microsoft word - oksi- gaz ile boru profillerin

29
T.C. MİLLÎ E Ğİ TİM BAKAN LI ĞI MEGEP (MES LEKÎ E Ğİ T İ M VE ÖĞRET İ M S İ S TEMİ Nİ N GÜÇ LENDİ RİLMES İ PROJES İ ) METAL TEKNOLOJİ S İ OKS İ GAZ İ LE BORU VE PROFİLLERİN KAYNAĞ I ANKARA 2005

Upload: motorsitem-motorsitem

Post on 08-Mar-2016

246 views

Category:

Documents


6 download

DESCRIPTION

• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz. • Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve T eknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.

TRANSCRIPT

Page 1: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

METAL TEKNOLOJİSİ

OKSİ GAZ İLE BORU VE PROFİLLERİN KAYNAĞI

ANKARA 2005

Page 2: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

Milli Eğit im Bakanlığı tarafından gelişt irilen modüller;

• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğit im Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaşt ırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik gelişt irilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve gelişt irilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğit im Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmışt ır.

• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğit im öğretim sırasında gelişt irilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

• Örgün ve yaygın eğit im kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.

• Basılmış modüller, eğit im kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıt ılır.

• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında sat ılamaz.

Page 3: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

i

AÇIKLAMALAR....................................................................................................... ii GİRİŞ ...........................................................................................................................1 ÖĞRENME FAALİYETİ-1 .......................................................................................3 1. BORUNUN TANIMI.............................................................................................3

1.1 Boruların Küt Ek Kaynağı ..................................................................................3 1.1.1 Boruları Puntalama Yöntemleri ...................................................................3

1.2 Boru Kaynağında Dikkat Edilecek Hususlar ......................................................4 1.3 Küt Ek Kaynak İşlemi Sırasında Üfleç Ve Kaynak Teli Açısı ...........................4 1.4 Kaynak Dikişini Temizleme ...............................................................................4 UYGULAMA FAALİYETİ .....................................................................................5 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...........................................................................6 PERFONMANS TESTİ............................................................................................7

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 .......................................................................................9 2. BORULARIN -T- KAYNAĞI................................................................................9

2.1 Ara Kesitler.........................................................................................................9 2.2 Ara Kesit Açılmış Boruları Puntalama .............................................................10 2.3 ‘ T’ Kaynak İşlemi Sırasında Üfleç ve Tel Açısı.........................................10 2.4 Sızdırmazlık Kontrolü.......................................................................................11 2.5 ‘ T’ Kaynağı Yapmak .......................................................................................11 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME.........................................................................12 UYGULAMA FAALİYETİ ...................................................................................12 ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME...........................................................................13 PERFORMANS TESTİ ..........................................................................................14 UYGULAMA FAALİYETİ ...................................................................................14

ÖĞRENME FAALİYETİ-3 .....................................................................................16 3. PROFİL BORULAR.............................................................................................16

3.1 Profil Boruların Alın Kaynağı...........................................................................16 PERFORMANS TESTİ ..........................................................................................18 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME.........................................................................20

CEVAP ANAHTARLARI........................................................................................21 PERFORMANS TESTİ ..........................................................................................22

MODÜL DEĞERLENDİRME................................................................................24 KAYNAKLAR ..........................................................................................................25

İÇİNDEKİLER

Page 4: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

ii

AÇIKLAMALAR KO D 521MMI052

ALAN Metal Teknolojisi

DAL/MESLEK Ortak Alan MO DÜLÜN ADI Oksi - Gaz ile Boru ve Profillerin Kaynağı

MO DÜLÜN TANIMI Oksi - gaz kaynağı ile yuvarlak boru ve profillerin kaynağının işlendiği öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/32

Ö N KOŞUL Oksi - Gaz ile Dikiş Çekme Modülünü Almış Olmak

YETERLİK Yatayda küçük çaplı boruların ve profillerin kaynağını yapmak

MO DÜLÜN AMACI

Genel Amaç: Gerekli ortam ve ekipman sağlandığında Tekniğe uyun olarak oksi gaz kaynağı ile yuvarlak boruların ve profillerin kaynağını yapabileceksiniz. Amaçlar

Tekniğe uygun olarak yatayda boruların alın kaynağını yapabileceksiniz.

