PREDLAGA^: Vlada na Republika Makedonija

PRETSTAVNICI: Jovan Manasijevski, Minister za trud i socijalna politika Maksud Ali, Zamenik na ministerot za trud i socijalna politika

POVERENICI: Aco Janevski, Dr`aven sekretar vo Ministerstvoto za trud i socijalna politika Stojan Trajanov, Dr`aven sovetnik vo Ministerstvoto za trud i socijalna politika

PREDLOG za donesuvawe na Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe

na Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe so PREDLOG NA ZAKON

Vid na materijalot:Predlog za donesuvawe na zakon so Predlog na zakon Broj na stranici: 17

Skopje, juni 2004 godina

I. USTAVNA OSNOVA ZA DONESUVAWE NA ZAKONOT

Ustavna osnova za donesuvawe na Zakonot e ~len 68 stav 1 alineja 2 od Ustavot na Republika Makedonija, spored koj Sobranieto na Republika Makedonija donesuva zakoni i ~len 34 spored koj gra|anite imaat pravo na socijalna sigurnost i socijalno osiguruvawe utvrdeni so zakon i so kolektiven dogovor.

II. PRI^INI PORADI KOI TREBA DA SE DONESE ZAKONOT

Vo Republika Makedonija penziskoto i invalidskoto osiguruvawe kako oblast e uredeno so Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe (“Slu`ben vesnik na Republika Makedonija” broj 80/93, 3/94, 14/95, 71/96, 32/97, 24/2000, 96/2000, 5/2001, 50/2001 i 85/2003).

So predlo`enite izmenuvawa i dopolnuvawa na Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe, se predlaga voveduvawe na zadol`itelen kontrolen pregled za potvrduvawe na invalidnost po koj osnov se ostvaruva pravoto na invalidska penzija. Se predlaga invalidskata penzija odnosno invalidnosta da bide od vremen karakter se do nejzino potvrduvawe po izvesen vremenski period.

So programata za rabota na Vladata na Republika Makedonija za 2004 godina, predvideno e donesuvawe na zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe. Potrebata od izmeni i dopolnuvawa na Zakonot e vo funkcija na podobruvawe i unapreduvawe na regulativata i sistemot, odnosno efikasnosta na sistemot na invalidskoto osiguruvawe preku postignuvawe na povisok stepen na objektivnost vo postapkata na utvrduvawe na postoewe na invalidnost, kako osnov za ostvaruvawe na dolgoro~ni materijalni prava od oblasta na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe. Osnova za vidot na promenite na Zakonot vo delot na sistemot za invalidskoto osiguruvawe proizleguva od prethodnite analizi na zakonskata regulativa koja go ureduva invalidskoto osiguruvawe i nejzinata dosega{na primena, analizata i preporakite sodr`ani vo

2

izve{tajot od Posebnata komisija na stru~ni lica za preocena na naodot, ocenata i misleweto na komisiite za ocena na rabotnata sposobnost, kako i najnovite soznanija i iskustva od zakonskata regulativa i nejzinata primena na oddelni drugi zemji. Navedenite pri~ini ja nametnuvaat potrebata od donesuvawe na ovoj zakon.

III OSNOVNI NA^ELA NA KOI SE ZASNOVA ZAKONOT

Zakonot ~ie donesuvawe se predlaga se zasnova na istite na~ela na koi se zasnova postojniot Zakon za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe.

IV.SODR@INA NA ZAKONOT

Sodr`inata na predlo`eniot Zakon e dadena vo vid na Predlog na Zakon.

V. PREDLOG NA DONESUVAWE NA ZAKON PO SKRATENA POSTAPKA

So ogled na toa {to ne e vo pra{awe slo`en ili obemen zakon, soglasno ~len 152 od Delovnikot na Sobranieto na Republika Makedonija, se predlaga na istata sednica na koja {to se razgleduva Predlogot za donesuvawe na Zakonot da se pretrese i Predlogot na Zakonot.

3

PREDLOG NA ZAKONza izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za penziskoto i invalidskoto

osiguruvawe

^len 1

Vo Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe ("Slu`ben vesnik na Republika Makedonija" br.80/93, 3/94, 14/95, 71/96, 32/97, 24/00, 96/00, 5/01, 50/01 i 85/2003) vo ~lenot 134, stav 2 zborovite: "lekarot {to go lekuva ili na lekarska komisija" se zamenuvaat so zborovite: "nadle`niot mati~en lekar i od lekarska komisija na Fondot za zdravstveno osiguruvawe na Makedonija.

