n;a ,2,5,. dnia :29· lipca 1932 r. rok...
TRANSCRIPT
Cena 25, grOSlY Opłata pocztowa uiszczona ryczałtem
.N;a ,2,5,. Łowicz, piątek dnia :29· lipca 1932 r. Rok I.
Tygodnik regjonalny. wychodzi w }{3żdy piątek. Prenumerata roczna 10 zł.; półroczna 5 zł. 50 gr.; kwartalna 3 zł.; miesięc~na 1 zł.
-) Ceny ogłoszeń za wiersz garmontowy lub jego miejsce: (-na pierwszej stronie przed tekstem zł. 1, III Ogło-zenia drobne na ostatniej stronicy na następnych stronach po 60 groszy. po 20 groszy za wyraz. Adres Redakcji i Administracji - Lowicz ulica Piłsudskiego N2 48 m. 2 Redakcja jest czynna codziennie od godz. 16 do 17 nadto we wtorki i piątki wsz~lkie sprawy dotyczące pisma załatwiać maina od godz. ll-ej do \3-ej w lokalu .OgnIsk!, Nauczycielskiego' Rynek Kościuszki 11/12 w oficynie. Prenumeratę i ogłoszenia przYJmuje równiet .Księgarnia Lowicka". Rękopisów niezastrzezonych Redakcja nie 1.wraca.
Redakcja zastrzega sobie możność czynienia skrótów w artykułach.
------------------~--~-~~~~~~----~~~~--
Do • • ZYClorySU gen. Klickiego.
W Nr. 21 "Zycia Łowickiego" z niDC~ b. r. p. Jan Wegner W swem streszczeniu bic~rafjl ~enerała Klickieg(~ pjs~e, iż generał "l maja 1831 otrzymał urlop do ~od mtneralnYlh w Czechach", a nie otrzymawszy zezwolenia na wjazd do Austrji, leczył się w Krzeszowicach. Otóż warto zanotować, że wyjazd gene
. rała Klickiego pOlitanowił ,Rząd Narodowy wyzyskać j powierzyć mu pewną misję dyplomatyczną. Wobec tego, że Prusy i A ustrja nie uznawały paszportów rządu powstańczego, było rzeczą bardzo trudną utrzymać kontakt z zagranicą. Nasze ministerstwo spraw zagranicznych musiało swych agentów i kurjerów wysyłać pod rozmaitemi pretekstami interesów prywatnych. W sprawie misji, jaką powierzyć mil'lno Klickiemu, znajdują się W archiwum Czartoryskich w Kralcowie w papierach Rządu Narodowego z rolm 1832 następujące dokumenty: list gen. Klickiego do ks. Adama Czartorvskiego, prezesa Rządu Narodowego! z 18 ~a~a · )8~1 .r. z !:-owicza (rękopis 5478), W ktorym KIlCkl oznaJmia swoJ zamiar wyjazdu do Marienbadu i Karlsbadu, jechać chce przez Kraków, wy. raża gotO\\'OŚĆ podjęcia się zleceń Rządu i prosi o przysłanie wskazówek na piśmie. Mamy dalej instrukcję dla generała, udającego się do wód" (rękopis 5303). Zachowana jest w bruljonie z poprawkami wl:Jsnoręcznemi Adama Czartoryskiego, data 26 Jipca 1831. Rząd Narodowy poleca generałowi Kllekiemu objaśnić w Wiedniu powody nieudanej reformy rządu. Wreszcie jest list Klicl'iego do Czartol~sl{jego, pisany z KrzeSZOWic 27 lipca 1831 (ręlwplS 5478). Generał donosi, że konsul austrjacl{i w Kralwwie czyni trudnoś('i co do wizy, ma jednak nadziej~ ze uda mu się je przezwycięzyć. Omawia następnie otrzymaną instrukcję. "Bardzo latwem mi
będzie-pisze- wypełnić wszystkie przepisane przez kSIęcia artykuły. zgadzam się ze wszystkiem, żaden dobry Polal, innych prz~konań mieć nie może". W końcu listu znajduje się omówienie przyczyn klęski Dwernickiego i Gielguda, oraz opinja o potrzebie wzmocnieuie pospolitego ruszenia oddziałem regularnej rrmji.
Dr. józ'l Dudkie'lt'lCz.
Dzień 31 lipca , Sw ięto Morza.
Ktokolwiek nie zna jeszcze Polskiego Morza
nie zna czaru jego fal niech w r. b. jedzie do Gdy
ni na "święto naszego morza".
Ulgowy przejazd do Gdyni może odbywać się
w dniach 28, 29, 30 i 31 lipca - powrót z Gdyni
w dniach 31 lipca, 1 i 2 sierpnia r. b.
Przejazd ulgowy przysługuje grupom składają
cym się conajmniej z pięciu osób na zasadzie za
ŚWiadczeń wydawanych przez Ligę Morską i Kolon
jalną (Oddział łOWicki-Inspektorat Pracy) i Starostwo
Koszt przejazdu ulgowego z Łowicza do Gdyni
zpowrotem wynosi 17 zl. od osoby.
2 ŻYCIE ŁOWICKIE Nr. 25
JUBILEUSZ rozwoju dróg w pow. łowickim
sprawozdanie za 1921-1931 r.
