LUN VN:

Mt s vn v trch nhim bi

thng thit hi do xm phm tnh

mng, sc khe, danh d, nhn

phm v uy tn

M U

1. Tnh cp thit ca vic nghin cu ti

Ai gy thit hi th ngi phi bi thng - vn ny c cc nh lm

lut coi l mt nguyn tc v c th ha trong vn bn php lut. Xt v ngun gc lch

s th ch nh trch nhim bi thng thit hi ngoi hp ng ra i t rt sm. Qua cc

giai on lch s khc nhau, mi quc gia u c nhng qui nh chung v bi thng thit

hi ngoi hp ng, bn cnh cn c nhng qui nh c th v trch nhim bi thng

thit hi ngoi hp ng trong tng trng hp c th bi s a dng v ch th gy thit

hi, i tng b thit hi, hon cnh b thit hi...

B lut dn s nm 1995 c p dng gii quyt cho cc tranh chp dn s

ni chung, tranh chp v trch nhim bi thng thit hi ngoi hp ng ni ring k t

ngy 1/7/1996. Qua gn 10 nm thi hnh, B lut dn s 1995 pht huy tc dng trong

vic iu chnh cc quan h x hi thuc i tng iu chnh ca lut dn s, bo v

quyn v li ch hp php cho cc ch th trong giao lu dn s, gp phn lm n nh cc

quan h x hi. Bn cnh nhng thnh cng t c, B lut dn s 1995 cn bc l

nhiu bt cp cn phi sa i, b sung cho ph hp vi thc tin. B lut dn s 2005 ra

i thay th cho B lut dn s 1995 vi nhiu s sa i, b sung nht nh, trong c

ch nh bi thng thit hi ngoi hp ng. B lut dn s 2005 qui nh trch nhim bi

thng thit hi ngoi hp ng t iu 604 n iu 630, trong b sung qui nh v

bi thng thit hi do xm phm thi th, bi thng thit hi do xm phm m m, hi

ct v rt nhiu s sa i khc trong tng qui nh c th.

Trch nhim bi thng thit hi ni chung, bi thng thit hi do xm phm sc

khe, tnh mng ni ring l mt trong nhng loi trch nhim gy nhiu tranh ci v cn

c pht sinh, mc bi thng...; hn na qui nh ca php lut v vn ny ch yu

dng li cc qui nh mang tnh "nh tnh" m khng "nh lng" nn gy kh khn rt

nhiu cho cc cn b p dng php lut. Bn cnh , n kin v trch nhim bi thng

thit hi do xm phm sc khe, tnh mng chim t trng tng i ln trong cc n kin

v bi thng; s i lp v tm l ca ngi gy thit hi vi ngi b thit hi hoc gia

nh ca ngi b thit hi... lm cho cc n kin v trch nhim bi thng thit hi do

xm phm sc khe, tnh mng b khng co, khiu ni t pha ng s.

Xut pht t tnh hnh trn y, vic nghin cu, tm hiu cc qui nh ca php

lut v trch nhim bi thng thit hi ni chung, bi thng thit hi do xm phm sc

khe, tnh mng ni ring l mt trong nhng vn c ngha php l v thc tin su

sc.

2. Tnh hnh nghin cu

Trch nhim bi thng thit hi ngoi hp ng c nhiu nh khoa hc nghin

cu php lut quan tm. c nhiu cng trnh khoa hc nghin cu v trch nhim bi

thng thit hi ngoi hp ng ni chung, trong c cp n trch nhim bi thng

thit hi do xm phm sc khe, tnh mng nh cc bi vit: TS. Phng Trung Tp: "Li v

trch nhim bi thng thit hi ngoi hp ng", Tp ch Ta n nhn dn, s 10, thng 5-

2004; inh Vn Qu: "Trch nhim bi thng thit hi do hnh vi xm phm tnh mng, sc

khe ca con ngi", Tp ch Ta n nhn dn, s 10, thng 5-2004); Tng Duy Lng -

Nguyn Vn Cng: "Cch tnh bi thng thit hi tnh mng, sc khe b xm phm", Tp

ch Ta n nhn dn, s 10, thng 5-2004); L Mai Anh: "Nhng vn c bn v trch

nhim bi thng thit hi ngoi hp ng trong B lut dn s", Lun vn thc s lut hc;

L Th Bch Lan: "Mt s vn v trch nhim bi thng thit hi do xm phm tnh

mng, sc khe, danh d, nhn phm v uy tn", Lun vn thc s lut hc...(xem Ph lc).

