ISTORIJSKI PERIOD

MOLIJEROVA KOMINOST

U svojim djelima Molijer se oslanja na srednjovjekovne rodove farsu, fablioe i moralitete

Molijerove svijet komike je najsloeniji, najpotpuniji i najbogatiji u itavom svijetu komike

Moemo rei da Molijer znalaki iskoritava i kombinuje sve klasine vrste komike, poevi od spoljnih i jednostavnijih od komike oblika, pokreta, situacije, zabune, zbrke pa do unutranjih sloenih, komike karaktera, govora i naravi

Renesansni pisci su po ugledu na terencija uveli ozbiljnu uenu komediju (s pokuajem produbljenja studije karaktera i naravi), a barokni pisci su rado njegovali jo i romanesknu i herojsku komediju

Iz svih tih vrsta komedije Molijer je kako je i sam govorio uzimao ono to mu moe koristiti

Za Molijera moemo rei da je u svoje djelo upio bogate komediografske tradicije mnogobrojnih prethodnika ali on je uspio da ih asimiluje u nove kvalitete

On smatra da izvor komike ne treba traiti u situacijama, u dogaajima, ili u ponaanju ljudi jer to su samo njeni oblici manifestovanja u spoljnjem svijetu, ve da je izvor komike u samom biu, u linosti u njenom karakteru

Dakle za kominost moemo rei da je to jedna kategorija duha, doivljaj smijenog pa samim tim i doivljaj tog smijenog

Molijerov lik nikad nije marioneta, sredstvo za prikazivanje jedne osobine, strasti, ve je veinom rije o kompleksnoj i protivrijenoj linosti u kojoj obino preovladava jedna karakterna crta koja djeluje kao faktor naruavanja unutranje ravnotee i likovi su komini ba zato to ne izazivaju strah i saaljenje i uopte uslove koje po Aristotelovoj definiciji treba ispuniti tragini junak

Kao slikar drutva svog doba, on na prvom mjestu ostaje u njemu istovremeno savremenog i univerzalnog

Kod njega glavni likovi su veinom skorojevii, licemjeri i pokvarenjaci

Molijer je najnemilosrdniji rat vodio protiv doktora svog doba u njima i preko njih on u stavri otro polemie, osuuje beskrajnu uobraenost, glupost, utegnut i uglaen ivot, pedanata i uenjaka svog doba

Radi pojaavanja kominog efekta i Molijer se slui preuveliavanjem istih ili disponantnih(nejednakih) elemenata ime se poveava opti utisak otuensoti

Igrajui na jakim kontastima, na sukobima suprotnosti, on primjenjuje isti postupak pretjerivanja i u graenju onih likova koji branei naela zdravog razuma i prirodnosti treba da sugeriu normu, takvi likovi su takoe komini jer su uproeni svedeni na tvrdoglave krajnje ograniene zastupnike nekoliko vulgarno shvaenih ideja koje oni svima nameu bez ikakve gipkosti (veselosti) duha i bez svijesti o realnosti

Komika je dvostruka: ona je u linostima ali i u sudarima tih linosti sa linostima suprotnog tipa sa kojima u postojeim odnosima rodbinskih veza, vlasti, nema nikakvih mogunosti za istinsku komunikaciju

Molijer takoe metod kontrasta savreno primjenjuje i na palnu govora sluei se posebnom vrstom (istovremenosti) paralelizma u teoriji nazvanom Molijerovska repeticija (ponavljanje)

U sutini to je metod kontrasta na planu govora, odnosno, dvije meusobno povezane linosti suprotnog karaktera gdje o istoj temi misle potpuno drugaije

Najei su to odnosi lukavog i prepredenog gospodara i naivnog sluge npr. Don uana i Zganarela

Dubokog i psiholokog znaenja je i druga vrsta kontrasta, sukoba, odnos oca i djece, glave porodice i ostalih ukuana

Koliko god otac u tragedijama oliava autoritet, sistem moralnih vrijednosti, posjeduje vlast svojih sinova i keri, upravlja njima

Toliko je u komedijama otac blijeda slaba linost koja samo svojom agresijom i tiranijom nastoji da nametne svoju volju i sauva spoljna obiljeja svoje moi

Pobuna protiv oca je mogua, legitimna i simpatina

Ovdje se ugroena djeca pomognuta slugama brane i spasavaju od opasne zlovolje svog oca

To su komedije: Tartif, Tvrdica, Uobraeni bolesnik, kola za ene

Postoje i komedije u kojima se uloge obru, u kojima oevi opet beznaajne i komien linosti, besmislenim nadzorima napadaju modernizam svoje djece, npr. Smijene precioze i Uene ene

Dok je u tragediji bitan rasplet u kome se krije konani smisao sudbinske poruke, u komediji je glavni naglasak na toku radnje, na igri a rasplet se obino svodi na konvencionalni( uobiajni) zavretak