W 1931 r. upłyneło 10 lat od chWili kIedy Sejmik ŁOWicld przystąpił poraz pierwszy do budowy dróg w powiecie-.
. Ponieważ powiat łowicki jest powiatem wybitnie rOlniczl'm i dobra sieć dróg bitych ma dla niego znaczenie pierwszorzędne, samorząd coraz więcej przywiązywał wa~i do sl<utecznego polepszania dróg.
Zadanie jakie sobie sf>jmik postawił nie było jednal~ łatwe, gdyż teren pOWiatu przedstawia równinę miejscami ,",odmokłą, nieobfitującą (z małemi wyjątl<ami) w materjaj potrzebny do budowy dróg jak I{amień, żv.:ir i t. 1=.
Poza tern pOWiat przecięty jest rzeką Bzurą, z dopływami: Rawką. S\{iernieW\<ą (Łupią), SludwiąPrzysowią i Mro~ą. Dopływy te z kolei mają sze· reg mniejszych dopływów, co w całości stanoWi bardzo gęstą sieć wodną. Ze względu na powyższe budowa dró~ w powiecie łoWickim jest wyjątkowo trudną i kosztl)wną, gdyż wymienione rLeki tworzą szerokie doliny, przekraczanie których zmusza sa· morząd do budowy kosztownych na~ypów i mostów.
Pomimo tych trudności pOWiat łOWicki W ol{resie tych 10 lat W szczególności zaś od 1926 r , wybudował cały szere~ dró~ utwardnionych, W pierwszym rzędzie uwzględniając odcinl<i gospodarcze najwięcej zainteresowane budową pomimo, że były to odcinki najtrudniejsze i nfljkosztowniejsze, albowiem przecinały nasypami doliny rzeki Bzury pod Sobotą i Kompiną oraz doliną rzeki Sludwi pod Retkarni i rzeld Mro~i pod Psarami.
Obecnie prowadzi się jeszcze jedno przecięcie doliny r~eki Bzury i NOWej na trasie Zdup.y-Bocheń p'od Bocheniem.
Dr. JÓZEF DUTKIE WICZ.
Dzieje dawnego seminarjum nauczycielskiego w Łowiczu. (1786-1845).
(ciąg dalszy)
Jeziorowski, zapytany z Berlina o opInIę, potWierdzil, że gmach bernardynów w Łowi.:zu nadaje się w zupełności na pomieszczenie zakładu, Wobec te~o król pruski podpisał 30 czerwca 1804 r. dekret o utworzeniu seminarjum nauczycieli elementarnych W Łowiczu , Seminarjum to, ponieważ mialo obs/ugwać dwa departćlmenty, miało być liczniejsze niż seminarjum poznańskie; przewidvwano datem 20 kandydfltów, a w Poznaniu tylko 12. Jeziorowsk! otrzymai tJominację do Poznania, gdzie spminarjum miało bJ ć uruchomiono Wcześnit j. Rel<torem seminarjum w ŁOWiczu został następca ]eziorowskiego na sianowisim inspektora seminarzystów polal<ów W Cylichowie, Burgund.
Burgund był zniemczonym ślązal{it'm, pochodz ił z WrocłaWia, Cył ex-'duchownym, studjował jako stypendysta rządu na uniwersytetach w Berlinie i w Halli. Po polsl\U umial malo. T en frlkt wstrzymywał przez peWien czas je~o nomi n:-lcję WladL.e uważały, że kierownik Seminarjum v.usi umieć po polsku. Burgund wyjaśnial, że choć nie umie mówić tali jak polak rodowity, przecież zna gramatykę i umie się porozumieć po polsku. Drugim nauczycielem w Ł0Wiczu zostal mianowany seminarzysta Z Cylicho\\'a, Siewieluński,
O wysiłku powiatu w tym kierunku może posłużyć przykład, że na jedno przeiśde doliny rzeki Bzury pod Kompiną długości 1600 mtr. dOWieZiono na nasyp 80.000 mtrl ziemi, oraz wybudowano najdłuższy most w powiecie.
Sejmik ŁOWicki, uporawszy się W pierwszych latach swej działalności Z budową najkonieczniejszych I n.Cljtrudni~jslych odcinl<ów dróg pOWiatowych, W ostatnt~m trzech.lec!u bardz.o intensywnie zajął się budową I utwardnremem drog gminnych których w pOWiecie Jest 1625 klm. '
. Ab~ zd.a~ sobie sprawt; z działaJuości Sejmiku w tel dZIedZinIe oraz natężenia budowy W poszcze. góln~ch, latach, może nam posłużyć następujące z,. stawIenIe:
Rok IIIOŚ( wybudowanych kilometrów
1921 0,350 1922 0,932 1925 0,765 1924 0,850 1925 2,870 1926 3,851 1927 4,994 1928 8,703 1929 23,931 1930 29,786 1931 16,541
razem: 93,593 ldm. Jednocześnie z budową dró~ stwarzala się ko
nieczność budowy nowych i odbudowy starych mostów, oraz dużej ilości przepustów, które w my~l wskazań Sejmiku W miarę zniszczenia się starych mostów drewnianych buduje się ~a ich miejsce mosty żelbetowe; mostów tych 1.budowan l w o\ues\e s\)rawozdawczym 23 szi. oraz 211 przepustów betonowych o łącznej dlu~ ści 174 mtr. b.
