Botim i shoqatave mjedisore “Ekolëvizja” Nr. 87, viti i katërt i botimit, 24 QERSHOR 2008 Çmimi: 40 LEKË

5 QERSHOR- DITA BOTËRORE E MJEDISIT

Duket si pyetje ogurzezë, por po engremë nga disa fakte, edhe tëherëshme, edhe të kohëve të fundit.

Eshtë folur e shkruar deri disa kohëmë parë për “importin “ e plehrave ngaItal ia, ku ky problem nuk po merrzgjidhje akoma. Këto do t’i depozitonimne, sigurisht nëpërmjet pagesës. Kurflitej për këtë, tek ne nuk ishte zgjidhurakoma problemi Sharrë. Le të kujtojmëse plehrat italiane, të nisura për nëGjermani, u gjetën me ndotjeradioaktive.

Ditë më parë, nga strukturat eshtetit grek, saktësisht nga Sektori iKontrollit Ushqimor, u dha njoftim përbllokimin e një sasie vaji ushqimor mepërqindje të lartë dioksine . Sipas tëdhënave greke, një pjesë e këtij vaji, dymjete me rreth 40 ton, ishte transportuardrejt vendit tonë. Bile u cilësuan edheshoqëritë që ishin marrë me këtëtransport. U bënë kontrolle e u deklarua,edhe nga Ministr i i Bujqësisë eUshqimit, se vaji ushqimor që ka hyrënë Shqipëri është brenda standartevetë duhura. Por nuk besojmë plotësishtse strukturat greke kanë folur e vepruarnë tym.

Në Kosovë u bllokuan e po sjellintelashe disa kamionë me produkte apombeturina nafte, me përqindje tepër tëlartë squfuri e të ardhura nga Irani. Uquajtën shumë toksike dhe u fol sedestinacioni ishte Shqipëria.

Në 18 qershor, policia maqedonasebllokon në Bllacë një sasi hekuri meradioaktivitet të lartë ( në media thuhet300 herë më tepër se norma ), që do tëhynte në Shqipëri. Për hekur të tillë kavite që fl itet se është përdorur nëndërtimet tona. Nuk besojmë se janëvetëm fjalë.

Në gj i thë këto kohë nuk kemidëgjuar që shteti e strukturat e tij të kenëbërë njoftime të tilla që lidhen me mallratë rrezikshme për shëndetin e mjedisin,kur tek fqinjët tanë, këto po ndodhin.Duke njohur ( edhe vetë shteti ) niveline lartë të korrupsionit në administratë,a mund të këtë kaluar edhe vaj i ndoturapo lëndë si ato që u bllokuan paraMorinës, Bllacës apo gjetkë brëndakufijve tanë? Dyshojmë se po.

Këto janë fakte “mbi ujë“ që na ikanë treguar të tjerët. A ka fakte “nënujë “ Kjo nuk dihet.

( vijon në faqen 5 )

MOS VALLË PO BËHEMITERMINAL I NDOTJES ??

Kryeministri përshëndet dhe vlerëson punën e bërë nga të gjithë specialistët, shoqëria civile,organizatat dhe institutet e mbrojtjes së mjedisit: “Dua t’i siguroj se zëri i tyre është dëgjuar

dhe do të dëgjohet me shumë interes nga qeveria ime. Unë nuk jam anëtar i këtyreorganizatave, por me zemër, unë ndihem realisht anëtar i tyre”

BERZH ( Banka Europiane për Rindërtimdhe Zhvillim ) nuk do ta financojë ndërtimine terminalit të Petroliferës ne gjirin e Vlorës!Është ky preludi i fushatës shumë vjeçare të“Aleancës për mbrojtjen dhe zhvillimin egjirit të Vlorës” së pasuar nga mbështetjadhe lobimi i rrjetit europian për monitorimine bankave “CEE Bankwatch Network”, si dheprezantimi dinjitoz që iu bë kësaj çështje nga

Bashkojmë zerin tonë tëprotestës për shkeljetflagrante nga individë aposubjekte të ndryshme tëpapërgjegjshme që kanëdëmtuar rëndë bio-diversitetin e liqenit teShkodres, kanë ndikuar në

pakesimin drastik të siperfaqeve të gjelbra dhehapësirave publike.

Përqëndrimi i madh ipopullsise në bregdet (ishoqëruar me ndërtime tëshumta etj.), prodhimetindustriale e bujqësore,ndërgjegjësimi i ulëtekologjik i popullsisë,rrezikojnë ekologjinë dheimazhin turistik të tij,

ndërsa proceset keqpërdoruese, kanë marrëpërmasa trishtuese, dhe shtrojnë nevojën endërhyrjes urgjente e shkencore.

DEKLARATE E FORUMIT“LIQENI I SHKODRES”

PROJEKT I MMPAU PERGJIRIN E LALZIT - VELIPOJE

PETROLIFERA-TASHME JO EDHE NGA BERZHpërfaqësuesit e shoqërisë civile Shqiptarenë mbledhjen vjetore të BREZH të mbajturnë Kiev më 18-19 maj të këtij viti.

Ne shpresojmë dhe besojmë, që sikursepër BERZH, zbatimi i standarteveEuropiane në fushën e mbrojtjes së mjedistdhe pjesmarrjes publike të bëhet praktikëpune dhe për qeverinë Shqiptare dhevizionin e saj afatshkurtër të investimeve.

Ambasada Britanike në Tiranë organizoi njëveprimtari, ku stafi i saj, mësues e nxënës tëshkollave të qytetit ndërmorën pastrimin emjedisit në malin e Dajtit .

VEPRIMTARI EAMBASADES BRITANIKE

Lexo fq. 8

Do të na vijë dita tëpaguajmë për investimet qëndotin, atëherë do tëpaguajmë edhe shëndetin enjerëzve, edhe të natyrës,edhe koston financiare. Poratëhere kostua do të jetëshumë më e madhe se sot.

MOS VALLË PO BËHEMITERMINAL I NDOTJES ??

Në zonën embrojtur të Parkut tëDajtit, karrierat egurit vazhdojnëpunën, megjithëkalimin e afateve dhegjobat. Problem janë

edhe ato në Krujë, sëbashku me furrat e gëlqeres.Ndërsa në Elbasan kërcënohet gazetari përinformacionin lidhur me guroren e Mirakës .

DERI KUR DO TE“VETEVENDOSIN” GURORET?

Lexo fq. 5

Lexo fq. 4Lexo fq. 2 Lexo fq. 4

CMYK

2

Më 10 Qershor u zhvilluaAktivi Kombëtar për Mbrojtjen ePyjeve nga Zjarret. Në këtëveprimtari merrnin pjesë ministrat

Në qendër të Librazhdit, kur po bleja një gazetë më vjen pronari igurorese së Mirakës , I. Gega, i cilime kërcënon, kur aty pranë ishindisa qytetarëve e më thotë që “dotë të vras, juve ju kam vetëm njëqime “unë me edukate dola jashtesepse më vinte rëndë dhe nga qytetarët që ishin të pranishëm,por jashtë vazhdoi me te njejtinritëm dhe ofezë. I thashë se cfarekeni me mua dhe se cfarë ju kambërë, por duke zbritur shkallët mëtha që do tëtakohemi ose më mirëdo ta marrësh vesh kush jam unë.Ndër kohë mora në telefon policinësi dhe komisarin e Librazhdit, pornë atë kohë u largua me shpejtësimë benzin katër fenerësh me targatë huaja.

Ishtë një ish oficer Y. Cuculi i cili bëri të mundur shmangien eincidentit.

Ne media janë trajtuar problenmet e guroreve dherrezikut të shpërthimit tëmunicioneve në Shqipëri. Ishteproblemi i Gurores së Mirakës kuleja e marrë nga qeveria Shqiptaresi dhe ankesat e banorëve dhekryetarit te Komunës së Polisit VeliTerziu, kerkesave prane qeveriseetj, ku u trajtua frika dhe rreziku injë shpërthimi dhe ndotja emjedisit që, siç thotë pronari i saj, ikanë hapur probleme. Ku gabonmedia dhe ku i ka fajet, në qoftë aika edhe një gurore tjetër nëKomunë e Lunikut, edhe atë paleje? Nuk e kuptojme se cili ështëgabimi i medias, kur ankohen gjitha banorët e Fshatit MirakePlane. Ndotja e mjedisit ndoshtaka mbetur në plan të dytë nga frikae vdekjes sepse banorët jetojnë nën ankthin e ndonje tragjedie.Ngjitur me rrugën keryesore nëaksin rrugor Librazhd-Elbasan janë ndërtuar që nga vitet 1940disa depo ushtarake të çilatedhe sot janë ekzstuese. Për vetëpozicionin gjeografik afër kufiritme ish-Jugosllavinë , edhe nëvitet para ndryshimevedemokratike, u ndërtuan edhe

Në një konferencë për shtyp,zëdhënësi i MMPAU, z. T.Therçaj, për publikimin e masavetë kësaj ministrie për veprimtaritëekonomike me ndikim në mjedis,siç janë guroret, në zbatim të VKMnr. 402 dt 21.06.2006 “Për shpalljene Ekosistemit Natyror të Parkut tëDajtit “Park Kombëtar “ u shprehse ligji parashikon ndalimin e tëgjitha veprimtarive të këtij lloji që

dëmtojnë ekosistemin natyror tëkësaj zone.

Më datën 25 Shkurt 2008,Ministri XHUVELI nxori urdhërinku caktoi daten 1 Qershor 2008, siafat përfundimtar për mbylljen eveprimtarive të guroreve, i ciliështë publikuar në media dhedorëzuar subjekteve dhe passkadimit të këtij afati, për tri ditëme radhë, në datat 1, 2, 3 Qershor,u ushtrua kontroll nga strukturatinspektuese të Ministrisë kurezulton se : nga 14 subjekte,vetëm 2 prej tyre kanë zbatuarurdhërin duke mbyllur aktivitetin,ndërsa 12 subjektet tjera, të cilatnuk kanë zbatuar urdhërin, janëgjobitur me maksimumin eparashikuar në ligj prej 500 mijelekë.

Mbështetur në këtë vendim,Ministri i Mjedisit, Pyjeve dheAdministrimit të Ujërave Prof. Dr.Lufter Xhuveli, që në fillim të këtijviti, në datën 24 Janar 2008,nëpërmjet një shkrese drejtuarKomuneës Dajt, Komunës ZallHerr të Qarkut Tiranë,Inspektoriatit NdërtimorUrbanistik Kombëtar, Prefektit tëQarkut Tiranë, Ministrisë sëEkonomisë, Tregtisë dheEnergjetikës, dhe përfaqësuesvetë shoqërive që shfrytëzojnëkarrierat e gurit gëlqeror nëParkun e Dajtit, ka paralajmëruarmbylljen e këtyre veprimtarive,duke kërkuar njëkohësisht

Ne, një grup pensionistëshudhëtuam me autobuz nga Krujadhe gjatë rrugës pamë dheshprehëm mendime lidhur memjedisin.

Në zbritje të qytetit fisnin përrrugën, ndonse e asfaltuar, kasektorë të ngushtë që ulnin

shpejtësinë e autobuzit, sidomosnë kthesa. Anash rrugës janë bërëkanale të zbuluar për rrjedhjen eujit kur bien shira. Në raste tëveçanta ata janë bërë rrezik përkëmbësorët kur kalojnë makina,duke dëmtuar shëndetin e tyre(këmbë, duar, kokë etj.). Gjithashtunë disa metra të mureve anësoreapo trotuareve janë hequr pllakate gurit nga keqbërësit.

