muazzez İlmiye Çığ - gılgameş

8/14/2019 Muazzez lmiye - Glgame

1/40

IINDEKILER

BLM SAYFANSZ 2TARIHTE ILK KRAL KAHRAMAN GILGAMES 3Enkidu'nun Bulunusu 7Gilgames ile Karsilasma 11Ejder Humbaba (Huvava) 13Gk Bogasi 18Enkidu'nun Hastalanmasi 21

Sonsuzlugu Arama 26Tufan 31GILGAMES DESTANI'NIN BULUNUSU 37GILGAMES KIMDI? 38DESTANIN YAZILDIGI TABLETLERIN ZETI 38Smerce Olarak Yazilmis Gilgames Destanlari 40


2/40

NSZ

Bu kk kitap, Semerlilerin bundan binlerce yil nce yasamis olan kahraman kraliGilgames'in servenlerini kapsayan bir ykdr. Aslinda bu ykde olan konular,Gilgames'in yasadigi agdan itibaren yzyillar boyunca agizdan agiza getiktensonra ivi yazisiyla destan halinde tabletlere yazilmistir. Kazilardan ikarilan bu

tabletlerin kiriklari ve bozukluklari nedeniyle metnin birok yerinde bosluklarbulunuyor. Bu yzden dis lkelerde bu destanin evirileri genellikle akademikortamda okunmaktadir.lkemizde ilk kez 1942 yilinda, Ankara Dil ve Tarih Cografya Fakltesi SmerolojiProfesr B. Landsberger tarafindan destanin ivi yazili metninden Almancayayapilan evirisini, profesrn tercmani olan Muzaffer Ramazanoglu Trkeye aktar-mistir. Bu evirinin, 1989 yilinda Milli Egitim Bakanligi tarafindan "DnyaEdebiyatindan Semeler" olarak yeniden baskisi yapildi. Kitapta birok yer eksiktir.Bunlarin bir kismi daha sonra esitli yerlerde yapilan kazilardan ikan paralarlatamamlandi. Fakat yine de metnin yzde 60'i eksiktir. Ben, yeni tamamlamalarla birevirisini yapmayi dsndm ve basladim da. Fakat grdm ki, yine metindekieksiklikler, zellikle pek ok tekrar yznden herkes tarafindan siir halinde okunmasisikici, anlasilmasi g olacak. Bunu gz nne alarak destani bir yk seklindeyazmayi denedim. Fena olmadigini grnce devam ettim. Ba-billiler, Sumerceyazilmis tek tek konulan, Akad dilinde bir btn destan haline getirmislerdi. Semerceyazilip destana alinmamis ykleri, XII. tablette yazilanlari ve destanda bulunmayan,fakat Akadca siir halinde yazilmis Gilgames'in dogumunu anla tan yky de ekledim.Destanda Tanrilar ok rol oynuyor, fakat asil konu insan. Bu bakimdan Tanrilari dahaaz meydana ikarmaya alistim. Tanrilar iinde Gilgames'e en yakin olan GnesTanrisi. Yaban adami olan Enkidu, Smer hikyelerinde Gilgames'in yardimcisi,hizmetisi durumunda. Ona karsin Akadca-sinda Gilgames'in can arkadasi. Ben de

ykmde onu arkadas yaptim. Bu yolla Gilgames destaninin tmn ve Gilgames'eait yazilan btn konulari bir araya toplamis oldum.Tutkulari, sevinleri, acilari, umutlan ve hayal kirikliklariyla bugne baglanan tarihinilk kahraman kralini tanitmak amaciyla kaleme aldigim bu yk, amacina ulasirsa nemutlu bana!

Muazzez Ilmiye ig


3/40

TARIHTE ILK KRAL KAHRAMAN GILGAMES

Gilgames, sarayin Firat Nehri'ne bakan blmnde oturmus, nehrin sakin sakin akan sularini,sularin zerinde salina salina gidip gelen tekneleri, yelkenlileri izliyor, bir taraftandsnyordu. Omuzlarina kadar inmis siyah salari, kir dsmeye baslamis sakali ve biyigininssledigi yz. deri elbisesinden aik kalan kol ve bacaklarinin adaleleri, uzun boyu, irigvdesi ile bir taraftan ok yakisikli, bir taraftan ok gl grnyordu. Halki onukendilerinden ok stn ve farkli bulduklarindan, onda bir Tanrisallik var diye dsnms vevcudunun te ikisinin Tanri, te birinin insan olduguna inanmislardi. Bu yzden annesininTanria Ninsun, babasinin da, kendisinden bir nceki Kral Lu-galbanda oldugunu

sylyorlardi.Gilgames, Uruk sehrinin kraliydi. Onun kral olusu hakkinda da garip bir yk vardi. Szdebabasi kendinden iki nceki Uruk Krali olan Emmerkar imis. Bir gn Kral'a bir falci, kizininbir oglu olacagini, bydgnde krali, yani dedesini ldrerek kralligi elinden alacaginisylemis. Bunun zerine Kral, kimseyle beraber olmamasi iin, kizini bir kuleye kapatmis.Disari ikmasini nlemek iin de, yanina bir beki koymus. Bu kadar nlemeye ragmen, kizyine hamile kalmis. Dokuz ay sonra kizin bir oglu olmus. Beki ocugu grnce, Kralkendisini ldrecek korkusuyla ocugu kuleden asagi atmis. O sirada kulenin altindan birkartal uuyormus. ocugun dstgn gren kartal, hemen onu sirtina almis ve bir hurmabahesinin kenarina byk bir dikkatle birakmis; onu birakirken bahivan grms. Neoldugunu anlamak iin yanina yaklasinca gzel bir bebekle karsilasmis. Hemen onu alip evine

gtrms. Karisi ile birlikte "her seyi gren ve bilen" olsun diye ona ayni anlama gelen"Gilgames" adini vermisler. ocuk byyp delikanlilik agina gelince, bahivanin yanindanayrilmis. Dere tepe dz demeden, sehir sehir dolasmaya baslamis. O arada yazi yazmayi,okumayi grenmis. Adina uygun olarak birok bilgi edinmis. Akil soranlara akil vermis, yolsoranlara yol gstermis. Byle dolasirken, bir gn yolu onu Uruk'a getirmis. Uruk, byk birsehir. Sokaklarda hayran hayran dolasirken, onu grenler bir yabanci oldugunu anlayarak,"nereye gidecek?" diye arkasina takilmis. Nihayet sehrin byk Pazar Meydani'na gelmisler.Derken, etrafina halk toplanmaya baslamis. Gilgames, bir heykel gibi durarak gelenlere,gelenler de ona bakiyormus. Sehrin yaslilari aralarinda, "Kralimiz ld. Bir oglu yok. Budelikanli hem iri vcudu, hem yakisikliligi ile tam bize kral olacak gibi. Gelin bunu kralimizyapalim" diye konusmaya baslamislar. Herkes birbirine bu lafi aktarmis. Her duyan bunuonaylamis. Bunun zerine, yaslilar gidip ona kendisini kral yapmak istediklerini sylemisler.Gilgames, hi dsnemedigi byle bir istegi geri evirir mi? Hemen kabul etmis. Bununzerine onu saraya gtrp, giydirip, kusatmislar ve krallik tahtina oturtmuslar.Iste o bylece Uruk Krali oluvermis. Uruk, Smer lkesinin Tufan'dan sonra ilk var olansehirlerinden biriydi. O zamandan Gilgames'e kadar drt kral ynetmis Uruk'u.


4/40

Uruk'un bir de bastanrisi ve koruyucu Tanrisi vardi: Gk Tanrisi An. Smer'de her sehrin birbastanrisi bulunuyordu. Fakat, Uruk'un bir ayricaligi vardi. O da, Smer lkesine bereket vebollugu, sevmeyi sevismeyi, barisi ve savasi getiren, gzeller gzeli Tanria Inanna ve kocasioban Tanrisi Dumuzi'nin burada oturuyor olmasiydi. oban Tanrisi'nin orada bulunmasinedeniyle Smer'in en byk hayvan yetistirme ve toplama merkeziydi Uruk. O yzdenUruk'a "agillar sehri" de denirdi.Buranin halki da ok aliskandi. Zaten atalarinin en byk zelligi de aliskanliklari degilmiydi?

Onlar bu topraklara gelir gelmez, grl grl akan Firat ve Dicle nehirlerinin tasan sularinikanallara alarak, kuru topragi sulamislar, batakliklari kurutmuslar, baglar, baheler yaparakher trl rn yetistirmeyi bilmislerdi. Bugnk Ufuklular da onlarin torunlari degil miydi?Atalarindan grendiklerine yeni buluslar katarak uygarliklarini gelistirmekteydiler.Depolarinda rnleri, agillarinda hayvanlari hep dolu bulunuyordu. Dokuma tezghlarinda,hayvanlarin ynlerinden, bitkilerden elde ettikleriyle en gzel kumaslar dokunuyordu. Bukumaslardan ve deri atlyelerinde terbiye edilmis derilerden yapilan elbiselerin n btnkomsu milletlere yayilmisti.Bu lkeler, retilen bu mallardan alabilmek iin adeta yarisiyorlardi. Uruklu tccarlar,arabalar, tekneler, esek kervanlariyla rettikleri mallari oralara gtryor; bunlara karsilikkendi lkelerinde bulunmayan tas, aga, altin, gms, degerli mallar ve

taslari aliyorlardi.Zengindi Uruk, ok zengin, Gilgames de ok mutluydu. Bu sehrin bilginleriydi ilk yaziyibaslatan; okullar atirip okuma yazma grettiren, bilgileri kil zerine yazdiriplmszlestiren, ilk araba tekerlegi burada meydana getirilmis, ilk saban burada yapilmis,sabana ilk kz burada kosulmustu.Fakat, dost uyur, dsman uyumaz derler ya! Bu zenginligi, bu grkemliligi kiskaniyorduetraflarinda bulunan ilkel halklar.Bunlar yle ilkeldiler ki, ev yapmasini, llerini gmmesini bile bilmiyorlar, etleri ig igyiyorlardi. Byle bilgisiz, byle grgsz olan bu insanlar, zaman zaman srler halindeUruk'a saldirip, yakip yikiyor, kan dkyor, ellerine geeni alip, kaiyorlardi.Gilgames, kral olur olmaz, bu dsmanlarindan sehri koruma altina almayi dsnms ve sehrin

etrafina kalin duvarlar yaptirmayi planlamisti.Iste simdi yaptirdigi duvar btn grkemiyle karsisindaydi. Sehrin epeevre etrafini


5/40

kusatmisti. Sehre girip ikmak iin duvarin esitli yerlerine bakirla kapli agatan yapilmiskalin kapilar konmustu. Artik kolay kolay hibir dsman giremeyecekti bu sehre. Hattayabanci olarak sehre girmek isleyenler, kimlikleri belirleninceye kadar gnlerce, bazenaylarca bekletiliyordu kapilarda.

Bu duvarin yapilmasi hi de kolay olmamisti. Btn sehrin erkekleri gece gndz demedenalismislar, evlerine gidememisler, ocuklar babalarini, kadinlar kocalarini grememektendolayi zlms, aglayip sizlamislardi; ama ne olursa olsun duvar bir an nce bitmeliydi.Gilgames, kimsenin gznn yasina bakmamis, yorgunluk dinlememis, insanlari oturmadanalistirmisti.Fena mi etmisti? Sonunda zerinde arabayla bile gidilecek kadar genis olan bu duvar, kulelerikapilari ile ortaya ikmisti. Artik herkes dsman saldiracak korkusunu yasamadan yatagindarahata uyuyabilecekti. Duvarin saraydan grnm de olduka grkemliydi! Gilgames,byk bir gururla kendi kendine "Duvarin disi bakirla kaplanmis gibi piril piril parliyor.Duvarin zerine ikip gezenler, onun pismis tugladan yapildigini anlayip sasacaklar" diyordu.Kolay miydi o kadar pismis tuglayi yapmak! Kerpici pisirmek iin yiginlarla kamis, baska

lkelerden satin alinan yiginlarla odun kullanilmisti."Duvari grenler, onun bugn yapildigina inanmayacaklar. Temelinin yedi bilge* tarafindan konuldugunudsneceklerdir.

* Smerlilerin inanisina gre. Tufan'dan nce yedi bilge kisi denizden ikip, sehirlere dagilmis ve oralardauygarligi gretmisler insanlara. Tutan kahramani, onlari gemisine alarak kurtarmis ve tekrar sehirlere uygarlikgretmisler.

Halbuki, onu ben yaptim. Ben Kral Gilgames. Iyi ki, onun temeline, bu duvari benimyaptigimi bildiren bir yaziyi degerli mavi tas zerine yazdirip bronz bir kilitle kilitli bakirkutu iine koydurdum. Herkes bilsin bunu benim yaptirdigimi. Hibir kral byle bir duvar

yaptiramaz! Yaptirdigim yalniz o mu? Sevgili Tanriamiz Inanna'nin Eanna Tapinagini daben yaptirmadim mi? O da buradan ne kadar grkemli grnyor" diyordu.Sehir duvarinin disindaki yesil tarlalar, baheler gz alabildigine uzaniyor, sehrin iini detapinaklarin baheleri ve parklar sslyordu.Bu kadar gzellikler arasinda Gilgames bir trl yaptiklariyla yetinmek istemiyordu. O halkiiin daha yararli isler yapabilsin diye, kafasini durmadan yoruyordu."Nasil olsa herkes gibi ben de lecegim. Sonum gelmeden halkimin bu yapilardakialismalarina karsi, onlari mutlu edecek, sevindirecek, ayni zamanda benim adimi daunutturmayacak bir is yapmaliyim" diye dsnp duruyordu.O gn Gilgames'in birdenbire aklina ne yapacagi geliverdi. Evet daha nce bunu neden akiledememisti. Sevgili arkadasi Enkidu'yu agirmak zere yerinden firlar firlamaz onunla burun

buruna geliverdi. Enkidu, Gilgames'in yanina girmek iin salonun kapisina geldiginde,Gilgames'in kendinden gemisesine dsncelere dalmis oldugunu grms, onu budsncelerden ayirmamak iin kapida onu gzlyordu. Gilgames'in yerinden kalkmasiyla o daieriye dalmisti.Gilgames, "Sevgili arkadasim, ne yapacagimi buldum, ne zamandir beni dsndren sorununyanitim simdi, evet simdi buldum" deyince, Enkidu byk bir saskinlik iinde, "Ne imis o,abuk aikla bana!" diye merakla sordu:Gilgames, "Biliyorsun, insanlar durmadan lyor. Bizim ne zaman lecegimizi Tanrilarimiztuglamiza yazmislar. Bu zaman gelmeden nce, lkeme ve insanlarimiza yararli bir is yapmakistiyorum. Hem de bylece ldkten sonra adimin unutulmamasini saglamis olurum" dedi.


