NT00230_1

Nadere Toegang op inv. nr 1 uit het archief van de Hervormde gemeente Doorn, 1674-2005 (230)

H.J. Postema z.j.

2

Inleiding Dit document bevat een transcriptie van het oudste boek met kerkenraadsnotulen van de Nederlandse Hervormde Gemeente te Doorn. Het boek kent diverse hiaten en heeft een slordige opbouw. Er zijn in later jaren tal van akten tussen gevoegd en ingebonden. In voetnoten is geprobeerd hierin structuur te geven.

3

Transcriptie Lijst van enige obligatien, behorende aan de diaconij te Doorn. Zie Act. Synedrii anno 1750. 20 december. Een legaat, groot 500 gulden anno 1763. 17 july. Namen der Predikanten die alhier in de kercke van Doorn t’sedert den afganck der Pauselijke Regeringe geweest hebben. Alhier in H. predikdienst Bevestigt den D. Anselmus van Bloemersweert eerst Rooms priester daer na

predikant, heeft H. dienst v[er]laten in Remonstrantse v[er]werring Anno 1617

1618 D. Conradus Sagelius overleden Anno 1651 12 Decemb 1651 D. Cornelius De Leeuw overleden den 12 Augusto Anno 1661 6 Julij 1662 D Paulus Andringa daer na tot Rhenen beroepen Anno 1665

ende aldaer gestorven Anno 1673 10 Decemb 1665 D Rudolphus Bouwman ov[er]leden den 5 Julij 1678 5 Julij 1674 Ludolphus de With ende beroepen tot Rhenen nu tot Rotterda[m]

in Junio 1676 28 Oct: 1676 D. Carolus Vonck, en v[er]trocken near Oost-Indien in Nov. 1679 den 4 April 1680 D. Casparus Storincq. obiit 16 mart. 1684 1 Januar: 1685 D. Henricus van Sypesteyn vertrokken na den Uythoorn 20 mart.

1686 1 August. 1686 D. Henricus van Sypesteyn Secundus Emeritus verklaart en van

den gemeinte afscheid genomen den 3 April 1741 5 October 1741 D. Petrus Georgius van Poolsum Traject: beroepen van Ooij en

Persingen overleden te Delft op den 19de April 1772. Junij 1770 D. Johannes Kneppelhout Rotterodam: beroepen na Barendrecht

en Carnisse onder t E. Classis van Dordrecht afscheid genomen 10 Maij 1772.

2 Julij 1772. D. Abraham Rutgers. Aalsmeero Batavus beroepen na de Oude Tonge in het eijland Overflacquee onder het E: Classis van Voorn en Putten. Afscheid genomen den 28. August. 1774

8 Decemb. 1774 D. Pieter Spiering van Colombo in het Eiland Ceijlon beroepen naar Bergambacht onder ’t E. Classis van Gouda en Schoonhoven afscheid genomen den 1e september 1782.

December 1782 D. Johannes Geltsligter Trajectino-Batavus ber: naar Bodegraven

september 1784 D. Willem Leonard Voorduin, Goudanus ber. naar ’s Gravendeel d. 28 Aug 1785.

Dec. 1785 D. Cornelis van der Velde ber. naar Werkendam d. 24 Junij 1787.

4

Oct. 1787 D. Carel Willem Philip Hugenholtz ber. naar Zwartsluijs d. 13 Nov. 1791.

D. Anselmus van Bloemerweert is 1619 op zijn eige verzoek om zijn hogen ouderdom gelicentieerd en ontslagen – heft echter ’t Form. van Eenigheid te dier tijd nog ondertekend nevens andere Bedienaars der Hervormde Kerke Acta Class 1619. 23 sept. D. Conr. Sagelius gewezene Predikant te Westervoort onder ’t E. Cl. van Zutphen, alhier Predikant geworden A. 1620 en Lid van t Classis 1620. 29 Augusti op een Classicaal testimonie van Zutphen Den 12 Dec: 1651 is Do de Leeuw hier bevestigt door Ds Dellius welke predikte over Matth. IV. 18. Ds de Leeuw deed zijn intreede ’s namiddags over 1 Cor. IV.1. Deeze Predicant is alhier beroepen van Overlangbroek, alwaar zijn Eerw. in t jaar 1632 gekomen is. – in ’t jaar 1640 vertrok hij na Brasil, en bekleede zijn dienst op Rio Grande (de classis zijn dienst onderwijl waarnemende) in t jaar 1644 kwam hij te rug doch vertrok weder derwaarts in t jaar 1647 en is te rug gekome zijnde alhier beroepen Den 5 July 1674 is Ds de With door Do Keppel hier bevestigt, en heeft op den 9 July 1676 afscheid genomen predikende voor Luc IV. 43. Den 29 Octob 1676 is Ds Vonk alhier bevestigt door Ds de van Ujen de intrede wierd gehouden over 1 Thess. V.25. Op de 25 Nov. 1679 verzogt Ds Vonk zijn dimissie & verkreeg dezelve. Den 4 April 1680 is Dom: Storincq bevestigt door Ds de With, welke predikte over Hebr. 13.17 Den 1 Jan: 1685 heeft Ds Rouwerts alhier bevestigt Ds H. Sypestein welke op den 11 April 1686 zijn afscheid deed over 2 Cor……vs.11. Den 1 Augustus 1686 is Ds Sypestein secundus alhier bevestigt door Ds Hamsche, welke predikte over 1 Tim. IV.16. de bevestigde predikte ’s nademiddags over Rom XV.30. – zijn Eerw. nam afscheid op den 3 April 1741 predikende bij die gelegenheid over 1 Cor. 16.13.

Copie Indt Jaer ons Heeren Duijsent ses hondert twee ende veertich Den iiijen September Soo hebben mijn heer de Schout ende gerechte mitsgaders Doe Coenrade Sagelius Predicant, Ouderlingen ende Kerckmrs al tsamptlijcken regierders van[den] Dorpe van Doorn met Adriaen Sijmonsz Smits een Contract voor een Jaer dienende aengegaen, te weten dat den selven Adriaen Smits henluijden ende de gemeene ingesetenen sal dienen met schoolhouden jnden voorsz Dorpe ende dienaengaende alles doen gelijck een bequaem Schoolmeester betaemt, ende int vermanen ende onderwijsen der kinderen hem reguleren naer d’Ordonnantie bijde E: Heeren Staten daertoe beraemt, Daer voor den voorn Adriaen Smits bedongen heeft ende de voorn Regierders v[an]uijtt den naem vande gantsche Magestraet aenden selven haren schoolmr belooft hebben de somme van eenentsestich Car gul[den] tot twintich stuijvers het stuck te betalen alle vierendeel Jaers een vierdeparte jngaende Victoris deses Jaers xvjc twee ende veertich ende boven dien noch van elck kint dat ter schole comt (te weten) vande gene die A.b.c. leeren tot het groot A:B:C. boeck incluijs vier stuijvers ende dan voorts soo lange sij alleenlijck boecken leeren sonder schrijven ses stuijvers, ende alle die schrijven leeren acht stuijvers ter maent,

5

blijvende gereserveert de kinderen die van buijten soude mogen comen sal hij met de ouders mogen accorderen, Ende eenige jnwoonders soo geringe van staet zijnde, dat sij ’t schoolgelt niet conden betalen, sal den meester gehouden zijn haer kinderen om niet te leeren, mits dat hem bijde ouders ofte yemandt van harentwegen sulcx te vooren is te kennen gegeven, Voorts sullen de gemelte Regierders het huijs, tot de School geordineert, laten opmaecken ende onderhouden dat den Schoolmeester met sijn Huijsgesin daerin bequamelijck kan woonen ende school houden, mitsgaders tot dichtmakinge ofte beheijninge vanden hoff daer aen, de materialen leveren, Dit alles onder t v[er]bant van rechten daertoe staende Sonder bedroch Des toirconden ende was onderteijckent W.v.Cleeff 1642 ende Robbert Jansz

Naer voorgaende collatie is dese copije met sijn pnael gedateert ende oncht als boven bevonden te accorderen, bij mij Nots Publ tot Werckhoven residerende op den [..] Octob[er] 1671

V:V:Reumst: Notaris Na aenroepinge van Godts Heilige Naem is de edele kerckenraet tot Doorn eenparigh eenparichlijck vergadert uijtgesondert Aris Jansz, tegenwoordige ouderlingh deses Kercke, bij welcke v[er]schenen zijn Rever: D.D. Winandus Nottelman, ende Bernardus Keppel respe Predicanten tot Wijck ende Amerongen als naburige, bij dese v[er]gaderinge v[er]socht om de deselve met haren goeden raedt ende advijs te dienen. Is ingelevert seker geschrift in dese v[er]gaderinge door D. de Wit pred. alhier, dewelcke seijde dat Mr: Johannes Uijtenboogaert het selve hem selven behandight hadde, continuerende eenige vragen, aen dese v[er]gaderinge, om daervan antwoort te bekomen nopende des selfs drie houwelijckse proclamatien met Juffr. Maria Guisius, in de kercke van Doorn na gedane predicatie, van den predickstoel gedaen, de eerste door D. Bouman selve en d’andere twee na sijne doot, een door D. Verkugt, ende de laetste door D. Mas predicant in Nederlanghbroeck: begeerende daerbij een extract uijt het kercken-boeck van Doorn, met expressie van Jaer en dagh van het eerste gedane gebodt, ende voorts blijck, wie belast heeft het eerste gebodt van stoel te v[er]kondigen, Item bij wien, en[de] wanneer het tweede gebodt is gedaen, in wat Jaer en door wiens last en[de] ordre; ende wie de v[er]klaringe heeft gegeven ende geschreven dat de geboden onverhindert zijn gegaen, van de voorn[oemde] personen van[den] Domheer Johan Uijtenboorgaert ende Maria Guisius. Welck geschrift in dese v[er]gaderinge gelesen zijnde, is v[er]haelt dat voort Mr Johannes Uijtenboogaert selfs hier bij de hant was; ende seer nodigh dat hij selve in persoon daer over gehoort wierde; waerom na de selve is gesonden, ende oock in de v[er]gaderinge verschenen; den welcken dat geschrift is voorgelesen, ende daerop heeft geantwoort dat sich gedroegh na dat geschrift, ende daer niet bij en hadde te doen; doch dat v[er]socht het antwoort van dese Eerw[aerdige] vergaderinge. De vergaderinge v[er]wondert over den eijsch van de heer en Mr Johannes Uijtenboogaert, namelijck om te weten wie lastgegeven heeft om het eerste gebodt te doen, daer de eijgene handt van D Bouman noch overigh is, waer bij de geboden zijn aengeteijckent, Item daer D. Bouman salr selve de proclamatie gedaen heeft, ende ten laetsten daer de Heere Uijtenboogaert sich in soo langen tijt niet eens bij den kerkenraet van Doorn beklaeght heeft over eenigh ongelijck hem aengedaen, bij het doen van de eerste proclamatie waerom de kerckenraet oock onbeswaert na doode

6

van D. Bouman sar de andere geboden heeft laten voortgaen; ende oversulx sonder eenige difficulteijt te maken, heeft konnen v[er]klaren, gelijck sij noch 1Johannes Uijtenboogaert ende Maria Guisius onverhindert in de kercke van Doorn zijn gegaen, ende ofwel voorn[oe]mde Heere Uijtenboogaert pretendeert D. Bouman na gedane eerste gebodt aengeschreven, ende daerbij v[er]socht te hebben een weijnigh tijts met de proclamatien om de quade tijden te supersederen, soo v[er]klaert nochtans Juffr Maria Guisius, daer noijt in geconsenteert te hebben; maer begeert dewijle sij niet het eerste gebodt in cas van houwelijck met den Heer Uijtenboogaert aen de werelt was publijck gemaeckt, dat men dan oock niet de geboden behoorden voorttegaen; het welck de kerckenraet niet heeft konnen weijgeren. Oock v[er]wondert sich de kerckenraet, voorsz als de voorsz Heere Uijtenboogaert over dese sake seer begost te ageren, ende sij seijden van Juffr Guisius in sijne presentie eens gaern te willen hooren, dat sulx niet willende lijden, sijn best ter v[er]gaderinge ende kercke van Doorn, sonder weder te willen keeren is uijtgegaen, het welcke de vergaderinge v[er]oorsaeckt heeft sijne woorden geen geloove te konnen geven; ende soude derhalven wel de wensch van dese vergaderinge zijn, dat gedane proclamatien, achtervolgens behoorlijcke practijck als recht is metten eersten wierden ten vollen echt ende houwelijck geconsummeert ende de politijcke rechter daer toe de authoritative macht beliefde te v[er]gunnen ende aen te leggen. Waermede dese vergaderinge is in dancksegginge tot Godt geeijndight desen 15 septemb. 1674 L D With Eccls tot Doorn Wynand Nottelman Bern: Keppell Eccls Amerong[en] Het voorgaende door de Fransche invasie van Anno 1672 v[er]mist Begint nu Anno 1674 in Aprill. [Request van Adriaen Smits schoolmeester tot Doorn 1643] Aende Edele eerwerdige heeren vice domeken ende capittel ten Dom t’Utrecht Geeft onderdaenlijck te kennen Adriaen Smits, schoolmeester tot Doorn, hoe dat hij suppliant verstaen heeft dat Hans Haes, coster tot Doorn, ten versoecke ofte door last vanden kerckenraet aldaer vande bedieninge van sijn costerampt, soo int voorlesen als anders, bij provisie heeft gedesisteert, ter tijt toe hij sich soude hebben gepurgeert, van t’gene hem te laste wierde geleijt. Ende alsoo hij suppliant ten versoecke vande voorschreven kerckenraet deselve kercke op sondach laestleden heeft bedient, welcken kerckenraet oock wel genegen soude wesen hem suppliant daertoe voort te gebruijcken, indien Uw Edele t’selve belieffde te approbeeren, soo versoeckt hij suppkiant dat Uw Edele believe hem te verleenen acte omme de voorschreven costerije bij provisie te mogen bedienen, ende in cas den voorschreven Hans Haes het voorschreven ampt vorder mocht comen te verlaten hem suppliant daertoe voor allen anderen te prefereren, twelck doende etc. [in dorso staat: Ick Alexander van Lamsweerde, vice domdeecken ende officiaell vanden domproostdije t’Utrecht, surrogere bij desen toe Adriaen Smits om bij

1 Hier mist weer een of meer regels.

7

provisie in plaetse van Hans Haes het costerampt tot Doorn waer te nemen. Gedaen t’Utrecht den XIIII july 1643. [handtekening Al. v. Lamsweerde en Everhard. de Jeede 1643] Ludolphus de With Predikant tot Dooren Anno 1674. Acten van de Kerkenraat van Doorn beginnende Anno 1674 in April. 21 April De Kerkenraat in de vreese des Heren v[er]gadert sijnde, is geresolveert, dewijle door het overlijden van D. Rudolphus Bouwman salr den bedieninge van het ordinaris predikampt vacant geworden was, haer Ed. Mog. de Heeren Staten s’Lants van Utregt de vacature bekent te maken, ende met enen te v[er]soeken te mogen uytsien na een bekwaam persoon. T’welke haer Ed. Mog. toegestaen hebben opden 23 dito 1674. 4 Meij De Kerkenraat so tegenwoordige als even afgegane met Rever. D.D. Bernhardus Keppel ende Wilhelmus Mas, predikanten van Amerongen ende Nederlangbroek als naburige, in vreese des Heeren v[er]gadert sijnde, is eerst gots H. name ernstig aengeroepen ende hebben voorts eenpariglijk gedisponeert tot haren leeraer te beroepen D. Ludolphus de With, haer Ed. Mog. met eenen v[er]soekende den gemelte van sijn minderjarighijt te dispenseeren, ende is de v[er]gadering met danksegginge tot godt gescheijden. Dit is van haer Ed. Mog. toegestaen den 6. dito 10 Meij De Kerkenraat so tegenwoordige als ouden in de tegenwoordighijt van D. Bernhardus Keppel ende D. Ericus a Vianen predikanten van Amerongen ende Ov[er]langbroek als naburige daar bij v[er]sogt hebben, na aenroepinge van den name gots, eenpariglijk nimant uijtgesondert beroepen tot haren ordinaren Leraer D. Ludolph. de With, proponent der H. Theologie, ende is de v[er]gadering met danksegginge gescheijden. Dese beroepinge hebben haer Ed. Mog. toegestaen den 12. dito. 18 dito De Kerkenraat in vrese gots v[er]gadert sijnde, sijn gekomen D.D. Johannes Brinkhuijs, Rudolphus van Noortdijk, Godefridus Delliuis, Bernhardus Keppel, ende Wilhelmus Mas, respe pred. van Venendael, Odijk, Koten, Amerongen ende Nederlangbroek op het v[er]soek vande E. Kerkenraat alhier door de E. Classis van Rhenen ende Wijk gekommitteert, om de stukken des beroeps te ov[er]sien, in loco te approberen, gelijk sij ook nade aenroepinge gots, de stukken van het beroep hebben ov[er]sien ende geapprobeert, ende sijn voorts met danksegginge tot got gescheijden. 5 Julij D. Ludolphus de With, op dato als boven beroepen sijnde, ende in den Classis van Rhenen ende Wijk op den 2 Junij peremptoir geexamineert is, volgens de commissie

8

brieff van haer Ed. Mog. in dato den 20 Junij 1674, van D. Bernhardus Keppel bevestigt, 5 Julij voor de middag. 12 Julij

1. De Kerkenraat v[er]gadert sijnde, is, na het aenroepen van gots naem voorgestelt, dewijle twe Ouderlingen gestorven ende also haer plaatsen vakant gelaten hadden ende den Diakon Teunis Gerritsz nu al een ov[er] sijn tijt, dat ampt bedient hadde, het dienstig ware de voorsz plaatsen met andere te v[er]vullen, ende sijn daar op terstont met aller bewilliging v[er]koren tot Ouderlingen Arris Jansz ende Jacob Otten tot Diakon Hendrik Willemsz ende is den koster belast, dit haer aen te seggen.

2. Is voorts geresolveert dat de Hr Johan Uijtenbogaert in proces sijnde, ende laetst hier gecommuniceert hebbende (niet sonder ergernisse aan sommige gegeven te hebben) door den Predikant ende Ouderling die tot het nodigen tot den Avontmael mede omgaet, in vrientschap sal aengesegt worden, dat hij sig als nog gelive te onthouden van het H. Avontmael des Heren

Is voorts de v[er]gadering gode gedankt hebbende gescheijden. 22. dito

1. De Kerkenraat gehoort hebbende dat de op nieuws v[er]koorne Ouderlingen ende Diakon haere bedieningen hadden aengenomen, is ondertusschen voorgekomen seker v[er]wijt ende beschuldiging tegen Hendrik Willemsz t’welk Lambert Jansz Westeneng getuijgde gesien te hebben: Hendrik Willemsz hier om voor de Kerkenraat ontboden sijnde heeft het t’enemael ontkent, selfs seijde hij ende v[er]klaerde in de tegenwoordighijt gots noijt sulke gedagten te hebben gehat, warom goetgevonden wiert met Lambert Jansz Westeneng te spreken die in het eerst in sijn seggen hartnekkig persisteerde, dog varieerde daer na weder in sijn woorden

2. Ondertussen Hendrik Willemsz bij de E. Kerkenraat komende heeft sig geexkuseert om voor dese reijse geen Diakon te kunnen wesen om sijn aamborstighijt die hem somtijts seer schilijk overviel ende v[er]swakte ende is voorts hem voor sijn genegenthijt bedankt.

3. ende is terstont in sijn plaatse met aller toestemming v[er]koren Hendrik Cornelisz Blankestijn, ende is hem t’selve terstont aengedient.

Dese voorsz. Ouderlingen ende Diakon haere drie voorstellingen sonder v[er]hindering gehat hebbende sijn bevestigt den 9 Augustij. 5 August. De Kerkenraet v[er]gadert sijnde, sijn na den gebede tot Got, binnen gekomen de Deputati Classis Rhenovicanae om de gewoonelijke kerkelijke besoekinge te doen, hebben alles wel bevonden, ende gode gedankt hebbende sijnse v[er]trokken. 26 dito. Naden gebede tot Got is in de kerkenraet binnengestaen de Hr Johannes Uijtenbogaert Canonik St Jans T Utregt klagende als dat hier in de Kerke van Doorn sonder sijn weten, in tegen sijn wille, drie houwlijks geboden met Maria Gevisius Governante op t’Huijs te Doorn gedaen waren, v[er]sogt mede extract uijt het Trouwboek van dese kerke door wiens last ende ordre sijn geboden gedaen waren, is geantwoort dat D. Bouwman Salr selfs hem in ondertrouw met de voorsz Maria Genisius hat opgenomen, gelijk bleek uijt het memoriboekie met de hant van D.

9

Bouwman salr selfs getekent, gelijk ook vele Attestanten getuijgden, dit voorsz uijt de mont van D. Bouwman Salr selfs gehoort te hebben, voorts getuijgde de Kerkenraat dat sijn drie Geboden sonder wettelijke v[er]hindering gedaen waren, aengaende een extrakt uijt het trouwboek te geven is geantwoort dat door de Franse schilijke invasie dit Trouwboek was v[er]loren, ende darom het onmogelijk ware. Waer op de voorsz Hr Uijtenbogaert terstont begost te rasen ende te tieren, scheldende D. Bouwman salr met vileijne scheltwoorden (wat hier van voorts gedaen is siet de volgende acte) ende is hij voorts uijtgestelt tot den 15 Septemb. de Kerkenraat Gode gedankt hebbende is gescheijden. 215 Septemb.

I. Na aenroepinge van Gots H. Naem is de E. Kerkenraat eenpariglijk v[er]gadert uijtgesondert Aris Jans tegenwoordige Ouderling deser Kerke bij welke v[er]schenen sijn Rever[ends] Winandus Nottelman ende Bernardus Keppel Respe Predikanten tot Wijk ende Amerongen als naburige bij dese v[er]gadering v[er]sogt om de selve met haren goeden raat ende advijs te dienen

II. Is ingelevert seker geschrift in dese v[er]gaderinge door D. de With Pred. alhier, dewelke seijde dat Mr Johannes Uijtgenbogaert het selven hem selver behandigt hadde contineren[de] enige vragen aen dese v[er]gaderinge om daer van antwoort te bekomen, nopende des selfs drie houwlijkse proclamatien met Juffr Maria Gewisius inde kerke van Doorn na gedane predikatie vanden predikstoel gedaen de eerste door D. Bouman selfs, ende de andere twee na sijn doot een door D. Verkuijl proponent ende de Laetste door D. Mas uijt het Kerkenboek van Doorn met espressie van Jaer ende dag van het eerste gedane gebot, ende voorts blijk wie belast heeft het eerste gebot van stoel te v[er]kondigen, item bij wie ende wanneer het twede gebot gedaen is, in wat jaer ende door wiens last ende ordre, ende wie de v[er]klaringe heeft gegeven ende geschreven dat de geboden onv[er]hindert sijn gegaen van de voorn[oemde] personen van de Hr Johannes Uijtenbogaert ende Maria Gewisius.

III. Welk geschrift in dese v[er]gadering gelesen sijnde is v[er]haelt dat voorsz. Mr Johannes Uijtenbogaert selfs hier bijde hant was, ende seer nodig dat hij selve in persoon daer ov[er] gehoort wiert, warom na de selve is gesonden ende ook in v[er]gadering v[er]schenen, den welken dit geschrift is voorgelesen, ende daer op heeft geantwoort dat sig gedroege na dat geschrift, ende daer niet bij en hadde te doen, dog dat v[er]sogt het antwoort van dese Eerw. v[er]gaderinge.

IV. De v[er]gaderinge v[er]wondert ov[er] den eijsch vanden Hr Uijtenbogaert namelijk om te weten wie last gegeven heeft om het eerste gebot te doen daer de eijgene hant van D. Bouwman nog ovrig is, waerbij de geboden sijn aentekent, jtem daer D. Bouwman salr selve de proclamatie gedaen heeft, ende ten laetsten daer de Hr Uijtenbogaert sig in so langen tijt niet eens bij de kerkenraat van Doorn, beklaagt heeft ov[er] enig ongelijk hem aengedaen bij het doen van de eerste proclamatie, warom de Kerkenraat ook onbeswaert na doode van D. Bouwman salr de andere geboden heeft laten voortgaen, ende ov[er]sulks sonder enige difficultijt te maken heeft

2 Hier worden de kerkenraadsnotulen weer voortgezet.

10

kunnen v[er]klaren, gelijk sij nog v[er]klaert dat de drie houwlijckse Geboden vanden voorn[oemde] Johannes Uijtenbogaert ende Maria Gewisius onv[er]hindert inde kerke van Doorn sijn gegaen: ende ofwel voorn[oemde] Hr Uijtenboogaert pretendeert D. Bouwman na gedane eerste gebot aengeschreven ende daer bij v[er]sogt te hebben een wijnig tijts met de Proclamatien om de kwade tijden te supersedeeren, so v[er]klaert nogtans Juffr. Maria Gewisius, daer noijt in gekonsenteert te hebben, maer begeert dewijle sij met het eerste gebot in cas van houwlijk met de Hr Uijtenbogaert aenden werelt was publijk gemaekt, datmen dan ook met de geboden behoorde voorttegaen, het welke de kerkenraet niet heeft konnen weijgeren: ook v[er]wondert sig de Kerkenraat voorschreve als de voors Hr Uijtenbogaert over dese sake seer begost te ageeren ende sij seijden van Juffr Gewisius in sijn presentie eens geerne te willen hooren, dat sulks niet willende lijden, sijn best ter v[er]gaderinge ende Kerke van Doorn, sonder weder te willen keeren is uijtgegaen, het welke de v[er]gadering v[er]oorsaekt heeft, sijne woorden geen gelove te kunnen geven, ende soude derhalven wel de wensch van dese v[er]gaderinge sijn, dat gedane proclamatien agtervolgens behoorlijk praktijke als recht is metten eersten wierden ten vollen echt ende houwlijk geconsummeert ende de politijke rechter daer toe de authoritative magt geliefde te v[er]gunnen ende aen te leggen.

V. Waermede dese v[er]gaderinge in dancksegginge tot Godt is geeijdnigt. Testor L D With Eccls tot Doorn

1675 4 Meert Heeft den afgegane Diaken Jochem van Gerderen sijn Diakonije Rekening gedaen van den 28 Junij 1671 tot Pinxteren 1672 ter presentie vanden vollen kerkenraet.

14 Meert

I. De Kerkenraat inde vrese des Heren v[er]gadert sijnde, sijn (na aenroepinge vande name gots) de kerke-middelen tegen het Pausdom gelesen.

II. Is vastgestelt dat de bedeijling der Diakonije-armen sal gedaen worden des Sondags voorde middag na gedane predikatie inde Kerke-kamer.

III. Ook mede die nadesen vanden Diakonije geniten, sullen moeten met haer familie gereformeert sijn, sij selver ten Avontmael gaen, uiujtgesondert de gene die t’enemael onbekwaam sijn.

IV. Is ook vastgestelt dat na desen de catechisatie der kinderen althans in de Somertijt, sal gehouden worden Rustdaegs nademiddag terstont nade Predikatie, voor het leste gebet.

V. Daer op is de v[er]gadering met danksegginge tot got gescheijden. 5 April Heeft, ter presentie vanden vollen kerkenraat, sijn Diakonije-Rekening van Pinxteren 1672 tot den 9 Augustij 1674 gedaen Teunis Gerritsz Diakon. 13 Maij

11

De Kerkenraat inden vrese gots v[er]gadert sijnde, is, na gedane gebede tot Got, voorgestelt dewijle Cornelis Jansz van Velpen ende Gijsbert Dirksz Ouderlingen ende Hendrik Cornelis Blankesteijn Diakon haer tijt uijtgedient hadden, het nodig was haer plaetsen met andere te v[er]vullen, ende sijn met aller toestemming v[er]koren tot Ouderlingen Gerrit Tijmensz ende Hendrik Jansz Westeneng tot Diakon Arien Petersz, ende is den koster belast haer dit aen te seggen. Na gode gedankt te hebben is te v[er]gaderinge gescheijden. De voorsz personen dat aengenomen hebbende hebben sonder v[er]hindering haer drie voorstellingen gehat ende sijn voorts bevestigt den 24 Meij 1675 de twede Pinxterdag. 29 Junij De Kerkenraat inden vrese des Heren v[er]gadert sijnde, sijn (na gedane gebede) binnen gestaen, Deputati Classis Rhenovicanae om de gewoonelijke Kerkelijke besoekinge te doen, hebben alles wel bevonden ende gode gedankt hebbende sijnse v[er]trokken. 28 Julij Heeft ter presentie vanden vollen kerkenraat sijn Diakonije rekening gedaen Hendrik Cornelisz Blankesteijn vanden 9 August. 1674 tot Pinxteren 1675 22 August. De Kerkenraat v[er]gadert sijnde heeft eenpariglijk geconsenteert dat de Diakonije tot nodige reparatie van des Predikants huijsinge sal contribueren de Somma van hondert Rijxdaelders, waer toe ten hoogsten genecessiteert sijn, door de onmagt van het Geregte ende Kerke deser plaatse, in dese droevige coninucturen van tijt, v[er]soekkende de Eerw. Classen haer advijs hier over te v[er]staan. volgt in t’geen de Eerw. Classis van Rhenen ende Wijk daer over geadviseert heeft

Extract ende actien ordinar. Classis Rheno-vicanae gehouden tot Wijk den 31 August. 1675.

sessione 2 Articul ult.

Dominus De With Predikant tot Doorn heeft van wegen sijn Kerkenraat bij dese v[er]gadering advijs v[er]sogt, of uijt hare Diakonije soude mogen komen een sekere somme tot nodige reparatie, vanden woninge van D. De With, ende heeft geadviseert dat sulks wel mag geschiden.

Lager stont Sic Testor Gisbertus ab Wije p.t. Scriba 19 Decembr

I. De Kerkenraat inde vreese des Heren compleet (alleenlijk uijtgenomen Jacob Otten Ouderling) v[er]gadert sijnde, is, na gedane Gebede, binnen gestaan Elis Jansz timmerman alhier, klagende hoe hem voorgekomen was, dat Cornelia Loghen huijsvrouw van Hendrik Thomasz van Waveren Geregtsbode alhier, gesegt hadde tegen Geertie Jansz huijsvrouw van Thonis Gijsbertsz, gelijk sij dit schriftelijk attesteerde, dat de voorsz Elis Jansz sig te buijten gegaen hadden in het mennen van een ander sijn

12

koortn ende nemen van rookvleesch, v[er]soekkende dat de Eerw. Kerkenraat de voorsz Cornelia Looghen daer over eens wilde horen ondertussen leverden hij aenden vergadering over enige attestatien van Meijnsie Teunisz ende Jan Jansz die met hem het koorn gement hadden, alsmede van Cornelis Cornelisz Spijkhoven uijt wiens lant het koren, dewijle het Thienden waren, gement was, dese attesteerden ende getuijgden te samen dat in het minste Elis Jansz niet konden beschuldigen van enig onregt daer in gepleegt: nog leverde hij over een attestatie van Merrigie Woutersz wede van Thonis Claesz dat haer soon bij Elis Jansz voorsz gewoont hebbende, hat horen seggen dat door ordre van Elis Jansz enig rookvleesch, hem toebehorende, van Broekhuijsen soude halen, ende de Hovenier aldaar hem bij abuijs eens anders rookvleesch gegeven, gelijk het ook niet lange daer na den eijgenaer onbeschadigt is wederom behandigt.

II. De Kerkenraat dese attestatien ov[er]wegende konden in het minst Elis Jansz niet schuldig houden aen enige onregtveerdighijt daer in gepleegt.

III. Is daer na binnen gekomen Hendrik Thomasz ende niet lange daer na sijn huijsvrouw Cornelia Looghen, de eerste seijde hem best was sijn huijsvrouw sulks gesegt hadde, de andere dat door haestighijt so iets gesegt hadde, maer wenste wel daervan niet gesproken hadde, ondertussen geloofden ende v[er]trouwden uijt die klare attestatien dat Elis Jansz daer in ontschuldig was, ende na ernstige aenspraek ende bestraffing vanden Predikant D. De With hebben malkanderen alles v[er]geven, ende beloofft aen beijde sijden dat noijt in het minsten iets daer van souden reppen.

IV. Ondertusschen v[er]klaerden Hendrik Thomasz ende Cornelia Looghen sijn huijsvrouw, datse, aengaende het mennen van een ander sijn koorn, dat gehoort hadden selfs uijt de mont van Mensie Thonisz die aen Elis Jansz contrarie attestatie had gegeven.

V. De Kerkenraat ov[er]wegende dat de twisten ende moeijlijkheden in dese Gemeijnte, nu en dan tussen de Ledematen ontstaende, in eersten tijt voortkwamen, door het valsch ov[er]dragen aen desen ende genen. hebben gecommitteert D. Ludolphus De With Predikant ende Aris Jansz Ouderling, om sonder toeven te gaen bij Meijnsie Thonisz ende haer ernstig te bestraffen ende te v[er]manen over haer valsch aenbrengen in desen gepleegt, waer uijt al dese twist is voortgekomen.

VI. Gode gedankt sijnde is de v[er]gadering gescheijden. 22 dito

I. Na aanroepinge vanden Name des Heeren is, de v[er]gadering compleet v[er]gadert, van D. Ludolphus De With predikant alhier, voorgestelt, hoe dat, bij hem in wettelijke ondertrouw waren opgenomen opden 18 April deses jaers Jan Jansz Lokhorst, j.m. van Derthuijsen met Jantie Gerritsz wede van Tijs Arisz wonende tot Meersbergen, die ook v[er]volgens haer drie proclamatien inde kerke alhier onv[er]hindert gehat hebben als de eerste den 18 April, de twede den 25 dito de derden den tweden Meij deses lopende jaers 1675. hoe dat deser personen haer houlijk niet is gesolemniseert, maer sij malkanderen met booshijt tenemael v[er]laten hebben, tot grote ergernisse in dese Gemeijnte.

13

II. De Kerkenraat heeft hier op geresolveert, dat men aen beijde dese personen door een Missive sal bekent maken om voor de kerkenraat te Compareren tegen de naestvolgende Sondag den 26 Decemb[er] deses jaers, om aldaer te seggen haere redenen waerom sij haer Houwlijk niet en voltrekken: En is D. De With v[er]sogt dese Missiven aen haer te schrijven, die dat ook, terstont (staende de v[er]gadering) gedaern heeft Luijdende beijde als volgt

Jan Jansz Lokhorst (of Jantie Gerritsz) Als ons voorgekomen is dat gij door D. De With Predikant alhier in wettelijke

ondertrouw opgenomen sijt, opden 18de April 1675 met Jantie Gerritsz wede van Thijs Aris (of Jan Jansz Lokhorst) ende in drie geboden also v[er]volgens hier geproclameert sijn ende gij ondertusschen in Houwlijk niet en voltrekt tot grote ergernisse van onse Gemeijnte, so is het dat de Kerkenraat alhier, heden v[er]gadert u met desen, bekent maakt, om te compareren tegen toekomende Sondach den 26 Decemb[er] 1675 na de Middag naden Predikatie inden Gerffkamer alhier te Doorn om hier van redenen te geven opdat ul: Houwlijk voort mag voltrokken ende het schandael also weggenomen worden, anders souden genootsaakt sijn de politijke magt hier toe te gebruijken, dat veel onheijls ende moeijten voor uL: maken sou. Geschreven in onse Kerkelijke v[er]gadering te Doorn den 22 Decemb[er] 1675 ende was ondertekent

De Kerkenraat van Doorn ende in aller name L D With Predikant van Doorn Jacob Otten Ouderling

III. Gode Gedankt hebbende is de v[er]gadering gescheijden. 26 Dito

I. Is de Kerkenraat weder, met den Gebede tot Got, v[er]gadert dog is Jan Jansz Lokhorst hoewel door een brieff expresselijk ontboden evenwel niet gecompareert, is darom uyt dese v[er]gadering gecommitteert Jacob Otten Ouderling om bij hem te gaen, om hem selfs aen te spreken om hier voor de v[er]gadering te komen. Dog kwam kort daar na voorden Kerkenraat, dog daer konde niet ten goede geeffectueert worden, om tot den trouw te komen.

II. Is binnen gestaen Jantie Gerrits wede van Thijs Aris op dese tijt door een Missive, als uijt de voorgaende acte blijkt ontboden, ende gevraegt waerom sij haer houwlijk niet voltrok daer sij wettelijk met haer consent in ondertrouw was opgenomeen ende haer drie voorstellingen met Jan Jansz Lokhorst gehat hadde; Sij gaff tot antwoort dat hij haer v[er]laten hadt ende niet bij haer blijven wilde, de schult t’enemael op hem leggende: dog dewijle Jan Jansz Lokhorst hier niet tegenwoordig was konde hier niets verder in gedaen worden, is derhalve dit uijtgestelt tot dat sij beijden hier voorden Kerkenraet souden gekomen sijn. Gode gedankt sijnde is de v[er]gadering geeijndigt

Testor L D With Eccls in Doorn.

1676

14

5 Meert Na dat Jantie Gerritsz wederom ontboden was om met Jan Jansz Lokhorst voorden E. Kerkenraat te komen sij Jantie Gerritsz wederom niet en compareerde, voortse de E. Kerkenraat siende dat sij niet te bewegen waren haer houlijk te voltrekken, heeft inden vrese des Heren geresolveert, dit bekent te maken door een ernstige Missive aenden Schout van Leusden op dat dat schandael mogt weg genomen worden ende heeft, D. De With dit aengenomen te doen, gelijk geschiet is. 4 Meij De Kerkenraet inde vrese des Heren v[er]gadert sijnde is, na gedane Gebede, voorgestelt hoe Arris Jansz ende Jacob Otten Ouderlingen ende Arien Petersz als jongste Diakon haer tijt uijtgedient hadden, ende al het nodig ware twe Ouderlingen ende een Diakon op nieuw te v[er]kisen, ende sijn daer op met aller toestemminge v[er]koren tot Ouderlingen Gijsbert Dirksz van Velpen ende Wulphert Claes tot Diakon Jacob Jansz ende is den Koster belast dit de voorsz personen aen te seggen. Na danksegginge tot Got is de v[er]gadering gescheijden De voorsz personen driemael sonder v[er]hinderinge voorgestelt sijnde sijn daer op bevestigt op den 15 Meij sijnde den twede Pinxterdag. 11 Junij De Kerkenraat inden vrese des Heren v[er]gadert sijnde sijn (na gedane Gebede tot Got) de Kerke-middelen tegen het Pausdom gelesen, Gode gedankt hebbende is de v[er]gadering gescheijden Dito Heeft D. Ludolphus de With Pred alhier de v[er]gadering bekent gemaekt, hoe dat de E. Kerkenraat der Stat Rhenen met het beroep inden predikdienst aldaer op sijn persoon so v[er]re geprocedeert was, datter niet aen resteerde dan de Approbatie vanden Eerw. Classis. 30 dito (Na, uijtgestorte Gebede tot Godt) de Kerkenraat compleet v[er]gadert sijnde, sijn binnengestaen de Gecommitt. vanden Agtbare Magistraet ende der Eerw. Kerkenraat van Rhenen, ov[er]leverende een instrument van beroepinge op den persoon van D. Ludolphus De With Pred. alhier, geapprobeert vanden Agtbare Magistraet aldaer ende vanden Eerw. Classis van Rhenen- Wijk, v[er]soekende met enen de dimissie vanden voorsz Ludolphus De With uijt sijn bedieninge alhier. De E. Kerkenraet ov[er]wegende de wettelijkhijt van dat beroep, tot so een groter ende aensienlijker gemeijnte, alwaer Gode groter dienst kan gedaen worden, met enen gehoort hebbende de v[er]klaringe van D. Ludolphus De With, waer bij hij dat beroep inde vreese des Heren, aennam. Hebben hem (hoewel ongeerne ende met droefhijt) van sijnen dienst gedimitteert ende ontslagen, ende daer van haer getuijgnisse in schrift gegeven. Godt gebeden sijnde is de v[er]gadering geschijden. Testor L D With Eccls in Doorn

15

3Aende Ed. Mog. Heeren Staten sLants van Utrecht, ofte haer Ed. Mog. Gedeputeerden.

Geeft met alle eerbiedicheijt te kennen, De Kerckenraedt van Doorn, hoe datse naer voorgaende uwer Ed: Mog: verkregen consent alhier annex, verkoren en beroepen heeft, den Geleerden en Godtsaligen D. Carolus Vonck Proponent deser Provincie in plaetse van D. Ludolpus de With. Ende gemerckt naer Kercken-Ordre de voorsz verkiesinge off beroepinge van u Ed: Mog: moet werden geapprobeert, Soo versoeckt de voorsz kerckenraedt dat u Ed: Mog: hare gedaene v[er]kiesinge ofte beroepinge gelieven toe te staen ende te approberen T Welk doende etc U Ed: Mog: Onderdanige Dienaren De Kerckenraedt tot Doorn Uyt der selver name en last Wilhelmus Mas Eccls in Nederlangbroeck Hubertus van Ingen Eccls in Driebergen

4Aende Ed: Mog: Heeren Staten s’Lants van Utrecht off haer Ed: Mog: Ordinaris Gedeputeerde

Geven oitmoedel[ijck] te kennen die vande Ker[ke]nraed der gemeente Jesu Christi tot Doorn, dat sij Supplten requeste, om te mogen uijtsien naer een ander bequaem Leeraer tot de bedieninge van het Predickampt jegenwoordigh vacerend in hare kercke, vermits het vertreck van D Ludolph de With, en dienvolgende diverse Proponenten gehoort hebbende, hadden de Supplten daer toe vergadert zijnde, inde selve hare vergaderinge ’t ooge geslagen opde persoon van D. Carolus Vonck proponent haers Classis, twelck de Supplten u Ed: Mog: bekent maecken, om indien u Ed: Mog: niets tegens d’voorsz persoon en hadde, als d’Supplianten verhopen en v[er]trouwen, tot een wettelijck beroep te comen, Keeren daertoe de Supplten haer tot u Ed: Mog: seer reverentl[ijck] v[er]soeckende dat UEd: Mog: believe te consenteren dat sij lieden in gevolge vande kercke Ordre tottet beroep vanden voorn[oemde] D Carolus Vonck mogen procederen, Dit doende etc. Gerrit Timansen Dit merck A is geteijckent bij Arien Petersz Ghijsbert Dircsen Jacob Jansz Diaconen Dit * merck is get[ekent] bij Hendrick Jansz Westenengh Wulphert Claesz Henderick Cornelisz Blanckensteyn Oud Diacon Ouderlingen Dit + merck is get[ekent] bij Aris Jansz Jacob Otten Oudt Ouderlingen 3 Volgt nu een brief aan de Staten van Utrecht. In margine staat het antwoord: ‘De Gedeputeerden vande Staten s Lants van Utrecht approberen het beroep bij de supplianten naar voorgaende haar Ed Mog consent gedaan, op den persoon van Carolus Vonck tot harder ende leeraer der kercke van doorn in plaetse ende vermits het vertreck van D. Ludolphus de With, gelijck t selve geapprobeert wert mits desen gedaan t Utrecht den xxv Augustij 1676 [handtekening]’. 4 Nog een brief aan de Staten van Utrecht. In margine staat weer het antwoord: ‘De Gedepden van de Staten s’Lants van Utrecht, verstaen dat het beroep hier inne geroert sal moeten geschieden, in conformité ende achtervolgens de kerckelijcke ordre, interpretatie off ampliatie van dien, mitsgrs met preallable communicatie vanden Ambachtsheer, ofte des selfs Gemachtighde Gedaen t’Utrecht den 17e Aug 1676 Ter ordonn als boven [handtekening]’.

16

5Aende Ed: Mog: Heeren Staten s Lants van Utrecht, ofte haer Ed: Mog: Ordinaris Gedeputeerden Verthonen met alle Eerbiedigheyt die vande Kerckeraet tot Doorn u Ed: Mog: onderdanige dienaren, hoe dat door vertreck van D. Ludolph de With, van Doorn naa Rheenen, de kercke tot Doorn is comen te vaceren, Ende alsoo ten hoochsten noodich is dat de selve met den eersten wederom met een Ordinaris Herder ende Leeraer worden voorsien, Soo versoecken de Supplianten seer gedienstel[ijck] dat U Ed: Mog: haer gelieven te consenteren om nae een bequaem persoon te mogen om sien, ende den selven volgens de gearresteerde ende aengenomene Kercken Ordere, ende de naerder interpretatie vandein, in plaetse van D. de With voornt te beroepen, TWelck doende etc Uyt last ende name des Kerckenraets Gerrit Timansen Ouderling Ghijsbert Dircksz van Velpen Ouderlingh Jacob Jansz diacon

6Geluckzalicheyt Alsoo de kercke van Doorn, door het vertreck van D Ludolphus de With is comen te vaceren, ende noodich is dat de selve, wederom met een ander Ordinaris Herder ende Leeraer werde voorsien, Soo ist dat wij representerende den kerckenraet der voorsz. Gemeente, Considererende de goede bequamheijt, vanden Eerweerde Godtsaligen ende Welgeleerden D. Carolus Vonck, Proponent deser Provincie, Goed gevonden hebben te verkiesen, ende te beroepen (naer voorgaende verkregene consent vande Ed: Mog: Heeren Staten s’Lants van Utrecht, om een ander Predicant te mogen verkiesen van dato den 17e Aug: 1676) Gelijck wij verkiesen ende beroepen mist desen den voorn[oemde] D. Vonck tot een Ordinaris Herder ende Leeraer van onse voorsz. Kercke, ende dat met eenparige Stemmen, om deselve met de Gaven hem vanden Heere v[er]leent in aller getrouwicheijt ende goeder Conscientie voorden Heere te dienen, doende alle de diensten die van een goet Getrouw Dienaer Jesu Christi, na den woorde Godts, ende de laeste gearresteerde Kerckenordre vereijscht werden, versoeckende dat de voorn[oemde] D. Vonck gelieve onbeswaert dese Goddelijcke beroepinge aen te nemen, ende op het spoedichste dese gedane verkiesinge en beroepinge te volgen, Waertoe wij wenschen den Rijcken Zegen des Heeren, Actum in onse kerckelijcke v[er]gadering tot Doorn Den 24e Augusti 1676 Gerrit Timansen ouderling Ghijsbert Dircxsen van velpen ouderling Jacob Otten Oud Ouderlingh Dit merck A is gestelt bij Arien Petersz Diacon Jacob Jansz diacon Hendrick Cornelisz Blanckensteyn Oud Diacon Dit merck * is geteijckent bij Hendrick Westenengh Wulphert Claesz Dit merck x is geteijckent bij Aris Jansz 5 Volgt nog een brief aan de Staten van Utrecht. In margine lezen we het antwoord: ‘Gedeputeerden vande Staten Lands van Utrecht, permitteren de Supplnten, naer een ander bequaem Leraer te mogen uijtsien, mits haer regulerende, naer de Kerckenordre ende d’interpretatie vandien Gedaen t’Utrecht den xviije July 1676 Ter ordonnantie als boven [handtekening]’. 6 Het verzoek aan de classis om approbatie van het beroep. Het antwoord van de classis staat in margine: ‘Pro Ecclesia De E. Classis van Rhenen-Wijck gesien ende weloverwogen hebbende dese nevensgaende beroepinge met de stucken daer toe dienende approbeert deselve gelijck sij se approbeert bij desen. Actum in onse classicale vergaderinge gehouden tot Wyck den 29 August[us] 1676 Noie Classic. Bern: Keppell Classis p.t. scriba’.

17

Quod testamur Wilhelmus Mas Eccls in Nederlanghbroeck Huberts van Ingen Eccles in Driebergen Mij present Adriaen Smits 79 Julij De Kerckenraed inde vreese des Heeren v[er]gadert zijnde, is geresolveert v[er]mits door het vertreck van D. Ludolph de With van Doorn naer Rheenen, de bedieninge van het Predickampt vacant geworden was, haer Ed: Mog: de Heeren Staten s Lants van Utrecht de vacature bekent te maecken, ende met eenen te v[er]soecken te mogen uytsien na een bequaem persoon T’welck haer Ed: Mog: toegestaen hebben opden 18e Julij Augusti De Kerckenraed soo oude als nieuwe inde vreese des heeren vergadert zijnde hadden het ooge geslagen opde persoon van D. Carolus Vonck proponent haers Classis, ende hebben bij requeste aende Ed: Mog: Heeren Staten s Lants van Utrecht versocht consent omme te mogen procederen in gevolge vande kerckenOrdre tot beroep vanden voorn[oemden] D. Carolus Vonck T’welck haer Ed: Mog: toegestaen hebben opden 17e Augusti mits dat sulcx geschieden moet in conformite ende achtervolgens de kerckelijcke ordre, interpretatie off ampliatie vandien, mitsgaders met Preallable communicatie vanden Ambachtsheer, ofte des selffs Gemachtichde Aug: De Kerckenraedt inde tegenwoordicheijt van D: Wilhelmus Mas ende Hubertus van Ingen Predicanten van Nederlanghbroeck ende Driebergen (als naburige daer bij versocht) vergadert, hebben nae aenroepinge vanden name Godts eenparichlijck, beroepen tot haren ordinaris Leeraer D. Carolus Vonck Proponent deser Provincie, ende is d’v[er]gaderinge met dancksegginge gescheijden Dese beroepinge hebben haer Ed: Mog: toegestaen den 25. dito Octob: D. Carolus Vonck op dato als boven beroepen sijnden en in Classis extraordinair te Wijk den geëxamineert peremptoir, is volgens de commissie brief van haer Ed: Mog: in dato den 18 octob: 1676, van d: van Uijen bevestigt den 28 octob: voordemiddag. 1677 25 febr: heeft in tegenwoordigh[eijdt] vanden vollen kerkenraed sijn diaconij rekening gedaen Arien Pieterss vanden 26 maij 1675 tot pinxteren 1676. 24 Maij

7 Nu worden de kerkenraadsnotulen weer voortgezet.

18

de kerkenraed in de vrese des heren v[er]gadert sijnde, is na gedane gebeden tot god, voorgestelt, dewijle Gerrit Tijmansen en Hendrik Jansen Westeneng Ouderlingen, en Arie Pietersen diakon, haer tijt uijtgedient hadden, het nodig was hare plaetsen met andere te v[er]vullen, en sijn dan ook met allertoestemming v[er]koren tot Ouderlingen jochum jansen van garderen ende Cornelis jansen van Velpen, tot diakon Hendrik Wilmsen, ende is den koster belast haer dit aenteseggen. En gode gedankt hebbende is gescheijden. de voorsz: personen dat aengenomen, ende sonder v[er]hindering hare 3 voorstellingen gehad hebbende, sijn voorts bevestigt den 4 Junij 1677 de 2 pinxterdag. de kerkenraed in de vrese des heren v[er]gadert sijnde, sijn binnen gestaen d:d:deputati Classen Rheno vic: om de gewone kerkel: besoekinge te doen, en hebben (na gedane gebeden) alles wel bevonden, sijn (gode gedankt hebbende) wederom v[er]trokken.

8Huijrcedulle.

Op heden den 23 Novemb[er] 1678 hebben wij Jan Arissen van Venendael en Jannigjen Rochus echtelieden, van de diakonij tot doorn gehuijrt sekere huijsinge genaemt van outs de swaen gelegen inden dorpe doorn tusschen het huijs van de here Lobbreght aen de ene en het huijs van Harman van Holten aen de andere sijde, voor de tijt van elf a twaelf jaeren, des jaers voor twintig Car: guld: tot 20 stuvs stuk, mits dat wij als huijrders de voorsz huijsinge sullen gehouden sijn te repareren en dight te houden (exept dat door brant, storm en onweder mogt v[er]oorsaekt worden) ende dat wij de voorsz diakonij sullen vrijden van alle lasten die op de huijsing voorsz mogten sijn of comen: jngaende dese onse huijs Paesschen negen ende tseventigh: ende bij gebreke van betalinge ons onderwerpende de regten van den lande, en vervallen van huijr ende contract naer goetvinden van de voorsz diakonij. Actum desen 24 Nov. 1678 ouden stijl. Carolus Vonck Ecclts in doorn Jan Arijensen Anthonij Cool dieaken ijangen hoogebooms De Gerechtsboode van Overlanghbroeck, sal gelieven uyt den naeme ende van wegen de kerckraed van Doorn, sigh te addresseren aende persoon van Jan de Cruijff, ende den selve gerechtelijck te insinueren ende aenseggen, dat hij binnen den tijt van veertien dagen naer insinuatie, sal comen ende betalen aen handen van Jacob Jansz Diacon tot Doorn voornt de verschenen ende onbetaelde renten, van soodanige drie hondert gul[den] Capitael als den selven de Cruijff op interesse heeft vande Diaconie tot Doorn voorsz. Ende vermits het overlijden van sijne borge, dat hij oock binnen den voorsz tijt van veertien dagen andere suffisante borgen sal stellen tot genoegen vande insinuanten, ofte andersins het Capitael op brengen, Ende sal den boode sijn weder varen relateren, Actum Doorn den 4e feb 1678 Uyt name vande Kerckenraed Carolus Vonck Ecclts in doorn dese bovenstande Insinuwatie heb ick onderschreven Gerechtsbode van Overlangb[roeck] op den een ende twijntichse feb 1678 aen de persoon van Jan de Kruijf geinsinuw[eert] relatere ick WJ van Dam

8 Nu volgt weer een aantal brieven e.d.

19

91678 24 feb Heeft in de tegenwoordigh[eid] van[den] volle kerkenraed sijn diakonij rekening gedaen jacob jansen vanden 21 Maij 1676 tot Pinxteren 1677. 9 Maij de kerkenraed in de vrese des heren v[er]gadert sijnde, is, na gedane gebeden tot god, voorgestelt, dewijle Gijsbert dirksen ende Wulphert Claessen Ouderlingen ende jacob jansen diakon haer tijt uijtgedient hadden, het nodig was hare plaetsen met andere te v[er]vullen; en sijn dan ook v[er]koren met aller toestemming tot Ouderlingen Adriaen van Ossenberg schout, ende jan jansen Westeneng; ende tot diakon Anthonie Cool: en bij v[er]trek van jochum jansen van gerderen is gijsbert dirksen in sijn plaets als Ouderling gecontinueert, ende is de koster belast haer dit aenteseggen. En gode gedankt hebbende is gescheijden. de voorsz personen dat aengenomen hebbende ende sonder v[er]hindering hare 3 voorstellinge gehad hebbende sijn voorts bevestigt den 20 dito 1678 den 2 pinxterdag. dito sijn gelesen de kerkemiddelen tegen t pausdom 2 julij de kerkenraed in de vrese des heren v[er]gadert sijnde, sijn binnen gestaen d:d: deputati Classis Rhenovic: om de gewone kerkelij[ke] besoekinge te doen, ende hebben (na gedane gebeden) alles wel bevonden, en sijn (gode gedankt hebbende, wederom v[er]trokken. 1679 11 Maij heeft in de tegenwoordigh[eid] van[den] vollen kerkenraed de diakonijrekening gedaen jannigjen wede van wijlen hendrik Willemsz in sijn leven diakon van Pinxteren 1677 tot Pinxteren 1678. 29 dito de kerkenraed jn de vrese des heren v[er]gadert sijnde, is na gedane gebeden tot god voorgestelt dewijle den tijt der bedieninge van de armen, van Hendrik Willemsen in der tijt gestorven sijnde, uijt was; en dat ok de ouderlingen, gijsbert dirksen (bij v[er]trek van jochum jansen in sijn plaetse getreden sijnde) ende Cornelis jansen van Velpen; het nodig was hare plaetse met andere te v[er]vullen, gelijk dan ok met aller toestemming v[er]koren sijn tot Ouderlingen jacob jansen te darth[uizen] ende Teunis Gerritsen te Doorn, en tot diakon jan Willemsen, en is den koster belast haer dit aenteseggen; en gode gedankt hebbende is gescheijden. 9 junij de voorschreve personen dat aengenomen hebbende sijn (na hare 3 voorstellingen sonder enige v[er]hindering voorts bevestigt den 9 junij 1679 dito sijn gelesen de kerkenmiddelen tegen t pausdom

9 Nu beginnen de kerkenraadsnotulen weer.

20

1 julij de kerkenraed in de vrese des heren v[er]gadert sijnde, sijn binnen gestaen d.d. deputati Classis Rhenov: om de gewone kerkele besoekinge te doen, en hebben na gedane gebeden en alles wel bevonden sijnde) gode gedankt ende sijn v[er]trokken. 27 Julij Heeft Anthonis Cooll met kennis ofte tegenwoordigheijt vande volle kerckenraed gedaen sijn Diaconij reeckening van pinsteren 1678 tot Pinsteren 1679 Mij present Custos Adriaen Smits 101679

Eerwaerdige Hoogh geleerde Heere Eersame goede vrunden Wij hebben U.W. en UL. bij spe doen blijcken d’Gerechtel[ijcke] onkosten gevallen over maecken vane Gebin op de goederen van Jan de Cruijf tot Lienen, waerover met den Diacen die UW: en UL: haddet afgesonden om de verpachtingh te doen, en de brieven te lichten afgesproocken, dat hij op huijden alhier soude komen en ons, de voorsz: spe monterende ter som: van 35 gl. 8 sts: afgetrocken de acht sts: door Jan de Cruijf uijt Overlanghbroeck aen onsen Custer voore publiceren bet[aelt], mitsg[aders] vijf gl. 8 sts: vanen Transport, voldaen, om alsdan de penn. te Distribueren dar en sulcx behoort doch in gebreecke sijnde gebleven, en dat sulcx in geen consequentie mach ov[er]trocken worden soo willen wij UW: en UL mits desen inde vrintschap hebben gewarschouwt, dat de voorsz: penn. als heden over 14 dagen sonder verder uijtstel moeten worden getelt, op dat wij door v[er]suijm, met Coopbiedingh op de voorsz: goederen niet en behoeve te procederen waer nae UW: en UL. tot voorkomingh van schade kunen reguleren, met bevelingh Godes geschreven inde heerlickheijt van Lienden den 12e April 1679 U Waerde, en UL: goede vrunden Die Heeren Richteren en schepenen der Heerlickheijt van Lienden Ter Ordonnantie van selve D:V:Rossendaell secrts 1679 Carolus Vonck naer Oostindiën v[er]trocken, 1680. 117 Decemb De Kerckenraedt van Doorn inder vreese des Heeren v[er]gadert zijnde, is geresolveert, dewijle, door het schielijk v[er]treck van Carolij Vonck naer Oost-Indiën, de bedieninge van het ordinaris Predik-ampt vacant geworden was, haer Ed: Moogende de Heeren Staten ’s Lants van Uijtrecht de vacature bekent te maecken, en met eenen te v[er]soeken te moogen uijtsien nae een bequaem persoon. het welcke haere Ed: Mog: toegestaen hebben opden 12 Decemb 1679. 5 febr: 1680

10 Hier worden de kerkenraadsnotulen weer onderbroken. 11 De kerkenraadsnotulen worden na deze vreemde opmerking weer voortgezet in 1679.

21

De Kerckenraedt soo tegenwoordige als Ouder, inde tegenwoordighijt van Do: Bernardus Keppel, Do Wijnandus Nottelman, en Do Hubertus van Ingen, Predicanten van Amerongen, Wijk te Duerstede en Driebergen, als naebuerige v[er]socht, hebben nae aenroepinge van Gods Heijlige Naeme, gedispicieert en met eenen beroepen nae voorgaende gegeven communicatie aenden Ambachtsheer of desselfs gemachtighden tot haeren ordinaris Herder en Leeraer, Do Casparus Storincq, Amsteldammer, proponent der H: Theologie, en is de v[er]gaderinge met danksegginge gescheijden. Deese beroepinge hebben haer Ed: Mog: toegestaen op den 6 febr: 1680. Do Casparus Storincq op dato als boven beroepen sijnde is het beroep den 16 Maert inde Ordinaire Classis geapprobeert, ende de volgende dach zijnde den 17 Maert te Wijk door Do Ludolphus de Wit geexamineert peremptoir inde tegenwoordigheijt vande Commissaris Politijk den Wel Edele Heere Pieter Ruijsch, en volgende de commissiebrief van haer Ed: Mog: gedateert den 19 Maert 1680 van Do Ludolphus de Wit bevestight den 4 April voor de middagh. den 13 Maij Do Storincq ende den Ouderlingen Ossenbergh en Jan Jansz Westenengh door Do Louis Godijn predicant Ter Veere, in Zeelant, bij eengeroepen zijnde ten huijse vande Schout, om met hem te evenaeren de huurpenningen noopende seekere weduwe, woonende op een gedeelte vande plaets genaemt Vossesteijn, hebben sij niets kunnen obtineeren, v[er]midts hij al te vasthoudende was, en zijn soo onv[er]richtersaeken gescheijden. den 16 Maij heeft Jan Jansz Westenengh mij bekent gemaeckt, dat hij met Do Godijn had geslooten een Contract op de Approbatie van de kerkenraedt mij ov[er]leev[er]ende het Handtschrift van Welgemelde Do Godijn, hier aengehaelt, zijnde van deesen inhoudt: Met Jan van Westenengh als Ouderlingh vande kercke van Doorn, hebbe geaccordeert dat de Weduwe van Jan Jansz Wiggertsz, quijtschelde, ’t geene reedts v[er]schuldight is, en daer en boven het landt waer op woont, sal voor niet laten gebruijcken den tijt van drie achter een volgende Jaren, het eerste ingaende Petri 1680; mits conditie dat ik, geduerende dien tijt, sal vrij zijn van alle de lasten, die op dat Landt souden koomen te vallen; doch dit alles op Approbatie vande E Kerckenraedt vande Gemeijnte van Doorn. Actum op Vossensteijn den 14 Maij 1680, Onderstont Louis Godijn. Den 20 Maij De Kerckenraedt inde vreese des Heeren v[er]gadert zijnde, is nae gedaene gebeede, voorgestelt, hoe de Schout Adriaen van Ossenbergh en Jan Jansz Westenengh Ouderlingen, en Anthoni Cool, Diacon, haere tijt uijtgedient hadden, en alsoo het noodigh was twee Ouderlingen en een Diacon te v[er]kiesen, soo zijn daer op bij meerderheijt van Stemmen v[er]kooren tot Ouderlingh, Hendrick Westenengh, en Aris Jansz op het Zandt; tot Diacon Herman van Holten, en is de Koster belast dit de voornoemde persoonen aen te dienen. Nae Danksegginge tot Godt is de v[er]gaderingh gescheijden. Zijnde de tweede Pinxterdagh, zijn de bovengenoemde Ouderlingen en Diacon (hebbende haere drie publijke voorstellingen onv[er]hindert gehadt) bevestight.

22

Den 6 Augustij De Kkenraedt12 v[er]gadert zijnde, zijn nae gedaene Gebeden tot Godt, binnen gekoomen de D D Deputati Classis Rheno-vicanae, om de gewoonelijke Kerckelijke besoekinge te doen en voorts hebbende alles wel bevonden, en Gode gedankt, zijnse v[er]trocken.13 14Wij kinderen ende Swagers van Aelbert Volckensz van Nijkercken, Bekennen belooft te hebben gelijck wij beloven bij desen tot het onderhouden van denselven onsen vader Jaerlijcx ende yder jaer soo lange hij leeft ingaende den 18e December xvjc een ende tachtich te betalen ende bestellen in handen vanden Diacon inder tijt tot Doorn alse Anthonie van Nijkercken tien gul[den] Hendrick Reijersz de Wijs vier gul[den] Jan Aelbertsz van Nijkercken drie gul[den] Jan Jurrieaensz een gul[den] tien stuijvers ende Hendrick Ariensz een gul[den] tien stuyvers, welcke penningen wij respectivelijck beloven precijs te betalen aen handen als vooren elcke halff jaer de gerechte helfte vandien sonder langer dilaey ofte uytstel onder v[er]bant als naer rechten Des dat wij oock ons met tgeene goederen vande voorn[oemde] onsen vader sullen bemoeyen maer alles de Diaconije mede laten bewerden, naer haer welgevalle Actum Doorn datum uts Anthonij Albertsen Wagemaker Hendrik Reijerz de Weijs Jan Aelbertsz van Nijkerken Jan Juerriaenden van Haften Dit merck + is geteijckent bij Hendrick Ariensz mij present Adriaen Smits Den 28e Septemb. 1682 Aen Marten van Staden betaelt bij Jan Aelberts van Nijkerken 3-0-0 Den 23e Decemb 1682 bij Anthonie van Nijkercken betaelt aen van Staden 10-0-0 Den 24e dito bij Jan Jurriaensen 1-10-0 Noch bijden selven van wegen sijn Swager Hendrick Reijers de Wijs 4-0-0 Noch bij Antoni betaelt den 5e Julij 5-0-0 Den 13e aen van Staden ½ Jaer 5-0-0 Jan Aelbertsz 1-10-0 Jan Jurriaensz 0-15-0 Hendrick Aertsz 0-15-0 Hendrick Reijersz de Wijs 2-0-0 28-10-0 151681 Extract uijt de Classicale Resolutien, genoomen te Wijk te Duerstede, den 15 Maert 1681, Articul Dat ijder predicant (in naevolginge vanden Classes van Uijtrecht en Amersfoort) sijn Kerckenraedt sal aendienen datse gelieven jaerlijx ten behoeve vande predicanten

12 Hier staat boven: ‘Hendrik Westeneng, Teunis Gerritsz en Jan Willemsz 13 Hier staat in margine nog enkele regels, die hier niet getranscribeerd zijn. 14 De kerkenraadsnotulen worden weer onderbroken. 15 Kerkenraadsnotulen worden weer voortgezet.

