सुशासन (व्यवस्थापन तथा संचालन) ऐन, २०६४ को दफा (४१) को व्यवस्था अनुसार साव�जनिनक गरिरएको

आर्थिथ$क वर्ष� २०७१/७२ को शासकीय सुधार र सुशासन सम्वन्धी प्रनितवेदन

उद्योग मन्त्रालयसिस$हदरवार, काठमाण्डौं ।

परिरचे्छद - १ काय�कारी सारांश

1

नेपाली अर्थतन्त्रमा रहेको बेरोजगारी, अर्ध बेरोजगारी तर्था गरिरबी कम गन औद्योगिगकरणको भूमिमका महत्वपूण छ । औद्योगिगक लगानी प्रवर्द्%र्धन मार्फ त उत्पार्द्न र उत्पार्द्कत्व बृर्द्%मिर्ध, रोजगारी सृजना, स्वरे्द्शी कच्चा पर्द्ार्थ, सीप, तर्था र्द्क्ष जनशक्ति/को उपयोग, आयात प्रगितस्थापन तर्था गिनयात प्रवर्द्%र्धन अभिभबृर्द्%मिर्ध मार्फ त अर्थतन्त्र सबलता तर्फ उन्मुख हुन्छ । यसका लागिग नेपाल सरकारल े औद्योगिगक के्षत्रमा नीजिज, स्वरे्द्शी तर्था वैरे्द्क्तिशक लगानी आकर्षि:;त गन औद्योगिगक पूवार्धारको गिवकास, गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्रको सञ्चालन, गिवद्यमान ऐन कानूनलाई समयानुकुल परिरमाजनजस्ता कृयाकलापहरु गर्द्B आएको छ । रे्द्शलाई औद्योगिगकरण तर्फ उन्मुख गराई दिर्द्गो औद्योगिगक गिवकास गन आवश्यक नीगित, ऐन, गिनयम तजुमा गरी औद्योगिगक गिवकासका माध्यमद्वारा रोजगारीका अवसर क्तिसजना, औद्योगिगक उत्पार्द्न, गिनयात प्रवर्द्%र्धन तर्था गिवरे्द्शी मुद्रा आजन गरी उच्च आर्थिर्थ;क वृर्द्%मिर्धको लक्ष्य हाक्तिसल गन नेपाल सरकारको केन्द्रीय गिनकायको रुपमा यस मन्त्रालयको २०६५।५।१५ मा छुट%टै स्थापना भएको हो । यस मन्त्रालयमा चार महाशाखा अलवा उद्योग गिवभाग, घरेलु तर्था साना उद्योग गिवभाग, कम्पनी रजिजष्ट्रारको कायालय, खानी तर्था भूगभ गिवभाग, नेपाल गुणस्तर तर्था नापतौल गिवभाग गरी पाँच वटा गिवभाग र घरेल ु तर्था साना उद्योग गिवकास समिमगित मार्फ त कायसम्पार्द्न हँुरै्द् आएको छ ।

परिरचे्छद - २ प्रारम्भि=क

यस मन्त्रालयले आ.व. २०७१।०७२मा पगिहलो प्रार्थमिमकता प्राप्त १५ र र्द्ोश्रो प्रार्थमिमकता प्राप्त ४ र तेश्रो प्रार्थमिमकता प्राप्त ३ वटा गरी जम्मा २२ वटा आयोजनाहरु सञ्चालन गरेको छ ।

(क) पनिहलो प्राथमिमकता प्राप्त आयोजनाहरु (P1) -१५ वटा 1. उद्योग मन्त्रालय2. उद्योग गिवभाग3. घरेलु तर्था साना उद्योग गिवभाग4. घरेलु तर्था साना उद्योग गिवकास कायक्रम (२७ जिजल्ला)5. खानी तर्था भूगभ गिवभाग6. गुणस्तर तर्था नापतौल गिवभाग7. गुणस्तर तर्था नापतौल कायालयहरु8. कम्पनी रजिजष्ट्रारको कायालय9. घरेलु तर्था साना उद्योग गिवकास समिमगित

2

10.घरेलु तर्था साना उद्योग गिवकास कायक्रम (४८ जिजल्ला)11.गरिरवी गिनवारणका लागिग लघु उद्यम गिवकास कायक्रम (मेडपा)12.घरेलु तर्था साना उद्योग प्रक्तिशक्षण केन्द्र 13.नेपाल व्यापार एकीकृत रणनीगित14.सैगिनक सामाग्री उत्पार्द्न गिनर्द्dशनालय15.औद्योगिगक पूवार्धार गिवकास कायक्रम

क) गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्र तर्फ ख) क्तिसमेन्ट उद्योग पहँुच सडक तर्फग) गिवद्युत प्रशारण लाइन तर्फ

(ख) दोश्रो प्राथमिमकता प्राप्त आयोजनाहरु (P2) - ४ वटा 1. वातावरणीय क्षेत्र सहयोग कायक्रम (उजा कायक्रम समेत)2. औद्योगिगक लगानी प्रवर्द्%र्धन कायक्रम3. औद्योगिगक व्यवसाय गिवकास प्रगितष्ठान 4. केन्द्रीय कारागार कारखाना

(ग) तेश्रो प्राथमिमकता प्राप्त आयोजनाहरु (P3) - ३ वटा 1. खगिनज अन्वे:ण तर्था गिवकास आयोजना 2. भू-वैज्ञागिनक सवdक्षण तर्था अनुसन्धान आयोजना3. पेट्रोक्तिलयम अन्वे:ण परिरयोजना

ग्रामीण उद्यम तर्था गिवप्रे:ण परिरयोजना (संमृर्द्%मिर्ध) सञ्चालनको क्रममा रहेको छ ।गिवभिभन्न २२ उप क्तिश:कमा बजेट गिवगिनयोजन गनd गरेको यस मन्त्रालयका घरेलु तर्था साना उद्योग गिवभाग र घरेलु तर्था साना उद्योग गिवकास समिमगित अन्तगत पचहत्तरै जिजल्लामा कायालयहरु रहेका छन% ।

(घ) यस मन्त्रालयले देहायका कामहरु गदG आएको छः उद्योग तर्था औद्योगिगक गिवकास सम्बन्धिन्ध नीगित योजना तर्था कायक्रमको तजुमा, कायान्वयन, अनुगमन र मूल्याङ% कन, खानी तर्था खगिनज पर्द्ार्थ अन्वे:ण सम्बन्धिन्ध नीगित, योजना तर्था कायान्वयन, खानी तर्था खगिनज गिवकास गिव:यक अध्ययन, ताक्तिलम, अन्वे:ण तर्था सवdक्षण, औद्योगिगक गिवकास, औद्योगिगक गिवकास तर्था औद्योगिगक संघ संस्थाहरु, औद्योगिगक गिनयोगहरु, संयु/ राष्ट्रसंघीय औद्योगिगक गिवकास संगठन तर्था अन्य अन्तराष्ट्रिष्ट्रय

3

औद्योगिगक संगठन, वैरे्द्क्तिशक लगानी प्रवर्द्%र्धन, औद्योगिगक लगानी प्रवर्द्%र्धन, घरेलु तर्था ग्रामीण सीप र उद्योगको संरक्षण तर्था प्रवर्द्%र्धन, नापतौल र गुणस्तर गिनर्धारण तर्था प्रवर्द्%र्धन, उद्योग सम्वन्धी सावजगिनक प्रगितष्ठान, उत्पार्द्कत्व बृर्द्%मिर्ध गिव:यक नीगित तर्था कायक्रम, औद्योगिगक प्रगिवमिर्ध गिवकास र प्रगिवमिर्ध हस्तान्तरण, औद्योगिगक जनशक्ति/को गिवकास तर्था ताक्तिलम, अन्वे:ण तर्था सवdक्षण, औद्योगिगक प्रवर्द्%र्धन र संरक्षण, कम्पनी प्रशासन, औद्योगिगक सम्पभित्त र प्रशासन, संगदिठत संस्थाको र्द्ामासाही प्रशासन, गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्र, नेपाल इन्जिन्जगिनयरिरङ% ग सेवा अन्तगतका माइगिनङ% ग, जिजयोलोजी, केमेष्ट्री, केमिमकल,

मेटालर्जिज;कल र मेट्रोलोजी समूहको सेवा सञ्चालन गनd ।

परिरचे्छद - ३ मुख्य उपलब्धिLहरुः

औद्योगिगक व्यवसाय ऐनको गिवरे्धयक व्यवस्थागिपका संसर्द्मा पेश भएको । कम्पनी ऐनको अन्तिन्तम मस्यौर्द्ा तयार भई सरोकारवाला मन्त्रालयमा राय प्रगितगिक्रयाका लागिग