Seminarjum w Łowiczu nie otrzymało odrębnego statutu. M !ano się pn~;/ugiwać tymczasem regulaminem seminafJum poznań5kiego. Kamera warszaWska a potem rektor Burgund opracowali dwa projekty "urządzenia seminarjum W Ło.viczu". Oba jednak zostały sluytykowane. Kwest ją sporną było olueślt:nie warunków wstępu do seminarium. Kamera żądała, aby noWo wstępujący umieli czytać i pisać po pols\<u i po niemiecku. W Berlmie uznano, że chWilowo trzeba ograniczyć S i ę do wymagi:lnlCi umiejętności porozum ienii:l się w ję7yku niemieckim. Projei,i Burgunda uznano za lO\-t rozwleldy, uięty ni/::prawIliczo. Krytykowano sztuczność u'dadu. Bur:;!u"d swój projekt prz..-dłożyl beż zmian Izb.ie Ec!uka, yj nej. Jest drul<o v.'a ny w c;.lloś ~ i W "Zródletch do dziejów Izb Edu\c" wydany(h przez ks. Kulwlsl<iego.
Bur~und został mianowany rektorem we wrześniu 1805 r. Jednak otWarcie mstytutu, zapOWiadane na wiosnę 1806 r., odwlokło się do jesieni. Gmach pobernard} ńslii wymagał gruntownego remontu, a dopóki rel(tor nie przybył do towicza, nic nie robiOno. Nauka zaczęła się we wrześniu 1806 r. Było 12 stypendy 3tów, wśród tych paru przybyto z Cyli. chowa. Uruchomiono jednocześnie r rzy seminarjum szkolę wzorową. Etat inst}lutu przeWidziany był na 8100 talarów rocznie. Lel<cte w nowoutworzonem seminarjum trwały tylko dwa miesiące. W listopadzie wluoczyły do Łowicza wojska francuskie. Ogłoszono powstanie narodo\\.'e. Uczniowie Seminórjum praWie wszyscy wstąpili do WOlska. Gmach został zajęty na lazaret. Paru uczniów znalazło schronie-nie przy kapitule. (d. c. n.)
Nr. 25 ZYCIE ŁOWICKIE
I ta dziedzina gospodarld dro~owej stanowi poważną pozycję, gdyż w tym oluesie, poza wskazanemi wyżej malemi mostkami betonowe mI wybudowano nastepulące Wit:1{sze mosty, syst~mu klockowego: św. J 17 mtr. w Kompinie oraz drewniany most systemu Inż. Rychłowsl{iego z że betowemi widad· karni światła 80 mtr. W Sobocit-; na rzece Rawce pod Boj mowem wybudowano drewniany most św. 77,7 mir., oraz 2 mosty o świetle po 12 mtr.
Na odnodze rzeki Bzury pod Łazinkiem wybudowano most drewniany iw. 20,8 mtr, oraz wyremontowano dwukrotnie drewniany most światla 22 mtr. pod Bielawami na rzece Mrodze. Na rzt'!ce SI<jernieWce pod Dzierzgowem odbudowano most drewniany światła 26 mtr. i W Belchowie-taldż most św. 26ł mtr.
Następnie wybudowano na rzece Słudwi pod Retkarni żelazny most elelitrycznie spawany światła 16 mtr. systemu Inż. Bryły. Jest to dru~i most tego systemu w Europie. Poza tem odbudowano dre\\"niany most światła 17 mtr. pod Arkadią na rzece Skierniewce i śWiatła 12mtr. pod ŁOWiczem na rzece Ziell,ówce oraz wyremontowano 38 mniejszych mostów drewnianych.
Równolegle z budową i odbudową dróg i mostów powiat nie zaniedbywał l(Qnserwacji jut istniejących dróg i za ostatnie dziesięciolecie odnOWiono następujące ilości dróg:
ROk' Ilość 1<i10- l Ilość zużyte-
metrów go szabru m'
1921 I 1,000 400 1922 l,35Q 550 19:23 6,000 2,500 1924 5,144 2,100 1925 1926 4,686 1,696 1927 6,500 2.290 1928 13,749 4,604 1929 15,292 3,798 1930 6,900 1,910 1931 4,787 . I 1,237
65,408 klm I 21.085 m.-
gdzie brakuje kamienia buduje się żwirówki zaś gdzie I żwiru niema Oddział Techniczny prowadzi tak zwane ulepszanie dróg gruntowych, polegające na olwpaniu rowami, rozszerzeniu i wyrównaniu drogi
W 1928 r. wyżwiro~.'ano 3,570 klm. " 1929 r. " 7,480" " 1930 r. " 8,950" " 1931 r. " 4 848 "
razem: 24,848 klm. oraz wyrównano i okopano rowami w tych latach 97,217 1<101. dróg gruntowych.
W ogólnej akcji budowy i konserwacji dróg nie pominięto tez sprawy obsadzania dróg drzewkami; do lej pory wysadzono ~1.540 szt. drzewel, wartoś~i okolo 70.00J zł. w tern 11.593 szt. owocowych, a reszta w Większości miododajne.
