ED‹TÖR

DARREN FLEET

YARATICI YÖNETMEN

PEDRO INOUE

MAKALELER‹YLE

GEORGE AKERLOF

MARGARET ATWOOD

LOURDES BENERIA

HERMAN DALY

MICHAEL HUDSON

STEVE KEEN

MANFRED MAX-NEEF

DAVID ORRELL

BILL REES

JOHN RALSTON SAUL

JOSEPH STIGLITZ

SANAT YÖNETMEN‹

WILL BROWN

YARDIMCI SANAT YÖNETMEN‹

ELLEN LEE

ÜRET‹M SORUMLUSU

LAUREEN BERCOVITCH

TÜRKÇE ED‹SYON

EM‹NE BORA

YÜCEL GÖKTÜRK

ÖZDE DUYGU GÜRKAN

SEM‹H SÖKMEN

GERÇEK-DÜNYA

EKONOM‹S‹

DERS K‹TABI

MMIIMM SSAAVVAAfifiLLAARRIINEOKLAS‹K ‹KT‹SADIN

YARATICI ‹MHASI

KALLE LASN

Ö⁄RENC‹ ‹Ç‹N ÖNSÖZ

Hey siz, oradaki tüm ö¤renciler,

Üniversiteye çok kritik bir kavflakta bafll›yorsunuz. Kapitalizmkrizde ve bu kriz sürekli derinlefliyor. ‹ktisatç›lar›n, nam-›di¤er “ekonomistlerin” d›flsal etkenleri modellerine dahiletmekteki aczini ve hepsini gafil avlayan 2008 finansalçöküflünü bir yana b›raksak bile, türlerin soyunun tükenifli,kaynaklar›n yok oluflu ve iklim de¤iflikli¤i gibi olgulara biraç›klama getirememeleri, ekonomistli¤i alay ve e¤lencekonusu haline getirdi. Bu sadece akademik dünyayla da s›n›rl›de¤il, bugün s›radan insanlar bile iktisad›n ne ifle yarad›¤›n›sorguluyor, beceriksizli¤ine burun k›v›r›yor.

Hakl›s›n›z, ders kitaplar›n›za gömülüp, mant›kl› ve derli topluolduklar› izlenimini veren dersleri dinlerken, hocalar›n›z›odalar›n›n duvarlar›n› süsleyen diploma ve ödüllerleözdefllefltirirken, kolayl›kla iktisad›n bir bilim oldu¤u fikrinekap›labilirsiniz: de¤iflmez yasalar›, kan›tlanm›fl teorileri veNobel Ödülü kazanan araflt›rmac›lar›yla titiz, incelikli birdisiplin. Oysa gerçek hiç de öyle de¤il. Görünüflteki bu duruminsan› bir süre aldatabilir, ama iktisad›n birçok itiraza gebe biralan oldu¤unu, önermelerinin ve inan›l›rl›¤›n›n hiçbir zamanolmad›¤› kadar sorguland›¤›n› keflfetmek için yüzeyin birazalt›na bakmak yeter. Bugün hüküm süren neoklasik paradigmada¤›l›yor ve yerini daha kaotik, biyolojik ve davran›flsal, yenibir paradigma al›yor.

Ama okudu¤unuz fakülte, t›pk› dünyan›n baflka birçokyerindeki iktisat fakülteleri gibi, hâlâ eski düzene uygunhareket ediyordur muhtemelen. Bunun nedeni kuflaklarboyunca k›demli profesörlerin, muhaliflerini marjinallefltirmiflve rekabeti ortadan kald›rm›fl olmas›. Üniversitenizdeki iktisatkürsüsü bir polis devleti gibi çal›fl›yor — yenili¤in takdiredildi¤i ve ödüllendirildi¤i bir serbest piyasa ortam› gibi de¤il!Bölümünüzün d›fl›nda ise coflkulu ve tamamen farkl› bir

iktisat türü dallan›p budaklan›yor. D›flar›dabirçok sosyal iktisatç›, feminist iktisatç›,disiplinleraras› iktisatç›, davran›flç› iktisatç›, ekolojist iktisatç› ve neoklasikö¤retiyi alenen elefltiren ve alafla¤› etmeyeçal›flan yüzlerce entelektüel ve “uyumsuz”profesör var.