Tekniğe uygun olarak küçük çaplı borulara -T- şeklinde arakesit açabileceksiniz.

Tekniğe uygun olarak profil boruların küt ek kaynağını yapabileceksiniz.

Tekniğe uygun olarak profil boruların köşe kaynağını yapabileceksiniz.

O RTAM : Sınıf , atölye veya grupla çalışabileceği tüm ortamları

EĞİTİM ÖĞRETİM O RTAMLARI VE DONANIMLARI

DONANIM: Kaynak postası , kaynak yardımcı elemanları ( iş önlüğü , kaynak gözlüğü , tel fırça, kısaç) , profil boru malzemeler ve ilave tel.

Ö LÇME VE DEĞERLENDİRME

• Bu modül içerisinde yer alan her faaliyetten sonra verilen çoktan seçmeli ölçme soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz.

• Bu modül içerisinde yer alan her uygulama faaliyetinden sonra kazandığınız becerileri değerlendirmek için uygulamalı ölçme sorusu ile öğretmen tarafından değerlendirileceksiniz.

AÇIKLAMALAR

Page 5: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

1

GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Bu modülde, Metal teknolojileri alanının en zevkli ve bir o kadar da haz alacağınız

konuların birisi olan oksi gaz kaynağı ile yuvarlak boru ve profillerin kaynağı konusunu görmüş olacaksınız.

Bu modülün size kazandıracağı en önemli unsur, borular hakkında detaylı bilgiler

edinecek , boruların kullanım alanları ve hepsinden de önemlisi uygulama faaliyetleri neticesinde el becerisine sahip olacaksınız. Uygulamada başarılı olursanız, diğer kaynaklı uygulamaların size daha kolay geleceğine inanıyoruz.

Hiçbir zaman unutmayınız, iyi bir başlangıç başarının yarısıdır. Başarılar…

GİRİŞ

Page 6: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

2

Page 7: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

3

ÖĞRENME FAALİYETİ-1

Uygun ortam sağlandığında tekniğe uygun olarak boruların alın kaynağını yapabileceksiniz.

Boruların kullanım amacı nedir? Çevrenizde bulunan oksi-gaz kaynağı ile yuvarlak boruların alın kaynağı yapıldığı yerleri araşt ırınız ?

1. BORUNUN TANIMI

Sıvı , gaz , buhar ve benzeri maddeleri iletmeye yarayan ve çelik eşya yapımında kullanılan silindir biçimli, içi boş gereçlere boru denir. Boruların kullanım yerlerine orant ılı olarak et kalınlıklarının değişimleri söz konusudur.

1.1 Boruların Küt Ek Kaynağı 1.1.1 Boruları Puntalama Yöntemleri

Boruların aynı eksende kaynat ılabilmesi için puntalama yapılması gerekir.Bu işlem

boruların silindirik yüzeye sahip olmalarından dolayı -V- yatakları üzerinde gerçekleşt irilir. Puntama işleminde borular arasındaki boşluk borunun et kalınlığının yarısı kadar bırakılır. Puntalama boru çevresinde eşit aralıklı 4 noktada yapılır (Şekil 1.1). Büyük çaplı borularda kaynak çekmeleri ve eksenel kaymaların meydana gelmemesi için punta sayısı 4’ ten fazla olmalıdır.

Şekil 1.1: Alın Kaynağında Puntalama Yöntemi

21

3

4

ÖĞRENME FAALİYETİ-1

AMAÇ

ARAŞTIRMA

Page 8: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

4

4

2 3

1

1.2 Boru Kaynağında Dikkat Edilecek Hususlar

Kaynak öncesi hazırlık işlemlerinin bitmiş olmasına dikkat edilmelidir.

Kaynaklama işlemine tepe noktasından başlanır ve borunun 1/4‘ü kadar dikiş çektikten sonra , konumu değişt irilir. Şekilde işlem sırası gösterilmektedir.

Kaynak sırasında kaynak banyosu küçük tutulmalıdır.

İnce et kalınlığına sahip küçük çaplı borular sola doğru ve delinmemesi için mümkün olduğunca kısa sürede kaynak yapılmalıdır.

Et kalınlığı fazla olan parçalarda kaynak sağa doğru yapılmalıdır.