Stavot 3 se zamenuva so dva novi stava 3 i 4 koi glasat:

"So baraweto, odnosno predlogot za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, podnositelot e dol`en da prilo`i medicinska, rabotna i druga dokumentacija potrebna za utvrduvawe na invalidnosta.

Na predlogot za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota so naod i mislewe za zdravstvenata sostojba i za rabotnata sposobnost na osigurenikot od nadle`niot mati~en lekar, soglasnost so svoj naod, ocena i mislewe dava lekarskata komisija na Fondot za zdravstveno osiguruvawe na Makedonija, vrz osnova na lekarski pregled na osigurenikot.

Stavot 4 stanuva stav 5.

Po stavot 5 se dodava nov stav 6 koj glasi:

"So akt na Fondot se ureduva zadol`itelniot minimum na obemot i sodr`inata na medicinskata dokumentacija potrebna za utvrduvawe na invalidnosta."

^len 2

4

Po ~lenot 134 se dodava nov ~len 134 -a, koj glasi:

"^len 134-a

"Baraweto odnosno predlogot za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota so medicinska i druga dokumentacija, osigurenikot preku podra~nata edinica na Stru~nata slu`ba na Fondot, gi dostavuva do Komisijata za utvrduvawe na kompletnost i urednost na dokumentacijata, koja se formira vo ramkite na Fondot.

Komisijata od stav 1 na ovoj ~len vr{i proverka na kompletnosta i urednosta na dostavenata dokumentacija, soglasno Odlukata za zadol`itelniot minimum na obemot i sodr`inata na medicinskata dokumentacija vo postapkata za ostvaruvawe pravo po osnova na invalidnost i istata ja dostavuva do Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost.

So akt na Fondot se ureduva sostavot i na~inot na rabota na komisijata."

^len 3

^lenot 139 se menuva i glasi:

"Za ostvaruvawe na pravata vrz osnova na zagubena rabotna sposobnost, preostanata rabotna sposobnost, telesno o{tetuvawe i nesposobnost za rabota vrz osnova na koja se steknuva pravo na invalidska odnosno semejna penzija, fakti~kata sostojba se utvrduva vrz osnova na naod, ocena i mislewe na Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost.

Komisijata od stav 1 na ovoj ~len se formira vo ramkite na Fondot.

So akt na Fondot se ureduva sostavot na Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost kako i drugi pra{awa vo vrska so rabotata na Komisijata.

Vo naodot, ocenata i misleweto vrz osnova na koj e utvrdena invalidnost odnosno nesposobnost za rabota vrz osnova na koja se steknuva pravo na invalidska odnosno semejna penzija, se utvrduva i obvrska za zadol`itelen kontrolen pregled, koj se vr{i vo rok ne pokratok od 1 godina , a najdocna do 2 godini od denot na utvrdenata invalidnost.

Zadol`itelniot kontrolen pregled od stavot 4 na ovoj ~len go vr{i Komisija za zadol`itelen kontrolen pregled sostavena od doktori

5

specijalisti, vo organ odnosno ustanova opredelena od ministerot za trud i socijalna politika.

Zadol`itelniot kontrolen pregled od stav 4 na ovoj ~len ne mo`at da go vr{at isti lica, koi prethodno u~estvuvale vo postapkata za utvrduvawe na invalidnosta.

Do donesuvaweto na re{enie po izvr{eniot zadol`itelen kontrolen pregled, na osigurenikot mu se isplatuva vremena invalidska penzija.

Pravoto na invalidska odnosno semejna penzija prestanuva dokolku korisnikot ne se javi na zadol`itelen kontrolen pregled vo rokot utvrden vo stav 4 na ovoj ~len ili so kontrolniot pregled kaj istiot ne e utvrdena invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, so re{enie mu se zapira isplatata na penzijata i go gubi svojstvoto penzioner.”

^len 4

^lenot 139-a se menuva i glasi:

"Naodot, ocenata i misleweto na Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost so koj e utvrdena invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, vrz osnova na koj se steknuva pravo na penzija, podle`i na preocena-revizija od Komisija za preocena-revizija na naod, ocena i mislewe za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, koja ja obrazuva ministerot za trud i socijalna politika, od istaknati medicinski stru~waci.

