Modele biznesowe i sformalizowane metody ich dokumentowania

Mgr inż. Jarosław Żeliński(wykładowca WIT)

Agenda• Wprowadzenie• - ogólne zasady opisu organizacji

- ogólna teoria systemów jako szkielet analizy strategicznej

- łańcuch wartości dodanej M.E.Portera - rynkowy i wewnętrzny

- model biznesowy - definicje

- model biznesowy jako dokumentacja strategii organizacji

- strategia i taktyka - definicje

- procesy biznesowe jako opis strategii i taktyki

- czynniki wpływu

- polityka i reguły biznesowe

- sformalizowany Model Motywacji Biznesowej jako opis działania organizacji• Podsumowanie

Od strony filozofii…

Modelowanie wymaga więc określenia nie

tylko notacji ale także pragmatyki wskazującej: co

jest modelowane, jak dokładnie i

jak ogólnie…

Artur Schopenhauer, Czworaki Korzeń Racji Dostatecznej

Notacja jako „pismo”: nośnik wiedzy… semiotyka

• Lepsze rozdzielanie poznanego od poznającego to prawdopodobnie najbardziej podstawowa wartość pisma od jego początku do dzisiaj. Między poznane a poznającego, pismo wciska widzialny i dotykalny przedmiot, tekst.

• Obiektywizm tekstu pomaga nakładać obiektywizm na to, do czego tekst odnosi. Pismo w końcu tworzy stan umysłu, w którym o samej wiedzy można myśleć jako o przedmiocie odrębnym od poznającego. Ten stan umysłu będzie najpełniej realizowany, gdy druk nasili przedmiotowy charakter tekstu.

• Niezależnie jednak od wewnętrznego oddziaływania na wiedzę tekst fizyczny sam wiedzą nie jest, wiedza bowiem, zwerbalizowana lub inna, może istnieć jedynie w poznającym przedmiocie. [u osoby czytającej, przyp. J.Ż.]

• Pismo rozdziela słowo od przestrzeni wypełnionej istnieniem. W swej pierwotnej, mówionej kondycji słowa [znaki przyp J.Ż] są zawsze częścią kontekstu, który jest w dużej mierze niewerbalny, jest modyfikacją pola relacji osobowych i przedmiotowych.

• Bezpośrednim kontekstem słów w tekście są po prostu inne słowa.

(źr. W. J. Ong ,,Osoba, świadomość, komunikacja. Antologia'', Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2009, strony 160 i 162)

Zapisana „wiedza” a poznający ją

czytający…

Tekst jest obiektywny:

czytający sam go interpretuje.

Tekst to tylko dane, wiedza to to co zrozumiał

czytający.

Pojedyncze obiekty notacji są

pozbawione kontekstu, buduje go doświadczenie czytającego i inne

obiekty na diagramach lub pragmantyka.

Odpowiednikiem słowa notacji jest symbol z nadanym znaczeniem

Dlaczego warto budować modele organizacji

• Przede wszystkim jest to wgląd w strukturę przedsiębiorstwa i procesy w nim zachodzące oraz baza do wprowadzania wszelkich zmian.

• Analiza modelu pozwala dostrzec wszelkie niedoskonałości i wąskie gardła, które mogą utrudniać działalność przedsiębiorstwa, czy hamować obieg wiedzy lub informacji.

• Model stanowi swoiste repozytorium wiedzy o przedsiębiorstwie, może zatem być wykorzystywany jako „abstrakcja” organizacji na potrzeby do podejmowania decyzji.

• Warto również zauważyć, że jako swoista „pamięć” zapobiega wypływaniu i utracie wiedzy ukrytej wraz z odejściem pracowników.

15.04.2023 5

Proces analizy systemowej

15.04.2023 6

Inicjacja

Formułowanieproblemu

Wykrycie, opracowaniei selekcja wariantów

Budowa modelii przewidywanie skutków

Prognozowaniesytuacji

iteracje

Porównywanie skutkówi szeregowanie wariantów

iteracje

Analizawyników

OgraniczeniaCele

Kryteria

Opiswariantów

Skutki

Scenariusze

Rekomendacje

UWAGA! Modele same z siebie nigdy nie są celem pracy, nie są żadnymi produktami, są tylko narzędziami analizy. Dlatego nie ma ich na tym diagramie, są scenariusze które z nich korzystają. Produktem są jednak nie raz mapy procesów (też modele) dokumentujące organizację i prace firmy.

Notacja jako Model pojęciowy

Byty świata rzeczywistego

Przestrzenie nazw

Pojęcia słownikowe (symbole)

Model pojęciowy zły Model pojęciowy poprawny

Reguły biznesowe czyli swoboda działania i jej ograniczanie

• Entropia – w ramach teorii informacji jest definiowana jako średnia ilość informacji, przypadająca na znak symbolizujący zajście zdarzenia. Zdarzenia w tym zbiorze mają przypisane prawdopodobieństwa wystąpienia.