पठाइएको ।अर्थ मन्त्रालयबाट सहमती प्राप्त भईसकेको । भैरहवा गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्र संचालनका लागिग सेवा तर्था प्रशासगिनक भवनहरु मिमगित ०७१।०८।

२ मा माननीय उपप्रर्धानमन्त्री एव % गृहमन्त्री र माननीय उद्योग मन्त्रीज्यूबाट संयु/रुपमा उर्द्%घाटन गरिरएको । उद्योग स्थापनाको लागिग ईचु्छक उद्यमीसंग प्रस्ताब माग गरिरएको ।

गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्र सम्वन्धमा व्यवस्था गन वनेको गिवरे्धयक व्यवस्थागिपका संसर्द्मा पेश भएको ।

पाँचखाल गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्रको Detail Engineering गरिरएको ,जग्गा प्रान्तिप्त सम्बन्धी काय प्रगिक्रयामा रहेको ।

मगिहला उद्यमशीलता गिवकास को: १० जिजल्लामा सञ्चालन गरिरएको । कम्पनी रजिजष्ट्रार कायालयमा १२ घण्टे सेवा प्रवाह भईरहेको ।

4

जनवार्द्ी गणतन्त्र चीन सरकारसँगको BIPPA को परिरमार्जिज;त मस्यौर्द्ा परराष्ट्र मन्त्रालयमा पठाइएको ।

गिवरे्द्शी लगानी नीगित नेपाल सरकार (मन्तिन्त्रपरिर:र्द्%) बाट स्वीकृत भएको । उद्योग दिर्द्वस मनाउने सम्बन्धी प्रस्ताव नेपाल सरकार (मन्तिन्त्रपरिर:र्द्%) बाट स्वीकृत भएको । नेपाल एगिक्रगिडटेशन परिर:र्द् गिवर्धेयकको अन्तिन्तम मस्यौर्द्ा तयार भई सरोकारवाला मन्त्रालयको

राय प्रगितगिक्रयाको लागिग पठाइएको ।

परिरचे्छद - ४ निनकायगत उपलब्धिLहरुः

1. उद्योग मन्त्रालय नेपाल मेटल कम्पनीलाई सञ्चालन गन पूजी बृर्द्%मिर्धको सहमगित दिर्द्इएको । नेपाल औ:मिर्ध क्तिलमिमटेडका १२२ जना कमचारीलाई स्वैन्जिच्छक अवकास दिर्द्इएको। नयाँ औद्योगिगक व्यवसाय गिवरे्धयक संसर्द्मा पेश भएको । गिवरे्द्शी लगानी नीगित, २०७२ जारी भएको । स्वरे्द्शी वस्तु उपयोग सम्बन्धी गिनर्द्dक्तिशका, २०७१ जारी भएको । गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्र सम्बन्धी नयाँ गिवरे्धयक संसर्द्मा पेश भएको । कम्पनी ऐनको समसाममियक संशोर्धनको लागिग सरोकारवालाहरुको सहमगितको लागिग लेखी

पठाइएको । अर्थ मन्त्रालयको सहमगित प्राप्त भएको । रुग्ण उद्योग घो:णाको लागिग ३१ वटा उद्योगहरुबाट र्द्रखास्त परेकोमा १० वटा उद्योगलाई

रुग्ण घो:णा गरिरएको । रुग्ण उद्योग सम्बन्धी मापर्द्ण्ड परिरमाजनको प्रकृयामा रहेको । हवाइ इन्जिन्जगिनयरिरङ% ग सम्वन्धी आगिवष्कारकतालाई रु १५ लाख प्रर्द्ान गरिरएको ।

2. उद्योग निवभागठूला उद्योग ९२, मझौला ७९ र साना २९१ गरी कुल ४६२ उद्योग र्द्ता भएको । कुल पँूजी रु एक खरब ३२ अरब ९१ करोड ४२ लाख ७० हजार लगानी भएको जसबाट २२ हजार पाँच सय ८१ जनालाई प्रत्यक्ष रोजगारी प्राप्त भएको । त्यस्तै कुल ३६८ परिरयोजनाबाट रु ६७ अब ४२ करोड ७ लाख ८० हजार बराबरको गिवरे्द्शी लगानी भएको छ ।