Reasumując powyższe, widzimy, że od 1921 r. gospodarl,a drogowa poczyniła znaczne postępy. zgęszczając sieć dobrych dró~ w powiecie i przyczyniając się w ten sposób do podniesienia rolnictwa i dobrobytu pOWiatu.
W zestawieniu więc od 1921 r. wykonano: l) nowych szos pOWiatowych i gminnych 93.593I<1m.: 2) wybudo9.ano i przebudowano 251 mostóW i prze·
pustów, 3) odnOWiono 6.15ł I<lm. szos na co zużyto 21,085,
mtr' szabru, 4) wyż.wirowano 24,848 klm- dróg gruntowych, 5) okopano i wyrównano 97,217 klm. dróg grun-
towych, 6) wykonano 19,152 mtr.' bruków w osadach, 7) zasadzono 21,540 szt. drzewek, 8) wybudo\vano garaż i składy na maszyny i na-
rzędzia drogo -.\Ie. . Stanowi to znakomity d<!>robek, śWiadczący, te
wysiłkI i świadczenia na te cele nie poszły na marne.
W pracach nad rozbudową sieci dróg W powiecie duży udział brat samorząd gminny, uchwalając Dezplatllą dostawę kamienia, piasku i żWiru . ora~ dostarczając odpowiednią ilość robocizny plesze) i konnej.
Znamionowała tę pracę duta ofiarność społeczeństwa łowicl<iego I zrozumienie potrzeby dobrych dróg. .
Jal< wytej zaznaczono, nie wszystkie okolice powiatu łOWlckif'go posiadają potrzebny i odpOWiedni materjał do budowy dróg bitych i dlatego tam
Poniższe zestawienie służy jako porównanie udziału świadczeń dobrowolnych w porównaniu do wydatków drogowych, poczynionych przez Sejmil< Powiatowy . I Sumy \ Ś w I a d • z a n i a 8 z a r w • r k o w 8 Razem su- % udziału
Rok bu.dż.et. Ilość kaolllOŚĆ żwiru I Ilość dni Ilość I ~r~1 :~~~:-::. ma Ś "'~ad. gmin wydat-kach Sejmiku SeJmIku na budowę
zł. mieni i piasku pieszych podwód tów gmin- czen dróg _ nych 2ł.
1921 56.864 550 -- - - - 5.250 10%
1922 97.289 952 - - - - 13.980 14%
J923 158.533 765 - - - - 11.475 8%
1924 131.500 850 - 1.810 331 1.315 26.270 20%
1925 113.381 2.870 - 1.180 874 2.2BO 63.160 55°/.
1926 252090 5.861 - 1.530 1.335 3.999 88.059 35%
1927 271.498 4.994 - 1.250 65 5.286 86.171 21°/0
1928 537.237 7.900 - 1.260 1.970 8.808 161.898 30%
1929 595.450 9.234 12.900 25.596 6.090 23.705 498.449 82'/0
1930 639.726 11.540 12.510 26.935 6.314 11.701 510.351 BO%
1931 555.826 9452 8.680 15.200 2.550 16.200 340.830 96%
Razem 3.209.394 I 52.748 :11.·1 53.890m.'1 74.761 120229 I 75.294 p.805.893
4 ŻYCIE ŁOWICKIE ~r. 25
Jak widzimy ~,powyższego zestawienia samorząd łoWicl<i w oluesie ostatniego dziesięciolecia, ą właściwie .o d 1925 r. wydal na budowę i utrzymanie dróg i moslów 5,015281 zl. w czem .świadczeń samorządu pO I1Ji atowego 3,209,394 zł. i samorządu gminnego 1.805887 zl., co stanowi okolo 52% wydat!<ów samorządu powia t'Jwego na droJi. Tak in. tensywrra g0spodarka drogowa musiała spowodownć i wzrost ilości inwentarza dro~owego, potrlebner.;/o do budowy i remontu dróg. Ru!1ry .\a ta przedstawia się dC'Ść imponująco, gdyż cały inwentlrz drogowy, który w 1924 r. składAł Się t Y 11\0 z jedn 'go walca konnego warto ści 1500 zl, obecni, stanowi tabor składający się z jednego walca parowego, jednego walca motorowego, trzel h walców że.laznych kon-
- nych (jeden Wypożyczony), pięć WalcóW konnych , lekldch o Iwnstrukcji drewnianej, 11 wlo!<ów, 1 szu·
fli kolowej, 2-ch szufli Iwnnych, l kopaCZA rowów, 1 brony talf'rzowej, 4-ch plugów zwyczajnych, l tra!<tora, l pluga trzysldbowego, 4-ch kilometrów kolejl<i
i 30:stu ~ózkó'~ do robót ziemnych, 5 beczkowozy, 1 '],)oz mlesz!{Rln)'. 2 wozy, oraz 1 samochód co łącznie paedstd\.V18 wartvŚĆ przeszto 150.000 zł.
