nacionalna klasifikacija zanimawata...5 voved nacionalnata klasifikacija na zanimawata e podgotvena...
TRANSCRIPT
-
REPUBLIKA MAKEDONIJADr`aven zavod za statistika
Skopje, 2011 godina
NACIONALNA KLASIFIKACIJANA ZANIMAWATA
Kl
as
if
ik
ac
ii
,m
eto
do
lo
gii
,n
om
en
kl
atu
ri
is
ta
nd
ar
di
2.8.11.01
-
REPUBLIKA MAKEDONIJA DR@AVEN ZAVOD ZA STATISTIKA
NACIONALNA KLASIFIKACIJA
NA ZANIMAWATA
Skopje, 2011
-
2
Izdava~: DR@AVEN ZAVOD ZA STATISTIKA NA REPUBLIKA MAKEDONIJA,
ul. "Dame Gruev" br.4, Skopje
Telefon +389/02/3295-600 Faks +389/02/3111-336
WEB-stranica: http://www.stat.gov.mk
Odgovara: m-r Blagica Novkovska, direktor
VE MOLIME PRI KORISTEWETO NA OVAA PUBLIKACIJA, NAVEDETE GO IZVOROT
CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека "Св. Климент Охридски", Скопје 331.542(497.7)(083.73) НАЦИОНАЛНА класификација на занимањата. - Скопје : Државен завод за статистика на Република Македонија, 2011. - 539 стр. ; 29 см. - (Статистички преглед / Државен завод за статистика на Република Македонија, ISSN 1409-7044) ISBN 978-608-227-017-3 а) Професии - Македонија - Класификација COBISS.MK-ID 87816714
-
3
PREDGOVOR
Celokupnite sistemski promeni vo Republika Makedonija, potrebata od sledewe na promenite nastanati vo strukturata na rabotnata sila vo uslovi na pazarna ekonomija, procesot na globalizacija, usoglasuvaweto so me|unarodnite normi i standardi, obezbeduvaweto na sporedlivi podatoci so zemjite-~lenki na Evropskata unija i ostanatite zemji-~lenki na Me|unarodnata organizacija na trudot, ja postavija kako neophodnost revizijata na postoe~kata Nacionalna klasifikacija na zanimawata i nejzino usoglasuvawe so ISCO-08 (Me|unarodna standardna klasifikacija na zanimawata).
Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e podgotvena i usoglasena spored na~elata na Me|unarodnata standardna klasifikacija na zanimawata ISCO-08.
Namenata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e za site korisnici vo Republika Makedonija i upotrebliva od strana na ministerstvata, instituciite i delovnite subjekti koi prika`uvaat i sledat me|unarodno sporedlivi podatoci od oblasta na pazarot na trudot.
Kako osnova za izrabotka na revidiranoto izdanie na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata ni poslu`ija prethodnoto izdanie na Klasifikacijata, sistematizaciite na rabotnite mesta dostaveni od strana na nadle`nite ministerstva, institucii i golem broj delovni subjekti, kako i nivnite predlozi i zabele{ki.
Na site nim im blagodarime za pomo{ta {to ni ja dadoa. Dr`avniot zavod za statistika se nadeva deka Klasifikacijata }e ja ispolni
svojata uloga vo javnosta i na krajnite korisnici }e im ovozmo`i sogleduvawe i pravilno opredeluvawe na zanimawata. Skopje, fevruari 2011 godina Direktor,
m-r Blagica Novkovska
-
4
SODR@INA
PREDGOVOR .......................................................................................................................................................... 3 VOVED ..................................................................................................................................................................... 5 I. OSNOVNI KARAKTERISTIKI NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA ................................................................................................................................................... 5
STRUKTURA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA ............... 6 SODR@INA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA................ 7 GLAVNI GRUPI ......................................................................................................................................... 8 KRITERIUMI ZA GRUPIRAWE NA ZANIMAWATA .............................................................. 10
II. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - osnovna struktura ..................... 12 III. OPISI NA GRUPITE NA ZANIMAWATA ...................................................................................... 33 IV. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - azbu~en spisok........................ 355 V. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - po {ifri .................................. 435
-
5
VOVED
Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e podgotvena so cel da se koristi za pribirawe, obrabotka, analizirawe i publikuvawe na podatocite va`ni za sledewe na promenite na pazarot na trudot vo Republika Makedonija.
Taa }e ovozmo`i sporedlivost na podatocite za zanimawata kako na nacionalno, taka i na me|unarodno nivo.
I. OSNOVNI KARAKTERISTIKI NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA [to e Nacionalnata klasifikacija na zanimawata? Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e nacionalen standard koj se upotrebuva pri evidentirawe, pribirawe, obrabotka, analizirawe i publikuvawe na podatoci koi se va`ni za sledewe na promenite na pazarot na trudot vo Republika Makedonija. [to e zanimawe?
Pod poimot zanimawe se podrazbira zbir na raboti i rabotni zada~i koi spored svojata sodr`ina i vid se organizaciono i tehnolo{ki tolku srodni i me|usebno povrzani {to mo`e da gi vr{i eden izvr{itel koj ima soodvetni sposobnosti, znaewa i ve{tini za vr{ewe na rabotnite zada~i.
-
6
STRUKTURA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA Strukturata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e napravena spored strukturata na ISCO-08 (Me|unarodna standardna klasifikacija na zanimawa), bez nekoi pogolemi razliki. Otstapuvawa se napraveni tamu kade {to postojat specifi~ni potrebi vo Republika Makedonija. Nacionalnata klasifikacija na zanimawata ima hierarhiska skalesta struktura. Zanimawata se dvojat vo grupi na zanimawa na ~etiri nivoa. Grupite na zanimawa imaat svoi konkretni nazivi i {ifri. Najvisoko klasifikacisko nivo se glavnite grupi na zanimawa, ozna~eni so ednocifrena {ifra, potoa redosledno doa|aat podgrupite na zanimawa, ozna~eni so dvocifreni {ifri, pa sporednite grupi na zanimawa, ozna~eni so tricifreni {ifri, i edine~nite grupi na zanimawa, ozna~eni so ~etiricifreni {ifri. Na kraj se poedine~nite zanimawa, ozna~eni so {estocifreni {ifri. Tabela 1: STRUKTURA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA
Glavni grupi na zanimawa PodgrupiSporedni
grupiEdine~ni
grupiBroj na
zanimawa
1.
^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri, rakovodni dr`avni slu`benici, diplomati i direktori
4 11 34 242
2. Stru~waci i nau~nici 6 26 91 11743. Tehni~ari i srodni zanimawa 5 20 84 7024. Slu`benici 4 8 29 122
5.Rabotnici vo uslu`ni dejnosti i proda`ba
4 13 40 163
6.Stru~ni rabotnici vo zemjodelstvoto, {umarstvoto, ribarstvoto i lovot
2 5 14 66
7.Zanimawa za neindustriski na~in na rabota vo proizvodstvoto
5 14 66 674
8.Rakuva~i i sostavuva~i na ma{ini i postrojki
3 14 40 640
9. Elementarni zanimawa 6 11 33 1370. Voeni zanimawa 1 1 1 1
Vkupno: 40 123 432 3921
-
7
SODR@INA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e sostavena od: 10 glavni grupi 40 podgrupi 123 sporedni grupi 432 edine~ni grupi
Glavnite grupi na zanimawa se najvisokoto hierarhisko nivo na zanimawa i se ozna~eni so ednocifreni broevi. Vo klasifikacijata postojat 10 glavni grupi na zanimawa i se ozna~eni so broevite od 0 do 9.
Podgrupite na zanimawa se vtoroto hierarhisko nivo i se ozna~eni so dve {ifri. Prvata brojka od {ifrata na zanimaweto e identi~na so {ifrata od glavnata grupa na koja ѐ pripa|a. Kriteriumot za podgrupite na zanimawa e pribli`no so ista slo`enost na rabotite, ist ili sli~en predmet na rabota, alat i druga oprema.
Sporednite grupi se tretoto hierarhisko nivo i tie se ozna~eni so tri {ifri. Prvite dve brojki se {ifri na podgrupata. Kriteriumot za sozdavawe na sporednite grupi e so ista slo`enost na zanimawata, sli~en materijal, oprema i alati koi se upotrebuvaat. Znaeweto potrebno za rabota vo site zanimawa e pribli`no isto.
Edine~nite grupi na zanimawa se najniskata hierarhiska grupa na zanimawa. Sekoja edine~na grupa sodr`i po nekolku ili po nekolku desetici zanimawa, spored razvienosta na toa podra~je na rabota. Edine~nite grupi na zanimawa se ozna~eni so ~etiri {ifri. Prvite tri {ifri od edine~nite grupi se identi~ni so {ifrite od sporednite grupi. Na toj na~in od prvite {ifri na {ifrite na edine~nite grupi na zanimawa mo`eme da doznaeme na koja grupa na zanimawa pripa|a.
-
8
GLAVNI GRUPI
So cel da se pomogne vo interpretacijata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata, go davame slednoto objasnuvawe na glavnite grupi. 1. ^LENOVI NA ZAKONODAVNI I IZVR[NI TELA, DR@AVNI FUNKCIONERI, RAKOVODNI DR@AVNI SLU@BENICI, DIPLOMATI I DIREKTORI
^lenovite na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avnite funkcioneri, rakovodnite dr`avni slu`benici, diplomatite i direktorite ja odreduvaat, kreiraat i ja vodat politikata na dr`avata, kako i politikata na zdru`enija i organizacii, sovetuvaat vo vrska so niv; gi formuliraat zakonite, propisite i pravilata, ja pretstavuvaat dr`avata i dejstvuvaat vo nejzino ime; go nadgleduvaat tolkuvaweto i realiziraweto na dr`avnata politika i zakonodavstvoto; ja izvr{uvaat sudskata vlast, vr{at sli~ni raboti vo ime na zdru`enija i organizacii, kako i upravuvaat so pretprijatija i institucii ili upravuvaat so nivnite vnatre{ni organizacioni edinici.
Ovaa glavna grupa e podelena na 4 podgrupi, 11 sporedni grupi, 34 edine~ni grupi i 242 edine~ni zanimawa.
2. STRU^WACI I NAU^NICI Stru~wacite i nau~nicite go zgolemuvaat postoe~kiot fond na znaewa, primenuvaj}i nau~ni ili umetni~ki koncepti i teorii, u~at za prethodno spomenatoto na sistematski na~in ili se obrazuvaat vo koja bilo kombinacija od ovie tri aktivnosti. Zanimawata vo ovaa glavna grupa baraat kvalifikacii od sedmi, osmi i devetti stepen na obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 6 podgrupi, 26 sporedni grupi, 91 edine~ni grupi i 1174 edine~ni zanimawa. 3. TEHNI^ARI I SRODNI ZANIMAWA Tehni~arite i srodnite zanimawa vr{at prete`no tehni~ki i srodni zada~i povrzani so istra`uvawe i primena na nau~ni i umetni~ki koncepti i rabotni metodi na vladinite i delovnite regulativi. Zanimawata od ovaa glavna grupa, glavno, se od ~etvrti, petti i {esti stepen stru~no obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 5 podgrupi, 20 sporedni grupi, 84 edine~ni grupi i 702 edine~ni zanimawa. 4. SLU@BENICI
Slu`benicite zapi{uvaat, organiziraat, ~uvaat i vnesuvaat vo kompjuter informacii povrzani so dadena rabota i vr{at brojni slu`beni~ki dol`nosti, osobeno onie {to se povrzani so rakuvawe so pari, patni~ki aran`mani, informativni barawa i zaka`uvawa na sostanoci. Pove}eto zanimawa od ovaa glavna grupa baraat stru~nost od vtor do petti stepen stru~no obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 4 podgrupi, 8 sporedni grupi, 29 edine~ni grupi i 122 edine~ni zanimawa.
