1

Mnh son ti liu trn mng nhng ngun ti liu trn mng khng phi lc no cng ng. Cc bn tham kho v chnh sa theo ca ring mnh bi thi c trn vn nh.

Chc cc bn thi tt.

Cu 1: So snh v ch ra nt khc bit gia NN Xpc v Aten thi Hi lp c i, l gii nguyn nhn dn n s khc bit .

* Ging:

- Quyn lc NN c tp trung trong tay mt nhm ngi.

- Bo v quyn li ca giai cp ch n

- u c hi ngh cng dn

- Ch c nam gii tham gia vo hot ng chnh tr

* khc:

-Xpc:

+ quyn lc tp trung trong tray Vin nguyn lo. HN cng dn mang tnh cht hnh thc : v khng c tham gia tho lun cc vn trng i ca nh nc, ch c quyn biu quyt. NN Xpac c t chc theo hnh thc chnh th Cng ha qu tc (ch n ): ton b cc thit ch u do tng lp qu tc ch n nm gi, thiu vng tnh dn ch tht s. Ch c tng lp qu tc tham gia vo cc c quan NN.

+ ch bao gm dn t do, b m u l ngi Xpac, nam gii 30 tui tr ln

+ Vin nguyn lo c 3 quyn: lp php, hnh php v t php

-Aten:

+ quyn lc tp trung trong tray HN cng dn, ngha l dnh cho ton th cng n Aten quyn dn ch. cng dn c quyn kin, tho lun gp , v quyt nh cc vn ca t nc v chnh tr,. Kinh t, x hi Do , NN Aten c t chc theo hnh thc chnh th Cng ha dn ch ch n.+ m bo tnh cht dn ch: thng dn cng c tham gia vo sinh hot chnh tr ca nh nc khi tho mn 3 iu kin: l cng dn t do, cha v m u l ngi Aten, nam gii v 18 tui.+ quyn lp php, hnh php, t php c s phn chia, tch bch vi nhau.Cu 2: Phn tch v nh gi tnh cht dn ch ca NN Aten. L gii ti sao NN Aten li thit lp hnh thc chnh th cng ha dn ch.Thng dn cng c tham gia vo sinh hot chnh tr ca nh nc nu l cng dn t do, cha v m u l ngi Aten, nam gii v 18 tui. c quyn tho lun, gp kin quyt nh cc vn quan trng ca t nc.Hi ngh cng dn c thc quyn, c bit hi ngh cng dn c nhiu quyn hnh m khng mt thit ch no trong b my nh nc c c l: + Quyt nh vn chin tranh, ho bnh. + Xy dng hay thng qua cc o lut. + C quyn gim st cc c quan nh nc khc. + Bu cc quan chc nh nc, xt duyt cng vic quan trng ca To n, c quyn cung cp lng thc cho thnh ph, c thc quyn rt ln.Lut b phiu bng v s chng li m mu thit lp nn c ti l mt quy nh kh c th, mc d cn c hn ch song phn no khng nh kht vng dn ch, khng ch ngi dn m c nhng nh ci cch, nhng ngi thuc tng lp qu tc ch n mi.b) V t chc, thnh phn ca hi ngh cng dn l nhng cng dn t do Aten, l nam gii, 18 tui tr ln, c c cha m l ngi Aten. C khong 10 ngy hp mt ln, trong nhng k hp y, mi cng dn u c quyn tho lun. V thm quyn, hi ngh cng dn c quyn quyt nh nhng vn ln ca t nc. Hi ng 500 ngi: c vai tr rt quan trng sau hi ngh cng dn, c bu bng cch b phiu. Mi b lc c bu 50 ngi ca mnh t 30 tui tr ln. Hi ng chia thnh 10 nhm lun phin nhau lm vic trong mt nm. V chc nng, n l c quan i din ca nh nc v i ngoi. Hi ng thi hnh nhng quyt ngh ca hi ng cng dn, gii quyt nhng cng vic khng quan trng gia hai k hp ca hi ngh cng dn. Hi ng 10 tng lnh: c bu hng nm bng cch biu quyt gi tay trong hi ngh cng dn. Thnh vin ca hi ng c th c bu nhiu nhim k. V chc nng, y l c quan ch huy qun i, thc hin nhng chnh sch i ngoi, nhng n chu s kim sot ca hi ngh cng dn. To bi thm: L c quan XX v gim st t php cao nht ca NN, c bu ra hng nm bng PP b phiu hi ngh cng dn. Cng dn t 30 tui c quyn tham gia ng c. Cu 3: Hy chng minh rng b lut hamurabi ca L.H c i cng khai bo v s bt bnh ng trong x hi.

Tn d ca x hi nguyn thu rt r l nguyn tc tr th ngang bng, thm ch cn cho php trng tr c nhng ngi khng lin quan n ti phm. Nguyn tc ny ch cn c vo hu qu xy ra trn thc t p dng trch nhim php l, ch khng xt trn phng din mc li v ch th thc hin hnh vi vi phm. Th d, iu 38 qui nh: " Nu th xy nh m xy khng m bo, nh , ch nh cht th ngi th xy b git." hoc iu 39: "Nu nh , con ca ngi ch nh cht th con ca ngi th xy cng phi cht theo"Cu 4: Hy chng minh rng b lut hamurabi ca L H c i ghi nhn s thng tr tuyt i ca ngi n ng trong gia nh i vi v v cc con: (iu 141, 143, 129)Mt nguyn tc xuyn sut v th hin r trong B lut l nguyn tc bo v quyn li, a v ca ngi chng, ngi cha trong gia nh. Theo xu hng cng c a v ca ngi chng, ngi cha nn trch nhim v ngha v thuc v ngi v v con ci. Th d, nu khng c con, ngi chng c quyn ly d hoc bn v hoc ly v l; nu bt c v ngoi tnh th chng c quyn tri v v nhn tnh ca v nm xung sng cho cht. Ngc li nu v bt c chng ngoi tnh, ch c quyn ly d m thi. iu 129 qui nh: "Nu v ca dn t do ng vi ngi n ng khc m b bt, th phi tri c hai ngi ny li v nm xung sng"Cu 5: Hy chng minh rng b lut hamurabi ca L H c i c nhng hnh pht rt d man v tn bo

