APRIL 2014

www.minoritynews.rs

Čestitka novoizabranom

Ministru prosvete

BOŠnjAČKA ZAjeDnICA

Zaštita manjina ne bi smela da dovede do stvaranja paralelnih zajednica

Dr nadia Ćukzamenik šefa misije Saveta evrope u Srbiji

Dodeljeni sertifikati stažistima

KAnCeLArIjABunjevAČKA ZAjeDnICA

Obeležen početak rada “Bunjevačkog

kulturnog centra – Novi Sad”

MAĐArSKA ZAjeDnICA

Kurs srpskog za buduće policajce

11 MinorityNewsmesečni bilten o životu manjinskih zajednica u Srbiji

nAGrADA

Društvo književnika vojvodine nagradilo Petka

vojnića

IntervjuDr Hristos Aleksopulos

Grci su u Srbji kao kod kuće

Mađari u Vladi, primer odgovornogodnosa prema državi

Stanje na “manjinskoj sceni” nakon proteklih izbora i nakon formiranjaVlade postaje izuzetno interesantno, ne samo zbog činjenice da predstojeizbori za Nacionalne savete nacionalnih manjina, već i zbog toga što supredstavnici mađarske nacionalne manjine postali integralni deo vlade izauzimaju značajne pozicije državnih sekretara u ministarstvima zdravlja,poljoprivrede, saobraćaja i građevine, trgovine i turizma i rada i zapošlja-vanja.

Očekuje se da će za mađarsku nacionalnu manjinu to predstavljatiznačajnu mogućnost da utiče na svoj položaj jer će putem svojih direktnihpredstavnika u Ministarstvima biti pri samom izvoru moći i uticaja. Takobi se naivno mogao predstaviti položaj predstavnika mađarske nacionalnemanjine, ali je potpuno jasno da posao državnog sekretara u Vladi Re-publike Srbije daleko prevazilazi odgovornost za samo jednu nacionalnuzajednicu.

Ukoliko se pogledaju biografije državnih sekretara postaje potpuno jasnoda se mađarska nacionalna manjina, odnosno politička partija koja jesklopila koalicioni sporazum, rukovodila vrlo jasnim i transparentnim prin-cipima i za kandidate predložila izuzetno obrazovane, iskusne i kompe-tentne stručnjake, a ne partijske činovnike, čime su pokazali jednu veomabitnu činjenicu koje mnogi u domaćoj politici još uvek nisu svesni - na-cionalne manjine su izuzetan resurs za državu, za javnu administraciju,privredu, kulturu, umetnost...

Nekako uvek nacionalne manjine predstavljaju entitet o kome država razgovara sa stanovišta zaštite nacionalnih kolektivnih prava, a veomaretko postoji pozitivan pristup koji će priznati da određeni pripadnici man-jinskih naroda zapravo predstavljaju nacionalne stručne resurse koje trebaintegrisati u sistem i posmatrati izvan okvira nacionalnih manjina.

U istoriji Srbije mnogobrojni pripadnici nacionalnih manjina su doprinelinapretku i razvoju čitave Srbije u najrazličitijim oblastima, od umetnosti,kulture, trgovine, inovacija... Jasno je da su mnogi pripadnici nacionalnihmanjina u oba svetska rata branili državu u kojoj su bili nacionalna manjina. Postavlja se pitanje na kraju: Da li je Srbija konačno razumela danacionalne manjine nisu neprijatelji Srbiji?

Uskršnji koncertU svojim nastojanjima da podigne nivokulturnih dešavanja u opštini Bela Crkva,Nacionalni savet češke nacionalne ma-njine sufinansirao je održavanje Uskrš-njeg koncerta koji je svojim kvalitetompružio izuzetan muzički doživljaj. U orga-nizaciju koncerta uključio se pored opštineBela Crkva i Nacionalni savet slovenačkenacionalne manjine kao i UdruženjeSlovenaca Južnog Banata Logarska Dolinaiz Pančeva.

Tamburaški odsjek u Muzičkoj školi u Subotici se tijekom mjeseca ožujka 2014.godine okitio brojnim priznanjima inagradama.

Veliki uspjeh Tamburaškogodsjeka Muzičke škole

u Subotici

Mаkedonci u Srbiji su glаsаli nа držаvnim izborimа u mаtici

Nove knjige za nove nade

Početak ostvarivanja protokolao saradnji Rusina

sa obe strane Dunava

Svoje grаđаnsko prаvo dа glаsаju nаpredsedničkim i pаrlаmentаrnim izborimаu R. Mаkedoniji, u Srbiji je ostvаrio 241grаđаnin od upisаnih u posebnombirаčkom spisku, u Ambаsаdi Mаkedonijeu Beogrаdu

Može se sаrаđivаti nа svim poljimа i usvim oblаstimа u okviru prekogrаničnesаrаdnje, zа štа budući projektni timovimorаju dа prаte konkurse, nа vremestručno osmišljаvаju i izrаđuju projekte zаkonkurisаnje u EU.

iz češke zajednice

iz hrvatske zajednice

iz bunjevačke zajednice

iz makedonske zajednice

iz rusinske zajednice

Izdvajamo iz manjinskih

zajednica

Tamburaški odsjek u Muzičkoj školi u Subotici se tijekom mjeseca ožujka 2014.godine okitio brojnim priznanjima inagradama.

Kancelarija za ljudska i manjinska prava

“Danas dodeljujemo sertifikatečetvrtoj generaciji stažista. Posebnosmo zadovoljni zbog zaintereso-vanosti velikog broja kvalitetnih kandidata za učešće u ovom Pro-gramu, kao i zbog činjenice da je 11najboljih tu šansu i dobilo”, rekla jePaunović u uvodnom obraćanju.

Zahvalnost donatorimaVeliku zahvalnost za uspešno reali-zovan Program stažiranja dugujemodonatorima, državnim institucijamai službama Vlade koje su omogućileda stažisti steknu znanja o načinufunkcionisanja državne uprave imentorima koji su u svakom mo-mentu bili podrška stažistima, is-takla je Paunović.

“Cilj nam je da učinimo da šesto-mesečno stažiranje bude samo

početak integracije mladih, pripa-dnika nacionalnih manjina u sistemdržavne uprave i iz tog razlogaKancelarija zaljudska i ma-njinska prava ćenastojati daobezbedi održivorešenje za je-dnog od stažistaovogodišnje Pro-grama,” izjavilaje Paunović.

“Kada želim da objasnim na kojinačin kroz jednostavan projekat po-državamo inicijative bitne zaunapređenje društva, kao najboljiprimer ističem Program stažiranjaza mlade – pripadnike manjina udržavnim institucijama u Srbiji,”istakao je prvi sekretar za politička

pitanja Ambasade Velike Britanijeu Srbiji Džejms Mur.

“Značaj ovog programa ostvaruje sena tri nivoa – kroz podršku stažisti-ma na putu profesionalnog razvoja,kao onog najličnijeg, na nivou VladeRepublike Srbije on daje mogućnost

za uspostavljanjekvalitetnog mo-dela za praktičnuobuku mladihljudi i na najši-rem, društvenomnivou ovaj pro-gram nastoji daSrbiju i srpskodruštvo učini

inkluzivnijim, sa većom zastuplje-nošću etničkih manjina”, istakao jeMur.

Nj.E. Loran Stokvis, ambasadorKraljevine Holandije u Srbiji izrazioje zadovoljstvo što je KraljevinaHolandija imala mogućnost da do-prinese realizaciji Programa staži-

3

Dodeljeni sertifikati stažistimaDirektorka Kancelarije za ljudska i manjinska prava Suzana Paunović učestvovala je na ”Evropskom Romskom

samitu’’ u Briselu, na poziv Evropske komisije, organizatora ovog skupa

Minority News

ancelarija za ljudska i manjinska prava Vlade Republike Srbije jedanas svečano obeležila završetak ovogodišnjeg „Programa staži-ranja za mlade – pripadnike manjina u državnim institucijama uSrbiji“ dodelivši sertifikate učesnicima Programa. K

Veliku zahvalnost za uspešno realizovan Program stažiranja dugujemo donatorima, državniminstitucijama i službama Vlade

Cilj nam je da učinimo dašestomesečno stažiranje

bude samo početak integracije mladih,

pripadnika nacionalnih manjina u sistem državne

uprave

Kancelarija za ljudska i manjinska prava

ranja i veruje da će institucije u Srbijiprepoznati njegov značaj i isti učinitiodrživim.

Dodeljeni sertifikati stažistima“Uspešan završetak Programa staži-ranja je od velike važnosti za sve nasjer se njegovi rezultati ogledaju krozkonstantno uvećanje broj pripadnikamanjina u radu državnih institucijau Srbiji”, istakla je Pola Tide, za-menik šefa Misije OEBS-a u Srbiji.

Tide je podsetila da je Programstažiranja za mlade – pripadnikemanjina u državnim institucijama uSrbiji Evropska komisija u svomIzveštaju o napretku Srbije za 2013-tu godinu veoma dobro ocenila.

Savetnik za razvojnu politiku u Ambasadi Švedske u Srbiji TorniSvenungson izrazio je zadovoljstvokvalitetom saradnje sa svimučesnicima na Programu stažiranja.

“Posebno se zahvaljujem Kancelarijiza ljudska i manjinska prava koja

predstavlja pokretačku snagu ovogprograma, kao i institucijama kojesu otvorile vrata stažistima, pri-padnicima manjina u Srbiji,” izjavioje Svenungson.

Nakon dodele sertifikata, svojeviđenje Programa stažiranja,stečena iskustva, kao i aktivnosti uokviru Programa, stažisti su predsta-vili prisutnim donatorima, mento-rima i ostalim prisutnim.

Program stažiranja za mlade – pri-padnike manjina u državnim institu-cijama u Srbiji četvrti put se uspešnosprovodi uz podršku ambasada Ve-like Britanije i Holandije uBeogradu, kao i Švedske organi-zacije za međunarodni razvoj(SIDA) i Organizacije za evropskubezbednost i saradnju (OEBS).

4 Minority News

Uspešan završetak Programa stažiranja je od

velike važnosti za sve nas jerse njegovi rezultati ogledaju

kroz konstantno uvećanjebroj pripadnika manjina

u radu državnih institucija u Srbiji

Pola Tidi, zamenik šefa Misije OEBS-a

u Srbiji

Intervju

5 Minority News

Dr Nadia Ćuk, zamenik šefa misije Saveta Evrope u Srbiji

avet Evrope i Evropska Unija su posvećene istimvrednostima- zaštiti ljudskih prava, vladavini za-kona i pluralističkoj demokratiji. Ove vrednostisu kohezioni temelji savremene Evrope koji

utiču na stabilnost našeg kontinenta, što je danasočiglednije nego ikad. Tokom proteklih 65 godina SavetEvrope je učinio zaista mnogo, kako bi ovi principi postalideo evropskog pravnog nasledja i našli svoju praktičnuprimenu u svakoj državi članici. Uostalom i sam postupakpristupanja Savetu Evrope podrazumeva prihvatanje ovihprincipa odnosno obavezu da se oni primenjuju u jasnoidentifikovanim oblastima i na konkretan način, ne samopri prijemu u članstvo već i kasnije na osnovu preuzetihobaveza. Da bi se to zaista i realizovalo uspostavljeni sujasni standardi, monitoring mehanizam za praćenje nji-hove primene i programi ekspertske pomoći, odnosno po-

drške, kako bi država mogla da primeni standarde iprlagodi ih na najbolji način svojim potrebama,unapredjujući svoj pravni i politički sistem. Tako uspostavljeni model: standardi – monitoring – pro-grami podrške, je upravo odlika i prednost Saveta Evropezato što on garantuje dobro osmišljene reforme, naravnopod uslovom da se iskoristi ova mogućnost koja je naraspolaganju svim državama članicama. Osim toga, umnogim oblastima (zaštita ljudskih prava i manjinskihprava, sloboda medija, decentralizacija i drugo) SavetEvrope ima dobro razradjen „acquis“, pa je logično da sestandardi naše organizacije u tim oblastima uzimaju uobzir prilikom procene progresa u ovim oblastima. Osimtoga, mišljenje Venecijanske komisije Saveta Evropetakodje ima posebnu težinu u procesu evropskih inte-gracija kada se radi o ustavnom pravu.

S

Zaštita manjina ne bi smela da dovede do stvaranja paralelnih zajednica

Intervju

6 Minority News

Kada govorimo o standardima govorimoo velikom broju medjunarodno-pravnihinstrumenata od kojih je najpoznatijanaravno Evropska Konvencija o ljudskimpravima i osnovnim slobodama, koja jesa svojih 16 protokola i bogatom suds-kom praksom Suda u Strasburu uspo-stavila impresivan okvir zaštite ljudskihprava, koji se tokom vremena prilagod-javao promenama u savremenomdruštvu i novim izazovima u zaštiti ljud-skih prava. Kao što znate, sud ima za zadatak daobezbedi da države članice poštujuprava i garancije koje su predvidjeneKonvencijom putem razmatranja indi-vidualnih predstavki podnetih od stranedržava ili pojedinaca čija su pravaprekršena a koji su prethodno iskoristilisva pravna sredstva u državi o kojoj seradi. U međuvremenu su usvojene idruge značajne konvencije koje se bavezaštitom odredjenih kategorija ljudskihprava kao što su:

n Okvirna konvencija za zaštitu na-cionalnih manjina,

n Konvencija o sprečavanju mučenja inečovečnih ili ponižavajućih kazni ili postupaka,

n Evropska socijalna povelja,kao i preko 200 konvencija ili povelja kojese bave drugim problemima, kao što su:

suzbijanje korupcije, sprečavanje tero-rizma, sajber kriminala, medjunarodnasaradnja u oblasti krivičnog prava, medi-jske slobode i prava, kulturno nasledje,decentralizacija, prekogranična saradnjai mnogim drugim. Ukoliko se standardi iz ovih konvencija ipreporuka monitoring tela integrišu unacionalno zakonodavstvo i primene upraksi, ispunjenje obaveza iz poglavlja 23i 24 i drugih oblasti će biti mnogo lakšei što je najvažnije ovako sprovedene re-forme će direktno uticati na drugačiji si-stem vrednosti.

Sud za ljudska prava i predstavke iz Srbije Uloga Evropskog suda međutim nije da

substituiše nacionalno pravosudje kojeima primarnu ulogu u zastiti individu-alnih ljudskih prava. Najefikasnija zaštitaljudskih prava je ona koja se pruža na na-cionalnom nivou od strane domaćih su-dova i sudija, jer su oni bliži građanima isituacijama koje moraju da razmatraju.Oni utvrdjuju činjenice u predmetu itumače odredbe nacionalnog zakono-davstva koje u načelu Evropski sud ne bitrebalo da dovodi u pitanje, ali je nje-gova svrha s druge strane da vrši stalnipritisak na nacionalne pravne sisteme ucilju očuvanja prihvaćenih evropskihstandarda kako bi se građanima obezbe-dilo uživanje ljudskih prava. Drugimrečima zaštita na nacionalnom nivou, jeako se efikasno sprovodi, brža i jeftinijai od obostrane koristi za sve strane usporu i celokupno društvo.Međutim, da bi nacionalni sudovi bili ustanju da štite ljudska prava na isti načinna koji to čini Evropski sud u Strazburu itako ispune svoju dužnost da primenjujuosnovna prava u korist svih građana,potrebno je ujednačiti praksu sudova uSrbiji i njihovu sudsku praksu sa praksomEvropskog suda. Da bi se to učinilo sudijemoraju da dobro poznaju Evropsku ko-

nvenciju a naročito praksu suda uStrazburu, koja bi morala da postanedeo nacionalnih sudskih odluka i pre-suda svih sudova u Srbiji. Jedna odkarakteristika velikog broja predmeta izSrbije u Strasburu je značajan broj sličnihili repetativnih predmeta što ukazuje dase ista ili slična rešenja učestalo javljajuna domaćem planu čak i nakon što jeEvropski sud doneo odluku po odre-đenom pitanju. Zato smo nedavno i započeli projekat čijije cilj da iznadje načine i sredstva zaefikasnije upoznavanje sa sudskompraskom našeg suda i ujednačavanjeprakse domaćih sudova i njihove praksesa praksom Evropskog suda. Cilj ovogprojekta nije samo da rastereti sud uStrasburu već da se pre svega ojača za-štita ljudskih prava na nacionalnomnivou. Potrebno je najzad dovršiti re-formu sudstva što podrazumeva da sepodjednako radi na uspostavljanju inezavisnog i efikasnog pravosudja.