-
9
5. RABOTNICI VO USLU@NI DEJNOSTI I PRODA@BA
Rabotnicite vo uslu`nite dejnosti i proda`bata davaat li~ni uslugi povrzani so patuvawe, turizam, ugostitelski uslugi, kozmeti~ki uslugi, nabavka na hrana, odr`uvawe na doma}instva, li~na nega i zgri`uvawe, uslugi pri za{tita od po`ar, obezbeduvawe na lica i imot i odr`uvawe na javnata bezbednost. Isto taka, prodavaat stoka na golemo ili vo prodavnici na malo, kako i vr{at proda`ba na ulica i na pazar. Za pove}eto zanimawa od ovaa glavna grupa potrebno e znaewe {to se steknuva so programite za sredno obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 4 podgrupi, 13 sporedni grupi, 40 edine~ni grupi i 163 edine~ni zanimawa. 6. STRU^NI RABOTNICI VO ZEMJODELSTVOTO, [UMARSTVOTO, RIBARSTVOTO I LOVOT Stru~nite rabotnici vo zemjodelstvoto, ¡umarstvoto, ribarstvoto i lovot odgleduvaat i berat poliwa i `neat `ita, sobiraat divo ovo¡je i rastenija, odgleduvaat, hranat ili lovat `ivotni, proizveduvaat brojni `ivotinski ili poljodelski proizvodi, kultiviraat, ~uvaat i eksploatiraat ¡umi, odgleduvaat ili lovat ribi i kultiviraat ili sobiraat drugi formi na voden `ivot za da obezbedat hrana, zasolni¡te, prihod za sebe i za svoite doma¸instva. Pove¸eto zanimawa od ovaa glavna grupa baraat obu~enost od vtoro nivo spored ISCO. Ovaa glavna grupa e podelena na 2 podgrupi, 5 sporedni grupi, 14 edine~ni grupi i 66 edine~ni zanimawa. 7. ZANIMAWA ZA NEINDUSTRISKI NA^IN NA RABOTA VO PROIZVODSTVOTO
Zanimawata za neindustriski na~in na rabota vo proizvodstvoto go primenuvaat svoeto konkretno znaewe i ve¡tini vo oblasta na grade`ni¡tvoto, oblikuvaat metali, postavuvaat metalni konstrukcii, sostavuvaat ili izrabotuvaat ma¡inski alatki, instaliraat, odr`uvaat i popravaat ma¡ini, oprema ili alatki, vr¡at pe~atewe, kako i proizveduvaat ili obrabotuvaat prehranbeni proizvodi, tekstil ili drveni, metalni i drugi artikli, vklu~uvaj¸i gi i proizvodite od ra~na izrabotka. Rabotata se izveduva ra~no i so ra~ni i drugi alatki koi¡to se koristat za reducirawe na obemot na fizi~kiot napor i vremeto {to e neophodno za oddelni zada~i, kako i za podobruvawe na kvalitetot na proizvodite. Za vr{ewe na zada~ite neophodno e poznavawe na site fazi na proizvodniot proces, na koristenite materijali i sredstva i na prirodata i namenata na finalniot proizvod. Za pove¸eto zanimawa od ovaa glavna grupa potrebno e znaewe koe se postignuva so programite na srednoto obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 5 podgrupi, 14 sporedni grupi, 66 edine~ni grupi i 674 edine~ni zanimawa. 8. RAKUVA^I I SOSTAVUVA^I NA MA[INI I POSTROJKI
Rakuva~ite i sostavuva~ite na maπini i postrojki rakuvaat so industriski, zemjodelski, grade`ni i drugi maπini i oprema, upravuvaat so vozovi, motorni vozila i plovni objekti ili sostavuvaat delovi spored to~no odredeni postapki (ovde ne se vklu~eni monterite, tie se vo 7-ta grupa).
Ovaa rabota bara iskustvo i poznavawe na industriski, zemjodelski i drugi maπini i oprema, kako i sposobnost za sovladuvawe na brzinata na maπinskite operacii i prilagoduvawe na tehnoloπkite inovacii. Pove}eto zanimawa od ovaa glavna grupa, glavno, baraat obu~enost od vtoro do petto nivo na stru~no obrazovanie. Ovaa glavna grupa e podelena na 3 podgrupi, 14 sporedni grupi, 40 edine~ni grupi i 640 edine~ni zanimawa.
-
10
9. ELEMENTARNI ZANIMAWA Elementarnite zanimawa se sostojat od ednostavni i rutinski zada~i za koi¡to glavno e potrebna primena na ra~ni alatki i fizi~ki napor, malku ili nikakvo prethodno iskustvo i poznavawe na rabotata i ograni~ena inicijativa i ocenuvawe. Za zada~ite od ovaa grupa na zanimawa ne e potrebno stru~no znaewe. Ovaa glavna grupa e podelena na 6 podgrupi, 11 sporedni grupi, 33 edine~ni grupi i 137 edine~ni zanimawa. 0. VOENI ZANIMAWA
^lenovi na vooru`enite sili se onie lica koi vo momentot slu`at vo vooru`enite sili, vklu~uvaj}i i pomo¡ni slu`bi, dobrovolno ili zadol`itelno, i koi ne se slobodni da prifatat civilno vrabotuvawe. Vklu~eni se redovnite ~lenovi na armijata, mornaricata, vozdu¡nite sili i na drugi voeni slu`bi, kako i ~lenovi vklu~eni vo voena obuka ili vo druga slu`ba za odreden period, vo zavisnost od potrebite na edna zemja. Isklu~eni se licata civilno vraboteni vo vladini slu`bi povrzani so pra¡awata na odbranata; policija (osven voena policija); carinski inspektori i ~lenovi na pograni~ni i drugi vooru`eni civilni slu`bi; lica privremeno mobilizirani na kus period za voena obuka ili ve`ba, spored nacionalnite barawa, i ~lenovi na voenite rezervni sostavi koi vo momentot ne se vo aktivna slu`ba.
Vo ovaa glavna grupa nemame podelba spored nivoata na klasifikacija.
KRITERIUMI ZA GRUPIRAWE NA ZANIMAWATA Osnovni kriteriumi za grupirawe na zanimawata po grupi se: vidot na rabotata, predmetot na rabotata, slo`enosta na zanimaweto ili rabotata i rabotnite zada~i; alatite, ma{inite i uredite koi se upotrebuvaat; tehnolo{kite nivoa na rabotite, strukata i drugo. So izrabotkata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata spored osnovnite kriteriumi se dobiva instrumentarium so pomo{ na koj, na primer, mo`eme da gi sporeduvame platite, profesionalnoto osposobuvawe, delovnite uslugi, bolestite i smrtnosta spored poedine~no zanimawe ili nivo na klasifikacija so zemjite koi svoite statisti~ki podatoci gi iska`uvaat spored normite na me|unarodnite statistiki za rabota. Zaradi me|unarodniot karakter na Klasifikacijata na zanimawata, odredeni se ~etiri {iroki stepeni na slo`enost, odnosno nivoa na obrazovanie, koi se potrebni za vr{ewe na rabotite i zada~ite. Stepenite se steknuvaat so obrazovanie, no i so u~ewe (kvalifikuvawe) za rabotewe i steknuvawe na iskustvo. Site oblici na osposobuvawe za rabota se ramnopravni. Stepenite na slo`enost se odredeni vo soodnos so obrazovnite kategorii i nivoata na Me|unarodnata standardna klasifikacija na obrazovanieto (ISCED).
-
11
Tabela 2: STEPEN NA ZNAEWE KOJ OBEZBEDUVA VR[EWE NA RABOTI I ZADA^I NA POVE]ETO ZANIMAWA VO GLAVNITE GRUPI
GLAVNI GRUPISTEPEN
NA ZNAEWE
PROGRAMI NA OBRAZOVANIE KOI OBEZBEDUVAAT IZVR[UVAWE NA RABOTI I ZADA^I NA POVE]ETO ZANIMAWA VO GLAVNITE GRUPI
1
^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri, rakovodni dr`avni slu`benici, diplomati i direktori
- Ne e opredeleno nivoto na znaewe
2 Stru~waci i nau~nici 4Programi na dodiplomsko i poslediplomsko univerzitetsko obrazovanie
3 Tehni~ari i srodni zanimawa 3 Programi na sredno i vi{o obrazovanie, osven univerzitetsko
4 Slu`benici 2 Programi na sredno obrazovanie
5 Rabotnici vo uslu`ni dejnosti i proda`ba
2 Programi na sredno obrazovanie
6 Stru~ni rabotnici vo zemjodelstvo, {umarstvo, ribarstvo i lov
2 Programi na sredno obrazovanie
7 Zanimawa za neindustriski na~in na rabota vo proizvodstvoto
2 Programi na sredno obrazovanie
8 Rakuva~i i sostavuva~i na ma{ini i postrojki
2 Programi na sredno obrazovanie
9 Elementarni zanimawa 1 Zavr{eno osnovno obrazovanie0 Voeni zanimawa - Ne e opredeleno nivoto na znaewe
-
12
II. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - osnovna struktura GLAVNA GRUPA 1. ^LENOVI NA ZAKONODAVNI I IZVR[NI TELA, DR@AVNI FUNKCIONERI, RAKOVODNI DR@AVNI SLU@BENICI, DIPLOMATI I DIREKTORI 11. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri, rakovodni dr`avni slu`benici i diplomati 111. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri vo izvr{nata vlast i sudstvoto 1111. Zakonodavci 1112. Visoki vladini funkcioneri 1113. Izbrani i imenuvani lica vo edinicite na lokalnata samouprava
1114. Visoki funkcioneri vo sudstvoto i vo organizacii od poseben interes 112. Generalni i izvr{ni direktori, rakovodni dr`avni slu`benici, funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dr`avnata uprava, diplomati i diplomatski slu`benici 1121. Generalni i izvr{ni direktori 1122. Rakovodni dr`avni slu`benici na Sobranieto, Vladata i organite na dr`avnata uprava 1123. Funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dr`avnata uprava i na upravni organizacii 1124. Diplomati i diplomatski slu`benici 12. Administrativni i komercijalni direktori 121. Direktori za delovni uslugi i administracija 1211. Finansiski direktori 1212. Direktori na pravni, kadrovski, op{ti i srodni slu`bi 1213. Direktori za politika i planirawe 1219. Direktori za delovni uslugi i administracija koi ne se klasificirani na drugo mesto 122. Direktori na pretprijatija za proda`ba, marketing i razvoj 1221. Direktori na pretprijatija za proda`ba i marketing 1222. Direktori na pretprijatija za reklama i odnosi so javnosta 1223. Direktori na pretprijatija za istra`uvawe i razvoj
-
13
13. Direktori na proizvodstveni pretprijatija i institucii za specijalizirani uslugi 131. Direktori na zemjodelski, love~ki, {umarski i ribolovni pretprijatija 1311. Direktori na zemjodelski, love~ki i {umarski pretprijatija 1312. Direktori na ribolovni pretprijatija 132. Direktori na pretprijatija za industrisko proizvodstvo, rudarstvo, grade`ni{tvo i distribucija 1321. Direktori na pretprijatija za industrisko proizvodstvo 1322. Direktori na pretprijatija za rudarstvo 1323. Direktori na pretprijatija za grade`ni{tvo 1324. Direktori na pretprijatija za transport, skladirawe i vrski 133. Direktori na pretprijatija za informaciska i komunikaciska tehnologija 1330. Direktori na pretprijatija za informaciska i komunikaciska tehnologija 134. Direktori na institucii za specijalizirani uslugi 1341. Direktori na institucii za zgri`uvawe na deca 1342. Direktori na institucii za zdravstveni uslugi 1343. Direktori na institucii za zgri`uvaawe na stari lica 1344. Direktori na institucii za socijalni raboti 1345. Direktori na obrazovni ustanovi 1346. Direktori na pretprijatija za finansiski i osiguritelni uslugi 1349. Direktori na institucii za specijalizirani uslugi, neklasificirani na drugo mesto 14. Direktori na pretprijatija za ugostitelstvo, trgovija i drugi uslugi 141. Direktori na ugostitelski i hotelski pretprijatija 1411. Direktori na hoteli 1412. Direktori na restorani 142. Direktori na pretprijatija za trgovija na golemo i na malo 1420. Direktori na pretprijatija za trgovija na golemo i na malo 143. Drugi direktori za uslugi 1431. Direktori na sportski, rekreativni i kulturni centri 1439. Direktori za uslugi, neklasificirani na drugo mesto