Cc hnh thc ca hnh pht thng rt d man, khc nghit nh: cht tay, chn, thiu, dm xung nc, ng cc, chm v.vTnh cht tng xng trong trch nhim php l nhn mnh nhiu n tnh trng tr i nhn hoc i vt, m cha tnh n tnh gio dc, hay to iu kin ngi vi phm hon lng. Bn cnh , B lut cn nu ra trch nhim tp th ca cc thnh vin cng x i vi nh nc; qui nh v trng pht k gip n l chy trn, trng pht nhng k xm phm quyn s hu ca nh vua, ch n; Trng pht ngi qun gia lm tht thot ti sn ca ch b nm cho d th x xc; Ly cp gia cm hoc cc dng khc ca ch s b pht t 10 n 30 ln gi tr th ly cp. Nu khng np c pht, k ly cp s b git. Cu 6: Hy chng minh rng b lut hamurabi ca L H c i c nhng iu kin quy nh rt tin b v nhn o

* Tin b:

- im tin b trong lnh vc hnh s l lut manh nha phn bit phm ti v v phm ti c . V d lut ghi trong khi u lm cht ngi, nu k lm cht ngi chng minh c rng khng c git ngi th s khng b t hnh, ch b pht tin.- Trong quan h hp ng khi qui nh ba iu kin bt buc i vi hp ng mua bn

+ Ngi bn phi l ch tht s ca ti sn (iu 7)

+ Ti sn phi bo m gi tr s dng (iu 108)

+ Khi k kt hp ng, phi c ngi lm chng (iu 7)

- qui nh con trai, con gi u c hng quyn tha k ngang nhau. - im tin b l c qui nh kt hn phi c giy t (iu 128)

* Nhn o: lut cng bo v quyn li ca ngi ph n: ngi v c quyn ly hn khi ngi chng i khi nh khng c l do, chng c quan h ngoi tnh hay vu co v ngoi tnh.C mt qui nh rt nhn o nu t trong hon cnh lc by gi l: Ngi chng khng c b v khi bit ngi v mc bnh phong hi. Ngoi ra, lut cn bo v mt s gi tr o c trong x hi (iu 155)

Cu 7: kin v nhn nh: Thi l phn quyn ct c l giai on pht trin nh cao, in hnh ca ch PK Ty u. ng. - nn kt ca lnh a l nn kinh t t cung t cp. Lnh a c nhiu trang vin, cc trang vin li c chia thnh 2 phn, 1 phn do lnh cha trc tip qun l, 1 phn c chua thnh nhiu khoanh nh nng dn thu lnh canh.

- Quan h c bn trong xh l quan h gia lnh cha vi nng dn. Nng dn c 3 loi: nng dn t do, l dn v nng n. L dn v nng dn t do trc sau g cng bin thnh nng n, c i ph thuc cht ch vo lnh cha, lm lao dch khng cng, np a t cho a ch so vi n l trong x hi c i th thn phn ca nng n c kh hn, h c nh ca, cng c SX, kt gia nh ring.

- Nhng tc v v chc v m nh vua trao cho lnh cha nay tr thnh cha truyn con ni, bin lun khu vc HC ng u thnh l;nh a ring, bin thn thuc, thn dn nh vua thnh thn thuc, thn dn ca lnh cha, c ta n xt x ring. Lnh cha c quyn c tin, thu thu b phn qun i ca lnh cha hon ton tch khi s iu ng ca nh vua. GIa cc lnh cha thng xy ra chin tranh nhm m rng lnh a, quyn lc, ti sn.

Cc lnh a bin thnh nhng quc gia nh. Cc lnh chua tr thnh vua trn lnh a ca mnh, c y cc quyn lp php, hnh php v t php, c qun i, ta n, lut l ring. CHnh trong trng thi phn quyn ct c, quan h PK c th hin r nt nht, y cng l thi k pht trin ca ch phong kin Ty uCu 8: Thi k qun ch chuyn ch l giai on pht trin nh cao ca ch PK Ty u. Sai. V:

Ch qun ch chuyn ch cc nc Ty Au lc ny c thit lp trong iu kin ch phong kin Ty Au ang lm vo khng hong, quan h sn xut t bn ch ngha ang hnh thnh. Do , nh nc qun ch chuyn ch ra i nh mt lin minh tm thi gia nh nc phong kin vi giai cp t sn. Nh vua s dng giai cp t sn chng li tp on lnh cha phong kin ct c. Ngc li, giai cp t sn c nh vua bo h, che ch, thng nht tin t v o lng, iu ny rt quan trng i vi giai cp t sn cn non tr. Tuy nhin giai cp phong kin v giai cp t sn l 2 giai cp c quyn li v a v khc nhau. Do vy, nh nc qun ch chuyn ch tn ti trn s mu thun gia qu tc phong kin v t sn, nh nc ny khng phi l biu hin ca s hng thnh ca ch phong kin m n biu hin cho mt nh nc ang vo giai on qu trc khi nh nc t sn ra i. Trong giai on ny, quan h sn xut phong kin cha sp hn, quan h sn xut t bn ch ngha hnh thnh nhng cha c cng c vng chc, do , c 2 th lc ny cn n mt chnh quyn trung ng mnh bo v cho s tn ti ca mnh mt mc no .

