Na osnovu člana 16.stav 4. Zakona o Vladi Zeničko-dobojskog kantona –Prečišćeni tekst (“Službene novine Zeničko-dobojskog kantona”, broj: 7/10), a u skladu sa članom 13. i 119. Zakona o zdravstvenoj zaštiti (“Službene novine Federacije Bosne i Hercegovine”, broj: 46/10), Vlada Zeničko-dobojskog kantona, na188. sjednici, održanoj 23.10.2014. godine, d o n o s i

ZZ AA KK LL JJ UU ČČ AA KK o usvajanju Programa provođenja jesenje faze preventivne sistematske deratizacije, dezinsekcije

i dezinfekcije na području Zeničko-dobojskog kantona u 2014. godini

I. Usvaja se Program provođenja jesenje faze obavezne preventivne sistematske deratizacije, dezinsekcije i dezinfekcije na području Zeničko-dobojskog kantona u 2014. godini.

II. Nalaže se Zavodu za javno zdravstvo Zeničko-dobojskog kantona da Program iz tačke I. ovog zaključka realizuje u skladu sa naredbom Ministarstva zdravstva.

III. Za realizaciju ovog zaključka zadužuje se Ministarstvo zdravstva i Zavod za javno zdarvstvo Zeničko-dobojskog kantona, svako u okviru svoje nadležnosti.

IV. Zaključak stupa na snagu danom donošenja.

Datum, 23.10.2014. godine Broj: 02- /14

Z e n i c a DOSTAVLJENO: 1x Ministarstvo zdravstva, 1x Ministarstvo finansija, 1x Zavod za javno zdravstvo Ze-do kantona, putem ministarstva, 1x Općinskim načelnicima Zeničko-dobojskog kantona, putem ministarstva, 1x Domovi zdravlja, putem ministarstva, 1x a/a.

PREMIJER

Munib Husejnagić, dipl.ing.maš.

Zavod za javno zdravstvoZenicko-dobojskog ka ntona

Telefon: +387 32 443 540Fax: +387 32 443 53O

wwwjavnozd ravstvo.ba

Public Health lnstituteof Zenica-Doboj CantonlD broj: 421 8l 0029000672000Zenica, Fra lvana Jukiia br.2Bosna i Hercegovina

PROGRAM

Provodenja jesnje faze obavezne preventivne sistematske deratizacije, dezinsekcije i dezinfekcije napodrutju Zenidko-dobojskog Kantona 2014.godine

(Kontrola uzrodnika zaraznih oboljenja i njihovih prenosilaca - glodara)

Zenica, septembar, 20L4. godine

I UVODNE NAPOMENE

Obaveza provodenja preventivne sistematske deratizacije, kao opite mjere

u sprjeaavanju po.jave zaraznih oboljenja, propisana je Zakonom o zaStiti stanovniitva

od zaraznih bolesti (,,Sluzbeni list FBiH" broi 29/05],, koji obaveznu protivepidem ijsku

deratizaciiu, dezinfekciju idezinsekciju odretluje kao mjeru za suzbijanje 5irenja odredenih

zarazn ih bolesti.Glodari i insekti nanose velike ekonomske Stete u stambenim i privrednim

objektima, pogor5avaju opie higi.ienske uslove za Zivot, uniitavaju i zagacluju hranu.

Prenosioci su, rezervoari i moguii izvor infekcije za mnoge uzroinike zaraznih oboljenja,

prvenstveno u urbanim sredinama, a viSe od pedeset bolesti iz Srupe zoonoza se aesto

spominje u struanoj literaturi, medu kojima su najpoznatiji: salmoneloza, leptospiroza,

trihineloza, antraks, tularemija, bjesnilo, botulizam, nekoliko vrsta rikecijskih oboljenja.

U ciliu kontrole ovih obol.ienja, jedan od vainih zadataka je osmiSljeno

sprovodenje preventivnih mjera koje imaju za cilj svodenje brojnosti mikroorganizama i

njihovih prenosilaca do tzv. biolo5ki tolerantnog nivoa, koji predstavlja minimalni zdravstveni

riz ik.

