mophato 3 - vulabula · 2019-07-11 · buka 2 b b mophato 3 setswana isbn: 978-1-77580-231-0 3 1....

40
Mophato 3 SETSWANA Dibuka tsa go Ithuta go Buisa Dikarabo tsa Sekao Buka 1A MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-228-0 1. Selae sa bofelo sa kuku 2. Ntate o tlhokometse lesea 4. Tobekano e kana! 3. O tlile go dirang jaanong? okwalo o o golwane ya e. Go buisa mong jwa go ka tseno tsa ka bobedi le 2015/10/19 12:25 PM Buka 2A MOPHATO 3 SETSWANA 1. Ke leotwana la ga mang le? 2. Neo o kae? 4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi 3. Black-mampatile uta go buisa ka ologaneng, go a le lenaane la etsweng gore mmalwa tsa le Dibukatiro 2 Buka 1B MOPHATO 3 SETSWANA 1. Kausu e e latlhegileng 2. Melekorone 4. Setshwantsho sa popego 3. Go aba go monate Buka 2B MOPHATO 3 SETSWANA 80-231-0 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo 2015/10/19 12:05 PM Buka 3A MOPHATO 3 SETSWANA 1. Ao, Rre Kgabo! 2. Go reetsa mmino 4. Bosigo mo polasing 3. Re baka dikuku le nkoko a o Buka 3B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-233-4 1. Ke mang yo o thubileng fensetere? 2. Lesedi o ya lebenkeleng 4. Go nna eng fano? 3. Sopo ya maje ? okwalo o o golwane ya e. Go buisa mong jwa go ka tseno tsa ka bobedi le 2015/10/19 12:19 PM Buka 4B MOPHATO 3 SETSWANA 1. Dikeletso tse tharo 2. Batsoma diphologolo 4. Aforika Borwa wa rona 3. Tau le peba uta go buisa ka ologaneng, go a le lenaane la etsweng gore mmalwa tsa le Dibukatiro 2 Buka 4A MOPHATO 3 SETSWANA 1. Mmutla le Khudu 2. Toropo ya rona 4. Ke leino la ga mang le? 3. Tshoswane le tsiekgope tsa dipotso tsa tekotlhaloganyo, tsa puo le ditirwana tsa a re kwaleng (E KGONA GO FOTHOKHOPIWA)

Upload: others

Post on 03-Jul-2020

17 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

Mophato 3

Mophato 3

SETSWANA

SETSWANA

Bukana eno ya Dikarabo tsa Sekao e patile dipotso tse di farologaneng tsa tekotlhaloganyo, tsa puo le ditirwana tsa a re kwaleng tse di latelang tlhamane

nngwe le nngwe mo dibukeng tsa go ithuta tsa Mophato 3 tsa Vula Bula.

Dibuka tse pedi di tshwanetse go konelwa kotara nngwe le nngwe – 1A le 1Bka Kotara 1, 2A le 2B ka Kotara 2, 3A le 3B ka Kotara 3, 4A le 4B ka Kotara 4.

Bobedi bongwe le bongwe jwa dibuka tseno (A le B) di lekana ka maemoka jalo ga go kgathalasege gore go buisiwa efe pele mo go tsone.

Dibuka tsa go Ithuta go Buisa

Dikarabo tsa Sekao

BUKA 1A BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona

Buka 1A

Buka 1A

MOPHATO 3

SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-228-0

MOPHATO 3

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea

4. Tobekano e kana!

3. O tlile go dirang jaanong?

BUKA 1A

BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku

2. Ntate o tlhokometse lesea

3. O tlile go dirang jaanong?

4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng

2. Melekorone

3. Go aba go monate

4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A

BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?

2. Neo o kae?

3. Black-mampatile

4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!

2. Sephiri

3. Segwete se segolo

4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A

BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!

2. Go reetsa mmino

3. Re baka dikuku le nkoko

4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?

2. Lesedi o ya lebenkeleng

3. Sopo ya maje

4. Go nna eng fano?

BUKA 4A

BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu

2. Toropo ya rona

3. Tshoswane le tsiekgope

4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo

2. Batsoma diphologolo

3. Tau le peba

4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-1A.indd 2-3

2015/10/19 12:25 PM

Buka 2A

Buka 2A

MOPHATO 3

SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-230-3

MOPHATO 3

1. Ke leotwana la ga mang le? 2. Neo o kae?

4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

3. Black-mampatile

BUKA 1A

BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A

BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A

BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A

BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-2A.indd 2-3

2015/10/19 11:57 AM

Buka 1B Buka 1B

MOPHATO 3 SETSWANAISBN: 978-1-77580-229-7

MOPHATO 3

1. Kausu e e latlhegileng 2. Melekorone

4. Setshwantsho sa popego3. Go aba go monate

BUKA 1A BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-1B.indd 2-3 2015/10/19 11:38 AM

Buka 2B

Buka 2B

MOPHATO 3SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-231-0

MOPHATO 3

1. Thusa!2. Sephiri

4. Ke ipaakanyeditse leeto

3. Segwete se segolo

BUKA 1A BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku

2. Ntate o tlhokometse lesea

3. O tlile go dirang jaanong?

4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng

2. Melekorone

3. Go aba go monate

4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?

2. Neo o kae?

3. Black-mampatile

4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!

2. Sephiri

3. Segwete se segolo

4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!

2. Go reetsa mmino

3. Re baka dikuku le nkoko

4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?

2. Lesedi o ya lebenkeleng

3. Sopo ya maje

4. Go nna eng fano?

BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu

2. Toropo ya rona

3. Tshoswane le tsiekgope

4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo

2. Batsoma diphologolo

3. Tau le peba

4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-2B.indd 2-3

2015/10/19 12:05 PM

Buka 3A

Buka 3A

MOPHATO 3SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-232-7

MOPHATO 3

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino

4. Bosigo mo polasing

3. Re baka dikuku le nkoko

BUKA 1A

BUKA 1B1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego BUKA 2A

BUKA 2B1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto BUKA 3A

BUKA 3B1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano? BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-3A.indd 2-3

2015/10/19 12:07 PM

Buka 3B

Buka 3B

MOPHATO 3

SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-233-4

MOPHATO 3

1. Ke mang yo o thubileng

fensetere?

2. Lesedi o ya lebenkeleng

4. Go nna eng fano?

3. Sopo ya maje

BUKA 1A

BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku

2. Ntate o tlhokometse lesea

3. O tlile go dirang jaanong?

4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng

2. Melekorone

3. Go aba go monate

4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A

BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?

2. Neo o kae?

3. Black-mampatile

4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!

2. Sephiri

3. Segwete se segolo

4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A

BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!

2. Go reetsa mmino

3. Re baka dikuku le nkoko

4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?

2. Lesedi o ya lebenkeleng

3. Sopo ya maje

4. Go nna eng fano?

BUKA 4A

BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu

2. Toropo ya rona

3. Tshoswane le tsiekgope

4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo

2. Batsoma diphologolo

3. Tau le peba

4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-3B.indd 2-3

2015/10/19 12:19 PM

Buka 4B

Buka 4B

MOPHATO 3

SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-235-8

MOPHATO 3

1. Dikeletso tse tharo

2. Batsoma diphologolo

4. Aforika Borwa wa rona

3. Tau le peba

BUKA 1A

BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A

BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A

BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A

BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-4B.indd 2-3

2015/10/19 12:22 PM

Buka 4A Buka 4A

MOPHATO 3 SETSWANAISBN: 978-1-77580-234-1

MOPHATO 3

1. Mmutla le Khudu 2. Toropo ya rona

4. Ke leino la ga mang le?3. Tshoswane le tsiekgope

BUKA 1A BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-4A.indd 2-3 2015/10/19 12:21 PM

tsa dipotso tsa tekotlhaloganyo,tsa puo le ditirwana tsa a re kwaleng

(E KGONA GO FOTHOKHOPIWA)

ISBN: 978-1-77580-236-5

Model Answers Setswana.indd 2-3 2015/10/19 12:52 PM

Page 2: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

Motseletsele wa dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato wa Motheo

E phatlaladitswe ke Molteno Institute for Language and Literacy ka 2014

E duetswe ke Zenex Foundation

Dibuka tsa go Ithuta go Buisa ya Mophato 3

BUKA YA DIKARABO TSA SEKAO

n E tlhamilwe ke: Jenny Katz

n Mankge wa puo ya Setswana: Peter Mekgwe

n Boalo le thulaganyokgabo: Resolution le ihwhiteDesign

© 2014 ke ya Molteno Institute for Language and Literacy

ISBN 978-1-77580-236-5

Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives (CC BY-NC-ND) 4.0 International Licence

Disclaimer: You are free to download and share this work as long as you attribute the Molteno Institute for Language and Literacy, but you may not change this work in any way or use it commercially.

Model Answers Setswana.indd 4-5 2015/10/19 12:52 PM

Page 3: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

i

Diteng Morutabana yo o rategang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ii

Buka 1A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41. Selae sa bofelo sa kuku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42. Ntate o tlhokometse lesea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53. O tlile go dirang jaanong? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64. Tobekano e kana! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

Buka 1B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81. Kausu e e latlhegileng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82. Melekorone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93. Go aba go monate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104. Setshwantsho sa popego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

Buka 2A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121. Ke leotwana la ga mang le? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .122. Neo o kae? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .133. Black-mampatile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .144. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

Buka 2B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161. Thusa! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162. Sephiri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .173. Segwete se segolo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .184. Ke ipaakanyeditse leeto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

Buka 3A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201. Ao, Rre Kgabo! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .202. Go reetsa mmino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .213. Re baka dikuku le nkoko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .224. Bosigo mo polasing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

Buka 3B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241. Ke mang yo o thubileng fensetere? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .242. Lesedi o ya lebenkeleng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .253. Sopo ya maje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .264. Go nna eng fano? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27

Buka 4A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281. Mmutla le Khudu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .282. Toropo ya rona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .293. Tshoswane le tsiekgope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .304. Ke leino la ga mang le? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

Buka 4B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321. Dikeletso tse tharo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .322. Batsoma diphologolo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .333. Tau le peba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .344. Aforika Borwa wa rona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35

Page 4: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

ii

Morutabana yo o rategangPELE O BUISA KGANGPele ga tlhamane nngwe le nngwe mo dibukeng tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula go na le lenaane la mafoko a tlotlofoko le mafoko a a “thata go a buisa”. Barutwana ba tshwanetse go tlhaloganya bokao jwa mafoko a tlotlofoko pele ba buisa tlhamane. Kopa barutwana go kopololela mafoko ano mo dibukeng tsa bone tsa thutiso mme ba kwale dipolelo ka one. Gape kopa barutwana go kopololela mafoko a a “thata go a buisa” mo dibukeng tsa bone tsa thutiso mme ba ikatisetse go a buisa.

FA O SENA GO BUISA KGANGTlhamane nngwe le nngwe mo dibukeng tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula e latelwa ke dipotso tse di farologaneng tsa tekotlhaloganyo, tsa puo le ditirwana tsa a re kwaleng. Tsweetswee tlhomamisa gore barutwana ba gago ba a tlhaloganya gore dipotso le ditirwana tseno di tladiwa jang mo dibukeng tsa bone tsa thutiso gore mongwe le mongwe wa bone a kgone go dira a le nosi, ka bobedi le bobedi le ka ditlhopha tse dinnye.

DIPOTSO TSA TEKOTLHALOGANYO

Go tlhopha karabo mo go di le mmalwaTlhalosetsa barutwana gore ba newa dikarabo di le nne (ka dinako tse dingwe di tharo) tsa potso tse nngwe le nngwe ya dikarabo tseo e ka tswang e le yone, mme karabo e e siameng e nngwe fela. Ba tshwanetse go tlhopha a) kgotsa b) kgotsa c) kgotsa d). Fa ba sena go dira tshwetso ya gore ke karabo efe e e siameng, ba tshwanetse go e kopololela mo bukeng ya bone ya thutiso.

SEKAIO itse jang gore e ne e le moletlo wa matsalo a mongwe?

a) Go ne go na le dimpho le dibalune.b) Go ne go na le kuku e tlhomilwe dikerese.c) Botlhe ba ne ba opela pina ya Happy Birthday.d) Tsotlhe tse di fa godimo.

Ka dinako tse dingwe barutwana ba ka nna ba kopiwa go tlhopha tsela e e siameng e polelo e felelang ka yone.

SEKAIBana ba ne ba seba ka ________.

a) dipalo tsa bone tsa mmetsheb) ditshwantsho tsa bone tsa botakic) dibuka tse ba neng ba di buisad) Ga go epe ya tse di fa godimo.

Tlhalosetsa barutwana gore “Tsotlhe tse di fa godimo” e raya gore ditlhopho tse ba di neilweng tsa a) le b) le c) di siame tsotlhe, fa “Ga go epe ya tse di fa godimo” yone e raya gore ditlhopha tse ba di neilweng mo go a) le b) le c) ga di a siama tsotlhe.

