mongol helnii hicheel 4
TRANSCRIPT
![Page 1: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/1.jpg)
МОНГОЛ ХЭЛНИЙ ХИЧЭЭЛ 4Б.Дуламсүрэн
![Page 2: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/2.jpg)
ЦЦ [체]
ца цэ ци цо цу цө цү
цаг цэг - цог цув цөл цүнх
бор сур + цгаа
өр ор + цгоо
хур ц сэр + цгээ
хар ир + цгээ
ор
![Page 3: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/3.jpg)
ДАРААХ ҮГСИЙГ УНШААРАЙ
нугас мод мөнгө машин Жаргал
мөс тугал бамбарууш ноос тэмээ
муур цэцэг ямаа аалз чоно
хөхөө өвөл хөөрхөн зурам гэр
тугал анааш янзага улирал ишиг
![Page 4: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/4.jpg)
ЯЯ [야]
я
яв яс хая уя
яа яав яам хаяа уяа
Я яс бяр сая ням ян-дан Баясаа ятга тоглов. баян бяс-лаг мяг-мар Ямаа яргуй иддэг.
Яа уя у-яа я-руу яа-руу Чи морио уяулах уу?
хая ха-яа хаая хаа-яа Яарвал даарна
Явбал хүрнэ
яруу найраг, нарны туяа, ядам Ясыг мах дагадаг
хуруу, явган яриа, ямх охин Ёсыг хүн дагадаг
![Page 5: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/5.jpg)
ЧЧ [체]
ча чэ чи чо чу чө чү
ач эч ич оч
чиг, чоно, чих, гуч, хоч, хачин
чээж, бичиг, балчир, Очир, эгч
![Page 6: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/6.jpg)
ЕЕ [예]
Еэвэн ер ерөөл ес
э эгшигтэй е ө эгшигтэй е
ер үер хэлье ес ерхөг өгье
үе бие үзье ер ердөө сөхье
ерөн ес, эв эе, үе мөч, үер ус, Ерөөлт есөн настай.
ерөөл магтаал, бие бялдар Ерөөлийн үзүүрт тос.
![Page 7: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/7.jpg)
ЁЁ [여]
ё ёл гоёл ёроол
ёо оё соёо оёё
ё гоё ёроол оёё Соёлмаа хантааз оёдог.
ёо оё ёотон оёул Гоёо гоё амттай.
![Page 8: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/8.jpg)
ГОЁО
Гоёо бол нэг төрлийн
ургамал. Гоёо улбар шар
өнгөтэй, шүүслэг, чихэр лэг
сайхан амттай.
Гоёо говьд ургана.
![Page 9: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/9.jpg)
ЮЮ [요/유]
ю Юн-дэн Аюуш ардын баатар
хүн юм.
юу А-юуш о-юу о-юун
юү юү-дэн Юманд учир
оюу чулуу, оюун ухаан, Модонд мөчир
юүдэн малгай
![Page 10: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/10.jpg)
Ь Ъ
хар – харь бар - барь
ам - амь хол - холь
авъя очъё суръя явъя
ав . я оч . ё сур . я яв . Я
![Page 11: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/11.jpg)
Ь, -Ъ ТЭМДЭГ ҮСГИЙГ ҮГЭНД ХЭРХЭН БИЧДЭГИЙГ АЖИГЛААД
УНШИЖ БИЧЭЭРЭЙ.
Ир ирье яв явъя
Үз үзье оч очъё
Мэд ь мэдье ол ъ олъё
Хэл хэлье хар харъя
Мэдье гэвэл мэрий Харья гэхэд нүдгүй
Чадъя гэвэл чармай Хазъя гэхэд шүдгүй
мор + ь = морь морь + ы = морины
хон + ь = хонь хонь + ы = хонины
ун + ь = унь унь + ы = унины
хан + ь = хань
![Page 12: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/12.jpg)
КК [카]
Ка кэ ки ко ку кө кү
Каа кээ кий коо куу көө күү
марк парк клуб кино
![Page 13: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/13.jpg)
ФФ [에프]
факс илгээх
фото зураг
үсгийн фонд
Түнтгэр хоёр хацартай
Дүүжгэр ганц хөлтэй ферм
Холын удмаас гаралтай те ле фон
утас
Ховор хэрэглэгддэг үсэг. фер мер
![Page 14: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/14.jpg)
ФЕРМЕР
Манай улсад олон янзын ферм
бий. Сүүний фермд их сүү
саахын төлөө уралдаантай
ажиллана. Манай улсад
алдартай саальчин олон.
Сүүгээр ааруул, өрөм, шар тос,
аарц, бяслаг хийдэг.
![Page 15: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/15.jpg)
ПП [페]
Пунцаг пял пад харанхуй пагдайх
Пүрэв пянз пуужин хөөрөх пагдгар
![Page 16: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/17.jpg)
ДӨРВӨН УЛИРАЛ
Манай орон жилийн дөрвөн
улиралтай. Жилд хавар,
намар, зун, өвөл ээлжлэн
солигддог. Хаврын улиралд
малчид хаваржаандаа бууна.
Мал төллөнө. Амьтан
ичээнээсээ гарч, усны шувууд
ирнэ.
![Page 18: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/18.jpg)
ЗУН
Зуны улиралд цэцэг
навч алаглан, мал сүрэг
тарга хүчээ авдаг. Улсын
байр наадам болно.
![Page 19: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/19.jpg)
НАМАР
Намар болоход ногоо
гандаж, усны шувуу
ганганан буцна.
Малчид намаржаандаа
бууж өвс хадлангаа
бэлтгэнэ. Будаа тариа,
төмс, хүнсний ногоогоо
хурааж авна.
![Page 20: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/20.jpg)
ӨВӨЛ
Өвөл цас орж хүйтэн
болно. Малчид дулаан
өвөлжөөндөө
бууна.Сүлд модны
наадам болдог.
![Page 21: Mongol helnii hicheel 4](https://reader030.vdocuments.pub/reader030/viewer/2022012306/559f5eac1a28ab57448b45ff/html5/thumbnails/21.jpg)