Nesav'esno sprovodenje ovih mjera, kao ineadekvatna inestandardizirana primjena

sredstava za DDD kreira jo5 jedan zdravstveni rizik a to je poveianle rizika od ,,Long-term"

oboljenja, kao posljedica ekspozicije stanovnistva Stetnim ekoloskim faktorima. stoga je

za postizanje kvalitetne kontrole uzrodnika i prenosilaca zaraznih oboljenja, potrebno

primijeniti jednoobrazni pro8ram preventivne deratizacije na cijelom Kantonu i pailjivo

pratiti nje8ovu realizaciju.zavod za javno zdravstvo Zeniiko-dobojskoB kantona de prije potetka jesenje faze

preventivne deratizacije istraiiti stepen infestacije metodom brojanja aktivnih rupa glodara

na jedinici povrSine na javnim povrlinama, trgovima, obalama vodotokova, i metodom zbira

svih zgrada u kojima je zabiljeiena pojava glodara na promatranom podruiju tokom

godine podijeljen sa ukupnim brojem zgrada. Stepen infestacije u proljetnoj fazi deratizacije

smatra se poaetnim, a stepen infestacije u drugoj, jesenjoj fazi smatra se kontrolnim

stepenom infestacije. Zavod je u provedbenom dijelu Programa obavezne preventivne

sistematske deratizacije na podrutju Zeniiko-dobojskog kantona u 2012. godini postavio

referalnu metodologiju rada baziranu na savremenim nautnim principima, istovremeno

vodedi raiuna da se kod izbora rodenticida i insekticida koriste najefikasniji preparati sa

najman.lim toksikoloSkim efektom. Zavod 6e koordinirati sve programske aktivnosti, pratiti

i nadzirati izvedbeni dio obavezne preventivne sistematske deratizacije, kako bi se

obezbijedila sin h ronizova nost operativnog plana, te ie evaluirati preventivnu deratizaciju

nakon provedene faze.

II DEMTIZACUA

Deratizacijom se u smislu ovog programa smatra prim.iena hemijskih metoda i

sredstava za uni5tavanje komensalnih miSolikih glodara koji prenose uzroinike zaraznih

bolesti, ili su rezervoari imoguii izvor inekciie'

Najmasovnije prisustvo glodara je u naseljima sa veiim aSlomeracijama ljudi, sa

razvijenom mreiom infrastrukture i objekata i u kojima je intenzivna privredna proizvodnja i

promet roba, jer u takvim sredinama imaju dobre uslove za skloni5ta, ishranu i

razmnozavanje. Glodari se veoma brzo razmnoiava.iu i obzirom na zdravstveni rizik i

2lPage

ekonomske 5tete koje priiinjavaju, predstavljaju trajni remetiladki faktor ljudskim naseljima5to iziskuje kontinuirane napore, ne na potpunom uniStenju (jer je to nemoguie), nego za

takvom kontrolom kojom se postiZe svodenje njihovog broja na ,,biolo5ki minimum", tj, naprihvatljivi nivo, koji predstavlja minimalni zdravstveni rizik i minimalni rizik za uni5tavanjematerijalnih dobara i hrane.

Jedan znadajan momenat u nastajanju i Sirenju raznih oboljenja putem glodara susavremeni, internacionalni iinterkontinentalni komunikacioni uslovi, koji doprinose dase navedene bolesti, ukoliko se pojave na jednom kraju svijeta, za razliku 5to bi nekadmjesecima ,,putovale" do nove zemlje-odredi5ta, sada prenose za nepunih 24 sata, na svakidio zemaljske kugle.

Oboljevanje od zoonoza je mogu6e drZati pod nadzorom, uglavnom provodenjempropisan i h mjera preventivn e deratizacije, dezinsekcije i dezi nfekcije.

Na pojedinim dijelovima svijeta preovladavaju razlidite vrste glodara, a napodrudju balkanskih prostora, kao i na Zeniiko-dobojskom kantonu najdeSii glodari kojetreba drZati pod kontrolom su:

Kuini mi5 (Mus musculus), crni Stakor (Rattus rattus) i sivi Stakor-Stakor selac (Rattus

norvegicus) te miSoliki poljski glodari (Apodemus agrarius).

