mtmp - rapnepal.com
TRANSCRIPT
ljifo;"rL
!= kl/ro ============================================================================================================================!
@= ;8s juL{s/0f ===============================================================================================================$
k|zf;lgs ljefhg ========================================================================================================== $
;8ssf] k|zf;lgs ljefhg ===============================================================================================%
gu/÷ufpFkflnsf ;8s d'Vo ;+hfn (MRCN) =================================================================================================^
MRCN sf] ;+s]lts/0f -Coding_ / v08Ls/0f -Sectioning_ ===================================================&
MRCN gS;f =================================================================================================================*
MRCN l:ylt gS;f ========================================================================================================!!
MRCN af/] k/fdz{ tyf o;sf] :jLs[lt =============================================================================!!
MRCN ;j]{If0f ==============================================================================================================!!
#= gu/÷ufpFkflnsf :t/Lo oftfoft u'? of]hgf ========================================================================!%
CRN+PRN tflnsf ========================================================================================================!^
MRCN tflnsf ==============================================================================================================!^
MRCN Connectivity tflnsf ===========================================================================================!&
MRCN >]0fLs/0f -Ranking_ tflnsf =================================================================================!*
MRCN nufgL cfjZostf tflnsf ====================================================================================@)
MRCN nufgL nfut tflnsf ============================================================================================@!
MRCN ljQLo nufgL tflnsf ===========================================================================================@@
MRCN ah]6 lalgof]hg tflnsf ========================================================================================@#
MTMP k|ltj]bg ==============================================================================================================@^
MTMP gS;f ==================================================================================================================@^
MTMP sf] nflu k/fdz{ / :jLs[lt =====================================================================================@*
cg';"rL ! ;8s gS;f+sg lgb]l{zsf ========================================================================================@(
cg';"rL @ k|b]z / lhNnf sf]8 ================================================================================================##
cg';"rL # MRCN ;j]{If0f kmf/fd ===========================================================================================$^
o; lgb{]lzsfdf k|of]u ul/Psf k|fljlws zAbfjnL / ltgsf] ;+lIfKt ?k =========================================$&
tflnsf
tflnsf ! MRCN ;8s sf]8 ==========================================================================================&
tflnsf @ 6«flkms >]0fL tyf ;tx / rf}8fO{ ;DaGwL dfkb08 ================================================!@
tflnsf # MTMP d'v k[i7 =============================================================================================!%
tflnsf $ CRN+PRN tflnsf ========================================================================================!^
tflnsf % MRCN tflnsf ===============================================================================================!&
tflnsf ^ MRCN Connectivity tflnsf ===========================================================================!*
tflnsf & MRCN >]0fLs/0f -Ranking_ tflnsf ===============================================================@)
tflnsf * MRCN cfjZostf tflnsf ==============================================================================@!
tflnsf ( MRCN nfut tflnsf =====================================================================================@@
tflnsf !) MRCN ljQLo nufgL tflnsf ===========================================================================@@
tflnsf !! MRCN ah]6 lalgof]hg tflnsf =======================================================================@$
lrq
lrq ! MTMP k|lqmof =============================================================================#
lrq @ g]kfnsf] k|zf;lgs ljefhg ==========================================================%
lrq # MRCN v08Ls/0f -Sectioning_ =======================================================*
lrq $ MRCN gS;fsf] pbfx/0f ===============================================================(
lrq % MRCN l:ylt gS;fsf] pbfx/0f ====================================================!)
lrq ^ 5g]{ k2lt -Sprinkler Approach_ sf] t'ngfdf nlIft k2lt -Targetted Approach_
af6 x'g] nfe ============================================================================@%
lrq & MTMP gS;fsf] pbfx/0f =============================================================@&
1
!= kl/ro
!= tTsfnLg lhNnf ljsf; ;ldltsf] lhDd]jf/L cGtu{t /xg] lhNnf ;8s d'Vo ;~hfn -DRCN_ sf] % aif]{
nufgL of]hgf tof/L nfO{ dfu{ lgb]{zg ug]{ p4]Zon] g]kfn ;/sf/n] ;g\ @)!@ df lhNnf oftfoft u'?of]hgf -
DTMP_ lgb]{lzsf hf/L u¥of], h;cg'?k &% j6} lhNnfsf] DTMP tof/ ul/of] . ;g\ @)!% df g]kfndf gofF
;+lawfg 3f]if0ff eP kl5 b]zsf] gofF k|zf;lgs ;+/rgf tof/ eof] . tbg';f/ cj pk|fGt ;8s ;+hfnsf]
lhDd]jf/L klg s]Gb|Lo, k|fb]lzs tyf :yfgLo ;/sf/ - ufpF÷gu/kflnsf_x¿df /xg k'Uof] . kl/jlt{t k|zf;lgs
;+/rgf ;Fu} k|b]z ;/sf/sf] nflu k|fb]lzs oftfoft u'?of]hgf (PTMP) / :yfgLo ;/sf/x¿sf nflu
gu/÷ufpFkflnsf oftfoft u'?of]hgf -MTMP_ tof/L nfO{ ;xof]u k'¥ofpg] gofF lgb{]lzsfsf] cfjZostf dxz';
ul/Psf] 5 .
@= of] lgb]{lzsfn] :yfgLo ;/sf/x¿sf] oftfoft u'?of]hgf (MTMP) tof/ ug{ dfu{ lgb]{zg ug]{5 . o; lgb{]l{zsf
ufpF÷gu/kflnsf leqsf 3gf a:tL lgld{t If]q -zx/L If]q_ afx]sdf ;8s oftfoft If]qsf] u'? of]hgf tof/
ug{sf] nflu dfq k|of]u ul/g] ePtfklg o;nfO{ ufpF÷gu/kflnsf oftfoft u'? of]hgf lgb{]l{zsf (MTMP
Guidelines)_ sf] ?kdf lnO{Psf] 5 / o; lgb{]l{zsfsf] cfwf/df tof/ ul/g] % aif]{ ;8s If]q lasf; nufgL
of]hgfnfO{ ufpF÷gu/kflnsf :t/Lo oftfoft u'? of]hgf (MTMP – Municipal Transport Master Plan)
elgG5 . o;df ;dfj]z ul/Psf]] PS;]n 6]dKn]6 (Excel Template) sf] k|of]u u/L agfO{g] ljleGg
tflnsfx?af6 ;dli6ut?kdf MTMP sf] k|f¿k tof/ x'G5 . o; MTMP lgb{]lzsfdf oftfoft u'?of]hgfsf] tof/L
ug]{ qmddf :yfgLo ;/sf/x¿n] ckgfpg' kg]{ laleGg r/0fx¿sf] af/]df JofVof ul/Psf] 5 . h; cGtu{t
:yfgLo ;/sf/x¿n] gu/÷ufpFkflnsf ;8s d'Vo ;+hfn (MRCN) x¿sf] klxrfg ug]{, tL ;8sx¿df cfjZos
kg{] nufgL cfjZostfsf] n]vfhf]vf ug]{ / cfjZos nfutsf] lgSof{}n ug]{ tyf k|fKt >f]t cg';f/ MTMP
cjlwe/sf] nflu jh]6 ljlgof]hg ug]{ cflb k|lqmofx? kb{5g\ . dfly pNn]lvt k|lqmofx?sf] cjnDag u/L :yfgLo
;/sf/x?n] pgLx¿sf] lhDd]jf/Ldf /x]sf gu/÷ufpFkflnsf ;8s d'Vo ;+hfnsf nflu % aif]{ nufgL] of]hgf ;xh ?kdf agfpg ;Sg]5g .
#= of] lgb]{lzsfsf] bf];|f]] cWofodf :yfgLo ;/sf/x¿nfO{ cfˆgf] ef}uf]lns If]q leqsf MRCN df kg]{ ;8sx¿sf]
klxrfg, tL+ ;8sx?sf] juL{s/0f tyf v08 v08df ljefhg ug{ / ;f] sf] gS;f tof/ ug{sf] nflu cfjZos
tYofÍx?sf] ;+sng u/L MTMP agfpg ckgfpg' kg]{ k|lqmofsf] af/]df pNn]v ul/Psf] 5 . o;} u/L of]
lgb]{lzsfsf] t];|f] cWofo÷efudf MTMP tof/Lsf nflu rflxg] lalzi6 k|sf/sf r/0fx?sf] jf/]df a0f{g ul/Psf] 5
. h;df ljleGg PS;]n 6]dKn]6df s;/L tYofÍx¿ k|lji6 u/L k|:t't ug]{ / ;8ssf] cfwf/e't clen]v k|lji6
u/L tL+ ;8sx¿sf] >]0fLs/0f (Ranking) ug{] b]lv lnP/ MRCN sf] nufgL cfjZostf / pknAw x'g]
cg'dflgt >f]tsf] cfwf/df ck]lIft ah]6sf] clGtd ljlgof]hg ug]{ ;Ddsf] t/Lsf j0f{g ul/Psf] 5 .
$= t/ clxn];Dd ljleGg ;8sx¿sf] ju{L{s/0f / ltgLx¿sf] Aoa:yfkgsf] lhDd]jf/Lsf] 6'+uf] e};s]sf] 5}g .
ljBdfg ;fj{hlgs ;8s P]g ;+;f]wg ce}m 5nkmnsf] k|lqmof /x]sf] 5 . o;sf] cnfjf k|b]z tyf :yfgLo
;/sf/x?df ljQLo x:tfGt/0f / tL >f]tx?sf] vr{ ug{] clVtof/Lsf k|s[ofx¿ to x'g afFsL g} 5g\ . ctM cfufdL
aif{x?df o; lgb]{lzsfdf ePsf k|fjwfgx? cBfjlws ug{' kg{] x'G5 . To;}n] of] lgb]{lzsfnfO{ jt{dfg
;+qmd0fsfnLg cjlwdf k|of]u ug{] u/L ultzLn b:tfj]hsf] ?kdf lnOg]5 / kl/jlt{t ;Gbe{ cg';f/ lgoldt?kdf
cBfjlws ul/g]5| . o; lgb]l{zsfsf] k|f/lDes r/0fsf] k|of]uaf6 k|fKt ePsf l;sfOx¿sf] cfwf/df ;8s
of]hgfx?sf] th{'df / k|fyldsLs/0f ug]{ dfkb08x¿ qmlds ?kdf kl/is[t x'Fb} hfg]5g\ .
%= MTMP tof/Lsf] k"0f{ k|s[of lrq g+ ! df b]vfOPsf] 5 . k|s[ofsf] z'?jft gu/÷ufpFkflnsf ;8s d'Vo ;+hfn -MRCN_ x?sf] klxrfgaf6 x'G5 . MRCN df k|fb]lzs ;8s ;+hfndf gk/]sf tTsfnLg lhNnf ;8s
d'Vo ;+hfn (DRCN) ;8sx? tyf cGo u|fdL0f ;8sx? kb{5g\ . MRCN n] hf]8\g]] j8fx?sf] ;+Vof DRCN n]
;d]6]sf klxn]sf uf=lj=;=x¿sf] ;+Vof eGbf w]/}] x'G5 . of]hgf th{'df k|s[of ;xh agfpg x/]s MRCN
;8sx¿nfO{ ;+s]t (code) lbg] tyf ;8ssf] v08Ls/0f (sectioning) ug{' kb{5 . /fli6«o /fhdfu{, k|fb]lzs
/fhdfu{ tyf cGo k|fb]lzs ;8s / MRCN ;8sx¿ ;d]t ;dfa]z u/L MRCN gSzf agfpg' kb{5 . o;sf
cltl/St x/]s ;8sx¿sf ;txsf] lsl;d b]vfpg] MRCN l:ylt gS;f klg agfpg' kb{5 . MRCN ;8sx?sf]
lgdf{0f tyf :t/f]Gglt cfjZostf yfxf kfpg ;8ssf] ;j]{If0f u/L tt\ ;DaGwL 8f6f ;+sng ug'{ cfjZos x'G5
. oL sfo{x¿sf]] ;Dkfbg eP kl5 MTMP sf] 8f6f ;+sngsf] r/0f k'/f x'G5 .
2
^= MTMP tof/L ug]{ sfo{df casf] r/0fdf ;8s ;DaGwL 8f6fx¿ laleGg PS;]n tflnsfx¿df eg]{ sfo{
ul/G5, tTkZrft\ MTMP tof/ x'G5 . oL tflnsfx¿df s]Gb|Lo ;8s ;+hfn (CRN) tyf k|fb]lzs ;8s ;+hfn
(PRN), MRCN tyf ltgLx¿ csf]{ ;8s;Fu hf]l8Psf] cj:yf (connectivity) ;DaGwL 8f6fx¿ ;dfj]; ul/G5
. log} 8f6fx¿sf] cfwf/df MRCN ;8s v08x¿sf] >]0fLs/0f (ranking) ul/G5 . o;kl5 ;8s ;e]{If0fsf]
;dodf ;+sng ul/Psf lgdf{0f tyf :t/f]Ggltsf nflu cfjZos 8f6fx¿ k|lt PsfO nfut MTMP df k|lji6
u/L ;8sx¿sf] nflu nufgL nfutsf] lx;fj lgsflnG5 . PS;]n tflnsfx¿df ck]lIft cfly{s >f]tx¿ Kflg
;dfj]z ul/G5 . MTMP tof/Lsf] clGtd r/0fdf MRCN cGtu{tsf laleGg ;8sx¿sf nflu cfjZos
nufgLsf] cfwf/df ck]lIft cfly{s >f]tx¿sf] ljlgof]hg ug]{ sfo{x? kb{5g\ . o;f] ubf{ k|fKt x'g] s'n >f]tsf]
sDtLdf klg *)Ü /sd MRCN ;8sx?sf] nflu ljlgof]hg ul/g' kb{5 . o; lx;fan] clwstd @)Ü eGbf a9L
gx'g] u/L MRCN df gk/]sf ;8sx?sf nflu ljlgof]hg ug{ ;lsg] 5 . MRCN sf]ifsf] sDtLdf klg @)Ü /sd
ljBdfg MRCN ;8sx?sf] dd{t :+fef/sf sfo{x¿sf nflu ljlgof]hg ug{' kb{5 / afFsL ah]6 /sd ljBdfg
MRCN ;8sx?sf] :t/f]Gglt / of]hgfs[t MRCN ;8sx?sf] lgdf{0fsf nflu ljlgof]hg ul/g' kb{5 . jf:tjdf
of] g} MTMP tof/Lsf]] clGtd r/0f xf] / o;n] g} s;/L pknAw >f]tsf] pkof]u ul/G5 eGg] s'/fsf] lgSof}{n
ub{5 . ljlgof]lht >f]tdf cfwfl/t eP/ MTMP gSzf agfO{G5, h;df s'g ;8sn] MTMP sf] cjlw e/ slt
/sd k|fKt ub{5 eGg] s'/f k|i6;Fu b]Vg ;lsG5 . o;/L tof/ ul/Psf]] MTMP nfO{ gu/÷ufpFkflnsfsf
kwflwsf/Lx¿ / cGo ;/f]sf/jfnfx¿;Fu ;xdlt lnO{ clGtd :jLs[lt k|bfg ug{' kb{5 .
3
lrq ! MTMP k|s[of
MRCN ;8sx¿sf] klxrfg
MTMP tof/L
ufpF÷gu/kflnsf ;8s d'Vo ;+hfnx¿ -MRCN_ sf] 5gf}6
MRCNx?sf] >]0fLs/0f
MRCN x¿sf] ;j]{If0f (GIS, inventory, traffic, needs)
MRCN gSzf / MRCN l:ylt gSzfsf] tof/L
MRCNsf] sf]l8ª\ / v08Ls/0f
MRCNsf 8f6fx¿ PS;]n tflnsfdf k|lai6 ug]{ (CRN/PRN/MRCN
inventory, connectivity)
MRCNsf cfjZostf / nfut cg'dfg
MRCNsf nflu cfjZos ljQLo >f]tsf] cg'dfg
MRCNsf nflu ah]6 ljlgof]hg
MTMP sf] k|ltj]bg / gS;fsf] tof/L
MTMP sf] nflu k/fdz{ tyf :jLs[lt
MRCN af/] k/fdz{ tyf :jLs[lt
MTMP sf] sfof{Gjog
4
@= ;8ssf] ju{L{s/0f
&= o; kl/R5]bn]] gofF ;+ljwfg / tbg'¿k g]kfnsf] k|zf;lgs ;+/rgfdf ePsf ;+zf]wgx¿sf] cfwf/df ul/g]
;8sx?sf] juL{s/0fsf] af/]df j0f{g ub{5 . o;n] gofF k|zf;lgs ljefhg / ljleGg k|zf;lgs txx?af6
Joj:yfkg ul/g] ;8sx¿sf] gofF juL{s/0fsf] af/]df AofVof u/]sf] eP klg g]kfn ;/sf/sf] gofF ;8s P]g cem}
tof/Lsf] cj:yfdf /x]sf]n] ;8sx?sf] juL{s/0f / laleGg k|zf;lgs txx¿åf/f ;Dkfbg ul/g'kg]{ lhDd]jf/Lx?df
cem} s]xL kl/jt{gx¿ x'g ;Sg]5g\ . o; cWofon] gu/÷ufpFkflnsfdf ;8s d'Vo ;+hfn -MRCN_ cGtu{t kg]{
;8sx?sf] af/]df JofVof ub}{ s;/L ;8s v08x¿sf] nflu sf]8 -:f+s]t_ lgwf{/0f ug]{ eGg] af/]df klg hfgsf/L
lbG5 . o; kl/R5]bsf] cGTodf MRCN sf] gS;f agfpg] / MRCN ;8sx¿sf] ;j]{If0f ug]{ k|lqmofsf] af/]df
la:t[t JofVof ul/Psf] 5 .
k|zf;lgs laefhg *= ;]K6]Da/ @)!% df nfu" ePsf] g]kfnsf] ;+ljwfg;Fu} gofF k|zf;lgs ;+/rgf l;h{gf eof] . gofF ;+/rgf
cGtu{t g]kfn & j6f k|b]zdf ljeflht 5, h; cGtu{t && lhNnfx¿ -k|To]s k|b]zdf * b]lVf !$ lhNnf_ 5g\ . oL lhNnfx? cGtu{t s"n &%# :yfgLo txx¿ 5g\ h;df ^ j6f dxfgu/kflnsf -#)),))) eGbf a9L hg;+Vof
ePsf]_, !! j6f pk dxfgu/kflnsf -!%),))) eGbf a9L hg;+Vof ePsf]_, @&^ gu/kflnsf / $^) ufFpkflnsf
/x]sf 5g\ . k|To]s gu/÷ufpFkflnsfnfO{ % b]]lv ## j6f j8fx¿df ljefhg ul/Psf] 5 / g]kfndf s'n ^,&$#
j8fx¿ /x]sf 5g\ .
(= ljleGg k|zf;lgs PsfOx¿df kbflwsf/Lx¿ k|ToIf ?kdf lgjf{l{rt x'G5g\ . k|To]s j8fdf % hgf ;b:ox¿
k|ToIf lgaf{lrt x'g] / pgLx¿ ldn]/ j8f ;ldltsf] u7g ub{5g\ . gu/÷ufpFkflnsf leqsf ljleGg j8fsf
afl;Gbfx¿n] klg gu/÷ufpFkflnsf kbflwsf/Lx¿ l;w} lgjf{lrt u5{g\ . dxfgu/kflnsf, pk dxfgu/kflnsf /
gu/kflnsfsf] xsdf d]o/ / pkd]o/ lgjf{lrt x'G5Gf eg] ufpFkflnsfdf cWoIf / pkfWoIf lgjf{lrt x'G5g\ . gu/÷ufpFkflnsf kbflwsf/Lx¿ / ljleGg j8f ;ldltsf ;b:ox¿ ldn]/ ufpF jf gu/ ;ef u7g x'G5 . of]
;ef :yfgLo dfldnfx¿ h:t}M :yfgLo s/ lgwf{/0f tyf ;+sng, :yfgLo sfg"g tyf gLlt lgdf{0f, ljsf; of]hgf
th{'df, k|zf;g ;+rfng / ;]jfu|fxLx?nfO{ ;]jf ;'ljwf tyf :yfgLo ljsf; sf]ifx¿sf] ljt/0f ug]{ h:tf
sfo{x?sf] nflu lhDd]jf/ x'G5 . lhNnfdf /x]sf ljleGg gu/÷ufpFkflnsf kbflwsf/Lx¿ ldn]/ lhNnf ;efsf]
u7g x'G5 . of] ;ef gu/÷ufpFkflnsfx¿ aLrsf] ;dGjo ;'lglZrt ug{ -:yfgLo ljsf; / lgdf{0f ;lxt_ tyf ;+3Lo / k|fb]lzs ;/sf/sf sfof{nox¿;Fu ;dGjosf/L e"ldsfsf] nflu lhDd]jf/ /xG5 . lhNnf ;efn] lhNnf
txdf clwstd ( hgf ;lDdlnt ePsf] lhNnf ;dGjo ;ldltsf] rog ub{5 . k|b]zsf] g]t[Tj k|ToIf lgjf{lrt
;b:ox¿af6 ag]sf] k|b]z ;efn] ub{5 . k|b]z ;/sf/ ;+rfng ug{ k|b]z ;efsf ;b:ox¿ dWo]af6 k|fb]lzs dGqL
kl/ifbsf] u7g x'G5 .
5
lrq @ g]kfnsf] k|zf;lgs laefhg
;8ssf] k|zf;lgs juL{s/0f
!)= k|zf;lgs If]qx?sf] ljefhgdf kl/jt{g eP;Fu} ;8sx¿sf] k|zf;lgs juL{s/0fdf ;+zf]wg ug{'sf] ;fy}
ljleGg ;8sx¿sf] Joj:yfkg / ltgsf nflu ljQLo >f]t h'6fpgsf] nflu ;DalGwt lgsfox¿sf] lhDd]jf/Ldf
klg x]/km]/ ug{'kg]{ b]lvG5 . ;fj{hlgs ;8s P]gdf ;+zf]wg ug]{ s'/f cem} 5nkmd} ePklg of] gofF P]gn] lgDg
k|sf/sf ;8s ;+hfnx¿ klxrfg ug]{ s'/fsf] ck]Iff ul/Psf] 5 .
s]G›Lo ;8s ;+hfn -CRN_, ;+3Lo ;/sf/åf/f Joj:yfkg ul/g]
k|fb]lzs ;8s ;+hfn -PRN_, k|b]z ;/sf/x¿åf/f Joj:yfkg ul/g]
:yfgLo :f8s ;+hfn -LRN_, :yfgLo ;/sf/x¿åf/f Joj:yfkg ul/g]
!!=s]G›Lo ;8s ;+hfn -CRN_ df g]kfnsf o:tf d'Vo ;8sx¿ kb{5g, h;n] b]zsf] pQ/ b]lv blIf0f / k"j{
b]lv klZrd;Ddsf] e"efu kf/ ub{5g, l5d]sL b]zx¿nfO{ hf]8\b5g\ ;fy} laleGg k|fb]lzs /fhwfgLx¿nfO{ /fli6«o
/fhwfgL;Fu jf Ps csf{;Fu hf]8\b5g\ . CRN df cGo dxTjk'0f{ ;8sx¿ klg ;dfj]z ug{ ;lsG5 h;n]
k|fb]lzs ;Ldfx¿ kf/ u/L jf gu/L ljleGg lhNnf ;b/d'sfdx¿nfO{ hf]8\b5g\ . tbg'¿k CRN df nueu
klxn]sf ;a} /fli6«o /fhdfu{x¿ / ;xfos /fhdfu{x¿sf] s]xL c+z ;dfj]z x'g] ck]Iff ul/Psf] 5 . CRN df kg]{
;8sx?sf] Aoj:yfkgsf] lhDd]jf/L ;+3Lo ;/sf/sf] ;8s ljefu -DOR_ df /lx/xg]5 .
s]G›Lo ;8s ;+hfn -CRN_
b]zsf] pQ/ b]lv blIf0f / k"j{ b]lv klZrd hf]8\g] k|d'v ;8sx¿
cGt/f{li6«o ;Ldfgfx¿ hf]8\g] ;8sx¿
k|fb]lzs /fhwfgLx¿nfO{ Ps cfk;df jf s]G›Lo /fhwfgL;Fu hf]8 \g] ;8sx¿
& k|b]zx¿
&& lhNnfx¿
^ dxfgu/x¿ -dxfgu/kflnsf_
!! pkdxfgu/x¿ -pk–dxfgu/kflnsf_
@&^ gu/kflnsfx¿
$^) ufpFkflnsfx¿
^,&$# j8fx¿
%%) -$) b]lv !!)) k|b]z ;ef
;b:ox¿
! cWoIf/d]o/ + ! pkfWoIf/pk–
d]o/
% j8f ;b:o
K|fb]z ;ef
lhNnf ;ef
ufpF jf gu/
;ef
j8f ;ldlt
lhNnf ;dGjo
;ldlt
k|fb]lzs dGqL
kl/ifb\
6
cGo dxTjk"0f{ k|fb]lzs ;Ldfx¿ kf/ ug]{ ;8sx¿
lhNnf ;b/d'sfdx¿ hf]8\g] ;8sx¿
!@= k|fb]lzs ;8s ;+hfn -PRN_ df k|b]z leqsf CRN n] l;wf?kdf ghf]l8Psf ljleGg gu/÷ufpFkflnsf s]G›x¿ hf]8\g] dxTjk"0f{ ;8sx¿ ;dfj]z ul/G5g\ . PRN df CRN åf/f ghf]l8Psf lhNnf ;b/d'sfdx¿
hf]8\g] ;8sx¿ klg ;dfa]z ul/G5 t/ of] s'/f gofF ;fj{hlgs ;8s P]gdf ul/g]] clGtd kl/efiffdf lge{/
/xg]5 . PRN df afFsL /x]sf tTsfnLg ;xfos /fhdfu{x?nfO{ klg ;dfj]z ul/G5, h;n] k|b]z leq
;8ssf] dxTjk"0f{ kx'Fr k'of{pF5g\ . o; afx]s k|b]z leqsf ko{6sLo, cfly{s jf ;f+:s[lts b[li6sf]0faf6
dxTjk"0f{ :yfgx¿nfO{ hf]8\g] ;8sx¿ klg PRN leq kb{5g\ . PRN x¿sf] Aoj:yfkg ;DalGwt k|fb]lzs
;/sf/x¿åf/f ul/G5 .
k|fb]lzs ;8s ;+hfn-PRN_
CRN df ;dfj]z gePsf lhNnf ;b/d'sfdx¿ hf]8\g] ;8sx¿
gu/÷ufpFkflnsf s]G›x¿ hf]8 \g] ;8sx¿
/fli6«o /fhdfu{sf] ¿kdf juL{s[t gePsf tTsfnLg ;xfos /fhdfu{x?
dxTjk"0f{ ko{6sLo, cfly{s jf ;f+:s[lts :yfgx¿ hf]8\g] cGo ;8sx¿
!#= :yfgLo ;8s ;+hfn -LRN_ n] gu/kflnsf / ufpFkflnsf afFsL /x]sf ;a} :yfgLo ;8sx¿nfO{ ;dfa]z
ug]{ ck]Iff ul/Psf] 5 . LRN df b'a} lsl;dsf :yfgLo ;8sx?: zx/L ;8s -UR_ tyf u|fdL0f ;8s -RR_
nfO{ ;dfj]z ul/G5 . Zfx/L ;8s cGtu{t ahf/ tyf 3gfa:tL lgld{t If]q (Built-up area) df ePsf ;a}
:yfgLo ;8sx¿nfO{ ;dfj]z ul/G5 . u|fdL0f ;8sdf ufpFkflnsf leq kg]{ ;a} :yfgLo ;8sx¿ ;dfj]z
ul/G5 . Zfx/L ;8sx¿ ;DalGwt gu/kflnsf / u|fdL0f ;8sx¿ ;DalGwt ufpFkflnsfx¿ åf/f Aoj:yfkg
ul/G5g\ .