W zakończe.l'u powyz5zego zestawienia należy podnieść duże zrozumir.nie jakie w rozwoju sieci dobrych dróg wykazaly gminy: Bąl<ów i Jeziorko, a w nich gromady \V i Bąl{Ó'V, ŁRźnil,i, B1gorja, Strugie. nIc('. 'vVierznowice i Urzecze a następnie Kocierzew, Wici~, B )Cl.l<i . Ł'lgusze.v, Blędów i Różyce, w szczegól ' 1QŚCi zaś rrldni p.p, Slomiany Andrzej z Łaguszewa, M;)ctdllOW5~ -i Marcin z Boczel<, Wróbe l Józef z Blędo ,113, Wojciechow31d z Wicia, Skwamecki z Urleela i Fi:lbjański z Wierl .);) JJ c,
l urzędni!{ów samorządu gminnego najWiększe zaintereSoWdnie i inicjaty~ę wykazał sel{r~tarz gmi. ny Bolimów p, Jakób Wolff,
Kierownik Oddziału Technicznego
lnz. F lor.ian Stankt'ewicz.
ZESTAWIENIE wydatków i dochodów Pow. Związku Komunalego Łowickiego
za okres 1931/32 r. " I Preliminowano na 1932/33 r.
Wykonano Prelimino·~ (po zatwierdz. przez władzę Nazwa działu w wano na nadzorczą)
1930/31 r. 1931/32_r. Zwycza.jne INadzwycz.1 Razem
WYDATKI /90.526,15
I Administracja ogólna · 85.184.- 78.376,- . - 78.376.-Majątek komunalny 121.36 12,096.- 200.- 11.316,- 11.516.-Przedsiębiorstwa komunale · - - - - -
. Spłata długów 141.590,21 114,396,- 76.560,- - 76.560,-Drogi i place publiczne 360.238,91 355.826.- 282,000.- 33.000,- 315.000, -Oświata · 5.925.- 6,417.- 10233,- - 10,233.-Kultura i sztuka . · 2.342.95 4.750.- 3,950.- - 3.950,-Zdrowie publiczne · 25265.05 107,862.- 47,872,- 14.220.- 62,092.-Opieka społeczna · 9.271.93 9.361.- 7.585.- - 7.585.-Popieranie rolnictwa. . 140,713.63 169.931.- 95.161.- - 95,161.-Popieranie handlu i przemysłu · 1.131.75 1.400.- 2.300, - - 2,300,-Bezpieczeństwo publiczne · 12,000,- 8.500. - 8,000,- - 8.000.-Różne . . · 12.243.02 8.884.- '5.984,- 39,787,- 45.771.-
1.139.409,38 884.601. - 618.221.- 98.323.- 716.544.-D ·OCHODY
Majątek komunalny 7.787.18 6,500.- 5.748.- - 5,748.-Przedsiębiorstwa komunalne · 25,892,75 36.732.- 29.981.- - 29.981.-Subwencje i dotacje · 8.000.- 33.103.- 1.000.- - 1.000.-Zwroty · 23.500.60 46,400.- 7.900.- - 7.900,-Opłaty administracyjne 100.- 1.000.- 100, - - 100.-Opłaty za korzystanie z urządzeń i zakładów dobra publicznego · 18.960.15 29.197.- 28,120.- - 28.120.-
Dopłaty na utrzymanie dróg . 13,500.25 18,400.- 5.100,- - 5,100.-Udział w podatkach państwowych 27.982.35 20.000.- 20.000.- - 20,000,-Dodatki do podatków państwowych 256,450,83 235,500.- 221.800.- - 221.800.-Podatki samoistne · 569,659'16 396,890.- 342,330.- - 342.330.-Różne . · 456,88 3.876.- 212.- - 212.-Dopłaty na budowę dróg · 10,400,- - - 5.100.- 5,100.-Podatki inwestycyjne . · 59.421.84 49.353.- - 49.153.- 49.153.-Pożyczki · 38.910,54 7,656,- - - -
1.109.622:53 884.601.- 662291.- 54.253.- 116j44.--
10.94 1.61
10,68 43,96
1,43 0,55 8.66 1.06
13,28 0,32 1.12 6.39
100.-
0.80 4.19 0.14 1.10 0,01
3.92 0,71 2.80
30.95 47,78 0,03 0.71 6.86
100.-
Przeciętne obciążenie daninami na rzecz Powiatowego Związku Komunalnego w okresie budżetowym 1932/33 r ·; 1 4ektara 6.08 zł., 1 .mieszkańca 6,84 zł. Jak widzimy budzet Pow. Zw, Kom. a tern samem obciążenie ludności daninami od trzech lat' stale zmniejsza się; budżet na b. r. w porównaniu z budżetem na·1930/31 r. zmniejszył się 0'37.13% i w porównaniu z budżetem na 1931/32 1'. o 19%. _W&~ __________ ~~~~ __ -= .. ~ __________ =--=~-=~ ____ ~~~ __ aa ______ __
Pomoc 'dla bezrobotnych. nie jest filantropją lecz SAMOOBRONĄ.
Nr. 25 :l:YCIE ŁOWICKIE 5
Głos Nauczycielstwa Łowickiego. Organ Oddziału Pow. Związku Nauczycielstwa Polskiego w Łowiczu
pod redakcją Zarządu Oddz. Pow. Z. N. ~P.
Sprawozdanie z pracy konferencyj rejonowych m. Łowicza w r. szli. 1931/32.r.
