УНИВЕРЗИТЕТ ”ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ” - ШТИП

МАШИНСКИ ФАКУЛТЕТ – ВИНИЦА

Семинарска работа по предметот:

МОТОРИ СО ВНАТРЕШНО СОГОРУВАЊЕ

Тема: Системи за палење на смесата кај Ото моторите

Наставник: Студент:

Проф. д-р Елениор Николов Александра Атанасовска

Асс. м-р Марија Чекеровска Индекс број: 19251

Виница, април 2014

СОДРЖИНА:

1) Вовед ...............................................................................................................3

2) Начин на работа на Конвенционален (Батериски) систем за палење ......6

3) Елементи и поими на системот за палење ..................................................6

2.1. Акумулатор ..............................................................................................7

2.2. Индуктивен калем ...................................................................................8

2.3. Кондензатор .............................................................................................8

4) Транзисторски системи за палење ...............................................................9

4.1. Транзисторски системи за палење со контакти ..................................10

4.2. Безконтактни транзисторски системи ..................................................10

5) Електронско палење ....................................................................................11

6) Целосно електронско палење .....................................................................12

7) Магнетски систем за палење ......................................................................13

8) Систем за заштита од детонација ..............................................................14

9) Заклучок ........................................................................................................15

10) Користена литература ................................................................................16

2

ВОВЕД

Горивната смеса во цилиндарот на ото - моторот се пали со електрична

искра од свеќичката на моторот. Системот за палење има задача, во точно

одреден момент и во сите погонски услови, да ја запали смесата гориво -

воздух.

Напонот на акомулаторот од 12V да го трансформира во напон на

палење од околу 24.000V.

Да има на располагање доволно енергија за палење со која што може да

создаде долготрајна искра.

Моментот на палењето на смесата да го подеси според погонските

услови на моторот (бројот на вртежите, оптоварувањето, температурата

на моторот).

Да е надежен во работењето – изостанување на палењето во кој било

цилиндар предизвикува оштетување на катализаторот.

 

Во денешно време речиси исклучиво се користат системи за палење со

индуктивен калем. Тие меѓу себе се разликуваат според начинот на прекинот

на примарната струја, регулирањето на аголот на палењето (моментот на

појава на искрата) како и според начинот на распределбата и преносот на

секундарната струја од одделните свеќички во цилиндрите на моторот.

3

1. Начин на работа на Конвенционален (Батериски) систем за палење

Конвенционалниот (батерискиот) систем за палење, е прво настаната и

воедно наједноставна верзија на системите за палење.

1. Акомулатор; 2. Контакт за палење и стартување; 3. Индуктивен

калем(бобина); 4. Разводник на палењето; 5. Кондензатор; 6. Прекинувач на

палењето(платинки); 7. Свеќички Rv – дополнителен отпорник (не е секогаш

вграден).

Создавање на магнетно поле:

Со вклучување на контактот за палење под електричен напон на

акумулаторот се става примарното струјно коло на системот за палење. Ако

контактите на прекинувачот за палење се затворени, тече струја низ

примарната намотка на индуктивниот калем (бобината) кон масата на моторот

т.е се затвора примарното струјно коло. На тој начин во индуктивниот калем се

создава магнетно поле кое поради металното јадро во бобината се засилува.

Со почетокот на течењето на примарната струја, почнува акумулирањето

на електричната струја во бобината во форма на магнетна енергија.

4

Големината на акумулираната енергија зависи од јачината и

времетраењето на течењето на примарната струја (затвореноста на

контактите) и од бројот на намотките во секундарниот калем.

Шеми на конвенционален систем за палење

1.Акумулатор;

2.Прекинувач за стартување и палење;

3.Дополнителен отпорник ;

4.Кон релето на прекинувач за стартување и палење;

5.Индуктивен калем со примарна L1 и секундарна L2 намотка;

6.Кондензатор;

7.Прекинувач на палење;

8.Разводник на палење;

9.Свеќички.