:yfgLo ;8s ;+hfn -LRN_
gu/÷ufpFkflnsf ahf/ tyf 3gfa:tL lgld{t If]q leqsf zx/L ;8sx¿
j8f s]G›x¿ hf]8\g] ;8sx¿
ahf/ If]qx¿ / gu/÷ufpFkflnsfsf cGo dxTjk"0f{ ;]jf s]Gb|x? hf]8\g] ;8sx¿
ufpF / a:tLx¿ hf]8\g] ;8sx¿
s[lif If]qx? hf]8\g] s[lif ;8sx¿
gu/÷ufpFkflnsf ;8s d'Vo :+fhfn -MRCN_
!$= of] MTMP lgb]{lzsf :yfgLo ;8s :+fhfn -LRN_ df s]lG›t 5 . dfly pNn]v ul/P cg';f/ o;df
gu/÷ufpFkflnsf ahf/ tyf 3gfa:tL lgld{t If]qx¿df ePsf zx/L ;8sx¿ ;fy} ljleGg j8f s]G›x¿, ufpF /
a:tLx¿, ahf/x¿, cGo ;]jf s]Gb|x¿ / s[lif If]qx¿ hf]8\g] :yfgLo ;8sx¿ ;dfj]z x'G5g\ . o; MTMP lgb]{lzsfn] zx/L ;8sx¿sf] rrf{ ub}{g, h;nfO{ cGo :yfgLo ;8sx¿ eGbf km/s 9+un] ;Daf]wg ug{'kb{5 .
zx/L ;8sx¿sf nflu kx'Frdf Wofg s]lG›t ug{' kb}{g, t/ ;8ssf] cj:yf / Ifdtfdf Wofg lbg' kb{5 . zx/L
;8s afx]ssf cGo :yfgLo ;8sx¿nfO{ vf; u/L b'O{ j6f ju{df laefhg ul/G5 . klxnf] ju{df d'Vo :yfgLo ;8sx¿ kb{5g\ h;n] j8f s]G›x¿ / gu/÷ufpFkflnsf leq cGo dxTjk"0f{ If]qx¿nfO{ k|fylds?kdf hf]8\b5g\
. bf];|f] ju{ cGtu{t u}/ d'Vo ;8sx? kb{5g\ h;\n]] gu/÷ufpFkflnsfsf ufpF, a:tL / s[lif If]qx¿nfO{ Ps
cfk;df hf]8\b5g\ . d'Vo :yfgLo ;8sx¿ af6 gu/÷ufpFkflnsf If]q leq ag]sf] ;8s ;+hfnnfO{
gu/÷ufpFkflnsf ;8s d'Vo :+fhfn -MRCN_ elgG5 . oL ;8sx?n] j8f s]G›x¿ / cGo dxTjk"0f{ If]qx¿nfO{
gu/÷ufpFkflnsf s]G› jf k|fb]lzs ;8s ;+hfn -PRN_ jf s]G›Lo ;8s ;+hfn -CRN_ df hf]8\b5g\ .
7
:yfgLo ;8s d'Vo ;+hfn (MRCN)
j8f s]G›x¿ hf]8\g] d'Vo :yfgLo ;8sx? -olb CRN jf PRN sf] ¿kdf juL{s[t gePsf eP_.
d'Vo ahf/ / ko{6g, cfly{s jf ;f+:s[lts :yfgx¿ hf]8\g] d'Vo :yfgLo ;8sx¿
klxn]sf DRCN ;8sx¿ h'g PRN sf] ¿kdf juL{s[t ul/Psf 5}gg\
d'Vo ;+hfndf gkg]{ :yfgLo ;8sx¿
ufpF / a:tLx¿nfO{ hf]8\g] afFsL :yfgLo ;8sx¿
s[lif If]qx¿ hf]8\g] afFsL :yfgLo ;8sx¿
!%= MRCN nfO{ kl/eflift ug]{ s|dsf] klxnf] r/0fdf ;8sx?nfO{ CRN cGtu{t juL{s[t ul/g] /fli6«o
/fhdfu{ jf PRN cGtu{t juL{s[t ul/g] k|fb]lzs /fhdfu{ / k|fb]lzs ;8sx?sf] klxrfg ul/G5 . CRN / PRN kl/eflift ePkl5, afFsL ;8sx¿ LRN sf] efusf] ¿kdf k'gM juL{s/0f ul/g]5 . j8f s]G›x¿ hf]8 \g]
LRN ;8sx¿ / To;kl5 gu/÷ufpFkflnsfsf cGo dxTjk"0f{ :yfgLo ;8sx¿nfO{ MRCN ;8ssf] ¿kdf
kl/eflift ul/g' k5{ . MRCN df CRN jf PRN df ;dfj]z gePsf clwsf+z tTsfnLg DRCN ;8sx¿
;dfj]z x'g] / afFsL j8f s]G›x¿nfO{ hf]8\gsf nflu yk LRN ;8sx¿ ;dfj]z ul/G5 . Ps ;8s k|lt j8f
s]G›sf] lx;fan] ;a} j8f s]G›x¿ hf]8|gsf] nflu cfjZos Go"gtd ;8s ;+hfnsf] klxrfg ub}{ ;s];Dd
MRCN sf] cfsf/ -nDafO{_ ;Lldt ug{' dxTjk'0f{ x'G5 . dxTjk"0f{ cfly{s lasf;sf ;+efjgfx? EfPsf :yfgx?,
ko{6sLo If]qx¿, tyf ;f+:s[lts :yfgx? hf]8\g] dxTjk"0f{ :yfgLo ;8sx¿nfO{ klg MRCN cGtu{t ;dfa]z
ug{ ;lsG5 .
!^. j8f s]Gb|x? hf]8\g] ;8sx¿sf] 5gf}6 ubf{ MRCN nfO{ cgfjZos ¿kdf lj:tf/ ug{' x'Fb}g . kxf8L /
lxdfnL If]qdf w]/} j8f s]G›x¿ s]jn Ps ;8såf/f hf]l8g k'Ub5g eg] Tof] ;8snfO{ MRCN df ;dfj]z ug{
cfjZos x'G5 . t/ t/fO{ / cGo clws hg;+Vof ePsf If]qx¿df j8f s]G›x¿ Ps eGbf a9L ;8såf/f
hf]l8Psf x'g ;Sb5g\ . o:tf] cj:yfdf s]jn Pp6f ;8snfO{ dfq MRCN sf] ?kdf rog ul/g' kb{5 . olb
s'g} j8f s]G› b'O{ tkm{af6 ;8s;Fu hf]l8Psf] 5, jf ;8sx? cGo j8f s]G›x? eP/ klg hfG5g / CRN jf PRN ;Fu hf]l8Psf 5g\ eg], b'j} tkm{sf ;8sx?nfO{ MRCN df ;dfa]z ug{'kb{5 . j8f s]G›nfO{ hf]8\g] cGo
;a} ;8sx¿ gu/÷ufpFkflnsf ;8s d'Vo ;+hfnsf] ¿kdf ;dfj]z ul/g] 5}g .
MRCN ;8sx?sf] ;+s]lts/0f (Coding) / v08Ls/0f (Sectioning)
!&= MRCN ;8sx¿ klxrfg e};s]kl5 ltgLx¿nfO{ ljlzi6 lsl;dn] klxrfg ug{sf] nflu ;+s]t lbg cfjZos
x'G5 . MRCN ;8s ;+s]t æMæ cIf/ af6 z'? x'G5, h;n] of] MRCN ;8s xf] eGg] hgfpF5 . To;kl5 %
cÍsf] ;+s]t k|of]u ul/G5 h;n] qmdzM k|b]z, lhNnf / gu/÷ufpFkflnsfnfO{ hgfpF5 . pbfx/0fsf] nflu
61001 n] s0ff{nL k|b]zsf] ;'v]{t lhNnfdf cjl:yt l;Dtf ufpFkflnsf eGg] a'lemG5 . k|b]z, lhNnf /
gu/÷ufpFkflnsfx¿sf] nflu k|of]u ul/g] ;+s]tsf] nflu cg';"rL–@ x]g{'xf];\ . % c+ssf] ;+s]t -sf]8_ kl5 @ c+ssf]
sf]8 (01, 02, 03, cflb_ k|of]u ul/G5, h;n] ;8ssf] qmd ;+VofnfO{ hgfpF5 / cGTodf /flvg] Ps cIf/ -A, B,
C, cflb_ sf]8n] ;8ssf] v08 v08nfO{ 5'§ofpF5| . pbfx/0fsf] nflu sf]8 P6100103B n] s0ff{nL k|b]zsf] ;'v]{t
lhNnfdf cjl:yt l;Dtf ufpFkflnsfsf] qmd ;+Vof 03 ePsf] ;8ssf] bf]>f] v08 eGg] a'emfpF5 |.
Tfflnsf ! MRCN :f8s :+fs]t
M6100103B
MRCN ;8s ;+s]t
= M
MRCN
610 ;'v]{t lhNnf
01 l;Dtf
ufpFkflnsf 03 ;8ssf]
qmd;+Vof
B ;8s v08sf]
nflu cIf/
8
!*= MRCN sf] v08Ls/0f – ;8s cg'udg / of]hgf th{'df k|lqmofnfO{ ;xh agfpgsf] nflu MRCN ;8sx?nfO{ ljleGg v08x?df ljefhg ul/G5 . MRCN n] ha s'g} j8f s]G› kf/ ub{5 jf hxfF csf]{ MRCN ;8s;Fu hf]l8g k'Ub5 ToxfFaf6 Pp6f gofF v08 ;'¿ x'G5 . Ps MRCN ;8sn]] hj s'g} CRN jf PRN nfO{
k|lt5]bg (intersect) ub{5, pSt ;8ssf] qmd;+Vof kl/jt{g x'g]5 . hxfF Ps MRCN ;8sn] hj s'g}
gu/÷ufpFkflnsfsf] ef}uf]lns ;Ldf kf/ ub{5 o;n] csf]{ gu/÷ufpFkflnsfsf] ;+s]t adf]lhd km/s ;8s ;+s]t
k|fKt ub{5 .
lrq # MRCN sf] v08Ls/0f
!(= MRCN qmd ;+Vof tf]Sg]M x/]s gu/÷ufpFkflnsfdf MRCN ;8sx?sf] qmd ;+Vof pQm gu/÷ufpFkflnsf leq} l;ldt x'G5 / csf]{ gu/÷ufpFkflnsfsf] nflu gofF qmd ;+Vof z'? ug{'k5{ . ;8snfO{ qmd;+Vof lgwf{/0f ubf{
gu/÷ufpFkflnsf s]G›sf] glhssf] MRCN af6 ;'? ug{' kb{5, h'g k|To]s gu/÷ufpFkflnsfdf 01 af6 ;'¿
x'G5 / ;a} ;8sx¿df qmd;+Vof glbP ;Dd of] qmd hf/L /fVg' kb{5 . x/]s ;8s v08x¿nfO{ A, B, C, cflb
cIf/x? Kf|of]u u/L] ;+s]t lbOg' kb{5 / of] qmd CRN jf PRN af6 z'?jft u/L MRCN sf] cGTo ;Dd n}hfg'
kb{5 . hxfF MRCN ;8ssf] ;'? / clGtd laGb' CRN jf PRN df ldNb5, To:tf] cj:yfdf ;8s v08sf
nflu cIf/x?sf] ;+s]t lbFbf hf]l8Psf] ;a} eGbf dxTjk"0f{ laGb'af6 z'? ug{' kb{5 .
MRCN gSzf
@)= gu/÷ufpFkflnsfsf] ;8s ;+hfn klxrfg / juL{s/0f u/L x/]s ;8sdf ;+s]tx? tf]lsPkl5, ef}uf]lns
;"rgf k|0ffnLsf] -GIS _k|of]u ub{} oL ;a} ;8sx?nfO{ gSzfdf lrq0f ug{'kb{5 . of]] cEof; MRCN klxrfg
k|lqmofdf klg w]/} ;xof]uL x'g;S5 / k|fb]lzs /fhdfu{ tyf k|fb]lzs ;8sx¿sf] 5gf]6sf] sfo{ ;dfgfGt/ ?kdf
ug{ ;lsG5 . gSzf tof/ ubf{ ;8sx?sf laleGg >]0fL, k|of]u ePsf ;+s]t tyf /+ux?df Ps?ktf ePsf] x'g'
kb{5 h;sf] ;xfotfn] cGo k|b]zsf GIS gSzfx?;Fu ;lhn};Fu ldNffg jf t'ngf ug{ ;lsof];\ . o;sf] nflu
;8s /]vf+sg / gSzfsf] cGo efux? -features_ sf laz]iftf tflnsf -attribute tables_ klg p:t}
k|sf/sf] x'g' kb{5 . k|b]zn] rfx]sf] v08df yk attributes klg ;dfa]z ug{ ;lsG5 . oL rLhx? ;a} k|b]zsf]
nflu pknAw gx'g ;S5g\ . Go'gtd ?kdf klg MRCN gSzfdf lgDg lnlvt s'/fx? ;dfj]z ug{' kb{5 .
/fi6\, k|b]z, lhNnf / gu/÷ufpFkflnsfsf k|zf;lgs ;Ldfx?
/fli6«o /fhdfu{x¿, k|fb]lzs /fhdfu{x¿ / k|fb]lzs ;8s bzf{pg] ;8s /]vfx?
gSzfdf ;8ssf] gfd / sf]8x¿ b]vfO{Psf] x'g'k5{
gSzfdf b]vfO{Psf laleGg feature x¿sf] nflu ;+s]t ;'rL (legend)
:s]naf/
@!= cg';"lr ! n] GIS gS;fdf k|of]u x'g] k|tLs lrGx (symbol), /+u (colour) / cIf/ (font) x?sf] ;fy}
ljleGg features sf] nflu k|bfg ul/g] attributes x¿sf] Ps kl/b[Zo k|:t't ub{5 . MRCN gSzfsf]
pbfx/0f lrq g+ $ / % df k|:t't ul/Psf] 5 .
kflnsf
l;dfgf
/fli6\|o
/fhdfu{
j8f s]Gb| M6100102A M6100102B
M6100102C
M6090302A
M6100103A M6100103A
11
MRCN l:ylt gSzf
@@= MRCN gS;fsf] cfwf/df MRCN sf] l:ylt bzf{pg] csf]{ gSzf tof/ ug{' cfjZos x'G5 . o;n] ljleGg
CRN, PRN / MRCN ;8sx¿sf] ;txsf] lsl;dnfO{{ ;+s]t ub{5 . gSzfdf k|of]u ePsf ;8s /]vfx?sf]
leGg leGg df]6fO{n] CRN, PRN / MRCN aLr km/s 5'§ofpg' kb{5 / CRN sf] nflu sfnf] /+usf] df]6f] /]vf
k|of]u ul/G5 . Ps} k|sf/sf] ;tx ePsf] ;8sx?sf] /+u Pp6} x'g'k5{ . sfnf]kq] ;8ssf nflu sfnf], u|fe]n
;8ssf] nflu xl/of] / sRrL ;8ssf nflu ;'Gtnf /+usf] k|of]u ug{' kb{5 . lgdf{0ffwLg tyf of]hgfs[t
;8sx?sf] nflu ;'Gtnf /+usf] /]vfdf sfnf] Yf]fKnfx? ldl;Psf] x'g]5 .
@#= MRCN l:ylt gSzfsf] p2]Zo laleGg /fhdfu{ / ;8sx¿df kx'Frsf] :t/sf] af/]df hfgsf/L lbg' xf], of]]
s]jn MRCN sf] nflu dfq geP/ o;;Fu hf]l8g] CRN / PRN sf] nflu klg xf] . MRCN l:ylt gSzfsf]
pbfx/0f cl3Nnf] k[i7df -lrq %_ b]vfOPsf] 5 .
MRCN af/]] k/fdz{ / cg'df]bg
@$= hj k|fb]lzs /fhdfu{ / k|fb]lzs ;8sx¿ ;fy} o;sf] cfwf/df MRCN sf] klxrfg ul/G5, MRCN gSzf tyf MRCN l:ylt gSzf klg tof/ ul/G5, . To;kl5 MRCN ;8sx¿sf] klxrfg / juL{s/0fsf]
;DaGwdf gu/÷ufpFkflnsfsf kbflwsf/Lx¿ / j8f ;ldltx¿ af6 ag]sf] ufpF÷gu/ ;ef ;dIf k]z u/L
pgLx¿;Fu k/fdz{ ug{' cfjZos x'G5 . o; laifodf oL hgk|ltlglwx? lar cfd ;xdlt vf]Hg' kb{5 . MRCN kof{Kt dfqfdf :jLsfo{ 5 eGg] s'/f ;'lglZrt ug{ k/fdz{ k|lqmof dxTjk"0f{ x'G5 . k/fdz{ lnFbf MRCN / o;sf]
gSzfdf ;dfof]hg cfjZos eP ;f] ;dfj]z u/L clGtd MRCN sf] cfjZostfnfO{ ufpF÷gu/ ;efn]
cf}krfl/s ?kdf :jLs[t ug{'kb{5 .
MRCN ;j]{If0fM
@%= GIS 8f6fM MRCN ;8sx¿sf] klxrfg ePkl5 MTMP agfpgsf] nflu cfjZos 8f6fx? ;+sng ug{ oL
;8sx¿sf] ;j]{If0f ug{' cfjZos x'G5 . ;j]{If0fdf GIS gSzfsf] nflu GPS /]vfÍgx? (tracks) ;+sng ul/G5
. MRCN sf] klxrfg / gSzf tof/Lsf] k|s[ofsf] Ps efusf] ?kdf z'?s} r/0fdf GPS /]vfÍg ug{ ;lsG5
h;\n] ubf{ pDd]bjf/ ;8sx¿nfO{ MRCN ;8ssf ¿kdf klxrfg ug{ / MRCN gSzf tof/ ug{ ;lsG5 . hxfF GPS /]vfÍgx? lng] sfo{ MRCN klxrfg k|lqmofsf] lx:;fsf ¿kdf ul/Psf] 5}g, ToxfF o;nfO MRCN sf] ;xL GIS gSzf agfpg] s'/fsf] ;'lglZrt ug{sf] nflu MRCN ;j]{If0fsf] Ps c+zsf] ¿kdf lnO{g'k5{ . GPS tracking ubf{ ;a} MRCN ;8sx?sf GPS /]vf (tracks) ;fy} ;a} gu/÷ufpFkflnsfsf] tyf j8f
s]Gb|x?sf] GPS laGb' -points_ klg /]s8{ ug{' kb{5 . hxfF MRCN ;8sx¿ cem} lgdf{0f e};s]sf 5}gg\ To:tf
7fFpx?df u'un cy{ (Google Earth) jf cGo o:t} k|ljlwsf] k|of]u u/L k|:tfljt ;8ssf] /]vfÍg l;h{gf ug'{
kb{5 . ;DalGwt gu/÷ufpFkflnsfsf] k|zf;lgs ;Ldfsf nflu GIS 8f6f k|foM bf];|f] ;|f]tx¿af6 ;+sng ug{
;lsG5 eg] /fli6«o /fhdfu{, k|fb]lzs /fhdffu{ / :yfgLo ;8sx¿sf] nflu GPS /]vfÍgx¿ ;fdfGotof ;8s
laefu / k|b]z ;/sf/af6 lng ;lsG5 .
@^= MRCN sf] l:yltM ;8sx¿df uf8Lsf] k|of]u u/L ;+sng ug{ ;lsg] GIS 8f6f afx]s MRCN ;j]{If0f
cGtu{t MRCN sf] jt{dfg l:yltsf af/]df cGo 8f6fx? klg ;+sng ul/G5 . o; cGtu{t k|To]s ;8s v08sf] cf};t ;8s rf}8fO{ / ;txsf] lsl;d cg';f/ -sfnf]kq], u|fe]n, sRrL_ sf] ;8s nDafO{ /]s8{ ul/G5 . hxfF ;8s v08x¿ cf+lzs jf k"0f{¿kdf lgdf{0ffwLg cj:yfdf 5g\, tL ;8sx?sf] lgdf{0ffwLg nDafO{ /]s8{ ul/g'
k5{ . ;fy} ;8s v08x¿ lgdf{0f gePsf] cj:yfdf ;8s /]vf+sgnfO{ cfwf/ dfgL GPS /]vfx¿sf] k|of]u u/]/
k|:tfljt ;8ssf] nDafO cg'dfg ug{ ;lsG5 . oL 8f6fx? kl5 MTMP sf] nflu MRCN tflnsfdf k|lji6
ul/g]]5 .
12
@&= ;jf/L ;fwg -6«flkms_ sf] cg'dfgM MRCN l:ylt emNsfpg] Ps c+zsf] ?kdf MRCN sf k|To]s ;8s
v08df x'g] ;jf/L ;fwgx¿sf] cfjfudgsf] cg'dflgt ;+Vof olsg ug{'kb{5 . MRCN ;8s v08x¿df
;fdfGotof sd ;jf/L ;fwg rNg] x'G5Gf\ ctM k|lt lbg rNg] ;jf/Lsf] ;+Vof -VPD_ sf] cg'dfg kof{Kt
dflgg]5 . hxfF k|lt lbg ;jf/L ;+Vof !)) eGbf a9L cg'dfg ul/Psf] 5 ToxfF jf:tljs ;jf/L ;fwg u0fgf ug{
cfjZos x'G5 . 6«flkms u0fgf / cg'dfgn] s'g} MRCN ;8s sfnf]kq] ug{ jf km/flsnf] agfpg cfjZos 5
jf 5}g eGg] s'/fsf] lgwf{/0f ub{5 . g]kfn ;/sf/sf] ;8s dfkb08 -@)!#_, g]kfn u|fdL0f ;8s dfkb08 -
@)!@_ / k|fb]lzs oftfoft u'? of]hgf -PTMP_ lgb]{lzsf -@)!(_ sf] cfwf/df ;8ssf] ju{ / ;jf/L ;fwg
;+Vofsf] ;Ldf (traffic threshold) nfO{ lgDgfg';f/ kl/eflift ul/Psf] 5 .