3. घरेलु तथा साना उद्योग निवभाग ९ वटा सीप गिवकास ताक्तिलम पाठ%यक्रम तयार गरिरएको ।

5

उद्यमी गिवकास कायक्रम (उद्यमी तयारी तर्था रोजगारी सृजना) तर्था उद्योग प्रवर्द्%र्धन कायक्रम अन्तगत कुल ४५९० जनालाई गिवभिभन्न गिव:यमा ताक्तिलम प्रर्द्ान गरिरएको।

२७० जना अपाङ% गता भएका व्यक्ति/ तर्था र्द्क्तिलतहरुको लागिग सीपमूलक ताक्तिलम प्रर्द्ान गरिरएको सार्थै ३० जना दृष्ट्रिष्टगिवगिहनहरुका लागिग सीपमूलक ताक्तिलम प्रर्द्ान गरिरएको ।

१८०५४ उद्योग र्द्ता भई, १९१३१ जना उद्यमी क्तिसजना र ७६८२७ जनालाई रोजगारी प्राप्त भएको ।

4. खानी तथा भूगभ� निवभाग साइस्मिस्मक स्टेसन अध्ययन, क्याक्तिलब्रेसन तर्था ममतको लागिग र गिनमाणमुखी खगिनज

अन्वे:णको लागिग १७ गिर्फल्ड काय सम्पन्न भएको । रसायगिनक प्रयोगशालाको AAS मेक्तिशन खरिरर्द् गरिरएको सार्थ ै ३०९ नमूनाको रसायगिनक

गिवश्ले:ण र १०९१ Element Determination गरिरएको ।

5. नेपाल गुणस्तर तथा नापतौल निवभाग तथा काया�लयहरुः प्रयोगशालाको स्तर बृर्द्%मिर्धको लागिग ७ वटा वैज्ञागिनक उपकरण खरिरर्द् गरिरएको । सफ्टवेयर गिनमाण तर्था खरिरर्द् गरिरएको । National Accreditation Board for Testing and Calibration Laboratories सँगको सहकायमा

गुणस्तर गिनर्धारण सम्बन्धिन्ध गिवभिभन्न कायक्रमहरु सञ्चालनमा भएका । Humidity calibration प्रयोगशाला र्थप गरिरएको ।

6. कम्पनी रजिजष्ट्रारको काया�लयः कायालयको E-Filing क्षमता बढाइएको ।

7. घरेलु तथा साना उद्योग निवकास समिमनित ४०५२ जनालाई गिवभिभन्न गिव:यमा ताक्तिलम प्रर्द्ान गरिरएको । १०४० जना उद्यमीहरुलाई उपयु/ प्रगिवमिर्ध हस्तान्तरण गरिरएको । ७११६ जना सहभागीहरुलाई गिवभिभन्न गिव:यमा सचेतनामुलक कायक्रम सम्पन्न गरिरएको ।

8. घरेलु तथा साना उद्योग प्रशिशक्षण केन्द्र गिवभिभन्न गिव:यमा ९४३ जनालाई ताक्तिलम प्रर्द्ान गरिरएको ।

9. लघु उद्यम निवकास काय�क्रम (MEDEP)

6

३३०२ नयाँ उद्यमी क्तिसजना गरिरएको । ६२३२ जना उद्यमीलाई स्तरोन्नती गरिरएको । साझा सुगिवर्धा केन्द्र गिनमाण गरी ८६५ जना अगित गरिरव लाभान्तिन्वत वनाइएको । १० जिजल्लामा गिवक्री कक्ष गिनमाण भएको । २३ जिजल्लामा उद्यम गिवकास रणनीगितक योजना तजुमा गरिरएको ।

10. सैनिनक सामाग्री उत्पादन निनद]शनालय नेपाली सेनाको लागिग आवश्यक एम्युगिनशन (७.६२ मिम.मिम,.५.५६मिम.मिम र ९ मिम.मिम.)का सारै्थ

आवश्यकता अनुसार हगितयारका पाटपुजा समेत उत्पार्द्न गरिरएको। नेपाली सेनाको लागिग आवश्यक प्लाष्ट्रिष्टक ह्याण्ड गृनेट तर्था प्लाष्ट्रिष्टक ब्लेङ% क एम्युगिनशन