Go latelanya ditiragalo mo tlhamanengTlhalosetsa barutwana gore ba tshwanetse go buisa dipolelo TSOTLHE. Morago ga moo ba tshwanetse go dira tshwetso ya gore ke tiragalo efe e e diregileng pele mo tlhamaneng. Ba kwala nomore 1 mo lebokosong ka fa mojeng fa thoko ga polelo eo. Go tswa foo ba tshwanetse go dira tshwetso ya gore morago ga moo go diragetse eng ba bo ba kwala nomore 2 mo lebokosong fa thoko ga polelo eo, jalo le jalo.

Page 5: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

iii

SEKAINaya dipolelo tse di latelang dinomore ka tatelano go tswa go 1-4.

a) Bana botlhe ba ne ba newa dinaledi tsa gauta ke Mme Magalela.

b) Phaposi-borutelo e ne e le leswe thata e bile e le botlhaswa.

c) Phaposi-borutelo e ne e le phepa e bile e le bothakga.

d) Bana ba ne ba dira ka natla go phepafatsa phaposi-borutelo.

Boammaaruri kgotsa maakaTlhalosetsa barutwana gore ba tshwanetse go buisa polelo nngwe le nngwe mme ba dire tshwetso ya gore a e siame kgotsa ga e a siama. Fa tshedimosetso e siame, ba thala letshwa () mo lebokosong fa thoko ga polelo eo. Fa tshedimosetso e sa siama ba thala sefapaano (X) mo lebokosong fa thoko ga polelo eo.

SEKAIBaya sefapaano (X) fa thoko ga dipolelo tse e leng maaka le letshwao () fa thoko ga dipolelo tse di leng boammaaruri.

a) Mabokoso a diapole le a magapu a boima.

b) Apole e boima go gaisa legapu.

c) Ga go motlhofo gore mongwe le mongwe a rwale dilo ka tlhogo.

d) Dintša, dikatse le dikoko di ja maungo.

Ka dinako tse dingwe barutwana ba kopiwa go kwala B (ya boammaaruri) mo lebokosong fa thoko ga polelo e e siameng, le M (ya maaka) mo lebokosong fa thoko ga polelo e e sa siamang.

SEKAI

Bolela gore a dipolelo tse di latelang di boammaaruri (B) kgotsa maaka (M).

a) Sekaka se mogote e bile se omeletse.

b) Ditau di nna mo matamong.

c) Kruger National Park e kwa Kapa Botlhaba.

d) Mangau a nna mo dikgweng.

DITIRWANA TSA A RE KWALENGTirwana ya a re kwaleng e e tlang morago ga tlhamane nngwe le nngwe e ka dirwa ka bongwe ka bongwe, ka bobedi le bobedi, kgotsa ka ditlhopha. Ditirwana tseno gape di ka dirwa ka katlego ke phaposi yotlhe kgotsa ke setlhopha jaaka dithutiso tsa go kwala mmogo.

DIKGOKAGANO TSE DI GO ROMELANG KWA DIBUKATIRONG TSA DBEFa go kgonegang gone, go dirilwe dikgokagano tsa ditirwana tse di tshwanang tsa Dibukatiro 1 le 2 tsa DBE tsa Mophato 3 go gatelela dilo dingwe tsa puo le ditirwana tse di kgethegileng tsa go kwala.

Tsweetswee ela tlhoko: Boikaelelo jwa dikarabo tseno tsa sekao ke go tlamela wena le barutwana ba gago ka dikaelo tsa dikarabo tse di siameng tse di batliwang ke dipotso tsa tekotlhaloganyo, le ke ditirwana tsa puo le tsa go kwala. Dikarabo tsa sekao di akaretsa memorantamo le dikai. Gakologelwa gore morutwana mongwe le monwge o tlile go araba potso nngwe le nngwe ka tsela ya gagwe. Fa fela karabo ya botlhokwa e le teng mo polelong, e a amogelesega, le fa mafoko a farologana le a karabo ya sekao e go tshitshintsweng gore ke yone.

Fa barutwana ba le bantsi thata mo phaposiborutelong, go ka dirwa difothokhopi tsa dikarabo tsa sekao di bo di newa barutwana ba ba kgonang go tlhatlhoba tiro ya bone sentle le ka go e tlhaloganya, ba ba dirang ka bongwe ka bongwe kgotsa ka bobedi le bobedi kgotsa ka ditlhopha.

Page 6: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

4

1A-1 . Selae sa bofelo sa kuku

A . Tekotlhaloganyo

1. E ne e le matsalo a ga Didi.

2. d) Tsotlhe tse di fa godimo.

3. Mme o ne a sega kuku go nna dilae tse thataro ka gonne go ne go na le batho ba le barataro mo moletlong (mmemogolo, ntatemogolo, ntate, mme, Didi le nnake wa gagwe wa mosetsana).

4. Ntatemogolo o ne a newa selae sa ntlha sa kuku. Didi o ne a newa selae sa bofelo.

5. Didi o ne a ipona a ja aesing e e botshe, ditšheri tse di matarelang tse di khibidu le tšhokolete e e boruma.

6. b) Didi o ne a batla go ja selae sotlhe a le nosi.

7. Mme o ne a naya Lapi bisikiti ya dintša ka gonne dintša di tshwanetse go ja dijo tsa dintša fela. Dijo tse di jewang ke batho, ka gonne dijo tse di botshe jaaka kuku, di ka lwatsa ntša.

8. Didi o tla bo a le dingwaga tse somethataro.

B . Go dirisa puo

1. ‘Nnyaa, Lapi! Ke kuku ya me e,’ Didi a rialo .2. Kuku e ne e na le dikerese, aesing, ditšheri le tšhokolete .

C . A re kwaleng

SEKAIRe tsoga go sa le moso rotlhe ka Letsatsi la Keresemose re bo re ipaakanyetsa go ya kerekeng. Ka Keresemose nngwe le nngwe Mme o re rekela sengwe se se ntšha sa go apara gore re nne bantle. Fa kereke e sena go tswa re tla gae re bo re thusa Mme go apaya dijo tsa motshegare. Re ja nama ya koko le ya nku, le jeli le khasetete. Gape Mme o re rekela dimonamone le ditšhokolete. Ka dinako tse dingwe re newa dimpho. Morago ga dijo tsa motshegare re etela ditsala tsa rona. Ke rata Letsatsi la Keresemose ka gonne ke itumelela go nna le ba lelapa la rona le go ja dijo tse di monate!

Page 7: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

5

1A-2 . Ntate o tlhokometse lesea

A . Tekotlhaloganyo

1. Mme o ne a ya kopanong.

2. c) Ntate o ne a ise a ke a tlhokomele Mogapi a le nosi

3. Ntate o ne a bina-bina le Mogapi.

4. Nnyaa, Mogapi o ne a sa rate pina e Ntate a neng a e opela ya nkunkurulele, kgaotsa nnaka. O ne a tswelela pele ka go lela.

5. a) Mogapi o ne a ja piere le go nwa mashi. X

b) Ntate o ne a lemoga gore go tlhokomela lesea ga go motlhofo.

c) Ntlo e ne e le phepa le bothakga fa Mme a goroga mo gae. X

d) Mogapi le Ntate ba ne ba robetse fa Mme a goroga mo gae.

6. Mogapi o ne a sa tlwaela go tlhokomelwa ke Ntate. O ne a batla Mme.

7. b) o ne a akanya gore Ntate le Mogapi ba nnile le nako e e monate thata

B . Go dirisa puo

1. ‘Gotlhe go tla siama,’ Ntate a rialo.

2. ‘O lelela eng, Mogapi?’ Ntate a rialo.

C . A re kwaleng

SEKAI y Tlhola gore a o tlhoka go fetola mongato wa ga Mogapi.

y Naya Mogapi piere gore a e je. Mo tsenye bebe pele.

y Naya Mogapi botlolo ya mashi gore a nwe. O se ka wa lebala go e thuthafatsa.

y Fa Mogapi a lela, mo kuke mme o bue le ene kgotsa o mo opelele.

y Naya Mogapi ditshamekisa-lesea gore a tshameke ka tsone.

Ke go eleletsa masego!

Translators: if you have fewer describing words (2 or 3) in your language then just change the number in the instruction

Page 8: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

6

1A-3 . O tlile go dirang jaanong?

A . Tekotlhaloganyo

1. b) mosimane yo o sa itshwareng sentle

2. c) o botlhaswa e bile ga a na mekgwa e e siameng

3. Mokgweetsi wa tekesi o ne a omanya Kopo ka gonne Kopo o ne a tshela tsela fa pele ga tekesi mme mokgweetsi a batla a mo thula.

4. Bana ba ne ba galefile ka gonne botlhe ba ne ba letile ka bopelotelele mo moleng gore ba tsene mo phaposing. Kopo o ne a tshwanetse go ya kwa morago mo moleng le go letela nako ya gagwe.

5. Nini o ne a galefa ka gonne Kopo o ne a tsaya dikerayone tsa gagwe. O ne a tshwanetse go adima dikerayone tseo mo go ene.

6.

a) Kopo o ipotsa gore ke eng fa botlhe ba mo galefetse. 2

b) Kopo o botlhaswa e bile ga a na mekgwa e e siameng. O ne a fosa ausi wa gagwe ka heke.

1

c) Kopo o kelotlhoko e bile o bothakga. E bile o latlhela le matlakala a gagwe mo bining.

3

7. Kopo o ithutile gore ope ga a rate motho yo o senang mekgwa e e siameng le yo o botlhaswa yo o latlhelang matlakala a gagwe fa fatshe. O ithutile gore go botoka go nna phepa le bothakga. O ne a ithuta go itshwara ka bonolo le botsalano. O ne a ithuta go itlotla le go tlotla ba bangwe.

B . Go dirisa puo

Tshimologo ya kgang: botlhaswa / ga a kelotlhoko / ga a pelotelele / o latlhela matlakala fa fatshe / ga a na mekgwa e e siameng

Tsebe 28: mekgwa e mentle / ka fa a lebegang a le phepa le bothakga ka gone / o leta ka bopelotelele / o latlhela matlakala a gagwe mo bining ya matlakala / ke mosimane yo o siameng

C . A re kwaleng

SEKAIKe akanya gore selo se se maswe thata se Kopo a se dirileng ke fa a ne a taboga a tshela tsela. O batlile a thulwa ke tekesi. Go nna botlhaswa le go nna le mekgwa e e sa siameng le go latlhela matlakala fa fatshe ga go a siama, mme ga go kotsi. Mme go tshela tsela e e tlhanaselang dikoloi go kotsi thata. Di ka go bolaya! Re tshwanetse go tshela tsela fa go nang le roboto gone ka dinako tsotlhe. Gape re tshwanetse go tlhomamisa gore ga go na dikoloi tse di tlang fa re e tshela.

Page 9: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

7

1A-4 . Tobekano e kana!

A . Tekotlhaloganyo

1. Phaposi-borutelo e ne e le leswe e tobekane.

2. d) Tsotlhe tse di fa godimo.

3.

dimmopo pente X

matsela maborashe a go gotlha

tšhoko X dipampiri X

4.

a) Bana botlhe ba ne ba newa dinaledi tsa gauta ke Mme Magalela. 4

b) Phaposi-borutelo e ne e le leswe thata e bile e le botlhaswa. 1

c) Phaposi-borutelo e ne e le phepa e bile e le bothakga. 3

d) Bana ba ne ba dira ka natla go phepafatsa phaposi-borutelo. 2

5. Bana ba ne ba itumetse ka gonne e ne e le letsatsi la bofelo la kotara mme jaanong e ne e le malatsi a boikhutso a sekolo.

B . Go dirisa puo

1. Maabane bana ba ne ba phepafatsa phaposi-borutelo.

2. Ka moso bana ba tla phepafatsa phaposi-borutelo.

C . A re kwaleng

SEKAILetsatsi le re neilweng dinaledi tsa gauta ka lone!E ne e le letsatsi la bofelo la kotara. Mme Magalela o ne a re bolelela gore re tshwanetse go phepafatsa phaposi-borutelo ka gonne e ne e le leswe thata e tobekane. O ne a tla ka dikgamelo tsa metsi a a nang le sesepa, matsela, maborashe a go koropa, mafeelo, dimmopo le dikgetsana tsa matlakala. Mme o ne a re kgaoganya ka ditlhopha a bo a re naya ditiro tse di farologaneng. Setlhopha se ke neng ke le mo go sone se ne se phimola letlapanakwalelo. Ke ne ka tsaya sephimola letlapanakwalelo mme ka se itaya ka rula gore ke se phepafatse. Botlhe mo setlhopheng ba simolola go nkomanya gore ke ye kgakala kwa ntle ka gonne ba ne ba gotlhodisiwa ke lerole la tšhoko! Bana bangwe mo ditlhopheng tse dingwe ba ne ba sena tsebe ka dinako tse dingwe mme kwa bofelong botlhe ba ne ba dira ka natla. Mme Magalela o ne a re itumeletse thata mo a neng a naya mongwe le mongwe wa rona naledi ya gauta! Go tla bo go le monate go boela mo phaposi-borutelong ya rona e e phepa, e e bothakga ka kotara e e tlang!