;jf/L ;fwg ;+Vofsf] ;LdfnfO{ ofqL sf/ PsfO -PCU_ df kl/eflift ul/Psf] 5, h;df ef/L uf8Lx¿nfO{ ax'
ofqL sf/ PsfOx¿sf] a/fa/ u0fgf ul/G5, / df]6/ ;fOsnnfO{ ofqL sf/ PsfO eGbf sd dflgG5 . ;xh
;Gbe{sf] nflu k|lt lbg rNg] ;jf/L ;+Vofsf] u0fgf klg tnsf] tflnsfdf ;dfa]z ul/Psf] 5 . o;sf] cy{ !))
VPD eGbf sd ;jf/L ;fwg ePsf] cj:yfdf #=&% ld6/sf] Carrigeway -;8ssf] zf]N8/ afx]ssf] rf}8fO{_ ePsf] w'n] ;tx ePsf ;8sx¿ agfpg' kb{5 . g]kfn u|fdL0f ;8s dfkb08 cg'¿k sd ;jf/L ;fwg rNg]
;8sdf olb ;8ssf] clGtd laGb' cGo s'g} ;8s;Fu ghf]l8Psf] / hg3gTj cToGt sd ePsf] sf/0fn] ;jf/L
;fwg a9\g] ;Defjgf 5}g jf cK7\of/f] ef}uf]lns agf}6n] ubf{ ;8s km/flsnf] agfpg hl6ntf cfpg] cj:yf 5
eg] Carrigeway nfO{ # ld6/dfdf 36fpg ;lsG5 . ha ;8s v08df rNg] ;jf/Lx?sf] ;+Vof k|lt lbg –
VPD !)) eGbf a9L x'G5 eg] ;8s #=&% ld6/ rf}8fOsf] Carrigeway x'g' kb{5 / ;8ssf] ;tx sfnf]kq]
:t/df ;'wf/ ug{ ;lsG5 . olb s'g} ;8sdf k|ltlbg ;jf/L ;+Vof VPD $)) eGbf al9 5, eg] To:tf
;8snfO %=%) ld6/ rf}8f -sfnf]kq];lxt_ ug{ cfjZos b]lvG5.
Tfflnsf @ ;jf/L ;fwg ;+Vof tyf ;8ssf] rf}8fO PJ+f ;txsf] dfkb08
@*= k|ltlbg cg'dflgt !)) eGbf sd ;jf/L rNg] ;8ssf nflu :t/j[l4 cfjZos kb}{g / ;jf/L ;fwgsf]
;fwf/0f cg'dfg g} kof{Kt x'G5, . of] s'/f :yfgLo k;n]÷Aofkf/L jf cGo hfgsf/ JolQmx?;Fusf] cGtjf{tf{åf/f
k'li6 ug{ ;lsG5 . oL JolQmx?af6 k|To]s lbg ;8ssdf rNg] ;jf/L ;fwgsf] cf};t ;+Vofsf] cg'dfg ug{
;lsG5 . o;df s]jn @ eGbf a9L kfª\u|] ;jf/L ;fwgx¿ -df]6/;fOsn afx]s_ df]6/ uf8Lx¿sf] dfq lx;fa
ug{'kb{5 . jf:tljs ;jf/L ;fwg u0fgf ubf{ To:tf ;8s v08x¿sf] nflu dfq cfjZos 5 hxfF ;jf/L
;fwgsf] ;+Vof !)) VPD eGbf a9L cg'dfg ul/Psf] 5 / hxfF sfnf]kq] jf rf}8fO la:tf/ dfkm{t :t/f]Gglt
ug{ plrt x'G5 . To:tf ;8s v08x¿sf nflu Ps lbgsf] 6«flkms u0fgf nuftf/ !^ 306f -;fdfGotof laxfg
^ b]lv a]n'sL !) ah];Dd_ sf] cjlwdf ug{' kb{5 . u0fgf ubf{ clwstd ;jf/L ;fwg rNg] lbgdf ug{'kg]{5,
pbfx/0fsf nflu ahf/ nfUg] lbg . k|To]s ;8s v08sf nflu 5'§f 5'§} ;jf/L ;fwg u0fgf ug{'kb{5 . h'g ;8s
v08x?nfO{ lhNnf / gu/÷ufpFkflnsf s]G›x¿n] 5'§\ofPsf] 5}g jf c? ;8sx¿;Fu k|lt5]bg ePsf] 5}g,
To:tf] cj:yfdf Pp6f ;8s v08df ul/Psf] u0fgf ;a} v08x?sf] nflu k|of]u ug{ ;lsG5 . ;jf/L ;fwg
u0fgfdf b'O{ eGbf a9L kf+ª\u|]] ;jf/Lx?sf] ;+Vof lng' k5{ . ;jf/L ;fwg u0fgfsf] cfwf/df ;8sx¿nfO{ dflysf]
tflnsfdf T1, T2 jf T3 dWo] s'g} Ps >]0fLdf juL{s[t ul/g]5 . ;jf/L ;fwg ;DaGwL 8f6fx? MRCN tflnsfdf k|lai6 u/]/ x/]s ;8s s'g au{df kb{5 eGg] s'/f lgwf{/0f ug{ ;lsG5 .
;jf/L auL{s/0f -jt{dfg PCU_ ;jf/L ;fwgsf] ;Ldf
-at{dfg VPD_ k|fljlws dfkb08
T1 – Go"g ;jf/L ;fwg, !%)
eGbf sd PCU !)) eGbf sd VPD
Class IV-A - #=&% ld6/ Psn n]g -#=)) ld6/ klg
x'g ;Sg]]]_
T2 - lgDg dWod ;jf/L
;fwg, !%) b]lv %)) ;Ddsf] PCU
!)) b]lv $)) ;Ddsf] VPD
Class IV-A- #=&% ld6/ Psn n]g sfnf] kq]
T3 - dWod ;jf/L ;fwg, %)) b]lv !))) ;Ddsf] PCU
#%) b]lv ^%) ;Ddsf] VPD
Class IV-B -%=%) ld6/ dWod rf}8f sfnf] kq]
13
@(= cfjZostf d"NofÍgM cfjZostfsf] d"NofÍg eGgfn]] at{dfg ;jf/Lsf] rfk cg';f/ aif{ e/L g} rNg ;Sg]
dd{t of]Uo :t/df Nofpgsf] nflu ljleGg MRCN ;8sx?df cfjZos kg]{ nufgLsf] d"NofÍgnfO{ hgfpFb5 . cfjZostf d"NofÍgdf tn ;"rLa4 ul/Psf nufgLsf ultljlwx¿ kb{5g\ . k|To]s ;8s v08sf] nflu k|To]s
nufgL ultljlw;+u ;DalGwt cfjZostfx? pko'Qm dfkg PsfO{x¿ k|of]u u/L /]s8{ ul/G5 . ;Lldt >f]t
ePsf] cj:yfdf cfjZostf d"NofÍg >]0fLs/0fsf] dflyNnf] qmddf ePsf MRCN ;8sx¿df dfq ;Lldt x'g
;S5, h;n] MTMP sf] cjlwe/df ljQLo >f]t k|fKt ug]{ ;Defjgf x'G5 . MTMP cjlwdf ljQLo >f]tsf]
ckof{Kttfsf] sf/0fn] ;a} MRCN ;8sx¿sf] nflu nufgLsf] >f]t pknAw gx'g ;S5, / sd dxTjsf
;8sx¿ ;Dejt kl5sf] MTMP cjlwdf dfq ;Daf]wg ul/g]5g\ . MRCN ;j]{If0f kmf/d cg';'lr # df
/flvPsf] 5 h'g ;j]{If0fsf] bf}/fg k|of]u ug{ ;lsG5 .
gofF lgdf{0f -ls=ld=_M gofF lgdf{0f ToxfF dfq cfjZos 5 hxfF ;8s v08 cf+lzs jf k"0f{?kdf cem}
ag]sf] 5}g jf hxfF ;8s v08sf]] s]xL c+zsf nflu oy]:6 ?kdf k'gM/]vf+sg cfjZos 5 . gofF lgdf{0f
cGtu{t #=&%dL6/ rf}8ÞfO{sf] Psn n]g ePsf] w'n] :t/sf]]] ;8s lgdf{0f ul/G5 . cfjZostf d'Nof+sgn]]
k|To]s ;8s v08df cfjZos kg]{ gofF lgdf{0fsf] nDafO lgwf{/0f ub{5 . ;fdfGotof MRCN ;8s
klxrfgdf lgwf{/0f ul/P adf]lhd gofF lgdf{0f cGtu{t ;8ssf] nDafO{df lgdf{0ffwLg / of]hgfs[t u/L
b'j} lsl;dsf ;8ssf c+zx¿ kb{5g\ .
;8ssf] k'g:yf{kgf -ls=ld=_M cToGt v/fa cj:yfdf ePsf jf uf8L rNg g;Sg] cj:yfdf ePsf
ljBdfg ;8sx?nfO{ k'g:yf{kgfsf] cfjZostf x'G5 . Kf'g:yf{kgf eGgfn] uf8L rNg g;Sg] cj:yfdf ePsf ;8sx/nfO{ sRrL ;8s :t/;Dd dfq Nofpg] sfo{ xf] . of] sfo{ ;8s v08sf] s]xL efux¿sf]
nflu dfq cfjZos x'g ;S5 . cfjZostf d"NofÍgn] k|To]s ;8s v08x?df k'g:yf{kgf ug{'kg]{ nDafO
tf]Sg]5 . k'g:yf{kgfsf] nDafO{ laBdfg ;8s v08sf] nDafO{ eGbf a9L x'g' x'Fb}g lsgeg] gofF lgdf{0f
k'g:yf{fkgf sfo{ cGtu{t ;dfa]; ul/b}g .
Uf|fe]lnª\ -ls=ld=_M Uf|fe]lnª\ eGgfn] ;8ssf] ;txnfO{ sRrL jf df6] :t/af6 u|fe]ndf :t/f]Gglt ug]{ eGg]
a'lemG5 . o; cGtu{t ljBdfg Uf|fe]n ;8sx¿nfO{ k'gMu|fe]ln+u ug]{ sfo{ kb}{g, h'g cfjlws dd{t
;Def/ cGtu{t kb{5 . ;jf/L ;fwgsf] ;+Vof hlt ePklg ljBdfg ;8snfO{ aif{ e/L g} uf8L u'8\g of]Uo
agfpgsf] nflu u|fe]ln+ª\ ul/G5, . t/ s]jn ljBdfg ;8s ;txsf] df6f] cToGt sdhf]/ jf cg'ko'St
ePsf] cj:yfdf dfq of] sfo{ ul/G5 . cfjZostf d"Nof\Ísgn] k|To]s ;8s v08x?df cfjZos
Uf|fe]lnª nDafOsf] lgwf{/0f ub{5 . Uf|fe]lnª\ ug]{ nDafO{ ;8s v08df ePsf] df6] ;txsf] ljBdfg nDafO
eGbf a9L x'g' x'Fb}g .
sfnf]kq] ug]{ -ls=ld=_M o; cGtu{t ;8ssf] ;txnfO{ df6f] jf Uf|fe]nsf] :t/af6 sfnf]kq]] :t/df Nofpg]
sfo{ kb{5 . o;df ljBdfg sfnf]kq] ;8sx¿sf] k'g:yf{kgf jf ;'wf/ ;dfj]z ul/b}g, h'g cfjlws dd{t
;+ef/ cGtu{t kb{5g\ . sfnf]kq] ug]{ sfo{ k|ltlbg ;jf/L ;+Vof sDtLdf !)) ePsf ljBdfg ;8sx?df
dfq ug{' kb{5 . cfjZostf d"Nofª\sgn] k|To]s ;8s v08df cfjZos kg]{ sfnf]kq]sf] nDafO lgwf{/0f
ub{5 . sfnf]kq]sf] nflu nDafO{ pSt ;8s v08df df6f] / Uf|fe]ns]f ;txsf] ljBdfg nDafO eGbf a9L
x'g'x'Fb}g .
;8s rf}8f kfg]{ -ls=ld=_M o; sfo{n] ;8snfO{ Class IV-A -3.75 ld= Psn n]g rf}8f_ af6 Class IV-B -5. 5 ld= dWod rf}+8f_] df :t/ j[l4 ug]{ sfo{nfO{ hgfpF5 . Class IV-B df ug]{ sfo{ To:tf
;8s v08x?sf] nflu dfq nfu" ug{ ;lsG5 h;df Go"gtd jt{dfg 6«flkms $)) VPD -%)) PCU_ 5 . o:tf] :t/f]Gglt sfo{ sfnf]kq] :t/sf] x'g'kb{5 lsg ls ;jf/L ;fwgsf] ;+Vof klxn] g} sfnf]kq]sf] nflu
rflxg] l;df eGbf a9L e};s]sf] x'G5 . cfjZostf d"Nofªsgn] sfnf]kq ug]{ sfo{sf] nflu k|To]s ;8s
v08sf] nDafO lgwf{/0f ug]{5 . rf}8f kfl/g] ;8s v08sf] nDafO ;8ssf] ljBdfg nDafO eGbf a9L
x'Fb}g .
14
k'n -ld_M cf+lzs jf k"0f{ :yfoL k|s[ltsf dWod jf 7"nf hnk|jfx ePsf vf]nfdf k'n lgdf{0f cfjZos
x'G5 . cfjZostf d"Nofªsgn] ;8s v08x¿ ;a} df};ddf ;'rf? ?kdf ;jf/L ;fwg ;+rfng ;'lglZrt
ug{ cfjZos k'nx¿sf] :yfg / nDafO lgwf{/0f ub{5 .
shj] -ld=_M ;fgf tyf dem\of}nf hnk|jfx ePsf] vf]N;Ldf shj]nfO{ k'n lgdf{0fsf] sd vlr{nf] ljsNksf]
?kdf lnOG5 . hxfF hnk|jfx df};dL jf :yfoL k|s[ltsf x'G5Gf\, e]G6]8 shj]x¿ agfpg ;lsG5 .
cfjZostf d"Nof+sgn] ;8s v08x?df ;a} df};ddf ;8s ;+rfng ;"rf? ug{sf nflu cfjZos kg]{
shj]sf] :yfg / nDafO lgwf{/0f ub{5 .
sNe6{ -;+Vof_M slxn]sfxLF dfq pTkGg x'g] ;fgf hnk|jfx ePsf] vf]N;Ldf sNe6{ k|of]u ug{ ;lsG5 .
cf+lzs jf k"0f{ ?kdf :yfoL k|s[ltsf] hnk|jfx ePsf] 7fpFdf Ps eGbf a9L sNe6{x? Ps} 7fpFdf /fVg
;lsG5 jf aS; sNe6{sf] k|of]u ug{ ;lsG5 . cfjZostf d"Nof+sgn] ;8s v08x?df ;a} df};ddf
;8s ;+rfng ;'rf? ug{ cfjZos kg]{ sNe6{{sf] :yfg / ;+Vof lgwf{/0f ub{5 .
6]jf kvf{n -3=ld=_M s6 :nf]k -sf6]sf] le/fnf] efu_ jf lkmn :nf]k -df6f] e/]sf]÷k'/]sf] le/fnf] efu_ nfO{ dha"t agfpgsf] nflu 6]jf kvf{nsf] k|of]u ug{ ;lsG5 . cfjZostf d"Nofª\sgn] 6]jf kvf{nx¿
agfpg' kg]{ :yfg / ;8s v08sf :nf]kx?af6 df6f] v:g jf klx/f] hfgaf6 hf]ufpg cfjZos 6]jf
kvf{nx¿sf] cg'dflgt kl/df0f lgwf{/0f ub{5 .
15
#= gu/÷ufpFkflnsf oftfoft u'? of]hgf (MTMP)
#)= o; kl/R5]bn] gu/÷ufpFkflnsf :t/Lo oftfoft u'? of]hgf -MTMP_ tof/ ug{sf] nflu ckgfpg' kg]{
k|lqmofsf] af/]df JofVof ub{5 . o;df laleGg MRCN tflnsfx¿df cfjZos tYofÍx? s;/L k|lai6 ug]{ eGg]
s'/fx? k|:t't ul/Psf] 5 . oxfF k|:t't ul/Psf tflnsf dWo] klxnf] tflnsfn] gu/÷ufpFkflnsfdf /x]sf CRN /
PRN :+fhfnx¿sf] ljj/0f k|:t't ub{5, eg] To; kl5sf b'O{ tflnsfx¿n] MRCN :+fhfnx¿ /
gu/÷ufpFkflnsfsf ljleGg j8fx¿nfO{ tL ;8sx¿n] s;/L hf]8\5g\ eGg] af/]df hfgsf/L lbG5g\ . rf}yf]
tflnsfn] k|fyldstfqmd tf]s]/ MRCN ;8sx¿nfO{ >]0fLs/0f ub{5 . MRCN sf clGtd rf/ tflnsfx¿sf]
k|of]uaf6 jf:tljs of]hgf aGb5 . oL tflnsfx?sf] k|of]u u/L nufgLsf] cfjZostfx¿ klxrfg ug]{, nfutx¿sf]
cg'dfg ug]{], ck]lIft nufgL /sdx¿nfO{ kl/eflift ug]{, ljleGg ;8s v08x¿sf] nflu ah]6 ljlgof]hgsf]
lgSof}n ug]{ tyf MRCN ;8s / k'nx¿sf] :t/f]Gglt / lgdf{0f ubf{ k|fKtx'g] ck]lIft glthf -kl/0ffd_x?sf]
k|If]k0f ug]{ sfo{ ul/G5 .
#!= MTMP tof/ ug]{ s|ddf klxnf] r/0fdf MTMP sf] Excel 6]dKn]6 kmfO{nx? vf]lnG5 . MTMP d'v
k[i7df 8«k8fpg d]g'af6 k|b]zsf] rog ug'{ kb{5 . k|b]zsf] 5gf}6 ePkl5, bf];|f] 8«k8fpg d]g'af6
gu/÷ufpFkflnsfsf] rog ug{ ;lsG5 . tn 6]dKn]6df b]vfO{P h:t} MTMP tof/Lsf] ldlt k|lji6 ug{' kb{5 / ;a}eGbf k'5f/sf] ;]ndf ePsf] 8«k8fpg d]g'af6 efiffsf] rog ug{ ;lsG5 . efiff kl/jt{g ubf{ ;a} 6]ansf x]8/
/ s]xL :jrflnt 6]ansf k|ljli6x¿ g]kfnLaf6 c+u|]hL jf c+u|]hLaf6 g]kfnLdf :jtM kl/jt{g x'g]5g\ .
Tfflnsf # MTMP d'v k[i7
16
CRN tyf PRN tflnsf
#@= s]G›Lo ;8s :f+hfn -CRN_ / k|fb]lzs ;8s :f+hfn -PRN_ tflnsfx?n] gu/÷ufpFkflnsfdf kg]{ /fli6«o
/fhdfu{, k|fb]lzs /fhdfu{ / k|fb]lzs ;8sx¿sf] l:ylt -;txsf] k|sf/, laBdfg jf k|:tfljt_ sf] 8f6f k|:t't
ub{5g\ . MTMP tof/Lsf] afFsL k|lqmofx¿df k|of]u gul/Pklg oL tflnsfx?n] MRCN sf] klxrfg /
ltgLx?sf cfjZostfx¿ lgwf{/0fsf] nflu ;Gbe{ ;fdu|Lsf] ¿kdf sfd ub{5g . cfjZos tYofÍx¿ ;fdfGotof
;8s laefu (DOR) / ;8s ;Da4 k|fb]lzs sfof{nox¿af6 ;+sng ug{ ;lsG5 cyjf PTMP af6 ptf/ ug{
;lsG5 . k|To]s CRN / PRN ;8s v08sf nflu ;8s / v08 ;+s]t -sf]8_ k|lji6 ul/G5, o;sf] ;fy}
;8ssf au{x? - /fli6«o /fhdfu{ -NH-National Highway), k|fb]lzs /fhdfu{ (PH-Provincial
Highway), k|fb]lzs ;8s (PR- Provincial Road) / ;8s jf ;8s v08sf] gfd klg k|lji6 ul/G5 . pknAw eP ;Dd ;8ssf] rf}8fO{ ;DaGwL tYofÍx¿ Kflg k|lji6 ug{' kb{5 . ;txsf] lsl;d -BT- sfnf] kq],
GR- u|fe]n, / ER- sRrL_ cg';f/sf] ;8ssf]] nDafO{ / ;fy} k|:tfljt ;8s v08x¿sf] -UC- lgdf{0fflwg, PL- of]hgfs[t_ nDafOsf ;DaGwdf cfjZos tYofÍx? klg k|lji6 ug{' kg]{ x'G5 . k|To]s ;8s v08sf]] laBdfg
nDafO / s'n nDafO :jrflnt ¿kdf u0fgf x'G5 . k|b]zdf ePsf CRN / PRN ;+hfnx?sf] s'n nDafO
tflnsfsf] sf]ndsf] dflyNnf] efudf :jrflnt ¿kdf u0fgf x'g k'Ub5 .
Tfflnsf $ CRN+PRN tflnsf
;+If]kdf r/0fx?
;8s laefu (DOR) tyf k|b]z ;/sf/af6 k|fKt tYofÍsf cfwf/df CRN / PRN ;8s / ;8s v08
ltgsf sf]8x? S|md}} ;+u k|lji6 ug{'xf]; .
/fli6«o /fhdfu{sf] nflu æNH”, k|fb]lzs /fhdfu{sf] nflu æPHæ jf k|fb]lzs ;8ssf] nflu æPRæ sf]
au{df k|lji6 ug{'xf]:f\ .
CRN jf PRN ;8s v08sf gfd k|lji6 ug{'xf]:f\ .
olb tYofÍx? pknAw 5g\ eg] ;8s v08x?sf] rf}8fO klg k|lji6 ug{'xf];\ .
;8s ;txsf] k|sf/ cg';f/ sfnf] kq], u|fe]n / sRrL ;8s v08x¿sf] nDafO k|lji6 ug{'xf];\ .
lgdf{0ffwLg tyf of]hgfs[t ;8ssf] nDafO k|lji6 ug{'xf];\ .
MRCN tflnsf
##= MRCN tflnsfn] gu/÷ufpFkflnsfsf laleGg MRCN ;8sx¿nfO{ ;"rLa4 ug{'sf] ;fy} ltgLx¿sf] l:ylt
-;txsf] k|sf/, laBdfg jf of]hgfs[t_ sf] af/]df hfgsf/L lbG5 . of] tflnsf CRN / PRN sf] nflu k|of]u
ePsf] tflnsf h:t} xf] . k|To]s MRCN ;8s v08sf] nflu ;8s / v08 sf]8 tyf ;8ssf] au{ -MRCN- Municipal Road Core Network) / ;8ssf] gfd k|lji6 ul/G5 . o;sf] ;fy} of]hgfs[t ;8s
v08x?sf] cf};t rf}8fO klg k|lai6 ul/G5 . o;} u/L ;8s ;txsf] k|sf/ -BT sfnf] kq], GR – u|fe]n, ER- sRrL_ cg';f/sf] laBdfg ;8s v08sf] nDafO tyf lgdf{0ffwLg -UC_ / of]hgfs[t -PL_ ;8s v08sf] nDafO
klg o; tflnsfdf k|lji6 ug{' kb5{ . tflnsfdf k|To]s ;8s v08sf] laBdfg nDafO / s'n nDafOsf] lx;fa
:jrflnt ?kdf lg:sG5 . gu/÷ufpFkflnsfdf ePsf] MRCN sf] laBdfg / s'n nDafO :jrflnt ?kdf
17
u0fgf x'G5 / x/]s sf]ndsf] dflyNnf] efudf cfkm} lg:sG5 . o;/L g} k|To]s ;8s v08sf] nflu cg'dflgt
6«flkms ;+Vof klg k|lji6 ul/g'' kb{5 / h'g ;8s v08df o; ;DaGwL tYofÍx? k|lji6 ul/Psf] 5}g ToxfF 6«flkms
>]0fL T1 -;a eGbf tNnf] :t/sf] >]0fL_ ulgg] 5 . h'g ;8sdf 6«flkms ;+Vof !)) VPD jf ;f] eGbf a9L 5, of]
;+Vof jf:tljs 6«flkms u0fgfåf/f k|dfl0ft ul/Psf] x'g' kb{5 . cg'dflgt jf u0fgf ul/Psf] 6«flkms ;+Vofsf]
cfwf/df tflnsfsf] clGtd sf]nddf 6«flkms >]0fLsf] k|sf/ :jrflnt ?kdf lg:sg]5 .
tflnsf % MRCN tflnsf
#$= ;8s v08x¿ ;DaGwL ljj/0f tflnsfdf k|lji6 ubf{ ;8s ;+s]t / ;8s v08sf] cIf/sf] qmd cg';f/ ldnfpg' k5{ . of] k|lqmof cjnDag ubf{ ;8sx¿nfO{ rfx]sf] a]nf ;lhn} km]nf kfg{ ;lsG5 . ;8s v08sf]
gfdfs/0f ubf{ w]/} nfdf] gfd g/fvL s]jn b'O{ :yfg -z'? / clGtd laGb'_ dfq /fVg' pko'Qm x'G5 -h:t} ;8s
v08n] hf]8\g] b'O{ j8f s]G›x¿sf] gfd dfq_ .
