mô xương
TRANSCRIPT
MÔ XƯƠNG
ĐỊNH NGHĨA
• Là mô lk đặc biệt có chất nền chứa collagen và
GAG có nhiễm muỗi canci làm xương cứng
chắc, có cấu trúc dạng lá
CẤU TRÚC ĐẠI THỂ • Có xương đặc và xương xốp
CẤU TRÚC ĐẠI THỂ (tt)
• Về mặt GP: có 3 loại xương
- Xương dẹt: 2 lớp xương đặc, xương xốp ở
giữa
- Xương ngắn: bao quanh là xương đặc, chính
giữa là xương xốp
- Xương dài: 2 đầu là xương xốp, bao quanh
bởi xương đặc, diện khớp có sụn trong. Thân
xương là xương đặc, chính giữa là ống tủy
CẤU TRÚC ĐẠI THỂ (tt)
CẤU TRÚC VI THỂ
• TB xương:
- Tạo cốt bào: có ở bề mặt các giá đỡ tạo xương (bè xương đang hình thành)
+ TB hình vuông, bầu dục bào tương ưa baz, hoạt động phụ thuộc parathormon, calcitonin, GH, vitaC, vitaD,…
+ Sản xuất thành phần hữu cơ của chất nền xương
+ Nguồn gốc: tb trung mô
CẤU TRÚC VI THỂ (tt)
CẤU TRÚC VI THỂ (tt)
• TB xương:
- Cốt bào: nằm vùi trong chất nền xương, thân
hình bầu dục, có nhánh bào tương (thân nằm
trong ở xương, nhánh nằm trong vi quản
xương)
+ Chức năng: sản xuất ra chất nền hữu cơ +
calci hóa
+ Nguồn gốc: từ tạo cốt bào
CẤU TRÚC VI THỂ (tt)
CẤU TRÚC VI THỂ (tt)
• TB xương:
- Hủy cốt bào: là tế bào hủy xương + sụn
nhiễm calci
+ Là tb lớn, chứa nhiều nhân nằm trên các
vách xương, bào tương lợt, tiết ra enzym và
proton H+
+ Nguồn gốc: từ các mono bào tủy xương
CẤU TRÚC VI THỂ (tt)
CẤU TRÚC VI THỂ (tt)
• Chất nền xương:
- Chất hữu cơ: collagen typ I, typ V, trong mỗi
lá xương các sợi collagen xếp song song,
proteoglycan, glycoprotein, osteonectin,
osteocalci
- Chất vô cơ (70%): phosphat calci,
hidroxyapatit
CẤU TRÚC VI THỂ (tt)
• Màng xương: lớp ngoài và lớp trong (lớp trong
có các nguyên bào sợi/tb trung mô – giúp tăng
trưởng xương bằng đắp thêm
CẤU TRÚC VI THỂ (tt)
• Tủy xương:
- Tủy tạo cốt
- Tủy tạo huyết
- Tủy mỡ
- Tủy xơ
• Khớp xương
SINH SẢN CỦA MÔ XƯƠNG • Các kiểu tạo xương: có 2 quá trình song hành (tạo
xương và tu sửa xương), thời kì xây dựng và phát
trình xương gọi là tạo xương nguyên phát. Thời kì
phá hủy và sửa sang lại xương gọi là tạo xương
thứ phát
• Tạo xương từ mô lk màng (xương sọ)
SINH SẢN CỦA MÔ XƯƠNG (tt)
• Tạo xương từ mô hình sụn:
- Sụn trong
- Trung tâm sụn trong (tb sụn phì đại, chất nền calci hóa), màng sụn biến thành màng xương tạo ra bao xương cốt mạc đầu tiên
- Mạch máu và mô lk từ màng xương phá hủy vùng trung tâm miếng sụn tạo hốc tủy
- Các tạo cốt bào từ hốc tủy tạo nên các lá xương trong sụn
SINH SẢN CỦA MÔ XƯƠNG (tt)
SINH SẢN CỦA MÔ XƯƠNG (tt)
• Xương dài có 3 phần khác nhau: đầu, vùng
chuyển tiếp, thân
- Vùng chuyển tiếp: có
sụn trong – sụn xếp hàng –
sụn phì đại – vùng xâm nhập
mạch máu
-
SINH SẢN CỦA MÔ XƯƠNG (tt) • Vùng chuyển tiếp: sụn nối bị tiêu dần ở trung
tâm nhưng đắp thêm ở ngoại vi, các vách
xương trong sụn ở trung tâm cũng bị hủy đi để
nới rộng ống tủy xương trong sụn ở ngoại vi
sát nhập dần vào thân xương
SINH SẢN CỦA MÔ XƯƠNG (tt)
• Tu sửa Havers:
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA XƯƠNG
• Yếu tố di truyền, hormon, dinh dưỡng, luyện
tập,…
• Các bệnh: bệnh scobut, bệnh còi xương, bệnh
nhuyễn xương, bệnh xốp xương
