mukaddime 2. cilt ana hatlar
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Kitap özeti
İbn Haldun MUKADDIME
Mukaddime
Mukaddeme (önsöz)
Kitabül-iber’in birinci kitabı
1.Bölüm : Genelde beşeri umran
Birinci mukaddeme
(diğer 5 mukaddimeni
n mukaddimesi
)
İkinci mukaddeme yeryüzünün
umran (topluluk) bulunan
kısımları ve dünyanın başlıca coğrafi
özellikleri
Üçüncü mukaddeme
iklimin insanın fiziksel
özelliklerine tesiri
Dördüncü mukaddeme iklimin insan
ahlakı üzerinde
tesiri
Beşinci mukaddeme
bolluk ve kıtlıkların insanın
beden ve ahlakı
üzerinde tesiri
Altıncı mukaddeme fıtrattan veya
riyazetten dolayı gaybı idrak eden insanların
nevileri
2.Bölüm : bedevi umran ,vahşi millerler ve
kabileler
3.bölüm: geniş
hanedanlıklar,mülk,hilafet,
devlet teşkilatındaki
makamlar
Tarih, bir çağa veya bir nesle , has haberlerin anlatılmasıdır. (sf.195)
Tarih ilmi , geçmişteki kavimlerin ahlakı , nebilerin gidişatı, hükümdarların devletleri ve siyasetleri ile ilgili hallere bizi vakıf kılar, bu şekilde amacı din ve dünya hallerinde ibret ve örnek almak olan kimsenin tarihten faydalanması bu süretle tamamlanmış olur (sf.165)
Mukaddemetarih ilminin fazileti , tarihte takip edilen usullerin tahkiki ve tarihçilerin hata ettikleri noktalara temas edilmiştir.
Zayıf veya sağlam demeyip sadece nakle itimad etmeleri ; bunları asıllarıyla karşılaştırmamaları ; benzerleriyle mukayese etmemeleri
Hikmeti ölçü alarak oluşumların tabiatlarını kavramak suretiyle haberlerde muhakeme ve basireti hakem kılmamaları
Bunları dikkate almadan konuyu ele almalarıdır. (syf.165)
Çoğu kere tarihçilerin, müfessirlerin ve nakil üstadlarının hikayelerde ve vakalarda içine düştükleri hataların sebebi ;
Umran, toplumla kaynaşmak ve ihityaçları gidermek maksadiyle şehire veya bir konaklama yerine inmek ve orada birlikte ikamet etmekten ibarettir. Birlikte yaşamanın sebebi, maişetlerini (geçimlerini) temin ederken tabiatı icabı insanların birbirlerine yardım etme durumunda bulunmalarıdır (sf.208)
Kitabu’l-iber’in Birinci Kitabı dünyadaki umranın tabiatı, ona arız olan bedevilik, hadarilik, tagallüb, kazanma, geçinme, sanatlar, ilimler, bunların benzeri diğer hususlar, bunlara mahsus olan illetler ve sebepler
Haberlerin tenkidinde , doğru olanların asılsız olanlardan ayıklanmasında en güzel ve en güvenilir usül , umranın tabiatını ve ictimai kanunları tanımakla olur. (sf.202)
•Umumi hatlarla beşeri umran, bunun sınıfları ve yeryüzünde kapladığı yerlerin miktarı hakkındadır.
1.bölüm
•Bedevi umran, kabilelerin ve vahşi (ibtidai) cemiyetlerin bahiskonusu edilmeleri hakkındadır.
2.bölüm
•Devletlere, hanedanlıklara, hilafete, mülke ve devlet teşkilatındaki makam ve mertebeler hakkındadır.
3. Bölüm
•Hadari umran , memleketler ve şehirler hakkındadır.
4. Bölüm
•Sanatlar , ilimler, maişet, kazanç ve şekilleri hakkındadır.
5.Bölüm
•İlimler, ilimlerin kazanılması ve öğrenilmesi hakkındadır.
6.bölüm
ibn haldun’un kendi ifadesiyle
kitabın bölümleri: (sf.209)
1. Bölüm Genelde Beşeri Ümran
İnsani ictima (insanların toplum halinde yaşamaları) zoruridir.
Allah teala insanı yaratmış, gıdasız yaşaması ve hayatını devam ettirmesi mümkün olmayacak surete ve biçime sokmuş, fıtratı ile gıdasını aramayı ve kendisine verilen kuvvet ile bunu elde etmeyi ona belletmiştir.
Ancak insanlardan bir kişinin kuvveti,muhtaç olduğu bahiskonusu gıdayı tek başına elde etmeye kafi gelmez.(sf.213)
2.Bölümbedevi umran
• Çiftçilik ve hayvancılıkla uğraşırlar(sf.323)
• Kazanç ları ve yardımlaşmaları yaşamalarına yetecek miktardadır.bundan fazla değildir. (sf.324)
• Bedeviler hayra hadarilerden daha yakındır.(326)
• Bedeviler hadarilerden daha cesurdur(328)
• Maişetleri için sanat yolunu ya da ticareti meslek edinmişlerdir.
• Zaruri ihtiyaçlarından fazlası için yardımlaşırlar (sf.324)
• Hadarilerin kanuni hükümlerin zorluğu ve baskısı aldtında bulunmaları metanetlerini bozar ve mukavemet kabiliyetini yok eder.
bedevi vs hadari
3.Bölümgeniş hanedanlıklarmülk,hilafet, devlet
teşkilatındaki makamlar
Ibn haldun, mukaddimenin 3. bölümünde ,bugün siyaset sosyolojisi denilen mesele ve mevzuları ele almaktadır. (Uludağ)
Mülk (devlet ) ve güçlü hanedanık kabile ve asabiyetle olur.
ibn halduna’a göre devlet
Devlet oturduktan sonra asabiyete ihtiyaç duymayabilir. (sf.374)
Sahası geniş ve hakimiyeti büyük hanedanlıklar din esasına dayanır. (sf.378)
kalpler batıl heveslere , dünya meyline çağırılırsa, rekabet hasıl olur, ihtilaflar yaygınlaşır.
eğer Hakk’a dönülür, batılı ve dünyayı reddederse , gayeler birleşir, rekabet ortadan kalkar , ihtilaf azalır, yardımlaşma ve dayanışmanın güzel bir şekli ortaya çıkar,bu husustaki işbirliğinin sahası genişler, bu suretle devlet büyümüş olur. (sf.378)
çünkü
Çok sayıda kabileler ve çeşit çeşit cemaatların bulunduğu topraklarda , sağlıklı bir devletin kurulması az vakidir.(sf.386)
Tek başına şana sahip olmak , refaha dalmak , rahatı ve suküneti tercih etmek mülkün tabiatındadır. (sf. 388)
Tek başına şana sahip olunması , refah ve rahatın husule gelmesi ile mülkün tabiatı yerleşince , devlet ihtiyarlamaya başlar.