;+If]kdf r/0fx?M
MRCN ;8s v08x? ;DaGwL ljj/0f ;8s sf]8 tyf v08sf] cIf/x¿sf] qmd cg';f/ k|lji6
ug{'xf]:f\ .
gu/÷ufpFkflnsfsf ;8s d'Vo ;+hfnsf] nflu >]0fL æMRCNæ sf] ¿kdf k|lji6 ug{'xf]:f .
x/]s MRCN ;8s v08sf nflu gfd k|lji6 ug{'xf]:f\ .
;8s v08x¿sf] cf};t rf}8fO k|lji6 ug{'xf];\ -gofF lgdf{0fsf] nflu of]hgfs[t rf}8fO klg k|lji6
ug{'xf]:f\ _
;8s ;txsf] k|sf/x¿ -sfnf] kq], u|fe]n / sRRfL_ cg';f/ pSt v08sf] nDafO k|lji6 ug{'xf];\ .
lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t ;8s v08sf] nDafO{ k|lji6 ug{'xf]:f\ . cg'dflgt jf u0fgf ul/Psf] 6«flkms ;+Vof k|lji6 ug{'xf];\ .
MRCN Connectivity tflnsf
#%= MRCN Connectivity tflnsfn] k|To]s j8f s]G›x? CRN÷PRN ;8s jf MRCN ;8såf/f s;/L
hf]l8Psf 5g\ eGg] s'/f hgfpF5 . o; tflnsfsf] dfWodaf6 x/]s MRCN ;8sn] slt j6f j8f s]G›nfO{
hf]8]sf] 5 / slt hg;+VofnfO{ ;]jf lbPsf] 5 eGg] s'/f yfxf kfpg ;lsG5 -j8f s]G› hf]l8Psf j8fsf] ;a}
hgtfnfO{ ;8sn] ;]jf lbG5 eGg] dfGotf /flvG5_ . ;g\ @)!! sf] hgu0fgf cg';f/ gu/÷ufpFkflnsfsf j8f
qmd ;+Vof / j8fsf]] s'n hg;+Vof ;lxtsf] x/]s j8f s]G›x¿sf] ;"rL o; lgb]{lzsfdf pknAw u/fO{Psf] 5 .
;a}nfO a'‰g ;lhnf] x'g] u/L tflnsfdf j8fsf]] gfd c+u|]hL / g]kfnL b'j} efiffdf k|lji6 ug{' kb{5 .
#^= o; tflnsfdf k|To]s j8f s]G›x¿nfO{ hf]8\g] CRN jf PRN ;8sx? -of] kflnsf s]G› eP/ klg hfg ;S5_
k|i6;Fu b]vfpg' k5{ . olb s'g} j8fdf s'g} klg ;8sn] hf]l8Psf] b]vfO{Psf] 5}g eg] pSt ;]ndf ;'Gtnf /+u
lg:sG5 . ha ;8s sf]8 klxnf] sf]nddf -klxnf] hf]8\g] ;8s_ k|lji6 x'G5 tj of] /+u x/fpFb5 . olb j8f s]G›nfO{ CRN jf PRN ;8sn] ;Lwf ?kdf hf]8]sf] 5 eg], klxnf] sf]nddf æCRNæ jf æPRNæ k|lji6 ug{'
kb{5 . o;/L CRN / PRN ;8sx¿åf/f l;wf hf]l8Psf] j8fx?sf] sf]7f (cell) xNsf lgnf] /+udf b]lvG5 . olb
j8f s]Gb| MRCN ;8s v08åf/f CRN jf PRN df hf]l8Psf] 5 eg] pSt ;8s v08sf] MRCN sf]8 k|lji6
18
ug{' kb{5 . ;8s sf]8x¿ 8«k8fpg d]g'af6 rog ug{' kb{5 h;df MRCN tflnsfdf k|lji6 ul/Psf ;a}
MRCN ;8s v08x? ;'rLa4 ?kdf b]lvG5g\ . olb j8f s]Gb| Ps eGbf al9 MRCN ;8s v08åf/f CRN jf
PRN df hf]l8Psf] 5 eg] l;w} j8fs]Gb| hf]l8Psf] ;8s v08af6 z'? u/L CRN jf PRN sf] lbzf tkm{ ;8s
v08x?sf] sf]8 s|dzM Ps kl5 csf]{ sf]nddf k|lai6 ug'{ kb{5 . olb sg} j8f s]G› CRN jf PRN ;Fu b'O{ jf
;f] eGbf a9L ;Defljt ;8sx¿åf/f hf]l8Psf] 5 eg] 5f]6f] b"/L, a9L ;jf/L ;fwg rNg], pRr :t/ jf /fd|f]
cj:yfdf /x]sf] s]jn Pp6f dfq ;8s rog ug{' kg]{5| .
#&= o; lgb]{lzsfsf] k[i7 g++ ( df /x]sf] lrq g+ $ sf] pbfx/0fdf l;Dtf ufpFkflnsfsf] /fsd j8f s]G› CRN åf/f l;wf hf]l8Psf]] 5 / æCRN” nfO{ klxnf] hf]8\g]] ;8ssf] ¿kdf tflnsfdf k|lji6 ul/Psf] 5 . ah]8Lrf}/ j8f
s]Gb|, h'g ufpFkflnsf s]G› klg xf], l;w} PRN åf/f hf]l8Psf] 5 To;}n] æPRNæ nfO{ klxnf] hf]8\g]] ;8ssf]
¿kdf tflnsfdf k|lji6 ul/Psf] 5 . 3f]/]6f j8f s]G›nfO{ MRCN ;8s v08 M6100103A -03A_n] CRN
df hf]8]sf] 5, To;}n] o;nfO{ klxnf] hf]8\g]]] ;8s eg]/ sf]8 k|lji6 ul/G5 . bfbfvnL s]G› qmdzM b'O{j6f
MRCN ;8s v08x¿åf/f CRN ;Fu hf]l8Psf] 5 . bfbfvnL j8f s]G› M6100105B -05B_ n] l;wf
hf]l8Psf] 5, h'g klxnf] hf]8\g] ;8s xf] / To;kl5 M6100105A -05A_ bf];|f] hf]8\g] ;8s xf] h;n] sfk|Lrf}/
j8f s]G› eP/ CRN ;Fu klg hf]8\b5, t;y{ ;f]xL cg'?k klxnf] / bf];|f] hf]8\g] ;8ssf] ?kdf oL ;8sx?nfO{
tflnsfdf k|lji6 ug{'k5{ .
Tflnsf ^ MRCN Connectivity tflnsf
;+If]kdf r/0fx? ;"rLdf /x]sf k|To]s j8f s]G›sf nflu c+u|]hL / g]kfnLdf j8fsf] gfd k|lji6 ug{'xf]:f .
;"rLdf /x]sf k|To]s j8f s]G›nfO l;w} hf]8 \g] ;8s v08sf] sf]8 k|lji6 ug{'xf];\ .
olb j8f s]G› ;Lw} CRN jf PRN df hf]l8Psf] 5 eg] æCRNæ jf æPRNæ k|lji6 ug{'xf]; \.
olb j8f s]G› MRCN ;8sn] hf]8]sf] 5 eg] 8«k8fpg d]g"af6 MRCN ;8s v08 sf]8 rog ug{'xf];\
.
olb j8f s]G› Ps eGbf a9L MRCN ¢f/f CRN jf PRN df hf]l8Psf] 5 eg] tL ;8s v08x¿sf]
MRCN sf]8 s|lds ?kdf tflnsfsf] kl5Nnf sf]ndx?df k|lji6 ug{'xf];\ .
k|To]s j8f s]G›sf] ;8s sf]8 klxnf] sf]nddf k|lji6 ul/Psf] 5 / ToxfF s'g} cell ;'Gtnf /+udf b]lvb}g
eGg]s'/fsf] ;'lglZrt ug{'xf];\ .
MRCN >]0fLs/0f tflnsf
#*= MRCN >]0fLs/0f tflnsfn] ljleGg MRCN ;8s v08x¿sf] k|fyldstfqmd lgwf{/0f ug{] sfd ub{5 .
o;n] MRCN ;8s v08sx¿df ljQLo nufgLsf] nflu j/Lotfqmd lgwf{/0f ub{5 . pRr k|fyldstfqmddf
/x]sf ;8s v08x¿n] sd k|fyldstfqmd ePsf ;8s v08 eGbf l56f] / w]/} nufgL /sd k|fKt ug]{5g\ .
>]0fLs/0fsf nflu w]/} lsl;dsf dfkb08x¿sf]] k|of]u x'g] ub{5 . x/]s dfkb08sf] nflu lglZrt clwstd ef/ jf
c+s tf]lsPsf] x'G5 . ;a} dfkb08x?sf] lgwf{l/t clwstd c+sx?sf] s'n hf]8 !)) x'G5 . ;a} dfkb08 cGtu{t
k|fKt c+sx? hf]8L k|To]s MRCN ;8s v08sf] nflu s'n c+s -:sf]/_ lgsflnG5 .
19
#(= MRCN tflnsf / MRCN connectivity tflnsfdf k|lai6 ul/Psf tYofÍdf cfwfl/t eP/ w]/} h;f]
dfkb08x¿ :jrflnt ?kdf u0fgf x'G5g\ . clwsf+z dfkb08x?sf] k|fKt c+s :jrflnt ?kdf u0fgf ul/g] ePklg
Pp6f dfkb08sf] c+s rfxLF gu/÷ufpFkflnsfn] tf]Sg] ;8s v08sf] k|fyldstfdf lge{/ ub{5 -! – pRr, @ –
dWod, # – Go"g_, h;n] ubf{ gu/÷ufpFkflnsfn] s]xL lglZrt ;8s v08x?sf] nflu cltl/Qm c+s k|bfg ug{
;Sb5g . MRCN ;8snfO{ >]0fLs/0f ug{ lgDg dfkb08x?sf] k|of]u ul/G5 .
;8sn] ;]jf k'¥ofpg] hg;+Vof -l;kmfl/; ul/Psf] c+s $)_ – of] dfkb08n] h'g j8fsf] s]Gb| k|ToIf jf
ck|ToIf ¿kdf ;8s v08åf/f hf]l8Psf] x'G5 ;f] j8fdf a:g] hg;+VofnfO{ cfwf/ dfGb5 . k|To]s ;8s
v08sf] nflu lbO{g] c+s pQm ;8s v08åf/f hf]l8Psf] j8fsf] hg;+Vofdf lge{/ ub{5 . o; dfkb08
cGtu{t s'g} ;8s v08n] k|fKt ug]{ c+s lgsfNbf ;a} eGbf klxn] ;f] ;8s v08n] hf]8]sf] j8fsf]
hg;+VofnfO{ To; gu/÷ufpFkflnsfdf /x]sf MRCN ;8s v08x?n] hf]8]sf] ;a} eGbf a9L hg;+Vofn]
efu ubf{ cfpg] efukmnnfO{ o; dfkb08sf] nflu l;kmfl/; ul/Psf] k"0ff{Îsn] u'0ff ul/G5 . o; sf/0fn]
ubf{ 7"nf j8f jf Ps eGbf a9L j8fx¿ hf]8\g] ;8s v08x?n] ;fgf] j8f jf s]jn Ps j8f dfq hf]8\g]
;8sn] eGbf pRr k|fyldstf k|fKt ub{5g\ . of] dfkb08 d'Vo ¿kdf j8f s]G›x¿ hf]8 \g] MRCN
;8sx¿df nlIft 5 .
;8s;+u ghf]l8Psf] hg;+Vof -l;kmfl/; ul/Psf] c+s @)_ – of] dfkb08n] xfn ;Dd MRCN ;8såf/f
j8f s]G›x¿ ghf]l8Psf] j8fdf a:g] JolQmsf] ;+VofnfO x]b{5 . oxfF MRCN ;8s eg]/ To:tf
;8snfO kl/eflift ul/Psf] 5 h'g slDtdf ! lsnf]ld6/ lgdf{0fflwg jf of]hgfs[t cj:yfdf 5 . k|To]s
;8s v08sf] nflu lbOg] c+s ;f] ;8s v08åf/f eljiodf hf]l8g] j8fsf] hg;+Vofdf lge{/ ub{5 . o;
dfkb08 cGtu{t s'g} ;8s v08n] k|fKt ug]{ c+s lgsfNbf ;a} eGbf klxn] ;f] ;8s v08n] eljiodf
hf]8\g] j8fsf] hg;+VofnfO{ To; gu/÷ufpFkflnsfdf /x]sf MRCN ;8s v08x?n] eljiodf hf]8\g] ;a}
eGbf a9L hg;+Vofn] efu ubf{ cfpg] efukmnnfO{ o; dfkb08sf] k"0ff{Îsn] u'0ff ul/G5 . of] dfkb08sf]
p4]Zo eg]sf] cem} ;Dd ;8ssf] kx'Fr gePsf j8f s]G›x?nfO{ hf]8 \g] ;8s v08x?nfO{ cltl/Qm c+s
k|bfg u/L k|fyldstf lbg' xf] . To;}n], of] dfkb08 cem} lgdf{0f eO{g;s]sf MRCN ;8sx¿df nlIft
5 .
6\flkms >]0fL -l;kmfl/; ul/Psf] c+s @)_ – o; dfkb08n] MRCN ;8s v08df u'8\g] ;af/L ;fwg -6«flkms_ sf] ;+VofnfO{ x]b{5 . o;n] MRCN tflnsfdf lgwf{l/t 6«flkms >]0fLsf] pkof]u ub{5 . k|To]s
;8s v08n] k|fKt ug]{ c+s pSt ;8ssf] 6«flkms >]0fLdf lge{/ ub{5, . h:t} T3 >]0fLn] clwstd c+s
k|fKt ub{5, T2 n] clwstd c+ssf] cfwf c+s k|fKt ub{5, / T1 n] z"Go c+s k|fKt ub{5 . of] dfkb08n]
a9L 6«flkms ;+Vof ePsf ;8snfO{ pRr k|fyldstfdf /fVb5, lsg ls ;8sdf u'8\g] 6«flkmssf] ;+Vofn]
;8ssf] dxTj bzf{pF5 . ;dfGotof MRCN ;8sx¿ h;sf] nflu gofF lgdf{0fsf] cfjZostf 5 tL
;8sx¿df ck]lIft 6\flkms ;+Vof sd g} x'G5 / o;sf] kmn:j?k tL ;8sx¿n] o; dfkb08df sd c+s k|fKt ub{5g\ .
gu/÷ufpFkflnsfsf] k|fyldstf -l;kmfl/; ul/Psf] c++s @)_ – o; dfkb08n] gu/÷ufpFkflnsfnfO{ vf;
vf; MRCN ;8s v08x¿nfO{ dxTj lbO{ h] ;'s} sf/0f ePklg cfˆgf] k|fyldstfdf /fVg cg'dlt
k|bfg ub{5 . s'g} ;8sv08n] c+s k|fKt ug]{ s'/f pQm ;8sn] kfPsf] k|fyldstfdf lge{/ x'G5, . To;}n],
klxnf] k|fyldstf k|fKt ;8sn] clwstd c+s, bf];|f] k|fyldstfdf ePsf] ;8sn] clwstd c+ssf] cfwf
k|fKt ub{5, / k|fyldstf gePsf] ;8s v08n] z'Go c+s k|fKt ub{5 . of] dfkb08n] >]0fLs/0fsf]
tflnsfdf k|ltlalDat gePsf k|fyldstfsf cGo laBdfg dfkb08x¿nfO{ klg ;d]6\g d2t ub{5 .
$)= o; tflnsfdf cGo tflnsfx¿df ePsf] 8f6f :jrflnt ?kdf k|lai6 x'g k'Ub5 / s]xL 8f6fx?nfO{ oxLF g}
k|lji6 ug{'kg]{ x'G5 . gu/÷ufpFkflnsfn] tf]s]sf] k|fyldstf ;DaGwL 8f6f dfq tflnsfdf k|lji6 ug{' kg]{ x'G5 . o;sf] nflu pRr k|fyldstf lbOPsf] ;8s v08nfO{ “1”, dWod k|fyldstfnfO{ “2” / ;a} eGbf sd
k|fyldstfnfO{ “3” k|lji6 ug{' k5{ . ;]nnfO{ vfnL 5f]l8Psf] cj:yfdf ;a} eGbf sd k|fyldstf lbO{Psf] eGg]
dflgG5 . oL tLg eGbf c? s'g} 8f6f tflnsfdf k|lji6 ug{ ;lsb}g .
20
$!= >]0fLs/0fsf] k|To]s dfkb08df l;kmfl/z ul/Psf]] c+s ef/ k|lji6 ul/Psf] 5, h;nfO{ ;dfof]hg klg ug{
;lsG5 . of] c+s ef/ z"Go b]lv clwstd $) ;Dd lbg ;lsG5 . c+s ef/sf] s'n of]u !)) x'g' kb{5 . olb
c+s ef/sf] s'n of]u !)) gcfPsf] cj:yfdf pQm ;]n ;'Gtnf /+udf kl/jt{g x'g]5 .
Tflnsf & MRCN >]0fLs/0f (Ranking) tflnsf
;+If]kdf r/0fx¿M
k|To]s MRCN ;8s v08sf] nflu gu/÷ufpFkflnsfsf] k|fyldstf k|lji6 ug{'xf]:f .
cfjZos ePdf >]0fLs/0fsf dfkb08df lbO{Psf] ef/df ;dfof]hg ug{'xf];\ . t/ s'n ef/sf] of]u !)) k'Ug}
k5{ . cGo ;a} u0fgf / >]0fLs/0fsf] sfo{ ;f] tflnsfdf :jrflnt ?kd} x'G5 .
MRCN nufgLsf] cfjZostf tflnsf
$@= MRCN cfjZostf tflnsfn] k|To]s MRCN ;8s v08x?sf] gofF lgdf{0f / :t/f]Ggltsf] nflu nufgLsf
cfjZostfx? nfO{ ;"rLa4 ub{5 . o;n] dd{tsf cfjZostfx¿ ;dfj]z ub}{g eGg]s'/f a'em\g' kb{5 . k|ljli6 ug{'
kg]{ cfjZostfx?df gofF lgdf{0f, k'g:yf{kgf, u|fe]lnª / laBdfg ;8sx¿sf] sfnf]kq] ug{sf] nflu nDafO
;dfj]z ug{' xf] . oL ;a} k|sf/sf nufgLsf nflu ;8ssf] rf}8fO -laBdfg ;8sx¿df xfnsf] rf}8fO / gofF
lgdf{0fsf] nflu k|:tfljt rf}8fO_ MRCN tflnsfdf k|lji6 eP adf]lhd x'g]5 . MRCN cfjZostf tflnsfdf
rf}8f ug{' kg]{ ;8ssf] nDafO klg k|lji6 ug]{ 7fpF x'G5 . oxfF ;8s rf}8f agfpg] eGgfn] ;8ssf] ljBdfg
rf}8fOnfO{ dflyNnf] :t/sf] rf}8fOdf -#=&% ld= af6 %=% ld=_ n}hfg' eGg] a'‰g'k5{ . cGTodf, MRCN
cfjZostf tflnsfdf k'n / shj]sf] nDafOsf] ;fy} 6]jf kvf{nx?sf] kl/df0f / sNe6{x?sf] ;+Vof klg k|lai6
ug'{' kb{5 .
$#= tflnsfdf k|lji6 ug{' kg]{ 8f6fx¿ k|To]s MRCN ;8s v08sf]] nflu el/Psf] MRCN ;j]{If0f kmf/daf6
slk ug{ ;lsG5 . laleGg ultljlwx¿sf nflu b]vfOPsf] ;8sx¿sf] nDafO tL ultljlwx¿sf] nflu of]Uo
;8sx¿sf] nDafO eGbf a9L x'g'x'Fb}g . pbfx/0fsf nflu gofF lgdf{0fsf] nDafO MRCN tflnsfdf lgdf{0ffwLg jf
of]hgfs[t eg]/ b]vfOPsf] ;8ssf] nDafO eGbf a9L x'g'x'b}g . hxfF k|lji6 ul/Psf ;8ssf nDafOx¿;Fu
laBdfg / of]hgfs[t ;8sx¿sf] nDafO d]n vfFb}g, ToxfF k|lji6 ePsf 8f6fx¿df q'l6 /x]sf] ;Gb]z b]vf kg]{5 .
tflnsfsf] bfofF tkm{sf] b'O{ a6gx¿ k|of]u u/]/ ;8s v08x¿nfO{ v08 sf]8 jf >]0fLs/0fsf] qmd;+Vofsf]
cfwf/df qmda4 ?kdf k|:t't ug{ ;lsG5 .
$$= oxf+F MRCN ;8snfO{ sfnf]kq] ug{'kg]{ lalzi7 cj:yf k|:t't ug{ vf]lhPsf] 5 . sfnf]kqsf] nflu 6«flkmssf]
;+Vof tf]lsPsf] ;Ldf -y|];xf]N8_ eGbf a9L ePsf ;8sdf dfq sfnf]kq] ug]{ sfo{ nfu' ug{'k5{ . jt{dfg 6«flkms ;+Vof !)) VPD -!%) PCU_ -6«flkms >]0fL T1_ eGbf sd ePsf ;8sx¿nfO{ sfnf]kq] ug{' x'b}g . jt{dfg
6«flkms ;+Vof !)) eGbf a9L VPD -6«flkmssf] >]0fL T2 jf dflyNnf]_ ePsf ;8sx¿nfO{ sfnf]kq] ug{ ;lsG5 .
hxfF !)) VPD eGbf sd -6«flkms >]0fL T1_ jt{dfg 6«flkms ;+Vof ePsf ;8s v08sf] nflu cfjZostf
tflnsfdf sfnf]kq]sf nflu nDafO k|lji6 ul/Psf] cj:yfdf Ps r]tfjgLsf] ;+s]t b]vfkb{5 . oxfF cem} klg 8f6f
k|lji6 ug{ ;Dej 5, t/ sd ;+Vofsf] 6«flkms ePsf]] s'/f lglZrt x'g'kb{5 . o:tf] ePdf 6«flkms >]0fL ePsf] ;]n
21
(cell) ;'Gtnf /+udf b]vfkg]{5, h'g s'/fn] pSt ;8ssf nflu sfnf]kq ug]{ sfo{ 6«flkms y|];xf]N8 ;Fu d]n
gvfPsf] eGg] ;+s]t ub{5 .
$%= oxfF ;8s v08nfO{ rf}8f kfg]{ sfo{nfO{ csf]{ ljlzi6 cj:yfsf] ?kdf k|:t't ul/Psf] 5 . hxfF jt{dfg
6«flkms ;+Vof %)) PCU eGbf a9L -nueu 400 VPD - 6«flkms >]0fL T3 jf clws_ 5, To:tf ;8sdf class IV-A 3.75 ld=sf] Psn n]g af6 class IV-B 5.50 ld=sf] dWod vfnsf] n]gdf rf}8f kfg{' plrt x'G5 . ha
jt{dfg 6«flkms ;+Vof T1 / T2 ePsf] s'g} ;8s v08df rf}8f kfg]{ nDafO cfjZostf tflnsfdf k|lji6 ul/G5,
Pp6f r]tfjfgLd'ns ;+s]t b]vfk5{ . o:tf] cj:yfdf cem} klg 8f6f k|lji6 ug{ ;Dej 5, t/ oxfF of] k'li6 x'G5
ls 6«flkmssf] ;+Vofn] ;8ssf] rf}8fO{ a9fpgsf]] nflu cfjZos ;Ldf k"/f u/]sf] 5}g . 6«flkms >]0fLnfO{ ;+s]t ug]{
;]n ;'Gtnf /+udf kl/jt{g eof] eg]] ;8ssf] rf}8fO 6«flkms y|];xf]N8 ;+u d]Nf vfPsf] 5}g eGg] a'‰g'k5{ .
Tflnsf * MRCN cfjZostf tflnsf
;+If]kdf r/0fx¿M
k|To]s ;8s v08sf nflu gofF lgdf{0f, k'g:yf{kgf, u|fe]n, sfnf]kq] jf km/flsnf] kfg]{ ;8ssf] nDafO
k|lji6 ug{'xf]:f .
;8s sfnf]kq] ug{sf]nflu klxrfg ul/Psf v08x¿df 6«flkms ;+Vof !)) VPD eGbf a9L -6«flkms
>]0fL T2 jf pRr_ 5 eGg] s'/fsf] ;'lglZrt ug{'xf];\ .