Cu 9: So snh NN phng ng v NN phng Ty thi k chim hu n l

* NHNG NT TNG NG C BN 1. V nh nc- V bn cht: quyn lc chnh tr thuc v giai cp ch n. C c kinh t ca nh nc l da trn ch chim hu ca ch n i vi ton b t liu sn xut v n l. C s x hi l mt h thng kt cu giai cp kh phc tp trong v c bn c hai giai cp ch n v n l

- V chc nng: Hot ng ch yu ca nh nc thi k ny l bo v, cng c ch s hu ca ch n i vi t liu sn xut, tin hnh cc cuc chin tranh xm lc, ng thi phng th, bo v t nc v tin hnh cc hot ng ngoi giao, bun bn vi cc quc gia khc

- Ch chnh tr ph bin thi k ny l ch c ti chuyn ch vi vic p dng cng khai cc bin php thc hin quyn lc nh nc bng bo lc v phn dn ch, tuy nhin cng c nh nc p dng nhng bin php dn ch s khai, in hnh nh thit ch Hi ngh cng dn, vic b phiu bng v s nh nc Aten Hy Lp c i.

- V t chc b my nh nc: bao gm cc c quan chuyn trch vi chc nng, nhim v khc nhau v trong b my u c mt b phn quan trng l cc c quan qun l v qun s, cnh st 2. V php lutPhp lut bo v li ch trc ht ca giai cp ch n c mc ch thit lp mt trt t x hi c li cho giai cp ch n.

- Bo v ch chim hu ca ch n i vi t liu sn xut v n l, hp php ha cc hnh thc bc lt ca ch n i vi n l-

- Ghi nhn tnh trng phn bit ng cp trong x hi.- Ghi nhn v bo v ch gia trng: - Hnh pht mang nng tnh trng tr, t cha ng tnh cht gio dc v cm ha:

* NHNG IM KHC BIT C BN 1. iu kin t nhin

Phng ng ra i sm lu vc cc con sng ln (Sng Nin Ai Cp, Sng Ti-gr v -ph-rt Lng H, Sng Hng H n , Sng Hong H v Trng Giang Trung Quc) y l ni thun li cho kinh t nng nghip pht trin.

Phng Ty, cc nh nc Hy Lp v La M c hnh thnh ch yu trn 2 bn o l bn o Ban-cng v bn o I-ta-li-a. y l ni khng thun li cho kinh t nng nghip, nhng thun li cho vic pht trin kinh t th cng nghip, thng nghip

2. Tnh cht v trnh ca lc lng sn xut

Phng ng, nh nc Phng ng ra i trn c s lc lng sn xut pht trin thuc giai on ng. Kinh t t nhin, trong nng nghip chim vai tr ch o.

Phng Ty, nh nc ra i trn c s lc lng sn xut pht trin thuc giai on st

3. Thi im xut hin nh nc

Cc nh s hc cho rng khong th k 7 TCN, tc l mi sau hn 2000 nm, sau s xut hin ca nh nc Phng ng c i nh nc Phng Ty mi ra i (C th: nh nc thnh bang ca Hy Lp xut hin sm nht vo khong th k VIII - VI TCN trong khi nh nc Phng ng li xut hin rt sm t cui thin nin k th IV TCN) 4. Thnh th

Nh nc Phng ng c i tn ti v pht trin trn c s nn kinh t t nhin, kinh t hng ho chm pht trin nn khng xut hin nhng trung tm kinh t ln.

Phng Ty, kinh t cng thng nghip Phng Ty rt pht trin, sm xut hin nhng thnh th, nhng khu tp trung bun bn, trao i hng ha.

5. S hu rung t

Phng ng, rung t hu ht thuc quyn s hu ca nh nc. Quyn s hu rung t ca t nhn c ni c lc xut hin nhng ng vai tr khng ng k. Cng x nng thn Phng ng khng b ph v m c bo lu, tn ti mt cch bn vng Chnh s tn ti ca cng x nng thn lm cho quyn s hu rung t ca nh nc Phng ng cng thm n nh, cng c thm ch c ti chuyn ch.

Phng Ty, quyn s hu rung t ch yu thuc v t nhn. V d: La M, sau cc cuc chin tranh chinh phc, nh nc bin rung t chim c thnh t cng ri em bn hoc chia cho t nhn

6. Tnh giai cp, xu hng tp quyn hay phn quyn

Phng ng bc vo x hi c giai cp sm. Ngay t u tnh tp quyn ca nh nc Phng ng c xu hng pht trin mnh Nu nh Phng ng cng c cc cuc chin tranh th nhu cu hp nht, sp nhp hay tp quyn cng mnh th cc nh nc Phng Ty li c phn ngc li, sau nhng cuc chin tranh, sm hay mun cng u tn ti mt xu hng chia tch hoc phn quyn v thc cht mt trong nhng l do quan trng l ban u cc nh nc Phng Ty khng c nhu cu ni ti v thng trc v tr thy nh cc nh nc Phng ng.