III PROPISI, PROVODENJE I NADZOR NAD OBAVEZNOM PREVENTIVNOM DERATIZACIJOM

NA PODRUEiU ZEruIETO-DOBOJSKOG KANTONA U 2O14.GOD!NI

Zakon o zaStiti stanovniStva od zaraznih bolesti (,,SluZbeni list FBiH" broj 29105)

odreduje izvodenje obavezne preventivne sistematske deratizacije, kao opitu mjeru u

sprjedavanju pojave zaraznih oboljenja, a obaveznu protuepidemijsku deratizaciju,dezinfekciju i dezinsekciju odreduje kao posebnu mjeru za suzbijanje Sirenja odredenihzaraznih bolesti. Provodi se u skladu sa Pravilnikom u pogledu strudne spreme zaposlenika

tehnidke opremljenosti prostorija i drugih uslova kojima moraju udovoljavati zdravstveneustanove privredna druitva odnosno fizidke osobe za obavljanje deratizacije dezinfekcije i

dezinsekcije.Odredbama Pravilnika o na6inu obavljanja obavezne dezinsekcije, dezinfekcije i

deratizacije (Sl.novine F BiH br. 60/06) utvrduje se naiin provodenja obavezne dezinfekcije,dezinsekcije i deratizacije. Obaveza izvodaia preventivne deratizacije je da mora imatiodobrenje Federalnog ministarstva zdravstva koje ukljuduje upotrebu otrova iz ll i lllgrupe, mora zadovoljavati odredbe Pravilnika o uslovima u pogledu struine spremezaposlenika, tehni6ke opremljenosti, prostorija i drugih uslova kojima moraju udovoljavatizdravstvene ustanove, privredna druitva odnosno fizidka lica-obrtnici za obavljanje

dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije (,,Sl.Novine FBiH, broj 60/OG i 82/06l,. Preventivna

sistematska deratizacija podrazumjeva trajnu kontrolu populacije miSolikih glodavaca

nedozvoljavajuii ekspanziju vektora zaraznih oboljenja u ekscesu.

Obavezna preventivna deratizacija provodit 6e se u naseljenim mjestima na

podrudju kantona u objektima i prostorima kako slijedi:

1. Javne i zelene povrSine u pojasu naselja sa koncentriranim stanovniStvom (gradska

naselja),

2. Obale povrSinskih vodotokova u gradskim i prigradskim zonama,

3. Centralne deponije kao i nezvanidna (neorganizirana) smetljiSta u gradskim naseljima,

4. Vaspitno - obrazovni i kulturni objekti i njihovi prostori,

5. Kolektivni centri za smje5taj i boravak izbjeglih i prognanih lica,

3lPage

6. Objekti javnih zdravstvenih ustanova,7. Javne ustanove adm inistrativnog karaktera,8. lndividualne zgrade u privatnom vlasniStvu u uiim zonama gradskih naselja,9. Vjerski objekti igroblja u gradskim naseljima,10. Kanalizacione mreie sa Sahtovima iizlivnim kolektorima,11. Objekti i povr5ine javnih preduzeia i organizacija i svih fizidkih, pravnih i ostalih lica

ukljuiujudl sve usluine djelatnosti,12. Stacionarni objekti i sredstva javnog saobradaja,13. Objekti za proizvodnju i promet iiveinih namirnica i predmeta op6e upotrebe

(korisnici i vlasnici istih),14. Objekti za pruianje usluga javne higijene i

15. Zajedniiki prostori stambenih zgrada (podrumi itavani).lzradu programa obavezne preventivne sistematske deratizacije na podrucju Zeniako-

dobojskog Kantona u 2014. godini, te koordinaciju nad aktlvnostima u obaveznojpreventivnoj deratizaciji provodi struini tim Zavoda za javno zdravstvo Zen iiko-dobojskogka nto n a.

