İnŞ2023 yapi malzemesİ i gİrİŞkisi.deu.edu.tr/huseyin.yigiter/ym-i #1 giris.pdf ·...
TRANSCRIPT
GİRİŞGİRİŞ Yrd.Doç.Dr. Hüseyin YİĞİTER
http://kisi.deu.edu.tr/huseyin.yigiter
İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ IİNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I
Dokuz Eylül Üniversitesi
İnşaat Mühendisliği Bölümü
Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları
Yayın No : 307
İnşaat Mühendisleri için
MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Bülent BARADAN Temmuz 2003
İZMİR
KAYNAK KİTAP:
1. GİRİŞ
2. KATI CİSİMLERİN İÇ YAPISI
3. MALZEMELERİN MEKANİK ÖZELLİKLERİ
4. CİSİMLERİN DİĞER MEKANİK ÖZELLİKLERİ
5. ÇEVRE ve KULLANIM KOŞULLARININ MALZEME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
6. MALZEMELERİN ŞEKİL DEĞİŞİMİNİ ÖLÇME TEKNİĞİ
8. PERİYODİK YÜKLEME ve
YORULMA
9. EMNİYET GERİLMELERİ ve
GÜVENİLİRLİK
10. MALZEMELERİN FİZİKSEL ve
KİMYASAL ÖZELLİKLERİ
11. MALZEME BİLGİSİNDE
İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER
12. MÜHENDİSLİK METAL ve
ALAŞIMLARI
13. CAMLAR
14. POLİMERLER
15. SERAMİKLER ve PİŞMİŞ TOPRAK
ÜRÜNLERİ
16. BİTÜMLÜ MALZEMELER
17. AHŞAP
DERS UYGULAMA ŞEKLİ:
TEORİK + LABORATUVAR UYGULAMALARI
LABORATUVAR UYGULAMALARI İLE İLGİLİ
ÖDEV HAZIRLANACAK
(Lab.’dan Bir Gün sonra Teslim)
SINAV:
TEST+KLASİK
MÜHENDİS MÜHENDİS -- MİMARIN GÖREVİMİMARIN GÖREVİ
İSTENEN İSTENEN DAYANIMDADAYANIMDA
BELİRLİ BİR GÜVENLİKLE BELİRLİ BİR GÜVENLİKLE YÜKLER TAŞINMALIYÜKLER TAŞINMALI
DAYANIKLI DAYANIKLI (DURABİLİTE)(DURABİLİTE)
KALICI DENECEK KADAR KALICI DENECEK KADAR UZUN ÖMÜRLÜUZUN ÖMÜRLÜ
EKONOMİKEKONOMİK KIT KAYNAKLARIN KIT KAYNAKLARIN VERİMLİ KULLANIMIVERİMLİ KULLANIMI
İŞLEVSELİŞLEVSEL--FONKSİYONELFONKSİYONEL
İHTİYACA CEVAP VERENİHTİYACA CEVAP VEREN
GÜZELGÜZEL-- ESTETİKESTETİK
İNSAN DOĞASIİNSAN DOĞASI
YAPININ;YAPININ;
OLMASINI SAĞLAMAKTIROLMASINI SAĞLAMAKTIR
Herhangi bir yapının projelendirmesi ve inşaatı aşamasında,
inşaat mühendisinin görevi ve amacı, aşağıda belirtilen üç koşulu
bir arada gerçekleştirmektir:
a) Yapı istenilen işlevi yapabilmelidir,
b) Yapı değişik dış etkilere süresiz dayanıklı olmalıdır,
c) Yapı güzel ve ekonomik olmalıdır.
Bu koşulların yerine getirilmesinde malzeme özellikleri önemli yer
tutar. Malzemenin özelliklerini bilmeden yukarıdaki koşulların
sağlanabilmesi olanaksızdır.
GİRİŞGİRİŞ
Yapı malzemelerinin fiziksel, Yapı malzemelerinin fiziksel,
mekanik ve kimyasal mekanik ve kimyasal
özelliklerini, üretim şekillerini, özelliklerini, üretim şekillerini,
kullanım sırasındaki kullanım sırasındaki
davranışlarını, amaca uygun davranışlarını, amaca uygun
malzeme seçimini ve malzeme seçimini ve
geliştirilmesini araştıran ve geliştirilmesini araştıran ve
öğreten bilim alanına öğreten bilim alanına Yapı Yapı
MalzemesiMalzemesi bilim dalı adı verilir.bilim dalı adı verilir.