6/40

Enkidu, "Ne diyorsun sen?! Sehrimizi koruyacak koca duvari, Tanrilarimizin yikilmistapinaklarini yaptirmadin mi? Onlarla da yetinmedin, gzbebegimiz, gzel Nippursehrimizdeki ulu Tanrimiz Enlil ve onun karisi Tanria Ninlil'in yikilmaya yz tutmusTummal'ini de yaptirdin ya!" dedi.

Gilgames, "Ama onlari ben degil, halkimiz yapti. Onlar bunun iin ne kadar zld ve sikildi,sen bilemezsin!"Enkidu, "Ya dize getirdigin KIS sehrinin krali Agga'ya ne diyelim?!"Gilgames, Agga'nin adini duyunca glmsedi ve onunla olan serveni gzlerinin nne geldi.Kral ona, "Uruk, benim ynetimim altina girecek!" diye haber gndermisti. Bak hele! Kolaymiydi Gilgames gibi bir kralin ve sehrinin baska bir ynetime alinmasi. Yine de Gilgames onakarsi hemen askerlerini toplayip savasa ikmamis, nce halkinin buna ne diyecegini grenip,ona gre davranmayi dogru bulmustu. Bunun iin sehrin yaslilar meclisini toplamis, onlara"Kis Krali Agga sehrimizi ynetimine almak istiyor. Ne dersiniz, savasip zgrlgmzvermeyelim mi, yoksa boyun egip onun ynetimine girelim mi?" diye sordu. Gilgames,onlarin verdigi cevaba sasip kalmisti: "Aman" demislerdi, "savas edip lecegimize, onun

ynetimine giriverelim!" Gilgames, hi beklemedigi bu yanita, "Ne garip" diyordu, "yaslilarlmleri yaklasinca daha ok lmden korkar oluyorlarmis". Gilgames, ayni soruyu genlermeclisine yneltmisti. Onlar hi dsnmeden, "lsek bile savasalim. zgrlgmzkimseye kaptirmayalim" demislerdi. Neyse ki, bir savasa meydan kalmadan, Kral Agga,Gilgames'in byk tepkisi zerine korkarak, sznden dnms, Uruk'un ynetimine gzdikmekten vazgemisti. Gilgames dalmis bunlari dsnrken, Enkidu'nun, "Sen hl neyapmak istedigini anlatmadin?" szleriyle kendine geldi ve hemen yanitladi: "Sedirormanlarini bekleyen canavar (Huvava) Humbaba'yi ldrmek!" Enkidu saskin saskinGilgames'e bakarak. "Hani su lmszlk lkesi denilen yerdeki ejder mi?" dedi. Gilgames,"Iyi bildin, ldrlmesi gereken canavar o! Biliyorsun, lkemizde orman yok. Halkimizgerekli agaci, keresteyi oradan getirmeye alisiyor, ama ejder yznden ormana rahatliklagiremiyor insanlarimiz. Eger gidip o canavari ldrrsek. lkemize rahatlikla kereste getirilir.Binalarimiz, esyalarimiz, teknelerimiz, bol bol yapilabilir. Ayrica byle bir olay adima ad,sanima san katar. Bu kahramanligim kolay kolay unutulmaz" dedi.Saskinligi hl zerinden atamamis olan Enkidu, "Iyi, ama biliyor musun, o canavar o kadarkorkunmus ki, kkredigi zaman yer gk inler, agzindan nefes yerine ates ikarmis. Disleriejderha disi, yz aslan yz gibiymis. Saldirisi bir tufan firtinasina benziyormus. Onunla sennasil basa ikabileceksin?" dedi.Gilgames, "Ama biz beraber olur, el ele verirsek, karsimiza ne iksa onu alt edebiliriz."Enkidu, "Sen onunla bogusurken lrsen, annen kim bilir ne kadar gzyaslari dker, neigliklar atar, dsnmyor musun onu?"Gilgames, "Sen zlme arkadasim! Ben lmeyecegim, annem de benim iin zlmeyecek!Yeter ki, sen benimle gel ve bana yardim et!"Enkidu, "lecegimi bilsem, seni asla yalniz birakmam, arkadasligimiz nerede kaldi!" dedi.Gilgames, Enkidu'nun bu cevabindan ok duygulandi. Arkadaslik bu degil miydi? Ama o,Enkidu'yu buluncaya kadar kendisine byle arkadaslik edecek kimsesi yoktu. Etrafi insan do-luydu, fakat onlarin iinden gcne, kafasina uygun bir arkadas bulamamisti. Koca bir lkesi,grkemli bir sehri, aliskan halki vardi, ama o yapayalnizdi ve bu yalnizlik onu ok mutsuzediyordu. Bu mutsuzluk iinde, bir gn, Tanria Inanna'nin kendi-sine hediye ettigi davulla tokmagi aklina geldi. Onlari hak etmisti dogrusu. Gzel Tanria okzntl olarak, bir gn ona gelmis, bahesindeki huluppu agacini kesmesini rica etmisti.


7/40

Gilgames hemen kosmustu onun bahesine. Grdgne inanamamisti. Agacin kkne ejdergibi koca bir yilan girip yerlesmis, gvdesine Lilit adli cin kurulmus, en tepesine de Anzukusu yuvasini yapmis. Hepsi Tanria'nin agaci kesmesine engel olmus. Halbuki Tanria oagaci Firat Nehri'nde srklenirken grms ve oradan yakalayip getirerek bahesine dikmisti.

Amaci da aga bydkten sonra onu keserek ondan kendisine bir taht, bir krs ve bir yatakyaptirmakmis.Gilgames, korkusuzca agaca yaklasarak yle bir vurus vurmus ki, yuva yapmis olanlar nereyekaacaklarini bilememis, dagilip gitmisler. Gilgames de onu keserek Tanria'ya vermisti.Tanria da ondan istediklerini yaptirdigi gibi artanindan da Gilgames'e hediye etmek zere birdavul ve tokmak yaptirmisti.Ne zamandir onlar bir kenarda duruyordu. Gilgames hemen ikisini de eline alip sokagakosarak var gcyle vurmaya baslamisti davulu. Halk, "Ne oluyor?" diye sokaga firlamisti.Onun pek hosuna gitmisti halkin bu saskinligi: "Kral degil miyim, istedigimi yaparim. Kimsede bana karisamaz" diye, gece gndz davulu almayi srdrnce, halk o kadar rahatsizolmus ki, kendi aralarinda, "Kralimiza kendi gc ve gnlne gre bir arkadas bulunmali ki,

onunla gezip tozsun, glp sylesin ve bizi rahat biraksin" diye bir taraftan konusuyor, birtaraftan da Tanrilara bunun iin yakariyorlardi. En sonunda Gk Tanrisi An, onlarinyakarislarina kulak vermis ve yce Tanria Aruru'ya, "Haydi bakalim Gilgames'i nasilyarattiysan, simdi de gerek vcut, gerek kalp bakimindan ona denk birini yarat!" dedi. Tanriaellerini yikamis, nehir kenarindan bir toprak kil almis, ona bir adam sekli vererek, onu kirlarabirakivermisti.

Enkidu'nun Bulunusu

Bir gn ormanda avlanan bir avci grdgne inanamadi. "Yanlis mi gryorum" diyegzlerini ovusturuyordu. Hayir yanlis degildi. Etrafinda esitli hayvanlarla iki ayak zerinde

yryen, vcudu killarla kapli bir yaratikti grdg. Ne olabilirdi o? Maymunlar da iki ayakzerinde yryebiliyorlardi, ama onlarin kuyruklari vardi. Bu bir maymun olamazdi.Yaratigin yanindaki aslanlar bile onunla tam bir arkadas gibiydiler. Avci, siril siril akanpinarin yakinina hayvanlari yakalamak iin tuzaklar kurmustu. "Nasil olsa su imek iinhayvanlar gelir buraya, onlari bylece yakalarim" demisti.Fakat ne oluyor! Yaratik kurdugu tuzaklari skp skp atmiyor mu? Avcinin agzi aik kaldi.Saskinliktan ne yapacagim bilemedi. Hos, ne yapabilirdi ki, o kadar hayvan ve bu gl yara-tiga! Kendini gstermemeye alisarak izliyordu durumu. Tuzaklar skldkten sonra hepbirden pinara yaklasip su imeye basladilar. Yaratik da ayni onlar gibi su iiyor ve onlar gibiot yiyordu. Avci korkudan tir tir titriyor, yerinden kimildayamiyor, onlari gzlemekten dekendini alamiyordu. Sonunda karar verdi, bu yaratik bir insandi. Evet o bir insandi. Fakat, ne

kadar gl grnyordu. Onunla karsilasacak diye byk bir korkuya kapildi avci. Sessizceoldugu yerde onlarin ayrilmasini bekledi. Hepsi suya kandiktan sonra, geriye dnp geldikleriyne dogru gitmeye basladilar. O da kendini onlara gstermemeye alisip, kosmaya basladi.Oturduklari yere geldiginde nefes nefeseydi. Onu karsilayan babasi, oglunun avdan eli bos,fakat byk bir korku ve saskinlik iinde dndgn grnce, oglunun umulmadik birtehlikeyle karsilastigini tahmin etti. Hemen, "Ne oldu sana? Seni bu kadar korkutan, saskinadndren neydi?" diye sorulan birbiri ardinca siraladi.

Avci. "Baba dur hele kendime geleyim, sana hepsini anlatacagim" dedi. Biraz dinlendiktensonra, byk bir merakla ona bakan babasini daha ok bekletmemek iin grdklerini anlat-maya basladi: "Avlanmak iin tuzaklarini kurmus, onlara yakalanacak hayvanlarigzlyordum. Birdenbire av tuzaklarini kurdugum yere dogru, sr halinde birok hayvaningeldigini grdm. Ortalarinda iki ayak zerinde yryen, sai sakali birbirine karismis,


8/40

vcudu killarla kapli bir yaratik da vardi. Ilk isi, kurdugum tuzaklari bozmak oldu. Sonrapinardan su imeye basladilar. O yaratik da suyu hayvanlar gibi iiyor, otlari onlar gibiyiyordu. Yanindaki hayvanlar ona arkadas gibiydi. Onlari bir agacin arkasina saklanarakizledim. Kanimca o yaratik bir insandi, fakat tam bir yaban insan. ok korktum ondan. Baba,

sen de grsen bana hak verirsin" dedi. Avcinin babasini da byk bir merak sardi. Hemengidip onu grmek istiyordu. Fakat, ertesi gn beklemek zorundaydilar. Ertesi gn baba ogulbyk bir heyecanla yola iktilar. Pinarin yakinina geldiklerinde, avci yine tuzaklarim kurduve kendilerini gstermeyecek sekilde agalarin arkasina saklanarak beklemeye basladilar.Avci birden, "Baba geliyorlar!" dedi. Hakikaten uzaktan bir sr hayvan pinara dogruyryordu. Ikisi birden it ikarmamaya gayret ederek, onlari izlemeye basladilar. Yabanadam, nce yerlere bakarak avcinin kurdugu tuzaklari buldu ve onlari var gcyle bozdu.Sonra hep birden pinara gelip suyu itiler ve byk bir nese iinde geldikleri yere dogrugittiler.Avcinin babasi, "Oglum hakliymissin sasirmakta ve korkmakta. Bu yaratik simdiye kadaresine rastlamadigim bir insan" dedi. Birden adam, "Oglum bak benim aklima ne geldi.

Biliyorsun bizim kralimiz Gilgames'in kendisi gibi gl bir arkadasi yok. Can sikintisindanne yapacagini bilmiyor. Davul ile gece gndz kendisine gre egleniyor, fakat halk bundanok rahatsiz. Bu adam ona bir arkadas olabilir" dedi.Avci. "Baba. nasil olur. bu yaban adami hayvanlarla arkadas olmus. Insanla hi arkadasolabilir mi?""Oglum, hayvanlarla arkadas olabilen, neden insanla olmasin. Yalniz onu egitmek, insan gibiyedirip iirip insanlastirmak gerek.""Babacigim, bunu kim yapabilecek, biz insanlastirabilir mi yiz onu?""Hayir oglum, onu ancak bir kadin egilebilir. Biliyorsun, ocuklari dogduklari andan itibarenanneleri egitir. Konusmayi, yemeyi, imeyi, sevmeyi, glmeyi hep annelerimiz bize gretti.Onun iin bu adami da ancak bir kadin egitebilir." "Baba nereden bulacagiz byle bir kadim?""Oglum, hibir sey bilmiyormus gibi konusuyorsun. Hi Tanriamiz Inanna'nin tapinaginagitmedin mi sanki! Orada bunu yapabilecek birok rahibe var. zellikle erkekleri cinselynden egiten rahibeler bunu mkemmel yapar. Onun iin Uruk'a git. Eanna Tapinagi'ninbasrahibesini bul, durumu ona anlat. O sana egitici bir rahibe verecektir. Simdi hemen yolaik ve gecikmeden byle birini bulup getir" dedi.Avci hemen yola koyuldu. Babasinin dedigi gibi tapinaga gidip basrahibeyi bularak, niingeldigini, ne istedigini bir bir anlatti. Basrahibe biraz dsndkten sonra, "Buldum, bu isi eniyi yapabilecek Samhat'i verecegim sana. O hem gzel, hem akilli, hem de ok gzel lir alarve sarki syler" dedi.Samhat'a haber verildi. Ona durum anlatildi. O hi "yapamam" demeden isi kabul etti. Avcionun hazirlanip gelmesini beklerken, duvarlardaki resimleri, stunlardaki mozaikleri sey-rediyordu. Ne gzel yapilmisti onlar. Duvarlarin alt kisimlari genis serit halinde beyazaboyanmis; onun st kismina kirmizi, sari renklerle hayvan, insan resimleri yapilmisti.Stunlarda esitli mozaiklerin nasil yapildigini daha nce grms, bunun nasil akil edildiginesasmisti. Kil, byk ivi gibi yapiliyor, bas kismi duvardaki resimlerin boyalan gibi sarikirmizi renklerle boyaniyor ve henz kurumayan stunun sivasi iine esitli geometriksekiller verilerek sokuluyordu. Bunun iin binlerce ivi gerekti kuskusuz. Tapinagin duvarlari,stunlari hep kerpiten yapilmisti. Tas yoktu ki bu lkede. Kerpilerin kirli grnsnkapamak iin ne yntemler bulmustu Smer sanatilari. Tapinagin iigidip gelen rahip, rahibeler ve Tanrilara kurban getiren, dua eden insanlarla civil civildi.Rahip ve rahibelerin kendilerine zg giysileri vardi. Gnah ikaran rahiplerin kirmizi

giysileriyle erkeklere cinsel yasami greten rahibelerin basrtleri ok gze arpiyordu.Tanrilara sunulacak bira, sarap, st, yag gibi sivilar kpler iinde siralanmisti bir kenara.