S phn quyn y Phng Ty thi c i l s xut hin cc nh nc thnh bang, sau ny pht trin hn thi trung c l s chia tch gia quyn lc nh nc v quyn lc ca gio hi, quyn lc ca nh vua v cc lnh cha

7. Hnh thc nh nc

Hnh thc chnh th Phng ng hu ht l hnh thc qun ch .Vua ng u nh nc, c quyn lc cao nht v mi mt, vua c thn thnh ho, c coi l v thn v i, l thin t hoc tng l ti cao . Qun chng nhn dn phi phc tng v iu kin giai cp thng tr v hu nh khng c tham gia bt c sinh hot chnh tr no ca t nc

Phng Ty, hnh thc chnh th c biu hin rt a dng gm dn ch ch n, cng ho qu tc, qun ch chuyn ch. V d nh nc Xpc (nh nc cng ho qu tc ch n); nh nc Aten (nh nc cng ha dn ch ch n); nh nc La m (cng ho v qun ch chuyn ch). Nhng nh nc c t chc theo chnh th cng ha th cc thit ch quan trng c hnh thnh bng phng thc bu c. V d: Thit ch Hi ngh cng dn nh nc Aten; Hai vua trong nh nc Xpac c hnh thnh bng phng thc bu c

V hnh thc cu trc nh nc,a phn cc nh nc l n nht. Phng Ty c bit l Hy Lp v La M c i ln lt xut hin cc nh nc thnh bang

V ch chnh tr, khc vi cc nh nc Phng ng, cc bin php v biu hin dn ch (Demokratie) xut hin nh nc Phng Ty. V d: Hi ngh cng dn - c quan quyn lc cao nht trong nh nc Aten c i. Mt trong nhng l do khin tnh cht, mc dn ch ca nh nc Phng Ty cao hn Phng ng thi k ny l do nhng nh nc Phng Ty thi k ny lin tc c nhng cuc ci cch rt ton din t chnh tr, kinh t n x hi (V d: in hnh l cc cuc ci cch ca X-lng, Clt-x-ten, P-ri-clt nh nc Aten c i). Tuy nhin cng phi tha nhn, v tnh cht v mc ca dn ch y ch dng li dn ch a s v cha ng nhng hn ch nht nh. Khi nim "dn" y cng ch c hiu l nhng ngi dn t do ch khng phi l mt b phn ln trong x hi lc ny l nhng ngi n l

8. Vn "n l" v "kiu nh nc"

Phng Ty, theo hc thuyt Mc - Lnin, ch n l l in hnh (hay cn gi l kiu nh nc chim hu n l in hnh). S in hnh th hin tnh cht, s lng v vai tr n l trong cc ngnh sn xut. Hy Lp v La M l ni m s lng n l ht sc ng o, l lc lng lao ng chnh to ra ca ci v s giu c cho ch n. V d: Hy lp trong thi k chin tranh Ba T, con s n l Ca-ran-t ln n 46 vn, E-gi-i-n ln n 47 vn, tc l tnh theo dn s th trung bnh c 10 n l mi c 1 ngi t do

Kiu nh nc Phng ng thi c i nhiu nh khoa hc t tn l kiu nh nc Chu (hay Phng thc sn xut chu ) mang nhng c trng ring. Khc vi Phng Ty, ch n l Phng ng l ch n l khng in hnh, mang nng tnh cht gia trng, cn c vo nhiu yu t, song quan trng nht l n l thi k ny khng phi l lc lng ng o v lao ng chnh trong x hi, ch yu ch phc dch trong gia nh cc qu tc. N l c ngun gc xut thn ch yu t cc t binh chin tranh, hoc nhng ngi nng dn, th th cng b ph sn9. V b my nh nc

Phng ng, h thng cc c quan gip vic cho nh vua t trung ng n a phng c phn chia theo chc nng, lnh vc

Phng Ty, v d nh nc cng ha qu tc ch n Xpac cng c thit ch nh vua (hai nh vua) - ngi ng u nh nc, nhng hai vua khng phi l thit ch nm nhiu quyn hnh. cc nh nc Phng Ty c i, s chuyn mn ha trong hot ng ca cc c quan nh nc cng cao hn, xut pht t nguyn nhn nhng nh nc ny lin tc c cc cuc ci cch rt ton din. V d: S chuyn nghip trong t chc v hot ng ca cc thit ch nh: Hi ng 5 quan gim st nh nc Xpac, Hi ng 10 tng lnh Aten, Hi ng quan n La M.

* V c quan xt x

Phng ng nhn chung c quan xt x khng tch ring thnh c quan c lp vi c quan hnh chnh. C th quyn xt x ti cao thuc v ngi ng u nh nc v thng c nh vua u nhim cho mt c quan c bit trung ng. Ti cc a phng, hot ng xt x thuc thm quyn ca vin quan ng u n v hnh chnh .

Phng Ty ngay t u tnh chuyn nghip v tnh c lp trong hot ng xt x cao hn. Cc c quan xt x thng c tch khi c quan hnh chnh v phn nhm xt x nhng loi v vic c th. V d: La m (thi k cng ha) c quan xt x chuyn trch c thnh lp vi s lng kh ng cc thm phn c bu, hot ng thng xuyn theo cc nhm vi quy ch hot ng cht ch.

10. Php lut

im khc bit r nht gia php lut Phng ng v Phng Ty thi c i l ch: Nu so snh vi cc nc Phng Ty thi c i th php lut dn s Phng ng km pht trin hn Phng Ty.

Phng ng, lnh vc php lut hnh s vi cc qui nh v ti phm v hnh pht c qui nh nhiu hn hn php lut dn s.