Yapı malzemelerinin gelişimi insanlık tarihi kadar Yapı malzemelerinin gelişimi insanlık tarihi kadar eskidir. İlk insanlar malzemeleri doğadaki şekilleri eskidir. İlk insanlar malzemeleri doğadaki şekilleri ile olduğu gibi kullanmışlardır. Ağaç dalları ve ile olduğu gibi kullanmışlardır. Ağaç dalları ve çamurdan yapılan barınaklar, taş yığınlarından çamurdan yapılan barınaklar, taş yığınlarından oluşturulan yapıtlar bunlara en iyi örneklerdir.oluşturulan yapıtlar bunlara en iyi örneklerdir.
İkinci aşamada insanlar basit araç ve gereçlerle İkinci aşamada insanlar basit araç ve gereçlerle malzemeleri şekillendirerek kullanmışlardır. malzemeleri şekillendirerek kullanmışlardır.
Üçüncü aşama ise doğadaki malzemelerin fiziksel Üçüncü aşama ise doğadaki malzemelerin fiziksel ve kimyasal değişikliklere uğratılarak kullanıldığı ve kimyasal değişikliklere uğratılarak kullanıldığı devirdir. Örneğin, bu devirde madenler eritilerek devirdir. Örneğin, bu devirde madenler eritilerek metaller, metal eriyikleri karıştırılarak alaşımlar, metaller, metal eriyikleri karıştırılarak alaşımlar, killer şekillendirilip, pişirilerek tuğla vb. üretilmiştir.killer şekillendirilip, pişirilerek tuğla vb. üretilmiştir.
Dördüncü aşamada insanlar doğada bulunmayan Dördüncü aşamada insanlar doğada bulunmayan yapay malzemeleri (plastik, betonarme vb.) yapay malzemeleri (plastik, betonarme vb.) üretmişlerdir.üretmişlerdir.
Bir yapının ömrü yalnızca projesinin Bir yapının ömrü yalnızca projesinin iyi olmasına ve işçiliğine bağlı iyi olmasına ve işçiliğine bağlı değildir. En önemli faktör yapıda değildir. En önemli faktör yapıda kullanılacak olan malzemelerin iyi kullanılacak olan malzemelerin iyi seçilmesi, denetlenmesi, iyi işçilikle seçilmesi, denetlenmesi, iyi işçilikle yerine konması ve bakımıdır.yerine konması ve bakımıdır.
Malzemenin az veya çok bakım Malzemenin az veya çok bakım gerektirmesi özellikle yapının ömrü gerektirmesi özellikle yapının ömrü boyunca işletme giderlerini önemli boyunca işletme giderlerini önemli ölçüde etkiler. Örneğin, ucuz bir ölçüde etkiler. Örneğin, ucuz bir malzeme, belirli bir süre sonra malzeme, belirli bir süre sonra sürekli bakım veya yenileme sürekli bakım veya yenileme gerektirebileceğinden, ilk fiyatı daha gerektirebileceğinden, ilk fiyatı daha fazla olan bir malzemeye kıyasla fazla olan bir malzemeye kıyasla ekonomik olmayabilir.ekonomik olmayabilir.
Genelde bir yapının inşaat Genelde bir yapının inşaat
bedelinin yaklaşık % 65bedelinin yaklaşık % 65--75'ini 75'ini
malzeme giderleri oluşturur. Bu malzeme giderleri oluşturur. Bu
oran malzeme biliminin önemini oran malzeme biliminin önemini
ortaya koyar. ortaya koyar.
Yapı malzemesi bugün için Yapı malzemesi bugün için
sürekli yeni ürünlerin ortaya sürekli yeni ürünlerin ortaya
çıktığı, çok hızlı gelişen bir bilim çıktığı, çok hızlı gelişen bir bilim
dalıdır.dalıdır.
Bir malzemenin üretim ve uygulama koşullarının Bir malzemenin üretim ve uygulama koşullarının
çağdaş, sağlıklı ve ekonomik olabilmesi için bazı çağdaş, sağlıklı ve ekonomik olabilmesi için bazı
kural ve yöntemler standardizasyon ve kalite kural ve yöntemler standardizasyon ve kalite
kontrol yöntemleri başlığı altında toplanmıştır. kontrol yöntemleri başlığı altında toplanmıştır.