StruEni nadzor nad izvodenjem obavezne preventivne sistematske deratizacije napodruaiu Zenidko-dobojskog kantona vrSit ie higijensko-epidem iolo5ke sluibe domovazdravlja, 5to je u skladu sa ilanom 24. Zakona o zastiti stanovniStva od zaraznih bolesti FBIH.

Tro5kovi struanog nadzora kojeg ie provoditi Higije nsko-epidemioloike sluibe domovazdravlja padaju na teret sredstava budZeta opiina za sistematsku deratizaciju ito na taj nadinda se 60% tih sredstava opredjeljuje Zavodu za javno zdravstvo za trolkove izvoalenjasistematske deratizacije, a 40% domu zdravlja za tro5kove struinog nadzora.

Obzirom da Opdina Varei godinama ne predvida sredstva za potrebe izvodenjasistematske deratizacije, Zavod za javno zdravstvo ie iz vlastitih sredstava nadokanditi DZ

Vare5 iznos od 500 KM na ime struinog nadzora sistematske deratizacije na podruiju opiineVare5.

Upravni nadzor de vrsiti Sanitarna inspekcija u skladu sa svojim ovlaltenjima, a u ciljuuspje5nog izvodenja deratizacije.

IV CIU I SVRHA IZVODENJA OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMATSKE DERATIZACIJE

Program izvoclenja obavezne preventivne sistematske deratizacije na podrudjuZen iiko-dobojskog kantona u 2074. godini ima nekoliko vainih ciljeva kojima se trebaobezbijed iti:

o Prevencija zaraznih oboljenja narodito u epidemijskoj formi (prirodno-ia riSnih

infekcija) iiji su rezervoari, prenosioci i moguii izvor zaraze miSoliki glodari;. Zastita:ivotne i radne sredine;. Zaitita ekonomskih, ekoloikih iestetskih vrijednosti;

Kod provotlenja sistemske preventivne deratizacije Zavod ie koristiti principe rada po HACCP

sistemu. Primjena HACCP /Hazard analysis and critical control points/ sistema u

provodenju sistematske preventivne deratizacije u mnogim zemljama Evrope ima za cilj

unapredenje za5tite protiv miiolikih glodara ismanjenje moguinosti neieljenih efekata

rodenticida na zdravlje stanovniStva. HACCP je sistem koji garantira neikodljivost u

4lPage

djelatnostima kojima je obaveza obezbjediti odsustvo 5tetnih glodara, insekata i

mikroorganizama i n.jihovog utin ka.

Principi HACCP-a su sledeii:. StruEno ovladavanje izborom sredstava za deratizaciju, proizvedenih prema

medunarodnim standardima;o Utvrdivanje i posmatranje kritiinih tadaka na kojima se moie javiti poveian broj glodara;. Stalna interventna deratizacija kritiinih taiaka u 2014. godini i kvalitetan monitoring

sistem;. Analiza i praienje zdravstvenih i drugih rizika u realizaciji Programa deratizacije u 2014.

godini;o Korekcijskipostupci;. Dobra dokumentacija;. Verifikacija kvaliteta rada.

lstraiivanje stepena infestacijeZavod je istraZio stepen infestacije metodom brojanja aktivnih rupa glodara na

jedinici povrsine na javnim povrlinama, trgovima, obalama vodotokova, metodom mjerenjapojedene kolitine nezatrovanih mamaka na podruiijima veie ugroienosti i metodom

anketiranja radi utvrtlivanja objekata u kojima je zabiljeiena pojava glodara.

V METODA IZVOOENJA OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMATSKE DERATIZACUE

U literaturi, u praksi, u zakonskim propisima poznati su pojmovi preventivne

sistemske derotizocije i protivepidemijske derotizocije. U sluEaju pojave neke od zaraznih

oboljenja, koja se prenose glodarima, odmah se prema rezultatima epidemioloikogispitivanja, preduzima deratizacija, ograniiena na odrealeno podrudje i objekte, sve doprestanka opasnosti za Sirenje dotidnog oboljenja, to je protivepidemijska deratizacija.