9/40

Boydan boya uzanan bir masanin stne de et, peynir, ekmek gibi yiyecekler konmustu. Onlarbiraz sonra toplaniyor, Tanri heykellerinin nndeki kerpiten yapilmis sunagin zerinekonuyor, daha sonra da tapinagin mutfagina gtrlyordu. Yakilan ttslerin kokulari, uzak-tan uzaga gelen mzik sesleri avciya zamani unutturmustu. Bas-rahibenin bir gen rahibeyle

ona dogru geldigini grnce, hemen ayaga kalkti. Basrahibe, "Samhat, istenileni en iyiyapacak yetenektedir" dedi. Avci Samhat'i grnce, neredeyse dilini yutacakti. Daha evvelgrdg rahibe sanki o degildi. Ne kadar degismisti! nce elindeki koca lire gz takildi.Lirin tellerinin takildigi yerlerin ucunda birer boga basi vardi. Arkasindan rahibeye bir andabasindan ayagina kadar bakti. zerinde insanin gzn alan yesil, kirmizi renklerinkarisimiyla olusmus, omzunun biri aik bir giysi vardi. Tl gibi bir kumastan yapilmis buelbise iinde rahibenin dolgun vcudu oldugu gibi belli oluyordu. Dizlerine kadar iplak olanayaklarina sandalet giymisti. Uzun siyah salarim omuzlarina salivermis, onlari alnindan birbagla baglamisti. Kalin siyah kaslari altinda piril piril parlayan gzleri sanki akil saiyordu.Avci bir an iinde bunlari izlerken, rahibe ona sevecen bir sekilde, "Haydi gidelim" deyince,kendine geldi. Hemen yola koyuldular. Yolda avci olanlari ve kendisini bekleyen grevi

yeniden anlatti. Ayni zamanda bin bir tehlike de olabilirdi. Fakat, Samhat kendinden sonderece emin olarak, "Merak etme, her sey yolunda gidecek" dedi. Rahibe, ne kadar gzeldi, nekadar ekiciydi. Tatli bir gls vardi. Gldg zaman boyanmis gibi olan dudaklariarasindan inci gibi beyaz disleri grnyordu. Avci hayran olmustu ona. Konusa konusayaptiklari uzun bir yolculuktan sonra, avcinin babasinin yanina geldiler. Oradan hep beraberpinarin yanina gittiler.Samhat'i bir agacin altina, pinara gelenler onu grmeyecek sekilde oturttular. Ona en gzelsarkilari alip sylemesini nerdiler. Hava ok gzeldi. Gnes, agalarin arasindan ormanaisiklarini saiyor, kuslar civil civil tyordu. Samhat da lirini aldi ve Tanria Inanna iinyazilmis, onun ask ve sevgilerini dile getiren bir ilahisini alip sylemeye basladi. Samhat'insesi o kadar gzeldi ki, kuslar bile onu dinleyip arkasindan ona civiltilariyla eslik ediyorlardi.Orman bu seslerle inliyordu sanki. Inanilmayacak bir senlik baslamisti.Avci birden babasina "Geliyorlar!" dedi. Onlar da baska bir agacin arkasina gizlenmislerdi.Ortada yaban adam, etrafinda kkl bykl hayvanlar gittike pinara yaklasiyorlardi. Tav-sandan aslana hepsi dost gibiydiler. Yine yaban adam tuzaklari bulmak iin yerleri gzlyor,buldugunu koparip atiyordu. Ne o! Birdenbire yaban adam oldugu yerde kaldi. Neredengeliyordu bu ses? Dinliyordu. Btn hayvanlar da onunla birlikte yerlerinde kadinin gzelsesine karisan lirin melodilerini durup dinlemeye basladilar. Inanilacak gibi degildi durum.Samhat kalin bir agacin arkasinda oturdugundan grnmyordu. Yaban adam merakligzlerle etrafini incelemeye ve sesin geldigi yne dogru yrmeye basladi. Avci ile babasibyk bir heyecan iinde "ne olacak?" diye bekliyorlardi. Acaba bu yaban adam, kadinin elin-den algiyi alip paralayacak ve kadini yere arpacak miydi?Derken adani agacin arkasindaki kadini grd ve saskin saskin ona bakmaya basladi. Ilk kezgryordu byle bir yaratigi! Sonra yavas yavas kadinin yanina yaklasti ve karsisina oturdu.Hayvanlar da onlarin etrafini sardi. Hepsi bu gzel mzigi zevkle dinliyordu. Olacak seydegildi bu! Onlar ne beklemis, ne olmustu. Samhat hi onlari grmemis gibi durmadanaliyor, sarkilar sylyordu. Yavas yavas etraftaki hayvanlar dagilmaya basladi. Fakat yabanadaminin hibir yere ayrilmaya niyeti yoktu. O, o zamana kadar grmedigini gryor,duymadigini duyuyordu. Kadin da bikmadan, usanmadan, yorulmadan algisini aliyor,sarkisini sylyordu. O arada yaban adam, yavas yavas kadinin yanina sokulmaya basladi.Samhat onu hi grmemis gibi davraniyordu. Bir ara, adam iyice kadinin yanina sokuldu.Sonra yavasa kadinin eline elini degdirdi. Samhat, byk bir sefkat ve sevgiyle bakti onun

yzne. Gz gze gelince kadin gld. Adam da glverdi. Samhat lirini birakip onun eliniavucunun iine aldi. Fakat, adamin koca elleri, onun kck elleri iine sigmiyordu; ama


10/40

onun yumusakligi, sicakligi, o zamana kadar duymadigi bir heyecan verdi adama. Iyicekadinin dizinin dibine yanasti ve algisini tekrar almasini isaret etti. Mzik ve kadin, hiumulmayacak sekilde etkilemisti yaban adamini. Kadin alip syledike, o daha oksokuluyordu ona. Bir ara basini kadinin omzuna koydu. O kadar mutlu grnyordu ki! Bunu

gren avci ve babasi ok sasirdilar. Onlarin birbirlerine bu kadar abuk yaklasacaklarini asladsnmemislerdi. Adam ne kadar yaban olursa olsun, onun bir insan tarafi vardi. Artik endiseedecek bir neden kalmamisti. Onun tamamiyla insanlastirilmasi, artik Samhat'in elindeydi.Ona da kuskulan yoktu. Onlari bas basa birakarak oradan ayrildilar.

Samhat lirini yanina koydu ve bu yaban adamina sevgiyle sarildi. Adam da ona sarildi. Birsre byle kaldilar. Artik birbirlerine ok isinmislardi. Yaban adami hayvanlarini unutmus,Samhat'in dizinin dibinden ayrilmiyor, o ne derse onu yapiyordu.Samhat ona "kirlarin adami" anlamina gelen Enkidu adini verdi ve ona nce adini sylemeyigretti. Bundan sonra onun gereginden fazla uzamis saini, sakal ve biyiklarim kesti, killarinitemizledi ve pinarda onu bir gzel yikadi. Getirdigi giysileri giydirdi. O yakisikli, gl birsehir erkegi gibi olmustu. Samhat ona. o Samhat'a bakmaya doyamiyordu. Samhat, Enkidu'ya

nce insan gibi yemek yemeyi, su imeyi, sevmeyi, sevismeyi gretmekle egitime basladi. Buarada konusmayi da gretiyordu. Enkidu, Samhat ne derse, hi karsi ikmadan yapiyordu.Yavas yavas konusmayi grenmeye basladi. Gnler geiyor, Enkidu byk bir dikkatlegretileni greniyordu. ok akilliydi. Bir duydugunu, bir daha hi unutmuyordu. Samhat,onun bu durumuna ok sasiyordu. Bir insanin bu kadar abuk grenip, grendiklerini hiunutmamasi pek olagan grnmyordu ona. Fakat, mademki yle, o da ona her bilgiyigretmek iin elinden geleni yapiyordu. Enkidu kisa srede konusmayi, sevmeyi, sevismeyigrendi. Yasamin kaynagi ekmek, nesenin kaynagi iki diyerek bira, sarap bile iirdi onaSamhat.Artik, Enkidu tam bir sehirli gibiydi. Fakat, sevgili arkadaslari hayvanlar onun budurumundan sikilmis, yanina yaklasmaz olmuslardi. Btn gnleri Samhat ile geiyordu. ok

mutluydu.


11/40

Bir gn Samhat ona, "Enkidu artik bir sehirli gibi oldun. Gzel konusabiliyorsun. Bak,hayvan arkadaslarin senden uzaklasti. Benden baska arkadasin yok. Gel seni gzel Uruksehrimize gt-reyim. Uruk gzellikler ve mutluluklar sehridir. Oranin meydanlarinda esitlialgilar esliginde durmadan sarkilar sylenir, danslar edilir. Insanlarin neseyle attiklari

kahkahalar sokaklarda yankilar yapar. Durmadan festivaller greceksin orada. Gzleri alan gi-yimleri ve ekicilikleriyle gen kadinlar etrafini alacak, gece yataklarina agiracaklar seni.Orada kendin gibi insanlari grecek, onlarla arkadaslik edeceksin. zellikle seni kralimizGilgames ile tanistirmak istiyorum. O ok gl ve yakisikli bir adam. Onun gcne simdiyekadar kimse karsi ikamadi" dedi.Enkidu bunu duyar duymaz, "Ben ona karsi ikarim. Kuskusuz ben ondan ok dahaglym. Hemen gidip onunla karsilasmak istiyorum" diye atildi. Samhat da bunubekliyordu. Ikisi birden yola koyuldular.Bu arada Uruk'ta bulunan Gilgames bir rya grd. Hemen annesine yorumlamasi iin kostuve "Annecigim bu gece garip bir rya grdm, bakalim sen nasil yorumlayacaksin" dedi: Gil-games, ryasini annesine anlatmaya basladi: "Ryamda gkte yildizlar parliyordu. Birdenbire

yildiz gibi bir tas dst nme. Onu kaldirmak istedim, o kadar agirdi ki, yerindenkimildatamadim. Halk onun etrafina toplaniverdi. Herkes onu pyordu. Ben de onun stnebindim. stnden inip onu yine kaldirmaya alisirken, etrafima toplananlar hemen banayardim ettiler. Hep beraber kaldirip onu sana getirdik, fakat sen onu benimle bir tuttun."Annesi, "Oglum gkten bir yildiz gibi nne dsp yerinden kimildatamadigin, herkesinptg, senin de zerine bindigin ve halkla birlikte bana getirdigin ve ben onu seninle birtuttugum tas, sana senin kadar gl ve ayarinda bir arkadas gelecegini; onu seninle birtutmam da onu senin kadar sevecegimi gsterir" dedi.Arkasindan Gilgames bir rya daha grd. Yine annesine gidip, "Annecigim, bu geceryamda Uruk'un pazar yeri meydaninda son derece byk bir balta duruyor, etrafinatoplanmis insanlar da ona bakiyordu. O benim ok

hosuma gitti. zerine bindim. Sen de onu benden ayirmadin. Ne anlama geliyor acaba burya?" dedi.Annesi, "Oglum, bu ryana gre de sana yakinda iyi bir arkadas gelecek. Onunla tanisacak,onu ok seveceksin. O da seni sevecek, kardes gibi olacaksiniz" dedi.Gilgames, annesinin yorumuna sasti. Kim gelebilir, kim onunla arkadas olabilirdi!

Gilgames ile Karsilasma

O gn Uruk'ta byk bir senlik vardi. Btn halk sokaklara dklms neseyle glpsakalasiyor, sarkilar sylyordu. Sehrinmeydanlarinda gsteriler yapiliyor, algilar aliniyor, gen yasli herkes dans ediyor, esitlioyunlar oynaniyordu. nk bugn yeni bir yil baslamisti, zavalli oban Tanrisi Dumuziyeraltindan kurtulup, sevgili, fakat acimasiz karisi Tanria Inanna ile yine birlesecekti. Bubirlesmeyle lkeye bolluk ve bereket gelecek, rnler kat kat artacakti; nasil sevinmesin, nasilmutlu olmasindi insanlar!Samhat nde. Enkidu arkada o kalabalik ve grltnn iine daldilar, onlari grenler birdensessizleserek saskin saskin baktilar ve sonra da arkalarina takildilar. Sehrin pazar meydaninageldiklerinde byk bir kalabalik etraflarini sardi. Halk bir taraftan Enkidu'yu izliyor, birtaraftan konusuyordu:


12/40

"Bu adam kralimiz gl Gilgames'e ne kadar benziyor!" "Ama boyu ondan biraz kisa gibigrnyor." "Kralimiz ondan ok daha gldr." "Ama kralimiz kadar yakisikli.""O ormanda hayvanlarla birlikte yasamis, onlar gibi yiyip imis.""Sylendigine gre hibir hayvan ona fenalik yapmazmis." "Demek hayvanlarla arkadas

olunabiliyormus." "Adini Enkidu koymus Samhat, nasil da abuk egitmis onu.""Anlattiklarina gre hayvanlar gibi yiyip iiyor, konusmayi bilmiyormus.""Bunlari abuk grendigine gre yakisikliligi kadar akillida olmali!""Kralimiz onu grnce ne yapacak acaba?""Hangisi hangisini alt edecek grecegiz.""Bana kalirsa kralimiz ondan daha gl.""Bence Enkidu daha gl ve yakisikli, onda sanki Tanrisal bir gzellik var."Halk bunlari konusurken birden Gilgames grnd yoldan. Belden yukarisi iplak olan irivcudu, gl pazilariyla ne ka-dar da heybetli grnyordu! Halk ona yol verirken seslen kesilmis, merakli gzlerle ne

olacak diye bir Gilgames'e, bir Enkidu'ya bakiyordu. Fakat Gilgames yle dalgindi ki.yrrken sanki etrafindaki kalabaligi grmyor, sesleri duymuyordu.O biraz nce Tanria Inanna'nin tapinagindaki ask odasinda basrahibe Nindada ile geirdigiunutulmaz saatlerin etkisinden henz kurtulamamisti. Ne kadar gzel ve cilveliydi rahibe! Bukadar gzeli ve tatlisiyla karsilasacagim hi tahmin etmemisti. Bembeyaz arsaflarlahazirlanmis yatak, etrafa konmus ttslerin i giciklayan kokulari arasinda o kadinligininbtn hnerlerini gstermeye alismis, Gilgames de erkeklikte ondan asagi kalmamisti.Odalarinin kapisi nnde alinan harp, lir ve teflerin esliginde rahip ve rahibelerin birbirlerinekarsilikli syledikleri cosku, tutku dolu ask sarkilari sevismelerini daha da ok krklemis,doyulmaz zevkler katmisti.Inanna nasil gndermisti sevgili kocasini yeralti dnyasina, diye dsnyordu Gilgames.Tanrianin kizmasi da ne korkuntu! O zaman gz bir sey grmyordu. Neymis kocasininsuu! Karisinin yeraltinda uzun kalmasina, hemen dnp gelmemesine aldiris etmemis,zlmemis, tahtina kurulup oturmus kaygisizca! Tanria bilmeliydi yeraltina giderken oradankolay kolay kurtulamayacagini; fakat o aklina geleni yapar, nn sonunu dsnmezdi.Yeraltindakiler yerine birini vermeden kendisini birakmamislar, o da kocasini verivermistionlara. Eger Dumuzi'nin kiz kardesi rya yorumlayici Tanria Gestinanna olmasaydi, ye-raltindan hi ikamayacakti. Dumuzi, o sevgili kardesinin orada kalmasina nasildayanabilirdi! Dumuzi'yi yakalamaya alisan cinlerin dedigi gibi, hangi kiz kardesin gnlrazi olurdu buna? Gestinanna hemen kosmus Tanrilar Meclisi'ne ve baslamis Tanrilarakardesini yeraltindan kurtarsinlar diye yalvarip yakarmaya; fakat aldirmamis Tanrilar onunyalvarmalarina. En sonunda Tanrilarin onu temelli ikarmayacaklarini anlayinca. Tanria, bukez hi olmazsa onun yerine yarim yil ben kalayim demis yeraltinda. Tanria Inanna dayaptigina biraz pisman olarak Gestinan-na'yi desteklemis, bylece Dumuzi yarim yilyeraltinda kaldik tan sonra, ikip yine karisiyla birlesmeye baslamisti. Her ikisinda o yil kimkral ise o Tanri Dumuzi yerine, bir basrahibe de Tanria Inanna yerine geerek algilar,sarkilar esliginde birlesiyorlardi. Bu yil gveylik sirasi kral Gilgames'teydi.Gilgames bir taraftan bunlari dsnyor, bir taraftan yryordu.Samhat daha Enkidu'ya gelenin Gilgames oldugunu sylemeden o anlamisti onun kimoldugunu. Enkidu yavas yavas Gilgames'e dogru gitmeye basladi. Byk bir heyecankaplamisti ortaligi, kimsede it yoktu. ocuklar bile olduklari yerde sanki ivilenmisgibiydiler. Halk kimildamaya korkuyordu.


13/40

Gilgames ve Enkidu birdenbire ggs ggse geliverdiler. Gilgames onu nemsemeyerekyrmeye devametmek isteyence Enkidu onun yolunu ayagiyla kapadi. Buna birdenbire kizan Gilgames onuitmeye alisti, basaramayinca sarilip yere almak istedi, yine olmadi. Her ikisi birden

birbirlerine sarilip bogusmaya basladilar. Onlar bogusurken yerler titriyordu sanki. Herkesinefessiz birakan bogusma gittike kizisiyor, fakat ikisi de ne yeniyor ne yeniliyordu. BirdenGilgames'in ayagi tkezlendi, izleyenler, Enkidu tam bundan yararlanip onu yere alacak diyebeklerken o Gilgames'in eline yapisarak onu dsmekten kurtarmaz mi? Arkasindan dabirbirlerine sarilip psmeye baslamazlar mi? Iste buna sasmamak elde degildi, herkesin agziaik kaldi.Ikisi de anlamisti birbirlerini yenemeyecegini. Bylece baslamisti onlarin arkadasligi vedostlugu. Birbirleri iin simdi canlarini verebilirlerdi. O gnden sonra Gilgames Enkidu'nunarkadasligiyla can sikintisindan kurtulmus, halk da onun huzuruyla huzur bulmustu.

Ejder Humbaba (Huvava)

Gilgames, Enkidu ile mutluydu, fakat nedense yine yerinde duramiyor, yapacak islerdsnyordu. Bulmustu ne yapacagini simdi. Bu arada Enkidu da yaban yasamindan geldigiiin -Gilgames ile canciger arkadasligina ragmen- cam sikilmaya, basibos dolastigi kirlari,candan sevdigi hayvanlarim aramaya baslamisti. Gilgames'in sedir ormanlarindaki canavarHuvava'yi (Humbaba) gidip ldrme teklifini dsndke, hi de olumsuz bulmamayabasladi. Gilgames'e, "Sevgili arkadasim, canavari ldrme isteginde haklisin. O lrsehalkimiz ondan kurtulacak, sen de sanina san katarak, adini lmsz yapacaksin. Bu ser-'vende ben de seni yalniz birakmayacagim. Fakat, yine de seni tekrar uyarmak istiyorum.Canavar Huvava'nin yasadigi ormana girenler bir daha ikamiyormus. Canavarinkkremesinin bir tufan firtinasi gibi oldugunu, ates saan agzindan her seyi yok eden bir nefes

iktigini syledim sana. Bunlari bilerek, yine gitmek istiyor musun oraya?" dedi.Gilgames, "Bunlari tekrar hatirlattigin iin tesekkr ederim, ama yalniz Tanrilar lmszdr,insanlarin yasam gnleri ise sayili. Yaptiklari gnlk isler ise rzgr gibi geip gider. Halbukibiz canavar ldrrsek, hi olmazsa adimiz yasayacak. Nasil olsa bir gn lecegiz. O yzdenlmden korkmayalim. Ondan korkarsak kahramanlik gcmz nerde kalir? Ben senin nn-den gidecegim, sen bana yalniz, 'korkma, yaklas!' de yeter. lrsem bile, 'Gilgames korkunHuvava ile arpisirken ld' derler ve adim yine unutulmaz" dedi.Bunun zerine ikisi bu savasa gitmek iin silahlar yaptirmak zere ustalara basvurdular. Herbirine esitli agirlikta balta, kili, grz yapmalarini sylediler. Onlar hazirlaninca, bunlariyklenerek Uruk sehrinin meydanina geldiler. Halk onlarin gidecegini duymus, meydanatoplanmisti. Sehrin yaslilari Gilgames'e. ldrmek istedigi canavarin. Enkidu'nun syledigigibi ne kadar korkun oldugunu anlattilarsa da, Gilgames kulak asmadi. stelik gld onlara.Yaslilar onun glmesine aldirmayarak, "Ey kralimiz! Sen gensin. Ayrica senin gibi birkralimizi kaybetmek istemiyoruz. Ne olur gitme!" diyorlardi. Baktilar ki, Gilgames ka-rarindan vazgeecek gibi degil, o zaman, "Enkidu'yu birak, senin nnden gitsin. O yabanolarak byms, dvsmeyi bilir ve seni korur" dediler.Gilgames, "Nasil olur, kendimi kurtarmak iin arkadasimi ne srer miyim, ne dsncesizinsanlar!" diyordu.


14/40

Bu kez genler ortaya atildi. "Biz de seninle gelecegiz" dediler. Gilgames, bakti ki ellerindenkurtulamayacak, onlara, "Aranizda, ldgnz zaman lmnze zlp aglayacak annesi,babasi, esi, ocugu, daha dogrusu aglayacak kimsesi olmayan varsa, onlar gelebilir bizimle"deyince, birka gen ortaya atildi. Gilgames. onlarin hakikaten kendileri iin zlecek

kimseleri olmadigini anladiktan sonra, "Siz de gelebilirsiniz bizimle" dedi ve ellerindekisilahlardan onlara da dagitti.Gilgames, "Gel Enkidu, simdi yola ikmadan nce bilge olan anneme gidelim. O bizeikacagimiz bu yolculuk iin en iyi nerilerde bulunacaktir" dedi. Annesi Tanria NinsunEgal, tapinaginda onlari bekliyordu. Gilgames, annesini grnce, hemen kosup ellerine sarildive "Annecigim, uzun bir yolculuga ikiyorum. Ne kadar gl olursam olayim, bilmedigimbir yola gidecegim ve orada bilmedigim Huvava ile savasacagim. Oraya gidip dnnceyekadar yce Gnes Tanrimiz Samas'i kizdiran bir sey olursa, ne olur siz benim yerime onuteskin ediniz. Eger Huvava'yi ldrp, sedir agalarim kesip getirirsem, btn lke senlikyapsin! Sizin tam gznzn nne bu zaferi belirten bir abide dikecegim. Benden dualariniziesirgemeyiniz!" dedi.

Gilgames'in bu szleri zerine ok duygulanan annesi, ellerini baslarina koyarak, onlarikutsadi ve Enkidu'ya dnerek, "Senin annen baban yok. Seni dogurmadim, ama yine de oglumsayilirsin. Sen kirlarda bydn. Gilgames'ten daha glsndr, onu sana emanet ediyorum"deyince, Enkidu ok hislendi, gzlerinden yaslar akarken, "Beni ogul kabul ettiginiz iin sizene I kadar tesekkr etsem azdir. Gilgames benim kardesim oldu. Onun iin elimden geleniyapacagima, onu geregince koruyacagima, btn kalbimle sz veriyorum. Yalniz, sunusylemeden edemeyecegim. Gilgames, o kadar gl ki, benim yardimima gereksinimduyacagini pek zannetmiyorum" dedi. Ninsun ok sevindi bu szlere ve elinde tuttugu ikikolyeyi boyunlarina takti. Kolyelerin zerine koruma cinlerinin resmi kazilmis, bakirdanaskilari vardi. Onlari takarken, "Bunlar yolculugunuzda size sans getirsin, sizi korusun!" dedi.Ninsun, onlari yolcu ettikten sonra, en gzel elbiselerini giydi. Boynuna degerli taslardanolusan kolyelerini takti. Basina da tacini koydu. Byle sslenip pslendikten sonra, tapinagintepesine ikti. Oradan Gnes Tanrisi'na ttsler yakti ve ellerini ona dogru kaldirarak, "Eyyce Samas! Neden benim oglum Gilga-mes'i byle yerinde duramaz yaptin? Senin izninle o,Huvava'yi ldrmek zere uzun ve tehlikeli bir yolculuga ikiyor. Sana rica ediyorum. Onayardim et, onu koru!" diye yakardi, dualar etti.Gilgames, Enkidu nde, digerleri arkalarinda yola iktilar. Hepsinin sirtinda agir silahlar,ellerinde deri tulumlara doldurulmus bira ve yiyecekler vardi. Bu kadar yk altinda yrmekhi de kolay degildi. Fakat, onlarin bir amaci vardi. Bu amaca ulasmaktan baska bir seydsnmyorlardi. Bu da onlara byk bir g veriyordu.nlerinde asilmasi gereken yedi dag bulunuyordu. Onlar, dagin birinden inip digerine ikiyor,yryorlardi. Aciktiklari zaman oturup yemek yiyorlar, uykulari geldiginde uzanip yatiyor-lardi. Geceleri gidecekleri yollari yildizlara bakarak sryorlardi. Hava biraz bulutlu oluncahangi yne gideceklerinde sasirmamak iin oturup dinleniyorlar, yildizlar grnmeyebaslayinca yollarina devam ediyorlardi.Gilgames'in iinde, btn cesaretine ragmen, "acaba basaracak miyiz?" diye bir endise vardi.O yzden dagin birine iktiklarinda, daga kurban olarak biraz un serpti ve "Ey dag! Bu isi ba-sarip basaramayacagimizi ne olur bana ryamda gster" diye dua etti.Enkidu, rahat uyuyup olumlu rya grsn diye, Gilgames'e yatmasi iin iyi bir yer hazirladi.Gilgames oraya uzanip yattiginda, Enkidu, onun basini dizlerine koydu. Gilgames, yorgun-lugun etkisiyle hemen uykuya daldi. Enkidu da otururken uyumamak iin byk gayretgsteriyordu. Bir ara tam uykuya dalmisken, Gilgames'in sirayip kalkmasiyla hemen uyandi.


15/40

Gilgames, "Sevgili arkadasim, istedigim gibi rya grdm. Yorumu sen yapacaksin" diyeryasini anlatmaya basladi: "Ryamda kirlarda dolasirken bir boga ile karsilastim. Kuyruguile yerlere srtyordu. Gkte bir toz bulutu ykseldi. Ben hemen onun nnde diz ktm. Okolunu bana sardi. Dilim saskinliktan disari ikmisti. O bana tulumdan imek iin su verdi."

Enkidu, "Sevgili arkadasim! Karsilastigin o boga koruyucumuz Gnes Tanrisi Samas'tir. Zordurumumuzda elini bize uzatacak, yardim edecektir. Tulumdan su verilmesi, seninonurlandin-lacagindir" dedi ve "Hi kuskun olmasin, biz bir olduktan sonra, Huvava'yi nasilolsa ortadan kaldiracagiz. lkemizde kimsenin basaramadigini biz basaracagiz" diyeGilgames'i yreklendirdi.Yine yrmeyi srdrdler. Yol o kadar uzundu ki, bir ara .dinlenmek iin uzandiklarindaGilgames firlayarak, "Enkidu yine bir rya grdm. Bakalim bunu nasil yorumlayacaksin?"diye sze basladi: "Derin bir dag dibinde duruyorduk. Hemen dag dirildi. Beni yere yikti. Dagayaklarimi yakaladi ve onlari birakmadi. Biz onun karsisinda dag sinekleri gibi kaldik.Aydinlik kuvvetle parliyordu. Bana bir adam grnd. Memlekette en gzel o idi. O benidagin altina ekti, bana su iirdi. Kalbim ferahladi, ayaklarimi yere degdirdi."