Manjinska pravaSrbija je napravila značajan iskorak ustvaranju zakonodavnog i institu-cionalnog okvira za zaštitu manjinskih

Najefikasnija zaštita ljudskih prava je ona koja se pruža na nacionalnom nivou od strane domaćihsudova i sudija, jer su oni bliži građanima i situacijama koje moraju da razmatraju

Intervju

7 Minority News

prava. Takođe je pristupila Okvirnoj ko-nvenciji pre ulaska u članstvo organi-zacije i uključila se u njen monitoringsistem koji sprovodi savetodavni komitetSaveta Evrope i koji je nedavno usvojiotreći izveštaj o njenoj primeni. Da vas podsetim, 2002. godine je usvo-jen Zakon o zaštiti prava i sloboda na-cionalnih manjina koji je predstavljao ipravni osnov za zaštitu manjinskih pravai ostvarenje prava na samoupravu,odnosno kulturnu autonomiju nacion-alnih manjina, pa je tako do 2008. go-dine izabrano 15 nacionalnih saveta,primenom elektorskog sistema. Usvaja-njem Zakona o nacionalnim savetimanacionalnih manjina 2009. godine su sedefinisala ovlašćenja saveta u oblasti kulture, medija, obrazovanja i službeneupotrebe jezika, a godinu dana kasnije jeneposredno izabrano 16 saveta dok sutri saveta osnovana putem elektorskogsistema. Primena zakona je ukazala naodređene slabosti pogotovo kada se radio delu zakona koji se odnosi na izborenacionanih saveta, što je rezultiralo

predlaganjem odredjenih amandmanau jednom delu zakona. Kako je umeđuvremenu Ustavni sud Srbije pro-glasio neustavnim druge odredbe za-kona koje se odnose na ovlašćenjasaveta, bilo bi dobro da se sada pristupireviziji zakona, i to u celini, kako bi uspo-stavili jednu dobru i funkcionalnu pla-tformu za bolje funkcionisanje saveta ipunu zaštitu manjinskih prava.Donošenje ili poboljšanje zakona pa čaki njegova primena nisu dovoljne. U izve-štaju savetodavnog komiteta Okvirnekonvencije se ukazuje na odredjeneoblasti koje zaslužuju dodatne napore ucilju prevazilaženja problema kao što sujoš uvek postojeća diskriminacija Roma,različiti vidovi rasizma I religijske netole-rancije, potreba da se operacionalizujedržavni fond za nacionalne manjine,neophodnost primena preporuka Ombudsmana i ostalih nezavisni regula-tornih tela posebno Poverenika za jed-nakost. Posebno se naglašava potreba zauspostavljanje tolerancije i inter-etničkog dijaloga i uklanjanje svih oblika

diskriminacije. Najzad, uočen je i ne-dostatak jasne strategijie u pravcu inte-grisanja manjina i stvaranjainter-kulturalnog društva. To je vrlovažna poruka. Naime, zaštita manjina nebi smela da dovede do stvaranja paralel-nih zajednica koje ne komuniciraju međusobom kao što je to još davno konstato-vao Lajphart. Potrebno je od multikultu-ralnog stvoriti interkulturalno društvo. Toje proces uspostavljanja poverenja kojizahteva angažovanje različitih aktera:države, civilnog društva, medija i presvega obrazovnog sistema.

TolerancijaProblemi koje sam pomenula postoje uvelikom broju država uključujući i one sarazvijenom demokratijom. Nažalost danas se javljaju novi izazovi ipretnje ljudskim pravima. Generalni se-kretar Saveta Evrope u svom nedavnoobjavljenom izveštaju o stanju ljudskihprava i vladavine zakona u Evropi navodičitav niz problema, među kojima se na-lazi i pojava pojačane diskriminacije i

Zaštita manjina ne bi smela da dovede do stvaranja paralelnih zajednica koje ne komunicirajumeđu sobom kao što je to još davno konstatovao Lajphart

Intervju

8 Minority News

ugrožavanje ljudskog dostojanstvarazličitih socijalnih i marginalizovanihgrupa, kao što su migranti, azilanti, žrtvetrgovine ljudima, a posebno žene i decakoja su često žrtve nasilja. Prisutne su iogromne socijalne razike kao i nedosta-tak razumevanja za potrebe ovih grupaili odsustvo pravovremene reakcijedruštva. Poslednjih godina je Savet Evrope doneokonvencije tzv.novije generacije kojeupravo insistiraju na mobilizaciji kom-pletnog društva, obzirom da se radi okompleksnim pojavama ugrožavanja in-tegriteta pojedinaca ili grupa. To su presvega Istanbulska konvencija o spre-čavanju i borbi protiv nasilja nad ženamai nasilja u porodici, ali i Lanzarote ko-nvencija o zaštiti dece od seksualnogiskorišćavanja i seksualnog zlostavljanjaili Konvencija o borbi protvi trgovine lju-dima. Srbija je ratifikovala ove konvenci-je i učinila prve korake u njihovojimplementaciji. Promociju Istanbulskekonvencije u Srbiji je počela da sprovodiženska parlamentarna grupa u koordina-ciji sa Parlamentarnom skupštinom Sa-veta Evrope, ali je potrebno učiniti još

mnogo toga i uspostaviti nacionalni si-stem koordinacije različitih institucija -policije, tužilaštva, sudova, socijalnih izdravstvenih službi, institucija za soci-jalnu podršku, medija, obrazovnih usta-nova. Edukativna kampanja za promociju Lanzarote konvencije (One in Five) kojusprovodi naš partner Incest Trauma Centar, a koja je započela pre nekolikogodina je rezultirala ukidanjem zastara-vanja seksualnih delikata nad decom atakođe je dosta učinjeno na planu spro-vodjenja Konvencija protiv trgovine lju-dima u Srbiji, što se vidi iz izveštajamonitoring tela za ovu konvenciju(GRETA), koji je nedavno objavljen.

Projekti i programi Saveta Evrope u SrbijiKancelarija Saveta Evrope u Beogradu jerealizovala brojne programe ekspertskepodrške, posebno u oblasti zaštite ljud-s-kih prava, pravosuđa, parlamentarnedemokratije, borbe protiv ekonomskogkriminala, reforme zatvorskog sistema,lokalne samouprave, medija, visokogobrazovanja, civilne edukacije. Osim

toga naši eksperti su uradili evaluacijubrojnih zakona i strategija, nezavisno odprojekata koje sam pomenula.

Trenutno je naša kancelarija centar triambiciozna regionalna projekta:

n Projekat o manjinskim pravima, kojiima za cilj pružanje podrške lokalnim za-jednicama širom regiona u stvaranju ko-herentne politike zaštite manjinskihprava i njene primene na lokalnomnivou, kao i omogućavanje njihovemeđusobne saradnje i razmene iskus-tava u ovoj oblasti.

n Projekat o inkluzivnom obrazovanjuima za cilj uspostavljanja socijalne kohe-zije u svakoj od država u regionu putempodrške inkluzivnom obrazovanju kojeuključuje pripadnike marginalizovanihgrupa i odvija se u jednom broju pilotškola.

n Medijski program se bavi širokimspektrom tema počevši od zaštite slo-bode izražavanja putem jačanja pravo-sudja, razvojem profesionalnog pristupaodgovornosti novinara i etičkim stan-dardima u medijima, osnaživanjem re-gulatornih tela, pa sve do problematransparentnosti vlasništva, pri čemu seregionalna dimanzija ostvaruje putemstvaranja partnerstva koja već sada uka-zuju na probleme od zajedničkogznačaja za sve države u pitanju. To namsve ukazuje da je potrebno nastaviti radsa ovakvim programima.

Pomenula sam veoma značajan projekatpodrške sudstvu u Srbiji u pogledu pri-mene Evropske konvencije o ljudskimpravima koji je nedavno započeo i poka-zao već sada dobre rezultate, kao i dvaprojekta koja se bave za sta prioritetnimoblastima za proces evropskih integra-cija a odnose se na suzbijanje ekonom-skog kriminala – korupcije i pranja novca,odnosno finansiranja terorizma. Nadamse da ćemo uskoro započeti već plani-rane aktivnosti u pogledu reformeupravljanja ljudskim resursima na lok-alnom nivou, ali i drugim aktivnostimakoje će zavisiti od dinamike i potreba daljeg procesa konsolidacije demokratijeu Srbiji.

Intervju

9 Minority News

On je i pored svih obaveza koje imakao profesor na Visokoj medicinskojškoli strukovnih studija u Ćuprijipreuzeo zadatak da okupi i orga-nizuje Grke u Nacionalnom savetugrčke nacionalne manjine, kako bi sena sistematski i zakonski predviđennačin grčka manjina razvijala i opsta-jala u Srbiji.

S obzirom da je grčka nacionalnamanjina specifična i da veliki brojgrađana nije upoznat sa mnogobro-

jnim činjenicama vezanim za Grke uSrbiji, sa dr Aleksopulosom smo raz-govarali i o osnovnim informacijamavezanim za Grke u Srbiji i saznali smoveliki broj interesantnih informacija.

MN: Koliko dugo postoji I koja je os-novna misija Nacionalnog savetagrčke nacionalne manjine u Srbiji?Zbog čega je osnovan Nacionalnisavet grčke nacionalne manjine?Nacionalni savet Grka postoji od2004. godine i predstavlja samo insti-

tucionalizovanje grčkog etnosa nateritoriji Republike Srbije koji obitavaovde još od 20-tih godina prošlogveka. Osnovan je kako bi se podiglasvest o očuvanju kulturoloških razno-likosti kao i podsećanju da pozitivnaasimilacija dva naroda može daiznedri i novu generaciju ljudi koji sapodjednakom ljubavlju doživljavajudve države kao jednu.

MN: Na koji način se finansira vašsavet i da li postoje određeni pro-blemi vezani za finansiranje?Naš nacionalni savet se finansira zasada isključivo iz budžeta RepublikeSrbije i u tom smislu ne postojenikakvi problemi.

MN: Koliko Grka živi u Srbiji, kada su

rofesor Hristos Aleksopulos je čovek koji je rođen u Solunu, gde jei odrastao, ali je već gotovo 20 godina u Srbiji. Kao što su nekadapod najezdom ratova ili političkih pogroma njegovi preci dolazili u

Srbiju i često tu i ostajali, tako je i doktor Aleksopulos odlučio da dobro-voljno napusti svoju državu i nastani se u Srbiji gde je formirao porodicu igde gradi zaista blistavu naučnu karijeru.

P

Grci su u Srbiji kao kod kuće

Dr Hristos Alexopoulos, predsednik Nacionalnog saveta grčke nacionalne manjine

Intervju

se nastanili i u kojoj meri Grci u Srbijičuvaju svoju nacionalnu kulturu,tradiciju i jezik?U Srbiji prema našim podacima živioko 20.000 pripadnika grčke zajed-nice, s tim da ovde računamo ljudekoji su druga i treća generacija odmakar jednog roditelja sa grčkimporeklom. Naime, proces asimilacijenije nailazio na nikakve prepreke,bratski narodi iste religije, bezmaloiste kulture doprineli su tome da seGrci u Srbiji osećaju kao svoji nasvome i osećaju Srbiju kao svojuotadžbinu. Grci su se u Srbiju nastanjivali u tri ta-lasa , prvi talas je bio dvadeseth god-ina prošlog veka i to su uglavnom bilitrgovci i školovani ljudi koji su bežaliod vihora rata koji je zahvatio MaluAziju gde su Grci iz Carigrada i Smirnebili oterani od strane turskih okupa-tora, drugi talas se dešava pedesetihgodina kada u Grčkoj propada komu-nizam i sve pristalice nalaze zaštitu uTitovoj Jugoslaviji pa tako i nasel-javaju ove prostore, u to vreme jebilo jako popularno da svoja prezi-mena koja su se završavala na -IOS, -OS ili na S menjaju u -OV ili -SKI kakobi se lakše uklopili i asimilovali. I konačno treći talas započinje 90ihgodina kada pored studenata u Sr-biju dolaze i grčki privrednici kojiovde osnivaju razna privrednadruštva i ostaju da žive.Funkcionisanje Nacionalnog saveta ujednoj meri ima i za cilj da ujedini iedukuje udruženja Grka širom Srbijekako bi se što intenzivnije prenosilaznanja kako jezika tako i grčke kulturei istorije.

MN: Kako se pripadnici grčke na-cionalne manjine osećaju u Srbiji?Šta su izazovi, a šta perspektive?Pripadnici grčke nacionalne manjinesu jedini u Srbiji kojima se polje in-teresovanja u svim segmentima po-dudara sa interesovanjima i pogled-ima Republike Srbije, mi smo prostoosnovali ovaj savet samo da bismostrukturalno poboljšali rad i koordi-naciju među našim udruženjima štosu i izazovi našeg saveta, dugoročnomi pokušavamo da svi naši članovinauče grčki jezik i što više grčke is-torije i kulture , naravno u velikojmeri imamo podršku lokalnih zajed-nica gde nam se u ovako organizo-vanim školama priključuju i mladi kojinemaju rodbinskih veza sa Grčkom,ali Grčku osećaju kao svoju.

MN: Da li kao nacionalni savetodržavate veze sa maticom I na kojinačin?Veze sa maticom smo preneli nasuštinski nivo, a to je saradnja međunarodima kroz organizovanje raznihmanifestacija kako u Grčkoj tako i uSrbiji , tako pokušavamo da lakše ost-

varimo svoje ciljeve...