Duke zbritur në Krastë, në daljetë qytetit, i bëri përshtypje hapja eguroreve, pa kriter, duke prishurpejsazhin e zonës. Frantojat dhe

NGA MMPAUe Mjedisit z.Xhuveli, ai iBrëndshëm z. Nishani, Drejtori iPërgjithshëm i EmergjencaveCivile, përfaqësues të Ministrisësë Mbrojtjes, Prefektë të Qarqeve,Kryetarë të Bashkive dheKomunave të vendit, specialistëtë mjedisit, pyjeve etj.

Gjatë aktivit u diskutua mbingjarjet e vitit të shkuar kur vëndiynë u godit nga vala e zjarreve nepyje. Gjithashtu u diskutua dhepër masat që po merren në mënyrëqë të mos gjëndemi të papërgatitur në rate zjarresh në pyjegjatë kësaj vere.

disa tunele dhe reparte të tjera ,duke filluar që në Librazhd,Murrash dhe Mirake . Mbas vitit1997, kur u hapën depot , një pjesëe tyre u hoq, një pjesë u asgjësuadhe një pjesë tjetër u transportuapër në Gërdec, por ka akoma muniçione në thellësi të gjashtë tuneleve të nëndheshme, të çilat rrezikojnë çdo ditë jetën ebanorëve.

Në të ka municione nga më tëndryshmet dhe tepër të rënda, qënë qoftë se shpërthejnë mundettë bëhet ndojë katastrofë më emadhe se ajo e Vorës. Më e keqjaështë sepse mbi të është dhënë leja edhe për guroren, ku ngapunimet e saj mbi sipërfaqe mundet të krijohet edhe ndonjëshpërthim i fuqishëm.

Sipas banorëve të zonës , atajanë ankuar disa herë e për viteme radhë, por asgjë nuk ështëbërë, sepse nuk dihet se kushështë mbas kësaj dhe ççdo dite kërçënohet jeta e tyre dhe efëmijëve. Ndërkohë edhe Kryetarii Komunës së Polisit V. Terziu kangritur disa herë këtë problem ku të gjitha shkresat gjenden pranëkryeministrisë dhe kërkonrishikimin e lejes së gurores, leje ecila është dhënë nga kreu imëparshëm i Komunës.

rehabilitimin e mjedisit sipaskërkesave ligjore. Nga 14subjekte, vetëm 2 prej tyre kanëzbatuar urdhërin duke mbylluraktivitetin. 12 subjektet tjera, tëcilat nuk kanë zbatuar urdhërin,janë gjobitur me maksimumin eparashikuar në ligj prej 500 mijelekën. Në të njëjtën kohë, përzbatimin e urdherit për mbylljendhe shpërnguljen e këtyre

veprimtarive, MMPAU, kanjoftuar dhe po bashkëpunon meInspektoriatin NdërtimorUrbanistik Kombëtar, Policinë eShtetit, dhe Pushtetin vendor nëzonë.

Shënim i redaksisë : Ngaprononcimet në media del se disaditë më parë Drejtori i ShërbimitPyjor të Tiranes, z. Nazmi Ajazi,ka deklaruar se janë tëpafuqishem për të ndalur këtëaktivitet dhe presin nga ministriandonje zgjidhje. Ai u shpreh:“Janë 16 gurore në Dajt, me dhepa liçencë. Ne si shërbim pyjor,qe nga viti 2006 nuk kemirinovuar asnje leje per inertet. Ukemi kërkuar ta ndërpresin këtëaktivitet, por askush nuk na kadëgjuar. Ne kaq kemi në dore.Presim nga ministria”.

Nga ana tjetër, edhe sekretarii Komunës Dajt, z. Njazi Deliu,shton se komuna i ka dërguarzyrtarisht MMPAU kërkesë përmbylljen e tyre, por deri tani asgjënuk është bërë, edhe pse vetëMMPAU e ka ngritur si problemrrezikimin e Parkut Kombetar tëDajtit nga aktiviteti i një numritë madh subjektesh private, tëcilat kishin një liçencë tëshfrytëzimit të këtij parku, porvetëm pesë prej tyre ishin tëpajisura me leje mjedisore.

Në zonat ku ato zhvillojneaktivitetin, parku i Dajtit ështëzhveshur krejtësisht.

KONFERENCE SHTYPI E MMPAU PER GURORET

gropat gëlqeres, kur këto të funditpërdorin goma ose lëndë plastike,ndotin ajrin, duke dëmtuarshëndetin e banorëve të zones.Njeri nga pensionistët kujtoi sedikur është folur për kufizimin etyre, sidomos në afërsi të qytetit,bile është folur e shkruar për masate marra, por siç duket kanë qenë tëpjesëshme ose nuk i zbaton njeri.Me të drejtë një tjetër pensionist ushpreh se në këtë zonë sigurojnëjetesën rreth 500 familje, prandajduhet menduar për jetën e tyre ngapushteti e institucionet vendore eqëndrore, por gjithashtu dhe për

mjedisin që ndotet çdo ditë. Duke zbritur drejt Fushë-

Krujës, ndonse rruga ështëasfaltuar, një segment rreth 2 km,pa hyrë në Fushë-Krujë, është lënëpas dore, për mendimin tonë

ndikon jo mirë si në shëndetin enjerëzve sepse ngrihet shumëpluhur, por dëmton dhe makinat qëkalojnë aty. Si në hyrje ashtu dhenë dalje të Fushë-Krujës shihenndërtesa, kryesisht banimi, se cilamë e bukur se tjetra. Pensionistëtvlerësuan punën e bërë, kjo tregonrritjen e merëqenjes. Por aty dheFushë-Krujës, drejt Vorës apoDurrësit binte në sy sipërfaqet ekufizuara të mbjelljeve të tokavebujqësore apo dru-frutorë.

Disave u bëri përshtypje,ndonse ditë, në disa godina 2-3katëshe, dritat jasht tyre, ishin tëndezura, pra kjo ndikon nëharxhimin e energjisë elektrike pakriter.

Duke shkuar drejt plazhit tëDurrësit e Golemit, disa pensionistëu habiten kur panë shumë ndërtime,pallate shumë katëshe, në të dy anëte rrugës, siç u shpreh një pensionistsi këpurdhat pas shiut, ku deti nukdukej fare, pra këtu, në një ardhmejo të largët, nuk do të ketë vend përplazh normal. Duke iu referuarsituates, në këto zona plazhet pokufizohen dhe ndotja po shtohetçdo ditë.

Shtohen lagjet në qytezën eUrës Vajgurore kanë rezultuar meprobleme të ndotjes të ujit tëpijshëm. Vetëm pak ditë pasiDrejtoria e Higjenës kërkoindërprerjen e furnizimit me ujë nëtë gjitha zonat që e sigurojnë atënga vendburimi në lumin Osum.Këtë herë janë banorët e 2 lagjeveperiferike “Fasalli” dhe“Hallvaxhi”, të cilet, vec të tjerëve,

PENSIONISTËT PËR MJEDISIN

KERCENIME NGA FIRMA E GURORESNga Agim BLLOSHMI

( Shënime udhëtimi )

URA VAJGUROREedhe ata s’duhet të konsumojnëujin e pijshëm, që nuk është aspaki tillë.

Edhe këtë herë alarmi ka ardhurnga Drejtoria e Higjenës e cila pasika parë shqetësimet e banorëvepër shfaqje të infeksionit ka marreanalizat e ujit dhe me përgjigjentepër negative, për shkak tëndotjes mikrobike, ka vendosur tambyllë krejt furnizimin me ujë.

3

Në Ditën Botërore të Mjedisit,5 qershor, në Hotel “Sheraton”Tirana, Ministria e Mjedisit,Pyjeve dhe Administrimit të

Ujërave, në bashkëpunim meshoqatat “ Për Zhvillim tëPolitikave Mjedisore–G&GGroup” dhe “ Forumi përDemokraci dhe Etikë “ organizoinjë aktivitet sensibilizues përmjedisin. Në këtë aktivitete merrtepjesë Kryeministri z. Sali Berisha,MMPAU z. Lufter Xhuveli,

përfaqësues të shoqatavemjedisore të vendit, deputetë,specialistë të kësaj fushe, nxënësshkollash të angazhuar nëfushata sensibilizuese mjedisore,etj.

Ministri i MMPAU z. L.Xhuveli theksoi në fjalën e tij sekjo ditë është një ditë e veçantë e

kalendarit mjedisor, është DitaBotërore e Mjedisit. Në mbarëbotën, në këtë ditë të shënuar përmjedisin, njerëzit sjellin nëvëmendjen e tyre nevojën për tëvepruar në dobi të mjedisit dhenatyrshëm për standartet e jetës.Më tej ai theksoi që në tërësinëmasave për zhvillimin e vendit, tëmbrojmë mjedisin tonë dhenjëkohësisht ti japim zhvillimittiparet e një zhvillimi tëqëndrueshëm duke ruajturekuilibrat ekologjikë dhe siguruarrritjen e mirëqënies.

Kryeministri Berisha, dukepërshëndetur u shpreh se kjo ditëmund të quhet dita e jetës, pasiasgjë nuk është më e lidhur mejetën sesa mjedisi ku ne jetojmë.“Në këtë kontekst, mbrojtja dhezhvillimi i mjedisit është dhe do tëmbetet një nga prioritetet dhedrejtimet më themelore të punëssë kësaj qeverie”, tha ai.Kryeministri gjithashtupërshëndeti dhe vlerësoi punën ebërë nga të gjithë specialistët ekësaj fushe, nga Ministria eMjedisit, nga shoqëria civile,organizatat dhe institutet embrojtjes, etj. “Dua t’i siguroj sezëri i tyre “, tha ai, “ është dëgjuardhe do të dëgjohet me shumëinteres nga qeveria ime. Unë nukjam anëtar i këtyre organizatave,por me zemër, unë ndihem realishtanëtar i tyre. Unë çmoj shumëkontributin mbështetës, në tëgjitha përpjekjet e mia, tëMinistrisë së Mjedisit, për tëmbrojtur dhe zhvilluar standardete domosdoshme për një zhvillimtë qëndrueshëm të mjedisit. Jusiguroj se tek unë ekziston bindjae thellë se një mjedis i mbrojturdhe i zhvilluar është trashëgimiamë e shkëlqyer që mund t’ju lemëbrezave që vijnë. Ky është njëdetyrim shumë madhor i yni”.

Z. Sazan Guri, bashkë-organizator i aktivitetit, theksoirolin qytetar dhe angazhimin egjithëkujt përfshirë atë tëambjentalisteve, si mbështetës tëkesaj përpjekjeje madhore për tëpenguar degradimin e mëtejshemtë mjedisit në vendin tonë.

Me rastin e DitësNdërkombëtare të Mjedisit më datë5 Qershor në Hotel Skampa,shoqata “Për Një Shqipëri tëShëndeshme”(PHA) organizoi njëseminar shkencor me temë :“Ndotja e Mjedisit dhe Shëndetinë Elbasan”.

Në këtë seminar ku ishin të ftuarintelektualë, studentë, punonjës tëmjekësise, nga shoqata tëndryshme etj. Ishin të ftuar dhemorën pjesë prefekti i ElbasanitZ.Sh. Deliallisi, Kryetari i Bashkisez.Q. Sejdini, kryetari KëshillitBashkiak Z.B. Kllogjeri etj.

Në fjalën e hyrjes së drejtuesi iShoqatës PHA, z. Edmont Lahotheksoi se organizimi i këtij seminaripër mjedisin është i nevojshëm nëçdo rreth apo qytet tjetër, por aqmë tepër kjo është njëdomosdoshmëri në Elbasan, qëështë një ndër qytetet më tëndotura në vend . “ Si intelektualëdhe si shoqëri Civile “, vazhdoi ai,“ nuk jemi dakort që Elbasani i ështëlarguar klasifikimit nga zonat më tëndotura, siç është thënë ngapushtetarët qëndrorë kohët efundit “

Në seminar përshëndetiPrefekti, që megjithë përmirësimin

e disa tregueseve të ndotjes nëElbasan, tha se gjendja vazhdon tëjetw e rëndë dhe duhet të punohetdhe të sensibilizohet komuniteti përuljen e ndotjes, por dhe nga anatjetër ndotësit industrialë duhetpatjetër të mbajnë filtrat e thithjesgjithmonë në punë .