Nhn chung, cc ti nu v phn tch nhng vn chung v trch nhim

bi thng thit hi trong lut dn s; a ra cc yu cu c bn trong vic xc nh trch

nhim bi thng thit hi, cc quy nh ca php lut dn s trong vic bi thng thit

hi do xm phm tnh mng, sc khe, danh d, nhn phm v uy tn, c s xc nh

trch nhim bi thng thit hi, cc hnh thc v mc bi thng, nhng trng hp

min hoc gim trch nhim bi thng...

Tuy nhin, cc ti ny hoc cp dng khi qut v trch nhim bi thng thit

hi do xm phm sc khe, tnh mng hoc c cp chi tit c th hn nhng vo thi im

ca B lut dn s 1995 ang tn ti hiu lc php l.

Tm hiu mt cch c h thng, chi tit v trch nhim bi thng thit hi do xm

phm sc khe, tnh mng theo B lut dn s 2005 v cc vn bn hng dn mi th

cha c mt cng trnh khoa hc no cho n thi im hin ti.

3. Mc ch, nhim v ca vic nghin cu ti

Thng qua vic tm hiu cc qui nh ca B lut dn s 2005 v cc vn bn

hng dn thi hnh, gip cho ngi nghin cu c ci nhn hon chnh di lng knh

php lut v trch nhim bi thng thit hi ngoi hp ng, qua phc v tt hn cho

cng vic thc t ca bn thn. Ngoi ra, qua vic nghin cu trch nhim bi thng thit

hi ngoi hp ng do xm phm sc khe, tnh mng cng nh vic p dng vo thc

tin s c nhng kin ngh vi c quan nh nc c thm quyn trong vic thc thi, sa

i v tuyn truyn php lut. t c mc nh ny, nhim v nghin cu ca lun

vn l tm hiu cc qui nh ca cc vn bn php lut hin hnh v trch nhim bi

thng thit hi do xm phm sc khe, tnh mng; tm hiu thc tin p dng php lut

v bi thng thit hi do xm phm sc khe, tnh mng, qua ch ra nhng bt cp trong

cc qui nh ca php lut v phng hng hon thin qui nh ca php lut v bi

thng thit hi ni chung, php lut v bi thng thit hi do xm phm sc khe, tnh

mng ni ring.

4. Phm vi nghin cu ca ti

Trong phm vi gii hn nghin cu ti cao hc lut, chng ti ch nghin cu

nhng vn l lun c bn nht v trch nhim bi thng thit hi do c hnh vi tri

php lut xm phm n sc khe v tnh mng, ng thi xem xt thc tin gii quyt cc

v n dn s xm phm sc khe v tnh mng. Lun vn ny cng a ra nhng gii php

nhm tho g nhng vng mc trong gii quyt bi thng thit hi sc khe v tnh

mng khi p dng cc quy nh ca B lut dn s.

5. Phng php nghin cu

Lun vn c nghin cu da trn c s l lun nhn thc ca ch ngha Mc -

Lnin v t tng H Ch Minh v nh nc v php lut. Ngoi ra, lun vn cn s dng cc

phng php nghin cu khc nh phng php duy vt bin chng, duy vt lch s ca ch

ngha Mc - Lnin, phng php phn tch, tng hp, thng k...cng c s dng trong

qu trnh thc hin ti.

6. Nhng kt qu nghin cu mi ca lun vn

Lun vn s cp mt cch c h thng, chi tit trong qui nh ca php lut v

trch nhim bi thng thit hi do xm phm sc khe, tnh mng; ch ra nhng kh

khn, bt cp trong vic p dng php lut, ng thi c nhng kin ngh trong vic hon

thin v p dng php lut trong vic xc nh trch nhim bi thng thit hi do xm

phm sc khe, tnh mng.