MN: Kako ocenjujete sistem na-cionalnih saveta i zakonske okvire zazaštitu prava nacionalnih manjina?Sistem nacionalnih saveta i zakonskiokviri za zaštitu nacionalnih manjinasu isuviše dobri za naš stepen svesti.Zvuči malo grubo, ali dozvolite davam objasnimo situaciju u kojoj se minalazimo. Zakon o nacionalnim manjinama je toliko liberalan da jedovoljno da se izjasnite kao na-cionalna manjina da biste to i bili.Nama nije poznata ni jedna zemlja nasvetu osim Srbije koja dozvoljavaovakav način identifikacije i izjašnja-vanja stanovništva. Kod nas sekonkretno desilo da se na popisu kaoetnički Grci izjasnilo oko 800 ljudi.Kada su nastupili izbori u posebnimbiračkim spiskovima se pojavilo oko1300 "Grka". Naime, neko udruženjegrčko srpskog prijateljstva je u Sme-derevskoj Palanci organizovalo udru-ženje građana ili kulturno umetničkodruštvo i prijavio ih kao "Grke", a daljudi za to nisu ni znali. Prijavivšiovakvu pojavu koja očigledno šteti

10 Minority News

U Srbiji prema našim podacima živi oko 20.000 pripadnika grčke zajednice

Kod nas se konkretno desilo da se na popisu kao etnički Grci izjasnilo oko 800 ljudi. Kada su nastupili izbori u posebnim biračkim spiskovima se pojavilo oko 1300 "Grka"

Pripadnici grčke nacionalnemanjine su jedini u Srbiji

kojima se polje interesovanja u svim

segmentima podudara sainteresovanjima i

pogledima Republike Srbije

Intervju

ugledu grčke zajednice naišli smo nazid ćutanja iz vlasti i državnih organa. U nacionalnom savetu naše manjineu jednom trenutku su predsednik ipotpredsednici bili muž, žena i njihovkum. E sada to ne bi bio toliki prob-lem, da savet nije zapostavljao svojeobaveze prema zajednici. Ali oni su seispozapošljavali,pravili fiktivne tro-škove, koristili fon-dove za svoje po-trebe, opteretili ne-potrebnim troško-vima i doveli našnacionalni savet doprosjačkog štapačistim mešetare-njem! Mi smo naravno sve ovo pri-javili osnovnom tužilastvu i Policiji uSmederevu, međutim stvari nikakoda se pokrenu sa mrtve tačke. Nemapotrebe da pomenem da u Smed-erevskoj Palanci ne postoji više oddva Grka, a ne 800 ljudi, što se kasnijei u popisu 2011. godine pokazalo

tačnim!

MN: Da li postoje određenispecifični običaji koji se neguju ugrčkoj zajednici u Srbiji?Specifični običaji Grka se uglavnomvezuju za pravoslavne običaje kojeslave i pripadnici srpskog naroda

samo sa malodrugačijim termi-nom. Uglavnom senaša specifičnost uSrbiji svodi na gas-tronomiju gde smodoneli malo razno-likosti u pripremanjujela, dodavanjuishrani morskih

plodova, upotrebu maslinovog uljakao i povrća koje već sada mogu rećivekovima prilagođavamo iobogaćujemo srpskom kuhinjom.

MN: Nedavno ste objavili da postojenaučni dokazi da su današnji Grci,potomci starih Grka. O čemu se tu

radi?Oko ovog pitanja se digla velikaprašina, a krajnje je jednostavno,nekim uzurpatorima koji su poharalipola grčke kulture i istorije je bilolakše da po kuloarima objašnjavajukako Grci koji danas naseljavaju teri-toriju Grčke nisu isti oni koji su za-služni za postavljanje temeljacivilizovanog društva i demokratije,nego da vrate ono sto su pokrali.Prostom DNK analizom koja je vršenapod okriljem instituta i genetičara nainternacionalnom nivou dokazano jeda su " Antički Grci " isti narod koji idan danas naseljava teritoriju Grčke- to jest Heleni. Ono što je zanimljivo,a obuhvaćeno je istim istraživanjemšto smatram da treba da podelimosa javnošću je i podatak da se još usamo jednom slučaju desilo pokla-panje od 100 % u genotipu naroda ato je izmedju Srpskog naroda i nar-oda koji danas naseljava teritorijuBivše Jugoslovenske RepublikeMakedonije.

11 Minority News

U nacionalnom savetu naše manjine u jednom trenutku su predsednik i potpredsednici bili muž, žena i njihov kum

Generalno smo zadovoljni , mi ne tražimo nista više do da delimo sudbninu srpskog i grčkog naroda u zemlji Srbiji

Obaveza mi je da kazem daje kod povlačenja srpske

vojske koju su desetkovalikroz Albaniju u Grčku

stigao dopis od Nemaca dase Srpskoj vojsci ne dozvoliulazak u Grčku , odnosnoda se ostave da pomru

gladni

Predsednik Nacionalnog saveta grčke nacionalne manjine, dr Hristos Aleksopulos i lider grčke opozicioneKoalicije radikalne levice Siriza, Aleksis Cipras

Intervju

MN: U Novom Sadu postojiVenizelisov trg na kome se dogodioodređeni vandalizam. Objasnitenam šta se dogodilo i koji su vašiplanovi da obeležite to mesto?Desilo se ono što se do sada dešavalosvuda u našoj zemlji, kultura je narubu propasti i ljudi su u timslučajevima obesni i bezobzirni i uniš-tavaju redom bilo kog da je toporekla, mislim da generalno nemaveze sa tim čija je bista. Mi planiramoponovo da obnovimo bistu Veni-zelosu, ali bez edukacije mlađihnaraštaja ko je on i šta je učinio za Sr-biju kod povlačenja vojske prekoKajmakčalana, opet će se isto desiti.Obaveza mi je da kažem da je kodpovlačenja srpske vojske koju su de-setkovali kroz Albaniju u Grčku stigaodopis od Nemaca da se srpskoj vojscine dozvoli ulazak u Grčku, odnosno

da se ostave da pomru gladni. Eleft-erios Venizelos kao predsednik vladeizjavio je: "Grčka je suviše malazemlja da bi učinila takav zločin."Naravno srpska vojska je posleodmora na Krfu otpočela kontrao-fanzivu i oslobodila Srpske zemlje.

MN: Kažete da ste zadovoljnipoložajem pripadnika grčke na-cionalne manjine u Srbiji. Kakovidite grčku zajednicu u Srbiji za 10godina?Generalno smo zadovoljni, mi netražimo nista više do da delimo sudbinu srpskog i grčkog naroda uzemlji Srbiji. Nadamo se jedino da ćedržavni organi sa malo više ozbiljnostii hitnosti pristupiti rešavanju pro-blema lažnih pripadnika nacionalnihmanjina, kako bi smo mi mogli da sebavimo lepšim stvarima, a to je prib-

ližavanje dva naroda koje se isključivotemelji na bratskim i prijateljskimodnosima.

MN: U kojoj meri odnosi Grčke i Sr-bije utiču na položaj grčke na-cionalne manjine u Srbiji?Odnosi Srbije i Grčke su tradicionalnodobri, ali mogu da postanu još bolji.Ove i prošle godine smo sve stopiralizbog problema "lažnih Grka iz Smed-ereva". Nadam se da će to uskoro bitigotovo da bismo mogli da nastavimosa našim projektima zbližavanja dvanaroda kroz uzajamne posete,učenje jezika, ukazivanje gosto-primstava i generalno produbljavanjeduhovnih veza naša dva bratska naroda...

12 Minority News

Mi planiramo ponovo da obnovimo bistu Venizelosu, ali bez edukacije mlađih naraštaja ko je on išta je učinio za Srbiju kod povlačenja vojske preko Kajmakčalana, opet će se isto desiti

Elefterios Venizelos kao predsednik vlade izjavio je: "Grčka je suviše mala zemlja da bi učinila takav zločin."

Policijska uprava u Staroj Kanjiži, mestu koje je većinom naseljeno Mađarima, popunjena je svega sa oko 60 postomesta, koja bi prema proporcionalnom principu pri-padala pripadnicima mađarske nacionalne manjine.

Dakle, većina policajaca i službenika zaposlenih u Polici-jskoj upravi Stara Kanjiža su srpske nacionalnosti.

Iako je konkurs za obuku policajaca još na samompočetku naglašavao da će svaki kandidat koji uspešno za-vrši obuku moći da računa na sigurno radno mesto,veoma mali broj mladih se javilo na konkurs. To je zatošto potencijalno zainteresovani slabo vladaju srpskimjezikom što je uslov konkursa.

Stoga, Obrazovno-kulturna ustanova Cnesa je organizo-vala kurs srpskog jezika. Opštinska samouprava jeodobrila 160 hiljada dinara za taj kurs koji će obezbeditida 64 kandidata besplatno pohađaju kurs srpskog jezika.

Kandidati će u 6 grupa pohađati kurs koji će držati TimeaTot.

„Drago mi je da se na poziv opštinske samouprave javilodosta mladih mađarske nacionalnosti za konkurs zaobuku policajaca. U opštini je 80 posto žitelja mađarskenacionalnosti i ovakav bi trebao da bude i nacionalni sastav policije. Nakon spoznaje da je školsko učenje srpskog jezika dosta neuspešno, hteli smo pomoćimladima koji bi rado postali policajci, ali im neznanjejezika predstavlja problem. Naravno, ovaj problemmoramo rešavati i institucionalno, u školama, a sad, kadaje Savez Vojvođanskih Mađara postao deo vladajućevećine, verovatno ćemo i to urediti” – izjavio je MihaljNjilaš, gradonačelnik Stare Kanjiže.

Zoltan Šarnjai, direktor Cnese je izjavio: “Imamo jakodobru saradnju sa predstavnicima policijske uprave kojisu nam pomogli u sastavljanju programa za kurs srpskogjezika.”

13 Minority News

izmađarske zajednice

Kurs srpskog za buduće policajceManje prijavljenih na konkurs zbog slabog znanja srpskog jezika

a nedavno otvorenom konkursu za obuku policajaca javilo se manje zainteresovanih nego što seočekivalo i manje nego što je potrebno. Mnogi su se plašili da zbog slabog znanja srpskog jezika nećeproći na prijemnom ispitu. U cilju da se ovaj problem reši, odnosno u cilju proporcionalnog zapošljavanja,opštinska samouprava Stare Kanjiže je u saradnji sa mesnom stanicom policije, odnosno sa Obrazovno-

kulturnom ustanovom Cnesa, odlučila da organizuje kurs srpskog jezika da bi mladima koji su se javili na obukuolakšala prijemne ispite koji počinju sredinom maja.

N

novom Sadu je predstavljen program za privredni i regionalni razvoj vojvođanskih Mađara na susretuKružoka Privrednika vekerle.

14 Minority News

U

izmađarske zajednice

Opstati kao preduzetnik i ostati kao MađarPlan verkerle za brži i uspešniji razvoj

Mađarska je pre nekoliko godina pokrenula program Vekerle. Plan je izrađen na osnovi nacionalnog jedinstva,obuhvata ceo Karpatski basen, sa uzimanjem u obzir re-gionalnih specifičnosti i sa ambicijom da članovimađarske zajednice koji žive van matice sami osmislesvoje razvojne planove.

Program za privredni i regionalni razvoj vojvođanskihMađara je izradio Savez Vojvođanskih Mađara (SVM).

robert Čore, predstavnik Poslovne mreže karpatskeregije je na promociji programa izjavio: “Operativni pro-gram još nije finalizovan, privrednici i preduzetnici mogudati svoje primedbe koje će biti ugrađene u krajnju verzijuplana”.

Program Vekerle je predstavio profesor Imre nađ koji jerekao da se mnogo raspravljalo u okviru radne grupe otome koje bi regije morao program obuhvatiti, ali poštoVojvodina ima svoj razvojni program, plan Vekerle će seodnositi samo na tri regije:

n na Severnu Baćku, n na Severni Banat, odnosno n na Centralni Banat, odnosno na još tri opštine (StariBečej, Srbobran i Temerin).

Plan je izrađen na osnovu principa Evropske Unije, atemeli se na srbijanskom regionalnom razvojnom planu,odnosno na vojvođanskoj razvojnoj koncepciji. Plan Vekerle ima pet strateških ciljeva:

n organizovanje proizvodnje prehrambenih proizvodasa dodatnom vrednošću, n turizam koji se temelji na povoljnim prirodnim bo-gatstvima i kulturno-istorijskim vrednostima, n privreda koja se temelji na stručnom školovanju i n inovaciji (odnosno preduzetništvo na osnovuznanja), n sprečavanje gubljenja tržišta, odnosno sprečavanjeiseljavanja vojvođanskih Mađara.

Imre Nađ je izjavio da je veoma važno razvijati znanjesrpskog jezika među mladima. Govorio je i o tome da jepotrebno znati uspešno iskoristiti subvencije EvropskeUnije koja se nudi poljoprivrednicima i da je potrebnoraditi na razvoju zdravstvenog turizma i na izgradnjimreže seoskih staratelja.

“Veoma je važno razvijati znanje srpskogjezika među mladima. Potrebno je znati

uspešno iskoristiti subvencije Evropske Unijekoje se nude poljoprivrednicima i potrebno

je raditi na razvoju zdravstvenog turizma, kao i na izgradnji mreže seoskih

staratelja

profesor Imre nađ

15 Minority News

iz bošnjačke zajednice

redsjednik Bošnjačkog nacionalnog vijećaEsad Džudžević uputio je danas čestitkunovoizabranom ministru prosvjete i nauke uVladi Republike Srbije Srđanu Verbiću, u

kojem mu je poželeo uspjeh u radu u obavljanju takovažne funkcije, istovremeno ga obavijestio i o dosada-šnjem toku sprovođenja nastave na bosanskome jezikuu obrazovno-odgojnim ustanovama u Sandžaku u tokutekuće školske godine, kao i opripremama za upis druge generacije u nastavi na bosan-skome jeziku u narednoj školskoj2014/2015. godini.

U pismu Džudževića upućenoVerbiću se u nastavku kaže:

„Bošnjačko nacionalno vijeće većduži niz godina radi aktivno usaradnji sa Ministarstvom prosvjete na implementacijimodela nastave na bosanskome jeziku u obrazovno-odgojnim ustanovama u Novom Pazaru, Tutinu, Sjenici iPrijepolju, a od 2.9.2013. godine počela je cjelokupnanastava na bosanskome jeziku u 35 obrazovno-odgojneustanove, u preko 164 odjeljenja, koje pohađa 4088učenika bošnjačke nacionalnosti.Cjelokupna nastava na bosanskome jeziku realizira se upredškolskom pripremnom programu, prvom i petomrazredu osnovne škole i prvom razredu srednje škole.

Do sada su objavljeni sljedeći Pravilnici:

• Pravilnik o dopuni pravilnika o nastavnom planu i pro-gramu za, Sl. Glasnik – Prosvetni glasnik br. 4/2013:

• Bosanski jezik za prvi razred osnovne škole;

• Bosanski jezik za peti razred osnovne škole;

• Bosanski jezik i književnost (za svesmjerove gimnazije);

• Pravilnik o dopuni pravilnika oplanu udžbenika na bosanskomejeziku, Sl. Glasnik –Prosvetni glasnikbr. 13/2013;

• Pravilnik o stepenu i vrsti obrazo-vanja nastavnika i stručnih saradnika

(ko može da predaje nastavni predmet bosanski jezik iknjiževnost), Sl. glasnik-Prosvetni glasnik br. 15/2013;

Urađeni, odobreni i upotrebi su u školskoj 2013/2014.godini udžbenici za Bosanski jezik:

• Sehara slova i Čitanka za prvi razred osnovne škole(izdavačka kuća Klett),

• Čitanka za peti razred osnovne škole, • Čitanka za prvi razred gimnazija i srednjih stručnih škola

PČESTITKA NOVOIZABRANOM MINISTRU PROSVJETE

SRĐANU VERBIĆU

Bošnjačko nacionalno vijeće većduži niz godina radi aktivno u

saradnji sa Ministarstvom prosvjete na implementaciji

modela nastave na bosanskomejeziku u obrazovno-odgojnim ustanovama u Novom Pazaru,

Tutinu, Sjenici i Prijepolju

16 Minority News

iz bošnjačke zajednice

(izdavačka kuća Klett),

a finalizirani su rukopisi dodataka udžbenicima iz grupenacionalnih predmeta za prvi i peti razred osnovne školei prvi razred srednje škole (Historija, Muzička i Likovnakultura i Svijet oko nas), dok su udžbenici iz opće-obra-zovnih predmeta prevedeni na bosanski jezik.