3.75 ld= af6 5.50 ld= rf}8f kfg{sf nflu klxrfg ul/Psf ;8s v08df 6«flkms ;+Vof nueu
400 VPD -500 PCU 6«flkms >]0fL T3 jf clws_ eGbf a9L 5 eGg] ;'lglZrt ug{'xf];\ .
k|To]s v08sf nflu k'n / shj] lgdf{0f ug{sf nflu ltgLx¿sf] nDafO k|lai6 ug'{xf];\ .
k|To]s v08sf] nflu cfaZos sne6{sf] ;+Vof k|lai6 ug'{xf];\ .
k|To]s v08sf nflu cfjZos 6]jf kvf{nx?sf] kl/df0f k|lai6 ug'{xf];\ .
;8s v08sf] sf]8 jf >]0fLs/0fsf] qmd;+Vofåf/f ;8s v08sf] >]0fLs/0f ug{ a6gx¿sf] k|of]u
ug{'xf];\ .
MRCN nufgL nfut tflnsf
$^= MRCN nfut tflnsfn] MRCN cfjZostf tflnsfdf ;"rLa4 nufgL cfjZostfsf] cg'dflgt nfut
b]vfpFb5 . tflnsfsf] zLif{ :yfgdf k|lji6 ul/Psf laleGg nufgL sfo{sf] k|lt PsfO nfutx¿ k|of]u u/]/
cfjZos nfut lgsflnG5 . tflnsfsf] afFsL :yfgx?df k|lt PsfO nfutn] nufgLsf] k|sf/ cg';f/ nufgL
cfjZostfnfO{ :jrflnt ¿kdf u'0ff u/]/ nufgL nfut lg:sG5 . o; tflnsfdf lgnf]] /+usf] cell x¿df s'g}
kl/jt{g ug{ ;lsb}g . MRCN cfjZostf tflnsfdf ePsf] nufgL cfjZostfsf] kl/df0fdf jf MRCN
nfut tflnsfsf] zLif{:yfgdf ePsf] k|lt PsfO nfutdf x]/km]/ u/]/ dfq lgnf] /+usf] cell df kl/jt{g ug{
;lsG5 . tflnsfsf] bfofF tkm{sf] b'O{ a6gx¿ k|of]u u/]/ ;8s v08x¿nfO{ v08 sf]8 jf >]0fLs/0fsf]
qmd;+Vofsf] cfwf/df qmda4 ?kdf k|:t't ug{ ;lsG5 .
22
Tfflnsf ( MRCN nfut tflnsf
;+If]kdf r/0fx¿M
;8sdf ul/g] k|To]s sfo{sf] nflu k|lt PsfO nfut k|lji6 ug{'xf]:f\ .
PsfO nfut / MRCN cfjZostf tflnsfdf ePsf] 8f6fx¿sf] k|of]u u/L lgnf] ;]nx?df :jrflnt ?kdf lx;fj lg:sG5 .
;8s v08sf] sf]8 jf >]0fLs/0fsf] qmd;+Vofåf/f ;8s v08sf] >]0fLs/0f ug{ a6gx¿sf] k|of]u
ug{'xf];\ .
MRCN ljQLo nufgL tflnsf
$&= MRCN ljQLo nufgL tflnsfn] cfufdL % aif{sf nflu MRCN ;8sx¿sf] nflu ljleGg ;|f]tx?af6
pknAw x'g;Sg] ck]lIft nufgL /sdnfO{ k|:t't ub{5 . o; tflnsfdf ;+3Lo ;dflgs/0f cg'bfg, ;zt{ cg'bfg,
k"/s cg'bfg, ;+3Lo ;/sf/af6 k|fKt x'g] ljz]if cg'bfg, ;8s af]8{ g]kfnsf] cg'bfg, k|fb]lzs ljQLo x:tfGt/0f, bft[ lgsfosf cfof]hgfx¿af6 ljlgof]lht /sd cflb nufotsf ljQLo ;|f]tsf k|sf/x¿ cf+lzs ¿kdf klxn] g}
k|lji6 ul/;lsPsf] 5 . bft[ lgsfosf kl/of]hgfx¿sf] nufgLsf] xsdf kl/of]hgfsf] gfd tflnsfsf] bf];|f]
sf]nddf k|lji6 ug{' kg]{5 . oL ;|f]tx? eGbf tn lt/ w]/} k+lQmx? (rows) vfnL 5f]l8Psf 5g hxfF cGo yk
ljQLo ;|f]tx? ;dfa]z ug{ ;lsG5 . ljQLo ;|f]tx?sf] gfd bf];|f] sf]nddf k|lji6 ug{' kg]{5 / afFsL sf]ndx¿df
ck]lIft ljQLo nufgL /sd g]kfnL ?k}ofFdf -NPR_ k|lji6 ug{' kg]{5 . tflnsfsf] zLif{:yfgdf ;DalGwt g]kfnL
cfly{s jif{ -pbfx/0fsf nflu @)&%÷@)&^_ k|lji6 ug{' kb{5 .
$*= ck]lIft nufgL /sdsf] lx;fa ubf{ jt{dfg rfn' aif{sf] /sd / aflif{s ?kdf x'g] a[l4 jf yk36nfO{ ;d]t
Wofg lbg' kb{5 -h:t} bft[ lgsfosf] ;xof]udf ;+rfng x'g] cfof]hgf z'? jf cGTo_ . ck]lIft nufgL] /sd
jf:tljs of]hgf sfof{Gjog r/0fdf w]/} km/s gk/f]; eGg] p4]Zosf] nflu nufgLsf] ;f] /sd oyfy{k/s ¿kdf
k|lji6 ug{' kb{5 .
Tfflnsf !) MRCN ljQLo nufgL tflnsf
23
;+If]kdf r/0fx¿
MRCN ;8sx¿df of]ubfg k¥'ofpg] ljQLo nufgLsf ljleGg ;|f]tx¿sf] ljj/0f k|lji6 ug{'xf];\ .
g]kfnL jif{ cg';f/ ;DalGwt cfly{s jif{x¿ k|lji6 ug{'xf];\ -pbfx/0f @)&%÷&^_ .
k|To]s cfly{s jif{df k|To]s ljQLo ;|f]taf6 k|fKt x'g] ck]lIft nufgL /sd g]kfnL ?k}of (NPR) df
k|lji6 ug{'xf];\ .
MRCN ah]6 ljlgof]hg tflnsf
$(= o; tflnsfn] ljleGg MRCN ;8s v08x?sf] nflu pknAw jflif{s ah]6sf] ljlgof]hg ub{5 . pknAw x'g]
jflif{s ah]6 MRCN ljQLo nufgL tflnsfdf pNn]v ul/Psf] ck]lIft jflif{s nufgL /sddf cfwfl/t x'G5 . oL
jflif{s ah]6x¿ MRCN sf] nufgL cfjZostfdf ljlgof]hg ug{' cufj} u}/ d'Vo -Non-core_ :yfgLo
;8sx¿sf] nflu s]xL /sd cf/If0f ug{ ;lsG5 . o;/L]] cf/If0f ul/Psf] /sd MRCN ljQLo nufgL tflnsfdf
bzf{OPsf] s'n ck]lIft /sdsf] @)Ü eGbf a9L x'g'x'Fb}g . ;fdfGotof of] /sd @)Ü eGbf sd g} /fVg' pko'Qm
x'G5 . MRCN ;8snfO{ k|fyldstf lb+b} ubf{ o; k|fjwfgn]] pknAw jflif{s ah]6af6 s]xL /sd u}/ d'Vo :yfgLo
;8sx¿df klg nufgL ug{ cg'dlt lbG5 . MRCN sf] ;a} cfjZostfx¿ ;Daf]wg u/]kl5 s'g} /sd afFsL
x'g cfPdf ;f] /sd u}/ d'Vo :yfgLo ;8sx¿df ljlgof]lht x'g ;Sb5 .
%)= u}/ d'Vo :yfgLo ;8snfO{ cf/If0f /sd 5'§\ofPkl5sf] afFsL /sd MRCN ah]6sf] ¿kdf lnO{G5 / of]
/sd MRCN ljQLo nufgL tflnsfdf lglb{i6 ul/Psf] s'n cg'dflgt nufgL /sdsf] sDtLdf *)Ü x'g'k5{, ;fy}
of] /sd MRCN ;8sx?sf] nflu dfq pkof]u ul/g'k5{ . MRCN ah]6 dWo]af6 ljBdfg MRCN ;8sx¿sf]
dd{t ;Def/sf nflu yk cf/If0f /sdsf] Aoa:yf ul/G5 . MRCN sf] s"n ck]lIft ah]6sf] sDtLdf @)Ü /sd
MRCN ;8sx/df dd{t ;+ef/sf] nflu cf/If0f ul/Psf] x'g'kb{5 . tflnsfdf of] eGbf klg a9L cf/If0f /sd
k|lji6 ug{ ;lsG5 t/ of] eGbf sd /sdn] q'l6sf] ;Gb]z lbg]5 . k|To]s jif{ MRCN sf] nflu o;/L g} dd{t
;Def/sf] nflu cf/If0f ah]6 5'§ofpg' kb{5 / afFsL ah]6 gofF lgdf{0f / ;8s :t/f]Gglt ug{ ljlgof]lht ug{'
kb{5 .
%!= ljleGg MRCN ;8s tyf dd{t ;Def/sf nflu jflif{s ?kdf ah]6 ljlgof]hg ul/g' kb{5 . dd{t ;Def/
cGtu{t cfktsfnLg dd{t ;Def/nfO{ k|fyldstf lbg' kb{5 . To; kl5 qmdzM lgoldt / k6s] dd{t ;Def/,
ljlzi6 dd{t ;Def/ / cfjlws dd{t ;Def/ k|fyldstfdf kb{5g\ . dd{t ;Def/sf nflu o; lsl;dsf] ah]6sf]
cf/If0fn] ljBdfg MRCN ;8sx¿sf] dd{t ;Def/df Go"gtd ah]6 ljlgof]hgnfO{ ;'lglZrt ub{5 . ljBdfg
MRCN sf] cfsf/ -nDafO_ ;Lldt ePsf gu/÷ufpFkflnsfdf dd{t ;Def/ cfjZostf sd x'g]5 / @)Ü ah]6
ljlgof]hg ;DejtM kof{Kt x'g]5 . t/, ha gu/÷ufpFkflnsfdf MRCN sf] cfsf/df a[l¢ x'Fb}hfG5, dd{t
;Def/sf] a9L dfqfdf cfjZostf x'g]5 / o;sf] nflu ah]6 ljlgof]hg klg To;} cg'?k a[l4 ug{'kb{5 . k|foM o:tf] cj:yfdf pknAw ah]6sf] @) Ü eGbf a9L /sd lalgof]hg ug{'kg]{ x'G5 . ;8snfO{ IfoLs/0f x'g glbO{
eljiodf 7'nf] nfufgL ug{'kg]{ cj:yf l;h{gf gxf];\ eGg] x]t'n] dd{t ;Def/sf] nflu kof{Kt ah]6 Joj:yf ug]{ lt/
Wofg lbg' cfjZos x'G5 . dd{t ;Def/df jflif{s ah]6 ljlgof]hg ug{ / MTMP nfO{ jflif{s sfo{of]hgfdf
?kfGt/0f ug{sf] nflu 5'§} lgb]{lzsfx¿ tof/ ul/g]5g\ .
%@= dd{t ;Def/sf] nflu ul/g] cf/If0f /sdsf] ljlgof]hg ul/;s]kl5 klxrfg ul/Psf] nufgL cfjZostf cg';f/ gofF lgdf{0f / :t/f]Gglt ug{sf nflu afFsL MRCN ah]6 ljlgof]hg ug{' kb{5 . ;8s v08x¿sf nflu
klxrfg ul/Psf] nufgL cfjZostfx¿sf] cg'dflgt nfut;Fu} logLx¿nfO{ >]0fLs/0fsf] qmd cg';f/ ;'rLa4
ul/G5 . ;8sx?sf] >]0fLs/0fsf] qmd cg';f/ pknAw ah]6 laleGg ;8s v08x¿df :jrflnt ?kdf ljlgof]lht
x'G5 . ha s'g} Ps aif{sf] nflu ah]6 vr{ u/L ;lsG5, afFsL nufgLsf] nflu csf]{ cfly{s aif{ s'g{' kg]{ x'G5 . % j6} cfly{s jif{x¿sf] nflu ck]lIft ah]6 pkof]u geP;Dd of] s|d rln/xG5 . cem} ;Dd cfjZos ah]6 k|fKt
ug{ g;s]sf ;8sx? sfof{Gjogsf] nflu csf]{ MTMP ;Dd k|ltIff ug}{k5{ .
24
%#= Aojxf/df ah]6 ljlgof]hg ug]{ sfo{ cfFkm}df Tolt ;xh x'Fb}g . s'g} laz]if k|sf/sf ljQLo ;|f]tx? s'g} vf;
;8s v08x? jf nufgL ultljlwx?df dfq ;Lldt x'g;S5g . s]xL nufgLx¿ Ps eGbf a9L aif{x¿df afFl8Psf
x'g ;S5g\ . o;}n] o; lsl;dsf] ljlgof]hgnfO{ Dofg'cn t/Lsfn] (manually) ;dfof]hg ug{ ;lsG5, h;
cGtu{t cfjZos ah]6 w]/} cfly{s jif{x¿df afF8\g ;lsG5 jf lglZrt ;8s v08leqsf] s'g} vf; nufgLdf dfq lalgof]hg ug{ ;lsG5 -pbfx/0fsf nflu s]jn k'nx¿sf] lgdf{0fsf] nflu dfq_ . o;df dxTjk'0f{ s'/f s] 5 eg] k|To]s jif{sf] s'n ljlgof]lth ah]6 nufgLsf] nflu pknAw jflif{s ah]6 /sd eGbf a9L x'g'x'Fb}g . s'n
ljlgof]lht /sd s'n ah]6 eGbf a9L eof] eg] exel sheet df r]tfjgLsf] :+fs]t b]vf kg]{ 5 . ;Dej eP ;Dd
;8sx¿sf] >]0fLs/0fsf] qmd cg';f/ ah]6 ljlgof]hg ul/Psf] x'g'kb{5 . ;8s v08x¿sf nflu hxfF ah]6
ljlgof]hg cfjZos /sd eGbf sd 5 eg] cg'dflgt nfut ePsf] ;]n ;'Gtnf /+udf kl/jt{g x'g]5 . ah]6
tflnsfdf sf]ndsf] zLif{ :yfgdf s'n ah]6 ljlgof]hg / sf]ndsf] k'5f/df afFsL /x]sf] ah]6nfO{ b]vfO{Psf] x'G5 .
Tfflnsf !! MTMP ah]6 lalgof]hg tflnsf
%$= oBlk pknAw /sdsf] ljlgof]hg ubf{ nfdf] lgdf{0f cjlwnfO{ ;dfa]z ug{ cyjf s'g} vf; k|fyldstfx?nfO{
Wofg lbgsf] nflu ;8ssf] >]0fLs/0fsf]] qmdnfO{ s]xL tn dfly ug{ ;lsg] ePklg ;Lldt ;8s v08x¿df dfq
ah]6 lalgof]hg ug{' pko'Qm x'G5 . w]/} ;8s v08x¿df /sd 5g]{ k|j[ltn] Joj:yfkg / ;'kl/j]If0f sfo{nfO{
hl6n agfp5 / k|foh;f] sfdsf] k|ult / u'0f:t/df gsf/fTds c;/ ub{5 . o; afx]s ;8sn] hf]l8g]
hg;+Vofn] k|fKt ug]{ cfzfltt pknAwLdf l9nfO{ x'g hfG5 . lrq ^ df of] s'/fsf] lrq0f ul/Psf] 5 . o; lrqdf
MRCN ;8s /]vfÍgn]]] tLg j8f s]G›x¿nfO{ CRN ;Fu hf]8]sf] b]vfO{Psf] 5 h;sf] cem} lgdf{0f ul/Psf] 5}g . ah]6 5g]{ kl/kf6L (Sprinlker Approach) df oL ltg} ;8sx?df pknAw ah]6 afF8\g] ul/G5 / x/]s aif{ oL
;8s v08x?sf] s]xL efu dfq lgdf{0f ul/G5 . tLg jif{ kl5 clGtd glthf ;a} ;8s v08df p:t} b]lvG5 . ah]6 5g]{ kl/kf6L ckgfpbf tLgj6} j8fsf] hg;+Vof tLg jif{ kl5 dfq ;8sn] hf]l8g k'Ub5g\ . t/ ha nlIft
kl/kf6L (Targetted Approach) cg';f/ >]0fLs/0fsf] pRr s|ddf /x]sf] ;8sdf ;a} eGbf klxn] ah]6
lalgof]hg ul/G5, j8f B sf] hg;+Vof klxnf] jif{df g} ;8s;Fu hf]l8G5 / To; kl5 qmdzM j8f A / C bf];|f] /
t];|f] aif{df ;8s;Fu hf]l8G5g . o;sf] tfTko{ s] xf] eg] j8f C n] b'j} kl/kf6L ckgfpbf klg k'/} ltg aif{
k|ltIff ug{'kg]{ x'G5 eg] nlIft kl/kf6Lsf] cjnDag ubf{ j8f A / B ;8såf/f rfF8} hf]l8g ;S5g\ .
25
lrq g+ ^ 5g]{ k2lt (Sprinler Approach) sf] t'ngfdf nlIft k2lt (Targetted
Approach) af6 x'g] nfe
Sprinkler Approach Year 1 Year 2 Year 3
Targeted Approach Year 1 Year 2 Year 3
%%= MRCN ah]6 tflnsfsf] bfofF tkm{sf] efudf ljlgof]lht ah]6af6 % aif]{ MTMP cjlwdf xfl;n ul/g]
gofF lgdf{0f, u|fe]lnª, sfnf]kq], rf}8f kfg]{ / k'n lgdf{0f sfo{x?sf] nDafO{ k|:t't ul/Psf] 5 . k|To]s ;8s
v08sf] oL nDafO{x? ljlgof]lht /sdnfO{ cg'dflgt nfutn] efu u/L cfpg] efukmnnfO{ To; ;8s v08sf]
s'n nDafO{n] :jrflnt ?kdf u'0ff eO{ tflnsfdf cfFkm} lg:sG5 . hxfF ah]6 ljlgof]hg s]jn vf; vf;
nufgLsf k|sf/x¿sf nflu dfq ul/Psf] 5 -pbfx/0fsf nflu s]jn sRrL :t/df gofF lgdf{0f ug{ jf k'n lgdf{0f
ug{_, ToxfF of] u0fgf ;xL x'Fb}g lsg ls ljlgof]lht ah]6 laleGg glthf (Output)sf k|sf/x¿ lar ;dfg
¿kdf ljt/0f ul/b}g . o:tf] cj:yfdf gofF lgdf{0f, u|fe]ln+u, sfnf]kq], rf}8f kfg]{ / k'n lgdf{0fsf glthf -
nDafO{_ nfO{ Dofg'cn tl/sfn] ;dfof]hg ub}{ ;Rofpg' kb{5 .
%^= MRCN ah]6 tflnsfsf]] zLif{ :yfgdf bfofFk§L MRCN cfjZostf tflnsfsf] cfwf/df glthf (Output)
cfjZostfx¿ b]vfO{Psf5g\ . oL glthfx?nfO{ MTMP cjlwsf] nflu sf]ndsf] dflyNnf] efudf k|:tfj ul/Psf]
k|To]s glthfx?;Fu t'ngf ug{ ;lsG5 . MRCN ah]6 ljlgof]hgdf g;d]l6Psf afFsL glthfx?nfO{ glthf
tflnsfsf] k'5f/df b]vfO{Psf] 5 .
%&= PS;]n 6]DKn]6df Ps :jrflnt tflnsf (Auto table) klg ;dfj]z ul/Psf] 5, h;n] ah]6 ljlgof]hg /
;8s >]0fLs/0fsf] cfwf/df glthfsf]] :jtM lx;fj ub{5 . o; tflnsfn] :jrflnt ¿kdf Dofg'cn ah]6
tflnsfaf6 u}/ d'Vo ;8sx¿ / dd{t ;Def/sf] nflu ah]6 ljlgof]hg slk ub{5 . :jrflnt tflnsf / Dofg'cn
ah]6 tflnsf lar x'g ;Sg] km/snfO{ b[li6ut u/L oxfF ljQLo nufgLsf d'Vo ;|f]tx¿ dfq ;dfof]hg ug{
;lsG5 . :jrflnt tflnsfsf] dfWodaf6 jf:tljs ah]6 lalgof]hg / tflnsfdf :jtM lg:sg] ah]6 lalgof]hg
lar t'ngf ug{ ;lsG5 . MRCN ah]6 tflnsfdf bfofF tkm{ Pp6f a6g klg x'G5, h;sf] ;xfotfn] tflnsfdf
z'?df ;]6 ul/Psf ;'qx?nfO{ k|f/lDes cj:yfdf n}hfg ;lsG5, ttkZrft k|of]ustf{n] k'gM rfx]sf] ;dfof]hg
ug{ ;Sb5 . oxfF of] s'/fdf Wofglbg' kb{5 ls o; a6gnfO{ lSns ubf{ MRCN ah]6 6]andf klxn] g} k|lji6
ul/Psf s'g} klg ;dfof]hgx? clwn]vg -overwrite_ x'g]5g\ . ctM To:tf ;dfof]hgx¿nfO{ l/;]6 a6g lSns
ug{' cl3 cGo Excel Sheet df slk ug{' kb{5 .
;+If]kdf r/0fx?
ck]lIft jflif{s ah]6sf] @)Ü eGbf a9L gx'g] ul/ u}/ d'Vo :yfgLo ;8sx¿sf] nflu cf/If0f ul/Psf]
jflif{s ah]6 /sd k|lji6 ug{'xf];\ .
A (5,396)
B (7,215)
C (3,283)
Connected population: 15,894
A (5,396)
B (7,215)
C (3,283)
Connected population: 12,611
A (5,396)
B (7,215)
C (3,283)
Connected population: 7,215
A (5,396)
B (7,215)
C (3,283)
Connected population: 0
A (5,396)
B (7,215)
C (3,283)
Connected population: 15,894
A (5,396)
B (7,215)
C (3,283)
Connected population: 0
A (5,396)
B (7,215)
C (3,283)
Connected population: 0
A (5,396)
B (7,215)
C (3,283)
Connected population: 0
26
MRCN sf] jflif{s ah]6 dWo]af6 MRCN ;8sx¿sf] dd{t ;Def/sf nflu cf/If0f ul/Psf] -sDtLdf
@)Ü_ jflif{s ah]6 /sd k|lji6 ug{'xf];\ .
s'n jflif{s ljlgof]lht /sd ck]lIft jflif{s ah]6 eGbf a9L x'g' x'Fb}g / ljlgof]lht ah]6n] ;8s v08sf]
>]0fLs/0fsf] qmdnfO{ cg'z/0f u/]sf]] 5 eGg]s'/f ;'lglZrt ub}{ k|To]s ;8s v08sf] nflu :jrflnt ah]6
ljlgof]hgnfO{ ;dfof]hg ug{'xf]:f\ .
k|To]s ;8s v08sf nflu 8«k 8fpg d]g"af6 d'Vo ljQLo nufgLsf ;|f]t rog ug{'xf]:f\ .
gofF lgdf{0f, u|fe]lnª\, sfnf]kq], rf}8f agfpg] / k'n lgdf{0fsf] glthf -nDafO{_sf] :jrflnt ?kdf x'g]
lx;fa hfFr ug{'xf];\ / cfjZos ePdf ;dfof]hg ug{'xf];\ .
MTMP k|ltj]bg
%*= MRCN sf ;a} tflnsfx¿ e/]/ hfFr ul/ rfx] cg';f/ glthf gu/÷ufpFkflnsfsf] k~rjifL{o oftfoft u'?
of]hgf -MTMP_ df k|ltlalDat ePsf] olsg u/] kZrft MTMP k|ltj]bg tof/ ug{ ;lsG5 . o;nfO{
;lhn};Fu d'v k[i7df ePsf] ælkl8Pkm l/kf]6{ ;]e ug{'xf]:f\æ a6g lSns u/]/ tof/ ug{ ;lsG5 . o;n] ljleGg
MTMP tflnsfx?sf]] kL8LPkm ;+:s/0f (PDF Version) l;h{gf ub{5 . k|of]ustf{nfO{ kmfOn g]d / ;]e ug]{
:yfg k|lji6 ug{ cg'/f]w ul/g]5 hxfF MTMP l/kf]6{ ;]e EfP/ /x]sf] x'g]5 .
MTMP gSzf
pknAw MRCN ah]6sf] clGtd ljlgof]hg / ck]lIft glthf -kl/0ffd_x¿sf] cfwf/df MTMP gSzf tof/ ug{'
cfjZos x'G5 . MTMP gSzfn] % aif{sf] MTMP cjlwdf gofF lgdf{0f / :t/f]Ggltsf sfo{x¿ ul/g] MRCN
;8sx¿ b]vfpFb5 . of] gSzf d"ntM MRCN gS;f h:t} x'G5, km/s olt dfq x'G5 ls ah]6 k|fKt ug]{ MRCN ;8sx?nfO{ -gofF lgdf{0f / :t/f]Ggltsf] nflu b'O{ leGg /Ëdf_ xfO{nfO{6 ul/Psf x'G5g\ . s'g MRCN
;8sx¿nfO{ MTMP df ;dfj]z ul/Psf] 5 eGg] s'/f MTMP gSzfdf b]Vg ;lsG5 .