23

van Gulick, toe te leggen een silv[er]e Ducaton ’t welck ingangh neemen sal in Julij 1681, tWelck ook van onse gansche Kerckenraedt is aengenoomen den 27 Maert 1681. quod testor Casp: Storincq pastor in Doorn. Op Hemelvaertsdach zijn in plaetse vande afgaende Ouderlingen Teunis Gerritsz en Jacob Jansz Haerman en den Diacon Herman van Holten, v[er]kooren bij den KKenraedt tot Ouderlingen Cornelis Jansz van Velpen en Jacob Otten tot Diacon Teunis Theunisz Lodder. welcker persoonen nae drie onv[er]hinderde proclamaetiën, opden tweeden pinxterdagh zijn bevestight. Heeft Harmen van Holten zijn Diaconie-reekeningh gedaen voor de Kerkenraedt. Ao 1682. den 25 Maij zijn voor de KKenraedt v[er]kooren in plaetse vande afgaende Ouderlingen Hendrik Jansz Westenengh, en Aris Jansz op het Sandt, en den Diacon Theunis Theunisz Lodder, tot Ouderlingen Gijsbert Dirx van Velpen en Hendrik Cornelisz Blanckensteijn, en tot Diacon Marten van Staden, hoovenier op ’t huijs te Doorn, Deese persoonen zijn de tweeden pinxterdagh bevestight. den 7 Julij de KKenraedt v[er]gadert zijnde, zijn binnen gekoomen D D Deputati Classis Rhenovicanae Noortdijk en Piek, om de gewoonelijke kerckelijke besoeckinge te doen, en hebbende vanden predicant ontfangen met approbatie vanden KKenraedt, een Ducaton ten behoeve vande Kercken van Rhijnberck en Ylsum eenmael: als ook een Ducaton der Gemeijnte van t landt Gulik jaerlijx toegeleg en voorts alles wel bevonden hebbende, en Gode gedankt zijnse v[er]trocken. 16Eersame seer discrete Het is UEd: bekent dat tot Doorn seer swaer gequetst leijd eenen Henrick Segertsen, die dagelijcx door een Chirurgijn van Wijck moet worden v[er]bonden; ende alsoo ick onderricht worde dat den voorn: gequetsten seer arm is, ende die kosten niet kan supporteren, dat oock den Chirurgijn difficulteijt maeckt omme hem langer te v[er]binden ten sij hem de belooninge voor sijne diensten werden afgesproken, soo oordeele ick het hoochnodigh te sijn dat de voorn[oemde] persoon door de Diaconie werde gesubvernieert, ende de Chirurgijn v[er]eeckent dat hem sijne verdiensten door UEd: sullen werden voldaen ingevalle deselve door Sander Gerritsen die hem de wonde gerufligeert heeft niet mochte betaelt worden, waer op mij v[er]latende blijve Eersame discrete UEd: Vriendt den 9 8b: 1683 G: Becker Extract uijt de resolutien des Classis van Rhenen Wijck gehouden tot Rhenen junij 19 en 20 1683

16 De notulen worden weer onderbroken.

24

Art. 12 Is op sijn v[er]soeck binnen gestaen Jan Westenengh Lidtmaet der Kercke van Dorn, voorstellende dat hij quam als appellant tegen de voorsz Kerckenraet van Doorn, ter oorsake dat hij voorleden hemelsvaerdagh inde laetste v[er]anderinge des kerckenraets tot Doorn met vier, oversulcx met meerder stemmen, was geëligeert tot ouderlingh, ende dat nochtans daer geene proclamatien of bevestiging van sijn persoon op waren gevolght, dat oock den kerckenraet van Dooorn daer over hadde doen laden, ende v[er]hoopt openinge ende redenen van die handelinge, ende dat hem geantwoort was, dat daerinne niets en wilden doen, voor ende aleer hij haer geseght hadde, wie uijt den kercken raet hem sulcx geopenbaert hadde Ende alsoo hij Jan Westenengh het eene ende het andere onbehoorlijck oordeelde, dat daerom sich als appellant geconstitueert ende sich nu voor dese Classe gepresenteert hadde, met v[er]soeck dat de E Vergaderinge tot voorkominge van vordere moelijckheden daer inne gelievde te voorsien, Ende is alsoo daer op uijtgestaen. Art. 14 Zijn binnengestaen Gijsbert Dircksz van Velpen, en Hendrick van Blanckensteijn ouderlingen, neffens D Casparus Storincq, predicant tot Doorn gecommitteert van den kerckenraet van Doorn, om het appel van Jan van WestenEngh tegen de kercke van Doorn waer te nemen, ende is haer, na dat de commissie op hare persoonen tot voorsz saecke over gelevert was, voor gedragen de klachte van Jan WestenEngh appellant, ende hebben daer op bekent de sake sich alsoo toegedragen te hebben, ende zijn alsoo weder uijtgestaen waer op dese E. v[er]gaderinge na gedane omvrage heeft v[er]staen dat haer Gecommitteerde ad praeside sal werden aengeseght, dat niemandt uijt hare v[er]gaderinge het gehandelde en hadde behooren geëlimineert te hebben, doch voornamelijck, dat den kerckenraet oock soo inde beroepinge niet hadde behooren geprocedeert te hebben, ende dat wijders sal voorstellen, dewijle niet als met groote moejelijckheijt ende ergernisse den beroepenen ende bevestighden ouderlingh, inde plaetse van Jan Westen Engh, soude werden geweert, of niet de Gecommitteerde souden konnen ende willen beloven Jan Westen Engh toekomende Jaer tot ouderlingh te beroepen ende te bevestigen, ende of Jan Westen Engh te vreden soude wesen op die conditie dien ouderlinghe nu te laten blijven, die in sijne plaetse gestelt is, het welcke dan ad praeside alsoo de gecommitteerde, is aengeseght, ende vorders partijen dat prject van accommodatie, voorgestelt waer op de gecommitteerde volkomen de toesegginge hebben gedaen, ende Jan WestenEngh dat alsoo voor heeft aengenomen, gevende malkanderen de handt van onderlinge vrede ende vrintschap, met v[er]klaringe dat malkander hielden voor eerlijcke luijden: Ende hebben parthijen ter weder sijden hiervan Copije v[er]socht, dewelcke haer E E door den Scriba, sal gegeven worden Collatione Facta concordans quod testor Bern : Keppell Classis p.t. Scriba Nae aenroepinge van den name des heeren sijn de presente Leden, van de Kerckenraadt tot doorn, getreden tot het oplesen van de Classicale resolutien genomen in Junio 1683 tot rheenen, en in martio 1684 tot Wijck, in de saecke van Jan WestenEngh out ouderlingh tot doorn, en alsoo de laeste resolutie vanden … Meert 1684 voorl, v[er]melde dat de voorsz Jan Westen-

25

engh op gemelte vaartdag tot ouderlingh aenbestemt en bevestigt soude worden, soo ist dat wij ondergesz leden des kerckenraats tot Doorn geern wilden indelge de resolutie des E: Classis genomen in Meert 1684 maer om volgende reden niet is geschiet, eerst: om dat wij niet te saemen bij de anderen waeren te tweden soo hadt Jan Westen-engh voordesen belooft de kerckenraads ov[er] dese saacke, voor desen v[er]schijndach, te sullen spreecken, even of hij sich wel genegen toonde, wel te sullen wachten met de aenbestemmingh en bevestigingh tot dat een ouderlingh soude afgegaen sijn, eijndel[ijck] om dat Jan Westenengh de voorsz classicale resolutie van meert 1684 tegen contrarie voorgeven heeft becomen, om dat doenmaels tegen Gijsbert Dirx van velpen en Hendrick Cornelisz blanckensteijn Ouderlingen der voorsz kercke hadde voorgegeven, alleen maer aen de Eerw: Classis te sullen v[er]soecken dat sijn acte mochte v[er]lenght worden. Waarvan wij ondergesz Broederen van de voorsz kercken-raat oordeelen alvoorens hier over de Eerw: Classis te moeten spreecken. en is dese v[er]gaderingh weder met danck-seggingh tot Godt gescheijden. actum in onse kerckel[ijcke] v[er]gaderingh den 8 Maij 1684 uijt den naem van de presente Broederen Ghijsbert Dircsen van velpen Hendrick Cornelisz Blanckensteyn Den 15e Junij 1684 De Kerckenraed tot Doorn, ofte tmeerendeel vandien vergadert zijnde, hebben met Jan Westenengh geaccordeert, dat hij Westenengh tot Ouderlingh sal worden voorgestelt inde voorsz. kercke in het toecomende Jaer, als de Kerckenraed wordt verset Daertoe den selven nu voor alsdan, ende dan voor als nu is genomineert.

Present Gijsbert Dircksz van Velpen, Hendrick Blanckesteyn ende Teunis Gerritsz Ouderlingen, ende Splinter Teunisz Diacon.

Ghijsbert Dircxsen van velpen Hendrick Cornelisz Blanckensteyn Wulphert Claesz Marten van Staden17 Pro Deo Op de naervolgende Conditien zijn de kerckenraedt tot Doorn ter eenre, ende Jan Richolt ter andere zijden geaccordeert dat Jan Richolt sijn moeder sal onderhouden, yda van Ruijtenbeeck in sijn huijs tot Rheenen, in kost, dranck, ende kleedinge haer leven lanck gedurende, Oock gerack doen soo wel in sieckte als gtesontheyt ende naer haer overlijden ter aerde te doen brengen op sijn eijgen Costen Daer voor de kerckenraet belooft te betalen yder Jaer de somme van vijftich Ca: gulden, ingaende Paesschen eerstcomende deses Jaers xvjc vijff en tachtich, sulcx dat het eerste Jaer verschenen sal zijn Paesschen xvjc ses ende tachtich, ende soo voorts van Jaer tot Jaer, ende soo wanneer sij Compt te overlijden naer advenant den tijt sij alsdan in dat Jaer geleeft heeft, Des sal de voorn[oemde] Richolt voor hem behouden alle de Cleederen ende tgene sijn moeder sal comen naer te laten, Dit alles onder v[er]band

17 Deze acte is in tweevoud aanwezig in de kerkenraadsnotulen. Het tweede exemplaar, dat woordelijk hetzelfde is, is getekend door Jan Jansen van Westenengh.

26

ende submissie als nae rechten Des toirconden Desen geteyckent in Doorn voornt Opden 22e Meert 1685. Oircont mijn hant Jan Richolt. 181685 Maij 28. Sijn door de Kerckenraadt v[er]kooren, in plaetse vande afgaende Ouderlingen, gijsbert Dirckse en Hendrick Cornelisse Blanckesteijn en Diakon marten van Stade, jan westening en Anthonij Kool tot Ouderlingen en Jan Cnelissen Diakon en den 2de pinxterdag bevest. Splinter Theunissen Heeft sij[n] Diakonije Rekening van 1683 voor de Kerckenraad gedaen. Den 15 Julij de kerckenraadt v[er]gadert sijnde, sijn binnen gekomen Dom. Dep. Class. Rhenovicanae Caesvelt, Vianen, Hamscha ende alles wel gevonden hebbende, sijn, gode gedanckt hebbende, v[er]trocken. 1686 Octob. 28 Heeft Splinter Teuniss. als Diacon sijne Reekeninge gedaan in den Kerkenkamer t sedert den 25. Maij 1684 tot Pinxteren 1685. 1687 Junii 1. De Kerkenraet vergadert, sijn binnen gestaen D.D. gedeputeerden des E. CLassis van Rhenen en Wijk en alles wel bevonden hebbende sijn na danksegginge tot God gesceijden. Maji. 5. Sijn van de Kerkenraet van Doorn Tot ouderlingen verkooren in plaets van Wulphert Claess. en Teunis Gerritsz Aris Jansen op t Sant en Jacob Janssen Haerman: en tot Diacon in plaets van Splinter Teunis Rijk Willemss. en sijn daer op na drie gedaene proclamatie[n] voor de[n] Predik-stoel bevestight. Decemb. 26. Heeft Jan Corneliss in qualitee als Diacon sijn arme Reekeningh voor de kerkenraet in onse vergaderkamer gedaen t sedert den 7 maji 1685 tot Pinxteren 1687. 19Eerwaerdige Heer uijt d’inlaegh sal U W: konnen sien t geene den verwinhebber nae onsen Landtrechte is gehouden te doen, End. soo ras de ses maenden vervloten sijn kan U W: ijmant senden om den dag van vercopinge te versoecken, sal ondertusschen sorgh draagen datter nae onse gewoonte een deductie van pretens van UW: Diaconije worde verveerdicht, om daerop ten daegh van erkentenisse regt te becomen waer nae dan eijndigende sal nae Weder bevelinge blijven Eerweerdige Heer U Weerden 18 Nu worden de notulen weer even voortgezet. 19 De notulen worden weer onderbroken en eindigen hier voor wat de 17e eeuw betreft.

27

Dienstwillige Dienaer Lienden den 8 Nov: 1688 D.V. Rossendaell 1688 Pro Deo Op date ende voorwaerden naer beschreven sijn overcomen ende geacoordeert Jan Gijsbertsz van Spijckhorst in qualite als Diacon, der kercke van Doorn alhier (met communicatie ende kenniss vande Kerckenraed alhier) ter eenre, mitssgadert Aelbert Palm ter andere sijde, over de alimentatie ende onderhoude van Niesje Jans wed. van Adriaen Smits in sijn leven Secretaris van Doorn, alse dat den voorn[oemde] Aelbert Palm de meergemelte Niesje Jans haer leven langh gedurende sall moeten onderhouden in kost, dranck, kledinge, ende redinge soo well in sieckte als anders ende dat Jaerl[ijcks] ende alle Jaer voorde somme van veertigh gl waer van het eerste jaer omgecomen ende verschenen sal wesen op St. Victore 1695 aenstaen[de] is oock bevoorwaert ende bedongen dat de voorsz wed quame te ov[er]lijden hij aennemer gehouden sall sijn ende blijven de voorn[oemde] wed. eerlijcken ende naer behoren sall ter aerden besteden, hij ende den armen van Doorn daer van te indemneren xost ende schadeloos te houden waer voor hij sall behouden ende genieten de goederen bij de voorsz wed. alsdan naetelaeten, Belovende partijen ten wedersijden malcanderen den inhouden deses te voldoen ende volcomentl[ijck] van woord tot woorde naer te comen Des t oirconde in teecken der waerheijt is desen bij ons onderts op den 30 Januarij 1695 Martijntgen Palm Dit is merck x van Albert Palm bij mij present Pieter Bus Copie Joachim Foijert Richter der Hooge Heerl[ijckheijt] Lienden, maeckt bij desen bekent, dat de Diaconije van Doorn als het recht bij acte van cessie in dato den 19e Meert 1679 van een Gerichtel[ijck] verwin spreeckende op het naebesz. goet bekomen hebbende, waervan de jaren van redemptie sijn geelabeert, hebben bezeten ontrent drie hont lant met boomen beplant gelegen after de wintmolen onder de voorsz heerl[ijckheijt] Lienden, daer oostw. Jan Corns. Erfg[enaemen] Suijden Aert Petersz westw. Jan de Cruijfs hofstede, en Noorden Rijck Tillemans successeuren, ofte wie voor dato des verwins toebehoort hebbende Jan de Cruijf tot Lienden, En dat sijn Wel Ed. versocht was te citeren alle die geene die eenich recht van eijgendom, tocht, fide commis, last van renten of andere vorderinge of gerechticheeden op het voorsz goet vermeijnen te hebben datse zulcx souden hebben aentebrengen, selfs, ofte door genoegsame volm[achten] ter Secretarij vande voorsz. heerlickheijt gelijck zulcx nae Landtrecht wort vereijscht, Derhalven citeert en bescheijt sijn Wel Ed: alle en een ijgel[ijck] die eenich recht of pretensien uijt den hoofden als boven op het selve goet vermeijnen te hebben; datse de aenbrenginge in voegen als voorsz. sullen hebben te doen, met dese expresse waerschouwinge, dat alle die geene die daer in naelatigh blijven, van haer eijsch en pretensien die zij op het voorsz. v[er]wonnen goet, of de Coopsch daer van procederende sijn hebbende, sullen sijn en blijven v[er]steecken, wordende hier mede oock bekent gemaeckt dat het selve goet nae expiratie van ses maenden sal worden gesubhasteert ende v[er]coft Actum den 2e Novemb. 1688 Ter Ordonn. van sijn Wel Ed: en was onderteijckent D V. Rossendaell secrts. onderstont gepubl inde kerck tot Lienden den 4e Novemb. 1688 DOor mij en was onderteijckent

28

H.R.V. Voorst 20Alsoo het Schoolmr en koster ampt der kke van Doorn door het overleijden van Adriaen Smits is koomen te vaceren, en het wederom tot besorging en waerneemen van het selve ampt noodigh is uijt te sien na een persoon daer toe met behoorlijke bequaemh[eijt] versien, soo is t dat wij onderscrevene representerende de kerkenraet van Doorn, als daer toe wettelijk bevoeght ten overstaen van aris Janssen kerkmr in der tijt geconsidereert hebbende de goede gaeven en gequaemheeden soo in het voorsingen leesen, en scrijven van den persoon van Johannes van Dam gesaementlijk goetgevonden hebben, tot het voornoemde schoolmr en koster ampt te beroepen gelijk wij Joh. van Dam voornoemt, gelijk wij hem beroepen bij desen alsoo dat de selve den ingesetene van Doorn sal dienen met gestaedigh schoolhouden, en daer toe in t leeren en opwekken van de jeught alles doen dat een getrouw schoolmr toestaet: hem voorts in t vermaenen der kinderen regulerende na de ordinantie bijde E. Heeren Staaten daer toe beraemt. dat ook de voorscreve J. van Dam neerstigh sal arbeijden tot den goeden gangh van het uerwerk aen den toorn, en het reijnigen van de kerk en alles wat daer toe behoort, waer voor deselve Jaerlijx van den dorpe sal genieten de somma van veertigh Car. guldens en van de kerk nogh veertigh daerboven te saeme bedraegende de so van 80 gl behalven nogh ongenoemde extraordinaire emolumenten tot het voorscreve ampt behoorende waer toe wij dan den voornoemde Joh. van Dam van God almaghtigh toewenschen soo grooten maete van sijn Geest als tot het neerstig en volstandigh waerneeme[n] van sulken ampt sal worden vereijscht Actum in onse kklijke vergaderingh ….. 1694 H V Sypesteyn gijsbert Dirkx va[n] Velpen Wulphert Claes Cornelis Janssen van Velpe[n] Johannes Jurriaens Hendrik Cornelis Blankesteijn21 Jan Aertsen Jacobus Teunisz Jan Gijsbertsz Spijkhorst diakenen Aris Jansse kerkmr Attestatie voor Egbert Jansen Rademaker tot Doorn Heeft Egbert Jansen Rademaker tot Doorn den 25. maij 1708 voor mij H van Sypesteyn Pr. tot Doorn in tegenwoordigh[eid] van mijne susters getuyght dat den scout van Doorn A.V.Ossenberg Paas-dingdag aan t huys van Willem Westeneng herbergier tot Doorn van 8 avonds tusschen negenen en tienen tot 8 morgens ontrent ses ueren met Egbert Jansen Rademaker voornnt heeft sitten speelen, en den rademaker hem Scout een sekere somme gelts afgewonnen, dat hij ook aght dagen na Paaschen den rademaker heeft aangehaalt en geseght hij wilde hem sijn voorige verlies betaalen, maar daar voor revensie hebben, en den ganscher naght 20 Nu volgt een pagina die regel voor regel zo doorgestreept is, dat er niets meer van te lezen is. Deze pagina is derhalve overgeslagen. De laatste pagina uit de 17e-eeuw volgt nu. 21 Voor deze namen staat met een accolade: ‘Ouderlinge[n]’.

29

beginnende s na middags onder de Predikatie aan sijn huys met gemelte rademaker heeft sitten spelen dat de rademaker s morgens daar aan ten aght ueren uyt sijn huys raakte met verlies weder van den schout sijnde te samen met het voorgaande ontrent vijftig sesthalven. willende noghtans de rademaker wel drymaal van t speelen opstaan en ter kamer uyt, om dat de scoutin daar over soo veel beweeginge maakte in haar huys, dogh heeft hem doe de schout dat belet en met gewelt gehouden. t welke ik ten allen tyden des noots synde met eden bereyd ben te bevestigen. 27 maij 1708 HVSypesteijn predikant tot Doorn De kkenraat van Doorn uytgesondert Jan Gerritzen ouderling die wegens siekte absent was in de vrese des Heeren vergadert synde is haar voorgekomen, hoe dat den scout van Doorn t zedert het laatst gehoudene Avondmaal van Paaschen door eenige onstightelyke misdryven van dobbelen en speelen soo grooten ergernisse aan de gansche gemeynte heeft gegeven, dat gemelte kkenraat van dese ergernissen overtuyght in des Heeren vreese geoordeelt heeft dat men sulke uyt des Heeren gemeynte behoorde te weeren uyt kraghte van Gods Heylige woort, en het formulier van des Heeren Avondmaal, en daarom ook eenpariglyk goet gevonden, dat daar over behoorlijk was kkelyke censura te oefenen, en gemelte scout van des Heeren tafel af te houden, tot dat hij scout aan den kkenraat genoegsaame satisfactie hadde gedaan. ondertekent HVSypesteyn Johannes Jurriaense ouderling dit merk heeft + geset Aris Jansen van ’t Sant ouderling Eeles Jansen timman ouderling dit merk heeft * geset Jan Aartz diacon Claes Wulpherts Diacen Den kkrenraat van Doorn nemine excepto den 10 Junij 1708 in de vrese des Heeren wederom vergadert synde, ende geresumeert hebbende haare voorige acten heeft eenpariglyk goet gevonden de kerkelijke censure aan den scout bekent te maaken, als dat hij sigh soude hebben te onthouden van het heylige avondmaal om redenen voornoemt en is daar toe den koster der kke afgesonden om hem te ontbieden voor den kerkenraat dogh heeft den koster tot antwoord ontfangen dat hij niet t huys en was. is daar op vorder geresolveert dat men dan dese censure hem scout vooraf door den koster wederom soude bekent maaken. uyt alles Naam Johannes Jurriaense Getuygen wy onderscreven Reijer van Dijk schepen van den dorpe Doorn met Johan van Dam Secrjus dat wij bijde afgesonden sijn van den schout van Doorn, den 29 maij 1708 om den Predikant van Doorn voor te leesen en over te geven copije van seker gescrifte bij hem scout onderteekent, behelsende sekere expressien van dat den predikant aan sijn huys bij het verkiesen van den nieuwen kkenraat het merendeel van de oude kkenraat aan sijn huys had geconstringeert om haare stemmen van den scout af te trekken en hem ten believen van hem Predikant Elis Jansen Timmerman over te geven onder vele injurien ten lasten van den scout, en dat den scout v[er]volgens met alle beleefth[eid] en vriendelijkh[eid] v[er]soght heeft klaghten en protestatien in te brengen op een onfatsoenlijke en injuriese maniere t spreeken

30

tegens hem en de kkenraat heeft geweygert, den selven uytmakende voor een oproermaker en diergelijke voorts dat des predikants procedure waren strijdende tegens kkenordre, natuer, reght en redelijkh[eid], soo sullen den eersten scepen van Doorn hier toe v[er]soght en den koster der kerke aldaar sigh uyt name en van wegens den scout v[er]voegen bij gem: predikant en aanseggen dat den scout is protesterende van alle ongelijk dat hem door den predikant is aangedaan geworden in alle dese saken, &c: en bijsonder van informaliteijt en nulliteijt van alle t gene desen, aangaande door den predikant is geprocedeert concluderende dat de electie alsnog van vooraff aan moet worden hervat en gestemt soo als de leden sigh hadden geuyt, als mede protesterende van atroce injurien, onder reserve van des scouts reght om het selve voor polityken en eclesiastiken reghters te v[er]volgen. reijer van dijck J:V:Dam 170822 De kkrenraat van Doorn inhererende hare vorige censure soo wettig na den woorde Gods gedaan op den persoon van A. V. Ossenberg scout tot Doorn wegens sijn verfoejelijke misdrijven van iteravive dobbelen en speelen waar door soo veel scandaal en ergernisse aan Gods kke door hem gegeven is: Heeft eenpariglijk goetgevonden en beslooten, dat ingevalle den scout voornnt sig gegraveert afhtende over gemelte censure, sig moghte adresseren aan de Classe van Rheenen-Wijk, met voorwendinge dat hij scout van den kkenraat van Doorn in dese sijne opgeleyde censure moghte verongelijkt sijn, en dan deselve Classe hem in dese sijn pretensie en ongegrond voorgeven moghte secunderen, oordelende dat sijne censure onwettig ware, en hij scout weder sonder voorgaande berouw daar van moste gereleveert worden door den kkenraat, als sijnde buyten reden tegen hem scout geëxerceert, dat dan haaren Predikant uyt aller Naam voor Gods aangesighte in de tegenwoordigh[eid] van de gensche Classe sal Protesteren en hoog gaande betuygen, hoe dat het heylige reght van Gods dierbaare gemeynte daar voor vernietight word, alle vreese bij de ongeregelde menschen word weg genoomen, en aan de Godloose een voet gegeven om tot alle boose stukken sonder ontsag voor all de goddelijke bedreygingen over te slaan, ja oorsaake door ons wert gegeven, om alle oordeelen Gods over het land en de kerk te verhaasten, en alle vroomen billijk hier over te doen sughten dat men de saake Gods langer niet meer voor en staat, en dat vorder gemelte predikant sal laaten aanteekenen een gegrond appel van dit vonnisse, om te dienen op de naastvolgende Synode, om aldaar over beswaarnisse van sulken sententie des classis te doleren, en de saak in sijn geheel weder voor die hoge vergaderinge op te haalen. HVSypesteyn dit merk + heeft geset Aris Jansen Johannes Jurriaense dit merk + heeft geset Jan Gerritsen Claes Wulphertsz dit merk * heeft geset Jan Aartsz Eeles Jansen Formulier van Eenigheid Wij Dienaren des Goddelijken Woorts, ouderlingen en Diaconen der gemeynte Jes: Chr: verklaren opregtelijk in goede conscientie voor de Heeren met dese onse onderteekeninge, dat wij van herten gevoelen en geloven dat alle die articulen en 22 Hier is een kwitantie tussengevoegd van Egbert Jansen van den Dijstel, die geld ontvangen heeft van Gijsbert Jansen voor de verhuur van een huisje waar grietje in woont.

31

stukken der leere in de Nederlantsche confessie en Heydelbergschen Catechismus begrepen, mitsgaders de verklaring over eenige poincten der voorzeijde leere in den Nationalen Synode tot Dordrecht Ao 1619. gestelt in alles met Gods woort overeenkomen, houdende voor onscriftmatig die Leere, die bij den zelven Synodus uyt Gods woort wel en wettelijk verworpen is. Beloven derhalven heijliglijk dat wij de leere in de voorzeijde formulieren vervatet na eijsch van onse bedieninge getrouwelijk zullen voorstaen, en alle tegen leere naar ons vermogen helpen weeren, en indien wij eeniger tijt ons bedenken kregen, op ’t eene off ’t ander poinct van de voorsz confessie, catechismus en synodale verklaringe, dat wij t zelve nog directelijk nog indirectelijk zullen divulgeeren maar in alle stilheid brengen daar t’ behoort eerst in de consistoriale, daer na zoo het noodig is in de classicale en sijnodale vergadering zoo particuliere als nationale, welkens judicature wij onse bedenkinge zullen onderwerpen, gelijk wij mede beloven ons in onse diensten te dragen in conformiteijt van de lest gearresteerde ordre deses nederlandscher gereformeerde kerken, op poene dat wij hier tegendoende alle kerkelijke censuren naar ixigentie van zaken ja zelfs ontzetting van onse respective diensten zullen onderworpen wezen Vermits de ondertekening van dit Formulier maar op een los papier in voorgaande Jaren door de leden die van tijd tot tijd in den kerkenraad gediend hebben, geschiet is, en dit papier door ouderdom v[er]sleten heb ik de namen en merken zo als ik die in ordre op dat papier gevonden heb hier zelfs bij geschreven om dan v[er]volgens in dit boek te laten ondertekenen Hendr van Sypesteyn Predicant H V Blankesteijn ouderling Jan aardze van Hoevelok ouderling aldus * gemerkt bij Jan Aartse van Leersum ouderling aldus + gemerkt bij Teunis Arris ouderling Hendr Claasen Venendaal Diacon Anthonij Kool Diacon Gosen Hendrikze Blankenstijn Aart Janszen van Hoevelock Teunis Hendrikzen van Blankestyn C dit merk geset bij Claas Teunisse Diacon Jan Jansz van Rhenswoude Johannes Juriaansen Aalbert Geurtsen van Ubbelschoten Diacon Jacobus van Hoevelock Deze Letter H is gestelt bij Hendrik Peterse Jacob Carel van Loenen Diacon Jan van Heyligenberg Ouderling Jacobus Agterberg Claas Wulphertse Anthonij Kool de jonge Diacon Johannes Jonas Ouderling Gijsbert Roelofse van Velpen Rutger Elbertse van Ginkel Diacon Arien van Vossesteijn Diacon Cornelis Lodder Diacon Jacobus van Leersum Diacon Jan Hendrikze Dunk Diacon Arris Theunisse van Vossesteijn Diacon

32

Petr. Georg van Poolsum Predicant Jan van Dugteren Ouderling Gerrit Tijmenze Diacon H d Bosch diacon Dit + merk is gestelt bij Otto de Bruijn Jan Jochemze Quint dit merk gezet * bij Jan Aartze van Leersum dit is gestelt + bij Coendert Bosman Geurt huberten Huijgh van hamersveldt Bart van Vulpen A dit is het merk van Aart Hendrikse diacon Jan van Cooten Lammert Lagerweij Willem van bunt Pieter van Resant Tunnes van Woudenbergh Aart van Gerder Jan van Leersum Gerrit van Dijk Willem van boekhoud Jan van Woudenberg Roelof van Velpen J:O:V:Dugteren Diacon J:Kneppelhout Predicant. Klaas Bosman Frans Felix Abraham Rutgers Predikant Tunnes Legemaet Sijmen Willemsen Jan Cornelisz van Vulpen Pieter Spiering Predikant Klaas Aertsen van Maarn Kors van Ginkel Hendrik Dekker Teunis Teunisz Hendrik Dunk Jacobus van Schaik Johannes Geltsligter Predikant Gerrit van Ree Willem Leonard Voorduin Predikant + dit is het merk van Pieter Doornebal. Cornelis van der Velde Predikant Carel Willem Philip Hugenholtz Predikant Dirk van Dijk Teunis van Vossesteijn Geijsbert van Lersum Joannes Clarisse Predikant, Aart van Leersum Jan de Wit

33

Gijsbert Dekker George Luden, Predikant Willem de Bruijn Arris van Woudenberg Albert Koudijs Tunnis Dorresteijn Elles Vervat Karel van Ettekoven Reijk van Grootveld G:W:Bisschop Predikant Dirk Evers Meles van Laar Willem van Cooten Gerrit Lagerweij + dit is het merk van Pieter Thesing H: Quartfort predikant Hendrik Lokhorst + dit is het merk van Gijsbert Veenendaal Jan koudijs C Scherpenseel [onleesbare handtekening] H: van Mourik J van Vulpen J van Meerveld Wellem kirpestijn Johannis van Vulpen JJVan Voorst pred. Hendrikus Brinkman Eerweerde Hern De Heeren Executeurs van den Testamente van de vrouwe van Meersbergen hebben mij gelast UEd te doen weten dat gemelte vrouwe van Meersbergen bij coicel op den 7 novemb[er] 1711 voor mij als Notaris gepasseerd, heeft gelegateert aan de arme besorgers van Doorn ten behoeve van den armen aldaar den somme van drie honder gl, alsUwde dat bij overlevering van een valide quitantie tselve gelt ten dienste van den armen aen het sterfhuys te crijgen is, ten dien eijnde gaet hier bij een concept quitantie, Ik blijve Eerweerden Hern Ued dienstw do 28 gb 1714 [handtekening] Den 4 Julij 1718 sijn op haare beleijdenisse tot Ledematen aangenomen dese navolgende persoonen Sander Gerritsz v[an] Maarsbergen Cornelis Hendriks Roelof Tijmens Teunis Gerritz Lodder Willem van Dam Cornelis Daniels Carel Koster

34

Claas Teunis v[an] Dubbeland Jacomijntje van Juchem Maagje Cornelis van de Hoef Ariaantje Aarts van Hoevelaak Gerrigje Gerritz Jannigje Tomas van Waveren De kkenraat van Doorn 1718 d. 1023 vergadert, is voorgekomen dat Pasquier Jacobs Barber door een ergelijke wandel van dronkenschap en andersints sig selven hadde te buyten gegaan, en daar door veel ergernisse aan de gemeynte gegeven, heeft goetgevonden den selven Pasquier door den Predikant aan te seggen, dat sigh selven van des Heeren avondmaal sal hebben te onthouden, tot dat hij beterschap van leven sal hebben betoont, en van sijn misdaat berouw doen blijken voor den kkenraat. Is vervolgens wederom den 26. maart 1719 voor Paaschen en op nieuw beslootn Pasquier Jacobs aan te seggen dat hij sig nogh ut supra van des Heeren Avondmaal onthouden sal om dat haar nog geen genoegsaam blijk van berouw voorgekoomen was. Ook is de kkenraat voorgekomen hoe dat sig Hendrik jnsnabbe koetsier op het huys te Doorn met de doghter van de molenaar Hendrik …….24 in eene ontughtige conversatie hadde ingelaten, en hij Hendrik daar van heef beleijdenis gedaan. soo is eenpariglijk geresolveert, den voornoemden Hendrik des Heeren Avondmaal te ontseggen ter tijt hij coram synedrio genoegsame blijken van sijn berouw sal hebben gegeven waar mede de vergadering met gebede tot God is geeijndight De kkenraat den 22. Junij 1727 in de vrese des Heeren vergadert is voortgebraght, dat Herbert schoenm: v Doorn, om sijne voorgaande gegevene ergernisse, en dat nogh onlangs daar bij is gekoomen meerder gewight door dronens: en andersins nogh sal blijven onder censure. Is ook voortgebr: dat de Hr G: Cock scout v Doorn wegens begaane sonden op pinxterdagh sijnde seer beschonken des naghts tusschen 12 en een uur met den schout van Oostveen is hand gemeen geworden, en met malkanderen hebbende geslagen en gevoghte[n], door soo grooten geroep middernaght en gescheuw van de vechtende is geschiet dat er de menschen door v[er]schrikt, en te voorschijn sijn, gekoomen, en de saake ook ter kennisse van den Maarschalk gekome[n] is. t geen soo grooten ergernisse heeft gegeven dat de kkenraat geoordeelt heeft van sigh voor ditmaal van des Heeren H. tafel te onthouden Is ook goetgevonden dat Annetje Claas huysvr: v Herme[n] Peters sigh van des H: H. Avondm: onthouden sal om dat sij dikmaalen en nu laatst maar 3. weken geleden is gegaan na de Paap v[an] Soest om genesinge te soeken voor haar kreupele en lamme man die sij voorgeeft dat van de menschen betovert is. alwaar se gekruijst en beswoore water van daan heeft gehaalt en op sijn Raat vijfmaal s daags het vader ons moeten bidden, dat sij heeft in t werk gestelt niet tegenstaande dat se met de censure dikmaals bedrijgt is geweest &c. den 16. Julij 1727 is de visitatie d kke geschiet door D.D. Schutter Ojers en Ellinkhuyse[n] alle de leden present excepto Jan Arrisz en Jan Aartse v Hoevelaak alles wel bevonde[n] &c. 23 Door vocht is de maand weg gevallen. 24 Dit is Hendrik Evertsz van Dolder.

35

Aug. 31. 1727 heeft Cornelis Janse[n] van de Laar op des Heere[n] dag gemaijt en is den 14 7b geresolveert hem het H. Avondmaal te ontseggen. Is op dito 14. ook goetgevonden dat op berouw de Hr Cock Jannetje Claas en Herbert Schoenmaker wederom tot des H: Avondm Extract Huijden den ii Januarij 1722 sijn Rijck gerritsen Haerman, als in huwelijck hebbende Willemeijntje dircx Langelaer ter eenre mitsgaders Maria Everts soo voor haer selven, en als moeder en voogdesse over hare onmundige kinderen in echte verwect bij geurt dirxen haer man Zar, Item Dorothea van der Meijden, soo voor haer selven en mede als moeder en momberse over hare minderjarige kinderen in echte verwect bij Aert Dircxen Langelaer, haer overleden man, en eijndelijck aertjen Dircx Langelaer, insgelijckx voor haer selven, en mede als moeder, en momberse over hare minderjarige kinderen in echte verwect bij hendrick hendricxe, haer man Zar in dier qualite kinderen van Dirck Aertsen Langelaer, en Jannigje Geurtsen, in leven echtelieden ter anderen sijden met malcanderen in minne en vriendschap over comen, en geaccordeert in manieren als volgt, te weten dat den voorschreve rijck gerritsen haerman, van nu aff aen, in een volcomen eijgendom sal hebben en behouden de helfte van seeckre huijsinge of woninge daer boven de Diaconie van desen Dorpe en beneden Cornelis Geurtsen met de ander helft der voorschreve huijsinge, in desen Dorpe naest aengelegen lijdt, soo en in die vougen ’t selve bij haer voorschreve moeder en schoonmoeder laetst bewoond, en nagelaten is, waer en tegen hij rijck gerritsen haerman, aen sijn twee voornoemde schoonsusters met namen Maria Everts, en Aertjen Dircx, belooft uijt te keren en voldoen ieder de somme van vijff gulden, en sal de wede van Aert Dircxen, in plaetse van hare portie inde voorschreve huijsinge off vijf gulden behouden de helfte van den Hoff, annex de voorschreve huijsinge, te weten ’t achterste gedeelte, welcke penningen aen de voorschreve twee voornoemde weduwen sullen moeten betaelt bij ’t onderteijckenen deses, waer van sij bekennen oock voldaen te sijn, boven welcke voorschreve uijtcoopspenningen den voornoemden haerman, noch belooft en aenneemt, aende Diaconie van dese Dorpe te voldoen, en betalen, de somme van een en tnegentigh gulden, acht stuijvers acht penningen, die aende voorschreve huijsinge te cost sijn geleijd, soo wegens arbeijtsloon, als geleverde matrialen, bij harmen van holten, in qualite als Diacon volgens reeckeninge vanden 13e November 1681 en welcke een en tnegentigh gulden acht stuijvers acht penningen, den voorschreve haerman, op intresse sal mogen houden, tegen vier gulden van ’t hondert, sijnde drie gulden dertien stuijvers int Jaer integaen met den eersten Januarij 1722 en soo voorts Jaerlijx en ieder Jaer tot d’effectuele aflossinge toe geduerende, die ’t allen tijden sal mogen en oock moeten geschieden, mits malcanderen drie maenden te voren waerschouwende, leggende daer bij als dan verschene en onbetaelde renten, in welcken accoorde ten op sigte vande voorschreve woninge ick ondergeschreve Teunis Blanckesteijn in qte als Diacon, voor soo veel de kerckenraed aengaet, ben consenterende, v[er]bindende tot nacominge van ’t gene voorschreve staed partijen hare p[er]sonen en goederen, deselve onderwerpende de executie ’s Hoofs, en gerechte ’t utrecht met belofte van d’een tot des anders behoeve te doen naerder en speciaelder afstand, daer en wanneer sulcx v[er]sogt wordt, des ’t oirconden bij ons onderteijckendt in Doorn op den 22e feb. 1722 en de was onderteijckend met dusdanigh merck + daeromgesz. stond dit merck is bij rijck gerritsz Haerman, nog met dusdanigh merk + daerom gesz. stond dit merck is gesteld bij Maria Everts wede voornt, nog met dusdanigh merk + daerom gesz. stond bij Dorothea van[der] Meijden wede voornt, nogh met dusdanigh merck + daerom gesz. stond dit merck is gesteld

36

bij Aertjen dircx Langelaer wede voornt Teunis van Blanckesteijn, onder stond mij present ende was onderteijckent J:V:Dam

geextraheert uijt den originelen uijtcoop van data, en onderteijckendt als boven en is daer mede naer gedane Collatie bevonden ’t accorderen bij mij ondergeschreve secretaris tot Doorn, op den 6e April 1723

J:V:Dam 1723 Compareerde voor ons ondergeschreve schepenen des Gerechts van Doorn Rijk Gerritsz Haarman ende sijn Huijsvrouw Willemijntie Dirkse Langelaer ende bekende dat dese Obligatie ten behoeve van de diaconie van Doorn van een en negentig Gulden agt stuijvers is gesubleert tot een hondert Caroli Guldens a 20 st: het stuk; belovende daar een Jaarlijkse intrest van te betalen, van drie gulden welke eerste Jaar intrest is vers: primo Januarij 17525 en verder wert gerefireert en blijft de oude schuld brief in volle cragt, Actum Doorn. Den 11 Julij 1731 is de kke visitatie gedaan door D. de Roos en Oijers sijnde vergadert Jan Arissen en Gosen Blankesteijn ouderlingen en Hendrik Petersen van Maren Diacon en soo als de vergaderinge door een gebed tot God was begonnen, is ook alsoo deselve met danksegginge tot God geeijndight art. 1 De kkenraat den 16 7b 1731 vergadert in de vrese Gods, is door den Predikant met gebed tot God ingesegent en is voorgekomen dat Herbert Jansen schoenmaker sig selven met geweldenarije tegen in sijn huijs seer dronken sijnde ergerlijk en vuijlaardig in tegenwoordigh[eid] van sijne nabuuren hadde vergrepen en swaarlijk tegen God gesondight: soo is goetgevonden den selven Herbert Jansen naedemaal verscheijde rijsen voorheen al in die selve sonden sonder schaamte was vervallen, en daarom ook van de kkenraat al gecensureert dat den selven sig soo lang van des Heeren H. Naghtmaal sal hebben te onthouden tot dat beterschap hebbe betoont, en den kknraat genoeg gedaan en dat tot wederseggens toe. art 2 Is goetgevonden dat ook dat Isebrant Jacobs van Manen op den 2 Ju[l/n]ij deses jaars van de E. kkenraat gecensureert na voorgaande berouw weder tot des Heeren Hijlig Avondmaal sal worden toegelaaten twelk hem is aangeseght. art. 3. Is ook de censure van Evert Peterse Vermeulen om dat nog in dronkenschap bevonden was op nieuw gecontinueert art. 4 Wiert ook van den kkraat verstaan en goetgevonden dat de censure van Trijntje Roelofs van Velpen soude continueren waarmede de kkraat met hertelijke danksegginge tot God gescheijden is. H:V:Sypesteyn Den 16. Decemb. 1731. De kkenraat in de vrese Gods met aanroepinge van des Heeren Naam vergadert, is voorgekoomen hoe dat Jacobus Janssen Hoevelaak tot Wijk sijnde op des Heeren dag seer is beschonken geweest tot in de naght en aldaar in woorden geraakt met ijmant en handgemeen tot slaans toe tot soo verre dat hij aldaar aan de schouwt v[an] Wijk de vechtboeten heeft moeten betaalen door het welk veel ergernisse door hem Jacobus Jansen is gegeven, soo heeft de kkenraat

25 Het jaartal mist het laatste cijfer. Uit de gerechtsnotulen blijkt ook niet welk jaar het moet zijn.

37

goetgevonden, dat hij sigh van des Heeren H. Avondmaal tot nader bescheijd sal hebben te onthouden. t welk hem van den Predikant is aangeseght en is dasr mede de kkenraat met danksegginge tot God gescheijden De kerkenraat van Doorn den 24 Junij 1731 vergadert sijnde in de vrese Gods, is door den Predikant door gebeden en smekingen tot God ingesegent, en is haar voorgekomen dat IJsebrand Jacobs van Manen Timmerman sig hadde te buijten gegaan op verscheijde tijden en begaan ergerlijke iterative dronkenschappen soo in als buijten den dorpe het welke geoordeelt is geworden en goetgevonden, dat voornoemde IJsebrand Jacobs om die gegeve ergernisse, sigh selven van des Heeren heijlige Avondmaal dat aanstaande is sal hebben te onthouden tot nader bekentmakinge. Het welk hem ook is aangeseght waar mede de kerkenraat met danksegginge tot God almaghtig is gescheijden Q t H.V.Sypesteyn De kkenraat in de vrese Gods vergadert den 3 maij 1731 Hemelvaardag, present drij ouderlingen en twee Diaconen heeft na voorgaande gebeden tot God op nieuw tot het ouderlingschap verkooren jan Arrissen van t sand in plaats van Johannes Jeurriaanse van Doorn na Amerongen vertrokken, ende gecontinueert Teunis Arrissen van Vossesteijn als ouderling en Hendrik Petersen van Maren als Diacon en is hier mede de vergaderinge met danksegginge tot God gescheijden. Sijn tot Ledematen der kke aangenome[n] den 24 junij 1731 op hare beleijdenis Arien van Vossesteijn Jacobus van Leersum Peter van Dubbeland Wilt Jan van Achterberg Gijsbert van Velpen Anna van Dam Anna Cool Evertje Lagerweij Maagje van Derthuijsen Geurtje van Hamersveld d.13. Maart 1732 sijn op den huijse van Geresteijn op haare beleijdenisse ten overstaan van d. Heer Buijk tot Ledematen aangenomen de 2 Heeren Johan en Arnoldus Pit. Soonen van den Heer Lauwrens Pit. 1735 Comp. voor ons Johannes Jonas schout Jacobus van hoevelocq en Rutger Elb: van ginckel schepenen des gerechts van Doorn, Ott Rijkse te kennen gevende dat door koude en ongemakken, hij Compt soodaanigen pin aan de beenen heeft, dat hij bevreest wordt binnen weijnig Jaaren, buijten staat te sullen geraaken om te kunnen gaan off staan, en derhalven sich tot hier aan toe met hoeden en houden van schapen geneerd hebbende het selve niet langer meer sal kunnen uijtvoeren en niet bequaem sijnde om de kost te kunnen, winnen met arbeijden, te raaden is geworden om niet in bedroefde armoede te vervallen, alle sijne schaapen als lammeren als mede seekere gesplist huijs en erve genaamt de Swaan gekoght van Jacob harmense van maanen geleegen in desen dorpe van Doorn, en beleent als volgens

38

den brieff van opdracht te cedeeren en in vollen eijgendom over te geeven aan en ten behoeve van de kerke van Doorn en de diaconie aldaar ijder voor de helfte onder die Conditie, Noghtans dat den Comp: de voorn: scaapen sal hoeden en weijden als driftharder soo lange het sijne kraghten en gesteldheijd des lichaams sal toelaaten als meede meede de huur van het voorn huijs trecken, mits het selve behoorlijck repareerende om sich selve soo lange nijt en met het booven genoemde te maintineeren, en te onderhouden, doch buijten staat geraakende om sijn saaken langer waartenemen sal hij Compt de voornoemde Cudde schaapen opleeveren aan de kerkmeesters inder tijt en de Diaconi van Doorn, voorn als meede het selve gemelde huijs aan haar beijde transporteren, om met het een en andere te doen en te handelen naa haar welgevallen mits de voorn kerkmeesters, en diaconi hem Comp: daar voor sijn leven langh sullen alementeeren en behoorlijk onderhouden en na sijn dood een eerlijke begraafenis aandoen sullende daar voor het proveneu van de gemelde kudde schaapen als meede het voorn: huijs te samen ijder voor de helft, in vollen eijgendom blijven besitten en behouden, hier meede als dan van alle recht en eijgendom afstappende en aanden voorn: kerke en diaconi overgevende, voorts verklaarde meede Den Comp: te cedeeren en over te geeven aanden schout Johannes Jonas al sijn huijsraadt niet uijtgesondert als meede alle de winckelwaaren, hoe ook genaamt omme deselve ten meesten profijte te v[er]koopen en met de daar of provinieerende penningen te betaalen aan Anthonij Kool de agterstallige huijshuur aan hem Kool, verschuld, alsmeede meede aanden schout de aghterstallige ongelden, en voorts sijn Compt particuliere schulden soo verre het sal kunnen strecken na aftreck van de onkosten hier over gevallen alle het welcke boven staande hij Compt verklaarde sijn volkomen wille te sijn versoekende dierhalve hier van acte welcke is deesen aldus gepasseert tot Doorn in den gerechtshuijse op den 28e maart 1735. en was ondertekent johannes jonas Jacobus van hoevelocq rutger Elbertse van ginckel onder stont mij Present Loco secretaris Johannes Jonas Pro vexo extractie Johannes Jonas tot Doorn 1735 1736. De kkenraat van Doorn vergadert op den 16 7b 1736 is haar voorgekomen dat Rutger van Ginkel aan sijn huijs door middel van een vrouwmens met eenige omstandige actien en misdrijven heeft soeken spoikerijen die hij sig liet voorstaan dat er waaren te verdrijven t welk sij aanmerkt als onbetamelijk en ergerlijk te wesen en strijdig tegen een christelijke beleijdenisse en anlopende tegen het gewone formulier van het Avondmaal heeft goetgevonde in de vrese Gods naden regel van sijn woort den voorgemelten het H avondmaal te ontsegge[n] ter tijt hij met opreght beleijdenisse en een stigtelijken wandel sal hebben voldaan dan ondertekent Q t v Sypesteyn dit teke l is van Jan Arrisse[n] ouderling Gosen Blanckesteijn ouderling Dit teke[n] H is va[n] Hendrik Peterse ouderl Jacobus van Hoevelock Cornelis Gerritsen Lodder Jacobus van Leersum Is voor ons Predikant, Ouderlingen en Diaconen te samen Kkenraden van Doorn op den 27 August: deses jaars 1736 verschenen Rutger van Ginkel, welke op den 12

39

augusti deses jaars des sondaags voormiddags soo even als de predikatie geeijndigt was heeft bestaan, den Predikant vlak onder de predikstoel voor het doophekje, als nogh een groot gedeelte der toehoorderen in de kerk was, en hij Predikant even van de predikstol afgetreden met een luijde stemme onder veelerlije injuriese woorden stout en onbscoft aan te tasten met ten eersten hem voor een leugenaar te schelden en te segge gij bent een leugenaar, of ik ben een dief. scheldende sijnen dienst, persoon en ook familie, en roepende sult gij al seggen wat gij wilt met uwen bek, gij soud sus preken, gij soud daar van en daar van preken. En als de predikant uijt de kk: gong is hem gevolgt, dat selve herhalende en al gaande en roepende; gij sijt een schelm, ja gij sijt een schelm ik houde uw voor een schelm, en wat voor bedenkelijke lasteringen der meer waren soo lang tot dat hij van hem scheijdende op sijnen weg niet op en hield: waardoor een sware alteratie den predikant overquam, beneffens die geene, die van sijn huijsgesin in de kerk waren geweest, die soo dodelijk onstelden, dat sij t huijs komende die middag niet eten of drinken konden, en het wonder was, dat de Predikant des namiddags de Predikstoel konde beklimmen. selfs de aanscouwers en toehoordes van sulken verfoejelijken misdaat waren met medelijden aangedaan, dat se de predikatie soo onbetamelijk en onstigtelijk sagen eijndigen: waarom gesegde van Ginkel sal hij buijten aanklagte blijven en bevrijd van de justitie sijn, sal voor ons Kerkenraden onderscreven wegens sijne onchristelijke handelingen sijn leetwesen betoonen, met duidelijke betuijginge, dat hij met veel berouw is aangedaan, dat hij sodanig als een onsinnige tegen sijn Predikant is uijtgevaren, ende daar mede des Heeren dag soo onheijlig heeft geschonden, den Godsdienst onteert, en sijn Predikant in sijnen dienst met bitter roepen en schelden geblameert dies hij verpligt is, en bij desen ook betuijgt, dat hij sijn Leeraar erkent voor een getrouw Dienaar Gods en van een stigtelijke wandel, op den welken niet oneerlijks te seggen valt en soo hij van Ginkel ijt nadeligs heeft voortgebragt, dat sulk in vervoerde herstogten en blinde verbolgenth[eid] is geschiet. Dat hij met alle voorsigtigh[eid] sonder ergernisse sal soeken te wandelen en met een christelijk gedrag die begane fouten sal uijtwissen en God en de Leeraar bidden dat hij die blame wil wegnemen en vergeven. 1737 Is op den 14. April met voorgaande gebeden tot God warmee als de kkenraat voor het paas avondmaal nemine absente vergadert was: voorgekoomen dat Lijsbeth Elis van maren tegenwoordig dienstmaagt op den huijse schoonoort sig weijnige dagen voor korstijt heeft lagen verleijden om des nagts in een geselschap van mans en vrouwen onder het speelen van de fiool te koomen daarmen de naght met dansen en springen heeft doorgebragt Het welk soo ergerlijk en onstigtelijk wort aangemerkt dat de Kenraad geoordeelt en goetgevonden heeft haar aanteseggen, dat sij haar voor dee rijse het heijlige nagtmael sal moeten onthouden. Het wel ook aan Anna Cool die in diergelijke voorval op den vasten avond haar selven vergreepen heeft is goetgevonden En is daar mede de kkenraat met danksegginge tot God gescheijden 1737 Compareeren ter secretarij van doorn Roelof Thijmese en verklaarde verhuurt te hebben aan Barent Helman dewelke ook bekende gehuurt te hebben een Huijs met omtrent vijf mergen bouwlandt, staande en gelegen op de Horst, nu bewoont bij Gijsbert barten voor de tijdt van ses jaaren en ses jaaren in opsigt, alleen ten gevallen van den Huurder, so dat den verhuurder vast staat voor de tijdt van twaalf Jaaren, ingaande met het Land petri 1738 en het huijs primo meij daar aan volgende, s jaarlijks om de somma van vier en twintig gulden, te betalen alle Jaaren binnen ses

40

weken na het Expireren der selve, en een gulde seven stuijvers thiens bij den Huurder te betalen, den Huurder sal alle benodigde reparatie laten doen en jaarlijks bij de afrekening van de Huurpenninge korten, de verhuurder sal de eerste ses Jaaren het dak digt houden en de overige ses Jaaren sal den Huurder het selve dak digt houden op sijn eijgen kosten, de missie die op de plaats leijd sal ten voordelen van den bruijker blijven, en bij sijn vertrek ook de messie moeten laaten, aldus gepasseert ter secretarij voorn: op den 26 desember 1737. mij present J.V.Dugteren26

Extract uit de acten van de Sijnode Provinciaal van Utrecht des jaars 1652 begonnen op den 31. August en geeindigt op den 4. september.

Aangaande de kerkelijke middelen tegen de Papisten, dewelke den gedeputeerden des sijnodi belast waren te ontwerpen, waar van art. 48 hebben de Gedeputeerden voorgelezen, het project, hetwelk hun Ed. dies aangaande hadden gemaakt, en is gebleken uit de acten der respective Classen, dat het denzelven wel was bevallen, gelijk het ook den Hoog E Sijnode zeer wel behaagt, belastende allen en iegelijk, die het zoude mogen aangaan, zig daar na te gedragen om alzo den opbouw van het rijk J. Chr. en de destructie van de magt des satans te meer te behartigen, en zijn DD Deputaten voor hunne moeiten vriendelijk bedankt, en is v[er]staan, dat het den acten des sijnodi zal werden geinsereert Luidende: Alzo men bevind, dat het rijk des antichrist van dage tot dage in deze Provincie aanwast, en door het gedurig omlopen der Jesuiten Papen en kloppen, meer en meer toeneemt, dat men ook niet tegenstaande v[er]scheide goede devoiren, klagten, en remonstrantien aan de hoge ov[er]igheid gedaan en geen gewenste en lang v[er]hoopte v[er]betering v[er]neemt, en de E Sijnodus in den voorlede jare 1681 goedgevonden hadde hare gedeputeerden te belasten, eenige kerkelijke middelen te concipieeren, en den Respecte Classen te communiceeren, op dat daar door de uitbreiding van het voorschreve rijk te kragtiger moge worden gestuit, en een ieder kerkelijk perzoon te beter tot zijn pligt aangemaant zo hebben wij voorschrevene Gedeputeerden, ingevolge van de last deze navolgende middelen ontworpen en nodig geagt de Respective Classen in bedenkinge te gevben, of niet dienstig zij 1. Dat de Steden worden voorzien met een genoegzaam getal van Predicanten, en dat zo in de steden als ten plattenlanden, de Predicanten hunne predicatien daar henen dirigeeren, dat zij het gevoelen van de Papisten grondig en kragtig wederleggen, mitsgaders den grouwel des Pausdoms naaktelijk voor de oogen der gemijnte afschilderen, en ieder derselve hertelijk v[er]manen, standvastig te blijven, in de leere der waarheid haar zelve tot geen conventikulen der Papisten te laten v[er]leiden, veel min in het een of ander gehor geven, ende indien zij van eenige Papp of Papist moge gemolesteert worden, dat zij het zelve den bedienaar des woords tijdelijk aandienen, om door dezelve gerust gestelt, en naar eisch onderrigt te worden 2. Dat de predicanten dikwils huisbezoekinge doen, conferentien (is t mogelijk) met de Papen en kloppen, immes met Papisten houden, tractaten tegen het Pausdom uitgeven, der Papen uitgestrooide boekjens refuteeren en god vierig bidden de middelen tot afbreuk des Pausdoms te willen zegenen 3. 26 De volgende twee pagina’s in de notulen bevatten dezelfde tekst nog een keer. Nu in een ander handschrift. Het gaat hier om de huurcedulle van het diaconiehuisje op de Horst.

41

Dat men in alle kerken scholen wees en armhuizen in vertrouwelijk onderhouden de catechisatien, zo met jonge als met Luiden, en datmen indezelve om verre stoot de gronden van Pausdom, en ter contrarie bevestige de fundamenten der gereformeerde religie, item dat men toezie, dat geen Paap binnevaders of moeder genomen worden 4 Dat men de dreigementen in Gods H Woord tegen alle afgoden op die van het Pausdom toepasse 5. Dat men in alle publike gebeden der ov[er]igheid gedagtig zij en den Heere vurig bidde, niet alleen dat hij de oogen hunnes v[er]stands zo wil openen dat zij den grouwel der Paapze afgoderije mogen zien, en hare herten neigen dat zij dat ziel en landv[er]dervende quaad animeuselijk mogen tegenstaan maar ook de Papisten in t gemeen kragtig wil bekeeren, en hare herten kragtig wil v[er]ligten 6. Dat men de officieren, die professie doen van de ware gereformeerde religie ende nalatig werden bevonden haare magt en auctentijt ter weringe des Pausdoms te inployeeren dikwils daer ov[er] zal aanspreken. en door alle middelen en inductien tot executie de placaten zoeken te disponeren in kas bevonden mogte worden tegen hun eed en pligt der Papisten exorbitantien notoir te conniveeren en vandien te composeeren, dat men kerkelijk tegens zulke exigentie van zaken zal procedeeren 7. Dat de Predicanten getrouwelijk hunne beroep-plaatsen bij blijven, om beter opzigt op hare kudde te houden, dat ook goede devoiren worden gedaan, om alle schouten op het plattseland hunne woninge op hare Respect. dorpen te doen nemen ende lidmaten zijn van de ware gereformeerde religie en derzelver familie de kerk frequenteeren, volgens het placaat van 1639. 8. Dat beneffens de Predicanten ook de Ouderlingen, Diaconen Emeriti en alle schoolmeesters neerstig over de kudde waken, mitsgaders de Catechisatien, handel en gangen van de jesuitize Papen, en kloppen, en der Papisten in t gemeen goede agt geven, en voernamelijk wel gadeslaan, waar ergens een zwak lit of toehoorder door dezelve zoude mogen aangesproken, en in perikel van v[er]leiden gebragt worden, om hetzelve op het spoedigst den Predicanten te notificeeren en alzo doer alle goede middelen de zwakken in gevaar lopende te helpen behouden 9 Dat alle schoolmeesters zo wel des zomers als des winters al was het maar onder zeer wijnige kinderen schoolhouden, geen andere boeken als van de ware gereformeerde religie leeren, hare schoolkinderen na derzelve capacitijt de fundamenten der gereformeerde religie neerstiglijk inscherpen en dezelve met een goed stigtelijk exempel voorgaan 10 Dat alle gereformeerde ouders wel werden v[er]maant hare kinderen in geen Paapze scholen of bij kloppen te besteden om iets te leeren 11 Dat alle jonge ongetrouwde luijden, die tot ledematen aangenomen worden ernstig worden v[er]maant met Pausgezinden geen huwelijk aan te gaan, en dat alle dienstboden Ledematen zijnde onderrigt worden wat gevaat zij lopen, indien zij haar aan Paapze Heeren of Vrouwen v[er]huren. 12

42

Dat men na het exempel van andere Provincien zorgen zal dat de E Mog Heeren Staten en Magistraten, mitsgaders de Heeren van eenige collegien en godshuizen, en voorts alle particulieren eigenaars, zo veel doenlijk en mogelijk is hare Landerijen v[er]pagten aan Lieden van de gereformeerde religie, en dat deze zelfs de paapze bruikers door alle mogelijke devoiren zoeken te bewegen, de gereformeerde kke te frequenteeren 13 En ofte het mogte gebeuren dat ergelijke actien en schandelijke exorbitantien in kerkelijke perzonen wierden v[er]nomen, die dan wanneer geen behoorlijke censure daar tegen werden geoeffent, zeer breed onzonderheid bij de Papisten werden uitgemeten, en daar door aan de Papen en Priesters die het land gestadig doorlopen, en zulke dingen opvissen opcasie werden gegeven, om de gereformeerde religie v[er]dagt en hatelijk te maken, ja dat zelfs de geene die de kerke gods gunstig zijn en het met dezelve wel meenen qualijk van de zodanige p[er[zonen komen te spreken en klagten ov[er] dezelve te doen, dat dan inzonderheid in deze tijden alle kerkelijke p[er]zonen niet alleen agt nemen op andere maar ook op haar eige zelve en zulks door eene nanive. en stricte censure, mitsgaders oeffeninge van kkelijke discipline v[er]beteren, opdat wanneer grote en droevige ergernissen worden gegeven, blijken mag dat de xtelijke gereformeerde kke daarvan een afgrijzen hebbe als regelregt tegen haar leer en religie strijdende 14 Dat alle deze middelen jaarlijks in de Classen werden voorgelezen en de visitatores alle jaren wel informeeren, of dezelve ook behoorlijk worden gepractizeert 15 Dat de kerken en Classen in een gedurige last hebben en houden de exempelen van bijzondere stoutigheden des Pausdoms onder haar voorvallende den gedeputeerdens sijnodi spoedig te subministreeren Collatex concordant Wij bedienaars des Goddelijken Woords, ouderlingen en Diaconen der gemeinte in Doorn, beloven en verbinden ons, met dese onder ondertijkeninge, ons zelven in allen dele te zullen gedragen, overeenkomende het reglement op de administratie der Diaconie penningen en de bedelinge der armen ten plattenlande der Provincie van Utregt Bij hun Ed: Mog: de Staten van den landen van Utregt gearresteerd den 30 Augustus 1775 P:Spiering Predikant J:O:V:Dugteren ouderl: Kors van ginkel ouderl: Klaes Aertsen van maarn Jan van Woudenberg dieaeken Dit is ’t merk ODB van Otto de Bruin Ouderling PVRezandt ouderling WV boeckhout Aart van Gerder Tunes Legmaet JVCooten Hendrik dekker

43

Acta Sijnodri Extraordinarii gehouden in de Kerke van Doorn den 10 Julij 1741.