Ndërsa Krytari Bashkisëtheksoi që lufta dhe përpjekjetkundër ndotjes nuk kanë dallimepolitike dhe ne duhet tëbashkohemi dhe të bëjme një lobingpër uljen e ndotjes në Elbasn dhepër rreth, sepse sëmundjet dhevdekjet, nga ndotja, jane të lartakëtu në qytetin tonë.

Në seminar u mbajtën edhe këtoreferate e kumtesa :

- Nga Ing. Beqir Kila, kryetar i

ARM: “Një paraqitje emonitorimeve të treguesve tëndotjes në Elbasan “, ku me shifradhe të dhëna që për ndotjen në vite,sipas matjeve në pikat e caktuara,ku megjithë uljen e tyre, përsëri janëtë larta.

- Nga Kristina Tavanxhi(Bashkia Elbasan) : “ Zbatimi iKonventës së Aarhus-it “.

- Nga Dr. Edmont Laho : “Ndikimi mjedisit të ndotur në shëndetin ekomunitetit tonë “, ku u nënvizua,se duke studjuar sëmundjetrespiratore (të frymëmarrjes) dhesëmundjet tumorale, qarku iElbasanit në vitet 1993 deri në 2006,ka shifrat më të larta tëvdekshmërise për sëmundjet emësiperme, gjithashtu edhe njëshifër të lartë të vdekjeve tek femijëte porsalindur etj... Nga ky studimdel që treguesit e sëmundshmërisëdhe vdekshmerisë janë mjaft të lartaedhe se Fieri për sëmundjettumorale dhe të frymëmarrjes.

- Nga Ing.Lila Karaj: “ Njëvështrim objektiv të zonave më tëndotura në qarkun e Elbasanit “,ku u fol që edhe fshatrat rreth zonës

industriale si Bradashesh, Paperietj, janë tejet të ndotura. etj

Në këtë seminar, ku ishin tëftuar intelektualë, studentë,punonjës të mjekësise e ngashoqata të ndryshme u theksua seElbasani nuk i është larguarklasifikimit si një nga zonat më tëndotura, siç shprehen pushtetarëtqëndrorë kohët e fundit.

Bashkia e Tiranës ka filluar tënxise një fushatë të edukimitmjedisor në shkollat e kryeqytetit.Kjo fushatë është një kusht nëkontratat që lidhen nga Bashkia mefirmat e pastrimit, të cilat operojnënë Tiranë dhe synon

Përfaqësuesit e qeverive tëShqiperisë, Bosnjë-Hercegovines,Kroacisë, Malit të Zi, Serbisë dhe

VEPRIMARI PER DITEN BOTERORETE MJEDISIT

“NDOTJA E MJEDISIT DHE SHENDETI NE ELBASAN”Seminar shkencor

Kryeministri u shpreh:“Unë çmoj shumë

kontributin mbështetës, nëtë gjitha përpjekjet e mia,të Ministrisë së Mjedisit,

për të mbrojtur dhezhvilluar standardet edomosdoshme për një

zhvillim të qëndrueshëm tëmjedisit. Ju siguroj se tek

unë ekziston bindja ethellë se një mjedis i

mbrojtur dhe i zhvilluarështë trashëgimia më eshkëlqyer që mund t’ju

lemë brezave që vijnë. Kyështë një detyrim shumë

madhor i yni”.

Komisioni Evropian do tëinvestojë 300 mijë euro përturizmin dhe vlerat kulturore të ëVoskopojes, por edhe përzhvillimin e bujqësise në këtë zone.Projekti do të vihet në zbatim ngady shoqata “Trashëgimi pa kufi”,ku njera është franceze dhe tjetraserbe. Projekti që do të zgjasë 5vjet ku do të përfshihen edhefashatra të tjerë.

Kryetari i komunës, z.N. Bacellika bërë të ditur se edhe 100 mijëeuro të tjera do të vihen nëdispozicion vetëm në Voskopojë

Ndërsa është bërë shumë përndriçimin dhe rregullimin emjediseve të jashtme, nuk eshtearritur që të ketë rrugë tëbrendshme të rregullta dhesidomos të shtruara si dikur megurë.

Z. Bacelli shton se “ numri ivizitorëve dhe turistëve gjatëviteve të fundit ka ardhur duke urritur, ndërsa për këtë vitmendojmë se numri i mysafirëvedo të jetë shumë më i larte, sepseedhe në momentin që flasim,vizitoret nuk ka kanë munguar”

për shtrimin me kalldrëm të rrugëvepër kthimin në identitet, po ashtuedhe për gjelbërimin e vete

Voskopojes, gjelberim ky që i kamunguar këtij fshati prej kohësh.

KE PËR TURIZMIN NË VOSKOPOJË

Gjimnazi i Rreshenit, në Ditëne Mjedisit, organizoi njëveprimtari për ndërgjegjësimin ekomunitetit në mbajtjen sa mëpastër të qytetit të tyre. Të

organizuar në tre grupe, nxënësitpastruan qytetin dhe vendosënkosha mbeturinash, të dhuruaranga AMC. Në këtë organizimmorën pjesë edhe shumë qytetarë.

NXENESIT PASTROJNE QYTETINNë tubimin e organizuar me këtërast, ku u paraqitën dhe punime tënxënësve, morën pjesë drejtues tëBashkisë, të Arsimit dhepërfaqësues të AMC.

BASHKIA-NISMË MJEDISORE NË SHKOLLAndërgjegjësimin e nxënësve mbimjedisin si dhe trajtimin e mbetjeveurbane. Për këtë dy firma pastrimi “Fusha “ dhe “Korsel” kanëzhvilluar fushatë, e para menxënësit e klasave të gjashta dhetë shtata në shkollën “Musine

Kokalari”, ndersa e dyta në shkollen“Qazim Turdiu”. Në fund tëaktiviteteve nxënësit grumbulluanmbetjet në ambientet brënda dhejashtë shkollave. Kjo veprimtari katë bëjë me sensibilizimin mbifunksionet mjedisore.

Sllovenisë, pjesëmarrës në në njëtakim në Bon, kanë vendosurkrijimin e 13 zonave të reja tëmbrojtura në rajonin e Ballkanit.Gjithashtu kanë marrë përsipër tëzgjerojnë edhe nëntë zona të tjeraekzistuese në Evropen jug-lindore. Kjo bëhet në kuadrin embrojtjes e përmirësimit tëmjedisit e të biodiversitetit në këtërajon.

Drejtori i ProgramitMediterran të WWF, P. Lombardiu shpreh për këtë nismë se “ Kyrrjet i zonave të mbrojtura do tëmbushë një boshllëk të madh nënjë rrjet pan-evropian, që shtrihetnga Franca në Greqi, dukesiguruar strehë për speciet errezikuara si dhe për korridoret e ‘lëvizjes’ së specieve” .

SHTOHEN ZONAT E MBROJTURA NE BALLKAN

4

I. HyrjeBregdeti i Shqiperise, ben pjese ne

rajonet turistike me te pershtatshme teMesdheut. Ne keto 15 vjet, eshte berenje hapsire teper dinamike, veçanarishtper “turizmin vogel “ ne fund jave.

Por: koncentrimi i madh i

popullsise (i shoqeruar me ndertime teshumta etj.), prodhimet industriale ebujqesore, ndergjegjsimi i ulet ekologjiki popullsise, rrezikojne ekologjine dheimazhin turistik te tij., ndersa procesetkeqperdoruese, kane marre permasatrishtuese, dhe shtrojne nevojen enderhyrjes urgjente e shkencore.

II. Rendesia e problemit: Mbipopullimi dhe ekonomia ne

zhvillim çon : ne rritjen e kerkesave perresurse natyrore ; ne shfryteziminintensiv te territorit ; ne intensifikimine rrezikut natyror (rreshqitje,permbytje etj.) ; ne shrregulliminteresor te territorit ; nekeqadministrimin e territorit. Ketofenomene vazhdojne te zhvillohen, ejustifikohen si pasoja te “zaptimit tepakontrolluar”

Po nese, popullata e levizur do tegjente : nje teritor te studjuar e teplanifikuar, informacionin e nevojshemper burimet qe ofron natyra,informacion per rreziqet qe kercenojnejeten, pasurine dhe ekonomine e tij,informacion per vendin baze ( per

Me rastin e Ditësndërkombëtare të Mjedisit,Forumi Shqiptar “Liqeni iShkodrës” ka dalë me njëdeklaratë para mediave, kupërveç sensibilizimit te tëqytetarëve të Shkodrës përmbrojtjen dhe ruajtjen e mjedisitdhe vlerave natyrore të zonës, kadënuar dhe ndërtimet pa kriter nëbrigjet e liqenit dhe të lumit Buna.Nën moton “ Ekosisteme tëshendetshme, njerëz tëshëndetshëm”, deklarata enjoftuar nga prof. dok. M. Hotiishte një mesazh drejtuarkomunitetit shkodran, shoqatavetë shoqerisëcivile e në radhe tëparë atyre mjedisore, qe nuk janëpak, biznesit, strukturave tëspecializuara të qeverisjesvendore e institucionevemenaxhuese, pasi gjithsecili ngashkalla e ndërgjegjësimit apo epërgjegjësisë duhet ta trajtoje meseriozitet çeshtjen parësore tëmbrojtjes së mjedisit.

Midis të tjerave në deklaratëthuhet : “Bashkojmë zerin tonë të

protestës për shkeljet flagrante ngaindividë apo subjekte të ndryshmetë papërgjegjshme që kanë dëmtuarrëndë biodiversitetin e liqenit teShkodres, kanë ndikuar në

pakesimin drastik të siperfaqeve tëgjelbra dhe hapësirave publike,kanë dëmtuar kurorën e gjelbër tëqytetit, ndaj atyre që bëjnë hedhjen

masive të mbetjeve jashtë vendevetë caktuara, bëjnë ndërhyrje nështratin e lumit Buna me ndërtimetetj. Këto ndërhyrje pa kriter qëpërbëjnë shkelje të normave

qytetare dhe ligjeve për mjedisin enuk kanë asgjë të përbashkët mekulturën dhe traditën e Shkodrëssë pastër dhe të luleve”.

Udhëzimet e Kryeministrit për t’idhënë përparësi zhvillimit të turizmitnë vend e veçanerisht në Shkodër,nuk po merren parasysh siç duhetnga përgjegjesit e pastrimit të kësaj

zone që edhe për shkak të distancësme pjesën tjetër të qytetit,ndërmarrja e pastrimit ka sjellë rrallëautomjetet dhe punonjësit e saj përpastrimin e mbeturinave.

Shtimi i mbeturinave në zonënShirokë-Zogaj, dhe pse punonjësite Bashkisë Shkodër shpesh kanëmarre edhe masa ndeshkuese ndajsubjekteve, të cilat shkaktojnëndotjen e bregut, vjen në një kohëkur liqeni i Shkodrës është shpallurzonë e mbrojtur Ramsar, si edhe kurperiudha e verës mbledh edhepushuesit më të shumtë. Ndërsapritet hapja e linjes ujore Shkoder-Vir Pazar dhe hapja e pikes se kalimitkufitar ujor me Malin e Zi, zonaturistike Shiroke-Zogaj pret edheardhjen e shumë vizitorëve të huaj,të cilet do të shfrytëzojnë varkat ebanoreve për të shëtitur në liqenduke ndikuar kështu dhe në rritjenekonomike të zonës.