7. Kt cu ca lun vn

Ngoi phn m u, kt lun, danh mc ti liu tham kho v ph lc, ni dung

ca lun vn gm 3 chng:

Chng 1: Khi qut chung v trch nhim bi thng thit hi ngoi hp ng

trong lut dn s

Chng 2: Xc nh trch nhim bi thng thit hi do sc khe v tnh mng b

xm phm

Chng 3: Thc trng v gii php hon thin php lut v bi thng thit hi do

xm phm sc khe v tnh mng

Chng 1

KHI QUT CHUNG V TRCH NHIM BI THNG THIT HI NGOI

HP NG TRONG LUT DN S

1.1. KHI NIM, NGHA CA TRCH NHIM BI THNG THIT

HI NGOI HP NG TRONG LUT DN S

1.1.1. Khi nim trch nhim bi thng thit hi ngoi hp ng

Thi k s khai, trch nhim bi thng cha c t ra, theo ngi ta

thng p dng nguyn tc "n g tr ny" khi c hnh vi gy thit hi. Lut XII bng

c ban hnh vo nm 449 trc Cng nguyn c qui nh: K no lm gy tay ngi

khc th k phi chu li tng t nh vy. Khi p dng nguyn tc tr th ngang bng,

li ch ca ngi b thit hi khng c bo m, hn na li c mt thit hi khc pht

sinh. y chnh l l do sau ngi ta xem xt vn bi thng thit hi.

Xt v ngun gc lch s, trch nhim bi thng thit hi ngoi hp ng l mt

trong nhng ch nh c lch s sm nht ca php lut dn s. Tuy nhin, trch nhim bi

thng thit hi ngoi hp ng cng l ch nh gy nhiu tranh ci, c nhiu quan im

ca cc nh nghin cu lut php cng nh cc cn b lm cng tc thc tin.

Tri qua cc giai on lch s khc nhau, ch nh bi thng thit hi ngoi hp

ng lun c hon thin bi cc chuyn gia php l. nc ta, trch nhim bi thng

thit hi ngoi hp ng c qui nh trong Quc triu Hnh lut v Hong Vit lut

l. Php lut mi nc c th c nhng qui nh khc nhau lin quan n xc nh mc bi

thng, tuy nhin mt nguyn tc c bn lun tn ti - l: "Ngi gy thit hi phi bi

thng thit hi cho ngi b thit hi". B lut Hng c v B lut Gia Long u cha

c s phn bit r nt v trch nhim bi thng dn s. S phn bit rch ri gia trch

nhim hnh s v trch nhim dn s ch ra i trn c s ba b lut u tin (B lut Nam

K ban hnh ngy 10/3/1883; b Dn lut Bc K ban hnh ngy 01/4/1931; b Dn lut

Trung K ban hnh ngy 31/10/1936) v cc nguyn l chung v trch nhim bi thng

dn s ln u c ghi nhn mt cch c th ti iu 712 n iu 716 (B Dn lut Bc

K); iu 761 n iu 767 (B Dn lut Trung K) v cho n nm 1972 chnh quyn

Si Gn c ban hnh b Dn lut Si Gn t iu 729 n iu 739 cp v trch nhim

bi thng dn s.

Cch mng thng Tm thnh cng, nh du mt bc ngot mi: Nh nc Vit

Nam dn ch ra i, ngay lc ny chng ta cha th ban hnh c cc vn bn quy phm

php lut ngay. iu chnh cc quan h x hi din ra hng ngy, Ch tch H Ch

Minh ln lt k Sc lnh s 90/SL ngy 10/10/1945 v Sc lnh s 97/SL ngy

22/5/1950 tha nhn lut l c trn tinh thn khng tri vi nguyn tc c lp v chnh

th dn ch cng ha ca Nh nc ta. Nhng quy nh trong Sc lnh s 97/SL t

nn mng cho s hnh thnh v pht trin ca lut dn s. Ln u tin nhng nguyn tc

thc s dn ch, tin b mang tnh nhn dn su sc c php in ha. Nh nguyn tc:

"Nhng quyn dn s u c lut bo v khi ngi ta hnh x n ng vi quyn li

ca nhn dn" hay "ngi ta ch c hng dng v s dng cc vt thuc quyn s hu

ca mnh mt cch hp php v khng gy thit hi n quyn li ca nhn dn".

Vic gii quyt cc quan h bi thng thit hi ngoi hp ng trn c s tng kt

kinh nghim ca ngnh ta n. Qua thc tin xt x, vn dng v k tha nhng quy nh

php lut c, Ta n nhn dn ti cao ban hnh Thng t 173/UBTP ngy 23/3/1972 hng

dn cng tc xt x, trong ni r iu kin pht sinh, trch nhim bi thng thit hi,

nguyn tc, cch xc nh thit hi...

Thng t s 03 ngy 5/4/1983 b sung gii quyt bi thng thit hi trong cc v

t