Page 10: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

8

1B-1 . Kausu e e latlhegileng

A . Tekotlhaloganyo

1. Modise o ne a ya sekolong. Ke a itse ka gonne o ne a apara diaparo tsa sekolo gape kgang ya re “Modise o ipaakanyetsa go ya sekolong”.

2. Modise o ne a batla kausu ya gagwe.

3. a) lae ka fa kamoreng c noga

b) botlhapelo a segokgo

c) lebokoso ka fa boapelong b Ausi

4. Ausi wa ga Modise o ne a galefile ka gonne o ne a sa batle go bonwa ke ope fa a tlhapa, mme Modise o ne a bula kgoro ya botlhapelo a sa kokota.

5. a) Ke kgaitsadie yo monnye.

6. Modise o fitlhetse kausu ya gagwe e kgomaretse fa morago ga borukgwe jwa gagwe.

7. a) ka fa morago ga garetene – maaka

b) ka fa tlase ga kobo le ka fa tlase ga bolao – boammaaruri

c) mo marulelong – maaka

8. Ke akanya gore Modise o ne a rwala kausu ya gagwe le ditlhako tsa gagwe tsa sekolo a bo a tabogela sekolong ka bonako jo a neng a ka kgona ka jone ka gonne o ne a setse a siilwe ke nako.

B . Go dirisa puo

Mafoko a mmala: tshweu, pududu, tshetlha, ntsho, tala, phifadu

hempe e tshweu, jesi e pududu, dikausu tse di tshetlha, segokgo se se ntsho, lebokoso le le tala, noga e e phifadu

C . A re kwaleng

SEKAIMosala yo o rategang

Maabane fa ke ne ke apara ke ipaakanyetsa go ya sekolong, ke ne ke sa bone nngwe ya dikausu tsa me. Ke ne ka e batla gotlhe mo kamoreng. Morago ga moo ka leba mo laeng ya oteropo ya me mme ka fitlhela go na le segokgo se segolo se se ntsho! Morago ga moo ka ya go leba ka fa boapelong. Ke ne ke leba mo teng ga lebokoso le legolo mme ka fitlhela go na le noga! Morago ga moo ka ya go leba ka fa botlhapelong. Ke ne ka bula kgoro mme ausi wa me o ne a le ka fa teng a tlhapa. O ne a nkgalefela tota! Seo se ntshositse go di gaisa tsotlhe!

Ka yone nako eo ka utlwa kgaitsadiake yo monnye Lebo a goga sengwe ka fa morago ga me. Ke ne ka retologa mme ka fitlhela kausu ya me e kgomaretse ka fa morago ga borukgwe jwa me jo bo khutshwane! Ke ne ke ikutlwa ke le seeleele tota. Ke ne ka taboga ka lebelo fela thata gore ke goroge kwa sekolong ka nako. Go simolola jaanong, ke akanya gore ke tla nna kelotlhoko thata fa ke apara!

Tsala ya gago,

Modise

Page 11: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

9

1B-2 . Melekorone

A . Tekotlhaloganyo

1. Kgang e diragaletse kwa phakeng.

2. d) Tsotlhe tse di fa godimo.

3. Nunu o ne a ya ka tlhamalalo kwa melekoroneng ka gonne o ne a o rata go gaisa tsotlhe.

4. c) o ka nna wa tsewa ke sedidi le go ikutlwa o lwala

5.

a) Maria o ne a lemoga gore bana ba bannye ba ne ba tlhoka go ntshiwa. 3

b) Jin le Jonah le bone ba simolola go lwala. 2

c) Kagiso o ne a thusa Maria go emisa melekorone. 4

d) Nunu o ne a simolola go lwala mo melekoroneng. 1

6. a) ba ne ba na le maikarabelo e bile ba le bonolo

7. Maria le Kagiso ba ne ba kgona go dikologa ka bonako mo melekoroneng ka gonne ke bana ba bagolwane, ba batona e bile ga ba boife.

B . Go dirisa puo

Mafoko ano a tlhalosa Nunu, Jin le Jonah: nnye, tshogile, lwala, sedidi, boifa

DIKAI y Peba e nnye mme tlou yone e kgolo.

y Gantsi ke a tshoga pele ke kwala teko.

y Mogolole o ne a tshwanelwa ke go nwa molemo ka gonne o ne a lwala.

y Ke tsewa ke sedidi fa ke dikologa ke sa eme.

y Ke ne ke boifa fa ke ne ke bona ntša e kgolo e tla kwa go nna.

C . A re kwaleng

SEKAIKe kile ka ya kwa phakeng fa ke le dingwaga di le tlhano. Ke ne ke tshameka mo sereleding le mo diswinking le mo melekoroneng. Ke ne ke rata sereledi go di gaisa tsotlhe. Se ne se le kwa godimo mme ke ne ke sa boife.

Ga go na diphaka gaufi le kwa gae mme go na le lebala le bana ba yang go tshameka kwa go lone. Ke ya kwa lebaleng Matlhatso mongwe le mongwe go ya go tshameka bolo le tsala ya me Mogomotsi. Ka dinako tse dingwe mogolole le ene o tla go tshameka. Fa re le barataro kgotsa go feta re ikgaoganya ka ditlhopha re bo re gaisana. Re ijesa monate!

Page 12: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

10

1B-3 . Go aba go monate

A . Tekotlhaloganyo

1. Batho ba ne ba tlisa mefuta e merataro ya maungo: diapole, dipiere, diphopho, diperekisi, magapu, dipeinapole

2. a) yo o senang batsadi

3. Mosetsana o ne a dirisa kolotsana ka gonne legapu le ne le le boima thata go ka le kuka.

4. Mosimane o ne a kuka dipeinapole ka pitsa ka gonne dipeinapole di na le matlhare a a bogale, a a tlhabang a a ka go tlhabang le go go ngapa.

5. Badiri mo loagong ba ne ba dirisa bene go isa maungo otlhe kwa legaeng la masiela.

6.

a) Mabokoso a diapole le a magapu a boima.

b) Apole e boima go gaisa legapu. X

c) Ga go motlhofo gore mongwe le mongwe a rwale dilo ka tlhogo.

d) Dintša, dikatse le dikoko di ja maungo. X

7. d) Batho ba ne ba aba maungo.

B . Go dirisa puo

1. Mafoko a a mo kgannyeng a a dirisitsweng 2. go tlhalosa maungo a a farologaneng:

tala

serolwana

phuphurega

matute

monate

botshe

C . A re kwaleng

SEKAIMaungo a na le dibitamine tse di botlhokwa tse di thusang go boloka mebele ya rona e itekanetse. Maungo a a farologaneng a na le dibitamine tse di farologaneng. Ka sekai, phopho, dimenku, dinamune le diratsuru di na le bitamine C. Legapu le le botshe, diapolekose le diperekisi di na le bitamine A. Maungo a na le metsi a mantsi a a botlhokwa mo mebeleng ya rona. Go botoka thata go ja maungo jaaka diapole le diterebe mo boemong jwa go nwa matute a maungo, a a tsentsweng sukiri e ntsi. Re tshwanetse go leka go ja maungo a mabedi a a foreshe ka letsatsi. Gape maungo a naya mebele ya rona maikatlapelo.

Sekai sa apole le matlhalosi

khibidu tala

kgolokwe matute

borethe phatsima

phuphurega thata

botshe botlha

Page 13: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

11

1B-4 . Setshwantsho sa popego

A . Tekotlhaloganyo

1. Ke buisitse ka metopo, didiko, dikhutlotharo, dikhutlonnetsepa le dikwere.

2. Bana ba ne ba thala metopo pele. Lee le na le popego eno.

3. Selae sa kuku le selae sa pizza di na le popego ya khutlotharo.

4. Sekwere le khutlonnetsepa di batla di tshwana ka gonne ka bobedi di na le matlhakore a le mane. Di a farologana ka gonne matlhakore otlhe a sekwere a a tshwana (lekana), mme ke matlhakore a a lebaganeng fela a khutlonnetsepa a a tshwanang (lekanang).

5. c) Mme Tami o ne a re phologolo e ne e na le selopo.

6. Bana ba ne ba tlhoka dipopego di le robonngwe fa di feletse go dira tlou – motopo o le mongwe, sediko se le sengwe, dikhutlotharo tse pedi le dikhutlonnetsepa di le tlhano.

7. a) Bana ba ne ba segolola dipopego. 2

b) Bana ba ne ba dirisa dipopego go dira ditlou. 3

c) Bana ba ne ba thala dipopego tse di farologaneng. 1

B . Go dirisa puo

1. dipopego, khutlotharo, motopo, sediko, sekwere, tlou

2. Maina: bana, diboloko, mabokoso Letlhaodi: dinnye

3. Maabane bana ba ne ba thala dipopego tse di farologaneng. Ka moso bana ba tla thala dipopego tse di farologaneng.

C . A re kwaleng

Ka fa o ka dirang tlou ka gone o dirisa dipopego1. Thala motopo o mogolo.

2. Thala sediko se sennye.

3. Thala dikhutlotharo tse pedi tse dinnye tsa bogolo jo bo lekanang.

4. Thala dikhutlonnetsepa tse nne tsa bogolo jo bo lekanang.

5. Thala khutlonnetsepa e le nngwe e telele, e tshesane.

6. Batla pampiri e kgolo e e sekwere e o ka ngaparetsang dipopego tsotlhe mo go yone.

7. Segolola dipopego tsotlhe.

8. Kopanya dipopego ka kelotlhoko go dira setshwantsho sa tlou (motopo ke mmele, sediko ke tlhogo, dikhutlotharo tse pedi ke ditsebe, dikhutlonnetsepa tse dinnye tse nne ke maoto mme khutlonnetsepa e telele, e tshesane ke selopo).

9. Ngaparetsa dipopego mo pampiring.

10. Thala matlho a tlou, molomo le mogatla.

Page 14: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

12

2A-1 . Ke leotwana la ga mang le?

A . Tekotlhaloganyo

1. a) mo motseng X

b) mo toropong

c) kwa losing

2. Kabelo o ne a batla go nna mothudi wa dikoloi fa a gola ka gonne o ne a rata dikoloi fela thata.

3. Kabelo o ne a bona leotwana le legolo le le tsabakelang le lentle le letse fa thoko ga tsela.

4. b) ditekesi le dikoloi

5. Leotwana le ne le le legolo thata mo go la sekuta.

6. Koloi e ntsho e ne e sa kgone go kgweediwa ka gonne e ne e sena leotwana.

7. a) O ne a jesa Kabelo mareu ka koloi ya gagwe e ntle e ntsho.

B . Go dirisa puo

1. a) Kabelo o ne a bona leotwana fa thoko ga tsela.

b Ditonki tse pedi di ne di goga karaki.

c) Mosadi o ne a feta ka sekuta.

2. a) Kabelo o bona leotwana fa thoko ga tsela.

b) Ditonki tse pedi di goga karaki.

c) Mosadi o feta ka sekuta.

C . A re kwaleng

SEKAIKabelo: Dumela, Mama! Ke fitlhile!

Mme wa ga Kabelo: Kabelo, bosigo jaana! O ntse o le kae?

Kabelo: Ke kopa tshwarelo, Mama. Ke ne ka bona leotwana le le ntle, le legolo, le le tsabakelang fa thoko ga tsela mme ka swetsa ka gore ke batlisise gore ke la ga mang.

Mme wa ga Kabelo: Mme ke letsatsi lotlhe o tsamaile! Goreng o tsere lobaka jaana?

Kabelo: Ke ne ke emisa mongwe le mongwe yo o neng a feta a kgweetsa go mmotsa gore a e ne e le leotwana la gagwe. Mme botlhe ba ne ba re ga se lone. Kwa bofelong ga feta lori e e gogang dikoloi e goga koloi e ntle e ntsho. Leotwana leo e ne e le la koloi eo! Mama, mong wa lone o ne a itumetse tota, a re o tlile go boa a tla go njesa mareu ka koloi ya gagwe e ntle e ntsho fa e sena go baakanngwa! Ke tsamaye le ene?

Mme wa ga Kabelo: Ee, o ka tsamaya le ene! O tlhoka go lebogelwa se o se dirileng, mosimane wa me. Mme mo nakong e e tlang o nkitsise kwa o leng teng gore ke se ka ka tshwenyega.

Kabelo: Ke tla dira jalo, Mama. Ke kopa tshwarelo.

Page 15: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

13

2A-2 . Neo o kae?

A . Tekotlhaloganyo

1. a) gaufi le noka

2. Neo o ne a romilwe go ya go gelela metsi a a foreše kwa nokeng gore botlhe ba nwe.

3. Go ne go le mogote mme lelapa le ne le dira ka natla go aga mokgoro o moša.

4. c) leobu, segwagwa le mokgaditswane

5. Neo o ne a rwele kgamelo ya metsi ka tlhogo a dira gore e se ka ya wa.

6. a) Neo o ne a ikhutsa mo moriting. 3

b) Neo o ne a kgetla malomo. 2

c) Neo o ne a dira dipaterone ka maje mo godimo ga santa. 1

7. Nyaa, o ne a sa itlhaganela. O ne a goga dinao – a tshameka, a tlotla, a ikhutsa, jj. le fa a ne a itse gore lelapa la gaabo le ne le mo emetse.