Një tjetër fakt është semegjithëse u krijuan korsitë ebiçikletave në qytet, ato janë të zënanga makinat, por dhe nga kazanët eplehrave që shëtisin kudo, vetëmjo në vendet e tyre. Në 18 vitegjelbërimi në Shkodër vetëm ështëshkatërruar dhe është zëvendësuarme beton dhe ka ngelur vetëmpjaca, si e vetmja që i ka shpëtuarkëtij shkatërrimi, pasi në të dyjaanët jane blinjtë e mbjellë që në vitin1940 me nismën e kryetarit tëatëhershëm të Bashkisë, MarkKakarriqit. Situata aktuale nukparaqitet aspak e mirë. Në vitin 1991kanë qënë rreth 440 mijë metër katrorlulishte, ndërsa në vitin 2008numërohen rreth 68 mijë metër

katror. Zënia e sipërfaqeve të gjelbrame ndërtime me leje apo pa leje kabëre që tani të ndihen pasojat ekëtyre veprimeve. NdërkohëBashkia e Shkodres ka hartuar njëplan konkret për të ndryshuar

pamjen e qytetit, i cili fatkeqësishtka fare pak, për të mos thënë asnjëlulishte të mirefillte, që mund tëplotesojë kushtet për të qënë e tillë.Po ashtu drejtuesit e Bashkisëkërkojnë dhe bashkëpunim mekomunitetin sepse duhet tëndërgjegjësohen se e gjithë kjoështë në shërbim të gjithë qytetitMegjithatë, këtë sezon duket segjendja është rënduar më tepër.Shtimi i lokaleve e hedhja embeturinave të tyre, ku të mundinmë afër, si dhe funksionimi jo irregullt i pastrimit të zonës, kanëbërë që në Shkodër, bregu i liqenit,nga ura e Bunës e deri në fshatinturistik të Zogajt, të mbushet meplehra. Ndotja ka pushtuar bregun

e liqenit, i çili nxjerr në breg edhembeturina të hedhura nga fshatratë tjerë pranë bregut të tij, dukendikuar si në ndotjen e mjedisit dhetë ujit, ashtu dhe në largimin evizitorëve, vendas apo të huaj.

Zyra Rajonale e Mjedisit në Fiernjofton se në qark janë 94 subjekteprivate, pjesa më e madhe e të cilavelinja prodhimi me shkallë të lartendotjeje, që rezultojnë të papajisura melejen mjedisore. Drejtoresha e kësajzyre, zj. A.Mërtiri, thotë se “shumicae këtyre subjekteve rezultojnë tëparregjistruara edhe në QendrënKombëtare të Rregjistrimit të Biznesit,

Kjo ishte tema e workshop-it i cili uzhvillua më dt. 28-29 Maj në Shkup. Nëtë morën pjesë përfaqësues të disa ngaorganizatave mjedisore të tre vendeverespektive, në të cilat do të kalojënaftësjellësi, Shqipëria, Maqedonia dheBullgaria.

Në takimin dyditor, përfaqësuesit eorganizatave u informuan dhe diskutuannë lidhje me qëndrimin që mban e duhettë mbajë shoqëria civile për ndërtimin ekëtij projekti në secilin prej tre vendeve.Pjesmarrësit dskutuan gjatë edhe në lidhjeme informimin e publikut për këtëprojekt, sa të predispozuar kanë qenëautoritetet e qeverive të këtyre vendevepër të informuar shoqërinë civile përAMBO-n.

Manana Kochladze, përfaqësuese eAssociation Green Alternative ( Gjeorgji), bëri një prezantim të detajuar të fakteve,impakteve në mjedis dhe problematikaveqë ka sjellë ndërtimi i Naftësjellësit Baku– Tbilis - Ceyhan.

Petko Kovatchev përfaqësues i GreenPolicy Institute ( Bullgari ) bëriprezantimin me temë : “A ka naftë përnaftësjellësit e Ballkanit”. Në këtëprezantim u paraqit një panoramë të qartëtë fakteve të bazuara në statistika në lidhjeme sasinë dhe jetgjatësinë e burimeve tënaftës në Detin e Zi. Pjesmarrësitdiskutuan edhe në lidhje me inismat qëduhet të ndërmerren nga përfaqësues tëshoqërisë civile të tre vendeve për tëparandaluar pasojat e këtij projekti.

Dita e dytë ju kushtua tërësishtzhvillimit të një një debati të përbashkëttë përfaqësuesve të shoqërisë civile të trevendeve, përfaqësues të Ministrisë sëEnergjetikës të Bullgarisë dhe Shqipërisë,ekspertë të institutive të sizmikës dheekspertë mjedisorë.

Vlen për tu theksuar edhe prania eMinistirit të Investimeve të Huaja tëMaqedonisë, Gligor Tashkovic. Gjatëdebatit aktiv mes pjesmarrsve, ZotiTashkovic u tregua i hapur dhe i gatshëmpër t’iu përgjigjur pyetjeve të pjsmarrësve,por nga ana tjetër nga reagimet e tij ukuptua qartë se ai nuk ishte i informuarme ndryshimet dhe të rejat e fundit mbiprojektin AMBO.

Përfaqësuesit zyrtarë të Ministrive tëEnergjitikës të tre vendeve shprehën edhenjëherë qartë vendimin se qeveritëpërkatëse janë të hapura për të mirpriturinvestime të këtij lloji për sa kohëqë atojanë në funksion të zhvillimit të vendit.

Nga Shkupi Erisa Llaka

PROJEKT I MMPAU - 2007HARTOGRAFIMI GJEOMJEDISOR I BREGDETIT GJIRI

LALZIT – VELIPOJEparcelen e seicilit), sigurisht nuk do tebehej fjale per “dyndje e zaptim tepakontrolluar”, sepse me njeinformacion per vendin baze, seicili dote mund te bente planifikimet e tij,zhvillimi do te ishte me i organizuar,pasojat negative mbi mjedisin e zones

bregdetare do te ishin shume me tepakta.

Mungesa e informacionit teperpunuar per vendin baze, ben qeedhe organet qeverisese vendore, te jenete paafta per te hartuar politika,programe e plane zhvillimi te sigurta eafatgjate. Mungesa e informacionit pervendin baze, veshtirson se tepermiedhe iniciativen e lire private per tekryer investime. Nese do te ekzistonteky informacion per gjithe territorin evendit, edhe shteti do te mund tehartonte nje master plan te harmonizuarne shkalle vendi.

Pra, fillozofia baze mbetet : qezhvillimi i nje zone, te behet i planifikuare ne pajtueshmeri me mundesite dhekufizimet qe lejon mjedisi natyror,kerkohet se pari te sigurohetinformacioni i vendit baze.

Projekti i MMPAU “HartografimiGjeomjedisor i bregdetit Gjiri Lalzit –Velipoje”, eshte nje hap i bere ne ketedrejtim, ne vitin 2007.

( vijon ne faqen 6 )

DEKLARATE E FORUMIT “LIQENI I SHKODRES”

NË VEND TË NJË REPORTAZHI NGA SHKODRA

Që nga viti 1990 sipërfaqet e gjelbra në qytetin eShkodrës jane zvogëluar 6 hëre ; korsitë e biçikletave

janë të zëna nga makinat, por dhe nga kazanët eplehrave ; hedhja e mbeturinave dhe funksionimi jo i

rregullt i pastrimit të zonës, kanë bërë që bregu iliqenit, nga ura e Bunës e deri në fshatin turistik të

Zogajt, të mbushet me plehra

Koncentrimi i madh ipopullsise në bregdet (i

shoqëruar me ndërtime tëshumta etj.), prodhimetindustriale e bujqësore,

ndërgjegjësimi i ulëtekologjik i popullsisë,

rrezikojnë ekologjinë dheimazhin turistik të tij,

ndërsa procesetkeqpërdoruese, kanë marrë

përmasa trishtuese, dheshtrojnë nevojën e

ndërhyrjes urgjente eshkencore.

FIER si dhe nuk paguajnë detyrimet tatimorepranë Bashkisë dhe Drejtorisë sëTatim-Taksave “. Sipas saj, ZyraRajonale e Mjedisit ka kërkuarbashkëpunim institucional të drejtuesvetë njësive të qeverisjes vendore dheDrejtorisë së Tatim-Taksave, për 5tëdetyruar subjektet që të pajisen me tëgjithe dokumentacionin e duhur,përfshirë dhe lejen mjedisore, ndryshedo të kërkohet bllokimi i tyre.

NAFTESJELLESI – KERCENIMIDHE PERFITIMI

Reagimi i shoqërisë civile ndaj planeve për zhvillimine naftësjellësave në Europën Juglindore

Debati i përbashkët ipërfaqësuesve tëshoqërisë civile të

Shqipërisë, Bullgarisë eMaqedonisë, përfaqësues

të Ministrisë sëEnergjetikës të Bullgarisëdhe Shqipërisë, ekspertëtë institutive të sizmikësdhe ekspertë mjedisorë

në Shkup.

5

( vijon nga faqja 1 ) Vazhdojmë më tej. Ka kohë që

qeveria jonë ka shpallur se në zonënFushë Krujë-Lezhë do të ndërtohendisa fabrika çimentoje. Në bazë të tëdhënave zyrtare tre janë miratuar eështë në proces e katërta. Llogaritet që

vetëm një nga to çliron rreth 1 milionton CO2 dhe katër të tilla do të çlirojnësa gjysma e shifrës prej 8 milion ton,që pranohet se kemi sot. Deklarohetse çlirimi i dioksidit të karbonit tekështë rreth 1.2 ton për frymë . Porndryshe mendojnë specialistët, atathonë se është më se dyfishi i kësajshifre, 2.5-3 ton, kur mesatarjabotërore është 4.5 ton.

Kjo lidhet edhe me TEC-et, ato qëkemi bërë publike dhe ato që po dukennë horizontin energjetik shqiptar. Dihete njihet kriza jonë energjetike dheaskush nuk është kundër zgjidhjes sësaj. Por gjithnjë e më tepër vëmendjalargohet nga hidrocentralet, kombëtare,rajonalë apo lokalë, kur njihemi përburime ujore, në mos të shumta, të

paktën të mjaftueshme për t’ishfrytëzuar. I jemi drejtuar erës, qëpavarësisht nga vendi se ku do tëndërtohet, është energji e pastër dhebëjmë mirë. Po ashtu edhe për energjinëbërthamore, që është e pastër nëprodhim, por ( duke përjashtuardefektet ), do të prodhojë një sasi ujiradioaktiv, i cili ka kosto për tupërpunuar. Por shumica e projektevejanë për termocentrale me lëndë fosile,e aq më tepër me qymyr, të cilin, nëmbarë botën e quajnë nga shkaktarëtkryesorë të ndotjes e po mundahen taeliminojnë.

Kryeministri Berisha ka deklaruarse qeveria shqiptare është në procesine seleksionimit të dy projekteve qëparashikojnë ndërtimin e një TEC-i meqymyr në Porto Romano, në veri tëDurrësit. Ai ka pritur në një takimperfaqësuesit e konsorciumit grek DEI(“RWE”, “PPC” dhe “Titan” - kjo efundit shtëpia nënë e Antea Cement,që po ndërton fabrikën e re të çimentosnë Fushë Krujë ). Ky grup paraqitiprojekt-propozimin për ndërtimin ekëtij termocentrali me lëndë të parëqymyr e me kapacitet prodhues 500-800 MW. Zoti Berisha u ka bërë tëditur investitorëve, se edhe kompania“ENEL”, megjithëse përflitet se kaprobleme edhe në vendin e vet, kapropozuar të njëjtin projekt dhe sezgjedhja e projektit fitues, sipas tij, dotë vlerësohet në bazë të kritereveambientaliste, teknologjike etj..Specialistët gjithashtu thonë se për1000 MW energji nga lëndë fosile, dotë çlirohen rreth 5 milin ton CO2 nëvit.