Demek ki, e¤itiminizi devam ettirece¤inizbundan sonraki birkaç y›lda sizin de önünüzeiki yol ç›kacak. Ya ayan beyan ortada olantüm tutars›zl›klar› gözard› edip statükoyukabullenecek ve eski paradigman›n ömrününbir-iki kuflak daha sürmesini umut ederekkendinize bu yönde bir kariyer kuracaks›n›zya da kendinizi flimdiden yenilikçilerle yanyana konumland›racaks›n›z. Bir ajitatör, birprovokatör, bir mim savaflç›s› ya da biriflgalci olabilirsiniz. Kampüsteki panolaramuhalif mesajlar asan, s›n›fta hocalarasorular›yla meydan okuyan bir ö¤renciolabilirsiniz. Gelece¤inizi paradigmade¤iflimi üzerine kurabilirsiniz.

Adbusters ekibi olarak, bu kitab›n hayalgücünüzü tetiklemesini, daha riskli veheyecanl› yolu seçmeniz için size esinkayna¤› olmas›n› umut ediyoruz.

Kalle Lasn, Yaz 2012

Eylemsiz duyarl›l›k

ruhu mahveder.

Edward Abbey

KAP‹TAL‹ZM?

SEN SAYIN ‹KT‹SAT PROFESÖRÜ !2008’deki finansal erime nas›l oldu da

siz akademisyenleri, karar al›c›lar›,

beyin tak›mlar›n› gafil avlad›?

A€z›n›z neden öyle befl kar›fl aç›k

kald›? Nas›l oldu da içinizden biri bile

yaklaflan krizi göremedi?

EKONOM‹STLER HER fiEY‹ NASIL BU KADAR

YANLIfi ANLADI?

EKONOM‹STLER NE ‹fiE YARIYOR K‹?

EKONOM‹STLER KOLTUKLARINDAN ‹NMEL‹

B‹ZCE!

EKONOM‹STLER FALAKADAN KAÇAB‹LECEK M‹?

YÜZ KARASI OLMUfi B‹R KONU NASIL YEN‹DEN

‹NfiA ED‹L‹R?*

THE NEW YORK TIMES MAGAZINE

BUSINESS WEEK

THE FINANCIAL TIMES

ATLANTIC MAGAZINE

MONEY MAGAZINE

Hiçbir bilimsel disiplin itibar›na bu

derece a€›r bir darbe almam›flt›…

Öyleyse Say›n Profesör, nas›l

oluyor da hiçbir fley de€iflmemifl gibi

devam edebiliyorsunuz? Bu eski

teraneler neden hâlâ okutuluyor?

Üniversitede müfredat›n tepeden

t›rna€a elden geçirilmesi

gerekmez mi?

HEY

* Ed Fullbrook’un izniyle, How to Bring Economics into the 3rd Millennium by2020 (2020 ‹tibariyle Ekonomi Üçüncü Milenyuma Nas›l Ayak Uydurur?)

Modern iktisat hasta. ‹ktisat, ekonomik

dünyay› anlamadaki pratik etkileri için

de¤il, s›rf kendi flan› için oynanan

entelektüel bir oyuna dönüfltü. Ekonomistler

iktisad›, analitik kesinli¤in her fleyi

belirledi¤i, ama pratikteki geçerlili¤i

aç›s›ndan hiçbir fley ifade etmeyen bir

toplumsal matemati¤e dönüfltürdüler.

Nobel Ödülü alm›fl en az üç biliminsan›

bu konudaki çekincelerini dile getirdi. 1982

gibi erken bir tarihte Wassily Leontief

modellerin verilerden daha önemli hale

geldi¤ini söyledi:

“Profesyonel ekonomi dergileri sayfalarca

süren matematiksel formüllerle dolu.

‹ktisat kuramc›lar› her y›l bir sürü

matematiksel model gelifltirip bu modellerin

biçimsel özelliklerini detayl› bir flekilde

araflt›r›yor, ekonometriciler ayn› veri

setlerine akla gelebilecek her flekildeki

cebirsel fonksiyonlar› uydurmaya

çal›fl›yorlar.”