Cu 10: So snh NN phng ng v NN phng Ty thi k phong kin

* S ging nhau:

- Kinh t: Kinh t nng nghip l chnh, bn cnh l kinh t th cng nghip v bun bn nh. T liu sn xut chnh l rung t. Lc lng sn xut chnh l nng dn. c im c bn l t cung t cp.- X hi: Tt c rung t, con ngi u l ca ci v thuc quyn s hu ca nh vua. Hai giai cp c bn v cng chnh l mu thun c bn l ch t v nng dn lm thu. Phn chia ng cp l c im tiu biu.- Chnh tr: B my nh nc ng u l vua, gip vua l quan. Vua, quan l nhng giai cp thng tr nhn dn. Ch chnh tr: i t phn quyn n tp quyn, y l nh tt cng ca ch PK

- T tng: C hai u ly tn gio lm c s l lun cho s thng tr ca mnh (Trung Quc: Khng gio, n : Hi gio, chu u: Thin cha gio).

* S khc nhau:+ Kinh t - x hi:

- Giai cp thng tr phng ng l a ch, qu tc, phng Ty th lc thng tr gm qu tc, tng l, lnh cha. Chng cu kt vi nhau rt cht v bc lt nng n tn bo v khc nghit hn so vi phng ng.

- Giai cp b tr: Nng dn t in (phng ng) so vi nng n (phng Ty) c phn d chu v t kht khe hn.

- Mu thun gia hai giai cp c bn trong ch phong kin phng ty nng n v gay gt hn phng ng. iu ny l gii s sp sm ca ch phong kin phng Ty (tn ti 1o th k) v s tn ti lu di ca ch PK phng ng (hn 2500 nm).

+ Chnh tr v t tng.

Ch qun ch phng ng xut hin sm hn phng Ty khong 1000 nm.S chuyn bin t ch phn quyn sang tp quyn phng ng (thi Tn Thy Hong) v A-s-ka din ra sm.

Trong khi phng ty s tp quyn din ra chm tr (th k XIV) v nh vua c s gip ca th dn mi dp c s ct c ca cc lnh cha.

C s l lun chio ch phong kin phng ng v phng ty l cc tn gio c sn t trc. tuy nhin, s can thip ca tng lp tng l phng ty vo h thng chnh tr l r rng v cht ch hn. Trong khi , phng ng tng lp ny khng mang tnh cng khai v rt t ni tr thnh giai cp thng tr.

Cu 11: Phn tch con ng hnh thnh NN v PL ni chung; c th ca phng ng:

Qua ba ln phn cng lao ng x hi lm cho nn kinh t x hi c s bin chuyn su sc, s pht trin ca LLSX lm nng sut cao hn x hi nguyn thy, c sn phm d tha, ngi c quyn trong tay nh th lnh dng quyn lc cng bin thnh quyn ring v chim ot sn phm d tha . Qu trnh phn ho ti sn lm xut hin ch t hu v ko theo l s phn chia giai cp trong x hi, c ngi giu, ngi ngho, bt bnh ng xy ra-> mu thun gia ngi lm nhiu v lm t hoc khng lm-> cn c mt t chc ng ra iu ha mu thun ny trong mt trt t theo ch v Nh nc ra i.pl: Trong xh cng x nguyn thu, x hi c qun l v iu phi bi nhng phong tc, tp qun v c m bo quyn li cho all mi ngi. mi ngi cng nhau t gic thc hin v tun theo.

Khi bc vo giai on c giai cp th quyn li ca giai cp thng tr khc vi giai cp b tr v th nhng phong tc tp qun khng cn ph hp bo v quyn li ca h, yu cu t ra l phi thnh lp ra nhng quy nh mi, iu khon mi duy tr x hi bt bnh ng bo v quyn li ca giai cp thng tr. Chnh v th PL ra i v bt buc mi ngi phi tun theo, th hin ch ca giai cp thng tr. c th ca phng ng:

Trc ht, c th thy, cc nh nc phng ng ra i sm hn kh nhiu so vi cc nh nc phng Ty. Nm trn lu vc cc con sng ln ( Cng tc tr thy ng vai tr quan trng.

+ a hnh xung quanh l sa mc, rng ni, bin cc tc ngi sinh sng trong khu vc tp trung v lu vc cc con sng nn chin tranh thng xuyn xy ra tranh ginh ngun nc.

cc quc gia phng ng c i, khi trong x hi phn ho giai cp, xut hin mu thun giai cp. Tuy nhin, mu thun y cha n mc gay gt, cha tr thnh mu thun i khng nhng nh nc xut hin. y l mt ngoi l trong hc thuyt v ngun gc nh nc ca Mac Lnin v phng ng ngoi hin tng phn ha giai cp, qu trnh hnh thnh nh nc vng ny cn b nh hng bi 2 yu t tr thy v chin tranhNhn chung s ra i ca cc quc gia ny khng h mu thun vi hc thuyt v ngun gc nh nc ca Mac-Lnin, v chnh s phn ho giai cp trong x hi mi chnh l nguyn nhn chnh lm xut hin nh nc. Cn yu t tr thy v chin tranh l yu t thc y nh nc ra i sm hn.Cu 12: T gc lch s v php lut hy l gii tnh trng khng c hin php thnh vn nc Anh t sn

S d nc Anh c Hin php bt thnh vn, bi v h cho n c hin nay vn ng tr mt thnh ng quen thuc: Quc hi l ti cao c th thng qua bt c vn g tr vic bin n ng thnh n b. Quc hi nc Anh hm nay c th thng qua mt o lut hin php ny v ngy mai c th thng qua mt o lut hin php khc, l quyn ca Quc Hi. Phi chng iu ny chng t Quc hi Anh lun thay i Hin php, hay bng mt cch ni tng t, ngi Anh khng hay tun th Hin php, thng xuyn vi phm Hin php? Trn thc t khng phi nh vy. Vi s bo th v thc dng, nhng g cha ng trong tp tc tr thnh vn ha ca ngi Anh th li rt kh thay i. V vy, nhng o lut[3] ca h c t thi Trung c cch y 400 500 nm nay vn khng thay i, vn c hiu lc hin hnh. y l Hin php ca h. Chnh v l m nc Anh mc d l mt quc gia t bn pht trin, mt nn dn ch c coi l khun mu, hoc t ra cng l ngun gc cn phi tham kho ca nhiu nc dn ch khc trn th gii, nhng nc Anh vn gi cho mnh mt chnh th Qun ch lp hin. Nh vy, r rng Hin php ca nc Anh c chc nng gii hn quyn lc ca nh Vua, tc l gii hn quyn lc ca nh nc. S hin din ca mt vn bn quy nh phm vi hot ng ca nh nc bao hm mt ngha nht nh l quyn lc nh nc b gii hn.