Është folur e shkruar edhe më parëse ky projekt që do të ndërtohej ngakompania greke DEI, në zonën eKavallës ( Greqi ) pati rezistencë tëforte nga komuniteti i kësaj zone siburim i madh ndotjeje dhe me kosto të

mëdha mjedisore. Por kompania grekee Energjisë pasi bëri të ditur se ky ishteshans i humbur për Greqinë, theksoi ebindur se ky konsorcium do tandërtojë këtë TEC në Shqipëri. Përseishte e bindur për Shqipërinë, doli ngakëto bisedime që përmendëm më lart.Sipas të përditëshmes greke, në njëartikull ‘Lufta italo-greke per TEC-innë Shqipëri’, për TEC-in ka filluar edhepërplasja mes dy kompaniveenergjetike DEI dhe ENEL. Ky,sëbashku me TEC-et e Vlorës e tëFierit, do t’i bëjë shifrat që do tëtregojnë ndotjen edhe më të mëdha.

Po ashtu kompania qipriote “EPGlobal Energy “ që po ndërton rrugënGjirokastër –Tepelenë. në takim mekryeministrin Berisha, kërkoi të shtrijëinvestimet edhe në fushën e energjisëdhe turizmit, duke premtuar se sëshpejti do të dorëzojnë projektet.Përsëri të interesuar për energjinë,qoftë nga “oreksi “ ynë për të ( shtojmëdhe “ dëshirën bërthamore “), porsigurisht edhe për interesat e tyre.

Investimet e huaja na duhen,gjithashtu edhe duhen respektuar,sepse ndikojnë në rritjen ekonomike,punësimin e mirëqënien tonë. Por dimëgjithashtu, se për shkak të nivelit tonëekonomik, ne nuk kemi hyrë nësistemin e taksës së karbonit, të cilëntë tjerët po e pafuajnë. Vendet e BE-së, por edhe të tjerë që e kanë vendosurkëtë taksë, kanë dhe objektiva të saktëpër uljes e gazrave serrë, dheparapëlqejnë edhe transferimin eteknologjisë dhe veprimtarisë ndotësenë vende pa këtë taksë, siç jemi dhene, sipas parimit që po përmëndetgjithnjë e më shumë në Europë – “notin my backyard “–jo në oborrin tim.Kjo bëhet edhe për arritjen eobjektivave në reduktimin e gazrave,por edhe për fitime më të mëdhafinanciare. Për këtë nuk kemi përse tëbëjmë të paditurin, as të çuditemi, separa dëshirës për të na ndihmuar ne,

është krejt normale që të gjithë tëshikojnë edhe interesat e tyre.

Nuk do të thotë se do të mund tëvazhdojmë gjithmonë kështu, jashtësistemit të taksës së karbonit apomasave të tjera në mjedis. Do të na vijëdita të paguajmë ato veprime einvestime që ndotin, e do të paguajmë

edhe shëndetin e njerëzve e të natyrës,edhe koston financiare. Por atëherekostua do të jetë shumë më e madhe sesot. Të shpresojmë që jo.

A. DALIPI

Nga Fatos Lubonja

Hapa gazetat të lexoj se për çfarëbëhej fjalë me ndjenjën që kam kurhap faqet e kronikës së zezë. Lexovady syresh, Panorama dhe GazetaShqiptare. Disinformim i gjallë! Gjëjae parë që më ra në sy, i dashur lexues,ishte se, ndryshe nga lajmet e kronikëssë zezë, këtu jepej vetëm pjesa ebardhë e lajmit. Sepse në të dy gazetat- që kuptohej se kishin material tëdhënë nga Bashkia - flitej vetëm përgjashtë punëra publike që, nga sakonstatova, ishin kryesisht restaurimerrugësh të qendrës. Asnjë informacion

nuk jepej për 44 lejet e ndërtimit përpallate përveç faktit se 33 qenë lejendërtimi dhe 11 leje sheshi. Asnjëfjalë, për be, se për çfarë pallateshbëhet fjalë, se ku do të ngrihen, secilët janë arkitektët e shquar apo tërinj, cila është forma e këtyrepallateve, lartësia e më the të thashë.Dikush mund të thotë: po këto janë

private pse duhen thënë? Por a ka gjëmë publike sesa pallate që të ngrihenbefas përballë dirtares, që tëgllabërojnë edhe volumin e mbetur të

ajrit që frymëmerr, që të zënë edhepemën e fundit që të zinte syri edhecentimetrin e fundit katror të pejsazhittë Dajtit, që ngrihen mbi trotuare kuke ecur tërë jetën, që ta bëjnë edhe mëtë vështirë trafikun me makina e ecjenmë këmbë? Për të mos folur përmonumente historike apo për atë seata ta reduktojnë edhe më vlerën e njëapartamenti që mund të kesh blerëapo që pret ta shesësh.

Për të shpjeguar këtë terrinformativ Bashkia sqaronte,nëpërmjet një kuadrati gri, edhearsyen pse KRT-ja e Tiranës i zhvillonme dyer të mbyllura seancat e saj:

“Në mbështetje të ligjit nr. 8480, datë27.05 1999, “Për funksionimin eOrganeve Kolegjiale të administratësshtetorore dhe Enteve Publike”mbledhja e KRT si organ kolegjial qënuk zgjidhet në mënyrë tëdrejtpërdrejtë, në bazë të nenit 9.1 tëligjit të mësipërm i zhvillon mbledhjetpa praninë e mediave.”

Pasi u konsultova me dy juristënjëri më tha se në këtë ligj nuk thuhetse organet e zgjedhura jo drejtpërdrejtduhet t’i bëjnë mbledhjet të fshehta.

Me z. F. Lubonja

Pyetje nga redaksia:Kohët e fundit flitet se KRT e

Tiranës po jep leje për tëndertuar një lagje tjetër si ajongjitur me Kopshtin Zoologjik.

F.Lubonja:Lidhur me parkunmua me duket se ka një “arsye”pse tani po i vërsulen hapësiravetë fundit të vyera që i kanë mbeturTiranës: sepse vetëm atjefunksionon shitja e shtepive meçmim të shtrenjtë. Kam dëgjuar seshitjet në zonat e tjera janë shumëposhtë - ose nuk shiten. Dhe nëvend që të rekuperohen zonat erekuperueshme të Tiranës, e tëulen çmimet e shitjes sëapartamenteve, këta batakçinjtetanë duan maksimumin e paraveme minimumin e kostos duke mospyetur sic nuk kanë pyetur kurrë -se çfarë i bëjnë komunitetit.

Problemi është se ata që kanë nëdorë pushtetin dhe mediat - dmthndërtuesit - nuk mendojnë se sita kanalizojnë biznesin e tyre dikutjetër, por se si të mbijetojnë.

Une jam shumë kurioz të dise kush banon në tërë atëshkretëtirë ndërtimesh që janëbërë në Tiranë, se sa vërtet kanevojë qyteti dhe sa nga këto

MOS VALLË PO BËHEMI TERMINAL I NDOTJES ??“44 leje të reja ndërtimi në Tiranë”

A DO TE GJEJE RAMA ME BERISHEN KABLLIN KINEZ

NDERTIME TE REJA NE PARKUN E LIQENIT

“Sa vërtet ka nevojëTirana, dhe sa nga këto

ndërtime kanë qënëthjeshtë për riciklim

parash të pista, si njëindustri që funksionon në

funksion të vetvetes.Problemi nuk është

denoncimi i projektit tëndërtimeve të reja që

mund të behen te liqeni,sepse ata as nuk çajnëkoken, por denoncimi i

kësaj industrie kriminale.”

ndërtime kanë qënë thjeshtë dhevetëm nevojë për riciklim parashtë pista si një industri qëfunksionon në funksion tëvetvetes. Dhe për mua probleminuk është denoncimi i atij projektisepse ata as nuk çajne koken, pordenoncimi i kësaj industriekriminale.

A nuk qe ai, me Berishën në krah, që deklaronte se3.5 milion metrave katrorë ndërtime të kryera gjatëgjashtë vjetëve të Ramës, sipas kësaj rregulloreje,do të duhej t’u ishin shtuar, minimalisht, 210 mijëmetra katrorë gjelbërim rrotull pallateve, 210 mijëmetra katrorë ndërtim të parqeve të gjelbëruara,

280 mijë metra katror rrugë dhe shëtitore, 1 milion e220 mijë metra katrorë park periferik, 40 çerdhe të

reja, 40 kopështe, 20 shkolla tetëvjeçare, 10shkolla të mesme, 70 mijë metra katrorë terren

sportiv publik

Një tjetër më tha se, sipas ligjit, ka tëdrejtë Bashkia. Po ç’rëndësi ka kjo.Rama e Berisha ligjin e bëjnë si të duandhe e interpretojnë si të duan.

Po Berisha çlidhje ka me këtë, dotë më pyesë lexuesi im i nderuardemokrat. Po si nuk paska mor zotëri.KRT-ja që kemi tani rezulton se filloitë punojë e të japë leje ndërtimi vetëmpasi u arrit marëveshja “historike” qëajo të përbëhet nga tre njerëz të Ramëstre të Berishës dhe një të zgjedhurbashkarisht. Rama, nga sa jaminformuar nga burime të sigurta tëbrendëshme, njerëzit e vet i mbiquan“pula”. Nuk e di se si i quan Berishatë vetët, ndoshta gjysmagjela. Dhe,sa për vete, kur lexoj këtë sqarim nukindinjohem edhe aq pse pulat e EdiRamës nuk kakarisin fare kur bëjnëvezë (më falni pallate). Sepse Ramadihet se, nëse ka ndonjë aftësi ku uakalon të gjithëve, është aftësia për tëfshehur me mashtrim kombëtar dhendërkombëtar punët e veta të liga.Kurse me gjysmagjelat e Sali Berishësindinjohem sepse i kam ende tëfreskëta fjalimet e Olldashit kurdeklaronte pasojat dramatike që i kasjellë qytetit shkellja e regullores sëurbanistikës nga Rama. A nuk qe ai,me Berishën në krah, që deklarontese 3.5 milion metrave katrorëndërtime të kryera gjatë gjashtëvjetëve të Ramës, sipas kësajrregulloreje, do të duhej t’u ishinshtuar, minimalisht, 210 mijë metrakatrorë gjelbërim rrotull pallateve, 210mijë metra katrorë ndërtim të parqevetë gjelbëruara, 280 mijë metra katrorrrugë dhe shëtitore, 1 milion e 220mijë metra katrorë park periferik, 40çerdhe të reja, 40 kopështe, 20 shkollatetëvjeçare, 10 shkolla të mesme, 70mijë metra katrorë terren sportivpublik e se të gjitha këto, që mungojnë,përbëjnë diferencën midis një qytetinormal dhe qytetit që ka ndërtuarRama - sipas meje midis një qytetinormal dhe një qyteti të çmendurish.Nuk kanë kalur dy vjet që bërtisninkështu, këta, duke premtuartransparencë dhe ndëshkim tëkorrupsionit. Kurse tani, pulat eRamës dhe gjysmagjelat e Berishëspunojnë së bashku me dyer tëmbyllura për t’i pakësuar edhe mëhapësirat e gjelbëra. Kush mund takontrollojë tani zbatimin e asajrregullores që, edhe me opozitë, unëpërkëmb në atë farë feje? Ku do tëarrijmë kështu?

( vijon ne faqen 6 )

Të huajt parapëlqejnëedhe transferimin e

teknologjisë dheveprimtarisë ndotëse në

vende pa taksën ekarbonit, siç jemi dhe ne,

sipas parimit që popërmëndet gjithnjë e më

shumë në Europë – “not inmy backyard “–jo në

oborrin tim.