1997’de Ronald Coase flu flikâyette

bulunuyordu: “Mevcut iktisat havada

uçuflan kuramsal mülahazalardan ibaret ve

gerçek dünyada olup bitenlerle çok az

ba¤lant›s› var.” Milton Friedman da

yaflam›n›n sonlar›na do¤ru flu gözlemi

yapm›flt›: “‹ktisat gerçek ekonomik

sorunlarla u¤raflan bir alan olmaktan ziyade

matemati¤in gizemli bir dal›na dönüfltü.”

‹tibarl› flahsiyetlerden gelen bu

yak›nmalardan sonra ne de¤iflti? 2009’da

David Lamender bu önemli uyar›lar›n

“ABD’deki lisansüstü iktisat e¤itimi

üzerinde bir etkisi olmad›¤›”na

hay›flan›yordu. Anlafl›lan, 1998’de Mark

Blaug’un kötümser bir yaklafl›mla belirtti¤i

gibi, “Durdurmas› çok zor bir canavar

yaratm›flt›k”.

Mesele matemati¤in kendisi de¤il, tekni¤in

tak›nt›l› bir biçimde içerikten üstün

tutulmas›. ‹ktisatta faydal› bulgusal

yöntemlerin ve zengin veri modellerinin

kullan›m› için s›n›rl› da olsa bir yer oldu¤u

söylenebilir. Ancak bunlar teknik estetikleri

yüzünden de¤il, gerçek dünyay›

aç›klamakta faydal› olduklar› için

benimsenmelidir.

ÜÇÜNCÜ

BÖLÜM

Hey siz, oradaki sanat merakl›lar›, gurmeler ve hevesli tipler,

Geoffrey Hodgson

III. MANTIKMANYAKLARIIII. MANTIKMANYAKLARIIII. MANTIKMANYAKLARI

...

Görünmez el—fiiflirilmifl umudun anas›,Metresi umutsuzlu€un!

Etheridge Knight

“On y›l kadar Peru’nun Sierra bölgesindeki afl›r› yoksul

yerlerde, orman alanlar›nda ve Latin Amerika’n›n

kentsel kesimlerinde çal›flt›m. O dönemin bafllar›nda

bir gün kendimi Peru’nun Sierra

bölgesinde bir yerli

köyünde bulmufltum.

Berbat bir gündü ve

kesintisiz ya¤mur

ya¤›yordu. Ben de harabelerin

içinde ayaktayd›m.

Karfl›mda ise bir adam

çamurun içinde dikiliyordu,

harabenin de¤il çamurun

içinde. K›sa boylu biriydi,

zay›f, aç, iflsiz, befl çocu¤u,

bir kar›s› ve bir ninesi vard›.

Bense Berkeley’den gelen haval› iktisatç›yd›m.

Birbirimize bakarken fark ettim ki, o koflullar içinde o

adama söyleyebilece¤im anlaml› hiçbir fley yoktu, bir

iktisatç› olarak kulland›¤›m dil hiçbir ifle yaramazd›. Ona

mutlu olmas› gerekti¤ini çünkü gayrisafi milli has›lan›n

yüzde 5 artt›¤›n› filan m› söylemeliydim? Her fley

saçmayd›. ‹ktisatç›lar rahat ofislerinde yoksullu¤u

araflt›r›r ve çözümler sunar, ellerinde tüm istatistikler

vard›r, modelleri infla eder ve her fleyi bildiklerini

san›rlar. Ama yoksullu¤u anlamazlar.”

MANFRED MAX-NEEF04.

Julie Matthaei, Wellesley Üniversitesi’nde iktisatprofesörü ve ABD Dayan›flmac› Ekonomi A¤›’n›nortak kurucusu ve üyesi. Solidarity Economy:Building Alternatives for People and Planet(Dayan›flmac› Ekonomi: ‹nsanlar ve Gezegen ‹çinAlternatifler ‹nfla Etmek) kitab›n›n editörlerinden.Kitaba www.lulu.com/changemaker adresindenulafl›labilir.