-
14
GLAVNA GRUPA 2. STRU^WACI I NAU^NICI 21. Stru~waci za nauka i in`enering 211. Fizi~ari, hemi~ari i srodni stru~waci 2111. Fizi~ari i astronomi 2112. Meteorolozi 2113. Hemi~ari 2114. Geolozi i geofizi~ari 212. Matemati~ari, aktuari i statisti~ari 2120. Matemati~ari, aktuari i statisti~ari 213. Stru~waci od oblasta na prirodnite nauki 2131. Biolozi, patolozi, farmakolozi, botani~ari, zoolozi i srodni stru~waci 2132. Agronomi, {umarski in`eneri i srodni stru~waci 2133. Stru~waci za za{tita na `ivotnata sredina 214. Stru~waci za in`enering 2141. Industriski i proizvodni in`eneri 2142. Grade`ni in`eneri 2143. In`eneri za `ivotna sredina 2144. Ma{inski in`eneri 2145. In`eneri za hemiska, prehranbena i biotehnologija 2146. Rudarski i metalur{ki in`eneri 2149. Stru~waci za in`enering, neklasificirani na drugo mesto 215. In`eneri za elektrotehnologija 2151. Elektroin`eneri 2152. In`eneri za elektronika 2153. In`eneri za telekomunikacii 216. Arhitekti, planeri, geodeti i dizajneri 2161. Grade`ni arhitekti 2162. Arhitekti za prostorno ureduvawe
-
15
2163. Dizajneri na proizvodi i obleka 2164. Planeri na urbani sredini i soobra}ajni in`eneri 2165. In`eneri za geodezija i kartografija 2166. Grafi~ki i multimedija dizajneri 22. Stru~waci od oblasta na zdravstvoto 221. Doktori po medicina 2211. Op{ti doktori po medicina 2212. Specijalisti doktori po medicina 222. Medicinski sestri i aku{eri 2221. Medicinski sestri 2222. Aku{eri 223. Stru~ni lica koi se zanimavaat so tradicionalna medicina 2230. Stru~ni lica koi se zanimavaat so tradicionalna medicina 225. Veterinari 2250. Veterinari 226. Drugi stru~waci za zdravstvo 2261. Stomatolozi 2262. Farmacevti 2263. Zdravstveni ekolozi i stru~waci za higiena 2264. Fizioterapevti 2265. Dieteti~ari i nutricionisti 2266. Terapevt za audio i govor 2267. Oftalmolozi i optometristi 2269. Stru~waci vo zdravstvoto, neklasificirani na drugo mesto 23. Stru~waci za obrazovanie 231. Stru~waci za univerzitetsko i visoko obrazovanie vo op{testvenite nauki 2310. Stru~waci za univerzitetsko i visoko obrazovanie vo op{testvenite nauki
-
16
232. Stru~waci za univerzitetsko i visoko obrazovanie vo prirodnite nauki 2320. Stru~waci za univerzitetsko i visoko obrazovanie vo prirodnite nauki 233. Nastaven kadar za sredno{kolsko obrazovanie 2330. Nastaven kadar za sredno{kolsko obrazovanie 234. Nastaven kadar za osnovno i predu~ili{no vospituvawe i obrazovanie 2341. Nastavni kadri vo osnovnoto obrazovanie 2342. Nastavni kadri za predu~ili{no obrazovanie 235. Drug nastaven kadar za obrazovanie 2351. Nastaven kadar za obrazovni metodi 2352. Nastaven kadar za obrazovanie na deca so razvojni te{kotii 2353. Nastaven kadar za jazi~no obrazovanie 2354. Nastaven kadar za muzi~ko obrazovanie 2355. Nastaven kadar za umetni~ko obrazovanie
2356. Obu~uva~i za informati~ka tehnologija
2359. Drug nastaven kadar za obrazovanie, neklasificiran na drugo mesto
24. Stru~waci za biznis i administracija
241. Stru~waci za finansii
2411. Smetkovoditeli
2412. Finansiski i investiciski sovetnici 2413. Finansiski analiti~ari 242. Stru~waci za administracija 2421. Analiti~ari na menaxment i organizacija 2422. Stru~waci za pravna administracija 2423. Kadrovski stru~waci 2424. Stru~waci za obuka i razvoj na kadar
243. Stru~waci za proda`ba, marketing i odnosi so javnosta
2431. Stru~waci za marketing i reklama
2432. Stru~waci za odnosi so javnosta
2433. Stru~waci za proda`ba na tehnika i medicinski preparati
2434. Stru~waci za proda`ba na informaciska i komunikaciska tehnologija 25. Stru~waci za informaciska i komunikaciska tehnologija
-
17
251. Razviva~i i analiti~ari na softver i aplikacija 2511. Sistem analiti~ari 2512. Razviva~i na softver 2513. Razviva~i na veb i multimedija 2514. Programeri za aplikacija 2519. Razviva~i i analiti~ari na softver i aplikacija, neklasificirani na drugo mesto 252. Stru~waci za bazi na podatoci i kompjuterski mre`i
2521. Dizajneri na bazi na podatoci i administratori
2522. Sistem administratori
2523. Stru~waci za kompjuterski mre`i
2529. Stru~waci za bazi na podatoci i kompjuterski mre`i, neklasificirani na drugo mesto
26. Pravni, op{testveni i stru~waci od oblasta na kulturata
261. Pravni stru~waci
2611. Pravni zastapnici
2612. Sudii
2619. Pravni stru~waci koi ne se klasificirani na drugo mesto
262. Arhivari, bibliotekari i muzejski stru~waci
2621. Arhivari, muzejski stru~waci i konzervatori
2622. Bibliotekari i srodni stru~ni lica
263. Stru~waci za op{testveni nauki i religija
2631. Ekonomisti
2632. Sociolozi, antropolozi i srodni stru~waci
2633. Filozofi, istori~ari, politikolozi i srodni stru~waci
2634. Psiholozi
2635. Stru~waci za socijalni raboti i sovetuvawe
2636. Sve{teni lica
264. Pisateli, novinari i lingvisti
2641. Pisateli i srodni zanimawa
2642. Novinari
2643. Preveduva~i, tolkuva~i i drugi lingvisti 265. Umetnici koi sozdavaat ili izveduvaat
2651. Vizuelni umetnici
-
18
2652. Muzi~ari, peja~i i kompozitori
2653. Koreografi i tan~eri
2654. Filmski i scenski re`iseri, producenti i srodni zanimawa
2655. Akteri
2656. Spiker na radio, televizija i drugi mediumi
2659. Umetnici koi sozdavaat ili izveduvaat, neklasificirani na drugo mesto
GLAVNA GRUPA 3. TEHNI^ARI I SRODNI ZANIMAWA
31. Pomo{ni stru~waci za nauka i in`enering
311. Pomo{ni stru~waci za fizika i in`enering
3111. Tehni~ari za hemija, fizika i srodni zanimawa
3112. Tehni~ari za geodezija, grade`ni{tvo i srodni zanimawa
3113. Tehni~ari za elektrotehnika
3114. Tehni~ari za elektronika
3115. Tehni~ari za ma{instvo i srodni zanimawa
3116. Tehni~ari za hemisko - tehnolo{ki, prehranbeni i biotehnolo{ki zanimawa
3117. Tehni~ari za rudarstvo i metalurgija
3118. Tehni~ki crta~i
3119. Tehni~ari za fizi~ki i hemiski zanimawa koi ne se klasificirani na drugo mesto
312. Nadgleduva~i vo rudarskata, prerabotuva~kata i grade`nata industrija
3121. Nadgleduva~i vo rudarstvoto
3122. Nadgleduva~i vo prerabotuva~kata industrija
3123. Nadgleduva~i vo grade`nata industrija
313. Tehni~ari za kontrola na procesot
3131. Rakuva~i so postrojki za proizvodstvo na energija
3132. Rakuva~i so postrojki za sogoruvawe i tretman so voda
3133. Rakuva~i so postrojki za kontrola na hemiski proces
3134. Rakuva~i so postrojki za rafinirawe na nafta i priroden gas
3135. Kontrolori na procesot na metalnoto proizvodstvo
3139. Tehni~ari za kontrola na procesot koi ne se klasificirani na drugo mesto
-
19
314. Tehni~ari za prirodni nauki i sli~no 3141. Tehni~ari za prirodni nauki (bez medicina) 3142. Zemjodelski tehni~ari 3143. [umarski tehni~ar 315. Kontrolori i tehni~ari na brodovi i avioni 3151. In`eneri na brodski ma{ini 3152. Oficeri na brodovi i kormilari 3153. Piloti na avioni i srodni zanimawa 3154. Kontrolori na vozdu{en soobra}aj 3155. Tehni~ari za bezbednost na vozdu{niot soobra}aj 32. Tehni~ari i asistenti vo zdravstvoto 321. Medicinski i farmacevtski tehni~ari 3211. Operatori so medicinska oprema 3212. Tehni~ari za medicina i patolo{ka laboratorija 3213. Tehni~ari i asistenti za farmacija 3214. Tehni~ari za medicinska i stomatolo{ka protetika i srodni zanimawa
322. Medicinski sestri i aku{eri
3221. Medicinski sestri
3222. Medicinski sestri - aku{eri
323. Lica koi se zanimavaat so tradicionalna medicina
3230. Lica koi se zanimavaat so tradicionalna medicina
324. Veterinarni tehni~ari i asistenti
3240. Veterinarni tehni~ari i asistenti
325. Drugi profesionalni sorabotnici vo zdravstvoto
3251. Stomatolo{ki asistenti i terapevti 3252. Tehni~ari za medicinska i zdravstvena evidencija 3253. Zdravstveni rabotnici na zaednicata 3254. Tehni~ari vo optika 3255. Tehni~ari i asistenti za fizioterapija 3256. Medicinski asistenti
-
20
3257. Inspektori i pomo{nici po zdravstvo i `ivotna sredina 3258. Zdravstveni rabotnici vo ambulanta 3259. Stru~ni sorabotnici vo zdravstvoto koi ne se klasificirani na drugo mesto 33. Biznis i administrativni stru~ni sorabotnici 331. Finansiski i matemati~ki stru~ni sorabotnici 3311. Berzanski i finansiski dileri i posrednici 3312. Slu`benici za krediti i zaemi 3313. Smetkovodstveni stru~ni sorabotnici 3314. Sorabotnici za statisti~ko - matemati~ki raboti 3315. Procenuva~i i valorizatori 332. Agenti i brokeri za proda`ba i kupuvawe 3321. Osiguritelni zastapnici 3322. Komercijalisti vo proda`ba 3323. Nabavuva~i 3324. Trgovski posrednici 333. Agenti za delovni uslugi 3331. Agenti za kliring i {pedicija 3332. Planeri na konferencii i sli~ni nastani 3333. Posrednici za vrabotuvawe i posrednici za rabotni dogovori 3334. Agenti za nedvi`nosti i menaxirawe na prostorot 3339. Agenti za delovni uslugi, neklasificirani na drugo mesto 334. Administrativni i specijalizirani sekretari 3341. Kancelariski nadgleduva~i 3342. Pravni sekretari 3343. Administrativni i sekretari na izvr{nata vlast 3344. Medicinski sekretari 335. Carinski, dano~ni, policiski i referenti za socijalna za{tita i srodni vladini stru~ni sorabotnici 3351. Carinski slu`benici
-
21
3352. Dano~ni slu`benici 3353. Referenti za socijalna za{tita 3354. Referenti za izdavawe dozvoli 3355. Policiski inspektori i detektivi 3359. Carinski, dano~ni, policiski i srodni vladini pomo{nici i referenti koi ne se klasificirani na drugo mesto 34. Pravni, op{testveni i kulturni stru~ni sorabotnici 341. Pravni, op{testveni i religiozni stru~ni sorabotnici 3411. Pravni i srodni stru~ni sorabotnici 3412. Socijalni rabotnici 3413. Srodni stru~waci za religija 342. Sportski i fitnes rabotnici 3421. Atleti i sportisti 3422. Sportski treneri, instruktori i slu`benici 3423. Instruktori za fitnes i rekreacija i programski lideri
343. Stru~ni sorabotnici za umetnost, kultura i kulinarstvo
3431. Fotografi
3432. Dekorateri i enterier dizajneri
3433. Tehni~ari vo galerija, biblioteka i muzej
3434. Glavni gotva~i
3439. Stru~ni sorabotnici za umetnost, kultura i kulinarstvo, neklasificirani na drugo mesto