28
MTMP sf] nflu k/fdz{ tyf cg'df]bg
^)= MRCN ah]6 tflnsfaf6 jf:tljs MTMP tof/ x'G5, h;df ljleGg MRCN ;8s v08x?df s;/L
laleGg ;|f]tx?af6 pknAw x'g] /sd 5'6\ofpg] / MTMP cjlwsf] cGTodf s] glthf -kl/0ffd_x¿ k|fKt x'g]5g\
eGg] s'/f :ki6;Fu k|:t't ul/Psf] x'G5 . o;sf] ;fy} MTMP gS;fdf ah]6 lalgof]hg ul/Psf] MRCN
;8sx?nfO{ gofF lgdf{0f / :t/f]Gglt lar km/s 5'l§g] u/L xfO{nfO{6 ul/Psf] x'gfn] MTMP cjlwdf sfof{Gjog
ul/g] ;8sx? k|i6;Fu b]Vg ;lsG5 . MRCN ah]6 tflnsf / MTMP gSzf tof/ ul/;s]kl5 o;nfO{
ufpF÷gu/ ;efdf k]z u/L cfjZos k/fdz{ lng' k5{ / pknAw ljQLo >f]t dWo]af6 laleGg MRCN ;8s
v08x?df ul/Psf] ah]6 lalgof]hg k|lt cfd ;xdlt 5 eGg] s'/fsf] ;'lglZrt ug{' kb{5 . k/fdz{sf] k|lqmof o;
sf/0f dxTjk"0f{ x'G5 ls MTMP sf] ;xh sfof{Gjogsf] nflu eljiodf kof{Kt ;xof]u k|fKt xf];\ .
^!= k/fdz{sf] bf}/fgdf olb s'g} /fo tyf ;'emfj k|fKt eP ;f] nfO{ MTMP tflnsf / MTMP gS;fdf
;dfof]hg u/L clGtd MTMP nfO{ ufpF÷gu/ ;efaf6 cf}krfl/s ?kdf cg'df]bg u/fpg' kb{5 . o;/L clGtd
?k lbOPsf] MTMP k|lta]bg gS;f ;lxt lk|G6 ug{' k5{ / o;nfO{ gu/÷ufpFkflnsfsf ;DalGwt kbflwsf/Lx?n]
x:tfIf/ ug{' kb{5 . x:tfIf/ ul/Psf] MTMP k|lta]bgnfO{ :Sofg u/L cgnfOg klg pknAw u/fpg' kb{5 / Ps
k|lt :yfgLo k"jf{wf/ ljefudf klg k7fpg' kb{5 .
29
cg';"rL ! ;8s gS;fª\sgsf] nflu lgb]{lzsf
;a} gS;f — k|zf;lgs ;Ldf - ;+s]tsf] k|sf/M rt'e{'h_
b]z l;dfgf (Country boundary) – lardf kf/bzL{ k[i7e"ld /fv]/ sf]l/Psf] k|i6 sfnf] /]vf -
0.5mm, #000000_ . l5d]sL b]zx¿sf nflu of] /]vf k|i6 v}/f] x'g' kb{5 -#eeeeee_ . l5d]sL
b]zx¿sf] gfd sfnf] kmG6 -Arial 10pt, #000000_ k|of]u u/]/ Capital Letters k|of]u ul/
n]lvPsf] x'g' kb{5 .
k|b]z l;dfgf (Province boundary) - lardf kf/bzL{ k[i7e"ld /fv]/ sf]l/Psf] k|i6 sfnf] /]vf -
0.5mm, #000000_ . ;DalGwt k|b]zsf] gfd b]vfpg' x'Fb}g .
lhNnf l;dfgf (District boundary) – lardf kf/bzL{ k[i7e"ld /fv]/ sf]l/Psf] k|i6 sfnf] /]vf -
0.5mm, #000000_ . ;DalGwt lhNnfsf] gfd b]vfpg' x'Fb}g.
ufpF÷gu/kflnsf l;dfgf (Palika boundary) – lardf kf/bzL{ k[i7e"ld /fv]/ sf]l/Psf] Dash-
Dot n] ag]sf] v}/f]] /]vf -0.25mm, #808080_ . l5d]sL ufpF÷gu/kflnsfx¿sf] k[i7e"ld v}/f]
/+udf x'g'kb{5 (#f2f2f2) . ufpF÷gu/Kfflnsfsf] gfd klg v}/f] kmG6 (Arial 10pt, #808080) k|of]u
u/L Capital Letters df n]lvPsf] x'g' kb{5 .
Jf8f l;dfgf (Ward boundary) – lardf kf/bzL{ k[i7e"ld /fv]/ sf]l/Psf] Dotted sfnf] /]vf
(0.05 mm, #000000) .
;a} gS;f — k|zf;lgs s]Gb| - ;+s]tsf] k|sf/M laGb'_
k|fb]lzs /fhwfgL (Provincial capital) — sfnf] 3]/f ePsf] (0.2 mm, #000000) /ftf] /+un]
el/Psf] juf{sf/ :j¿k (4.0 mm, #ff0000) / leqk§L sfnf] /+u el/Psf] juf{sf/ :j¿ksf] (2.0
mm, #000000) cf]e/n] . /fhwfgLsf] gfd sfnf] kmG6 (Arial 10pt, #000000 k|of]u u/]/
sentence case letters df ;+s]t ug{'kb{5 .
lhNnf s]G› (District centre) – sfnf] aflx/L 3]/f ePsf] (0.2 mm, #000000) /ftf] /+u
el/Psf] j[Qfsf/ :j¿k (3.0 mm, #ff0000) / leqk§L sfnf] /+un] el/Psf] j[Qfsf/ :j?ksf]]] (1.0
mm, #000000) cf]e/n] . sfnf] kmG6 k|of]u u/]/ lhNnf s]G›sf] gfd sentence case letters
df b]vfpg' kb{5 .
ufpF÷gu/Kfflnsf s]Gb| (Palika centre) – sfnf] aflx/L 3]/f ePsf] (0.2 mm, #000000) lgnf]
/+u el/Psf] j[Qfsf/ :j¿k (2.0 mm, #008fff) . gfd sfnf] kmG6 (Arial 10pt, #000000) k|of]u
u/]/ sentence case letters df ;+s]t ug{'kb{5 .
j8f s]G› (Ward centre) — sfnf] /+u el/Psf] j[Qfsf/ :j¿k (2.0 mm, #000000) . gfd
sfnf] kmG6 (Arial 10pt, #000000) k|of]u u/]/ sentence case letters df ;+s]t ug{'kb{5 .
MRCN gSzf – /fhdfu{ tyf ;8s >]0fL (;+s]tsf] k|sf/M /]vf)
/fli6«o /fhdfu{{ (National highway) — /ftf] /]vf cf]e/n] (0.8mm, #ff0000) ul/Psf]] sfnf]
/]vf (1.5 mm, #000000) . hxfF /fli6«o /fhdfu{ cem} lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t cj:yfdf 5,
Dotted /ftf] /]vf k|of]u ug{' k5{ . ;8s sf]8nfO{ ;]tf] kmG6 (Arial 10pt, #ffffff) df /ftf]
cfotfsf/ k[i7e"ld (#ff0000) / sfnf] lsgf/f (0.2 mm, #000000) ;lxt ;8s /]vfdf b]vfpg'
kb{5 .
k|fb]lzs /fhdfu{ (Provincial highway) — xl/of] /]vf (1.0 mm, #00aa00) . hxfF
k|fb]lzs /fhdfu{ cem} lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t cj:yfdf 5, To;nfO{ Dotted xl/of] nfOg
agfpg' k5{ / sfnf] /]vf tn /fVg'kg]{5 (1.0 mm, #000000) . ;8s sf]8nfO{ sfnf] kmG6 (Arial
10pt, #000000) df kf/bzL{ k[i7e"ld ;lxt ;8s /]vf eGbf dfly b]vfpg' kb{5 .
30
k|fb]lzs ;8s (Provincial Road) – kx]+nf] /]vf (1.0 mm, #ffcc00) . hxfF k|fb]lzs ;8s
cem} lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t cj:yfdf 5, kx+]nf] /]vf Dotted x'g'kb{5 / sfnf] /]vf (1.0 mm,
#000000) tn /fVg' kb{5 . ;8s sf]8nfO{ sfnf] kmG6 (Arial 10pt, #000000) df kf/bzL{
k[i7e"ld ;lxt ;8s /]vf eGbf dfly b]vfpg' kb{5 .
MRCN ;8s (MRCN road) — xNsf xl/of] /]vf (0.5 mm, #00ff00) . hxfF u|fdL0f ;8s
cem} lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t cj:yfdf 5, xl/of] /]vf Dotted x'g'kb{5 / sfnf] /]vf tn /fVg'
kb{5 (0.5 mm, #000000) . ;8s sf]8nfO{ sfnf] kmG6 (Arial 10pt, #000000) df text buffer ;lxt ;8s /]vfdf b]vfpg' kb{5 .
MRCN l:ylt gSzf – /fhdfu{ tyf ;8sx¿sf] l:ylt— (;+s]tsf] k|sf/M /]vf)
/fli6«o /fhdfu{ — sfnf]kq] ;txsf] nflu sfnf] /]vf k|of]u ug{kb{5 (1.5 mm, #000000) .
uf|e]n ;txsf] nflu sfnf] /]vf dfly xl/of] /]vf (1.0 mm, #00aa00) n] cf]e/n] ug{' kb{5 .
sRrL -df6f]sf]_ ;txsf] nflu sfnf] /]vf dfly kx]+nf] /]vfn] cf]e/n] ug{'kb{5 (1.0 mm, #ffcc00)
. lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t /fli6«o /fhdfu{x¿sf nflu sfnf] /]vf dfly Dotted kx]+nf] /]vf (1.0
mm, #ffcc00) n] cf]e/n] ug{'kb{5 . ;8s sf]8sf] nflu ;]tf] kmG6 (Arial 10pt, #ffffff) df
sfnf] lsgf/f (0.2 mm, #000000) ePsf] /ftf] cfotfsf/ k[i7e"ld (#ff0000) ;8s /]vfdf
b]vfpg' kb{5 .
k|fb]lzs /fhdfu{ tyf ;8s — sfnf]kq] ;txsf] nflu sfnf] /]vf k|of]u ug{' kb{5 (1.0 mm,
#000000) . u|fe]n ;txsf] nflu xl/of] /]vfsf] k|of]u ug{' kb{5 (1.0 mm, #00aa00) . sRrL -
df6f]sf]_ ;txsf] nflu kx]+nf] /]vf k|of]u ug{' kb{5 (1.0 mm, #ffcc00) . lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t
k|fb]lzs /fhdfu{ jf ;8sx¿ nflu sfnf] /]vf (1.0 mm, #00aa00) dfly Dotted kx]+nf] /]vf
(1.0 mm, #ffcc00) k|of]u ug{' kb{5 . ;8s sf]8sf] nflu sfnf] kmG6 (Arial 10pt, #000000) df
kf/bzL{ k[i7e"ld ;lxt ;8s /]vf eGbf dfly b]vfpg' kb{5 .
MRCN ;8s — sfnf]kq] ;txsf] nflu sfnf] /]vf k|of]u ug{' kb{5 (0.5 mm, #000000). u|fe]n
;txsf] nflu xl/of] /]vfsf] k|of]u ug{' kb{5 (0.5 mm, #00aa00) . sRrL -df6f]sf]_ ;txsf] nflu
kx]+nf] /]vf k|of]u ug{' kb{5 (0.5 mm, #ffcc00) . lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t MRCN ;8sx¿sf]
nflu sfnf] /]vf (0.5 mm, #00aa00) dfly Dotted kx]+nf] /]vf (0.5 mm, #ffcc00) k|of]u ug{'
kb{5 . ;8s sf]8nfO{ sfnf] kmG6 (Arial 10pt, #000000) df text buffer ;lxt ;8s /]vfdf
b]vfpg' kb{5 .
MTMP gSzf – 5gf}6 ePsf /fhdfu{ / ;8sx¿ (;+s]tsf] k|sf/M /]vf)
/fli6«o /fhdfu{ -MRCN gS;fdf h:t} ;+s]t k|of]u ug]{_ — /ftf] /]vf cf]e/n] (0.8mm, #ff0000)
ul/Psf]] sfnf] /]vf (1.5 mm, #000000) . hxfF /fli6«o /fhdfu{ cem} lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t cj:yfdf 5, Dotted /ftf] /]vf k|of]u ug{' k5{ . ;8s sf]8nfO{ ;]tf] kmG6 (Arial 10pt, #ffffff)
df /ftf] cfotfsf/ k[i7e"ld (#ff0000) / sfnf] lsgf/f (0.2 mm, #000000) ;lxt ;8s /]vfdf
b]vfpg' kb{5 .
k|fb]lzs /fhdfu{ -MRCN gS;fdf h:t} ;+s]t k|of]u ug]{_ — xl/of] /]vf (1.0 mm, #00aa00) . hxfF k|fb]lzs /fhdfu{ cem} lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t cj:yfdf 5, To;nfO{ Dotted xl/of] nfOg
agfpg' k5{ / sfnf] /]vf tn /fVg'kg]{5 (1.0 mm, #000000) . ;8s sf]8nfO{ sfnf] kmG6 (Arial
10pt, #000000) df kf/bzL{ k[i7e"ld ;lxt ;8s /]vf eGbf dfly b]vfpg' kb{5 .
k|fb]lzs ;8s -MRCN gS;fdf h:t} ;+s]t k|of]u ug]{_ – kx]+nf] /]vf (1.0 mm, #ffcc00) . hxfF
k|fb]lzs ;8s cem} lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t cj:yfdf 5, kx+]nf] /]vf Dotted x'g'kb{5 / sfnf]
/]vf (1.0 mm, #000000) tn /fVg' kb{5 . ;8s sf]8nfO{ sfnf] kmG6 (Arial 10pt, #000000) df
kf/bzL{ k[i7e"ld ;lxt ;8s /]vf eGbf dfly b]vfpg' kb{5.
31
MRCN ;8s -MRCN gS;fdf h:t} ;+s]t k|of]u ug]{_ — xNsf xl/of] /]vf (0.5 mm, #00ff00) .
hxfF u|fdL0f ;8s cem} lgdf{0ffwLg jf of]hgfs[t cj:yfdf 5, xl/of] /]vf Dotted x'g'kb{5 /
sfnf] /]vf tn /fVg' kb{5 (0.5 mm, #000000) . ;8s sf]8nfO{ sfnf] kmG6 (Arial 10pt,
#000000) df text buffer ;lxt ;8s /]vfdf b]vfpg' kb{5 .
MTMP ;8s — u'nfaL /]vf (0.5 mm, #ff00ff) . hxfF MRCN ;8s gofF lgdf{0f x'g] xf],
Dotted ;f] nfO{ u'nfaL /]vfdf b]vfpg' kb{5 / sfnf] /]vf tn (0.5 mm, #000000) /fVg' kb{5 . ;8s sf]8nfO{ sfnf] kmG6 (Arial 10pt, #000000)df text buffer ;lxt ;8s /]vfdf b]vfpg'
kb{5 .
32
Layer Minimum attributes
Administrative boundaries (Type: Polygon)
Adm_Level (Country, Province, District, Palika)
Prov_Code
Prov_Name_N (Nepali name)
Prov_Name_E (English name)
District_Code
District_Name_N (Nepali name)
District_Name_E (English name)
Palika_Code
Palika_Name_N (Nepali name)
Palika_Name_E (English name)
Palika_Type (Mahanagarpalika, Upmahanagarpalika, Nagarpalika, Gaunpalika)
Population
Administrative centres (Type: Point)
Adm_Level (National Capital, Province Capital, District Centre, Palika Centre)
Prov_Code
Prov_Name_N (Nepali name)
Prov_Name_E (English name)
District_Code
District_Name_N (Nepali name)
District_Name_E (English name)
Palika_Code
Palika_Name_N (Nepali name)
Palika_Name_E (English name)
Palika_Type (Mahanagarpalika, Upmahanagarpalika, Nagarpalika, Gaunpalika)
Ward_Number
Ward_Name_N (Nepali name)
Ward_Name_E (English name)
Highways and Roads (Type: Line)
Class (NH, PH, PR, MRCN)
Road_Code
Section
Section_Code
Section_Name_N (Nepali name)
Section_Name_E (English name)
Prov_Code
Prov_Name_N (Nepali name)
Prov_Name_E (English name)
District_Code
District_Name_N (Nepali name)
District_Name_E (English name)
IDO_Name
Length (km according to measurement in field)
GIS_Length (km according to GIS track)
Status (BT, GR, ER, UC, PL)
BT_Length
GR_Length
ER_Length
UC_Length
PL_Length
Traffic (in VPD)
Traffic (in PCU)
33
cg';"lr @ k|b]z / lhNnf sf]8
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
1 Province 1 101 Taplejung 10101 Phaktanglung फक्ताङलुङ Gaunpalika
1 Province 1 101 Taplejung 10102 Mikwa Khola मिक्वाखोला Gaunpalika
1 Province 1 101 Taplejung 10103 Meringden िेरिङदेन Gaunpalika
1 Province 1 101 Taplejung 10104 Maiwa Khola िैवाखोला Gaunpalika
1 Province 1 101 Taplejung 10105 Aathrai Triveni आठिाई मिवेणी Gaunpalika
1 Province 1 101 Taplejung 10106 Phungling फुङमलङ Nagarpalika
1 Province 1 101 Taplejung 10107 Pathibhara Yangwarak पाथीभिा याङविक Gaunpalika
1 Province 1 101 Taplejung 10108 Sirijangha मििीजङ्घा Gaunpalika
1 Province 1 101 Taplejung 10109 Sidingwa मिमदङ्वा Gaunpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10201 Bhot Khola भोटखोला Gaunpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10202 Makalu िकालु Gaunpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10203 Silichong मिलीचोङ Gaunpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10204 Chichila मचमचला Gaunpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10205 Sabhapokhari िभापोखिी Gaunpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10206 Khandbari खादँवािी Nagarpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10207 Panchkhapan पाँचखपन Nagarpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10208 Chainpur चैनपुि Nagarpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10209 Madi िादी Nagarpalika
1 Province 1 102 Sankhuwasabha 10210 Dharmadevi धिमदेवी Nagarpalika
1 Province 1 103 Solukhumbu 10301 Khumbu Pasang Lhamu खुमु्ब पािाङल्हिु Gaunpalika
1 Province 1 103 Solukhumbu 10302 Maha Kulung िहाकुलुङ Gaunpalika
1 Province 1 103 Solukhumbu 10303 Sotang िोताङ Gaunpalika
1 Province 1 103 Solukhumbu 10304 Dudhkoshi दुधकोशी Gaunpalika
1 Province 1 103 Solukhumbu 10305 Dudhakaushika दुधकौमशका Gaunpalika
1 Province 1 103 Solukhumbu 10306 Necha Salyan नेचािल्यान Gaunpalika
1 Province 1 103 Solukhumbu 10307 Solu Dudhkunda िोलुदुधकुण्ड Nagarpalika
1 Province 1 103 Solukhumbu 10308 Likhu Pike मलखुमपके Gaunpalika
1 Province 1 104 Okhaldhunga 10401 Chisankhugadhi मचिंखुगढी Gaunpalika
1 Province 1 104 Okhaldhunga 10402 Siddhicharan मिमिचिण Nagarpalika
1 Province 1 104 Okhaldhunga 10403 Molung िोलुङ Gaunpalika
1 Province 1 104 Okhaldhunga 10404 Khiji Demba खखमजदेम्बा Gaunpalika
1 Province 1 104 Okhaldhunga 10405 Likhu मलखु Gaunpalika
1 Province 1 104 Okhaldhunga 10406 Champadevi चम्पादेवी Gaunpalika
1 Province 1 104 Okhaldhunga 10407 Sunkoshi िुनकोशी Gaunpalika
1 Province 1 104 Okhaldhunga 10408 Manebhanjyang िानेभञ्ज्याङ Gaunpalika
1 Province 1 105 Khotang 10501 Kepilasgadhi केमपलािगढी Gaunpalika
1 Province 1 105 Khotang 10502 Aiselukharka ऐिेलुखकम Gaunpalika
1 Province 1 105 Khotang 10503 Lamidanda लािीडाँडा Gaunpalika
1 Province 1 105 Khotang 10504 Halesi Tuwachung हलेिी तुवाचुङ Nagarpalika
1 Province 1 105 Khotang 10505 Diktel Rupakot Majuwagadhi मदके्तल रुपाकोट िजुवागढी Nagarpalika
1 Province 1 105 Khotang 10506 Sakela िाकेला Gaunpalika
1 Province 1 105 Khotang 10507 Diprung मदपु्रङ Gaunpalika
1 Province 1 105 Khotang 10508 Khotehang खोटेहाङ Gaunpalika
1 Province 1 105 Khotang 10509 Jantedhunga जने्तढंुगा Gaunpalika
1 Province 1 105 Khotang 10510 Barahpokhari बिाहपोखिी Gaunpalika
1 Province 1 106 Bhojpur 10601 Shadanand षडानन्द Nagarpalika
1 Province 1 106 Bhojpur 10602 Salpasilichho िाल्पामिमलछो Gaunpalika
1 Province 1 106 Bhojpur 10603 Tyamke Maiyunm ट्याम्केिैयुि Gaunpalika
1 Province 1 106 Bhojpur 10604 Bhojpur भोजपुि Nagarpalika
1 Province 1 106 Bhojpur 10605 Arun अरुण Gaunpalika
1 Province 1 106 Bhojpur 10606 Pauwadungma पौवादुङिा Gaunpalika
1 Province 1 106 Bhojpur 10607 Ramprasad Rai िािप्रिाद िाई Gaunpalika
1 Province 1 106 Bhojpur 10608 Hatuwagadhi हतुवागढी Gaunpalika
1 Province 1 106 Bhojpur 10609 Aamchok आिचोक Gaunpalika
1 Province 1 107 Dhankuta 10701 Mahalaxmi िहालक्ष्मी Nagarpalika
1 Province 1 107 Dhankuta 10702 Pakhribas पामिवाि Nagarpalika
1 Province 1 107 Dhankuta 10703 Chhathar Jorpati छथि जोिपाटी Gaunpalika
1 Province 1 107 Dhankuta 10704 Dhankuta धनकुटा Nagarpalika
1 Province 1 107 Dhankuta 10705 Khalsa Chhintang Sahidbhumi खाल्सा मछन्ताङ िहीदभूमि Gaunpalika
34
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
1 Province 1 107 Dhankuta 10706 Sangurigadhi िागुिीगढी Gaunpalika
1 Province 1 107 Dhankuta 10707 Chaubise चौमविे Gaunpalika
1 Province 1 108 Terathum 10801 Aathrai आठिाई Gaunpalika
1 Province 1 108 Terathum 10802 Phedap फेदाप Gaunpalika
1 Province 1 108 Terathum 10803 Menchayayem िेन्छयायेि Gaunpalika
1 Province 1 108 Terathum 10804 Myanglung म्याङलुङ Nagarpalika
1 Province 1 108 Terathum 10805 Laligurans लामलगुिाँि Nagarpalika
1 Province 1 108 Terathum 10806 Chhathar छथि Gaunpalika
1 Province 1 109 Panchthar 10901 Yangwarak याङविक Gaunpalika
1 Province 1 109 Panchthar 10902 Hilihang महमलहाङ Gaunpalika
1 Province 1 109 Panchthar 10903 Phalelung फालेलुङ Gaunpalika
1 Province 1 109 Panchthar 10904 Phidim मफमदि Nagarpalika
1 Province 1 109 Panchthar 10905 Phalgunanda फालु्गनन्द Gaunpalika
1 Province 1 109 Panchthar 10906 Kummayak कुम्मायक Gaunpalika
1 Province 1 109 Panchthar 10907 Tumbewa तुमे्बवा Gaunpalika
1 Province 1 109 Panchthar 10908 Miklajung मिक्लाजुङ Gaunpalika
1 Province 1 110 Ilam 11001 Mai Jogmai िाईजोगिाई Gaunpalika
1 Province 1 110 Ilam 11002 Sandakpur िन्दकपुि Gaunpalika
1 Province 1 110 Ilam 11003 Ilam इलाि Nagarpalika
1 Province 1 110 Ilam 11004 Deumai देउिाई Nagarpalika
1 Province 1 110 Ilam 11005 Phakphokthum फाकफोकथुि Gaunpalika
1 Province 1 110 Ilam 11006 Mangsebung िाङिेबुङ Gaunpalika
1 Province 1 110 Ilam 11007 Chulachuli चुलाचुली Gaunpalika
1 Province 1 110 Ilam 11008 Mai िाई Nagarpalika
1 Province 1 110 Ilam 11009 Suryodaya िूयोदय Nagarpalika
1 Province 1 110 Ilam 11010 Rong िोङ Gaunpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11101 Mechinagar िेची नगि Nagarpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11102 Buddha Shanti बुद्धशाखन्त Gaunpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11103 Arjundhara अजुमनधािा Nagarpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11104 Kankai कन्काई Nagarpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11105 Shiva Sataxi मशवितामि Nagarpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11106 Kamal किल Gaunpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11107 Damak दिक Nagarpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11108 Gauradaha गौिादह Nagarpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11109 Gaurigunj गौिीगंज Gaunpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11110 Jhapa झापा Gaunpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11111 Barhadashi बाह्रदशी Gaunpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11112 Birtamod मवतामिोड Nagarpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11113 Haldibari हल्दीवािी Gaunpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11114 Bhadrapur भद्रपुि Nagarpalika
1 Province 1 111 Jhapa 11115 Kachankawal कचनकवल Gaunpalika
1 Province 1 112 Morang 11201 Miklajung मिक्लाजुङ Gaunpalika
1 Province 1 112 Morang 11202 Letang लेटाङ Nagarpalika
1 Province 1 112 Morang 11203 Kerabari केिावािी Gaunpalika
1 Province 1 112 Morang 11204 Sundar Haraincha िुन्दिहिैंचा Nagarpalika
1 Province 1 112 Morang 11205 Belbaari बेलवािी Nagarpalika
1 Province 1 112 Morang 11206 Kanepokhari कानेपोखिी Gaunpalika
1 Province 1 112 Morang 11207 Pathari Shanischare पथिी शमनश्चिे Nagarpalika
1 Province 1 112 Morang 11208 Urlabari उलामवािी Nagarpalika
1 Province 1 112 Morang 11209 Ratuwamai ितुवािाई Nagarpalika
1 Province 1 112 Morang 11210 Sunawarshi िुनवषी Nagarpalika
1 Province 1 112 Morang 11211 Rangeli िंगेली Nagarpalika
1 Province 1 112 Morang 11212 Gramthan ग्रािथान Gaunpalika
1 Province 1 112 Morang 11213 Budi Ganga बुढीगंगा Gaunpalika
1 Province 1 112 Morang 11214 Biratnagar मविाटनगि Mahanagarpalika
1 Province 1 112 Morang 11215 Katahari कटहिी Gaunpalika
1 Province 1 112 Morang 11216 Dhanpalthan धनपालथान Gaunpalika
1 Province 1 112 Morang 11217 Jahada जहदा Gaunpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11301 Dharan धिान Upmahanagarpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11302 Barahachhetra बिाहिेि Nagarpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11303 Koshi कोशी Gaunpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11304 Bhokraha भोक्राहा Gaunpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11305 Ramdhuni िािधुनी Nagarpalika
35
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
1 Province 1 113 Sunsari 11306 Itahari ईटहिी Upmahanagarpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11307 Duhabi दुहवी Nagarpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11308 Gadhi गढी Gaunpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11309 Inaruwa ईनरुवा Nagarpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11310 Harinagara हरिनगिा Gaunpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11311 Dewangunj देवानगन्ज Gaunpalika
1 Province 1 113 Sunsari 11312 Barju बजुम Gaunpalika
1 Province 1 114 Udayapur 11401 Belaka वेलका Nagarpalika
1 Province 1 114 Udayapur 11402 Chaudandigadhi चौदण्डीगढी Nagarpalika
1 Province 1 114 Udayapur 11403 Triyuga मियुगा Nagarpalika
1 Province 1 114 Udayapur 11404 Rautamai िौतािाई Gaunpalika
1 Province 1 114 Udayapur 11405 Sunkoshi मलम्चुङबुङ Gaunpalika
1 Province 1 114 Udayapur 11406 Tapli ताप्ली Gaunpalika
1 Province 1 114 Udayapur 11407 Katari कटािी Nagarpalika
1 Province 1 114 Udayapur 11408 Udayapurgadhi उदयपुिगढी Gaunpalika
2 Province 2 201 Saptari 20101 Saptakoshi िप्तकोशी Nagarpalika
2 Province 2 201 Saptari 20102 Kanchanrup कञ्चनरूप Nagarpalika
2 Province 2 201 Saptari 20103 Aagnisaira Krishnasawaran अमििाइि कृष्णािविन Gaunpalika
2 Province 2 201 Saptari 20104 Rupani रुपनी Gaunpalika
2 Province 2 201 Saptari 20105 Shambhunath शमु्भनाथ Nagarpalika
2 Province 2 201 Saptari 20106 Khadak खडक Nagarpalika
2 Province 2 201 Saptari 20107 Surunga िुरुङ्गा Nagarpalika
2 Province 2 201 Saptari 20108 Balan-Bihul बलान-मबहुल Gaunpalika
2 Province 2 201 Saptari 20109 Bode Barsain बोदेबििाईन Nagarpalika
2 Province 2 201 Saptari 20110 Dakneshwari दके्नश्वािी Nagarpalika
2 Province 2 201 Saptari 20111 Belhi Chapena बेल्ही चपेना Gaunpalika
2 Province 2 201 Saptari 20112 Bishnupur मबषु्णपुि Gaunpalika
2 Province 2 201 Saptari 20113 Rajbiraj िाजमविाज Nagarpalika
2 Province 2 201 Saptari 20114 Mahadeva िहादेवा Gaunpalika
2 Province 2 201 Saptari 20115 Tirhut मतिहुत Gaunpalika
2 Province 2 201 Saptari 20116 Hanumannagar Kankalini हनुिाननगि कंकामलनी Nagarpalika
2 Province 2 201 Saptari 20117 Tilathi Koiladi मतलाठी कोईलाडी Gaunpalika
2 Province 2 201 Saptari 20118 Chhinnamasta मछन्निस्ता Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20201 Lahan लहान Nagarpalika
2 Province 2 202 Siraha 20202 Dhangadimai धनगढीिाई Nagarpalika
2 Province 2 202 Siraha 20203 Golbazar गोलबजाि Nagarpalika
2 Province 2 202 Siraha 20204 Mirchaiya मिचैया Nagarpalika
2 Province 2 202 Siraha 20205 Karjanha कजमन्हा Nagarpalika
2 Province 2 202 Siraha 20206 Kalyanpur कल्याणपुि Nagarpalika
2 Province 2 202 Siraha 20207 Naraha निहा Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20208 Bishnupur मवषु्णपुि Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20209 Arnama अनमिा Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20210 Sukhipur िुखीपुि Nagarpalika
2 Province 2 202 Siraha 20211 Laksmipur Patari लक्ष्मीपुि पतािी Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20212 Sakhuwanankarkatti िखुवानान्कािकट्टी Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20213 Bhagawanpur भगवानपुि Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20214 Nawarajpur नविाजपुि Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20215 Bariyarpatti बरियािपट्टी Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20216 Aaurahi औिही Gaunpalika
2 Province 2 202 Siraha 20217 Siraha मििहा Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20301 Ganeshman Charnath गणेशिान चािनाथ Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20302 Dhanushadham धनुषाधाि Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20303 Mithila मिमथला Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20304 Bateshwar बटेश्वि Gaunpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20305 Kshireshwor Nath मििेश्विनाथ Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20306 Laksminiya लक्ष्मीमनया Gaunpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20307 Mithila Bihari मिमथला मबहािी Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20308 Hansapur हंिपुि Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20309 Sabaila िवैला Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20310 Shahidnagar शमहद नगि Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20311 Kamala किला Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20312 Janak Nandini जनकनखन्दनी Gaunpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20313 Bideha मवदेह Nagarpalika
36
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
2 Province 2 203 Dhanusha 20314 Aaurahi औिही Gaunpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20315 Janakpur जनकपुि Upmahanagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20316 Dhanauji धनौजी Gaunpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20317 Nagarain नगिाईन Nagarpalika