Wellesley beni 1978 y›l›nda üniversitenin tarihindeki

ilk ve tek radikal iktisatç› olarak ifle ald›. Ö¤rencilerin

bask›s› sayesinde ifle al›nm›flt›m. Üçüncü s›n›f›

yurtd›fl›nda okuyan ö¤renciler ana ak›m Amerikan

neoklasik iktisat modelinden farkl› teorilerle

karfl›laflm›flt› ve bu görüfllerin de üniversitede temsil

edilmesini talep ediyordu. Bölüm “farkl› iktisat

paradigmalar›” konusunda ders verebilecek birini

arad›¤›na dair bir ilan verdi. O dönem Yale

Üniversitesi’ndeki tek Marksist iktisatç› olan ve

doçentlik verilmeyen David Levine’in rehberli¤inde

doktoram› yap›yordum. Baflvurdum ve ifle al›nd›m.

JULIE MATTHAEI

“DOÇENT OLUP ‹fi GARANT‹S‹NE

KAVUfiTU⁄UMDA B‹RAZ

RAHATLADIM, DERS ANLATIRKEN

DAHA FAZLA R‹SK ALAB‹LD‹M”

03.

GoldmanSachs

AktifVarl›kYönetimi

HOCANA SOR BAKALIM !

S›cak paray›

bir Robin Hood

vergisiyle so€utsak

nas›l olur?

Büyümenin sonu yok.

HARVARD BUSINESS REVIEW, OCAK / fiUBAT 2011

B‹Z, BÜTÜN DÜNYANIN ‹KT‹SATÖ⁄RENC‹LER‹, ‹THAM ED‹YORUZ:

S‹Z, NEOKLAS‹K ‹KT‹SAT HOCALARI VE S‹Z‹N MEZUN ETT‹⁄‹N‹ZÖ⁄RENC‹LER, DEVASA B‹R SAHTEKÂRLI⁄I EBED‹LEfiT‹RD‹N‹Z.

SAF, KATIfiIKSIZ B‹R B‹L‹MLE, B‹R FORMÜL B‹L‹M‹YLE VE B‹L‹MSELYASALARLA ÇALIfiTI⁄INIZI ‹DD‹A ED‹YORSUNUZ, AMA S‹Z‹NK‹ B‹RSOSYAL B‹L‹M. VE B‹R SOSYAL B‹L‹M‹N BÜTÜN KIRILGANLI⁄INA VEBEL‹RS‹ZL‹⁄‹NE SAH‹P. YAN‹, OLMADI⁄INIZ B‹R fiEY OLDU⁄UNUZU

‹DD‹A ED‹YORSUNUZ.

S‹Z BÜROLARINIZDA SAKLANIRKEN, JARGONUNUZLA KEND‹N‹Z‹KORURKEN, GERÇEK DÜNYADA ORMANLAR YOK OLUYOR, TÜRLER

TÜKEN‹YOR, ‹NSAN HAYATLARI MAHVOLUYOR, KAYBOLUYOR. S‹Z‹ GEZEGEN‹N SAK‹NLER‹N‹ BÜYÜK B‹R ‹HMALKÂRLIK ‹Ç‹NDE

YÖNETMEKLE ‹THAM ED‹YORUZ.

EKONOM‹K KALKINMA ÖLÇÜTÜNÜZ OLAN GAYR‹SAF‹ YURT‹Ç‹ HASILANIN EN BAfiTAN BER‹ ASLEN KUSURLU VE YETERS‹Z OLDU⁄UNU

B‹L‹YORSUNUZ. ANCAK Y‹NE DE ONUN KÜRESEL B‹R STANDARTOLMASINA, HER GÜN HER NEV‹ MEDYA TARAFINDAN BEYAN ED‹LMES‹NECEVAZ VER‹YORSUNUZ. S‹Z‹ ‹NSAN‹ VE ÇEVRESEL SA⁄LIK PAHASINA,

EKONOM‹K GEL‹fiME ‹LÜZYONUNU SORUMSUZCA DESTEKLEMEKLE ‹THAM ED‹YORUZ.