Брзината на полнењето на индуктивниот калем со енергија зависи од бројот

на примарните намоти во индуктивниот калем и од големината на примарната

струја. Јачината на примарната струја е одредена со напонот на акумулаторот

и отпорот на примарната намотка (нејзиното топлотно оптоварување) . Зависно

да биде помеѓу 0,2 и 3 ома. Големината на тој отпор е втисната врз куќиштето

на бобината. Максималната јачина на примарната струја е ограничена со

5

отпорот на примарната намотка на индуктувниот калем и од видот на

прекинувачот на палењето (механички до 4А, транзисторски до 30А).

2. Елементи и поими на системот за палење

Акумулатор е врста на батерија, од електрохемиски уред, која е способна

да врши претварање на енергијата. Ја претвара електричната енергија во

хемиска, што се смета за полнење на акумулаторот, бидејќи тогаш се врши

зголемување на потенцијалната енергија на акумулаторот. Меѓутоа, може да

врши и претварање на хемиската енергија во електрична, како и кај секоја

батерија, со приклучување на електричниот потрошувач на краевите на

акумулаторот (половите) кога акумулаторот произведува електрична енергија и

ја предава на електричното коло.

Акумулаторот се состои од една или повеќе ќелии кои имаат една или две

електроди (катода и анода) кои се потопени во електролит. Едната ќелија од

оловниот акумулатор дава напон од приближно две волти, а со сериско

поврзување на ќелиите се добива акумулаторска батерија на називниот напон

која одговара на бројот на ќелии помножени со напонот на една ќелија. На

пример, за називен напон од 12 волти потребно е да се спојат сериски 6 ќелии

од 2 волти.Најпознати и најчесто присутни во пракса се оловните и аклалните

акумулатори.

Акумулаторите спаѓаат во секундарни електрохемиски извори

(реверзибилни) на електрична енергија и можат повеќе пати да ја претвараат

хемиската во елетрична енергија и обратно (можат да се полнат и да се

празнат). За разлика од акумулаторот, батеријата спаѓа во таканаречените

примарни извори на електрична енергија бидејќи ја претвара хемиската

енергија во електрична и не може да се полни (процесот не е реверзибилен).

6

Индуктивниот калем има задача напонот на акумулаторот да го

трансформира во напон за палење и акумулираната енергија да ја предаде на

свеќичките.

Индуктивен калем

1.Куќиште; 2.Приклучок на примарната намотка за акумулаторот;

3.Високо напонски излез; 4.Поклопец; 5.Приклучок на примарната намотка за

маса; 6.Метално јадро; 7.Лимена обвивка; 8.Примарна намотка; 9.Секундарна

намотка; 10.Асфалт; 11.Изолатор; 12.Керамика.

7

Индуктивниот калем се состои од метално куќиште со лимена обвивка.

Секундарниот калем од повеќе илјади намотки, е намотан на јадро од челични

ламели. Едниот крај на калемот е поврзан со крајот на примарниот калем, а

другиот со високонапонскиот излез од индукциониот калем но поставени од

приклучок означен со 4). Примарниот калем, од неколку стотици намотки, е

намотан врз секундарниот калем. Краевите на овој калем се поврзани со

приклучоците на индуктивниот калем со нисконапонската струја. Создадената

топлина при работата на бобината преку лимената обвивка се предава на

ѕидовите на куќиштето, а оттаму на околината.

Кондензаторот има функција да го апсорбира вишокот на струјата што

ќе се индуцира во примарната навивка во моментот на прекинување на

прекинувачот. Со ова се постигнува побрза промена на магнетното поле и

индукција на посилна струја во секундардната навивка. Истовремено,

кондензаторот ги заштитува контактите на прекинувачот од пребрзо трошење.

3. Транзисторски системи за палење

Според начинот на управување со примарната струја во системот за

палење, постојат два вида транзисторски системи: транзисторски со контакти

за прекин на примарната струја и безконтактни транзисторски системи.

 Транзисторските системи за палење се состојат од индуктивен калем,

давач на имплуси за палење, електронски склоп, механички разводник на

8

секундарната струја и регулатори на аголот на палењето (центрифугален и

вакуум регулатор). Механичкиот разводник на секундарната струја и

регулаторите на аголот на палењето се исти како кај конвенционалниот систем

за палење.

  Безконтактните системи немаат механички елементи кои се абат и нема

потреба од одржување.

Транзисторските системи за палење со контакти го задржува

механичкиот прекинувач на палењето како елемент преку кој што се дава

имплус за палење, како прекнувач на примарната струја се користи

електронски склоп.