Da bi se nastava na bosanskomejeziku uspješno realizirala u školskoj2014/2015. godini u skladu sa za-konskim rokovima, neophodno jeobjavljivanje Nastavnih planova iprograma za predmet Bosanski jezikza drugi i šesti razred osnovne školei drugi razred srednjih škola koji suu fazi objavljivanja, dok su Nastavniplanovi i programi za dodatke pred-metima Historija, Likovna i Muzičkakultura i Svijet oko nas za prvi, drugi, peti i šesti razred osnovnog obrazovanja i prvi i drugi razred srednjeg obra-zovanja, kao i Plan udžbenika za nastavu na bosanskome

jeziku predati Nacionalnom prosvjetnom savjetu naodobravanje.

Na zadnjem sastanku ministra prosvjete, nauke itehnološkog razvoja Tomislava Jovanovića i predsjednikaBošnjačkog nacionalnog vijeća Esada Džudževića od 11.aprila 2014. godine, dogovoreno inteziviranje svih ovih

zakonskih radnji.

Na osnovu dogovora sa istog sa-stanka održan je i zajednički radnisastanak članova Odbora za obra-zovanje Vijeća i predstavnika Za-voda za unapređivanje obrazovanjai vaspitanja, 15. aprila 2014. godineu prostorijama Zavoda zaunapređivanje obrazovanja i vaspi-tanja.

Na ovom sastanku je dogovoreno da ministar prosvjeteformira zajedničku radnu grupu koja će raditi na svim pi-tanjima tokom cijelog procesa implementacije nastavena bosanskome jeziku, radi usaglašavanja i pravovre-menog rješavanja svih problema.

Molimo Vas da u što hitnijem roku zatražite od Zavoda zaunapređivanje obrazovanja i vaspitanja da Vam dostavepredstavnike Zavoda koji će učestvovati u radu zajedničkeradne grupe, a u skladu sa tim šaljemo Vam imena pre-dstavnika Vijeća koji će učestvovati u radu zajedničkeradne grupe: potpredsjednik Izvršnog odbora Vijeća,Muhedin Fijuljanin, predsjednik Stručne komisije Vijećadr. Redžep Škrijelj i predsjednik Odbora za obrazovanjeElijas Rebronja.

Poštovani Ministre u cilju ispunjenja zakonompredviđenih rokova molimo Vas da učinite sve u okvirusvojih nadležnosti da se sva ova predviđena akta objaveu skladu zakonskom procedurom.

Zbog nastavka uspješne saradnje Ministarstva prosvjetei Bošnjačkog nacionalnog vijeća, molimo Vas da, u štoskorijem roku primite delegaciju Vijeća kako bi Vas iz prveruke detaljno obavijestili o svim aspektima u procesu im-plementacija nastave na bosanskome jeziku u obrazovno-odgojnim ustanovama u Sandžaku“, kaže se u pismupredsjednika Vijeća Esada Džudževića upućeno ministruprosvjete i nauke Srđanu Verbiću.

Na zadnjem sastanku ministraprosvjete, nauke i tehnološkograzvoja Tomislava Jovanovića i

predsjednika Bošnjačkog nacionalnog vijeća Esada

Džudževića od 11. aprila 2014.godine, dogovoreno je

inteziviranje svih ovih zakonskihradnji

Zbog nastavka uspješne saradnje Ministarstva prosvjete i Bošnjačkog nacionalnog vijeća,molimo Vas da, u što skorijem roku primite delegaciju Vijeća kako bi Vas iz prve ruke detaljnoobavijestili o svim aspektima u procesu implementacija nastave na bosanskome jeziku

17 Minority News

iz bošnjačke zajednice

redsjednik Bošnjačkog nacionalnog vijećaEsad Džudžević učestvovao je danas na novojsesiji Regionalnog Foruma, koji promovišeinkluzivno upravljanje (CIG), pod nazivom „U

očekivanju izbora za Nacionalni savjet bošnjačke nacionalne manjine“ u Kulturnom centru u NovomPazaru.

Esad Džudžević je u uvodnoj riječi,obavijestio učesnike današnje sesijeRegionalnog Foruma o trenutnimdešavanjima u procesu ostvarivanjaprava Bošnjaka u Republici Srbiji, saposebnim osvrtom na posledice ne-davne odluke Ustavnog suda Srbijekojom su osporene pojedineodredbe nacionalnih savjeta na-cionalnih manjina .

On je posebno skrenuo pažnju o nedovoljnoj senzibilizira-nosti i kapacitetima lokalnih vlasti u 6 sandžačkih općinau ispunjivanju svojih zakonskih obaveza u oblastima ostvarivanja kolektivnih prava Bošnjaka u Srbiji.

On je predložio da Regionalni Forum u svojim sljedećimsesijama na ovu temu, obavezno uključi predstavnikesprske zajednice u Sandžaku, centralnih vlasti, posebnoresornih ministarstava prosvjete, kulture i informisanja,pravde i državne uprave i unutrašnjih poslova, kao iSlužbu zaštitnika građana, Povjerenika za zaštitu ravno-

pravnosti i Kancelariju za ljudska imanjinska prava.

Što se tiče predstojećih izbora zanovi saziv Bošnjačkog nacionalnogvijeća, Džudžević je izrazioočekivanje da će izbori biti održanido kraja 2014. godine, i da će to bitidobra prilika za postizanje na-cionalnog konsenzusa Bošnjaka.

Okruglom stolu su kopredsjedavali predsjednik Regionalnog Foruma Alex Grigorev i izvršni direktor NVOUrban In iz Novog Pazara Sead Biberović, a učestvovali supredstavnici bošnjačkih političkih stranaka, lokalnihsamouprava u sandžačkim općinama, medija inevladinog sekora.

PPREDSJEDNIK VIJEĆA UČESTVOVAO NA REGIONALNOM

FORUMU O IZBORIMA ZA BNV

Što se tiče predstojećih izbora zanovi saziv Bošnjačkog

nacionalnog vijeća, Džudžević jeizrazio očekivanje da će izbori

biti održani do kraja 2014. godine, i da će to biti dobra

prilika za postizanje nacionalnogkonsenzusa Bošnjaka

18 Minority News

iz bošnjačke zajednice

mbasador Delegacije Evropske Unije u SrbijiMajkl Devenport uputio je odgovor na pismopredsjednika Bošnjačkog nacionalnog vijećaEsada Džudževića, u kojem je skrenuta pažnja

na zaustavljanje i onemogućavanje ostvarivanja pravasandžačkih Bošnjaka u Republici Srbiji, pa čak i ukidanjenekih već stečenih prava.

U pismu Devenporta upućeno Džudževiću se, između os-talog kaže, da je zaštita manjina važan element kriteri-juma za pristupanje EU. U odgovoru ambasadoraDelegacije EU u Srbiji predlaže se da BNV zajedno sa Ministarstvom prosvjete i lokalnim zajednicama na najbolji način obezbijedi kvalitetno obrazovanje bezstvaranja novih barijera između etničkih grupa.

Devenport se složio sa zapažanjem Džudževića da bi javnisistem emitovanja (RTS) trebao da ima jaču ulogu u pro-moviranju i održavanju manjinskih jezika i kulture, aposebno za manjinske jezike u centralnoj Srbiji i da će tosigurno predložiti nadležnim organima.

On je zaključio da će Delegacija EU u Srbiji nastaviti daprati napore Srbije po pitanju zaštite manjinskih prava :

„Prije svega očekujemo od državnih vlasti da dalje ulažunapore u usklađivanju zakonodavstva Srbije sa evropskimstandardima o zaštiti manjina i evropskim pravilima i za-konodavstvu, kao i da potpuno primjene takvo zakono-davstvo u cijeloj Srbiji. Delegacija i Komisija će nastavitida prate napore Srbije po ovom pitanju“, zaključio je Devenport u pismu upućenom Džudževiću.

U skladu sa dogovorom sa sastanka delegacijeBNV, Ministarstva prosvjete i Zavoda zaudžbenike od 11. aprila 2014. godine, predsjednik Vijeća Esad Džudžević razgovarao

je danas sa direktorom Zavoda za udžbenike Drago-ljubom Kojčićem i direktorom izdanja jedinog javnogizdavača Miloradom Marjanovićem u Beogradu.

Na sastanku je razgovarano o obezbijeđivanjunedostajućih udžbenika u nastavi na bosanskom jeziku.Dogovoreno je da se za školsku 2014/2015. godinuprevedu udžbenici iz opće-obrazovnih premeta za prvu idrugu godinu srednjih skola, u izdanju Zavoda zaudžbenika i nastavna sredstva, kao i da se do krajamjeseca odaberu naslovi udžbenika za srednju školu kojiće biti u upotrebi u narednoj školskoj godini.Za saradnika Vijeća na izradi udžbenika, ispred Zavoda jeimenovana Gordana Ilić, urednik za posebna izdanja.

B

A

ZAVOD ZA UDŽBENIKE OBEZBJEĐUJE NEDOSTAJUĆEUDŽBENIKE U NASTAVI NA BOSANSKOME JEZIKU ZA

SREDNJE ŠKOLE

Davenport upozorio na kršenje manjinskih prava i ukidanje već stečenih prava

svojim nastojanjima da podigne nivo kulturnih dešavanja u opštini Bela Crkva, Nacionalni savet češkenacionalne manjine sufinansirao je održavanje Uskršnjeg koncerta koji je svojim kvalitetom pružioizuzetan muzički doživljaj. U organizaciju koncerta uključio se pored opštine Bela Crkva i Nacionalnisavet slovenačke nacionalne manjine kao i Udruženje Slovenaca Južnog Banata Logarska Dolina iz

Pančeva.

iz češke zajednice

19 Minority News

Uskršnji koncert, već tradicionalno, održan je 26.04.2014.godine u rimokatoličkoj crkvi Svete Ane u Beloj Crkvi adomaćin i organizator bio je sveštenik, gospodin KiraljTibor.

Na koncertu s unastupili: n Pančevačko srpsko crkveno pevačko društvo,n Dečiji hor Pančevačkog srpskog crkvenog

pevačkog društva, n solisti i ansambl Muzičke škole „ Jovan

Bandur “ iz Pančeva.

Organizator i voditelj i ovoga puta bio je gospodin JosipWeber. Izvedena su dela Kornelija Stankovića, KosteManojlovića, Johana Sebastijana Baha, Modesta Mu-sorgskog i drugih, te nekoliko prigodnih Uskršnjih

kompozicija.

Vodjeni sigurnom rukom vrhunskog majstora, gospođeVere Carine , dirigenta Pančevačkog srpskog crkvenogpevačkog društva, slušaoci su imali priliku da uživaju ubogatstvu kompozicija i muzičkom koloritu. Dobroodabran program, izvrsna interpretacija, stvaranje pozitivnih emocija i duha zajedništva odlikovali su ovajkoncert.

Slušaoci su imali jedinstvenu priliku da uživaju u muzicii da se upoznaju sa dobrim i kvalitetnim zvukom uakustičnom prostoru crkve Svete Ane koja je ujedno isimbol grada. Ovogodišnja organizacija Uskršnjeg koncerta može da posluži kao primer i ostalim nacio-nalnim zajednicama kako zajednički treba delovati na dobrobit šire društvene zajednice.

U

Uskršnji koncertLjiljana Stehlik

predsednica Odbora za kulturu Nacionalnog saveta češke nacionalne manjine

egovanje narodnih običaja vezanih za uskrs prisutno je od doseljavanja češke zajednice na prostore Sr-bije. Kako bi se ova tradicija sačuvala i učinila interesantnijom deci i mladima osmišljena je manifestacija„jaje Fest “ kao i „ Dečji jaje Fest “.

iz češke zajednice

20 Minority News

„Jaje Fest“ je manifestacija koja doprinosi očuvanju češketradicije zajedničkog obeležavanja i slavljenja verskihpraznika. Cilj ovih manifestacija je promovisanje češkekulture, njeno negovanje,očuvanje te prezentacija ele-menata nematerijalnog kulturnog nasledja.Podsticanjeraznolikosti kulturnih izraza ostvaruje se osmišljenim pro-gramom sa interaktivnim učešćem dece i mladih. Orga-nizovan je zabavni program, društvene igre takmičarskogkaraktera i dodela nagrada. U muzičkom delu programa

zastupljena je češka muzika i tradicionalni ples.

Nacionalni savet Čeha permanentno radi na podizanjusvesti o značaju nematerijalnog kulturnog nasledja. Pro-movisanje običaja masovnog okupljanja, slavljenja iigranki u prostoru udruženja Češka Beseda Bela Crkvadoprinosi jačanju češkog kulturnog identiteta i očuvanjutradicije.

N

Tradicionalni - jAje FeSt 2014Ljiljana Stehlik

predsednica Odbora za kulturu Nacionalnog saveta češke nacionalne manjine

iz rusinske zajednice

21 Minority News

Kаo prvi konkretаn korаk u ostvаrivаnju Protokolа osаrаdnji rаdi očuvаnjа identitetа rusinske nаcionаlnemаnjine između Nаcionаlnog sаvetа Rusinа u Srbiji iKoordinаcije rusinske nаcionаlne mаnjine u RepubliciHrvаtskoj, koji je potpisаn 25. mаjа prošle godine uVukovаru, u subotu, 29. mаrtа, u prostorijаmаruskokrsturskog Domа kulture, održаn je sаstаnаkpredstаvnikа potpisnikа Protokolа.

Koordinаciju su predstаvljаli njen predsednik JoаkimErdelji, koji je i predsednik Većа rusinske nаcionаlnemаnjine Vukovаrsko-sremske župаnije, te člаnoviKoordinаcije – člаn Sаvetа zа Nаcionаlne mаnjine RH isekretаr Sаvezа Rusinа Hrvаtske Zvonko Kostelnik,predstаvnicа Rusinа Osiječko-bаrаnjske župаnijeAhnetkа Bаlаtinаc, zаmenik predsednikа Većа rusinskenаcionаlne mаnjine Vukovаrsko-sremske župаnije BorisBučko, sekretаrkа Koordinаcije i Većа rusinskenаcionаlne mаnjine Vukovаrsko-sremske župаnijeMаrijаnа DŽudžаr i u ime predstаvnikа Rusinа Zаgrebаnjegov sekretаr Joаkim Pаvlović.

Nаšu delegаciju činili su predsednik nS Slаvko rаc,predsednik Izvršnog orgаnа nS jovgen Mudri,predsednici odborа Sаvetа – Melаnijа rimаr zаobrаzovаnje i Ivаn Sаbаdoš zа informisаnje, direktorZаvodа zа kulturu vojvođаnskih rusinа mr Sergejtаmаš, direktor Domа kulture ruski Krstur joаkimrаc, člаn nS i urednik rutenpresа Mihаjlo Zаzuljаk ipotpredsednik uprаvnog odborа Sportskih igаrа„jаšа Bаkov” Ivаn Pаpugа.

Do ovog susretа je došlo tek sаdа, skoro godinu dаnаnаkon potpisivаnjа Protokolа, zbog togа što su sаdаpoznаti budžeti, odnosno sredstvа kojimа se rаspolаžezа ostvаrivаnje progrаmа, pа je neophodno dа serаzmene informаcije i mogućnosti zа ostvаrivаnjeProtokolа u više oblаsti, prvenstveno u informisаnju,kulturi, obrаzovаnju, u sportu, аli su pominjаne imogućnosti sаrаdnje nа polju turizmа i privrede.