Z'Hząd konterencyj rejonowych po zanalizowa'niu pracy zeszłorocznej i jej wyników, doszedł do 'wniosku, że dla utrzymania i pogłębienia zaintereso"'ania nauczycielstwa do pracy na konferencjach, na' leży zmienić ich organizację i program. W tym ce-lu opracował przewodniczący konferencyj rejono'Wych p. E. Fleming wspólnie l gronem nauczyciel' skiem szlwły Nr. 1 program pracy, uwzględniający jak najszerzej zainteresowania pedagogiczne i me·
··todyczne o~ółu nauczycielstwa m. ŁoWicza. Dla uchwaieniR tego programu zostało zwołane zebranie nauczycielskie w dn. 22.X.-51 r., na które m projekt programu uzyskał o~ólną aprobatę. Na zebraniu wy· mienionem został poza tem wybrany Zarząd konferencyi w składzie następującym: przewodniczący p. E. F\em\ng, p. o. kierownil<8 szkoły DO~SZ. Nr. l, zastępca przewodniczącego - p. J. Perzyna, nauczyciel szkoły Nr. 2, sekretarz - p. Z. Blikle, nauczyciel szkoły Nr. l, zastępca sekretarza - p. Z. Słonimski - nauczyciel szkoły Nr. 4.
W cią>lu roku sprawozdawczego odbylo się ogółem pięć konferencyj, z czego pierwsza i ostatnia - w szkole Nr. 1, druga - w szkole Nr. 5,
-trzecia - w gimnazjum żeńskiem, czwarta - w semlnarjum nauczycie Iskiem.
Na konferencjach zo~tały przeprowadzone na-' s\~~u\ące lel{cje: z histori i przez p. Thuguttównę -w oMz. \V, z i~7.)l\ .. a po\s\<iego - W oM. tV przez p. KołodZiejskiego i p. Szkolnickiego, z rachun\<óww oddz. IV przez p. Cyrul.ńską, w oddz. VI z przyrody przez p. lialpema, z geografji - w Id. V przez p. Biuhm-KwiatlwWsl<iegf', z rysun/<ów - w Id. 1Il przez p. Oars;!iewicza oraz z ~imnastyl<i W oddz. I, III i V przez p. Stencelka Fr. i W kI. l przez P. Dan wską.
Również wygłoszono następujące referaty: 1) Jak uczyć gramatyki, 2) Pisemne algorytmy mnożenia i dzielenia liczb callwwitych-p. Blikle, 3) arytmetyczny SpOSOD rOZWiązywania równań-p . Pawlilwwski, 4) Za!nterewanie Idasy w nfluczalJiu przyrody żywej pozal<rajowej-r. Rogusl<a. 5) Wychowflnie państwowe-p. Zieliński, 6) Z;Jgad1\ienie karności W wychowaniu,-p. Grzegory. 8) Wychowanie pozaszkolne, 'p. Słonimski.
N Hdto na k0nf~rencj1 c h rejonowych wygłoszonE) tr Ly i-pra v,:, ,7.dal1 la 1. czasop .sm pedagogicznych, z clego jedno \\yglosila p. Warzycka, dwa p. Zielińsl,i 13.
Udzi<ll nauczycielstwa W dyskusji n'ad lekcjami i referatami był bMc;1zo czynny, żywy i utrzymany na wysokim poziolllie.
W ZWiązku z lekcjami, referatami i sprawozdaniami z czasopism wy/oniły się sprawy o duiem znaczeniu dla nauczania i wychl)wAnia na terenie m. Łowicza. Sprawy te ujęte w f Hmie Wniosków podajemy niżej.
W myśl przyjętego na zebraniu organizacy;"em Wniosku rozszerzony został rejon konferencyjny przez zaproszE'nie do współpracy nauczycielstwa miejscowych szkół średnich i zawodowych, które w konfecji bralo żywy i czynny udział.
W zWiązku z tern zostal rozszerzony Zarząd konferencyj rejonowych, do którego weszli dodatkowo przedstawiciele szl<ól średnic:h, a mianOWicie: p. Zieliński B. z gimnazjum żeńskiego, p. Wan.ycl{a z gimnazjum męskiego, p. BrzozowskI ze seminarjum.
Sposób pracy na konferencjach rejonowych był następujący: na dwa ty~odnie przed konferencją Zarz.ąd rozsyłał do poszczególnych szkół listy zgłoszeń, zawieraJące tematy poszczególnych lekcyj lub referatów w części praktycznej oa które zapisywało się nauczycielstwo według zainteresowania. W każdej konferencji uwzględniano pięć grup przedmiotowych a mianowicie: grupę języka polskiego i historji, 2) grupę matematyki i fizyki, 5) grupę przyrody i geografji, 4) grupę rysun~~ów i robót ręcznych oraz 5) śpiewu i gimnastyki.
Jeżeli na którąkolwiek grupę "apisała się ~byt mala I czba uczestnil<ów, wówczas grupa ta była nieczynna, a zapisani na nią przechodzili do innej grupy. Po części sz.czegółowej odbywała się część ogólna, na I<tórej zazwyczaj wygłaszano referat z dziedziny wychowania oraz sprawozdanie z czasopism pedagogicznych, jak róWnież omaWiano i decydowano wnioski, wypływające z pracy grup przedmio· towych.