35. Tehni~ari za informaciska i komunikaciska tehnologija
351. IKT operatori i tehni~ari za poddr{ka na korisnicite
3511. IKT operatori 3512. IKT tehni~ari za poddr{ka na korisnicite 3513. Tehni~ari za kompjuterski sistemi i mre`i 3514. Veb-tehni~ari 352. Tehni~ari za telekomunikacija i prenos na slika i zvuk 3521. Tehni~ari na oprema za snimawe i prenos na slika i zvuk 3522. Tehni~ari za telekomunikaciski in`enering
-
22
GLAVNA GRUPA 4. SLU@BENICI 41. Slu`benici za op{ti kancelariski raboti i sekretari 411. Op{ti kancelariski slu`benici 4110. Op{ti kancelariski slu`benici 412. Sekretari (op{to) 4120. Sekretari (op{to) 413. Daktilografi i operatori za vnes na podatoci 4131. Daktilografi i operatori za ureduvawe na tekst 4132. Operatori za vnes na podatoci 42. Slu`benici za uslu`ni dejnosti 421. Kasieri, blagajnici i sli~ni zanimawa 4211. Blagajnici i sli~ni zanimawa 4212. Slu`benici vo oblo`uvalnici, kazina i srodni zanimawa 4213. Lihvari 4214. Sobira~i na dolgovi i srodni zanimawa
422. [alterski slu`benici za informirawe 4221. [alterski slu`benici vo patni~ki i turisti~ki agencii i srodni zanimawa 4222. Slu`benici vo informativni kontaktni centri 4223. Telefonisti i srodni zanimawa 4224. Hotelski recepcioneri 4225. Slu`benici za istra`uvawe 4226. Recepcioneri (op{to) 4227. Anketari i intervjueri za istra`uvawe na pazarot 4229. Drugi slu`benici za informirawe
43. Slu`benici vo knigovodstvo, finansii, statistika i evidencija na materijalite i transportot
431. Slu`benici vo knigovodstvo, finansii i statistika
4311. Slu`benici vo knigovodstvo 4312. Finansiski, statisti~ki i slu`benici za osiguruvawe 4313. Slu`benici za platen promet
-
23
432. Slu`benici za evidencija na materijalite i transportot 4321. Magacioneri i srodni zanimawa 4322. Slu`benici za proizvodstvo 4323. Transportni slu`benici 44. Drugi kancelariski slu`benici 441. Drugi kancelariski slu`benici 4411. Slu`benici vo biblioteka 4412. Po{tari i srodni zanimawa 4413. [ifranti i korektori 4414. Pisari i sli~ni rabotnici 4415. Slu`benici vo arhiva i muzej 4416. Kadrovski slu`benici 4419. Drugi kancelariski slu`benici, neklasificirani na drugo mesto GLAVNA GRUPA 5. RABOTNICI VO USLU@NI DEJNOSTI I PRODA@BA 51. Rabotnici vo personalni slu`bi 511. Pridru`nici pri patuvawe, kondukteri i vodi~i 5111. Pridru`nici pri patuvawe i patni~ki stujardi 5112. Kondukteri 5113. Turisti~ki vodi~i 512. Gotva~i 5120. Gotva~i 513. Kelneri i {ankeri 5131. Kelneri 5132. [ankeri 514. Frizeri, kozmeti~ari i srodni zanimawa 5141. Frizeri 5142. Kozmeti~ari i srodni zanimawa
-
24
515. Nadgleduva~i za odr`uvawe na zgradi i domari 5151. Nadgleduva~i za ~istewe i vodewe doma}instva vo kancelarii, hoteli i drugi ustanovi 5152. Doma{ni pomo{nici 5153. ^uvari na objekti 516. Drugi rabotnici za li~ni uslugi 5161. Astrolozi, pretska`uva~i na sre}a i idnina i srodni zanimawa 5162. Pridru`nici i srodni pomo{nici 5163. Grobarski rabotnici i balsamatori 5164. Rabotnici za ~uvawe na mileni~ina i gri`a za `ivotni 5165. Instruktori za vozewe 5169. Zanimawa za li~ni uslugi koi ne se klasificirani na drugo mesto 52. Prodava~i 521. Prodava~i na ulica i na pazar 5211. Prodava~i na {tandovi i na pazari 5212. Uli~ni prodava~i na prehranbeni proizvodi 522. Prodava~i vo prodavnici 5221. Upravitel na prodavnica 5222. Nadzornici vo prodavnica 5223. Pomo{nici vo proda`bata vo prodavnica 523. Kasieri i prodava~i na bileti 5230. Kasieri i prodava~i na bileti 524. Drugi prodava~i 5241. Modni i drugi modeli 5242. Demonstrator za proda`ba 5243. Prodava~i od vrata do vrata 5244. Prodava~i po telefon 5245. Poslu`uva~i na uslu`ni stanici 5246. Poslu`uva~i na hrana i pomo{ na prisutnite 5249. Drugi prodava~i, neklasificirani na drugo mesto
-
25
53. Zanimawa za li~na nega i srodni zanimawa 531. Zanimawa za zgri`uvawe na deca i nastavni~ka pomo{ 5311. Zanimawa za zgri`uvawe na deca 5312. Pomo{en nastavnik 532. Zanimawa za li~na nega vo zdravstvoto 5321. Pomo{nici za zdravstvena gri`a 5322. Neguvatel na bolni lica vo doma{ni uslovi 5329. Zanimawa za li~na nega vo zdravstvoto, neklasificirani na drugo mesto 54. Zanimawa za za{tita na lica i imot 541. Zanimawa za za{tita na lica i imot 5411. Po`arnikari 5412. Policija 5413. Zatvorski stra`ari 5414. Obezbeduvawe 5419. Zanimawa za za{tita na lica i imot koi ne se klasificirani na drugo mesto GLAVNA GRUPA 6. STRU^NI RABOTNICI VO ZEMJODELSTVOTO, [UMARSTVOTO, RIBARSTVOTO I LOVOT 61. Pazarno orientirani stru~ni zemjodelski rabotnici 611. Poljodelci, ovo{tari, lozari i gradinari 6111. Odgleduva~i na poljodelski rod i zelen~uk 6112. Ovo{tari i lozari 6113. Zanimawa za podobruvawe na gradinarstvoto i hortikulturno ureduvawe
6114. Odgleduva~i na me{ovito proizvodstvo
612. Odgleduva~i na `ivotni
6121. Sto~ari i mlekoproizvoditeli
6122. @ivinari
6123. P~elari i sli~ni zanimawa
6129. Odgleduva~i na `ivotni, neklasificirani na drugo mesto
-
26
613. Zemjodelci za me{ovito proizvodstvo (rastitelno, dobito~no i drugi) 6130. Zemjodelci za me{ovito proizvodstvo (rastitelno, dobito~no i drugi) 62. Pazarno orientirani rabotnici vo {umarstvoto, ribarstvoto i lovot 621. [umarski rabotnici i srodni zanimawa 6210. [umarski rabotnici i srodni zanimawa
622. Ribari, lovci i srodni rabotnici
6221. Odgleduva~i na ribi i {kolki
6222. Re~ni i ezerski ribarski rabotnici
6223. Ribari na otvoreno more
6224. Lovxii
GLAVNA GRUPA 7. ZANIMAWA ZA NEINDUSTRISKI NA^IN NA RABOTA VO PROIZVODSTVOTO
71. Grade`nici i srodni grade`ni rabotnici
711. Yidari i srodni grade`ni zanimawa
7111. Grade`ni rabotnici za objekti
7112. Yidari i srodni grade`ni zanimawa
7113. Kamenorezec, kamenorezbar i graver
7114. Betonira~i, betonski fini{eri i srodni zanimawa
7115. Tesari i grade`ni stolari
7119. Drugi yidarski zanimawa koi ne se klasificirani na drugo mesto
712. Zanimawa za zavr{ni grade`ni raboti i srodni grade`ni rabotnici
7121. Pokriva~i (oblo`uva~i) na pokrivi
7122. Postavuva~i na podovi i plo~ki
7123. Fasaderi i gipsari
7124. Rabotnici na izolacija
7125. Staklari
7126. Vodoinstalateri i instalateri na cevki
7127. Instalateri za greewe i klimatizacija
713. Moleri, lakeri, oxa~ari i drugi srodni zanimawa
7131. Moleri i srodni rabotnici
7132. Lakeri i srodni farbari
7133. Oxa~ari i ~ista~i na grade`ni strukturi
-
27
72. Obrabotuva~i na metali, ma{inski monteri i srodni zanimawa 721. Leari na metali, limari, zavaruva~i i srodni zanimawa
7211. Izrabotuva~i na kalapi za metali i leari
7212. Zavaruva~i i se~a~i so plamen
7213. Limari
7214. Podgotvuva~i, postavuva~i i monteri na metalni konstrukcii
7215. Monteri na ~eli~ni ja`iwa i `ici
722. Kova~i, izrabotuva~i na alatki i srodni rabotnici
7221. Kova~i i srodni zanimawa
7222. Alatni~ari i srodni zanimawa
7223. Podesuva~i i upravuva~i na ma{ini za obrabotka na metali i sli~ni materijali
7224. Obrabotuva~i na metalni povr{ini i ostra~i
723. Mehani~ari i monteri na ma{ini
7231. Mehani~ari i monteri na motorni vozila
7232. Mehani~ari i monteri na vozduhoplovni motori
7233. Mehani~ari i monteri na zemjodelski i industriski ma{ini
7234. Mehani~ari i monteri na velosipedi i sli~no
73. Precizni mehani~ari, izrabotuva~i na rakotvorbi i pe~atari
731. Precizni mehani~ari i izrabotuva~i na rakotvorbi
7311. Precizni mehani~ari
7312. Izrabotuva~i i {timeri na muzi~ki instrumenti
7313. Izrabotuva~i na nakit i bi`uterija i srodni zanimawa
7314. Grn~ari, kerami~ari i srodni zanimawa
7315. Izrabotuva~i na stakleni proizvodi
7316. Dekorativni slikari na staklo, keramika i ostanati materijali
7317. Izrabotuva~i na doma{ni rakotvorbi od drvo i sli~ni materijali
7318. Izrabotuva~i na doma{ni rakotvorbi od tekstil, ko`a i sli~ni materijali
7319. Izrabotuva~i na doma{ni rakotvorbi, neklasificirani na drugo mesto
732. Rabotnici na pe~atewe i srodni zanimawa
7321. Tehni~ari za proben pe~at
7322. Pe~atari
7323. Rabotnici na zavr{uvawe na pe~ateweto i knigovesci
-
28
74. Rabotnici so elektrotehnologija 741. Elektroinstalateri i srodni zanimawa 7411. Elektri~ari vo objekti i sli~ni zanimawa 7412. Elektri~ni mehani~ari i elektromonteri 7413. Monteri i mehani~ari na elektri~ni mre`i 742. Monteri i mehani~ari na elektronika i telekomunikacii 7421. Monteri i mehani~ari na elektronika 7422. Monteri i mehani~ari na informati~ka i komunikaciska tehnologija 75. Prerabotuva~i na hrana, drvo, tekstil, ko`a i srodni zanimawa 751. Prerabotuva~i na hrana i srodni zanimawa 7511. Prerabotuva~i na meso, riba i srodni prehranbeni artikli 7512. Pekari, slatkari i srodni zanimawa 7513. Proizvoditeli na mle~ni proizvodi 7514. Prerabotuva~i na ovo{je, zelen~uk i sli~no 7515. Degustatori i ocenuva~i na prehranbeni proizvodi i pijalaci 7516. Podgotvuva~i na tutun i tutunoproizvoditeli 752. Obrabotuva~i na drvo, stolari i srodni zanimawa 7521. Obrabotuva~i na drvo 7522. Stolari i srodni zanimawa 7523. Podesuva~i i upravuva~i na drvoprerabotuva~ki ma{ini 753. Proizveduva~i i obrabotuva~i na tekstil i srodni zanimawa 7531. Kroja~i, krznari i {apkari 7532. Izrabotuva~i na {emi i se~a~i za tekstil, ko`a i sli~ni materijali 7533. [iva~i, porabuva~i i srodni zanimawa 7534. Tapaceri i srodni zanimawa 7535. Oblo`uva~i i {tava~i na ko`a 7536. ^evlari i ko`ni galanteri 754. Drugi zanaeti i srodni zanimawa 7541. Nurka~i pod voda
-
29
7542. Mineri i pirotehni~ari 7543. Ocenuva~i i testeri na proizvodite 7544. Otstranuva~i na nepotrebni rastenija, paraziti i drugi {tetnici 7549. Zanaet~ii i srodni zanimawa, neklasificirani na drugo mesto GLAVNA GRUPA 8. RAKUVA^I I SOSTAVUVA^I NA MA[INI I POSTROJKI 81. Rakuva~i na ma{ini i postrojki 811. Rakuva~i so postrojki za ruda i obrabotka na minerali 8111. Rudari i kamenokr{a~i 8112. Rakuva~i so postrojki za obrabotka na ruda i kamen 8113. Dup~a~i na bunari i sli~ni zanimawa 8114. Rakuva~i so ma{ini i postrojki za kamen, beton i drugi mineralni proizvodi 812. Rakuva~i so ma{ini i postrojki za obrabotka na metali i fini{irawe 8121. Rakuva~i so postrojki za obrabotka na metal 8122. Rakuva~i so ma{ini za ~istewe i oblo`uvawe na metalni povr{ini 813. Rakuva~i so ma{ini i postrojki za hemiski i fotografski proizvodi 8131. Rakuva~i so ma{ini i postrojki za hemiski proizvodi 8132. Rakuva~i so uredi za proizvodstvo na fotomaterijali 814. Rakuva~i so ma{ini za izrabotka na gumeni, plasti~ni i hartieni proizvodi 8141. Rakuva~i so ma{ini za izrabotka na gumeni proizvodi 8142. Rakuva~i so ma{ini za izrabotka na plasti~ni proizvodi 8143. Rakuva~i so ma{ini za izrabotka na proizvodi od hartija 815. Rakuva~i so ma{ini za tekstil, krzno i ko`a 8151. Rakuva~i so ma{ini za predewe i namotuvawe na vlakna 8152. Rakuva~i so ma{ini za tkaewe i pletewe 8153. Rakuva~i so ma{ini za {iewe na tekstil, ko`a i krzno 8154. Rakuva~i so ma{ini za belewe, boewe i ~istewe na tekstil, ko`a i krzno 8155. Rakuva~i so ma{ini za podgotovka na krzna i ko`a 8156. Rakuva~i so ma{ini za proizvodstvo na obuvki i ko`na galanterija