8. d) b le c

B . Go dirisa puo

1. maina: segwagwa, leje lediri: ntse letlhaodi: nnye/tala

2. maina: lelapa, ntlo lediri: aga letlhaodi: ntšha

3. maina: Neo, malomo lediri: kgetla letlhaodi: mantle

C . A re kwaleng

Mang? O dirileng?Nomore ya tsebe

Neo o ne a ile go gelela metsi 12

Kgaitsadie Neo le mogolowe ba sega bojang go dira marulelo 13

Mme le nkoko wa ga Neo ba polasetara mabota ka seretse 15

Ntataagwe Neo le ntataagwemogolo ba aga marulelo 17

Page 16: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

14

2A-3 . Black-mampatile

A . Tekotlhaloganyo

1. a) o ne a batla go tshameka le bana ba bagolo mo go ene

2. Kabo o ne a bala go fitlha kwa go 20 go naya ditsala tsa gagwe nako ya go iphitlha.

3. Kabo o ne a bona go setlhako se tlhagile ka fa tlase ga garetene. O ne a bona kobo e suta mo godimo ga bolao. O ne a utlwa modumo mo teng ga khaboto ya mafeelo.

4. c) boapelo, phaposi ya borobalo le phaposi ya bonno

5. E ne e le nako ya dijotsa motshegare mme a bitsa bana go tla go ja.

6. “Mmmm, re lebogela dijo tse di monate tsa motshegare.”

7. Moagi o ne a iphitlhile ka fa tlase ga tafole ya phaposi ya bojelo.

8. a) Kabo o ne a re ke ene a fentseng. 3

b) Kabo o ne a bala go fitlha kwa go 20 gore ditsala tsa gagwe di ye go iphitlha. 1

c) Moagi o ne a re Kabo ga a mmona ka jalo ke ene a fentseng. 4

d) Kabo o ne a bona ditsala tsa gagwe tse tharo. 2

B . Go dirisa puo

1. Go siame, a re yeng!2. Kabo o tabogela mo teng ga phaposi ya bonno .3. Ba kae basetsana ba le?

C . A re kwaleng

SEKAI: poeletso ya leinane leno

Leina: Blessing Kunene Letlha: 24 Seetebosigo 2014 Setlhogo sa kgang: Black-mampatile

Baanelwa-bagolo mo kgannyeng eno ke mosimane yo o bidiwang Kabo, ditsala tsa gagwe tse tharo Sam, Jen le Kim, le nnakaagwe e leng Moagi.

Kabo le ditsala tsa gagwe ba tshameka black-mampatile. Ga ba lemoge gore nnakaagwe Kabo e leng Moagi le ene o tshameka le bone. Fa Kabo a bala go fitlha kwa go 20 ditsala tsa gagwe di ya go iphitlha. Kabo o ya go batla ditsala tsa gagwe mme a kgona go ba bona botlhe. O fenya motshameko! Bana ba a bidiwa go tla go ja. Ka tshoganyetso ba utlwa lentswe la ga Moagi ka fa tlase ga tafole. Moagi a re ke ene a fentseng ka gonne Kabo ga a mmona!

Karolo e ke e ratang thata ke fa Moagi a simolola go bua a le ka fa tlase ga tafole ya phaposi ya bojelo. Botlhe ba ne ba maketse tota! Moagi ke ngwananyana yo o rategang tota.

Ke rata motshameko ono ka gonne ke itse go tshameka black-mampatile e bile go ne go le monate go buisa ka bana ba bangwe ba tshameka motshameko ono. Ke ratile le tsela e e tshegisang e motshameko ono o fedileng ka yone.

Page 17: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

15

2A-4 . Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

A . Tekotlhaloganyo

1. b) kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

2. Go ne go le mariga. Tsebe 32 ya re “letsatsi lengwe go le mariga” e bile monna o ne a apere diaparo tsa mariga.

3. Ba ne ba ganetsana ka ga gore ke mang yo o nonofileng go feta yo mongwe.

4. c) go apola monna jeresi

5. Go ne go tsogile lerole le matlhare a phailakwa ke phefo. Phefo e ne ya phaila hutse ya monna. Gape e ne ya diga seolelatlakala le banka ya legong.

6. Monna o ne a tswala jeresi ya gagwe ka go e tshwara thata.

7. a) Phefo e ne ya foka mme monna a tswala jeresi ya gagwe ka go e tshwara thata. 3

b) Mongwe le mongwe wa bone o nnile le nako ya go leka go apola monna jeresi. 2

c) Letsatsi le ne la bonesa mme monna a apola jeresi ya gagwe. 4

d) Letsatsi le phefo di ne di ganetsana ka ga gore ke mang yo o nonofileng go feta yo mongwe. 1

8. Letsatsi le ne la fenya. Seno se supa gore ga o tlhoke go dirisa dikgoka le go galefa gore o nonofe le go nna le maatla. Letsatsi le ne le le bonolo mme le fa go ntse jalo la fenya kgaisano.

B . Go dirisa puo

1. Go tsididi gompieno ka jalo apara bothitho.

2. Buela kwa tlase fa o le mo kerekeng.

3. Ditlhare di a obega fa phefo e foka thata.

4. Katsana e tshwanetse go tshwarwa ka bonolo.

C . A re kwaleng

SEKAI: Bukatsatsi ya me ya maemo a bosa

Lamatlhatso 2 Phatwe 2014

Maemo a bosa gompieno, go ne go tlhabile letsatsi e bile go le tsididi. Go ne go sena phefo. Go fifala ka bonako mariga.

Latshipi 3 Phatwe 2014

Go ne go tlhabile letsatsi gompieno. Go ne go le monate e bile go le bothitho kwa ntle. Ke ne ka apola jeresi ya me. Mme go ne go le tsididi mo teng ga ntlo.

Mosupologo 4 Phatwe 2014

Go ne go tlhabile letsatsi gompieno go le marunyana. Go ne go le phefonyana.

Labobedi 5 Phatwe 2014

Go ne go le maru gompieno e bile go le tsididi. Pula e nele go le gonnye thapama. Ke ne ka rwala mmese wa me gompieno.

Laboraro 6 Phatwe 2014

Go ne go tlhabile letsatsi gompieno mme go le tsididi. Go ne go foka phefo e tsididi thata. Ke ne ka rwala mmese wa me le sekhafo sa me gompieno.

Labone 7 Phatwe 2014

Go ne go tlhabile letsatsi gompieno. Go ne go le tsididi mme go sena phefo. Maabane go ne go le serame tota. Ke robetse ke apere dikobo tse pedi.

Labotlhano 8 Phatwe 2014

Go ne go tlhabile letsatsi gompieno e bile go le tsididi. Go ne go le lefifi ka 5.45pm. Ga ke rate mariga. Ke bala malatsi go fitlha selemo se tsena!

Page 18: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

16

2B-1 . Thusa!

A . Tekotlhaloganyo

1. Katse e e Nonneng e ne ya bona nonyane mo setlhareng, mme e ne e batla go e tshwara le go e ja.

2. Mimi o ne a akanya gore Katse e e Nonneng e ne e kaletse mo setlhareng, mme o ne a batla go e thusa go fologa.

3. Ausi Rina o ne a tsamaya gaufi le setlhare mme a utlwa Don a goa a kopa thuso.

4. b) O ne a relela mme a kalela mo dikaleng.

5. Ba ne ba tshogile ka gonne ba ne ba akanya gore ba tla nna ba kaletse mo setlhareng sa ruri!

6. c) O ne a tlisa setepisi.

7. Katse e e Nonneng e ne e sa tlhoke thuso ka gonne e ne ya kgona go photsa e sa thusiwa ke ope.

8. Malome Soli .

a) o ne a le botlhale X

b) o ne a palama ditlhare

c) o ne a ruile katse

B . Go dirisa puo

1. ‘Tsweetswee nthuse!’ Mimi a goa jalo .2. Mimi, Don le Ausi Rina ba ne ba kaletse mo setlhareng .3. Goreng Malome Soli a ne a tsamaya?

C . A re kwaleng

SEKAI1. Mo godimo ga lebotaLetsatsi lengwe ke ne ka ya go tshameka kwa gaabo tsala ya me Jabu. Go ne go na le lebota le le kwa godimo fa gare ga tshingwana ya bo Jabu le tshingwana ya baagelani. Re ne re batla go leba tshingwana ya moagelani ka jalo ra palamelela kwa godimo ga lebota. Fa ke fitlha kwa godimo ke ne ka potisetsa maoto a me ka kwa ga lebota mme lenao la me la diga lebone ka kwa ga lebota. Le ne la wela fa fatshe mme la tšhwatlagana. Jabu a tshoga mme a gologa mme nna ke ne ke tshogile thata. O ne a bitsa Mme gore a tle go tsaya setepisi gore ke fologe. Mme ke ne ka fologa fa mme a sena go goroga go tla go ntsaya. Re ne ra tshwanela go duela moagelani go reka lebone le le ntšha mme ke ne ka otlhaiwa. Nka se tlhole ke palamela kwa godimo ga lebota gape!

Page 19: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

17

2B-2 . Sephiri

A . Tekotlhaloganyo

1. Sephiri e ne e le mpho ya lesea la morutabana e ba mo makaditseng ka yone.

2. d) Ga go epe ya tse di fa godimo.

3. Bana ba ne ba seba ka dimpho tse ba neng ba tletse lesea la ga Mme Tire ka tsone.

4. “O maketse ka gonne bana ba rata dikgang.”

5. Gantsi bana ba ja dijo tsa bone tsa motshegare, ba a tabogakaka le go tshameka metshameko mmogo ka nako ya boikhutso.

6.

a) Mme Tire o ne a sa tlhaloganye gore ke eng fa ba ne ba seba thata jaana. 2

b) Kwa bofelong Mme Tire o ne a tlhaloganya gore ke eng fa bana ba ne ba seba! 4

c) Morago ga boikhutso bana ba ne ba makatsa Mme Tire ka go mo naya seroto sa dimpho tsa lesea la gagwe.

3

d) Bana ba ne ba sa fetse go seba mo tlelaseng. 1

7. a) a maketse e bile a itumetse

B . A re kwaleng

1. A maseadibutsheditamidibebeditshamekisa-leseamabotlolo a leseamengatomashi

A sekolomaborashe a go pentadipenseledikeredidesekediruladiaparo tsa sekolodipalo

2. DIKAI y Masea a rata go anya ditami. y Dibebe di boloka masea a le phepa fa a ja. y Go botlhokwa gore masea a nwe mashi.

y Ke dirisa sekere go segolola ditshwantsho. y Re dirisa dirula go sega mela e me telele. y Ke tshwere dipalo tsotlhe.

A maseadibutshe – butsheditami – tamidibebe – bebeditshamekisa-lesea – setshamekisa-leseamabotlolo a lesea – botlolo ya leseamengato – mongatomashi – mashi

A sekolomaborashe a go penta – borashe jwa go pentadipensele – penseledikere – sekeredideseke – desekedirula – ruladiaparo tsa sekolo – seaparo sa sekolodipalo – palo

C . Go dirisa puo

Page 20: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

18

2B-3 . Segwete se segolo

A . Tekotlhaloganyo

1. Molemi Tau o ne a lemile tshingwana ya merogo.

2. O ne a lemile ditamati, diletase, ditapole le digwete.

3. b) dibeke di le mmalwa

4. Molemi Tau o ne a nosetsa tshingwana, a kumola mofero le go tlhomamisa gore mmu o ne o siametse merogo gore e gole sentle.

5. a) Segwete se ne se le segolo thata.

6. Mosadi wa Molemi Tau, morwaabone, kolobe, katse le peba tsotlhe di ne tsa bidiwa go tla go thusa.

7. a) Mosadi wa Molemi Tau o ne a bitsa peba. M

b) Segwete se ne se sa kumoge. B

c) Katse e ne ya tshwara kolobe. B

d) Molemi Tau o ne a bitsa morwaawe go tla go thusa. M

8. Peba e ne e ikgantsha ka gonne e ne e dumela gore ke nonofo ya yone e e kumotseng segwete mo mmung.

B . Go dirisa puo

1. Pebanyana ya ema ya itlhotlhora lerole. Ya ema e tlhamaletse e bo e gogomosa mesifa ya yone. ‘Lo mpitse gape nako nngwe le nngwe fa lo tlhoka thuso,’ ya rialo, mme ya tswa ya tsamaya e ikgantsha.

2. Pebanyana e a ema e bo e itlhotlhora lerole. E ema e tlhamaletse e gogomosa mesifa ya yone. ‘Lo mpitse gape nako nngwe le nngwe fa lo tlhoka thuso gape,’ e rialo, mme e tswa e tsamaya e ikgantsha.

C . A re kwaleng

SEKAI

RESIPE YA SALATE YA MEROGO (e lekana batho ba le 10)

Ditswaki (se o se tlhokang)

Leba DIKARABO TSA SEKAO tsa Buka 3B-3 Sopo ya maje go sekai sa resipe ya

sopo e e nang le digwete.