Komisijata za preocena-revizija na naod, ocena i mislewe za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota od stavot 1 na ovoj ~len, mo`e da vr{i preocena-revizija i na naod, ocena i mislewe so koj ne e utvrdena invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, doneseni od Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost kako i na naodite od Komisijata za zadol`itelen kontrolen pregled, po slu~aen izbor.

Pri vr{eweto na preocenata-revizijata mo`e da se izvr{i neposreden lekarski pregled na osigurenikot.

Preocenata-revizijata od stavot 1 na ovoj ~len se vr{i najdocna vo rok od 40 dena od denot na donesuvaweto na naodot, ocenata i misleweto, pred donesuvaweto na re{enie za pravo na penzija.

Komisiite od stav 2 na ovoj ~len se dol`ni da postapat po zabele{kite dadeni vo postapkata za preocena-revizija i da donesat nov naod, ocena i mislewe.

6

So akt na ministerot za trud i socijalna politika se ureduva organizacijata, sostavot i na~inot na rabota na Komisijata za preocena-revizija na naod, ocena i mislewe za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota."

^len 5

Vo ~lenot 140 stav 2, brojot "45" se zamenuva so brojot "60".

Po stavot 2 se dodava nov stav 3 koj glasi:

"Vo re{enieto so koe e utvrdena invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, se utvrduva i denot koga osigurenikot, odnosno korisnikot na pravoto, treba da se javi na zadol`itelniot kontrolen pregled od ~lenot 139 stav 4 na ovoj zakon."

Stavot 3 stanuva stav 4.

^len 6

Vo ~lenot 146 po stav 2 se dodavaat dva novi stava 3 i 4 koi glasat:

"Pravoto na invalidska penzija vrz osnova na re{enie za utvrdena invalidnost, se ostvaruva najdocna vo rok od tri meseci od pravosilnosta na re{enieto.

Dokolku pravoto na invalidska penzija ne bide ostvareno vo rokot opredelen vo stavot 3 na ovoj ~len, osigurenikot se upatuva na povtoren komisiski pregled, po slu`bena dol`nost."

Stavot 3 se bri{e.

^len 7

Vo ~lenot 154 po stavot 1 se dodava nov stav 2 koj glasi: "Dokolku korisnik na penzija ne se javi na zadol`itelen kontrolen pregled, mu se zapira isplata na penzijata."

^len 8

Vo ~lenot 156 stav 1 posle zborovite "vrz osnova na" se dodavaat zborovite "zagubenata odnosno", a zborovite:"potrebata od

7

pomo{ i nega" se zamenuvaat so zborovite: "zagubenata rabotna sposobnost".

^len 9

Vo ~lenot 161 se dodava nov stav 2 koj glasi:

Direktorot na Fondot ima zamenik.

^len 10

Vo ~lenot 163 po stav 1 se dodava nov stav 2 koj glasi:

"Statutot i drugite op{ti akti od stav 1 to~ka 1 na ovoj ~len gi donesuva Upravniot odbor na Fondot, po prethodno pribaveno mislewe od Ministerstvoto za trud i socijalna politika."

^len 11

Vo ~lenot 164 stav 1, se menuva i glasi:

Direktorot na Fondot i negoviot zamenik gi imenuva Upraven odbor po pat na javen konkurs.

Vo stavovite 2, 3, 4 i 5 po zborot: "Fondot" se dodavaat zborovite: "odnosno zamenik direktor".

Vo stavot 5 po zborot: "direktor" to~kata se bri{e i se dodavaat zborovite:"odnosno zamenik direktor"

^len 12

Vo ~lenot 172 po to~kata 6 se dodava nova to~ka 7, koja glasi:

"7) del od iznosot na platenata akciza na mineralni masla navedeni vo ~len 28 stav 1) to~ki 1), 2) i 5) od Zakonot za akcizite."

To~kata 7 stanuva to~ka 8.

8

^len 13

Po ~lenot 191 se dodavaat dva novi ~lenovi 191-a i 191-b koi glasat:

"^len 191-a

Koga doktor specijalist koj u~estvuva vo postapkata za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, vo svoeto rabotewe neosnovano utvrdi postoewe na invalidnost ili ne prijavi nevistinita odnosno pogre{na dokumentacija, toa pretstavuva povreda na obvrskite utvrdeni so zakon i osnov za prestanok na rabotniot odnos so otkaz."