Alle de leden des Kerkenraads de tegenwoordige Jacobus Achterberg Gijsbert van Velpen, Jan Arisse Ouderlingen Jan Hendrik van Deunck, Arris van Vossestein Diaconen en Anthoni Kool Oud Ouderling (sijnde overleden Cornelis Gertse Lodder ouderling en Aart Janse Hoevelaken oud ouderling) vergadert: Do Schutter predikant te Werkhoven en Do van Wijk predikant te Driebergen als Consulenten sessie genomen hebbende en Gods naam aangeroepen sijnde art 1. is gelesen het Appointement van Hun Ed Mog in dato den 30 Junij 1741 consenterende dese Kerkenraad te mogen treden tot de Dispectie van een predikant in plaats van Do Henricus van Sypestein die door Hun Ed Mog Emeritus was verklaart art 2. is, na gedane omvraag, verstaan, vooraf een Drietal te Nominereen; om daar uijt een Ordinaris Herder en Leeraar te Dispicieren. Art 3 sijn daarop met meerderheid op de Nominatie gebracht D:D: Gosuinus Casius, en Arnoldus Rotterdam proponenten te Utrecht en Amsterdam en dewijl de stemmen staakten tussen Do Jan de Vrije predikant aan de Vuurse en Do Petrus van Poolsum predikant te Ooij en persingen heeft de Kerkenraad eenparig verstaan dat beijde de laatste gemelde op de Nominatie sullen blijven, en is dus uijtgebracht dit viertal DD Casius, Rotterdam, De Vrije en Van Poolsum Art 4 De Kerkenraad delibererende de genomineerde voor de Dispectie hunne q lieten horen, resolveert, daartoe per missive te versoeken teweten tegen aanstaande sondag Den 16 Julij DD Rotterdam en De Vrije, en den 23 Dito D:D: Casius en van Poolsum Art 5 is voorts het voorschrevene geresumeert en door Do Schutter Gods Naam gedankt Q:T: J:C:V:Wijk Sijn. h.t.scriba

Acta Sijnedrie Extraordinarii gehouden in de Kerke van Doorn den 31 Julij 1741

De Vergaderinge met aanroepinge van Gods Naam geopent en alle de Leden neffens de Consulenten present bevonden sijnde Art 1 De Kerkenraad vergadert tot het doen van de dispectie heeft met meerderheid van stemmen gedispicieert tot ordinaris Herder en leeraar deser Kerke den Wel Eerwaarden Heere Petrus van Poolsum waardig predikant te Oijen en persingen. Art 2 Van de gedane Dispectie sal per missive aan Do van Poolsum worden kennis gegeven. Art 3 En sal deselve Dispectie ten eersten bij request aan Hun Ed Mog ter approbatie worden ingelevert Art 4

44

Dewijl bij het Eerw: Classis is gemaakt bepalinge welke Consulenten bij de Beroepinge moeten werden gebruijkt, en tot Naricht des Kerkenraads een Extract van de resolutie des Classis aan den Kerkenraad is toegesonden is verstaan tot Naricht alhier te insereren dat bij vacature als Consulenten moeten gebruijkt worden, volgens voorschr: resolutie Driebergen gesubstitueert Cooten Nederlangbroek Werkhoven Indien de gecommitteerde ontbreekt, of na de Classicale Wet als Consulent niet kan dienen, moet bepaaldelijk deselve gesubstitueerde, en dese ontbrekende de andere gesubstitueerde tot Consulent versocht worden. Art 5 het voorschrevene gearresteert en geresumeert sijnde is de vergaderinge, na gedane Danksegginge gescheiden. Q:T: J:C:V:Wijk Sijn: h:t: scriba Acta Sijnedrii Extraordinarie gehouden te Doorn den 9 August. 1741 De vergaderinge met aanroepinge van Gods Naam geopent, en alle de Leden neffens de Consulenten present bevonden sijnde Art: 1 is gelesen het Appointement van Hun Ed: Mog: in Dato den 1 August: waar bij Hun Ed: approberen de Dispectie in den 1 art. van de vorige Acte gemeld, en den Kerkenraad permitteren tot de Beroepinge voorttevaren. Art: 2 Welke Beroepinge met Eenparigheid van stemmen is uijtgebracht op den gedispicieerde predikant Do Petrus Georgius van Poolsum Bedienaar des Goddelijken Woords tot Ooij en Persingen. Art: 3 de gedane Beroepinge sal ten eersten aan Hun Ed: Mog: en vervolgens aan het Eerw: Classis van Rhenen en Wijk ter goedkeuringe worden ingelevert. Art 4 en sal, na bekomene Approbatie, door den Kerkenraad worden versocht en geauthoriseerd D. Gisbertus in de Betouw predikant te Nijmmegen om uijt Naam des Kerkenraads de Kerkelijke dimissie is Losmakinge van den Beroepen bij het Eerw: Classis van Nijmmegen te versoeken Art 5 Na gedane resumptie is de vergadering met Danksegginge gescheiden Q:T: J:C:V:Wijk Sijn: h:t:scriba Request vande Kerkenraad van Doorn

Aan de Edele Mogende Heeren Staten s’Lands van Utrecht ofte derzelve Ordinaris Gedeputeerden

27Geven met alle Eerbiedigheid te kennen die van den Kerkenraad van Doorn hoe dat dewijl hunne gewone Predicant Henricus van Sijpestijn door UEd. Mog. gunstig is 27 In margine staat: ‘De Gedeputeerden van de staten s’Lands van Utrecht censeriteeren de supplianten omme v[er]mits het v[er]klaren voor Emeritus van haren Ordinaris Leeraar te mogen treden tot de dispectie van een

45

emeritus v[er]klaart. den Predikdienst in de gemeinte van Doorn is komen te vaceeren. en nodig dat de Kerk J:C: aldaar wederom met een bequamen en getrouwen herder en Leeraar werde voorzien, en hetzelve zonder UEd. Mog. consent niet kan geschieden zo is het dat zij supplianten zig tot UEd Mog. keerende ootmoedig verzoeke UEd Mog consent om volgens kerkenordere en de nadere interpretatie van dien na een ander bequaam Leeraar te mogen uitzien Het welk doende Jacobus Achterberg Ouderl. Gijsbert van Vulpen Ouderl. Dit ist / merk van Jan Arriz Jan Hendrikze Deunk Diacon Arris van Vossestijn Diacon Request van de Kerkenr: van Doorn

Aan de Edel: Mog: Heeren Staten ’s Lands van Utrecht ofte der zelver Ordinaris Gedeputeerden

28Geven met behoorlijke eerbiedigheid te kennen die van den Kerkenraad van Doorn, dat zij supplianten in gevolge van de remissie bij appointement dat den 30 Junij 1741 van UEd Mog aan haar v[er]leent hier annex volgens kerkenordere ten overstaan van twee naburige Predicanten Do Wernard Schutter Predicant te Werkhoven en Do Henricus van Wijk Predicant te Driebergen als Consulenten in de vreeze des Heeren met meerderheid, van stemmen hebben gedispicieert Do Petrus van Poolsum Predicant te Ooij en Persingen, om in plaats van haren Emeritus Predicant Do Henricus van Sypestijn te mogen werden beroepen tot Ordinaris Herder en leeraar alhier v[er]soekende derhalven de supplianten ootmoediglijk dat Udel. Mog 29zo goet gelieft te zijn de gedane dispectie ten fine als boven te approbeeren Het welk doende Jacobus Agterberg Gijsbert van Vulpen Dit is ’t merk van Jan Arrissen30 Jan Henderikze Deunck Arris van Vossestijn31 Anthoni Cool oud Ouderling Request van de Kerkenraad van Doorn

Aan de Edel: Mogende Heeren Staten s Lands van Utrecht ofte derzelver ordinaris Gedeputeerden

32Geven met behoorlijke eerbiedigheid te kennen die van den Kerkenraad van Doorn dat zij supplianten ingevolge het appoinctement van UEd: Mog van den 1sten August. ander Leeraar der Kerke van Doorn mits hun regulerende na de Kerkenordere. gedaan den 30 Junij 1741 ’t Utrecht Ter ordinantie als boven G. Voet van Winssen’. 28 In margine staat: ‘De Gedeputeerden van staten s Lands van Utrecht gezien de dispectie bij de Supplianten als in dezen op de Perzoon van d Petrus van Poolsum gedaan pemitteren dezelve omme tot het beroep voortt te mogen treden Mits hun reguleerende na de kerkenordere en interpretatie van dien en alles geschiede ten kosten van den te beroepene predicant. Gedaan t Utrecht den 1 Aug 1741. ter ordonn als boven G Voet van Winssen.’. 29 In margine staat: ‘Testamentur Wernard Schutter Predicant te Werkhoven H:V:Wijk Pred te Driebergen.’ Onderaan de pagina staat: ‘Geapprobeert alles ten kosten van den beroepene Predicant 1/8 1741’. 30 Achter deze laatste drie namen staat met een accolade: ‘Ouderlingen’. 31 Achter deze twee namen staat met een accolade: ‘Diaconen’.

46

hier annex in het bijwezen van twe. naburige Predicanten Do Wernard Schutter en Henricus van Wijk Predicanten te Werkhoven en Driebergen in de vreeze des Heeren eenpariglijk tot hunnen herder en Leerraar hebben beroepen Do Petrus Georgius van Poolsum Predicant tot Ooij en Persingen om als zodanig in de gemeinte van Doorn te mogen werden bevestigt derhalven verzoeken de supplianten ootmoedig dat UEd Mog de gedane beroeping ten fine als boven gelieve te approbeeren. T’welk doende Jacob: Achterberg Ouderling Gijsbert van Vulpen Ouderling Dit is het merk van / Jan Arrissen ouderling Jan Henderikze Deunck Diacon Arris van Vossestijn Diacon Anthonij Cool oud Ouderling Testamur W. Schutter Pred. te Werkhoven H:V:Wijk Pred te Driebergen Gelukzaligheid 33Alzo de Kerke van Doorn is komen te vaceeren door dien haren Predicant Do Henricus van Sypestijn is Emeritus verklaart en het nodig is dat dezelve wederom van een Ordinaris Leeraar werde voorzien zo is het dat wij onderschreve Ouderlingen en Diaconen uitmakende de Kerkenraad van Doorn considereerende de goede bequaamheid van D. Petrus Georgius van Poolsum Predicant tot Ooij en Persingen hebben goedgevonden met correspondentie van onze christelijke overigheid te beroepen gelijk wij beroepen mits dezen den voornoemden D. Petrus Georgius van Poolsum tot Ordinaris herder en Leeraar in dezelve onze kerke, om met de gaven hem van den Heere verleent dezelve te dienen in alle gehoorzaamheid en goede conscientie als voor den Heeren doende alle de diensten die in een goed en getrouw dienaar Jesu Christi na den woorden gods en de gearresteerde en aangenomene Kerkenordere vereist worden verzoekende dat D. Petrus Georgius van Poolsum voornoemd onbeswaart deze wettige en goddelijke beroepinge gelieve aantenemen en op het spoedigste te volgen waar toe wij hem wenschen den zegen des Heeren.

Actum Doorn den 9 Aug 1741 onder directie van Dom Dom Wernard Schutter en Henricus van Wijk Predicanten te Werkhoven en Driebergen als Consulenten

Jacob: Aghterberg Ouderl. Gijsbert van Velpen Ouderling Dit is het merk / van Jan Arris Ouderling Jan Henderikz Deunck Diacon Aris van Vossestijn Diacon Anthonij Cool oud Ouderling Testamur W Schutter

32 In margine staat: ‘De Gedeputeerden van s’ Staten s Lands van Utrecht approbeeren het beroep bij de suppl in dezen gedaan op de persoon van D. Petrus Georgius van Poolsum Predicant tot herder en Leeraar der kerke tot Doorn. Gedaan t Utrecht d 11 Aug 1741 Ter ordonn als boven G Voet van Winssen.’ 33 In margine staat: ‘De E. Classis van Rheenen en Wijk approbeeren deze beroepinge Q.T. F:T:v: Daverveld. Cl.h.t.scriba’.

47

Pred. te Werkhoven H H V Wijk Pred. te Driebergen. P.P. T Hof Provinciael van Utrecht gehoord de klagte van Ariaentje Jansz en Cornelia Cornelisz ordonneert de Diaconij van Doorn bij Provisie en gedurende dese koude aen deselve eenig onderhoud te verstrekken, onverminderd derselver regt tot dat diesaengaende iet sal wesen gedisponeert actum Utrecht dne 23. Januarij 1740 In kennisse van mij [handtekening]

Acte van volmagt op D Gisbertus in de Betouw Pred. te Nijmegen ter bevorderinge van de losmaking van Do P G V Poolsum

Dewijl wij Ondergeschrevene constitueerende den tegenwoordigen Kerkenraad van Doorn eene volledige beroepinge tot Ordinaris herder en Leeraar hebben uitgebragt op den Eerwaarden WelGeleerden Heere Petrus Georgius van Poolsum waardig Bedienaar des Godlijken woords in de gemeinte tot Ooij en Persingen en het nodig is dat zijn Eerw. om deze beroepinge onbeswaart te kunnen volgen werde gedimiteert en losgemaakt bij zijn Excell. de Grave van Bijland als Collator bij den kerkenraad van Ooij en Persingen en bij het wel Eerw Classis van Nijmegen, zo is het dat wij zeer gedienstig verzoeken en authorizeeren den Eerwaarden WelGeleerden Heere Gijsbertus in de Betouw Predicant te Nijmegen om voorzeide losmakinge en dimissie te verzoeken bij den Heer Collator den Eerw Kerkenraad en het wel Eerw Classis voorschreve en zo als zulks na Kerkenordere is behorende, verzoekende dat dezelve ten spoedigsten moge werden verleent en onze christelijke intentie bevordert onder toewensinge van den rijken zegen des Heeren Actum in onze Kerkenraads v[er]gadering den 23 August 1741 Jacobus Aghterberg Ouderling Gijsbert van Velpen Ouderling Dit is het / merk van Jan Arrissen Ouderling Jan Henderikze Deunck Diacon Arris van Vossestijn Diacon Anthonij Cool Oud Ouderling Conditie en voorwaarde waarne Jan Hendrikz Dunck en Arris van Vossesteijn Diaconen ende in dese gecommitteerden uijt den kerkenraad tot Doorn ter eenre en hendrik Thomasz ter andere sijden, over een gekoomen en geaccordeert sijn dat alsoo Hendrintie wed van tomas Hendrikz moeder van den voorsz: Hendrik Thomasz: eenige Jaaren door dese Armmeesters in der tijdt alhier tot Doorn is bedeelt geworden soo is’t dat met haar overleijden alle de goederen van wat naem deselve souden mogen sijn ook billik sijn vervallen aan de voorn Diaconie, waaromme de Armmeesters in qt voorn: hebben bij wijse van uijtkoop Geaccordeert van den voorn: hendrik Thomasz: te sullen ontfangen eens een somme van hondert Caroli Gulden waar voor hij Hendrik Thomasz blijft besitter en Eijgenaar int geheel van sijn overleeden moeders nalatenschap behalve dat geene ’t welke aan Jannigjen thomasz zijn suster is gegeven tot haar Eijgendom en Gebruijk een kast met linnen en wollen daar in zijnde en verder blijft den voorn: hendrik Thomasz Eijgenaar sonder gehouden te zijn aan jmandt enige openinge te geven behalven een uijtgangk Jaarlijks aan de voorn: diaconij te betalen van twee guld: tien stuijvers

48

alls sonder arg gedaan op den 28 Decemb 1741 Jan Henderikzen Deunck Hendrick van Waveren Arris van Vossesteijn Mij present

Corn: Methorst Coster 1741 de inhoud deses is bij afrekening voldaan in handen van mij afgaande Diacon Actum den 27 Aug 1744 gerrit Tijmsen Acta Sijnedrii ordinarii 1741 van tijd tot tijd gehouden te Doorn. 15 October is na beroepen en door hun Ed. Mogenden mitsgaders door het Eerw Classis van Rhenen en Wijk goedgekeurd Leeraar Petrus Georgius van Poolsum alhier des voordemiddags bevestigt door D. H.G. Chassee Bedienaar des Godlijken woords te Wijk bij Duurstede als daartoe gecommitteerd waarop onze voornoemde Leeraar des nademiddags zijn intree rede deed. 16 december De Kerkenraad in de vreeze des Heeren na aanroepinge van des Heeren naam heeft besloten het aanstaande H. Avondmaal des zondags den 24 xber voor kerstijd te vieren, gelijk zulks bij de voorgaande Leeraar gemeenlijk op die tijd geschiede, tot dat einde is ter huisbezoeking met den predicant gecommiteert de ouderling Gijsbert Roelofze van Velpen, waar op de vergaderinge na hertelijke toewenzinge van de nodige zielsgestalten tot het betamelijk avondmaal houden aan alle de Broeders en na dankzegginge tot God gescheiden is. 1742 11 maart Is de Kerkenraad na aanroepinge van Gods naam voor het vieren van het H Avondmaal bij elkander geweest en is door den predicant voorgestelt of men niet ter weeringe van alle ergenisse Stephentje wed. van Teunis Rijswik op de grote wijngaard woonagtig van de tafel des Heeren behoorde aftehouden, wijl zij zig een en andermaal aan de verfoilijke zonde van dronkenschap schuldig maakte, zelfs in zo ver dat de predicant een staaltje daar van op gaf het geen hem met zekere bewijzen was gebleken waaragtig te zijn namelik dat sij de zaturdag te voren nog tot een spot voor jong en oud wegens haar dronkenschap in de stad van Utrecht had moeten blijven leggen waar op besloten is dat de predicant met den Ouderling Jacobus agterberg daar toe gecommiteert haar in de huisbezoekinge scherpelijk zoude vermanen en aanseggen dat zij zig zo lang van des Heeren bondtafel zoude hebben aftehouden, tot dat den kerkeraad en gansche gemeinte de verbeteringe van haar Leven bij de stukken bleek waar op de vergaderinge met dankzegginge tot God gescheiden is. den 3 Maij De kerkenraad na afbiddinge van Gods nabijheid vergadet zijnde, heeft met eenparig goedvinden besloten deze veranderinge in de kerkenraad te maken dat namelijk in

49

plaats van Cornelis Lodder ouderling wiens plaats tot hier toe door zijn overlijden toen het Leeraarsampt open was, is vacant gebleven en in plaats van Jan Arrisse afgaande ouderling tot twe nieuwe ouderlingen verkoren zijn Gose Hendrikse Blankenstijn en Joh: van Dugteren gelijk ook in plaats van den afgaanden Diacon Jan Hendrikse Dunk verkoren zij Gerrit Tijmense waar op den koster gelast is hun zulks aantezeggen en is daar op de vergadering Gode dankende gescheiden. den 13 Maij Zijn Gose Hendrikse Blankenstijn en Johannes van Dugteren tot Ouderlingen & Gerrit Tijmense tot Diacon in t openbaar na drie wettige en onverhinderde voorstellingen gehad te hebben door den predicant bevestigt geworden. den 1 Julij De Kerkenraad na aanroepinge tot God bij een vergadert zijnde voor het houden van des H Avondmaal heeft tot ouderling om met den predicant huisbezoekinge te doen gecommitteert Jacobus aghterberg, in welke kerkvergaderinge ook de formulieren van eenigheid den nieuwe ouderlingen en Diacon voorgelezen en van hun ondertekent zijn daar op is de vergaderinge Gode dankende gescheiden. den 7 August De kerkenraad vergadert zijne en God ootmoedig gebeden hebbende verzogten binnen te staan J:F van Davervelt predicant te Odijk H: G Chassee pred te Wijk en H Grijp predicant te Venendaal als gecommitteerden van het Classis Rhenovianae ter visitatie en alles wel bevonden hebbende zijn hun Eerw na wederzeidse zegenwenzingen vertrokken, en is daar op de vergaderinge met dankzegginge gescheiden. den 21 August Heeft Jan Hendrikse Dunk afgegane Diacon zijn rekeninge gedaan van den 28 Maij 1741 tot den 13 Maij 1742 en is bevonden 4-8-10 meer uitgegeven dan ontfangen te zijn den 30 October Was na aanroepinge van Gods naam de Kerkenraad v[er]gadert en met opzigt tot het aanstaande avondmaal censura morum gehouden tot huisbezoek nevens de prediacnt gecomitteert Gijsbert Roelofze van Velpen en is op daar op de vergadering gode dankende gescheiden den 16 Decemb. is de kerkenraad voor het H. Avondm. bij een geweest en onder afbiddinge van gods zegen censura morum gehouden is daar op ook geresolveert wegens het wintersaisoen en slegt weder geen huisbezoekinge te doen en is de vergaderinge gode dankende gescheiden 1743 den 24 Februarij de Kerkenraad bijeen vergadert zijnde stelde stelde de predicant voor, of men niet eens de vaste goederen die den armen zijn competerende wat accurater behoorden te examineeren, wijl de armen veel goed heeft zonder het minste bewijs behalven dat

50

het op het manuaal gevonden word en dat het van ouds de intressen betaalt zijn, waar op de deliberatie daar over tot nadere gelegentheid is uitgestelt. den 1 Maart is de ordenantie en placaat van hun Ed Mog tegen de ontheyliging van den dag des Heeren van den predikstoel gelezen. ook is op die zelve tijd door den ouderling Gose Hendr. Blankesteijn aan de Kerkenraad bekent gemaakt, dat zijn overledene Zuster Geertruida Blankenstijn tot een legaat aan den armen van Doorn heeft gemaakt de somma van 500 guldens gelijk zij ook die zelve Zomme aan de kke heeft gelegateert, welk geld hij presenteerde in obligatien te betalen, dog is met opzigt tot den armen door de kerkenraads leden verzogt, hy wilde het liever in geld betalen, het geen hy op zig nam belovende eerlang de voornoemde 500 gl capitaal te sullen opbrengen. Wijders is op die zelve tijd over het voorstel van den predicant den 24 Febr laatsleden gedaan rakende de vaste goederen der diaconij gehandelt en besloten dit navolgende.

1. dat Anthonij Kool den ouden die 150 gl tegens drie percento s jaarlijks van de Diaconij op intresse heeft zoude aangezegt worden of hij van die voornoemde zomma een behoorlijke obligatie geliefde te maken of dezelve in zijn huis agter de kerk laten vestigen

2. dat Jacobus Agterberg op wiens huis in het dorp de diaconij ook een 300 gl zonder gepasseerde obligatie of behoorlijke vestiging geschoten heeft zig insgelijks neffens zijn huis voor die genoemde somma v[er]binden zal

3. dat de Predicant zal gelieve de moeite te nemen om bij den Heer Drossaart en schout van den Honart zig te informeeren of dat capitaal van 500 gl dat aan de wed Willem Teunisse Rijswijk op haar hofstede te Darthuisen geschoten wel gevestigt is en daar van bewijzen in de secretary te Darthuisen te vinden

4. dat de Diacon Arris van Vossestijn als daar toe gecommitteert aan Roelof Tijmense zal laten aanzeggen dat hij het capitaal van 100 gl waar van zedert het jaar 1729 geen intressen betaalt zijn met de intressen zal moeten opbrengen en aan de diaconij aflossen.

5. als ook zal de voorschreven Diacon aan Anthonij Lammertse Lagerwij het Capitaal van 175 ten zijnen laste opeissen

Van welke beide commissien hij na de verrigtinge zal gelieven aan den Kerkenraad raport te doen den 17 Maart heeft Gose Blankestijn de voorgemelte somma van 500 gls door zijn zuster Geertruida aan de Diaconij gelegateert in de tegenwoordigheid van de volle kerkenraad betaalt. den 21 Maart de Kerkenraad bij een vergadert zijnde is na aanroepinge van gods naam besloten des Heeren H Avondm. na gewoonte op den eersten Paaschdag te houden en is op die tijd ter huisbezoekinge met den Predicant gecomiteert de oudel. Johannes van Dugteren, waar op de broederen Gode dankende zijn gescheiden. den 23 Maij zijnde hemelvaartsdag De Kerkenraad eenparig v[er]gadert zijnde is na afbiddinge van s Heeren Zegen met algemeen genoegen besloten deze v[er]anderinge in de Kerkenraad te maken. tot ouderlingen in plaats van de afgaande Jacob Agterberg en Gijsbert Roelofse van

51

Velpen v[er]koren Jacobus van Leersum Jan Hendrikse Dunk Tot Diacon in plaats van Arris van Vossestijn afgaande Henricus Bos. Zo dat de Kerkenraad voor dit Jaar zal wezen Gose Hendriksz Blankestijn Johannes van Dugteren Jacobus van Leersum Jan Hendriksz Dunk34 Gerrit Tijmenze Henricus Bosch35 En is den Custos gelast dit den nieuwv[er]korene aantezeggen, die het ook aangenomen hebben den 3 Junij Pinxtermaandag zijnde de op nieuws v[er]korene Broederen in de Kerkenraad in hunne bedieninge bevestigt geworden. den 23 Junij De Kerkenraad in de vrese des Heeren v[er]gadert zijnde is na aanroepinge van Gods naam voor het houden van s Heeren H Avondmaal censura morum gehouden, is verder naukeurig door den Predicant onderzoek gedaan, of op iemand van de leden der gemeinte ten aanzien van het uitwendige iets te berispen ware, dog wierd tot blijdschap daar ontrent alles wel bevonden waar op tot ouderling om huisbezoek tedoen neffens den predikant gecomitteert wierd Johan[nes] van Dugteren Verder zijn bij deze gelegenheid de Formulieren van eenigheid door den Predicant voorgelezen en van Henricus Bos als nieuw aangekomene Diacon ondertekent, waar op de v[er]gadering na zegen wensch aan elkanderen en dankzegginge tot God gescheiden is. den 9 Julij De Kerkenraad eenparig uitgezondert de ouderling Jan Hendrikze Dunk v[er]gadert zijnde zijn na aanroepinge van Gods H Naam de kerkelijke middelen tegen het Pausdom gelezen, waar bij v[er]zogten binnen te staan Nicol. Coollius, Samuel Baronius & Henricus van Uyn repective Predicanten te Houten Renswoude en Driebergen als gecommitteerde van het Classis tot visitatie en alles wel bevonden hebbende zijn hun EE. na wederzeidze zegeningen v[er]trokken en is daar op de v[er]gadering met dankzegg[ing] gescheiden. den 31 August: De Kerkenraad eenparig tot het doen van de Jaarlijkze Diaconij rekeningen v[er]gadert zijnde is bevonden dat de afgegane Diacon Arris van Vossestijn meer ontfangen dan uitgegeven hebbe de so van 471-3-12 welke so aan den regeerende dicon Gerrit Tijmense is ov[er]getelt & bij hem ontfangen geworden Bij deze gelegentheid stelde de Predicant aan de Broederen voor, hoe de Custos meer dan eens hem had komen klagen over de bouvalligheid van zijn woon & schoolhuis, v[er]zoekende, dat dog daar aan het een en ander mogte gerepareert worden Waar op eenparig besloten is de Timmerman het een en ander te laten opnemen en daar van een behoorlijk bestek te maken 34 Achter deze namen staat met een accolade: ‘Ouderlingen’. 35 Achter deze namen staat met een accolade: ‘Diaconen’.

52

den 8 september. De diacon het gemaakte bestek v[er]toont hebbende is bevonden dat die kosten zo exessiev hoog zoude lopen dat de Broederen zwaarigheid hadden om zo veel daar toe uit de dicanie penningen te fourneeren, te meer wijl de Predicant zeide hem geen voorbeelt bewust te zijn van een Dorp dat het schoolhuis uit de arme penningen onderhouden wierd, waarop goedgevonden is bij Provisie nog de reparatie te staken. den 22 september. Na aanroepinge van Gods naam de Kerkenraad v[er]gadert zijnde is voor het houden van ’s Heeren Avondmaal censura morum gehouden en alles in orde bevonden zijnde wierd tot ouderling om de huijsbezoekinge te doen Joh van Dugteren en is daarmee de v[er]gadering Gode dankende gescheiden. den 25 December Is het Avondmaal des Heeren hier bedient geworden door een der Naburen s Nademiddags wegens absentie en ziekte van den Predicant; om welke redenen geen Kerkenraad in die tijd is gehouden Anno 1744 den Februarij stelde de Predicant aan de Kerkenraad wederom voor hoe de Custos dagelijks zijne regtmatige klagten v[er]meerderde over de desolate toestand van zijn huis en dieswegens op het vriendelijkste v[er]zogt dat tog een repareerende hand daar aan mogt geslagen worden is daar op goedgevonden, met de leden van het geregt die binnenkort stonden te v[er]gaderen te spreken, en te v[er]zoeken, of niet de Kerkmeesters mogte gepermitteert worden, de helft uit de Kerke inkomsten tot deze v[er]beteringe en v[er]nieuwinge van het schoolhuis te betalen, ten einde de kosten voor de diaconije draaglijker wierden, dat men verder zoude demonstreeren wat al geld de diaconijie in voorgaande Jaren bijzonder 1695 aan de kerk toen v[er]val van staat & middelen zijnde hadde geschoten en hoe bij gevolg het thans betamelijk was dat de kerk nu in staat zijnde wederom in deze last de diaconie te hulp quam, te meer wijl te diaconie zig anders het uiteste regt gebruikende, zig daar van geheel zoude kunnen ontdoen, wijl er tog geen of ten minste geen bekende voorbeelden zijn daar de kosterij van de arme penningen word onderhouden tot welke demonstratie is gecommitteert de Predicant met de ouderling Gose Blankestijn den 13 Februarij Rapporte de Predicant met zijn medegecommitteerde ouderling, aangaande den uitslag van de gehoudene conferentie bij en met het geregt, dat daar in niet bewilligt was, en hoe bijzonder de secretaris Drothman uit naam van de Heer van Hamestijn hadde geprotesteert, invoege het geregt geen finaal besluit dies aangaande had durven nemen waar op gedelibereert en bij de Kerkenraad v[er]staan is de custos klagende te zeggen, dat hij zig bij de leden van het geregt moest addressen om die tot behulp in zijn zaak te v[er]zoeken den 29 maart Is na aanroepinge van Gods naam censura morum gehouden voor het aanstaande Paas Avondmaal en niets ter bezwaar ingekomen is tot het doen van de huisbezoekinge met den Predicant gecommitteert Gose Blankestijn

53

v[er]scheen bij die gelegentheid Stephentje wed van Willem Teunisse Rijswijk voor de Kerkenraad te kennen gevende hoe zij voornemens was de bomen op haar hofstede onder Darthuisen door den secretaris van Dugteren te laten v[er]kopen, mits de Kerkenraad daar in geliefde te consenteeren waar ontrent bij de Broederen v[er]staan is zulks haar te permitteren dog zo dat zij het geld daar uit komende ter aflegginge of v[er]minderinge van het Cap van 500 in handen van den Diacon stelde, het geen haar aangezegt wierd en van haar ook aangenomen belovende de so van 300 te zullen afleggen, die ontrent van die bomen zoude gemaakt worden zo dat er dan nog 200 in bleef staan waar op de v[er]gadering Gode dankende is gescheiden den 14 Maij hemelvaartsdag De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert en door het gebed in gezegent zijnde wierd door den Predicant voorgestelt, hoe het thans de ordinare tijd was ter v[er]anderinge des Kerkenraads wierd daar op geconcludeert, dat de Kerkenraad voor dit jaar in statu quo zoude blijven wegens de schaarsheid van stof dog dat de Diacon Gerrit Tijmenze zoude afgaan en in deszelfs plaats en nieuwe v[er]koren worden, en is daar op met eenparig goedvinden benoemt tot diacon beroepen geworden Otto de Bruyn molenaar het geen de custos gelast is hem aantezeggen zullende de Kerkenraad voor dit jaar zijn Gose Blankestijn Johan van Dugteren Jacob van Leersum Jan Hendrikse Dunk36 Henricus Bos Otto de Bruyn37 en is daar op de v[er]gadering met dankzegg[ing] gescheiden den 25 Maij Is de voorgenoemde en nieuwberoepen Diacon Otto de Bruyn in zijn dienstwerk bevestigt geworden den Junij Is bij de Kerkenraad eenparig goedgevonden en geaccordeert op het v[er]zoek van het gerugt ter reparatie van de Kosterij te schieten uit de Diaconijkas de so van 300 guldens eens geld, mits dat dan de Diaconij voor altoos van het onderhoud der kosterij ontslagen worde, hetgeen bij het geregt is aangenomen en daar van acte gepasseert en in het secretarijboek geprotocoleert welke deze is. Copie P D uit het Resolutie boek des Gerechts van Doorn Op den 3 Aug 1744 het gerecht extraordinair vergadert zijnde, alzo door den Diacon Henricus Bos en den Kerkenraad van Doorn aan kerkmeesters en het gerecht wierd voorgestelt, omme het kostershuis en school wederom tot lasten van de Kerk te nemen, dat de Diaconie en kerkenraad in den jare 1695. alzo de kerkebeurs in die tijd gansch onvermogen was, onverpligt uit liefde tot hare lasten heeft genomen en daar op is geresolveert dat kerkmeesters hetzelve school en schoolhuis tot hare laste is nemende met goedvinden van schout en schepenen van Doorn en bij den Diacon voornoemd en kerkenraad is toegestaan tot deze reparatie te v[er]eeren eens een so van driehondert guldens, zonder verder eenigzints daar aan te lasten of eenige aanspraak subject te zijn 36 Achter deze namen staat: ‘Ouderl’. 37 Achter deze namen staat: ‘Diaconen’.

54

Aldus geresolveert in den geregthuize op dato als boven en is getekent Adam Duim uit naam des E Kerkenraads P G V Poolsum Jan Teunisz Dorrestijn met x dusdanige merk daarom staat dit is het merk van Coendert Bosman kerkmeesters W V Ginkel, Jacobus v Hoevelock Gijsbert Roelofze Jan Hendr Dunk Arris van Vossestijn onderstaat mij present en is getekent J V Dugteren secret den 5 Julij Is na aanroepinge van Gods naam voor het houden van s Heeren avondmaal censura morum geschiet en geen bezwaar ingekomen zijnde is tot de huisbezoekinge neffens den Predicant gecommitteert Jan Hendrikze Dunk ouderling en is daar op de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden den 7 August. de Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert en door het gebed ingezegent zijnde wierden de kerkelijke middelen gelezen, waar op v[er]zogten binnen te staan de gecommitteerdens van het E Classis van Rheenen en Wijk tot de Kerkvisitatie DD Bathold Biers Johann Davidson, Joh. Menso Respective Predicanten in t Waal Hagestijn & Rheenen en alles wel bevonden hebbende zijn hun EE na uitboezeminge van Broedelijke zegenwenzingen v[er]trokken, en is daar op de Kerkenraad met dankzegginge gescheiden den 27 septemb. De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert zijnde voor het houden van het H Avondmaal wierd, na omvraag aan de Broederen of zij niets ten Laste van iemand wisten door den Predicant voorgestelt hoe Johann Drothman zig zedert eenige tijd aan de v[er]foilijke zonden van dronkenschap hadde schuldig gemaakt en daar door eene grote ergernisse hadde gegeven, en of hij dies wegens niet behoorde voor dit maal van de tafel Gods afteblijven, het geen van de Broederen eenparig goedgekeurt is, met voorgestelde v[er]zoek aan den Predicant om hem zulks in de huisbezoekinge uit naam van de Kerkenr. aantezeggen is gecommitteert tot ouderling Jan Hendrikze Dunk in plaats van Gose Blankestijn door een quaat ben daartoe v[er]hindert wordende en is de v[er]gadering dankende gescheide den 27 August Heeft Gerrit Tijmense afgegane diacon zijn rekeninge gedaan en is bevonden bij hem meer ontfangen dan uitgegeven te zijn 125-12-: welke hij op dato deses aan Henricus Bos in presentie van den Kerkenraad ov[er]stelde den 6 December Is na aanroeping van gods naam Kerkenraad voor het aanstaande avondmaal gehouden en besloten wegens het winterzaizoen geen huisbezoekinge te doen waar op de v[er]gadering met dankzegginge is gescheiden 1745

55

den 4 April de Kerkenraad in de vreze des Heeren onder aanroeping van Gods naam bij elkanderen v[er]gadert zijnde voor het houden van het H Avondmaal, is niets ter bezwaar van iemand ook niets naders van Drothman ingekomen tot de huisbezoek is neffens den Predicant gecommitteert de ouderling Jacobus van Leersum en is de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden den 27 Maij op Hemelvaartsdag de v[er]gadering met het gebed ingezegent zijnde waren alle de Broederen tegenwoordig uitgenomen de ouderling Johann van Dugteren wierd deze v[er]andering in de Kerkenraad gemaakt in plaats van de afgaande Ouderlingen Gose Blankestijn en Johannes van Dugteren op nieuwe v[er]koren Jacobus van Hoevelaak en Gijsbert Roelofze van Velpen en in plaats van den afgaande Diacon Henricus Bos op nieuws v[er]koren Arris van Vossestijn zijnde de meester gelast dit den nieuw v[er]korene uit naam van de Kerkenraad aantezeggen, die het ook alle hebben aangenomen waar op de v[er]gadering met dankzegginge tot God is gescheiden Zullende thans dit lopende jaar dienen Ouderlingen Diaconen Jan Hendrikze Dunck Otto de Bruin Jacobus van Leerzum Arris van Vossestijn Jacobus van Hoevelaak Gijsbert Roelofze van Velpen den 7 Junij zijnde Pinxtermaandag Is de nieuw v[er]korene Kerkenraad na drie proclamatien zonder v[er]hindering gehad te hebben in haar dienstwerk bevestigt geworden den 20 dito Is na aanroepinge van des Heeren naam volgens gewoonte voor het H Avondmaal kerkenraad gehouden en niets ingekomen is de v[er]gadering, na alvorens den ouderling Jacobus van Leersum neffens den Predicant tot het doen van de huisbezoekinge gecommitteert te hebben Gode dankende gescheiden den 7 Julij Is na aanroepinge van Gods H Naam de Kerkenraad v[er]gadert geweest uitgenomen Gijsbert Roelofze van Velpen en Jacobus van Hoevelaak ouderlingen zijn daar op de formulieren van Eenigheid mitsgaders de Kerklijke middelen tegen het Pausdom gelezen en de eerste van Otto de Bruyn diacon ondertekent. 381746. Uijt de naam en van weegen Otto de Bruyn en Arris van Vossesteijn in qualiteijt als Diaconen der kerke van Doorn, sal den geregtsboode Anthonij Kool sig vervoegen bij Johannis Drothman secretaris van Neederlangb en Cooten, en den selven aff vragen off bereyd is, om binnen den tijd van agt dagen na Insinuatie deses, te doen behoolijk Reekeninge bewijs en Reliqua van sodanige ontfang en uijtgave als gemelde secret: Drothman gehad en gedaan heeft wegens seker Huijsjen staande in den Dorpe van Doorn voorn: gecompeteert hebbende aan Geertjen van den Dolder,

38 Een ingelast briefje uit 1746.

56

De voorn Diaconie aan gekoomen weegens het aliementeren van De nagelate kinderen aan deselve Otto Wulfertsz voor een geruijmen tijd hier overleden en Heijltje welke thans nog werkelijk door de Diaconie opgevoed en onderhouden word vraagd hier op Cathegoris antwoort en bij weijgeringe van dien Refuys off delay, protesteert van alle zodanige kosten als den Insinuant in sijn voornoemde qualiteijt 39 verzogten daar op binnen te staan DD Henr van Wijk en Joh. Menso Respective Predicanten te Driebergen en Rheenen D. Chasse als 3e deputat wegens ziekte absent zijnde, welke voornoemde Heeren als gecommitteerden van het Classis ter visitatie alles wel en nagenoegen bevonden hebben uitgenomen dat hun EE oordeelden dat ook hier volgens resolutie een diaconij kist met 3 sleutels behoorde te wezen, het geen de Kerkenraad op zig genomen heeft te zullen laten maken waar op de Heeren na gedane zegenwenzingen welke insgelijk door den Predicant beantwoord zijn, v[er]trokken, en is de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden den 3 October De kerkenraad eenparig in de vreze des Heeren v[er]gadert zijnde is voor de bedieninge van het HoogW. avondmaal censura Morum gehouden en tot de huisbezoekinge met den Predicant gecommitteert Jacobus van Leersum waar op de v[er]gaderinge met dankzegginge is gescheiden den 22 dito Heeft Henricus Bos afgegane Diacon zijne rekening gedaan en is bevonden dat bij den rendant meer ontfangen als uitgegeven was de so van 178-19-8 welke aan Otto de Bruijn is toegetelt. Ook bleek uit deze rekening dat Stephentje van Rijswijk met consent van den kerkenraad hare bomen de so van 300 guldens op dat gevestigde Capitaal van 500 guldens dat de Diaconie in die Hofstede heeft staan had afgelegt, en dat die voornoemde 300 gulden waren betaalt aan den Timmerman in voldoeninge van de beloofde so voor de kosterij volgens het accoord met het geregt daar van gemaakt den 9 Decemb De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert zijnde is censura morum gehouden en niets voorgekomen is ook v[er]staan dat thans wegens het winterzaizoen geen huisbezoekinge zal gedaan worden, waar op de v[er]gadering met dankzegginge is gescheiden. 1746 April De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert zijnde is censura morum gehouden en niets voorgekomen als alleen dat Johannes Drothman zig nog dagelijks aan een zondig wangedrag en v[er]foilijke dronkenschap schuldig maakt, en daarom geoordeelt word hem als nog onder censure te houden, en is tot de huisbezoeking met den Pred. gecommitteert Jan Hendrikse Dunk stelde bij deze gelegenheid de Predicant voor dat wijl de kinderen van Wulphert Otten van Hardeveld en Geertje Hendrikze van Dolder tot last van de Diaconie v[er]vallen waren men ook noodwendig de administratie van dat huisje in dit dorp door Joseph de Jood bewoont hebben & de huur daar van trekken mogt dat de

39 Hier is een twee- tot drietal regels weggevallen.

57

Predicant deswegens met den secretaris Drothman gesproken had, die tot hier toe daar van was Rentmeester geweest, dog dat die weigerde voor den kerkenraad rekeninge, dat ook de voornoemde Joseph meer als eens was aangemaant om de agterstallige huurpenningen, en hem de huur was opgezegt dog dat hij antwoorde met ons niet te doen te hebben, waarom de kerkenraad zig genoodzaakt vind hem door den weg van regten daar uit te zetten, en provisioneel dat huis toetezeggen aan Gerrit Korthouwe, voor de so van 18 guldens s jaarlijks, gelijk daar in voor heen v[er]woont is, en is goedgevonden zig met requeste aan de Ed hove deswegens te addresseeren het welk Luid: Fiat insertio Pro Diaconia Aan den Ed Hove van Utrecht 40Geven ootmoedig te kennen de Diaconen en armbezorgers van Doorn, in qualitijt als alimenteerende het onmondige nagelaten kind van Wulphert Otte van Hardevelt en Geertje Hendrikze van Dolder in leven Echtelieden, dat de gemelde Echtelieden niets anders hebben nagelaten als een klijn daghuurders huisje staande in den dorpe van Doorn, waar van de administratie is waargenomen door Johannes Drothman, dat hetzelve huisje jegenwoordig bewoont werd bij eenen Joseph zijnde een jood jaarlijks voor 18-:- zonder dat daar van een huurcedule of ander contract is gemaakt, dat dezelve jood op aanstaande primo Maij aan de supplianten in hunne qualitijd ten agteren zal zijn twe jaren huur ter so van 36 guldens dat de supplianten wel getragt hebben, de voorschreven huurpenningen te bekomen, edog te v[er]geefs niet tegenstaande v[er]scheide aanmaningen daarom zijn gedaan en voormen de Suppl. ook niet, om iets van dat agter wezen te zullen bekomen, nadien de gemelde Joseph den jood niets in bezit heeft derhalven te inden zijn geworden ter behoorlijke tijd door den geregtsbode van Doorn aan hem Joseph te laten aanzeggen, om met primo Maij aanstaande het gemelde huisje te zullen moeten evacueren en v[er]laten, waar op hij heeft kunnen goedvinden te antwoorden, dat als de Kerkenraad mij kunnen aantonen dat de secretaris het haar heeft ov[er]gegeven voor de twaalf nagten, dan zal ik daar gewillig uittrekken maar anders niet als consteert ex annexis, ende dewijl de suppll. belast zijn met het onderhoud van de voornoemde onmondige het ook redelijk is, dat het wijnige inkomen van dezelve bij de supplianten werden genoten, waar bij ook komt dat de supplianten bedugt zijn, dat gemelde Joseph het huisje niet zal willen evacueeren en v[er]laten en de suppl. hetselve bereids aan een ander hebben v[er]huurt zo keeren de suppl zig tot UEd Mo ootmoedig v[er]zoekende Authorisatie op de geregtsbode van Doorn om gemelde Joseph de Jood, ingevalle hij op primo Maij aanstaande het voornoemde huisje niet mogt willen evacueeren en v[er]laten de facto met sijn meubeltjes en bij hebbende familie daar uittezetten die doende etc. W V Dam den 1 Maij Rapporteerde de Predicant en Diaconen aan den Kerkenraad, hoe zij deze insinuatie door den geregtsbode aan Joseph hadden laten doen, die daar op met zijn familie en

40 In margine staat het antwoord van het Hof: ‘Thof ten Pericule van de supplianten ordonneert Joseph den Jood om de huizinge in dezen gemeld binnen den tijd van 3 dagen na insinuatie met zijn familie en meubelen te ontruimen en v[er]laten, op poene van na Capl van dien tijd de facto daar uit te werden gezet door den geregsbode van Doorn, die daar toe geauthoriseert word bij dezen Utrecht den 26 april 1746 Hvd Water’. Onder aan de pagina staat: ‘fiat ten pericule na insinuatie om het binnen 3 dagen te v[er]laten’.

58

goed hetzelve huisje had v[er]laten, zo dat het nu door Gerrit Korthouwer en familie zoude worden betrokken den 19 dito De Kerkenraad op Hemelvaatsdag in de vrese des Heeren v[er]gadert zijnde wierd de Kerkenraad op deze wijze met algemeen genoegen v[er]andert in plaats van de afgaande Oudelingen Jan Hendrikze Dunk en Jacobus van Leersum op nieuws v[er]koren Gerrit Tijmenze en Anthonij Kool junior en in plaats van den afgaande Diacon Otto de Bruijn v[er]koren Jan Jochemze Quint zijnde de meester gelast dit den nieuw v[er]korenen Leden aantezeggen, die het ook alle hebben aangenomen, en is de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden: zullende thans dit lopende jaar dienen Ouderlingen Diaconen Jacobus van Hoevelok Arris v Vossestijn Gijsbert Roel: van Velpen Jan Jochemze Quint Gerrit Tijmenze Anthonij Kool den 30 dito Zijn de nieuwv[er]korene leden na 3 voorgaande Proclamatien in t openbaar bevestigt den 19 Junij De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert is voor de bedieninge van het H A censura morum gehouden, en niets buiten de aanhoudende dronkenschap van Joh. Drothman voorgekomen, die door den Predicant in de huisbezoekinge zal v[er]maant worden de huisbezoek zal geschieden met Gerrit Tîjmenze en is de v[er]gadering met dankzegging gescheiden den 5 Julij art 1 De kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert & met gebed ingezegent, zijn binnen gekomen DD Visitatores Class: en hebben na gedane visitatie alles wel bevonden, en zijn na zegenbede v[er]trokken art 2 zijn ook de middelen tegen het Pausdom gelezen art 3 ook hebben Gerrit Tijmense en Jan Jochemse Quint de formulieren van eenigheid ondertekent art 4 bij deze gelegenheid maakt de Predicant ook uit naam van den Custos bekent, hoe Johannes Drothman zig voor wijnig dagen niet ontzien had, om na alvorens op het allergruwelijkste den Predicant, Kerkenraad en kerk v[er]vloekt te hebben met eene zware steen s avonds door de glazen van den Custos heene te wepen, zo dat het wijnig scheelde, of het had een der kinderen getroffen, die daardoor in het grootste gevaar des levens is geweest, waarom nodig geoordeelt is deswegens hem bij den Procureur Generaal aanteklagen en daar over ecclatante satisfactie te eischen zijnde daar toe de Predicant met den Diacon Vossestijn gecommitteert Hier op is de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden

59

den 17 dito Rapporteerde de Predicant en Diacon, hoe zij ingevolge van de resolutie zig te Utrecht bij den Proc Gen Harskamp hadden geaddresseert, en het gehoudene gedrag van Drothman bekent gemaakt, die beloofde daar op ordre te stellen, gelijk ook geschiet is, want door een brief van den Griffier Wachtendorf is de Predicant en Custos gelast op den 8 Julij voor den Ed Hove te v[er]schijnen, op dat Drothman aldaar zoude excuus vragen over het beledigde, gelijk ook geschied is en uit dit volgende extract blijken kan: Pro patria Extract uit de Crimineele Registers s Hoofs v Utrecht Zijn voor den Raadsheer van den Engh in de vertrekkamer van den Hove gecompareerd den Predicant Poolsum en Custos Methorst te Doorn neffens John Drothman secretaris van Coten, en heeft hij Drothman, na dat voorschreve doleantie van den Procureur Generaal hem is voorgelezen v[er]klaart zijn leetwezen over zijn begane mishandelingen, en wangedrag, mitsgaders den voornoemde Predicant en Custos excuus gevraagt en aangenomen de schade, die aan de huizinge van den Custos door het inwerpen van een steen toegebracht te zullen refundeeren, waarop de begane injure door den Predicant en Custof hem is v[er]geven. En is wijders den gemelde Drothman door den Raadsheer van den Engh uit naam van het hof wel ernstig aangezegt dit zig voor diergelijke en andere onordentlijkheden zal hebben te wagten op poene van nadere dispositie Eodem die in collegio van den Raden Rapporteerde de Heer van den Eng dat zijn Ed ingevolge en ter voldoeninge van den Hove den Perzoon van Johan Drothman in de v[er]trekkamer van den Hove had ontboden, hem de doleantie door den Proc Gener. gedaan had voorgehouden, die daar over zijn leerwezen had getoont, en excuus v[er]zogt, mitsgaders den Pred. en Custos aldaar present behorelijke satisfactie wegens de begane injuren tegens haar uitgesproken gegeven en voorts op de aan hem gedane reprimande had aangenomen zig in het v[er]volg voor onordentlijkheden te wagten, ende schade bij hem aan het Custos huis toegebragt te zullen betalen voor welke gedane moeite in dezen welgem Heer van den Engh is bedankt. Accordt met voors resolutie bij mij Griffier EVWachtendorff Den 23 septemb. De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert is censura morum gehouden, en niets nieuws voorgekomen zal de huisbezoekinge geschieden door den predicant met den ouderling Kool en is de v[er]gadering met dankzegging gescheiden Den 11 October Heeft de afgegane Diacon Otto de Bruyn zijn jaarlijkze rekeninge in de tegenwoordigheid des Kkenraads gedaan, en is bij slot van Rekening bevonden dat meer ontfangen als uitgegeven was de so van 101-10-10 dewelke aan Arris van Vossestijn zijn ov[er]gestelt geworden Den 18 Decemb. De kerkenraad eenparig vergadert is voor het houden van s Heeren Avondmaal censura morum gehouden en niets voorgekomen, is ook besloten dit maal geen huisbezoekinge te doen, Edog den Predicant v[er]zogt niet alleen meergemelde Joh. Drothman ernstig te waarschuwen, en over zijn wangedrag te bestraffen, maar ook

60

deszelfs huisvr. wegens hare nalatigheid in het waarnemen van den openbare godsdienst te onderhouden Hier op de v[er]gadering met dankzegginge geeindigd 1747 den 26 Maart De kekenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert zijnde is censura morum gehouden en niets voorgekomen is tot de huisbezoek met den Predicant benoemt Gijsb van Velpen en zo is deze vergadering met dankzegginge geeindigt den 7 Maij op hemelvaartsdag De kekenraad met den gebede ingezegent is men overeengekomen dat op nieuws tot leden zouden v[er]koren worden in plaats van Jacobus v Hoevelock en Gijsbert Roelofse van Velpen Oudelingen Jan Hendrikse Dunk en Jacobus van Leersum en in plaats van den afgaande Diacon Arris van Vossestijn op nieuws v[er]koren Otto de Bruijn en is de Custos gelast dit hun aantezeggen, die het ook hebben aangenomen Waarop de v[er]gadering met dankzegg in geschieden den 22 dito zijn de opnieuws v[er]korene leden in hunne diensten bevestigt den 25 Junij de kekenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert is censura morum gehouden en tot de huisbezoekinge gecommitteert Jacobus van Leersum. Hierop is de v[er]gaderinge met dankzegginge gescheiden den 5 Julij De Kerkenraad extraordinair v[er]gadert stonden binnen de gedeputeerden van de Classis ter visitatie, deze alles na genoegen bevonden hebbende zijn met zegenbede v[er]trokken en is de v[er]gaderinge met dankzegginge gescheiden den 14 septemb Heer Arris van Vossestijn afgegane Diacon zijn rekeninge gedaan en is bevonden meer ontfangen als uitgegeven te hebben 50-10-8 dewelke aan Jan Quint zijn toegetelt. den 24 dito De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert is censura morum voor het avondm. gehouden en besloten ditmaal geen huisbezoekinge te doen hier op is de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden. den 17 decemb. De Kerkenraad eenparig v[er]gadert voor de bediening van het H A is niets voorgekomen en zo de Predicant huisbezoekinge doed zal Jan Hendr. Dunk met hem omgaan. Hier op is de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden.

61

41Conditie en voorwaerde waar na Rijk Gerritsz Haarman en Wilmijntie Langeraer Echtelieden ter eenre, en Jan Jochemsz Quint & Otto de Bruijn althans diacone tot doorn ter andere seijde over een gekomen en gecontracteert zijn Als dat Rijk Gerritsen sijn voorn vrouw malkanderen institueren den een den andere Langstlevende in de volle nalatenschap van het geene sij te samen besitten en na het overleijden van de Langstlevende deselve nalatenschap sal komen aan de diaconie armen van Doorn, gevende de armmeesters in der tijdt van de kerk voorn: de macht van de selve Boedel Als dan te aanvaarden, alsmede het doode Lichaem van de langst levende te laten begraven mids aan de dragers en mede gangers een ton bier te geven. Alsmede dat de langstlevende geen intrest sal betalen van een somme van f 92:10:- die de diaconie armen van doorn in het Huijsie ’t welk Rijk Gerritsz en zijne vrouw voorn: is toebehorende en bij haar werd bewoont, is hebbende. dat de langstlevende volkomen meester sal sijn, sijn ofte haar leven lang over t selve Huijsie, en niemant bij hun met ter woon sal behoeve intenemen als met hun volkomen goedvinden aldus sonder arg gedaan op de 14. feb: 1748 en is getekent Jan Jochemsz Quint, met + dusdanig een merk daarom staat dit is het merk van Otto de Bruijn onder staat, mij present en is getekent J:V:Dugteren secre 1748 April De kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert is censura morum voor de bedieninge van het H Avondm gehouden en niets voorgekomen, waarop tot de huisbezoekinge met den Predicant gecommitteert is Anthonij Kool Bij deze gelegenheid stelde de Predicant voor, dat Johannes Drothman hem aangesproken en v[er]zogt had, om voor hem en zijn huisvr. eene litmaats attestatie te mogen hebben, dat de Predicant hem had geantwoord zulks in de Kerkenraad te moeten brengen, dog wat zijn p[er]zoon betrof voor zig zelve veel zwarigheid maakte in het uitleveren van de v[er]zogte attestatien waarom bij deze gelegenheid de Predicant den kerkenraad advies vraagt hoe te handelen in dit stuk En is daar op geoordeelt, dat men Johannes Drothman voor als nog geen attestatie kon geven, en wat zijn huisvr. betreft dat men die eene eenigzints geclausuleerde attestatie na gemoede maar kon en v[er]mogt te geven in dezer voegen: De kerkenraad te Doorn ter requesitie van Anna Elizabeth Brand huisvr van Johannes Drothman attesteert bij dezen, dat zij als litmaat van de ware hervormde godsdienst bij ons bekent staande gezond in het gelove is zo veel wij weten, en ten aanzien van haren wandel zonder openbare en bij ons bekende aanstoot geweest, behalven dat zij gedurende de laatste tijd van haar v[er]blijf alhier veelmalen de openbare genademiddelen v[er]zuimt heeft, waar over zij vriendelijk v[er]maant zijnde zig met de bezoekinge aan een van hare kinderen en de oppassinge deswegens ontrent hetzelve v[er]eist heeft v[er]ontschuldigt, In welke beleidenis de kerkenraad berustende mij v[er]zogt heeft haar een attestatie te geven, zo en in die voegen als deze is, met v[er]zoek aan de E Broeder en opziender der gemeinte J:C: te Coten de voorgemelde perzoon als Litmaat over en in zijne Kkelijke discipline aantenemen Q T. Nomine sijnedrii

41 Dit briefje is tussengelast.

62

P G V Poolsum Pred. Dit concept door den predicant opgestelt behaagde allen den Broederen zeer wel, en is besloten dat als zij nader aanzoek deed bij den Predicant haar zulk een getuigschrift zoude worden gegeven hier op is de v[er]gadering met dankzegg geeindigt. den 19 Maij hemelvaartsdag De Kerkenraad in des Heeren vreze v[er]gadert is overeengekomen, dat de Kerkenraad op deze wijze verandert worden tot Ouderlingen in plaats van Anthonij Kool en Gerrit Tijmenze v[er]koren Jan Aartze van Leersum en Gose Blankestijn tot Diacon in plaats van Jan Quint Coendert Bosman en is de Custos gelast haar aantezeggen die het ook hebben aangenomen zullende dit jaar dienen Ouderlingen Diaconen Jan Hendrikze Dunk Otto de Bruijn Jacobus van Leersum Coendert Bosman Jan Aartze van Leersum Gose Blankestijn En is de vergadering met dankzegginge gescheiden den 3 Junij zijn de nieuwe Leden in de dienst bevestigt den 30 dito De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gaderd en is censura morum voor het avondmaal gehouden en is tot de huisbezoekinge gecommitteert nevens den pred. Gose Blankestijn Hier op is de v[er]gadering met dankzegg gescheiden den 18 Julij De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert verzochten binnen te staan DD Henricus van Wijk en Fanc Will. van Oosterzee Respective Predicanten te Driebergen en Leersum als gedeputeerden van de Classis om na den toestand der gemeinte te v[er]nemen dewelke alles na genoegen bevonden hebbende zijn met zegenbede v[er]trokken en zijn daar op nog de kkelijke middelen tegen het Pausdom gelezen En is hier op met dankzegginge de v[er]gaderinge gescheiden den 20 August Heeft Jan Quint als afgegane Diacon zijne rekeninge gedaan, en bij slot bevonden dat meer ontfangen als uitgegeven had so 128-1-8 welke aan Otto de Bruijn zijn toegetelt geworden October Is wegens de ziekte van den Predicant voor het H Avondmaal geen kerkenraad gehouden, nog huisbezoekinge gedaan den 15 Decemb De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert is voor het Avondmaal Censura Morum gehouden en tot de huisbezoekinge gecommitteert Gosen Blankestijn, en is de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden

63

42 Copije Pro Deo Aan de Ed: Hove van Utrecht Geeft seer ootmoedelijk te kennen Pieter Jansz dat den supplnt veele Jaaren agter den anderen heeft gewoont onder den geregte van maasbergen tot den Jare 1741 als wanneer hij naar elders is vertrocken hebbende schout en geregte van maarn en maasbergen op sijn versoek aan hem gegeeven een behoorlijke acte van indemniteit voor de gevreesde armoede, dat den supplnt alsnu wederom onder maarn woonagtig is, sijnde doodarm, en buijten staat om iets te kunnen verdiene, hebbende bereijkt den ouderdom van ontrent agt en tagtig Jaaren, dat den supplnt dus sigh genootsaekt heeft gevonden te addresseeren aan de armmeesters van Doorn, dewelke verpligt sijn de armen van Maarn en maasbergen te alimenteeren, als onder Doorn kerkelijk behoorende, sijnde t selve ook alsoo bij deesen Ed: Hove bereijds verstaan, sijnen nood te kennen gegeven, en ootmoedig versogt eenig onderhoud te mogen genieten dan hebben deselve konnen goedvinden den supplnt sulx te weijgeren, dat den supplnt alsoo afgeweesen sijnde, honger en gebrek lijd, van armoede soude moeten vergaan, het welk tot nog toe in deese prove ongehoord is, waaromme den supplnt sig keerd tot deesen Ed: hove, seer ootmoedel: versoekende Ued: Mog: appnt, waarbij de armmeesteren van Doorn indertijd werden geordonneert aan den supplnt ider week off maand soo veel uijt te reijke als Ued. Mog: sullen oordeelen tot des supplnts onderhoud nodig te zijn. ’t welk doende etc. en was onderteekent G Lagerweij 1749 1749 10 Maart De Kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert is voor de bedieninge van het H A censura morum gehouden en niets voorgekoomen tot de huisbezoekinge gecommitteert Jacobus van Leersum. Bij deze gelegenheid gav Coendert Bosman dit volgende geschrift over het welk hem door den Pander Sam te Utrecht was ter hand gestelt luidende van woord tot woord43 en om dat sij sig beroepen op zekere ordre van het hof in voorgaande jaren gegeven, om de Marenze en Maasbergse armen te alimenteeren, zal ik deze hier woordelijk inlassen. Pro Diaconia Extract Lagerweij en Van Dam Procureurs schout en Geregte van Maren en Maarsbergen Requiranten de Diaconia van Doorn gerequireerden Algezien het Hof v[er]staat, dat bij Provisie de gereformeerde armen van Maren en Maarsbergen aldaar geboren, beneffens de armen van Doorn, zo van haare beurs zal komen toeterijken, zullen worden onderhouden, en die te kort komende dezelve armen bij het geregt van Maren en Maarsbergen zullen moeten worden gealimenteert Utrecht den 24 7ber 1740 Geext uit het Register van algezien ter Griffie s hoofs Provinciaal van Utrecht

42 Tussengevoegde pagina. 43 Hier volgt weer dezelfde brief van Pieter Jansz uit Maarn. Op de omslag van de brief staat: çopia voor de jegenwoordige armmeesters van doorn moeten compareren op saeterdag die wesen sal den 19e april 1749 des voornoens ten tien uren op de vertreckamer van den Ed: Hove van Utregt voor de Heer Raets Heer de jong als commissaris’.

64

berustende, en voor zo veel dit geextraheerde aangaat daar mede bevonden te accorderen bij mij griffier s hoofs voorschr

WVDWater Hier op is besloten dat de Diaconen Otto de Bruijn en Coendert Bosman op die tijd na het hof zullen gaan, en uit naam des Kerkenraads de gesteltheid van Maren en Maarsbergen int gemeen & van die man Pieter Jansz in t bijzonder mondelijk zullen openleggen het geen aangenomen is Hier op is de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden den 20 April Rapporteerde de Diaconen, dat het Hof v[er]staan had dat Peter Jansz bij ons zoude gealimenteert worden, zo dat men zal omzien om hem met de minste kosten ergens te besteden den 16 Maij Op hemelvaartsdag de kerkenraad in de vreze des Heeren bijeen v[er]gadert stelde de Predicant voor hoe dit de ordinaire dag was op welke men de kerkenraad veranderde, die toen ook tot algemeen genoegen op deze wijse v[er]andert wierd, dat in plaats van de afgaande Ouderling Jan Hendrikze Dunk en Jacobus van Leersum opnieuws v[er]koren wierden Gijsbert Roelofse van Velpen en Huig Hamersveld in plaats van den afgaande Diacon Otto de Bruijn op nieuws v[er]koren Gerrit Huijbertse zijnde de koster gelast dit aantezeggen, en hebben de voornoemde het alle aangenomen Bij deze gelegenheid maakten de Diaconen bekent hoe stephentje van Rijswijk de resteerende 200 guldens van het gevestigde Cap in hare hofstede onder Darthuisen met de v[er]schenen intressen had opgebragt v[er]zoekende nu dat sij behalven de gegevene Quitantie haar plegt brief gequiteert weer om mag hebben, hetgeen de Predicant heeft aangenomen haar te brengen zullende nu dit jaar dienen Ouderlingen Diaconen Jan Aartze van Leersum Coendert Bosman Gose Blankestijn Gerrit Huijbertze Gijs. Roel. v. Velpen Huig Hamersveld En is hier op de v[er]gadering met dankzegginge gescheiden den 26 dito zijn de verkorene Leden in hare respective diensten bevestigt den 22 Junij De kerkenraad voor het houden van des Heeren Avondm. in de vrese des Heeren v[er]gaders is niets voorgekomen en tot de huisbezoekinge met den Predicant gecommitteert Gose Blankestijn En is hier op de v[er]gadering met dankzegg gescheiden den 8 Julij De kerkenraad extraordinair v[er]gadert hebben de Predicanten Barovius en van Poolsum als deputati Classis visitatie gedaan en alles na genoegen bevonden hebbende zijn met zegenbede wedergekeert waarop de v[er]gadering met dankzegg besloten is

65

den 18 septemb. Heeft Otto de Bruijn afgegane Diacon sijne rekening gedaan en is bij slot bevonden dat hij meer ontfangen als uitgegeven had f 406-12-4 welke so aan Coendert Bosman is toegetelt, hebbende de Predicant aangenomen bij occasie dat geld op de beste wijze uittezetten. den 5 October De kerkenraad in de vreze des Heeren v[er]gadert is voor het H A censura Morum gehouden, en niets voorgekomen tot de huisbezoekinge gecommitteert Jan Aartse v Leersum hier op is de vergaderinge met dankzegginge gescheiden den 21 December De Kerkenraad voor het houden van des Heeren Avondmaal in des Heeren vreze bij een v[er]gadert is niets voorgekomen, en zal wegens het winterzaisoen geen huisbezoekinge geschieden Hiermede is de v[er]gaderinge gode dankende gescheiden 1750 den 22 Maart De kerkenraad in de vrese des Heeren ordinair vergadert zijnde is censura morum gehouden, en niets voorgekomen tot de huisbezoekinge voor Paxchen is neffens den Predicant gecommitteert Huig Hamersveld den 7 Maij Zijnde hemelvaartsdag de ordinaire tijd van de veranderinge des E Kerkenraads is dezelve in de vreze des Heeren v[er]gadert geweest en met eenparig goedvinden verkoren in plaats van de afgaande ouderlingen Jan Aartse van Leersum en Gose Blankestijn op nieuws Gerrit Tijmenze en Arris van Vossestijn in plaats van den afgaande Diacon Coendert Bosman, op nieuws Jan Quint zullende nu dit jaar dienen Ouderlingen Diaconen Gijsbert Roelofse van Velpen Gerrit Huijbertse Huig Hamersveld Jan Quint Gerrit Tijmenz Arris van Vossestijn En is de koster gelast dit aan de nieuw v[er]korenen leden te gaan aanzeggen, die het zelve hebben aangenomen Hier op is de v[er]gaderin met dankzegg: gesloten 44ik ondergeschreven Gerrit Lodder bekenne ontfangen te hebben uijt handen van mijn zoon Cornelis Lodder de somme van hondert en vijftig gulden tot betaling van de Reparatie ofte verniewing van mijn wooningtie en bij aldien ik niet in staat sij, de voors: penn: aan hem te Restituere sal bij mijn afsterven t Recht op t voors: wooningtie behoude sonder dat mijn anderen kinderen daar iets tegen sullen inleggen uijtgesondert dat bij die gelegentheit mijn jongste dogter Elbertie t voorregt sal hebben daar in te blijven woonen sonder enige Pacht ofte intrest daar voor te betalen Actum doorn 25 Juni 1750. dit is + het merk van Gerrit Lodder

44 Ingelast briefje.

66

mij Present J:V:Dugteren secretaria doorn Maij Zijnde Pinxtermaandag wierden de nieuw v[er]koren leden tot den E Kerkenraad in hare respective diensten bevestigt Junij De Kerkenraad in des Heeren vreze vergadert zijnde is censura morum gehouden en niets voorgekomen de Predicant maakte bekent, dat het hem ditmaal ondoenlijk was huisbezoekinge te doen. Hier op is de vergadering met dankzegginge tot god gescheiden. Den 4 Julij De Kerkenraad extraordinair vergadert zijnde verzogten binnen te staan DD Deputati Classis Rhenovicanae Franciscus van Meteren Joh Ferdinand van Daverveld en Hubertus Zaunslifer welke na zegenwenschingen van wederzeide uitgesproken na den toestand onzer kerke en gemeinte onderzogten, en alles na genoegen bevonden hebbende zijn voornoemde Heeren vertrokken bij deze gelegenheid zijn de kerkelijke middelen tegen het Pausdom gelezen als mede de Formulieren van eenigeheid ondertekent En is de vergadering met dankzegginge gescheiden Den 4 October Is de Kerkenraad na gewoonte voor het houden van des Heeren H Avondmaal in gods vreze vergadert en niets voorgekomen tot de huisvisitatie gecommitteert neffens den Predicant Gerrit Tijmenz Den 13 dito Heeft Coendert Bosman zijn Diaconie rekening gedaan en is bij slot bevonden meer ontfangen als uitgegeven te hebben de so van 472-19-12 welke aan Gerrit Huijbertze zijn toegetelt. en is besloten een deel van die voornoemde so te beleggen, waar toe de Predicant zeide, dat zig binnen kort gelegenheid zoude opdoen Den 26 Novemb De kerkenraad extraordinair geconvoceert zijnde gav de Predicant te kennen, dat hem voor 2 a 3 dagen een Copie van zeker requeste door den schout van Maren en Maarsbergen aan hun Ed Mog gepresenteert was ter hand gestelt door den bode van voornoemde geregte waar op hun Ed Mog berigt van den kerkenraad eiste Het Request luid woordelijk: Copie Aan de Ed Mog Heeren Gedeputeerden staten s lands van Utrecht Geevt zeer ootmoedig te kennen C: Schults schout en Gadermeester van Maren en Maarsbergen dat ofschoon de gereformeerde Ledematen, en opgezetenen van des suppliants geregten, absoluut resorteerende, en zedert immemoriale tijden altoos gehoort hebben, onder de gemeinte en kerk van Doorn, en ook om die reden, door den Predicant en kerkenraad van Doorn in der tijd een a tweemaal des jaars bij de Ledematen in des suppliant geregte huisbezoekinge is gedaan, met uitnodiging tot des Heeren H tafel, nogtans den tegenwoordige Predicant en kerkenraad van Doorn,

67

zedert eenige jaren des suppliants gereformeerde opgezetenen, als ten eenemale hebben afgesneden, en bij dezelve geen huisbezoekinge ter wereldgedaan, dat hij suppliant ruim den tijd van 3 jaren bereids heeft geijvert, en meenigvuldigmaal bij den voornoemde Predicant, en ook op den 17 Aug laatsleden bij den Kerkenraad heeft geinsteert, ten einde die huisbezoekingen mogten hervat, en de ledematen in den waren godsdienst opgewekt en dus de Roomsgezinden de verdere occasie benomen, om hun gebruik van dit verzuim te maken, dat dezelve Predicant zig niet onwillig betuigde, maar dat de kerkenraad daar tegens streefde, op praetext, dat sij vreesde, dat tot last en onderhoud van de diaconie van Doorn eenige opgezetenen van Maren en Maarsbergen mogten komen, daar nogtans bij een speciaal appoinctement, van UEd Mog hof Provinciaal bereids is gedecideert, en verstaan, dat de Diaconie van Doorn verpligt is de gereformeerde armen van Maren en Maarsbergen te onderhouden, zo wel als die van Doorn, dat de supplnt hun boven dien verzekert heeft, dat daar ontrent geen vreze was, als werdende in deszelfs geregten geene personen met er woon geadmitteert, dan die met eene behoorlijke acte van indemnitijt zijn voorzien, behalven dat zo er de vreze al in der daad was, daarom nogtans de meergemelte Predicant en kerkenraad de gereformeerde personen onder Maren en Maarsbergen wonende, niet zoude mogen afsnijden, abandenneeren en dus haarlieden als verlorene schapen doen dwalen, want dat het verderflijke gevolg daar van voor god, UEd Mog, en de wereld onverantwoordelijk zij, nademaal bereids eenige van die menschen tot het Pausdom zijn overgegaan, en zo hier in niet voorzien word, veelligt door veele anderen zal gevolgt worden, omme alle welke redenen de supplnt van sijn pligt heeft geagt deze zaak aan UEd Mog te moeten voordragen, met ootmoedige bede, dat UEd Mog dezelve in attentie gelieve te nemen, en voorts deswegens zodanige ordre te stellen, als UEd Mog zullen oordeelen te behooren dit doende etc en was ondertekent A V Goudoever In mergine stond berigt van den Kerkenraad van Doorn te Utrecht den 17. November 1750

ter ordonnantie van de Gedeputeerden der Ed Mog Heeren Staten s’lands van Utrecht en was ondertekent

Milan Visconti Na het voorlezen van dit Request onderrigte de Predicant alle de Leden des Kerkenraads, hoe men nu ingevolge van dit appoinctement van hun Ed Mog verpligt wierd, een omstandig berigt van de zaken in v[er]schit te geven, en dat nodig was in een brede deductie de gesteltheid van Maren en Maarsbergen aan hun Ed Mog te moeten voordragen, waartoe men dan op eige koste deze of die advocaat konde amploijeeren ten ware de Predicant zo goed wilde wezen dit zelfs optestellen, als zijnde hem de zaken best bewust, waar toe hij van den gansche kerkenraad zeer vriendelijk verzogt wierd, het geen hij des wegens ook op zig nam, belovende zodanig een berigt na waarheid te willen opstellen waar in de gehele kerkenraad volkomen genoegen zoude nemen, dog dat zulks wel nog na Nieuwjaar zoude lopen, wijl hij thans zo geoccupeert was, en ook de schout van Maren na den Haag was v[er]trokken, en aldaar met sijn Heere wel eenige maanden zoude vertoeven, zo dat er tog voor zijn retour niets in gedaan zoude worden Voor welke gedienstigheid de kerkenraad de Predicant hertelijk bedankte, en hem de zaak op het ernstigste aanbevool. En hier mede is deze vergadering behorelijk gescheiden.