8 ya dikopi tsa khebetšhe e e kgabetleletsweng 1 _ 4 ya kopi ya segwete se se kgabetleletsweng2 ya maswana a eie e e kgabetleletsweng 1 _ 2 ya kopi ya mayonaise 1 _ 3 ya kopi ya sukiri 1 _ 4 ya kopi ya maši

1 _ 4 ya kopi ya metsi a kirimi2 1 _ 2 ya maswana a ratsuru1 1 _ 2 ya maswana a aseine e tshweu 1 _ 2 ya leswana la tee la letswai 1 _ 8 ya leswana la tee la pepere

Mokgwa (se o tshwanetseng go se dira)

1. Kgabetlelela khebetšhe le digwete.2. Tswakanya mayonaise, sukiri, maši, metsi a kirimi, matute a ratsuru,

aseine, letswai le pepere mo sejaneng se segolo o di fuduwe go fitlha di nna borethe.

3. Tsenya khebetšhe, digwete le eie, mme o di tswakanye sentle.4. Di khurumele mme o di tsenye mo setsidifatsing diura di le 2 pele o e tshola.

Page 21: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

19

2B-4 . Ke ipaakanyeditse leeto

A . Tekotlhaloganyo

1. Batho ba ne ba tsamaya ka Gautrain go ya kwa boemafofaneng.

2. Batho ba nna mo Gauteng ka gonne Gautrain e mo Gauteng.

3. a) diterena c mo metsing

b) difofane a mo mmung

c) dikepe b mo moweng

4. Moithuti o ne a paka beke ya go robala ka gonne o ne a ya go kampa. Ka dinako tse dingwe fa o tsaya leeto la go kampa ga go na malao kgotsa dikobo.

5. a) o tsaya leeto go ya go tshamekela sekolo sa gagwe kirikete

6. Morekisi o tsaya leeto le ngwana.

7. O paka dilo tse di jaaka borashe jwa meno, sesepa sa moriri, sesepa sa go tlhapa, molemo wa kalafi, borashe jwa moriri, setlolo sa magwafe, setlolo sa mmele, jj.

8. c) diterena le difofane

B . Go dirisa puo

Nkoko o paka beke ya gagwe ya dilo tsa go tlhapa.

‘Ke itumeletse leeto la me. Ke rata go tsaya maeto,’ o bolela jalo.

C . A re kwaleng

DIKAI1. Ke nna kwa Diepkloof kwa Soweto. Ka Sedimonthole yo o fetileng, nna le mogolole re ne ra tsaya

leeto go ya kwa Mtubatuba kwa Kwazulu-Natal. Mme o ne a nthusa go paka beke e nnye ya diaparo, borashe jwa meno le kamo ya me. Ke ne ka tshwanelwa ke go tshwara bolo ya me ya maoto. Re tsamaile ka tekesi. Tekesi e ne e le mogote e bile e tletse batho. Go re tsere diura di le supa go fitlha teng. Ga ke a itumelela leeto leo.

2. Ntate ke molatedi wa setlhopha sa kgwele ya dinao sa Mpumalanga Black Aces. O ne a re rekela ditekete tsa go ya go bogela Aces e tshameka le Golden Arrows. Motshameko o ne o le kwa Setadiamong sa Mbombela. Tekete ya ga ntate e ne e le R40 mme ditekete tsa ga mogolole, kgaitsadiake le nna e ne e le R20. E ne e le motshameko o o kgatlhang tota. Re ne re itumetse ka gonne Aces e ne ya fenya 1-0.

Page 22: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

20

3A-1 . Ao, Rre Kgabo!

A . Tekotlhaloganyo

1. Mme Kgabo o ne a baka lofo ya borotho jo bo monate a bo a segelela kase.

2. c) gore bo tsidifale

3. Rre Kgabo o ne a apara sutu le hutse mme a tlela Mme Kgabo malomo.

4. Mme Kgabo o ne a batla go nna montle mo go Rre Kgabo ka gonne o ne a mo rata thata.

5. d) Tsotlhe tse di fa godimo.

6. Mme Kgabo o ne a ipaakanya moriri. Gape o ne a itshasa setlolontlafatsi, a itshela senkgisamonate, a itsenya dibenyane a bo a apara diaparo tse dintle.

7. Ee, ka gonne Rre Kgabo o ne a le pelotshetlha e bile a sena maitseo e bile o ne a tshwanetse go letela go ja.

KGOTSA

Nnyaa, ka gonne Rre Kgabo o ne a tshwerwe ke tlala thata mme Mme Kgabo o ne a mo letisa lobaka lo lo leele thata.

8. a) Dikgabo di na le megatla e me leele.

b) Dikgabo di kgona go baka borotho. X

c) Dikgabo di na le diatla tse di tshwanang le tsa rona.

d) Dikgabo di apara diaparo. X

B . Go dirisa puo

1. Rre Kgabo o batla go ja mme Mme Kgabo ga a ise a fetse go ipaakanya.

2. Mme Kgabo o galefile tota mme Rre Kgabo o itumetse e bile o kgotshe.

3. Rre Kgabo o goroga ka nako mme Mme Kgabo o latetswe.

C . A re kwaleng

SEKAIMme Kgabo yo o rategang

Ke kwala lekwalo leno go kopa maitshwarelo ka se se diragetseng fa ke ne ke tlile dijong jwa go wena maabane. Ke dirile phoso ka go ja borotho jotlhe le kase tse o neng o di baakanyeditse dijo. Le fa ke ne ke tshwere ke tlala thata ke ne ke tshwanetse go go letela. Ke tlhaloganya go nkgalefela ga gago. Se ke se dirileng ke go tlhoka maitseo. Tsweetswee intshwarele mme o nneye tshono eno gape.

Ke a go rata,

Rre Kgabo

Translators: if you have fewer describing words (2 or 3) in your language then just change the number in the instruction

Page 23: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

21

3A-1 . Ao, Rre Kgabo!

A . Tekotlhaloganyo

1. Mme Kgabo o ne a baka lofo ya borotho jo bo monate a bo a segelela kase.

2. c) gore bo tsidifale

3. Rre Kgabo o ne a apara sutu le hutse mme a tlela Mme Kgabo malomo.

4. Mme Kgabo o ne a batla go nna montle mo go Rre Kgabo ka gonne o ne a mo rata thata.

5. d) Tsotlhe tse di fa godimo.

6. Mme Kgabo o ne a ipaakanya moriri. Gape o ne a itshasa setlolontlafatsi, a itshela senkgisamonate, a itsenya dibenyane a bo a apara diaparo tse dintle.

7. Ee, ka gonne Rre Kgabo o ne a le pelotshetlha e bile a sena maitseo e bile o ne a tshwanetse go letela go ja.

KGOTSA

Nnyaa, ka gonne Rre Kgabo o ne a tshwerwe ke tlala thata mme Mme Kgabo o ne a mo letisa lobaka lo lo leele thata.

8. a) Dikgabo di na le megatla e me leele.

b) Dikgabo di kgona go baka borotho. X

c) Dikgabo di na le diatla tse di tshwanang le tsa rona.

d) Dikgabo di apara diaparo. X

B . Go dirisa puo

1. Rre Kgabo o batla go ja mme Mme Kgabo ga a ise a fetse go ipaakanya.

2. Mme Kgabo o galefile tota mme Rre Kgabo o itumetse e bile o kgotshe.

3. Rre Kgabo o goroga ka nako mme Mme Kgabo o latetswe.

C . A re kwaleng

SEKAIMme Kgabo yo o rategang

Ke kwala lekwalo leno go kopa maitshwarelo ka se se diragetseng fa ke ne ke tlile dijong jwa go wena maabane. Ke dirile phoso ka go ja borotho jotlhe le kase tse o neng o di baakanyeditse dijo. Le fa ke ne ke tshwere ke tlala thata ke ne ke tshwanetse go go letela. Ke tlhaloganya go nkgalefela ga gago. Se ke se dirileng ke go tlhoka maitseo. Tsweetswee intshwarele mme o nneye tshono eno gape.

Ke a go rata,

Rre Kgabo

Translators: if you have fewer describing words (2 or 3) in your language then just change the number in the instruction

3A-2 . Go reetsa mmino

A . Tekotlhaloganyo

1. Bana ba ne ba tshwanetse go ikatisa gore ba letse mmino sentle ka konsarata ya sekolo.

2. b) se motho a se akanyang

3. O ne a bapisa go letsa ga bone meropa le go paraganya ga dipoo.

4. Ntate wa ga Aaron o ne a leka go buisa kuranta.

5. Tshepang o ne a tlhoka motlakase ka gonne o letsa katara ya motlakase.

6. Go ka umakiwa seletswa sepe fela fano, mmogo le lebaka le le siameng la go bo go ne ga tlhophiwa sone.

7. d) Tsotlhe tse di fa godimo.

B . Go dirisa puo

1. Mme wa ga Pamela le nnake wa gagwe wa mosetsana ga ba rate modumo wa terompeta.

2. Mara le Karabo ba letsa meropa ya djembe.

C . A re kwaleng

Mang?Seletswa se se neng se lediwa

Kae? Se bapisiwa le:

Ravi folutu boapelononyane e leka go opela mometso o le botlhoko

Tumelo sebintsolo tshingwana dikatse tse pedi di lwa

Mara le Karabo meropa ya djembe lefelo la bonno go paraganya ga dipoo

Aaron marimba maribelo go rotha ga metsi a thepe

Pamela terompeta phaposi ya borobalo vuvuzela e e robegileng

Tshepang katara ya motlakase karatšhe monang

Page 24: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

22

3A-3 . Re baka dikuku le nkoko

A . Tekotlhaloganyo

1. b) Ba tlhapa diatla.

2. Go tlhokega kopi e le nngwe ya sukiri.

3. Birdie o tshela maši le oli.

4. Bana ba tshasa dipane gore dikuku tsa dikopi di se ka tsa kgomarela mo dipaneng fa di sena go bakiwa.

5. a) motswako o tlhoka sebaka sa go kokomoga

6. Dikuku tsa dikopi di tsaya metsotso e le 15 go bakiwa.

7. Nkoko o dirisa ditlelafo tsa onto gore a se ka a iphisa ka dipane tse di mogote.

8. Bana ba kgabisa dikuku tsa dikopi ka dimonamone tsa di-jelly tots, tšhokolete e e kgatshiwang, le dibolo tse dintsintsi tse di phatsimang tsa go kgabisa dikuku tsa dikopi.

9. Ba tla dikuku tsa dikopi letsatsi le le latelang kwa moletlong wa matsalo wa ga Nkoko.

B . Go dirisa puo

1. Resipe e tlhoka mae a mabedi.

2. Nkoko o tswakanya motswako go fitlha o nna borethe le go elela sentle.

3. Dikuku tsa dikopi di nkga monate.

4. Nkoko o ntsha dipane tsa go baka tse di mogote mo ontong.

5. Aesing e tshwanetse go tswakanngwa go fitlha e nonofa sentle.

C . A re kwaleng

SEKAI: tlhaloso

1. Leina la nkoko wa me ke Mosidi mme ke mmitsa Nkoko. Nkoko wa me o na le dingwaga di le 65. O mokhutshwane e bile o monnye ka mmele. Moriri wa gagwe o mosweu e bile o na le matsutsuba mo sefatlhegong le mo diatleng. Nkoko o na le matlho a mantle le monyenyo o montle. O rata go tshega e bile o rata go thusa batho. Ke rata go fetsa nako ke na le nkoko ka gonne gantsi re itumelela nako ya go nna mmogo. Re ya mabenkeleng, re a apaya, re lebelela TV e bile re tshameka dikarata. Gape nkoko o thusa ka go duelela madi a me a sekolo. Ke rata nkoko fela thata.

Page 25: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

23

3A-4 . Bosigo mo polasing

A . Tekotlhaloganyo

1. b) diphologolo tse di nnang mo polasing

2. Re ka palama dipitse. “Gape batho ba dirisa dipitse jaaka dipalangwa.”

3. Kolobe e na le bana ba bantsi. E na le dikolojwane tse tlhano.

4. Dinku di re naya _________________________

a) mashi

b) mae

c) boboa X

d) tsotlhe tse di fa godimo

5. Dipodi di nna mo lesakeng la dipodi.

6. Merubisi ga se diphologolo tsa mo polasing.

7. Re tshwanetse go sireletsa merubisi ka gonne e re thusa ka go bolaya magotlo le dipeba tse di jang dijo tsa rona le go anamisa malwetse.

B . Go dirisa puo

1. Dikonyana di ne di tlola, fa dinku tsone di ne di ja bojang.

2. Namane e tshameka mo nageng, fa molemirui a gama kgomo.

C . A re kwaleng

Leina la phologolo Leina la ngwana wa yone Ka fa phologolo eno e re thusang ka teng

pitse petsana Re dirisa dipitse jaaka dipalangwa.

kgomo namane Dikgomo di re naya mashi, nama le letlalo.

nku konyana Nku e re naya nama le boboa.

podi potsaneDipodi di re naya mashi le nama. Dipodi dingwe le tsone di re naya boboa.

kolobe kolojwane Dikolobe di re naya nama.

koko kokwana Dikoko di re naya mae le nama.

Page 26: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

24

3B-1 . Ke mang yo o thubileng fensetere?