Enkidu. "Sevgili dostum, ok gzel bir rya. Grdgn dag Humbaba'dir. Onu yakalayacagizve ldrecegiz. lsn tarlaya atacagiz. Yarin her sey sona erecek" diyerek ryayiyorumladi.Tekrar dinlendiklerinde, Gilgames. "nc bir rya daha grdm" diye Enkidu'ya ryasinianlatmaya basladi: "Gk grlyor, yer ugulduyordu. Sonra birdenbire her taraf lm sessiz-ligine gmld. Kapkaranlik oldu. Arkasindan byk bir aydinlik grnd. Bir ates alevlendi.Sonra bu az ok beyaz alev do-nuklasti ve ates snd. Etrafta olan her sey kle dnd."Enkidu, "Dostum, btn bunlar Humbaba'yi ldrecegimize bir isarettir" diyerek yorumladiryayi.Fakat, ryayi byle yorumlamasina ragmen, Enkidu'nun iine anlayamadigi bir korku geldi.Gilgames'e ekine ekine, "Sevgili arkadasim, nedenini bilemedigim bir korkuya kapildim.Adeta ayaklarim geri geri gidiyor. Kollarim sanki tutulmus gibi. Halbuki seni asla yalnizbirakmak istemiyorum" deyince, Gilgames hayretle onun yzne bakarak, "Birdenbire neoldu sana byle? Yoksa ryami baska sekilde yorumlayip, bana dogrusunu sylemedin mi?Kendine gel kardesim. Bu kadar yol yrdk. Senin kalbin savasla arparken, neden bukorku? Gel el ele verelim. Biliyorsun ataszmz, 'iki katli ip kopmazmis'. Biz birlikteolunca, karsimiza ne ikarsa alt edecegiz. Korkma ben nden gidecegim. Humbaba'yildrp, Uruk'a dndgmzde, nasil karsilanacagimizi bir dsn" diye onu korkusundankurtarmaya alisti.Enkidu da byle bir korkuya kapilmanin artik zamani olmadigini biliyordu. Kendinitoplamaya alisarak, "Merak etme Gilgames, nasil olsa bu korkuyu yenecegim. Onun iinrahatlikla yolumuza devam edelim" dedi.Yollarda yiyecekleri bitti, hayvanlari avlayip yediler. Biralari bitti, pinarlardan su itiler.Yollar bitmek bilmiyor, bitmedike de onlar sanki daha ok gleniyorlardi.Bir gn bir de baktilar ki, canavarin yasadigi ve korudugu sedir ormanlarinin yaninagelmisler! Ormana yaklastika, sik sedir agalarinin gz alici gzelligine bakakaldilar. Btnhasmetiyle parlayan gnes isinlarini sokmamislardi ormana. Ormanin dis kismi sanki kimsegirmesin diye sik aliliklarla kaplanmisti. Onlarin geldigini canavar anliyor ve Gilgames'edogru yle bir flyordu ki, Gilgames orada uyuyakaldi. Arkadaslari canavarin flemesiyznden onun uyudugunun farkinda degildiler ve "ok yoruldu, birakalim uyusun" dediler.yle derin bir uykuya dalmisti ki, gnler geiyor, onun uyanacagi yok. Nihayet, karar verdileronu uyandirmaya.


16/40

"Gilgames, daha ne kadar uyuyacaksin, uyan ve kalk artik, bizler seni bekliyoruz" diyeuyandirmaya alisirken, o yattigi yerden firlayarak byk bir saskinlik iinde, "Ne oldu bana?Neden uyuyakaldim, neden simdiye kadar beni uyandirmadiniz? Hemen yola koyulalim. Ocanavar ne kadar korkun olursa olsun, yakalayip ldrecegim" dedi.

Ormana geldiklerinde agalar o kadar sikti ki, onlari kesip yol amadan yrmeye imknyoktu. Birlikte gelen genler baltalarla agalan kesip, lkelerine gtrmek zere demetleryapiyorlardi. Yol aip ilerlemeye basladiklarinda Huvava onlarin yaklastigini anlayincakkremeye basladi. Onun kkremesiyle agalar sallaniyor, sanki yer yerinden oynuyordu.Enkidu, "Duyuyorsun degil mi arkadasim canavarin kkre-mesini? Hl korkmuyor musun?"dedi. Gilgames, "Bizi hibir sey korkutamaz, yeter ki, beraber olalim. El ele verince onu ye-necegimizden hi kuskum yok" dedi. Birbirlerine destek olarak yrmeye devam ettiler.Tam o sirada her seyi altst eden bir firtina patladi. yle bir firtina ki, agalardaki dallari,yapraklari koparip yerlere arpiyor, yerdekileri de havalara firlatiyordu. Toz duman, gz gzgrmeyecek hale gelmisti ortalik. Bu kargasalik iinde Gilgames Enkidu'yu yakalayarak,"Sakin bu firtina seni korkutmasin! Bunu Gnes Tanrimiz Samas'in ejderi daha kolay

yakalamamizi saglamak iin gnderdiginden kuskun olmasin!" dedi. Bunda Gilgameshakliydi. nk ejder bu firtinadan saskina dnms, ne yapacagini bilmez halde iken,korkun yz, btn dislerini gsteren agzi ile karsilarina ikivermisti. Onun saskinligindanyararlanan Gil-games'in, firtinanin ugultusunu bile bastiran bir haykirisla ejderin zerineatilmasiyla suratina yumrugunu atmasi bir oldu. Firtinadan sersemleyen ejder beklemedigi buyumrukla yere yikiliverdi. Bunu gren Enkidu, hemen onun zerine atladi ve elinde tuttuguiple onu simsiki bagladi. Bunun zerine Huvava Gilgames'e "Ne olur Gilgames beni birak!Sana hi dokunmayacagim. Insanlara zarar vermeyecegim, onlar istedikleri kadar ormandanaga kesebilirler. Yeter ki beni birak! Senin kulun klen olacagim, yeter ki beni ldrme"diye yalvarmaya basladi.Bu gl, acimasiz grnen Gilgames'in ne de yufka yregi varmis! Hemen Enkidu'yayavasa, "Bak zavalli ne kadar yalvariyor. Bize ve insanlarimiza bir sey yapmayacagina szveriyor. Gel onu ldrmeyelim" dedi.Enkidu buna ok kizdi: "Sen deli misin, inaniyor musun onun szlerine? Adi stnde,canavar! Sylediklerinde durur mu? Eger onu birakirsak, biz dnemeyiz lkemize. Hazirtutmusken elimizden kairmak olur mu? Hemen ldreyim onu" dedi ve kiliciyla bir vurustaldrd. Canavarin basini kesip bir tarafa koydular. Tam torbayi alip yola ikacaklari zamanEnkidu Gilgames'e, "Arkadasim simdi aklima bir sey geldi. Hazir buraya gelmisken ormaninen uzun ve gzel agacini keselim" deyince Gilgames lafinin sonunu beklemeden hemen, "Neyapacaksin onu?" diye soruverdi. Enkidu, "Ondan yce Tanrimiz Enlil'in Nip-pur'dakitapinagina ok grkemli kapi yaptirmak istiyorum."


17/40

Bu neri Gilgames'in hosuna gitti. nk Humbaba'yi ldrdkleri iin Orman'in sorumlusuolan Tanri Enlil'in onlara kizacagindan korkuyorlardi. Ormanin en uzun ve kalin agacini bul-dular. Onu kestiler, yanlarinda gelen genlerin ormana yol amak iin kesip demet yaptiklariodunlarla birlikte Firat Nehri'ne saliverdiler. Nehir onlari Uruk'a gtrecekti.Bu is de tamamlandiktan sonra byk bir zaferle Uruk'a dndler.Onlari merakla bekliyordu Uruk halki. Geldikleri daha uzaktan grlr grlmez,"Geliyorlar!" sz bir anda dalga dalga sehre yayiliverdi. Onlar daha sehir meydaninaulasmadan halk oraya toplanmisti bile. Herkesin merakli gzleri nnde torba aildi. Insanlari

yillarca korkudan titreten, onlari ormana sokmayan canavarin korkun basi ortaya ikti.Halkta byk bir sevin basladi. Herkes birbirine sariliyor, ardindan Gilgames'e kosuyor, onasarilarak, "Sen lkemizin en byk kahramanisin" diyorlardi. Enkidu'ya da ayni gsteriyapiliyordu.Gilgames bylece sehir duvarini ve diger yapilari yaptirdigi iin nl oldugu gibi, canavarikorkusuzca ldrerek lkeyi bu canavardan kurtardigi iin de kahraman olmustu.


18/40

Gk Bogasi

Gilgames artik yalniz halkin degil, Smer Tanri ve Tanrialarinin gznde de bir kahramansayildi. Simdi onun krallik unvani yanina bir de kahramanligi eklenmisti. ok mutluydu

Gilgames; istedigini yapmis, kendi gcn ve korkusuzlugunu kanitlamis, adini komsulkelere kadar duyurmustu. Yaptiklarini tabletlere yazdigindan, belki yzlerce yil sonrayakadar adi srecek, ne kadar lms olsa bile insanlar onu bilecekti. ok mutluydu o!Artik rahat rahat kralligini yapacak, sevgili arkadasi Enkidu ile istedigi gibi yasayacakti.Enkidu onun hem dert hem sevin ortagiydi, ona o kadar alismis, onu o kadar sevmisti ki, birgn bile onsuz kalabilecegini dsnemiyordu. Birlikte geziyor, birlikte avlaniyor, birlikteegleniyorlardi. Hep, "Ne mutlu ki, byle bir arkadasim oldu" diyordu. Onlarin arkadasligidillere destan olmus, uzak lkelere kadar yayilmisti. Aileler ocuklarina, gretmenlergrencilere, yaslilar genlere, "Gilgames ve Enkidu gibi arkadas olun!" diye gt veriyorlardi.Uruk halki da ok rahatti. Artik herkes bayramlarini byk bir neseyle kutluyor, tapinak-lardaki trenleri kairmiyorlardi. O kadar ok trenleri vardi ki, yeni ay gkyznde

grndg, 15 gnlk oldugu ve grnmedigi son gnde yapilan trenler ok zeldi. O gnlerhalk Tanrilara dua eder, adaklar adar veya daha nce adadiklari adaklari getirirlerdi.Tapinaklardaki rahip ve rahibeler esitli algilar esliginde sarkilar syleyerek, danslar ederekTanrilari, dolayisiyla halki eglendirirlerdi.Gilgames ve Enkidu zaman zaman saraydan ikip, arsilari, nehir kenarindaki iskelelerigeziyor; saticilar, tccarlar ve sanatilarla konusup, onlarin dertlerini, isteklerini dinliyorlardi.Her ikisi de yasamlarindan ok memnundu.Mutluluk nedense bazen uzun srmyor, ok gemeden yasami karabulutlar sarabiliyordu.Gilgames ve Enkidu'nun mutluluguna da karabulutlar yaklasmaya baslamisti. Gzeller gzeli,ekici, alimli Tanria Inanna, Gilgames'e daha Huluppu agacini kestirdigi zaman gz koymus-tu. Fakat o siralarda Tanria'nin bir sevgilisi vardi. Bir gn her nedense ona kizmis ve ondanayrilmisti. Gilgames'i, canavari ldrp elini yikadiktan ve kendisine eski dzeni verdiktensonra ilk gren Tanria Inanna oldu. ok yakisikliydi. stelik simdi hem kral, hem de bykbir kahraman.Tanria bir gn en gze arpan giysilerini giydi. Salarinin buklelerini yanaklarina dogruindirdi. Gzlerine srmeler ekti, boynuna esitli degerli taslardan kolyeler takti ve dogruGilgames'e gitti.Gilgames, bu gzel Tanria'yi karsisinda grnce, birden sasirdi. "Bu ulu Tanria nedenbenim ayagima kadar gelsin! Ne yaptirmak istiyor bana!" dedi kendi kendine. Bu Tanria ki,btn Tanrilar ve erkekler ona sahip olabilmek, onunla evlenebilmek iin arkasindan kosuyor,ona yalvarip yakariyorlardi. Herkes onun gzelligine hayran, ekiciligine kurban oluyordu.Gilgames, hemen ayaga kalkarak, ona yer gsterdi ve "Sayin Tanriam! Sizin iin neyapabilirim?" diye sordu. Tanria yle gzel, bir gen kiz gibi yle saf grnyordu ki,Gilgames gzlerini alamiyordu ondan. Tanria, "Gilgames seni ok begeniyorum. Dsndm,tasindim ve seninle evlenmeye karar verdim" deyince, Gilgames beyninden vurulmusa dnd.Tanria ondan her seyi isteyebilirdi, ama evlenmek isteyecegi asla aklina gelmemisti. Nasilolur da, yere gge hkim olduguyla vnen bir Tanria benim gibi bir insanogluyla evlenmekisteyebilir?!" diye hemen aklindan geirdi. Ayrica ona gvenemezdi ki! O ka erkegi bastanikarmis; sonra da onlari bos uval gibi alivermisti. Gilgames, o erkekler gibi olmayi aslaistemiyordu. Fakat, bunu, bu gururla Tanria'ya nasil syleyebilecekti? Onun her dedigi, heristedigi olmaliydi.Gilgames, Tanria'nin gururunu kirmamaya dikkat ederek, en iten, en sevimli sesiyle,

"Tanriam! Bu teklifinizle bana byk bir seref verdiniz, beni onurlandirdiniz. Ben kk birsehrin kraliyim. Siz ise yerin, ggn kraliesisiniz. size nasil koca olabilirim?" diye sze


19/40

basladi. Fakat, Tanria onun konusmasini srdrmesine meydan vermeden sz kendi aldi ve"Gilgames, seninle evlenir evlenmez, hatta daha nce altin ve lacivert tastan bir arabayaptirtacagim ki, bayilacaksin ona! Tekerlekleri piril piril parlayan altindan olacak.