Cu 13: Phn tch s p dng trit hc thuyt tam quyn phn lp trong t chc b my cng ha tng thng M t sn

1 Nhnh quyn lc lp php

Quyn lc ca nhnh lp php c trao cho Ngh vin (Quc hi). Theo ch lng vin, Ngh vin gm c Vin dn biu (H vin) v Thng vin.

Hin php M trao cho Ngh vin quyn hnh rt ln, l quyn lp php, quyn sa i Hin php v php lut.

Ngh vin c quyn ban hnh lut iu tit thng mi v ti chnh, c php trao hay bc b quyn ti hu quc cho cc nc c quan h bun bn vi M. Ngoi cc lut trc tip iu tit quan h i ngoi, Ngh vin cn c quyn ph chun hoc sa i cc hip nh thng mi c Chnh ph m phn, k kt.

Ngoi quyn lp php, Ngh vin cn c nhiu quyn khc. Nhng quyn ny c kh nng nh hng n qu trnh lm lut mi, trong c hai quyn quan trng l: quyn gim st hot ng ca Chnh ph v quyn iu tra.

Ngh vin cng c quyn thnh lp mt s c quan v giao cho cc c quan ny nhng nhim v v quyn hn c th.

Bn cnh , Ngh vin cng c quyn t php nht nh. H vin c th lun ti cc quan chc lin bang thng qua mt t l phiu qu bn. Sau , Thng vin t chc mt phin ta buc ti. Nu 2/3 phiu ca Thng vin ng buc ti cc quan chc ny, h s b buc phi t chc.

2 Nhnh quyn lc hnh php

Quyn lc ca nhnh hnh php c trao cho Tng thng v Chnh ph.

2.3.2.1 Tng thng

Tng thng l nhn vt quan trng nht trn bn c chnh tr nc M.

Theo Hin php: Tng thng M phi l ngi t nht 35 tui, phi l cng dn M trong 14 nm v c sinh ra M. Nhim k ca Tng thng c c nh l 4 nm v mi Tng thng ch c th gi cng v ti a 2 nhim k.

Tng thng c bu thng qua l phiu ca i c tri. Mi bang c s i c tri bng s Thng ngh s v h Ngh s ca bang cng li.

Tng thng l nguyn th quc qia v l ngi ng u nhnh hnh php

Trn thc t, Tng thng l c nhn nm gi nhng quyn lc ln nht trong ton b h thng chnh tr M. C th ni, ngi dn thng xem Tng thng l biu tng ca t nc.

L ngi ng u nhnh hnh php, Tng thng c ton quyn trong vic thi hnh cc chnh sch, lut l c Ngh vin thng qua trn phm vi ton quc. Tng thng c quyn b nhim v bi nhim cc quan chc cao cp ca nhnh hnh php v lnh o hot ng hnh php.

Tng thng c quyn ban hnh nhiu loi vn bn khc nhau lnh o cc c quan thuc nhnh hnh php nh cc lnh tha hnh, cc quy tc, quy ch cc loi vn bn ny ngy cng tr nn thng dng v chim u th hn so vi cc o lut do Ngh vin thng qua.

Tng thng cng l nh ngoi giao hng u. Tng thng c quyn thit lp quan h ngoi giao vi nc ngoi, b nhim i s, k kt cc hip c vi s chp thun ca 2/3 s thnh vin Thng vin. Trn thc t, Tng thng l ngi hoch nh ng thi l ngi thc thi ch yu chnh sch i ngoi ca M.

Tng thng M ng thi l tng t lnh qun i. Mc d Hin php trao cho Ngh vin quyn tuyn b chin tranh nhng Ngh vin cha tng thc hin quyn ny k t nm 1941 khi M bc vo cuc Chin tranh th gii th 2.

Tng thng cng l mt nh lp php quan trng, th hin qua 3 quyn: Quyn a ra sng kin lp php thng qua hnh thc Tng thng gi thng ip cho Ngh vin; Quyn a ra d lut ngn sch; Quyn ph quyt.

2.3.2.2 Chnh ph

Chnh ph lin bang M ngoi Tng thng cn c nhiu b phn khc nh vn phng iu hnh ca Tng thng v Ni cc, cc b, cc y ban iu hnh c lp, cc trung tm

Nhn chung, b my quan chc trong nhnh hnh php cng c thm quyn lc ca Tng thng.

3. Nhnh quyn lc t php

Theo Russau: quyn t php l trung gian gia Chnh ph v nhn dn, gia lp php v hnh php. C quan t php t mi b phn vo ng v tr ca n lm mi dy lin lc v yu t trung gian giu Chnh ph vi nhn dn, giu Chnh ph vi c quan quyn lc ti cao, hoc c ba v y khi cn (Bn v kh c x hi).