68

Den 20 December De kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert en met den gebede ingezegent is na gewoonte voor het houden van het H Avondmaal censura morum geschiet, en niets ter bezwaar ingekomen is ook geresolveert ditmaal wegens het winterzaizoen geen huisvisitatie te doen. art 2 Predicant en Kerkenraad oordeelt dat men van de 4 obligatien die de Diaconie op deze Provincie heeft de Folio en Nummers etc behoorde aantekenen om ingeval dezelve eens onverhoopt mogten v[er]mist worden, eenigsints te kunnen te regt raken. Een geconverteerde lijf in losrenten obligatie van 500 gl genegotieert ten lijve van Egbertje Kannegieters doen oud 30 jaren moeder Teuntje van der Linden En nadehand geconverteert in losrenten ten behove van Isaac van Bronkhorst Eenedeel fol 3021 boven aan No 157 rendeert jaarlijks den 3. Novemb. 13 gulden 15 st Een dito van 500 gl genegotieert ten lijve van Willem van Geijn doen oud 10 jaren en Moeder Goudje Marray en geconverteert op de Heer Jacob Marray anderdeel fol 1384 No 163 rendeert jaarlijks den 14 April 13 gulden 15 stuvers Een obligatie beleid bij Jan Aarts ten behoeve van de Diaconie van Doorn van 400 guldens Capitaal rendeert s jaarlijks den 26 october 11 gulden fol 753 Een obligatie van 400 Capitaal beleid bij Elis Jansen voor de Diaconie van Doorn fol 820 rendeert sjaarlijks den 1 Junij 11 guldens. art 3 Stelde de Predicant voor of niet best was, dat men het Capitaal van 175 gl. ten laste van Anthonij Lammertze Lagerweij of deszelfs weduwe op eiste om het selve dan met een gedeelte van de in cas zijnde so uitezetten, hetgeen de Kerkenraad eenparig goedvind, en is de Custos gelast haar dit aantezeggen Hier op is de vergadering met dankzegginge gescheiden MDCCLI den 3 Januarij de Predicant maakte aan den kerkenraad bekent dat op nieuwjaarsdag zig bij hem had vervoegt iemand uit naam van de weduwe Anthonij Lammertze Lagerwij zijnde de broer van haar, die in plaats van zig gewillig toonde het opgeeiste Capitaal van 175 gl optebrengen veele agteruitwegen zogt, en ingewikkelt wel de gehele schuld scheen te willen ontkennen, voorgevende dat zo zijn zuster al iets daar van opbragt, egter niet de gehele so zoude voldoen, dat indien men zig met 100 guldens wilde contenteeren, dat men dan zien zoude, zig schijnende te v[er]beelden, dat de kerkenraad daar van geen bewijs nog vastigheid bezat, hierom de Predicant met veel naukeurigheid alle de Papiere in de kist doorgezogt hebbende ten laatste na genoegen een plegtbrief daar van te Woudenberg gepasseert gevonden heeft, die hij nu aan den kerkenraad mededeelde met dit praeadvies dat men nu zonder uitstelt of conniventie door den geregtsbode van Woudenberg het voornoemde Capitaal met de intressen zoude laten opzeggen, hetgeen de volle kerkenraad eenparig goedkeurde, waarop de Predicant aannam zulks bij occasie de voornoemde bode te doen weten. Op den 7 Maart

69

De kerkenraad extraordinair vergadert zijnde Communiceerde de Predicant het berigt den 26 November bij hem aangenomen op te stellen aan de leden des Kerkenraads mede, hetzelve is van dezen inhoud en luid: Pro Ecclesia Ed. Mog: Heeren Voor berigt op den Reqst bij C. Schults schout en Gadermeester van Maren en Maarsbergen van dato 17. November 1750 aan de Ed. Mog. Heeren Gedeputeerden Staten slands van Utrecht gepresenteert, zeggen daar tegens de tegenwoordige Predicant en kerkenraad van Doorn Eerstelijk betreffende de situatie van Maren en Maarsbergen, dat het nu bestaat uit twe onderscheidene buurschappen, die zig over en berg zeer ver uitstrekken, tot op een half uur nabij Scherpenzeel, en dus voorbij Woudenberg dat dien volgens een grootgedeelte van de gereformeerde huisgezinnen die te Maren 12 en Maarsbergen circum 16 uitmaken behalven nog wel 7 a 8, die in de schuren, door den Heere van Maren en Maarsbergen, daar toe opgetimmert wonen, gemeenlijk te Woudenberg in de kerk gaan, en aldaar gewoon zijn, die gemijnte en Diaconie met hare aalmoesen onderstand te doen, en dat zelfs NB de voornaamste en Principaalste huijslieden aan die lage zeide bij Woudenberg wonende, zelden of nooit hier in de kerk komen, daar komt bij, dat ook zelfs die gereformeerden ledematen te Woudenberg voormaals, en nu nog wel ten avondmaal gaan, zijnde ook te Woudenberg een groot deel van kinderen uit dat geregte door den H Doop de kerke gods ingelijft45, hetgeen bijgevolg tot een klaar bewijs moet dienen, dat Maren en Maarsbergen absoluut niet geheel onder Doorn kan behoren, alzo anderzints het bovengemelde tegen alle hllijkheid en kerkelijke wetten strijden zoude, welke ons wel duidelijk zeggen, dat geen Predicant van een gemijnte de sacramenten aan leden van een naburige en aangrenzende gemijnte moge bedienen, zonder toestemminge en conventie van dien Predicant en kerkenraad waar onder zij behoren, hetgeen hier zo veel ons bewust is nooit plaats gehad heeft Bijzonder dient ook nu ter beantwoording van de Positien in den voorschreve Requeste v[er]melt dat het uit het bovengemelde niet duister kan afgenomen werden, dat des Suppliant geregte niet absoluut kan resorteeren en zedert immemoriale tijden altoos gehoort hebbe onder de gemijnte en kerk van Doorn, en om de onwaarschijnlijkheid hier van nog te meer aantedringen, dienen deze twe redenen Vooreerst dat het geregt van Maren en Maarsbergen altoos acten van indemnitijd afvordert van zulken die met hun woon van Doorn na Maren of Maarsbergen v[er]trekken, hetgeen indien dat geregte absoluut onder Doorn behoorde, geenzints zoude nodig zijn ten anderen gelieven UEd Mog te begrijpen dat zelfs uit dat geregte van Maren Maarsbergen lieden tot het ouderling en Diaconschap te Woudenberg v[er]koren zijn, en aldaar in die qualitijt gefungeert hebben, hoedanige nog twe in leven als Hendr Claasz Venendaal en Peter Hendrikze46 hetgeen wederom als tegen alle kerkelijke wetten strijdende van de kerkenraad van Woudenberg niet heeft mogen, nog ook zekerlijk niet zoude geschied zijn, bij aldien zij gepersuadeert waren geweest, dat Maren en Maarsbergen absoluut onder Doorn resorteerde, en zedert immemoriale tijden daar onder behoort heeft 45 Volgens het doopboek van Woudenberg betreft dit van 1732-1751 16 kinderen uit Maarn en 22 uit Maarsbergen. Dit betreft waarschijnlijk geen volledige opgave. 46 Dit is Peter Hendrikz in de Berk, die samen met Maria Dirkz Brouwer gedurende 1732-1749 8 kinderen in Woudenberg laat dopen.

70

Dat mogelijk waar kan zijn dat in den voornoemde geregre door den Predicant en kerkenraad van Doorn indertijd een a twemaal des jaars huisbezoekinge is gedaan, met uitnodiging tot des Heeren heyligen tafel dog met die bepalinge, dat die huisbezoekinge van en wegens Doorn niet over dat gehele district zal geschiet zijn, en zulks wel op speciale instantien en v[er]zoek van zodanige perzonen, die nabij Doorn woonagtig wonen, en aldaar gewoonlijk in de kerk, en aan des Heeren heiligen tafel quamen, terwijl de oude Predicant Tol voormaals leeraar te Woudenberg ook eenige van de naast bij hem gelegene huisgezinnen bezogt, zo dat hier uit geen bewijs te trekken is, dat voorgemelde geregt absoluut en alleen onder Doorn altoos kan behoort hebben, ten ware zulken huisbezoekingen en scheidinge in dezelve door zekere Politike wet, of kerkelijke ordre bepaalt of daar ontrent een convent gemaakt was, waar van nog taal of teken, zo veel ons bewust is, ergens gevonden word, en nimmer zal kunnen aangewezen worden De supplnt avanceert v[er]volgens, dat de tegenwoordige Predicant en kerkenraad van Doorn zedert eenige jaren des suppliants gereformeerde opgezetenen als ten eenenmale hebben afgesneden, en bij dezelven geen huisbezoekinge ter wereld hebben gedaan hier op dient dat zulks bij provisie om deze reden nagelaten is, deels wijl men v[er]nam dat zodanige huisbezoekingen aan de lage ziede door de Woudenbergze opzienderen ook geheel nagelaten wierd, uitgenomen dat de tegenwoordige Predicant Pronkert die huislieden aldaar eenmaal bezogt heeft, deels om dat de kerkenraad van Doorn van tijd tot tijd v[er]langende was, dat er een finale dispositie van UEd Mog mogt gemaakt worden hoe men dat geregt kerkelijk zoude confidereeren, of in t geheel en absoluut, of voor een gedeelte onder Doorn, en voor een ander deel onder Woudenberg behorende, en ten blijk dat de kerkenraad van Doorn altoos belang genomen heeft in de welstand van die zielen, hoe wel zonder praejudicie of benadeeling van haar eige gemeinte en armen, moeten wij bij deze gelegenheid berigten, dat onzen tegenwoordige Predicant een en andermaal met den voorgaande en tegenwoordige Predicant van Woudenberg vriendelijk heeft geconfereert, over den toestand van de gereformeerde opgezetenen te Maren en Maarsbergen, dat hij confidererende de betamelijkheid, en hoogste noodzakelijkheid, om door gewone huisbezoekingen die menschen te v[er]manen, en optewekken een en meermalen aan den Predicant van Woudenberg in confideratie heeft gegeven, of men niet zamen dat geregte behoorde waartenemen elk dat deel, hetwelk bij zijn gemijnte het naaste legt, dit aandringende met gewigtige redenen als bij VB dat immers te Woudenberg voormaals leden tot den Kkenraad waren v[er]koren uit Maren, dat aldaar de meeste gegoede menschen ter kerk gingen en nog gaan, gelijk ook ten avondmaal en hunne kinderen hebben laten dopen, om welke redenen het ons voorquam, dat gemelde Woudenbergse kkenraad zig niet geheel kon nog mogt onttrekken, en dat dan daar ontrent een schikkinge wat het kkelijke belangt gemaakt, zulks ter approbatie aan UEd Mog zoude konnen voorgedragen worden. dog dat zo wat de een als andere voorstellinge dies aangaande vrugteloos waren geweest, hoewel (onder goedvinden van UEd Mog) de kkenraad van Woudenberg mogelijk nog daar toe zoude hebben kunnen gedisponeert worden, dat zij dat gedeelte van Maren en Maarsbergen, hetgeen haar het naast gelegen is, aannam en bezogt, en daar de voorkomende armen onderstand dede, mits dat die van Doorn op dezelve wijs handelde, ontrent dat gedeelte, hetwelk onder Maren en Maarsbergen haar het naaste gelegen is, waar toe de kerkenraad van Doorn zonder merkelijk nadeel en ruine van hare klijne Diaconi fons nooit konde komen, v[er]trouwende dat UEd Mog. haar zulks ook geenzins zal gelieven te ordonneeren, als UEd Mog in ov[er]weginge gelieve te nemen, dat aan de lage zeide bij Woudenberg de meest gegoede, en wel

71

zittende perzonen wonen, die het meest tot alimentatie van de armen kunnen kennen contribueeren en alwaar bij gevolg de armoede zo praefuntief niet is, daar in tegendeel aan de Doornze zeide onder den voornoemde geregte van Maren etc de meesten geringe lieden met vrouw en kinderen vreemdelingen zijnde, zonder actens van indemnitijt in schuren, en klijne woningen, die van tijd tot tijd daar toe geappropneerd worden, zig komen ter neder te zetten, behalven dat de aalmoesen en voorregten, die onze Diaconie daar van geniet, geensints toereikende wezen zoude bij den onderstand, die men zelfs, al quam er maar een huisgezin van die alle onv[er]hoopt tot armoede v[er]vallen, als dan noodzakelijk zoude moeten doen, weshalven de Predicant en kerkenraad van Doorn wel eens in consideratie heeft gegeven of niet best was, dat die van Woudenberg en Doorn dat geregte zamen kerkelijk bedienende elk over zijne naastbijgelegene huisgezinnen het opzigt hield, waar van men dan in die huisgezinnen een behoorlijke en juiste v[er]deelinge konde maken dog dat ingeval van armoede, zo aan geene als aan deze zeide voorkomende elke Diaconie de helft zoude moeten contribueeren, tot onderstand, en dat men ten dien einde te Maren of Maarsbergen een zoort van gemeene Diaconie beurs konde houden, waar van s Jaarlijks rekeninge gedaan wierd, dog dat het een nog ander na wensch tot effect heeft kunnen gebragt worden, en wijl daarenboven zedert een geruime tijd de Predicant de kkenraad van Woudenberg hunne opzigt en zorge over de Maren en Maarsbergze huisgezinnen heeft onttrokken, hierom de kkenraad van Doorn ook zwarigheid heeft gemaakt, zig de huisbezoekingen over dat geregt aantematigen, op dat zulks met er tijd tot geen praetext mogt dienen, dat het zelve waarlijk en actueel onder Doorn behoorde De suppliant vervolgt dat hij zedert den tijd van 3 jaren bereids heeft geijvert, en wel meenigmaal bij den predicant heeft aangehouden hetgeen berigtgevers hem ter eere gaarn avoneeren, dog hij zal geenzints kunnen ontkennen, dat wij altoos met veel ontferminge zijn aangedaan, en nooit onbereid geweest, om ons aan zijn geregte int geheel te onttrekken, maar daar ontrent gaarn alle kkelijke functien wilde waarnemen, mits dat die van Woudenberg als sustineerende daar toe zo wel v[er]pligt, in vriendelijkheid de behulpzame hand wilde bieden, bij wien hij zig ten dien einde ook geliefde te addresseeren Dat de supplnt zig op den 17 Aug 1750 bij den Predicant en kkenraad heeft v[er]voegt, en geinsteert om de huisbezoekingen te hervatten stemmen wij zeer gaarn toe, dog hem zal niet onbewust wezen dat de kkenraad van Doorn hem de een en andere reden boven voor een groot deel reeds geallegeert heeft voorgebragt, waarom zij als nog zijn verzoek niet derfde accordeeren, waar onder redelijk de vreze voor een mogelijke en toekomende armoede ten laste van Doorn geenzints de minste was En of schoon hij zig op het speciale appoinctement van UEd Mog Hog Provintiaal beroept, zo kan uit dat provisioneele appoinctement hier annex dit is gecopiert in het vorige op dato den 30 Maart 1749 gezien worden, dat den Ed. Hove niet heeft kunnen goedvinden diesaangaande finaal te disponeeren, terwijl te kkenraad van Doorn tot hier toe zeer gewillig zig aan die gegevene ordre heeft onderworpen, zonder dat zij nogtans de occasie zoude hebben laten voorbijgaan, om den Ed Hove de gesteltheid van dat geregte, en de betrekkinge, die Doorn daar toe boven Woudenberg gesustineert word te hebben, te demonstreeren, zo haast maar dit of dat geval daar toe aanleidinge gav, gelijk zij thans de eer heeft, om aan UEd Mog te berigten De suppliant gelieve daar nog bijtevoegen dat er geen vreze van armoede is als wordende zonder acte van quarantie niemand geadmitteert, hier op dient dat schoon

72

mogelijk nu zedert 2 a 3 jaren daar over een waakzamer oog gehouden is, egter het niet onbekent zijn kan, hoe men in vorige jaren daarontrent gehandelt heeft, als zijnde en wonende nu nog onder Maren en Maarsbergen v[er]scheidene wiens actens niet alleen deficieeren maar ook veele perzonen bovenlanders, die nooit geen actens van indemnitijt kunnen uitleveren, en die zig aldaar tegens de Placcaten hebben neer gezet, waar door dagelijks niet anders dan grote laste voor die van Doorn zoude te vrezen zijn, dit zoude zekerlijk voor de Diaconie van Doorn zeer hard vallen, bij aldien deze menschen tot armoede komende, om dat het geregt van Maren en Maarsbergen hun woninge zonder acte van borgtogt vergunt heeft, door het armengeld van Doorn zoude moeten gealimenteert worden, hetgeen dan voorzeker een middel wezen zoude, waar door men dat klijne arme Capitaal van Doorn en hare sobere Diaconifons wel eerlang totaliter geruineert zag. Al het welk de kkenraad van Doorn wel terdegen tot een reden heeft mogen v[er]strekken, waarom sij bij provisie de gereformeerde Personen te Maren en Maarsbergen in de gewone huiisvisitatien niet heeft bezogt, zonder dat zij nogtans ingevolge van des suppliants voorgeven, die heeft willen in’t geheel afsnijden abandonneeren en als v[er]lorenen schapen doen dwalen hopende maar door een finaal besluit, en ordre van UEd Mog te mogen v[er]nemen, hoe zig verder daar in zal gedragen, te meer wijl de Predicant en kkenraad van Doorn zelfs zeer gaarn wil toestaan, dat het gevolg van natelatene huisbezoekingen ten hoogsten nodig is, zonder dat nogtans in dit cas het v[er]derflijk gevolg hun van den Predicant en kkenraad van Doorn kan geinputeert worden alzo min, als dat Arie Melisse en de vrouw van Cornelis Woudenberg tot de Roomse religie zijn overgegaan, welke laatste daar over wel ernstig door den Predicant van Doorn bij zeker gelegenheid, haar ontmoetende onderhouden is, edog tot zijn leetwezen met geen ander effect, dan dat zij met haar man bij de Roomse kerk wilde blijven, zonder wezentlijke of voldoenende reden daar van te kunnen geven. Omme welke redenen dan berigtgevers UEd Mog ootmoedig bidden, dat dezelve na hun wijs en vaderlijk bestier hier ontrent eene nadere bepalinge en devisie gelieven te geven na welke wij ons verder zullen moeten gedragen, vertrouwende dat UEd Mog wegens de voorverhaalde redenen, in servense consideratie zullen nemen, dat Woudenberg mede daar toe betrekking heeft, en zig geenzints van de last der huisbezoekinge en onderhoud der armen onttrekken kan, te meer indien onze Predicant van Doorn beroepen zijnde, zonder verder eenige geregten of districten daar in gespecificeert, veel min dat uitgebreide geregte van Maren en Maarsbergen nogtans het zelve, neffens zijn Doornze gemeinte zal moeten waarnemen, hem zulks ten uiterste moeilijk en kostbaar zal wezen, als wonende zommige wel 2 uren van Doorn af nabij Scherpenzeel, en dus op de Gelderze bodem. Waarmede de Predicant en kkenraad van Doorn aan UEd Mog ordre en intentie te hebben voldaan op alles etc etc De Predicant het voorgemelde berigt den kerkenraad voorgelezen hebbende, wierd hetzelve van hem en alle de leden ondertekent, onder betuiginge van hartelijke dankzegging zo voor de genomene moeite in t gemeen, als voor de sonderlinge accuratesse en kragtige redenen daar in geexhibeert in t bijzonder, nemende de Predicant vervolgens op zig hetzelve berigt eersdaags op staten kamer te bezorgen Quod factum. den 20 Maart

73

De Kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert zijnde is Censura Morum gehouden, en niets berispelijks ingebragt, en tot de gewone huisbezoekinge neffens den Predikant gecommitteert Gijsbert Roelofze van Velpen en is de vergaderinge met dankzegginge gescheiden den Maij zijnde hemelvaartsdag is besloten dat de tegenwoordige kerkenraad zal continueeren het geen ook bij de Broederen is aangenomen den 6 Julij de Kerkenraad extraordinair vergadert zijnde en met den gebeden ingezegent Art 1 zijn de formulieren van Eenigheid gelezen en door de mankeerende Broederen ondertekent 2 zijn ook de middelen tegen het Pausdom gelezen 3 verschenen DD Deputati Classis ter gewone visitatie die alles na genoegen bevonden hebbende met zegenbede vertrokken zijn Waar op deze vergaderinge met dankzegginge besloten is Q T P G V Poolsum den 25 September De Kerkenraad ordinair vergadert, en met den gebede ingezegent zijnde Art 1 is voor de bedieninge van het H A censura morum gehouden en is niets voorgekomen Art 2 is tot de huisbezoekinge gecommitteert Arris Vossestijn Art 3 Maakte de Predikant bekent, dat het different met Maren etc door hun Ed Mog in commissie gestelt was, in handen van den Heere Grave van Rechteren en den Heere van Schalkwijk En is deze vergadering met dankzegginge gescheide P G Van Poolsum den 28 septemb Heeft Gerrit Classen met de Diaconen een accord gesloten wegens de nagelatene boedel van zijn overlede huisvrouw Teunisje Melisze, waar van het papier in de kist ligt den 28 xber Heeft Gerrit Huijbertze zijn jaarlijkze Diaconie rekeninge gedaan, en is te boven gekomen f 502-9-: waarvan f 350 gulden is op renten gezet, en het overige aan Jan Quint toegetelt geworden. MDCCLII den 19 Maart de Kerkenraad voor Paaschen ordinair vergadert zijnde met den gebede ingezegent is censura morum gehouden en niets berispelijks voorgekomen is tot de

74

huisbezoeking gecommitteert Otto de Bruijn en is daar op de vergaderinge dankende gescheiden den 11 Maij de Kerkenraad ordinair vergadert en met den gebeden gezegent zijnde is voor dit jaar verkoren Tot Diacon Bart Janszen van Velpen Tot Ouderlingen Jacobus Agterberg Huijg van Hamersfeld En is de Custos gelast dit den verkorene Leden aantezeggen die het ook allen hebben aangenomen, en daarna op Pinxtermaandag in hunne diensten bevestigt zijn den 18 Junij De Kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert en censura morum gehouden, en is besloten voor dit maal geen huisbezoek te doen den 13 Julij De Kerkenraad s morgens extraordinair vergadert, is de gewone kerkvisitatie geschied, en is alles wel bevonden den 24 September De Kerkenraad ordinair vergadert en met den gebede ingezegent zijnde Art 1 is censura morum gehouden en niets voorgekomen Art 2 is tot de huisbezoekinge neffens den Predikant gecommitteert Jacobus van Agterberg Art 3 stelde de Predikant voor hoe hij op het Statenkamer ontboden was en aldaar met D Pronckert verschenen ten fine van accommodent aangaande de gereformeerde opgezetenen van Maren en Maarsbergen, dat hun Ed Mog de Heeren van de Commissie een voorslag gedaan hadden, om de naast bij gelegene Hofsteden en huizen bij Woudenberg, tot de gemeinte van Woudenberg te voegen, en voorts de andere helft tot Doorn betrekkelijk te maken, dog dat de Predikant daar toe niet had kunnen komen, vermits dat dan de principaalste en meest gegoede menschen Woudenberg zouden toegevoegt zijn, en de meest arme en dagloners tot Doorn behoren, waarom liever de finale decisie van hun Ed Mog zal afgewagt worden Hierop is de vergaderinge met dankzegginge gescheiden Q T van Poolsum den 12 xber Heeft Jan Quint afgegane Diacon zijne jaarlijkze rekeninge gedaan, en bevonden meer ontfangen dan uitgegeven te hebben de so 274-19-14 welke aan Coendert Bosman zijn overgetelt geworden Anno MDCCLIII den 10 Januarij stelde de Predikant den kerkenraad voor dat bij hun Ed Mog. verstaan was, dat voortaan de gereformeerden van Maren en Maarsbergen zouden worden gerekent te behoren onder Doorn.

75

En dat derhalven het dus nodig was, dat ordre diende gestelt te worden tot het ligten van de Busse te Maren, waar toe de Predikant met de Diaconen verzogten gecommitteet is, die dit ook hebben op zig genomen Ook gaf de Predikant te kennen voornemens te zijn door eene plegtige oeffeninge te Maarsbergen te houden de gereformeerden aldaar tot zijn gemeinte te Doorn te willen toevoegen, waar toe tijd en plaats nader zal bepaalt worden den 4 Februarij Heeft de Predikant met de Diaconen de arme busse te Maren gaan ligten, en daar uit gehaalt f 54-13-8 den 14 dito Heeft de Predikant op den huize van Maarsbergen eene plegtige oeffeninge over Joh x:16 gehouden en daar mede de gereformeerden van dat gerechte tot de gemeinte van Doorn toegevoegt bij welke gelegenheid nog voor den armen gecollecteert is f 7-16- den 9 April De kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert is Censura morum gehouden niets voorgekomen, en tot de huisbezoekinge gecommitteert Huig van Hamersfeld den 1 Junij is de kerkenraad vergadert in de vreze des Heeren om nieuwe leden te verkiezen tot de kerkenraad en en is dit jaar geen veranderinge gemaakt den 12 Julij is de gewone kerkvisitatie door Deputaten Classis geschied en is alles wel bevonden den 29 August is een Capitaal van de Diaconie van Neerlangbroek haar over eenige tijd geschoten, was afgelost met de verschene Intresse ter s van f 310-10- den 1 septemb Aan Bart van Velpen op Intresse gegeven de so van f 150 guldens den 26 septemb. de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert is censura morum gehouden, en tot de huisbezoekingen neffens den Predikant gecommitteert Jacobus Agterberg den 3 Novemb. Heeft de Predikant op den huize schoonoort in ondertrouw opgenomen de Heer Lammert van Ruijven met Juffr. Helena Swellengrebel en bij die gelegenheid voor den armen ontfangen vier ducaten gelijk dezelve naderhand op voornoemde huis in den huwelijke staat zijn bevestigt door D: J: Schermer Pred te Utrecht in de tegenwoordigheid van de kerkenraad alhier, en toen nog voor den armen ontfangen f 68-9-: Anno MDCCLIV den 31 Maart

76

De Kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert, en den naam des Heeren aangeroepen zijnde Art 1 is censura morum gehouden, en niets voorgekomen Art 2 is tot de huisbezoekinge gecommitteert met den Predikant Otto de Bruijn en is deze vergaderinge met dankzegginge gescheiden den 23 Maij Zijn na aanroepinge van Gods naam verkoren Tot Ouderlingen in plaats van Jan Hendrikze Dunk en Otto de Bruijn Gosen Blankenstijn en Hendrik Claasz Venendaal Tot Diacon in plaats van Coendert Bosman Jan van Coten en de custos gelast dit den verkorenen aantezeggen die het ook allen hebben aangenomen, en op Pinxtermaandag in hunne diensten bevestigt zijn. den 27 Maij Heeft Coendert Bosman zijn rekeninge gedaan en te bovengekomen de s f 538-3-6, die hij als continueerende Diacon in handen heeft gehouden den 26 April Aan Evert Krullenberg, een capitaal uitgezet van hondert en vijftig guldens, alle jaren tegen vijf guldens en vijf stuivers aan Intressen, waar van een gepasseerde Obligatie in de kist ligt den 23 Junij is de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert en Censura morum gehouden en tot de huisbezoekinge neffens den Predikant gecommitteert onder Maren en Maarsbergen Venendaal en onder Doorn Blankestijn den 9 Julij is de gewone kerkvisitatie alhier geschied, en alles in behoorlijke ordre bevonden den 29 septemb is de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert en censura morum gehouden en tot de huisbezoekinge alleen onder Doorn te doen benoemt Gosen Blankestijn Anno MDCCLV den 15 Maart Is de kerkenraad ordinair vergadert, en dezelve met den gebeden ingezegent Art 1 is censura morum gehouden en niets voorgekomen 2 is tot de huisbezoekinge gecommitteert Huijg Hamersfeld 3 zijn de formulieren van eenigheid gelezen en ondertekent en is de vergaderinge met dankzegginge gescheiden den 11 April Heeft Coendert Bosman zijn diaconierekeninge

77

den 8 Maij de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert zijn tot Ouderlingen verkoren Henricus Bosch en Jan Quint en tot Diacon Lammert Lagerweij en is de Custos gelast dit haar aantezeggen, die het aangenomen hebben, en op Pinxtermaandag bevestigt zijn den Junij is de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert en censura morum gehouden, dog besloten ditmaal geen huisbezoekinge te doen den 8 Julij is door DD Deputati Classis de gewone kerkvisitatie geschied, en alles na behoren bevonden den 26 september de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert, en met den gebeden ingezegent is Art 1 censura morum gehouden Art 2 Tot de huisbezoekinge gecommitteert de ouderling Henricus Bosch Art 3 Zijn de middelen tegen het Pausdom gelezen Art 4 Heeft de nieuwe Diacon Lammert Lagerweij de formulieren van eenigeheid ondertekent En is deze vergaderinge met den gebede geeindigt QT PGVPoolsum Anno MDCCLVI den 19 Januarij Heeft de afgegane Diacon Aart Hendrikze zijne rekening gedaan en is bevonden meer ontfangen, dan uitgegeven de so van f 197-16-2 welke aan den administrerende Diacon Jan van Coten is overgetelt geworden den 4 April Is de kerkenraad gewoon vergadert, en voor het houden van het H Avondmaal censura morum gehouden, en is tot de huisbezoekinge gecommitteert Gosen Blankenstijn den 13 Junij In plaats van op hemelvaartsdfag (als zijnde toen de Predikant wegens Sijnodale commissie na Groningen is heden de Jaarlijkse veranderinge des kerkenraads geschied, en eenparig besloten geen veranderinge te maken, als alleen dat in plaats van den afgaande Diacon Jan van Coten op nieuws tot Diacon verkoren is Willem van de Bund die door den Custos dit bekent gemaakt zijnde het zelve heeft aangenomen en op den 27 Junij in zijne dienst bevestigt is den 20 Junij

78

de Kerkenraad eenparig vergadert, en met den gebede ingezegent is censura morum gehouden, en tot de huisbezoekinge gecommitteert Jan Quint den 3 August is de Jaarlijkse kerkvisitatie door Deputaten van t Classis geschied, en alles na wensch bevonden den 26 septemb. is de kerkenraad na gewoonte vergadert, en met den gebede ingezegent Art 1 censura morum gehouden 2 besloten geen huisbezoekinge te doen 3 Heeft de Diacon Willem van de Bund de formulieren van eenigheid ondertekent En is de vergadering met dankzegg gescheiden QT van Poolsum Ao MDCCLVII den 27 Maart De Kerkenraad ordinait vergadert zijnde en met den gebede ingezegent Art 1 stelde de Predikant voor voornemens te zijn, om na Paaschen nog eens een oeffening over den berg te houden, om was het mogelijk den ijver der opgezetenen aldaar tot het kerkgaan alhier optewekken, waartoe tijd en plaats nader zal bepaalt worden, en zulks ook bij voorraad in de gewone huisbezoekinge worden bekent gemaakt Art 2 is censura morum gehouden en niets voorgekomen Art 3 is tot de huisbezoekinge gecommitteert Gosen Blankenstijn en Claas Hendrikze Venendaal En is deze vergadering met dankzegginge besloten QT van Poolsum den 26 April Heeft de afgegane Diacon Jan van Coten zijne rekening gedaan, die meer had uitgegeven als ontfangen de so van zeventig guldens een stuiver welke hem van zijn opvolger Lammert Lagerweij zijn goedgedaan den 12 April heeft de Predikant snademiddags te Maarsbergen in het agterhuis van Teunis Corszen eene oeffeninge gehouden over Gen XXXVIJ.14 den 19 Maij zijnde de hemelvaartsdag is de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert, en met den gebede ingezegent ter veranderinge van de kerkenraadsleden, waar op eenparig verkoren zijn Tot Ouderlingen in plaats van op nieuws

79

Gosen Blankenstijn Gijsbert Roelofze v Velpen Hendrik Claasz Venendaal Otto de Bruijn Tot Diacon in plaats van Lammert Lagerweij Pieter van Resant zijnde de Kuster gelast dit den verkoren Broederen aantezeggen, die het ook allen hebben aangenomen en Pinxtermaandag in hunne diensten bevestigt zijn den 19 Junij Is de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert en censura morum gehouden en besloten ditmaal geen huisbezoekinge te doen den 2 August is de gewone kerkvisitatie geschied, en alles in behoorlijke ordre bevonden den 2 October Is de kerkenraad eenparig vergadert en met den gebeden ingezegent Art 1 is censura morum gehouden en niets voorgekomen Art 2 is tot de huisbezoekinge neffens den Predikant gecommitteert Gijsbert Roelofze van Velpen Art 3 Heeft P. van Resant de formulieren van eenigheid ondertekent En is deze vergaderinge met dankzegginge besloten QT van Poolsum den 20 dito Heeft de afgegane Diacon Lammert Lagerweij zijne rekeninge gedaan en bevonden meer uitgegeven dan ontfangen te hebben f 113-19- welke hem van den tegenwoordige Diacon Willem van de Bund zullen goedgedaan worden Bij deze gelegenheid maakte de Predikant bekent, dat hij wegens het voltrekken van zijne huwelijk eenige weken zoude moeten van huis zijn, dog, ordre gestelt had op het waarnemen der Predikbeurten, wenschende de Broederen alle heijl en gezondheid, gelijk zij wederom den Predikant alle zegen gods in het bevorderen van zijn voornemen toebaden Anno MDCCLVIII den 19 Maart Is de kerkenraad na gewoonte vergadert, en met den gebede ingezegent Art 1 is censura morum gehouden en niets voorgekomen uitgenomen, dat besloten is, aan de huisvrouw van Aalt Lagerweij te verzoeken, en uit naam des kerkenraads aantezeggen, dat zij zig zoude onthouden van het gebruik des H Avondmaals wijl zij tegen alle vermaningen en v[er]zoeken, het fioolspeelen op de zondag van de kermistijd niet wilde nalaten, het geen de laatste kermis wederom op nieuws zulke disordres en ergenisse veroorzaakt heeft. Art 2 is tot de huisbezoekinge gecommitteert Otto de Bruijn Art 3

80

Is besloten dat het placcaat op het vieren van de zondag aanstaande dag des Heeren zal voorgelezen worden En is deze vergaderinge met dankzegginge gescheiden QT PGVPoolsum den 5 Maij Op hemelvaartsdag de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert, en na aanroepinge van des Heeren naam Art 1 zijn voor dit jaar verkoren Tot Ouderlingen in plaats van de afgaande Henricus Bosch en Jan Quint op nieuws Coendert Bosman Aart van Gerderen in plaats van den afgaande Diacon Willem van de Bund opnieuws verkoren Teunis Reijertse van Woudenberg zijnde de koster gelast dit den verkoren broederen aantezeggen, die het alle aangenomen en in hunne diensten op Pinxtermaandag bevestigt zijn Art 2 Ook maakte de afgaande Diacon Willem van de Bund bekent, dat bij hem het opgezegde Capitaal ter so van f 150 van Bart Janszen van Velpen ontfangen was met een jaar renten verschenen 1 septemb 1755 zo dat hij nog drie jaren renten schuldig bleef Art 3 ook nog dat bij den voornoemde Diacon uit handen van Arien Kobuszen was ontfangen de so van hondert en vijftig guldens wegens de koop van het huisjen bij hem bewoont wordende op de horst En daar van eerstdaags rekeninge zoude doen Hier op is deze vergaderinge met dankzegginge geeindigt QT van Poolsum den 18 Junij Is de kerkenraad vergadert, en met den gebede ingezegend En censura morum gehouden, en besloten dit maal geen huisbezoek zal geschieden den 1 Aug Is de kerkenvisitatie alhier door DD Deputaten Classis geschied, en alles wel bevonden den 30 dito Heeft Willem van de Bund zijne diaconierekening en bevonden, dat bij hem meer is uitgegeven als ontfangen de so van f 47-13-4 welke hem door Resant zijn goedgedaan. den 24 septemb. De kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert, is censura morum gehouden en niets voorgekomen en is besloten wegens een quaad bein van den Predikant de huisbezoekinge overteslaan den 15 xber

81

Heeft Claas Hendrikze de verschuldigde en te voren bij hem opgenome hondert guldens met de renten aan handen van den Diacon P van Resant opgebragt Ao MDCCLIX Den 1 April De kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert is censura morum gehouden, en zal de huisbezoekinge geschieden door de Predikant met Venendaal over den berg, en en met Aart van Gerderen onder Doorn den 24 Maij is de kerkenraad behoorlijk vergadert en besloten geene verandering in de kerkenraadsleden te maken, uitgenomen dat P van Resant wederom op nieuws voor 2 jaren tot Diacon verkoren is, en op nieuws zal bevestigt worden den 17 Junij is censura morum gehouden en zal de huisbezoekinge alleen onder Doorn geschieden met den ouderling Bosman den 21 August Heeft P van Resant zijne diaconie rekeninge gedaan en is te boven gekomen f 84-5-12 welke aan Teunis van Woudenberg zijn toegetelt geworden den 23 septemb De kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert en met den gebeden ingezegent Art 1 is censura morum gehouden en niets voorgekomen 2 Tot de huisbezoekinge gecommitteert Aart van Gerderen 3 Stelde de Predikant voor, dat men het Capitaal van f 300 guldens met de verlopene Intressen van Willem van Someren moest zoeken intevorderen alzo de omstandigheden van dat huisgezin verarmde en zal daar toe de Predikant en Diaconen middelen intwerk stellen En is deze vergadering met dankzegg gescheiden QT van Poolsum 47 Copie Op conditie nabeschreven heeft Pieter van Resand diacon, met ordre van den Predicant en kerkenraad van Doorn verkogt aan en ten behoeven van Pieter de Wit een Huijsinge Erve en Hoff, staande en gelegen in dese dorpe Doorn belent ten oosten een erfpacht hoekie van den Huijse Schoonoort, ten westen Jan van Cooten, strekkende van de gemeene wegh, Noortwaarts op tot aan de sparrewal, en dat voor en om de somme van een hondert en vijftig Caroli guldens a 20 stuijvers het stuk, vrij geld, so dat alle de onkosten van dese Conditie, Transport en zegels, of hoe genaamt, sullen bij Pieter de Wit moeten worden gelast en betaalt. dese geaccordeerde kooppenningen sullen moeten werden betaalt, uijtgaande Meij 1760 een somme van vijf en twintig gulden, en daar bij vier gulden tien stuijvers interesse, en so vervllgens alle Jaaren in de maant Meij vijfentwintig gulden met de

47 Ingelaste brief. In margine staat bovenaan: ‘Origineel is op een zegel van een gulden J:V:Dugteren secretaris’.

82

interesse na rato, tegen drie gulden van ’t hondert, en dit op de last van Huijs en haarstedegeldt, daar Jaarlijks uijtgaande. Ook is geconditioneert dat Pieter de Wit, gehouden is, zijn vrouwe Moeder, bij hem in huijs te houden haar leven langh, en te onderhouden van alle het nodige, en bij aldien denselve Pieter de Wit, in gebreken bleef, ’t zij wegens de voorschreve betalinge, als het onderhouden van zijn vrouwe moeder, sal de voors: Diaconie, ten allen tijden het voors: Huijs wederom benaderen. Verbindende den koper, tot nakominge deser Conditie zijn perzoon en goederen, en speciaal dit verkogte, deselve onderwerpende alle rechten en gerechten en speciael den Ed: Hove Provinciaal van Utrecht, aldus sonder arg gedaan op den 21. februarij 1760 en is bij Pieter de Wit en Pieter van Resandt ondertekent in kennisse van mij J:V:Dugteren secretaris 48 Februarij Maakte de Diacon P. Resant den kerkenraad bekent, dat hij aan P de Wit het oude bakkershuis, bij hem bewoont verkogt had voor hondert en vijftig guldens vrij geld zo dat hij uitgaande Maij dezes Jaars zal betalen vijf en twintig guldens met vier guldens en tienstuivers aan intresse en zo voorts alle Jaren in de maant Maij 25 guldens met de intresse na rato tegen drie guldens van het hondert dog te gelijk onder die voorwaarde dat hij zijn vrouws moeder49 zal verpligt zijn in huis te houden en haar leven lang te onderhouden van het nodige, en bijaldien hij in t een of andere nalatig was, zal de Diaconie van Doorn ten allen tijden het voorsch huis wederom mogen benaderen. Alles in gevolge van een geregtelijke coopconditie daartoe opgestelt Voorts rapporteerde gemelde Diacon dat de Heer Hendk Swellengrebel zig bij handschrift tot borge hadde geconstitueert Maart De kerkenraad in de vreze des Heeren met aanroepinge van des Heeren Naam vergadert Art 1 is censura morum gehouden en niets voorgekomen 2 Tot de huisbezoekinge neffens den Predikant gecommitteert Otto de Bruijn En is deze vergadering met dankzegginge gescheiden QT Van Poolsum den 15 Maij Is de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert, ter veranderinge van de kerkenraadsleden en zijn verkoren Tot ouderlingen in plaats van Coendert Bosman en Aart van Gerderen op nieuws Jan Quint en Arris van Vossestijn en Tot Diacon in plaats van Teunis Reijertse van Woudenberg, op nieuws Jan Aartsen van Leersum, en is de Custos gelast dit den verkoren leden aantezeggen, die hetzelve hebben aangenomen en op Pinxtermaandag bevestigt zijn 48 Nog een acte van Pieter de Wit. 49 Dit is Anna Margrita Sundermans.

83

Den 24 Junij Is de gewone kerkvisitatie door Deputaten Classis geschied, en alles in ordre bevonden den 29 Junij de kerkenraad behoorlijk vergadert en ingezegent is censura morum gehouden, en zal ditmaal om het extra warme weder geen huisbezoekinge geschieden den 2 septemb Heeft de afgegane Teunis van Woudenberg Diacon zijne rekeninge gedaan en is te kort gekomen Twe hondert Dartig guldens veertien stuiver en 2 penningen, die hem van Resant zullen worden goedgedaan den 21 dito De kerkenraad behoorlijk vergadert Art 1 is censura morum gehouden, en niets voorgekomen 2 Tot de huisbezoekinge neffens den Predikant gecommitteert G R van Velpen En is deze vergaderinge met dankzegginge gescheiden QT Van Poolsum Ao MDCCLXI den 8 Maart de Kerkenraad ordinair vergardert en Censura morum voor de bedieninge des Avondmaals gehouden zijnde is niets voorgekomen en tot de huisbezoekinge gecommitteert neffens den predikant Arris van Vossestijn den 3 Maij Zondag na hemelvaartsdag vermits de Predikant op hemelvaartsdag van huis was is de kerkenraad na behoren vergadert, en tot Ouderlingen verkoren in plaats van afgaanden Gijsb. van Velpen opnieuws Hendk Venendaal en en Otto de Bruijn Henricus Bosch in plaats van den afgaande Diacon Pieter van Resant op nieuws verkoren Gerrit van Dijk, die hetzelve ook op het aanzeggen van den Custos aangenomen en in hunne diensten bevestigt zijn Bij deze gelegenheid rapporteerde de Diacon Resant dat het opgezegde Capitaal van Willem van Someren met 2 jaren verlopen Intressen ter so van f 324-:-: bij hem ontfangen was, het geen voornoemde Diacon tot betalinge van afterstallige schulden zoude moeten Employeeren Hier op is deze vergaderinge met dankzegginge gescheiden QT PGV Poolsum den 21 Junij De kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert, en met den gebeden ingezegent zijnde Art 1 is Censura morum gehouden en niets ingebragt

84

2 Is tot de huisbezoekinge gecommitteert neffens den Predik. over den berg Venendaal en onder Doorn Jan Quint En is deze vergaderinge met dankzegginge gescheiden QT van Poolsum den 6 Julij Hebben Deputaten Classis alhier de kerkvisitatie gedaan en hebben alles na genoegen bevonden den 3 septemb Heeft de afgegane Diacon P van Resant zijne diaconie rekeninge gedaan, en overgehouden de so van vijftig gulden vier stuivers en twaalf penningen die aan den Diacon Jan Aartzen van Leersum zijn overgetelt den 27 septemb is de kerkenraad na gewoonte vergadert en is Censura morum gehouden, zullende de huisbezoeking thans alleen onder Doorn geschieden door den Ouderling Bosch neffens den Predikant den 26 Novemb De Kerkenraad na de Predikatie s voordemiddags extraordinair vergadert zijnde stelde de Predikant voor, hoe hij van den Drossaart, Kerkmeesters en geregte van Leersum verzogt was, een attestatie te willen geven, dat de opgezetenen van Darthuizen niet tot zijne gemeinte behoorde, en hij aldaar geene kerkelijke functien oeffende, nog dat iemand van de armen aldaar behorende, door en uit de Diaconie kasse van Doorn onderhouden werd de Kerkenraad consideerende de billijkheid van dit verzoek en de verpligtinge uijt hetzelve ook door den bode van Darthuizen aan den Predikant geinjungeert was, heeft daar op de Predikant deze attestatie opgestelt en overgegeven Fiat insertio Verklare ik ondergeschreve P G V Poolsum bedienaar des H Euang: in de gemeinte J C. te Doorn bij dezen ten versoeke van den Drossaart, als opperkerkmeester, verdere administreerende kerkmeesters, mitsgaders geregte van Leersum, dat gedurende mijne bedieninge als herder en Leeraar alhier geene kinderen onder de geregte van Darthuizen geboren, in onze kerke gedoopt zijn, ten ware mogelijk bij onpasselijkheid of afwezenheid van de Predikanten van Leersum zulks op speciaal verzoek mogte geschied zijn, gelijk men in zulke gevallen zonder praejudice over en weder gewoon is te doen, mits dat dan die Dopelingen niet hier, maar te Leersum, in het Doopregister, als tot die gemeinte behorende zijn aangetekent, (zijnde nogtans de onder geschreven zig zulk een geval, gedurende zijne dienst alhier geenzints bewust Wijders verklare ik bij dezen, dat geene armen onder de geregte van Darthuizen woonagtig, uit onze Diaconie kasse gealimenteert of onderhouden is, tenzij met behorelijke acte van guarantie van hier derwaarts v[er]trokken zijn Voorts dat ik nooit eenige functien hoe genaamt, en tot ons dienstwerk behorende hetzij van huisbezoekinge aanneminge van Ledematen, assesteeren van kranken etc aldaar onder dat geregte van Darthuizen geoeffent hebbe alzo (het zelve niet tot deze gemeinte behoort

85

Gevende voor redenen van wetenschap als in den inhoud boven vermeld, en zijnde bereid, zulks vereist werdende ten allen tijden nader te bevestigen QT PGV Poolsum Pred te Doorn En zal hier van Copije aan den Drossart worden uitgelevert Quod factum den 16 Decemb De Kerkenraad voor de bedieninge des H Avondmaals ordinair vergadert en met den gebede geopent Art 1 is censura morum gehouden, en niets voorgekomen Art 2 Zal wegens het winterzaizoen geen huisbezoekinge geschieden 3 de formulieren van eenigheid zijn gelezen en ondertekent Art 4 Droeg de Diacon Jan Aartze van Leerzum de vergaderinge voor, hoe zijne Diaconie penningen veel te kort schoten, om de armen te alimenteeren, en dat men derhalven op middelen moest bedagt zijn, om eenig geld hem te verzorgen Waar op de Predikant aannam zijn schoonmoeder te verzoeken aan de Diaconie hondert en vijftig guldens op intresse te willen schieten, Qd factum En is deze vergaderinge met dankzegginge gescheiden Ao MDCCLXIJ den 16 Februarij Maakte de Diacon van Leerzum de kerkenraad bekent dat hij het geld ter so van f 227 guldens van het verkogte huisje en Erven, aan Rijk Gerritzen Haarman te voren toebehoort, en van de Diaconie onderhouden ontfangen had, als mede nog zestig guldens van zijne verkogte Meubelen welke hij nu ten oirbare van de Diaconie armen zal mogen employeeren den 21 Maart Is de Kerkenraad ordinair vergadert, censura morum gehouden en tot de huisbezoekinge gecommitteert Henricus Bosch den 22 Maij Is de Kerkenraad behoorlijk vergadert en Tot ouderlingen verkoren in plaats van afgaande Jan Quint en Arris van Vossestijn op nieuws Huijg van Hamesveld en Pieter van Resant Tot Diacon in plaats van Jan van Leerzum opnieuws Willem van Boekholt die dit door den Custos aangezegt zijnde hebben aangenomen, en op Pinxteren in hunne diensten bevestigt zijn den 20 Junij Is de kerkenraad voor de bedieninge van het H A vergadert, censura morum gehouden en tot de huisbezoekinge benoemt H van Hamesveld den 20 Julij is hier de jaarlijkse kerkvisitatie geschied, en alles na behoren bevonden

86

den October Heeft de Predikant wegens ziekte niet gepredikt ter gelegenheid van het HA. en dus is geen kerkenraad gehouden nog huisbezoekinge geschied Ao MDCCLXIIJ den 6 Januarij Heeft de afgaande Diacon Jan Aarzen van Leersum zijnde Diaconie rekeninge gedaan en is te boven gekomen de so van hondert, drie en twintig guldens en twaalf stuivers, die aan van Dijk zijn toegetelt. den 6 Maart de Kerkenraad extraordinair vergadert zijnde stelde de Predikant grotelijks bedugt te zijn, dat Hendrik Aalte50 thans gevangene te Utrecht, wegens het gepleegde fait en zware wonden aan Jan Kiesvelt toegebragt mogelijk wel in het spinhuis zal gestelt worden, en dat alzo hij van zijn vrouw en kinderen dan afgescheiden daar door de onderhoudinge van dat huisgezin een zeer zware last voor de Diaconie zal baren, of men niet zig eenigmate behoorde te interesseeren, en ootmoedig te verzoeken, zo veel mogelijk v[er]ligtinge van straffe waar op geresolveert wierd den Predikant vriendelijk te verzoeken uit naam des kerkenraads een brief optestellen en aan den Raadsheer van Heuvel toetezenden die dit op zig nam, en deze brief afgezonden heeft Fiat insertio Wel Ed Geb. Heer Ter gelegenheid, dat deze ongelukkige en beklaaglijke vrouwe van Hendrik Aalte thans gevangene te Utrecht de vrijheid neemt zig tot UWelEd geb te begeven, onderneem ik uit naam en na voorgaande besluit van onze kerkenraad haar met deze mijne letteren te v[er]zellen en allerootmoedigst aan UWelEd geb te verzoeken, zo veel mogelijk is, en met het regt bestaan kan, verzagtinge van zijne sententie, UWelEdgeb neme het ons dog ten goede, dat wij deswegens ons aan U addresseeren als mede dat wij voor zulke opzettelijke boosdoender ons intercedeeren, want of schoon het waar is, dat zijne misdaad allergrouwelijkst is, en op zig zelve geen de minste verschoninge verdient, zo consteert het nogtans, dat de gewonde, die door zijn baldadig, ik mag zeggen godloos gedrag onze gehele gemeinte, al lang tot grote ergernisse en onrust verstrekt heeft, den gevangen Hendrik Aalte zedert een geruimt tijd voor het begane fait, herhaalde verwijtingen van dieverij etc gedaan hebbe, hetgeen al dikwils aanleidinge tot hooggaande twistingen gegeven heeft, tot dat deze gansch v[er]foeilijke en onverschoonbare daad daar op gevolgt is, om welke hij volgens het regt straffe verdient heeft, Edog wijl er hope is, dat de gequetste Jan Kisvelt wel haast wederom volkomen zal herstelt wezen, zo smeken wij met de arme vrouw van Hendk Aalten allerootmoedigst, om hare 6 onnozele kinderen, om de drukkende last voor onze geringe diaconie kasse, uit welke wij dat noodlijdende huisgezin dagelijks moeten alimenteeren, en het geen zo de man van het zelve afgescheiden blijft, de ruine van onze klijne arme fonds zal kunnen wezen, dat de harten der Richteren en dus ook van UWelEd geb mogen bewogen worden, om zo veel mogelijk zonder benadeelinge van de geregtigheid, zig zijner en zijner huisgezin te ontfermen, en tog te gedogen, dat hij het zij hier of elders in of buiten den Provincie tot zijne vrouwe en onnozele kinderen wederkeeren

50 Dit is Hendrik Aalte van Ginkel.

87

Gebruiken wij hier in wat grote vrijmoedigheid, om UWelEd deswegens lastig te vallen, het innig medelijden met deze vrouwe en hare kinderen, daar ieder hier over aangedaan is, te meer wijl het fait juist gepleegt is aan dien onnutte en bij elk van onze goede opgezetenen met regen v[er]agte Jan Kiesvelt, heeft er ons toe v[er]pligt, verschoon daarom gunstig WelEd geb Heer onze onderneminge, terwijl wij de eer hebben, om na afsmekinge van Gods beste zegeningen over UWelEd geb en deszelfs aanzienlijke medeleden van den Ed Hove met alle schuldige eerbied ons noemen Wel Ed Geb Heer UWelEd geb ootmoedige Dienaar P G V Poolsum Uit naam des Kerkenraads alhier En na dat deze brief voorgelezen en geresumeert was heeft de Kerkenraad den Predikant hartelijk bedankt voor zijne moeite Ter dezer gelegenheid stelde de Predikant voor, of het niet nodig was eens na Amsteldam te schrijven aan de Broer van Jaat Lodder huisvrouw van Hendk Aalte of hij wilde afzien van zijn pretensie hier op het huisje op den berg tot nu bij voornoemde Hendrik Aalte en zijn vrouw Beatrix Lodder bewoont, dan of hij geliefde het zijne te contribueeren tot onderstand van dat armoedig huisgezin Dit is eenparig goedgevonden en de Predikant verzogt een brief daar over aan Cornelis Lodder te schrijven, dit dit aannam en volbragt heeft den 27 Maart De Kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert en met den gebede ingezegent Art 1 is Censura morum gehouden, en niets voorgekomen 2 is tot de huisbezoekinge neffens den Predik benoemt Huijg van Hamersveld en P. van Resant ieder voor de helft 3 Rapporteerde de Predikant, een brief van Amsteldam van Corns Lodder ontfangen te hebben met nog een bijgevoegd papier (te vinden in de kiste) waarbij hij het voorgemelde huisje volkomen overgeeft aan de Diaconie alhier 4 Berigte ook de Predikant, dat Hendk Aalte uit zijne gevankenisse te Utrecht ontslagen was, na dat hij publiek was gestraft geworden, dog dat hij ook was gebannen, waarom men is overeengekomen een woninge voor dat huisgezin in Gelderland te Ravenswaij te zoeken En is hier op deze vergadering met dankzegginge gescheide Q T van Poolsum den 12 Maij Is de kerkenraad na gewoonte vergadert en tot Ouderlingen voor dit jaar verkoren in plaats van de afgaanden Hendrik Venendaal en Henr. Bosch op nieuws Otto de Bruijn en Aart van Gerderen en tot Diacon in plaats van Gerrit van Dijk, die afgaan moest dezelve op nieuws wederom voor 2 jaren verkoren zijnde de Custos gelast dit den Leden aantezeggen, die het allen op zig hebben genomen en Pinxteren zullen bevestigt worden gelijk geschied is den 26 Junij

88

De kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert zijnde is censura morum gehouden, en tot de huisbezoekinge gecommitteert met den Predikant Aart van Gerderen den 5 Julij is de gewone kerkvisitatie alhier geschied en alles na behoren bevonden den 17 Julij De Kerkenraad extraordinair vergadert zijnde Art 1 stelde de Predikant voor da thij op den 10 Julij een zeker contract opgestelt had tussen Willem van der Hoeff en de Diaconen rakende het huisje van Maagje van der Hoef zijn moeder op den berg, en dat tussen de Diaconen en voornoemde Willem van der Hoeff van wederzeijde ondertekent was, welk contract in de kiste te vinden is 2 De Predikant las den Broederen voor een brief hem uit Utrecht door den Heere J van Dam de dato den 14 Julij 1763 beneffens een Extract uit het Codicil bij Gosen van Blankenstijn gepasseert, toegezonden waar bij zijn E aan den kerkenraad bekent maakte, dat voornoemde Gosen van Blankenstijn ten behoeve van de Diaconie armen alhier hadde gelegateert een so van vijf hondert guldens, zo als uit het bijgaande extract der Codicille bleek, welke somme de naaste vrienden geresolveert waren, zonder daar over eenige questie te moveeren, te betalen, verzoekende derhalven dat de Predikant en verdere Leden van den Kerkenraad de Diaconen gelieven te authoriseeren, om de penningen te Utrecht te ontfangen Waar op eenparig goedgevonden is de twe Broederen Diaconen Willem van Boekholt en Gerrit van Dijk daar toe te committeeren, en te authoriseeren om uit naam en last des kerkenraads alhier, gemelde Legaat te gaan ontfangen, daar voor behoorlijke quitantie te passeeren, en uit onzer aller name den Heere van Dam neffens de verdere naastbestaanden vrienden en erfgenamen voor deze ruime liefdegift aan onze behoeftige Diaconie armen behoorlijk danktezeggen En is hier van Copije door den Predikant en ouderlingen ondertekent aan bovengenoemde Diaconen medegegeven worden 3 Ook stelde de Predikant of het niet raadzaam was, dat vermits Maria van Elten op de Horst was overleden men bij Requeste aan den Ed hove van Utrecht zig diende te addresseeren, en te verzoeken om permissie te hebben, dat huisje aldaar te mogen afbreken en demolueren, op dat men alsdan de klijnere kinderen zoude besteden, en de oudsten noodzaken, om met arbeiden haar brood te winnen de kerkenraad vind dit voorstel allerbillijkst en heeft den Predikant verzogt, daar toe de vereiste middelen in het werk te stellen den 25 septemb de Kerkenraad na gewoonte voor de bedieninge des H A vergadert, en met den gebede ingezegent Art 1 is censura morum gehouden en niets voorgekomen Art 2 is tot de huisbezoekinge neffens den Predikant gecommitteert P van Resant Art 3

89

Rapporteerde de Predikant, dat de Diaconen het Legaat ter so van f 500-,,-,, te Utrecht bij den Heere Procureur van Dam ontfangen hadden, en daar uit reeds aan Mevrouw van der Kest betaalt en afgelost hadden de so van hondert en vijftig guldens die te voren bij haar was opgenomen Art 4 Ook berigte de Predikant dat hij zig bij den jongste Procureur Geerling aan het Hof te Utrecht hadde vervoegt, met verzoek om voor de Diaconie een request te presenteeren, ten fine dat het den Kerkenraad alhier gepermitteert wierde, het te voren gemelde huisje op de Horst te mogen afbreken, hetgeen reeds geschied was, dog te request gestelt in handen van den Heere Raadsheer Martens, terwijl men op een gunstig appoinctement bleef wagten Art 5 Ook stelde de Predikant voor, of het niet nodig was, dat men op een of andere wijze voorzag in het schandelijk gedrag van deze en geene ongehuwde dogter, die door hoererij, en onegte kinderen, tot grote ergernisse van de gemeinte, en merkelijk nadeel van de Diaconie fonds strekken, waarvan Maria van Holten die voor de twede reis van een onecht kind zwanger is, tot een staaltje dient, en waaraan alle kerkelijke correctien en vermaningen vrugteloos geweest zijn. de Kerkenraad hier over serieus gedelibereert hebbende heeft op het praeadvies van den Predikant besloten met het geregte zamen een Request aan het Hof te presenteeren, nemende de Predikant op zig zodanig request optestellen, luidende: Pro Diaconia Aan den Ed Hove van Utrecht Geven zeer eebiedig te kennen alle de Leden des kerkenraads, mitsgaders die van den geregte te Doorn, hoe zij door veelvuldige en van tijd tot tijd vermeerende armoede zommiger in en opgezetenen, die zij verpligt zijn uit hare Diaconiekasse te alimenteeren, alle nodige voorzirge aanwenden, om dog de almoessen wel te besteden, en voornamelijk aan Oude Lieden, of ouderloze jonge kinderen, die tot werken onbequaam zijn, nogtans tot hare bittere smerten, al meer dan eens zijn genoodzaakt geworden, om dezelve te moeten uitreiken tot onderhoud van onegte kinderen, waarvan nog verscheide voorbeelden voor handen zijn, als namelijk een onegt kind van Dirkje Vis genaamt Jans zijnde de moeder nog onlangs overleden, nog twee onegte kinderen van Maria van Postenburg een zoon en dogter, genaamt Teunis en Jannigjen dien wij op ordres van UEd Mog nog voor eenige tijd van woninge hebben moeten verzorgen, item nog een kind van Anna Maria van Holten Jelis genaamt, en vermits deze Anna Maria van Holten alhier uit de Diaconie fonds opgevoed, thans voor de twedemaal van een onegt kind hoog zwanger gaat, en dagelijks bij de Diaconen zig vervoegt, om verzorginge van woonplaats en alimentatie, zo voor haar als tot haar aanstaande kraambevallinge, het geen alles niet alleen dient tot grote ergenisse der gemeinte, maar merkelijke benadeelinge en v[er]minderinge van de klijne inkomsten onzer Diaconie kasse, waar bij nog komt het regtmatig ongenoegen der gereformeerde Leden onzer Kerke, die hunne almoessen bedreigen intehouden, bij aldien zij aan zulke hoeren en onegte kinderen werden te kost gelegt Zo keeren de suppl[ianten] zig tot UEd Mog, met een ootmoedig verzoek, om niet alleen uwe hoge ordres te mogen weten hoe wij ons in dit en diergelijke gevallen gedragen zullen, maar ook vermits alle kerkelijke correctien deze voorwerpen op het allerernstigste gedaan niets baten, zo goed te zijn, om aan de eene of andere na uwe hoge wijsheid een voorbeeld tot afschrik van zulke euveldaden te stellen, te meer wijl er thans behalven gemelte Anna Maria van Holten nog eene Cornelia

90

Barten onder Maarsbergen zig ophoudende, en insgelijks uit de armenbeurse alhier opgevoed, mede van een onegt kind zwanger gaat etc Dit Request was ondertekent Uit naam des kerkenraads PG V Poolsum Predikant te Doorn Uit naam des geregts J: van Dugteren secret[aris]’ En is deze vergaderinge behoorlijk geeindigt QT van Poolsum den 28 Decemb De kerkenraad extraordinair vergadert Art 1 Heeft de Diacon van Dijk zijne rekeninge gedaan en is te boven gekomen de so van Twintig guld: elf stuivers en agt penningen, die aan Willem Boekholt zijn toegetelt 2 is men overeengekomen met den schoolmeester dat hij voortaan jaarlijks voor het leeren van de armenkinderen zoude genieten Tien guldens 3 Rapporteerden de Diaconen, dat zij ingevolge van een gunstig Appoinctement de dato dvan 11 October permissie bekomen hadden om het huisje op de Horst te mogen afbreken, en dienvolgens den afbraak publiek verkogt hadden voor f 18-4-: behalven dat zij de grond en erf hadden overgelaten aan den Heere Mangert te Utrecht die daar voor aan de Diaconen door Jan van Coten drie ducaten had toegezonden 4 Is ook bij deze gelegenheid aan den Custos Methorst toegelegt en met hem geaccordeert, de so van Tien gulden jaarlijks voor het onderwijs der arme kinderen Extract Op Huijden den 11e November 1762 compareerde voor mij Mr Antoni van Goudoever, openbaar Notaris voor den Edelen Hoove van Utrecht geëed en geadmitteerd binnen de stad Utrecht residerende en voor de getuijgen nagenoemt Goosen van Blankesteijn oud schepene van den Geregte Doorn, mij Notaris bekend, siek te bedde leggende, dog sijn verstand en spraak volkomen magtig dewelke verklaarde uijt sijne nalatenschap te maken en legateren aan &ca Wijders aan de Diaconie Armen van Doorn insgelijks vijf hondert guldens, Voorts aan &ca Begerende en ordonnerende hij Comparant vervolgens aan sijne Bloedvrienden en geinstitueerde Erfgenamen dat sij de bovengemelde drie legaten promptelijk binnen den tijd van ses weken sullen voldoen na sijn overlijden sonder eenig extrande bedenkelijkheijd alsoo sulx sijne uijtterste wille en ernstige intentie is, recommanderende daarom sijne Erfgenamen deselve te agtervolgen en observeren schoon eenige solemniteijten na regten nodig niet in desen nagekomen mogten sijn als houdende die voor geinsereert, ende versogt de comparant hier van acte die is deese, Aldus gedaan ende gepasseert tot Doorn voor t bed van den Comparant ter presentie van Mons Gerrit Selfhout en Teunis Gerritsen Tuijnman op t Huijs Doorn als getuijgen hier toe versogt, die de minute deses neffens den Comparant en mij

91

Notaris mede hebben ondertekend ten jaare, dage, en Plaatse voorschreven des voornoens ten Tien Uuren (onderstond:) Quod attestor (was getekend:) AVGoudoever, Accordeert voor soo verre dit geextraheerde aangaat met sijn Principaal bij mij

ondergesz: Notaris s Hoofs van Utrecht D:V:Vianen Nots51 Anno MDCCLXIV den 8 April de kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert is censura morum gehouden en tot de huisbezoekinge als ouderling gecommitteert Aart van Gerderen Maij is de kerkenraad ter veranderinge vergadert en alzo moesten afgaan Huijg van Hamesveld en Pieter van Resant Ouderlingen, is besloten dat gemelde Broederen wederom op nieuws zouden verkoren worden, om nog twee jaren te dienen, zullende ook daartoe wederom bevestigt worden, die dit vriendelijk hebben aangenomen, en in plaats van Willem Boekholt is tot Diacon verkoren Peter Hendrikze te Maren, die dit heeft aangenomen, en zamen Pinxteren zullen bevestigt worden junij Zijnde Pinxtermaandag is de kerkenraad extraordinair na de Predicatie vergadert Art 1 stelde de afgaande Diacon Boekholt voor, hoe voor wijnige dagen hem was thuis gebragt zekere jonge Jacobus van Elten, die bij Evert de Kruijf besteed was, alzo hij grouwelijke dingen met een koebeest, dat hij gewoon was te hoeden had gepleegt Art 2 Dat dit van Jan Dorrestijn was gezien, die hem nog daar over ernstig bestraft had Art 3 Wijders vraagen Diaconen, hoe zij daar in handelen en wat met de jonge doen zullen De vergaderinge deze zaak met gevoelige aandoeninge vernemende besluit

1. Dat bij Provisie die jonge hier in het Dorp bij den bezembinder zal gebragt en bestelt worden

2. dat de Ouderlingen de Bruijn en Resant zig ten huize van Dorrestijn zullen begeven om uit deszelfs mond aangaande dit geval nader te informeeren

3. dat wijders de zaak word overgelaten aan den Predikant, en gemelde Broederen Ouderlingen om in deze te handelen, zo als zij best zullen meenen te behoren

den 24 Junij De kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert en Gods naam aangeroepen zijnde Art 1 is Censura morum gehouden en niets voorgekomen Art 2 Zal ditmaal geen huisbezoekinge geschieden Art 3

51 Vervolgens komt hierna nog een brief van H van Dam, gedateerd 14-7-1763, waarin hij vraagt om het toegezegde bedrag van f 500,- op te halen in Utrecht.