^len 191-b

Lice koe izdalo pogre{na ili nevistinita medicinska dokumentacija, neosnovano utvrdilo postoewe na invalidnost ili ne prijavilo invalidnost, ili dostavilo nevistinita medicinska dokumentacija, }e odgovara za krivi~no delo i }e bide kazneto soglasno Krivi~niot zakonik "

^len 14

Pravilnikot za listata na profesionalni bolesti, Pravilnikot za organizacijata, sostavot i na~inot na rabota na Komisijata za preocena-revizija na naod, ocena i mislewe za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, Pravilnikot za telesni o{tetuvawa, Delovnikot za rabota na Komisijata na Vladata na Republika Makedonija za re{avawe vo vtor stepen po predmetite od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe, Pravilnikot za organizacijata, sostavot i na~inot na rabota na komisijata za ocena na rabotnata sposobnost, Pravilnikot za organizacijata, sostavot i na~inot na rabota na komisijata za utvrduvawe na kompletnost i urednost na dokumentacija na Fondot, Odlukata za zadol`itelen minimum na obemot i sodr`inata na medicinskata dokumentacija vo postapkata za ostvaruvawe pravo po osnova na invalidnost i Statutot na Fondot, }e se donesat odnosno usoglasat so ovoj zakon najdocna do tri meseci od denot na vleguvawe vo sila na ovoj zakon.

^len 15

9

"Podnesenite barawa i zapo~natite postapki za utvrduvawe na invalidnost i ostvaruvawe na invalidska odnosno semejna penzija do denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon }e se zavr{at spored propisite koi va`ele pred denot na vleguvawe vo sila na ovoj zakon."

^len 16

Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija”.

OBRAZLO@ENIE

II. OCENKA NA SOSTOJBITE I CELTA [TO SE POSTIGNUVA SO DONESUVAWETO NA ZAKONOT

Pra{awata od oblasta na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe se uredeni so Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe (“Slu`ben vesnik na Republika Makedonija broj 80/93, 3/94, 14/95, 71/96, 32/97, 24/2000, 96/2000, 5/2001, 50/2001 i 85/2003 godina”).

Soglasno Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe, vrz osnova na invalidnost se ostvaruva invalidska penzija, a vrz osnova na nesposobnost za samostoen `ivot i rabota vo slu~aj na smrt na osigurenik ili korisnik na penzija se ostvaruva semejna penzija, kako dolgoro~ni materijalni prava, pod uslovi utvrdeni so zakonot. Invalidskata penzija vo penziskiot sistem e koncipirana kako krajna merka na za{tita. Semejnata penzija vo oddelni slu~ai se ostvaruva i

10

poradi postoewe na nesposobnost za samostoen `ivot i rabota, koja okolnost, isto kako i invalidnosta ja utvrduva Komisija za ocena na rabotna sposobnost na Fondot na PIOM.

So cel da se obezbedi pogolema objektivnost vo ocenata na rabotnata sposobnost, se predlagaat re{enija koi zna~at revizija na utvrdenata invalidnost, odnosno nesposobnost za samostoen `ivot i rabota, i toa vo postapka pred ostvaruvawe na pravoto, kako i kontrolen pregled pred ostvaruvaweto na pravoto na penzija. Isto taka, se predviduvaat i drugi pravni mehanizmi (soodvetni kazni) koi }e ovozmo`at, pravoto na invalidska, odnosno semejna penzija, da go koristat samo onie korisnici, na koi, toa pravo, navistina im pripa|a.

II. OSNOVNI RE[ENIJA NA ZAKONOT

So ~lenot 1 od Predlogot na Zakonot se vr{i doprecizirawe na stavot 3 na ~lenot 134 od postojniot zakon za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe. Imeno, koga se raboti za pokrenuvawe na postapka od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe, a se bara utvrduvawe na invalidnost, bilo taa da e pokrenata po barawe na osigurenikot ili od drug subjekt (lekar {to go lekuval osigurenikot, lekarska komisija ili rabotodavec) mora da bide potkrepena so soodvetna rabotna i medicinska dokumentacija, potrebna za utvrduvawe na invalidnosta. Pri {to se bara i naod i mislewe za zdravstvenata sostojba i rabotnata sposobnost na osigurenikot od nadle`en mati~en lekar i soglasnost vrz osnova na lekarski pregled na osigurenikot so svoj naod, ocena i mislewe od lekarskata komisija na Fondot za zdravstveno osiguruvawe na Makedonija. So poseben akt na Fondot se propi{uva zadol`itelniot minimum na obemot i sodr`inata na medicinskata dokumentacija potrebna za utvrduvawe na invalidnost.