-
30
8157. Rakuva~i so ma{ini za perewe 8159. Rakuva~i so ma{ini za tekstilni, krzneni i ko`ni proizvodi koi ne se klasificirani na drugo mesto 816. Rakuva~i so ma{ini za prehranbeni i sli~ni proizvodi 8160. Rakuva~i so ma{ini za prehranbeni i sli~ni proizvodi 817. Rakuva~i so postrojki za prerabotka na drvo i dobivawe na hartija 8171. Rakuva~i so postrojki za prerabotka na hartiena ka{a i dobivawe na hartija 8172. Rakuva~i so postrojki za prerabotka na drvo 818. Drugi rakuva~i so ma{ini i postrojki 8181. Rakuva~i so ma{ini za prerabotka na staklo, keramika i sli~no 8182. Rakuva~i so parni ma{ini i napravi i srodni zanimawa 8183. Rakuva~i so ma{ini za pakuvawe, fla{irawe i etiketirawe 8189. Rakuva~i so ma{ini i postrojki, neklasificirani na drugo mesto 82. Sostavuva~i na ma{ini i oprema 821. Sostavuva~i na ma{ini i oprema 8211. Sostavuva~i na mehanizmi i ma{ini 8212. Sostavuva~i na elektri~na i elekrtonska oprema 8219. Sostavuva~i na oprema i proizvodi, neklasificirani na drugo mesto 83. Voza~i na motorni vozila, podvi`ni postrojki i brodski ekipa` 831. Voza~i na lokomotivi i srodni rabotnici 8311. Voza~i na lokomotivi 8312. @elezni~ki ko~ni~ari, signalizeri i svrtni~ari 832. Voza~i na motorni vozila 8321. Voza~i na motocikli 8322. Voza~i na avtomobili, taksi - vozila i kombiwa 833. Voza~i na te{ki vozila i avtobusi 8331. Voza~i na avtobusi i tramvai 8332. Voza~i na te{ki tovarni i vle~ni vozila 834. Voza~i i rakuva~i so transportni napravi
8341. Voza~i na podvi`ni zemjodelski i {umarski ma{ini
-
31
8342. Rakuva~i so grade`ni i sli~ni ma{ini 8343. Rakuva~i so kranovi, digalki i sli~ni postrojki 8344. Voza~i na te{ki tovarni vozila so podvi`na digalka 835. Ekipa` na brodski palubi i srodni rabotnici 8350. Ekipa` na brodski palubi i srodni rabotnici
GLAVNA GRUPA 9. ELEMENTARNI ZANIMAWA
91. ^ista~i i pomo{nici
911. Doma{ni, hotelski i kancelariski ~ista~i i pomo{nici
9111. Doma{ni ~ista~i i pomo{nici
9112. ^ista~i i pomo{nici po kancelarii, hoteli i drugi ustanovi
912. Ra~ni mija~i na avtomobili, prozorci, pera~i i sli~ni rabotnici
9121. Ra~ni pera~i i pegla~i na ali{ta
9122. Ra~ni mija~i na avtomobili
9123. Mija~ na prozorci
9129. Drugi ra~ni ~ista~i
92. Op{ti rabotnici vo zemjodelstvoto, {umarstvoto i ribarstvoto
921. Op{ti rabotnici vo zemjodelstvoto, {umarstvoto i ribarstvoto
9211. Op{ti rabotnici za zemjodelsko proizvodstvo
9212. Op{ti rabotnici za dobito~nno proizvodstvo
9213. Op{ti rabotnici vo farma za me{ovito proizvodstvo
9214. Op{ti rabotnici za gradinarsko i hortikulturno proizvodstvo
9215. Op{ti rabotnici vo {umarstvoto
9216. Op{ti rabotnici vo ribolovot
93. Op{ti rabotnici vo rudarstvoto, grade`ni{tvoto, proizvodstvoto i transportot
931. Op{ti rabotnici vo rudarstvoto i grade`ni{tvoto
9311. Op{ti rabotnici vo rudnici i kamenolomi
9312. Op{ti rabotnici vo niskogradba
9313. Op{ti rabotnici vo visokogradba
932. Op{ti rabotnici vo proizvodstvoto
9321. Ra~ni pakuva~i
9329. Op{ti rabotnici vo proizvodstvoto, neklasificirani na drugo mesto
-
32
933. Op{ti rabotnici vo transportot i rabotata so tovari
9331. Voza~i na vozila pridvi`uvani ra~no ili so pedali
9332. Voza~i na vozila i ma{ini vle~eni od `ivotni
9333. Rabotnici so tovar
9334. Reda~i na polici
94. Pomo{nici za podgotovka na hrana
941. Pomo{nici za podgotovka na hrana
9411. Podgotvuva~i na brza hrana
9412. Pomo{nici vo kujna
95. Uli~ni prodava~i i drugi uslu`ni rabotnici
951. Uli~ni i drugi uslu`ni rabotnici
9510. Uli~ni i drugi uslu`ni rabotnici
952. Uli~ni prodava~i
9520. Uli~ni prodava~i
96. Sobira~i na smet i srodni zanimawa
961. Sobira~i na smet
9611. Sobira~i na |ubre
9612. Sortira~i na smet
9613. ^ista~i na ulici i srodni zanimawa
962. Zanimawa za op{ti raboti, neraspredeleni na drugo mesto
9621. Kuriri, dostavuva~i, nosa~i i portiri
9622. Op{ti rabotnici za pomo{
9623. ^ita~i na broila i sobira~i na pari od avtomati
9624. Sobira~i na voda i ogrevno drvo
9629. Zanimawa za op{ti raboti neklasificirani na drugo mesto GLAVNA GRUPA 0. VOENI ZANIMAWA
01. Voeni zanimawa
011. Voeni zanimawa
0110. Voeni zanimawa
-
33
III. OPISI NA GRUPITE NA ZANIMAWATA
GLAVNA GRUPA 1. ^LENOVI NA ZAKONODAVNI I IZVR[NI TELA, DR@AVNI FUNKCIONERI, RAKOVODNI DR@AVNI SLU@BENICI, DIPLOMATI I DIREKTORI
^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri, rakovodni dr`avni
slu`benici, diplomati i direktori ja odreduvaat, kreiraat i ja vodat politikata na dr`avata kako i politikata na zdru`enija i organizacii, sovetuvaat vo vrska so niv; gi formuliraat zakonite, propisite i pravilata, ja pretstavuvaat dr`avata i dejstvuvaat vo nejzino ime; go nadgleduvaat tolkuvaweto i realiziraweto na dr`avnata politika i zakonodavstvoto; ja vr{at sudskata vlast, vr{at sli~ni raboti vo ime na zdru`enija i organizacii kako i upravuvaat so pretprijatija i institucii ili upravuvaat so nivnite vnatre{ni organizacioni edinici.
Zada~ite {to gi vr{at ~lenovite na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avnite
funkcioneri, rakovodnite dr`avni slu`benici, diplomatite i direktorite naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe i kreirawe na politikata na dr`avata ili na edinicite na lokalnata uprava i samouprava i sovetuvawe vo vrska so niv; formulirawe na zakoni, propisi i pravila; pretstavuvawe na dr`avata i dejstvuvawe vo nejzino ime; nadgleduvawe na izvr{uvaweto i tolkuvaweto na dr`avnata politika i zakonodavstvoto; izvr{uvawe na sudskata vlast, vr{ewe na sli~ni raboti vo ime na politi~ki stranki, sindikati i ostanati zdru`enija i organizacii; planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na raboteweto na pretprijatijata i instituciite ili na nivnite vnatre{ni organizacioni edinici. Zada~ite mo`at da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici. Zanimawata od ovaa glavna grupa se klasificiraat vo podgrupite:
11. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri, rakovodni
dr`avni slu`benici i diplomati 12. Administrativni i komercijalni direktori 13. Direktori na proizvodstveni pretprijatija i institucii za
specijalizirani uslugi 14. Direktori na pretprijatija za ugostitelstvo, trgovija i drugi uslugi
Zabele{ka: Vo slu~aj koga od liceto mo`e da se baraat posebni stru~ni, tehni~ki i operativni
znaewa na zakonodavno, upravno i direktorsko nivo, ponekoga{ e te{ko da se opredeli dali odredeno rabotno mesto pripa|a na zanimaweto vo ovaa ili vo nekoja druga grupa. Toga{ se potrebni dopolnitelni informacii vo vrska so osnovnite raboti na rabotnoto mesto. Ako osnovnite raboti baraat posebno stru~no znaewe ili odredena tehni~ka ve{tina, toga{ rabotnoto mesto spa|a vo nekoja druga grupa. Me|utoa, ako stru~noto znaewe i tehni~kite ve{tini se osnova za zakonodavnite, upravnite i direktorskite raboti, toga{ rabotnoto mesto spa|a vo ovaa grupa. Na primer, ako osnovnite raboti na nekoe rabotno mesto se sostojat od dijagnosticirawe i lekuvawe na bolesti, rabotnoto mesto pripa|a na glavnata grupa 2 (Stru~waci i nau~nici). Ako edna od osnovnite raboti e dodeluvawe na istra`uvawa i finansiski sredstva vrz osnova na medicinski znaewa, toga{ toa rabotno mesto pripa|a na zanimawata od ovaa grupa.
-
34
PODGRUPA 11. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri, rakovodni dr`avni slu`benici i diplomati ^lenovite na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avnite funkcioneri, rakovodnite
dr`avni slu`benici i diplomatite ja odreduvaat, kreiraat i ja vodat politikata na dr`avata, sovetuvaat vo vrska so nea; formuliraat, donesuvaat, ratifikuvaat, dopolnuvaat ili ukinuvaat zakoni, propisi i pravila; ja pretstavuvaat dr`avata i dejstvuvaat vo nejzino ime; go nadgleduvaat tolkuvaweto i realiziraweto na dr`avnata politika i zakonodavstvoto; ja vr{at sudskata vlast i vr{at sli~ni raboti vo ime na zdru`enija ili organizacii.
Zada~ite {to gi vr{at rabotnicite vo ovaa podgrupa naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe, vodewe i kreirawe na politikata na dr`avata, sovetuvawe vo vrska so nea na nivo na dr`avata ili na nivo na edinicite na lokalnata uprava i samouprava; formulirawe, ratifikuvawe, dopolnuvawe ili ukinuvawe na zakoni, propisi i pravila; pretstavuvawe na dr`avata i dejstvuvawe vo nejzino ime; nadgleduvawe, tolkuvawe i realizirawe na dr`avnata politika na vladata, ministerstvata i srodnite tela; izvr{uvawe na sudskata vlast; vr{ewe na sli~ni funkcii za politi~ki stranki, sindikati i ostanati zdru`enija i organizacii, sklu~uvaj}i pregovori vo ime na ~lenovite. Zada~ite mo`at da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.
Zanimawata vo ovaa podgrupa se klasificirani vo sporednite grupi:
111. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri vo izvr{nata vlast i sudstvoto
112. Generalni i izvr{ni direktori, rakovodni dr`avni slu`benici, funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dr`avnata uprava, diplomati i diplomatski slu`benici
SPOREDNA GRUPA 111. ^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avni funkcioneri vo izvr{nata vlast i sudstvoto ^lenovite na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avnite funkcioneri vo izvr{nata
vlast i sudstvoto vr{at zakonodavna, izvr{na ili sudska vlast vo organite na dr`avno, na regionalno i na lokalno nivo. Go pretstavuvaat teloto na ~ie ~elo se izbrani.