Gl katirlarin ektigi bu araba ile istedigimiz yere gidecegiz. Sen evimize girerken, evin

esikleri ayaklarini pecekler. Krallar, prensesler ve yneticiler nnde sevgiyle egilecekler.Sana daglardan, ovalardan hediyeler yagacak. Ayrica lkemize de bolluk gelecek. Keilerz, koyunlar ikiz doguracaklar. Yk tasiyan esekler yle glenecekler ki, sirtlarindakiagirliklariyla bile kosarken, katirlari geecekler. Boyunduruga takilan kzlerin esiolmayacak. Arabaya kosulan atlarinin n her tarafa dagilacak. Gryorsun ya! Benimle ev-lenmen hem kendin hem de lkemiz iin ok iyi olacak!"Tanria konusurken Gilgames'in aklindan neler neler geiyordu! "Sen!" diyordu "Sen soguktaisitmayan bir rtsn! Sen firtinaya engel olmayan bir kapi, stne rtleni altinda ezen bir filderisi, iindeki kahramanlarin stne ken bir saraysin!"Bunlari neredeyse sesli syleyecekti. Bir taraftan korkuyordu, ya Tanria aklindan geenleriokuyuverirse diye. Ama ona kabul edemeyecegi byle bir evlenme teklifi yaptigi iin kiziyor,

kizginligini onu klten szlerle yenmeye alisiyordu. Bunun iin yine hi durmadan "Sentasiyanin sirtinda eriyen bir ziftsin! Tas duvari atlatan kire, dsmani eken yesim tasi, ayagisikan bir ayakkabisin sen!" diye iinden geirmekten kendini alamiyordu. Byle kt laflarsylenir miydi bu gzel Tanriaya! Ama o, gzelligi kadar acimasiz da olabiliyordu.Evlenmeyi istemeyince kim bilir ondan nasil intikam alacakti!Gilgames, bunlari dsnrken, bir taraftan da Tanria'ya verecegi cevabi hazirlamayaalisiyordu. Tanria Inanna szn bitirince, "Tanriam, vereceklerin son derece degerlibenim iin. Fakat, bunlara karsi ben sana ne verebilirim ki?! Sana uygun olanlari benimverebilmem ise imknsiz!" dedi."Gilgames, ben senden yalniz benimle evlenmeni istiyorum, verdiklerimin karsiligini asla!.."Gilgames, Tanria'yi kirmamak ve kizdirmamak iin ne syleyecegini bir trlkestiremiyordu. nk, biliyordu ki, Tanria ile evlenirse, bir sre sonra diger sevgilileri gibionu da basindan atacakti. Yalniz basindan atsa iyi! Ona baska ktlkler de yapabilirdi. Bunuyzne vursa ok kizabilirdi o. Tanria'ya ne syleyecegini dsnrken, Tanria onavereceklerini tekrar tekrar sayip dkyor, "Seninle evlenirim" demesini saglamak iin onuyle sikistiriyordu ki, Gilgames nihayet baklayi agzindan ikariverdi: "Sevgili Tanriam,biliyorsun, sen sevgililerinden bir sre sonra bikiyorsun. Onlardan kimisini hayvanadndrdn, kimisine agir isler ykledin. Hele zavalli kocan gen Dumuzi'yi yeraltindainlettin. Ben bunlardan hibirisi gibi olmak istemiyor, sana arkadas olarak kalmak istiyorum"deyiverdi.Gilgames, bunlari sylerken, Tanria'nin yz sekilden sekle giriyor, gittike kizdigianlasiliyordu. Gilgames, tam szn bitirdigi an, Tanria byk bir hisimla yerinden firladi ve"Benim gibi bir Tanrianin evlenme teklifini kabul etmemek ha! Olacak sey degil! Sen kimoluyorsun da beni geri evirebiliyorsun! Bunu senin yanina kr birakmayacagim! Bu yaptiginien agir sekilde detecegim sana!" diye byk bir hisimla ayrildi oradan.Gilgames, onun kizacagini tahmin ediyordu, ama bu derece olacagini hi dsnmemisti.Olmustu olan. Sonunu beklemekten baska seenek yoktu. Kizgin Tanria onun yanindan iktive dogruca Gk Tanrisi Amu'ya gitti."Gklerin beyi sevgili babam. Basima gelenleri sorma. Kahraman Gilgames benim evlenmeteklifimi kabul etmedi. Bu olacak sey mi? Ki, gklerin, yerlerin kraliesi olan bana bir lmlnasil 'hayir! diyebilir? Onu muhakkak cezalandirmaliyim! Gilgames'i ve Uruk sehrini yokedecegim. Onun iin ltfen bana gk bogasim gnder!" dedi.

Gk Tanrisi, olanaksiz olan bu istege ne cevap verecekti?! "Kizim" dedi, "eger gk bogasimsana verirsem, lkede yedi yil kitlik olur. Insanlarimiz kitlik yznden lr."


20/40

Inanna, "Sz veriyorum, yedi yil insanlarimiza bolluk getirecegim. Ben Bereket Tanriasidegil miyim?"Gk Tanrisi yine ona vermek istemedi. Bu kez Tanria Gk Tanrisi' na byk bir sirretlikle,"Eger gk bogasim vermezsen, btn lleri yeraltindan ikarip, yasayanlarin basina dertedecegim" diye tehdit etti. Bunun zerine Gk Tanrisi Anu daha fazla dayanamadi, gk

bogasini yere indirip saliverdi.Boga bir taraftan insanlari ldrmeye, diger taraftan ortaligi kirip dkmeye basladi. Gkbogasi byle basibos kalirsa, Uruk'ta her sey yok olacakti. Bunu gren Gilgames Enkidu'ya,"Haydi arkadasim, bu azgin bogaya gcmz gsterelim. Ona bizden baska karsi ikacakkimse yok" dedi. Enkidu, "Haydi arkadasim hcum!.." diyerek ikisi birden boganin zerineatildilar. Neye ugradigim anlayamayan bogayi kiskivrak yakalayarak, kililarinisaplayiverdiler bogaya. Boga cansiz dst yere.Bunu gren Tanria, Uruk duvarina ikarak, "Ggn bogasini ldrmeye cesaret edenGilgames'in vay haline! Ona ok agir bir ceza verecegim" diye bagirmaya basladi. Bunugren Enkidu, fena halde kizdi ve hemen boganin sag kalasini keserek Inanna'ya firlatti vestelik "Imknim olsaydi, seni de byle yapardim!" dedi. Sylenir miydi bir Tanriaya bunlar!

Inanna, ona adanmis kizlari, tapinak genel kadinlarim kalanin etrafina toplayarak hep birden"Alacagin olsun Gilgames, alacagin olsun Enkidu. Bu yaptiginizi burnunuzdan fitil fitil i-karacagim. Kaybiniz ok byk olacak!" diye bagiriyorlardi.


21/40

Gilgames, bunlara hi aldirmayarak silah yapan ustalari agirtarak boganin boynuzunultrd. Her biri mavi tastandi ve 15'er kilo geliyordu. Kalinligi da 50 cm. Ileri 6 gr (1 gr=120 litre) yag aliyordu. O boynuzlari kendi Tanrisi olan Lugalbanda'ya sunmak zeresarayin kraliyet salonuna astilar. Sonra her ikisi de Firat Nehri'ne gidip, ellerini yikadilar.El ele verip Uruk'un meydanina gelince, halk byk bir sevin iinde onlarin etrafinatoplandi. Bununla iki kahraman nlerine n katmisti. Artik onlari ven siirler yaziliyor,

sarkilar syleniyordu. Sehir sevinten cosmustu. Sarayda da byk trenler yapildi. Gilgamesve Enkidu yatak odalarina kendilerini attiklarinda, yorgunluktan bitkindiler. Diger taraftanyine ok byk bir is basardiklarindan dolayi son derece sevinliydiler. Sevinle yataklarindauyuyakaldilar.

Enkidu'nn Hastalanmasi

Ertesi sabah uyandiklarinda Enkidu Gilgames'e gece grdg ryayi anlatti: "Sevgiliarkadasim bu gece tuhaf bir rya grdm. Ryamda Gk Tanrisi Anu, Bilgelik Tanrisi Ea,Hava Tanrisi Enlil ve ggn parlak isigi Gnes Tanrisi Samas toplanmislardi. Tanri Anu,Enlil'e, 'Bunlar gk bogasini ve Huvava'yi ldrdler. Bu yzden ikisinden biri lmeli,

Gilgames lmeli!' dedi. Ona karsi Tanri Enlil, 'Hayir, Enkidu lecek!' diye karsilik verdi.Onun zerine Gnes Tanrisi Samas ortaya atilarak, 'Sedir ormanlarinin canavarini, gk


22/40

bogasini benim emrimle ldrmediler mi, neden susuz Enkidu lecek?!' dedi. Bunun zerineEnlil Samas'a, 'Sen her gn asagi inip onlardan biri gibi oluyorsun, o yzden onlarikoruyorsun. Evet Enkidu lecek!' dedi".Bunlari anlatirken, Enkidu'nun gzlerinden yaslar akmaya basladi. Gilgames de onunlaagliyor, bir taraftan da "Sevgili kardesim, ben sensiz olabilir miyim? Hayir, byle bir sey

olmayacak, sen lmeyeceksin. Sen lrsen, ben ne yaparim? Ryalarda e;rlen her seyikmaz, merak etme" diyor, fakat iin iin de "ya lrse!?" diye zlyordu.Tanria Istar Gilgames'in kendisiyle evlenmek istememesine ve arkadasiyla bogayildrdklerine o kadar kizmisti ki, onun intikamini en kisa zamanda almali ve Gilgames'i canevinden vurmaliydi. Onun Enkidu'ya ne kadar bagli oldugunu biliyordu. En-kidu'yu ondanayirmak byk bir ceza olurdu Gilgames'e. Hemen karar verdi. Enkidu lecekti, ama kendisigibi bir Tanrianin bogasini ldrmeye, hele kalasini da suratina atmaya cesaret eden cezasizkalamazdi. Gilgames, sevgili arkadasindan ayrilarak, Enkidu ise lerek cezalarini bulmaliydi.Enkidu'yu birden ldrmek yerine, yavas yavas, aci ekerek lmesini istiyordu.Enkidu hastalandi. Acilar iinde kivraniyordu. Gilgames, onun basindan ayrilmiyor, onunacilarini nasil yok edecegini bilemiyordu. Hekimler getirtti. Ilalar yaptirtti. Byclere

basvurdu, ama hibirinin etkisi grlmyor, gn getike agirlasiyordu.Bir sabah Enkidu Gilgames'e, "Sevgili kardesim, ben bu gece yine bir rya grdm. Buryaya gre, sen bos yere beni yasatmak iin ugrasiyorsun. Ben lecegimi ryada grdm"dedi ve ryasini anlatmaya basladi: "Gk grlyor, yer inliyordu. Ben yapayalnizdim. Yzsu kusuna, ayaklari kartala benzeyen bir hayvan zerime atildi. Kollarim kus kanatlari gibitylenmisti. O yzme bakti ve beni Yeralti Tanriasi Irkalla'nin karanlik evine gtrd.Oraya giden yoldan asla geri dnlmyordu. O evde olanlar toz ve amur yiyorlar, karanliktaoturuyorlardi. Onlarin kuslar gibi kanattan giysileri vardi. Orada eski krallar, yksek rahipler,rahip yardimcilari, sihir ve by yapan rahipler ve gge ikan rahipler bulunuyordu. YeraltiTanriasi Ereskigal'e, onun dizleri dibinde ktibesi Belit-Seri, elinde bir tableti okuyordu.Bana gre hi de i aici bir rya degil. Ben herhalde dnlmeyen o yere gidecegim" dedi.Gilgames, onu teselli etmeye alisti, fakat sylediklerine kendi de inanmiyordu. Arkadasi onuyalniz birakacakti. Gn getike Enkidu'nun hastaligi agirlasiyordu.Bir gn Enkidu, "Sevgili arkadasim, biliyorum ben lecegim. Yatakta lmek duygusu okkorkun! Savasta lmeyi daha ok isterdim. Savasta lenler, kutsal ve kahraman sayilir.Tanria beni ok fena cezalandiriyor" dedi.Enkidu hastaligi arasinda zaman zaman kendisini yabanliktan kurtarip sehirli yapan avciya,Samhat'a kiziyor, kendisini hayvanlarla beraber basibos ve zntsz yasamaktan Uruk'agetirdigi iin lanetler, beddualar yagdiriyordu.En ilgin olani da, sedir ormanlarindan kesip getirdigi agatan, Nippur'daki Tanri Enlil'intapinagina yaptirdigi kapiya, sanki karsisinda ve canliymis gibi syledikleriydi: "Seni aptal,anlayissiz kapi! Agacini en iyi agatan kesip ta sedir ormanindan getirdim. En iyimarangozlara yaptirdim seni! Seni ta Nippur'a gtrp yerine takdirdim. zerinde dneceginsve taslarina diyecek yoktu. Onlara benim yaptigimi bildirmek iin adimi da kazdirdim.

Bunlari yaparken senin Tanri Enlil yaninda bana yardim edecegini, beni savunacagimsanmistim. Ama ne gezer! Bak yce Tanrimiz Enlil beni ne hale soktu. lmm bekleroldum. Bunun iin simdi imkni olsa elime bir balta alip seni parampara etmek istiyorum.Dilerim benden sonra gelen krallar sana hi deger vermesin! Hatta benim adim bile silinsinsenden!" diyor, bir taraftan agliyordu.Bu kez gzyaslari iinde ellerini Gnes Tanrisi Samas'a kaldirarak "Ey yce Tanrim, sanasevgim ve saygim sonsuzdur. Sikintili gnlerimizde imdadimiza yetistin. Gnderdigin

firtinalar, Humbaba'yi yakalamamiza yardimci oldu. Simdi senden baska bir yardim ricaediyorum. Beni kirlardan, hayvanlarimdan ayiran avci, artik hayvanlari avlayamasin,


23/40

kollarinda g kalmasin, yiyecek bulamasin! Rahibe Samhat'in da kendine zg bir evi,sevecegi bir ocugu olmasin. Yattigi yer sokak, itigi pis su olsun. Insanlar onu asagi grsn,sarhoslar hirpalasin!"Bunlari duyan Gnes Tanrisi Samas, Enkidu'ya, "Niin onlara kiziyor, onlar iin fena seyleristiyorsun benden. Avci seni Sarahat ile tanistirdi. Rahibe Samhat sana kralliga yakisir sekilde

ekmek yemeyi, gnllere nese veren sarap ve birayi imeyi gretti. Sana sahane giysilergiydirdi. En nemlisi seni Gilgames gibi birine arkadas yapti. O simdi seni krallik yatagindayatiriyor. Seni onurlu olarak rahatlatmaya alisiyor. Kendisi de yanindan ayrilmiyor. Seninarkandan btn Uruk halki aglayacak ve yas tutacak. Gilgames'in de seni gnderdikten sonravcudunu killar saracak ve aslan postuna brnerek, llerde dolasacak" dedi.Bunlari duyan Enkidu sakinlesti ve dsnmeye basladi. Gnes Tanrisi'nin dedigi dogruydu.Kirlarda hayvanlarla yasamaya devam etseydi, bunlarin hibiri olmayacak, bir hayvan gibilp kalacak, cesedini hayvanlar paralayacakti.Bunlari dsnnce yaptigi kt dualardan utandi, pisman oldu. Bu kez yine Samas'a "Ne olurulu Tanrim! Beni affet, onlari istemekle byk bir hata yaptigimi anladim. Istediklerimi hiduymamis ol. Yalniz Samhat iin iyi dualar etmek istiyorum. Onu ok sevmistim. Bana tam

bir gretmenlik yapmisti. Aslinda onun hakkini deyemem. Ne olur! Onu krallar sevsin!Delikanlilar onun sevdasina tutulsunlar. Basina lavicert tasindan talarkonsun, hazinelerin kapilari ailsin ona. Ugruna yedi ocuklu kadin bile feda edilsin!"Hastaligi gn getike artan Enkidu bir gn gzlerini bir daha amamak zere kapayiverdi.Gilgames, onu uyandirmak iin neler yaptiysa, o uyanmadi. Gilgames byk bir aciylaarkadasinin stne kapandi. Yedi gn yedi gece kimse onu kaldiramadi. Artik Enkidu'nnvcudu rmeye, burnundan kurtlar ikmaya baslamisti ki, ne yapip edip Gilgames'ikaldirdilar stnden.