2 Province 2 203 Dhanusha 20318 Mukhiyapatti Musaharmiya िुखखयापट्टी िुिहिमिया Gaunpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20401 Bardibas बमदमबाि Nagarpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20402 Gaushala गौशाला Nagarpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20403 Sonama िोनिा Gaunpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20404 Aurahi औिही Nagarpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20405 Bhangaha भँगाहा Nagarpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20406 Loharpatti लोहिपट्टी Nagarpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20407 Balawa बलवा Nagarpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20408 Ramgopalpur िािगोपालपुि Nagarpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20409 Samsi िाम्सी Gaunpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20410 Manara Shisawa िनिा मशिवा Nagarpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20411 Ekdara एकडािा Gaunpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20412 Mahottari िहोत्तिी Gaunpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20413 Pipara मपपिा Gaunpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20414 Matihani िमटहानी Nagarpalika
2 Province 2 204 Mahottari 20415 Jaleshwar जलेश्वि Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20501 Lalbandi लालबन्दी Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20502 Hariwan हरिवन Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20503 Bagmati बागिती Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20504 Barahathawa बिहथवा Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20505 Haripur हरिपुि Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20506 Ishworpur ईश्विपूि Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20507 Haripurwa हरिपुवाम Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20508 Parsa पिाम Gaunpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20509 Bramhapuri ब्रह्मपुिी Gaunpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20510 Chandranagar चन्द्रनगि Gaunpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20511 Kabilasi कमवलािी Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20512 Chakraghatta चक्रघट्टा Gaunpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20513 Basbariya बिबरिया Gaunpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20514 Dhankaul धनकौल Gaunpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20515 Ramnagar िािनगि Gaunpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20516 Balara बलिा Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20517 Godaita गोडैता Nagarpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20518 Bishnu मवषु्ण Gaunpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20519 Kaudena कौडेना Gaunpalika
2 Province 2 205 Sarlahi 20520 Malangwa िलङ्गवा Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20601 Chandrapur चन्द्रपुि Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20602 Gujara गुजिा Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20603 Phatuwa Bijayapur फतुवामबजयपुि Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20604 Katahariya कटहिीया Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20605 Brindaban बृन्दावन Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20606 Gadhimai गढीिाई Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20607 Madhav Narayan िाधव नािायण Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20608 Garuda गरुडा Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20609 Dewahi Gonahi देवाही गोनाही Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20610 Maulapur िौलापुि Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20611 Baudhimai बौधीिाई Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20612 Paroha पिोहा Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20613 Rajpur िाजपुि Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20614 Yamunamai यिुनािाई Gaunpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20615 Durga Bhagawati दुगाम भगवती Gaunpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20616 Rajdevi िाजदेवी Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20617 Gaur गौि Nagarpalika
2 Province 2 206 Rautahat 20618 Ishnath ईशनाथ Nagarpalika
2 Province 2 207 Bara 20701 Nijgadh मनजगढ Nagarpalika
2 Province 2 207 Bara 20702 Kolhabi कोल्हवी Nagarpalika
2 Province 2 207 Bara 20703 Jitpur Simara जीतपुिमिििा Upmahanagarpalika
2 Province 2 207 Bara 20704 Parawanipur पिवानीपुि Gaunpalika
2 Province 2 207 Bara 20705 Prasauni प्रिौनी Gaunpalika
37
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
2 Province 2 207 Bara 20706 Bishrampur मवश्रािपुि Gaunpalika
2 Province 2 207 Bara 20707 Pheta फेटा Gaunpalika
2 Province 2 207 Bara 20708 Kalaiya कलैया Upmahanagarpalika
2 Province 2 207 Bara 20709 Karaiyamai किैयािाई Gaunpalika
2 Province 2 207 Bara 20710 Baragadhi बािागढी Gaunpalika
2 Province 2 207 Bara 20711 Adarsha Kotwal आदशम कोतवाल Gaunpalika
2 Province 2 207 Bara 20712 Simraungadh मिम्रोनगढ Nagarpalika
2 Province 2 207 Bara 20713 Pachrauta पचिौता Nagarpalika
2 Province 2 207 Bara 20714 Mahagadhimai िहागढीिाई Nagarpalika
2 Province 2 207 Bara 20715 Devtal देवताल Gaunpalika
2 Province 2 207 Bara 20716 Subarna िुवणम Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20801 Thori ठोिी Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20802 Jeera Bhavani मजिा भवानी Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20803 Jagarnathpur जगिनाथपुि Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20804 Paterwa Sugauli पटेवाम िुगौली Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20805 Sakhuwa Prasauni िखुवा प्रिौनी Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20806 Parsagadhi पिामगढी Nagarpalika
2 Province 2 208 Parsa 20807 Birgunj मबिगंज Mahanagarpalika
2 Province 2 208 Parsa 20808 Bahudarmai बहुदििाई Nagarpalika
2 Province 2 208 Parsa 20809 Pokhariya पोखरिया Nagarpalika
2 Province 2 208 Parsa 20810 Kalikamai कामलकािाई Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20811 Dhobini धोबीनी Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20812 Chhipaharmai मछपहििाई Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20813 Pakaha Mainpur पकाहा िैनपुि Gaunpalika
2 Province 2 208 Parsa 20814 Bindabasini मबन्दबामिनी Gaunpalika
3 Province 3 301 Dolakha 30101 Gaurishankar गौरिशंकि Gaunpalika
3 Province 3 301 Dolakha 30102 Bigu मवगु Gaunpalika
3 Province 3 301 Dolakha 30103 Kalinchok कामलन्चोक Gaunpalika
3 Province 3 301 Dolakha 30104 Baiteshwar वैतेश्वि Gaunpalika
3 Province 3 301 Dolakha 30105 Jiri मजिी Nagarpalika
3 Province 3 301 Dolakha 30106 Tamakoshi तािाकोशी Gaunpalika
3 Province 3 301 Dolakha 30107 Melung िेलुङ Gaunpalika
3 Province 3 301 Dolakha 30108 Shailung शैलुङ Gaunpalika
3 Province 3 301 Dolakha 30109 Bhimeshwar भीिेश्वि Nagarpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30201 Bhotekoshi भोटेकोशी Gaunpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30202 Jugal जुगल Gaunpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30203 Panchpokhari Thangpal पाँचपोखिी थाङपाल Gaunpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30204 Helambu हेलमु्ब Gaunpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30205 Melamchi िेलम्ची Nagarpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30206 Indrawati इमन्द्रावती Gaunpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30207 Chautara Sangachowkgadhi चौतािा िाँगाचोकगढी Nagarpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30208 Balephi बलेफी Gaunpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30209 Barhabise बाह्रमविे Nagarpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30210 Tripura Sundari मिपुिािुन्दिी Gaunpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30211 Lisankhu Pakhar मलिंखु पाखि Gaunpalika
3 Province 3 302 Sindhupalchowk 30212 Sunkoshi िुनकोशी Gaunpalika
3 Province 3 303 Rasuwa 30301 Gosaikund गोिाईकुण्ड Gaunpalika
3 Province 3 303 Rasuwa 30302 Aamachodingmo आिाछोमदङिो Gaunpalika
3 Province 3 303 Rasuwa 30303 Uttargaya उत्तिगया Gaunpalika
3 Province 3 303 Rasuwa 30304 Kalika कामलका Gaunpalika
3 Province 3 303 Rasuwa 30305 Naukunda नौकुण्ड Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30401 Ruby Valley रुवी भ्याली Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30402 Khaniyabas खमनयाबाि Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30403 Gangajamuna गङ्गाजिुना Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30404 Tripura Sundari मिपुिािुन्दिी Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30405 Netrawati Dabjong नेिावती डबजोङ Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30406 Nilkantha मनलकण्ठ Nagarpalika
3 Province 3 304 Dhading 30407 Jwalamukhi ज्वालािूखी Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30408 Siddhalekh मिद्धलेक Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30409 Benighat Rorang बेनीघाट िोिाङ्ग Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30410 Gajuri गजुिी Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30411 Galchhi गल्छी Gaunpalika
3 Province 3 304 Dhading 30412 Thakre थाके्र Gaunpalika
38
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
3 Province 3 304 Dhading 30413 Dhunibeshi धुनीबेंशी Nagarpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30501 Dupcheshwar दुप्चेश्वि Gaunpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30502 Tadi तादी Gaunpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30503 Suryagadhi िुयमगढी Gaunpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30504 Bidur मवदुि Nagarpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30505 Kispang मकस्पाङ Gaunpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30506 Myagang म्यागङ Gaunpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30507 Tarkeshwar तािकेश्वि Gaunpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30508 Belkotgadhi बेलकोटगढी Nagarpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30509 Likhu मलखु Gaunpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30510 Panchakanya पञ्चकन्या Gaunpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30511 Shivapuri मशवपुिी Gaunpalika
3 Province 3 305 Nuwakot 30512 Kakani ककनी Gaunpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30601 Shankharapur शङ्खिापुि Nagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30602 Kageshwori Manohara कागेश्विी िनोहिा Nagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30603 Gokarneshwor गोकणेश्वि Nagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30604 Budhanilkantha बुढामनलकण्ठ Nagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30605 Tokha टोखा Nagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30606 Tarakeshor तािकेश्वि Nagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30607 Nagarjun नागाजुमन Nagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30608 Kathmandu काठिाण्डौ Mahanagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30609 Kirtipur मकमतमपुि Nagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30610 Chandragiri चन्द्रामगिी Nagarpalika
3 Province 3 306 Kathmandu 30611 Daxinkaali दमिणकाली Nagarpalika
3 Province 3 307 Bhaktapur 30701 Changunarayan चाँगुनािायण Nagarpalika
3 Province 3 307 Bhaktapur 30702 Bhaktapur भक्तपुि Nagarpalika
3 Province 3 307 Bhaktapur 30703 Madhyapur Thimi िध्यपुि मथिी Nagarpalika
3 Province 3 307 Bhaktapur 30704 Suryabinayak िूयममवनायक Nagarpalika
3 Province 3 308 Lalitpur 30801 Mahalaxmi िहालक्ष्मी Nagarpalika
3 Province 3 308 Lalitpur 30802 Lalitpur लमलतपुि Mahanagarpalika
3 Province 3 308 Lalitpur 30803 Godawari गोदाविी Nagarpalika
3 Province 3 308 Lalitpur 30804 Konjyosom कोन्योिोि Gaunpalika
3 Province 3 308 Lalitpur 30805 Mahankal िहाङ्काल Gaunpalika
3 Province 3 308 Lalitpur 30806 Bagmati बाग्मती Gaunpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30901 Chaunri Deurali चौिंी देउिाली Gaunpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30902 Bhumlu भुमु्ल Gaunpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30903 Mandandeupur िण्डनदेउपुि Nagarpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30904 Banepa बनेपा Nagarpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30905 Dhulikhel धुमलखेल Nagarpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30906 Panchkhal पाँचखाल Nagarpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30907 Temal तेिाल Gaunpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30908 Namobuddha निोबुद्ध Nagarpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30909 Paunauti पनौती Nagarpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30910 Bethanchok बेथानचोक Gaunpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30911 Roshi िोशी Gaunpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30912 Mahabharat िहाभाित Gaunpalika
3 Province 3 309 Kavrepalanchowk 30913 Khanikhola खानीखोला Gaunpalika
3 Province 3 310 Ramechhap 31001 Umakunda उिाकुण्ड Gaunpalika
3 Province 3 310 Ramechhap 31002 Gokulganga गोकुलगङ्गा Gaunpalika
3 Province 3 310 Ramechhap 31003 Likhu Tamakoshi मलखु तािाकोशी Gaunpalika
3 Province 3 310 Ramechhap 31004 Ramechhap िािेछाप Nagarpalika
3 Province 3 310 Ramechhap 31005 Manthali िन्थली Nagarpalika
3 Province 3 310 Ramechhap 31006 Khandadevi खाँडादेवी Gaunpalika
3 Province 3 310 Ramechhap 31007 Doramba दोिम्बा Gaunpalika
3 Province 3 310 Ramechhap 31008 Sunapati िुनापती Gaunpalika
3 Province 3 311 Sindhuli 31101 Dudhauli दुधौली Nagarpalika
3 Province 3 311 Sindhuli 31102 Phikkal मफक्कल Gaunpalika
3 Province 3 311 Sindhuli 31103 Tinpatan मतनपाटन Gaunpalika
3 Province 3 311 Sindhuli 31104 Golanjor गोलन्जोि Gaunpalika
3 Province 3 311 Sindhuli 31105 Kamalamai किलािाई Nagarpalika
3 Province 3 311 Sindhuli 31106 Sunkoshi िुनकोशी Gaunpalika
3 Province 3 311 Sindhuli 31107 Ghyanglekh घ्याङलेख Gaunpalika
3 Province 3 311 Sindhuli 31108 Marin िरिण Gaunpalika
39
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
3 Province 3 311 Sindhuli 31109 Hariharpurgadhi हरिहिपुिगढी Gaunpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31201 Indrasarowar ईन्द्र ििोवि Gaunpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31202 Thaha थाहा Nagarpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31203 Kailash कैलाश Gaunpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31204 Raksirang िाखििाङ्ग Gaunpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31205 Manhari िनहिी Gaunpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31206 Hetauda हेटौडा Upmahanagarpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31207 Bhimphedi भीिफेदी Gaunpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31208 Makawanpurgadhi िकवानपुिगढी Gaunpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31209 Bakaiya बकैया Gaunpalika
3 Province 3 312 Makawanpur 31210 Bagmati बाग्मती Gaunpalika
3 Province 3 313 Chitwan 31301 Rapti िाप्ती Nagarpalika
3 Province 3 313 Chitwan 31302 Kalika कामलका Nagarpalika
3 Province 3 313 Chitwan 31303 Ichchhakamana इच्छाकािना Gaunpalika
3 Province 3 313 Chitwan 31304 Bharatpur भितपुि Mahanagarpalika
3 Province 3 313 Chitwan 31305 Ratnanagar ित्ननगि Nagarpalika
3 Province 3 313 Chitwan 31306 Khairhani खैिहनी Nagarpalika
3 Province 3 313 Chitwan 31307 Madi िाडी Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40101 Chum Nubri चुि नुव्री Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40102 Ajirkot अमजिकोट Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40103 Barpak Sulikot बािपाक िुलीकोट Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40104 Dharche धाचे Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40105 Aarughat आरूघाट Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40106 Bhimsen Thapa मभििेनथापा Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40107 Siranchok मििानचोक Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40108 Palungtar पालुङटाि Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40109 Gorkha गोिखा Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40110 Shahid Lakhan शमहद लखन Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 401 Gorkha 40111 Gandaki गण्डकी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 402 Manang 40201 Narpa Bhumi नापाम भूिी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 402 Manang 40202 Manang Disyang िनाङ मडस्याङ Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 402 Manang 40203 Chame चािे Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 402 Manang 40204 Nason नािो ँ Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 403 Mustang 40301 Lo-Thekar Damodarkunda लो-थेकि दािोदिकुण्ड Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 403 Mustang 40302 Gharpajhong घिपझोङ Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 403 Mustang 40303 Baragung Muktichhetra बािागुङ िुखक्तिेि Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 403 Mustang 40304 Lomanthang लोिन्थाङ Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 403 Mustang 40305 Thasang थािाङ Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 404 Myagdi 40401 Annapurna अन्नपुणम Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 404 Myagdi 40402 Raghuganga िघुगंगा Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 404 Myagdi 40403 Dhaulagiri धवलामगिी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 404 Myagdi 40404 Malika िामलका Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 404 Myagdi 40405 Mangala िंगला Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 404 Myagdi 40406 Beni बेनी Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 405 Kaski 40501 Madi िादी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 405 Kaski 40502 Machhapuchhre िाछापुछर े Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 405 Kaski 40503 Annapurna अन्नपुणम Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 405 Kaski 40504 Pokhara पोखिा Mahanagarpalika
4 Gandaki Pradesh 405 Kaski 40505 Rupa रूपा Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 406 Lamjung 40601 Dordi दोदी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 406 Lamjung 40602 Marsyangdi िस्यामङदी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 406 Lamjung 40603 Kwaholasothar क्व्होलािोथाि Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 406 Lamjung 40604 Madhya Nepal िध्यनेपाल Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 406 Lamjung 40605 Besishahar बेिीशहि Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 406 Lamjung 40606 Sundarbazar िुन्दिबजाि Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 406 Lamjung 40607 Rainas िाइमनाि Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 406 Lamjung 40608 Dudhpokhari दूधपोखिी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40701 Bhanu भानु Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40702 Vyas व्याि Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40703 Myagde म्यागे्द Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40704 Shuklagandaki शुक्लागण्डकी Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40705 Bhimad मभिाद Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40706 Ghiring मघरिङ Gaunpalika
40
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40707 Rishing ऋमषङ्ग Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40708 Devghat देवघाट Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40709 Bandipur बखन्दपुि Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 407 Tanahun 40710 Aanbu Khaireni आँबुखैिेनी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 408 Nawalpur 40801 Gaindakot गैडाकोट Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 408 Nawalpur 40802 Bulingtar बुमलङटाि Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 408 Nawalpur 40803 Baudikali बौदीकाली Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 408 Nawalpur 40804 Hupsekot हुपे्सकोट Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 408 Nawalpur 40805 Devchuli देवचुली Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 408 Nawalpur 40806 Kawasoti कावािोती Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 408 Nawalpur 40807 Madhyabindu िध्यमवन्दु Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 408 Nawalpur 40808 Binayi Triveni मवनयी मिवेणी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40901 Putalibaazar पुतलीबजाि Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40902 Phedikhola फेदीखोला Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40903 Aandhikhola आँधीखोला Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40904 Arjun Chaupari अजुमन चौपािी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40905 Bheerkot मभिकोट Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40906 Biruwa मवरुवा Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40907 Harinas हिीनाि Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40908 Chapakot चापाकोट Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40909 Waling वामलङ Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40910 Galyang गल्याङ Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 409 Syangja 40911 Kaligandaki कालीगण्डकी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 410 Parbat 41001 Modi िोदी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 410 Parbat 41002 Jaljala जलजला Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 410 Parbat 41003 Kushma कुश्मा Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 410 Parbat 41004 Phalewas फलेवाि Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 410 Parbat 41005 Mahashila िहामशला Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 410 Parbat 41006 Bihadi मवहादी Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 410 Parbat 41007 Painyu पैयंू Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41101 Baglung बागलुङ Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41102 Kathekhola काठेखोला Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41103 Tarakhola तािाखोला Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41104 Tamankhola तिानखोला Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41105 Dhorpatan ढोिपाटन Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41106 Nisikhola मनिीखोला Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41107 Badigad वमडगाड Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41108 Galkot गल्कोट Nagarpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41109 Bareng विेङ Gaunpalika
4 Gandaki Pradesh 411 Baglung 41110 Jaimini जैमिनी Nagarpalika
5 Province 5 501 Rukum East 50101 Putha Uttarganga पुठा उत्तिगंगा Gaunpalika
5 Province 5 501 Rukum East 50102 Sisne मिसे्न Gaunpalika
5 Province 5 501 Rukum East 50103 Bhume भूिे Gaunpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50201 Sunchhahari िुनछहिी Gaunpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50202 Thawang थवाङ Gaunpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50203 Paribartan परिवतमन Gaunpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50204 Gangadev गंगादेव Gaunpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50205 Madi िाडी Gaunpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50206 Triveni मिवेणी Gaunpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50207 Rolpa िोल्पा Nagarpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50208 Runtigadhi रुन्टीगढी Gaunpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50209 Sunil Smriti िुमनल सृ्ममत Gaunpalika
5 Province 5 502 Rolpa 50210 Lungri लुङ्ग्री Gaunpalika
5 Province 5 503 Pyuthan 50301 Gaumukhi गौिुखी Gaunpalika
5 Province 5 503 Pyuthan 50302 Naubahini नौबमहनी Gaunpalika
5 Province 5 503 Pyuthan 50303 Jhimaruk मझिरुक Gaunpalika
5 Province 5 503 Pyuthan 50304 Pyuthan पू्यठान Nagarpalika
5 Province 5 503 Pyuthan 50305 Swargadwari स्वगमद्वािी Nagarpalika
5 Province 5 503 Pyuthan 50306 Mandavi िाण्डवी Gaunpalika
5 Province 5 503 Pyuthan 50307 Mallarani िल्लिानी Gaunpalika
5 Province 5 503 Pyuthan 50308 Airawati ऐिावती Gaunpalika
5 Province 5 503 Pyuthan 50309 Sarumarani िरुिािानी Gaunpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50401 Kaligandaki कालीगण्डकी Gaunpalika
41
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