A . Tekotlhaloganyo

1. Fensetere e e thubegileng e ne e le ka fa boapelong.

2. b) O ne a utlwile botlhoko e bile a galefile.

3. O ne a akanya gore bana bangwe ba ba senang tsebe ba thubile fensetere ya gagwe.

4. E ne e le bolo ya kolofo.

5. a) Bolo ya kgwele ya dinao le bolotlowa di a lekana e bile di na le popego e e tshwanang. B

b) Bolo ya tenese e nnye mo bolong ya kolofo. M

c) Bolo ya rekebii e kgolokwe. M

d) O tlhoka bethe, bolo le diwikete gore o tshameke kirikete. B

6. a) O ne a lemoga gore bolo ya kolofo ya ga Rre Malema e ne e thubile fensetere. 3

b) Bana botlhe ba ne ba re ga se bolo ya bone. 2

c) Mme Thari o ne a ya go batla gore ke mang yo o neng a thubile fensetere ya gagwe. 1

7. Rre Malema o ne a kopa tshwarelo mo go Mme Thari. O ne a mo thusa go tlosa digalase tsotlhe tse di thubegileng ka fa boapelong jwa gagwe a bo a duelela fensetere e ntšha.

B . Go dirisa puo

1. tshweu, khibidu, (mmala wa) namume, ntsho, serolwana, phifadu

2. Mme Thari o tsamaya sekgalanyana. O bona basetsana bangwe ba tshameka bolotlowa. ‘A ke bolo ya lona e?’ o a botsa.

C . A re kwaleng

SEKAI BOLOTLOWA

y Setlhopha sa bolotlowa se na le batshameki ba le supa.

y Mo motshamekong wa bolotlowa o tshwanetse go kgona go latlhela le go kapa bolo e kgolo.

y Jaaka bolotlowa ya seroto, o nosa nno ka go latlhela bolo mo teng ga hupu mo godimo ga pale.

y Bolotlowa e tshamekelwa mo lebaleng la bolotlowa.

y Fa o kapa bolo mo motshamekong wa bolotlowa, ga o a tshwanela go taboga ka yone. O salelwa ke metsotswana e le meraro pele o e latlhelela mongwe o sele.

Page 27: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

25

3B-2 . Lesedi o ya lebenkeleng

A . Tekotlhaloganyo

1. Maloko a le supa a lelapa la kwa ga Moseki a ya lebenkeleng – Mme, Ntate, Nkoko, Rremogolo, Ausi, Mogolowe le Lesedi.

2. a) Mme o tlhoka ditlhako tse di ntšha go di rwala b fa a ya kerekeng

b) Nkoko o tlhoka hutshe e ntšha go e rwala c kwa konsarateng

c) Mogolowe o tlhoka hempe e ntšha go e apara a fa a ya lenyalong

3. Ntate o tlhoka para e ntšha ya digalase tsa letsatsi ka gonne o ne a nna mo godimo ga tsa gagwe tsa bogologolo ka phoso mme a di roba!

4. a) hutshe ya mmala wa namune ya lefofa le le pududu

5. Rremogolo o reka sekhafo. O tlhopha sekhafo sa metlhala e e phifadu le e mesweu.

6. a) Ausi o batla go rwala dikausu tse di khutshwane ka dikete tse di telele. X

b) Mogolowe o tlhoka jesi e ntšha. X

c) Mongwe le mongwe o iteba mo seiponeng.

d) Morago ga go reka, lelapa le ya go reka aesekirimi.

7. Mmala o Lesedi a o ratang thata ke pinki. Diaparo tsotlhe tse a di tlhophang di pinki.

B . Go dirisa puo

1. Mme o reka eng?

2. Ke mang o o lebegang jaaka aesekirimi e pinki?

3. Goreng mongwe le mongwe a iteba mo seiponeng?

C . A re kwaleng

SEKAI Matlhatso, 11 Ferikgong 2014Bukatsatsi e e rategang

Gompieno Mme o ne a ya le nna kwa mabenkeleng kwa toropong go ya go reka diaparo tse dintšha tsa sekolo. Re ne ra ya pele kwa PEP store. Ke ne ka reka ditlhako tse dintšha tse di phatsimang tse dintsho tsa sekolo. Gape ke ne ka reka dipara tse nne tsa dikausu tse di tshweu tsa sekolo, dihempe tse tharo tse di tshweu tsa sekolo le dijesi tse pedi tse dintsho. Morago ga moo re ne ra ya kwa lebenkeleng le le kgethegileng kwa pelenyana mo mmileng le le rekisang diaparo tsa sekolo. Ke ne ka reka ditšhuniki tse pedi tse di merune kwa go lone tse di tla di aparang mo godimo ga hempe e tshweu. Fa ke fitlha kwa gae ke ne ke itekanya diaparo tsotlhe tsa sekolo. Bukatsatsi, ke montle tota! Jaanong ke gakaletse go ya sekolong mo bekeng e e tlang!

Sala sentle!

Buhle

Page 28: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

26

3B-3 . Sopo ya maje

A . Tekotlhaloganyo

1. Batho ba motse ba ne ba se ka ba naya motsamai dijo ka gonne ba ne ba humanegile thata e bile ba ne ba sena dijo tse di ba lekaneng.

2. Motsamai o ne a bona pitsa e kgolo ya letsopa e letse mo godimo ga bojang.

3. Motsamai o ne a itira e kete o dira sopo e e monate a dirisa maje le metsi fela. O ne a ka itumelela go ja sopo eno le batho ba motse fa mongwe le mongwe wa bone a ne a ka tsenya sengwe mo resipeng. Ka tsela eno, o ne a dira gore ba mo neye ditswaki tsotlhe tse a neng a di tlhoka gore a dire sopo e e tshwanetseng.

4. Mosadimogolo mongwe o ne a naya motsamai dieie.

5. Modisa o ne a naya motsamai nama le letswai.

6. a) Motsamai o ne a itira e kete o dira sopo a dirisa maje le metsi fela. 2

b) Mongwe le mongwe o ne a itumelela dijo tsa sopo e e monate. 4

c) Motsamai o ne a tshwerwe ke tlala thata mme go ne go sena dijo. 1

d) Batho ba motse ba ne ba mo naya ditswaki tse a neng a di tlhoka go dira sopo e e tshwanetseng. 3

7. a) Batho ba motse ba ne ba batla go utlwa tatso ya sopo e e monate ya jaje ya motsamai. B

b) Batho ba motse ba ne ba sa lemoge gore sopo e ne e dirilwe ka ditswaki tsotlhe tsa bone. B

c) Motsamai o ne a sa batle go ja sopo ya gagwe le ope. M

d) Kwa bokhutlong sopo ya maje e ne e dirilwe ka maje le metsi. M

8. d) Tsotlhe tse di fa godimo.

B . Go dirisa puo

1. Sopo eno e monate tota! Tsiboso

2. Nneye dieie! KGOTSA Nneye dieie . Taelo

3. O apaya eng? Potso

4. Motsamai e ne e le monna yo o botlhale . Polelo

C . A re kwaleng

SEKAI RESIPE YA SOPO YA MEROGO

Ditswaki6 ya dikopi tsa metsi3 ya digwete tse dikgolo3 ya ditapole2 ya dieie2 ya ditoko tsa seleri1 ya moteme o monnye wa dinawa1 ya moteme wa korong4 ya maswana a tee a beef stock1 ya leswana la tee la letswai

Mokgwa1. Gotetsa metsi ka pitsa e kgolo.

2. Obola le go segelela digwete, ditapole, dieie le seleri.

3. Di tsenye mo metsing o di apeye go fitlha merogo e nna boruma.

4. Tsenya dinawa, korong le beef stock.

5. Tshela letswai mme o di bedise metsotso e le some.

Page 29: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

27

3B-4 . Go nna eng fano?

A . Tekotlhaloganyo

1. Dikubu le dinkwe di iphitlha ka fa tlase ga metsi.

2. a) sekaka b metsi

b) letamo c ditlhare

c) sekgwa a santa

3. Dikokolofutwe di ja ditlhapi.

4. Phepeng e ka go loma ka go go tlhaba.

5. a) Sekaka se mogote e bile se omeletse. B

b) Ditau di nna mo matamong. M

c) Kruger National Park e kwa Kapa Botlhaba. M

d) Mangau a nna mo dikgweng. B

6. Lebodu le ka fetola mmala wa lone.

7. d) Tsotlhe tse di fa godimo.

8. Batho ba tsaya sebaka se sentsi. Fa go ka bo go sena diparaka tsa bosetšhaba diphologolo tsa naga di ne di tla bo di sa sireletsega. Batho ba ne ba tla di bolaya mme go bo go sa sale diphologolo dipe tsa naga.

B . Go dirisa puo

1. Dikubu di nna mo matamong mme diphepheng di nna mo dikakeng.

2. Dikgabo di nna mo dikgweng mme dinkwe di nna mo matamong.

3. Kukama e nna mo dikakeng mme mekowe e nna mo dikgweng.

C . A re kwaleng

SEKAI

Faele ya dintlha ya MOŠWE

1. Mešwe e phifadu go sekae e bo e nna mesetlha. E na le metlhala ka fa mokwatleng. E na le dinko tse di phifadu, ditsebe tse dinnye tse dintsho le dibata tse dintsho go dikologa matlho. E na le dinala tse di nonofileng tse e epang ka tsone. E itshegeletsa ka megatla gore e se ka ya wa fa e eme.

2. Mešwe e nna ka ditlhopha tse dikgolo tsa mo e ka nnang 20. E tlhokomela bana ba yone sentle.

3. Mešwe e tshela mo sekgweng dingwaga di le 6-7.

4. Mešwe e nna mo mesimeng mme e tswa motshegare go batla dijo. Gantsi e ja ditshenekegi, le bokgantlapane, dinoga, diphepheng, digokgo, dimela, mae, menopi le mesitlhaphala, le dinonyane tse dinnye.

5. Mošwe o le mongwe o nna o disitse go bona ditsomi tse di jaaka bophokojwe le bontsu. Mešwe e kgona go tlhaba mekgosi e e sa tshwaneng go ikaegile ka gore go tla setsomi sa mofuta ofe le gore kotsi e gaufi go le go kae.

Page 30: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

28

4A-1 . Mmutla le Khudu

A . Tekotlhaloganyo

1. a) o ne o di rumola ka gonne tsotlhe di le bonya

2. Mmutla o ne o rumola Kubu, Tlou, Thutlwa le Khudu. O ne o rumola Khudu go di feta tsotlhe.

3. SEKAI: Ke ne ke akanya gore Khudu e ne e ka se fenye Mmutla ka gonne khudu e tsamaya ka bonya tota mme mmutla o lebelo.

4. c) o ne o ritibetse e bile o sa inyatse

5. “Diphologolo tsotlhe tsa tla go bogela.”

6. Mmutla o ne o akanya gore o na le nako e e lekaneng ya go ikhutsa ka gonne Khudu e ne e le bonya thata e bile e ka se mo tshware.

7. a) Khudu e ne e sena bothata ka go tsamaya mo puleng. B

b) Mmutla o ne o boifa Kubu, Tlou le Thutlwa. M

c) Mmutla o ne wa bona lefelo la go robala gaufi le noka. M

d) Khudu e ne ya se ka ya rumola Mmutla morago ga lebelo. B

8. Mmutla wa ithuta gore o se ka wa ikgantsha le gore o se ka wa rumola ba bangwe.

B . Go dirisa puo

1. Mmutla o ne o le lebelo go feta Khudu mme Khudu e ne ya fenya lebelo.

2. Khudu ga ya ka ya tshega ka Mmutla ka gonne e ne e itse gore go ntse jang go rumolwa.

3. Mmutla o ne o akanya gore o na le nako e ntsi ka jalo o ne wa ema gore o ikhutse.

C . A re kwaleng

SEKAI: athikele ya kuranta

28 Diphalane 2014

Neo Ndlovu

Khudu e fenya Mmutla mo lebelong!

Maabane Khudu le Mmutla di ne tsa siana. Diphologolo tsotlhe di ne tsa tla go bogela. Ga go epe e e neng ya naya Khudu sebaka. Tsotlhe di ne di akanya gore Mmutla o tla e sia motlhofo ka gonne e bonya. Mme Mmutla o ne wa dira phoso e kgolo. Ka nako ya fa di siana e ne ya ema ya ikhutsa, mme ya thulamela. Khudu ya e feta mme ya fetsa pele! Kubu, Tlou le Thutlwa di ne di tshega Mmutla mme Mmutla o ne o tlhabiwa ke ditlhong thata. A bokhutlo jo bo gakgamatsang jwa lebelo! Ga go epe ya tsone e e neng ya lebala lebelo leo!

Page 31: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

29

4A-2 . Toropo ya rona

A . Tekotlhaloganyo

1. Sepe sa tse tlhano tse di latelang: sekolo, kereke, seteišene sa mapodisi, seteišene sa ditimamolelo, bookelo, laeborari, kantoro ya poso, banka, sinema, mabenkele.

2. Morutabana wa ga Pulane o thusa bana go buisa le go kwala sentle le go dira ka dipalo. O ba ruta dilo tse diša ka lefatshe la rona. O tlhola tiro ya bone le go tlhalosa dilo tse ba sa di tlhaloganyeng.