^lenovite zasedavaat ili u~estvuvaat vo rabotata na pretstavni~kite tela na nivo na dr`avata ili na nivo na lokalnata samouprava i uprava koja donesuva zakoni i drugi propisi; zasedavaat ili u~estvuvaat vo rabotata na vladata i na drugi tela na nivo na dr`avata ili na nivo na lokalnata samouprava i uprava koi so primena na Ustavot, zakonite i drugite propisi ja sproveduvaat dr`avnata politika, regionalnata politika ili ostvaruvaat samouprava vo lokalnata edinica; ja pretstavuvaat dr`avata vo stranstvo; ja izvr{uvaat sudskata vlast, ja sledat rabotata na sudovite i ja usoglasuvaat i izedna~uvaat primenata na zakonite; samostojno vr{at srodni zada~i vo ramkite na Ustavot i zakonite upravuvaj}i so tela na nivo na dr`avata i drugo. Zada~ite mo`at da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.
Zanimawata vo ovaa sporedna grupa se klasificirani vo edine~nite grupi:
1111. Zakonodavci 1112. Visoki vladini funkcioneri 1113. Izbrani i imenuvani lica vo edinicite na lokalnata samouprava
1114. Visoki funkcioneri vo sudstvoto i organizacii od poseben interes
-
35
1111. Zakonodavci Pretsedatelot na Republika Makedonija ja zastapuva Republikata vo zemjata i vo
stranstvo, se gri`i za po~ituvawe na Ustavot, obezbeduva opstanok i edinstvenost na Republikata, kako i redovno dejstvuvawe na dr`avnata vlast vo soglasnost so Ustavot. ^lenovite na zakonodavnata vlast, kako najvisoka zakonodavna vlast, odreduvaat, formuliraat i donesuvaat zakoni relevantni za funkcioniraweto na Republikata, gi menuvaat, dopolnuvaat i ukinuvaat, a gi potvrduvaat i me|unarodnite dogovori. Ja nadgleduvaat rabotata na Vladata i drugite nositeli na javni dol`nosti odgovorni pred Sobranieto na Republika Makedonija, vr{at i drugi raboti spored Ustavot i zakonot. Zada~i na pretsedatelot na Republikata se: a) pretstavuvawe na dr`avata vo zemjata i vo stranstvo; b) go opredeluva mandatorot za formirawe na Vladata na Republika Makedonija c) imenuvawe i razre{uvawe na pretsedatelot, potpretsedatelot i ~lenovite na Vladata i
drugi dol`nosti spored Ustavot; d) zapovednik na oru`enite sili; e) sklu~uvawe na me|unarodni dogovori; f) gi postavuva i gi otpovikuva so ukaz ambasadorite i pratenicite na Republika
Makedonija vo stranstvo; g) primawe na pisma za imenuvawe i otpovikuvawe na stranski diplomatski pretstavnici; h) predlaga dvajca sudii na Ustavniot sud na Republika Makedonija; i) predlaga dvajca ~lenovi na Republi~kiot sudski sovet; j) gi predlaga ~lenovite na Sovetot za me|unacionalni odnosi; k) imenuva trojca ~lenovi na Sovetot za bezbednost na Republika Makedonija; l) imenuva i razre{uva i drugi nositeli na dr`avni i javni funkcii utvrdeni so Ustavot i
so zakon; m) ostanati zada~i utvrdeni so Ustavot. Zada~ite na ostanatite zanimawa vo Sobranieto vklu~uvaat: a) zasedavawe ili u~estvuvawe vo rabotata na Sobranieto i negovite rabotni tela; b) usvojuvawe i izmena na Ustavot; c) usvojuvawe na zakoni i davawe na avtenti~na interpretacija na zakonite; d) opredeluvawe na javnite dava~ki; e) donesuvawe na buxetot i zavr{nata smetka na buxetot na Republikata; f) donesuvawe na prostoren plan na Republikata; g) ratifikuvawe na me|unarodni dogovori; h) odlu~uvawe za vojna i mir i izmena na granicite na Republika Makedonija; i) odlu~uvawe za stapuvawe i istapuvawe od sojuz ili zaednica so drugi dr`avi; j) raspi{uvawe na referendum; k) odlu~uvawe za rezervite na Republikata; l) izbor na Vladata na Republika Makedonija; m) birawe, imenuvawe i razre{uvawe vo soglasnost so Ustavot i zakonot; n) nadgleduvawe na rabotata na Vladata i drugite nositeli na javni funkcii; o) vr{ewe na drugi raboti spored Ustavot, zakonot i Statutot na Sobranieto; p) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:
1111.01 Pretsedatel na Republika Makedonija 1111.02 Pretsedatel na Sobranieto na Republika Makedonija 1111.03 Pratenik
-
36
1112. Visoki vladini funkcioneri Visokite vladini funkcioneri ja vr{at najvisokata izvr{na vlast vo Republika
Makedonija. Podgotvuvaj}i zakoni i drugi propisi za rasprava vo Sobranieto, sproveduvaat zakoni i drugi propisi {to gi donesuva Sobranieto. Vo soglasnost so Ustavot i zakonot donesuvaat odredbi, odluki, re{enija i zaklu~oci. ^lenovite na Vladata se na ~elo na ministerstvata odredeni za opredeleni podra~ja. Vladata gi menuva direktorite i drugite funkcioneri na dr`avnite upravni institucii, upravi vo sopstvenost na ministerstvata i drugi upravi na dr`avata, gi osnova, go odreduva delokrugot na nivnata rabota i go nadgleduva vr{eweto na rabotite.
Vladata go organizira, go usoglasuva i go nadgleduva vr{eweto na rabotata na dr`avnata uprava i obezbeduva edinstvo na politi~kiot i pravniot delokrug na rabotata. Ministrite donesuvaat pravilnici, naredbi i upatstva za sproveduvawe na zakonite i drugite propisi. Ministerstvata se nadle`ni vo svojot delokrug za upraven inspekciski nadzor. Ja sledat sostojbata so pribiraweto na podatoci i izrabotka na stru~ni podlogi za odlu~uvawe, kako i izrabotka na nacrt-zakoni.
Zada~ite vklu~uvaat:
a) usoglasuvawe na rabotata na Vladata, nejzinite rabotni tela, ministerstva ili kancelarii;
b) sproveduvawe na zakoni i propisi; c) sledewe na sostojbata vo oddelni oblasti na rabota i izrabotka na stru~ni osnovi za
nivna ocena i primena na propisi; d) predlagawe na zakoni i drugi propisi na Sobranieto/Parlamentot; e) donesuvawe na odredbi, pravilnici, naredbi, upatstva; f) imenuvawa i razre{uvawa na nositeli na javni i drugi funkcii utvrdeni so Ustavot i zakon; g) donesuvawe na odluki za otvarawe na diplomatsko-konzularni pretstavni{tva vo
stranstvo i predlagawe za imenuvawe na ambasadori i pratenici na Republika Makedonija vo stranstvo;
h) odlu~uvawe za priznavawe na dr`avi i vladi; i) upraven inspekciski nadzor vo delokrugot na rabotata; j) vr{ewe na srodni raboti spored Ustavot, zakonot i drugi propisi; k) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:
1112.01 Pretsedatel na vlada 1112.02 Potpretsedatel na vlada 1112.03 Minister 1112.04 Zamenik na minister
1113. Izbrani i imenuvani lica vo edinicite na lokalnata samouprava Izbranite i imenuvanite lica vo edinicite na lokalnata samouprava pretsedavaat so
sobranijata na odredeni edinici na lokalnata samouprava i uprava. Ovie tela, vo soglasnost so zakonot, donesuvaat ustav ili statut so koi se utvrduva ureduvaweto i delokrugot na rabota na poedine~nite tela na edinicite na lokalnata samouprava i uprava.
Ja organiziraat i podgotvuvaat rabotata na Sovetot, usoglasuvaat i predlagaat dneven red na sednicite, gi vodat sednicite i sproveduvaat zaklu~oci. Ja naso~uvaat i nadgleduvaat rabotata na izvr{nite tela. Gradona~alnicite se vrhovnata izvr{na vlast na gradot ili op{tinata za raboti na dr`avnata uprava odredena so zakon i za raboti na lokalnata samouprava, pod nadzor na Sovetot na op{tinata/gradot.
Zada~ite vklu~uvaat:
a) pretstavuvawe na zaednicata; b) pretsedavawe so Sobranieto i zasedavawe na sednici; c) sproveduvawe na zakoni ili propisi; d) podgotovka na sednici, usoglasuvawe na dnevni redovi;
-
37
e) sproveduvawe na zaklu~ocite na Sobranieto; f) nadzor na rabotata na izvr{nite tela na edinicite i rabotata na sorabotnicite,
usoglasuvawe na rabotata na rakovodstvata, organizirawe, usoglasuvawe i nadzor na rabotata na slu`bite;
g) nadzor na inspekciskite slu`bi i srodni raboti spored Ustavot, zakonot i delovnikot na Sobranieto;
h) dodeluvawe na resursi pod koncesija na doma}instvata; i) informirawe na zaednicata za vladinite pravila i propisi; j) vr{ewe na srodni raboti utvrdeni so zakonot; k) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1113.01 Gradona~alnik na grad Skopje
1113.02 Gradona~alnik na edinica na lokalnata samouprava
1113.03 Pretsedava~ na Sovet na edinica na lokalnata samouprava
1113.04 Pretsedava~ na Sovetot na grad Skopje
1113.05 Sovetnik na Sovetot na grad Skopje
1113.06 Sovetnik na edinica na lokalnata samouprava
1114. Visoki funkcioneri vo sudstvoto i vo organizacii od poseben interes
Visokite funkcioneri vo sudstvoto i vo organizacii od poseben interes utvrduvaat, formuliraat i direktno implementiraat politiki i proceduri vo sudstvoto i vo organizacii od poseben interes kako {to se politi~kite partii, sindikatite, organizaciite na rabotodava~ite, trgovijata i industrijata, humanitarnite ili dobrotvornite organizacii, nevladinite organizacii i drugi i gi zastapuvaat nivnite interesi.
Zada~ite vklu~uvaat:
a) utvrduvawe i formulirawe na celi, politiki, strategii, pravila i propisi na organizacijata;
b) planirawe, naso~uvawe i koordinacija na funkcioniraweto na organizacijata; c) vr{ewe na dol`nostite na telata za koi se izbrani; d) pregled na rabotata i rezultatite na organizacijata; e) pregovarawe vo ime na organizacijata i zastapuvawe na interesite na nejzinite ~lenovi; f) obezbeduvawe na finansiska kontrola i uvid vo buxetiraweto na organizacijata; g) sledewe i ocenuvawe na efikasnosta i efektivnosta na organizacijata; h) iznesuvawe na interesite na organizacijata i na nejzinite ~lenovi pred zakonodavnata i
izvr{nata vlast i pred javnosta; i) oficijalno pretstavuvawe na organizacijata na sostanoci, tribini, pregovori i javni
raspravi; j) pretsedavawe so op{ta sednica vo sud; k) objavuvawe na pravni tolkuvawa na op{ta sednica na sud ili davawe na zadol`itelni
upatstva za rabota i postapuvawe na zamenicite, odnosno javnite obvinitelstva, odnosno javnite pravobraniteli;
l) vr{ewe na zada~i od pravosudstvoto na pokana od Ministerstvoto za pravda; m) davawe na oceni za vr{ewe na dol`nosti (sudiski, javnoobvinitelski,
javnopravobranitelski); n) pokrenuvawe, vodewe i izrekuvawe na kazni po disciplinski postapki; o) osloboduvawe od ~uvawe na slu`beni tajni na sudii, zamenici i javni obviniteli,
odnosno na javen pravobranitel, kako i na drugite slu`benici; p) davawe soop{tenija za javnost; q) vr{ewe na srodni zada~i; r) nadzor na ostanatite sorabotnici.