Genel anlamda standardizasyon ve kalite Genel anlamda standardizasyon ve kalite
kontrol yöntemleri, malzeme seçimi ve kontrol yöntemleri, malzeme seçimi ve
kullanımı, planlama gücü, kalite güvenliği ve kullanımı, planlama gücü, kalite güvenliği ve
ekonomi açısından büyük olanaklar ekonomi açısından büyük olanaklar
yaratmaktadır. Ayrıca, standardizasyon ve yaratmaktadır. Ayrıca, standardizasyon ve
kalite kontrol yöntemleri malzemenin kalitesi kalite kontrol yöntemleri malzemenin kalitesi
konusunda kuramsal ve matematiksel kavramlar konusunda kuramsal ve matematiksel kavramlar
getirmektedir. getirmektedir.
Malzemelerden beklenilen en önemli özellikler:Malzemelerden beklenilen en önemli özellikler:
Gerilmelere karşı göstermiş olduğu dayanım,Gerilmelere karşı göstermiş olduğu dayanım,
Aşındırıcı etkilere karşı göstermiş olduğu Dayanıklılık,Aşındırıcı etkilere karşı göstermiş olduğu Dayanıklılık,
Yüksek sıcaklık dayanımı,Yüksek sıcaklık dayanımı,
Hafiflik,Hafiflik,
Elektrik ve ısı iletkenliği,Elektrik ve ısı iletkenliği,
Üretilebilme ve şekillendirilebilme özelliği, vs. Üretilebilme ve şekillendirilebilme özelliği, vs.
MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI
KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA
1.1. Taşıyıcı malzemelerTaşıyıcı malzemeler Bu gruba giren yapı malzemeleri, yapıyı ayakta tutan, Bu gruba giren yapı malzemeleri, yapıyı ayakta tutan,
yükleri karşılayan, yapının iskeletini oluşturan beton, çelik, yükleri karşılayan, yapının iskeletini oluşturan beton, çelik,
betonarme, ahşap gibi mekanik özellikleri yüksek olan betonarme, ahşap gibi mekanik özellikleri yüksek olan
malzemelerdir.malzemelerdir.
KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA
2. 2. Detay malzemeleriDetay malzemeleri Bu malzemeler yapılarda belirli işlevleri olan ve dekoratif Bu malzemeler yapılarda belirli işlevleri olan ve dekoratif
amaçlarla kullanılan cilalı taş, boya gibi malzemelerdir.amaçlarla kullanılan cilalı taş, boya gibi malzemelerdir.
MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI
KULLANIŞ YER VE AMACINA GÖRE GRUPLANDIRMA
3. 3. Koruyucu malzemelerKoruyucu malzemeler Yapıyı olumsuz dış etkilerden koruyan, cam pamuğu, Yapıyı olumsuz dış etkilerden koruyan, cam pamuğu,
perlit, bitümlü malzemeler gibi ısı, ses ve su izolasyon perlit, bitümlü malzemeler gibi ısı, ses ve su izolasyon
malzemeleri bu gruba girerler. malzemeleri bu gruba girerler.
Bazı malzemeler ise çok amaçlı olarak kullanıldığı için, bu Bazı malzemeler ise çok amaçlı olarak kullanıldığı için, bu
gruplama kesinlik taşımaz. Örneğin, boya malzemesi hem gruplama kesinlik taşımaz. Örneğin, boya malzemesi hem
detay hem de izolasyon amaçlıdır.detay hem de izolasyon amaçlıdır.
MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI
ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA
1. Elastik Malzemeler1. Elastik Malzemeler Yük etkisi altında şekil değiştirip, yük kalkınca yeniden ilk Yük etkisi altında şekil değiştirip, yük kalkınca yeniden ilk
şekline dönen malzemelere elastik malzemeler denir. şekline dönen malzemelere elastik malzemeler denir.
Elastik davranışı en iyi simgeleyen eleman yaydır. Lastik Elastik davranışı en iyi simgeleyen eleman yaydır. Lastik
ve kauçuk elastik malzemelere örnek olarak verilebilir.ve kauçuk elastik malzemelere örnek olarak verilebilir.
MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI
ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA
2.2. Plastik MalzemelerPlastik Malzemeler Yük etkisi altında şekil değiştirip, yük kalkınca yeniden ilk Yük etkisi altında şekil değiştirip, yük kalkınca yeniden ilk
şekline dönmeyen, kalıcı şekil değişimi bırakan şekline dönmeyen, kalıcı şekil değişimi bırakan
malzemelere plastik malzemeler denir. malzemelere plastik malzemeler denir.
Bu davranışa en iyi örnek kildir.Bu davranışa en iyi örnek kildir.
MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI
ŞEKİL DEĞİŞİMİNE GÖRE GRUPLANDIRMA
3.3. ElastoElasto--plastik malzemeler Malzemelerplastik malzemeler Malzemeler Bu tip malzemeler yükün mertebesine bağlı olarak hem Bu tip malzemeler yükün mertebesine bağlı olarak hem
elastik, hem de plastik davranış gösterirler. Çelik gibi bir elastik, hem de plastik davranış gösterirler. Çelik gibi bir
çok yapı malzemesi bu tip davranış gösterirler.çok yapı malzemesi bu tip davranış gösterirler.
MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI
BÜNYE BAKIMINDAN GRUPLANDIRILMA
1.1. Fiziksel YapıFiziksel Yapı Fiziksel özellikleri açısından malzemeler homojen, Fiziksel özellikleri açısından malzemeler homojen,
heterojen, izotrop ve anizotrop malzemeler şeklinde heterojen, izotrop ve anizotrop malzemeler şeklinde
gruplandırılabilir.gruplandırılabilir.
Element Bileşik Homojen karışım
Heterojen karışım
MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIMALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI
MALZEMELERİN MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASIGRUPLANDIRILMASI
BÜNYE BAKIMINDAN GRUPLANDIRILMA
1.1. Fiziksel YapıFiziksel Yapı Fiziksel özellikleri açısından malzemeler homojen, Fiziksel özellikleri açısından malzemeler homojen,
heterojen, izotrop ve anizotrop malzemeler şeklinde heterojen, izotrop ve anizotrop malzemeler şeklinde
gruplandırılabilir.gruplandırılabilir.
2.2. Kimyasal YapıKimyasal Yapı Kimyasal açıdan ise malzemeler metalik (kristal), amorf, Kimyasal açıdan ise malzemeler metalik (kristal), amorf,
bileşik, kolloidal ve seramik yapı şeklinde sınıflandırılabilir.bileşik, kolloidal ve seramik yapı şeklinde sınıflandırılabilir.
Yapı malzemelerinin değişik özellikleri vardır. Yapı malzemelerinin değişik özellikleri vardır.
Bunları genel olarak; Bunları genel olarak;
mekanik, fiziksel, kimyasal, fizikomekanik, fiziksel, kimyasal, fiziko--kimyasal, kimyasal,
termal, elektriksel, akustik ve optik termal, elektriksel, akustik ve optik
şeklinde gruplamak şeklinde gruplamak olanaklıdırolanaklıdır..
Malzemelerin bazı özellikleri diğer özellikleri Malzemelerin bazı özellikleri diğer özellikleri
ile ilişkilidir. Örneğin, fiziksel özellikler, ile ilişkilidir. Örneğin, fiziksel özellikler,
mekanik özellikleri doğrudan etkiler. Bazı mekanik özellikleri doğrudan etkiler. Bazı
özellikler malzemenin yapıdaki fonksiyonuna özellikler malzemenin yapıdaki fonksiyonuna
göre ön plana çıkar. Örneğin, taşıyıcı göre ön plana çıkar. Örneğin, taşıyıcı
malzemeler için mekanik özellikler bilinmesi malzemeler için mekanik özellikler bilinmesi
zorunlu değerlerdir.zorunlu değerlerdir.
YAPI MALZEMELERİNİN DEĞİŞİK ÖZELLİKLERİ VE DENEYLERİ
1.1. Kalite kontrol deneyleri: Kalite kontrol deneyleri: Belirli malzemelerin standart veya şartnamelerde belirtilen Belirli malzemelerin standart veya şartnamelerde belirtilen
özellikleri sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir. Bu deneyler özellikleri sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir. Bu deneyler
laboratuvar veya üretim yerinde yapılabilir.laboratuvar veya üretim yerinde yapılabilir.