5 Province 5 504 Gulmi 50402 Satyawati ित्यवती Gaunpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50403 Chandrakot चन्द्रकोट Gaunpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50404 Musikot िुमिकोट Nagarpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50405 Isma ईस्मा Gaunpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50406 Malika िामलका Gaunpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50407 Madane िदाने Gaunpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50408 Dhurkot धुकोट Gaunpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50409 Resunga िेिुङ्गा Nagarpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50410 Gulmi Durbar गुल्मीदिवाि Gaunpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50411 Chhatrakot छिकोट Gaunpalika
5 Province 5 504 Gulmi 50412 Ruru रुरु Gaunpalika
5 Province 5 505 Arghakhanchi 50501 Chhatradev छिदेव Gaunpalika
5 Province 5 505 Arghakhanchi 50502 Malarani िालािानी Gaunpalika
5 Province 5 505 Arghakhanchi 50503 Bhumikasthan भूमिकास्थान Nagarpalika
5 Province 5 505 Arghakhanchi 50504 Sandhikharka िखिखकम Nagarpalika
5 Province 5 505 Arghakhanchi 50505 Pandini पामणनी Gaunpalika
5 Province 5 505 Arghakhanchi 50506 Sitganga मितगंगा Nagarpalika
5 Province 5 506 Palpa 50601 Rampur िािपुि Nagarpalika
5 Province 5 506 Palpa 50602 Purbakhola पूवमखोला Gaunpalika
5 Province 5 506 Palpa 50603 Rambha िम्भा Gaunpalika
5 Province 5 506 Palpa 50604 Bagnaskali वगनािकाली Gaunpalika
5 Province 5 506 Palpa 50605 Tansen तानिेन Nagarpalika
5 Province 5 506 Palpa 50606 Ribdikot रिब्दीकोट Gaunpalika
5 Province 5 506 Palpa 50607 Rainadevi Chhahara िैनादेवी छहिा Gaunpalika
5 Province 5 506 Palpa 50608 Tinau मतनाउ Gaunpalika
5 Province 5 506 Palpa 50609 Mathagadhi िाथागढी Gaunpalika
5 Province 5 506 Palpa 50610 Nisdi मनस्दी Gaunpalika
5 Province 5 507 Parasi 50701 Bardghat बदमघाट Nagarpalika
5 Province 5 507 Parasi 50702 Sunwal िुनवल Nagarpalika
5 Province 5 507 Parasi 50703 Ramgram िािग्राि Nagarpalika
5 Province 5 507 Parasi 50704 Palhi Nandan पाल्हीनन्दन Gaunpalika
5 Province 5 507 Parasi 50705 Sarawal ििावल Gaunpalika
5 Province 5 507 Parasi 50706 Pratappur प्रतापपुि Gaunpalika
5 Province 5 507 Parasi 50707 Triveni Susta मिवेणी िुस्ता Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50801 Devdaha देवदह Nagarpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50802 Butwal बुटवल Upmahanagarpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50803 Sainamaina िैनािैना Nagarpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50804 Kanchan कञ्चन Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50805 Gaidhawa गैडहवा Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50806 Shuddhodhan शुद्धोधन Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50807 Siyari मियािी Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50808 Tilottama मतलोत्तिा Nagarpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50809 Om Satiya ओिितीया Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50810 Rohini िोमहणी Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50811 Siddharthanagar मिद्धाथमनगि Nagarpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50812 Mayadevi िायादेवी Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50813 Lumbini Sanskritik लुखम्बनी िांसृ्कमतक Nagarpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50814 Kotahimai कोटहीिाई Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50815 Sammarimai िम्मिीिाई Gaunpalika
5 Province 5 508 Rupandehi 50816 Marchawarimai िचमवािीिाई Gaunpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50901 Banganga बाणगंगा Nagarpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50902 Buddhabhumi बुद्धभूिी Nagarpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50903 Shivaraj मशविाज Nagarpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50904 Bijaynagar मवजयनगि Gaunpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50905 Krishnanagar कृष्णनगि Nagarpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50906 Maharajgunj िहािाजगंज Nagarpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50907 Kapilvastu कमपलवसु्त Nagarpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50908 Yasodhara यिोधिा Gaunpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50909 Mayadevi िायादेवी Gaunpalika
5 Province 5 509 Kapilvastu 50910 Shuddhodhan शुद्धोधन Gaunpalika
5 Province 5 510 Dang 51001 Banglachuli वंगलाचुली Gaunpalika
5 Province 5 510 Dang 51002 Ghorahi घोिाही Upmahanagarpalika
5 Province 5 510 Dang 51003 Tulsipur तुखल्सपुि Upmahanagarpalika
42
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
5 Province 5 510 Dang 51004 Shantinagar शाखन्तनगि Gaunpalika
5 Province 5 510 Dang 51005 Babai बबई Gaunpalika
5 Province 5 510 Dang 51006 Dangisharan दंगीशिण Gaunpalika
5 Province 5 510 Dang 51007 Lamahi लिही Nagarpalika
5 Province 5 510 Dang 51008 Rapti िाप्ती Gaunpalika
5 Province 5 510 Dang 51009 Gadhawa गढवा Gaunpalika
5 Province 5 510 Dang 51010 Rajpur िाजपुि Gaunpalika
5 Province 5 511 Banke 51101 Raptisonari िाप्ती िोनािी Gaunpalika
5 Province 5 511 Banke 51102 Kohalpur कोहलपुि Nagarpalika
5 Province 5 511 Banke 51103 Baijnath वैजनाथ Gaunpalika
5 Province 5 511 Banke 51104 Khajura खजुिा Gaunpalika
5 Province 5 511 Banke 51105 Janaki जानकी Gaunpalika
5 Province 5 511 Banke 51106 Nepalgunj नेपालगंज Upmahanagarpalika
5 Province 5 511 Banke 51107 Duduwa डुडुवा Gaunpalika
5 Province 5 511 Banke 51108 Narainapur निैनापुि Gaunpalika
5 Province 5 512 Bardiya 51201 Bansgadhi बािगढी Nagarpalika
5 Province 5 512 Bardiya 51202 Barbardiya बािबमदमया Nagarpalika
5 Province 5 512 Bardiya 51203 Thakurbaba ठाकुिबाबा Nagarpalika
5 Province 5 512 Bardiya 51204 Geruwa गेरुवा Gaunpalika
5 Province 5 512 Bardiya 51205 Rajapur िाजापुि Nagarpalika
5 Province 5 512 Bardiya 51206 Madhuwan िधुवन Nagarpalika
5 Province 5 512 Bardiya 51207 Gulariya गुलरिया Nagarpalika
5 Province 5 512 Bardiya 51208 Badhaiyatal बढैयाताल Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 601 Dolpa 60101 Dolpo Buddha डोल्पो बुद्ध Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 601 Dolpa 60102 She Phoksundo शे फोिुन्डो Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 601 Dolpa 60103 Jagadulla जगदुल्ला Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 601 Dolpa 60104 Mudkechula िुड्केचुला Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 601 Dolpa 60105 Tripura Sundari मिपुिािुन्दिी Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 601 Dolpa 60106 Thuli Bheri ठूली भेिी Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 601 Dolpa 60107 Kaike काईके Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 601 Dolpa 60108 Chharka Tangsong छाकाम ताङिोङ Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 602 Mugu 60201 Mugum Karmarong िुगुि कािामिोगं Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 602 Mugu 60202 Chhayanath Rara छायाँनाथ िािा Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 602 Mugu 60203 Soru िोरु Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 602 Mugu 60204 Khatyad खत्याड Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 603 Humla 60301 Chankheli चंखेली Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 603 Humla 60302 Kharpunath खापुमनाथ Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 603 Humla 60303 Simkot मििकोट Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 603 Humla 60304 Namkha नाम्खा Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 603 Humla 60305 Sarkegad िकेगाड Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 603 Humla 60306 Adanchuli अदानचुली Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 603 Humla 60307 Tanjakot ताँजाकोट Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 604 Jumla 60401 Patarasi पातािािी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 604 Jumla 60402 Kanaka Sundari कनकािुन्दिी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 604 Jumla 60403 Sinja मिंजा Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 604 Jumla 60404 Chandannath चन्दननाथ Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 604 Jumla 60405 Guthichaur गुमठचौि Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 604 Jumla 60406 Tatopani तातोपानी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 604 Jumla 60407 Tila मतला Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 604 Jumla 60408 Hima महिा Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 605 Kalikot 60501 Palata पलाता Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 605 Kalikot 60502 Pachaljharana पचालझिना Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 605 Kalikot 60503 Raskot िास्कोट Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 605 Kalikot 60504 Sanni Triveni िान्नी मिवेणी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 605 Kalikot 60505 Narharinath निहरिनाथ Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 605 Kalikot 60506 Khandachakra खाँडाचक्र Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 605 Kalikot 60507 Tilagufa मतलागुफा Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 605 Kalikot 60508 Mahawai िहावै Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 605 Kalikot 60509 Shubha Kalika शुभ कामलका Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60601 Naumule नौिुले Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60602 Mahabu िहावु Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60603 Bhairabi भैिवी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60604 Thantikandh ठाँटीकाँध Gaunpalika
43
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60605 Aathabis आठबीि Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60606 Chamunda Bindrasaini चािुण्डा मवन्द्रािैनी Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60607 Dullu दुलु्ल Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60608 Narayan नािायण Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60609 Bhagawatimai भगवतीिाई Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60610 Dungeshwar डंुगेश्वि Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 606 Dailekh 60611 Gurans गुिाँि Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 607 Jajarkot 60701 Barekot बािेकोट Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 607 Jajarkot 60702 Kuse कुिे Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 607 Jajarkot 60703 Junichande जुनीचाँदे Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 607 Jajarkot 60704 Chhedagad छेडागाड Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 607 Jajarkot 60705 Shivalaya मशवालय Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 607 Jajarkot 60706 Bheri भेिी Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 607 Jajarkot 60707 Nalgad नलगाड Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 608 Rukum West 60801 Aathabiskot अााठमबिकााेट Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 608 Rukum West 60802 Sani Bheri िानीभेिी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 608 Rukum West 60803 Banphikot बाँमफकोट Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 608 Rukum West 60804 Musikot िुमिकोट Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 608 Rukum West 60805 Triveni मिवेणी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 608 Rukum West 60806 Chaurjahari चौिजहािी Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60901 Darma दािाम Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60902 Kumakh कुिाख Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60903 Bangad Kupinde बनगाड कुमपणे्ड Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60904 Dhorchaur मिद्ध कुिाख Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60905 Bagchaur बागचौि Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60906 Chhatreshwari छिेश्विी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60907 Sharada शािदा Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60908 Kalimati कालीिाटी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60909 Triveni मिवेणी Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 609 Salyan 60910 Kapurkot कपुिकोट Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 610 Surkhet 61001 Simta मिम्ता Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 610 Surkhet 61002 Chingad मचङ्गाड Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 610 Surkhet 61003 Lekbeshi लेकबेशी Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 610 Surkhet 61004 Gurbhakot गुभामकोट Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 610 Surkhet 61005 Bheriganga भेिीगंगा Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 610 Surkhet 61006 Birendranagar बीिेन्द्रनगि Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 610 Surkhet 61007 Barahatal बिाहताल Gaunpalika
6 Karnali Pradesh 610 Surkhet 61008 Panchapuri पञ्चपुिी Nagarpalika
6 Karnali Pradesh 610 Surkhet 61009 Chaukune चौकुने Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 701 Bajura 70101 Himali महिाली Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 701 Bajura 70102 Gaumul गौिुल Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 701 Bajura 70103 Budhinanda बुढीनन्दा Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 701 Bajura 70104 Swami Kartik Khapar स्वामिकामतमक खापि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 701 Bajura 70105 Pandab Gufa जगन्नाथ Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 701 Bajura 70106 Badimalika बडीिामलका Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 701 Bajura 70107 Khaptad Chhededaha खप्तड छेडेदह Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 701 Bajura 70108 Budhiganga बुढीगंगा Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 701 Bajura 70109 Tribeni मिवेणी Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70201 Saipal िइपाल Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70202 Bungal बंुगल Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70203 Surma िुिाम Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70204 Talkot तलकोट Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70205 Masta िष्टा Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70206 Jaya Prithvi जयपृथ्वी Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70207 Chhabis Pathibhera छब्बीिपामथभेिा Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70208 Durgathali दुगामथली Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70209 Kedarsyu केदािसु्य Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70210 Bitthadchir मबत्थडमचि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70211 Thalara थलािा Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 702 Bajhang 70212 Chhanna छान्ना Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 703 Darchula 70301 Vyans ब्ाँि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 703 Darchula 70302 Duhu दुहु Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 703 Darchula 70303 Mahakali िहाकाली Nagarpalika
44
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
7 Sudurpashchim Pradesh 703 Darchula 70304 Naugad नौगाड Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 703 Darchula 70305 Api Himal अमप महिाल Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 703 Darchula 70306 Marma िािाम Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 703 Darchula 70307 Shailyashikhar शैल्यमशखि Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 703 Darchula 70308 Malikarjun िामलकाजुमन Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 703 Darchula 70309 Lekam लेकि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70401 Dilashaini मडलाशैनी Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70402 Dogdakedar दोगडाकेदाि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70403 Purchaundi पुचौडी Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70404 Surnaya िुनमया Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70405 Dasharath Chand दशिथचन्द Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70406 Pancheshwar पञे्चश्वि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70407 Shivanath मशवनाथ Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70408 Melauli िेलौली Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70409 Patan पाटन Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 704 Baitadi 70410 Sigas मिगाि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 705 Dadeldhura 70501 Navadurga नवदुगाम Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 705 Dadeldhura 70502 Aamargadhi अििगढी Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 705 Dadeldhura 70503 Ajaymeru अजयिेरु Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 705 Dadeldhura 70504 Bhageshwar भागेश्वि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 705 Dadeldhura 70505 Parashuram पिशुिाि Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 705 Dadeldhura 70506 Aalitaal आमलताल Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 705 Dadeldhura 70507 Ganyapadhura गन्यापधुिा Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 706 Doti 70601 Purbichauki पूवीचौकी Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 706 Doti 70602 Sayal िायल Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 706 Doti 70603 Aadarsha आदशम Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 706 Doti 70604 Shikhar मशखि Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 706 Doti 70605 Dipayal Silgadhi मदपायल मिलगढी Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 706 Doti 70606 K.I. Singh केआईमिंह Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 706 Doti 70607 Bogatan बोगटान Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 706 Doti 70608 Badikedar बड्डी केदाि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 706 Doti 70609 Jorayal जोिायल Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70701 Panchadewal Binayak पञ्चदेवल मवनायक Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70702 Ramaroshan िािािोशन Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70703 Mellekh िेले्लख Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70704 Saphebagar िाफेबगि Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70705 Chaurpati चौिपाटी Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70706 Mangalsen िंगलिेन Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70707 Bannigadi Jayagad बान्नीगडीजैगड Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70708 Kamalbazar किलबजाि Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70709 Dhankari ढँकािी Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 707 Achham 70710 Turmakhand तुिामखाँद Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70801 Mohanyal िोहन्याल Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70802 Chure चुिे Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70803 Godawari गोदाविी Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70804 Gauriganga गौिीगंगा Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70805 Ghodaghodi घोडाघोडी Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70806 Bargagoriya बगमगोरिया Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70807 Lamki Chuha लम्की चुहा Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70808 Janaki जानकी Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70809 Joshipur जोशीपुि Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70810 Tikapur मटकापुि Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70811 Bhajani भजनी Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70812 Kailari कैलािी Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 708 Kailali 70813 Dhangadhi धनगढी Upmahanagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 709 Kanchanpur 70901 Krishnapur कृष्णपुि Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 709 Kanchanpur 70902 Shuklaphanta शुक्लाफाँटा Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 709 Kanchanpur 70903 Bedkot वेदकोट Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 709 Kanchanpur 70904 Bheemdatta भीिदत्त Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 709 Kanchanpur 70905 Mahakali िाहाकाली Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 709 Kanchanpur 70906 Laljhadi लालझाँडी Gaunpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 709 Kanchanpur 70907 Punarbas पुनवामि Nagarpalika
7 Sudurpashchim Pradesh 709 Kanchanpur 70908 Belauri बेलौिी Nagarpalika
45
Province code
Province District code
District Palika code
Name Nepali Palika type
7 Sudurpashchim Pradesh 709 Kanchanpur 70909 Beldandi बेलडाँडी Gaunpalika
46
cg';"lr # MRCN ;j{]If0f kmf/fd
MRCN v08 sf]8 MRCN ;8s v08sf]
nDafO (lsld )
MRCN ;8s v08sf]
gfd ;j]{If0f ldlt
z'? x'g] r]g]h – -
lsld_ jf
GPS X-coordinate
cGTo x'g] r]g]h
(lsld ) jf
GPS Y-coordinate
GfofF
lgdf{0f (lsld)
k'gM:yfkgf (lsld)
u|fe]lnª
(lsld)
sfnf]kq]
(lsld)
Rf}f8f kfg]{
(lsld)
k'n
(ld) Shj]
(ld) sne6{
(;+Vof)
6]jf
kvf{n (3ld)
47
o; lgb{]lzsfdf k|of]u ul/Psf k|fljlws zAbfjnL / ltgsf] ;+lIfKt ?k
Attribute GIS software df s'g} feature sf] af/]df k|lji6 (Enter) ul/Psf] 8f6f
h;nfO{ tflnsf -6]an_df k|:t't ul/Psf] x'G5
BT Blacktopped -sfnf]kq]_
Built-up area 3gf a:tL lgld{t If]q
Carriageway jfxgky jf k6/L -zf]n8/_ afx]ssf] ;8ssf]] efu
Coding ;+s]lts/0f -sf]l8+u_
Complementary Grants ;dk"'/s cg'bfg
Conditional Grants ;;t{ cg'bfg
Connectivity c? ;8s;Fu hf]l8Psf] cj:yf
Consecutive nuftf/, qmdfut, qmda4
Column sf]nd, :tDek+lQm
CRN Central Road Network -s]G›Lo ;8s ;+hfn _
Data 8f6f, tYof+s
DOLI Department of Local Infrastructure -:yfgLo k"jf{wf/ laefu_
DOR Department of Roads -;8s laefu_
DRCN District Road Core Network -lhNnf ;8s d'Vo ;+hfn_
DTMP District Transport Master Plan -lhNnf oftfoft u'?of]hgf_
ER Earthen Road -sRrL ;8s_
Excel Template PS;n 6]DKn]6
Existing ljBdfg
Feature GIS Software k|of]u u/L b]vfO{g] ef}uf]lns cfs[lt -k|fs[lts / dfgj
lgld{t b'j}_ h:t} ;8s, gbL gfnf, a:tL cflb
Fiscal Equalisation Grant ljQLo ;dfgLs/0f cg'bfg
Funding ljQLo nufgL
GIS Geographic Information System -ef}uf]lns ;"rgf k|0ffnL_
GPS
Global Positioning System -s[lqd e"pku|xsf] ;xfotfaf6 k[YjLsf]
;tx jf o;sf] ghLssf] s'g} a:t'sf] cjl:ylt kQf nfufpg] k|ljlw jf
k|0ffnL_
GPS Point GPS device af6 /]s8{ ul/g] k[YjLsf] s'g} Ps laGb' -:yfg_ h;sf]
cIof+;, b]zfGt/ / prfOsf] ljj/0f lnOG5
GPS Track GPS device af6 /]s8{ ul/g]] s'g} /]vf -nfO{g_
GPS Tracking GPS device af6 /]s8{ ul/g]] k|lqmof
48
GR Gravel -u|fe]n_
Investment Costs nufgL nfut
Investment Needs nufgL cfjZostf
Legend ;+s]t ;'rL
Living document ultzLn jf kl/jt{gzLn jf kl/dfh{gof]Uo b:tfj]h
LRN Local Road Network -:yfgLo ;8s ;+hfn_
MRCN Municipal Road Core Network -ufpF÷gu/kflnsf ;8s d'Vo ;+hfn_
MTMP Municipal Transport Master Plan -ufpF÷gu/kflnsf oftfoft
u'?of]hgf_
NH National Highway -/fli6«o /fhdfu{_
NRRS Nepal Rural Road Standards -g]kfn u|fdL0f ;8s dfkb08_
PCU Passenger Car Units -ofq' sf/ PsfO_
Palika ufpF÷gu/kflnsf
Palika Executive ufpF÷gu/kflnsf kbflwsf/L
PH Provincial Highway -k|fb]lzs /fhdfu{{_
PL Planned -of]hgfs[t_
PR Provincial Road -k|fb]lzs ;8s_
Provincial Transfer k|fb]lzs ljQLo xGtfGt/0f
PRN Provincial Road Network -k|fb]lzs ;8s ;+hfn_
PTMP Provincial Transport Master Plan -k|fb]lzs oftfoft u'?of]hgf_
Province k|b]z
Rank >]0fL, tx
Ranking >]0fLs/0f, :t/Ls/0f
Realignment k'gM /]vf+sg
Rehabilitation k'g:yf{kgf
RR Rural Road -u|fdL0f ;8s_
RRN Rural Road Network -u|fdL0f ;8s ;+hfn_
Section v08
Sectioning v08 v08df laefhg ug]{ -v08Ls/0f_
Shoulder k6/L
Special Grants laz]if cg'bfg
SRN Strategic Road Network -/0fg}lts ;8s ;+hfn_
Standard dfkb08 jf dfgf+s
Status Map l:ylt gSzf
Threshold ;Ldf
Traffic ;jf/L ;fwg
49
Traffic Category ;jf/L ;fwgsf] >]0fL
Traffic Count ;jf/L ;fwg u0fgf -lglZrt ;8s v08sf]] lglZrt ;dodf b'j} tkm{
cfjthfjt ug]{_
Traffic Volume ;jf/L ;fwg ;+Vof
UC Under Construction -lgdf{0ffwLg_
UR Urban Road -zx/L ;8s_
URN Urban Road Network - zx/L ;8s ;+hfn_
VDC Village Development Committee -ufpF ljsf; ;ldlt _
VPD Vehicles Per Day -k|lt lbg ;jf/L ;+Vof _
Weight ef/