92

De Predikant deed een breedvoerig verslag aangaande de droevige daad van den jonge Jacobus van Elten en hoe daar in van hem en gecommitteerde Ouderlingen gehandelt was als namelijk

1. Dat gemelde Ouderlingen hem den 11 junij s avonds ten 8 uuren hadden komen rapporteeren dat zij uit den mond van Jan Dorrestijn verstaan hadden, dat hij voornoemde jonge schandelijke dingen met de koe van Evert de Kruijf hadde zien plegen publiek op de weg

2. Dat de Predikant met de Ouderlingen daar op genoemde jongen hebben laten halen, en ondervraagt die ook aan hun bekent heeft, zonden met dat beest begaan te hebben.

3. dat de Gecommitteerden op het voorstel van den Predikant nog dien zelve avond gegaan zijn op het huis te Doorn, alwaar de Griffier van den Heuvel gelogeert was, die zij geraadpleegt hebbende oordeelde, dat deze zaak niet mogte bedekt gehouden worden, maar dat terstond daar van aan het Hof moest worden kennisse gegeven, gelastende ondertussen den substituut schout van Dugteren met den Dienaar gemelde jonge te apprehendeeren, en in het geregthuis tot morgen te bewaren, om hem alsdan na Utrecht overtebrengen

4. Wijders verzogt gemelde Heer Griffier dat wij eene attestatie wilden opstellen, om aan het Hof toe te zenden, waar van de Copije luid Verklare ik ondergeschreve; dat tot onze bittere smerte ons is voorgekomen, dat Jan Dorrestijn alhier woonagtig voor eenige dagen gezien heeft, dat zekere jonge oud circa tien jaren met name Jacobus van Elten op de openbare weg, met zeker koebeest van Evert de Kruijf, dat hij gewoon was te hoeden, grouwelijke schandelijkheid gepleegt had Dat daar op de Kerkenraad twe Ouderlingen dezer gemeente Otto de Bruijn en Pieter van Resant gecommitteert hebbende, om voornoemde Jan Dorresteijn daar over nader mondelijk te horen, gerapporteert hebben, dat hij gemelde jonge in zeker bosje toebehorende aan den Heere Crip: Lijnslager, allergrouwelijkste dingen met een koebeest heeft zien plegen Wijders verklare ik dat ik gemelde jonge dezen avond in de tegenwoordigheid van boven gezegde Ouderlingen daar over hebbe onderhouden, die het gepleegde fait aan ons onder veele tranen beleden heeft, met bijvoeginge, dat hij hetzelve van eene Joost52 in Neerlangbroek woonagtig voor een jaar geleert hadde, dog niet meer dan deze eene reis gedaan Was getekent Uit naam en last des Kerkenraads Actum Doorn den PGV Poolsum 11 Junij 1764 Wij ondergeschrevenen verklaren, zo nopens het geattesteerde van Dorrestijn aan ons gedaan, als nopens de confessie van Jacobus van Elten, ten onzen aanhoren geschied, ons met de bovenstaande verklaringe, als de zuivere waarheid behelzende te confirmeeren Was getekent Actum Doorn ODB P Van Resant den 11 Junij 1764

52 Dit is Joost Vervat.

93

5. Nog berigten Predikant, en gemelde Ouderlingen dat zij op den 15 Junij op het Hof te Utrecht ontboden waren, en aldaar hunne gedeponeerde attestatien met den Ede hebben moeten bevestigen

Na dit gedane Rapport is de kerkenraad met dankzegginge gescheiden den 3 Julij Hebben DD Deputati Classis Schutter Menso en Tjeenk alhier de kerkvisitatie, terwijl de Predikant na Holland was gedaan en alles in behoorlijke ordre bevonden den 30 september De kerkenraad na gewoonte vergadert is Censura morum gehouden, en zal de huisbezoekinge geschieden door Otto de Bruijn met den Predikant den 27 November Heeft Willem Boekholt zijne Diaconie rekeninge gedaan en is te boven gekomen f 176-18-6 waar van de Diacon van Dijk in handen genomen heeft f 76-18-6 en de resteerende hondert gulden zijn in de kist gelegt

53 Aan den Ed: Hove van Utrecht Geeven ootmoedelijk te kennen de kerkenraad der Gereformeerde Gemeente te Doorn, dat de supplianten reeds voor veele jaren ’t recht van eigendom bekomen hebben tot zeker Huisje staande zeer afgelegen in de Heij onder den Gerechte van Doorn doordien zij de Eigenaars van ’t zelve Huisje en naderhand haare kinderen en kindskinderen hebben gealimenteerd, en hetzelve door hun tot dusverre altoos hebben laten bewoonen; dat die kleinkinderen thans volkomen in staat zijnde om met uit dienen te gaan hun brood te kunnen winnen en de supplianten ’t voorsz: huisje dat zeer oud is door Jaarlijkse reparatien kostbaar voor hunne armen niet dienstig is derhalven geerne zouden geauthoriseerd zijn om ’t zelve voor den afbraak te mogen verkopen; weshalven de supplianten zich keeren tot UEd: Mog: ootmoedelijk verzoekende dat UEd: Mog: de supplianten in hunne qualiteit daar toe gelieven t’ authoriseeren;

’T welk doende &ca (was getekend) W:Geeling in dorso stont de Hr Mr P:C:Martens Raad Ords Cors: 11-8-1763 Agtervolgends den Appnte van Commissie staande in dorso van de Requeste op den elfden Augustus 1763 aan den Ed: Hove van Utrecht gepresenteerd bij de Kerkenraad van doorn Reqnten, waar bij ik Mr Paul en gelbert Martens raad ord: in welgem: Hove gecommitteerd buijten fine als bij dezelve Is op Huiden den 11 October 1763 des voornoens ten 9 uuren voor mij Commissaris op de vertrekkamer van den Hove gecompareerd Wilhelmus Geerling als proc: van de Reqnten: en leverde onder mij Commissaris de voorschreven Requesten appnte: inheererende de middelen daar bij vervat zeggende wijders dat behalven ’t de reqnten: in hunne qualiteit gansch niet convenieert ’t Huisje bij requeste vermeld tot nadeel van hunne Arme kas te houden ’t boven dien te dugten is, dat zomtijds een schuilplaats zoude kunnen zijn voor een partije slegt volk doordien ’t zelve wat afgelegen in de heij staat; Weshalven den voornoemde Geerling versogte dat het mij Commissaris gelieve mogten den Hove te rapporteeren ten einde aan de requiranten hun versoek bij

53 Nu volgt nog een brief.

94

requeste gedaan mogte werde Geaccordeerd. Op Alles &ca (onderstond) Als Proc van Requiranten (was getekend) W:Geeling T Hof gehoort het rapport van Commissaris, gesien desselfs bovenstaande verbaale authoriseert de supplianten ten fine als in dezen Utrecht den 11 October 1763 (onderstond) in kennisse van mij (was getekend) H:V:D:Heuvel P:L:Martens 1763

Ao MDCCLXV Den 24 Maart De Kerkenraad in de vreze des Heeren voor het houden van des Heeren H Avondmaal vergadert zijnde en censura morum gehouden is niets voorgekomen, en is tot de huisbezoekinge neffens den Predikant gecommitteert den ouderling P van Resant Den 16 Maij op hemelvaartsdag Is de kerkenraad eenparig vergadert, en met den gebede ingezegent tot het verkiezen van nieuwe kerkenraadsleden waar op tot Ouderlingen verkoren zijn in plaats van de afgaande Otto de Bruijn Aart van Gerderen Op nieuws Henricus Bosch en Coendert Bosman En in plaats van de afgaande Diacon Gerrit van Dijk op nieuws Willem Boekholt Welke v[er]kiezinge hun van den Custos aangezegt, en aangenomen dezelve ook op Pinxtermaandag na gewoonte in hunne dienst bevestigt zijn En is alzo de vergaderinge met dankzegginge besloten Op den 9 Junij Heeft onze Predikant van Poolsum zig op nieuws aan deze gemeinte verbonden met eene Leerreden over 1 Thess II vs 8 na dat hij tot onze blijdschap voor de beroepinge van Domburg in Zeeland eenparig op hem uitgebragt, en na een 14 dagen beraad, beleefdelijk bedankt had. Op den 24 Junij De Kerkenraad extraordinair vergadert zijnde en met den gebeden ingezegent waren alle de Leden tegen woordig uitgenomen de Ouderling Coendert Bosman en de Diacon Hendrik Peterze Art 1 Is censura morum voor het houden van het H Avondmaal geschied, en niets voorgekomen, tot de huisbezoekinge neffens den Predikant benoemt de Ouderling Huijg van Hamersvelt Art 2 Stelde de Predikant voor of niet wegens de slegte toestand van de Diaconie fons, door de vermeerde armen de geenen, die weeklijks bedeelt werden, ten minsten gedurende de somer, wat diende te worden afgekort, al was het ieder maar een a twee stuivers per week en of het ook niet allerbetamelijkst is, dat de bedeelden hare geld des zondags na de Predicatie in de kerk zelve quamen halen, uitgezondert als zij ziek of onbequaam waren, om hen door die weg te verpligten, in de kerk ter bijwoninge van de godsdienst te komen De Broeders waren eenparig van oordeel, dat dit voorstel aller billijkst is, en zullen de Broeders Diaconen het een en andere tragten te bevorderen Art 3

95

Ook vroeg de Predikant hoe men handelen zoude ontrent de gepasseerde borgtogt van den Heere Swellengrebel voor Pieter de With ten behoeve van de Diaconie ingevalle die aan voornoemde de With mogte komen schade te lijden De diacon Boekholt rapporteerde, dat hij de Heer Hendrik Swellengrebel op Schoonoort, daar over voorheen begroet had, en de acte zijns vaders laten zien, dog dat die weigerig was daar aan te voldoen. De kerkenraad oordeelt het raadzaamst als nog daar ontrent geen moeite te doen, maar den Predikant te verzoeken, daar over de andere kinderen van den Heere Swellengrebel te Utrecht alvorens vriendelijk te willen onderhouden, dat hij op zig genomen heeft Art 4 Ontrent het transport van het bakkershuis berigten de Diaconen, dat nog was als te voren, blijvende Pieter de With weigeren het zelve aan Jan van Coten en Gerrit van Dijk te transporteeren Art 5 Stelde de Predicant voor om de armen voortaan op s Heeren dag, na het eindigen van de godsdienst in de kerke te bedeelen, om hen alzo te noodzaken in de kerke te komen, het geen van de Diaconen is aangenomen den 10 Julij Is de kerkvisitatie alhier gedaan, en alles wel bevonden den 22 septemb De kerkenraad voor de bedieninge van het Avondmaal ordinair v[er]gadert, en alle de Leden tegenwoordig zijnde is na aanroepinge van gods naam Art 1 Censura morum gehouden, en niets voorgekomen en tot de huisbezoekinge gecommitteert Hendr. Bosch Art 2 Vertoonde de Predikant een brief van Zeijst, en deed een mondelijk berigt van Driebergen, dat ieder dier Diaconien bereid waren een derde portie te dragen in de lasten en kosten, die onzen Diaconen aan het huisgezin van Arien Kobussen zouden doen Art 3 Hebben de mankeerende Broeders de formulieren van eenigheid ondertekent den 23 October De kerkenraad extraordinair vergadert heeft Gerrit van Dijk afgegane Diacon zijne rekeninge gedaan van 11 Junij 1764 tot 26 Maij 1765 en is te boven gekomen f 48-10-12 welke aan Peter Hendrikze zijn overgetelt, en op die tijd al het overige geld in de Diaconie kiste verrekent, en alzo dezelve geheel ledig gemaakt Anno MDCCLXVJ den 10 Maart De kerkenraad voor de bedieninge van het H A. ordinair vergadert zijnde is Censura morum gehouden, en alles wel bevonden tot de huisbezoekinge neffens den Predikant gecommitteert Aart van Gerderen Pieter van Resant den 8 Maij

96

op hemelsvaarsdag de kerkenraad eenparig vergadert zijnde is na aanroepinge van gods naam Art 1 Deze veranderinge in de kerkenraad gemaakt in plaats van de afgaande Ouderlingen Huijg van Hamersveld en Pieter van Resant zijn op nieuws verkoren Aart van Gerderen Gerrit van Dijk In de plaats van den afgaande Diacon Peter Hendrikze op nieuws verkoren Jan van Woudenberg En is de Custos gelast dit den nieuw verkoren Leden aantezeggen, die het alle hebben aangenomen, en na gewoonte Pinxtermaandag bevestigt Art 2 Maakte de Diacon Peter Hendrikze bekent, dat hem de hypotheek van 150 guldens op den huisse van Kool agter het kerkhof, door Jan van Coten en van Dijk was afgelost, met de resteerende renten, welke hij in zijn rekening verantwoorden zoude Art 3 stelde de Predikant voor, of men niet op een of andere wijze iets zoude kennen in twerk stellen om te v[er]krijgen, dat Hendrik Aalte van zijn bannissement ontheven, en hem wederom gepermitteert werd hier met zijn huisgezin te wonen, alzo zulks de kosten ter alimentatie van dat huis nodig daar door makkelijk zouden v[er]mindert worden En is de deliberatie daarover tot nadere gelegenheid uitgestelt Waarop de kerkenraad met dankzegg gescheiden is den 15 Junij de kerkenraad in de vreze des Heeren na het eindigen van den godsdienst eenparig vergadert zijnde, en met den gebede ingezegent Art 1 Stelde de Predikant voor, dat hij de bedieninge van het H Avondm 8 dagen zoude vervroegen, alzo hij na het Zuidhollandse Synode gecommitteert was Art 2 is censura morum gehouden, en besloten dit maal geen huisvisatie te doen, alzo de Predikant als Deputatus Classis de kerken moest visiteeren Art 3 de overige zaken zijn uitgestelt tot nader zamenkomst En is alzo de vergadering met dankzegginge besloten den 23 Junij de kerkenraad des morgen ten 8 uuren buiten gewoon vergadert zijnde heeft D van Daverveld als Deputatus Classis de visitatie alhier gedaan, en alles wel bevonden den 14 August heeft de afgegane Diacon Peter Hendrikze zijne jaarlijkse rekening van 27 Maij 1765 tot den 16 Febr 1766 (kunnende wegens ziekte en zwakheid niet tot Pinxtermaandag

97

administreere) gedaan, en is bevonden meer uitgegeven dan ontfangen te hebben f 5-4- welke hem van zijne opvolger Willem boekholt zijn goedgedaan den 24 septemb de kerkenraad ordinair voor de bedieninge van het H A vergadert, en met den gebede ingezegent Art 1 is censura morum gehouden en niets voorgekomen 2. tot de huisvisitatie neffens den Predikant benoemt Gerrit van Dijk 3. Zal men wegens de schaarsheid van penningen voor de Diconie zeker geld op intresse moeten nemen, en is men overeengekomen om van Tijs Cornelisze van Velpen de so van 225 guldens op intresse te nemen 4. ook is goedgevonden vermits de slegte staat van de Diaconie kasse, de bedeelinge zo veel mogelijk te menageeren. 5. Verders zal men provisioneel met den geregte van Maren spreken, of niet billijk ware, dat hetzelve jaarlijks een klijne somme uitzette om mede den last van hare onderhorige armen te helpen dragen 6. ook maakte de Predikant bekent, dat hem door Gijsbert van den Berg was aangedient, dat hij, wegens vrijwillige afstand van Cornelis Methorst, door den Heere D Ablaing als Proost, was aangestelt tot Custos en schoolmeester alhier Waar op geresolveert is, de acten van zijne aanstellinge te vorderen, en dezelve, in onze kerkelijke handelingen te registreeren En is hier op de vergaderinge met dankzegginge gescheiden Anno MDCCLXVIJ den 5 April de Kerkenraad ordinair vergadert, en met den gebede ingezegent zijnde. Art 1 is censura morum gehouden, en neffens den Predicant tot de huijsbezoek benoemt Coendert Bosman 2 is geresolveert op alle mogelijke wijze te waken, en zorge te dragen, dat de hutten op den berg; tot merkelijke nadeel van de Diaconie niet vermeerdert worden, en dat men, tegen dat opslaan van dezelve zal tragten te voorzien en is alzo de vergadering met dankzegginge gescheiden den 28 Maij De kerkenraad op hemelvaartsdag vergadert en met den gebede ingezegent zijn verkoren tot ouderlingen in plaats van de afgaande Henricus Bosch en Coendert Bosman Op nieuws Otto de Bruijn Pieter van Resant

98

en tot Diacon in plaats van Willem Boekholt op nieuws Roelof Gijsbertsze van Velpen En is zulks door den Custos de verkoren leden aangezegt, die hunne bedieninge hebben aangenomen, en op Pinxtermaandag zijn bevestigt geworden Ook rapporteerde de Predikant, dat hem door den nieuw Custos van den Berg zijne acten van aanstellinge was ov[er]handigt, en reeds in de kerkenraadsacten geinsereert Luidende Copia Commissie voor zegel van Tien gulden Gijsbert van den Berg als Bode, Coster schoolmeester Groefbidder en Doodgraver van Doorn Wij johan Daniel d Ablaing vrijheer van Giessenburg en Giessen Nieukerken, Heere van Staulzain, Cadzand, Bingaartskerken, Peursum en in Aardenburg Ambacht Erfwatergraag van den armaard in Holland, Erfhoudvester in Vlaanderen Gelid van haar Hoog Mog, Proost en Archidiacon der Metropolitane Kerke ten Dom, en oud Munster te Utrecht super numerair Geeligeerde Raad en President ter vergaderinge van de Ed Mog Heeren Staten s lands van Utrecht, wegens dezelve gecommitteert ter vergaderinge van de Hoog Mog Heeren Staten Generaal der verenigde Nederlanden en Hoog Bailui van s lands van den vrije mitsgaders groot Bailieuw van Sluis in Vlaanderen & & & Doen te weten: dat wij vermits den vrijwillgen afstand, door Cornelis Methorst in onze handen gedaan, van zijne ampten en bedieningen van Geregtsbode, Coster, schoolmeester groefbidder en doodgraver, van en in onze Domproostdije Ambagtsheerlijkheid en Dorpe van Doorn wij dien volgens op het goed rapport aan ons gedaan, van de bequaamheid naarstigheid en goede conduite van den perzoon van Gijsbert van den Berg, denzelve hebben aangestelt, zo als wij hem aanstellen bij dezen, tot geregtsbode Coster, Schoolmeester, Groefbidder en Doodgraver in den voorsz geregte, Ambagte en Dorpe van Doorn, om de voorsz bedieninge zijn leven lang getrouw en na behoren waartenemen, en dat op zodanige Emolumenten, en de voordeelen, als daar toe van ouds gespecteert hebben, ende nog toe behoren, en daar verder bijgevoegt mogen werden des zal hij Gijsbert van den Berg gehouden zijn, in handen van onzen schout en geregte van Doorn als Bode te doen den behoorlijke Eed van getrouwheid, om hetzelve Ampt te bedienen, na de ordre voor de geregtsleden ten plattelanden, in de Provincie Utrecht gemaakt of nog te maken. Ontbiedende en bevelende deswegens schout en Gerechte van Doorn voornoemt, denzelven Gijsbert van den Berg alzo in den Eed te nemen en in de bedieninge als Bode te erkennen, en te maintineeren Dat hij ook Gijsbert van den Berg, als Coster schoolmeester Groefbidder en Doodgraver die bedieninge zal waarnemen met alle naarstigheid en zedigheid, de jeugd na de ordening op het stuk van schoolhouden in den Provincie geemaneert onderwezen, en daar op goede acht hebben. en in t generaal de kerk en schooldienst waarnemen als v[er]eischt word. Dat ook zal zorge dragen, dat bij het begraven der Doden, de geregtigheden behoorlijk werden ontfangen, en verantwoord, zonder eenige exactien in voorz bedieninge direct of indirect te plegen. des zal de voornoemde Methorst nog dit jaar en het volgende jaar van 1766 gehouden zijn of alleen, of met den gemelte Gijsbert van den Berg voorz

99

bedieningen waar te nemen, en aan hem van den Berg daar omtrent de nodige Instructien te geven Gelastende wijders allen, dien het zal aangaan de voorz Gijsbert van den Berg voortaan in de aan hem door ons geconfereerde Bedieningen te erkennen na behoren; ordonneerende den voornoemde Gijsbert van den Berg, deze zijne commissie der prothocolle van den geregte van Doorn, en verder daar het nodig te doen registreeren Gegeven op onze Ridderhofstad Moersbergen onder ons aangeboren Cachet en gewone signature op den 24 Julij des jaars xvij hondert vijf en zestigt (was getekent) d’Ablaing Giessenburg den 24 Junij de kerkenraad in s Heeren vreze vergadert is censura morum gehouden en neffens den Predikant tot de huisbezoek gecommitteert Pieter van Resant voorts is dit maar niets meer v[er]handelt maar de vergaderinge met dankzegg besloten den 9 Julij de Kerkenraad extraordinair vergadert is de kerk visitatie al hier geschied en alles wel bevonden den 15 septemb de Kerkenraad in des Heeren vreze behoorlijk vergadert zijnde is Art 1 Censura morum gehouden en niets voorgekomen Art 2 is tot de huisbezoek als ouderling benoemt Otto de Bruijn Art 3 Is geresolveert een Request ten faveure van den gebanne Hendrik Aalte aan de Heeren Staten te presenteeren En is voorts de vergaderinge met dankzegginge gesloten den 5 October De kerkenraad extraordinair vergadert heeft de afgegane Diacon Willem Boekholt zijne rekening gedaan van 19 Febr 1766 tot 7 Junij 1767 en bevonden dat te boven was de so van f 130-,,-10 welke aan Jan Reijertse van Woudenberg zijn toegetelt En is bij deze gelegenheid besloten, dat voortaan de kinderen van de bedeel wordende arme huisgezinnen op alle mogelijke wijze zullen worden verpligt van schoolgaan gebruik te maken Anno MDCCLXVIIJ den 20 Maart de Kerkenraad kerkenraad gehouden en na aanroepinge van s Heeren naam besloten Art 1 Deze reis wegens lighaams ongesteltheid van den Predikant geen huijsbezoek te doen 2 Censura morum gehouden, is niets voorgekomen den 12 Maij

100

De kerkenraad op hemelvaartsdag vergadert zijnde is na aanroepinge van s Heeren naam de kerkenraad verandert In plaats van de afgaande Ouderlingen Aart van Gerderen Gerrit van Dijk verkoren Arris van Vossestijn Willem Boekholt In plaats van de afgaande Diacon Jan Reijertse van Woudenberg opnieuws verkoren Jan Otto van Dugteren Die allen na aanzegginge door den Custos dit hebben aangenomen en Pinxteren bevestigt zijn den 19 Junij De kerkenraad in de vreze des Heeren vergadert is Art 1 Censura morum gehouden 2 Tot de huisbezoekinge gecommitteert Willem Boekholt 3 Hebben de nieuwe Broederen de formulieren van eenigheid ondertekent En is de vergadering behoorlijk gescheiden den 5 Julij is de kerkvisitatie geschied, en alles wel bevonden den Septemb Heeft de afgegane Diacon Jan Reijertse van Woudenberg zijne Diaconie rekeninge gedaan en is bevonden meer ontfangen dan uitgegeven te zijn de so van 22:9:14 welke aan den Diacon Roelof van Velpen zijn overgetelt den October Kerkenraad gehouden zijnde voor de bedieninge van s Heeren H.A. is na aanroepinge van gods naam besloten 1 Geen huisbezoek te doen wegens de zwakheid van den Predicant 2 dat de Diaconen in het vriendelijke met den Meester zouden spreken, en accordeeren over het schoolgaan en leeren niet alleen van de arme kinderen, maar ook van zulken, die wegens onvermogen schoon niet bedeelt wordende het onderwijs hunner kinderen om niet zouden begeeren 3 Dat de Diaconen wegens gebrek van penningen in de Diaconiekaste het een of ander Capitaaltje zouden opzeggen En is deze vergadering met dankzegginge gescheiden Anno MDCCLXIX den 9 Maij Kerkenraad in de vreeze des Heeren na aanroepinge van gods naam gehouden zijnde is eenparig besloten

101

1 Dat dit jaar ten aanzien van de Kerkenraads veranderinge wel als Ouderlingen moesten afgaan Otto de Bruijn en Pieter van Rezand en als Diacon Roelof van Velpen, dog dat alle deze broederen op nieuws in diezelve qualitijt verkoren wierden, om na 3 behoorlijke proclamatien en bevestiging wederom voor den tijd van 2 jaren zouden fungeren, het geen van hun is aangenomen zijnde dezelve ook den 28 hujus in hunne respective diensten bevestigt 2 Maakten de Broederen Diaconen bekent dat Evert Krullenberg het Capitaal ter so van f 130 gulden op zijn huis in het Dorp staande aan hun in de verlopene intressen den 1 dezer had afgelost 3 54Ook nog, dat zij met den Meester in het vriendelijke waren overeengekomen, dat hij provisioneel uit de Diaconiekas Jaarlijks genieten zoude de so van 14 guldens, voor het leeren der arme kinderen, en die zulks verder om niet zouden begeeren En is deze vergaderinge met dankzegginge gesloten den 6 Julij is alhier de kerkvisitatie door DD Schutter en van Leeuwen geschiet, en alles wel gevonden den 16 August heeft de Diacon Roelof van Velpen zijne jaarlijkze Diaconierekeninge gedaan, en is te boven gekomen de so van f 87:4:6 welke aan de regeerende Diacon van Dugteren zijn overgetelt Op den 27 November De Kerkenraad eenparig zo oude als nieuwe extraordinair vergadert zijnde is na aanroepinge van s Heeren heijlige naam Art 1 Door den Predikant voorgedragen hoe hij tot zijn Leetwezen in de noodzakelijkheid gebragt was wegens aanhoudende en besiende lighaams zwakheid, zig bij requeste aan hun Ed. Mog. te addresseeren, en zijn ontslag van het H dienstwerk alhier te verzoeken Art 2 Dat het hun Ed. Mog. bij appoinctement goedgunstig behaagt had op den 22 dezer hem het Emeritusschap te accordeeren Art 3 Dat dien volgens deze gemeinte thans vacant zijnde de Predikant aan den Kerkenraad, alle nodige voorzigtigheid en getrouwheid toewenschte, in het uitzien na, en verkiezen van eenen anderen Leraar, die de Heere in zijn gunst, tot heijl van dit Zion zenden wilde Art 4 Dat om die reden de Predikant ook de oude afgegaane leden des kerkenraads, als Aart van Garderen oud ouderling zijnde Gerrit van Dijk mede oud ouderling

54 In margine staat: ‘volgens last der deputaten is dit accoord gebroken en een nieuw gemaakt den 9 Julij 1771.

102

overleden en Jan van Woudenberg oud Diacon had laten convoceeren, ten einde om mede hier van kennisse mogten hebben alzo de twee laast afgegane Ouderlingen en de laast afgegaane Diacon ook in de beroepinge des Predikants, na de gewoonte dezer kerke een stem hebben Art 5 De Predikant heeft bij deze gelegenheid de Diaconie Obligatien en andere papieren de gemeente specteerende, aan den Diacon Jan Otto van Dugteren overhandigt Art 6 Is besloten dat bij het vertrek van den Predikant de kerkenboeken aan Pieter Resant Ouderling zullen worden overgegeven Art 7 Wierd de Predikant van de Broederen vriendelijk verzogt om de vernieude, en geamplieerde resolutie van hun Ed Mog aangaande de beroepingen der Predikanten ten platte landen mitsgaders de kosten daar van, tot onderrigt des kerkenraads te willen infereeren, hetgeen van sijn E. is aangenomen en bij dezen geschied55 Art 8 Voorts nam de Predicant op eene vriendelijke en aandoenlijke wijze afscheid van de kerkenraad En is deze vergadering met ernstige gebeden en dankzegginge besloten Acta Sijnedrii Extraordinarii gehouden te Doorn den 12 Februarij 1770 Alle de leden der Kerken-raad Arris Vossestein, Willem Boekhout, Otto de Bruin en Pieter Resant Ouderlingen en Jan Otto van Duchteren en Roelof van Veulpen, Diaconen in der tijd, waren tegenwoordig, nevens D.D. Consulenten, H. van Wijk en G. Reinking, predikanten te Driebergen en Nederlangbroek Deze sessie genomen hebbende en Gods naam aangeroepen zijnde, is het request tot handopening opgestelt geteekent ende den vergadering met dankzegging gescheiden Q.T. G. Reinking Cons: en scriba sijnedrii Acta Sijnedrii Extraordinarii gehouden te Doorn den 11 Maart 1770 Alle de leden des Kerkenraads en Consulenten praesent zijnde en de naam des Heeren aangenroepen hebben ook zittinggenome de Oude Kerkaad Aart van Gerderen Ouderling en Jan van Woudenberg Diakon zijnde de andere Oude Ouderling overleden. 1 De Kerkenraad vergadert tot het doen van een Dispectie, is alvores met eenparigheid gemaakt een drietal van proponenten Johan Kneppelhout te Utrecht, Joh. Jacob. Bern. Corell, te Utrecht en Hendrikus van Eckdom te Amsterdam 2 En is met gelijke eenparigheid gedispicieert Johan Kneppelhout S.M.C. te Utrecht, en zal ter approbatie aan hun Ed Mog deze dispectie gepresenteert worden 3 En is de vergadering met dankzegging gescheiden Q.T. G. Reinking Cors: en scriba 55 Hier volgt, deels slecht leesbaar de brief aan de Heren Staten s lands van Utrecht, gedateerd 6 Julij 1768. Deze brief is niet getranscribeerd.

103

Acta synedrii Extraordinarii gehouden te Doorn den 15 Maart 1770 De gansche voorgemelde Kerkenraad en Consulenten tegenwoordig zijnde en de naam des Heeren aangeroepen 1 Is het appoinctement van hun Edle Mog: ter approbatie van de gedane dispectie op den Heer Johan Kneppelhout voorgelesen. 2 En is daar op met herhaalde eenparigheid tot leeraar dezer Gemeente voornoemde D. Johan Kneppelhout beroepen 3 En sal deze Beroeping naar gewoonte ter approbatie aan hun Edle Mog. ende E. Classis worden overgelevert 4 Na gedane Resumtie is deze vergaderinge met dankzegging gescheiden Q.T. G. Reinking Cors: en scriba s.s.56 4e Junij Nadat ’t beroep den 15e Maart uitgebragt op Ds J. Kneppelhout (geboortig van Rotterdam & te Utregt den 6e dezer maand onder het getal der proponenten aangeschreven) en de ordinaire classis te Wijk den 27 dito geapprobeerd was, is de beroepene aanstons in die vergadering in tegenwoordigheid van den Edelmogenden Heere Pit (tot commissaris Polityk aangesteld zijnde) door Ds. A.J. Vatebender Predt te Overlangbroek geexamineerd, & tot leeraar dezer gemeente den 4e Junij (zijnde Pinxtermaandag) bevestigt door Ds. Paul: Rutgers Predt te Utregt, welke predikte over Prov: XXIX.18. De bevestigde aanvaarde op diezelfde dag zijn dienst & predikte over Hand. XVI.10. Aan den nieuwen leeraar zijn door den Ouderling P. van Rezand de kerkenboeken overgeleverd. 15 Junij De kerkenraad in de vreeze des Heeren na aanroepinge van zijnen heiligen naam vergaderd zijnde is Art i door den Predicant aan de broeders zijne kerkelijke attestatie vertoont & daar na ’t formulier van eenigheid ondertekent Art ii de Predicant bragt de broeders onder ’t oog, of ’t niet nodig ware de kerkenraad te veranderen, wijl zulks op de gewoone tijd niet had kunnen geschieden, De broeders waren ook in dit gevoelen, weshalve in plaats van de afgaande ouderlingen Arris van Vossestein & Willem Boekholt met eenparigheid van stemmen verkoren zijn Jan Otto van Dugteren & Aart Hendrikse te Maren ook is in de plaats van den afgaande Diacon van Dugteren beroepen klaas Bosman, & den koster aangezegt de verkorene de aanzegging van hun beroep te doen. Art iii 56 Hierna volgen diverse brieven over het beroep van ds. Johannes Kneppelhout. Deze zijn niet getranscribeerd. De beroepsbrief dateert van 15 maart 1770.

104

In deeze vergadering wierd ook besloten, dat ’t avondmaal zoude gehouden worden de 3e of 4e zondag van de volgende maand, weshalve tans censura morum is gehouden. Art IV Door den Predicant gevraagt zijnde, of op iemand van de leden der gemeente iets ten aanzien van ’t uitwendige te berispen ware, is door alle de broeders geantwoord, dat zij tot hunne blijdschap op niemand iets hadden aantemerken Art V De Predt vroeg de broeders, of de vrouw van Aalt Lagerweij noch gecensureert was, wijl hem wel uit de acta bleek, dat haar den 19e maart 1758 aangezegt was zig van t H. Avondmaal te onthouden & nergens aangetekend stond, dat zij wederom was toegelaten. Doch wijl niemand der Broeders hier ontrent eenig onderrigt konde geven, is geresolveert de WelEerw. Heer van Poolsum hierover te schrijven. Eindelijk is de vergadering met dankzegginge tot god gescheiden. den 17e Junij de Kerkenraad na de predicatie extraordinair vergaderd zijnde wierd door den predt bekend gemaakt dat de koster hem berigt had, dat de nieuwverkorene broeders de beroeping aangenomen hadden, uitgenomen Aart Hendrikse te Maren, wijl hij zig wegens een gebrek aan zijn been niet geschikt vond tot ’t waarnemen van deezen post, weshalve in zijn plaats verkooren wierd Aart van Garderen, & de koster aangezegt hem zijne beroepinge bekend te maken. Ook is tot ’t bijwoonen van ’t Classis te Rhenen benevens de Predt gecommitteert d’ouderling P. van Rezant. den 20 Junij De Kerkenraad extraordinair vergaderd zijnde, is na aanroeping van ’s Heeren naam aan dezelve door de Predicant bekent gemaakt dat Aart van Garderen voor de beroeping tot Ouderling bedankt heeft, en daarop met eenparige stemmen tot Ouderling verkoren Jan Aartse van Leersum, & vastgesteld dat indien deeze onverhoopt mogt bedanken, een van de afgaande broeders zoude continueren. Voorts is de vergadering god dankende gescheiden. den 15 Julij Zijn Jan Otto van Dugteren & Jan Aartse van Leersum tot Ouderlingen & Klaas Bosman tot Diacon in t openbaar na drie wettige & onverhinderde voorstellingen gehad te hebben door den Predicant bevestigt geworden. den 24 Julij De kerkenraad extraordinair vergadert zijnde zijn de middelen tegen ’t Pausdom gelezen daarop stonden binnen Jan Rabo Metz, Hubertus Zaunslifer & Gosuinus Casius Respective Predicanten te Rhenen, Kooten & Wijk als gecommitteerde van ’t classis van Rhenen & Wijk ter kerkenvisitatie, & zijn alles welbevonden hebbende na wederzijdze zegenwensingen vertrokken, waarop de vergadering (God dankgezegt zijnde) gescheiden is. den 2 Aug: De Kerkenraad in de vreeze des Heeren vergadert zijnde heeft de Diac. Klaas Bosman de formulieren van eenigheid ondertekent. De predicant deede berigt van de onlangs gedane huisbezoekinge & communiceerde, dat hem door de WelEerw: Heer van Poolsum was gemeld, dat de vrouw van Lagerweij in ’t jaar 1758 slegs voor eene

105

reis was gecensureert verders is er over eenige zaken betrekkelijk de Diaconie gehandelt, waarop de vergadering met dankzegginge tot God gescheiden is. den 3 Novemb De Kerkenraad na de predicatie extraordinair vergaderd zijnde is eenparig besloten dat men, wanneer zig een bekwaam Chyrurgijn zig alhier met der wooning wilde komen nederzetten, ’s Jaarlijks aan deeze uit de Diaconiekas zoude gegeven worden 10 gln & 10 sts, mits hij gehouden zoude zijn om de Diaconiearmen naarstig te visiteeren den 28 Novemb: heeft de afgegaane Diacon J.O. van Dugteren zijne Diaconierekening gedaan en is bevonden meer ontfangen dan uitgegeven te zijn 75:10:4 welk overschot aan den Diacon Roelof van Velpen is ter hand gestelt ook zijn in handen van den Predicant gestelt de diaconieobligatien. MDCCLXXI Anno 1771 den 24e Maart De Kerkenraad vergadert zijnde is censura morum gehouden dog niets voorgekomen, wegens het slegte weder is besloten geene huisbezoeking te doen. den 7 April De Kerkenraad na de predicatie te zaamen zijnde wierd van wegens de erfgenamen van Hendrik Thomasse van Waveren berigt, dat zij niet in staat waren zijn innocente zoon Pieter van Waveren, hunnen broeder te onderhouden, weshalve de kerkenraad besloot denzelve Pieter aan te slaan en te alimenteeren. Dewijl er nu een scheiding van den boedel moest gemaakt worden is de Diacon Roelof van Velpen of Kl: Bosman gecommitteert om bij de verkoping der goederen te assisteeren als ook om het transport van ’t huis, wanneer ’t verkogt was, te helpen doen. den 9 Maij. De kerkenraad in de vreeze des Heere & na aanroepinge van zijnen naam vergadert zijnde heeft in plaats van de afgaande ouderlingen Otto de Bruin & Pieter van Rezant tot Ouderlingen verkooren Anthony Kool & Aart van Garderen en tot Diacon Frans Felix in plaats van den afgaande Roelof van Velpen, en is daarop god dankende gescheiden. den 19 Maij Zijn de nieuwverkoorene leden van den Kerkenraad na 3 voorgaande proclamatien bevestigt, waarop door den Diacon Frans Felix ’t formulier van eenigheid is ondertekent. den 19de Junij.

1. de Kerkenraad vergadert zijnde heeft met opene deuren de afgegaane Diacon Roelof van Velpen zijne diaconijrekening gedaan, waar uit gebleken is dat hij meer ontfangen als uitgegeven heeft de somma van 91gl; 8 st; 9 Pn, welk geld hij overgegeven heeft aan zijnen opvolger Klaas Bosman

106

2. Bij het doen der rekening is ook bevonden dat in de Catechisatien in de Kerk & in de oeffening van P. van Rezant gecollecteert is 69 gl: 10 st; 13 Penningen, met welk geld betaalt zijn volgens resolutie van den kerkenraad de kaarsen banken in de oefening, & de boeken welke in orde van den kerkenraad aan de kinderen ter hunner aanmoediging zijn medegedeeld geworden. Ook is dewijl de bediening van ’t H. avondmaal den 30e Junij stond te geschieden censura morum gehouden, doch er is niets voorgekomen & tot het doen der huisbezoeking benevens de Predt gecommitteert J:O: van Dugteren & A. Kool

3. Eindelijk tussen de Kerkenraad & schoolmeester is een verschil ontstaan over ’t accoord wegens het leren van arme kinderen den 9 Maij 1769 tussen hen gesloten.

den 9 Julij De Kerkenraad in de vreeze des Heeren & na aanroepinge van zijn naam vergaderd zijnde

1. stelde de Predicant voor, dat hij alle moeite te vergeefs had aangewent om het geresene verschil tussen de kerkenraad & schoolmeester te vereffenen, & een nieuw accoord met de schoolm. aantegaan, zulx ook dat de schoolm: vorderde, eer hij op eenigerleij wijze wilde handelen over een nieuw accoord, dat het oude accoord moest doorgeschrapt, en aangemerkt worden als niet behoorlijk geboekt na waarheid door de gecommitteerde des Kerkenraads aan den Predicant opgegeven.

2. Hierop oordeelde de Kerkenraad, dat men moest tragten op de beste wijze de zaak te middelen, & vrede te houden tussen de kerkenraad & schoolmeester, weshalve alle de leden eenparig beslooten zig niet in ’t verschil verder intelaten, maar de zaak in de handen van de Heeren Deputaten te stellen, & zig aan het advys van hen te onderwerpen.

3. vervolgens de schoolmr binnen geroepen zijnde wierd dit besluit van den kerkenraad hem berigt, waarin hij ook genoegen nam

4. De Heeren Visitatoren Fredericus a Faak, Cornelius Verlaan & Johan Francois van Daverveld Respective predicanten te Wijk, Houten & Odijk versogt hebbende binnen te staan wierden geadmitteert en deden als gecommitteerde van de classis van Rhenen & Wijk de kerkenvisitatie, & bevonden alles wel.

5. De Predicant stelde het gerezene verschil tussen de kerkenraad & schoolmeester aan de Heeren Visitatoren voor & versogt uit naam van den Kerkenraad dat hun Eerw. de zaak met den meester geliefden aftedoen, dewijl zij & de meester zig onderwierpen aan ’t geen Heeren visitatoren zouden goedvinden te besluiten

6. De schoolmr binnengeroepen zijnde, is door Heeren Visitatoren met hem in tegenwoordigheid van den kerkenraad gesprooken en eindelijk door hun Wel Eerw: vastgestelt.

I. dat, dewijl de schoolmr zig bezwaard vond over ’t accoord in ’t jaar 1769 gemaakt, ’t zelve zoude gebroken worden

II. dat de meester 20 kinderen, welke de Kerkenraad hem zoude toezenden, zoude verpligt zijn te leeren, zonder dat hij dezelve op eenigerleij wijze mogt weigeren aantenemen.

III. dat deeze kinderen zoude moeten schoolgaan, zoolang ’t de Kerkenraad behaagde, alwas ’t zelf ’t geheele jaar door, zoo er ’t

107

geheele jaar school gehouden wierd, anders al die tijd, op welke de meester voor andere kinderen schoolhout.

IV. dat de meester gehouden zal zijn ’s weekelijks aan den Predicant overteleveren een lijst van die arme kinderen, welke absent geweest zijn in ’t school, op dat er gelegenheid zoude zijn om dezelve tot ’t schoolgaan aan te spooren.

V. Eindelijk dat de meester ’s jaarlijks voor ’t onderwijs van die arme kinderen zoude genieten de zomma van 20 gl: uit de diaconijkas, tot zoo lang als Kerkenraad & schoolmeester nodig oordeelen zig aan dit contract te houden.

7. De Heeren visitatoren hebben voorts allerleij zegenwensingen over de vergadering uitgeboezemt; & zijn door den kerkenraad voor hunne aangewende hulp tot bevordering van den vrede tussen hen & de schoolmeester bedankt zijnde vertrokken, waarop ook de vergadering gescheiden is, hartelijk over ’t getroffen accoord verblijd zijnde, & wenschende, dat de vrede & vriendschap tussen hen & de schoolmeester mogt bestendig zijn

Den 22e september de Kerkenraad vergaderd zijnde

1. is censura morum gehouden 2. Tot de Huisbezoekinge is gecommitteert voor t Tuileind Jan van Leersum,

voor t dorp & Moleneind A. Kool, en voor Maren & Maarsbergen Aart van Garderen.

Den 13de October de Predicant maakte bekend, dat hij bemerkende de heerschende onkunde onder de Maarsbergers en ziende dat alle pogingen om hen in zijne Catechizatie te krijgen reets meermaal aangewend te vergeefs waren, aan de opgezetene van dat gerecht had voorgeslagen om met elkander eenig geld uitteleggen ter oprichting van een Catechizatie onder hen, en dat zij daartoe gewillig waren, ja dat ieder wat belooft had te zullen geven, & dat bij optrekking van t beloofde bevonden was, dat het beliep de zomma van dertig gl: ook had de Predicant t genoegen aande kerkenraad te communiceeren, dat broeder Aart van Garderen door hem bewogen was om gedurende de winter alle week eens de Maarsbergers te catechizeeren, & dat hij zig zoude vergenoegen met de geringe zomma, welke de Maarsbergers belooft hadden voor de catechizatie te wille geven Eindelijk maakte de Predicant bekend dat hij wegens t aanhoudend verzoek der Maarsbergers voornemens was binnen kort in dat gerechte te prediken. Den 10 November heeft de Predicant te Maarsbergen eene predicatie gedaan op de Bloemheuvel bewoont door simon Willemse, en bij die gelegenheid aan de bewoners van dat gerechte bekend gemaakt, dat Broeder van Garderen op de volgende dag des Heere zijne Catechizatie voor hen ten deezen huize zoude houden de Text, welke bij die gelegenheid door de Predicant verhandelt is was Handel. XVIII.27. Er is gecollecteert 7 gl: 12 st; doch dit geld is besteed voor de banken, & andere dingen welke voor de Catechizatie nodig waren. den 24e Novemb:

108

de Kerkenraad na de predicatie vergadert zijnde, wierd door den ouderling van dugteren aan dezelve voorgelezen een geschrift, waarbij de vrouw van een dienaar der Justitie, welke eenige jaren te voren alhier gewoont had, aan den Hove Provintiaal verzoekt, dat, dewijl haar man was komen te overlijden, en zij niet in staat was een voorkind van hem te Doorn geboren te onderhouden, de Heeren van den Hove Kerkenraad of gerechte van Doorn geliefde te gebieden om voor ’t onderhoud van dat kind te zorgen ook bleek uit dat geschrift dat de Heeren van de Hove hadden goedgevonden te gebieden, dat gecomitteerdens uit het gerecht & kerkenraad zig moesten laten vinden ten hove opden 30e Nov. om gecommitteerdens van den Hove op ’t gemelde verzoek van die vrouw te rapporteren. dit geschrift dan gelezen zijnde is besloten te committeren de ouderling J.O. van Dugteren om aan de Heeren van den Hove te toonen, dat wij niet verpligt zijn dat kind te onderhouden. den 1 December de Kerkenraad na de predicatie vergaderd zijnde maakte de Ouderling van Dugteren aan dezelve bekend, dat hij voor de gecommitteerdens van den Edel: Hove was geweest, welke waren de Raatsheer van Haften. dat hij benevens de gecommitteerden van ’t gerecht aanstons had geeischt de vertoning van de acte van indemniteit, en had aangetoont, dat dewijl de vader van ’t kind een dienaar van de Justitie ons door ’t hof gezonde was geweest, hij ook nooit als een burger van Doorn was aangemerkt geworden, geene belasting betaalt & zelf zonder acte van indemniteit in ’t gerecht was toegelaten. dat de gecommitteerdens hier op geoordeelt hadden, dat als er geen acte van indemniteit konde getoont worden, wij ’t kind niet behoefte te onderhouden. den 15. December De Ouderling van Dugteren communiceerde aan de Kerkenraad, dat hij den 6de Decemb: op het hof geweest zijnde, daar berigt ontfangen had, dat, dewijl gijsb. zijberde, bij zijn inkomen onder ’t gerecht van Maarsen (waar hij door den Edele Hove geplaast was, nadat hij reets bij ’t jaar van Doorn verhuist & te Utregt woonagtig was geweest) het Hof Provintiaal goedvond, dat wij t kind moesten alimenteeren behoudens ons regt. De Predicant melde ook aan de vergadering dat het kind reets hier gebragt was, & hem was ter hand gesteld geworen, een copie van ’t besluit des Hofs Prov: ’t welk woordelijk dus luidt: Op de Requeste door Antonia Bosman wede Gijsb: Sijberde t: Schout & Gerechte van Doorn aan den Ed: Hove van Utrecht geprezenteert is geappoint: THof gehoord het rapport van Commissaris ordonneerd de Kerkenraad van Doorn bij provisie voor ’t kind in deezen gevoerd wekelijks te betalen eene somme van 24 stuivers onverminderd hun regt Utrect den 6e Decemb: 1771 (get) H.H. van den Heuvel De Predicant stelde vervolgens voor, dat hij aanstons aan de schout per missive had kennis gegeven van de aankomst van ’t kind, en zijn Ed: verzogt had, dat dewijl hij oordeelde, dat daar ’t geregt oordeelde, dat wij t kind niet behoefde te houden het gerecht verpligt was hoe eer hoe liever zulks aan den Hove te toonen) zijn Ed: de zaak hoe eer hoe liever geliefde te beginnen. De Ouderling van Dugteren rapporteerde, dat de schout hem gezegt had de brief van de Predicant ontfangen te hebbe, en bereid was om aan ’t gedaane verzoek te voldoen.

109

de Kerkenraad heeft hierop besloten als nog stiltezitten, en te letten hoe ’t gerecht in deze zoude handelen. Anno MDCCLXXII. Den 19 Januarij. De Kerkenraad na de predicatie vergadert zijnde stelde de Predicant voor, dat het hem best voorkwam de zaak ontrent het kind van de overlede Justitiedienaar niet voor het geregt te laten, maar zelf handen aan ’t werk te slaan te meer dewijl dit een zeer goede gelegenheid was om aan hun Edelm: de zwaare last, welke wij door de combinatie van Maren & Maarsbergen moeten dragen, onder het oog te brengen, welke propositie wierd door de leden des Kerkenraads goedgekeurt, waarop de Predicant op zig nam de Graag van Rechteren & andere leden van ’t collegie der Heeren Staten te adviseeren, en hun Edelm: gunst te solliciteeren. den 26 Januarij

1. De Kerkenraad na de predicatie vergadert zijnde had de Predicant ’t genoegen de broederen te berigten, dat hij ongemeen vriendelijk door den Heer grave van Rechteren ontfangen was, en dat zijn Hoog Edelheid zig zeer genegen tot onze diaconie getoont had, ja zelf dat de graaf toen zijn Hoog Edelh. door den predicant voorgelezen was een opstel van een request betreffende ’t kind van de Justitiedienaar & de last van Mare & Maarsbergen, t zelve goedgekeurt had, en tevens op zig nam om hetzelve ter tafel van hun Edelmog: te brengen, doch tevens voor zig een nette lijst verzogt van de gesteltheid van onze diaconie bij & zedert de combinatie van Maren & maarsbergen, alsook dat de Predicant met nedrige dankzegginge de vriendelijke aanbieding van den Heer graaf had aangenomen, & op zig had genomen, zoo de broeders en leden van de Kerkenraad dit opstel mogten goedkeuren, aan zijn Excellentie het request, als ook eene nette opgave van de staat der diaconie ter hand te stellen.

2. Hierop nam de Predikant de vrijheid aan de broederen voortelezen ’t opstel van ’t request, ’t welk hij oordeelde dat aan hun Edelm: moest ter hand gestelt worden & waar over hij ook met voorgemelde Heer grave gesproken had, luidende hetzelve als volgt:

Pro Diaconia Aan de Ed: Mog: Heeren Staten ’s Lands van Utrecht ofte derzelver ordinaris Gedeputeerde.

Geven met schuldig respect onderdanigst te kennen die van den Kerkenraad van Doorn, hoe zij supplianten zig genootzaakt vinden aan UwEdMog: eerbiedig te vertoonen de beklaagelijken toestand van haare diaconie; voornamelijk veroorzaakt zedert de combinatie met Maren & Maarsbergen in den jare 1753, en noch onlangs op nieuws verzwaard door orders van den Ed. Hove aan de supplianten gegeven. Nopens al ’t welke de suppliante de vrijheid nemen aan UwEdMog: vertoog te doen. Betreffende de importantie van Maren & Maarsbergen sedert de diaconie de alimentatie van de arme aldaar heeft moeten bezorgen volgens bevel van UwEdMog: in de jaare 1753 is gemelde Diaconie (die voor dien tijd gewoon was ’s jaarlijks van haaren ontfang merkelijke somme overte houden) van jaar tot jaar zoo

110

verre ten achteren geraakt, dat haare inkomsten op verre na niet zijn toereikende tot het nodig onderhoud der armen, blijkende uit de jaarlijksche rekeningen, dat van de jare 1753 tot 1771 reets is ingeteert een somma van 1700 gl; moetende zulks werden geattribueert aan gemelde last van Maren & Maarsbergen, vermits aldaar van tijd tot tijd veele behoeftige menschen zijn zoo dat zedert het UeEdM: behaagt heeft ons te gebieden voor de alimentatie van die menschen te zorgen door ons aan de arme van dat geregte reets is gegeven een zomma van meer als 2000 gl: gelijk wij uit onze diaconierekeningen zoude kunnen toonen waar bij nog komt, dat de wat vermogende meest aan de kant van Woudenberg woonen en wegens de naastgelegenheid de kerke aldaar frequenteeren, en derhalve ook daar hunne aalmoezen brengen, dus voor de supplianten al de lasten weinig of geen voordeel hebbende zij behalve het geene in de zak in de kerk gecollecteerd werd niet meer dan ontrent 500 gl: getrokken van dat gerecht zoo dat zij ook al eenige jaren geleden bij den gerechte van Maren en Maarsbergen eenige onderstand gezogt doch tot nog toe geene verkegen hebben. En belangende der supplianten tweede bezwaar boven gemeld rakende de alimentatie van zeker kind van wijle gijsbert sijberde Justitiedienaar, zoo als desselfs weduwe Antonia Bosman op hare requeste aan de Ed: Hove heeft geimpetreert appoinctement in dato 6 dec: 1771 “ordonnerende den kerkenraad van Doorn bij provisie voor ’t kind in deezen geroerd, ’s wekelijks te betalen een somma van 29 st. onvermindert hun regt. De supplianten vermeinen in ’t regt te zijn om ontheffing van deezen last te moogen zoeken, vermits gemelde gijsbert sijberde, toen hij eenige tijd te Doorn woonde, en het bovengemelde kind geboren is, niet geconsidereerd is, als hebbende regt van inwooning, dewijl hij dagelijks door den Ed. Hove na elders konde verplaast worden, en het gerecht van Doorn om hem tot het bezorgen van acte van indemniteit te verpligten, wel gerequestreerd had aan den Ed: Hove, doch geen appoinctement bekomen waar bij komt, dat hij vervolgens met zijn kind na Utrecht is vertrokken, en aldaar vaste domicilium gehad heeft, alwaar geen acte van indemniteit geeischt noch gegeven, en egter de behoeftige schoon elders geboren onderhouden worden. Om al ’t welk de supplianten vuurig wenschten, dat haare diaconie op de beste wijzen ontrent het eerstegemelde bezwaar (waar ontrent zij geen alteratie van UwEdMog: resolutie van den jaare 1753 durven verzoeken) gesoulageert en ontrent het tweede ontheven mogten worden kunnende zij geen onderstand verwagten van den gerechte van Maren & Maarsbergen of van Doorn om rede, dat dezelve voor al dat van Doorn in de last van de consumptie zoo zeer bezwaard zijn, ten waare het UwEdelMog: gunstig behaagde eene zekere somme na UwEdM. goedvinden jaarlijks uit voorschrevene middelen van consumptie over den gerechte van Doorn en Maren & Maarsbergen aan de diaconie toeteleggen, & aan die gerechte afteschrijven, ’t welk die van den gerechte benevens de supplianten & alle ingezetenen van Doorn met alle blijdschap & dankzegging zoude erkennen Deezen aangemerkt keeren de supplianten zig tot UwEdelM. ootmoedig verzoekende, dat het UwEdM: behaage den supplianten ontrent voorschrevene lasten te soulageeren en te ontheffen op zoodanige wijze als UwEdM: zullen vinden te behooren.

’t welk doende etc.

111

3. Dit opstel gelezen zijnde wierd door alle goedgekeurt, & de Predicant nam op zig zoo ras moogelijk berigt optemaken van de droevige gesteltheid der diaconie sedert de combinatie van Maren & Maarsbergen en de Ouderling van Dugteren beloofde uit de diaconierekeningen op te zullen maken een lijst van t geen door de Diaconie van Doorn aan Maren & Maarsbergen bedeelt is, en wat dezelve van die gerechte getrokken heeft.

4. Eindelijk oordeelde men nodig, dewijl wij in alle broederlijk wilde handelen aan de schout van Maarsbergen ons request te doen lezen, eer wij het aan hun Edelm: overhandigde, en de Predicant nam op zig zijn EdL: op d’een of andere wijze hier toe gelegenheid te verschaffen.

5. Hierop eindigde de vergadering zig vleiende dat door deeze weg hunne diaconie op een of andere wijs zoude gesoulageert worden.

den 2 Februarij. De Kerkenraad na de predicatie bij den anderen vergaderd zijnde rapporteerde de Pred. dat de Ouderling van dugteren hem de lijst had ter hand gestelt van de uitgave & inkomsten van den gerechte van Maaren als ook dat hij nagegaan had de gesteltheid onzer diaconiekas, en uit het een en ander de volgende notitie had te zamen gestelt welke hij oordeelde, dat de Hr grave van Rechteren moest ter hand gestelt worden. Notitie dienende ten duidelijken bewijze, dat de diaconiekas van Doorn zedert de combinatie van Maren & Maarsbergen zeer verarmt is, als ook dat de oorzaak hier van aan voorschrevene combinatie is toeteschrijven.

I. dat onze diaconiekas voor de combinatie met Maren & Maarsbergen zig in een goede staat bevond, blijkt aanstons bij t inzien onzer diaconierekeningen voor dien tijd gedaan, want om nu van geen vroeger tijden te spreeken in ’t jaar 1749 wierd bij t doen der arme rekening bevonden dat de Diacon meer ontfangen als uitgegeven had 406 gl – in ’t jaar 1750 is overgehouden 472 gl. – in ’t jaar 1751 was t geen meer ontfangen als uitgegeven was eene somma van 502 gl. – in t jaar 1752 hield men over 275 gl – en in t jaar 1753 was het overschot van den ontfang 310 gl.

II. Doen zedert dien tijd heeft men de last der combinatie beginnen te gevoelen gelijk blijkt uit de Diaconierekeningen & Kerkenraadshandelingen. In ’t Jaar 1756 was meer uitgegeven als ontfangen 70 gl. en in t jaar 1757 kwam 113 gl: te kort – in ’t jaar 1760 had men 230 meer uitgeschoten als ingezamelt – In Decemb. 1761 was het zoo met onze diaconiekas gestelt, dat men genootzaakt was 150 optenemen – in t jaar 1765 was men wegens het vermeerderen der lasten gedwongen de bedeelingen te verminderen – hoe het met onze diaconiekas in den jaare 1766 gestelt was, is ligt optemaken uit het geen in de kerkenraadshandelingen aangetekent staat, daar ik dus leeze, ook is goedgevonden vermits de slegte staat der diaconiekasse de bedeeling zoo veel mogelijk te menageeren – verder zal men bij provisie met de gerechte van Maren & Maarsbergen spreeken, of niet billijk ware, dat hetzelve ’s jaarlijks eene kleine somme uitzette om mede de last der onderhoorige arme te helpen draagen. En dat onze diaconiekas zeer te rug gegaan is blijkt ook, wanneer men de Diaconierekeningen inziet & met elkander vergelijkt, hier door is tot onze groote smert gebleken, dat zedert het jaar 1753 reets 1700 gl: is ingeteert, en het geen nu noch van onze kleine

112

diaconiecapitaaltje overig is bestaat in effecten, welke niet zonder consent van hun EdMog: zoude mogen verkogt worden, & welker verkooping onze diaconiekas verder zoude ruineeren.