Şekil 1.2: Kaynak Yönü 1.3 Küt Ek Kaynak İşlemi Sırasında Üfleç Ve Kaynak Teli Açısı

Sola doğru kaynak yönteminde kaynak ek teli , borunun teğet çizgisine 30º’ lik bir

açı yapacak şekilde tutulur. Sağa kaynak yönteminde ise iş parçasının teğet çizgisine 40º’ lik açı yapacak şekilde kaynak teli tutulur.Boru kaynaklarında üflecin kaynak teli ile yapmış olduğu açı 80º-100º dir. Boruların döndürülmesinin mümkün olmadığı durumlarda kaynak işlemi için üfleç açısı 80º, kaynak ek teline verilecek açı ise 45º-60º arasında olmalıdır.

Şekil 1.3: Üfleç ve Tel Açısı

1.4 Kaynak Dikişini Temizleme Boruların kaynak işlemi bittikten sonra dikiş bölgesinde oluşan tufal (oksit) tabakası tel fırça veya zımpara ile temizlenmelidir.

Üfleç 80º-100º

30º

50º-70º

BORU

Kaynak Teli

Sola kaynak

Üfleç 70º- 80º

40º

60º-70º

BORU

Kaynak Teli

Sağa kaynak

Page 9: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

5

UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Tavır ve Öneriler

Oksijen ve asetilen tüplerini açınız ,çalışma basıncını ayarlayın ve resimdeki gibi normal alev oluşturunuz.

Boru parçalarını -V- yatağı kullanarak ilave tel çapı kadar aralık bırakarak en az dört yerinden puntalayınız . Puntalamanın düzgün olup olmadığını kontrol ediniz

Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturunuz.

Asetilen ve oksijen hortumlarını çalışmaya engel olmayacak şekilde açınız. Hortumların ezilmemesi için tedbir alınız.

Gaz kaçaklarına karşı dikkatli olunuz.Hortum bağlant ılarını kontrol ediniz

Yağlı ve kirli el ile manometre ve ventili açmayınız.

İş önlüğü ve gözlük kullanınız.

Normal alev ile dikiş boyunca üflecin ucuna kavisli hareket vererek ilave teli ergiyik banyosuna daldırarak alev bölgesi ile dikişin üst kısmını çekiniz.

Kaynak yönü kavis hareketi Kaynat ılan gereç döndürüldükten sonra dikişin kalan kısmını çekiniz. Kaynak dikişini temizleyin ve sızdırmaz-lığını kontrol ediniz.

Mesleğinizle ilgili etik ilkelere uygun davranınız.

UYGULAMA FAALİYETİ

Page 10: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

6

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı , aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz. A) Ö LÇME SO RULARI (Çoktan Seçmeli Sorular) 1. Et kalınlığı fazla olan borularda nufuziyetin sağlanması amacıyla hangi yöne kaynak

çekilir?

A) Sağa B) Sola C) Yukarı D) Aşağı

2. Boruların alın kaynağında boruların merkezlenmesinde ne kullanılır ?

A) Lama B) Mengene C) V Yatağı D) Pense

3. Alın kaynağı yapılacak küçük çaplı borularda eksen el kaçıklığın önlenmesi için en

az kaç yerinden puntalanır?

A) 8 B) 6 C) 4 D) 3

4. Boruların alın kaynağının en doğru biçimde yapılabilmesi için üfleçle kaynak teli

arasındaki açı kaç derece olmalıdır?

A) 120º-130º B) 80º - 100º C) 65º - 75º D) 50º - 75º

5. Sağa doğru kaynağın en doğru biçimde yapılabilmesi için borunun teğet çizgisi ile

kaynak teli arasındaki açı kaç derece olmalıdır?

A) 40º B) 50º C) 60º D) 80º

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Page 11: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

7

PERFONMANS TESTİ

Aşağıda verilen iş parçaların kaynağını yapınız.

Üf le ç a çısı

Puntalam a işlem sıra sı

B-B Ke siti

B

B

3

2

4

1

Kaynak teli aç ısı

PERFOMANS TESTİ

Page 12: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

8

Verilen faaliyetler doğrultusunda yapt ığınız çalışmaları aşağıdaki kriterlere göre

değerlendiriniz. Ölçme uygulamalarında hatanız var ise tekrar ediniz.