Na konferencjach w roku sprawozdawczym uchwalono następujące wnioski: 1) w sprawie zorga· nizoWania ogrodu botanicznego m:ędzyszkolnego w Łowiczu, 2) W sprawie powolania do ~ycia sekcji wychowania, 5) W sprawie powołania do zycia towarzystwa Opieki nad dzieckiem, 4) w sprawie fotosów kin i obecności młodzieży szkolnej na seansach kinowych.
Wyłoniona na konferencji \<omisja organizacyjna ogrodu botanicznego, pod przewodnictwem p. dyr. Roguskiej nawi,!zala kontakt z magistratem m. Łowicza i uzyskała przyrzeczenie, że ogród taki 'zostanie założony przez magistrat na placu miejskim przy szkole Nr. 2
Powołana na podstaWie uchwały konferencje sekcja wyehowania, w skład której weszli delegaci rRd pedagogicnych wszystl{ich szkól łowickich oraz dyrekcje szkół średnich i kierownicy, odbyła kilka zebrań, na l<tórych opracowany zostal regulamin mię· dzy,;zkolny. Regul3min ten pJ przedV"kutowan;u na ostatniej I<onferencji rejonowej zostal przyjęty jednoglośnie i wobec te~o zostanie wprowadzony do wszystkich szkół lo 'xicl<ich z por.zątkiem roku szlwlnego. Zorganizowan e Towarzystwa Opieki nad dzieckiem zostało odłożone do września r. bieżącego.
Frekwencja na konferencjach była bardzo dobra. Prelegenci do lel{cyj, referatów i sprawozdań byli starannie przygotowani.
Na o::.tatniej I<onferencji zostal omówiony wogólnych zarysach projekt organizacji konferencyj na rok następny, przycze :n stWierdzono, że nowy sposób prowadzenia na oJól odpowiad.:!l wymaganiom i zainteresowan 'om nauCZyCielstwa i dlatego postanowiono prowadzić prHcę na kOJJLr~ ncjach podobnie jal< w rolw bieżącym z tem, ŻP. w części ogólnej zostaną uwzględn i one tematy nif'tylko wych0wdlAlcze, lecz i 1. dziedziny ogólno-kształcącej orfll, że grupy prz~dmiotowe zostaną Więcej usamodZielnIOne.
Biorąc pod uwagę calol<sztalt prac należy stwierdzić, że konferencje rejonowe w roku sprawozdawczym dały bardzo poważne wyniki w pracy oraz zbliży/y nauczycielstwo wszystkich szkól łOWickich na terenie pra y zawodowej nauczycielskiej, co ułatwiło realizację pilny<.h i ważnych zagadnień wychowawczych i dydaldycznych.
6 ZYCIE ŁOWICKIE Nr. 24
'Kronika Związkowa i Szkolna. ZamiaDa posady.
Jest do zamiany posada naucz.yciefs\{a w 7 kI. szkole powszechnej w miasteczku oddalonym 8 km. od
miasta wojew.ódzkiego na jakąkolWiek w pow. lowickim. Okolica zdrowa, las i rzeka na miejscu. Tania i dogodna komunikacja autobusowa przez cały ro){. Warunl,i pracy dobre. Zamieniający się otrzyma pelny z~rot kosztów przemesienia. Informacyj udziela kol. E. Fleming w ŁOWiczu.
---------------------------------------------------------------------KRONIKA. - Przejechanie przez pociąg. W nocy z dnia
21 na 22 lipca r. b. okolo godz. 5-ej nad ranem za stacją kolejową Jackowice zostal przajechany przez kurjer Nr. 1505 przejazdowy H. Wesołowski, lat 46. W czasie zbliżania Się pociągu Wesołowski usiłował przejść na drugą stronę toru 'i w tym cza· sie został uderzony i wciągnięty pod pociąg, który odrzucił go na tor pomiędzy szyoy, wlokąc ciało na przestrzeni 64 metrów w stronę stacji Jackowice. Zwłoki zostały zauważone przez pociąg osobowy, obsługa którego pOWiadomiła dyżurnego ruchu na stacji jackowice i wówczas dopiero zwłoki usunięto z toru. Wesołowski pozostawił żonę i czworo dzieci.
- Ul. Kurkowa w Łowiczu została zabrukowana przez Magistrat. Roboty ukończono w bieżącym tygodniu.
- Elektrownia Miejska w nocy z 27 na 28 b. m. zgasiła światlo na ulicach miasta, aczkolwillk noc b}'ła bardzo ciemna i padał ulewny deszcz. "Niespodlianka" elektrowni sprawiła, że przechodnie znienacka wpadali do kałuż, a nawet zażywali przymusowej brudnej k~pieli na ul. Mostowej, PIzyrynku i Rynku Kilińskiego w sztucznych jeziorach, powstałych z nadmiaru ~ody deszczowej, bo jak wiadomo nasze "kolektory miejskie" nie przyjmują wód burzowych.