III. Wat nu aangaat de oorzaak van de slegte gesteltheid onzer diaconiekas. Wij stellen vast, dat dezelve alleen moet gezogt worden in de combinatie van Maren & Maarsbergen met Doorn, en dat waarlijk de ruine onzer diaconie door Maren & Maarsbergen veroorzaakt word, is zeker, want buiten & behalve eenige kleederen aan de arme aldaar woonagtig gegeven blijkt uit onze diaconierekeningen, dat zedert de jaare 1753 door den kerkenraad van Doorn ten behoeve van de armen te Maren & Maarsb is uitgeschoten de somma van 1977 gl: 5 st, gelijk uit deeze specifike lijst blijkt 1752 26-4. 1753 -16-8 1754 26-1- 1755 49-2 1756 39-12- 1757 109-17-8 1758 102-10- 1759 131-12- 1760 113-4-2 1761 123-15- 1762 148-14- 1763 168-14- 1764 153-2- 1765 86-1- 1766 219-8-8 1767 129-14- 1768 127-17-8 1769 107-14- 1770 123-6 te zamen 1977-5-2

IV. Op dat niemand denken mooge, dat wij tegen deeze uitgave ook groote inkomsten uit dat gerecht gehad hebben, kunnen wij met specikerekening aantoonen, dat wij niet meer als 500 gl: zedert het jaar 1753 van dat gerecht gehad hebben, behalve ’t geen in de kerk in de zak gecollecteert is, ’t welk men ligt kan bevroeden dat zeer gering moet geweest zijn

V. Uit alle deeze blijkt ten duidelijkste, dat de diaconie van Doorn zeer verarmt is, & dat door de groote behoeftigheden van verscheidene bewooners van Maren & Maarsbergen hunne diaconiekas is uitgeput, waarom die van den gerecht van Mare niet kwalijk kunnen duiden, dat wij onze toevlugt tot hun Edelm: nemen, & hun EdelM: den gesteltheid van onze diaconie onder het oog brengen, in hoope dat hun Edelm: ons op d’een of andere wijze zullen gelieve te soulageeren.

Deeze notitie gelezen zijnde wierd dezelve goedgekeurt, & vastgestelt om dezelve ten spoedigste met het request aan de Hr grave van Rechteren te bezorgen. 3. Voorts maakte de Predt de Broedert bekend, dat hij ’t request & de notitie aan

de schout van Maaren & Maarsbergen had ter hand gestelt, & dat dezelve hem belooft had, zoo ras het geregt te zamen kwam om over het request te

113

spreeken, de kerkenraad hier van te verwittigen, ten einde men communicatief met elkander mogt handelen

Den 9 Februarij De Kerkenraad ’s morgens na de predicatie vergadert zijnde maakte de Predikant aan de leden van dezelve bekend, dat hij op den 14de Januarij laastleden bij ’t lot beroepen was tot gewoon Harder & Leeraar in de gemeente J.C. tot Barendrecht (een dorp gelegen in ’t land van Overmaas en behorende onder ’t Classis van Zuid Holland) als ook dat deeze beroeping met de goedkeuring van den Hoog Welgeb. AmbagtsHeer dier plaats op den 2de Febr: bekragtigt was geworden, weshalve hij zig genootzaakt had gevonden om deeze beroeping 14 dagen in beraad te nemen. ’s nademiddags maakte de Predt dit zelve aan de gemeente bekend, & predikte bij die gelegenheid over 1 Thess. V.25. Den 20 Februarij: de Kerkenraad eenparig zoo oude als nieuwe extraordinair vergadert zijnde is na aanroeping van ’s Heeren naam

I. door den Predicant voorgedragen, dat hij met nedrige dankzegginge erkende niet alleen de liefdedrang van de bijzondere leden der gemeente, maar ook de eenparige begeerte van den Kerkenraad om hem tot het verblijven bij deeze gemeente te bewegen.

II. dat hij de redenen, welke de Broeders hem in hunne memorie hadden voorgestelt, en waarbij zij zijn verblijf alhier begeerden, naukeurig had overwogen, doch dat dezelve hem niet hadden kunnen bewegen om de beroeping afteschrijven, dewijl alzoo gewigtige redenen pleiten voor het aannemen der beroepinge, wanneer dezelve de Classikale goedkeuring verkregen had.

III. de broeders opgaave dier redenen verzogten gehoort hebben hielden zig te vreede & zeiden de wille des Heere geschiedde.

IV. Hierop is de vergadering met ernstige gebeden & dankzegginge tot God gescheiden.

Den 23 Februar: De Predt maakte aan de gemeente bekend, dat hij niettegenstaande de liefdedrang der gemeente zig verpligt vond de Classikale approbatie der beroeping aftewagten, en die ontfangen hebbende dezelve aantenemen predikende bij die gelegenheid over I Sam III.18:b – ’s nademiddags predikte de Predt op de Bloemheuvel te Maarsbergen over Math XI. 28. de collecte was 3 gl: 16 st: Den 5 April de Kerkenraad in de vreeze des Heeren tezamen gekomen zijde stelde de Predicant aan de Broeders voor. 1. of het niet nodig was dat de zaak wegens de verkoping van ’t huis van Pieter

de Wit in den Jaare 1764 geschied, eindelijk afgedaan wierd. dit wierd door de Broeders toegestemt.

2. Hierop maakte de Predicant bekend, dat hij gemerkt hebbende, dat de Diaconie aan Pieter de wit schade leed, reets bij de Heer Swellengrebel op Schoonoort zig vervoegt had, & zijnEdL: ter hand gestelt de borgtogt van zijn WelEdLd: vader voor voorschreve de Wit, bij aldien de diaconie aan hem mogt komen schade te lijden, als ook dat de WelEd: Hoog Eerw: Heer

114

Swellengrebel vriendelijk op zig genome had met de andere erfgename van zijn Wel EdL Heer Vader te spreken over de gemelde borgtogt & er ten spoedigste berigt aan den kkenraad van te geven.

3. de Predicant maakte ook bekend, dat hij Pieter de Wit ontbode had om voor de Eerw: vergadering te verschijen & de eischen, welke dezelve hem stond te doen, aantehoren.

4. Voorschreve de Wit dan binnen geroepen zijnde zogt men hem te brengen tot erkentenissen van zijne schuld & de schade die de Diaconie aan hem kwam te lijden, doch daar hij verscheidene praetensien voorstelde tegen de kkenraad, was dezelve genootzaakt hem te verzoeken dezelve met bewijzen te staven, & dan wederom voor de kkenraad te verschijnen. Waarop de vergadering gescheiden is.

Den 12 April De Kerkenraad vergadert zijnde maakte de Predicant bekend

I. dat de Heer Swellengrebel hem gezegt had, dat de erfgenamen van zijn WelEd: Vader niet ongenegen waren aan de Diaconie te betalen, dat volgens regt en billijkheid konde geeischt worden wegens de borgtogt voor Pieter de Wit.

II. Voorts melde de Predicant de Broeders, dat volgens zijne rekening Pieter de Wit aan de Diaconie schuldig was geweest de somma van 175—12 dat daarop niet meer betaalt was als 41 gl:, dus dat de schuld van P de Wit (na aftrek van t ontfangene) tans noch was 134 gl 2 st deze schuld nu oordeelde de Kerkenraad dat de borg van P. de Wit moest voldoen na aftrekking van ’t geld waar voor ’t huis bevonde zoude worden verkogt te zijn.

III. Dewijl de Heer Swellengrebel oordeelde, dat men op verre na zoo veel van de erfgenamen van zijn Ed. Heer Vader niet konde eischen heeft de kerkenraad besloten te committeren de Broederen A. van Garder & J.O. van Dugteren om met zijn Ed. over de zaak in ’t vriendelijke te handelen.

Den 30 April de Kerkenraad vergadert zijnde.

1. deed Broeder van Dugteren, welke loco secretarii het huis van P. de Wit in t jaar 1764 verkogt had, rekening wegens ontfang en uitgaaf, en wierd bevonden, dat de Diaconie wegens de verkoping van het gemelde huis toekwam 36 gl. welke door hem aan den diacon Bosman zijn ter hand gestelt.

2. ook rapporteerden de Broederen A. van Garderen & J.O. van Dugteren, dat zij met den Heere Swellengrebel waren overeengekomen, dat zijn Ed: Vaders erfgenamen aan de diaconie voor de borgtogt van zijn Ed. Vader zoude betalen 34 gl. 10 st. wijl zijn Ed sustineerde, dat zijn Ed. vader niet behoefde te restitueeren de ongelden, welke de diaconie voor Pieter de Wit meermaalen betaalt had, en het grootste gedeelte van de praetensie der Diaconie tegen de erfgenamen van den Heer Swellengrebel uitmaakten.

3. de gansche Kerkenraad nam genoegen in de gemaakte vriendelijke schikking, & de broederen A. van Garderen & J.O. van Dugteren wierden wegens hunne genomene moeite bedankt, waarop Broeder van Garderen in plaatse & uit last van de Heer Swellingrebel de voorgemelde somma aan de diacon Bosman ter hand stelde, & tevens

115

verzogt om de acte van Borgtogt gepasseert door de Vader van den WelEdL: Heere Swellengrebel te rug te mogen ontfangen, ’t welk door de kkenraad wierd toegestaan, & aan de Broeder van Garderen ter hand gestelt om ze aan de Hr Swellengrebel te overhandigen.

4. hierop deed J.O. van Dugteren rekening wegens de kooppenningen van het huis van de wede Hendrik Thomasse van Waveren, en stelde aan de Diacon Bosman 63 gl, zijnde de portie van Pieter van Waveren door onze diaconie gealimenteert wordende, ter hand.

5. Broeder A. van Garderen rapporteerde dat te Maarsbergen door hem voor de Diaconie van Doorn sedert den 10 Nov. 1771 tot den 26 April 1772 ingesloten ontfangen was de somma van 37 gl 8 st & 10 Penningen en daarvan kaarsen & banken betaalt was 10 gl 11 st, zoo dat het overschot van den ontfangst was 26 gl. 17 st & 10 penn. welke door broeder van Garderen aan de Diacon Bosman zijn ter hand gestelt.

6. Hierop verzogt binnentestaan de WelEerw. zeer gel: Heer t. Bachine waardig Euangeliedienaar te Rhenen, welk verzoek geaccordeert zijnde stelde zijn WelEerw: aan de vergadering voor een acte, waarbij de Kerkenraad van Barendregt zijn WelEerw: committeerde ter losmaking van hunnen beroepen Predicant de Kerkenraad de acte van aanstelling in orde bevonden hebbende bragt zijn welEerw: ter tafel van de vergadering de beroepinge van die van Barendregt op Ds. J. Kneppelhout uitgebragt, als ook de Politieke & Classikale approbatie van gemelde beroeping.

7. De stukken van de beroeping naukeurig geexamineert en in orde bevonden zijnde maakte de kerkenraad geene zwarigheid om hunnen Predicant te dimitteren, & aan de gemeente van Barendregt aftestaan, dewijl de Predicant zig nog genegen vond om meermaal gemelde redenen de roepstemme optevolgen, indien de vergadering hem geliefde te dimitteren

8. Vervolgens vondt de vergadering goed aan den WelEerw: Heer t. Bachine dit volgende getuigschrift ter hand te stellen.

L.S. Alzoo voor ons ondergeschrevene leden en outleden samen vergadert en constituerende de Kerkenraat van Doorn, verscheen de Wel. Eerw: zeer gel: Heer t: Bachine Predicant te Rhenen als daartoe met behoorlijke volmagt gemunieert, vertonende de wettige beroepinge door den eerw: kerkenraad van Barendregt gedaan en met kerkelijke en politique approbatie bekragtigt op den WelEerw: godvrugt: & welgeleerden Heere Joh. Kneppelhout, onzen zeer geliefden Herder & Leeraar verzoekende, dat door ons behoorlijke kerkelijke dimissie mogte werden verleent, zoo is ‘t, dat wij verstaan hebbende hoe onze zeer waarden Leeraar zig verpligt gevonden heeft die beroepinge door blijken van derzelver godlijkheid in de vreeze des Heeren aantenemen, ook ons genootzaakt, hoewel tot onse gevoelige smerte, en niet dan ongaarne het gemelde verzoek te bewilligen, de verzogte dimissie te verleenen en bovengenoemde Ds Kneppelhout te ontslaan van de betrekking als onze ordinaris Herder & Leeraar, en zijn WelEerw: zoo veel ons aangaat in staat te stellen, om in die qualiteit tot de gemeente van Barendregt over te gaan, ondertussen kunnen wij niet afzijn bij deezen getuigenis te geven, dat zijn Wel Eerw: gedurende de tijd van bijna twee jaren onder ons verkeert heeft als een

116

getrouw predicant, in ’t waarnemen van alle de deelen van t H. dienstwerk, als in de bedieninge des woorts, en der sacramenten, catichizatien, Huis & Krankbezoekinge, zijnde zijn Wel Eerw: verkering onder ons goetnemend vriendelijk, vreedzaam en liefderijk, zijn Wel Eerw wandel stigtelijk, en zijnen dienst gezegent geweest, zoo dat wij gevoelig getroffen over ons groot verlies, en met reden bedroeft zijn, dat wij ons maar eenen korten tijd in zijn ligt hebben mogen verheugen. Voorts is onzen hartelijke wensch, dat des Heeren aangezigte met zijn Wel Eerw optrekken, de gemeente van Barendregt onze tedergeliefde leeraar met zoodanige liefde ontfangen & bejegene, als wij zijn WEerw: bestendig hebben toegedragen & dat zijn WelEerw: dienst onder hen gezegent en den heiligen aangenaam zij tot afbreuk van het rijk der zonde en uitbreiding van het Koningrijk van Christus. Aldus gedaan in onze Kerkenraatsvergadering den 30 Apr. 1772

J.O. v Dugteren Jan van Leersum Aart van Garder Anthonie Kool57 Frans Felix Klaas Bosman58 P. van Rezant ODB59 Roel: van Velpen outdiacon

9. De WelEerw. Heer Bachine bedankte uit naam van de Kerkenraad van Barendregt voor de inwilliging van hun verzoek, en boezemde allerleij heilwenschingen over de vergadering uit, welke door den Predicant beantwoort zijnde de vergadering besloten wierd met hartelijke zugtingen tot God voor ’t welzijn van dit Sion.

Den 10 Meij Heeft de Predicant afscheid van de gemeente genomen & bij die gelegenheid gepredikt over Hand XVIII.19,20,21. en de diaconieobligatien & papieren overgelevert in de handen van den Diacon K. Bosman & de overige boeken in de handen van den Ouderling J.O. van dugteren.

Dat gedurende mijn dienst dit voorschrevene in de Kerkenraad verhandelt is, getuige ik

J: Kneppelhout V.D.M. [Hierna volgen de beroepsbrieven voor de volgende predikant, namelijk Abraham Rutgers, proponent te Utrecht. Deze brieven zijn niet getranscribeerd. De beroepsbrief dateert van 8 juni 1772.] Handelingen van de Kerkenraad te Doorn A. MDCCLXXIJ. Den 12 Julij. Na dat het beroep den 8e Junij uitgebragt op D. Abraham Rutgers geboortig van Aalsmeer en den 2 Junij dezes Jaars te Utrecht onder het getal der Proponenten 57 Achter deze namen staat met een accolade: ‘Ouderlingen’. 58 Achter deze namen staat met een accolade: ‘Diaconen’. 59 Achter deze namen staat met een accolade: ‘Outouderlingen’.

117

aangenomen) in de Ordinaire Classis te Rhenen den 16 dito was goedgekeurd, is de beroepene daarop terstond in die vergadering in tegenwoordigheid van den Edelm. Heere Grave van Nassau, Heer van Beverweert als Commissaris Politicq, door D. Zeno Bachiene, Pred. te Rhenen ( na gedaan voorstel over 2 Cor 2:15) geexamineerd en den 12 Julij alhier bevestigd door zijn Vader D. Paulus Rutgers. Pred. te Utrecht met Paulus vermaningen Tit. 2:11-15 en heeft de Bevestigde ’s nademiddags zijn werk alhier aanvaard met Paulus zegenwensch Eph. 1:2 Aan dezen nieuwen Leeraar zijn de Kerkenboeken door den ouderling J.O. van Dugteren ter hand gesteld. Den 30 Julij De Kerkenraad in de vreeze des Heeren vergaderd zijnde en met aanroeping van Gods naam,

1. Leverde de Predikant zijne kerkelijke attestatie over en ondertekende de Formulieren

2. Wierd door de Broederen bericht, dat de gewoone Jaarlijksche Kerkvisitatie door de WelEerw. Heeren Henricus van Wijck Pred te Driebergen Alexander Jacobus Elsnerus, te Bunnik en Vechten en Johannes Muntendam te Schalkwijk als Gecommitteerden van wegen het E. Classis van Rhenen en Wijk den 8 Julij gedaan, en bij die gelegenheid alles wel bevonden was.

3. Berichtte Broeder J.O. van Dugteren, van Mejuff: Ida Eliz: VAN DER Kest, Wed van Wijlen den WelEerwaarden Heere Petrus Georgius van Poolsum, laatst Leeraar dezer gemeente, ontfangen te hebben een somma van eenhonderd vijftig guldens, door zijn WelEerw. op zijn sterfbed gelegateerd ten behoeve van de Diaconie armen dezer plaatze.

4. Besloot men onderling zoo dra mogelijk een nieuw Kerkenraadsboek aanteleggen. bijzonder geschikt ter aantekening van zaken, die de Diaconie betroffen, van obligatien, besteedingen, contracten of iets diergelijks – welke moeite van inschrijving de Predt gewillig op zig nam.

5. Vermits de jaarlijks verzetting der Kerkenraad wegens de Vacature nog niet had kunnen geschieden, besloot men onderling te treden tot beroepinge van nieuwe Leden, en zijn dadelijk in plaatze van de Afgaande Broeders Jan Otto van Dugteren en Jan Aartze van Leersum: tot Ouderlingen verkoren Pieter van Rezant en Otto de Bruijn, en inplaatze van den afgaanden Diacon Claas Bosman beroepen Jan Cornelisze van Velpen wordende de Koster gelast hier van de beroepene kennis te geven, zijnde intusschen indien onverhoopt Jan Cornelisze van Velpen als Diacon verkoren mogt bedanken, als secunde verkoren Teunis Legemaat.

den 2 Augustus Maakte de Predikant na de predicatie aan de broederen bekend dat de nieuwsverkorene het beroep hadden aangenomen behalven Jan Cornelisze van Velpen inwiens plaats derhalven volgens resolutie van den E. Kerkenraad den 30 Julijk art. 5. verzocht zijnde Teunis Legemaat het verzoek had ingewilligd. den 16 Aug. Zijnde nieuwsverkorene na 3 onverhinderde voorstellingen in hun dienst bevestigd. den 21 Aug.

118

Na de predicatie is tot het bijwoonen van de Classis te Rhenen nevens den Predicant gecommitteerd de Oud. P. van Rezant Den 17 Sept. De Kerkenraad vergaderd zijnde

1. Heeft de diacon T. Legemaat de Formulieren van Eenigheid ondertekend. 2. Is het houden van het H. Avondmaal in op den 11 October vastgesteld. 3. Zijn eenige Diaconiezaken behandeld en bij die gelegenheid vastgesteld hoe

eer hoe beter met het aanleggen van een Diaconie acteboek te beginnen volgens Art. 4 van den 30 Julij.

4. Wierd door den Diacon Felix berigt dat Metje van Haarlem Lidm. huisvrouw van Gerrit van Woudenberg Roomsgez. bij hem om bedeeling wegens de ziekte van haar man, die door werken voor het huisgezin de kost won, verzocht had, en dat hij daarop haar gezegd had, dat haar man of den Priester van Cothen waar onder hij behoort, of het gerecht aan moest spreken, om mede met de Diaconie het huisgezin te helpen alimenteeren. Waarop zij had geantwoord, dat haar man niets hier in doen kon. Men besloot dan onder ons, wijl wij wel de vrouw met haar dochtertje maar niet den man onderhouden konden, hier van aan het gerecht kennis te geven, en voor den man subsidie te verzoeken – ’t geen de Predicant op zig nam te zullen verzorgen.

den 27 septbr. De Kerkenraad na de Predicatie bij een zijnde makte broeder O. de Bruijn die teffens schepen was, uit naam van ’t gerecht bekend, dat het zelve de alimentatie van Gerrit van Woudenberg (zie art. 4. de voorg. zitting) bij provisie op zig genomen had en de Kerkenraad verzocht, hem te onderhouden zullende de daartoe uitgeschotene penningen weder gerestitueerd worden. den 4 October. De Kerkenraad na de Predicatie vergaderd zijnde wierd censura morum gehouden en niets berispelijks op een der Ledematen ingebracht. den 8 Novbr. Wierd tot het bijwoonen der Classicale Vergadering te Wijk bij Duurstede den 10 dezer gecommitteerd nevens den Predikant de Ouderling P. van Rezandt. den 22 Novbr. Maakte de Predikant volgens Classicale & Synodale Resolutie bekend, dat de volgenden Donderdag den 26 November het vieren van den Jaarlijkschen Utrechtschen Dankdag en vervolgens voor altijd volgends goedvinden van Hun Ed. Mog. de Heeren Staaten ’s Lands van Utrecht zou cesseeren. Den 9 December Deed de afgegaane Diacon Klaas Bosman zijne Diaconie rekening en wierd bevonden f 500-3-8 meer ontfangen dan uitgegeven te hebben.

A. MDCCLXVIIJ. den 3 Januarij Wierd voor het H. Avondmaal Censura Morum gehouden en niets berispelijks ingebracht

119

Den 7 Februarij De Kerkenraad na de Predikatie vergaderd zijnde

1. Berichtte de Predikant den 4 dezer te Utrecht zijnde zig geinformeerd te hebben na den toestand van zaken rakende het bewuste Request van den 26 Januarij van den voorleden Jare 1772 (zie in actis) en gehoord hebbende dat het zelve in handen was van Heeren Gecommitteerden Ter Financie, zig geaddresseerd te hebben aan den Heer secretaris Vos om zijn E. gunst in het voortzetten der bewuste zaak te solliciteeren.

2. Leverde daarop de Predikant het op ons vorig request en de daar bijgevoegde Notitie (zie de acta van 2 Feb. 1773) van wegen schout en Gerechte van Maren en Maarsbergen ingeleverd bericht den 6 dezer van den Heer Vos ontfangen te hebben met ordre van het zelve aan de Kerkenraad te behandigen en daarop weder bericht geven. Het bericht luidt woordelijk dus:

Edele Mogende Heeren! Ingevolge UEd. Mog. ordre door den schout ons een en andermaal voorgedragen en bij Missive van den 22 Febr. jongstleden vervat hebben wij na rijpe deliberatie zelfs met den Predikant van Doorn daar over gehouden de Eer UEd. Mog. te berichten en dit aangaande de Memorie van beswaar opgegeven bij de Diaconie Armen van Doorn. Dat ons bij het inzien die Memorie of Notitie hoog voorkomt die penningen aan de Arme van onzen Gerechte uitgedeeld, ’t geen ook gebleeken is mede aan behoeftigden van Doorn (alschoon onder ons woonagtig) is toegelegd. Daarentegen komt ons weinig voor die f 500-:- welke de Diaconie van Doorn (buiten de Collecte in het zakje) voorstellen uit onze Quartieren maar te hebben genooten nadien men weet dat nog al mooie penningen van vele v[er]koopingen zijn gekomen en het zetten van Bijen als anders ook Jaarlijks nog wat geeft. Dat de Diaconie van Doorn sedert het jaar 1753. f 1700-:- is ingeteerd kan ligt zoo zijn doch dat men zulks alleen toeschrijft aan de Combinatie met dezen Gerechte is wat sterk en kunnen wij niet wel aannemen (alschoon zulks uit meergemelde Memorie zoude blijken) wanneer wij nagaan dat die bedeeling niet alleenig aan onze prive armen maar ook aan Armen van Doorn onder onzen Gerechte woonende is geschied en dus in die aanmerking de Caleutatie van ontfang en uitgaaf omtrent onze Gerechte bij voorschr. memorie gesteld niet suffisant maar onvoldoende is; althans in zoo ver, dat onze Armen alleen het ruine van de DiaconieKas van Doorn niet is, maar dat haar eige Armen mede daar onder diende begrepen te worden. En dan vermeint men alleen gene Combinatie hier oorzaak te zijn maar men veronderstelt dat de duure en slechte tijden nu en al eenige jaren herwaarts zulke slechte Financien niet alleen aan de DiaconieKas van Doorn maar aan de meeste DiaconieKassen geven. Om nu de Diaconie Armen van Doorn door onze ingezetenen zoo veel mogelijk te soulageeren vermeenen wij een goed begin gemaakt te zijn aangaande de zeer stigtelijke en aller noodzakelijkste Catechizatie dewelke er weekelijks onder Maarsbergen word gedaan en gehouden alzoo men is v[er]zekerd dat in dezelve voor den armen ten minsten alle week word gecollecteerd f 1-10-, den eenen tijd meer en ook somwijlen minder en welke penningen door den Catechizeermeester aan de Diaconie van Doorn sweekelijks worden ter hand gesteld

120

En terwijl die Catechizatie in de herfst van het gepasseerde jaar eerst zijn begin heeft genomen en zoo als wij hoopen onder Godvruchtige Leersaamhd te zullen continueeren zoo hadden wij vertrouwt dat de Diaconie van Doorn zig bij provisie zou hebben v[er]genoegd alzoo wij meenen dat die Collecte in evengem. Catechizatie zoo veel zal geven als een klein sommigjen, dat die van Doorn bij meergemelde Memorie proponeeren onder onzen Gerechte te diende worden uitgezet dit komt ons althans voor indeze omstandigheden de onrechte tijd te zijn na dien het ons schijnt dat in die Catechizatie niet na maar zelf boven vermogen wordt gegeven en dus zoude zoo een zetting de genageuse liefde gaven (zoo als wij v[er]trouwen) zekerlijk doen verminderen ja somwijlen geheel doen exquireeren. Daarom wij tans geen meerder soulagement voor de DiaconieKasse van Doorn van onze kant UEd. Mog. weeten voortedragen als tenzij ons gepermitteerd dat UEd. Mog. van die goedheid geliefde te wezen eenige penningen van de Consumtive middelen bij ons betaald wordende gratieus afteschrijven en dat dezelve jaarlijks door onzen Gadermeester aan de Diaconie wierden ter hand gesteld. Verder niet meer wetende UEd. Mog. attentie nariteerende en vertrouwende dat UEd. Mog. uit deze wel zult gelieve te zien dat geen combinatie alleen de oorzaak is van de vermagering der diaconiekas van Doorn maar ook haar eigen armen door duurte van onderhoud dezelve Cas mede ruineert zoo eindigen wij na alvorens de vrijheid te nemen ons en in gezetenen in UEd. Mog. gunstige affectie te recommandeeren en in hope van met die aan UEd. Mog. ordre te zullen hebben voldaan zoo bevelen wij UEd. Mog. inde protectie des allerhoogsten en onderwinden ons zig met represpect en ware veneratie te onderschrijven UEd. Mog. heeren

UEd. Mog allernedrige en zeer geh. Oud. D. A.v.Dam

schout en Gerechte van Maarn & Maarsbergen Ter ordonn. van dezelve W. Lagerweij junior subst secret.60

3. Na het lezen van dit bericht besloot men den 8 dezer nader bij elkander te komen en de zaak te overwegen.

den 8 Februarij De Kerkenraad buitengewoon vergadert zijne besloot men onderling dat eer men voorting met een wederantwoord op het gem. bericht te geven, men in het vriendelijke met de schepenen van Maarn en Maarsbergen spreken zou en Hun een voorslag doen (waar toe zij zig voorheen niet ongenegen vonden) om een bijzondere Collecte over die gerecht te doen – waar toe de Predikant met den Ouderling Rezant gecommitteerd wierden, die dit gulhartig op zig namen. Den 21 Februarij Rapporteerde de Predikant, met de schepenen van Maren en Maarsbergen over de bewuste zaak te hebben gesproken die zig daar toe wel niet ongenegen toonden maar echter voor dit in ’t volle gerecht overwagh en goedgevonden was met finaal het verzoek te kunnen inwilligen – waarop men besloot dien tijd aftewachten.

60 In margine staat een tijdsaanduiding, die niet meer te lezen is.

121

Den 12 April. Wierd Censura Morum gehouden en niets berispelijks tegen een der Leden in gebracht. Den 9 Maij. De Kerkenraad na de Predikatie bij één zijnde, was de bewuste zaak wegens de Armen van het Overberghse Gerecht het voorwerp der Overweging. Gehoord hebbende op zekere berigten, met wat ongenoegen zig de ingezetenen aldaar (voor al wegens hunne reeds zeer hooge belasting en overvloedige liefdegaven) omtrent het verzoek, dat volgens resolutie van den 8 Feb. reeds aan schepenen van dat Gerecht gedaan was en nog nader aan het volle gerecht geschieden zou, bij aanhoudenheid uiteden, en voorziende de nadeelige gevolgen, zoowel een toenemend ongenoegen als een toekomende onttrekking in het geven van Aalmoessen, die daar uit noodzakelijk zouden moeten voorkomen gaf de Predikant den Leden in bedenking, of het niet allerbest ware vooralsnog in dezen niets meer te doen en van het bewuste verzoek, om een bijzondere Collecte over dat Gerecht aftezien – biedende teffens de Predikant zigh aan om bij gelegenheid van eene Oeffening, die hij voorgenomen had aanstaanden Hemelvaartsdag op den Bloemheuvel te Maarsbergen te doen, den nood der Armen aan de Opgezetenen aldaar ten sterksten aan te beveelen. Dit voorstel in omvrage gebracht zijnde wierd met algemeenheid van stemmen door de Broeders goedgekeurd en vastgesteld, in verwachting dat dus alles tot onderling genoegen zoude uitlopen. Den 20 Maij De Kerkenraad na de Predikatie vergaderd zijnde en den H. Naam aangeroepen zijnde,

1. Maakte de Diacon F Felix bekend, met en op voorgaand goedvinden van den Kerkenraad de Obligatie aan en ten behoeve van Mattijs Cornelisze van Velpen groot f 225-:- (zie deze Acta A. 1766 26 Sept.) dog waar van reeds de s. van f 100-:- geminderd was den 1 Maij 1768, geheel te hebben afgelost en de f 125-:- betaald te hebben in handen van Willem Boechoud, als stiefvader van gemelden jongman, die bij het teruggeven der Obligatie daar van behoorlijke quitantie gegeven had.

2. Ook wierden te dezer tijd in plaats van de afgaande Ouderlingen Aart van Gerder en Anthonij Cool en in plaats van den afgaanden Diacon Frans Felix voor de 2 volgende jaren verkoren tot Ouderlingen Jan Otto van Dugteren en Willem van Boechoud en tot Diacon Teunis Reiertze van Woudenberg (wordende, zoo deze laatste onverhoopt mogte bedanken als secunde verkoren Peter Doornebal) en is de Koster gelast de beroepenen van deze beroepingen kennis te geven.

3. En is hier op de vergadering met dankzegginge tot God gescheiden. Den 31 Maij. Zijnde tweede Pinksterdag zijn de nieuwsv[er]korene Broeders Ouderl. van Dugteren en Boecholt en de Diacon Teunis R. van Woudenberg (die hunne beroeping hadden aangenomen) na drie onverhinderd voorstellen in hunne diensten bevestigd.

122

61den 7 Julij Is na opening van de vergadering met den gebede

1. Censura Morum gehouden voor het Avondmaal en niets berispelijks op een der Leden ingekomen.

2. Stonden binnen de WelEerw. Heeren Hub. Zaunslifer, Gosuinus Casius en Joh. Abr. du Four Pred. te Cooten Wijk en Renswoude als Gecommitteerden des E. CLassis ter Kerkvisitatie en hebben alles wel bevonden.

3. Waar op de vergadering God dankende gescheiden is. Den 17 Julij Ontfangen van wegen ’t E. Classis dit volgende ter insertie in ons Kerkenboek: Nopens de afschaffing der plegtige bevestigings maaltijden enz. D. Rutgers heeft dien aangaande het volgende Request ingeleverd. Pro Ecclesia

Aan de Edele Mogende Heeren Staaten ’s Lands van Utrecht ofte derzelver bijden gedeputeerden.

Geven met schuldige eerbied te kennen de gedepp der Chris. Synodus dezer Provincie hoe de Christ. Synodus gehouden in den Jare 1770 den 4 sept. en volg. dagen aan hare Gedepp. gelast heeft om tot afschaffing van de plegtige maaltijden, en weering van misbruiken, en excessen somwijlen bij de intrede van Predikanten plaats hebbende een project te formeeren om aan de respective Classen ov[er]tegeven ten einde deze hare confidantien en advijsen op de naastkomende Synodus uitbrengen en die Kerkvergadering in staat stellen om nader en finaal te concludeeren tot gemene stigting en menageering van onnodige onkosten, waarop dezelve Gedepp in voldoening aan deze hunne last en ter bevordering van dit heilzaam oogmerk aan de resp. Classe in Maart 1771 hebben overgegeven een project behelzende 4 artikelen om daar over te delibereren zijnde die 4 art. deze.

1. Ofschoon men wegens verschillende omstandigheden alles niet zoo naauw kan termineeren maar aan de bescheidenheid moet overlaten, gelijk het gene reeds sedert eenige tijd bij Bevestigingen zeer gevoeglijk is gepractizeerd, dat er ’s middags tusschen de Bevestigings en Intreepredikatien zonder tafel te dekken eenige spijs en drank werde gepresenteerd, zoude men echter deze bepaling daar bij kunnen maken, dat daar in zoo veel mogelijk is de matigheid betraft worde en (om geen schijn van plegtige maaltijd te geven) althans geen tafel gedekt worde.

2. dat voorts alle plegtige maaltijden s middags of ’s avonds op den dag van de bevestiging of op den andere dag te houden geheel werden afgeschaft zonder dan, (gelijk wel elders is gebruikelijk is geweest, die van den Kerkenraad, gerechte of andere inwoonderen dier plaats ter maaltijd te nodigen.

3. Belangende andere gewoonten als Predikanten in te haalen met optrekken, groen te maken enz. wanneer dan wel een onthaal of iets zogenaamd ten beste gegeven wordt waar bij den wel excessen en buitenspoorigheden gepleegd worden, dat tegen dit alles als gantsch niet convenieerende met de inhuldiging in onze bedieninge, gewacht en zoo veel mogelijk voorzien worde.

4. Ter nakoming van ’t voorschrevene zoude de waakzaamheid tegen alle indringen en misbruiken het voorgemelde contrarieerende kunnen worden gedemandeerd van den Heer Examinatoren Bevestigers of deputaten Classis de bevestiging assisteerende om de inkomende Predikanten van ’t

61 Nu volgt een aantekening. Deze is niet meer leesbaar.

123

voorschrevene te informeeren en zoude dit den Kerkenboeken kunnen worden geinsereerd en in de Kerkenvisitatien die op vacante plaatzen geschieden, den Kerkenraden worden erinnerd, ten einde de goede intentie der Christ. Synodus in dezen voldaan worde.

Welk project van de respp Classen eenparig is overgenomen en heeft de Christ. Synodus inden jare 1771 aan de ondergeschrevene als hare gedepp gelast overgemelde project met Hun Ed. Mog. de Heeren Commiss. Politicq nader te spreken om bij Hun Edelm. approbatie en eenige middelen ter executie te verzoeken: Weshalven de spppl. zig eerbiedig keeren tot UEd. Mog. met ootmoedig verzoek dit UEd. Mog. na derzelver wijsheid en vaderlijke effectie tot den welstand van Gods Kerk en weering van aanstoot en ergernis de opgemelde 4 artikelen gelieve te approbeeren mitsgaders de nodige middelen te beraamen en aantewenden ter executie van dezelve speciaal (zoo de suppl. vermeenen) dat UEd. Mog. die gewoontens Art. 3. vermeld van Predikanten intehaalen met optrekken, groenmaken enz. wanneer dan wel een onthaal of iets zogenaamt ten beste gegeven worden en waarbij dikwijls excessen gepleegd worden gelieven te verbieden en beletten als niet convenieerende met de inhuldiging in onze bediening. Het welk doende enz. Uit naam en last der gedepp. van het Synodus van Utrecht Paulus Rutgers. Eccles. Ultraj. Syn. h.t. Deputat. Waaop hun Ed. Mog. reeds gunstig gedisponeerd en dit appoinctement gegeven hebbe: de staten van den Lande van Utrecht gelet op den inhoud dezer laten zig de schikking hier in voorgedragen en in de hier in gemelde 4 artikelen vervat, welgevallen, dezelve approbeerende mits dezen en authorizeeren de Heeren Hun Ed. Mog. Ord. Gedepp. om het geen ingevolgen en ter exsecutie van het 3 art. hier inne gemeld zal nodig zijn werk stellig te maken en te doen agtervolgen gedaan te Utrecht den 5 Aug. 1772. (onderstond) Ter Ordonn. als boven (was getekend) C.A. Vos. Ook hebben Hun Ed. Mog. op het ter uitvoer brengen van het 3 art. in de acte van de voorgaande Synodus vermeld door een Publicatie zorggedragen de vergaderinge gelastte DD. Deputatie den Classen te beveelen om dit den Kerkenboeken te insereeren en jaarlijks door DD. Deputati Classum in visitatione er na te doen vernemen. Q. Testatur A.J: Elsnerus Synod. Deputatus 22 Augustus de broeders na de predikatie bij een zijnde

1. Berichtte de Predikant, te Utrecht geweest te zijn, aldaar aan den Heer Vos opening gedaan te hebben van onze handelwijze en staaking verdere instanties in de bewuste zaak van Maren en Maarsbergen (t welk ten volen aangenaam was) maar ook teffens bij zijn Ed. Mog. geinsteerd te hebben ter afsoening van het ander gedeelte van ons bij Hun Ed. Mog. ingeleverd request nopens het tot hier toe bij ons gealimenteerde kind van den gewezenen Justitie dienaar (zie Acta 26 Jan. 1772) waar op zijn Ed. Mog. beloofde dit ter vergadering te zullen levendig maken na de geeindigde vacantien.

124

2. Wierd tot het bijwoonen van de Classis te Rhenen tegen den 24sten nevens den Predikant gecommitteerd de Ouderling J.O. van Dugteren

den 3 October Wierd voor het aanstaande Avondmaal Censura Morum gehouden en niets ingebracht. den 7 November Committeerde men ter bijwooning van de Classis te Wijk tegen den 9 Nov. nevens den Predikant den Oud. W. van Boechoud. den 23 November Deed de afgegaane Diacon Frans Felix zijne DiaconieRekening, en wierd bevonden meer ontfangen als uitgegeven te hebben de s: van f 150-18-2 die door hem aan zijn opvolger Legemaat zijn toegeteld. Bij die gelegenheid,

1. Bevond men dat bij het doen der Oeffening op Hemelv. dag onder Maarsbergen laatstleden door den Predikant, gecollecteerd waren f 14-19- door Aart van Gerder aldaar (na afgetrokkene onkosten) de s. van f 46-11- en door P.v. Rezandt in zijne oeffening te samen f 14-17-:

2. Overmits het kind van den gewezenen Justitiedienaar Gijsbert Sijberden laatstleden dingsdag den 16 dezer gestorven en het bewuste request omtrent deszelfs alimentatie (zie Acta 26 Januari 1772) nog te Utrecht op staten Kamer berustende was bragt de Predikant in omvraag, wat nu in die zaak te doen? Waarop besloten wierd, die als nog niet te laten zitten, maar verder bij hu Ed. Mog. te insteeren op soulagement der kosten, voor gem. kind verschoten en ten dien einde langs de een of andere weg met den Heere Vos te Utrecht daarover nader te consuleeren opdat de zaak levendig blijve.

Den 12 December De broeders na de predikatie bij een zijnde, berichtte de Predikant, in de vorige week te Utrecht zijnde zelve met den Hr Vos over die zaak gesproken en eene rekening der kosten, die onze Diaconie aan gem. kind van Gijsb. Sijberden alhier verschoten had groot f 167-7-8. overgegeven te hebben, nevens een copij van de Resolutie sHoofs van Utrecht, waar bij dat kind ten onzen laste was gekomen uit deze Acta van 15 Dec. 1771 – waarop zijn Ed. beloofd had het een en ander uit onzen naam ter vergadering van hun Ed. intebrengen.

A. MDCCLXXIV. Den 30 Januarij Js, op voorgaand verzoek van Ant. van Harreveld, Chirurgijn alhier, hem bij den Kerkenraad toegestaan jaarlijks de somma van f 10-10- voor het neerstig viziteeren der arme zieken volgens resolutie des Kerkenraads 3 Nov. 1770 – en teffens goedgevonden de aldaar genomene rezolutie, als nog, maar alleen te bepalen tot gemelden Ant. van Harreveld gedurende zijn verblijf alhier. Den 10 Maart Js

125

1. Tot het Classis te Wijk den 15 dezer benevens den Predikant gecommitteert de Ouderl. J.O. van Dugteren.

2. Leverde de Predikant berigt in van Hendrikje van Rhenen, Huisvr. van Ek beide woonagtig op Aalsweerd onder het district van Wijk, dat zij wegens het hoog water aldaar, herwaarts gekomen haar intrek genomen hebbende bij hare ouders, ook hier in ’t kraambed was gekomen. dat het kind nog dezen dag alhier gedoopt zou worden om de afgelegenheid der wijksche kerk- en Ds a Taak Pre. aldaar, hier toe schriftelijk consent gegeven had.

3. Men vond onderling goed op dat consent het kind schoon het niet kon gerekend worden alhier geboren te zijn alhier te doopen dog het gegeven schriftelijk consent in Actis te insereeren Luidt dus

L.S. Ik mag lijden dat het kind van Gerrit van Ek en Hendrikje van Rhenen, die op

Aalsweerd woont te Doorn gedoopt worde. Gegeven te Wijk bij Duurstede den 12 Maart 1774. (get) Fredk van Taak VDM. den 4 April Js

1. Censura Morum gehouden en niets berispelijks op een der Leden in gebracht 2. Besloten in het houden van de Censure voortaan dus te werk te gaan, dat de

Leden niet maar onderling in elkanders tegenwoordigheid wegens de gedragingen der Leden zullen onderzoeken, maar dat men bij beurten zal buiten staan – de Predikant nam met de twee Oudste Ouderlingen – dan de 2 Jongste Ouderlingen met de Diaconen om dus zoo het immer onverhoopt nodig ware gelegenheid te geven tot vrijer onderzoek.

den 24 April Maakte de Predikant den Broederen bekend, te Utrecht geweest te zijn en op voorgaande aanzegging zig gevisteerd te hebben voor de Ed. Heeren Gecommitteerden ter Financie – alwaar informatie nopens eene & andere zaak rakende het bewuste kind van Gijsbert Sijberden had gegeven en teffens op redres geinsteerd had. den 13 Maij Js

1. na den gebede tot God de jaarlijksche verandering in den kerkenraad gemaakt – en bij die gelegenheid in plaats van de afgaande Ouderlingen

Pieter van Rezandt en Otto de Bruin

verkoren Roelof Gijsbertsz van Velpen en Sijme Willemse van Maarsbergen en in plaats van den Afgaanden Diacon Teunis Legemaat verkoren Jan Cornelisze van Velpen en is de Custos gelast dit den Beroepenen aan te zeggen

2. Zijn de vorige Acten geresumeerd en alles in forma bevonden. 3. Is eenparig goedgevonden en besloten voortaan een vasten cours te houden

in het houden van Kerkenraad, en daar toe elke eerste Dingsdag in den

126

Maand bepaald – des somers ’s namiddags ten 4 uuren, en ’s winters ’s namiddags ten 2 uuren. – terwijl den zaken die geen uitstel lijden konden, des Zondags na de predikatie zou kunnen behandelen – en andere tot de vastgestelden tijd zal uitstellen.

4. Is de vergadering God dankende gescheiden. den 22 Maij Gaf de Predikant na de predikatie aan de E. Kerkenraad (gelijk hij in de voorafspraak zijner Leerrede aan de Gemeente gedaan had) kennis, hoe hem daags te voren den 21 dezer door gecommitteerdens van de Eerw. Kerkenraad en de Ed. Achtb: Magistraat van de Oude Tonge (een plaats op ’t eiland Overflacquee onder ’t E. Cl. van Voorn en Putten) eene aldaar door de E. Kerkenraad en Ed. A. Magistraat, na communicatie correspondentie en toestemming van de Wel Edele Heeren en Vrouwen van Grijsoord, op hem uitgebrachte kerkelijke beroepinge was ter hand gesteld – en hij daarop ter beraad voor zig zelven den tijd van 14 dagen verzocht had. – bevelende zig inmiddels in het aandenken der Broederen om met hem van den Heere in dezen om raad en nodig ligt te smeeken ’t welk de Broeders hem eenparig toewenschten. den 23 Maij Pinkstermaandag zijn de verkorene Broeders, die hunne beroeping hadden aangenomen, na drie onverhinderde voorstellingen, in ’t openbaar in hunne diensten bevestigd. den 3 Junij De Kerkenraad (in plaats van den 7 dezer) in de vreeze des Heeren vergaderd zijn

1. Zijn de vorige Acten geresumeerd 2. Hebben de nieuws ingekomenen Broeders Sijme Willemse en Jan Corn. van

Velpen de Formulieren van Eenigheid [getekend] 3. Gaf de Predikant aan de Broeders bericht, dat schoon hij met nedrige

dankzegging de sterke liefdedrang der Gemeente om alhier te blijven, altijd wenschte te erkennen, hij echter zig in gemoede zwarigheid vond om de hem opgedragen beroepinge in de Oude Tonge van de hand te wijzen en daarom zig verplicht vond die, onder verwachting van de Classicale goedkeuring aldaar, in ’s Heeren mogenheden optevolgen – ’t welk door de Broeders met betuiging van hun leedwezen en hartelijke zegenbede beantwoord wierd.

4. Js de vergadering met aanroeping des Heeren om het noodige in dezen besloten.

Den 5 Junij Gaf de Pred. aan de gemeente kennis van zijn genomen besluit om ’s H. roepstemme na de Oude Tonge optevolgen, predikende ten dier gelegenheid ov[er] Psalm 62:6. den 19 Junij Wierd tot het bijwonen van de Classis te Rhenen tegen den 21 nevens den predikant gecommitteerd de Oud. J.O. van Dugteren den 28 Junij den Kerkenraad extraordinair vergaderd zijnde

127

1. Verzogten binnen te staan de WelEerw. Heeren Schutter Verlaan en Reinking als gedepp. des E. Classis, Predd te Werkhoven, Houten en Nederlangbroek om uit naam van ’t Classis na den staat der Kerke alhier onderzoek te doen, ’t welk hun E. wierd toegestaan.

2. Verzogten gem. Heeren Depp. of ook onze Kerkenraad, wegens den nood der noodlijdende Kerken, op voorbeeld van andere gemeentens de jaarlijksche liefdegift voor deze reize niet wat zou kunnen verhogen waarop boven de gewone gift van f 5-11-8 nog 2 gulden extra zijn gegeven.

3. Alles weder in ordre bevonden zijnde, zijn de gem. Heeren na wederzijdsche zegenbede vertrokken, en

4. Is alzoo de vergadering God dankende gescheiden. den 5 Julij De Kerkenraad in de vreeze des Heeren samen zijnde

1. Zijn de vorige Acten gerezumeerd – en was alle in forma 2. Js Censura Morum gehouden tegen het Avondmaal en niets berispelijks

ingekomen. 3. Js de vergadering met dankzegginge geeindigd.

den 2 Augustus de Kerkenraad ordinarie vergaderd zijnde is na aanroeping van Gods naam

1. Resumtie gehouden – en alles wel bevonden. 2. Gaf de Predikant aan de vergadering kennis, dat hem in ’t zekere was bericht,

dat de onechte dochter van Maria Slot gewezene huisvrouw van Hend. van Hattum, noch niet gedoopt was en bracht teffens in omvrage, of ’t niet nodig ware, dat zulks in de Acten aangetekend wierd en voorts de Kerkenraad een wakend oog op de opvoeding van dat kind hield ten einde het daarna, gedoopt zullende worden, met meerder ruimte dit bondzegel kon worden toegediend. – ’t welk eenparig goedgevonden wierd.

3. Js de vergadering dankende gescheiden. den 22 Augusti Deed de afgegaane Diacon Teunis Legemaat zijne diaconie rekening over ’t jaar 1773 en 1774 – en wierd bevonden meer ontfangen dan uitgegeven te hebben de somma van f 243-18-12 waar op hij de gem. somme aan zijnen opvolger Teunis R. van Woudenberg heeft overgegeven. eodem die de Kerkenraad extraordinair vergaderd zijnde en vorige Acten gerezumeerd zijnde

1. Wierd tot het bijwoonen van de Classis te Rhenen tegen den 23 Aug. gecommitteerd de Ouderling J.O.V. Dugteren.

2. Gaf de Predikant aan de vergadering kennis hoe op vrijdag den 5 Augusti laatstleeden voor hem ter aantekening en ondertrouw verschenen waren zeker persoon volgens zijne opgave en vertoond paspoort geheeten Joannes Bernardus Gerdes genaamd Gerstegarffe geboortig van Ludighauzen en Evertje Evertsd Meerman J.d. te Maren beide laatst gewoond hebbende onder de Blaauwkapel. – de Predikant berichte zwarighd gevonden te hebben in het ondertrouwen van gem. persoonen om dat voorn. J.B. Gerdes mondeling gezegd had gehuwd te zijn voor eenigen tijd aan Anna Catharina Kleinen alias Krop in Munsterland dog op ingekomene berichten dat deze vrouw nog een eersten Man had met haar uit Munsterland na Lingen gegaan was en aldaar

128

voor de Pastoors (alzoo beide echtgenooten roomsch waren) van zijne vrouw ontslagen was met bekomene vrijheid voor zig om ten allen tijde weder te mogen trouwen. – de Predikant had, om in het zekere van dit alles onderricht te zijn en om adtestatie van dit gedissolveerde Huwelijk te hebben aan den Pastoor Cleve te Lingen op verzoek van J.B. Gerdes geschreven en daar op dezen 22 Augusti antwoord ontfangen, waar bij gem. Pastoor Kleve bericht gaf dat er jawel zulk een voorval in Munsterland en te Lingen gepasseerd was maar dat 1. voorn. persoon zig aldaar had aangegeven onder den naam van Bernardus Bensman dat 2. deze persoon met Anna Catharina Kleinen alias Crop in Holland had laten copuleeren en 3. dat hij in den voorleden jaar te Lingen niet wel kerkelijk of gerechtelijk ntbonden was, maar zelf de resolutie genomen had van zijne onechte vrouw weder te verlaten – ’t welk voorn. Pastoor Kleve ook genoegzaam oordeelde ter dissolutie van elkander omdat er nooit een wettig Huwelijk tusschen beide had gesubsisteerd.

3. Hier over omvrage gedaan zijnde of men op dit bericht wel proclamtien, aan de eerstgenoemde kon geven besloot men, aleer zulks geschiede, voorn. persoon die zig hier noemde Joannes Bernardus Gerdes te spreken en bij hem en na rede van naamsverandering en na eenige omstandigheden verder onderzoek te doen – waar toe om het aanstaand vertrek van den Predikant gecommitteerd wierden de Ouderlingen J.O:V. dugteren en W. van Boechoud.

4. Verzocht binnen te staan de WelEerw. Zeer gel. Heer Paulus Rutgers Pred. te Utrecht als behoorlijk gequalificeerd vande Kerkenraad en Magistraat van de Oude Tonge om voor den van hier derwaarts verroepenen Leeraar ontslag en dimissie van deze E. vergadering te verzoeken – waar toe zijn Eerw. de nodige papieren ter tafel bracht.

5. Alles ten dien einde onderzocht zijnde besloot de Kerkenraad aan den voorn. D. Paulus Rutgers in antwoord op zijn E. verzoek behoorlijk acte ter dimissie en teffens een loffelijk getuigschrift van hunnen Predikant te geven, vernemende dat ds. Ab. Rutgers als nog bleef bij zijne te voren gemelde resolutie om Gods roepstemme na de Oude Tonge optevolgen. Zich inmiddels over hunne breuke beklagende ’t welk door Ds. P Rutgers met dankzegging en zegewensch beslooten wierd.

6. Hier op nam de Predikant een teder afscheid van deze vergadering onder verzugting dat de Onveranderlijke Jehovah, al verplaatste hij Zijn knechten, zelve nu en altijd bij deze Gemeente en bij deze vergadering ten goede bleef.

7. Is dan de vergadering God dankende gescheiden. den 28 Augustus Nam de Predikant afscheid van deze gemeente, te dier gelegenheid predikende Job. 22:21. sic Testor Ab. Rutgers 62 Handelingen van de Kerkenraad te Doorn Ao 1774 Den 18: Dec. 62 Hierna volgen weer de gebruikelijke brieven, ter beroeping van ds. Pieter Spiering, proponent onder de classis van Utrecht. Deze wordt beroepen op 31 oktober 1774.

129

Nadat het beroep den 31e October uitgebragt op Ds. P. Spiering (geboortig van Colombo in het Eijland Cijlon, en te Utregt den 25e dierselver maand onder het getal der proponenten aangenomen) in de ordinaire Classis te Wijk den 8e Nov: geapprobeert was, is de beroeppene terstont in die v[er]gadering, in de tegenwoordigheid van den Here van Natewisch (als Commissaris Politijk) door Ds. A: Gobius, Predik: te Leersum geexamineerd, en tot Leeraar deser Gemeijnte den 18e Decemb: bevestigt, door Ds D:A: Reguleth Pred: te Wijk te Duurstede, welke predikte over Ps: 118:1-3. bij welk gelegenheid zijn WelEerw: de nieuwe Psalmen ook ingewijd heeft. De bevestigde aanvaarde zijn dienstwerk in zijn Eerste gemeente op dienselfden dag met de woorden uit 1 Thess:V:25. Broeders, biddet voor ons. Aan den nieuwen Leeraar zijn de kerkboeken door den Ouderling J:O: van Dugteren ov[er]geleverd. Ao 1775 Den 2e Jan: De Kerkenraad in de vrese des Heren v[er]gaderd zijnde en des Heren naam aangeroepen hebbende art: 1. Leverde de Predikant zijne kerkelijke attestatie in en ondertekende de formulieren van Eenigheid art: 2. Werd bepaald dat ’s Heren H: Avondmaal zal gehouden worden den 15e deser. art: 3. Is censura morum gehouden, en niets berispelijks op Een der leden ingebragt. art: 4. De Predikant stelde de Broederen voor, of het niet noodzakelik ware, dat er een ander ouderling v[er]koren werde, in de plaats van Seijmen Willems, die ten tijde van de vacature overleden is, ten einde de leden des Kerkenraads hoe eer hoe liever voltallig werde; het welk de broederen goedvonden, waarop wij ook met eenparigheid van stemmen terstond beroepen hebben tot Ouderling, in plaats van gem: Seijmen Willems Aart van Gerderen. Daarna werd de Coster gelast, den beroepene sulks te communiceren, hetwelk hij ook terstont deed, en ras andwoord weder bragt, dat Broeder Aart van Gerderen, het beroep had aangenomen. Weshalven men besloten heeft den v[er]koren broeder op den 22e Deser, na 3 gedane voorstellen, te laten bevestigen. art: 5. Er is vastgesteld, dat men blijven zal bij de gemene resolutie (zie act: 13 Maij 1774 art: 3 ten opsigte van het bij een komen der v[er]gaderinge elken eersten dingsdag in de maand. art: 6. De Predikant stelde de Broederen voor, hoe men nu best handelen soude omtrent het v[er]schoten geld van de Diaconie te Doorn, besteed aan het kind van Gijsbert Sijberde voor deszelfs dood. omtrent welke penningen er bij Ed: Mog: al om soulagement v[er]sogt is, (zie act: 23 Nov 1773) dch nog geen gewisse uitslag bekomen. Waarop eenparig de broederen, den predikant v[er]sogten om, te Utrecht komende, den Hr Secretaris Vos daar ov[er] te gaan spreken, en de zaak nog levendig te houden, of er nog mogelikheid ware het zij geheel het zij een deel daar van weder te krijgen: welk de predik: op zig genomen heeft te doen art: 7.

130

Er is onder elkanderen vast voorgenomen om een nauwe toesigt te hebben, op het onegt kind van M: Slot gewese huisvr: van H: van Hattum, dewelke nog niet gedoopt is, ten einde het wel onderwesen worde, en in staat gesteld worde om hare beleidenisse te doen, en daarna gedoopt te worden art: 8. De predikant vroeg aan de broederen na de kist met 3 sleutels, om, volgens ordonnantie de Obligatien en andere papieren de diakonie betrekkelik daar in te bewaren. waarop Broeder van Dugteren beloofde denselven te sullen senden. den 7 Februarij Kwam de Kerkeraad bij een, en van na het gedaan gebed is er

1. Resumtie gehouden en alles wel bevonden. 2. Broeder Aart van Gerderen, die op den 22e der voorlede maand na

voorafgegane 3 voorstellen in de plaats van den overledenen ouderling Sijmen Willems, tot Ouderling bevestigt is geworden nam sitting in de v[er]gadering

3. De predikant berigtede dat broeder van Dugteren hem de kist met 3 sleutels besorgt waarvan een sleutel is in handen van de oudste Ouderling van Dugteren de andere in handen van den oudsten Diakon Teunis R: van Woudenberg en de derde in handen van den predikant

Den 13e Maart De Kerkeraad bij een gekomen zijnde, en ’s Heren Naam aangeroepen hebbende

1. Maakte de predikant aan de broederen Ouderlingen en Diakonen bekend, dat hij te Utregt zijnde, D Heer Secretaris Vos gesproken had, over de zaak art: 6 van den 25 jan: gemeld, die hem toen na de Heer van Lunenburg gesonden heeft, om met zijn Ed: ook eens over de zaak te spreken, die belooft heeft de zaak aan hun Ed: Mog: te sullen voordragen.

2. Tot het bijwonen van het Classis te Wijk bij Duurstede op den 21e deser, is, benevens de predikant, benoemt de ouderling W: Boekhout.

3. Er was van wegens de op handen zijnde Avondmaal Censura morum gehouden, maar niets berispeliks tegen de Broederen ingebragt

4. Ook is er resumtie gehouden, en alles wel bevonden Den 4e April Is geen kerkeraad gehouden, dewijl er niet te v[er]rigten was, waarom het tot de volgende maand is uitgesteld geworden. Den 9 Meij Den naam des Heren aangeroepen hebbende, na dat de kekkenraad was bij een gekomen

1. waren de Broeders R: van Vulpen en W: Boekhout ouderlingen en Broeder J:C: van Vulpen Diakon niet tegenwoordig

2. De Predikant v[er]staan hebbende van Broeder Aart van Gerderen dat hij van voornemens was dit half jaar op te houden met te Maarsbergen te Catechiseren stelde voor aan de toen bij een zijnde leeden en insonderheid aan Broed: Aart van Gerderen of het niet, indien zulks wesen konde, niet tegenstaand de slofheid der menschen te Maarsbergen, in ’t betalen van ene ’s jaarl: somme, dienstig was dat Broed: A: van Gerderen met Catechiseren voortging, dewijl ander die menschen in die tusschentijd meer van ’t geen zij

131

geleerd hebben v[er]geten zullen dan voorderingen maken of ten minsten dat Broed: A: van Gerderen, nog 6 a 7 weken voortging met Catechizeren, dewijl men in tusschentijd op een of ander weg zal tragten te bedenken, om die Catechizatie op een vaste voet te brengen, zoodanig dat zij het gantsche jaar door soude kunnen blijven voortduren: welk voorstel van de tegenswoordig zijnde broeders goedgekeurd werd en van broeder Aart van Gerderen aangenomen op nog 6 a 7 weken voort te gaan met Catechizeren.

3. De voorige acta geresumeert hebbende, is de vergaderinge God dankende gescheijden.

Den 25 Meij De Kerkenraad buitengewoon v[er]gaderd is

1. Des Heren aangesigte in den gebede gesogt te hebben de gewoone Jaarliksche v[er]andering in de kerkenraad gemaakt, bij welke gelegenheid in plaats van de afgaande ouderlingen

Willem Boekhout en Jan Otto van Duchteren

tot ouderling v[er]koren zijn Otto de Bruin en Pieter van Rezant en in plaats van den afgaanden Diacon Teunis Reiertze van Woudenberg was tot Diacon v[er]koren Jan Reiertze van Woudenberg En is den Custos gelast dit den geroepenen aan te seggen

2. Daarna is de vergaderinge God gedankt hebbende weder gescheijden den 5e Junij zijnde 2de Pinxterdag, zijn de nieuwv[er]korene broederen ouderlingen Otto de Bruin en Pieter van Rezant en de Diacon Jan Reiertz van Woudenberg, (die hunne beroepinge hadden aangenomen) na drie onv[er]hinderde voorstellen in hunne diensten bevestigd Den 8e Junij De Kerkeraad volgens gewoonte bij een v[er]gadert zijnde wierd ’s Heren naam aangeroepen

1. De Broeders Roel: van Vulpen ouderl: en de Diakonen J:C: van Vulpen en Jan Reiertze van Woudenberg waren afwezig.

2. De vorige acta geresumeerd zijnde werd alles wel bevonden 3. De predikant berigte de broederen D’H: van Lunenburg gesproken te hebben,

of er geen mogelikheid zijn zoude, de uitgeschote penningen der Diakonie voor het kind van Gijsb. Siberden, weder te krijgen, waarop de gemelde Heer van Lunenburg zijde, dat, terwijl het kind reeds ov[er]leden is, op de Statekamer de zaak voor afgedaan gehouden word, weshalven de kerkeraad van Doorn daar inne zal dienen te berusten.

4. Van wegens het op handen zijnde Avondmaal, is er Censura morum gehouden, en niets berispeliks tegens de broederen ingebragt

5. Tot het bijwoonen van ’t Classis te Rhenen den 20e deser is benevens de predikant v[er]koren de Ouderl: Roelof van Vulpen

6. Daarop is de vergadering na God gedankt te hebben gescheiden.

132

11e Julij De kerkeraad in de vrese des Heren en onder aanroeping van ’s Heren bij den anderen zijnde zijn

1. De vorige Acta geresumeerd en werd alles wel bevonden. 2. Versogten binnen te staan de WelEerw: Heren Metz, Muntendam en Bresser

predd: te Rheenen, Schalkwijk en Hagestein, als gedepp: van ’t E: Classis; om uit naam van ’t Classis na de staat der kerke alhier ondersoek te doen ’t welk hun E:E: wierd toegestaan, en zijn daarna, alles wel bevonden hebbende, weder v[er]trokken.

3. Wierd ingebragt een Rekening van f 70-14-: van Doctor en Chirurgein voor visiten en geleverde medicamenten tot genesinge van Saar Mandersloot, waarvan de Diakonie van Scherpenzeel, alwaar gem: Saar Mandersloot t’huis hoord, en bij ons met een acte van indemn: geboren is, maar een vierde portie beloofd heeft te willen betalen ’t welk in omvraag is gebragt, en deselve van verre de meeste leden, die alle sonder dat er een enige afwesig was, tegenswoordig ware, voor een onredelijke eijs aan de seijde der Diakonie van Scherp: houdende werd de predikant v[er]sogt om ov[er] die saak aan de diakonen van Scherpens: te schrijven, en hun te bewegen, van de gantsche somma, gelijk het bikkik en redelik is, voor Saar Mandersloot te betalen, hetwelk de predikand op zig genomen heeft te doen.

4. Daarna is de v[er]gadering God te hebben gedankt weder gescheiden. Den 23e Julij Heeft de Pred: des nademiddags te Maarsbergen aan de Bloemheuvel oeffening gehouden over Col: 1:12. bij welke gelegenheid gecollecteert is geworden ten behoeve van de armen f 4-:-: Den 1 Aug: De Kerkenraad in de vrese des Heren v[er]gadert zijnde

1. Zijn de vorige acta geresumeert, en is alles wel bevonden 2. was absent de Diakon J:C: van Velpen. 3. Werd de diakonen in last gegeven om met de Chirurgeijn van Harreveld op de

aller goedkoopste wijse te accorderen voor ene ’s jaarliksche somme, bepaaldelik ter leveringe van de nodige medicamenten voor de armen van Doorn.

4. De Predikant berigtede aan de Diakonen van Scherpenseel ov[er] Saar Mandersloot geschreven te hebben maar nog geen andwoord daar op bekomen.

5. Daarna is de vergadering God gedankt hebbende weder gescheiden. den 18e Aug: Heeft De WelEerw: en Zeer Geleerde Heer J: Kneppelhout des nademiddags te Maarsbergen aan de Bloemheuvel oeffening gehouden ov[er] Spr: 23:26. bij welke gelegenheid aldaar gecollecteert geworden was f 5-17-: Den 20e dito Is tot het bijwonen van ’t Classis, het welk den 22e deser te Rhenen zal gehouden worden, benevens den predikant v[er]koren de ouderling Roelof van Velpen.

133

den 5e Sept: Is er geen kerkenraad gehouden wijl er niets te behandelen was. den 24e dito Is op v[er]soek van den Kerkenraad van Nederlangbroek ahier gedoopt het kind van Gerrit de Bruin en Jannigie van Barneveld. wijl toen ter tijd, de vacature daar zijnde, des middags een proponent predikte. het gegeven schriftelik consent des Kerkenraads luit aldus. Wij kerkenraad van Nederlangbroek versoeken U WelEerw: Heer predik: te Doorn of UEerw: de goedheid gelieft te hebben, om het kind van Gerrit de Bruin te dopen. den 24 sept: 1775. C: Winkelman als Ouderling. Waarvan de predikant van Doorn ook attestatie gegeven heeft. den 8e October De kerkeraad in de vrese des Heren v[er]gadert zijnde

1. zijn de vorige acta geresumeert, en is alles wel bevonden. 2. was afwesig de ouderling Otto de Bruin. 3. De predikant stelde voor of het niet nuttig zijn zoude dat dor de Diakonie aan

de armeluiden enige psalmboeken met het N: Testam: uitgedeelt wierden, het welk goedgekeurd wierd en daarop besloten, om er 12 te komen en uittedelen.

4. De predikant nam op zig om aan H:E:Mog: bij requeste te v[er]soeken van 2 huisen de diaconie toebehorende, staande het ene op ’t Moleneind, ’t ander op het Dorp zelve, te mogen afbreken of v[er]kopen, na het meeste voordeel der diaconie.