So ~lenot 2 se predviduva obvrska baraweto odnosno predlogot za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota so medicinskata i druga dokumentacija osigurenikot preku podra~nata edinica na Stru~nata slu`ba na Fondot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe na Makedonija gi dostavuva do Komisijata za utvrduvawe na urednost i kompletnost na dokumentacijata, koja ja formira Fondot. Ova komisija se predviduva da vr{i proverka na kompletnosta i urednosta na dostavenata dokumentacija, soglasno Odlukata za zadol`itelniot minimum na obemot i sodr`inata na medicinskata dokumentacija vo postapkata za ostvaruvawe na pravo po osnova na invalidnost i istata ja dostavuva do Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost. Vakvata obrska i novina e vo funkcija na spre~uvawe i otstranuvawe na propustite vo postapkata i soznanijata od analizite na dosega{nata primena na Zakonot.

So ~lenot 3 se predlaga izmena na postojniot ~len 139, so koja se utvrduva organot koj odlu~uva za ostvaruvawe na pravata vrz osnova na zagubena rabotna sposobnost, preostanata rabotna sposobnost,

11

telesno o{tetuvawe i nesposobnost za rabota vrz osnova na koja se steknuva pravo na semejna penzija. Ovie prava se ostvaruvaat vrz osnova na naod, ocena i mislewe na komisijata za ocena na rabotnata sposobnost na Fondot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe. Pokraj naodot, ocenata i misleweto od ovaa komisija kako novina se vnesuva i obvrska za zadol`itelen kontrolen pregled koj se vr{i vo rok ne pokratok od 1 godina , a najdocna do 2 godini od denot na utvrdenata invalidnost . Zadol`itelniot kontrolen pregled go vr{i komisija sostavena od doktori specijalisti, vo organ odnosno ustanova opredelena od ministerot za trud i socijalna politika. Se utvrduva i zabrana zadol`itelniot kontrolen pregled da ne mo`at da go vr{at istite lica koi prethodno u~estvuvale vo postapkata za utvrduvawe na invalidnosta na istoto lice. So ova odredba se predviduva deka do donesuvaweto na re{enie po izvr{eniot zadol`itelen kontrolen pregled, na osigurenikot mu se isplatuva vremena invalidska penzija. Pravoto na invalidska penzija prestanuva i go gubi svojstvoto na penzioner dokolku korisnikot ne se javi na zadol`itelniot kontrolen pregled vo utvrdeniot rok ili koga so kontrolniot pregled se utvrdi deka nema utvrdena invalidnost odnosno nesposobnost za rabota. So akt na Fondot poblisku se ureduvaat pra{awata vo vrska so sostavot i rabotata na komisijata za ocena na rabotnata sposobnost.

So ~lenot 4 se predviduva preocena-revizija na naodot, ocenata i misleweto na komisijata za ocena na rabotnata sposobnost so koj e utvrden invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, vrz osnova na koj se steknuva pravo na penzija od strana na Komisija za preocena - revizija na naod, ocena i mislewe za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota. Ova komisija ja obrazuva ministerot za trud i socijalna politika od istaknati medicinski stru~waci. Ova komisija mo`e da vr{i preocena-revizija i na naodot, ocenata i misleweto so koj ne utvrdena invalidnost odnosno nesposobnost za rabota, doneseni od komisijata za ocena na rabotnata sposobnost kako i na naodite na komisijata za zadol`itelen kontrolen pregled, po slu~aen izbor. So ovoj ~len se dava ovlastuvawe na ova komisija da mo`e da vr{i i neposreden lekarski pregled na osigurenikot, predviden e rokot vo koj se vr{i preocenata-revizijata i na~inot na postapuvaweto po zabele{kite dadeni vo postapkata za preocena-revizija. So akt na ministerot za trud i socijalna politika pokonkretno se ureduva sostavot i na~inot na rabota na Komisijata za preocena-revizija na naod, ocena i mislewe za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota.

So ~lenot 5 se utvrduva obvrska vo re{enieto za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota da se utvrdi i denot koga osigurenikot odnosno korisnikot treba da se javi na zadol`itelniot kontrolen pregled.