-
38
Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:
1114.01 Guverner na Narodnata banka 1114.02 Viceguverner na Narodnata banka 1114.03 Pretsedatel na Ustavniot sud na Republika Makedonija 1114.04 Pretsedatel na Vrhovniot sud na Republika Makedonija 1114.05 Pretsedatel na apelacionen sud 1114.06 Pretsedatel na osnoven sud 1114.07 Javen obvinitel na Republika Makedonija 1114.08 Vi{i javni obviniteli 1114.09 Javen obvinitel na osnovno javno obvinitelstvo 1114.10 Republi~ki javen pravobranitel 1114.11 Pretsedatel na Republi~kiot sudski sovet 1114.12 Naroden pravobranitel (Ombdusman) 1114.13 Zamenik naroden pravobranitel 1114.14 Pretsedatel na politi~ka partija 1114.15 Potpretsedatel na politi~ka partija 1114.16 Generalen sekretar na politi~ka partija 1114.17 Pretsedatel na Stopanskata komora na Makedonija 1114.18 Potpretsedatel na Stopanskata komora na Makedonija 1114.19 Generalen sekretar na Stopanskata komora na Makedonija 1114.20 Sovetnik vo izvr{niot odbor na Stopanskata komora na Makedonija 1114.21 Sekretar na sektor/slu`ba vo Stopanskata komora na Makedonija 1114.22 Pretsedatel na sindikat 1114.23 Sekretar na sindikat 1114.24 Pretsedatel na sojuz 1114.25 Pretsedatel na komisija za ~ovekovi prava 1114.26 Pretsedatel na komisija za za{tita na okolinata 1114.27 Pretsedatel na humanitarna organizacija 1114.28 Sekretar na humanitarna organizacija 1114.29 Pretsedatel na nevladina organizacija 1114.30 Sekretar na nevladina organizacija 1114.31 Pretsedatel na organizacii od poseben interes 1114.32 Sekretar na organizacii od poseben interes 1114.33 Neraspredeleni visoki funkcioneri
SPOREDNA GRUPA 112. Generalni i izvr{ni direktori, rakovodni dr`avni slu`benici, funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dr`avnata uprava, diplomati i diplomatski slu`benici
Generalnite i izvr{nite direktori, rakovodnite dr`avni slu`benici, funkcionerite koi rakovodat so drugi organi na dr`avnata uprava, diplomatite i diplomatskite slu`benici vr{at so zakon odredeni najstru~ni raboti na pretprijatija, organizacii i dr`avnata uprava i upravuvaat so delovi na ministerstva, dr`avni upravni institucii ili upravi vo sostav na ministerstvata i srodni tela na dr`avnata uprava, odnosno nivni delovi; vr{at organizaciski i stru~ni administrativni raboti za Sobranieto, Vladata i nivnite rabotni tela; ja pretstavuvaat dr`avata vo stranstvo ili vr{at diplomatski i konzularni raboti vo stranski dr`avi ili vo zemjata.
Zada~ite {to se vr{at naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe i kreirawe na politikata na pretprijatieto/institucijata; pretstavuvawe na pretprijatieto/institucijata; organizaciski i stru~no-administrativni raboti za najvisokite pretstavni{tva i izvr{ni tela na dr`avata i nivnite rabotni tela; vr{at raboti od delokrugot na ministerstvata po nalog na ministerot; upravuvaat so upravna organizacija na nivo na dr`avata, upravna organizacija vo sostav na ministerstvata ili nivnite delovi, odnosno srodni delovi na dr`avnata uprava; pretstavuvawe na dr`avata vo stranstvo, vo stranska dr`ava ili me|unarodna organizacija, odnosno vr{at diplomatsko-konzularni raboti vo stranstvo ili vo zemjata; vr{at srodni raboti spored delokrugot na rabotata, odredeni so zakon. Zada~ite mo`at da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.
-
39
Zanimawata vo ovaa sporedna grupa se klasificirani vo edine~nite grupi:
1121. Generalni i izvr{ni direktori 1122. Rakovodni dr`avni slu`benici na Sobranieto, Vladata i organite na
dr`avnata uprava 1123. Funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dr`avnata uprava i na
upravni organizacii 1124. Diplomati i diplomatski slu`benici
1121. Generalni i izvr{ni direktori Generalnite i izvr{nite direktori upravuvaat so pretprijatija i institucii, ja
odreduvaat i kreiraat politikata, gi planiraat, organiziraat, vodat i gi kontroliraat aktivnostite na pretprijatieto ili na institucijata, naj~esto pod nadzor na upravata ili nadzorniot odbor pred koj se odgovorni za prezemenite aktivnosti i postignatite rezultati.
Zada~ite vklu~uvaat: a) odreduvawe i kreirawe na politikata i celite na pretprijatieto / institucijata; b) upravuvawe (planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola) na osnovnoto rabotewe na
pretprijatieto/institucijata; c) odreduvawe i vodewe na odredena politika so sovetuvawe so direktorite na ostanatite
delovi na golemite pretprijatija / institucii; d) delegirawe na avtoritet i rabotni zadol`enija kon poniskite hierarhiski nivoa na
organiziranost; e) nadgleduvawe i kontrola na raboteweto i rezultatite na pretprijatieto/institucijata i
izvestuvawe na nadzorniot odbor ili upravata; f) pretstavuvawe na pretprijatieto/institucijata; g) vr{ewe na srodni raboti; h) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1121.01 Direktor 1121.02 Generalen direktor 1121.03 Zamenik na generalniot direktor 1121.04 Pomo{nik na generalniot direktor na pretprijatie 1121.05 Sovetnik na generalniot direktor 1121.06 Izvr{en direktor 1121.07 Zamenik na direktorot na pretprijatie 1121.08 Prinuden upravnik na pretprijatie 1121.09 Ste~aen upravnik 1121.10 Rektor na univerzitet 1121.11 Prorektor na univerzitet
1122. Rakovodni dr`avni slu`benici na Sobranieto, Vladata i organite na dr`avnata uprava
Rakovodnite dr`avni slu`benici na Sobranieto, Vladata i organite na dr`avnata uprava vr{at organizaciski i stru~no-administrativni raboti na telata vo koi gi vr{at svoite obvrski. Organiziraat i nadgleduvaat podgotvuvawe na materijali za sednici, priem i ispra}awe na po{ta, sorabotuvaat so drugite tela i slu`bi, pomagaat vo formuliraweto na zaklu~oci, se gri`at za po~ituvawe na propi{anite proceduri, vodat zapisnici ili se gri`at za zapisnicite na sednicite, gi dostavuvaat zaklu~ocite od sednicata na telata za koi se nameneti, vo soglasnost ili po nalog na pretsedatelot vr{at i drugi srodni zada~i.
-
40
Zada~ite vklu~uvaat: a) ispra}awe na pokani za sednici so soodvetni materijali; b) priem i ispra}awe na po{ta; c) davawe na zada~i i nadzor na stru~nite i tehni~kite slu`bi pri vr{eweto na rabotite
za organizacionata edinica; d) vodewe na soodvetna evidencija; e) vodewe ili nadzor na vodeweto zapisnik ili prepis na zvu~na snimka na sednica; f) pomo{ i konsultacija so pretsedatelot na organizacionata edinica; g) se gri`at za po~ituvawe na odredbite od delovnikot na organizacionata edinica; h) sorabotuvaat so pretstavnicite na relevantni organizacioni edinici; i) vr{ewe na ostanati organizacioni i administrativni srodni zada~i; j) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:
1122.01 Generalen sekretar na Sobranieto na Republika Makedonija 1122.02 Zamenik na generalniot sekretar na Sobranieto na Republika Makedonija 1122.03 Generalen sekretar na Vladata na Republika Makedonija 1122.04 Zamenik na generalniot sekretar na Vladata na Republika Makedonija 1122.05 Dr`aven sekretar vo ministerstvo 1122.06 Sovetnik na dr`avnata uprava 1122.07 Dr`aven sovetnik 1122.08 Rakovoditel na sektor 1122.09 Pomo{nik na rakovoditelot na sektor 1122.10 Rakovoditel na oddelenie
1123. Funkcioneri koi rakovodat so drugi organi na dr`avnata uprava i na upravni organizacii
Vo ovaa edine~na grupa se raspredeleni zanimawata na licata koi Vladata ili ministerot gi nazna~uvaat kako funkcioneri ili zamenici na funkcioneri na samostojni organi na dr`avnata uprava (direkcii, agencii i komisii), organi vo sostav na ministerstvata (uprava, biro, slu`ba, inspektorat i kapetanija) ili upravni organizacii (dr`aven arhiv i zavodi).
Zada~ite vklu~uvaat: a) gri`a za sproveduvawe na zakonot i drugite propisi; b) podgotvuvawe na nacrt-zakoni i drugi propisi, kako i donesuvawe na sprovedenite
propisi po zakonsko ovlastuvawe; c) nadgleduvawe na zakonitosta i navremeno izvr{uvawe na zada~ite i prezemawe na merki
za obezbeduvawe na efikasnosta vo rabotata; d) raspredeluvawe na zada~ite i davawe na upatstvo za rabota; e) gri`a za stru~no osposobuvawe i usovr{uvawe na dr`avnite slu`benici; f) sorabotka so telata na dr`avnata uprava i edinicite na lokalnata samouprava i uprava i
drugi pravni lica; g) podgotovka na stru~na osnova za rasprava i odlu~uvawe; h) sobirawe, sreduvawe i grupirawe na podatoci od interes za dejnosta za koja se osnovani; i) gri`a za pravilno koristewe na imotot i sredstvata za rabota, kako i prezemawe na
merki za utvrduvawe na odgovornost pri povreda na slu`bena dol`nost; j) vr{ewe na srodni raboti utvrdeni so zakon i propis; k) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:
1123.01 Direktor na agencija 1123.02 Zamenik na direktorot na agencija 1123.03 Pretsedatel na komisija
-
41
1123.04 Potpretsedatel na komisija 1123.05 Direktor na upravna organizacija 1123.06 Zamenik na direktorot na upravna organizacija 1123.07 Direktor na organ na dr`avnata uprava vo sostav na ministerstvo 1123.08 Zamenik na direktor na organ na dr`avnata uprava vo sostav na ministerstvo 1123.09 Direktor na podra~na slu`ba
1124. Diplomati i diplomatski slu`benici Diplomatite i diplomatskite slu`benici ja pretstavuvaat Republika Makedonija vo
stranski dr`avi ili me|unarodni organizacii i vr{at soodvetni zada~i vo zemjata. Vo ramkite na utvrdenata nadvore{na politika, razvivaat i unapreduvaat odnosi i sorabotka so stranski dr`avi i me|unarodni organizacii vo stranski dr`avi, odnosno so nivni pretstavni{tva vo Republikata. Gi branat interesite na Republikata i nejzinite fizi~ki i pravni lica vo dr`avata vo koja{to se primeni. Gi izvestuvaat nadle`nite tela na Republikata za sostojbata vo dr`avata na priemot, odnosno ja izvestuvaat dr`avata na priemot za sostojbata vo Republika Makedonija. Ja pottiknuvaat i pomagaat sorabotkata so stranstvo vo politi~ki, stopanski, kulturni, nau~ni i drugi podra~ja. Za vr{ewe na navedenite raboti vo stranstvo se vospostavuvaat diplomatski pretstavni{tva, misii, konzulati i informativni kulturni centri.
Zada~ite vklu~uvaat: a) pretstavuvawe na Republika Makedonija vo dr`avata na priemot; b) za{tita na interesite na Republika Makedonija i nejzinite fizi~ki i pravni lica vo
dr`avata na priemot; c) razvivawe na prijatelski odnosi i sorabotka na Republika Makedonija i dr`avata na
priemot; d) izvestuvawe na nadle`nite tela na Republikata za sostojbata vo dr`avata na priemot,
odnosno ja izvestuvaat dr`avata na priemot za sostojbata vo Republika Makedonija; e) odr`uvawe i razvivawe na sevkupnite vrski so pretstavnicite na stranskite dr`avi i
me|unarodnite organizacii vo Republika Makedonija; f) pottiknuvawe i pomo{ na sorabotkata so stranstvo vo politi~ki, stopanski, kulturni,
nau~ni i drugi podra~ja; g) stru~ni raboti vo podgotovkata na razgovori, pregovori, sklu~uvawe ili izvr{uvawe na
me|unarodni dogovori; h) vr{ewe na konzularni raboti (podra~je na vnatre{ni raboti, op{ta uprava, mati~ni
knigi, socijalna za{tita i sli~no) vo dr`avata na priemot; i) vr{ewe na srodni raboti; j) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1124.01 Ambasador 1124.02 Sekretar na ambasada 1124.03 Ata{e 1124.04 Vicekonzul 1124.05 Generalen konzul na Republika Makedonija 1124.06 Konzul na Republika Makedonija 1124.07 Diplomatski pretstavnik 1124.08 Diplomatski sovetnik 1124.09 [ef na postojana diplomatska misija
-
42
PODGRUPA 12. Administrativni i komercijalni direktori Administrativnite i komercijalnite direktori upravuvaat so pretprijatija i
institucii, ja odreduvaat i kreiraat politikata, gi planiraat, organiziraat, vodat i gi kontroliraat aktivnostite na pretprijatieto ili na institucijata kako administrativni, finansiski i kadrovski politiki, istra`uvawe i razvoj, marketing i proda`ba, reklamirawe i odnosi so javnosta i drugo, naj~esto pod nadzor na upravata ili nadzorniot odbor pred koj se odgovorni za prezemenite aktivnosti i postignatite rezultati.