Do të na vijë dita tëpaguajmë për investimet që

ndotin, e do të paguajmëedhe shëndetin e njerëzve,

edhe të natyrës, edhekoston financiare. Por

atëhere kostua do të jetëshumë më e madhe se sot.

6

( vijon nga faqja 3 )“Cherchez la femme” (kërko

gruan) është një thënie (e vjetëruar)frënge sipas së cilës, tek motivet qëlidhen me gruan duhet ta kërkoshorigjinën e veprimeve të mira apo tëliga të njerëzve. Tek ne, i dashur lexues,nëse kërkon të gjesh origjinën e të gjithasjelljeve të politikanëve tanë, tëkonflikteve apo të marrëveshjeve, tëbuzëqeshjeve apo ngrysjeve në fytyrë- mor po të gjithshkaje, por edhe të

gazetarisë sonë, të shoqërisë civile, seku jemi nisur e ku po shkojmë duhettë aplikosh thënien: “kërko lejen endërtimit”. Të duket e paqartë sjellja

e ndonjë figure që deri dje e ke gjykuarndryshe? Shih se mos ka hallin endonjë leje ndërtimi. Gjithë këtëzallamahi politike që ke parë, edhepaqen e madhe midis Ramës dheBerishës, edhe mbylljen e dosjeve tëkrimit të korrupsionit tek lejet endërtimit duhet ta gjesh.

Mirëpo paradoksalisht, gjetja elejes së ndërtimit tani që Berisha dheRama kanë bërë paqen e madhe (mupër shkak të lejeve të ndërtimit) ështëbërë thuasje e pamundur. Tani duketsheshit se nuk ka mbetur më asnjëshpresë që kryetari i ynë Bashkisë tagjejë atë kabllin kinez. Po ky kabllikinez ç’lidhje ka me këtë muhabet dotë thuash ti, i nderuar lexues. Ka ka.Sepse gjithë çka thashë lidhur meshprehjen “gjej lejen e ndërtimit” nukdo të ishte thënë sikur ne të kishim njëplan urbanistik dhe këtë do ta kishimsikur të mos qe kablli kinez. Lermë tashjegoj: Me një plan urbanistik tëdiskutuar e aprovuar edhe përparaqytetarit sekush do të dinte se kundodhet, se çfarë ka përpara, se çfarëdo të ketë mbrapa, se sa do të jetëvlera e apartamentit apo e shtëpisë sëtij. Do të dinin edhe ndërtuesit se ku

ndërtohet e ku nuk mund të ndërtohet.Shkurt do ta kishte pushtetein planiqë është ligj dhe jo Rama e as Berisha.Nuk do të kishte nevojë as përmarrëveshje e as për mbledhje tëfshehta KRT-je. Unë jam i bindur sesikur të mos ekzistonte problemi “lejendërtimi”, pra të ekzistonte plani/ligjijo vetëm që Rama nuk do të ishtekorruptuar nga oligarkët, por asoligarkët nuk do të ishin korruptuarnga Rama, por edhe sikur kjo prap se

prap të ndodhte Berisha do ta kishteluftuar korrupsionin e, të jesh i sigurt,i dashur lexues, se as Gërdeci nuk dotë ishte hedhur në erë. Dhe as rrezikui ndërtimit të një termocentrali

bërthamor nuk do të na kanosej.Mirëpo a e di ti, i nderuar lexues, sepërse nuk bëhet plani urbanistik? Ja,ta them unë: për shkak të atij tëmallkuari kabëll kinez, që Rama kafilluar ta kërkojë që kur u bë kryetarbashkie dhe nuk e ka gjetuar akoma. E

kam dëgjuar vetë me veshët e mij gjatëfushatës së fundit për kryetar kur njëgazetar e pyeti se përse ka shtatë vjet(tani janë bërë nëntë) që nuk bën eplanin urbanistik të premtuar qëfushatën e parë. A e dini se si u përgjegjmashtruesi ynë ndërkombëtar? (Themndërkombëtar, i dashur lexues, se kyna mashtron me francezë e me belgë eme artistë ndërkombëtarë.) U përgjegjse bëtja e planit nuk është një punë elehtë sepse, që të bësh planinurbanistik, duhet të dish se çfarë kanëntoka e Tiranës. Dhe për ta ilustruarkëtë tha se ka kaq kohë që Bashkiaështë në kërkim të një kablli të

( vijon nga faqja 4 ) III. Objektivi i pergjithshem i

projektit eshte:Vleresimi kompleks i hapsires

bregdetare Gjiri Lalzit - Velipoje, icili perfshin: vendosjen gjeologo –strukturore, tiparet gjeo -morfologjike, veçorite klimatike,

hidrologjine, ujrat nentoksore,dinamiken e vijes bregdetare(konsiderohet si faza e varferimit teplazheve me materiale te ngurta neshkalle botrore, dhe e intensifikimitte gerryerjes se brigjeve),veprimtaria njerezore (ka çuar nevarferimin e vazhdueshem teplazheve me materile te ngurta, dhene gerryerjen e brigjeve) dhehartografimin gjeomjedisor

(perpilimi i hartave gjeomjedisore),i cili :

- eshte pjese integrale e procesitte vleresimit te territorit, benseleksionimin e hapsires nesektore te veçante, te pershtatshemose jo per ndertimet rezidenciale,ndertimet publike, ndertimet neinfrastrukture (te rrugeve,hekurudhave, tubacioneve – uje –gas – naftesjelles mbi e nentoke,tuneleve, parqeve, qendraveturistike etj.),

- ben identifikimin dhevleresimin e elementevegjeomorfologjike turistike.

- ka si qellim final ka tegrumbulloje dhe te vere nedispozicion te klienteles, te gjitheinformacionin gjeoshkencor,perpara se te planifikohetperdorimi i territorit, te hartohendhe zbatohen projektet endertimit.

Mbështetur ne hartografimingjeomjedisor, zona e studjuar :

- përveç bukurise semrekullueshme natyrore,

- ka edhe ane te dobta enegative (qe lidhen me procesegjeologjike te tilla si lengezimi irerave, troje me veti te dobëtagjeoteknike, rreshqitje te tokave,drenazhim i larte i ujravesiperfaqsore, permbytje etj.)

- Pervoja botrore ka treguar,se ndertimet e infrastrukturesrrugore, qendrave urbane,hoteleve, komplekseve turistike etj.,qe jane ndertuar ne zona meprobleme te tilla gjeologjike, paçka

Filloi nga zbatimi projekti “

Monitorimi dhe mbrojtja eterreneve ushqyese “ në zonën e

A DO TE GJEJE RAMA ME BERISHEN KABLLIN KINEZ PROJEKT I MMPAU - 2007

Përvoja botërore ka treguar,se ndërtimet e infrastrukturës

rrugore, qendrave urbane,hoteleve, komplekseve

turistike që janë ndërtuar nëzona me probleme të tilla

gjeologjike, megjithë vlerat emedha natyrore e turistike,

janë dëmtuar deri nëshkatërrim.

vlerave te medha natyrore eturistike, jane demtuar deri neshkatërrimin tyre.

IV. Rezultatet e projektit: 1. Raporti teknik i plote i

studimit. 2. Rekomandime : 3. Harta gjeo - morfologjike ne

shkalle 1 : 50 000. 4. Harta gjeo - ambjentale ne

shkalle 1 : 50 000.Nga studimi gjeoteknik rezulton

qe zona bregdetare e studjuarndertohet nga:

• Troje me aftesi mbajtese shumete ulët, te ndertuar nga dhera te tipittorfe, rere e imet e ngopur me ujedhe suargjila lymore ngjyre gri –kaltër.

• Troje me aftësi mbajtese të ulët,ndertohen nga rëra te imta derikoker mesme dhe suargjila te lehtapluhurore me kosistencë plastike.

• Troje me aftesi mbajtëse shumëtë lartë, ndertohen nga shkembinjrrenjesor te bute dhe mesatarishtte forte.

Gjithashtu eshte shume erendesishme te theksohet se:

• Ne aspektin gjeoteknik zonandertohet nga bazamente te dobet,te cilat perbejne problem lidhur mekonstruksionet inxhinierike qe dote ndertohen ne kete zone.

• Nga lëkundjet sizmike nedherat e tipit rere e imet zhvillohetdukuria e lengezimit te rerave,prandaj rekomandohet qe çdoobjekti inxhinierik, përpara se tendertohet medoemos duhet tebehet studimi gjeoteknik.

• Konstruksionet inxhinierike qedo te sherbejne si godina banimi,hotele, objekte social kulturore eindustriale te mos ndertohen meshume se 2-3 kate, se bazamentetjane shume te dobëta e te dobëta,dhe per sigurimin e tyre masatinxhinierike jane shume te shtrenjtane rast se do te ndertohet me meshume kate.

• Konstruksionet inxhinierike qedo te sherbejne si godina banimi,hotele, objekte social dhe kulturorete ndertohen jo me pak se 300m largvijes bregore te detit, ne lindje tebrezit te rerave te plazhit.

• Te mos lejohet ndertimi ikonstruksioneve inxhinierike nekëneta, e përreth tyre.

vendosur nga kinezët që del nga RadioTelevizioni dhe nuk dihet se ku

përfundon dhe pa gjetjen e këtij kabllidhe të gjithshkaje ka nëntokë Tirananuk mund të bëhet dot një planurbanistik.

E kështu i dashur lexues Edi Ramae ka filluar kërkimin e kabllit dukenisur nga Radio Tirana duke hapurthemele pallatesh. Atje ku nuk gjindetkablli ngrihen pallate. A e keni parë sesi e ka bërë çorap me pallate një ngapjesët më të bukura të Tiranës, bllokunme vila prapa dhe rreth RTSH kundodhet edhe pallati ku banonBerisha. Akoma edhe më çorap do tabëjë, do t’i shembë edhe vilat embetura, sepse, atje duhet gërmuarshumë shumë se mu atje rrotull ështëorigjina e kabllit. Kurse Berisha mekryekomunarët e tij, para sistemit 3 +3 + 1, i ishin futur kërkimit të kabllitnga fundi i tij që mendohej se mund tëbinte andej nga rrëza e Malit të Dajtit,Kashari apo Sauku sepse në fillim nuke linte Rama të gërmënte në qendër.Prandja janë ato pallatet e tmerrshmenë rrëzë të Dajtit apo matanë liqenit.Nuk e ka fajin korrupsioni i dashurlexues, është faji i kabllit që na lanëkinezët. Si puna e atij litarit që të le ivaruri jashtë, por ky është brenda,thellë, i padukshëm. Tani Berisha eRama po gërmojnë sëbashku. Po a kashpresë të na e thonë, edhe po e gjetënnë themelet e ndonjë pallati, lajmin emadh të gjetjes së kabllit? Unë dyshojse jo. Por më duket se edhe ne nuk dotë kemi më interes që ata ta gjejnë

kabllin. Më duket se, ashtu si kanëardhur punët, ne kemi që të gjithëinteres që kablli të mos gjindet kurrësepse gjetja e tij do të kërkonte ndonjëtë varur kurse ne jemi popull paqësor,që e duam jetën sido që ajo na paraqitetdhe që fajin e gjejmë gjithmonë jashtëvetes. Kështu, me kabllin të pagjeturaskush nuk do të varet, faji do t’umbetet kinezëve kurse ne do tëvazhdojmë të jetojmë pa e diturasnjëherë se ç’vendoset të ndërtohetpër ne me dyer të mbyllura çka ështëkusht i domosdoshëm i lumturisë.