Malzemelerin özellikleri farklı deney yöntemleri ile belirlenir. Malzemelerin özellikleri farklı deney yöntemleri ile belirlenir.
2.2. Kıyaslama deneyleri: Kıyaslama deneyleri: Belirli ortamlarda kullanılacak farklı malzemeleri aynı Belirli ortamlarda kullanılacak farklı malzemeleri aynı
koşullarda kıyaslamalı olarak denemek suretiyle uygun koşullarda kıyaslamalı olarak denemek suretiyle uygun
malzeme seçimi amacıyla yapılır.malzeme seçimi amacıyla yapılır.
3.3. AraştırmaAraştırma--geliştirme deneyleri: geliştirme deneyleri: Bu tip deneyler daha sofistike olup, yeni malzemelerin Bu tip deneyler daha sofistike olup, yeni malzemelerin
geliştirilmesine veya bilinen malzemelerin bazı geliştirilmesine veya bilinen malzemelerin bazı
özelliklerinin düzeltilmesine yöneliktir. özelliklerinin düzeltilmesine yöneliktir.
YAPI MALZEMELERİNİN DEĞİŞİK ÖZELLİKLERİ VE DENEYLERİ
Malzeme çeşitleri; Malzeme çeşitleri;
-- metaller ve alaşımları, metaller ve alaşımları,
-- polimerler, polimerler,
-- seramikler, seramikler,
-- kompozitler, kompozitler,
-- yarı iletkenler ve yarı iletkenler ve
-- biyomalzemeler biyomalzemeler
olarak sınıflandırılabilir.olarak sınıflandırılabilir.
MALZEME ÇEŞİTLERİMALZEME ÇEŞİTLERİ
Metaller ve alaşımları;Metaller ve alaşımları;
Çelik, alüminyum, magnezyum, çinko, dökme demir, Çelik, alüminyum, magnezyum, çinko, dökme demir,
titanyum, bakır gibi malzemelerdir.titanyum, bakır gibi malzemelerdir.
Metallerin karakteristik özellikleri, Metallerin karakteristik özellikleri,
Element olarak veya bunların alaşımlarının kristalik Element olarak veya bunların alaşımlarının kristalik
yapıya sahip olmaları, ısıyı ve elektriği iyi iletmeleri, yapıya sahip olmaları, ısıyı ve elektriği iyi iletmeleri,
diğer malzemelere göre izafi olarak daha sağlam ve diğer malzemelere göre izafi olarak daha sağlam ve
daha tok olmaları, sünek ve plastik şekillenebilir daha tok olmaları, sünek ve plastik şekillenebilir
olmaları ve darbelere dayanıklı olmaları şeklinde olmaları ve darbelere dayanıklı olmaları şeklinde
sayılabilir.sayılabilir.
MALZEME ÇEŞİTLERİMALZEME ÇEŞİTLERİ
Polimerler;Polimerler;
Kauçuk, plastik ve yapıştırıcıları içine alan malzeme Kauçuk, plastik ve yapıştırıcıları içine alan malzeme
grubudur. grubudur.
Bu malzemeler polimerizasyon yöntemiyle organik Bu malzemeler polimerizasyon yöntemiyle organik
moleküllerden meydana getirilir. moleküllerden meydana getirilir.
Polimerler “mer”lerin eklenmesiyle meydana getirilir. Polimerler “mer”lerin eklenmesiyle meydana getirilir.
Mesela, etilen (CMesela, etilen (C22HH44) bir “monomer” dir. Polietilen ) bir “monomer” dir. Polietilen
ise “mer”lerin (ise “mer”lerin (--CC22HH44--) oluşturduğu () oluşturduğu (--CC22HH44--))nn
zinciridir. n burada 100 ile 1000 arasında değişen bir zinciridir. n burada 100 ile 1000 arasında değişen bir
sayıdır. sayıdır.