Enkidu'nun lm Tanria'nin istedigi gibi Gilgames'i can evinden vurmustu. O kadarsevdigi, her anini birlikte geirdigi biricik kardesi, arkadasi lmst. Ne yapacakti simdi?Gz bir sey grmyor, gece gndz agliyordu. Acisindan gzel giysilerini yirtti, salariniyoldu. Bagirdi, agirdi, hibiri onu geri getiremedi, getiremeyecekti de!Onu teselli etmeye gelen halka ve yaslilara, "Sevgili halkim, dostlarim hepinizi seviyorum,biliyorsunuz. Enkidu, bana candan arkadasti. Bundan dolayi bir kadin gibi agladigim iinayiplamayin beni. Kadin erkek herkesin aci karsisinda aglamaya, sevinmeye, zamanindaglmeye hakki var. Mademki Tanrilarimiz o hissi bize vermis, niin onu kullanmayalim!Enkidu'ya o kadar alismistim ki, o benim iin elimde ok-yay, belimde haner, nmde kalkan,bayramlarin giysisi, bitmez tkenmez bir nese kaynagiydi. O benden alindi. Benim sevgiliarkadasim kirlarda yabane-sekleri, panterler, aslanlarla dolasiyordu. Onunla en zor isleriyaptik. Onunla gk bogasinin, sedir ormanlarinin canavari Huva-va'yi ldrdk. O simdi ylebir uykuya daldi ki, beni duymuyor. Gzlerini amiyor. Kalbine bakiyorum, o arpmiyor"dedi.


24/40

Yine kendini tutamiyor, sylenmesini srdryordu: "Sevgili arkadasim Enkidu iin benimgibi herkes, her varlik yas tutsun! Birlikte gittigimiz yollar, astigimiz daglar, ona annesi gibiolan genis kirlar, panterler, aslanlar, akallar, btn yaban hayvanlari, kenarinda dolastigimizkutsal Ulaya Nehri, suyunu tulumlarimizla Tanrilara sundugumuz saf Firat Nehri, Huvava'dankurtardigimiz Uruk halki, bira yapanlar, yiyecek hazirlayanlar hepsi aglasin, yas tutsun! Agityapan rahipler senin iin salarini yolsun! Duyun ey Uruk halki! Sevgili arkadasim Enkidu

iin yaptigim agidi! Iim yaniyor, ne zormus arkadas, dost acisi ekmek! Onun acisiniunutmak iin salarimi koyuvererek, bir aslan postu giyip kirlara kendimi atmaktan baska aregremiyorum" diyordu.

Bu agitlar, sylenmeler arasinda Gilgames'in aklina kendisini biraz olsun sakinlestirecek birfikir geliverdi. Evet, bunu daha nce neden dsnememisti! Hemen yontuculari, heykelyapanlari, bakircilari, kuyumculari agirdi.Onlara "Sevgili arkadasim, kardesim Enkidu'yu daha sonraki kusaklarimiza da tanitmak is-

tiyorum. Onun iin sizden ricam, onun bir heykelini, yontusunu yapmaniz. Ama yle birheykel ki, derisi tm altindan, ggs kismi lacivert tasindan olacak. Onu herkesin grebilecegibir yere dilemelisiniz. Uruk'a gelenler nce onu grmeli, ayaklarim pmeli! Vakit geirmedenhemen ise baslayin!" diye emir verdi.


25/40

Gilgames ne yaparsa yapsin yine de Enkidu'nun acisindan bir trl kurtulamiyordu. Ne olurduonu bir daha grebilsem, diyordu. Sanki bir daha grse btn acilarini unutacakmis gibi geli-yordu. Birden aklina, gidip Tanrilarimiza yakarayim, belki onu bir daha grmeme yardim

ederler, diye bir fikir geldi. nce Tanrilarin babasi Enlil'e basvurdu, o aldiris etmedi. AyTanrisi Nanna'ya anlatti derdini, o da kulak asmadi. En sonra "Bunun aresini bulabilecek tekTanri Bilgelik Tanrisi Enki olmali. O insanlara yardim etmeyi bilir ve sever. Bana da sevgiliarkadasimi bir kerecik olsun tekrar gsterebilir" diye dsnd ve hemen onun Eridu'dakisualti sarayina gitti ve ona yana yakila derdini anlatti. Bilgelik Tanrisi Enki, "Benden yle biristekte bulunuyorsun ki, benim yapmama olanak yok. len birini ben nasil canlandirabilirim?Yeraltindan ikma izni yalniz oban Tanrimiz Dumuzi'ye verildi. Fakat o bir Tanri. yleoldugu halde ancak alti ay yeryznde kalabiliyor" dedi.Gilgames bunlari duydugu halde, yine Tanri'nin yakasini birakmiyor, durmadan yakariyor,"Onu ne olur bir kez daha grebilsem!" diyordu. Tanri Enki uzun uzun dsndkten sonra,"Eger Gnes Tanrisi Samas yeraltina bir delik aarsa oradan Enkidu'nun glgesi ikabilir,

ama yalniz kisa bir sre iin" dedi.Gilgames bunu duyunca, sanki hemen olmus gibi heyecanlandi ve gzlerinden yaslar akarak,"Yalniz glgesi, yalniz kisa bir zaman iin de olsa raziyim, yeter ki, onu bir daha greyim"diye boynunu bkerek yalvardi. O kadar iten sylyordu ki bunlari, Tanri Enki dayanamadive onu saglamaya alisacagina sz verdi ve sznde durarak Gnes Tanrisi Samas'in yeraltidnyasinin gansir kapisini amasini ve Enkidu'nun glgesinin yeraltindan ikmasini sagladi.Iki arkadasin byk bir sevgi ve hasretle birbirlerini kucaklamalari grlecek gibiydi. Ikisi degzyaslariyla birbirlerini durmadan pyorlardi. Bu bulusma ne yazik ki ok uzunsrmeyecekti. Gilgames bu arada yeraltinda neler oldugunu grenmek istiyordu. Onun iin"Sevgili arkadasim ne olur bana yeralti dnyasindan sz et! Neler var orada? Nasil bir yasamsryorsun orada?" diye sordu. Enkidu'nun nese dolu yz soldu. Gzlerinden yaslar yenidenbosandi. Onlari silmeye alisirken "Sevgili kardesim, hatirlatma bana onlari, syletme beni!Grdklerimi anlatirsam dayanamaz aglarsin, su kisacik bulusmamizda seni onlarla zmekistemiyorum" dedi. Bu szler Gilgames'! daha ok meraklandirmisti. Ne olursa olsundinlemek, onunla her znty paylasmak istiyordu. Bu nedenle Enkidu'yu anlatmasi iinyeniden sikistirmaya basladi. Enkidu daha fazla susamayacagini anladi ve "Sevgili kardesim,elimi srmeye kiyamadigim o gzel vcudumu simdi yeraltindaki bcekler, kurtlar eski birgiysi gibi kemirip yiyorlar. Begendigin, sevgi ile oksadigin basim bir amur teknesine dnd.Oradakilerin gidasi toz, toprak." Gilgames bunlari dinlerken byk bir rperti geirdi.Arkadasi iin zlrken birden kendi lm geldi , aklina ve hemen "Ben de mi yleolacagim lnce, hayir ben lmemeliyim, ne yapip yapip lmszlg bulmaliyim" diye ge-irdi aklindan. Enkidu onun dstg dalginligin kendisi iin olan zntsnden oldugunudsnerek konuyu degistirdi. "Biliyor musun Gilgames, orada ilk grdgm, BitkilerTanriasi Ninazu idi. O, yerde iriliplak yatiyordu. O kadar gzeldi ki, ggsleri mermerdenyapilmis birer vazo gibi hi kirisiksiz, dmdz grnyordu. Ona ne kadar dokunmak istedim,ama dogrusu korktum. Birisi iviye asilmis duruyordu. Eger yaptigi gnahlardan pismanlikduysa imis, ividen kopup dsecekmis, ama inadindan aldirmiyormus. Eceliyle lenleryataklarinda yatip soguk su iiyordu. Savasta lenlerin de anasi, babasi, karisi onun iinalisiyordu."Gilgames, "Desene orada da bir baska trl yasam var!" "yle sevgili arkadasim. ok ogluolup da lenlerin isleri is. Bes oglu olan, iyi bir ktip gibi kollan aik saraya adalet gtryor;alti oglu olan saban sren gibi kalbi neseli; yedi oglu olan ise Tanri'ya yakin biri gibi duruyor.

En zavallilar da kirda lp de gmlmemis olanlar. Onlarin glgeleri hi rahat edemiyor."Enkidu szlerini bitirir bitirmez birlesme srelerinin tamamlandigi bildirildi. Her ikisi yeniden


26/40

kucaklastilar, gzyaslari iinde birbirlerinden, bir daha bulusamamak zere ayrildilar.Gilgames'in derdi yeniden tazelenmis, stne bir de lm korkusu gelmisti. "Ben delmemeliyim, ne yapip yapip lmszlg bulmaliyim" diyordu.

Sonsuzlugu Arama

Gilgames, kendisini kirlara atti. Artik agladigim kimse grmeyecek, yreginin acisiyla attigiigliklari kimse duymayacakti. Bu acilar iinde bir taraftan da, "Ben de Enkidu gibi lecekmiyim? lmden korkuyorum. Evet, korkuyorum. Bir zamanlar lm istemeyerekzgrlklerini feda etmeye kalkan yaslilara ne kadar sasmis ve ayiplamistim. Simdi ben deonlara benze-dim" diye dsnyor, kirlarda basibos dolasiyordu.Artik arkadasinin lmn bir yana birakmis, kendi lmn dsnr olmustu.lmszlgn bir aresi olmaliydi.

ok ok eski aglarda, Tanrilarin insanlari yok etmek iin yaptiklari tufandan sonraUtanapistim (Sumercesi Zivsudra) adli birinin lmszlg elde ettigini duymustu. Gidip onu

bulmali, o nasil lmsz olduysa onu grenmeliydi. Halbuki, sylendigine gre, o okuzaklarda, gidilmesi olanaksiz olan Tanrilar bahesinde yasiyordu.Simdi onun akli fikri ona nasil ulasacagindaydi. Bir gn karar verdi. Ne olursa olsun, onugidip bulacakti. O, olmayacaklari basarmisti. Bunu da basaracakti. nk, basarmayimuhakkak istiyordu.zerine aslan postu, ayaklarina sandaletlerini giydi; eline bir dernek, beline bir haner aldi.Sirtina bira tulumunu yklendi.

Kimseye grnmeden gizlice yola ikti. Yola ikmadan nce o degerli kaplar iinde GnesTanri ve Samas'a bal ve tereyagi sundu. Ona, kendisine yardim etmesi iin dualar etti. Artikne krallik, ne saray, ne gzelim Uruk sehri, ne de onu siirleriyle, sarkilanyla gklere ikaran

halki gzne grnyordu. Insanlar da Tanrilar gibi lmsz olmali, sevdiklerindenayrilmamaliydi. Bunun iin Utanapistim'e ulasmasi gerekiyordu Gilgames'in, "Ona ulasir,lmszlgn gizemini grenirsem, hem insanlarimi lmszlge kavustururum hem dekahramanligim stne kahramanlik katar, Tanrilar gibi sonsuza dek yasarim" diyordu.Uruk kapisindan ikarken, bekilerin kendisini tanimamalari ve grmemeleri iin bykgayret gsterdi. Smer lkesinin yollari dmdz ve yapiliydi. Ova yesillikler, baheler,tarlalarla kapliydi. Bu yesillikler arasinda yrmek, ona byk zevk veriyordu. Ne gzeldionun lkesi!Fakat, zaman getike yol-iz bulunmayan tepelere tirmanmaya basladi. Gndzlerialabildigine sicak, geceleri de soguktu. O, gece gndz, soguk sicak demeden yrmekistiyordu. Fakat, bazen gcnn sonu geliyordu. O zaman bir aga kovuguna, bir kaya dibineveya buldugu bir magaraya girip uyuyup dinleniyor, kendine gelir gelmez yine yrmeyebasliyordu. Yanindaki yiyecekler iecekler bitmisti. Bazen yaban agalarindan kopardigimeyveleri, bazen avladigi hayvanlari yiyordu. Fakat, yerine bir an nce varmak iinyiyeceklerle vakit geirmek istemiyor, genellikle a geziyordu. Hayvanlari da avlamakistemiyordu. "Kendim lmek istemezken, neden bunlari ldryorum?!" diye kiziyordukendine. Bir taraftan Tanri ve Tanrialara atiyordu. "Mademki, onlar bizi yarattilar, nedenldryorlar? Neden insanlara aci ektiriyorlar? Bir insani baskasini ldrnce cezalan-diriyorlar; Tanrilar ise istediklerini ldryor, istedikleri zaman sehirleri yakip yiktiriyorlar.Rzgrlar, firtinalar, yagmurlar ve taskinliklar veriyor, tufan ile yarattiklarini yok ediyorlar.Bu yaptiklarindan dolayi onlari cezalandiran da yok?!" diye dsnyordu. O kadar aresizdi

ki, kimi sulayacagini, kime atacagini bilmiyordu. Daglara tirmanirken, kayalarda elleriyaralaniyor, bu arada onlari da iyi etmeye alisiyordu.


27/40

Daglardan asagi derin vadilere inmek de ok zordu. Her an ayagi kayip yuvarla-nabilirdi.st basi perisan bir haldeydi. Sai sakalina karismaya baslamisti. Yolda rastladigi hayvanlarbile ondan korkarak kaiyordu.Bir gn gnesin zor girdigi bir ormana daldi. Agalar o kadar sikti ki, yol aarak glkle

yryordu. Birden karsisina koca yelesiyle bir aslan ikmaz mi? Iste bunu hi dsnmemisti.Bir an ne yapacagini bilemeden oldugu yerde kaldi. Acaba aslan zerine atilacak miydi veyadiger hayvanlar gibi ondan kaacak ya da aldiris etmeden yoluna devam edecek miydi? He-men, "Enkidu olsaydi, belki de ona arkadaslik ederdi?" diye dsnd. Aslan da ne yapacaginakarar vermek ister gibi bir an durarak Gilgames'e bakti ve birden saldirdi ona. Gilgamesaslanin durusundan bir saldiriya hazirlandigini hemen anlamis, kendisini toparlamis, karsilikvermek zere o da hazirlanmisti. Aslanin saldirmasiyla, Gilgames'in canavari ldren o glyumrugu aslanin alnina gelince, aslan sarsildi ve yere dst. Gilgames onun bu durumundanyararlanarak ikinci, nc yumruklarini indirince, aslan gsz olarak yere yigildi;kalkamadi ve kendinden geti. Gilgames, onun artik kalkamayacak hale geldigini grnceldrmeye kiyamayarak yoluna devam etti.