Fatos LUBONJA

Patokut. I përgatitur si njëbashkëpunim nga MEDASSET,ECAT dhe Universitetin e Tiranës,me financim të PNUD dhe UNEP,dhe me përkrahjen e Ministrisë sëMjedisit, ky projekt synon tëzbuloje disa nga të fshehtat eterreneve ushqyese të breshkavetë detit, në Shqipëri dhe detinMesdhe. Projekti do të vazhdojëkëtë vit deri në nëntor dhe do tërifillojë në pranverën e dy viteve tëardhshëm dhe në të do tëpërfshihen punonjës shkencorë tëfushave të ndryshme eshte njeshenje positive per vazhdimesinee tij

Drejtuesi i projektit, Dr. MichaelWhite, në bashkëpunim me Prof.Idriz Haxhiu të Universitetit tëTiranës këto ditë filluan punën,duke etiketuar breshkat e detit .Gjithashtu, për seminare dhedemostrime praktike të etiketimit tëbreshkave, morën pjesë edheshumë studentë të biologjisë.

Programi i edukimit mjedisor, iudhëhequr nga ECAT -Tirana, dotë përfshijë materiale ndërgjegjssimidhe komponentë të GIS për të rriturnjohuritë, përmirësuar mbrojtjendhe menaxhimin e biodiversitetit nëbregdet dhe për të kontribuar nëpolitikat mjedisore.

PROJEKT PER BRESHKAT E DETIT NE PATOK

Të duket e paqartë sjellja e ndonjë figure që deridje e ke gjykuar ndryshe? Shih se mos ka hallin e

ndonjë leje ndërtimi.

Gjithë këtë zallamahi politike që ke parë, edhepaqen e madhe midis Ramës dhe Berishës, edhe

mbylljen e dosjeve të krimit të korrupsionit tek lejete ndërtimit duhet ta gjesh.

7

Në Romë, u mbyll midispolemikave mbi sigurimin ushqimor,samiti i FAO-s. I zhvilluar nën moton“Koha e fjalëve ka kaluar -nevojitenaksione konkrete”, ky takim i 183

shteteve solli në vëmendjen eliderëve botërorë krizën globale tëçmimeve të produkteve ushqimore.

Samiti është konsideruar si njëndërmarrje nga më seriozet për tëgjetur dhe ofruar rrugët konkrete tëzgjidhjes së kësaj krize. FAO, siinstitucion i Kombeve tëBashkuara, mori në shqyrtim

reagimet dhe masat e propozuara,gjatë gjithë këtij viti, jo vetëm ngaliderët e vendeve më të zhvilluaratë G8, por dhe nga grupimet dheinstitucione ndërkombëtare të tjerasi FMN, BB, OPEC, OBT etj.

Kriza, me shumë elementë dhefaktorë të ekonomisë e të krizësglobale pasojat ekonomike esociale që ajo po shkakton në rajonee vende të ndryshme të globit upërcaktua e lidhur ngushtë mendryshimet klimatike, ngrohjenglobale dhe dëmtimet ebiodiversitetit. Dy problemet për tëcilat u kërkua që tu jepet zgjidhje eduhur, por dhe emergjente ishinbiokarburantët dhe OMGJ-të. Nëmënyrë të veçantë, në drejtim tëbiokarburantëve, FAO ka financuaredhe një projekt në katër shtete,Tanzani, Kamboxhia, Tailandë ePeru. Por gjithashtu ka kërkuar, qënë prodhimin e biokarburantëve, tëmerren parasysh dhe impaktinekonomik të tyre në tregunndërkombëtar të ushqimeve.

Megjithë fjalën mbyllëse meoptimizëm të Drejtorit tëPërgjithshëm të FAO, J. Diouf, përnismat e investimet në zgjidhje tëkrizës, mendimi i përgjithshëm ishtese përfundimet ishin, siç i quajtiMinistri i Jashtëm Italian, Fratini,“zhgënjyese në krahasim me atë qëpritej”.

Në mbledhjen e majit në Vjenë,Komisioni i OKB-së përParandalimin e Krimeve (CCPCJ),mes masave të tjera në këtë drejtim,u ngrit dhe për zgjidhje juridike edheproblemi i krimeve kundër mjedisit,

ku u shfaq dhe një film me temë : “Krimi mjedisor- planeti është i yni, iyni është dhe problemi”. Po ashtuu relatua për prerjet ilegale tëpyjeve, për zbrazjen e lëndëve qëdëmtojnë ozonin dhe veprimtaritëqë po shkatërrojnë ekosistemin.

A. M. Costa, Drejtori Ekzekutivi këtij Komisioni, u shpreh se këtokrime janë një kërcënim emergjent.

Aty, duke përmendur përfitimete sotme nga shkatërrimi që po i

bëhet planetit nga derdhja embeturinave të rrezikshme, ngaprerjet e paligjëshme të pyjeve apospekullimet me bioasetet, u tha sekëto krime jo vetëm po dëmtojnëekosistemin, por edhe varfëron

vendet ku ndotja, shpyllëzimi dheshpërnguljet e popullsisë poshpien në konflikt dhe pengojnësynimet e Programit të Zhvillimit tëMijëvjeçarit.

Në takim u kërkua që komunitetindërkombëtar duhet tëbashkëpunojë dhe t’i verë krimetndaj mjedisit në krye të axhendëssë tij dhe të shfrytëzojë për këtëpërvojën e luftës kundër trafikut tëdrogës dhe armëve.

PESHKIMI Anije gjigande të industrisë së

peshkimit, me mjete e aparatura ngamë të stërholluarat, vazhdojnëgjuetinë në gjithë hapësirat ujoretë globit. Peshqit e mëdhenj janëpakësuar e po shkojnë drejtzhdukjes, të vegjëlit po bëhen

gjithnjë e më shpesh shënjestra ere e industrisë së peshkimit. Kjoindustri i ka çuar gjallesat në limitetekologjike, duke shkatërruarekosistemin detar. Dr D. Pauly,ekspert kanadez i peshkimit,shprehet se po u vazhdua kështu,fëmijët tanë do të hanë vetëmkandila deti. Pavarësisht kësajshprehje, popujt dhe komunitetishkencor po kuptojnë gjithnjë e mëtepër përkeqësimin e krizës nëoqeane.

Shumë nga grabitqarët detarë,që janë tregues edhe i shëndetit tëekosistemit, po zhdukensistematikisht e shumë të tjerë ngapeshqit e mëdhenj si toni, shojza,peshku-shpatë, merluci etj…, janëgjuajtur, që nga viti 1950, në shkallëindustriale, duke u zëvëndësuarnga peshq të vegjël që ushqehenme plankton. Kjo ka vënë në rrezik

gjithë strukturën e ekosistemit.Supergjuetia dhe keqmenaxhimi,shoqëruar me pakësimin e faunësdetare, kanë çuar edhe në kolaps tëindustrisë së peshkimit si ajo nëKanada, në vitin 1992, në Detin eVeriut, në Balltik etj.. edhe tani sëfundmi.

Praktikat moderne të peshkimitjanë vërtet shkretuese. Çdo vit vretmbi 300 mijë balena, delfinë etj..,duke shkretuar habitatin, por edhepyjet e koraleve dhe pjesë të tjera

delikate të ekosistemit. P.sh. nëgjuetinë e karkalecit, rrjetat prishine shkatërrojnë rreth 90 % të habitatite florën e faunën e fund-detit, vetëmpër atë 10 % që ju nevojitet. Dukepërfshirë dhe zëniein e peshkut qënuk i hyn në punë e hidhet ingordhur, të dhënat e Greenpeace,tregojnë se në gjueti shkon dëmnga 6.8 deri në 27 milion ton peshk,ku janë mbi milion peshkaqenë, 300

mijë cetace si balena, delfinë etj..që hidhen në det të ngordhur. Poredhe zogjtë detarë dëmtohen, sip.sh. çdo vit vriten rreth 100 mijëalbatrosë, që po përballohen mezhdukjen.

NGROHJA GLOBALE Kjo është dokumentuar kudo në

hapësirat detare, që nga shkrirja eakullnajave ( Larsen B nëAntarktidë me 500 milion ton u shkrinë 2002 ) e deri në ndryshime tërrymave detare, ku spikat Golfstrimi,por dhe po lindin të tjera si rryma ere midis Groenlandës dhe Skocisë,vërejtur vitin e fundit. Niveli idetrave është rritur në 100 vjetët efundit, nga 10 deri në 88 cm.Gjallesat detare janë prekur nëmënyrë të pakthyeshme nga kjo.Rrymat detare po ndryshojnë edheklimën kontinentale, si p.sh. zbutjene temperaturave në Europë. Por rritjae temperaturës e kripëzimi, shpiennë shtresa më të thella të oqeanitelementët ushqimorë dhe rrisinaftësinë absorbuese të dioksidit tëkarbonit, ku dhe tashti është i lartë.Kjo ka zhdukur një të tretën e disa

lloj pinguinëve, fitoplanktonin nëshumë zona, vështirëson jetesën ebalenave e delfinëve e kështu meradhë.

NDOTJA DETARE Më i dukshmi nga ndotja detare

vjen nga aksidentet e tankerave tënaftës, të cilët shkatërrojnë, dheshpesh në mënyrë tëpariparueshme të habitati dhegjallesave në zona të mëdha detaree bregdetare. Po të shtosh atë që

60 % e popullsisë jeton në brigjetdetare, por dhe shtimin e sajderdhjet e ujrave të zeza, shkarkimetindustriale legale e ilegale,aksidentet, plehrat bujqësorë epesticidet, shtimin e pakontrolluartë algave nga mbetjet ushqimore,derdhjet radioaktive e të lëndëvetoksike ( rreth 63 mijë të tilla janë nëpërdorim sot në botë ), pamja bëhetmë e zymtë. CDZ (creeping dead

zones –zona të vdekura ngandotja), ku oksigjeni i shkrirë në ujënuk mjafton për të mbështetur jetëndetare, janë shtuar. Llogaritet se nëdetra hyn 44 % e ndotjes nga

aktiviteti njerëzor.

RRITJA ARTIFICIALE Shihet si një zgjidhje, por nuk

është dhe aq e tillë, sepse kultivonvetëm speciet me vlera tregëtare, tëcilat degradojnë ekosostemin dukelarguar speciet e tjera dhe dëmtuaredhe peshkimin bregdetar. Ngastudimet del se për prodhimin e 1kg peshk të kultivuar (p.sh. salmon),shkatërrohen 4 kg peshk i egër.Ndërsa kultivimi i karakalecit ështëedhe më tepër shkatërrimtar.

Masat e marra në drejtim tëpërmirësimit të ekosistemit nëoqeane nuk kanë mjaftuar, por dhejanë shkelur nga shtete tëndryshme. P.sh. Japonia memosrespektimin e moratoriumit tëgjuetisë së balenave. Nga studimetdel se, të paktën, 40 % e hapësiravedetare duhet të kalojnë në rezervatetë paprekshme, dhe kjo quhet simasë e parë, që duhet shoqëruarme masat e tjera si lufta kundërndotjes e ngohjes globale.

AJRI I NXEHTE SI ENERGJI ERINOVUESHME

Nxehtesia natyrore që gjendetnë ajer, ujë dhe tokë duhet tëklasifikohet si burim energjie eripërtëritshme, krahas energjisë sëerës dhe asaj diellore, deklaronshoqata e prodhuesve të pajisjevetë nxehtësise “ Epee”. Sipas tyreteknologjitë e reja të pajisjeve tënxehtësisë mund të thithin energjinga mjedisi në mënyre shumë

efikase. Në propozimet përrishqyrtimin e legjislacionit të BEpër energjinë e ripërtëritshme,Komisioni Evropian është shprehurse përdorimi i kësaj energjie përngrohjen e ujit dhe të hapësirës sështëpisë mund të shihet sikontribut në arritjen e objektivavetë BE për energjine e ripërtëritshme.Legjislacioni i ri do të zgjerojëobjektivat ekzistuese kombëtarenga rritja e konsumit të energjisë

SAMITI I FAO DHE KLIMA EKOSISTEMI DETAR PO NDRYSHON ME SHPEJTESI

Llogaritet se në detra hyn 44 % e ndotjes ngaaktiviteti njerëzor, si derdhjet e ujrave të zeza,

shkarkimet industriale legale e ilegale, aksidentet,plehrat bujqësorë e pesticidet, shtimin e

pakontrolluar të algave nga mbetjet ushqimore,derdhjet radioaktive e të lëndëve toksike.