उत्पार्द्न गरिरएको । गिवभिभन्न एम्युगिनशन बम तर्था प्रोपेलेन्ट उत्पार्द्न गनd मेक्तिशनहरु, त्यसक से्पयर पाटस%, टुल्स तर्था

सो मेक्तिशनहरु राख्ने भवनहरु गिनमाण गरिरएको ।

11. औद्योनिगक पूवा�धार निवकास काय�क्रमःक) निवशेर्ष आर्थिथ$क क्षेत्र सम्बन्धीः भैरहवा गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्र सञ्चालन गनd सम्बन्धमा नीजिज क्षेत्र समेत रहेको अध्ययन

कायर्द्ले प्रगितवेर्द्न पेश गरेको । भैरहवा गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्रमा उद्योग स्थापनाको लागिग बोलपत्र माग गरिरएको पाँचखाल गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्रमा Detailed Engineering प्रारम्भ भएको, बाटो ग्राभेक्तिलङ% ग

भएको, बारा गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्रको लागिग कम्पाउन्ड वाल गिनमाण र EIA सम्पन्न गरिरएको ।

ख) खानिनस्थल पहुँच सडक निनमा�ण र निवद्युत प्रशारण सव स्टेशन निनमा�णः खानीमा आर्धारिरत भई न्जिक्लङ% कर उत्पार्द्न गनd १२ वटा क्तिसमेन्ट उद्योगहरुलाई २६ गिक.मिम.

ट्रयाक खोक्तिलएको, ५१ गिक.मिम. ग्राभेक्तिलङ% ग काय भएको, ७७७५ र.मिम. टेवा पखाल गिनमाण भएको, २०१ वटा कल्भट गिनमाण भएको, १२८६८ मिमटर नाली गिनमाण भएको र ८ वटा उद्योगका लागिग गिवद्युत प्रशारण लाइन गिवस्तारको काय भएको ।

12. वातावरणीय क्षेत्र सहयोग काय�क्रम (उजा� काय�क्रम समेत) उजा गनd प्रगिक्रया तर्था उपकरण सञ्चालन सम्वन्धी वृत्तक्तिचत्र गिनमाण गरिरएको । नेपालमा Composite Cement को सम्भाव्यता अध्ययन गरिरएको । उद्योगहरुमा Waste to Energy Conversion सम्वन्धी सम्भाव्यता अध्ययन गरिरएको।

7

13. खनिनज अन्वेर्षण तथा निवकास आयोजना खगिनज प्रशासन तर्था सूचना प्रवाह (GMIS) सफ्टवेयर गिवकास गरिरएको । इमाडोल/तीनकुने काठमाडौँमा प्राकृगितक ग्यास अन्वेशण तर्था परीक्षण उत्पार्द्न गरिरएको । १६ वटा खानी उत्खननको प्रमाण पत्र प्रर्द्ान गरिरएको । १९ जिजल्लामा द्रुत भूकम्पीय पगिहरो अध्ययनको गिर्फल्ड काय सम्पन्न गरिरएको ।

14. भू-वैज्ञानिनक सव]क्षण तथा अनुसन्धान आयोजना अमला, पोखरा र क्तिसनु्धपाल्चोकमा आकस्मिष्मक पगिहरो अध्ययन गरिरएको । एउटा गिनमाणमुखी खगिनज अन्वे:ण गरिरएको ।

15. पेट्रोलिलयम अन्वेर्षण परिरयोजना मोरङ बाहुनी गा.गिव.स. ९ न्जिस्थत गि�क्तिलङ क्षेत्रमा तारवार गरिरएको । काट�ग्रार्फी नक्सा प्रकाशन गरिरएको । सुखdत, रै्द्लेख र र्द्ाङमा सोस एण्ड क्तिसल्ड कायक्रम सम्पन्न गरिरएको ।

16. औद्योनिगक व्यवसाय निवकास प्रनितष्ठान २८० जनालाई उद्यमशीलता गिवकास ताक्तिलम प्रर्द्ान गरिरएको । २२५ जनालाई व्यवस्थापन ताक्तिलम र लाइर्फ मेनेजमेन्ट वक सप सम्पन्न गरिरएको। तीनव:d रणनीगितक योजना (२०७२/०७३-०७४/७५) तयार गरिरएको । १८ जनालाई क्षमता अभिभबृर्द्%मिर्ध ताक्तिलम प्रर्द्ान गरिरएको ।