Prvi projektiNаkon zаistа obimnih rаzgovorа i dogovorа, odlučeno

POČETAK OSTVARIVANJA PROTOKOLA O SARADNJI RUSINA SA OBE STRANE DUNAVA

SAStAnAK PreDStAvnIKA nAŠe MAnjIne u SrBIjI I u HrvAtSKOj

ože se sаrаđivаti nа svim poljimа i u svim oblаstimа u okviru prekogrаnične sаrаdnje, zа štа budući pro-jektni timovi morаju dа prаte konkurse, nа vreme stručno osmišljаvаju i izrаđuju projekte zаkonkurisаnje u eu, rečeno je nа sаsаtаnku predstаvnikа nаcionаlnog sаvetа rusinа u Srbiji i Koordinаcijerusinske nаcionаlne mаnjine Hrvаtske. Dogovoreno je dа će ove godine biti izrаđeno više prvih

zаjedničkih projekаtа rаdi konkurisаnjа u fondove eu, što je ocenjeno kаo velikа šаnsа zа opstаnаk rusinа sа obestrаne Dunаvа.

M

iz rusinske zajednice

22 Minority News

je dа će prvi projekti kojimа će se konkurisаti zаsredstvа u fondove EU biti izrаđeni zа аrhivirаnjepostojećih tonskih i drugih zаpisа o dešаvаnjimа sаRusinimа u Hrvаtskoj zа vreme rаtа nа tim prostorimа90-ih godinа prošlog vekа.

Postoji obilje dokumenаtа i zаpisа iz ne tаko dаlekeprošlosti, privаtnih i po nаšim redаkcijаmа, kаko u Srbiji, tаko i u Hrvаtskoj i nаmerа je dа se oni, zа sаdа,sаmo аrhivirаju, аli ne i objаvljuju. Kаko je rečeno, rаnesu još uvek veomа sveže i bolne, аli zаpise trebаsаčuvаti zа ubuduće.

Trebаlo bi snimiti dokumentаrni film o Rusinimа nаovim prostorimа, rаdi očuvаnjа i dokumentovаnjа nаšebаštine jer, kаo je rečeno nа sаstаnku – ”novаcа će biti,sаmo neće biti nikogа ko će govoriti nа rusinskom”, štotrebа sprečiti, аli i ostаviti neizbrisiv trаg o Rusinimа nаovim prostorimа. A Protokol je potpisаn uprаvo rаdiočuvаnjа nаšeg nаcionаlnog identitetа.

U tom cilju će biti orgаnizovаn i letnji kаmp zа učenikeu Hrvаtskoj (dosаdаšnjа Letnjа školа), nа kojem ćeučestvovаti mlаdi iz mestа gde žive Rusini u obe držаve– sаstаjаti se, sаrаđivаti, družiti se, uspostаvljаtimeđusobne veze, rаzgovаrаti i učiti rusinski, tаkođe isаgledаvаti budućnost.

Nа polju kulture u EU će se konkurisаti zаjedničkim pro-jektom zа dvа nаjvećа festivаlа Rusinа u Hrvаtskoj iRusinа u Srbiji - „Petrovsko zvono” i „Crvenа ružа”, štoće biti početаk kreirаnjа novog izgledа ”Ruže”, odnosno„Zvonа”, kаo međunаrodnog festivаlа Rusinа srednjeEvrope. Zаmišljeno je dа se ovа nаšа težnjа, prekoprekogrаnične sаrаdnje, finаnsirа i iz fondovа EU.

Nаdаlje, u cilju što boljeg i šireg svаkodnevnog

informisаnjа, ispitаće se i mogućnost izrаde projektаnа tom plаnu, u koji će biti uključeni nаši postojećioblici u toj oblаsti. Otežаvаjućа okolnost je u tome štose i nаši, i glаvni medij Rusinа u Hrvаtskoj („Novаdumkа”) finаnsirаju iz držаvnih budžetа, pа jeistаknuto dа će zа ovаj projekаt „biti ispitаnemogućnosti”.

Zа istrаživаnje, prаćenje konkursа rаdi mogućeg аpli-cirаnjа, а još više zа pisаnje projekаtа po stаndаrdimаEU potrebni su stručni kаdrovi, zа štа će, kаko su rekliRusini iz Hrvаtske, uskoro imаti obučenu mlаdu osobu.Imа ih i nа nаšoj strаni, i nа inicijаtivu Odborа zаinformisаnje, а u sаrаdnji sа Zаvodom zа kulturuvojvođаnskih Rusinа, u Zаvodu će uskoro početi obukаmlаdih zа pisаnje projekаtа (nа koju je odmаh pozvаnаi pomenutа osobа iz Hrvаtske), sve u cilju osnivаnjаsvojevrsnog projektnog timа.

Uglаvnom, ovi prvi projekti bi trebаlo dа budu nаpisаnido jeseni, kаko bi se slаli nа odgovаrаjuće konkurse, аocenjeno je dа su ti prrojekti EU prihvаtljivi zаfinаnsirаnje, kаo projekti mаnje nаcionаlne mаnjine.O još većoj sаrаdnji u kulturi, informisаnju, sportu...

Pored pomenutih prvih konkretnih korаkа,rаzgovаrаno je i o drugim vidovimа sаrаdnje, koji suostvаrivi već sаdа, putem redovnih delаtnosti, аli tа

“nаjveći аkcenаt stаvili smo nа dobijаnje evropskognovcа zа nаše rusinske projekte,” rekаo je Slаvko rаcposle sednice, dok je joаkim erdelji ocenio dа su projekti o kojimа je rаzgovаrаno reаlni i dа se moguostvаriti.

“Znаjući kаo funkcioniše eu, dа do ostvаrenjа jednogprojektа dolаzi zа polа godine do godinu dаnа, znаčidа ove godine morаmo dа podnesemo projekte kojebismo ostvаrili iduće godine. Znаčаjno je i to što uuniji finаnsijski plаn zа period od 2014. do 2020. go-dine još nije donet, doneće se negde u septembru-ok-tobru, tаko dа će moći dа se konkuriše do krаjаgodine. vаžno je dogovoriti se o tome štа želimo zаpočetаk, kаko bismo do jeseni pripremili nаše pro-jekte zа аplicirаnje. nаdаm se dа ćemo sredstvа i do-biti, jer ono što dobijаmo iz budžetа je sve mаnje isluži zа održаvаnje postojećeg,” rekаo je erdelji, а obаpredsednikа su istаklа dа, ukoliko želimo dа seodržimo, morаmo dа rаdimo zаjedno.

“Mаlo nаs je, teško nаm je dа se orgаnizujemo,imаmo i mаlo stručnih ljudi, vi imаte više, а nа drugojstrаni, nаmа je sаdа lаkše dа dođemo do evropskihfondovа,”dodаo je erdelji.

Evropski novac za rusinske projekte

iz rusinske zajednice

23 Minority News

sаrаdnjа u budućnosti može dа postаne prekogrаničniprojekаt. Tаko je istаknuto dа je u oblаsti kulturepotrebnа i izvodljivа sаrаdnjа svih nаših mаnifestаcijаi festivаlа u obe držаve, odnosno rаzmenа progrаmа iposetа, što se već i rаdi, аli dа bi to trebаlo dа postаneredovnа prаksа. Iz togа proizilаzi i proširenje sаrаdnjeKUD-ovа sа obe strаne Dunаvа, i to ne sаmo umuzičko-plesnoj i drаmskoj oblаsti, već i u izdаvаštvu,sportu...

Tаko je dogovoreno dа se nаšа izdаvаčkа delаtnost ujednoj godini (svih zvаničnih izdаvаčа) predstаvljа nаmаnifestаcijаmа Rusinа u Hrvаtskoj, а njihovа nа nаšoj„Kosteljnikovoj jeseni” i u drugim prilikаmа.

Konkretno, dogovoreno je dа će već ove godine u Osijeku, moždа i u nekim drugim mestimа, а prekoOdborа zа nаuku NS, nаši stručnjаci održаtipredаvаnjа o istoriji Rusinа; jedаn od konkretnihkorаkа će biti i održаvаnje Susretа rusinskih školа 2015.godine u Mikluševcimа, а nаglаšeno je dа će, čimizrаde kаlendаr svojih mаnifestаcijа, SI „Jаšа Bаkov”pozvаti predstаvnike KUD-ovа iz Hrvаtske nаtаkmičenjа rаdi učešćа u još većem broju, а tаkođe idа nаše mаnifestаcije i festivаli redovno šаlju pozivniceu rusinske KUD-ove u Hrvаtskoj nа svoje mаnifestаcijene sаmo kаdа trebа dа učestvuju nа njimа, već uopšte.

U sаrаdnji nа plаnu sportа, Rusini u Srbiji će imаtiobаvezu dа šаlju nаše učenike nа njihovu centrаlnumаnifestаciju „Ruteniяdu” u Petrovcimа, nа tаkmičenjeu stаrim igrаmа.

Informisаnje o Rusinimа sа obe strаne Dunаvа ocenjeno je kаo relаtivno dobro, rečeno je dа suemisije RTV Vojvodine nа rusinskom jeziku veomаslušаne i gledаne u rusinskim mestimа u Hrvаtskoj,međutim, kаko su nаši u Hrvаtskoj mаlo zаstupljeni utаmošnjim elektronskim medijimа (sаdа redovno sаmonа „Vinkovаčkoj TV”, nešto mаlo u emisiji onаcionаlnim mаnjinаmа „Prizmа” nа HRT-u), njihovipredstаvnici su u subotu zаmolili dа se, preko Odborаzа informisаnje NS i nаših redаkcijа, sаgledа prаvno-formаlni okvir zа emitovаnje аutorskih prilogа novinаrаiz Hrvаtske o аktivnostimа Rusinа u nаšim emisijаmаnа RTV, i obrnuto.

I to ne sаmo prilogа, već i muzičkog i drugog mаterijаlаkoji spаdа pod određenа аutorskа prаvа, budući dа iovаkvi mаterijаli nedostаju Rusinimа u Hrvаtskoj.Pored togа, kаko je rečeno, vаljаlo bi povezаti lokаlneelektronske medije kod nаs sа sličnimа u Hrvаtskoj irаzmenjivаti progrаme i informаcije (kаo što su vrbаskаTV „Bаčkа” i pomenutа „Vinkovаčkа TV”, а kod nаs

iz rusinske zajednice

24 Minority News

postoje i drugi).

Tаkođe, kаko su rekli čelnici Rusinа iz Hrvаtske, tаmose čitа i nаše ”Ruske slovo”, pа trebа iznаći mogućnostizа slаnje novinа u veće grаdove (Vukovаr, Osijek,Vinkovci, Zаgreb), odаkle bi bile prosleđivаne čitаocimаu Hrvаtskoj. Nа sаstаnku je izrаženo zаdovoljstvoinformisаnjem o аktivnostimа Rusinа sа druge strаneDunаvа nа ”Rutenpresu” i u ”Ruskom slovu”, što trebаnаstаviti i proširiti.

I direktno, аli i preko svojih regionаlnih аgencijа ikomorа, moguće je ostvаriti sаrаdnju u oblаsti turizmа,mаle privrede, privrede i poljoprivrede, rečeno je uKrsturu. Zаjednički turistički projekаt (kаo turističkаrutа) sа „Rusinimа kаo glаvnim brendom” u obe držаveje ostvаrivа idejа, trebа je rаzrаditi i osmisliti, аposebno je dobrа zа projekte Unije u oblаstiprekogrаnične sаrаdnje.

Sа tog zаjedničkog sаstаnkа člаnovi Koordinаcije ćepreneti poziv Rusinimа-privredicimа u Hrvаtskoj dаučestvuju nа Krsturskom sаjmu zа vreme „Ruže”,poljoprivrednicimа, rаtаrimа i udruženjimа kojа sebаve trаdicionаlnom izrаdom predmetа, poziv nа Dаnekrsturske pаprike, jer će i iz neposrednih kontаkаtаmoždа proisteći ideje zа zаjedničku sаrаdnju u timoblаstimа. Tim pre što je u tim oblаstimа put delimičnoveć prokrčen zbog sаrаdnje stručnjаkа sаpoljoproivrednih fаkultetа i pojedinih udruženjа rаtаrа.

Pominjаnа je i mogućnost uključivаnjа nаšihvinogrаdаrа iz obe držаve u tzv. „Vinski put”.

Direktor Zаvodа zа kulturu vojvođаnskih Rusinа je nаsаstаnku rekаo dа će zаvodi zа kulturu nаcionаlnihzаjednicа Vojvodine uskoro biti predstаvljeni u Briselu,pа preko regionаlnih аgencijа u to se može uključiti i

predstаvljаnje Rusinа u Hrvаtskoj, dok je AhnetkаBаlаtinаc pokrenulа inicijаtivu dа se ispitаjumogućnosti zа brаtimljenje Osijekа i Novog Sаdа.

Mogućnosti i idejа je mnogo i rаznovrsne su, а sve uprаvcu očuvаnjа nаšeg identitetа nа ovim prostorimа,uz podršku ne sаmo držаvа u kojimа živimo, već i EU,čijа je Hrvаtskа već člаnicа, а mi smo nа putu, pа trebаiznаći nаčine zа iskorišćenje onogа što se nudi. No,kаko sve ne bi ostаlo sаmo u obliku ideje, posle ovogzаjedničkog sаstаnkа nаs čekа zаistа ozbiljаn posаo nаostvаrenju dogovorenog, nа koji trebа odmаh prionuti.

M. Zаzuljаk

Nа sаstаnku su predstаvnici Rusinаiz Hrvаtske izneli i određenepoteškoće, а nаjvećа je tа što nаstаmo imа sve mаnje, uz tendencijusmаnjivаnjа, iz rаznih rаzlogа. Zbogtogа imа i sve mаnje dece kojаfаkultаtivno izučаvаju rusinski jezik.Iаko se nа plаnu obrаzovаnjаHrvаtskа jednаko odnosi premаsvim mаnjinаmа, sve je mаnjeRusinа u KUD-ovimа, sve mаnječitаlаcа izdаnjа, onih koji znаju dаčitаju ćirilicu, а pogotovu onih kojigovore rusinski i izjаšnjаvаju se kаo

Rusini.

“Od popisа iz 2011. godine brojRusinа u Hrvаtskoj se smаnjio ispod1940 licа. Recimo, nа popisu je uPetrovcimа bilo 444 Rusinа, аznаmo dа je do 2014. umrlo 49osobа. Smаnjivаnju brojа Rusinаdoprineo je i ulаzаk Hrvаtske u EU,budući dа su nаši mlаdi sаdа otišlidа rаde, nа školovаnje u evropskezemlje, čаk i u prekookeаnske. Ko-ristimo svа prаvа: nа infomisаnje,izdаvаštvo, nа orgаnizovаnje svojih

mаnifestаcijа, nа obrаzovаnje, аli jesve mаnje konzumenаtа tih prаvа.Zbog togа će i ovа sаrаdnjа sаRusinimа u Srbiji sigurno doprinetinаšem što dužem opstаnku,sаznаnju dа nismo sаmi, tаkođe dаRusini žive i u drugim zemljаmаširom svetа. Nаdаmo se dа će i toprobuditi osećаnje pripаdnosti – dаnismo sаmo zrnce u Hrvаtskoj, većdeo jednog većeg nаrodа.” – rekаoje tom prilikom člаn Sаvetа zаnаcionаlne mаnjine RH ZvonkoKostelnik.