• Entropię można interpretować jako niepewność wystąpienia danego zdarzenia elementarnego w następnej chwili. Jeżeli następujące zdarzenie występuje z prawdopodobieństwem równym 1, to z prostego podstawienia wynika, że entropia wynosi 0, gdyż z góry wiadomo, co się stanie – nie ma niepewności (należy założyć, że taka sytuacja nie występuje w rzeczywistości – biznesowe „nigdy nie mów nigdy”).

• Ograniczenie - norma, przepis, zarządzenie krępujące czyjąś swobodę działania.• Reguła biznesową będziemy nazywali specyficzne dla modelowanej organizacji

ograniczenie swobody realizacji danego działania.

• Powinien w sposób jasny i zrozumiały dla pracowników firmy opisywać firmę, jej cel rynkowy oraz wszelkie jej wewnętrzne i zewnętrzne zachowania oraz reakcje.

• Jest niezbędny do przewidywania zachowań firmy w tym także do przygotowania jej do wdrożenia nowych systemów zarządzania.

• Wiele firm doradczych i informatycznych pod pojęciem mapy lub modelu procesów biznesowych dostarcza nieprzydatne, utrwalone na dziesiątkach diagramów opisy czynności realizowanych przez ankietowanych pracowników, które tak naprawdę nie wiele mają wspólnego z modelowaniem.

• Model to coś co odzwierciedla rzeczywistość w uproszczonej formie i symuluje zachowanie modelowanego przedmiotu lub zjawiska.

• Użycie niesformalizowanej notacji lub łamanie zasad formalnej notacji (jej syntaktyki i semantyki) czyni tworzone modele nieprzydatnymi do celów analitycznych.

Model organizacji (firmy)

15.04.2023 9

Ogólne zasady opisu organizacji

Źr. http://www.bptrendsassociates.com/

Ogólna teoria systemów jako metoda naukowa i szkielet analizy strategicznej

UWAGA! Modele same z siebie nigdy nie są celem pracy, nie są żadnymi produktami, są tylko narzędziami analizy. Model to teoria (naukowa) mówiąca: „tak działa ta organizacja”.

Kluczowe znaczenie dla rozróżnienia czy dana teoria jest teorią naukową, czy nie, ma obecnie kryterium falsyfikowalności. Pojęcie to zostało wprowadzone przez Karla Poppera w dziele "Logika odkrycia naukowego" i stanowi podstawę metody naukowej.

Łańcuch wartości dodanej M.E.Portera - rynkowy i wewnętrzny

Model biznesowy - definicje• Model biznesowy - jest to plan, który relacje pomiędzy

uczestnikami rynku, informuje jak przedsiębiorstwa działają, tj. w jaki sposób tworzą wartość dla klientów, towary i usługi oraz z czego czerpią zyski. Innymi słowy, jest to definicja źródeł przychodów.

• Według Portera model biznesowy jest opisem działalności przedsiębiorstwa, które zapewniają mu zyski. Sprowadza się to do określenia roli organizacji w łańcuchu wartości, w jakim działa. W kompleksowym ujęciu chodzi o metodę przyjętą przez firmę, przez realizację której będzie ona powiększać i wykorzystywać zasoby tak, aby oferować klientom większą wartość od konkurencji. Dzięki temu przedsiębiorstwo osiągnie wyższe zyski, a może nawet uzyska i utrzyma trwałą przewagę konkurencyjną.

• Obłój definiuje model biznesowy jako „połączenie koncepcji strategicznej firmy i technologii jej praktycznej realizacji, rozumianej jako budowa łańcucha wartości pozwalającego na skuteczną eksploatację oraz odnowę zasobów i umiejętności”. Wskazuje, że model biznesowy powinien odpowiadać na pytania:

– Co firma będzie robić? (produkt)– Jakie są jej podstawowe zasoby i kompetencje? (role)– W jaki sposób zasoby i kompetencje są skonfigurowane w praktyce codziennego działania? (peroces)

Strategia i taktyka - definicje

• Słownik Języka Polskiego mówi (zacytowano wyłącznie ogólne):– strategia «przemyślany plan działań w jakiejś

dziedzinie»– taktyka «sposób postępowania mający doprowadzić do

osiągnięcia celu»– reguła «zasada postępowania ustalona przez kogoś lub

przyjęta na mocy zwyczaju»– polityka «sposób działania osoby lub grupy osób

kierujących jakąś instytucją lub organizacją»

Model biznesowy jako dokumentacja strategii organizacji

Procesy biznesowe jako opis strategii i taktyki

Sformalizowany Model Motywacji Biznesowej jako opis działania organizacji

Czynniki wpływu

Polityka i reguły biznesowe

Model Motywacji Biznesowej

Literatura

• http://www.omg.org/spec/BMM/• M.E.Porter "Straregia konkurencji„• Geary A. Rummler, Alan P. Brache

"Podnoszenie efektywności organizacji„• Oraz pozycje z obszaru zarzadzania

strategicznego, modelowania i optymalizacji organizacji