Bir gn bir de bakti ki, sipsivri iki dag karsisinda. Ne kadar da birbirlerine benziyorlardi. Buyzden onlara ikiz dag anlamina gelen Masu adini vermislerdi. Gilgames, durdugu yerdendaglari incelemeye basladi ve "Bu daglarin tepesine kadar mi ikmam gerekecek veya dahaasagilarda geit yollari bulacak miyim" diye dsnyordu. Yavas yavas tirmanmaya basladi.Asagisi da o kadar derin grnyordu ki, bir hayli yol alip, yukariya iktigi zaman karsisinabyk bir kapi ikti. Kapinin nnde akrebe benzeyen, baslari gge uzanmis, ayaklari yerindibine batmis gibi grnen iki adam duruyordu. Onlar, dogusundan batisina kadar gnesiizliyorlardi.


28/40

Gilgames onlari grnce birden ne yapacagini sasirdi. yle korkmustu ki, oldugu yerdeakilmis gibi kaldi. Bir tarafa kimildayamiyordu. Bir ara kendini topladi ve gayet saygiliolarak onlarin nnde egildi. O sirada akrep adam karisina seslendi: "Hanim, bak bize birigeldi. Onun vcudunda Tanri eti var" deyince, karisi ieriden "Biliyorum, onun te ikisiTanri, te biri insandir" dedi. Bunu duyan Gilgames sasirdi. Nasil biliyorlardi bunlari? Odsnrken, akrep adam ona, "Tanrilardan olan sen! Bu uzun yolculuga iktin! Niin buralarakadar byk glklere katlanarak geldigini grenmek istiyorum" dedi. Gilgames, "Tanrilarin

arasinda yasayan Utanapistim'i grecegim ve ona lmszlg nasil bulacagimi soracagim"dedi. Akrep adam gld: "Simdiye kadar onu kimse bulamadi. Oraya ulasman imknsiz.Oraya giderken ne gnesin dogdugunu ne de battigini grebilirsin. Her taraf kapkaranliktir"dedi.Gilgames, byk bir znt ve aci iinde olmasina ragmen, "Ne olursa olsun, oraya gitmekistiyorum. Ltfen bana kapiyi a, geeyim ve yolumu srdreyim" dedi.Akrep adam, "Gilgames sana Masu Dagi'nin kapisini aacagim ve bu dagi gemen iin izinverecegim" dedi ve kapiyi ati. Gilgames kapidan geince, byk bir tehlikeden kurtulmusgibi ferahladi. Fakat, akrep adamin syledigi gibi, yol-iz olmayan bu yerde gnes degrnmyordu. Her taraf kapkaranlikti. Ne nn, ne de arkasini grebiliyordu. Yoruluncaoldugu yerde kivrilip yatiyor, kalkip yine yryordu. Ne gece oldugu, ne gndz oldugubelliydi. Geceler gndzler birbirine karismisti. Nihayet bir gn uzaktan bir isik grnd, isigigrnce Gilgames yle sevindi ki, sanki btn yorgunlugu gidivermisti.


29/40

Fakat acayip bir isikti. Ne oldugunu anlayamadi. Onu bir an nce grmek iin adimlarinihizlandirdi. Isik piril pirildi, yanip snyordu adeta. Yanina yaklasinca, sasirip kaldi.Inanilacak gibi degildi grd-g. Sanki rengrenk degerli taslardan olusan bir baheydi karsisindaki. Taslar, zm

salkimlari, meyveler asilmis gibiydi dallara. Onlardan gzlerini alamiyor, baktika byk bircosku doluyordu iine. Meger burasi Gnes Tanrisinin bahesiymis. Onun karsisinda bir sredurduktan sonra, "Haydi Gilgames, mademki aydinlik basladi, yoluna devam et" diyerekyrmeye basladi.

Nihayet deniz grnd. Iste bu onun iin byk bir srprizdi. Gzlerine inanamadi. Denizedogru adimlarim yneltti. Deniz kenarinda kk bir yapi vardi. Ne olabilirdi o? Kapiya ya-nasti. Kapi yariaikti. Kapiyi iterek ekingen adimlarla ieriye girdi. Bir tezgh nnde Siduriadinda bir kadin duruyordu. Burasi bir iki eviydi. Kadin da onu isletiyordu. Kadin Gilgames'igrnce birden tas kesildi. nk, onun sai sakali birbirine karismis, elbiseleri parampara,yz gz pislik iinde, korkun bir grnm vardi. Kadin kendi kendine, "Bu bir katil

kuskusuz, beni ldrecek. Elinden nasil kurtulup kaabilirim?" diye dsnerek, kapiya dogruyneldi. Gilgames, durumu hemen anladi ve "Niin kamaya alisiyorsun, kapilari kiriparpacagimi, seni ldrecegimi mi dsnyorsun yoksa?" dedi ve szn srdrd: "BenGilgames'im. Sedir ormanlarinin canavarini, gk bogasini ldren. Daglan asan, ormanlargeen, aslanlari dize getiren Gilgames! Duymadin mi adimi?"Bu szler zerine biraz sakinlesmis olarak, "Btn bunlari yapan sensen, neden yanaklaringms, yzn asik, kalbin zntl, neden uzun bir yolculuktan geliyormus gibisin? Nedenbyle kirli, pasli, basibos dolasiyorsun?" diye sorulari siraladi Siduri.Gilgames, "Bayan, benim en candan arkadasim, kk kardesim, kirlarda yaban hayvanlarinaarkadas olan, benimle sedir ormanlarinin ejderi Humbaba'yi ldren ve benimle en zor ser-venlere atilan Enkidu'yu insanligin kaderi elimden aldi. Yedi gn yedi gece onun zerine

kapandim. Burnundan kurtlar ikmaya baslayinca beni stnden zorla kaldirdilar. Iste ognden sonra lmden korkmaya basladim. Kendimi kirlara attim. Gnlerce haykirdim,agladim, zldm. O kadar sevdigim bu kk kardesim simdi toprak oldu. Iste bu yzdenkalbim zntl, yzm asik. Uzun yollar asip geldigimden stm basim perisan" diyerekbasindan geenleri kisaca Siduri'ye anlatti."Anladim ki kardesinin lm seni ok zms. Iyi, ama buralara kadar niin, ne yapmak iingeldin?"Gilgames, "Ben de onun gibi lmek istemiyorum. Onun iin lmszlg bulmak zere yolaiktim. Duyduguma gre, lmszlg kazanan Utanapistim adli biri varmis. Ondanlmszlg nasil elde ettigini grenecegim" dedi.Siduri bunun zerine, "Ah Gilgames! Ele geirmene imkn olmayan lmszlg bulmak iinbu kadar sikintiya girmek ha! Yazik olmus sana! Tanrilar daha insanlari yarattigi zamanlm de onlara vermis. Yalniz insanlara mi? Her varligin bir olusumu bir de yok olusu var.Sen bilgin bir adamsin, bunlari bilmen gerek. Ey Gilgames! Bulamayacagin lmszlgaramak iin kaybettigin zamana yazik olmus. Sana verilen bu yasamin tadini ikarmaya bak!Gece gndz keyiflen. Her gnn zntyle degil, sevinli geirmeye alis. Ye, i, al,syle, dans et, yikan, temizlen, gzel giysiler giy. Kklerin ellerinden tutarak, kariniggsne bastirarak yasamina yasam kat. Bu iste insanligin kaderi" dedi.Gilgames, "Sayin Siduri. Belki dogru sylyorsun, ama ben bir kez yola iktim. Istedigimialmaya alisacagim. Alamazsam o zaman senin szlerini hatirlayacagim. Simdi sendenUtanapis-tim'i nasil bulacagimi, ona nasil ulasacagimi sylemeni istiyorum. Bana onun

yolunu gster! Bunun iin ne olur bana yardim et! Gemem gerekirse denizi bile geecegim"dedi.


30/40

Siduri, "Biliyor musun, simdiye kadar oraya giden olmadi. ok ok eski gnlerde orayagitmek iin yola ikanlar bile denizi geememis; hele lm suyunu gemek ok zor, sulari okderin. Oradan yalniz ller gtrlr. Btn bunlara ragmen, yine de lm suyuna gitmekistiyor musun?" dedi.

Gilgames, "Evet her ne olursa olsun, gidecegim. lsem de bu yolda lms olurum.Duyduguma gre, Utanapistim'e giden Ur-sanabi adli bir kayiki varmis. Onunla sularigeecegim. Olmazsa geri dnecegim. Sen yalniz onun yerini bana gster!" dedi.Kadin, kayikinin bulundugu yeri gsterdi Gilgames'e. O da gidip, onu buldu. Adam,Gilgames'i grnce meyhaneci Siduri gibi ona sorular sormaya basladi: "Neden yzn solgun,yanaklarin kms? Neden kalbin kederli? Ne kadar uzak yoldan geldin buraya?"Gilgames de ona, "Nasil yzm solgun, yanaklarim kk, kalbim zntl olmasin?!" diyesevgili arkadasinin lmn, bu yzden perisan oldugunu anlattiktan sonra, "Simdi sana ricaediyorum Ursanabi. Beni lmszlge kavusan Utanapistim'in bulundugu yere gtr, neolur!" dedi.Ursanabi ona, "Seni oraya gtrrm. Yalniz tekneyi yrtmek iin krekler gerek. Her biri

60 metre uzunlugunda, krek yerine geecek agalari kes! Onlarin saplarini asfalt ile kapla veburaya getir!" dedi.Gilgames, hemen yakinda bulunan ormana gidip istenilenleri yapip getirdi. Bunun zerineUrsanabi ile tekneye bindiler. Yelkenler aildi. Rzgrin etkisiyle tekne pupa yelken gidiyor-du, l ay 15 gn sonra, Ursanabi, "Iste lm suyuna geldik" dedi. Burada durarak bir su yolunagirdiler. Her iki tarafinda dimdik kayalardan olusan bir dag ykseliyordu. Ursanabi, "Simdiormandan kesip getirdigin siriklari kullanma zamani geldi. Onlari ok dikkatli kullanmangerek. Sakin elini suya degdirme!ok dikkatli ol!" dedi. Gilgames, byk bir dikkatle sylenenleri yapiyordu. Bir sirigikullaniyor, o islaninca digerini aliyordu. Tekne ilerledike, gkyz grnmez oldu. Ortalikgece gibi kararmisti. Gilgames, elindeki siriklarla tekneyi zorla yrtyordu. yle zordu ki buis. Gilgames zorlandika, kayiki "Geri dnelim mi?" diye soruyordu. Fakat, Gilgames'in asladnmeye niyeti yoktu. Sira, hazirladigi son siriga geldiginde uzaktan biri grnd. Kayiki,"Grdgn kisi, Utanapistim iste" dedi. Utanapistim de gelen tekneye bakiyor, "Iindekindenbiri benim adamim da, br kim olabilir?" diye dsnyordu.

Karaya yanasip yere indiklerinde hemen Utanapistim Gilgames'e, "Sen kimsin? Neden yznsolgun? zgn grnyorsun! Neden yzn gzn yara, stn basin yirtik pirtik, nedir buhalin? Niin geldin buraya? oktan beri yollarda miydin" diye sorulari siraladi.Gilgames de daha ncekilere syledigi gibi nce kendini tanitti. Sonra arkadasi Enkidu'nunlmn, bundan dolayi ektigi zntleri ve oraya gelinceye kadar dogru drst uyku uyu-madigini, avlanarak karnim doyurdugunu, meyhaneci kadin Si-duri'ye rastlayisim bir biranlatti. Fakat, henz niin geldigini sylememisti.Utanapistim, "Btn bu sikintilari ve yorgunluklari ekip buraya neden geldigini henzsylemedin. Onu bildir bakalim!" dedi.Gilgames, "Arkadasimin lm beni ok yikti. Ben de onun gibi lmek istemiyorum. Onuniin sana geldim. nk sen lmszlg almissin. Onu nasil aldigini grenmek, ben de yleyapmak iin geldim!" dedi.Utanapistim, Gilgames'in yzne, "Yazik sana!" der gibi aciyarak, diger taraftan olmayacakbu istegi iin alayli olarak bakti ve arkasindan bunun olamayacagini kanitlayan birok soruyusiraladi: "Gilgames, simdiye kadar yapilip da hi yikilmamis veya yikilmayacak bir ev grdnm? Mhrlenen bir belge sonsuza dek kalir mi? Kardeslerin blstkleri miras sonsuza dek

onlarin olur mu? lkede dsmanlik sonsuz mudur? Bir nehir srekli tasar mi? Gnesinyzn her zaman gryor musun? Eski gnlerden devamli ne kalmis ki? Uyku ile lm


31/40


32/40


33/40

Utanapistim sznn burasinda durdu. Gzlerini kapadi. Yzndeki ifade o gnlerdekikorkuyu sanki yeniden yasiyormus gibiydi. Gzlerinden ince ince yaslarin dkldgn grenGil-games, onun konusmaya baslamasini sessizce bekledi. Kendisi de bu anlatilardan yleetkilenmisti ki, lmszlg istedigini bile unutmustu."Yeryz o kadar karanlikti ki, Tanrilar da onu gremez olmustu" diye Utanapistim yeniden

sze hasladi. "Tanrilar bile yaptiklari bu tufandan korktular. Acidan kpekler gibi kivrildilar,sonra da gge Gk Tanrisi Anu'nun yanina katilar. Tanria Is-tar'i grmeliydin! Dogumsancisi eken kadinlar gibi inleyip duruyordu, insanlar ve eski aglar birden amura dnd.Tanrilarin gzel sesli hanimi Tanria Istar byk bir pismanlikla 'Nasil bu kt isin olmasinagz yumdum. Insanlarimin yok olmasina nasil razi oldum. Zavalli insanlarim balikyumurtalari gibi sulari nasil doldurdular!' diye agliyordu. Anunnaki'ler de onunla birlikte ag-liyordu. Tan

muazzez İlmiye Çığ - gılgameş

Documents