So ~len 6 se vr{i dopolnuvawe na ~len 146 od postojniot zakon, vo smisla na toa {to se utvrduva kraen rok od 3 meseci za ostvaruvawe na pravoto na invalidska penzija vrz osnova na re{enie za utvrdena

12

invalidnost po pravosilnosta na re{enieto. Dokolku pravoto na penzija ne bide ostvareno vo spomenatiot rok osigurenikot se upatuva na povtoren komisiski pregled po slu`bena dol`nost, vo funkcija na popolnuvawe na zakonskata praznina. Stavot 3 od ovoj ~len se bri{e od pri~ini {to pravoto na pomo{ i nega namesto so ovoj zakon e uredeno so Zakonot za socijalna za{tita.

So ~lenot 7 se vr{i dopolnuvawe na postojnata odredba od zakonot so koe se utvrduva deka dokolku korisnikot na penzija ne se javi na zadol`itelniot kontrolen pregled mu se zapira isplatata na penzija.

So ~len 8 se vr{i dopolnuvawe na postojnata odredba ~len 156 od zakonot vo smisla na toa gubewata na pravata da se odnesuva i na zagubenata rabotnata sposobnost soodvetno na predlo`enite izmeni koi se odnesuvaat na zadol`itelniot kontrolen pregled i gubeweto na rabotnata sposobnost.

So ~len 9 i 11 se utvrduva osnov za imenuvawe na zamenik na direktorot na Fondot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe i za na~inot na negoviot izbor.

So ~len 10 se vr{i dopolnuvawe na ~lenot 163 so koe se utvrduva obvrska pred donesuvaweto na op{tite akti na Fondot, da se bara prethodno mislewe od Ministerstvoto za trud i socijalna politika. Ovaa izmena i dopolnuvawe e vo funkcija na kontuiniran uvid vo tekot na postapkata na donesuvawe na aktite i prethoden nadzor.

So ~lenot 13 se utvrduvaat dva novi ~lena vo funkcija na zajaknuvawe na odgovornosta na site subjekti koi u~estvuvaat vo postapkata za ostvaruvawe na invalidska odnosno semejna penzija vrz osnova na utvrdena invalidnost odnosno nesposobnost za rabota. Za taa cel utvrdena e merka prestanok na raboten odnos kako i za osigurenikot koj svesno i so znaewe dostavi nevistinita medicinska dokumentacija ili so simulirawe }e mu bide izdadena medicinska dokumentacija, vrz osnova na koja ostvaril pravo na invalidsko osiguruvawe i odredba so koja se upatuva na primena na odredbi od Krivi~niot zakonik, za lice koe }e izdade nevistinita odnosno pogre{na dokumentacija za steknuvawe so pravo na invalidska penzija, i koi u~estvuvaat vo postapkata za utvrduvawe na invalidnost odnosno nesposobnost za rabota.

Vo ~lenot 14 e utvrden rokot vo koj treba da se donesat odnosno usoglasat podzakonskite akti za sproveduvawe na ovoj zakon.

Vo ~len 15 se predviduva odredba spored koja podnesenite barawa i zapo~natite postapki za utvrduvawe na invalidnost i ostvaruvawe na invalidska odnosno semejna penzija do denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon }e se zavr{at spored propisite koi va`ele pred denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.

13

III. FINANSISKI SREDSTVA

Zakonot ~ie donesuvawe se predlaga, ne povlekuva obvrska za obezbeduvawe na finansiski sredstva od Buxetot na Republika Makedonija za negovoto sproveduvawe.

TEKSTNA ODREDBITE OD ZAKONOT ZA PENZISKO I INVALIDSKO

OSIGURUVAWE KOI SE MENUVAAT I DOPOLNUVAAT

^len 134

14

Postapkata za ostvaruvawe na pravata od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe se poveduva po barawe na osigurenikot, odnosno na korisnikot na penzija, a za ostvaruvawe pravo na semejna penzija i drugi prava na ~lenovite na semejstvoto na osigurenikot, odnosno na korisnikot na penzija po barawe na ~lenot na semejstvoto.

Postapka za utvrduvawe na invalidnost kaj osigurenikot se poveduva i na predlog na rabotodavecot kaj kogo osigurenikot e vo raboten odnos, kako i na predlog na lekarot {to go lekuva ili na lekarska komisija.