GÖ ZLENEC EK DAVRANIŞLAR EVET HAYIR

Boruların kaynak ek yerlerinin temizliğini yapt ınız mı?

Kaynak ağzını uygun açıda açt ınız mı?

Borular arasında nufuziyet için boşluk bırakt ınız mı?

Oksijen ve asetilen tüplerini açtınız mı? Çalışma basıncını ayarlayıp normal alev oluşturdunuz mu?

Boruları puntalama için V yatağına yerleşt irdiniz mi?

Boruları uygun 4 noktadan puntaladınız mı?

Puntalanan boruların düzgünlük kontrolünü yapt ınız mı?

Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturdunuz mu?

Uygun üfleç ve kaynak teli açısı verdiniz mi?

Kaynat ılan boru döndürüldükten sonra dikişin kalan kısmını çektiniz mi?

Kaynak dikişini temizleyip sızdırmazlık kontrolünü yapt ınız mı?

TO PLAM DAVRANIŞ SAYISI:

Page 13: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

9

ÖĞRENME FAALİYETİ-2

Uygun ortam sağlandığında tekniğe uygun olarak boruların -T-kaynağını yapabileceksiniz.

Boruların kullanım amacı nedir? Çevrenizde bulunan oksi -gaz kaynağı ile yuvarlak boruların -T- kaynağı yapıldığı yerleri araşt ırınız ?

2. BORULARIN -T- KAYNAĞI Boruların birbirine dik veya açılı gelecek şekilde ( T ) konumlarında kaynat ılması

işlemidir.

2.1 Ara Kesitler Birbirini kesen iki parça arasında meydana gelen hatta arkesit denir. Birbirini kesen

boruların kaynağında, kaynaktan önce borular, çeşit li işleme takımları (testere, matkap, eğe) kullanarak arakesiti oluşturacak şekilde birbirine alışt ırılmalıdır. Borularda akışkan nakli yapılacaksa alışt ırma bölgelerindeki çapaklar ve diğer kalınt ılar temizlenmelidir.

Şekil 2.1: -T- Borunun Eğe İle Alıştırılması

Şekil 2.2: Borulara Ara Kesit Açma Aşamaları

ÖĞRENME FAALİYETİ-2

AMAÇ

ARAŞTIRMA

Page 14: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

10

Şekil 2.3: Ara Kesit Açılmış -T- Borusu

2.2 Ara Kesit Açılmış Boruları Puntalama

Ara kesit açılmış borular uygun bir şekilde 4 yerden puntalanır. Puntalama işlemi birleşt irilecek parçaların kaynak öncesinde sabitlenmesi amacıyla yapılır. ( T ) kaynağında puntalama işlemi sırası şekil 2.4 ‘de verilmişt ir.

Resim 2.1: ‘ T’ Borunun Puntalanması Şekil 2:4 ‘ T’ Borunun Puntalanması 2.3 ‘ T’ Kaynak İşlemi Sırasında Üfleç ve Tel Açısı

Sola doğru kaynak yönteminde kaynak ek teli , borunun teğet çizgisine 30º-40º’ lik bir açı yapacak şekilde tutulmalıdır. Sağa doğru kaynak yönteminde kaynak ek teli , borunun teğet çizgisine 40º’ lik açı yapacak şekilde tutulmalıdır.Üflecin borunun teğet çizgi ile yapmış olduğu açı 60º-70º arasındadır.Üflecin kaynak teli ile yapmış olduğu açı , 80º-100º arasında olmalıdır.

1 2

3

4

Page 15: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

11

Şekil 2.5: ‘ T’ Kaynağında Üfleç Ve Tel Açısı Resim 2.2: ‘ T’ Boru Kaynağı 2.4 Sızdırmazlık Kontrolü

Borular, özellikle akışkan naklinde kullanılacaksa birleşt irme yerlerinin sızdırmazlığı önemlidir. Bu tür akışkan naklinde kullanılacak boruları çeşit li yöntemlerle sızdırmazlık kontrolü yapılır ve gerekliyse kaynak tamir edilir veya yeniden yapılır.