Шема на упростен транзисторски систем за палење

 1.Акумулатор; 2.Прекинувач за стартување и палење; 3.Дополнителен

отпорник; 4.Прекинувач за стартување; 5.Индуктивен калем со примарна L1 и

секундарна L2 намотка; 6.Прекинувач за палење; 7. Разводник на палење;

8.Свеќички; 9.Електронски склоп со отпорници R1, R2 и транзистор T.

Во овој систем за палење постојат две нисконапонски струјни кола: едно низ

кое што тече струја Is со многу мала јачина  – која дава импулс за палење и

второ низ кое што тече многу појака примарна струја околу 8A  – струјата низ

примарната намотка. Транзисторот се користи како прекинувач на струјата чие

што вклучување и исклучување го врши струјата. Принципот на работа на

електронскиот систем за палење со контакти е следниот: По затворање на

контактите на прекинувачот на палењето протекува струја во базата на B на

9

транзисторот и тогаш тој ја овозможува да потече струјата меѓу колекторот C и

емитерот Е.

Примарната струја во безконтактниот систем за палење, се прекинува со

посебен електронски склоп, кој е поврзан со давач на имплуси за палење

поставен во разводникот за палење.

Безконтактни системи за палење со импулсни давачи:

1а – Индуктивен давач; 1б – Халов давач ; 2  – Модул

Импулсот за палење кај овој систем доаѓа од Халовиот давач (сензор). Тој

се состои од полупроводнички слој низ кој што минува струја со одредена

јакост. Кога Халов слој ќе се постави во магнетно поле, тој генерира Халов

напон Un. Во Халовиот давач се користи Халовиот ефект.

4. Електронско палење

Кај електронското палење наместо механичката регулација на моментот на

палењето, се користат сигналите од сензорите кои што на микрокомпјутерот

даваат информации за погонската состојба и режимот на работа на моторот.

Преку излезниот сигнал и транзисторскиот модул имицира искра за палење.

10

Електронско палење

1.Индуктивен калем со вграден модул; 2.Механички разводник на

високонапонската струја; 3.Свеќички; 4.Електронска управувачка

единица(ЕУЕ); 5.Шалтер на придушната пеперутка; 7.Сензор за број на вртежи

и основен агол на палење; 8.Запченик; 9.Акумулатор; 10.Шалтер за палење и

стартување.

Предностите на електронскиот систем за палење произлегуваат од

користењето на оптималната карактеристична површина на аголот на

палењето.

5. Целосно електронско палење

Целосно електронско палење се одликува со тоа што ги задржува

функциите на електронското палење, а наместо механичкиот ротирачки

разводник се применува електронско разведување на високонапонската струја

со што се постигнуваат следниве предности:

Нивото на електро-магнетните пречки е значително помало бидеќи не

постои отворено искрење;

Нема ротирачки делови – не се создаваат шумови при работа;

Редуциран е бројот на високонапонските слоеви;

11

Нема механички губитоци (отстранет е механичкиот разводник за

палење и неговиот погон).

Систем со целосно електронско палење

1.Свеќички; 2.Индуктивен калем со два излеза; 3.Сензор на придушната

пеперутка; 4.Управувачка единица со вградена излезна транзисторска единица;

5.Ламба – сонда; 6.Сензор за температура; 7.Сензор за бројот на вртежи и за

резервната положба на коленестото вратило; 8.Запчест венец; 9.Акумулатор;

10.Шалтер за палење и стартување.

6. Магнетски систем за палење

За разлика од батерискиот систем за палење на смесата, каде што за

напојување на примарното коло се користи постојан извор на струја

(акумулатор), кај магнетскиот систем, потребната струја во примарната навивка

ја произведува динамо за производство за наизменична струја.

Магнетското поле потребно за создавање на стрија, динамото го добива од

перманентен магнет. Порати тоа, ова динамо е наречено “ магнет ” , а овој вид

систем за запалување – магнетски систем за палење.