17. औद्योनिगक लगानी प्रवदd�धन काय�क्रम गिवभिभन्न व्यवसायमा कायरत ५१ जना उत्कृष्ट मगिहला उद्यमीहरुलाई सम्मान गरिरएको । औद्योगिगक प्रगितष्ठानहरुको लैंगिगक परिरक्षण गनd काय सम्पन्न भएको। औभिद्यगिगक पूवार्धार गिवकास कायक्रम (क्तिसमेन्ट उद्योग खानीस्थल पँहुचमाग तर्था गिवद्युतीकरण)

को वृत्तक्तिचत्र गिनमाण भएको।

परिरचे्छद - ५ काय�क्षेत्र सम्बदdध प्रमुख समस्याहरु तथा चुनौतीहरु

मगिहला उद्यमक्तिशलतामा कजाको मागमा वृर्द्%मिर्ध भएको तर उद्यमशील मगिहलाको अपेभिक्षत पँहुच पुग्न नसकेको ।

घरेलु तर्था साना उद्योग गिवभाग र समिमगित अन्तरगत सञ्चाक्तिलत जिजल्लास्तरीय कायालयहरुमा र्द्रवन्र्द्ी अत्यन्त न्यून रहेको, उद्योग वाभिणज्य तर्था आपूर्षित; मन्त्रालय एउटै हँुर्द्ा जिजल्ला न्जिस्थत

8

कायालयहरुलाई वाभिणज्य प्रशासनको जिजम्मेवारी दिर्द्इएकोमा मन्त्रालय अलग हँुर्द्ा समेत वाभिणज्य प्रशासनको जिजम्मेवारी यर्थावत रहेकोले जनशक्ति/ र कायबोझ नमिमलेको ।

रुपन्रे्द्ही जिजल्लाको मोगितपुर गा.गिव.स.मा गितनाउ औद्योगिगक कोरिरडोर स्थापना गन गत आ.व.मा संभाव्यता अध्ययन सम्पन्न भई चालु आ.व.मा गिवस्तृत आयोजना प्रगितवेर्द्न (DPR)

तयार गनd कायक्रम स्वीकृत भएकोमा सो स्थानको जग्गा क्तिलजमा औद्योगिगक के्षत्र व्यवस्थापन क्तिल.को नाममा उपलब्ध गराउन भूमिमसुर्धार तर्था व्यवस्था मन्त्रालयसँग सहमगित माग गरिरएकोमा हाल सम्म पगिन सहमगित प्राप्त नभई कायक्रम संचालन गन नसगिकएको हँुर्द्ा यस बारे शीघ्र गिनणय हुनु पनd ।

नेपाल सरकार (म.प.) को मिमगित ०७०।०३।१९ को गिनणयानुसार माओवार्द्ी लडाकु रहेको क्यान्टोन्मेन्ट मध्य े नवलपरासीको जघाहा रामनगर, र्द्ाङ% गको संग्राम गिवजौरी, सुखdतको कल्याण खाल्टेपानी र कैलालीको तालवन क्यान्टोन्मेन्टको लागिग प्रयोग भएको जग्गा गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्र स्थापनाको लागिग उद्योग मन्त्रालयलाई उपलब्ध गराउन े गिनणय भएको । सो अनुसार आ.व.२०७१।७२ मा तालवन कैलालीमा गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्र स्थापना गन DPR

तयार गनd र कम्पाउण्डवाल लगाउने कायक्रम स्वीकृत भई बजेट समेत गिवगिनयोजन भएकोमा “नक्सांकन तर्था सीमांकन समिमगित” ले नवलपरासीको जघाहा रामनगर र कैलालीको तालवन वन मन्त्रालयलाई उपलब्ध गराउन क्तिसर्फारिरस गरेकोले तालबन कैलालीको स्वीकृत कायक्रम सञ्चालन हुन नसकेको ।

उद्योग मन्त्रालय अन्तरगतका ४ वटा गिवभागीय कायालयहरु गित्रपुरेश्वरमा रहेको उद्योग परिरसरमा Dedicated Feeder नहुंर्द्ा गिवद्युत आपूर्षित; गिनयमिमत हुन नसकेको कारण प्रभावकारी सेवा प्रवाह हुन नसकेको ।