So predlogot od stav 2 na ovoj ~len podnositelot na predlogot e dol`en da prilo`i medicinska, odnosno rabotna i druga dokumentacija potrebna za utvrduvawe na invalidnosta.

Osigurenikot e dol`en da u~estvuva vo postapkata koja e povedena vo smisla na stav 2 na ovoj ~len.

^len 139

Za ostvaruvawe na pravata vrz osnova na zagubuvawe na rabotnata sposobnost, preostanatata rabotna sposobnost, telesno o{tetuvawe i nesposobnost za rabota vrz osnova na koja se ostvaruva semejna penzija, fakti~kata sostojba se utvrduva vrz osnova na naod, ocena i mislewe na Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost.

Komisijata od stav 1 na ovoj ~len se formira vo ramkite na Fondot.Naodot, ocenata i misleweto so koi e utvrdena zagubenata rabotna

sposobnost, odnosno preostanatata rabotna sposobnost vrz osnova na koja se steknuva pravo na invalidska penzija, podle`i na prethodna kontrola koja se obezbeduva vo Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost na Fondot.

So op{t akt na Fondot se ureduva sostavot na Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost od stav 1 na ovoj ~len, na~inot i postapkata na vr{eweto na prethodnata kontrola od stav 3 na ovoj ~len i se ureduvaat drugi pra{awa vo vrska so rabotata na Komisijata za ocena i rabotnata sposobnost.

^len 139-a

Za preocena na naodot,ocenata i misleweto na Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost, ministerot za trud i socijalna politika obrazuva posebna komisija od stru~ni lica, sostavena od poznati i istaknati medicinski stru~waci.

Ako posebnata komisija od stav 1 na ovoj ~len konstatira nepravilnosti vo raboteweto na oddelni ~lenovi na Komisijata za ocena na rabotnata sposobnost, toa }e se smeta za kr{ewe na rabotnata disciplina i pretstavuva osnova za prestanok na rabotniot odnos.

Za svojata rabota ~lenovite na posebnata komisija imaat pravo na nadomestok koj go opredeluva ministerot.

15

^len 140

Re{enie za pravata od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe donesuva Fondot, najdocna vo rok od 30 dena od denot na podnesuvawe na uredno barawe.

Vo slu~aite koga na donesuvaweto na re{enieto mu prethodi utvrduvawe na fakti~ka sostojba vo smisla na ~len 139 na ovoj zakon Fondot e dol`en da donese re{enie najdocna vo rok od 45 dena od denot na podnesuvaweto na baraweto.

Po isklu~ok od stav 1 na ovoj ~len re{enie za pravata na pari~nite nadomestoci od ~len 54 to~ki 1, 2 i 3 na ovoj zakon donesuva nadle`en organ na rabotodavecot vo koja rabotnikot e vraboten.

^len 146

Pravata od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe utvrdeni so ovoj zakon, se steknuvaat i pristignuvaat so denot na ispolnuvaweto na uslovite, ako baraweto e podneseno vo rok od {est meseci od denot na ispolnuvaweto na uslovite, a ako baraweto e podneseno po istekot na toj rok od podnesuvaweto na baraweto i za {est meseci nanazad.

Pravoto na starosna penzija se ostvaruva po prestanokot na osiguruvaweto.

Po isklu~ok na stavot 1 na ovoj ~len pravoto na pari~en nadomestok za pomo{ i nega pripa|a od denot na podnesuvaweto na baraweto.

^len 154Na korisnik na penzija, dodeka e vo raboten odnos ili dodeka vr{i

dejnost vo Republikata ili vo stranstvo mu se zapira isplatata na penzijata.

^len 156

Pravata steknati vrz osnova na preostanatata rabotna sposobnost i te-lesnoto o{tetuvawe vo tekot na koristeweto, mo`at da se menuvaat zavisno od nastanatite promeni na preostanatata rabotna sposobnost, potrebata od pomo{ i nega, odnosno stepenot na telesnoto o{tetuvawe.

Koga promenata od stav 1 na ovoj ~len e utvrdena po barawe na korisnikot na pravoto, pravoto prestanuva ili se menuva, odnosno se steknuva novo pravo od prviot den na naredniot mesec po podnesuvaweto na baraweto.

Koga promenata od stav 1 }e nastane vo postapka pokrenata po slu`bena dol`nost, pravoto prestanuva ili se menuva odnosno se steknuva novo pravo od kone~nosta na re{enieto so koe e utvrdena promenata.