3. a) batimamolelo c Ba re thusa go bona dibuka le tshedimosetso.

b) baruti a Ba pelokgale thata go dira tiro e e kotsi e.

c) badiri ba laeborari b Ba dira tiro ya go thusa bahumanegi ka kereke.

4. O ne a tla letsa saerine le go tshuba dipone tsa yone tse di benyang e bile o ne a tla kgweetsa ka lebelo.

5. a) Mapodisi a apara diyunifomo. B

b) Mapodisi a tshwara dikebekwa. B

c) Mapodisi a tlhaba batho lomao. M

d) Mapodisi a dira mo laeboraring. M

6. Emelense e dirisediwa go tlisa batho ba ba lwalang thata kgotsa ba ba gobetseng thata kwa bookelong.

7. O ya kwa kantorong ya poso.

8. d) o ka bona tshedimosetso

B . Go dirisa puo

1. Ka moso Pulane o tla ya sekolong.

2. Beke e e tlang Pulane o tla go kwalela lekwalo.

3. Nako e e tlang Pulane o tla go tsaya go ya go bona banka le sinema.

C . A re kwaleng

Kholomo ya moja mo theiboleng fa tlatse e akaretsa dintlha dingwe tse e ka nnang dikarabo.

Mang? Ba dira kae? O akanya gore ba thusiwa ke eng go dira tiro ya bone sentle?

morutabana sekolo dibuka, letlapanakwalelo, khomphiutha, go nna pelotelele le go nna bonolo le go nna botlhale

moruti kereke Baebele, dithero, go dumela mo Modimong, go nna pelonomi le botsalano, go nna moeteledipele

lepodisi seteišene sa mapodisi

koloi ya mapodisi, yunifomo, dihakaboi, tlhobolo, go bua boammaaruri, go nonofa le go nna pelokgale

motimamolelo seteišene sa ditimamolelo

setimamolelo, diaparo tsa go tima molelo, setepisi, go nonofa le go nna pelokgale

mooki bookelo emelense, molemo wa kalafi, ditlelafo, lomao, setulo sa maotwana, go nna pelonomi le go nna botlhale

modiri wa laeborari laeborari dibuka, khomphiutha, dikarata tsa laeborari, go thusa ba bangwe

modiri wa poso

kantoro ya poso

baesekele, yunifomo, beke ya poso, lebokoso la poso, go tshwara nako, go nonofa, go dira dilo ka thulaganyo

Page 32: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

30

4A-3 . Tshoswane le tsiakgope

A . Tekotlhaloganyo

1. Ba ne ba nna go bapa le mohapha wa thaba.

2. c) a le b

3. Tsiakgope e ne ya dirisa selemo sa yone e palama le go fologa thaba e ntse e bina-bina, e opela dipina le go ijesa monate.

4. a) nonyane c menopi

b) segokgo a dipeo le diberi

c) serathi b ditshenekegi

5. Segokgo se ne sa loga bobi jo bo nonofileng go tshwara ditshenekegi ka jone.

6. a) Tsiakgope e ne e letsa terompeta. X

b) Ditshoswane le ditsiakgope ke ditshekekegi. Nngwe le nngwe ya tsone e na le maoto a le marataro.

c) Diphologolo tsotlhe di ne tsa bolokela mariga dijo tse di lekaneng. X

d) Tshoswane e ne e kgona go bona gore tsiakgope e ne e kopa maitshwarelo.

7. Tsiakgope e ne e sena dijo mme ya simolola go tshwarwa ke tlala.

8. a) Go na le nako ya go dira le ya go tshameka.

B . Go dirisa puo

1. Tla o ijese monate! Taelo

2. Tshenyo e kana ya nako! Tsiboso

3. Tsiakgope e ne e sena dijo . Polelo

4. O dirang? Potso

C . A re kwaleng

SEKAI Tshoswane e e rategang

Ke go lebogela go ja dijo tsa gago le nna ka nako ya mariga. Ke dirile phoso ka go fetsa selemo sotlhe ke opela, ke bina-bina, ke tshameka le go ijesa monate. Ke ne ke tshwanetse go bolokela mariga dijo jaaka wena. Ke lesego tota go bo o ne wa kokoanya dijo tse dintsi jaana ka selemo mme tsa lekana gore o ka di ja le nna. Fa ke ne ke tlile go kopa thuso o kabo o ile wa gana. Mme mo boemong jwa mo o ne wa nthusa mme ka se ka ka tshwarwa ke tlala. Go tloga jaanong ke solofetsa gore ke tla dira ka natla go bolokela mariga dijo. Gape ke solofetsa go go thusa gore o nne le nako ya go ikhutsa le go tshameka.

Sala sentle,

Tsiakgope

Page 33: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

31

4A-4 . Ke leino la ga mang le?

A . Tekotlhaloganyo

1. Pule o ne a bona leino le letse fa fatshe mo tshingwaneng.

2. b) go dira gore dilo di lebege di le dikgolo

3. Ee, Pule o ne rata go ithuta dilo tse di ša ka gonne o ne a ya go leba mo ensaetlopedieng ya gagwe go batlisisa ka meno a diphologolo tse di farologaneng.

4. a) bommamanthane le dinotshe

b) ditau, bommamanthane le magotlo

c) dinoga

5. a) Bommamanthane botlhe ba nwa madi. M

b) Notshe ke tshenekegi. B

c) Dinoga tsotlhe di na le mabolai. M

d) Meno a a fa pele a legotlo ga a emise go gola. B

6. Dinotshe di botlhokwa mo tlhagong ka gonne di thusa go tsamaisa mmudula go tswa go semela se sengwe go ya kwa go se sengwe gore dimela tse diša le malomo a kgone go gola.

7. a) bana botlhe ba bannye ba kgolega meno a bongwana

B . Go dirisa puo

1. Leino la ga Tumi le lesweu mme leino la legotlo le serolwana.

2. Leino e ka tswa e le la tau kgotsa e ka tswa e le la noga.

3. Pule o tla leba ensaetlopedia ya gagwe go fitlha a bona karabo.

C . A re kwaleng

SEKAI: phousetara

Dintlha tse di kgatlhang ka meno

Mathe a ntša a sireletsa meno a yone gore a se ka a fatega.

Meno a a kwa morago a tlou a kgolega ngwaga mongwe le mongwe wa bo 10 go bo go gola a masa go emisetsa ano. Ditlou di gola ditlhopha di le thataro tsa meno mo botshelong jwa tsone. Dinaka tsa tlou gape ke meno.

Leruarua le le pududu, seamusi se segolo go di feta tsotlhe mo lefatsheg, ga le na meno!

Kgopa e ka nna le meno a a fetang 25,000 a mo lelemeng la yone!

Page 34: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

32

4B-1 . Dikeletso tse tharo

A . Tekotlhaloganyo

1. a) O rema ditlhare a bo a rekisa dikgong.

2. Morema-ditlhare o ne a itse gore e ne e le setlhare sa maselamose fa se ne se simolola go bua.

3. Fa morema-ditlhare a ne a ka dumela go se reme setlhare, setlhare se ne se tla mo naya dikeletso tse tharo.

4. f) c le d kwa godimo

5. Se ne sa naya morema-ditlhare dijo maitseboa tsa borotho le mageu.

6. a) Morema-ditlhare le mosadi wa gagwe ba ne ba ja boroso. 4

b) Boroso e kgolo, e e mafura ya tlhaga ka tshoganyetso mme ya wela fa tafoleng. 1

c) Boroso e ne ya boa ya wela mo godimo ga tafole. 3

d) Boroso e ne ya tlola go tswa mo tafoleng ya kgomarela mo sefatlhegong sa mosadi wa morema-ditlhare.

2

7. Morema-ditlhare o ne a galefela mosadi wa gagwe ka gonne o ne a sa tlogele go mo omanya ka ntlha ya go senya keletso ya ntlha.

8. Nnya, ka gonne sotlhe se ba neng ba nna le sone e ne e le boroso ya dijo tsa maitseboa e ba neng ba e ja. Botshelo jwa bone bo ne bo tshwana le jwa ele.

B . Go dirisa puo

Makaelagongwe Maganetsi

1. bonako kapele bonya

2. kelotlhoko sentle botlhaswa

3. kgolo tona nnye

4. kwa tlase ka tidimalo kwa godimo

C . A re kwaleng

SEKAIFa ke ka bo ke na le dikeletso tse tharo ke ne ke tla itumela tota! Gape ke ne ke tla tshoga go sekae fa ke ne ke ka senya keletso jaaka fa morema-ditlhare a dirile. Ke akanya gore ke ne ke tla dira se mosadi wa morema-ditlhare a neng a re ba se dire – ke ne ke tla tsaya nako go akanya ka kelotlhoko gore ke dire keletso ya eng. Ke ka nna ka dira keletso ya go itumela go nna montle le go nna botlhale. Ke ka nna ka eletsa go nna le madi a mantsi gore ke reke dilo tse dintle. Ke ka nna ka eletsa gore bothe ba nne le pholo e e siameng le gore ba se ka ba lwala. Ke ka nna ka dira keletso ya gore go nne le molemo wa go alafa AIDS kgotsa kankere. Ke ka nna ka eletsa gore go se nne le bokebekwa. Ke akanya gore ke tla nna le dikeletso tse di fetang tse tharo!

Page 35: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

33

4B-2 . Batsoma diphologolo

A . Tekotlhaloganyo

1. a) diphologolo di tsoma diphologolo tse dingwe gore di di je

2. Digokgo di na le dipara tse nne tsa maoto, ga se ditshenekegi. Ditshenekegi di na le dikarolo di le tharo tsa mmele mme digokgo tsone di na le tse pedi. Ditshenekegi di na le maoto a marataro mme digokgo di na le a a robedi. Ditshenekegi tsotlhe di na le ditsejwana mme digokgo ga di na tsone.

3. c) ditshwene le mangau

4. Mangau a dirisa letlalo le le dirang gore a se bonale fa a tsoma a le mo tlhageng. Seno se raya gore letlalo la yone le le nang le marontho le e thusa go iphitlha mo tlhageng le mo ditlhareng gore diphologolo tse dingwe di se ka tsa e bona.

5. a) Botlhangwe ba ja ditshwene. Maaka

b) Digokgo di tshwara ditshenekegi ka bobi jo bo matarelang. Boammaaruri

c) Batho ba tsoma mangau gore ba a je. Maaka

d) Dinoga le botlhangwe ba thuthuga go tswa mo teng ga mae. Boammaaruri

6. Segwagwa se dirisa leleme la sone le le telele le le matarelang go tshwara dijo tsa sone.

7. Mangau a fitlha dijo tsa one mo ditlhareng.

8. Fa batho ba tswelela ba bolaya diphologolo tsa naga, ga go na go sala dipe mo bogautshwaneng. Diphologolo tsa naga di nyelela letsatsi le letsatsi mo lefatsheng.

B . Go dirisa puo

1. dirurubele2. dintshi3. menang4. digokgo5. digwagwa

6. dinoga7. dinonyane8. ditshwene9. mangau10. ditau

C . A re kwaleng

SEKAI

Faele ya dintlha ka TLOU YA AFORIKA

1. Ditlou ke diamusi. Di na le madi a a bothito e bile di na le boboa.

2. Ditlowana di tsalwa di tshela mme di anya mashi mo go bommaatsone.

3. Ditlou ke diphologolo tse dikgolo go di feta mo lefatsheng. Di mmala o mosetlha. Di na le ditsebe tse pedi tse dikgolo thata, meno a mabedi a magolo a a bidiwang dinaka tsa tlou, le nko e telele e e bidiwang selopo.

4. Ditlou tsa Aforika di nna mo dinageng tse di farologaneng tsa Aforika.

5. Ditlou di ja bojang. Di fetsa bontsi jwa nako di ntse di ja. Di ja matlhare, dikalana, medi, maungo le makwati a ditlhare.

6. Ditlou di kgona go tshela go fitlha go dingwaga di le 70.

Page 36: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

34

4B-3 . Tau le peba

A . Tekotlhaloganyo

1. d) Tsotlhe tse di fa godimo.

2. Kgang e diragaletse kwa sekolong.

3. Tomi le Kopano ba ne ba bitsa Tiro pebanyana. Gape ba ne ba re a ka se nne mogolo le go nonofa jaaka bone.

4. Morutabana Nawa o a buisetsa bana mo phaposing kgang ka tau le peba.

5. e) b le c fa godimo

6. Tau e ne ya tshwarwa ke serai sa motsomi.

7. Peba e ne ya kokona megala ya serai go fitlha go bulega phatlha e kgolo gore tau e falole ka yone.

8. a) Bana mo phaposingborutelo ba ne ba utlwa kgang ya kafa peba

e nnye e bolokileng botshelo jwa tau ka gone.2

b) Tomi le Kopano ba ne ba solofetsa go se tlhole ba kgerisa ope. 4

c) Tomi le Kopano ba ne ba kgerisa Tiro ka gonne a le monnye. 1

d) Bana ba ne ba ithuta gore mongwe le mongwe o botlhokwa. 3

B . Go dirisa puo

1. Tiro o ne a lela kwa ntle.

2. Bana ba ne ba nna mo tapeiting.

3. Tau e ne e robetse ka fa tlase ga setlhare.

4. Peba e ne ya feta ka bonako mo godimo ga sefatlhego sa tau.

5. Tau ya kgaratlha mo gare ga megala.

C . A re kwaleng

SEKAI: phousetara

Bakgerisi ba setlhogo, ga ba ratege!Bakgerisi ga ba letlwe mo sekolong!