( Nga studimi i Greenpeace )

Rritja e temperaturës e kripëzimi, shpien elementëtushqimorë në shtresa më të thella të oqeanit dherrisin aftësinë absorbuese të dioksidit të karbonit,

ku dhe tashti është i lartë.

Nuk është e mundur tëpërballohet me efektrritja e çmimeve dhesigurimit ushqimor, pa

përballuar më parë edhendryshimet klimatike.

KRIMET KUNDER MJEDISIT – NE LIGJ

JO VETËM PËR KURIOZITETelektrike, të prodhuar nga burimete ripërtëritshme .

NE BRITANI, KRIJOHETBIÇIKLETA “MJEDISORE”PREJ ARI

Një kompani sigurimi në Angli,u ofron vizitorëve në faqen einternetit mundësinë të fitojnë njëbiçikletë prej ari 24 karat, me vlerërreth 13 mijë euro. “Shoqata eTransportit Mjedisor” që ka krijuar

biçikletën, deklaron se një kopje dot’i dhurohet një prej klientëve që“lundrojnë” në faqen e saj tëinternetit. Kompania thotë se kopjete tjera do te dalin për shitje para 14qershorit, në javën e biçikletave nëBritani dhe përfitimet e shitjeve dotë shkojnë për të gjetur mënyra mëtë mira transporti për mjedisin.Blerësve do t’u ofrohet edhe njëroje personale që do ta ruajebiçikletën kur ta parkojnë.

8

Adresa e redaksisë: Ish- klinika qeveritare, shkalla 3, kati IV, TiranëTel. : 04 234 851, Cel. : 068 21 82081 e-mail: ekolevizja@yahoo. com

TIRAZHI: 600 KOPJE

EDITORI – Xhemal MATOREDAKTOR – Agim DALIPI

S T

A F

I

GRUPIMI “EKOLËVIZJA”• Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes së Mjedisit Natyror,

Shkodër - Fatbardh Sokoli• Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes së Mjedisit Natyror,

Tirane - Pranvera Bekteshi• Shoqata Kombëtare progresi pyjor – Tirane, Liljana Shehu• Albaforest, Tirane, Mehmet Meta• Qendra Eden, Tirane - Merita Mansaku• Klubi Ekologjik, Krujë - Muharrem Goci• Shoqata e Ruajtjes dhe Mbrojtjes së Mjedisit Natyror, Berat

- Genta Decolli• Lilium Albanicum, Librazhd- Ferit Hysa• Masmedia dhe Mjedisi - Xhemal Mato• Qendra për Komunikimin Elektronik, Tiranë – Ladi Balla• Qendra Kombëtare e Lëvizjes Ambjentaliste, Tiranë - Haziz

Marku

• Klubi Ekologjik, Elbasan - Ahmet Mehmeti• Instituti i Studimeve të Ambjentit, Tiranë - Agron Deliu• Laguna e Kaltër, Orikum - Skënder Mejdiaj• Klubi Ekologjik, Librazhd - Naim Disani• Forumi për integrimin social , ekonomik e kulturor,

Gjirokastër – Luan Pogaçi• Shoqata Pylli i Blertë - Buçimas, Pogradec - Ruzhdi

Hymetllari• Milieukontakt Oost Europa, Tiranë - Valbona Mazreku• Shoqata e Përmakulturës, Tiranë - Edlira Mulla• Klubi Ekologjik, Tiranë - Fatos Xhemalaj• G&G Group, Tiranë - Sazan Guri• AULEDA, Vlorë – Hasan Hallko• Shoqata Mjedisi Ekologjik dhe Turistik Lura, Lurë -

Ismail Hysa

CMYK

KY NUMUR I GAZETES “EKOLEVIZJA” SPONSORIZOHET NGA PROGRAMI:“FORCIMI I SHOQERISE CIVILE SHQIPTARE PER NJE MJEDIS ME TE MIRE “MBESHTETUR NGA MINISTRIA E PUNEVE TE JASHTEME TE HOLLANDES

• Federata e gjuetarëve sportivë të Shqipërisë, Tiranë –Themi Perri

• Qendra e konsulencës veterinare dhe sigurisë ushqimore,Tirane – Gani Moka

• Klubi Ekologjik, Maliq – Myzafer Gjiriti• Shoqata “Natyra për njeriun”, Durrës – Fali Ndreka• Instituti Kombëtar për Studime dhe Kërkime të

Mjeksisë dhe Mjedisit “Fillonid Durrachieni” – FlamurTartari

• Shoqata “Adriatiku”, Vlorë – Petrit Dërvishi• Shoqata “Miqtë e Thethit”, Shkodër– Dedë Nika• Shoqata "PASS”, Majlinda Lleshi• Shoqata “Nënujsat” Ened Mato• Shoqata “Vazhdon” Gazmend Koduzi

Athens, 9th June 2008 — Afterseveral years of negotiations andfollowing the last ratifications by Syriaand Croatia, the 1996 amendments tothe Protocol for the Protection of theMediterranean Sea Against Pollution fromLand-based Sources and Activities havefinally entered into force.

The entry into force of the Protocolaccelerates the process for Mediterraneancountries to develop short term andmedium term regional action plans and

programmes containing legally bindingmeasures and timetables for theirimplementation, as stated in art. 15 ofthe Barcelona Convention.

According to art.15, the plans andthe programmes must be approvedwithin one year following the entry intoforce of the protocol and then become

The British Embassy in Tirana usedits Away Day to raise awareness ofenvironmental issues. On 6 June the staff

of the British Embassy in Tirana packedwaste Bags and gloves, sun hats, picnicsand team-building games, and headed tothe Dajti mountain.

The Away Day came one day afterthe World Environment Day of 5 June.The challenge for the staff was to clearall the litter around the camping area.

The Embassy staff, cleared over 300kg of rubbish, watched with amusement

NGROHJE GLOBALEKUSHTON 45 TRILIONË $Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë

(IEA) në një studim mbi energjinë tëpublikuar kohët e fundit, ka theksuarkoston financiare që është e nevojshmepër luftën kundër ngrohjes globale, menjë shumë që arrin në 45 trilion dollarë.Kjo shumë, që duhet të investohet nëprodhimin e energjisë, atë nukleare (merreth 1400 centrale bërthamore), porsidomos në energjinë tjetër të pastër, kuvendin kryesor e ze energjia eolike. Kjoshumë nevojitet për të aarritur që, derinë vitin 20025, të reduktohet përgjysëmçlirimi i gazrave serrë . Në se ky objektivnuk arrihet, gjithmonë sipas IEA, gjendjanë atë vit do të jetë e njëjtë me atë tëvitit 2005.

BE PERCAKTON PROJEKTEPER PASTRIMIN E NDOTJES NEMESDHE

Komisioni Evropian dhe BankaEvropiane e Investimeve kanëidentifikuar 44 projekte prioritare përreduktimin e ndotjes në shtetet jo anëtaretë Bashkimit Evropian që lagen nga detiMesdhe, që sipas tyre kanë nevojë përinvestime me qellim reduktimin epresioneve në mjedisin rajonal. Lista eprioriteteve është hartuar në kuadër tënismës Horizon 2020.

Projektet e investimeve për pikat enxehta mjedisore në Mesdhe do tëkërkojnë rreth 2.1 miliard euro fonde

A BREAKTHROUGH IN THE FIGHT AGAINST POLLUTION IN THE MEDITERRANEAN:LEGAL INSTRUMENT TO COMBAT LAND-BASED POLLUTION ENTERS INTO FORCE

legally binding. “The entry into force of the

Protocol for the Protection of theMediterranean Sea Against Pollutionfrom Land-based Sources and Activitiesprovides the region with a very modernand powerful legal instrument for theelimination of land-based pollution. Thisis a major breakthrough for MAP and itslegal framework, that commitsContracting Parties to enter into aconcrete process of pollution reductionwith precise targets and deadlines, in order

to protect the Mediterranean region”,said UNEP/MAP Coordinator PaulMifsud.

The MED POL Programme,responsible for assisting the countries inthe implementation of the LBSProtocol, has been preparing the groundfor the preparation of the above plansand measures through a process startedin 1996 that culminated in the adoptionof a Strategic Action Programme (SAP)to address pollution from land-basedsources and activities and of NationalAction Plans, recently endorsed by thecountries.

“On the basis of the results achieveduntil now, during last biennium MED POLhas started discussing a new strategyrelated to the implementation of the LBSProtocol and its Art 15 that includes thedefinition of new priorities, theidentification of a differentiationapproach for pollution reduction and, asa result, the formulation of action plansand programmes containing measuresand timetables for adoption” saidFrancesco Saverio Civili, MED POLProgramme Coordinator.

“These combined elements will give

way to the preparation of a legallybinding document, which will indicatetargets and deadlines for each prioritysubstance. The target for 2009 is to havea set of initial priority substances to bepresented at the next Conference OfParties of the Barcelona Convention in2009”.

The MEDPOL Programme ofUNEP/MAP is the component of MAPresponsible for the follow up work relatedto the implementation of the Protocolfor the Protection of the MediterraneanSea against Pollution from Land-BasedSources and Activities (1980, as amendedin 1996), and of the Dumping andHazardous Wastes Protocols.

The Programme assistsMediterranean countries in theformulation and implementation ofpollution monitoring programmes,including pollution control measures andthe drafting of action plans aiming toeliminate pollution from land-basedsources.

This development gives an

additional boost to the de-pollutionprocess launched by UNEP/MAP andMED POL, and supported by theEuropean Investment Bank, the WorldBank and other donors, through specificinitiatives, such as Horizon 2020 and thenew GEF Strategic Partnership.

BRITISH EMBASSY IN AWAY DAYby teachers and schoolchildren that wereout on that day.

This was a very successful day in

service to the environment for minimalcost. The Embassy staff enjoyed the dayboth as team building exercise and achance to do something for theenvironment.

The Away Day attracted significantpositive local media coverage, includingthe main private television Top Channelwho interviewed the British ambassadorand reported the event on its prime timenews edition of that day.

nga sektori publik dhe privat, bëjne tëditur burime të KE. Rreth gjysma eprojekteve janë për trajtimin e ujëravetë zeza, ku përfituesit kryesorë jane Izraelidhe Tunizia.

OMGJ NDIKOJNENE PRODHIMET ORGANIKE Kultivimi për tregëtim i misrit të

modifikuar gjenetikisht në Spanjë kasjellë nje sërë pasojash ekonomike përprodhimet e misrit jo të modifikuar, dhevecanërisht për prodhuesit organikë, sirezultat i ndotjes së kryqëzuar e në masënga llojet e misrit të modifikuar, shprehetGreenpeace e Spanjës.

Greenpeace kërkon që prodhuesit eorganizmave të modifikuar gjenetikishtdhe zotëruesit e patentave tëkonsiderohen përgjegjës për humbjetfinanciare si rezultat i ndotjes dhe, përkëtë arsye, shteteve anëtare të BE ju ështëparaqitur një moratorium mbi rritjen ellojit të misrit MON810 Bt në Spanjë.

Shkurt nga bota The entry into force of the Protocol for the Protection of the

Mediterranean Sea Against Pollution from Land-based Sourcesand Activities provides the region with a very modern andpowerful legal instrument for the elimination of land-based

pollution.

The Programme assistsMediterranean countries in the

formulation andimplementation of pollutionmonitoring programmes,including pollution control

measures and the drafting ofaction plans aiming to

eliminate pollution from land-based sources.