Zada~ite {to gi vr{at rabotnicite vo ovaa podgrupa naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe i kreirawe na politikata na pretprijatieto/institucijata; upravuvawe, planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na osnovnoto rabotewe na pretprijatieto/institucijata pod nadzor koj go sproveduva upravata ili nadle`niot odbor; sproveduvawe na politikite na pretprijatieto/institucijata i optimalno koristewe na resursite; nadgleduvawe na raboteweto i rezultatite na pretprijatieto/institucijata, izvestuvawe na upravata ili nadle`niot odbor za postignatite rezultati na pretprijatieto/institucijata i kontrola na tro{ocite, pretstavuvawe na pretprijatieto/institucijata i drugo. Zada~ite mo`at da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.
Zanimawata vo ovaa podgrupa se klasificirani vo sporednite grupi: 121. Direktori za delovni uslugi i administracija 122. Direktori na pretprijatija za proda`ba, marketing i razvoj SPOREDNA GRUPA 121. Direktori za delovni uslugi i administracija
Direktorite za delovni uslugi i administracija upravuvaat so pretprijatijata i
instituciite, ja odreduvaat i kreiraat politikata, gi planiraat, organiziraat, vodat i gi kontroliraat aktivnostite na pretprijatieto ili na institucijata kako administrativni, finansiski i kadrovski politiki i drugo, naj~esto pod nadzor na upravata ili nadzorniot odbor pred koj se odgovorni za prezemenite aktivnosti i postignatite rezultati.
Zada~ite {to se vr{at naj~esto vklu~uvaat: odreduvawe i kreirawe na politikata na pretprijatieto/institucijata; upravuvawe, planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na osnovnoto rabotewe na pretprijatieto/institucijata pod nadzor koj go sproveduva upravata ili nadle`niot odbor; planirawe na dnevnite zada~i i upravuvawe so niv; planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na politikata sprema vrabotenite i stopanskite odnosi na pretprijatijata/instituciite; sproveduvawe na politikite na pretprijatieto/institucijata i optimalno koristewe na resursite; nadzor i informirawe za ekonomskata i finansiskata polo`ba i planovite za likvidnost na pretprijatieto; nadgleduvawe na raboteweto i rezultatite na pretprijatieto/institucijata i kontrola na tro{ocite, izvestuvawe na upravata ili nadle`niot odbor za postignatite rezultati na pretprijatieto/institucijata; pretstavuvawe na pretprijatieto/institucijata i drugo. Zada~ite mo`at da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.
Zanimawata vo ovaa sporedna grupa se klasificirani vo edine~nite grupi:
1211. Finansiski direktori 1212. Direktori na pravni, kadrovski, op{ti i srodni slu`bi 1213. Direktori za politika i planirawe 1219. Direktori za delovni uslugi i administracija koi ne se klasificirani
na drugo mesto
-
43
1211. Finansiski direktori Finansiskite direktori upravuvaat so smetkovodstvenite i finansiskite raboti na
pretprijatijata i instituciite (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat), so celosen nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.
Zada~ite vklu~uvaat:
a) planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na smetkovodstvenite i finansiskite raboti na pretprijatijata;
b) ocena na finansiskata situacija na pretprijatieto, podgotvuvawe na buxet; c) nadzor i kontrola na sproveduvaweto na zakonite i propisite; d) nadzor i informirawe za ekonomskata i finansiskata polo`ba i planovite za
likvidnost na pretprijatieto; e) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na sredstvata; f) vospostavuvawe i kontrola na operativnite postapki; g) planirawe na dnevnite zada~i i upravuvawe so niv; h) pretstavuvawe na organizacionata edinica vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto
i nadvor od nego; i) vr{ewe na srodni raboti; j) nadzor na ostanatite sorabotnici.
Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:
1211.01 Direktor na administracija 1211.02 Direktor na finansii i smetkovodstvo 1211.03 Direktor na kontrola 1211.04 Direktor na vnatre{na finansiska kontrola 1211.05 Direktor za revizija na raboteweto na bankite i finansiskite organizacii 1211.06 Finansiski sekretar
1212. Direktori na pravni, kadrovski, op{ti i srodni slu`bi Direktorite na pravni, kadrovski, op{ti i srodni slu`bi upravuvaat so politikata
sprema vrabotenite i stopanskite odnosi na pretprijatijata/instituciite (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat) pod nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, kako i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.
Zada~ite vklu~uvaat:
a) planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na politikata sprema vrabotenite i stopanskite odnosi na pretprijatijata/instituciite;
b) planirawe i organizirawe na postapka za vrabotuvawe i osposobuvawe na rabotnici, unapreduvawe, odreduvawe na strukturata na platata i pregovarawe za platite, sorabotka i konsultacii so rabotnicite i srodni kadrovski pra{awa;
c) nadgleduvawe na sigurnosni, zdravstveni i srodni programi i aktivnosti so u~estvo na site zainteresirani;
d) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na materijalnite i finansiskite sredstva;
e) vospostavuvawe i kontrola na operativni i administrativni postapki; f) planirawe i rakovodewe so dnevnite zada~i; g) nadzor na izborot, osposobuvaweto i rabotata na vrabotenite; h) pretstavuvawe na slu`bata vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto i nadvor od nego; i) vr{ewe na srodni raboti; j) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1212.01 Direktor na pravna, kadrovska i op{ta slu`ba
-
44
1213. Direktori za politika i planirawe Direktorite za politika i planirawe rakovodat i organiziraat neposredna
koordinacija na politikite i strate{koto planirawe na pretprijatijata i instituciite, razvivaat razli~ni vidovi na planovi i strategii za realizirawe na celite na organizacijata so celosen nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.
Zada~ite vklu~uvaat:
a) razvivawe, sproveduvawe i sledewe na strate{kite planovi, programi, politiki, procesi, sistemi i proceduri za postignuvawe na celite, delovni opredelbi i standardi;
b) razvoj, re`ija, upravuvawe i u~estvo vo politikata za istra`uvawe i analiza; c) koordinacija na implementacijata na politikite i praktikite na organizacijata; d) vospostavuvawe na merki na odgovornost; e) upravuvawe so strate{koto planirawe dadeno od strana na vrabotenite; f) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na materijalnite i
finansiskite sredstva; g) vospostavuvawe i kontrola na operativni i administrativni postapki; h) planirawe i rakovodewe so dnevnite zada~i; i) nadzor na izborot, osposobuvaweto i rabotata na vrabotenite; j) pretstavuvawe na slu`bata vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto i nadvor od nego; k) vr{ewe na srodni raboti; l) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1213.01 Direktor na planski sektor 1213.02 Direktor za strate{ko planirawe 1213.03 Direktor na interni glasila 1213.04 Direktor za posreduvawe so pretprijatija
1219. Direktori za delovni uslugi i administracija koi ne se klasificirani na drugo mesto
Ovaa edine~na grupa opfa¸a direktori za delovni uslugi i administracija koi ne se klasificirani na drugo mesto vo sporednata grupa 121. Direktori za delovni uslugi i administracija. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa:
1219.01 Direktor za nespomnati delovni uslugi
SPOREDNA GRUPA 122. Direktori na pretprijatija za proda`ba, marketing i razvoj Direktorite na pretprijatija i slu`bi za proda`ba, marketing i razvoj upravuvaat so
aktivnostite na marketingot, proda`bata, reklamiraweto i istra`uvaweto i razvoj na pretprijatijata (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat), pod nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.
Zada~ite {to se vr{at naj~esto vklu~uvaat: planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na proda`bata i marketingot na pretprijatieto; odreduvawe na ceni, uslovi na isporaka i rabat, tro{oci za aktivnosti za unapreduvawe na proda`bata, metodite na proda`ba, posebni stimulacii i distribucija; pozicionirawe na proizvodite na pazarot; planirawe i rakovodewe so dnevnite operacii; planirawe i vodewe na posebni programi zaradi izvestuvawe na sredstvata za javno informirawe za planovite, rezultatite i
-
45
poziciite na pretprijatieto/institucijata; planirawe i vodewe na aktivnosti za pribirawe sredstva za humanitarni i sli~ni celi; planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na istra`uva~kite i razvojnite aktivnosti na pretprijatieto/institucijata zaradi razvivawe na novi ili unapreduvawe na postoe~kite tehni~ki procesi na proizvodot i upotreba na materijalite i drugo. Zada~ite mo`at da vklu~uvaat i nadzor na drugite rabotnici.
Zanimawata vo ovaa sporedna grupa se klasificirani vo edine~nite grupi: 1221. Direktori na pretprijatija za proda`ba i marketing 1222. Direktori na pretprijatija za reklama i odnosi so javnosta
1223. Direktori na pretprijatija za istra`uvawe i razvoj
1221. Direktori na pretprijatija za proda`ba i marketing Direktorite na pretprijatija i slu`bi za proda`ba i marketing upravuvaat so
aktivnostite na marketing i proda`ba vo pretprijatijata i instituciite (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat), pod nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, kako i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.
Zada~ite vklu~uvaat:
a) planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na proda`bata i marketingot na pretprijatieto;
b) planirawe i organizirawe na posebni programi za proda`ba i marketing bazirani na izve{tai od proda`bata i marketing za procena;
c) odreduvawe na ceni, uslovi na isporaka i rabat, tro{oci za aktivnosti za unapreduvawe na proda`bata, metodite na proda`ba i posebni stimulacii;
d) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na materijalnite i finansiskite sredstva i na vrabotenite;
e) odreduvawe na merki i nadzor na vodeweto na operativni i administrativni postapki; f) planirawe i rakovodewe so dnevnite operacii; g) nadzor na izborot, osposobuvaweto i rabotata na vrabotenite; h) pretstavuvawe na slu`bata vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto i nadvor od nego; i) vr{ewe na srodni raboti; j) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1221.01 Direktor na marketing 1221.02 Direktor na proda`ba 1221.03 Direktor na komercijalna slu`ba 1221.04 Direktor na izdava~ko pretprijatie 1221.05 Direktor na muzi~ko - scenska produkcija 1221.06 Direktor na filmska i video dejnost 1221.07 Direktor na televiziska i filmska produkcija 1221.08 Direktor na fotografija
1222. Direktori na pretprijatija za reklama i odnosi so javnosta Direktorite na pretprijatija i slu`bi za reklama i odnosi so javnosta upravuvaat so
aktivnostite za reklamirawe, odnosite so javnosta i izvestuvawe na javnosta vo pretprijatijata i instituciite (planiraat, organiziraat, vodat i kontroliraat), pod nadzor na glavniot ili izvr{niot direktor, i se sovetuvaat so direktorite na ostanatite organizacioni edinici na pretprijatieto ili institucijata.
-
46
Zada~ite vklu~uvaat: a) planirawe, organizirawe, vodewe i kontrola na aktivnostite za reklamirawe, oglasi,
odnosi so javnosta i izvestuvawe na javnosta vo vrska so pretprijatieto / institucijata; b) pregovori vo vrska so dogovorite za oglasuvawe so prestavnicite na vesnici, spisanija,
radio i televizija, sportski organizacii, institucii od oblasta na kulturata i reklamni agencii;
c) planirawe i vodewe na posebni programi zaradi izvestuvawe na sredstvata za javno informirawe za planovite, rezultatite i poziciite na pretprijatieto / institucijata;
d) planirawe i vodewe na aktivnosti za pribirawe na sredstva za humanitarni i sli~ni celi;
e) kontrola na tro{ocite i osiguruvawe na rentabilnoto koristewe na materijalni i finansiski sredstvata, kako i na vrabotenite;
f) odreduvawe na merki i nadzor na vodeweto na operativni i administrativni raboti; g) planirawe i kontrola na drugite aktivnosti; h) nadzor na izborot, osposobuvaweto i rabotata na vrabotenite; i) pretstavuvawe na slu`bata vo ramkite na nadle`nosta na pretprijatieto i nadvor od
nego; j) vr{ewe na srodni raboti; k) nadzor na ostanatite sorabotnici. Vo ovaa edine~na grupa spa|aat slednite zanimawa: 1222.01 Direktor za reklama 1222.02 Dire