При вртење на роторот, во него и во статерот се појавуваат магнетни

силници. Во текот на вртењето се менува големината на магнетното поле и

неговата насока.Примарната навивка е поврзано со прекинувачот и

12

кондензаторот. Во одредена положба на роторот (кога примарната струја ќе го

постигне својот максимум) прекинувачот се отвара, и нагло се прекинува

примарната струја. Со прекинувањето на примарната струја, се прекинува и

магнетното поле во јадрото, што ќе предизвика индукција на струја од висок

напон во секундарната навивка (20 000 до 25 000V). Со помош на

проводниците секундарната струја се води до свеќичката каде настанува

искрење. За да може да се изврши макар едно запалување на смесата,

потребно е бројот на вртежи на роторот да биде најмалку 50 до 100 vrt/min.

7. Систем за заштита од детонација

Граница на детонацијата. Детонатното согорување во моторот е

неконтролирано согорување на горивната смеса, при кое што во моторот се

појавуваат високи притисоци. Границата на појавата на детонацијата (аголот на

палењето при кој што почнува детонаторното согорување), не зависи само од

применетото гориво туку и од другите влијателни фактори како што се

температурата на околината, загреаноста, оптоварувањето, општата состојба

на моторот и др. Значи дека границата на појавата на детонацијата не е

фиксна – може да се појави при разни агли на палење.

Сензор за детонација. Засега не е можно да се одреди границата на

детонацијата, пред да почне детонатното согорување во моторот. Со почетокот

на детонантното согорување во моторот се повторуваат детонантни појави -

метални удари кои што ги регистрира сензорот на детонација прицврстен на

блокот на моторот.

13

Сензор на детонација

1.Сеизмична маса; 2.Тело; 3.Пиезо - керамика; 4.Контактни површини;

5.Електричен приклучок

Звучните вибрации на блокот на моторот кои што се пренесуваат при

појава на детонацијата се пренесуваат на пиезо - керамичка прстенеста плоча.

Притоа на површината на плочата се појавува соодветен променлив

електричен напон кој што со кабел се пренесува ЕУЕ. Местото на

вградувањето на сензорот се бира така, што детонациите во секој цилиндар и

при сите околности можат да се препознаат и регистрираат.

 

 

14

ЗАКЛУЧОК:

Ние од сево ова можеме да заклучиме дека кај Ото – моторите се вградува

уред за палење на смесата којшто има задача да создаде потребен електричен

напон и услови за создавање на електрична искра. Создавањето на електрична

искра е проследена со висока температура на местото на прескокнувањето.

Елементи на системите на палење се: Акумулатор, Индуктивен калем и

Кондензатор.

Акумулаторот претставува извор на струја со мал напон од 12 или 24V и се

состои од една или повеќе ќелии кои имаат една или две електроди (катода и

анода) кои се потопени во електролит. Постојат два вида на акумулатори:

Оловни и Челични. Индуктивниот калем има задача напонот на акумулаторот

да го трансформира во напон за палење и акумулираната енергија да ја

предаде на свеќичките. Кондензаторот за задача да го апсорбира вишокот на

струјата што ќе се индуцира во примарната навивка во моментот на

прекинување на прекинувачот.

Според начинот на управување со примарната струја во системот за

палење, постојат два вида транзисторски системи: транзисторски со контакти

за прекин на примарната струја и безконтактни транзисторски системи.

Транзисторските системи за палење со контакти го задржува механичкиот

прекинувач на палењето како елемент преку кој што се дава имплус за палење,

како прекнувач на примарната струја се користи електронски склоп, додека кај

безконтактниот систем за палење примарната струја се прекинува со посебен

електронски склоп, кој е поврзан со давач на имплуси за палење поставен во

разводникот за палење. Кај магнетскиот систем, потребната струја во

примарната навивка ја произведува динамо за производство за наизменична

струја. Магнетското поле потребно за создавање на стрија, динамото го добива

од перманентен магнет. Порати тоа, ова динамо е наречено “ магнет ”, а овој

вид систем за запалување – магнетски систем за палење.

Системот за заштита од детонација се дели на: Граница на детонација и

Сензор на детонација.

15

Користена литература:

1. Интернет ресурси

2. Современа опрема кај Мотори со внатрешно согорување – Д-р Миле

Димитровски, дипл. инж.

3. Инжинерски основи на моторите со внатрешно согорување – Вилард В.

Пулкрабек

16