16

^len 161

Organi na Fondot se Upravniot odbor i direktorot.

^len 163

Upravniot odbor na Fondot:1) donesuva Statut i drugi op{ti akti na Fondot;2) donesuva programa i plan za rabota;3) donesuva Buxet na Fondot i usvojuva zavr{na smetka na Fondot:4) utvrduva buxet i zavr{na smetka na Fondot;4-a) se gri`i za redovno uplatuvawe na pridonesot za penzisko i

invalidsko osiguruvawe;5) odlu~uva za koristewe na sredstvata na Fondot;6) se gri`i za ostvaruvawe na dobrovolnoto osiguruvawe:7) go sledi ostvaruvaweto na me|unarodnite dogovori i me|udr`avnite

spogodbi od oblasta na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe;8) razgleduva pra{awa, izve{tai, informacii i drugi materijali vo vrska

so sostojbite i problemite od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe i drugi raboti od nadle`nosti na Fondot;

9) prezema merki za obezbeduvawe i funkcionirawe na informacioniot sistem na Fondot;

10) osnova komisii i drugi rabotni tela i11) odlu~uva i za drugi raboti utvrdeni so zakon i Statutot na Fondot.

^len 164

Fondot ima direktor kogo, po pat na javen konkurs go imenuva Upravniot odbor.

Za direktor na Fondot mo`e da bide imenuvano lice koe gi ispolnuva uslovite propi{ani so Statutot na Fondot.

Soglasnost na odlukata za imenuvawe na direktorot na Fondot dava Vladata na Republika Makedonija.

Direktorot na Fondot se imenuva za vreme od ~etiri godini.Po istekot na rokot od stav 4 na ovoj ~len istoto lice mo`e povtorno da

bide imenuvano za direktor.Direktorot go pretstavuva i zastapuva Fondot.

^len 172

Sredstvata potrebni za ostvaruvawe na pravata od penziskoto i invalidskoto osiguruvawe se obezbeduvaat so:

17

1) pla}awe na pridones od platata na rabotnicite i so pridonesot od dobivkata, kako i so pridones od prihodot {to fizi~koto lice, odnosno zemjodelecot }e go ostvari so vr{eweto na svojata dejnost;

prihodi od dividendi na akcii i dobivka od udeli;3) prihodi od kamati na obvrznici i blagajni~ki zapisi;4) od Buxetot na Republika Makedonija;5) od prihodot od fondovite na penziskoto i invalidskoto osiguruvawe

na republikite na porane{na SFRJ, kaj koi e navr{en del od sta`ot na osiguruvaweto;

6) od imot na Fondot i7) od drugi prihodi.Prihodite na Fondot gi so~inuvaat i sredstvata ostvareni po osnova na

transformacija na op{testveniot kapital vo soglasnost so zakonot.

^len 191

So pari~na kazna vo iznos od 200.000 denari }e se kazni za prekr{ok rabotodavecot ako:

1) onevozmo`i ostvaruvawe i koristewe na prava po osnova na preostanata rabotna sposobnost (~len 61 stav 1);

2) ne podnese prijava za osiguruvawe (~len 133);3) ne donese re{enie za pravata na pari~ni nadomestoci (~len 54

to~ki 1, 2 i 3)So pari~na kazna vo iznos od 200.000 do 300.000 denari }e se kazni

za prekr{ok rabotodavecot ako:1) izvr{i isplata na plata, a ne uplatil pridones za penzisko i

invalidsko osiguruvawe (~lenovi 182 i 183) i2) go onevozmo`i Fondot da vr{i uvid i kontrola na presmetuvawe i

uplata na pridonesot (~len 185) Za prekr{okot od stav 1 na ovoj ~len }e se kazni i odgovornoto lice

kaj rabotodavecot so pari~na kazna vo iznos od 25.000 denari.Za prekr{okot od stav 1 na ovoj ~len }e se kazni i fizi~koto lice {to

vr{i dejnost so pari~na kazna vo iznos od 30.000 denari.Za prekr{ok od stav 2 na ovoj ~len }e se kazni i odgovornoto lice kaj

rabotodavecot so pari~na kazna vo iznos od 40.000 do 50.000 denari.Za prekr{ok od stav 2 na ovoj ~len }e se kazni i fizi~ko lice {to vr{i

dejnost so pari~na kazna vo iznos od 40.000 do 50.000 denari.

18