Evropski novac za rusinske projekte

iz hrvatske zajednice

25 Minority News

amburaški odsjek u Muzičkoj školi u Suboticise tijekom mjeseca ožujka 2014. godine oki-tio brojnim priznanjima i nagradama. Gdjegod da se pojave, mladi subotički tamburaši

ostave neizbrisiv trag. Brojna priznanja plod su rada,vježbe i odricanja. Mnoga djeca i mladi svoje slobodnovrijeme provode ispred televizijskog ekrana ili kompju-tora, a učenici ove škole vrijeme provode u glazbi, vježbii odricanju. no, svaki trud se na kraju isplati, tako je iovdje. njihovi profesori koji su također u ove uspjeheutkali puno truda, mogu na njih biti samo ponosni, kaoi njihovi roditelji, ali i sami tamburaši. u mjesecu ožujkuosvojili su ukupno 24 nagrade, od toga 14 na Festivaluvojvođanske tambure u Somboru i 10 na republičkomnatjecanju.

„Festival vojvođanske tambure održan je u Somboru 12.ožujka 2014. godine, po 11. put. Na ovome natjecanjusudjelovale su sve muzičke škole u Vojvodini u kojima seizučava tambura“, pojasnila je Mira temunović, profe-sorica tambure u Muzičkoj školi u Subotici i dodala kakoje svaka škola dovela nekoliko predstavnika.

Osim Mire Temunović, u školi na ovome odsjeku s oko 60učenika rade još tri profesora tambure: VojislavTemunović, Sonja Berta i Milan Pridraški.

Nakon uspjeha na Festivalu, tamburaši su nastavili na republičkom natjecanju.

„Republičko natjecanje održano je 30. i 31. ožujka 2014.,gdje smo također postigli izuzetne rezultate. Na natje-canju je žiri internacionalni i mi smo bili jako zadovoljništo su od tri člana žirija dvojica bila iz Hrvatske, i to pro-fesori tambure Franjo Slavko Batorek iz Osijeka i VeljkoValentin Škorvaga iz Požege. Treći član žirija bio je JosipOrešković – profesor mandoline rodom iz Zagreba, kojitrenutačno živi i radi u Italiji“, rekla je Mira Temunović.

Tamburaši najavljuju i Međunarodno natjecanje tambu-raša u Požegi, u Hrvatskoj, koje će biti održano 25. travnja2014. godine, a iz Muzičke škole u Subotici predstavit ćese pet učenika. Kao članovi žirija pozvane su profesoriceMira Temunović i Sonja Berta.

Ono što još očekuje tamburaški odjel jest maturski koncert troje maturanata na smjeru Muzički izvođač – tambura, koji će biti održan 13. svibnja u Velikoj vijećniciGradske kuće u Subotici. Maturant Miran Tikvicki nakonsrednje škole odlazi na sveučilište Berklee College ofMusic, gdje je potvrđeno kako je primljen i da je dobiostipendiju.

TVeliki uspjeh Tamburaškog odsjeka Muzičke škole u Subotici

Maturant Miran Tikvicki nakon srednje škole odlazi na sveučilište Berklee College of Music, gdje je potvrđeno kako je primljen i da je dobio stipendiju

još jedno priznanje za tamburaški odsjek u Muzičkoj školi u Subotici

iz hrvatske zajednice

26 Minority News

Uspjesi učenika niže Muzičke škole:

Marko Kujundžić klasa: n Mira Temunović, I. nagrada na Festivalu

vojvođanske tambure i I. nagrada na republičkom natje-canju (uzrast 2003./04.);

n Ivan Ivanković Radak klasa: Sonja Berta, II.nagrada na Festivalu vojvođanske tambure;

n Matija Mamužić klasa: Vojislav Temunović, I.nagrada na Festivalu vojvođanske tambure i II. nagradana republičkom natjecanju (uzrast 2001./02.);

n Magdalena Temunović klasa: Mira Temunović,I. nagrada na Festivalu vojvođanske tambure i II. nagradana republičkom natjecanju (uzrast 2003./04.);

n Ivana Mačković klasa: Sonja Berta, I. nagradana Festivalu vojvođanske tambure i I. nagrada narepubličkom natjecanju (uzrast 2001./02.) – zvanje Lau-reat niže škole; Nenad Sanader klasa:

n Milan Pridraški, II. nagrada na Festivaluvojvođanske tambure i II. nagrada na republičkom natje-canju (uzrast 1999./00.);

n Matija Temunović klasa: Mira Temunović, I.nagrada na republičkom natjecanju (uzrast 1999./00.);

Ines Bajić klasa:

n Sonja Berta, II. nagrada na Festivaluvojvođanske tambure i II. nagrada na republičkom natje-canju (uzrast 1999./00.).

Uspjesi učenika srednje Muzičke škole:

Marko Parčetić klasa:

n Mira Temunović, pohvalnica na Festivaluvojvođanske tambure;

Aleksandar Amidžić klasa:

n Milan Pridraški, II. nagrada na Festivaluvojvođanske tambure i III. nagrada na republičkom nat-jecanju (uzrast 1995./96.);

Milica Lerić klasa:

n Vojislav Temunović, I. nagrada na Festivaluvojvođanske tambure i I. nagrada na republičkom natje-canju (uzrast 1995./96.);

Miran tikvicki klasa: n Mira Temunović I. nagrada na Festivalu

vojvođanske tambure i I. nagrada na republičkom natje-canju (uzrast 1995./96.) – zvanje Laureat srednje škole; Tamburaški komorni sastav srednje Muzičke škole prof.Milan Pridraški, I. nagrada na Festivalu vojvođanske tambure.

n Tamburaški orkestar Muzičke škole – mlađiuzrast I. nagrada i

n Tamburaški orkestar Muzičke škole – starijiuzrast – I. nagrada – prof. Mira Temunović.

Brojna priznanja plod su rada, vježbe i odricanja. Mnoga djeca i mladi svoje slobodno vrijeme provode ispred televizijskog ekrana ili kompjutora, a učenici ove škole vrijeme provode

u glazbi, vježbi i odricanju

iz hrvatske zajednice

27 Minority News

etko vojnić Purčar dobitnik je nagrade za životno djelo Društva književnika vojvodine.nagrada mu je uručena na svečanosti uokviru godišnje skupštine DKv-a, održane 5.

travnja 2014. godine, u velikoj dvorani Skupštine Gradanovog Sada. Ovu odluku donijelo je povjerenstvo usastavu: Zoran Đerić (predsjednik), jános Bányai inikola Strajnić.

U obrazloženju odluke se, među ostalim, navodi kako jeVojnić Purčar najviše domete dostigao kao prozni pisac.

„Krajem šezdesetih pojavila se njegova zbirka priča 'Svetovi i satovi', a potom niz romana i pripovjedaka u kojima ovaj pisac već pet desetljeća izgrađuje složeni svi-jet koji obilježava panonska ravnica. Prizori gradova isalaša u razmjerima složenog pripovjedačkog jezikaoslikavaju svjetove njegovih junaka, njihovu unutarnjupotresenost, senzibiliziranost i sudbinsku ambivalentnost

između podrijetla i snova, zemlje i slobode, realističke refleksivnosti i lirske melankoličnosti“, navodi žiri.

Kako se dodaje, Purčar je kao pripovjedač stvorio i evo-cirao mnoštvo sudbina, anegdota, mitova isvjedočanstava.

„U procesu emancipacije, koja je u prostorima naše kulture mijenjala predstavu romana, gradeći ga istovre-meno kao jezično djelo i kao svjedočanstvo o malimljudima i velikim snovima, o lokalnim i univerzalnim dramama i koloritu koji pripovijedanju daje ovlasti datumači i razumijeva naše živote i naše vrijeme, Purčar jebio zapažen akter. Posebnu ulogu u tome ima njegovroman 'Dom, sve dalji'“, navodi se u obrazloženju nagrade.

Priznanje struke „Od svih nagrada koje sam dosad dobio ova ima pose-ban značaj, jer mi je dodijeljena od strane kolega,odnosno od struke. Također, znači mi i zbog toga jer žirinagrade čine tako ugledna imena“, izjavio je za Hrvatskuriječ Petko vojnić Purčar.

Petko Vojnić Purčar (Subotica, 1939.) autor je više knjigapripovjedaka i novela, romanopisac (pet romana), pjesnik (pet pjesničkih knjiga) i dramski pisac (sedamkazališnih i TV drama). Djela su mu prevedena na višejezika.

Zastupljen je u brojnim antologijama poezije i proze,kako u Srbiji, tako i u Hrvatskoj. Dobitnik je NIN-ove na-grade, nagrade „Károly Sirmai“ i „Balint Vujkov Dida“, Ok-tobarske nagrade Novog Sada, a odlikovan je ordenomReda Danice Hrvatske s likom Marka Marulića zaočuvanje kulture hrvatskog naroda u Srbiji.

Živi u Petrovaradinu.

PPurčara za životno djelo

Petko Vojnić Purčar (Subotica, 1939.) autor je više knjiga pripovjedaka i novela, romanopisac (pet romana), pjesnik (pet pjesničkih knjiga) i dramski pisac (sedam kazališnih i TV drama)

Od svih nagrada koje sam dosad dobio ovaima poseban značaj, jer mi je dodijeljena odstrane kolega, odnosno od struke. Također,

znači mi i zbog toga jer žiri nagrade čine takougledna imena

Društvo književnika vojvodine nagradilo Petka vojnića

Petko vojnić Purčar

povodu velikog kršćanskog blagdanaLikovni odjel HKC-a „Bunjevačko kolo“ izSubotice, Likovno slamarski odjel HKPD-a„Matija Gubec“ i Galerija Prve kolonije

naive u tehnici slame iz Tavankuta priredili suSubotičanima Uskršnju izložbu. Tradicionalna izložbaotvorena je 8. travnja 2014. godine, u vestibuluGradske kuće. Predstavljeni su radovi slamarki, ali idruge rukotvorine, te slike popularno zvanih „liko-vnjaka“. Među radovima svakako su dominiralaukrašena jaja, realizirana u različitim tehnikama, kaoneizbježan detalj vezan uz tradiciju slavljena Uskrsa.

iz hrvatske zajednice

28 Minority News

Nazočne je pozdravila voditeljica Likovno-slamarskogodjela HKPD-a „Matija Gubec,“ Jozefina Skenderović.

„Prvu ovakvu izložbu organizirali smo 1993. godine. Uvijek smo otvoreni za suradnju te je ovoga puta s namaUdruga građana 'Betanija Alchajmer' iz Subotice. Sobzirom na to da smo već tako puno puta otvarali ovakveizložbe, sve vas pozdravljam, a posebice izlagače koji sunapravili prekrasne rukotvorine za ovu izložbu, u prvomredu jaja“, rekla je ona.

Budući da su jaja središnji motivi izložbe, JozefinaSkenderović je u kontekstu otvorenja odlučila publicipročitati šaljivu pripovijetku „Pivac i kobo“, koju je zapisaoBalint Vujkov.

Izložbu je otvorio predsjednik spomenute tavankutskeudruge, Ladislav Suknović.

„Ova izložba je, uz sličnu u povodu Božića, naš doprinospripravi za dva najveća kršćanska blagdana. Kako su oviblagdani nezamislivi bez duhovne priprave, ali i bogatetrpeze, tako su postali nezamislivi i bez ove ljepote kojunaše slamarke i ovi sjajni umjetnici prikazuju dočaravajućinam Uskrs ili Božić. Poželio bih svima da Uskrs dočekajuu zdravlju, miru, zajedništvu i blagostanju“, kazao jeSuknović ujedno najavivši Svjetski kongres slame koji ćebiti održan u Tavankutu.

U okviru otvorenja mladi Tomislav Huska pročitao jepjesmu „Uskrsno jutro“ književnika i svećenika AlekseKokića.

Uskrsna izložba u Hrvatskom domu u SomboruKlub ljubitelja biljaka „Za sreću veću“ HKUD–a „VladimirNazor“ organizirao je 12. travnja 2014. godine Uskrsnuizložbu. Članice sekcije izložile su uskrsna jaja i druguuskrsnu dekoraciju, a organizirana je i svojevrsna burza

na kojoj su posjetitelji razmjenjivali rasad, sjeme i sadnicecvijeća. Kako je istaknula pročelnica Kluba ljubiteljabiljaka, Klara Karas-Šolaja, ovo je peta uskrsna izložba kojuorganiziraju članice ovog kluba.

Uskrsna izložba u Tavankutu U Galeriji Prve kolonije naive u tehnici slame, a u suradnjis HKPD-om „Matija Gubec“ u Tavankutu, 11. travnja2014. godine, otvorena je Uskrsna izložba. Prikladnerukotvorine s uskršnjim motivima, a prodajnog karaktera,priredile su tavankutske slamarke te pojedinci koji se baveizradom rukotvorina s uskršnjim motivima. U programuotvorenja sudjelovale su učenice 6.a razreda MilicaVuković i Nataša Benčik, recitirajući pjesmu „Uskrsnojutro“ Alekse Kokića.

Izložbu je otvorila Anđela Horvat, članica IO HNV-azadužena za obrazovanje, koja je napomenula važnostznačaja ove izložbe koja znači i tradicionalno okupljanjeoko onoga što nam je zajedničko, a to je križ, ali i radoststvaranja.

UUskrsne izložbe u Subotici, Somboru i Tavankutu

Budući da su jaja središnji motive izložbe, Jozefina Skenderović je u kontekstu otvorenja odlučila publici pročitati šaljivu pripovijetku „Pivac i kobo“, koju je zapisao Balint Vujkov

„Prvu ovakvu izložbu organizirali smo 1993. godine. Uvijek smo otvoreni za suradnju te jeovoga puta s nama Udruga građana 'Betanija

Alchajmer' iz Subotice. S obzirom na to dasmo već tako puno puta otvarali ovakveizložbe, sve vas pozdravljam, a posebice

izlagače koji su napravili prekrasnerukotvorine za ovu izložbu, u prvom redu

jaja“, rekla je Jozefina Skenderović

iz hrvatske zajednice

29 Minority News

ruga je godina zaredom kako se HKPD„Matija Gubec“ iz tavankuta uključuje u aktivnosti pokreta „Bunjevački put križa“, kojinastoji animirati suradnike i potaknuti ih na

sagledavanje i percipiranje vlastite sakralne baštine uokruženju.

U okviru te akcije HKPD „Matija Gubec“ iz Tavankuta ipokret „Bunjevački put križa“ okupili su u Tavankutu 30.ožujka 2014. godine sve one zainteresirane za programovoga pokreta. Prošle godine tematiku križeva posta-vljenih na otvorenom prostoru Tavankuta obradili suučenici OŠ „Matija Gubec“ s nastavnikom ZoranomĐeregom.

Oni su mapirali nekoliko staza koje su predložili kaomoguće za različite ophodnje ovih križeva. Na temelju nji-hovoga rada, a u suradnji s njihovim mentorom, u HKPD-u „Matija Gubec“ se radi na izradi i tiskanju vodiča koji ćebiti u službi informiranja o onome što na području Tavankuta postoji, a veže se za sakralnu baštinu, odnosno,moći će biti u službi vjerskoga turizma.