Trong ba b phn ca nh nc lin bang, nhnh t php c l c trao t quyn lc nht. Nhnh t php c cc nhim v ch yu: bo v Hin php v php lut thng qua hot ng xt x mi hnh vi vi phm; gii thch Hin php v php lut phc v cho qun l x hi, kim ch cc thit ch khc trong h thng chnh tr.

Quyn lc ca ta n c biu hin c th nh sau:

Thm quyn xt x: ngnh t php c thm quyn xt x cc v n lin quan n nhng quy nh ca Hin php, n cc nhn t nc ngoi v cc hip nh ca M, cc tranh chp gia cc bang.

Trong mt s trng hp, ta n lin bang phi ng thi chia s quyn lc vi ta n cc bang.

Quyn nh hng xt x:thm quyn ny phi sinh t thm quyn xt x.

Trong qu trnh xt x, Ta n phi cn c theo php lut, nhng cc quy nh ca lut i khi ch dng li cc nguyn tc chung nn Ta n phi gii thch cc quy nh . Nhim v ny lm cho Ta n c vai tr nh ngi vch ra nh hng cho vic xt x.

Cu 14: Ti sao ni chnh th NN anh l qun ch ngh vin

Nguyn th quc gia do th tp truyn ngi: l cc v Hong (c truyn ngi cho con), cn chnh ph - b my hnh php - c thnh lp v c hot ng khi no vn cn s tn nhim ca H ngh vin. Cc b trng v ngi ng u hnh php phi chu trch nhim trc Ngh vin (H vin). Trn thc t, vic thnh lp v hot ng ca cc chnh ph u nm trong tay ng chim a s gh trong H vin. Nh vua hu nh khng tham gia vo gii quyt cc cng vic ca nh nc, theo mt lot nhng nguyn tc, m sau ny tr thnh nhng thnh ng dn gian: "Nh vua tr v nhng khng cai tr", "Nh vua khng bao gi lm sai", "Nh vua khng hi ai c", "Nh vua khng chu trch nhim g", "Nh vua khng c quyn nn khng gnh vc trch nhim".... Nh vua c tuyt i ho tr thnh mt nhn vt siu phm, tng trng cho s c lp vnh hng ca dn tc. Nh vua hay n hong b tc b dn dn mi quyn nng. Lc u th phi nhng quyn nng lp php cho Quc hi, sau dn dn li phi nhng tip quyn iu hnh t nc cho hnh php (Chnh ph), m ng u l Th tng. V vy vai tr ca Th tng l thc quyn v hot ng chu s gim st ca Ngh vin v t php (theo ch tam quyn phn lp). V tr ca Th tng do nhn dn bu ra nn khng tn ti n nh m hot ng trong 1 khong time nht nh. Nh vua hay n hong ch cn li mt phn ca quyn hnh php. l hnh php tng trng.

- Ngh vin c quyn lp php ; quyn quyt nh ngn sch v thu;quyn gim st hot ng ca ni cc , bu hoc bi nhim cc thnh vin ca ni cc.Ngh vin l ti cao . Ngh vin c quyn gii quyt mi vn ca nh nc .Ngh vin thnh lp ra chnh ph t thnh phn H ngh vin. Chnh ph ch c hot ng khi vn cn s tn nhim ca Ngh vin. Trong trng hp khng cn s tn nhim ca Ngh vin th chnh ph gii tn , ngh vin thnh lp chnh ph mi . Trong trng hp khng thnh lp c chnh ph mi th ngh vin b gii tn.

S hnh thnh quc hi 2 vin:Thng ngh vin gm i qu tc mi , khng phi qua bu c m do tng lp i t sn qu tc c ra .Lc u thng ngh vin c uy quyn hn h ngh vin .Dn dn do i din ca th lc bo th , li thi ht vai tr lch s nn ngh vin hot ng rt hnh thc , mang tnh danh ngha. H ngh vin i din cho tng lp trong c dn v do dn bu ra , nn cn c gi l vin dan bu . Cng vi s mt dn quyn lc ca thng ngh vic quyn hnh ca h ngh vin dn ln t quyn ca thng ngh vin.- Chnh ph: Tin thn ca ni cc l vin c mt .Ni cc c thnh lp v hot ng di quyn ch ta ca th tng lin i chu trch nhim trc quc hi.Ni cc nm quyn hnh php..Th tng c hong ( n hong) b nhim l ngi ng u ng cm quyn , ng chim a s trong h ngh vin. Th tng thnh lp chnh ph . Th tc chn chnh ph t ng chim a s h ngh vin phi chu trch nhim trc quc hi. Cu 15: Ti sao ni chnh th NN M l cng ha tng thng