RE KGATLHANONG LE GO KGERISA BA BANGWE !!!

Page 37: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

35

4B-4 . Aforika Borwa wa rona

A . Tekotlhaloganyo

1. Nelson Rolihlahla Mandela o nnile poresidente ka 1994.

2. Ke yone fela folaga mo lefatsheng ya mebala e le merataro.

3. a) R10 b tlou

b) R20 e nkwe

c) R50 d nare

d) R100 a tshukudu

e) R200 c tau

4. Di bidiwa The Big Five.

5. a) Setlhopha sa Aforika Borwa sa rekebii se bidiwa ‘the Proteas’. X

b) Baeng ba le bantsi ba etela dirapa tsa diphologolo tsa Aforika Borwa.

c) Aforika Borwa e na le diphororo tse di kwa godimo go di gaisa mo lefatsheng. X

d) Bontšhwe le diphenkwine ga di kgone go fofa.

6. a) Setlhopha sa Aforika Borwa sa kirikete se bidiwa ‘the Proteas’. (KGOTSA Setlhopha sa Aforika Borwa sa rekebii se bidiwa ‘the Springboks’.)

c) Aforika Borwa e na le diphororo tsa bobedi tse di kwa godimo go di gaisa mo lefatsheng.

7. c) tshepe, mogolodi le galjoen

8. Lewatle la Atlantic le Lewatle la India a kgoma Aforika Borwa.

B . Go dirisa puo

1. a) Tlou ke phologolo e kgolo go di gaisa mo lefatsheng.

b) Thutlwa ke phologolo e telele go di gaisa tsotlhe mo lefatsheng.

c) Lengau ke phologolo e e lebelo go di gaisa tsotlhe mo lefatsheng

d) Tolofine ke phologolo e e botlhale go di gaisa ya lewatle.

e) Šaka ke phologolo ya lewatle e e kotsi thata.

2. a) Ditlou ke diphologolo tse dikgolo go di gaisa mo lefatsheng.

b) Dithutlwa ke diphologolo tse di telele go di gaisa tsotlhe mo lefatsheng.

c) Mangau ke diphologolo tse di lebelo go di gaisa tsotlhe mo lefatsheng.

d) Ditolofine ke diphologolo tse di botlhale go di gaisa tsa lewatle.

e) Dišaka ke diphologolo tsa lewatle tse di kotsi thata.

Page 38: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

36

C . A re kwaleng

ETELA naga e o se kitlang o e lebala!

Tla o lebe dišaka di thuma mo Lewatleng le le tsididi la Atlantic!

Leba ditolofine di thuma mo Lewatleng le le bothitho la India!

O ka bona le maruarua a thuma mo mawatleng ano!

Kopana le diphenkwine kwa Cape Town!

Etela the Big Five mo dirapeng tsa rona tse dintle tsa diphologolo!Palama ntšhwe!

AforikaBorwa

Page 39: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

Uthotho lweencwadana zebanga loMgangatho osisiSeko

Ipapashwe 2014 ngabakwa-Molteno Institute for Language and Literacy

Ixhaswe yi-Zenex Foundation

Umgangatho wesi-3: Iincwadana zebanga

IIMPENDULO EKUZEKELISWE NGAZO

n Umhleli wothotho: Jenny Katz

n Imveliso: Jenny Katz

n Incutshe kulwimi isiXhosa: Nolitha Bikitsha

n Uyilo nongqaleko: Resolution noluhlu ihwhiteDesign

© 2014 Molteno Institute for Language and Literacy

ISBN 978-1-77580-245-7

Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives (CC BY-NC-ND) 4.0 International Licence

Disclaimer: You are free to download and share this work as long as you attribute the Molteno Institute for Language and Literacy, but you may not change this work in any way or use it commercially.

Model Answers Xhosa.indd 4-5 2015/10/19 12:55 PM

Page 40: Mophato 3 - VulaBula · 2019-07-11 · Buka 2 B B MOPHATO 3 SETSWANA ISBN: 978-1-77580-231-0 3 1. Thusa! 2. Sephiri 4. Ke ipaakanyeditse leeto 3. Segwete se segolo BUKA 1 A BUKA 1

Mophato 3

Mophato 3

SETSWANA

SETSWANA

Bukana eno ya Dikarabo tsa Sekao e patile dipotso tse di farologaneng tsa tekotlhaloganyo, tsa puo le ditirwana tsa a re kwaleng tse di latelang tlhamane

nngwe le nngwe mo dibukeng tsa go ithuta tsa Mophato 3 tsa Vula Bula.

Dibuka tse pedi di tshwanetse go konelwa kotara nngwe le nngwe – 1A le 1Bka Kotara 1, 2A le 2B ka Kotara 2, 3A le 3B ka Kotara 3, 4A le 4B ka Kotara 4.

Bobedi bongwe le bongwe jwa dibuka tseno (A le B) di lekana ka maemoka jalo ga go kgathalasege gore go buisiwa efe pele mo go tsone.

Dibuka tsa go Ithuta go Buisa

Dikarabo tsa Sekao

BUKA 1A BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona

Buka 1A

Buka 1A

MOPHATO 3

SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-228-0

MOPHATO 3

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea

4. Tobekano e kana!

3. O tlile go dirang jaanong?

BUKA 1A

BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku

2. Ntate o tlhokometse lesea

3. O tlile go dirang jaanong?

4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng

2. Melekorone

3. Go aba go monate

4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A

BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?

2. Neo o kae?

3. Black-mampatile

4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!

2. Sephiri

3. Segwete se segolo

4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A

BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!

2. Go reetsa mmino

3. Re baka dikuku le nkoko

4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?

2. Lesedi o ya lebenkeleng

3. Sopo ya maje

4. Go nna eng fano?

BUKA 4A

BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu

2. Toropo ya rona

3. Tshoswane le tsiekgope

4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo

2. Batsoma diphologolo

3. Tau le peba

4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-1A.indd 2-3

2015/10/19 12:25 PM

Buka 2A

Buka 2A

MOPHATO 3

SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-230-3

MOPHATO 3

1. Ke leotwana la ga mang le? 2. Neo o kae?

4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

3. Black-mampatile

BUKA 1A

BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A

BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A

BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A

BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-2A.indd 2-3

2015/10/19 11:57 AM

Buka 1B Buka 1B

MOPHATO 3 SETSWANAISBN: 978-1-77580-229-7

MOPHATO 3

1. Kausu e e latlhegileng 2. Melekorone

4. Setshwantsho sa popego3. Go aba go monate

BUKA 1A BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-1B.indd 2-3 2015/10/19 11:38 AM

Buka 2B

Buka 2B

MOPHATO 3SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-231-0

MOPHATO 3

1. Thusa!2. Sephiri

4. Ke ipaakanyeditse leeto

3. Segwete se segolo

BUKA 1A BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku

2. Ntate o tlhokometse lesea

3. O tlile go dirang jaanong?

4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng

2. Melekorone

3. Go aba go monate

4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?

2. Neo o kae?

3. Black-mampatile

4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!

2. Sephiri

3. Segwete se segolo

4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!

2. Go reetsa mmino

3. Re baka dikuku le nkoko

4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?

2. Lesedi o ya lebenkeleng

3. Sopo ya maje

4. Go nna eng fano?

BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu

2. Toropo ya rona

3. Tshoswane le tsiekgope

4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo

2. Batsoma diphologolo

3. Tau le peba

4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-2B.indd 2-3

2015/10/19 12:05 PM

Buka 3A

Buka 3A

MOPHATO 3SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-232-7

MOPHATO 3

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino

4. Bosigo mo polasing

3. Re baka dikuku le nkoko

BUKA 1A

BUKA 1B1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego BUKA 2A

BUKA 2B1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto BUKA 3A

BUKA 3B1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano? BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-3A.indd 2-3

2015/10/19 12:07 PM

Buka 3B

Buka 3B

MOPHATO 3

SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-233-4

MOPHATO 3

1. Ke mang yo o thubileng

fensetere?

2. Lesedi o ya lebenkeleng

4. Go nna eng fano?

3. Sopo ya maje

BUKA 1A

BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku

2. Ntate o tlhokometse lesea

3. O tlile go dirang jaanong?

4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng

2. Melekorone

3. Go aba go monate

4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A

BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?

2. Neo o kae?

3. Black-mampatile

4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!

2. Sephiri

3. Segwete se segolo

4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A

BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!

2. Go reetsa mmino

3. Re baka dikuku le nkoko

4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?

2. Lesedi o ya lebenkeleng

3. Sopo ya maje

4. Go nna eng fano?

BUKA 4A

BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu

2. Toropo ya rona

3. Tshoswane le tsiekgope

4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo

2. Batsoma diphologolo

3. Tau le peba

4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-3B.indd 2-3

2015/10/19 12:19 PM

Buka 4B

Buka 4B

MOPHATO 3

SETSWANA

ISBN: 978-1-77580-235-8

MOPHATO 3

1. Dikeletso tse tharo

2. Batsoma diphologolo

4. Aforika Borwa wa rona

3. Tau le peba

BUKA 1A

BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A

BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A

BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A

BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o

oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya

dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa

e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go

bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa

go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le

bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka

thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go

akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la

mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore

barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa

tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro

tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-4B.indd 2-3

2015/10/19 12:22 PM

Buka 4A Buka 4A

MOPHATO 3 SETSWANAISBN: 978-1-77580-234-1

MOPHATO 3

1. Mmutla le Khudu 2. Toropo ya rona

4. Ke leino la ga mang le?3. Tshoswane le tsiekgope

BUKA 1A BUKA 1B

1. Selae sa bofelo sa kuku2. Ntate o tlhokometse lesea3. O tlile go dirang jaanong?4. Tobekano e kana!

1. Kausu e e latlhegileng2. Melekorone3. Go aba go monate4. Setshwantsho sa popego

BUKA 2A BUKA 2B

1. Ke leotwana la ga mang le?2. Neo o kae?3. Black-mampatile4. Kganetsano fa gare ga phefo le letsatsi

1. Thusa!2. Sephiri3. Segwete se segolo4. Ke ipaakanyeditse leeto

BUKA 3A BUKA 3B

1. Ao, Rre Kgabo!2. Go reetsa mmino 3. Re baka dikuku le nkoko4. Bosigo mo polasing

1. Ke mang yo o thubileng fensetere?2. Lesedi o ya lebenkeleng3. Sopo ya maje4. Go nna eng fano?

BUKA 4A BUKA 4B

1. Mmutla le Khudu2. Toropo ya rona3. Tshoswane le tsiekgope4. Ke leino la ga mang le?

1. Dikeletso tse tharo2. Batsoma diphologolo3. Tau le peba4. Aforika Borwa wa rona

(le Bukana ya Dikarabo tsa Sekao)

Dibuka tsa go ithuta go buisa mo kgatong eno di na le ditsebe tse di oketsegileng, mokwalo o o oketsegileng mo tsebeng nngwe le nngwe, dipolelo tse di telelenyana, pharologano e kgolwane ya dipaterone tsa dipolelo, puo ya semmuso le puotlhalosi, mmogo le tlotlofoko e kgolwane. Go buisa e nna selo se se itiragalelang fela jaanong, ka boikaelelo jwa go tlhaloganya mo boemong jwa go bitsa mafoko fela /go a peleta fa barutwana ba le gaufi le go buisa ka bobone. Dibuka tseno tsa go ithuta go buisa di ba naya ditshono tsa go buisa ba le setlhopha, ba kaelwa, ka bobedi le bobedi le ka bongwe ka bongwe.

SETSWANA

Dibuka tsa go ithuta go buisa tsa Mophato 3 tsa Vula Bula di katisetsa bana go ithuta go buisa ka thelelo ba sa le bannye. Buka nngwe le nngwe e na le ditlhamane di le nne tse di farologaneng, go akaretsa le mokwalo ka dilo tsa mmatota. Pele ga tlhamane nngwe le nngwe, go na le lenaane la mareo a tlotlofoko le lenaane la mafoko a go leng ‘thata go a buisa’ a go lebeletsweng gore barutwana ba a kgone. Tlhamane nngwe le nngwe e latelwa ke dipotso di le mmalwa tsa tekotlhaloganyo, le ditirwana tsa puo le tsa a re kwaleng tse di golagantsweng le CAPS le Dibukatiro tsa Mophato 3 tsa DBE.

Tswana-4A.indd 2-3 2015/10/19 12:21 PM

tsa dipotso tsa tekotlhaloganyo,tsa puo le ditirwana tsa a re kwaleng

(E KGONA GO FOTHOKHOPIWA)

ISBN: 978-1-77580-236-5

Model Answers Setswana.indd 2-3 2015/10/19 12:52 PM