Boruların sızdırmazlığının kontrolü için boru içine kullanma basıncının üzerindeki

değere sahip olan sıvı ve gaz gönderilir. Sızdırmazlık kontrolü sırasında tesisat giriş ve çıkışlarının basınca dayanıklı düzeneklerle kapat ılması gerekir. Sızdırmazlık kontrolü sırasında sıvı akışkanlar kullanıldığı zaman sızma noktaları kolay bir şekilde tespit edilir.Sızdırmazlık kontrolünde gaz kullanıldığı zaman sızınt ıların kontrolleri sabun köpüğü ile yapılır. Basit olarak sızdırmazlık kontrolü borunun bir ucu açık olacak şekilde diğer uçları t ıpa ile kapat ılır. Boru içine su verilerek kaynak dikişlerinin sızdırmazlığı test edilir.

2.5 ‘ T’ Kaynağı Yapmak

Kaynat ılacak borular istenilen açılarda ve ölçüde olacak şekilde araşt ırılır. Üfleç ayar yapılarak, parça dört yerinden puntalanır ve bir noktadan başlanarak kaynak yapılır.

33mm

60

30º-40º

50º-70º

Üfleç

Kaynak Teli

Page 16: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

12

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Tavır ve Öneriler

1-Borunun kaynat ılacak yüzeylerini arakesit açarak gönyesine getiriniz ve alışt ırınız. 2-Oksijen ve asetilen tüplerini açınız, çalışma basıncını ayarlayıp ve normal alev oluşturunuz. 3-Boruların kaynat ılacak yüzeylerini yerleşt irdikten sonra ara kesitin iki ucundan ‘T’ şeklinde puntalayınız. 4-Puntalamanın düzgünlüğünü kontrol ediniz. 5- Puntalanmış boruları düşey konuma getiriniz. 6-Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturunuz. 7-Normal alev ile dikiş boyunca üflecin ucuna kavisli hareket vererek ilave teli ergiyik banyosuna daldırınız. Alev bölgesi ile birinci puntadan ikinci puntaya kadar ara kesit’in yarısını kaynat ınız. 8-Kaynat ılan gereç döndürüldükten sonra dikişin kalan kısmını çekiniz. 9-Kaynak dikişini temizleyiniz ve sızdırmazlığını kontrol ediniz.

Asetilen ve oksijen hortumlarını çalışmaya engel olmayacak şekilde açınız.

Hortumların ezilmemesi için tedbir alınız.

Gaz kaçaklarına karşı dikkatli olunuz.Hortum bağlant ılarını kontrol ediniz

Yağlı ve kirli el ile manometre ve ventili açmayınız.

İş önlüğü ve gözlük kullanınız.

UYGULAMA FAALİYETİ

Page 17: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

13

ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı aşağıdaki soruları cevaplayarak

belirleyiniz. Ö LÇME SO RULARI (Çoktan Seçmeli Sorular)

1- Kesilen parçaların kesişen yüzeylerine ……………….. denir A) Kesme B)Markalama C)Kaynak ağzı D) Ara kesit 2- Boruların Sola doğru kaynak yönteminde nufuziyet sağlaması için kaynak ek teli ,

borunun teğet çizgisine açısı kaç derece olmalıdır? A) 20º-25º B) 20 º-30º C) 30º-40º D) 50º-60º 3- Boruların ek yerlerinin iç yüzeyi temizlenmez ise ne gibi sorun ortaya çıkar?

A) Boru zamanla t ıkanır B) Borular birbirine kaynat ılamaz. C) Bir sorun olmaz. D) Borular tesisatta kullanılmaz.

4- Boru çapaklarını temizlerken hangi takım kullanılır? A) Testere B) Çekiç C)Eğe D)Tornavida 5- T kaynağı yapılacak küçük çaplı borular en az kaç yerinden puntalanır? A) 2 B) 4 C) 6 D) 7

ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME

Page 18: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

14

PERFORMANS TESTİ UYGULAMA FAALİYETİ

Aşağıda verilen parçaları kaynak yapınız.

Ø 33

60

30º-40ºº 60º-70º

Üfleç

Kaynak Teli

120

Ø 3

3

Ø 33

70

Ø 33

PERFORMANS TESTİ

Page 19: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

15

Verilen faaliyetler doğrultusunda yapt ığınız çalışmaları aşağıdaki kriterlere göre

değerlendiriniz. Ölçme uygulamalarında hatanız var ise tekrar ediniz.