5. Daarna is de v[er]gadering God te hebben gedankt gescheiden. Den 14e Novemb: De kerkenraad in de vrese des Heren v[er]gadert

1. waren alle de leden des Kerkenraads tegenswoordig 2. De vorige acta wierden opgelezen en werd alles wel bevonden 3. De ouderling Aart van Gerderen deed een voorstel en v[er]soek of het niet

zoude kunnen goed gevonden worden dat de agterstallige schulden van de Catechizatie te Maarsbergen dewelke gemaakt zijn door de nalatigheid van sommige menschen in hem niet te betalen, het geen zij bij het oprigten van die Catechizatie belooft hebben, hem betaald werden uit de bus die aldaar voor den armen hangt. – welk voorstel en versoek in omvraag gebragt zijnde, alle de leden van tegengestelde gedagten waren, namelik, dat, hoe zeer het hun tot leed wesen strekte, en zij van harten wensten dat die schuld niet openstond, egter, om alle nadelige gevolgen voor te komen, hun toestemming niet geven konden, dat Aart van Gerderen uit de Bus zoude betaald worden.

4. Te dier zelv[er] tijd deed de Afgegane diacon Teunis R: van Woudenberg zijn diaconijrekening over ’t jaar 1774 en 1775 en wierd na aftrek der uitgave bevonden, dat er overgeschoten zij f 193-7-6. welke zomme hij aan zijnen opvolgen J:Corn: van Vulpen overhandigt heeft.

5. Daarna is de vergadering God gedankt hebbende weder gescheiden. Den 5e Decemb. Was geen kerkenraad gehouden, wijl ‘er niets te verrigten was.

134

1776 den 2 Jannuarij De kerkeraad in de vrese des Heren vergaderd

1. was afwesig de Diacon J:R: van Woudenberg. 2. De vorige handelingen wierden opgelesen, en alles wel bevonden. 3. de kerkeraad besloot op het v[er]soek van Aart van Gerderen den 4e Dec: des

voorlede jaars nopens de te kortkomende penningen van de Catechisatie te Maarsbergen, gedaan in de Kerkenraad, uit ov[er]weging van zijn bekrompen toestand, die het missen van dat sommetje niet lijden konde, hem, voor ditmaal, die schuld, die door nalatigheid der Maarsbergers in ’t betalen voor die Catechisatie, gemaakt was, uit de diaconie kasse te betalen, sonder enige verdere prejudicie voor de Diaconie in ’t toekomende

4. Men besloot ook om met de Chirurgeijn Harreveld een contract aan te gaan voor 8 Gulden alle drie maanden tot het leveren van medicamenten van de armen van Doorn.

5. Daarna is de v[er]gadering God gedankt hebbende, weder gescheiden. den 14 Jan: Is onder onder ons s Heren H: Avontmaal gehouden. den 6e Februarii De kerkeraad in de vrese des Heren, onder aanroeping van zijn naam v[er]gadert.

1. Was afwesig de ouderling Roelof van Velpen. 2. De vorige handelingen opgelesen zijnde werd alles wel bevonden. 3. Wijl een der leden zeer veel zwarigheid maakte, de te kort komende

penningen van de Catechisatie te Maarsbergen (zie art: 3 des voorleden maands) aan Aart van Gerderen uit de diaconie kas te voldoen, gelijk men geresolveerd had volg: het 3e art: des voorlede jaars, voor dit maal, zonder verdere praejudicie, te doen, zijn we ov[er]eengekomen dat genomen besluit in te trekken en dat sommetje uit onse eige beurs te betalen, opdat de arme daar door geen nadeel lijden zoude.

4. De Predikant stelde voor, of ’t niet billik en in orde zijn zoude,d at de Bloemheuvel te Maarsbergen daar Aart van Gerderen ’s zondags ’s avonds catechizeerd een armbus gehangen werd daar het geld, ’t welk aldaar gecollecteerd werd in gedaan werd. Als ook op den offening van Rezant waartegen niemand der Broederen iets had maar in tegendeel goed gekeurd wierd.

5. De Diacon J:C: van Velpen maakte bekend dat hij met de Chirurgeijn Harreveld een contract gemaakt heeft om den armen van Doorn voor de somme van 8 Gl: alle 3 maanden de nodige medicamenten te leveren.

6. Daarop is de vergadering God gedankt hebbende weder gescheiden. Den 5e Maart Was er geen kerkeraad gehouden, wijl ‘er niets te verhandelen was. Den 2e April De kerkeraad in de vrese des Heren bij een v[er]gaderd

135

1. Las de predikant aan de Broeders die alle, behalven de ouderling Aart van Gerderen, tegenswoordig waren, voor, het nieuw Reglement op de adminitratie der Diaconie-penningen en de bedelinge der armen, ten platten lande der Provincie Utregt gearresteerd den 30 Aug: 1775.

2. Werd vastgesteld dat op den 7e ’s Heren Avondmaal onder ons zoude gehouden worden.

3. Tot welk einde censura mor[um] gehouden is, en niets berispeliks tegens een enige der leden ingebragt.

4. Waarop toen weder de v[er]gadering, na dat de vorige handelingen waren opgelesen, en alles wel bevonden was, God gedakt hebbende, gescheiden is.

Den 22e April. Ontfing de Predikant een brief van H: Ed: Mog: gezonden aan ’t Classis van Rhenen en Wijk nopens het beroepen der Predikanten ten platten lande, om volgens Classicale resolutie in de kerkelijke handelingen te insereeren. luidende als volgt. Eerwaardige Godvrugtige Hooggeleerde Zeer Discrete! Op het gene desen aangaande ter onzer vergaderinge is voorgedragen, hebben wij goedgevonden UWE: bij desen aan te schrijven, om die voorzieninge te doen, dat de Consulenten, assisterende de beroepinge van Predikanten ten Platten lande, sorgedragen, dat daarbij tot de dispectie van Predikanten eniger plaatsen, het zij binnen of buiten deze Provincie, niet werde getreden, ten zij alvorens conform de resolutie van de Ed: Mog: Heeren Staten van den 6e Julij 1768 Hoogst derzelver dispensatie daar toe te hebben versogt en v[er]kregen. Hier mede

Eerwaardige Godvrugtige Hooggeleerde zeer Discrete, bevelen wij UWE: in de bescherminge van God Almagtig. Geschreven t’Utrecht den 6e Februarij 1776.

was getekend J: Grave van Nassau Ut

UWE: goede vrienden de gedeputeerden van de staten ’s Lands van Utrecht.

Ter ordonnantie van deselve ondertekend C:A:Vos Den 7 Meij De kerkeraad in de vreze des Heren v[er]gadert

1. waren afwezig de ouderling Roelof van Velpen en de Diacon Jan R: van Woudenberg.

2. De predikant las de vorige handelingen op, en werd zeer wel bevonden. 3. ook heeft de Predik: de broederen de geremoveerde school ordeninge bij

H:Ed: Mog: de staten deser Provincie, vastgesteld en gearresteerd den 13 Maart 1776. voorgelesen en volgens hun Ed: M: bevel een exemplaar in de consistorie gelegt.

4. Daarna is de v[er]gadering God gedankt te hebben weder gescheiden. Den 16e Meij De kerkeraad extraordinair v[er]gadert zijnde is

1. Na des Heren Naam aangeroepen te hebben de v[er]kiesinge der nieuwe kerkeraadsleden geschied. en ten dien einde in de plaats van de afgaande ouderlingen

136

Roelof Gijsbert van Velpen en Aart van Gerderen

verkoren J:O: van Dugteren sec: A:Vossestijn Kors van Ginkel te Maarsb: sec: W:Boekhoud En in de plaats van den afgaanden Diacon J:C: van Velpen Peter Doornebal sec: Claas Aartze van Mare te Mare

En is de Coster gelast zulks den beroepenen aantezeggen die daarop weder berigtede dat de 2 eerste en de laatste namel Cl: Aartze van Maren het beroep aangenomen hebben, wijl Peter Doornebal daarvoor bedankt heeft.

Den 1e Aug: De kkenraad buitengewoon v[er]gadert, zijn

1. des Heren naam aangeroepen hebbende, de vorige handelingen opgelesen, en werd alles zeer wel bevonden.

2. Versogten binnen te staan de Wel Eerw: Heren Daverveld, Elsnerus en van Leeuwen Predikanten te Odijk, Bunnik en Venendaal. als gedep: van ’t Classis om uit deszelfs naam na den staat der kke alhier onderzoek te doen, ’t welk hun E:E: toegestaan wierd, en hebben, nadat hun E:E: alles wel bevonden hadden, weder afscheid genomen.

3. De Predikant beneven de overige leden des kkenraads hebben, ter nakominge van ’t Reglement op de administratie der Diakoniepenningen gearresteerd den 30 Aug: 1775 ondertekend.

4. Daarna is de v[er]gadering God gedankt hebbende weder gescheiden. Den 13e Aug: De Kerkeraad in de vrese des Heren v[er]gadert.

1. Waren alle de leden tegenswoordig. 2. De Diacon J: Reiertze van Woudenberg stelde voor dat het huis van de

ov[er]ledenen Arie Cobusze de Horst genaamd noodzakel: diende gerepareerd te worden, waarop toen eenparig is geresolveerd om alle mogelijke middelen aan te wenden om met de Diaconie van Driebergen die van Zeijst door welke de overlede Arie Cobusze gealimenteerd is, uit de horen of een derde van de waarde van het huis te betalen.

3. Stelde de zelfde Diacon nog ’t een en ander voor in opsigt van de aanbestedingen van enige armen, waarvan zie Diaconie Memoriaal p.23.

4. Maakte de Diacon weder bekend dat Gerrit Peterse63 te Nederlangb: bij welken hij het kind van Jan Woudenberg besteed had, v[er]sogt had hetzelve, om dat het onpasselik is en zijn vrouw op ’t uiterste, zonder enig geld te pretenderen van hem te nemen, alsoo hij niet in staat was om op ’t zelve te passen, en hij van het zelve ook geen de minsten dienst heeft. waarop toen besloten is om aan het v[er]zoek van gem: Gerrit Petersen te voldoen, en het kind bij een ander te besteden

5. Ook maakte de Diacon bekend dat Jannetje Geurse in het kooijhuisje, tans wonende te Maarsbergen, zig aan de Diaconie had ov[er]gegeven met al wat ze heft, waarop besloten is haar te halen van Leusbroek en ze te bedelen zie Diaconie memoriaal p:23.

63 Dit is Gerrit Peterse van Schaffelaar.

137

Den 25e Aug: Is tot het bijwonen van de Classis gehouden te Rhenen benevens den Predikant v[er]koren de Ouderl: Pieter van Rezant. op dien zelfden dag ’s nademiddags na de predikatie verzogt de vrouw van Gijs Lodder woonagtig tans onder Leusden, binnen te staan, die van de kerkeraad vriendelik v[er]sogt, haar, voor haar kind, dat voor rekeninge van onse Diaconie onderhouden word, een voor al een gifte te willen toeleggen, waardoor ze enige voeragie voor haar koren, die ze gekogt had, zoude kunnen kopen. Waarop besloten is haar toe te leggen een somme van ses Gulden, onder die mits dat wij van nu voortaan ontslagen zullen zijn van het onderhouden van gemelde kind, het welk de bovengenoemde vrouwe van Gijs Lodder toegestemd en aangenomen heeft: waarop de Diacon J:R: van Woudenberg haar ses Guldens gegeven heeft. Den 3e Sept: De kerkeraad na gewoonte v[er]gaderd zijnde in de vrese des Heren

1. Was afwesig de Ouderling P: van Rezand. 2. De vorige handelingen opgelezen zijnde wierd alles wel bevonden. 3. De afgegane Diacon J:C: van Velpen deed zijn Diaconale Rekeninge van den

5: Junij des jaars 1775 tot den 26e Meij 1776 en bleef na aftrek der uitgave overig f 227-7-11 welke zomme hij aan zijnen opvolger J: Reiertze van Woudenberg overhandigd heeft, die na, daarvan met bewilliging van alle de leden vijftig Gulden met zig genomen hebbende, het overig geld bedragende f 177-7-11 met de steutels der bussen en de obligatien in de Diaconie kist gelegd heeft.

4. De Predikent berigtede de broeders, D’Hr: van Wijck Pred: te Driebergen gesproken te hebben ov[er] het uitkopen van de diaconie te Zeijst (zie Art: 2 des 13e Aug:) maar dat zijn Wel Eerw: van contrarie gedagten was. Doch de broeders besloten eenparig ziende op het meeste voordeel onser Diaconie, daarbij te blijven om wat hun betreft gemelde Diaconie uittekopen.

5. Is op voorstel van den predikant eenparig toegestaan om Jannegje van Schaaik te besteden bij Gijsb: van Lunteren

den 15 Sept: De predikant las na de predikatie de tegenswoordig zijnde leden van den kkeraad een brief van de Diaconie van Waddinxveen en Bloemendaal voor, waar in de nood van Marrigje Schoonderbeek en hare 2 kinderen bekend gemaakt wierd, met vriendelik v[er]zoek om haare bedelinge van 7 st: 12 penn: tot 10 st: ’s weeks te v[er]meerderen; het welk terstond is toegestaan. den 2 October De kerkeraad in de vrese des Heren v[er]gaderd onder aanroeping van ’s Heren Naam

1. Was de Ouderling Kors van Ginkel afwesig. 2. De Predikant maakte bekend aan de Broederen, dat volgens de gerenoveerde

schoolordeninge een scholaarch diende aangesteld te worden. Waarop eenparig besloten is, dat altoos bij aanvolg van tijd, ter voorkominge van alle moejelikheden, het de oudste der in dienst zijnde Ouderling wezen zal.

3. Daarop is de vergadering God gedankt hebbende weder gescheijden. den 5e Nov:

138

Js ‘er geen kerkeraad gehouden wijl ‘er niets te verrigten was. den 4 Decemb: De Kkeraad in de vrese des Heren v[er]gaderd onder aanroeping van ’s Heren naam

1. Waren alle de leden tegenswoordig. 2. De predikant nam op zig om, op v[er]zoek van de broeders den kerkenraad, of

den predikant van Driebergen te v[er]wittigen, dat de dochter van de wed: van Arie Cobusze, tans ov[er]leden zijnde de Doornsche diaconie derhalven ontheven zijnde van verdere alimentatie en reparatie, de broederen geern zagen, dat onse diaconie gants en al van die huishoudinge af ware, en haar de pretentie, die ze op het huis van gem: wed: heeft, uit hoofde van gedane reparatien, en de uitgeschote penningen, tot onderstand van de Dogter, na rato met de Diaconie van Zijst en Driebergen van de moeder weder gegeven wierd, tot welk einde die van Driebergen hun v[er]mogen geliefden aan te wenden om Aartje op d’een of ander wijse ov[er] te halen van vrijwillig uit haar huis uit te gaan, en het met alle de daarbij behorende landerijen, aan gem: 3 Diaconien overtegeven, om daarmede te handelen, zoo als men met elkanderen daarin zal ov[er]eenkomen.

3. Daarop is de v[er]gadering God gedankt hebbende weder gescheiden. 1777 Den 7e Jan: is ‘er geen kerkeraad gehouden wijl ‘er niets te doen was. Den 4 Februarij De kerkeraad in ’s Heren vrese bij een v[er]gadert onder aanroeping van zijnen naam

1. Was afwesig de ouderling van Dugteren 2. de vorige handelingen opgelesen zijnde werd niets berispeliks gevonden. 3. De predikant maakt bekend den Predikant van Drieb: gesproken te hebben

over het huis en de landerijen van de wed. van Arie Cobusze (waarvan zie het 2 art: van den 4e Dec: des voorl: jaars.) maar dat zijn wel Eerw: en de ov[er]ige leden niet billik vonden om Aartje uit haar eigen goed te zetten, en het te v[er]kopen ten onsen voordele, maar dat zij er zoo lang zij leefde, in behoorde te blijven, en dat na haar ov[er]leijden de 3 Diaconie pro rato genieten konnen van ’t geen ervan komen mogt.

4. De leden met dit andwoord niet v[er]genoegd als niet strekkende ten voordele maar ten nadele van onse Diaconie hebben den Predikant v[er]zogt, den kerkenraad van Driebergen te berigten, dat ze wel willen berusten in ’t voorstel Aartje in ’t huis te laten wonen, zoo lange zij leeft, doch onder die mits, dat het de diaconie toegestaan worde voor den derde portie der inkomste van het huis en de landerijen na haar ov[er]leijden te komen: hetgeen de predik: op zig genomen heeft.

5. Daarna is de v[er]gadering God gedankt te hebben, weder gescheijden. Den 8e Meij De Kerkenraad buitengewoon v[er]gadert onder aenroeping van ’s Heren naam

1. waren alle de leden tegenswoordig. 2. geschiede de v[er]kiesinge der nieuwe kerkeraadsleden: ten welken einde, in

plaats van de afgaande ouderlingen Otto de Bruin en

139

Pieter van Rezant verkoren zijn Willem Boekhout subst: F: Felix en Aart van Gerderen subs: A: Vossesteijn en in plaats van den afgaanden diacon J:R: van Woudenberg Hendrik Gijsbertze Dekker subs: Teunis Legemaat

En is daarop den Coster gelast zulks den beroepenen bekend te maken van welke de 2 eerst en de laatste nam: Teunis Legemaat het beroep hebben aengenomen.

3. Is goed gevonden om ter afdoening van de zaak gem: in ‘t 3e en 4e art: der handelingen van den 4e Febr:, en tot het maken van ene nadere bepalinge, in ’t betalen der jaarliksche Presse en het afleggen van de somme van f 200-:- guldens, die Willem Gertse onder zig heeft (eigendlik toebehorende aan Jannigje Geurtse maar nu aan onse diaconie, uit hoofde van de ov[er]dragt die ze gemaakt heeft van al haar goed en geld en aanstelling tot haar eenigste en univ[er]sele erfgenaam onder die voorwaar de Diaconie van Doorn haar, zoo lang zij leeft nodig onderhoud van kost en klederen besorgen) Den ouderling J:O: van Dugteren en den Diacon Claas Aartze van Maren met die commissie te belasten: die deselve ook gewillig op zig genomen hebben.

4. Daarop is de v[er]gadering God gedankt hebbende weder gescheijden. Den 19 Meij Zijn de nieuwv[er]kore Ouderlingen en Diakon na voorafgedane 3 voorstellen, zonder enig tegenspraak in hunnen dienst ingezeegend. Den 3 Junij De kkeraad in de vrese des Heren v[er]gadert onder aanroeping van ’s Heren naam.

1. was afwesig de Diacon T: Legemaat 2. De vorige verhandelingen wierden opgelesen, en werd niets berispeliks

bevonden. 3. De ouderling van Duchteren en de diacon Claas van Maren berigteden hunne

Commissie in de zaak van de Diaconie met Willem Gertse over het Geld van Jannigje Geurtse, v[er]rigt te hebben en dat Willem Gertse belooft heeft ’s jaarliks een interese van 3 percent van de onder zig hebbende somma van 200-:- te zullen geven. waarvan hij de eerste betalen zal den 1e Jan: 1778 en dat gem: Willem Gertze ’s jaarl: met het betalen der gem: interesse, ook t’elke rijs 25 a 30 Guldens ter afkorting van gem: somma, nadat zijn vermogen het toelaten mogt, afleggen wilde, blijvende hij daarvoor aanspreekelik, in gevalle hij in gebreke blijft aan zijne v[er]bintenisse te voldoen. in welk voorstel alle de leden genoegen namen en volkomen berusteden, met gem: Willem Gertse daartoe schriftelik v[er]bind.

4. Ter zelver tijd deed de afgegane Diacon J: Reiertze van Woudenberg zijn Diaconie rekening van den 26 Meij 1776 tot den 19 Maij 1777, en wierd bevonden dat er de somme van f 422-7-: meer was uitgegeven dan ontfangen.

5. Daarna hebben alle de leden gesamendlik goedgevonden de diacon Claas Aartse van Maren in Commissie te geven om ene somme van f 200-:-:, tegens ene behoorlijke i[nte]resse voor de diaconie op te nemen, ter afdoeninge van de gemaakte schuld, en verder nodig gebruik.

140

6. De Ouderling van Duchteren en de Diacon Claas A: v. Maren, gesteld in de Commissie waarvan zie art: 3 van den 8 Maij berigteden met den Predik: van Driebergen gesproken te hebben op de bewusten zaak, maar dat zijn WelEerw:, en de kerkeraad van Drieberg:, zig hielden aan het rapport dat de predik: de broederen al reeds in de maand Febr: gebragt heeft. (zie art: 3 van dien maand.). daarna berigtede deselve ouderl: van Dugteren, den Pred: van Zeijst:, de WelEerw: Hr Elsnarus gesproken te hebben, die van tegengestelde gedagte was, en het voorstel van Ds van Wijk, en de kkeraad van Driebergen onbillik oordeelde. gelijk ook op die zelfden tijd, de Predikant aan de leden bekend maakte zaturdag te voren een brief van den welEerw: Hr Elsnerus over dat zelfde sujet ontfangen te hebben, waarin zijn Eerw: meld dat de Drie diaconien Zeijst, Drieberg: en Doorn met elkanderen zijn overeengekomen om egaal te contribueren met liefde geven aan het Behoeftig huisgesin van Arie Cobusze en Aartje van Diepen en dan ook het ov[er]schot na derzelver overleijden in drie parten te v[er]delen. Weshalven zijn Eerw: ook zoo als te voren is gesegt, het voorstel van die van Driebergen onredelik oordeelt, en datter na het briefje waarin zulks v[er]meld staat, dat verleij is, zal gesogt worden. Daarop is besloten om de zaak voorals nog in dien zelfden staat te laten, en te wagten tot het briefje te Zeijst gevonden is, en wij daarvan nader berigt van Ds Elsnerus krijgen.

7. De Ouderling van Dugteren berigtede ook, den schout van Woudenb: Willem Lagerwij gesproken te hebben over een zeker sommetje van f 61-:-8 die, hij wegens verkogte goederen van Jannigje Geurtse, onder zig al van ov[er] langen tijd berustende had, eigendlik v[er]schuldigt aan de Erfgenamen van den Here De Mareez: maar dat hij wel genegen zij dat geld aan de Diaconie te geven, mits zij hem zulks guaranderen, in val bij aanvolg van tijd enig navraag daar ov[er] komen mogt waarop de leden besloten hebben den Diacon Cl: van Maren te committeren om dat geld van den schout te ontfangen, en hem tevens een guarand brief, door den Pred: uit naam des kkenraads geschreven, te geven. welke van desen inhoud is.

Pro Diaconia L:S:

De kerkeraad van Doorn committeerd bij desen Cl: Aartze van Maren, diacon te Doorn om van den schout Willem Lagerwij te ontfangen ene somma van f 61-:-8, wegens v[er]kogte goederen van Jannigje Geurtze, woonagtig te Maarsbergen. Welke bovengem: somme de kerkeraad belooft den schout te zullen wedergeven, in gevalle ‘er d’een of ander van de Erfgenamen van D’Hr De Marees, bij aanvolg van tijd, enige pretentie op maken mogt. Gegeven te Doorn den 3 Junij 1777

Uit naam des Kerkenraads P: Spiering

8. De selfde Ouderling berigtede Hendrik Gijtenbeek gesproken te hebben ov[er] de agterstallig huishuur van twee jaaren, van Aalt Cornelisze, bedragende een somma van 30 Guldens t’samen, waaraan Venendaal de helft contribueren moet. die hem belooft heeft, indien hem die twee jaarige agterstallige schulden betaald worden, hij dan aan de Diaconie van Doorn f 10-:-: v[er]eeren zal. in welk voorstel de broederen genoegen namen.

Den 15 Junij

141

Berigtede de Diacon Claas Aartse van Maren van Otto de Bruin voor de diaconie opgenomen te hebben een somme van twee hondert Guldens tegens drie percent ’s jaars. Den 8e Julii De kerkeraad in de vrese des Heren bij den andere vergadert

1. Was afwesig de Ouderling van Dugteren 2. De vorige handelingen opgelesen zijnde werd niets berispeliks gevonden. 3. Alle de broederen accordeerden aan Aartje van Diepen wed: Arie Cobusze

een derde part te zullen betalen aan de huur van haar plaats f 5-8-: van vier agterstallige jaaren, op voorwaarde dat gemelde Aartje, zoo spoedig doenlik, de diaconie van Doorn bij geschrifte tot erfgenaam van een derde part van haar goed dat ze na haar ov[er]leijden nalaten mogt, verklaard.

4. De Diacon Claas Aartze van Maaren maakte bekend, dat hij van den schout van Woudenberg Willem Lagerwij de bewuste somme van f 61-:-8 ontfangen heeft (zie de handel: van den 3e Junij art: 7.).

5. De predikant berigtede de broeders aan Reijer van den Heiligenberg geschreven te hebben, om op den bepaalden tijd te komen betalen of voor den kkenraad te v[er]scheinen: dan, wijl men daar op tot nog toe geen andwoord gekregen heeft, heeft de predikant op zig genomen, met v[er]soek van de broeders, hem andermaal te schrijven.

6. Versogten binnen te staan de Wel Eerw: Heeren van Wijk, Casius, en de Ruiter respective predik: te Driebergen, Wijk, en ’t Waal en Honswijk: als gedeputeerdens van ’t Classis, om uit deszelfs naam na de staat der kke alhier ondersoek te doen: het welk hun E:E: toegestaan wierd, die na gedaan onderzoek, en alles wel bevonden te hebben, weder afscheid genomen hebben.

7. Daarna is de v[er]gadering God gedankt hebbende weder gescheiden. Den 3 Sept: De kerkeraad in de vrese des Heren onder aanroeping van zijn naam bij den anderen v[er]gadert.

1. was afwesig de Ouderling van Duchteren. 2. de vorige handelingen opgelesen zijnde, werd daar in niets berispeliks

gevonden. 3. wijl de kerkeraad van Nederlangbroek wijgeragtig blijft om een vierde portie

van de gedane bedeling aan het huisgesin van Willem van Soest wiens vrouw te Nederlangbroek ’t huis hoord, weder te geven, bedragende de somma van f 81-17-12: zijn alle de leden eenparig met den anderen daar in ov[er]een gekomen, om bij requeste zig aan den Ed: Hove van dese provincie daarover te addresseren, en daaromtrent het advies van gem: Hove af te wagten.

4. Alle de leden zijn ov[er]eengekomen, om aan Jannigje Jacobse, gewoond hebbende te Maren, maar die al 5 jaaren geleden, zonder kerkel: attestatie van daar na Woudenberg zig ter woon begeven heeft, op haar v[er]zoek, hare kkel: attestatie, met bepaling tot die tijd toe, dat ze te Maare gewoond heeft, af te geven.

5. Daarna is de v[er]gadering, na God gedankt te hebben, weder gescheijden. Den 7 October De kerkeraad in ’s Heren vreese bij een v[er]gadert onder aanroeping van zijn naam.

142

1. Was afwesig de Ouderling Kors van Ginkel 2. De voorige handelingen opgelesen zijnde, werd daarin niets berispeliks

gevonden. 3. De predikant las de Copie der requeste den broederen voor opgesteld om aan

den Ed: Hove deser provincie te presenteren, ten regarde der zake, nader te zien in ‘t 3e art: der handel: in de vorige maand sept: welks inhoud dus luid.

Pro Diaconia Aan den Ed: Hove van Utregt

Geve met v[er]schuldigde onderdanigheid te kennen, de kkeraad van Doorn, dat zij zedert den 16 Feb: 1777 tot de 27 April deses jaars, aan het huisgesin van Willem van Soest bestaande uit 4 persoonen, de man, vrouw, en twee kinderen, gewoond onder Driebergen, uit hoofde van ’s mans droevige ongesteldheid, v[er]oorzaakt uit diverse accidenten, genoodzaakt waaren te bedeelen zijnde de man, met zijne twee kinderen voor rekening van onse Diaconie: maar de vrouw, geboren onder Hardenbroek van waar zij ook een acte van indemniteijd heeft medegebragt, waarvan wij eene Copie hebben voor rekening van de Nederlangbroeksche diaconie. van welke naare toestand dier huisgesin, en de noodzakelikheid onser bedeeling aan te geven, de ongeschreve aan den predik: van Nederlangb:, als eerste lid des kkenraads, kennis gegeven heeft, na dat de Diacon van Doorn 2 rijsen gemerkt het groot gebrek, datter was bij provisie bedeeling gedaan had, elke week f 1-8-: hetgeen de Nederlangb: predikant wat hem betrof goedgekeurd heeft, en op zig genomen, om ‘er zijn kkenraad, bij eerste gelegenheid ‘er kennisse van te geeven, terwijl wij in v[er]trouwen, dat gem: predik: zulks gedaan heeft, en het de goedkeuringe van den gantschen kkenraad weggedragen heeft, daar ons geen oplegging der bedeelinge gedaan is voortgegaan zijn om ze ’s weekl: f 1-8-: tot alimentatie te geven, tot het overleijden van den man, van welke tijd men opgehouden heeft met te bedeelen; en na oprekening van de gedane alimentatie, benevens de aangewende kosten aan Docter en Chirurgeijn bevonden te bedraagen, ene somme van f 81-17-12. waarvan wij een vierde deel zijnde f 20-9-7 van de Diacon van Nederlangbr:, al in de vorl: maand April, voor de vrouw v[er]sogt hebben. Onse Diacon dien van Nederlangb: een en andermaal aangesproken hebbende, met begeerte om te weten wat er van de zaak zij, kreeg eindelik ten andwoord, dat zij niet van voornemens waaren de geeijste 4e portie te restitueeren, in welke weijgering zij blijven persisteren. Weshalven de kkeraad van Doorn, de wijsheid gebruikt zig ootmoedig bij UwEd: Mog: te v[er]voegen en de zaak UWEd: Mog: voor te draagen, met nederig v[er]zoek, om, considereerende de geringe staat onser Diaconie, die bij slot der laatste rekeninge zeer veel te kort gekomen is, en dierhalven niet, hoe gering ook missen kan, en indien UeEd: Mog: volgends recht en billikheid bevind plaats te moeten hebben, den kkenraad van Nederlangbr: te beveelen, het v[er]zogte 4de deel der rekeninge, betrekkelik het huisgesin van Willem van Soest, te restitueren.

Actum Doorn 8 Oct: 1777 T Welk doet uit naam des kerkenraads P: Spiering Predik: Den 4 Nov: Geen kerkeraad gehouden, wijl ‘er geene zaken te v[er]rigten waaren.

143

Den 2 Decemb: De kerkeraad onder aanroepinge van ’s Heren naam bij een vergadert.

1. Was afweesig de Diacon Teunis Legemaat. 2. De voorige handelingen wierden opgelesen, en wierd daarin niets berispeliks

bevonden. 3. De Diacon Claas Aartse van Maaren bragt in een obligatie van Willem

Gerritze van Altena waarbij hij zig verbind te voldoen aan het voorstel hem gedaan, aangaande het geld van Jannigje Geurtse waarvan zie art: 3 van den 3 Juli deses jaars. terwijl Gem: diacon ook berigtede van Hendrik Geijtenbeek tien gulden tot een v[er]eering voor den armen ontfangen te hebben, om redene gemeld art: 8 van den 3 Junii deses jaars voor welke v[er]eering hij v[er]sogt is, den gever uit naam des kkenraads vriendelik te bedanken.

1778 Den 6 Jan: Geen kkeraad gehouden wijl ‘er niet te doen was. Den 5e: Febr: De kkeraad in de vreese des Heeren v[er]gadert

1. Was afweesig door onpasselikheid de ouderl: Willem Boekhout. 2. De voorige handelingen opgeleesen zijnde werd daar in niets berispeliks

gevonden. 3. De predikant heeft de broederen berigt, dat hij op v[er]zoek van den Procureur

Hr: van Dam te Utregt een leijst der door onse Diaconie uitgeschoote, penningen aan het huisgezin van Willem van Soest, aan gem: procureur besorgd heeft

4. De Broeders v[er]zogten den predikant aan Reijer van den Heiligenberg voor de laatste reijs te schreijven en hem te v[er]soeken van binnen de tijd van 14 daagen zijn schuld te komen afbetaalen, of dat de kerkeraad hem voor het geregt, waaronder hij woonagtig is roepen zou, het welk de predik: op dien zelfden avond nog gedaan heeft.

5. Voorts is ‘er gehandelt over d’een en ander bedeeling 6. Waarna de kkeraad met dankzegging gescheiden is.

Den 3 Maart geen kerkeraad gehouden wijl ‘er niets te doen was. Den 13 Maart De kerkeraad extraordinair v[er]gadert in de vreese des Heeren. las de predikant de broeders voor eene Memorie van de kerkeraad van Nederlangb: teegens de kkeraad van Doorn, hem gezonden door den procureur H: van Dam, om daar op te andwoorden. waarop de predikant het opgesteld andwoord, ter oplossing en wederlegging der, in de memorie opgegeeve, bedenkingen, de broeders ook voorlas, het welk na genoegen bevonden werd, en de predikant op zig nam, om dat andwoord spoedig te zenden aan den gem: Procureur, met vriendelik v[er]zoek, om zoo ras doenelik een eijnde van de zaak te maaken. Daarna is de vergadering, God gedankt hebbende, weder gescheijden. Den 22 Maart

144

Gaf de Predikan in zijn voorafspraak kennis aan de Gemeente, en na het eijndigen van de Predikatie aan kerkeraad nog in ’t bijsonder dat hem den 16 deses, door den Coster, het beroep van Heinkenzant een dorp gelegen in ’t land van ter Goes in Zeeland onder het Classis van Zuidbeeveland door het WelEd: en WelEerw: Coll: qualifict:, op hem met eenparigheid van stemmen uitgebragt, gebragt was, en hij daarop het beraad, den tijd van 14 daagen genoomen heeft. beveelende zig intusschen in het aendenken der gemeente, en alle de leeden des Kerkenraads om met en voor hem, van den Heer te smeeken om noodig licht en wijsheid, ten einde hij in desen eene keuse doen mogt, zoo als het meest tot ’s Heeren eer strekken kan, en de goddelijke goedkeuring daarop gezien werde. Den 29 Dito. Maakte de Predikant in zijn voorafspraak aan de gemeente bekend, dat hij de beroeping van Heinkenzant in ov[er]weeging genoomen had: en dat hij zijn hart niet alleen niet los vond van de gemeente, maar veel eer sterke banden op haar gevoelde waarbij nog de ongemeene toegeneegenheid en liefdedrang der gemeente, die zeer vriendelik v[er]zogt van te blijven kwam, welke hem bewoogen hebben, om voor het beroep van Heinkenzant beleefdelik te bedanken en zig weder op nieuws aan de gemeente te v[er]binden, het welk hij ook met zijn Gantsche hert gedaan heeft, onder v[er]zugtingen, dat de gedaane keuse ’s Heeren goedkeuringe wegdraagen mag, hetwelk in ’t algemeen tot groot genoegen van de Gemeente strekte. den 3e Meij Gaf de predikant in zijn voorafspraak kennisse aan de gemeente, en na het eijndigen van de predikatie nog nader aan de leeden des kerkenraads, dat hem, op den 23e der voorlede Maand April, in Vlissingen bij zijne ouders zijnde, voor de tweede reijse het beroep van Heinkenzande met deselfde eenparigheid en eenstemmigheid op hem uitgebragd, opgedraagen zij. hetwelk hij weder 14 daagen in beraad genomen heeft. terwijl hij zig in hunne voorbeede aanbeveelde opdat de Heer, de bron van alle wijsheid, hem licht en genade geve, om in desen eene keuse te doen, zoo als het meest tot zijn heerlikheid en tot nut zijne kerke strekken kan. Den 5e Meij Is ‘er geen kkeraad gehouden, wijl er niets te v[er]rigten was. Den 10 Dito Heeft de Predikant zig op nieuws aan de gemeente herlijk v[er]bonden, met een leerrede over Col:2:1,2 nadat hij andermaal voor het beroep van Heinkenzande na 14 dagen beraad, beleefdelik bedankt had, tot algemeene genoegen en bleijdschap der gemeijnte, terwijl het zijn hertelijke wens en beede was om de godlijke goedkeuringe daarop te mogen ervaren. Den 17 Junii De kerkeraad in de vreese des Heren extraordinair v[er]gadert.

1. Waren alle de leeden tegenswoordig. 2. De Diacon Cl: Aartse van Maaren maakte bekend dat Willem Gertsen voor dit

maal zig buiten staat betuigde te zijn om de verschuldigde interessen van de bewuste zomme van f 200-:-: die hij onder zig heeft, tegens eene ’s jaarliksche rente van 3 percent te betaalen, en waarvan hij dit jaar ontslag verzoekt. het

145

geen alle de leeden des kerkenraads voor dit maal toegestaan heeft, mits hij tegens den 1 Novemb: deses Jaars vijf en twintig Guldens aflegd, en te Nieuwe Jaar wederom vijf en twintig Guldens.

3. Geschiede de gewoone v[er]andering der kerkenraads leeden, tot welk einde, in plaats van de afgaande Ouderlingen

J:O: van Dugteren en Kors van Ginkel

verkooren zijn Aalt Teunisse te Maarsb: subs: J:R: van Woudenberg Jan van Kooten subs: Otto de Bruin Tot Diacon, in plaats van den afgaanden Diacon Claas Aarts van Maren Jan Bosman sec: G: van Rhee. Tertius Hendrik Dekker.

en is de Coster gelast zulks de beroepenen bekend te maaken. die daarop berigtede, dat Aalt Teunisse bedankt heeft, maar dat J:R: van Woudenberg en Jan van Cooten aangenomen hebben. en dat Jan Bosman benevens Gerrit van Rhee voor de beroepinge tot Diacon bedankt hebbende Hendrik Dekker het zelve aangenomen heeft.

Den 30 deser Verzogten binnen te staan de Wel Eerew: Heren Schutter, Muntendam, en De Bakker, respect: predikanten te Werkhoven, Schalkwijk en Overlangbroek, als gedeputeerden, van het Classis van Rhenen en Wijk, om uit deszelfs naam de staat der kerke alhier onderzoek te doen. hetwelk hun E:E: (niet tegenstaande de afweesigheid van den predikant, om gewigtige reedenen) toegestaan is, die, na gedaan ondersoek en alles wel bevonden te hebben, weder vertrokken zijn. Den 5 Julii Zijn de nieuw verkoorene Ouderlingen en Diakonen na voorafgedaane 3 voorstellen, zonder eenig tegenspraak, in hunne dienst ingezeegend. Augustus, Septemb: en October geen kerkeraad gehouden wijl ‘er niets te verrigten was. Den 1 Novemb: Maakte de Ouderling van Kooten bekend dat de Kerkeraad van Nederlangbroek, hem, volgens het uitgeweijsde van den hove deser provincie, f 15-15-: ter voldoeninge van een vierde portie in de gedaane bedeeling in ’t huisgezin van Willem van Soest (zie art: 3 van den 3e sept: 1777), gegeven had, en waarvan hij, indien de broeders zulks goedvonden quitantie geven zou, hetwelk van de leeden goedgekeurd is. Den 3 Novemb: De kerkeraad in de vrese des Heren, onder aanroeping van zijn naam, v[er]gadert.

1. Was afweesig de Diakon Hendrik Gijsbertsen Dekker. 2. De voorige v[er]handelingen voorgeleesen zijnde, werd daarin niets

berispeliks gevonden. 3. De predikant nam op zig, op v[er]zoek der Broederen om Reijer van den

Heiligenberg voor het laatst door een brief aan te manen, van zijn v[er]schuldigde Geld te komen betalen.

4. Overigens niets meer van belang voorgevallen zijnde, is de kerkeraad God gedankt hebbende weder gescheijden.

146

Den 7 Decemb: De kerkeraad in de vreese des Heren onder aanroeping van zijn naam v[er]gadert.

1. Waren alle de leeden tegenswoordig. 2. De voorige verhandelingen voorgelesen zijnde werd daarin niets berispeliks

gevonden. 3. De nieuwgekore Ouderling Jan van Kooten en Diakon Hendrik Gijsbertsen

Dekker hebben, bijde het Reglem: op de administr: der Diaconie form: onderteekend, gelijk ook de laatst genoemde de formulieren van Eenigheid

4. Te dier tijd deed de afgegaane Diacon Claas Aartse van Maaren zijn Diaconie rekening van den 19e Meij 1777 tot den 5 Julij tot den 5 Julij 1778 en werd bevonden dat, na aftrek der uitgaave overig bleeven f 24-15-5, welke somme hij aan zijn opvolger Teunis Legemaat overhandigd heeft

5. Daarop is de v[er]gadering God gedankt hebbende weder gescheijden. 1779 Den 5e Januarij De Kerkeraad in ’s Heren vreese bij een v[er]gaderd

1. Waaren alle de leeden teegenswoordig 2. De vorige v[er]handelingen opgeleesen zijnde, werd daarin niets berispeliks

bevonden. 3. Men heeft heeft een bepaaling gemaakt, dat in het bedeelen van brood aan de

armen, een vierde part bij den Molenaar, en 3 parten bij den bakker zal gehaald worden.

4. Overigens is ‘er toegestaan, dat de kinderen van Hendrik Aalte zullen gekleed worden, waarop de vergadering weder gescheijden is.

Den 13 Meij De kerkeraad in de vreese des Heeren v[er]gadert tot het v[er]maken van de kerkeraad, is de nieuwe v[er]kiesing van ouderlingen en Diacon geschied en ten dien eijnde tot ouderlingen v[er]koren in plaats van Aart van Gerderen en Willem Boekhout Pieter van Rezant en J:O: van Dugteren Tot Diacon, in plaats van Teunis Legemaat Teunis van De Wetering en is de Custos, gelast, dit de beroepenen aantekondigen, die zulks gedaan hebbende, weder berigtede dat de beroepenen de verkiesing aangenomen hebben die ook na gedaane 3 voorstellen den 30e daaraan volgende zijn bevestigd Den 6 Julii De kerkeraad in de vrese des Heren vergadert, verzogt binnen te staan de WelEerewaarde Heren Schutter, Muntendam en Gobius, respective: Predikanten te Werkhoven, Schalkwijk en Leersum zijnde gedeputeerden van de Classis van Rhenen en Wijk om uit deszelfs naam, na den staat der kerke alhier onderzoek te doen, waartoe zijn E:E: toegelaaten zijnde, en hun gedaan onderzoek alhier in orde bevonden hebbende weder vertrokken zijn Hierna is de kerkeraad God gedankt te hebben weder gescheijden. Den 13 Julii De kerkeraad in de vreese des Heeren vergadert

1. Waaren alle de leeden tegenswoordig

147

2. Ten aansien van de bedeelingen als andersints aan de noodleijdenden is ‘er geen v[er]andering gemaakt.

3. Er is eenparig beslooten om in de zaak van Maria Slot, die zoo als men denkt, bij iemand in de kraam moet, voorals nog niets te doen, maar in te zien, hoe die in ’t vervolg zig toedraagen zal.

4. De predikant las de gantsche kerkeraad voor de kerkelijke middelen tegens het Pausdom.

5. De voor de Eerste reijse v[er]koren Diacon Teunis van de Wetering heeft de formulieren van eenigheid onderteekend.

6. Daarop is de vergadering met dankzegging tot God gescheijden. Den 6 Octob: De kerkeraad in de vreese des Heeren onder aanroeping van zijn naam vergaderd

1. Was alleenlik afweesig de Diacon Teunis van de Weetering. 2. De voorige verhandelingen opgeleesen zijnde werden in orde bevonden 3. Op het gedaan voorstel door den Ouderl: J:R: van Woudenberg uit naam van

de wed: Arie Cobusze, die de kkeraad v[er]zogt, om nevens die van Driebergen, eenige weijnige reparatien aan haar huijsje te doen, is gemelde Ouderling verzogt om daarover den predikant van Driebergen te spreeken, en zijn Eerew: ons bezwaar daarov[er] voor te draagen, wil wij dan tot voordeel van de Diaconie van Driebergen repareeren zullen en tot ons nadeel doordien gemelde weduwe alleen voor rekening van de Driebergsche diaconie is.

4. De Predikant stelde voor dat de Wed: van Thomas van Leersum hem onlangs was komen verzoeken om de kerkeraad voor te draagen, dat ze, terweijl ze zig in omstandigheeden gebragt vond, van niet meer in staat te zijn om zig zelven te onderhouden, haar toevlugt wenste te nemen tot de Diaconie van Doorn, met verzoek om voor haar de agterstallige schuld aan de schoud van Kooten v[er]schuldigt te betalen, en haar 30 Gl: te willen geven tot haar behoefte, zullende dan haar best doen om zoo veel ze kan, zig te behelpen met haar winkeltje en bij haar ov[er]leijden, al haar goed ten voordeele van de Diaconie van Doorn ov[er]laaten. waarop de ouderling Pieter van Rezant v[er]zogt is de zaak naar te Koothen te onderzoeken en bij gem: wed: zelf te gaan en te zien wat ze al heeft.

5. Bij geleegenheid van het ophanden zijnde Avondmaal des Heren, is ‘er Censura Morum gehouden, en niets tegens de leden ingebragt.

6. Daarna is de vergaadering met dankzegging weder gescheijden. Den 23e Nov: De kerkeraad in de vreese des Heren vergaderd onder aanroeping van zijne naam.

1. Waren alle de leeden tegenswoordig. 2. De voorige handelingen werden opgeleesen waarin niets berispeliks

gevonden werd 3. op het ingebragt rapport van den Ouderling J:R: van Woudenberg, ten

aansien van het huisje van Aartje Cobusse, waarvan zie art: 3 der voorige handelingen, dat namel: de diaconie van Driebergen egter zouden repareeren, en wij alhier met ‘er tijd onse pretensie daarop v[er]liesen zullen, is eenparig geresolveerd, om door den predikant D’ H: van Wijk pred: te Driebergen te verzoeken van een geschrift op te stellen waarbij Aartje Cobusze haar huisje en land vermaakt aan de drie Diaconien Zeijst Driebergen en Doorn na haar

148

overleijden, en dat geschrift ons ov[er] te zenden en te zien of ’t na onse zijn zal. het welk geschied is.

4. op bekome informatie, dat de Wed: van Thomas van Leersum, woonagtig te Koothen, haare acte van indemniteid niet mede gebragt had, van Jutphaas, maar daar is blijven leggen; is ‘er eenparig beslooten nog eenigen tijd te wagten en in te zien of zij haar acte van daar bekomen kan; en hoe het met de zaak eigendlik gesteld is.

5. Op het rapport van den Diacon Hend: Dekker, dat hij het goed van den overleede Jannigje Geurtze verkreijgen konde, weijl de schout van Maarsbergen het huis, waarin ze besteed was en haar goed staat had gesloten en de sleutel in bewaring had heeft de kkeraad gem: Diacon gecommitteerd den schout vriendlik te verzoeken om al het goed van gem: overleede Jannigje Geurtze ov[er] te geven.

6. Op het voorstel van den Predikant dat Luit Lagerweij was komen verzoeken om haar twede onechte kind te doopen, is goedgevonden het kind te dopen, maar dat de pedikant haar bij zig aan huis zoude ontbieden en haar eerst heftiglik zoude berispen ov[er] haar kwaad en ongebonde levensweijse, en haar daar berouw daarov[er] doen erkennen met belofte van zig te zullen wagten voor ’t toekomende quod factum

7. Ook is goedgevonden om aan gemelde Luit Lagerweij onder de hand nu en dan een penningje te geven, uit hoofde van het groot gebrek dat zij lijden moet.

8. Ter dier tijd deed de afgegaane Diacon Teunis Legemaat zijn diaconie rekening van den 5e Meij 1778 tot den 30 Meij 1779 en werd bevonden na aftrek van de uitgaaf meer was uitgegeven ene somme van f 69-3-9 welke somma zijn opvolger Hendrik Dekker voldaan heeft.

9. Hierop is de vergadering met dankzegging gescheijden. 1780 den 14e Maart De kkeraad in de vreese des Heren v[er]gaderd met aanroeping van zijn naam

1. Waren alle de leeden tegenswoordig. 2. De voorige handelingen opgeleesen zijnde, is ‘er niets berispeliks in

gevonden. 3. De predikant bragt in en las de vergadering voor een concept welke de

WelEerew: Heer van Wijck predik: te Driebergen, op schrift gesteld had, relatief het huisje met het daarbij behoore landerijen aan van Aartje Cobusze (waarvan zie art: 3 der vorige handelingen) waarin de vergaadering genoegen nam, op die conditie, dat de kkenraad van Doorn, de vrijheid hebbe, des nodig zijnde iemand bij Aartje Cobusze te zetten, en dat zodanig een ook de voordelen van de landen hebben, en is de predikant v[er]zogt zulk den predik: van Driebergen voortestellen en bekend te maken quod factum.

4. De kerkeraad heeft goedgevonden, om op voorstel en versoek van Gerrit van Doorn, jager van D Hr Swellengrebel, aan hem een van de twee graven, de diaconie toebehoorende, te v[er]kopen.

5. De Kerkeraad heeft goedgevonden aan Neeltje de Kruijf een halve brood ’s weekeliks minder te geven.

6. De vergaadering, in aanmerking nemende dat het huijsje, wel eer bewoond door Willem van de Putte, zeer bouwvallig is en nog meer en meer word, heeft besloten aan H: Ed: Mog: bij requeste te verzoeken om het zelve te verkoopen

149

of aftebreeken, nadat der diaconie voordeel het meest vorderd, tot welk einde de predikant v[er]zogt een rekwest op te stellen en in te leveren. het welk van de volgende inhoud is.

Aan de Ed: Mog: Heren staten ’s Lands van Utregt of deszelfs ordin: gedeputeerden

Ed: Mog: Heeren De kerkeraad van Doorn bevindende dat een huisje de Diaconie toebehorende, staande voor aan het dorp, zeer bouvallig is, en meer en meer word, zoodat het bij alle geleegenheid dreijgd in te storten waardoor niet dan ongelukken te wagten zijn, neemt ze de vrijheid op ’t nederigst en met alle verschuldigde eerbied UwEd: Mog: verlof te vraagen, om het gem: huisje te mogen afbreken, en den afbraak te verkoopen: dan wel het huisje zelfs in deszelfs geheel te v[er]kopen, zoo als ’t meest tot voordeel der diaconie v[er]strekken kan

T welk doet uit naam des Kerkenraads Doorn 3 April P: Spiering

1780 Predik: te Doorn64 7. Hierop is de Kerkeraad met dankzegging gescheijden.

Den 4e Meij Op gewoone tijd van de v[er]andering des Kerkenraads, vergaaderde de kerkeraad na den godsdienst met aanroeping van Gods naam. en zijn toetertijd v[er]koren tot Ouderlingen Aart van Garderen en J:C: van Velpen secundi C: Methorst en F: Felix tot Diacon Hendrik Dunk sec: J: Bosman hetgeen de koster in last gegeven is, de beroepene bekend te maken. Den 14 Meij zijn de bovengemelde persoonen hunne 3 voorstellen zonder verhindering gehad te hebben op den gewoonen tijd als ouderlingen en Diacon bevestigd. Den 21 Junii De Kerkeraad in de vreese des Here bij een vergaderd onder aanroeping van ’s Heren naam.

1. Waren afweesig de Ouderlingen P: van Resant en J:C: van Velpen 2. De voor de eerste rijse verkoore Diacon Hendrik Dunk heeft bij dese

geleegenheid de formulieren van Eenigheid ondertekend 3. Is eenparig beslooten om op verkreege appoinctement van hun Ed: Mog: op

het te voren genoemd request het gemelde huisje zoo spoedig mogelik te verkopen waarop nader de dag bepaalt is geworden den 30e daaraan volgende.

4. Bij deze gelegenheid deed de jongst afgegaane Diacon Hendrik Dekker zijne Diaconie Rekening van den 30 Meij 1779 tot den 14e Meij 1780. en werd bevonden dat bij het sluijten der rekening meerder ontfangen als uitgegeeven zij ene somme van f 79-6-10. welke somme bovengem: H:G: Dekker aan zijnen opvolger Teunis van de Wetering overhandigd heeft.

5. Hierop is de vergadering met dankzegging weder gescheijden. 64 Deze brief is ook nog eens tussengelast, met het antwoord van de Gedeputeerden erbij dd. 28-4-1780, die het verzoek goedkeuren onder voorwaarde dat de vrijdom van het huis- en haardstedegeld dat de diaconie bezit niet op de verkopers overgaat.

150

Den 25 Julii De kerkeraad in ’s Heren vrese vergaderd

1. Waren alleenlik tegenswoordig de Ouderling Aart van Garderen en de Diacon Teunis van de Wetering.

2. Te dier tijd versogten binnen te staan, De Wel Eerew: Heren van Daverveld, van Leeuwen en van Campen als gedeputeerden van ’t Classis van Rhenen en Wijk, om nomine Classis na den staat der kerke alhier te v[er]nemen. het welk hun Eerew: toegestaan is. Die, na alles in een goede orde bevonden te hebben, weder met zegenbede v[er]trokken zijn.

3. Waarop ook de vergadering met dankzegging weder gescheijden is. Den 17e Decemb: Heeft de kerkeraad goedgevonden om den Chirurgeijn Anth: Harreveld het gemaakt contract van f 8-:-: op elke 3 maanden (waarvan zie 1776. in de maanden Jan: en Feb:) daaronder ook begrepen de 2 Ducaten die gem: Chirurgeijn bevoren tot een vereering gekregen heeft, voor het leveren der medicamenten aan die door de Diaconie gealimenteerd worden, op te zeggen. 1781 Den 24e Meij De kerkeraad extraordinair, na de predikatie vergaadert, ter verandering van de kerkeraad volgends ’s jaarlijksche gewoonte, onder aanroeping van ’s Heren naam.

1. zijn verkoren, in de plaats van de afgaande Ouderlingen Pieter van Rezant en Jan Otto van Dugteren Diacon Teunis van de Wetering. Tot Ouderlingen Jan van Kooten secunden Otto De Bruijn Willem Boekhout Frans Felix. Tot Diaconen Hendrik Dekker secundus Gijsb: van Leersum.

2. Is eenparig beslooten, dat de diacon Teunis van de Weetering, Jan de Jong, tot het betaalen van de ’s jaarlijksche interessen van f 6-:-:, die zedert 5 Jaaren onbetaald zijn gebleeven, aanmaanen zoude, en dat men in kas van weijgering, daarover met een Advocaat zal adviseeren.

3. Hierop is de vergaadering met dankzegging gescheijden, en is den Coster gelast de nieuw verkore Ouderlingen en Diacon daarvan kennis te geven, die ook deselve hadden aangenoomen.

Den 4 Junij Zijn de bovengenoemde Verkorene Ouderlingen Jan van Kooten en Willem Boekhout en Diacon Hendrik Dekker op den gewoonen tijd bevestigd geworden. den 3 Julij De Kerkeraad buijten gewoon vergaderd, onder aanroeping van ’s Heren naam.

1. Waren afweesig de Ouderlingen, Jan Corn: van Velpen en Jan van Kooten nevends de Diacon Hendr: Dekker

2. Bij welke geleegenheid verzogten binnen te staan de Wel Eerw: Heeren van Daverveld, De Ruijter en Spiering, respective predik: te Odijk en in ’t Waal en Honswijk en Doorn die van de Classis van Rheenen en Wijk zijn afgeveerdigd, om naa de staat deser kerke onderzoek te doen. Welke bovengem: Heeren,

151

alles in orde en na behooren bevonden hebbende, met zegenbeede wederom vertrokken zijn.

3. Hierop is de vergaadering wederom met Dankzegging gescheijden. den 19 Julij De kerkeraad onder aanroeping van ’s Heren naam vergaaderd.

1. Waaren afweesig de Ouderlingen Aart van Garderen en Willem Boekhout. 2. Bij welke geleegenheid de Afgegaane Diacon Teunis van de Wetering zijne

Diaconie rekening deed en is bevonden dat na aftrek van de uitgaaf, over gebleven is eene somme van f 3-19-6. welke gem: Diacon aan zijnen opvolger Hendrik Dunk heeft overgegeven.

3. De vergadering was van oordeel, na dat men met elkanderen gehandeld had, over de bedeeling van Rijk Zwetsler (die met een acte van Driebergen alhier gekoomen is) welke met zijn vrouw Catharina Zweris zonder acte, een bovenlandster zijnde, in de maand febr: 1780 alhier op ’t kerkegoed is komen wonen, welke gemelde Rijk Zwetsler zedert 3 maanden in dien staat door ongemak in zijne beene, geraakt is, dat hij geheel buijten v[er]mogen is, om te werken: waarom hem met consent van de kerkeraad van Driebergen ’s weekliks f 1-6-: toegedeelt word, om, ter voorkoominge van alle moejelikheeden en differenten, die men dikwerf met het gerecht krijgen mogt, tot allerheijligen te wagten en aan te zien, welken keer deese zaak voor onse Diakonie nemen mogt, wijl de Huijsheer, in wiens huijsje gemelde Zwetsler met zijne vrouwe woond, hem de huur tegens allerheijligen heeft laten opzeggen en tevens aankondigen van dan ook te v[er]trekken.

4. Hierop is de vergaadering met dankzegging tot God gescheijden. 1782 den 28e Januarij J: Otto van Dugteren verzogt aan den kkenraad om hem het hoekje lands op den berg geleegen, eertijds toebehoorende aan Adam Slot en zijne huisvrouwe, maar naa welkers overleijden aan de Diaconie gekomen is, te mogen in huur hebben voor dertig stuivers in ’t jaar, het welk hem door den kerkeraad toegestaan is. Zie overigens Diaconie Memoriaal pag: 28. den 9e Meij De kerkeraad in de vreese des Heren onder aenroeping van zijnen naam bij den anderen v[er]gaderd tot de jaarlijksche v[er]andering van den kerkenraad

1. was afweesig de Ouderling J: van Koten alleen. 2. De kerke middelen volgens ’s jaarliksche gewoonte is toen voorgeleesen. 3. In de plaats van de afgaande ouderlingen Aart van Garderen en J:C: van

Velpen zijn tot ouderlingen v[er]koren. Pieter van Rezant en J:O: van Dugteren en in de plaats van den afgaanden Diacon Hendrik Dunk is tot Diacon verkoren Jacobus van Schaik aen welke de Custos zulks bekend heeft en weder bericht had dat van de beroeping was aengenomen.

4. Daarop is de vergadering weder met dankzegging tot God gescheiden. den 20e Meij Zijn de nieuw verkore Ouderlingen en Diacon in hun dienst, naa 3 voorstellen onv[er]hinderd gehad te hebben, bevestigd geworden.

152

den 16e Junij De Predikant alle de leeden van den kerkeraad, voor het aengaan van den Godsdienst, bij zig aen huis hebbende laaten verzoeken, heeft aen hen bekend gemaakt, dat hij laatstlede vrijdag, den 14e deser eene beroepinge op hem uitgebragt, door den kerkeraad van Bergambagt, een dorp geleegen onder het Classis van Gouda en Schoonhoven ontfangen had, bekragtigd met de approbatie van den Hoog Ed: Wel Geb: Ambagts Heer dier plaatse, welke roepinge hij van dat gewigt bevond, dat hij te raade is geworden, het zelve aentenemen, gelijk hij het zelve reeds aengenomen had. Waarop de predikant dit zelfde in de voorafspraak aan de gantsche gemeente bekend maakte, onder toewenschijngen, dat de verdere pogingen welke hij in dien tijd, ’t welk hij in dese gemeente nog doorbrengen zal, wenst aentewenden, nog mogen gezeegend worden, en dat het den Here behaagen mag op zijnen tijd, deese gemeente weder met eenen anderen bekwamen leeraar te voorzien, om alhier het koningrijk van Christus te verbreijden. den 10e Julij De kerkeraad buitengewoon, in de vreese des Heren onder aanroepinge van zijnen naam vergaderd.

1. Was afweesig de ouderling J:O: van Duchteren 2. Verzogten bij deese geleegenheid in de vergadering te mogen verscheinen,

De Wel Eerew: Heren van Wijck, Muntendam en Vinman respective predikanten te Driebergen, Schalkwijk en Renswoude, om als afgevaardigden van ’t Classis van Rhenen en Wijk, uit deszelfs naam, naa den toestand deser kerke onderzoek te doen. Welke bovengem: Heren, alles alhier in eene behoorelijke orde gevonden hebbende, weder met heilbede afscheid namen.

3. Ook heeft de nieuw bevestigde Diacon Jacobus van Schiak de formulieren van Eenigheid ondertekend.

4. Waarna de Vergadering met dankzegging tot God, wederom gescheiden is. Den 20e Augs De kerkeraad in de vreese des Heren, onder aenroepinge zijner naam vergaderd.

1. Was afweesig door ziekte de Ouderling J:O: van Dugteren. 2. Heeft de afgegaane Diakon Hendrik Dunk zijn diakonie rekening gedaan, en is

bevonden dat meer uitgegeeven is, dan ontfangen eene somme van f 47-7-2, welke penningen zijn opvolger Hendrik Dekker hem voldaan heeft.

3. Verzogt binnen te staan de Wel Eerew: zeer geleerden Heer H: van Wijck geliefd pred: te Driebergen, welk verzoek zijn Wel Eerew: toegestaan, vertoonde zijn E: aan de vergaedering een acte, waaruit bleek dat de kerkeraad van Bergambagt zijn WelEerew: benoemd en aengesteld had, om Ds P: Spiering hun beroepen pred: uit hun naam van de kerk te Doorn los te maken. deselve in orde bevonden, als mede de beroepstukken door den ambagtsHeer en de Classis van Gouda en Schoonhoven geapprobeerd, waaruit de wettige beroepinge van de Kerkeraad van Bergambagt, uitgebragt op Ds: P: Spiering, bleek, en van de beroepene in ’s Heren vreese aengenomen, vond de kerkeraad geen zwaarigheid hunnen predikant te dimitteren en aan de gemeente van Bergambagt aftestaan.

4. Zoo vond de vergaadering goed Den Wel Eerewaard: Here H: van Wijck dit getuigschrift ter hand te stellen het welk luid als volgd

153

L:S: Alsoo vor ons ondergeschreeve leeden en oudleeden t’samen v[er]gaderd en

constituerende de kerkeraad van Doorn, verscheen de Wel Eerew: Zeer geleede Heer H: van Wijk Predikant te Driebergen als daertoe met behoorelijke volmagt genunieerd, vertonende de wettige beroepinge door den kerkenraad van Bergambagt gedaan, en bekragtigd met de approbatie van van den Hoog Ed: Welgeb: Ambagtsheer en de Wel Eerew: Classis van Gouda en Schoonhoven, op den Wel Eerew: Godvrugtigen en Welgeleerde Here Petrus Spiering onzen zeer geliefden Herder en Leeraar verzoekende dat door ons behoorelijke kerkelijke dimissie verleend mogte worden, zoo is ’t dat we v[er]staan hebbende hoe onse zeer waarde Leeraar zig v[er]plicht heeft gevonden die beroepinge door blijken van derzelver godlikheid, in de vreese des Heeren aentenemen, ons ook genoodzaakt het gemelde verzoek te bewilligen de verzogte dimissie en bovengem: Ds Spiering te ontslaen van de betrekking als onsen ordinairis herder en Leeraar en zijn Wel Eerew: zoo veel ons aengaet, in staat te stellen, om in die kwaliteid tot de gemeente van Bergambagt overtegaan. ondertusschen kunnen we niet afzijn, bij deze getuignisse te geven, dat zijn WelEerw: geduurende den tijd van 7 jaaren en 8 maanden onder ons v[er]keerd heeft als een getrouw predikant, in ’t waarnemen van alle de deelen van het H: dienstwerk als inde bedieninge des woords en der sacramenten Catechizatien, huis en krankbezoekingen. zijnde zijn Wel Eerew: v[er]keering onder ons, uitnemend vriendelik, vreedzaam en liefderijk, zijn WelEerew: wandel stigtelik en zijnen dienst gezeegend geweest. Voorts is onse hertlijke wens dat ’s Heren aengesigt met zijn WelEerew: optrekken de gemeente van Bergambagt onsen tedergeliefden Leeraar met zoodanige liefde ontfangen en bejeegene, als wij zijn Wel Eerew: bestendig hebben toegedraegen, en dat zijn Wel Eerew: dienst onder hen gezeegend en den heiligen aengenaem zij, tot afbreuk van het Rijk der zonde en uitbreiding van het koningkrijk van Christus. Aldus gedaan in onse Kerkeraadsvergaaderinge den 26e Augs 1782

Willem Boekhoud Jan van Cooten P: van Rezant65 H: Dekker Jacobus van Schaik66 J:C: van Velpen Oud ouderling Hend: Dunk oud Diacon

5. Ds van Wijck bedanke de vergaaderinge voor de loffelijke dimissie, en nam afscheid met hartlijke zeegenbeede.

6. En is de vergaadering God dankende gescheiden. den 1e Sept: Nam de predikant plechtig afscheid van deese gemeente predikende bij die gelegenheid uit Coloss: 3:16, hebbende alle de boeken overhandigt aen den ouderling Jan van Cooten. sic Testor P: Spiering67

65 Achter deze namen staat met een accolade ‘ouderlingen’. 66 Achter deze namen staat met een accolade ‘Diacon’.

154

Handelingen van den Kerkenraad te Doorn. Ao MDCCLXXXII Den 8e December Na dat het beroep den 30ste september uitgebragt op D: Johannes Geltsligter Propt onder t E. Classis van Utrecht in de ordinaire Classis van Wijk was goedgekeurt den 12 November, 1782. is de beroepene ten zelven dage in de vergadering in tegenwoordigheid van den Edelm. Heer. Grave van Athlone Heer van Amerongen als Commissaris Politiek, door Ds. Paulus van Hemert Pred te Wijk na gedaan voorstel over de opgegevene proeftekst Jeremia 9. vers 23,24. geexamineert. en den 8ste December alhier door gemelden Examinator bevestigt. de bevestiger predikte daar bij uit Jezaia 2. vers. 2.3. de bevestigde aanvaardde s’namiddags zijn werk met de woorden van Petrus Handelingen 10. vers. 42. en 43. Aan dezen nieuwen Leeraar zijn de Kerkenboeken, door den ouderling J. van Cooten overgeleverd. Ao MDCCLXXXIII den 14. Januarij De Kerkenraad in de vreeze des Heeren onder aanroeping van gods naam vergaderd zijnde

1. Heeft de Predikant na overlevering van zijne Kerkelike attestatie de Formulieren van eenigheid onderteekendt.

2. Is bepaald naauwkeurige zorge te draagen dat de Bedeelde lieden getrouw in de kerke koomen met hunne kinderen, en niet verzuimen de kinderen te Laaten schoole gaan

3. Aan de Wed. Ruitenbeek is toegestaan dat hare Kinders voor niets mogen het school waarneemen.

4. Is onderling goedgevonden aan Willem Gerritze van Altena en zijne borgen om verlopene en niet betaalde intressen te schrijven.

