montre en or - cinematography 2010
DESCRIPTION
This brochure was made for the anniversery of Henk Camping. 30 years director at movietheater t Hoogt Utrecht, The Netherlands. It's a photodocumentary about change in movieproduction from analogue to digital. It captures the analogue production proces of making film.TRANSCRIPT
mo
ntr
e en o
rc
inem
ato
gr
aph
y 20
10
montre en orcinematography 2010
inhoud
voorwoord
‘in de marge’
FotograFie
index
ColoFon
003
Namens het bestuur van ‘t Hoogt :
Joost Hulsenbek, Ad van Kooijk, Cécile van Eijck, Maarten Timmerman
004
voorwoordmaarten timmerman
Op vrijdag 10 september 2010 vieren wij, dat jij 30 jaar lang betrokken bent bij ‘t Hoogt in Utrecht. Eerst een paar jaar als medewerker en daarna 27 jaar als directeur.
Je bent al die jaren met overtuiging een vaste waarde geweest voor het instituut dat ‘t Hoogt was en is, niet alleen in Utrecht maar in heel Nederland. In de beginjaren van zijn bestaan vervulde ‘t Hoogt een voortrekkersrol in de filmwereld als eerste filmhuis. Voor velen is ‘t Hoogt dat in hun herinnering gebleven, een voorbeeld dat in andere steden is nagevolgd. Je bent ‘t Hoogt trouw gebleven, het oude gebouw bewaard en beheerd, de ontwikkelingen in de filmwereld op de voet gevolgd, altijd weer gestreefd naar het vertonen van die producten van de filmkunst, die waardevol zijn (en soms dus weerloos tegen de commercie).Vanuit het inzicht, dat de formule van ‘t Hoogt in het huidige oude gebouw aan de Slachtstraat, niet bestand zou zijn tegen de eisen van de 21e eeuw heb je je al jaren ingezet voor het streven naar vernieuwing van de formule en de huisvesting in de vorm van het nieuwe Artplex, de Verbeelding vorm gegeven.Met deze speciaal voor jouw jubileum in opdracht gemaakte foto documentaire willen wij je bedanken voor al die jaren en inspiratie toewensen bij het vervolmaken van alles dat je voor ‘t Hoogt gedaan hebt in de afgelopen 30 jaar.
Groet,Maarten
005
Beste Henk,
‘in de marge.’
In het nationaal museum van Stockholm, in een zaal vol grote portretten van het koninklijk huis van Zweden, staat een hokje. Tegen de achterwand hangt een kleine zwartwit foto met twee zwarte gordijntjes ervoor. De foto stamt uit 1840 en wordt een Daguerreotype genoemd. De afbeelding is een portret van een lid van het koningshuis, en is openlijk te bezichtigen voor publiek. Telkens als de gordijntjes door een toeschouwer geopend worden zal door de blootstelling aan het daglicht de print iets verder vervagen, tot ze op een dag niet meer te zien is. Terwijl ik naar de al voornamelijk wit geworden foto sta te kijken verbeeld ik me het moment waarop deze keuze door de museumdirecteur gemaakt is. Daguerreotypie kent geen negatief, waardoor de afbeelding het enige origineel is. Een beeld wordt opgeofferd om het te kunnen tonen. Ook al verdwijnt het beeld, de foto bestaat wellicht meer wanneer er getuigen van zijn dan wanneer deze vergeten in een archief geconser veerd wordt. Tentoonstellingen als deze geven beelden prijs die aan de vooravond van onze huidige beeldcultuur staan. Een beeldcultuur die in een rap tempo verandert. Ondanks, of dankzij digitali sering van culturele uitingen vindt een groeiende herwaardering plaats van wat origineel of authentiek is. Een opmerkelijke ontwikkeling die op het eerste gezicht nogal conservatief overkomt. Ze beperkt zich niet enkel tot beeldende of performatieve kunst, maar reikt zover als Pain Authentique bij Albert Heijn, een brood waar we toch echt de smaak van het Franse boerenleven in terugproeven. Is dit een vorm van ‘imperialist nostalgia’ waarbij vroeger alles beter was, kritiekloos herkauwen om niet mee te hoeven in de stroom van nieuwe ontwikkelingen? Of is het juist een kritiek op deze vernieuwing? Het opwekken van romantische beelden uit het verleden is niet een van de dingen waar fotograaf Michaël van Maanen (1986) zich mee bezighoudt.