Osim što je ovaj pokret animirao mlade na sagledavanjevlastitoga nasljeđa, animirao je i one starije, pojedince itvrtke da pripomognu ili čak i vlastitim sredstvima obnove pojedine križeve na području Tavankuta.

Tribina s temom „Religija, sakralna umjetnost i baština“održana je s ciljem okupljanja oko „Bunjevačkog putakriža“. Prisutne je pozdravio predsjednik tavankutskeudruge Ladislav Suknović, koji je istaknuo nedvojbenupotporu pokretu „Bunjevački put križa“ i moralnu obvezuove udruge da se, pokraj svojih dosadašnjih aktivnosti,angažira i na promoviranju i ukazivanju na očuvanje kulturne tradicije bunjevačkih Hrvata.

O sakralnoj umjetnosti i baštini na tribini je govorila Ljubica Vuković Dulić:

„Ako obratimo pozornost na odnos religije i umjetnostikroz povijest, vidimo da među njima postoji dubokapovezanost. Religija je s jedne strane utjecala na razvojumjetnosti, a umjetnost je s druge strane često bila uslužbi religije, ne samo kršćanske, te je prezentirala religi-jske sadržaje sukladne naukovanju crkve.

Dugo je likovna umjetnost bila zamjena za pisanu riječ,odnosno slikom je govorila, opisivala i tumačila ono što

je naukovala pojedina religija. Vrijeme moderne i suvre-menoga doba u prvi plan stavlja novi odnos umjetnikaprema religiji. Sada u prvi plan dolazi ne službeno nauko-vanje crkve, već umjetnikov doživljaj određenih religioznihtema. Religiozno se sada preoblikuje u poetsko, kreativnoi kontemplativno.“

Sukladno takvom poimanju odnosa između religije i umjetnosti „Bunjevački put križa“ predstavio je i grafikeautora mr. Darka Vukovića, grafičkog dizajnera i profesorana Akademiji umjetnosti u Novom Sadu. Sukladno svo-jemu viđenju autor interpretira viđeno i prikazuje sedammotiva križeva.

Pokret „Bunjevački put križa“ i ove godine potiče po-jedince da sudjeluju u akciji obnove pojedinih križeva,

D

U Tavankutu održana tribina na temu „Religija, sakralna umjetnost i baština“

Dugo je likovna umjetnost bila zamjena za pisanu riječ, odnosno slikom je govorila, opisivala itumačila ono što je naukovala pojedina religija

tako da će i prihod od otkupljenih grafika biti utrošen ute svrhe.

U drugom dijelu tribine Tomislav Žigmanov je prisutnimapojasnio samu bit pokreta, kao i njegove ciljeve tedosadašnja postignuća:

„’Bunjevački put križa’ je neformalni pokret ‘virujućegsvita’ ovdašnjih Hrvata, nastao na tragu nekih aktivnostioko programa Pasionska baština u Hrvatskoj, koji imanekoliko ciljeva. Prvi je da se nanovo svestranije aktua-lizira i dublje kontekstualizira muka Isusa Krista, ne bi li,približena na suvremeniji način, snažnije osvijestili njezinune samo veličinu, nego i značaj koji ona ima za vjernike.

Kao drugo, važni su i napori da se muka Gospodinovaopredmeti u djelima umjetnosti, kako bi relativnozatomljeni segmenti sakralne umjetnosti nekako oživjeli.Kao treće, nastoji se graditi jedna zdrava zauzetost za onošto se smatra vlastito i vrijedno – tijekom susreta i radane govori se o nikome ništa negativno, nego se na vidjeloiznose sadržaji pozitivnih oznaka te čine zajednički naporiprema djelovanju s konkretnim pozitivnim ishodom i toposve anonimno, bez isticanja pojedinaca. Isto tako,zdrava zauzetost za vlastito hoće da nešto sazna i onepoznatome – križevi krajputaši odličan su primjer toga:

količina znanja o njemu rijetko je prelazila graniceobiteljskih naracija. Na koncu, novac koji se zaradi od pro-daje novih umjetnina, u ovom slučaju grafika križeva kra-jputaša, namijenjen je obnovi onih križeva koji su visokodevastirani ili su skroz srušeni.“

Susret u Tavankutu završen je zaključkom kako jeneophodno akciju nastaviti, širiti broj suradnika i ge-neracijsku raznolikost te se i nadalje, otvoreni za noveideje i sugestije okupljati oko „Bunjevačkog puta križa“.

iz hrvatske zajednice

30 Minority News

Kao drugo, važni su i napori da se muka Gospodinova opredmeti u djelima umjetnosti, kako bi relativno zatomljeni segmenti sakralne umjetnosti nekako oživjeli

’Bunjevački put križa’ je neformalni pokret ‘virujućeg svita’ ovdašnjih Hrvata, nastao na tragu nekih aktivnosti oko programa Pasionska baština u Hrvatskoj

sredu, 16. aprila, u Novom Sadu je svečanoobeležen početak rada UG „Bunjevačkog kulturnog centra - Novi Sad“.Tu priliku iskoristili smo da porazgovaramo sa

Svetlanom Babić, predsednicom UG „BKC - Novi Sad“,koja je istakla da Centar želi da bunjevačku tradiciju ikulturno dobro predstavi i u administrativnom centruVojvodine.

“Mislimo da će nam to doneti jednu prednost, jednu novusliku o nama kao ljudima, kao čuvarima kulturne tradicijei svega onog lepog što nosi i krasi bunjevačku nacionalnu

zajednicu,” kazala je Svetlana Babić, te na pitanje kakvisu planovi za budući period odgovorila:

“Imamo ambiciozne planove. Mi smo početnici u ovomposlu i očekujemo veliku pomoć starijih društava koji sulocirani u Subotici i Somboru, a namera nam je da ovegodine objedinimo na Danima bunjevačke kulture, koji bitrajali tri, četiri dana u Novom Sadu, sve one rukotvorine,dobra i vrednosti, te da se predstavimo Novosađanimana pravi način. Tu je i veoma značajna godišnjica obeleža-vanja Velike narodne skupštine, manifestaciji kojoj smoprisustvovali i prošle godine i želimo da u tom imamo

31 Minority News

Mi smo početnici u ovom poslu i očekujemo veliku pomoć starijih društava koji su locirani u Subotici i Somboru

iz bunjevačke zajednice

U

Obeležen početak rada “Bunjevačkog kulturnog centra – Novi Sad”

32 Minority News

iz bunjevačke zajednice

odgovarajuće učešće i u budućnosti”.

“Što se tiče članstva, iz UG "BKC - Novi Sad” poručuju daširokih ruku očekuju sve Novosađane, ljude dobre volje,koji imaju sluha i želju da upoznaju bunjevačku tradiciju,običaje, kulturu, kao i one koji žele da se podsete onogašto je deo njihovog detinjstva i odrastanja.”

“Time ćemo svi biti veći i bolji, te ćemo stvoriti jedan lepšiambijent za sve nas,” dodaje Svetlana Babić.Svečanom otvaranju prostorija novog novosadskogudruženja, prisustvovala je i članica Gradskog većaNovog Sada zadužena za kulturu, Milanka Brkić, koja jetom prilikom rekla:

“Novi Sad prepoznaje velik značaj u tome što će ibunjevačka nacionalna zajednica imati svoj kulturni centar u našem gradu i ono što možemo sa sigurnošćuda tvrdimo jeste da će imati punu finansijsku i institu-cionalnu podršku, jer nam je svima jasno da entuzijazammnogo znači, ali da bez konkretne finansijske pomoći nemožemo da dobijemo pravi kvalitet koji od bunjevačkenacionalne zajednice očekujemo.”

Među gostima na svečanom otvaranju bili su prisutničlanovi Privremenog organa upravljanja Nacionalnogsaveta bunjevačke nacionalne manjine, bunjevačkihudruženja Subotice, Novog Sada i Bajmoka, ali i budućihudruženja iz Sombora i Bečeja.

Svečanom otvaranju UG"BKC - Novi Sad“ prisustvovaoje i Vladimir Jelić, pomoćnik gradonačelnika NovogSada za komunalni sistem i energetiku. Otvaranju jeprisustvovala i Etela Jerinkić, pomoćnica gradonačelnikaSubotice zadužena za kulturu koja je tom prilikom istaklada bi osnovni zadatak "BKC - Novi Sad” bio da ukaže ipromoviše tradiciju i običaje Bunjevaca.

Svečanom otvaranju prostorija novog novosadskog udruženja, prisustvovala je i članica Gradskogveća Novog Sada zadužena za kulturu Milanka Brkić

33 Minority News

iz bunjevačke zajednice

“To je važno, jer u svakom čoveku postoji ta radoznalostda istražuje svoje poreklo i prošlost, bez obzira na zvanjei znanje koje poseduje i u tom smislu negujemo ovakveaktivnosti i ovakva kulturna udruženjai centre,” dodala je prof. dr Jerinkić.

Među onima koji su najzaslužniji zaformiranje Centra je i Mirko Bajić,predsednik Saveza bačkih Bunjevaca,koji je tom prilikom istakao:

“Mnogi naši prijatelji su zajedno sanama doprineli ovome da smo danastu. Sve smo svojim ličnim radom i sredstvima, koja smo za to morali daizdvojimo, uradili. Ono što želim da is-taknem jeste zalaganje koje imamo, a koje ne može bitiodvojeno od političkih stremljenja i potreba i u tom

pravcu treba da se organizujemo i institucionalnojačamo. Da ono što je institucija kada je reč o bunjevačkojzajednici prati i ono što je kultura, što su udruženja i rad

u svim segmentima. Tako vidimo našusaradnju. Mislimo da se udružujemo saonima koji postoje, koji mogu puno togada prikažu Novom Sadu,” reči su MirkaBajića na otvaranju prostorija "BKC - NoviSad", koje se nalaze u Ulici SvetozaraMiletića 16.

Svoj doprinos svečanom otvaranju noviprostorija "BKC - Novi Sad" dali su iBunjevački kulturni centar "Bajmok",delom postavke sa Uskršnje izložbe, kaoi Kulturno-umetničko društvo

"Bunjevka", slikama o istoriji Bunjevaca i njihovim naro-dnim nošnjama.

Među onima koji su najzaslužniji za formiranje Centra je i Mirko Bajić, predsednik Saveza bačkih Bunjevaca

“U svakom čoveku postojita radoznalost da istražuje

svoje poreklo i prošlost,bez obzira na zvanje i

znanje koje poseduje i utom smislu negujemo

ovakve aktivnosti i ovakvakulturna udruženja

i centre”

prof. dr Etela Jerinkić

egovanjem običaja i tradicije Bunjevaca, bavise i Kulturno–umetničko društvo „Bunjevka”,koje je po 14. put organizator tradicionalneUskršnje izložbe, u sklopu projekta „Čuvari

tradicije”. Svečano otvaranje izložbe upriličeno je upetak, 11. aprila.

Kako to obično i biva na uskršnjim izložbama, šarena jajasu bila u prvom planu, sa različitim motivima i u raznimtehnikama, a među njima i raznovrsne dekoracije, sve natemu Uskrsa, poput kotarica, korpi, venčića, radova odstakla, sve uredno aranžirano i složeno po redu i bojama.Stalni gosti suvenirnice-galerije „Mala tajna”, u okvirukoje je izložba otvorena, verovatno su već navikli načinjenicu da se članovi KUD „Bunjevka” trude da svakaizložba bude bar za nijansu drugačija, ove godine, porednove ideje za postavku, susreće se i sa novim izlagačima.

“Ono na što smo posebno ponosni jeste da na ovoj izložbiuz odrasle izlagače imamo i sedmoro dece. Reč je o deciOsnovne škole „Jovan Jovanovic Zmaj” iz Subotice i tonjih šestoro iz nižih razreda i jedna devojčica iz obdaništaMandarina. Pored svega onog što „Bunjevka” inače radi,učešće dece nas posebno raduje, pa smo im za njihovoangažovanje, pored zahvalnica, pripremili i posebne poklone pred Uskrs,“– istakla je tom prilikom Kata Kuntić,predsednica Kulturno-umetničkog društva „Bunjevka”.

34 Minority News

NSve tehnike na jednom mestu

XIV USKRŠNJA IZLOŽBA KULTURNO–UMETNIČKOG DRUŠTVA „BUNJEVKA”iz bunjevačke zajednice

Ukupno 29 samostalnih izlagača, sedmoro dece i štićeniciZajednice „Hosana”, dalo je svoj doprinos XIV Uskršnjojizložbi ovog Društva.

Tokom svečanog programa otvaranja izložbe prisutni sumogli čuti i jedan nadahnut tekst o Uskrsu, kojeg jepročitao Zoltan Baka. Tekst nas približava duševnomstanju bunjevačkog naroda u vreme Korizme i njihovihobičaja u vreme Uskrsa.

Čast da otvori XIV Uskršnju izložbu imala je predsednicaPOU Nacionalnog saveta bunjevačke nacionalne

manjine mr Suzana Kujundžić Ostojić.

“Bilo je pravo zadovoljstvo podržati nešto ovako lepo,nešto što je posvećeno nama Bunjevcima pred veliki sve-tac, Uskrs. Ne mogu opisati koliko mi je drago što je prostorija „Bunjevke” mala da primi sve one koji bi hteliući unutra. Želim vam da uživate u ovoj lepoj izložbi baronoliko koliko sam ja uživala čim sam ušla unutra iugledala sve ove prelepe eksponate,” rekla je prilikomotvaranja izložbe predsednica POUNSBNM.

35 Minority News

iz bunjevačke zajednice

osle godinu dana, iz štampe je izašao i drugiZbornik za kulturu i društvena pitanja Bunje-vaca, pod nazivom „Bunjevački prigled2013/2”, u izdanju Udruženja građana

„Bunjevci” iz Novog Sada. Predstavljanje novog delaupriličeno je u Bunjevačkoj matici u utorak, 8. aprila, uokviru manifestacije „Večeri utorkom”. Tom prilikomprisutnima je predstavljena i knjiga koja prati teme uzborniku, a reč je o knjizi „Bunjevci izmed asimilacije inacionalne zajednice”. O knjigama su govorili Ivan Sedlak, predsednik Bunjevačke matice, dr AleksandarRaič, predsednik UG „Bunjevci”, mr Suzana KujundžićOstojić, urednica Zbornika, Joso Poljaković, novinar iZvonko Stantić, predsednik Odbora za istoriju u„Bunjevačkoj matici”.

Prisutni su prilikom predstavljanja novih izdanja novo-sadskog udruženja mogli čuti nešto više o postojećoj vizijiBunjevaca, o asimilaciji i načinu jačanja bunjevačke za-jednice, ali i koje su prepreke razvoja. Teme poput na-cionalne strategije Bunjevaca i ispred navedena, samo suneka od pitanja koja su obrađena u novom izdanju UG„Bunjevci”.

Kada je reč o sadržaju „Bunjevačkog prigleda 2013/2” onje podeljen u nekoliko delova. Uvodni deo govori o Bunjevcima sa postavljenim pitanjem da li su Bunjevcimali narod na kraju ili pred novim početkom. Deosadržaja pod nazivom „Tragom savremenosti”, sadržibitne događaje koji imaju pisani trag izlaganja, kao što jeobraćanje predsednika Republike Srbije Tomislava

Nikolića Bunjevcima, zatim referat Branka Pokornićapovodom deset godina postojanja Nacionalnog savetabunjevačke nacionalne manjine.