MALZEME ÇEŞİTLERİMALZEME ÇEŞİTLERİ
Polimerler;Polimerler;
Pek çok polimerin temel elementi Pek çok polimerin temel elementi hidrojen ve karbondur.hidrojen ve karbondur. Diğer Diğer
elementler ise akriliklerde olduğu gibi oksijen, naylonda olduğu elementler ise akriliklerde olduğu gibi oksijen, naylonda olduğu
gibi azot, fluoroplastiklerde olduğu gibi flor ve silisyumdur. gibi azot, fluoroplastiklerde olduğu gibi flor ve silisyumdur.
Polimerlerin elektrik ve ısı iletkenlikleri azdır ve yüksek Polimerlerin elektrik ve ısı iletkenlikleri azdır ve yüksek
sıcaklıklarda bulunmaları uygun değildirsıcaklıklarda bulunmaları uygun değildir. .
Uzun molekül zincirine sahip termoplastikler sünektir ve bunlara Uzun molekül zincirine sahip termoplastikler sünektir ve bunlara
şekil verilebilir. Termoset polimerlerin ise dayanıklılıkları daha iyi şekil verilebilir. Termoset polimerlerin ise dayanıklılıkları daha iyi
olmakla beraber kırılgandırlar. olmakla beraber kırılgandırlar.
Polimerler elektronik cihazlarda yaygın olarak Polimerler elektronik cihazlarda yaygın olarak
kullanılmaktadırlar. Plastikler metallere göre hafif ve ucuz kullanılmaktadırlar. Plastikler metallere göre hafif ve ucuz
olmalarından dolayı tasarımcılar için cazip malzemelerdir.olmalarından dolayı tasarımcılar için cazip malzemelerdir.
MALZEME ÇEŞİTLERİMALZEME ÇEŞİTLERİ
Seramikler; Seramikler;
Tuğla, cam, yüksek sıcaklığa dayanıklı refrakterler ve Tuğla, cam, yüksek sıcaklığa dayanıklı refrakterler ve
aşındırıcı (zımpara taşları) gibi malzemelerdir. aşındırıcı (zımpara taşları) gibi malzemelerdir.
Alüminyum metaldir, fakat oksijenle yapmış olduğu AlAlüminyum metaldir, fakat oksijenle yapmış olduğu Al22OO33
bileşiği bir seramiktir. bileşiği bir seramiktir.
AlAl22OO33’ in alüminyuma göre yüksek sıcaklık gibi değişik ’ in alüminyuma göre yüksek sıcaklık gibi değişik
çevre şartlarında stabil bir kimyasal yapıya ve yüksek bir çevre şartlarında stabil bir kimyasal yapıya ve yüksek bir
ergime sıcaklığına (2020ergime sıcaklığına (2020C) sahip olması gibi iki üstünlüğü C) sahip olması gibi iki üstünlüğü
vardır (alüminyumun ergime sıcaklığı 660vardır (alüminyumun ergime sıcaklığı 660C’ dir). C’ dir).
AlAl22OO33 bu özelliklerinden dolayı yüksek sıcaklığa dayanıklı bu özelliklerinden dolayı yüksek sıcaklığa dayanıklı
refrakter malzeme olarak kullanılır. refrakter malzeme olarak kullanılır.
MALZEME ÇEŞİTLERİMALZEME ÇEŞİTLERİ
Seramikler; Seramikler;
Seramikler, metaller gibi kristalik yapıya sahip olabilirler; Seramikler, metaller gibi kristalik yapıya sahip olabilirler;
fakat kristalik yapıya sahip olmayan pek çok seramik de fakat kristalik yapıya sahip olmayan pek çok seramik de
vardır. Kristalik yapıya sahip olmayan seramiklere vardır. Kristalik yapıya sahip olmayan seramiklere
genellikle cam denilmektedir. Mesela, pencere camı %72 genellikle cam denilmektedir. Mesela, pencere camı %72
SiOSiO22 ve geri kalanı Nave geri kalanı Na22O ve CaO’ dir.O ve CaO’ dir.