matthijs Koele
Van Maanen heeft in zijn fotoserie het van de markt glijdende proces van analoge film tot onder werp gemaakt. In zijn werk licht hij enkele punten uit van het proces dat onbelichte filmrollen tot akten maakt. Er wordt vastgelegd wat verdwijnt zodat het in beelden zal blijven bestaan. De afdeling analoge film van het bedrijf Cineco is een wereld achter het eindproduct dat film is. Door de toenemende digitalisering van film verdwijnt het analoge proces in de marges van bedrijven waar Cineco er een van is. Ik zal geen sentimentele uitspraken doen over de schoonheid van het proces dat tastbare film doormaakt in machines die voor een buitenstaander rechtstreeks uit een Star Wars film kunnen komen. Het is logisch dat elke markt er een van vraag en aanbod is, en de vraag naar analoge film neemt nu eenmaal af. Van Maanen noemt de tijd waarin we nu leven een kantelpunt, “door de ondemand mindset is er geen tijd meer voor trage processen”. Zelf heeft hij echter bewust gekozen om zijn werk met een analoge camera uit te voeren. Na het zien van zijn werk kan ik deze keuze alleen maar begrijpen. De rekensom van kosten en moeite ten opzichte van het resultaat zal echter voor iedereen een andere uitkomst hebben. “De keuze moet in elk geval blijven bestaan”, vindt van Maanen. “Het is een morele plicht van bedrijven als Kodak om te blijven produceren wat ze ooit begonnen zijn”. Met analoge fotografie zijn ze ten slotte groot geworden. Al vanaf de eerste studies met bewegende beelden (o.a. Muybridge, 1878) heeft het idee van film de mens gefascineerd. De ontwikkeling van filmtechniek heeft niet stilgestaan, zoals in vertelstijlen en special effects, dit geldt ook voor het proces wat film uiteindelijk op het witte doek brengt. Waar alles begon met het met de hand inkleuren van individuele frames, wordt de filmrol nu vervangen door de cijfers 0 en 1.
“The eye- it cannot choose but see;we cannot bid the ear be still;
our bodies feel, where’er they be, against or with our will.” -William Wordsworth-
006
“iK vindt het heel moeilijK dat, wanneer iK een digitale foto maaK,
deze niet bestaat.”
intrede van de cd misschien toch niet zo’n goed idee was. Zijn dit voorbeelden van een ‘imperialist nostalgia’ , het verheerlijken van een verleden tijd zonder kritische noten? Voegt het technisch iets toe aan het product, of gaat het eerder om het overbrengen van een gevoel? Uit het werk van van Maanen is zeker een waardering voor de analoge film te halen. Maar geromantiseerd wordt het onderwerp niet. Het is een serie die openbaart zonder nostalgische bijsmaak.
Als je over deze digitale codering nadenkt kan dat vervreemdend werken. Van Maanen: “Ik vind het heel moeilijk dat, wanneer ik een digitale foto maak, deze niet bestaat”. Omdat iets van digitale oorsprong niet geworteld is in een fysiek, wordt het nadenken over zoiets als ‘een origineel’ problematisch. Een film is gegrond in een filmrol, bestaande uit losse beelden. Snel na elkaar getoond suggereren deze beweging. Haal de filmrol weg, en je hebt slechts de suggestie over. Dit digitale beeld is zonder grote machines te dupliceren zovaak men maar wil. Hierdoor wordt productie goedkoper en simpeler, maar het begrip origineel is irrelevant. Een origineel bestaat niet meer. Op deze manier verdwijnt ook het schaarstemodel; waar ongeremd gedupliceerd kan worden, bestaat geen schaarste. De waarde die toegekend zou worden aan enkele originelen is dus niet meer ter sprake. Misschien is het juist wel die schaarste die een aantrekking op mensen heeft. Want ook al is het grootste deel van de markt voor analoge film verdwenen, er blijft blijkbaar toch vraag naar. Vaak door een doelgroep die de specifieke kwaliteiten van het medium waardeert. Zo heeft Lady Gaga onlangs een doorstart van het bijna failliete Polaroid gegarandeerd. Ook in populaire film blijkt de stap naar de oudere vorm van het medium niet ongewoon. Wes Anderson’s Fantastic Mr. Fox (2009) is een stopmotion film waarbij een lager aantal beelden per seconde wordt gebruikt dan gebruikelijk. Dit om de film ouder te laten lijken dan deze in werkelijkheid is. De film vormt zo een tegenhanger van de tot in perfectie opgepoetste animatiefilms van Pixar en Dreamworks. Er zijn vele andere voorbeelden te noemen van populaire cultuur die een tegenreactie kennen, soms met een eigen subcultuur tot gevolg. Een voorbeeld hiervan is de huidige vinylrevival, (de herwaardering van het plaatjes draaien) die impliceert dat het massaal uit het raam gooien van elpees met de
007
008
cinematographycineco amsterdam miChaël van maanen
001
002
003
004
005
006
007
008
009
010
011
012
013
014
015
016
017
018
019
020
index
002
010
006
014
018
004
012
008
016
020
001
009
005
013
017
003
011
007
015
019
Gelieve de lievelingsexemplaren naar keuze aan te vinken en op te sturen naar:
Zevenwouden 1833524 CN Utrecht
aangeboden namens het bestuur van filmtheater
’t hoogt te utrecht.
Voor het 30 jaar jubileum van Henk Camping werkzaam
als directeur bij ’t Hoogt.
Copyright 2010 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze zonder schriftelijke toestemming van de maker.
concept & ontwiKKeling Michaël van Maanen
essay Matthijs Koele [email protected]
fotografie Michaël van Maanen www.michaelvanmaanen.nl [email protected]
grafisch ontwerp Merei Sandbrink www.mereisandbrink.nl [email protected]
scans Fotovaklab Color UtrechtdruK Kopijwinkel Utrechtbinding Merei Sandbrink, Michaël van Maanen
met danK aan: Maarten Timmerman, Nelleke van Hoof, B.v. Cineco Amsterdam, Michael de Greve, Michiel Slijkerman en alle werknemers van Cineco die geholpen hebben met de totstandkoming van dit werk.
colofon‘cinematography’ 2010
michaël van maanen merei sandbrinK