“To su tekstovi koji su vredni čuvanja kao neka vrsta doku-mentacije o životu i radu institucija. U okviru Zbornikapostoje i istraživački tekstovi i studije, koje sadrže nekolikointeresantnih radova. Čitalac će naići i na grupacijustudija koja se bave kulturnim sistemom Bunjevaca, kaojezgra kulturne autonomije koju uživaju Bunjevci. Zatimdve opširnije studije koje imaju i naučnu vrednost, aodnose se na borbu Bunjevaca u Mađarskoj za sticanjestatusa nacionalne manjine,“ istakao je prilikom svog izla-ganja dr Raič.Teme u Zborniku imaju određenu poruku koja se tičerazumevanja identiteta Bunjevaca, te elemenata iodnose drugih prema ovoj nacionalnoj manjini.

“Svi ti naslovi mogu se sad drugačije postavljati, jer seBunjevcima otvorila jedna nova perspektiva i nadam seda će tu biti više pomoći odgovarajućih institucija utumačenju porekla i perspektive razvoja naše zajednice,”dodaje dr Raič.

Posebna pažnja u ovom Zborniku posvećena je deseto-godišnjici postojanja Nacionalnog saveta bunjevačke na-cionalne manjine, kroz nekoliko tekstova i intervjua.

Zadnji deo knjige sadrži memoare autora.

Kako i u predgovoru knjige „Bunjevci izmed asimilacije i

36 Minority News

iz bunjevačke zajedniceNOVA IZDANJA UG „BUNJEVCI”

Nove knjige za nove nade

P

nacionalne zajednice” stoji, sudbina i usud Bunjevacastalno je praćena pritiskom sa dve strane. Jedna od autora ove knjige, mr Kujundžić Ostojić ističe da se to prvenstveno odnosi na dve činjenice. S jedne, to je jestrah od asimilacije i gubljenja sopstvenog nacionalnogidentiteta, a sa druge strane prisutni su demografski pri-tisci, imajući u vidu činjenicu da bunjevačka zajednicaspada u kategoriju starijih nacionalnih zajednica.

“Naša knjiga, koju predstavljamo zajedno sa drugimZbornikom, nastala je posle analize popisa stanovništva,o čemu se malo govorilo. Uglavnom je kroz društvoprovejavalo stanovište kako smo popisom zadovoljni,mada moram istaknuti kako nemamo čime biti zado-voljni. Popis i njegova analiza govore, da osim što smostara nacionalna zajednica, svakih deset godina nesta-jemo za 13,6%,” naglašava mr Suzana Kujundžić Ostojić,urednica „Bunjevačkog prigleda 2013/2 i jedna od au-tora knjige „Bunjevci izmed asimilacije i nacionalne za-jednice”.

Da li će trend nestajanja bunjevačke zajednice biti manji

ili veći u velikoj meri zavisi od svih bunjevačkih institucijai perioda od nekoliko narednih godina.

“Pred nama je jako važan period, kako za istoriju Bunje-vaca, tako i za ono što će se dešavati u budućnosti. Uko-liko ne iskoristimo priliku koju trenutno imamo i radimošto više da osvestimo Bunjevce i vratimo ih tu gde im jemesto, u bunjevački nacionalni korpus, onda nemamo ničemu da se nadamo,” dodaje mr Kujundžić Ostojić.Kako to u praksi izgleda, šta se sve dešava i šta je svebunjevačka zajednica proživela, opisano je na stranicamaove knjige, u kojoj su sabrani do sada objavljeni radovi, ukojima su pokrenuta istorijska, metodološka i empirijskidokumentovana pitanja oko kojih se mora voditi računau razgovoru o perspektivi bunjevačke nacionalne zajed-nice.

“Svako ko ove teme bude pročitao, saznaće šta to našuzajednicu okružuje i o tome početi da razmišlja na jedandrugačiji i dublji način,” reči su kojima je mr KujundžićOstojić završila svoje izlaganje na predstavljanju novih izdanja UG „Bunjevci” iz Novog Sada.

37 Minority News

iz bunjevačke zajednice

38 Minority News

izmakedonske zajednicePrvi put u istoriji

Mаkedonci u Srbiji su glаsаli nа držаvnim izborimа u mаtici

Beogrаdu istorijski dаn. Mаkedonski držаvljаni uSrbiji glаsаli su, prvi put, nа predsedničkim i nаpаrlаmentаrnim izborimа u mаtici. Svoje

grаđаnsko prаvo dа glаsаju nа predsedničkim ipаrlаmentаrnim izborimа u R. Mаkedoniji, u Srbiji jeostvаrio 241 grаđаnin od upisаnih u posebnom birаčkomspisku, u Ambаsаdi Mаkedonije u Beogrаdu.

“Mаkedonski držаvljаni u Srbiji, glаsаli su nа birаčkom mestu5025, u Ambаsаdi Republike Mаkedonije”, izjаvio je MаrjаnJovаnovski. Interesovаnje je bilo veliko: do 17 čаsovа i 30minutа nа izborimа zа predsednikа odziv je bio 74%, а nаpаrlаmentаrnim 64% od upisаnih glаsаčа, istаkаo je MаrjаnJovаnovski, Predsednik Birаčkog odborа, nа birаčkom mestu5025 u Ambаsаdi RM u Beogrаdu.

“Mаkedonci u Republici Srbiji, od Subotice do Vrаnjа, izаšli su

mаsovno i glаsаjući poslаli poruku dа će uvek podržаvаtiMаkedoniju u želji dа mаkedonstvo pobedi”, izjаvio je BorčeVeličkovski, Predsednik Mаkedonske nаcionаlne zаjednice uSrbiji.

Glаsаnje je proteklo mirno i dostojаnstveno, а grаđаni su odjutаrnih sаti pristizаli u аmbаsаdu Mаkedonije dа bi ostvаrilisvoje ustаvno prаvo.

Nа petim pretsedničkim izborimа u zemlji, 1.779.572 birаčаsu svoje prаvo dа glаsаju ostvаrivаli nа 3.480 birаčkа mestа uMаkedoniji i 34 u dijаspori .Grаđаni su glаs mogli dа dаju jednom od četvoricepretsedničkih kаndidаtа.

K. Videlinski

U

аkedonci u Srbiji neće imаti poslаnikа u novomsаzivu republičkog pаrlаmentа. Nаime, Srpskаnаprednа strаnkа, vicepremijerа AleksаndrаVučićа, kojа je аpsolutni pobednik mаrtovskih

izborа odlučilа je dа ne bude obnovljenа koolicijа sа DPM.Demokrаtskа pаrtijа Mаkedonаcа u Srbiji, imаlа je, ipаkponudu zа sigurno poslаničko mesto od Socijаlističke pаrtijepremijerа Ivice Dаčićа.

„Mi smo imаli jedаn poziv, ne od Srpske nаpredne strаnke, većod druge po snаzi koаlicije kojа je u Pаrlаmentu. Dаvаli su nаmsigurno mesto koje gаrаntuje ulаz nаšeg poslаnikа u SkupštinuSrbije. Znаči, to je pаrtijа premijerа Dаčićа. Imаli smo sаŠkundrićem dogovorene i konkretne predloge, аli je nаšаunutrаšnjа neslogа u Glаvnom odboru rezultirаlа dа neučestvujemo u tome“, izjаvio je Mile Spirovski, predsednikDPM, sаdа već bivši poslаnik u Skupštini Srbije.

Nаredni period Mаkedonci u Srbiji iskoristiće zа konsolidаcijupаrtije i u pripremаmа zа izbore u Pokrаjini.

„Zа nаs, zа pаrtiju, ovo je izbornа godinа, do 24 аprilа trebаdа budu održаni redovni izbori zа člаnove Glаvnog odborа.Znаči morаmo dа pročostimo pаrtiju od tаkvih člаnovа.Morаmo dа budemo orgаnizovаniji i jeddinstveni nа celojteritoriji Republike Srbije, а već imаmo 18 novih odborа u

Čаčku, Nišu, Leskovcu, Vrаnju i Subotici. Nаš prioritet je dаnаđemo dobrа kаdrovskа rešenjа“, istаkаo je Spirovski.

Inаče, Glаvni odbor pаrtije je orgаn koji donosi ključne odluke,pа i zа koаlicije nа izborimа i otudа, nаglаšаvа Spirovski, novisаziv ovog telа biće isključivo vаžаn zа političko delovаnjeMаkedonаcа u Srbiji i u аktivnostimа zа ostvаrivаnjа svojihprаvа“.

Mаkedonijа sаdа nemа svog zvаničnog poslаnikа ni u jednojod susednih zemаljа.

egendаrni umetnički stvаrаlаc Zаfir Hаdžimаnovproslаvio je ove godine dvа jubilejа: pet i podecenijа rаdа i 70-ti rođendаn. Zаjedno sа sinomVаsilom, poznаtim etno džez mаjstorom, nаstupili

su, kаo posebni gosti i očekivаne zvezde nа prvoj večeri„Evergrin pаrаde“ nа festivаlu “ Proleće u Beogrаdu “.

LJubiteljimа muzike predstаvio se obimnim stvаrаlаčkimopusom kаo multimedijаlni umetnik, koji u sebi spаjа rаzličitei od bogа dаte dаrovitosti u jednoj ličnosti, kojа je i glumаc,pevаč, kompozitor, аrаnžer i, svаkаko, prepoznаtljiv, nа svojnаčin kаo pisаc. Autor je i više poetskih i proznih delа, međukojimа su i „Šаnsone nа pаpiru “, „ Azil “, „ Nаrodni pevаč “, „Pаs – Pevаčicа “, „ Brаt “, „ Kiselo – veselo “, „ Alo buđenje “ idr.

U plejаdi nаjpoznаtijih pevаčkih zvezdа sа ovih prostorа, ZаfirHаdžimаnov je dokаzаo dа je jedinstven.

K. Videlinski

39 Minority News

izmakedonske zajedniceZbog unutrаšnje nesloge

U Skupštini Srbije Mаkedonci ostаli bez poslаnikа

Jubilej Zafira Hadžimanova

M

L

Sаmo slogom i jedinstvom se može ići nаpred

аsopis „Alkа“ nаmenjen je mlаđoj populаcijisrpske, romske i mаkedonske zаjednice. Čitаocimogu dа se upoznаju sа jezikom, kulturаmа,trаdicijаmа, običаjimа i osobenostimа svojih

susedа, drugovа i prijаteljа, а istovremeno i dа upoređujuovа tri jezikа nа kojimа su tekstovi prevedeni.

Od štаmpаnjа prvog brojа trojezičnog čаsopisа zа mlаde„Alkа“, koje izdаje NIU „MIIC“ u Pаnčevu, u jаnuаru 2013.godine, do izlаskа ovog brojа u mаrtu 2014., prošlo je više odgodinu dаnа. Glаvni i odgovorni urednik čаsopisа Viktor B.Šekerovski nаjаvio je čitаocimа u prvom broju dа će „Alkа“izlаziti redovno, jednom mesečno nа srpskom, romskom imаkedonskom, аli, zbog nedostаtkа sredstаvа, dаto obećаnjenije se moglo ispuniti.

“Potrebа i rаzlozi zа pokretаnje ovаkvog čаsopisа u RepubliciSrbiji je sаsvim jednostаvnа. U sredinаmа kаo štа su Jаbukа,Kаčаrevo, Glogonj, Pаnčevo, Plаndište i u drugim mestimа ukojimа žive Mаkedonci žive i njihovi drugovi srpskog i romskogporeklа. Svi imаju iste i probleme i potrebe i rаduju ih istestvаri zаjedničko im je mlаdаlаčko interesovаnje i nаdаnje.Zbog togа je lepo dа imаju ovаkаv čаsopis nаmenjen mlаdimаkogа će voleti i uređivаti i u kome će zаjednički sаrаđivаti,”ističe Viktor B Šekerovski.

Nаcrtu Zаkonа o izmenаmа idopunаmа Zаkonа onаcionаlnim sаvetimа kojise, od decembrа 2013. nаlаzi

u skupštinskoj proceduri predloženа suodređenа rešenjа sа kojimа se bližeregulišu i izbor sаvetа nаcionаlnihzаjednicа u redovnom postupku iаktivnosti u vezi izborа putemelektorskog postupkа.

Ono što svаkаko predstаvljа novost je utome što ministаr sаdа dobijаovlаšćenjа dа donese, sаglаsno Zаkonu,odluku o brisаnju nekog sаvetа izregistrа nаcionаlnih sаvetа kojeg je dosаdа je vodilo Ministаrstvo prаvde idržаvne uprаve.

Ukoliko ne budu ispunjeni zаkonomodređeni uslovi u okviru izborneprocedure, o kojimа ćemo pisаti unаrednim brojevimа, u veomа krаtkomroku zbog nepoštovаnjа obаvezа iutvrđenih neprаvilnosti Ministаr možedа donese Odluku kojom se iz registrаbriše određeni sаvet.

To, premа Nаcrtu zаkonа može dа sedogodi u nekoliko slučаjevа: kаdа izbornipostupаk nije sproveden premаodredbаmа ovog zаkonа, odnosnoukoliko se jаsno utvrde neprаvilnosti kodneposrednih izborа, ili konstаtujenedovoljаn broj od prijаvljenih iprisutnih elektorа kod primeneelektorskih izborа.

K. Videlinski

40 Minority News

izmakedonske zajedniceDrugi broj časopisa “Alka” pred čitaocima

Sa boljim upoznavanjem za veću toleranciju

Izborna godina

Novi zakon sa novim pravilima

Č

U

Prvu promociju Drugog brojа trojezičnog omlаdinskogčаsopisа „ALKA“ održаo je u Nišu, potpredsednikNаcionаlnog sаvetа mаkedonske zаjednice u R.Srbiji BlаgoeIlievski u jednoj romskoj školi u grаdu.

Pored objаvljivаnjа ličnih rаdovа, mlаdi će moći dа čitаju itekstove iz nаuke, kulture i umetnosti, dа upoznаju delаpoznаtih pesnikа i pisаcа koji stvаrаju nа ovа tri jezikа, dаbolje upoznаju običаje, kulturu, jezik, trаdiciju i osobenostisvojih drugаrа i prijаteljа а, istovremeno dа upoređujuprevedene tekstove nа tim jezicimа. Nаime, čаsopis je iprilikа zа druge mlаde čitаoce dа kroz rаdoznаlost učestrаne jezike i dа nа ostаlа dvа jezikа nаuče prve lekcije otolerаnciji. Čаsopis je nаmenjen i roditeljimа, аli i stаrijimgenerаcijаmа dа lаkše sаgledаvаju postojeće probleme iprevаziđu predrаsude koje vlаdаju u više nаcionаlnimsredinаmа.

Čаsopis „Alkа“ je pokrenut sа ciljem dа mlаdi kroz rаzmenuiskustvа sа vršnjаcimа lаkše i što bolje mogu dа premostesvoju rаzličitost, kojа trebа dа ih spаjа а ne rаzdvаjа i dа sаvećom tolerаncijom mogu dа prevаziѓu sve nesporаzume.Zаto redаkcijа i prаvi nаpore dа se pronаđu sredstvа kаkobi „Alkа“ redovno izlаzilа.

Liljаnа Lаzаreskа

Publikaciju finansijski podržava Ambasada Sjedinjenih Američkih Država iz Beograda i misija OEBS u Srbiji. Mišljenja objavljena u biltenu ne predstavljaju nužno zvanične stavove Vlada i organizacija

koje finansiraju ovaj projekat.