GÖ ZLENEC EK DAVRANIŞLAR EVET HAYIR

Borunun kaynatılacak yüzeylerini ara kesit açarak gönyesine getirip alıştırdınız mı?

Oksijen ve asetilen tüplerini açtınız mı? Çalışma basıncını ayarlayıp normal alev oluşturdunuz mu?

Ara kesitin simetrik dört noktadan puntaladınız mı?

Puntalanan boruların düzgünlük kontrolünü yapt ınız mı? Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturdunuz mu?

Uygun üfleç ve kaynak teli açısı verdiniz mi?

Kaynat ılan boru döndürüldükten sonra dikişin kalan kısmını çektiniz mi?

Kaynak dikişini temizleyip sızdırmazlık kontrolünü yapt ıniz mı?

TO PLAM DAVRANIŞ SAYISI:

Page 20: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

16

ÖĞRENME FAALİYETİ-3

Uygun ortam sağlandığında tekniğe uygun olarak profil boruların küt-ek kaynağını yapabileceksiniz.

Profil boruları küt-ek kaynağına hazır hale getirebilmemiz için hangi işlemlere gerek

vardır. Araşt ırınız.

3. PROFİL BORULAR

İçi boş kare, dikdörtgen ve özel şekilli malzemelere profil boru denir. Çok geniş kullanım alanına sahiptirler. Dikişli olarak üretilir. Profil borular, genelde karşımıza kutu profilleri, yapı profilleri ve özel şekilli profiller olarak çıkmaktadır.

Resim 3.1: Kutu Profil Borular Resim 3.2:Yapı Profiller 3.1 Profil Boruların Alın Kaynağı Profillerin alın alına kaynat ılma işlemine profil alın kaynağı denir. Çapakları temizlenen parça aralarında et kalınlığının yarısı kadar boşluk bırakılarak normal alevde dört yerinden puntalanır. Parçaya üfleç ve kaynak teli ile bir noktadan başlanarak kaynak yapılır.

Boş profiller değişik açılarda aralarında boşluk bırakılmadan normal alev ile

puntalanır. Parçaya bir noktadan başlanarak kaynak yapılır.

ÖĞRENME FAALİYETİ-3

AMAÇ

ARAŞTIRMA

Page 21: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

17

Şekil 3.1:Kaynatılma Yönleri Resim 3.3: Kaynak İşlemi Bitmiş Parça

1

4

2

3

Page 22: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

18

PERFORMANS TESTİ

İşlem Basamakları Öneriler 1-Kaynak ek yerlerini temizleyiniz .

2-Oksijen ve asetilen tüplerini açın, çalışma basıncını ayarlayınız ve normal alev oluşturunuz.

3-Profil borunun et kalınlığının yarısı kadar boşluk bırakarak en az üç yerinden puntalayınız.

4-Puntalamanın düzgünlüğünü kontrol ediniz. 5-Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturunuz.

6-Normal alev ile dikiş boyunca üflecin ucuna kavisli hareket vererek ilave teli ergiyik banyosuna daldırarak kaynak dikişini çekiniz.

1-Asetilen ve oksijen hortumlarını çalışmaya engel olmayacak şekilde açınız.

2-Hortumların ezilmemesi için tedbir alınız. 3-Gaz kaçaklarına karşı dikkatli olunuz.

4- Yağlı ve kirli el ile manometre ve ventili açmayınız. 5-İş önlüğü ve gözlük kullanınız.

PERFORMANS TESTİ

Page 23: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

19

7-Kaynak dikişini kontrol ediniz.

6-Mesleğinizle ilgili etik ilkelere uygun davranınız.

Page 24: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

20

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı, aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz.

Ö LÇME SO RULARI (Çoktan Seçmeli Sorular) 1. Metal sanayii de kullanılan içi boş demir borulara ne denir?

A) Mil B) Profil C) Köşebent D) Lama Demiri

2. Aşağıdakilerden hangisi profil borular için geçerlidir?

A) Basınca maruz kalmaz ve akışkanın iletilmesinde kullanılmazlar. B) Profil boruların kullanım alanı dardır. C) İçi doludur. D) Dikişsiz olarak üretilirler.