MALZEME ÇEŞİTLERİMALZEME ÇEŞİTLERİ
Seramikler; Seramikler;
Seramiklerin elektrik ve ısı iletkenlikleri azdır; bundan Seramiklerin elektrik ve ısı iletkenlikleri azdır; bundan
dolayı elektrik izolatörleri seramiklerden yapılır. Seramikler dolayı elektrik izolatörleri seramiklerden yapılır. Seramikler
dayanımı yüksek, sert ve kırılgan malzemedirler, yüksek dayanımı yüksek, sert ve kırılgan malzemedirler, yüksek
sıcaklık ve korozyonlu ortamlara dayanıklılıkları sıcaklık ve korozyonlu ortamlara dayanıklılıkları
mükemmeldir. Yeni gelişmeler sayesinde, seramikler jet mükemmeldir. Yeni gelişmeler sayesinde, seramikler jet
motoru kanatları gibi yüksek sıcaklıkta çalışan parçaların motoru kanatları gibi yüksek sıcaklıkta çalışan parçaların
imalinde kullanılabilmektedirler. imalinde kullanılabilmektedirler.
MALZEME ÇEŞİTLERİMALZEME ÇEŞİTLERİ
Kompozit malzemeler; Kompozit malzemeler;
iki veya daha fazla malzemeden meydana gelmişlerdir. iki veya daha fazla malzemeden meydana gelmişlerdir.
Beton, çimento ile kumun karışımı ile meydana gelen kompozit Beton, çimento ile kumun karışımı ile meydana gelen kompozit
bir malzemedir. bir malzemedir.
Polyester ile camyünü beraber kullanılarak kompozit bir Polyester ile camyünü beraber kullanılarak kompozit bir
malzeme yapılabilir. malzeme yapılabilir.
Kompozit malzemeler, hafif, dayanıklı, sünek ve yüksek Kompozit malzemeler, hafif, dayanıklı, sünek ve yüksek
sıcaklığa dayanıklılık gibi özelliklere sahip olarak üretilebilirler. sıcaklığa dayanıklılık gibi özelliklere sahip olarak üretilebilirler.
Karbon fiber takviyeli polimerler gibi kompozit malzemeler uzay Karbon fiber takviyeli polimerler gibi kompozit malzemeler uzay
araçları ve uçak sanayinde yaygın olarak kullanılmaktadırlar. araçları ve uçak sanayinde yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
Ağaç, tabiatta bulunan kompozit malzemelere iyi bir örnektir.Ağaç, tabiatta bulunan kompozit malzemelere iyi bir örnektir.
MALZEME ÇEŞİTLERİMALZEME ÇEŞİTLERİ
Çeşitli Malzemelerin Kullanıldıkları Yerler ve Çeşitli Malzemelerin Kullanıldıkları Yerler ve
Özellikleri Özellikleri Kullanım yerine örnek Özellikleri
Metaller
Bakır Elektrik iletim teli Yüksek elektrik iletkenliği ve iyi plastik
şekillendirilebilme
Gri dökme demir Otomobil motor bloğu İyi dökülebilirlik, iyi işlenebilirlik ve iyi titreşim
absorbe etme
Alaşımlı çelik Cıvata anahtarı Isıl işlemelerle daha iyi dayanım
Seramikler
SiO2-Na2O-CaO Pencere camı İyi ışık geçirgenliği, düşük ısı iletkenliği
Al2O3,MgO, SiO2 Ergimiş metal taşımak için refrakter İyi ısı yalıtımı, yüksek ergime sıcaklığı, ergimiş
metalin etkilerine dayanıklılık
Polimerler
Polietilen Gıda paketi Kolayca şekillenebilme ve hava geçirmez ince levha
Epoxy Entegre devreleri kapsülleme İyi elektrik yalıtkanlığı ve neme dayanıklılık
Fenoller Ağaç levhalarını yapıştırıcı Sağlamlık ve neme dayanıklılık
Yarı iletkenler
Si Transistör ve entegre devreler Benzersiz elektriksel davranış
Kompozitler
Grafit-epoxy Uçak parçaları Yüksek dayanım/hafiflik oranı
Tungsten karbür-kobalt Kesici takım Yüksek sertlik ve yeterli şoka dayanıklılık
Titanyum kaplı çelik Reaktör kabı Titanyumun yüksek korozyona dayanıklılığı ile
yüksek mukavemet ve düşük maliyet
GİRİŞGİRİŞ Yrd.Doç.Dr. Hüseyin YİĞİTER
http://kisi.deu.edu.tr/huseyin.yigiter
İNŞ2023 YAPI MALZEMESİ IİNŞ2023 YAPI MALZEMESİ I
Dokuz Eylül Üniversitesi
İnşaat Mühendisliği Bölümü