ÇOK BÜYÜK B‹R FENALIK YAPTINIZ, AMA M‹ADINIZ DOLUYOR. ‹KT‹SATDEVR‹M‹, TAR‹HTEK‹ BÜTÜN DEVR‹MLER G‹B‹ UMUT VE KARARLILIKLABAfiLAMIfi BULUNUYOR. PARAD‹GMA ÇATIfiMALARIMIZ OLACAK, HAK‹KATANLARIMIZ OLACAK VE BUNLARIN HER B‹R‹NDEN YEN‹ B‹R ‹KT‹SAT

DO⁄ACAK — AÇIK, BÜTÜNLÜKLÜ, ‹NSAN‹ ÖLÇEKL‹.

BÜTÜN KAMPÜSLERDE S‹Z ‹HT‹YAR KEÇ‹LER‹ ‹KT‹DARDAN ‹ND‹RECE⁄‹Z.SONRA DA, MÜTEAK‹P AYLARDA VE YILLARDA, KIYAMET MAK‹NES‹N‹N

YEN‹DEN PROGRAMLANMA ÇALIfiMALARINA BAfiLAYACA⁄IZ.

Bu manifestoyu kickitover.org’da imzalay›n

bunu hocan›z›n kap›s›na çivileyin

BAS KIÇINA TEKMEY‹ MAN‹FESTOSU

“Ar›zal›”

Bir Kara Cuma sabah› henüz günefl do€madan, birkaç bin kifli

“ar›zal›” ilanlar› bas›p alt› büyük bankan›n ATM’lerine yap›flt›r›yor.

oradaki

Karn›n›z›n üçte birini yeme¤e, üçte birini suya ay›r›n,

kalan üçte birini bofl b›rak›n. — ‹slami hadis

Hey siz, uyurgezerler,

Bir konteyner dolusu oyunca€›n Hong Kong’dan Los Angeles’anakledilmesinin gerçekmaliyeti nedir? Ya da Yeni Zelanda a€açlar›ndantoplanm›fl bir kasa elman›nKuzey Amerika marketlerinde yerinialmas›n›n? Peki ya mutfakta7/24 v›z›ldayan buzdolab›n›nnedir gerçek maliyeti... elektrikli ›zgaran›zdacaz›rdayan bifte€in...garaj›n›zda yatan araban›n?

B‹R M‹LL‹K KONTEYNER YOLCULU⁄UNUNGERÇEK MAL‹YET‹ NED‹R?

Portekiz’den gelen üç santime yirmi befl santimlik bir kutu

kraker nas›l olur da bir yük gemisinin içinde okyanusu afl›p

sonra da yüklendi€i kamyonla taa bizim flehre kadar

getirilir de, yine de 1,5 dolara sat›l›r? Marketteki

iflletmeciye sordum bunu — o da bilmiyormufl.

Manfred Max-Neef

NE KADAR HAYRET VER‹C‹ K‹TOPLUMUMUZUN GELD‹⁄‹ NOKTADA

PETROLÜ YERALTINDAN ÇIKARMAKRAF‹NER‹YE NAKLETMEKPLAST‹⁄E ÇEV‹RMEKfiEKL‹N‹ VERMEKSATIfi YER‹NE NAKLETMEKALIP EVE GET‹RMEK‹Ç‹N GEREKEN ÇABA, YEMEK B‹TT‹KTEN SONRA KALKIPB‹R KAfiI⁄I YIKAMAKTAN DAHA ZAHMETS‹Z SAYILIYOR.

KAP‹TAL‹ZMDE HAYAT, B‹R fiEYLER H‹SSETMEY‹

SÜRDÜREB‹LMEK, DUYGUSAL OYUNDAN KOPMAMAK,

BÜTÜN FONKS‹YONLARI ‹fiLEYEN B‹R ‹NSAN OLARAK KEND‹

DUYGUSAL ÇEK‹RDE⁄‹N‹ZE TUTUNMAK ‹Ç‹N SÜRDÜRÜLEN

RUHSAL B‹R SAVAfiTIR.

can›m

g›rtla¤›m›za

kadarborçlanal›m!

Bir kuflun flark›s›n›dinlemenin verdi€i

mutlulukladepresyondan ç›k›labilir.

Evet, ö€renciler, karar vakti.

Birçok kiflinin insanl›k tarihinde yol ayr›m› oldu€unu

düflündü€ü bir noktada yafl›yorsunuz. Kayak pistini and›ran

e€imlere sahip çizgilerin oldu€u bir sürü grafik gördünüz.