Medutim budu6i da se glodari u naseljenim mjestima jako brzo razmnoiavaju, u

sluiaju da tu pojavu ne bi generalno driali pod kontrolom njihova populacija bi se tolikopro5irila da bi epidemija zaraznog oboljen.ia, koje bi se pojavila, bila tako velikih razmjera da

bi njeno gasenje zahtijevalo enormni angaiman zdravstva i cjelokupne zajednice i irtvetakve epidemije mogle bi da budu brojne. Zato se ,,sistemskom preventivnom"

deratizacijom trajno kontroli5e glodarska populacija, nedozvoljavajuii ekspanziju vektora

zarazn ih oboljenja.Da bi kontrola glodara bila uspje5na treba primijeniti pet znadajnih principa ito:KontinuitetDeratizaciju provoditi kontinuirano, iz godine u godinu, najmanje dva puta godiSnie

lako bioloiki ciklus razmnoZavanja glodara omoguduje da od jednog para, za godinu, kroz

nekoliko generacija nastane oko 1000 potomaka, ipak se smatra da kvalitetno obavljan.ie

sistemske deratizacije u prijelaznim sezonama iz zime ka ljetu i ljeta ka zimi, moze bitidostatno za postizanje navedenih ciljeva.

SveobuhvatnostSvi, odnosno glavnina objekata i povriina koje zakon obavezuje da provede

deratizaciju, moraju biti obuhvaieni u okvirima akcije;

5lPage

IstovremenostNa odredenom podruiju na kome se provodi preventivna sistemska deratizacija,

treba je provesti u Sto kraiem vremenskom rasponu, od nekoliko dana;lntenzivnostMoraju se primjeniti sredstva koja su dostatna da podmire sve zahtjeve glodarske

populaciie, kako ne bi do5lo do njihove refraktarnosti, dime bi se kompromitovala akcija,postojeia sredstva propala i proizveli troskovi za nabavku drugih sredstava na koja glodarin isu refra ktarn i;

UmjerenostTreba obezbijediti kompromis izmedu intenzivnosti i ekolo5kih moguinosti

absorbovanja upotrijebljenih deratizacionih sredstava;RitmiEko izlaganje mamacaUz kontrolu, vrSiti ie se deiie ritmidko izlaganje mamaca za uniStavanje glodara

(PULSE BAITING) u specijalne hranilice. To su namjenske plastiane i kartonske kutije koje dese postaviti na 2000 mjesta na lokalitetima i prostorima od izuzetnog znaaaja. Ova novametoda u kontroli efikasnosti obavezne sisitemske preventivne deratizacije je vrlo znaiajna,jer ie se tokom cijele godine pratiti i obnavljati potro5eni mamci za uni5tavanje glodara i

tako u potpunosti uspjeSno i efikasno provoditi deratizacija na mjestima gdje se moieoiekivati poveiani broj glodara.

VI VREMENSKI PERIOD IZVODENJA OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMATSKE DERATIZACUENA PODRU.JU ZENI.KO-DOBOJSKOG KANTONA U 2014.GODINI

Obavezna preventivna sistematska deratizacija - jesenja faza, na podruaju Zeniiko-dobojskog Kantona u 2014. godini, ie biti provedena u periodu od 20. oktobra do 30.novembra 2014. godine, s tim da de se u periodu 20-25 dana prije akcije provesti svepripremne aktivnosti.

VII IZBOR SREDSTAVA ZA DEMTIZACUU

Prema Pravilniku o uslovima u pogledu struine spreme zaposlenika, tehniakeopremljenosti prostorija i drugih uslova kojima moraju udovoljavati zdravstvene ustanove,privredna druStva, odnosno fizidke osobe za obavljanje dezinfekcije, dezinsekcije i

deratizacije, i prema odluci Ekspertne grupe za nadzor zaraznih bolesti Ministarstvazdravstva Federacije Bosne i Hercegovine, kao i prema ved proklamovanim stavovimaEvropske zajednice, Preventivna sistematska deratizacija ie se izvoditi iskl.iudivo sa

rodenticidima provjerena kvaliteta, druge generacije, izreclenim prema licenciranimstandardima Evropskih proizvodada.