- Nguyn th quc gia: Tng thng ca M do cc i c tri bu ra nn vi chc nng v quyn hn c quy nh trong Hin php 1787 tng thng M c thc quyn v c th ni quyn hn ny l quyn hnh ln nht trong lch s nh nc cn i. L nhn vt quan trng nht ca nhnh ngnh lp php v qun s i ngoi.+ Tng thng l tng t lnh cc lc lng v trang. Tng thng c quyn b nhim cc tng lnh cao cp ch huy cc lnh vc khc nhau v qun s.tng thng l ngi ng u hot ng an ninh quc gia , tng thng c trch nhim chm lo hnh php v lp php c thc thi 1cch tt nht bo v ha bnh v an ninh ca chnh quyn lin bang cng nh chnh quyn mi bang. Hin php quy nh tng thng c quyn tuyn b tnh trng khn cp v chm dt tnh trng khn cp chnh quyn lin bang hay chnh quyn 1 bang.tng thng l ngi vt quyn tuyn b tnh trng chin tranh.+ i ngoi :tng thng c quyn k cc iu c quc t .c b nhim tt c cc quan chc , i s ngoi giao tt c cc nc m M c quan h ngoi giao.Tng thng c quyn k kt tha nhn cc quc gia mi. c b nhim trnh n ta n ca php vin ti cao.+ Quyn c n x cho bt k ai l cng dn M b kt n.-Ngh vin: l c quan lp php. Ngh vin c quyn thng qua cc o lut , quyn sa i b sung d n lut v d n ngn sch ca tng thng, quyn tn thnh cc quan chc cp cao do tng thng b nhim , quyn ph chun hoc bc b cc iu c quc t do tng thng k. ngh vin gm 2 vin : H ngh vin l c quan dn biu , do dn chng tiu bang bu ln .Thng ngh vin l c quan i din ca cc bang ,do nhn dn trc tip bu ra .Nu nh Anh H ngh vin c quyn hn thc t cn thng ngh vin ch mang tnh hnh thc th M ta c th nhn thy s cn bng quyn lc gia 2 vin v d: h vin c quyn lun ti cc quan chc cp cao nht ca nh nc k c tng thng , nhng li khng c quyn kt ti , quyn ny thuc v thng ngh vin.- Chnh ph: do tng thng lp ra, khng c chc th tng, tng thng l trung tm quyt sch ca chnh ph. Tng thng c ton quyn b nhim v bi nhim cc thnh vin ca chnh ph theo chnh kin ca mnh. Cc thnh vin ca chnh ph ch chu trch nhim trc tng thng v c coi l nhng ngi gip vic hay c vn cho tng thng. Chnh ph c lp vi ngh vin, khng chu trch nhim trc ngh vin.

Cu 14: Ti sao ni chnh th NN c l cng ha ngh vin-Vai tr ca tng thng t quan trng hn. Tng thng do ngh vin bu ra, c Hin php quy nh kh nhiu quyn, song trn thc t tng thng khng phi l ngi nm quyn Hnh php thc cht m ch gi vai tr i din Quc gia v i ni v i ngoi, tham gia phn no vo Lp php v nm quyn Hnh php tng trng. Do , tng thng khng phi chu bt k mt trch nhim no tr khi phn bi T quc hay vi phm nghim trng Hin php, Php lut. vai tr ca nguyn th quc gia ca chnh th cng ho i ngh cng nh ca nh vua trong chnh th qun ch i ngh theo nguyn tc: Nh Vua tr v nhng khng cai tr, ch c th c nh gi cao trong nhng trng hp t nc b khng hong. Trong tnh trng khng hong, Tng thng mi c iu kin c lp hnh ng m khng ph thuc vo cc ng phi chnh tr. Nguyn th quc gia nh l mt ch nh tim tng ca nh nc hng gii quyt nhng tnh trng khng hong chnh tr c th xy ra. - Chnh ph: c lp ra trn c s ca ngh vin v chu trch nhim trc ngh vin. Tng thng b nhim cc thnh vin ca chnh ph khng phi t thm quyn c bit ca mnh m t i din ca ng hoc lin minh ca cc ng c a s gh trong ngh vin. ng u chnh ph l th tng - lnh t ca ng cm quyn, ln t c tng thng. Chnh ph cng l c quan ch yu trong b my chuyn chnh t sn hnh thc chnh th ny.

- Ngh vin c quyn lc ti cao, ngh vin gim st chnh ph v c quyn gii th chnh ph khi khng cn tn nhim chnh ph, cc b trng phi chu trch nhim trc ngh vin k c trch nhim lin i v trch nhim c nhn. Nhng chnh ph cng c th tc ng ngc li i vi ngh vin bng quyn yu cu tng thng gii th ngh vin trc thi hn v tin hnh bu ngh vin mi.

Cu 15: Ti sao ni chnh th NN Php l cng ha lng thchnh ph Php c Th tng ng u. Nhng, thc ra Chnh ph t di s lnh o trc tip ca Tng thng. Tng thng ch to cc phin hp Hi ng b trng quyt nh cc chnh sch quc gia. Th tng ch c quyn lnh o cc phin hp ny khi Tng thng cho php. Ngoi ra Th tng ch c quyn ch to cc phin hp Ni cc chun b cho cc phin hp chnh thc ca Hi ng b trng (chnh ph) di s ch o ca Tng thng.Sau khi chnh sch ca Tng thng c thng qua, Th tng phi c trch nhim lnh o Chnh ph thc thi cc chnh sch c Tng thng hoch nh, v phi chu trch nhim trc Quc hi v Tng thng vic thc thi cc chnh sch ny. Trong trng hp khng thc thi c th Th tng v cc b trng phi t chc, Tng thng khng phi chu trch nhim, theo quy tc khng chu trch nhim ca nguyn th quc gia trong ch i ngh.Vic Tng thng trc tip lnh o c quan hnh php l mt trong c im quan trng ca chnh th tng thng cng ha. y cng l biu hin quan trng ca chnh th tng thng trong chnh th lng tnh cng ha. Th tng vn c hin php quy nh l ngi ng u hnh php, nhng c trch nhim t chc vic thc thi cc chnh sch ca Tng thng. Trong trng hp khng thc thi c chnh sch, c th b Quc hi gii tn theo th thc ca ch i ngh. Chnh ph, m ng u l Th tng, phi chu trch nhim trc lp php v c th b lt v Quc hi c th b gii tn. Chnh y li l c im quan trng ca chnh th i ngh.Tng thng c quyn b nhim Th tng v cc b trng, nhng cng ging nh ch i ngh, Tng thng khng th b nhim mt ngi khc nu nh ngi khng l th lnh ca lin minh cm quyn. Sau , Th tng c quyn ng ra thnh lp chnh ph.