‹nsan nüfusu. Gayr›safi milli has›la. Türlerin neslinin

tükenmesi. Karbon sal›mlar›. Kaynak k›tl›klar›. Bir fleylerden

feragat edilmesi gerekti€ini biliyorsunuz. Bedelin adil

olmad›€›n› düflünüyorsunuz. Hatta belki de dünya

ekonomisinin gerçekten de bir saadet zinciri oldu€u ortaya

ç›karsa, sizin ve çocuklar›n›z›n oyuna kat›lmak için geç kalm›fl

olaca€›n›zdan flüpheleniyorsunuz.

Bu yüzden bir kavflakta duruyorsunuz. Al›fl›lageldik yolu

seçebilir ve Berlin Duvar›’n›n çökmesinden hemen sonra

Marksist ideoloji üzerine doktora yapmaktan daha etkileyici

olmayan bir diplomayla bafl bafla kalma riskini alabilirsiniz.

Ya da rejimin de€iflmesi ihtimaline oynay›p sesinizi

yükseltebilir, hocalar›n›z› sorgulayabilir, düzen bozucu

fikirlere aç›k olabilir ve genel olarak bir de€iflim temsilcisi

gibi hareket edebilirsiniz.

‹ktisad›n karmafl›k, dinamik ve a€ yap›s›na sahip bir sistem

oldu€unda ›srar edebilir ve e€itimden onu anlamak için gerekli

araçlar› talep edebilirsiniz.

‹ktisad›n adaletsiz, istikrars›z ve sürdürülebilirlikten uzak

oldu€una dikkat çekebilir ve onu tedavi etmek için gerekli

becerileri talep edebilirsiniz.

Kâhinlere yan›ld›klar›n› söyleyebilirsiniz.

Gidip makineyi k›rabilirsiniz.

Ve sonra da yerine yeni bir fley yapabilirsiniz.

David Orrell, Economyths (Ekonomitler)

Tunuslu bir protestocu “devlet güvenlik güçleri”yle dalga geçiyor.

EN BÜYÜK C‹HATZAL‹M YÖNET‹C‹N‹NYÜZÜNE HAK‹KAT‹

HAYKIRMAKTIR.— Muhammed Peygamber’in hadisi

Çöküflten önce psikologdum. Hayatta

kalmaya yönelik ›st›rapl› talepler göz

önüne al›nd›€›nda, serbest hekimlik

kamu hekimli€ine dönüfltü. ‹fle

giriflmekten baflka ne gelir elden?

Los Angeles’tan Sierras’taki evime yeni

döndüm. Geride b›rakt›¤›m flehir aç kalm›fl bir

kanser hücresi gibi ölüyor. Marazi bir taraf›m

›st›rab›n merkez üssünü, tüketicilerin bedel

ödeyiflini görmek için can at›yordu. Kokunun ne

kadar berbat oldu¤unu tahmin edemezsiniz.

‹nsanlar ne yap›p edip buray› terk ediyor.

Terk edilmifl arabalar her yerdeydi, hatta

otoyollara b›rak›lm›fllard›; insanlar iptal olmufl

trafikte öylece dolan›yor, kavurucu s›ca¤a gülüp

geçmeye çal›fl›yor, unutulmufl hazineler için

arabalar› talan ediyordu — piller, ampuller,

sigara paketleri.... Düflünsenize, trafik çilesi

çekmek yok art›k.

Dümdüz ve kuru ufuk çizgisinde çat›lardan

yükselen yemek atefllerinin mavi dumanlar›n› ve

binadan binaya gerilen rengârenk çamafl›r

iplerini gördüm. Burada güçlü bir fleyler

oluyordu: Tüm kahverengi çimenliklerin,

fliddetin, açlar›n ve can çekiflenlerin 盤l›klar›n›n

ortas›nda insanlar tohum ekmeye bafllam›flt› —

çizmelerin, televizyon ekranlar›n›n, mücevher

kutular›n›n içine ekiyor, ellerinde bahç›van

kürekleri ve baflka alet edevatla toprak

bulunabilecek her yere üflüflüyorlard›. Bitkiler

flimdiden büyümeye bafllam›flt›.