Opredjeljenja za ovakav nadin rada u Evropi pokazala su visoku efikasnost, jer sviproizvodi imaju referalne vrijednosti, pa se time izbjegava svaka improvizacija i

meietarenja sa sredstvima i preparatima za deratizaciju. Zbog toga ie se iu Zenidko-dobojskom kantonu u 2014. godini primjeniti vrlo strogi kriteriji Preventivne sistematskederatizacije u odnosu na izbor sredstava za deratizaciju.

Za sredstva koja ie se koristiti (rodenticidi, insekticidi i dezinficijensi) u ponudi treba:1. Navesti izbor preparata, generiino ime, glavne karakteristike u odnosu na

djelovanje;

6lPage

2. Gotovi preparati moraju zadovoljavati propisane standarde u pogledu

koncentracije trovne mase, konstitucije preparata i drugih fizidkih i hemijskih

karakterisitka te svi preparati moraju imatiodgovarajuiu dozvolu za upotrebu u

BiH;

3. Rodenticidi moraju da imaju deklaraciju proizvodnje u2OL4. godini;

4. Zavod za javno zdravstvno Zeniiko-dobojskog kantona ie izvriiti kontrolurodenticida, utvrditi koli6inu ivrstu rodenticida, a u toku izvodenja vr5iti stalan

nadzor nad primjenom preparata;Dakle, u jesenjoj fazi Preventivne sistematske deratizacije 2014. godini, koristiti ie se

sljedeia standardizirana sredstva :

Bromadiolon parafinski blok mamak,Bromadiolon meki mamak,

Mehanicki ,,Temo kollant" namaz jake adhezivne mo6i.

VIIt KARAKTERISTIKE SREDSTAVA KOJA CT ST KORISTITI. UniStavaju sve vrste glodara;. Postiiu smrtne doze kod glodara vei nakon jednog uzimanja zatrovane mase;. UniStavaju glodare otporne na prvu generaciju rodenticida;. SadrZe zaititnu supstancu (gorku tvar) za ljude i domaie iivotinje;. Primamljivi su glodarima (sadrZe sredstva koja privlaie glodare),. Djeluju u niskim koncentracijama sa jednokratnim uzimanjem;. lzazivaju smrt glodara slidnu prirodnoi (izaziva poremecaj koagulacije). Ne izazivaju rezistenciju kod glodara;. Nisu repelentnog djelovanja;. Postavlja se manja kolidina zatrovane mase, smanjuje se rizik od Stetnih

posljedica i zagadenja sredine;

IX KOLIETNA MATERIJAIA KOJA SE PIANIRA UTROSITI

U izvodenju preventivne sistemske deratizacije koristit iemo rodenticide-

antikoagulante ll generacije u omjeru Bromadilon parafinski blok mamak od 40% - 50 yo,

Bromadiolon meki mamak od 30% - 4Oo/o i Mehaniiki ,,Temo kollant" namaz od 2 do 5 %.

KoriStenjem parafiniziranih mamaka, parafinskih blokova i mekih rodenticida ima za

cilj da obezbijedi efikasno i produZeno djelovanje u kanalizacionoj mreii, vodotokovima i

svim ostalim prostorima. U potpunosti izostavljamo upotrebu rastresitih mamka koji usljed

djelovanja vode ili vlage uglavnom budu uni5teni, a i naSa ispitivanja su pokazala da trovnu

rastresitu masu glodari izbjegavaju pored vei postojeie hrane u okolini.

Na osnovu procjene prisutnosti glodara te potroinje u prethodnim akcijama planira

se utroiak materijala prikazan u sledeiojtabeli.

lromadiolon parafinski blok 20 e ke 2800-3500 40%-50%

lromadiolon parafinski blok 100 s ke 800-1000 LO%-15%

Sromadiolon pasta (meki) 10e ke 2200-2soo 30%-40%

XI OSTALI POTREBNI MATERIJAL

-ijepa k tuba 100 - 150acne kom 2.s00 - 3.500

(artonske kutije za mamke kom 15.000 - 18.000

Karakteristike op6ina ZeniEko-dobojskog kantona od znadaja za pripremu i

provodenje programa obavezne sistemske preventivne deratizacije:

Zenica 559 L27.296(akanj 377 43.199/isoko 23L 40.277l-eian i 156 48.427Zavidoviii 556 37.890Zepde 282 31.105Vaelai 252 23.329)oboi Jue 10 4.95!Jsora 50 6.879Jreza 73 L4.O70Varei 390 10.193Clovo 408 11.869

Obavezna preventivna sistematska deratizacija na podrudju Zenidko-dobojskogkantona u 2074. godini obuhvatit ie urbane zone svih opiina kao i grani6ne zone premaprigradskim naseljima koje su ugroZene stalnom ekspanzijom glodara iz prirode. Na ovajnadin ie se prevenirati rizik prenoienja zaraznih bolesti preko glodara koji dolaze iz ruralnihdijelova. U toku provodenja obavezne preventivne sistematske deratizacije Zavod za javnozdravstvo ie posebno pratiti pojavu svih zaraznih bolesti 6iji su rezervoar i prenosioc temoguii izvor zaraze miSoliki glodari. U svakom sluiaju pojave ovih bolesti primjenivat 6e seinterventni program deratizacije koji 6e imati za cilj da u 5to kradem vremenskom roku izvorei puteve prenoSnja bolesti preko glodara stavi pod nadzor i kontrolu i da ih 5to je moguiebrie eliminiie.

XIIORGANIZACIJA

Pravilnikom o naEinu obavljanja obavezne dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije(,,Sluibene novine FBiH", broj 60/06) utvrduje se nadin provodenja obavezne dezinfekcije,dezinsekcije i deratizacije, te se izvoclai u cjelosti mor.a pridriavati navedenog Pravilnika i

snosi punu odgovornost za ostvarivanjem mjera kojima se Stiti zdravlje stanovniStva i okolinaod onediSienja, trovanja i nano5enja 5tete.

8lPage

lzvodad mora imati odobrenje Federalnog ministarstva zdravstva koje ukljuiujeupotrebu otrova ll i lll grupe Pravilnika o uslovima u pogledu strudne spreme zaposlenika,tehnitke opremljenosti, prostorija i drugih uslova kojima moraju udovoljavati zdravstveneustanove, privredna druStva odnosno obrtnici za obavljanje dezinfekcije, dezinsekcije i

deratizacije (,,Sluibene novine FBiH", brol 60/06 i g2/06).

Kontrolu izvodenja deratizacije obavljat ie, na strudnom planu HE sluiba domovazdravlja, a na upravnom planu sanitarna inspekcija.

XI!I. IZRADA OPERATIVNOG PLANA OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMATSKEDERATIZACIJE NA PODRU..JU ZEN!'KO-DOBOJSKOG KANTONA U 2014.GODIN!

Obavezna preventivna sistemska deratizacija Zenidko-dobojskog kantona u 2014.godini ie se izvriiti na osnovu operativnog ptana izvodenja obavezne preventivnesistemske deratizacije koji ie izraditi Zavod.

Obavezna preventivna sistemska deratizacija 6e se na cijelom podrudju kantona vriitiu skladu sa doktrinom preventivne medicine: istim odabranim rodenticidima, najefikasnijimmetodama rada i od strane jednog izvodada.

operativni planoviza podrudje op6ine moraju najmanje sadrZavati:' Opis mjera koje se provode kao i naziv povriina i objekata na kojima se provode

mjere po danima;. Obim rada u odnosu na povriinu objekata i okolinu;. Angaiovani kadar (broj i struina sprema);. lscrpan opis postupaka i tehnologije akcije deratizacije;

' Potrebnu vrstu i kolidinu rodenticida i insekticida po danima;. Vozni park;

' Redoslijed i kalendar sa satnicom za provodenje svih planiranih mjera;