क्रसर उद्योगहरुको स्थानान्तरणको गिव:यमा यस अमिघ नै नेपाल सरकारले गिनन्जिश्चत समय दिर्द्ई संचालनको म्यार्द् र्थप गर्द्B आएको, यस आ.व.को बजेट ब/ब्यको बुंर्द्ा नं. २३६ मा पगिन यस सम्वन्धमा सम्बोर्धन गरेको भएतापगिन समस्या समार्धान हुन नसकेको ।

क्तिसमेन्ट उद्योगको लागिग खानीस्थल पहँुच सडक गिनमाणको क्रममा वन तर्था संरक्षण के्षत्र भिभत्र काम गन वातावरणीय अध्ययन गनुपनd सार्थै सम्वन्धिन्धत गिनकायको स्वीकृगित क्तिलनुपनd कायमा ढीलाई हुने गरेको ।

ठेकेर्द्ारले Low Bid स्वीकारी प्रोजेक्ट हात पानd तर काममा तर्द्रुकता नरे्द्खाउने, गुणस्तरीय काम नहुने समस्या रहेको ।

परिरचे्छद - ६ समस्या तथा चुनौतीहरु समाधानका लानिग चाल्नुपन] कदमहरु

9

हाल जिजल्लामा घरेल ु कायालयहरुल े गनd गिनयमिमतकाय अन्तरगत MEDPA, INCLUDE

कायक्रम/आयोजना संचालन तर्था गिनकट भगिवष्यमा हुन े समृर्द्%मिर्ध आयोजनाको कायक्रम सञ्चालन गनु पनd र हाल घरेलु कायालयको ६० प्रगितशत काम वाभिणज्य प्रशासनको काममा लाग्न े गरेकोले वाभिणज्यको काम घरेल ु कायालयबाटै सञ्चालन गनु पनd भएमा कम्तीमा २ जना कमचारी (१ जना अमिर्धकृत तर्था १ जना ना.सु.) को र्द्रवन्र्द्ी र्थप हुन र तर्द्नुुरुपको सार्धन श्रोत समेत उपलब्ध हुनु पनd ।

औद्योगिगक क्षेत्र व्यवस्थापन क्तिल.को नाममा उपलब्ध गराउन भूमिमसुर्धार तर्था व्यवस्था मन्त्रालयसँग सहमगित माग गरिरएकोमा सहमगित प्राप्त नभई कायक्रम संचालन गन नसगिकएको हँुर्द्ा यस बारे शीघ्र गिनणय हुनु पनd ।

आ.व.२०७१।७२ मा तालवन कैलालीमा गिवशे: आर्थिर्थ;क क्षेत्र स्थापना गन DPR तयार गनd र कम्पाउण्डवाल लगाउने कायक्रम स्वीकृत भई बजेट समेत गिवगिनयोजन भएकोमा “नक्सांकन तर्था सीमांकन समिमगित” ल े नवलपरासीको जघाहा रामनगर र कैलालीको तालवन वन मन्त्रालयलाई उपलब्ध गराउन क्तिसर्फारिरस गरेक गिव:य नपाल सरकार (मं.प.) को मिमगित २०७०।३।१९ को गिनणय गिवपरिरत रहेकोले मं.प.को गिनणयानुसार नै कारवाही अगागिड वढाई तालवन कैलालीको स्वीकृत कायक्रम सञ्चालन हुनुपनd ।

उच्चस्तरीय प्रशासन सुर्धार सुझाव आयोगको प्रगितवेर्द्न, आगामी नया ं बन्न े संगिवर्धान बमोजिजमको संमिघयता तर्था समग्र औद्योगिगकरणको दिर्द्शातर्फ केजिन्द्रत भई संगठनको संस्थागत सुर्धार गन अध्ययन गरी काय अगाडी बढाउनु पनd ।

उद्योग मन्त्रालय अन्तरगतका ४ वटा गिवभागीय कायालयहरु गित्रपुरेश्वरमा रहेको उद्योग परिरसरमा गिवदु्यत आपूर्षित; गिनयमिमत गरी सेवा प्रवाहलाई अझ प्रभावकारी बनाउनको लागिग Dedicated Feeder को लाईन जोगिडनु पनd ।