Sevgiyle, Terry

South Lake Tahoe, California

Do€ru düzgün iflleyen g›da ve sa€l›k sistemi ihtiyac› bir

yana, en acil sorunumuzun psikolojik oldu€unu

düflünüyorum. Felaket baflkalar›n›n bafl›na gelen bir fley

olmaktan ç›kt›€›nda, verilen ilk tepki yard›m almak için

d›flar›ya bakmak olur; kimselerin yard›ma gelmedi€ini

görmek dayan›lmaz bir terk edilmifllik hissini tetikleyebilir.

Tanr›ya öfke. Felç eden bir keder. Çocukluktaki ayr›lma

kayg›lar›n›n yeniden hortlamas›. Hissizleflme. Panik. Ölüm

fikriyle fazla meflgul olma. Baz›lar› için topyekûn çöküntü.

Neyse ki çöküntüler hareket halinde, rasgele yay›lan bir

veba gibi, birbirinden farkl› aileleri etkiliyor. ‹lk bafllarda,

san›r›m dehflet sebebiyle, yafll›lar›n ve zaten hasta olanlar›n

birço€u öldü. Ben babam› kaybettim.

Bütün gün durmadan çal›fl›yorum. Geçen ay nihayet el

yordam›yla yürütülen bir acil durum halinden s›yr›l›p bir

“ruhsal hemflire” a€› oluflturabildim. fiu an on befl bin kiflilik

toplulu€umuza hizmet eden seksen dokuz kiflilik bir

kadromuz var. Becerileri dini dan›flmanl›k ve ba€›ml›l›ktan

ar›nma programlar›ndan “annelik tavsiyeleri”ne kadar

çeflitlilik gösteriyor.

T›pk› bizim gibi, tüm zorluklara ra€men herkesin hayatta

kalmak için mücadele etti€i Buzul Ça€›’ndaki atalar›m›z›n

nas›l yaflad›€›n› düflünüp duruyorum. Bunu baflarmak için

didinip duruyoruz.

‹çtenlikle,

Dr. Sasha White,

Chimayo, New Mexico

Günefl par›ld›yor, arka verandada kocaman b

ir çam a¤ac›n›n

gölgesinde s›rtüstü uzan›p ev yap›m› elma

suyu içiyorum.

‹fllerin tamamen tersine dönmüfl olmas› hoflu

ma gidiyor.

Mutluyum, çünkü ço¤u insan›n geçmifl senele

rde t›rmand›¤›

bitmez tükenmez yüksekliklerden afla¤› düflm

üyorum. D›fl

dünyadan uzakta yaflayan biri olarak daimi

bir kofluflturmacaya,

24 saatlik haber döngüsüne, sürekli gelen

e-postalara ve

telefon iletilerine ba¤›ml› de¤ildim. Prim

e time televizyon

programlar›n› ya da beyazperdenin ödünç ve

rdi¤i duygular›

özlemedim. Gerçek bir tabiat ba¤›ml›s› ola

rak, zehirli bir

psikiyatrik ilac› b›rakman›n yoksunlu¤unu

yaflam›yorum. Kafein

ve nikotinin bedenimde dolaflmaya devam etm

esi için de

u¤raflm›yorum. Geçen hafta flehre indim ve b

ütün toplumun

farkl› farkl› duygular›na hitap eden ba¤›m

l›l›klar›n› devam

ettiremedi¤ine flahit oldum. Belki de kitle

ler

tiryakiliklerinden kurtulacak ve ne kadar

fl›mar›k, sab›rs›z

bir hale geldiklerini, nas›l aldat›lm›fl ol

duklar›n› fark

edecekler. Belki o zaman birbirimize iyi d

avranmaya

bafllayabiliriz. Ne olursa olsun, ben mutlu

yum.

Ellen Harding

Chilliwack, British Columbia

Mile

s D

avis

’e g

öre

, c

azd

a d

o€

aç

lam

an

›n p

üf

no

kta

s›

ba

sa

bile

ce

€in

bü

tün

no

tala

r› b

asm

ak

de

€il,

be

kle

me

k,

tere

dd

üt

etm

ek

, ve

he

nü

z o

rad

a o

lma

ya

n n

ota

y›

ça

lma

kt›

r.

C AZ A

Santiago, fiili, 2011

DE VAM