XtV. OBAVJESTAVANJE JAVNOSTI

lzvodad preventivne sistemske deratizacije je duian prije podetka izvodenja svakefaze na prigodan naiin obavijestiti javnost, gradane i druga pravna i fizidka lica o poietku i

nadinu izvodenja obavezne preventivne sistematske deratizacije. Obavjeitavanje o izvodenjusistemske deratizacije u 20L4. godini ie se vr5iti oglaiavanjem u sredstvima javnoginformisanja i putem plakatiranja, prije i u toku izvoCfenja aktivnosti. Obavezna je javnaobavijest putem malih i velikih plakata, koji ie se postavljati na javnim mjestima. Sredstvapotrebna za javno obavje5tavanje su prikazana u slede6oj tabeli:

Veliki plakati-obavijest (format A2

Mali plakati-obavi

nice o izvrienom

9lPage

kom 1000

kom 6000

kom 10000

XV. DEZINSEKCIJA

Dezinsekcijom se u smislu ovog Programa smatra primjena fizikalnih i hemijskih

metoda i sredstava, kojima se unistavaju insekti, odnosno 6lankonoici ili njihovi razvojni

oblici (u daljem tekstu insekti), koji mogu prenositi uzroinike zaraznih bolesti, izazivati

alergijske reakcije i imati itetno djelovanje na organizam dovleka. Na podruEju Zeniiko-

dobojskog kantona najaeici insekti koje treba kontrolisati u cilju njihovog svodenja na

bioloski minimum radi zaStite zdravlja stanovnistva jesu:

. Kuino muho (musco domestico),

. Zohori (iuti Blottello Germonico icrni Blotto Orientdlis),

. Rozni drugi insekti koji se povremeno jovljoju no odredenim podrutjimo, ovisno o

prirodnim idrugim uvietima zo niihov rozvoi, pa usliied togo uzrokuiu uznemirenost

stonovniitvo-Dezinsekcija na podrutju Zeniiko-doboiskog kantona se obavlja na sljedeiim

povriinama i objektima:L. Centralne deponije krutih otpadaka,

2. Dru1a postojeia, nezvaniina smetljiSta na podruiju gradskog naselja,

3. Centri za kolektivni smjestaj izbjeglih iprognanih lica,

XVII FINANSIRANJE OBAVEZNE PREVENTIVNE SISTEMSKE DERATIZACUE

TroSkove obavezne preventivne sistemske deratizacije na podrutju Zenifko-

dobojskog kantona u 2074. godini, koji se odnose na javne povrline finansiraju se iz

sredstava budieta Kantona ibudieta opiina, kako sljedi:

a. Obale povriinskih vodotokova u Sradskim iprigradskim zonama;

b. Parkovi i druge zelene povriine;c. Tr8ovi;d. Povriine koje nisu privedene urbanistiikoj namjeni;

e. Javna m,esta na kojima postoji mogudnost razmnoiavanja glodara;

f. centralne komunalne deponije kao i nezvanidna (neorganizovan a) smetljiSta u

gradskim i prigradskim naseljima;g. Javni objekti i prostori od posebnog znaiaja kao 5to su:

. pred5kolske iSkolske ustanove;

. zdravstveni objekti i ustanove;

. objekti socijalnih ustanova i izbjeglidki kampovi;

. vjerski objekti;

. tladki istudentski domovi

obveznici finansiranja obavezne preventivne sistemske deratizacije na podrudju

Zeniiko-dobojskog kantona su i privredni idrugi subjekti koji nisu navedeni, a posjeduju

objekte ipovrSine koje podljeiu izvodenju, a na osnovu Naredbe Ministra zdravstva Zeniiko-

dobojskog kantona u skladu sa odredbama Zakona o za5titi stanovni5tva od zaraznih bolesti

FBiH.

10 lPage

c

XIX INSPEKCIJSKA KONTROLA

Kontrola izvodenja sistemske deratizacije, od strane sanitarne inspekcije, jepredvidena u dva navrata: u pripremnojfazi i u fazi samog izvodenja,Sto ie se konstatovatizapisnicima sanitarnih inspektora i Sto je u njihovoj nadleinosti, a predmet njihovih kontrolaie sadriavati: vrstu rodenticida, rokove valjanosti, opremu, kadrove itehnicka pomagala,kao i kontrolu objekata i povrSina koje se tretiraju u preventivnoj deratizaciji.

seinagii

RAr3i4?

zEt'uc'A #

11 lPage