क्रसर उद्योगहरुलाई स्थानान्तरणको लागिग आवश्यक पूवार्धारहरु (सडक र गिवद्युत) गिनमाण गरिर क्रसर उद्योगहरु स्थानान्तरण गराउन पयाप्त सार्धन स्रोत र बजेटको व्यवस्था हुनुपनd ।

Latest Technology मा आर्धारिरत मेक्तिसन तर्था उपकरणहरुको व्यवस्था हुनुपनd ।

परिरचे्छद - ७ काय�क्षेत्र सम्वदdध Thematic Area को अध्ययन अनुसन्धानको निववरण र ननितजा

(क) अध्ययन अनुसन्धानको निववरणः बालुवा गिगट%टी उत्खननको लागिग खानी के्षत्र पगिहचानको काय गरिरएको। गिनमाणमुखी खगिनज अन्वे:ण गरिरएको ।

10

आकस्मिष्मक पगिहरो अध्ययन गरिरएको । प्राकृगितक ग्याँस अन्वे:ण तर्था परीक्षण उत्पार्द्न गरिरएको । द्रुत भूकम्पीय पगिहरो अध्ययन गरिरएको ।

(ख) अध्ययन अनुसन्धानको ननितजाः १३ स्थानमा बालुवा गिगट%टी उत्खननको लागिग खानी के्षत्र पगिहचान भएको। कास्कीको अमला तर्था क्तिसन्धुपाल्चोकको केही स्थानमा आकस्मिस्मक पगिहरो अध्ययन भएको। प्राकृगितक ग्याँस अन्वे:ण तर्था परिरक्षण उत्पार्द्न गन लक्तिलतपुरको इमाडोलमा गिनमाण काय

सम्पन्न गरिरएको । परिरक्षण उत्पार्द्नको लागिग Separation Tank खरिरर्द् भै जडान भएको । द्रुत भूकम्पीय पगिहरो अध्ययन १९ जिजल्लामा सम्पन्न भएको ।

परिरचे्छद - ८ भावी काय�दिदशा

तुलनात्मक लाभका गुणस्तरयु/ वस्तु तर्था सेवा उत्पार्द्नमा जोड दिर्द्न स्वरे्द्शी सीप, पँूजी तर्था प्रगिवमिर्धलाई अत्युत्तम परिरचालन गरी उद्योग के्षत्रको गिवकास गनd।

बाह्य अर्थतन्त्र सँग प्रगितस्पर्धा गन रे्द्श भिभत्र लगानीमैत्री वातावरण क्तिसजना गरी उद्योग क्षेत्रको भमिमका बढाउने ।

औद्योगिगक क्षेत्रमा स्वरे्द्शी एवं गिवरे्द्शी लगानीलाई आकर्षि:;त गर्द्B लैजाने । लघु, घरेलु तर्था साना उद्योगको गिवकास मार्फ त गरिरवी न्यूनीकरणमा सहयोग गनd। स्वरे्द्शी श्रम र कच्चा पर्द्ार्थमा आर्धारिरत उद्योगहरुको गिवकासमा जोड दिर्द्र्द्ै अर्थतन्त्रलाई

आत्मगिनभर बनाउने दिर्द्शामा अमिघ बढ% ने ।

अनुसूचीः

उपलब्धी सँग सम्वन्धिन्धत तस्वीरहरुः

11

डडेल्रु्धराको आक्तिलतालमा रहेको मौरीपालन तर्था मह प्रशोर्धन वस्तु गिवकास केन्द्रमा मौरीपालन ताक्तिलम तर्था मौरीको लागिग उपयू/ सुयमुखी रू्फल खेगित

सोलुखुम्बु जिजल्लाको केरुङ% ग गा.गिव.स.मा संचाक्तिलत ऊनी कपडा बुनाई रिरफे्रसर ताक्तिलम

12

13

रसुवा जिजल्लाको र्धैवुङ गा. गिब. स. मा भुकम्प पक्तिछ नव गिनमाणको लागिग क्तिसकम�÷डकम� ताक्तिलम, संचालन गरीरै्द्

14

बझाङ% ग जिजल्लामा घरेलु गिबकास समिमगितबाट प्रगिवमिर्ध सहयोग अन्तरगत मेक्तिसन औजार प्रर्द्ान गरीएपक्तिछ नेपाली हाते कागज उत्पार्द्नको एक झलक

15

16

गिव:ेश आर्थिर्थ;क क्षेत्र, भैरहवा

17