3. Aşağıdakilerden hangisi özel şekilli profiller sınıfına girmez?

A) Oval profiller B) Elips profiller C) T Profil D) Kutu profiller

4. Üfleç ayarı nasıl yapılmalıdır?

A) Oksijeni fazla alev B) Asetilen fazla alev C) Normal alev D) Sert alev

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Page 25: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

21

CEVAP ANAHTARLARI

ÖĞRENME FAALİYETİ – 1 CEVAP ANAHTARI

ÖĞRENME FAALİYETİ – 2 CEVAP ANAHTARI

ÖĞRENME FAALİYETİ – 3 CEVAP ANAHTARI

1 B 2 A 3 D 4 C

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaşt ırınız. Doğru cevap sayınızı belirleyerek

kendinizi değerlendiriniz. Cevaplarınızda yanlış var ise faaliyete geri dönerek, araşt ırarak veya ders

öğretmeninizden yardım alarak eksiklerinizi tamamlayınız.

1 A 2 C 3 C 4 B 5 A

1 D 2 C 3 A 4 C 5 B

CEVAP ANAHTARLARI

Page 26: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

22

PERFORMANS TESTİ

Aşağıdaki parçaları kaynak yapınız.

A B

30x30x2 mm

Üfleç

Kaynak teli

PERFORMANS TESTİ

Page 27: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

23

Verilen faaliyet ler doğrultusunda yapt ığınız çalışmaları aşağıdaki kriterlere göre değerlendiriniz. Ölçme uygulamalarında hatanız var ise tekrar ediniz.

GÖ ZLENEC EK DAVRANIŞLAR EVET HAYIR

Kaynak ek yerlerini temizlediniz mi?

Oksijen ve aset ilen tüplerini açt ınız m ı? Çalışma basıncını ayarlayıp normal alev oluşturdunuz mu?

P rofil borunun et kalınlığının yarısı kadar boşluk oluşturdunuz mu?

P rofil boruları dört köşesinden puntaladınız m ı?

Puntalamanın düzgünlüğünü kont rol ett iniz mi?

Dikiş başlangıcını tavlayarak ergiyik banyosunu oluşturdunuz mu?

Uygun üfleç ve kaynak teli açısı verdiniz mi?

Kaynak yönünü işlem sırasına göre yapt ınız m ı?

Kaynak dikişini temizleyip kont rol ett iniz mi ?

TO PLAM DAVRANIŞ SAYISI:

Page 28: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

24

MODÜL DEĞERLENDİRME Modül faaliyet leri ve araşt ırma çalışmaları sonunda kazandığınız bilgi ve becerilerin

ölçülmesi için öğretmeniniz size ölçme araçları uygulayacakt ır. Ölçme sonunda sizin modül ile ilgili durumunuz öğretmeniniz tarafından

değerlendirilecekt ir.

MODÜL DEĞERLENDİRME

Page 29: Microsoft Word - Oksi- Gaz  ile Boru Profillerin

25

KAYNAKLAR SARA Ç Mahmut, Yayımlanmamış Öğretmen ders notları , İstanbul 2004

KARAPINAR Ali, Öğretmen ders notları , Konya 2004

KÜÇÜK Mehmet, Makine Bilgisi , M.E.B. Basımevi, İstanbul 1990

SERFİÇELİ Y.Saip, Metal İşl. Mesl. Teknolojisi .1, Form ofset, Ankara 2001

SERFİÇELİ Y.Saip, Metal İşl. Mesl. Teknolojisi .1, MEB Yayınları, İstanbul 2004

ADSAN Kasım, Metal İşl. İş ve İşlem Yaprakları.1, MEB Yayınları, Ankara 2004

ADSAN Kasım, O ksi-Gaz Kaynağı , MEB Yayınları,Ankara 1987

ÇALIŞKAN Hikmet , Metal İşl. Mesl. Teknolojisi , Mars Matbaası, Ankara 1976

ANIK Salahaddinn , Sual ve Cevaplarla Oksi-Asetilen Kaynağı , OERLİKON ,

İstanbul 1970

BORU SAN Ürün Katalogları 2005

YÜCEL BORU Katalogları 2005

KAYNAKLAR