- Nowa apteka w Łowiczu. Dnia 14 lipca r. b. dokonano pOŚWięcenia i ot9;arcia 5-ej publicznej apteki w ŁoWiczu-Rynek KII'ńskiego 5 (Nowy Rynel,), należącej do prOWizora farmacji p. Józefa Urpszy, długoletniego inspektora farmaceutycznego. Apteka dyżuruje co 5·cią noc od dn. l-go sierpnia r. b.
__ Wyprawa wodna harcerzy łowickich. jak już donosiliśmy w Nr. 25, w dniu 15 b. m. wyruszył z Łowicza zastęp harcerzy pod komendą druha józefa Wierzbickiego na Międzynarodowy Zlot Skautów Wodnych nad jez. garcz}ńskiem na Pomorzu. Wedłus;t ostatnio nadesłanr~o meldunku we wtorek dnia 26 b. m. wyprawa znajdowała się w Swieciu nad Wisłą. Wszyscy uczestnicy cieszą się najlepszel1'l zdrowiem.
- Strajk dorożkarzy łowickich. Dnia 23 b. m. w ciągu połowy dnia dorożkarze strajkowali, demonstrując przeciwko obowiązkowi wykupywania przez nich ŚWiadectw przemysłowych.
- Brak opieki. Dnia 20 b. m. oSlodz. 11 m.50 we wsi Wisl<iennica-Górna, gm. Bąków, pow, Łowie· kiego, utopiI się W gliniance Oałek Stanisław- Władysław, w wieku jeden i pół roku.
- Pobicie. Dnia 25 b. m. na szosie Warszawskiej pod Łowiczem w pobliŻU "Tartaku Łowickiego" został pobity przy użyciu noża J. Natan, rzeźnik, zam. w Łowiczu przy ul. Kilińskiego 15. Jak ustalono, sprawców było 5-ch, których zatrzymano. Jeden z nich S. Rupiński, zam. we wsi Zabostów Ma· ły, gm. Kompina, pow. ŁOWickiego przyznał się do pobicia Natana. Natar. otrzymał .4 rany cięte wokolicę lewego ramienia, lopatl<i i przedramienia. ZfljŚ' cie pobicia nastąpiło jako dalszy ciąg porachunków osobistych.
- Pożary. Dnia 25 b. m. o ~odz. 11 we wsi Chruślin, gm. Bielawy, pow. Łowickie~o wybuchł pożar w zagrodzie należącej do K. Wojdy i Fr. Da· nycha. Pożar strawił dach na domu mieszkalnym,. oraz częściowo sufit. Straty wynoszą 610 zl. Pożar powstał wsl<utel, złej konstrukcji komina.
Dnia 24 b. m. o godlinie 8-ej we wsi Pilasz·· ków, gminy Oąbkowice w domu mieszkalnym drew-· nianym krytym slomf}. nalezącym do j. Sujkowskie-· go i A. Kreta, wynikł na strychu pożar, Idóry pochlonął dach nad domem i częściowo ściany oraz niektóre rzeczy domowe i ubranie. Straty obliczone są na sumę 2500 zł. Pożar powstal przypadkowo z po_o wadu złej Iwnstrukcji komind.
Dnia 25 b. m. pomiędzy godz 2-5 nad ranem we wsi Kuzmy, gm. Lubianków, na szkodę l. KarWacl{iego, spaliła się stodoła drewniana i obora budowana z kamienia. Przyczyna pożaru narazie niejest ustalona. Wypadl{ó..v z ludźmi nie było. Straty ' poszkodowany oblicza na 5000 zł.
- Ceny ziemiopłodów noiowane na rynku ŁoWickim w dn. 15 i 19 lipca 193~ r. Pierwsza liczba oznacza cenę z dn. 15, a druga z dn. 19 lipca. Ceny rozumieją się w złotych za 100 kg. Zyto nowe 18-19, pszenica stara 23-24, owies 20-20, jęcz_ o mień 18-18 zl., kartofle młode 6-5.
Di~\~\\o~~ 1\l\O-\t\\\ł la J. J. WyŚWietla film p. t,
-IKapryslMADAME POMPADOUR.
Romantvczne dzieJe na dworze Ludwików. Nad program farsa i tygodnik.
Dnie i godziny przedstawień: sobota 50 lipca o godz. 8 wiecz., niedziela 51 lipca - o godz. 7 i 9 wiecz., poniedz i ałek l sIerpnia - o ~odz. 8 wiecz •.
Bliższe szczegóły w afiszach.
A t .. a Józefa URPSZY p e Nowy Rynek S. została otWarta W dniu 14/VII 52 r.
Apteka zaopatrzona we wszelkie specyfiki krajowe i zagraniczne wody mineralne, naturalne i sztuczne
firmy "Motor". 2-1
Dr. med. T. Jasiobędzki Cborobv skórne i wenervczne. Analizy krwi. Przyjmuje w Łowiczu w piątki od godz. 5.50 do 650, Zduńsl<a 27. (>IV Warszawie W pomedziałki i czwartki
od godz. 6 do 7 Plęlma 16 b.). 'll :'"' .
Redaktor odpOWiedzialny: l. nrlemialski.. Druk. K. Rybackiego w ŁoWiczu.
Komitet Redakcyjny: l. Sfrzemżalski, f. Hrę[itki, A. Blohm-Hwiafkowskl. Wydawca: Powiatowy Komitet Regjonalny w Łowiczu.