10 Maart De kerkenraad in de vreze des Heeren bij een vergaderd. zijn de voorige Att. geresumeert.

1. Maakte de Predikant bekend aan Willem Gerritse van Altena en zijne borgen geschreven te hebben.

2. Heeft men onderling goedgevonden de oude jaarliksche rekeningen die in de kist lagen natezien om te informeeren van hoe lange tijd wel de intressen rakende een oblig: betreklik Jan de Jongh betaalt waren.

18 Maij. Op Rustdag na de Predikatie stond binnen bij de kerkenraad zeker persoon in tegenwoordigh van Willem Gerritse van Altena, bekendmakende in last te hebben voor de borgen van Altena, met ons te handelen of men het Capitaal eenigzins wilde verminderen – daar men na onderlinge zamenspraken t op 100. guldens gebragt heeft. belovende hij die procuratie had, eeerlang t te zullen bezorgen. 67 Hierna volgen de beroepsbrieven voor Johannes Geldsligter, beroepen op 30 september 1782. Deze brieven zijn niet getranscribeerd.

155

29 Maij Op Hemelvaartsdag de Kerkenraad na de Predikatie in de vreze dss Here en na aanroeping van gods naam vergadert zijnde

1. zijn er nieuwe leden beroepen en wel. in plaats van de afgaande ouderlingen Jan van Cooten en Willem Boekhout zijn verkoren Jan Corn. van Vulpen sec. O. de bruin. Cors van Ginkel sec. Teunis v.d. Wetering

In plaats van de afgaande Diacon H. Dekker is verkoren Gerrit van Ree en is de Koster in Last gegeven dit den beroepenen bekend te maake. de beroepene naamen t in de vreese des Heren aan behalven Cors van Ginkel in wiens plaats ’t aannam de sec. Teunis van de Wetering.

2. heeft men onderling goedgevonden door den Koster, Jan de jong te laaten verzoeken indien hij vermeende niet verpligt te zijn ter betaling der interessen, hij dan op maandag den 2 Junij nanoens ten 2 uuren te Compareren voor den Kerkenraad opdat men het hem daar behorelik aanwijze.

2 Junij de kerkenraad in de vreze des Heren na aanroeping van s heren naam vergadert zijnde.

1. Zijn de laatste handelingen voorlezen en goed bevonden. 2. stond volgens t beslotene den 29 Maij Art. 2. binnen de zoon van Jan de jong,

die uit naam zijnes vaders verzogt bewijs uit kragt van t welk men de bewuste intressen vorderde waar op hem is aangewezen hoe uit de rekening van bijna honderd jaaren herwaards bleek dat dezelve als intressen betaald zijn en t een en ander overvloedig regt tot invorderinge verschafte.

3. Is onderling geconcludeert, ingeval Jan de Jong voor eerst komende Rechtdag niet betaalde of beloofde te betaalen, hem dan tegen ene naastvolgende Rechtdag voor t geregt te Citeren.

4. Na t een en ander is de vergadering met dankzegging tot god geeindigt. den 9 Junij Zijnde Pinxtermaandag zijn de nieuw verkorene broederen Jan Cornelis van Vulpen, Teunis van de Wetering, en gerrit van Ree, de twee eerste tot ouderlingen, de laatste tot Diacon in hunne bedieningen bevestigt. den 8 Julij de Kerkenraad buitengewoon vergaderd onder aanroeping van Gods naam

1. Heeft Gerrit van Ree nieuw bevestigd Diacon de formulieren van Eenigheid ondertekendt.

2. Verzogten binnen te staan de WelEerwaarde Heeren Wernard Schutter, Johannes Muntendam, en Jan Rijpland. Respective Predikk. te Werkhoven, Schalkwijk, en Nederlangbroek, als Gecommitt. des Eerw. Classis van Rheenen en Wijk tot t doen der Kerken-visitatie, die uit naam des Eerw. Classis naar den staat der kerke alhier onderzogten, & alles wel bevonden hebbende met heilbede vertrokken zijn.

3. de vergadering na god gedankt te hebben eindigde. den 14 Julij De kerkenraad onder aanroeping van s Heren naam bij een vergaderd.

156

1. Heeft men wederom over de intressen die Jan de Jong te betalen verschuldigd is gehandelt en wijl hij voor laatsleden Regtdag nog betaald nog belooft had te betalen, heeft men ingevolge (t beslotene den 2 Junij Art. 3) onderling goedgevonden, den Diacon Jacobus van Schaik in Last gegeven, hem te doen citeren voor t gerecht op eerstkomende Rechtdag.

2. deed de afgegane Diacon Hendrik Dekker zijne Diaconie-Rekening van den 20 Maij 1782. tot den 8 Junij 1783. en werd bevonden dat meer was uitgegeven dan ontfangen de somme van 65=13=: welke som hem van zijn opvolger Jacobus van Schaik is toegeteld.

3. Om het op handen zijnde H. Avondmaal isser Censura morum gehouden en iets berispeliks ingekomen.

4. De vergadering is met dankzegging tot god gesloten. 12 November. De kerkenraad onder aanroeping van s Heeren Naam bij een vergaderd.

1. Maakte de Predikant bekend dat de Borgen van Willem Gerritse van Altena overeenkomstig gemaakt accoord (zie deze Handl. dit jaar den 18 Meij) den 31 october aan t huis van den Predikant aan de Diacon Jacobus van Schaik de somme van Een Honderd Guldens betaalt hebben. waardoor gevolgelik aan bewuste obligatie voldaan is.

2. Kwam voor ons Willemina de Kruijff huisvrouw van … Lagerweij (die haar al voor eenige jaaren verlaten heeft). meldende dat een kind van haar, Jannigje, t welk een geruimen tijd onder Darthuisen gewoont heeft bij desselvs meuij, haar wederom was thuis gebracht en zij dus niet in staat was verder zonder subsidie der Diaconie te konnen leven. berichtende met een dat Aartje Cobusze bij welke vrouw Lagerweij thands inwoonde haar wijl ze dit kind nu ook bij haar kreeg, niet langer wilde laten inwonen; verzoekende raad en hulp in deze hare omstandigheid. Waarop men besloot 1. bewijs in te vorderen dat t gerecht van Darthuisen voorgemelde kind twelk in Doorn gebooren was, acte van indemniteit van Doorn gevraagt en ontfangen had. 2. als men daar van blijk ontfing zoud men haar met haare kinderen hier op t Dorp bij den een of anderen zoeken te besteeden. en wijl ze nog een kind bij haar had twelk te Leimuijden geboren is dan vervolgens ook aan de Kerkeraad der plaatse om een gedeelte Alimentatie voor gemelde te schrijven.

3. Ook berichtte de Predikant en Diacon dat haaren armoedigen staat en desselvs dringenden nood had te kennen gegeven Maria Veenhof (geboortig van Maarsbergen) huisvrouw van Arie van Mourik met haar man (dia al lang heeft ziek gelegen) thans woonende onder Leersum. De kerkenraad besloot ook betrekkelik de vrouw Acte van indemniteit te vergen en dan vervolgends na bevind van zaaken te handelen.

4. Metje Lamoré werd een brood op de week meer toegelegd. 5. Maria Sloth werd wegens haar gebrek provisioneel een brood op de week

toegelegd wat kleeren en geld betrof waarom zij ook verzogt had, zulks liet men over aan broederen Diaconen opdat die hier in na bevind van zaken handelen zouden.

6. Men besloot de kinderen die voor niet ter schoolgaan, onder sterke verpligting te brengen van Kerk, school, en Catechizatie gebruik te maken. zullende men haar anders van t gemelde voorrecht om voor niet ter school te gaan, ontzetten.

7. De vergadering werd met Dankzegging tot God gesloten.

157

3 December Gaf de Predikant aan den kerkenraad kennis dat hem den eersten Decbr de beroeping tot Herder en Leeraar in de Herv. Gemeente van Jezus Christus te Bodegraven met eenpaarige stemmen des Kerkenraads dier plaatse op hem uitgebracht en aanstonds met de goedkeuring van de Ed. Achtb. schout en Ambachtsbewaarderen aldaar bekragtigd was opgedragen. en dat hij tzelve ettelike dagen zogt in beraad te neemen. de Broeders gaven alzints hun Leedwezen hier over te kennen, en verzogten zeer met onderscheidene redenen om des Predikants verblijf. De Predikant beval zich in deze zijne omstandigheid zeer aan de voorbede der broederen dat hem de Heer noodig licht schenken mogt t geen zij hem hartelik toewenschten. 4 December Donderdag s’avonds in eene Preekbeurt (welke de Pred. hield wijl er Rustdag te vooren snamiddags niet gepreekt was en er dus in de week niet over de Catechismus gecatechizeert wierd) gaf de Predikant van gemelde op hem uitgebrachte beroeping ook kennis en wel in de voorafspraak leggende daar in ten grondslag s’Dichters woorden Psalm 43. vs 1-3a Zendt Uw Licht en Uwe waarheid dat die mij Leiden. welke verzugting de Predikant voords in ’t Gebed, met de gemeente ook de zijne maakte. 9 December Maakte de Predikant aan zijne Kerkenraad bekend dat hoezeer hij alzints verpligt was nederig dank te zeggen, voor de verzoeken, en den sterken liefdedrang, zo van de Kerkenraad als van de Gemeente zelf, om zijn verblijf hij naar t licht dat hem de Heer in dezen geschonken had, gisteren zich in den gemoede gedrongen had gevonden, om Gods Roepstem naar Bodegraven (waar van hij nu noch de Classicale goedkeuring wachtte) onder insmeeking van s Heeren hulpe optevolgen de Broeders betuigden dat deze keuze hun merkelik smertte, maar wenschten intusschen den Pred. allen nodigen zegen. 11 December Donderdag s’avonds in de openbaare Catechizatie over de Catechismus gaf de Predikant (met nederige dankzegging voor den sterken liefdedrang der gemeinte om zijn verblijf) insgelijks aan de gemeinte kennis van ’t besluit t welke hij in de vreeze van Gods naam genomen had, om de Roepstem naar Bodegraven optevolgen. bij die gelegenheid sprak de Pred. in ene voorafrede over Handelingen 21:14. en bad vervolgens met de Gemeinte dat Jehovah zelf t stempel zijner godlike goedkeuring op dit besluit toch zetten, zijnen Knecht in alles helpen, en deze Gemeente met zijne bezondere genade in Christus zegenen wilde! 14 Decembr. de, Kerkenraad, na de predikatie tzamen sprak onderling over Jacob Slot. die bij ons bedeelt word, wiens broeder Jan Slot, te Amsterdam overleden was niet lang geleden, of men niet behoorde te onderzoeken, naar den inhoud van t Testament van gemelde Jan Slot, of niet zoms het zelve ten voordeele van desselvs broeder wezen mogt. de Predikant nam op zich hier zo spoedig mogelik te informeren aan Abraham Bractcarius Notarij te Amsterdam, voor wien Jan Slot, gelijk ons bericht was, met zijne huisvrouw had getesteert.

158

den 21 december Melde de Predikant aan den kerkenraad ingevolge het lestmaal beslotene aan den Notaris Bractcarius geschreven te hebben, van wien de Pred. ene brief tot antwoord weder ontfangen had van dezen inhoud: Mijn Prothocol opslaande heb ik bevonden, dat Jan Slot en Margaretha Sibilla Lap Echtelieden bij hun mutueel testament op den 11 Junij 1767 voor mij als Notaris gepasseert, elkaner over en weder tot Erfgenaam hebben geinstitueert, en de Kinderen uit hun huwelik te verwekken, in de Legitime portie, zonder eenige verdere dispositie en alzo ook niet ten voor of nadeele van de broeder van genoemde Jan Slot – Tot menagement van Kosten, hope dat dit genoeg zal zijn. (was getekend) Ab: Bractcarius Notaris. Ao MDCCLXXXIV .. Januarij De Kerkenraad onder aanroeping van Gods Naam vergaderd. Maakte de Diacon J. van Schaik bekend dat de zoon van Jan de Jongh met hem over de intressen van Bevuste obligatie (zie Ao 1783. den 14. Julij Art. 1.) gesproken en versogt had dat de Kerkenraad geliefde te bewilligen dat hij de schuld en intressen zoud zoeken van tijd tot tijd aftedoen, met 2 of drie jaaren intressen in een jaar te betalen onderling vond men goed hem dit toetestaan. mits daar van een schriftelike verklaring doer hem ondertekend gemaakd wierd. 15 Februarij smorgens na de Predikatie berichtte Diacon Jacob[us] van Schaik dat de zoon van jan de jongh, bij hem geweest t voorstel van hem gehoort en in t zelve genoegen gevonden had, daar hij ook een verklaring desaangaande had belooft die we nu noch wachten en hier in tijd geinsereert moet worden. 15 Maart

1. De Kerkenraad in Gods vreeze vergaderd. Verzogt binnen te staan de WelEerw. zeer geleerde Heer Paulus van Hemert Pred. te Wijk bij Duurstede twelk ZEerw. toegestaan zijnde vertoonde zijn WelEerw. eene behoorelike acte waarbij ZEerw. door de Kerkenraad van Bodegraven werd geprocureert & gevolmagtigd om bij de kerk van Doon dimissie te bezorgen, voor hunne naar Bodegraven beroepenen Leeraar Ds Johannes Geltsligter. de Kerkenraad die acte in orde bevonden hebbende.

2. Overhandigde ds van Hemert de stukken van t beroep van Ds Geltsligter in de Bodegraavsche gemeinte men bezag en ondrzogt dezelve en bevond dat zo de stukken der kerkelike beroeping als den Politicque approbatie in volkomene orde waren.

3. De Pred. Geltsligter nogmaals volhardende bij de aanneeming dier beroeping; vond zich de kerkenraad verpligt hunnen Leeraar, hoezeer het hun leed deed, te dimitteren en aan de Gemeente van Bodegraven toetewijzen. terwijl Ds van Hemert uit naam der Bodegr. kerkenraad dank zeide voor de toegestane dimissie; en zegen toebad over de vergadering; nam Ds Geltsligter met heil en zegenbede van de vergadering afscheid wenschende dat de groote kerkkoning aan dit zijn Zion in genade denken mogte.

4. de Kerkenraad gaf dit getuigenis aan hunnen Predikant.

159

L.S. Wij ondergeschrevene zo Leeden als Oud-Leeden, uitmakende den Kerkenraad van Doorn verklaren mitsdezen, op het verzoek van den WelEerw. Heer Paulus van Hemert bedienaar des godlijken woords te Wijk bij Duurstede, als daar toe met behoorlike volmacht gemunieert, vertonende de wettige beroeping door den WelEerw. Kerkenraad van Bodegraven gedaan, en met kerkelike en politicque approbatie bekragtigd op den WelEerw. Godvrugtigen en Welgeleerden Heere Johannes Geltsligter onzen zeer geliefden Herder en Leeraar, verzoekende dat door ons behoorelike Kerkelike demissie mogte worden verleend – zo ist dat wij verstaan hebbende, hoe onzen zeer waarden Leeraar zich verpligt gevonden heeft die beroeping door blijken van derzelver godlikheid, in de vreze des Heeren aantenemen; ook ons genoodzaakt, hoewel tot onze gevoelige smerte en niet dan ongaarne het gemelde verzoek te bewilligen, de verzogte demissie te verleenen en boven gemelde Ds Joh. Geltsligter, te ontslaan van de betrekking als onzen ordinaris Herder en Leeraar, en zijn Weleerwaarden zo veel ons aangaat instaat te stellen, om in die qualiteit tot de Gemeente van Bodegraven over te gaan. – Ondertusschen kunnen wij niet afzijn, bij dezen getuigenis te geven, dat zijn WelEerwaarde gedurende den tijd van ruim vijftien maanden, onder ons verkeerd heeft als een getrouw predikant in ’t waarnemen van alle de deelen van het H. Dienstwerk, als in de bediening des Woords en der Sacramenten, Catechizatien, huis- en krankbezoekingen, zijnde zijn WelEerwaarder verkeering onder ons uitnemend vriendelik, vreedzaam en liefderijk Zijn WelEerw wandel stichtelik, en zijn dienst gezegend geweest, zo dat wij gevoelig getroffen, over ons groot verlies, en met heden bedroefd zijn, dat wij ons maar een korten tijd in zijn licht hebben mogen verheugen. Voords is onze hartelike wensch dat des HEEREN aangezicht met zijn Eerw. optrekke; de gemeinte van Bodegraven onzen tedergeliefden Leeraar met zodanige liefde ontfange, en bejegene als wij Zijn WelEerw: bestendig hebben toegedragen; en dat zijn WelEerw. dienst onder hen gezegend en den Heiligen aangenaam zij; tot afbreuk van het Rijk der zonde, en uitbreiding van ’t Koningrijk van Christus! Aldus gedaan in onze Kerkelike vergadering den 15. Maart. 1784.

Was geteekend. P. van Rezandt. ouderling J.O. van Dugteren ouderling J.C. van Vulpen ouderling Teunis van de Wetering ouderling Gerrit van Ree Diacon J. van Schaik. Diacon Jan van Cooten oud ouderling W. van Boekhoud oud ouderling H. Dekker oud-Diacon

5. Hier na is de vergadering met gebede tot God plegtig gescheiden. den 21. Maart. Op Rustdag na middag heeft de Predikant Ds. J. Geltsligter plegtig van de gemeente afscheid genomen. predikende bij die gelegenheid over 1. Thessalonicensen 4: vers 1. en 2. « Voords dan Broeders wij bidden en vermanen uw in den Heere Jezus gelijk gij van ons ontfangen hebt hoe gij moet wandelen en gode behagen, dat gij daarin

160

meer overvloedig word want gij weet wat bevelen wij uw gegeven hebben door den Heere Jezus. de boeken en papieren heeft de predikant overhandigt aan den ouderling J.O. van dugteren Het bovengestelde gedurende mijn Dienst alhier betuige ik in order geboekt te zijn. Johannes Geltsligter verroepen Predikant naar Bodegraven68 Anno 1784 Den 12 sept: Nadat het beroep den 26 Julij uitgebragt op Ds W:L: Voorduin (gebooren te Gouda, en den 1 Junij deezes jars te Utrecht onder het getal der Proponenten aangenomen) in de ordinaire Classis te Rheenen den 24 Aug: geapprobeert was, is de beroepene daar op testond in die vergaadering in teegenwoordigheid van den Ed: Mog:L Heere van Natewisch als Commissaris Politicq Door Ds: H: Muntendam Pred: te Houten (na een gedaan voorstel over 1 Tim: 1:13 (in med) geëxamineerd, en den 12 sept: alhier bevestigt, door zijn E. Broeder A. Voorduin Pred: te Rotterdam met de woorden van Paulus Gal: VI,14(a). Waarop de bevestigde des nademiddags zijn werk alhier aanvaarde – preedikende bij die geleegenheid Hand: XIII.38 zo zij u dan bekent, Mannen Broeders, dat door deezen U vergeevinge van zonden verkondigt wordt. Aan deezen nieuwen Leeraar zijn de kerkboeken door den ouderling J.O.V. Dugteren ter hand gestelt. Handelingen van den Kerkenraad te Doorn – 1784 Den 13 october De kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. Leeverde de Predikant zijne kerkelijke attestatie in, en onderteekende de formulieren van eenigheid.

2. Is censura morum gehouden, en niets berispelijks teegen een der leeden ingebragt.

3. aan den Predikant is door broeder van Dugteren de sleutel van de kist, waar in de volgens ordonnantie de obligatien, en andere papieren de diakonie betrekkelijk bewaart worden, overhandigt.

4. de Diakon van Schaik rapporteerde de vergaadering, dat hij met de zoon van Jan de Jong in dit jaar een accoort getroffen had, om ’s jaarlijks 3 jaar intressen te betaalen, tot zo lang de agterstallige penningen zouden ingehaald zijn – hebbende hij bereids twee jaar intressen ontfangen.

5. Eindelijk is de vergadering met dankzegging tot God gescheiden. Den 20 jan. 1785 De kerkenraad met het gebed geopent en de vorige handelingen geresumeert zijnde.

1. is censura morum gehouden – en nog teegen de leeden van den kerkenraad, nog van de gemeente iets berispelijks ingebragt.

2. de thans nog regeerende Diaken van Schaik deed vervolgens zijne diakonie reekening van den 9 Junij 1783 tot den 30 Meij 1784 en wierdt bevonden 33 Gl:14st: meer uitgegeeven dan ontfangen te hebben.

3. daarop is de vergadering met dankzegging tot God gescheiden. 68 Hierna volgen weer de beroepsbrieven voor het beroep van ds. W. L. Voorduin. Deze brieven zijn niet getranscribeerd.

161

den 18 April De Kerkenraad met het gebed geopent en de vorige handelingen geresumeert zijnde.

1. is censura morum gehouden – en nog teegen de Leeden van den kerkenraad nog van de gemeente iets berispelijks ingebragt.

2. De kerkenraad in ervaring gekomen zijnde, dat er van de verkooping van het huis van de weduwe kool circa 100 Gulden waren overgeschooten nam in overweeging vermits de weduwe Kool het in lijftogt had of men zig bij requeste aan den Ed. hove zoude addresseeren om de interessen van die 100 gld: geduurende het leeven van gemelde weduwe te genieten dan – vermits volgens ingenome advis van Regtsgeleerden de acte van Lijftogt niet in de juiste orde was – en er dus voor den kerkenraad weinig uitzigt scheen om zulks te zullen obtineeren – de weduwe daarenboven reeds hoogbejaart was – en de erfgenaamen of meest zelve behoevtig – of onmondig waaren is door de prezente Leeden algemeen beslooten in deeze zaak niets te doen.

3. vervolgens is aan Jan van Renswou geaccordeert de helft van zijn huis huur te zullen betaalen – te beginnen met den 1 mei – zijnde in het jaar 8 Gl.

4. en de vergadering, daar op met dankzegging tot God gescheiden. Den 5 Meij de Kerkenraad met het Gebed geopent, en de vorige acten geresumeert zijnde.

1. zijn eenpaarig in plaats van de afgegaane broeders ouderlingen P. Rezandt en J.O. van Dugteren tot ouderlingen verkooren Jan van Cooten en Willem Boechoud – en in plaats van den afgegaanen Diaken J. van Schaik tot Diaken aangestelt Pieter Doornebal.

2. Waar op vervolgens de vergadering met dankzegging tot God gescheiden is. den 12 Meij Gav de Predikant aan den Eerw: kerkenraad, welke hij bij zig aan zijn huis ontbooden had, met veele aandoeningen berigt, dat hij daags te vooren de eenparige beroeping tot Predikant in de talrijke en aanzienelijke Gemeente van de Beemster te gelijk met de politicque approbatie der Ed. Agtb. Regeering van genoemde plaats ontfangen en voor zig zelven in dit gewigtig stuk tot in het laaste van de volgende week beraad versogt had – bevelende zig inmiddels in het aandenken der Broederen om met hem van den Heere in deezen om raad en nodig ligt te smeeken, het welk de Broeders hem niet slegts eenpaarig toewenschten maar er teevens de klemmendste drangreedenen op de harelijkste wijze onder de grootste aandoeningen bijvoegden, om hem tot het afslaan van die beroeping ware het mogelijk overtehaalen. den 19 Meij Gav de Predikant aan den nieuwen E. Kerkenraad welke na hunne drie voorstellingen onverhindert gehad te hebben den 16 meij in hunnen dienst bevestigt was weder aan zijn huis vergadert zijnde (nadat alvorens de gemeinte den 15 des morgens in eene voorafspraak door hem van het ontfangene broep en den bepaalden tijd van het genoomen beraad verwittigt was) met veel blijdschap bekend dat hij met de volste ruimte van zijn gemoed de aan hem opgedraage beroeping naar de Beemster bedankt had over welke keuze de broeders hunne hartelijke blijdschap betuigden – en de allergepaste zeegeningen uitboezemden – waarop de Predikant zig vervolgens den 22 dito voordemiddags plegtig in eene opzettelijke leerreede over

162

1 Cor. III.7 aan de gemeente als hunnen gewonen herder en Leeraar met veel hartelijkheid verbonden heeft. den 5 Julij Gav de Predikant aan den Eerw. kerkenraad, welke hij weder bij zig aan huis ontbooden had – onder gevoelige aandoeningen berigt, dat hij ’s avonds te vooren de eenparige broeping tot Predikant in de zeer talrijke gemeente van ’s Gravendeel – te gelijk met de politicque approbatie der agtb. Regering van genoemde plaatse ontfangen en den tijd van 8 dagen tot braad en dit gewigtig stuk genoomen had. de E.E. Broederen Gaaven hun hartelijk leedwezen hier over aan den Pred: te kennen en drongen door onderscheiden drangreedenen op het verblijf van zijn E. ten sterksten aan – tewijl de Predikant zig voor het overige in de ernstige voorbeede der Broederen aanbeveelde – bij deze gelegentheid heeft de nieuw bevestigde diak. P. Doornebal de formul: van eenigheid onderteekent den 12 Julij Gav de Predikant aan den E. kerkenraad berigt dat hij zig om verscheide gewigtige en hem voldoende reedenen niet tegenstaande den sterken lievde drang zo van de E. broedren – als van de leeden der gemeente verpligt gevonden had de aan hem opgedraage broeping in de vreese des Heren aanteneemen – de Broeders betuigden hier over hunne droefheid – maar wenschten tevens hartelijk dat de Heere zelvs van agteren de keuze van den Leeraar met zijne hoge goedkeuring bekroonen zoude. Gelijk nu de Predikant op zondag den 10 Julij des voordemiddags in de voorafspraak de gemeente van het ontfangene broep, en den bepaalden tijd van beraad verwittigde – zo heeft ook zijn E. op zondag den 17 des morgens onder veele aandoeningen aan haar bekend gemeekt dat hij zig verpligt gevonden had de op hem uitgebragte broeping naar ’s Gravendeel in de vreeze des Heeren aanteneemen den 14 Julij de kerkenraad buitegewoon vergadert, en met het gebed geopent zijnde

1. versogten binnen te staan de WelEE. Heeren H. van Wijck. A Gobius en J.F. Dekker. Predikanten te Driebergen – Leersum en Hagestein als gecommitteerden van de E. Classis van Rheenen en Wijk tot het doen der kerkvisitatie – die uit naam van de E. Classis naar den staat der kerke alhier onderzoek deeden – en alles wel bevonden hebbende met heil en zeegen wenschen, naar de bijzondere tijdsomstandigheeden uitneemend gepast, vertrokken zijn.

2. waarop vervolgens de vergadering met dankzegging tot God gescheiden is. den 22 aug: de kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. versogt binnen te staan de wel. Heer B. Eickman Pred: te Wijk bij Duurstede ’t welk zijn E. toegestaan zijnde, vertoonde zijn E. eene behoorlijke acte waar in zijn E. door den kerkenraad van ’s Gravendeel was gequalificeert om bij de kerkenraad van Doorn de demissie te verzoeken voor hunnen naar ’s Gravendeel broepen Predikant W.L. Voorduin, de kerkenraad die acte in orde bevonden hebbende

2. overhandigde Ds Eickma de broepsstukken van Ds Voorduin in de ’s Gravendeelse gemeente – men onderzogt dezelve en bevond, dat zo de

163

stukken der kerkelijke beroeping als den Politicque approbatie in volkoome orde waaren

3. De Predikant voorduin nogmaals volhardende bij de aanneeming dier broeping vond zig de kerkenraad verpligt hunnen Leeraar – hoe ongaerne andrs te demitteere – en aan de gemeente van ’s Gravendeel toetewijzen. Na dat nu Ds Eickma uit naam der ’s Gravendeelse kerkenraad dank zeide voor de toegestaane dimissie, en aan de vergadring zeegen toebad – nam Ds Voorduin met heil en zeegen beede afscheid van de vrgadring wenschende dat de koning van zijne duurgekogte kerk aan dit zijn zion in genade denken mogt.

4. waar op de kerkenraad aan den Predikant het gewoone loflijk getuigenis gav 5. en de Pred: de vergadring met dankzegginge besloot.

den 28 aug: nam de Predikant des nademiddags plegtig afscheid van de gemeente met de vermaaning van Paulus Phil: 1. 27(a) alleenlijk wandelt weerdiglijk het Euangelium van Christus den 29 – de kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. deed de afgegaane Diaken van Schaik zijne diakoniereekening van den 1 Junij 1784 tot den 16 Meij 1785 en wierd bevonden 268 gl. 12 st. en 2 pen: meer uitgegeeven, dan ontfangen te hebben.

2. de boeken en papieren heeft de Pred. overhandigt aan den ouderling van Kooten daarop is de vergadering met dankzegging geeindigt

dat dit bovenstaande geduurende mijnen dienst wettig geboekt zij getuige ik W.L. Voorduin Pred. te Doorn ber. naar ’s Gravendeel.69 70 Pro Diaconia De Diaconie van Doorn bekent bij dezen van Otto De Bruin opgenomen te hebben met bewilliging van allen kerkeraadsleeden, een somma van Twee-Hondert en Vijftig Guldens hollants tegen een Jaarlijkse Rente van Drie Persent, ingaande met den 6 september seventien-Honderd-vijf-enTagentig, onder beding dat het den Diaconie vrijstaan zal alle half jaaren zich van de gantsche somma, of van een gedeelte daarvan te ontdoen, waarvan de Diaconie, of een van des KerkeraadsLeeden den Leener ses Weeken tevoren kennis zal geeven; hebbende de Leener ook het zelder Recht, omme alle half Jaar ’t op Rente gegeven Geld weder te eisschen; mits Hij ook ses Weeken te voeren zulks bekend maake en doet opseggen. Actum Doorn Den 23 Oct: 1785 Jan Cornelisze van Vulpen, Ouderling Teunis van de Wetering, Ouderling Willem van Boekhoud, Ouderling Jan van Cooten, Ouderling Gerrit van Rhee, Diacon + Dit is ’t teeken van Pieter Doornenbal Diacon. 69 Nu volgen weer de beroepsstukken voor het beroep van ds. C. van der Velde. Deze stukken zijn niet getranscribeerd. 70 Tussen deze stukken (verdwaald) zit een acte voor de diaconie.

164

Anno 1785 26 Decemb: Nadat het beroep den 17 October uitgebragt op Do C: van der Velde (gebooren te Amsterdam, en den 6 Junij deezes Jaars aldaar onder ’t getal der Proponenten aangenoomen) in de ordinaire Classis te Wijck bij Duurstede den 8 Novemb: geapprobeerd was, is de beroepene daarop terstond in die vergaadering in teegenwoordigheid van den Ed: Mog: Heere van Amerongen als Commissaris Politicq, door Ds W:A:Ockerse Pred: te Wijck bij Duurstede geexamineerd, met een gedaan voorstel over Rom 8:32; en den 26 December alhier bevestigd, door den Wel Eerwaarden Heer Willem Jabes Calkoen Predikant te Amsteldam met de woorden van den Heere Jesus Matt 24 vs 46-48. waarop de bevestigde des nademiddags zijn werk alhier aanvaarde – predikende bij die gelegenheid Phil: 6 vs 19 Ende voor mij, opdat mij het Woord gegeven worde in de peninge mijnes monds Aan deezen nieuwen Leeraar zijn de Kerkboeken door den ouderling Jan van Cooten ter hand gesteld. Handelingen van den Kerkenraad te Doorn – 1786 Den 18 Maij De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde, en niets van belang voorkoomende als dat de Predicant zijn attestatie heeft ingelevert is deselve weder met dankzegging gescheiden. Den 25 Maij De Kerkenraad na gewoonte op Hemelsvaartdag vergadert en na aanroeping van Gods naam geopent zijnde, zijn tot Ouderlingen voor dit Jaar verkooren in plaats van de afgaanden Jan Cornelisze van Vulpen en Teunis van de Wetering, op nieuw Pieter van Rezandt en Jan Reijertse van Woudenberg; en tot Diacon, in plaats van Gerrit van Rhee die afgegaan is, Hendrik Jansze Dunck; zijnde den Custos gelast dit den Leden aantezeggen die ’t allen op zich hebben genoomen, en Pinxteren zullen bevestigd worden: gelijk geschied is. Den 15 Junij Is er geen Kerkenraad gehouden dewijl er niets te verrichten was. Den 11 Julij De Kerkenraad in de vreeze des Heeren vergadert zijnde, uitgenomen Willem Boekhout Ouderling, en Hendrik Dunck Diacon, verzogten binnen te staan D:D: Johannes Muntendam, Jan Rijpland en Johannes Roghair Respective Predicanten te Schalkwijk, Nederlangbroek, Bunnik en Vechten, als gecommitteerden van de Classis ter Kerken-visitatie, welke voornoemde Heeren daarop binnen gelaten zijnden, den schoolmeester Gijsbert van den Berg ten sterksten gelast hebben, volgens Ordonnantie van Hunne Ed Mog in den Jaare 1756 uitgekoomen t geheele Jaar door in eigene Perzoon school te houden; ’t welk Hij ook heeft op zich genoomen en zijnde vervolgens scholarchen door Heere visitatoren ten vriendelijke aanbevoolen een waakend oog te houden, en naaukeurig toetezien, dat voornoemde schoolmeester in deezen en in alles zich stiptelijk na voorschrevene Ordonnantie gedragen; ’t geen schoolarchen op zich genoomen hebben te zullen doen. Waarop de Heeren na gedaane zegenwenschingen, welke insgelijks door den Predikant beantwoord zijn vertrokken, en is de vergadering met dankzegging gescheiden.

165

Den 17 Augustus De Kerkenraad na aanroeping van Gods naam vergadert, en alle de Leeden tegenwoordig zijnde, heeft, na censura morum gehouden te hebben, dit volgende gerezolveert

1. t Accoort met den schoolmeester in t Jaar 1781 tot wederzeggens toe aantegaan om Hem voor t onderwijs van arme Kinderen f 20 uit Diaconie casse toeteleggen, te verbreeken, en hem t zelven agtervolgens deeze Resolutie optezeggen.

2. Als mede den schoolmeester te lasten op de gewoone schooltijd niet van school te gaan, tenzij dat eerst verzogt te hebben, niet alleen aan den Predikant, maar ook aan den Oudsten Ouderling als scholarchon.

3. Gelijk een Commissie aantestellen, om aan ’t Gerecht kennis te geven van de E Heeren Visitatooren ordere ontfangen te hebben, om een Waakend oog te houden, en naauwkeurig toetezien of de schoolmeester zich in alles stiptelijk gedragen, na de Ordonnantie van Hun Ed: Mog, in ’t Jaar 1776 opt schoolhouden ten platten Lande uitgegeeven – zijnde tot deezen Commissie benoemd Jan van Cooten en Willem Boekhoud Ouderlingen.

Daarop is de vergadering wederom met Dankzegging geslooten. Den 11 September Is er geen Kerkenraad gehouden vermits de Predicant afweezig was. den 3 October De Kerkenraad na aanroeping van Gods Naam vergadert, en alle de deszelfs Leeden tegenwoordig zijnde, heeft dit volgende beslooten.

1. Alzoo de Kerkenraad den 17 Augustus heeft geresolveert t verzoek van den schoolmeester, om Extract uit de Kerkeraad Resolutie Art. 1. en 2 in advijs te houden, is in deezen vergadering beslooten bovengenoemden schoolmeester, wanneer hij ’t zelve nogmaals verzoekt Extract te geeven.

2. Vervolgens heeft de Kerkenraad geresolveert met Ds Schutter Pred: te Werkhhoven te spreeken, over ’t opneemen van Geld, ten behoeve van de Diaconie, vermits bij de laatste Rekening f 286 is te kort gekomen

Den 2 November Is er geen Kerkenraad gehouden, vermits er niets te verrichten was. Den 4 December De Kerkenraad na aanroeping van Gods Naam vergaadert, waaren absent de Ouderling Willem Boekhout, en de Diacon Hendrik Dunk.

1. In gevolge van de Resolutie den 5 October 1786 door den Den Kerkeraad genoomen (sub art 2) heeft de Ouderling Pieter van Rezandt met Ds Schutter Predikant te Werkhoven gesprooken, ten einde te onderzoeken, of ’t geoorloofd zijn zoude gelt opteneemen, ten behoeve van de Diaconie, zonder alvoorens Request te presenteeren; waaromtrent zijn WEW: van oordeel was, dat dit zeer wel mogt geschieden; mits de Kerkeraad daar voor Borg bleeve, en ’t zelve in ’t acte-Boek geinsereerd wierde.

2. De Kerkenraad geinformeerde zijnde, dat verscheidene Ouders hunne Kinderen gaarne in ’t avondschool wilden zenden, heeft desweegens den schoolmeester gevraagd of Hij zich genegen bevond, om geduurende de

166

Winter des avonds school te houden – Waarop Hij vraagde of Hij zulks verplicht was? ’t Welk de Predikant beantwoorde met te zeggen, dat is uw zaak, ik vraage het U maar uit naam van den Kerkenraad. Hierop vraagde Hij ten ander maal of Hem dat verzocht dan of Hem dat geordineert wierd en zulks schriftelijk te moogen weeten; zullende er dan ook schriftelijk op antwoorden, t geen de Predikant weder uit naam van den Kerkenraad beantwoorde, met te zeggen ’t Is maar een Vraag die u uit naam van den Kerkenraad gedaan word.

71 Pro Diaconia De Diaconie van Doorn bekend bij dezen van Otto de Bruin opgenomen te hebben, met bewilliging van allen de Leeden des Kerkeraads, een somma van Drie-Honderd Guldens hollands, tegen een Jaarlijksche Rente van Drie Percento, ingaande met den Drie- en twintigste October seventien-Hondert-ses-en Tagtentig, onder beding, dat het den Diaconie zal vrijstaan, alle half Jaare van de gantsche somma, of van een gedeelte van dezelven te ontdoen. Waarvan de Diaconie of een van de Leeden des Kerkenraads, den Leden ses Weeken te vooren kennis zal geeven; hebbende De Leener ook hetzelfde recht, omme alle half Jaar ’t op Rente gegeven geld weder te eisschen, mits Hij ook ses weeken te vooren zulks bekend maake en opzegge. Actum Doorn Den 29 October 1786 Cornelis van Der Velde Predikant Jan van Cooten Ouderling Willem Boekhout Ouderling Pieter van Rezandt Ouderling Jan Reyertz van Woudenberg Ouderling + Dit is t merk van Pieter Doornenbal Diacon Hendrik Dunk Diacon Anno 1787 Den 8 Maart Gav de Predikant aan den Eerw: Kerkenraad, welke hij bij zig aan zijn huis ontboden had, kennis, dat hij des voordemiddags de roeping tot gewoon Herder en Leeraar in de gemeente J:C: te Werkendam (een dorp gelegen in t land van Altona, onder t WOH: Classis van Gorinchem) door den Eerw: Kerkeraad van genoemde plaats, den 6 maart met eenpaarigheid van stemmen op zijn Persoon uitgebragt, en den volgende dag door den Hoogedel Welgeb: Heer Jonkheer Theodoor Jan Roest Baron van Alkemad met een gunstige goedkeuring bekragtigd ontfangen had; welk gewigtig stuk hij uitterlijk 14 dagen in beraad had genoomen, terwijl de Predikant zich voor t overige in de ernstige voorbede der Broederen aanbeveelde. Den volgende Sondag maakte de Predikant dit zelve aan de Gemeente bekent, in een voorafspraak over Jes: 9:5 in med. Men noemt zijnen naem Raed. Den 15 maart Gaf de Predikant aan den E: Kerkenraad, ten dier einde aan zijn verzogt berigt, dat hij zig om verscheide gewigtige en hem voldoende reedenen, niettegenstaanden den liefde-drang van verscheidene Leeden der Gemeinte verpligt gevonden had, de aan hem opgedraage beroeping in de vreeze des Heeren aanteneemen. De Broeders dit

71 In deze notulen is een brief van de Diaconie tussengelast.

167

verstaan hebbende, hielde zich te vreeden en zeiden de Wille des Heeren geschiedde Den volgende sondag maakte De Predikant dit zelve aan de gemeente bekend, in een voorafspraak over Jeremia 1 vs 7b. Den 10 April Is er geen Kerkenraad gehouden, wijl er niets te behandelen was. Den 11 Maij De Kerkenraad in de vreeze des Heeren onder aanrroeping van zijnen naam vergaderd zijnde, zijn met eenpaarigheid van stemmen, tot ouderlingen verkooren, Teunis van de Wetering, en Jan Cornelisze van Vulpen, in plaats van de afgaande Ouderlingen Jan van Cooten en Willem Boekhout, en in plaats van de afgaande Diacon Pieter Doornenbal, tot Diacon Gerrit van Rhee, waarop de vergadering weder met dankzegging tot God is gescheiden. Den 18 Junij De Kerkenraad in de vreeze des Heeren vergadert, zijnde onder aanroeping van Zijnen naam –verzogt binnen te staan De Wel Eerw: zeer geleerde Heer Hs van Wijck Prediant te Driebergen, welk verzoek zijn Wel Eerw: toegestaan zijnde, vertoonde zijn Eerw: aan de vergadering een acte, waaruit bleek, dat de Kerkenraad van Werkendam zijn Wel Eerwaarde benoemd en aangesteld had, om Ds van den Velde hun beroepen Predikant uit hun naam van den Kerke van Doorn lostemaken; dezelve in orde bevonden alsmede de beroepingsstukken door den AmbachtsHeer en de Classis van Gorinchem geapprobeerd, waaruit de wettige beroeping op Ds Van der Velde uitgebracht bleek, en van de beroepen in s Heeren Vreeze aangenomen, vond de Kerkenraad geen zwarigheid hunnen Predikant te dimitteren en aan de gemeinte van Werkendam aftestaan – ingevolge daarvan overhandigde de vergadering aan den Wel Eerw: Heer van Wijck Predikant te Driebergen het navolgend getuigschrift Luidende aldus L:S: Alzoo voor ons ondergeschreven Leden en OudLeden, te zamen vergaderd, en constituerende den Kerkenraad van Doorn, verscheen de Wel Eerw: Zeer geleerde Heer H van Wijck: Predikant te Driebergen, als daartoe met behoorlijke volmagt gemunieerd vertoonende de wettige Beroeping door den Kerkenraad van Werkendam gedaan, en bekragtigd met de goedkeuring van den Hoog Ed: Welgeb: AmbachtsHeer, ende WelEerw: Classis van Gorinchem, op den Wel Eerw godvruchtige en Welgeleerde Heer Cornelis van der Velde, onze Zeer geliefde Herder en Leeraar, verzoekende dat door ons behoorlijke kerkelijke dimissie verleend mogte werden. zoo is t, dat wij verstaan hebbende, hoe onze Zeer waarde Leeraar zich verplicht heeft gevonden, die Beroeping, door blijken van derzelver goddelijkheid, in de vreeze des Heeren aanteneemen, ons ook genoodzaakt vinden het gemelde verzoek te bewilligen, de verzochte dimissie te verleenen, en Ds van der Velde te ontslaan van de betrekking als ons Ordinaris Herder en Leeraar, en zijn Wel Eerw zooveel ons aangaat, in staat te stellen, om in die qualiteit tot de Gemeinte van Werkendam overtegaan. Ondertusschen konnen wij niet afzijn bij dezen getuigenisse te geven, dat zijn Wel Eerw geduurende den tijd van een en een half Jaar onder ons verkeerd heeft, als een getrouw Predikant in ’t Waarneemen van allen de deelen van t H: Dienstwerk, als in de bedieninge des Woords en den Bondsegelen, Catechizatien, Huis en Krankbezoekingen zijnde zijn WelEerw: verkeering onder ons uitneemend vriendelijk

168

vreedzaam en liefderijk;’zijn Wel Eerw wandel stichtelijk en zijn Dienst gezeegend geweest. Voorts is onze hartelijke wensch, dat s Heeren aangezichte met sijn Wel Eerw: optrekke, de gemeinte van Werkendam onzen teder-geliefde Leeraar met zulken liefde ontfange en bejeegene, als wij zijn Wel Eerw: bestendig hebben toegedragen en zijn WelEerw: dienst onder hen gezeegend en den Heiligen aangenaam zij, tot afbreuk van het rijk der Zonde en uitbreiding van Christus Koningrijk Aldus gedaan in onze Kerkenraadsvergadering den 18 Junij 1787 Pieter van Rezandt, Ouderling, Jan van Woudenberg Ouderling, Jan Cornelisze van Vulpen Ouderling, Teunis van de Wetering Ouderling; Hendrik Dunck Diacon, Gerrit van Rhee Diacon, Jan van Cooten Oud-Ouderling, Willem van Boekhout Oud-Ouderling, Dit is het merk + van Peeter Doornenbal Oud-Diacon. Ds van Wijck bedankte de vergadering voor de loffelijke Dimissie en nam afscheid met hartelijke zeegenbeede waarop de vergadering God dankende is ge-eindigt. Den 24 Junij Nam de Predikant plechtig afscheid van deezen gemeente, predikende bij die gelegenheid uit Deut 30vs 19. – Hebbende alle de Boeken overhandigd aan den Ouderling Pieter van Rezandt Sic Testor Cornelis van der Velde.72 Anno 1787 Den 14e Octobr Nadat het beroep den 1e Augustus uitgebragt op Do Carel, Willem, Philip Hugenholtz geboren te IJsselstein en den 19e Junij dezes Jaares te Leerdam onder het getal der proponenten aangenoomen) in de ordinaire Classis te Rheenen den 28e Aug: geapprobeert was, is de beroepene daar op terstond in die vergadering in tegenwoordigheid van den Ed. Mog: Heere Kolff als Commissaris Politicq door Ds Lastdrager Pred: te Houten, na een gedaan voorstel over Psalm 2 vs 1 en 2 geexamineerd en den den 14 october alhier bevestigt door Zijn Eerw: Vader P.A C Hugenholtz Pred te IJsselstein met de woorden van paulus 2 Cor: 3 vs 3 waarop de bevestigde des namiddags alhier zijn werk aanvaarde met de woorden van Paulus 1 Cor: 2 vs 2 want ik en hebbe niet voorgenoomen iet te weeten, onder U, dan Jesum Christum, en dien gekruijsigt. Aan dezen nieuwen Leeraar zijn de kerke boeken door den Ouderling P.V. Rezandt ter hand gestelt Handelingen van den Kerkenraad te Doorn 1788 den 12 februari De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. Leverde de predikant zijn kerkelicke attestatie in

72 Hierna volgen weer de bekende beroepsstukken, die niet getranscribeerd zijn.

169

2. Deed de afgegaane Diaken P. Doornebal zijne Diakonie rekening van den 5 Juni 1786 tot den 27 Mei 1787 en wierd bevonden 82 gl:, 12 st: en 8 penn. meer uitgegeven, dan ontfangen te hebben

3. daarop is de vergadering met dankzegging geeindigt. den 27 april De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. is Censura Morum gehouden; en nog tegen de Leeden van den Kerkenraad, nog van de gemeente iets berispeliks ingebragt

2. en de vergadering daarop met dankzegging gescheiden den 1 Mei De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. Zijn eenpaarig in plaats van de afgegaane broederen Ouderlingen P. Rezandt en J:R: van Woudenberg tot Ouderlingen verkooren, J:O: van Duchteren en J: van Cooten; en in plaats van den Overleeden Ouderling T. van de Wetering, is verkooren H: Dekker en in de plaats van den afgegaanen Diaken H:J: Dunck tot Diaken aangestelt D: van Dijk

2. waarop de vergadering met dankzegging gescheiden is den 8 juli De Kerkenraad buitengewoon vergadert en met het gebed geopent zijnde

1. verzogten binnen te staan de WelEerw: Heeren W: Schutter en J: F Dekker Predikanten te Werkhoven, en Hagestein, als gecommitteerden van de E: Classis van Rheenen en Wijk tot het doen der kerkvisitatie; die uit naam van de E. Classis na den staat der kerke alhier onderzoek deeden; en alles wel bevonden hebbende, met heil en zeegenwenschen naar de bijzondere tijds omstandigheden uitneemend gepast, vertrokken zijn

2. Waarop vervolgens de vergadering met dankzegging tot God gescheiden is. den 8 aug: De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde.

1. is Censura Morum gehouden, en nog tegen de leeden van den Kerkenraad nog van de gemeente iets berispelijks ingebragt

2. is onderling goedgevonden, voortaan zorg te dragen, dat die persoonen, die door de Diaconie onderhouden worden, van de Openbaare Godsdienst, inzonderheid de Catechezatiën, waarin bij zommige nalatigheid bespeurt wierd, een neerstig gebruik maken

3. en is de vergadering daar op met dankzegging gescheiden den 7 october De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. is goedgevonden aan de Weduwe Mandersloot 8 st: p week toe te leggen, aan Maria Sloth wierd wegens haar gebrek provisioneel een brood toegelegt

2. Waar op vervolgens de vergadering met dankzegging geeindigt is. 1789 d. 13 april De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

170

1. is Censura morum gehouden; en nog teegen de Leeden van den Kerkenraad, nog van de gemeente iets berispelis ingebragt

2. en de vergadering daar op met dankzegginge geeindigt den 21 mei De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. zijn eenparig in plaats van de afgegaande Broederen Ouderlingen J:C: van Vulpen, en H: Dekker tot Ouderlingen verkooren P. Rezandt en H: Dekker; en in plaats van de afgaande Diaken G: van Rhee tot Diaken verkooren P. Doornenbal

2. Waar op de vergadering met dankzegging gescheiden is. den 28 mei De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. deed de afgegaane Diaken H: Dunk zijne Diakonie rekening van den 28 mei 1787 tot den 12 mei 1788 en wierd bevonden 10 gl: 9 st: en 11 penn: meer uitgegeeven dan ontfangen te hebben.

2. daar op is de vergadering met dankzegging geeindigt den 14 juli De Kerkenraad buitengewoon vergadert, en met het gebed geopent zijnde

1. verzogten binnen te staan De WelEerw: Heeren J. Muntendam, A: Gobius, en W:A: Ockerse, Predikanten te Schalkwijk, Leersum, en Wijk, als gecommitteerden van De E. Classis van Rheenen en Wijk tot het doen der Kerk visitatie, die uit naam van de E. Classis na den staat Der Kerke alhier onderzoek deeden; en alles wel bevonden hebbende, met heil en zeegen wenschen, vertrokken zijn

2. Waar op vervolgens de vergadering met dankzegging tot God gescheiden is den 7 october De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. is censura morum gehouden, en nog tegen de leeden van den Kerkenraad nog van de gemeente iets berispeliks ingebragt

2. wegens de Rekening van Anna Korthouwer is de Ouderling J. van Kooten gecommitteert om met den Kerkenraad van Neerlangbroek daar over te spreeken, en van wegens De Kerkenraad van Doorn te begeeren, dat de 30 gl, welke de kinderen trekken, van de rekening van alimentatie afgetrokken worden, en dat dan die van Doorn haar aandeel wel willen betalen, dog bij weijgering de verdere bedeeling opschorten, vermits de armoede van de moeder, door de kinderen veroorzaakt word

3. Wegens de huijshuur van Jan Bebbers is geresolveert, schoon ’t zelve lange verscheenen is, en eerder had moeten ingebragt worden, ons aandeel te betaalen, mits Neerlangbroek in vorige van den jaare consenteert, hier toe is meede J. van Kooten gecommitteert

4. is geresolveert aan de Wed. De Bruijn f 400 af te leggen, en van ’t Resteerende een nieuwe obligatie te maken, De Ouderling J. van Dugteren is gecommitteert dit werkstellig te maken

5. De Ouderlingen P. van Rezandt en J. van Kooten zijn gecommitteert heden agt dagen met den schout van Woudenberg te spreeken, en uit naam van den

171

Kerkenraad binnen 2 a 3 weeken afdoening van de Nalatenschap van Dekker te vorderen

6. is aan de vrouw van Hendrik Aalte toegestaan, weekeliksch een brood 7. Is goedgevonden, dat wanneer Maria Sloth haar dogter niet laat dienen,

voortaan de handen van haar af te trekken, en hun zulks aan te zeggen, ’t welk, zittende de vergadering, geschied is;

8. is goed gevonden den Ouderling J. van Dugteren te verzoeken, den secretaris van Maaren te verzoeken zoo spoedig mogelijk, na de acte van jndemniteijt van Wouter Claasse te zoeken, en hem intusschen het nodige te bezorgen, mits hij zorg draagt, dat de goederen, welke hij na zijn zoon vervoert heeft, te rug komen, en is Den Diaken van Dijk verzogt een specifique lijst daar van te vragen aan

9. Daarop is de vergadering met dankzegging geeindigt; den 8 november De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. Deed de afgegaane Diaken G: van Rhee zijne Diakonie rekening van den 18 mei 1788 tot den 31 mei 1789 en wierd bevonden 35 gl 8 st en 9 penn. meer ontvangen als uitgegeeven te hebben

2. is goed gevonden aan Maria Sloth de gewoone bedeeling wederom toe te leggen, vermits haar dogter thans te Wijk dient

3. Waarop de vergadering met dankzegging geeindigt is den 9 december De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. is geresolveert de huijshuur van jan Bebbers te betaalen voor ons aandeel, wijl Neerlangbroek in vorige thans consenteert volgens rapport van den Ouderling J. van Kooten

2. daar op is de vergadering met dankzegging geeindigt 1790 den 27 januari De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. gaf de Diaken van Dijk te kennen, dat hij een rekening van de Diakonie van Breukelen ontvangen had, wegens de bedeeling en begraavenis kosten van Hendrikje van Hien, en vermits een jaar kost geld in rekening gebragt wierd, zonder bepalinge van den verschijn dag, en de Diakonie alhier in de maand juni mede een diergelijke rekening ontvangen heeft, zonder dat in dezelve de verschijn dag bepaalt wierd, en op gemelde rekening ook gebragt was voor ’t aftappen van ’t bier bij de begravenisse, zoo is den Ouderling van Dugteren verzogt per missive aan de Diakonie van Breukelen te verzoeken, de verschijndag op te geeven, en tevens, over het voor ons, ongewoone geberuijk van voor ’t aftappen van bier te betalen, te schrijven,

2. gaf de Diaken van Dijk te kennen een brief ontvangen te hebben van Odijk, waar in een rekening van ½ jaar Huijs huur verschenen kermis 1789 en bedeeling tot 28 december 1789 18 st: ’s weeks, en is den Ouderling van Dugteren verzogt aan Den Diaken te schrijven, dat wij wel in de halve huijs huur geconsenteert hebben, en dezelve nu voor ’t geheel op onze rekening geplaatst vinden, en dat wij de bedeeling tot 18 st. om ’t wintersaisoen

172

consenteeren tot den 1 maart, maar vervolgens niet meerder dan 10 st: ’s weeks kunnen bedeelen

3. gaf voorn Diaken mede te kennen een brief van Den Arm meester van Hilversum ontvangen te hebben met verzoek om Hoog nodige ondersteuning voor Antonia van Woudenberg, De Kerkenraad niet weetende, waar uijt de armoede ontstaat, en dat nog jonge lieden moeten zijn, zoo is de Ouderling van Dugteren verzogt per missive aan den Predikant van Hilversum, na den toestand van gemelde personen te vernemen, en tevens te kennen te geven, dat wij ons tot nodige onderstand, pro rato van ’t huijs houden, niet zullen onttrekken, en bij nader onderrigt nadere bepalinge van de hoeveelheijd maken;

4. daar op is de vergadering met dankzegging geeindigt den 3 maart De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. wierd gedelibereert over de questie met die van Nederlangbroek over de rekening van Anna Korthouwe, sustineerende die van Nederlangbroek, zekere dertig gulden, welke zij als een legaat van Do Dellius voor de kinderen ontvangen alleen te moeten houden, en niet in de generale rekening te brengen, hebben leden des Kerkenraads geresolveert, vermits die van Nederlangbroek, de halve huijs huur maar in rekening brengen, den Diaken te permitteeren de rekening met den Diaken van Nederlangbroek te sluijten, invoege deselve door die van Nederlangbroek is opgemaakt

2. vermits de Wed: van Arie Cobusze eenen Cornelis van Eck, in haar huijs, (hetwelk de Diakonen van Zeijst, Driebergen, en Doorn, te zamen competeert) heeft genomen, en het huijs dus meerder reparatie nodig heeft, dan voorheen, zoo heeft De Kerkenraad goedgevonden om jan van Kooten en Pieter van Rezand te committeeren, om het plaatsje eens in loco op te neemen, en te tenteeren, of De Diakonie van Driebergen, welke gemelde Wed: alimenteeren moet, het derde part, dat Doorn aan ’t gemelde plaatsje heeft, zoude willen kopen

3. Waar op de vergadering met dankzegging geeindigt is den 13 mei De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. zijn eenpaarig in plaats van de afgegaane Broederen Ouderlingen J.O. van Duchteren en J. van Cooten, tot Ouderlingen verkoren J.C. van Vulpen, en G. van Rhee; en in plaats van de afgaande Diaken D. van Dijk, tot Diaken verkooren T. Vossestein

2. Waar op de vergadering met dankzegging gescheiden is; Den 27 juli De Kerkenraad buitengewoon vergadert en met het gebed geopent zijnde

1. verzogten binnen te staan de WelEerw: Heeren J. Muntendam, J. van Campen, en B. Eickma, Predikanten te Schalwijk, Rheenen, en Wijk, als gecommitteerden van de E. Classis van Rheenen en Wijk, tot het doen der Kerk visitatie, die uit naam van de E. Classis na den staat der Kerke alhier onderzoek deeden; en alles wel bevonden hebbende, met heil en zegen wenschen vertrokken zijn;

2. waar op vervolgens de vergadering met dankzegging gescheiden is;

173

den 17 augustus De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. Deed de afgegaane Diaken D. van Dijk, zijne Diakonie rekening van den 1 juni 1789 tot den 23 mei 1790 en wierd bevonden 157 gl 5 st en 2 penn meer uitgegeeven, als ontvangen te hebben

2. Waarop de vergadering met dankzegging geeindigt is 1791 den 9 februari De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. is goedgevonden aan die vrouw C. Westening te Odijk in plaats van 15 st nu vervolgens maar 12 st ’s weeks te bedeelen

2. is geresolveert om de Broederen Diaconen P. Doornenbal en T. Vossestein te Committeeren om aan Den Heer W. Lagerwei schout van Woudenberg te verzoeken copie uit ’t Testament van Dekker

3. waar op de vergadering met dankzegging geëindigt is; den 2 juni De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. zijn eenpaarig in plaats van de afgegaane Broederen Ouderlingen P. Rezandt en H. Dekker tot Ouderlingen verkoren J.O. van Duchteren en J. van Cooten; en in plaats van de afgaande Diaken P. Doornenbal, tot Diaken verkoren Gijsbert van Leersum

2. waar op de vergadering met dankzegging gescheiden is; den 5 Juli De Kerkenraad buitengewoon vergadert en met het gebed geopent zijnde

1. verzogten binnen te staan de WelEerw. Heeren D. van Leeuwen, J. Rijpland en G. van Geelkerken, Predikanten te Veenendaal, Nederlangbroek en Overlangbroek, als gecommitteerden van de E. Classis van Rheenen en Wijk, tot het doen der Kerk visitatie die uit naam van de E. Classis na den staat der Kerke alhier onderzoek deeden, en alles wel bevonden hebbende, met heil en zegen wenschen vertrokken zijn;

2. waar op vervolgens de vergadering met dankzegging gescheiden is; den 3 augustus De Kerkenraad met het gebed geopent zijnde

1. is geresolveert om aan Den Heer W. Lagerwei schout van Woudenberg te doen aanzeggen dat de Kerkenraad nu na verloop van 2 weeken afdoening van zaken wagt ontrent haar aandeel aan de nalatenschap van Dekker, wijl men anders genoodzaakt zoude zijn ernstige middelen daar toe in ’t werk te stellen;

2. is goed gevonden aan de vrouw C. Westening te Odijk in plaats van 12 st nu vervolgens maar 8 st weekelijks te bedeelen

3. waar op de vergadering met dankzegging gescheiden is den 5 september

174

de Predikant alle de leden van den Kerkenraad bij zig aan huis verzogt hebbende; heeft aan hun bekend gemaakt, dat hij, daags te voren de eenparige beroeping tot Predikant in de talrijke gemeente van Zwartsluis, te gelijk met de Politieke Appobatie, ontfangen had, welke beroepinge Hij zoo gewigtig vond, dat hij zig verpligt oordeelde, dezelve volvaardig aan te nemen! waar op de Predikant, de volgende Zondag, dit zelve in de voorafspraak aan de gemeente bekend maakte. den 27 october De Kerkenraad vergadert zijnde

1. deed de afgegaane Diaken P. Doornenbal zijne Diakonie rekening van den 24 meij 1790 tot den 12 juni 1791 en wierd bevonden 210 gl 4 st en 4 penn. meer uitgegeven, als ontvangen te hebben

2. berigtte de Ouderling J.O. van Duchteren, (die gecommitteert was om het resteerende van het aandeel der Diakonie aan de nalatenschap van dekker te ontvangen) dat zijn Ed. te Woudenberg geweest was, en daar uit handen van den Heer schout W. Lagerwei ontvangen had de som van f 300: 5 st en 8 penn: welke som door gemelde Ouderling J.O. van Duchteren in tegenwoordigheid der vergadering, aan den administrerende Diaken T. Vossestein overhandigt is;

3. waar op de vergadering gescheiden is den 7 november De Kerkenraad vergadert zijnde onder aanroepning van des Heeren naam

1. verzogt binnen te staan de WelEerw. Heer P. Hugenholtz Predikant te Amerongen, welk verzoek toegestaan zijnde vertoonde zijn Eerw aan de vergadering een acte, waar uit bleek dat de Kerkenraad van Zwartsluis zijn Eerw. aangestelt had om d. C.W.P. Hugenholz hun beroepen Predikant uit hun naam van de Kerke van Doorn los te maken; dezelve in orde bevonden zijnde, waar uit de wettige beroeping op d. C.W.P. Hugenholtz uitgebragt bleek vond de Kerkenraad geen zwarigheid hunnen Predikant te dimitteren en aan de gemeinte van Zwartsluis af te staan;

2. na dat nu d. P. Hugenholtz uit naam der Kerkenraad van Zwartsluis bedankte voor de toegestane dimissie, en over de vergadering zegen toebad, nam D.C.W.P. Hugenholtz met heil en zegen bede afscheid van de vergadering, wenschende dat de Koning van zijne duurgekogte Kerk aan dit zijn zion in genade denken mogt;

3. Waar op de Kerkenraad aan den Predikant het volgend getuigschrift gaf L.S.

Alzo voor ons ondergeschrevene Leden en Oud Leden, te zamen vergadert, en uitmakende den Kerkenraad van Doorn, verscheen de WelEerw. Heer P. Hugenholtz Predikant te Amerongen, als daar toe behoorlijke volmagt ontvangen hebbende, vertonende de wettige beroeping door den Kerkenraad van Zwartsluis gedaan, en bekragtigt met de goedkeuring van den Hoog Ed. Welgeb. Heer Landdrost te Vollenhove., en de WelEerw. Classis van Steenwijk en Vollenhove op den WelEerw. Heer C.W.P. Hugenholtz onzen geliefden Leeraar, verzoekende dat door ons behoorlijke Kerkelijke dimissie verleent mogt worden; Zoo is ’t dat wij verstaan hebbende, hoe onze waarde Leeraar zig verpligt gevonden heeft, die beroeping, wegens blijken van derzelve goddelijkheid, in de vreese des Heeren aan te nemen, ons ook genoodzaakt vinden, het gemelde verzoek te bewilligen, de verzogte dimissie te verleenen, en D. C.W.P. Hugenholtz te ontslaan

175

van de betrekking als onze gewoone Herder en Leeraar en zijn Wel Eerw: zoo veel ons aangaat in staat te stellen, om in die betrekking tot de gemeinte van Zwartsluis over te gaan, Ondertusschen konnen wij niet afzijn, bij dezen getuigenis te geven, dat zijn Wel Eerw. gedurende den tijd van vier jaaren onder ons verkeert heeft, als een getrouw Leeraar in ’t waarnemen van alle der delen van ’t H. Dienstwerk; zijnde zijn WelEerw. verkeering onder ons vreedzaam en liefderijk zijn wandel stigtelijk, en zijn dienst gezegend geweest. Voorts is onze hartelijke wensch dat de Heere met zijn WelEerw. optrekke en zijn dienst ook in de gemeinte van Zwartsluis gezegend zij. Aldus gedaan in onze kerkelijke vergadering den 7 november 1791 was getekent Jan Cornelis van Vulpen Ouderling Gerrit van Rhee Ouderling Jan Otto van Dugteren Ouderling Jan van Kooten Ouderling Teunis Vossestein Diaken Gijsbert van Leersum Diaken Pieter Rezand Oud Ouderling + dit is het merk van Pieter Doornenbal Oud Diaken Hendrik Dekker Oud Ouderling was absent

4. hier op is vergadering met dankzegging tot God gescheiden den 13 November nam de Predikant plegtig afscheid, van deeze gemeente met de vermaning van Paulus Philipp. 4 vs 1. zoo dan, mijne geliefde en zeer gewenschte broeders mijne blijtschap en krone staat alzo in den Heere geliefde alle de boeken zijn overhandigt aan den Ouderling J.O. van Dugteren dat dit bovenstaande geduurende mijnen dienst wettig geboekt zij getuige ik C.W.P. Hugenholtz Predikant te Doorn73

73 Hierna volgen weer de beroepsstukken voor de volgende predikant.