nadomjeŠtanje bubreŽne funkcije u bosni i … izvjestaji/2013.pdf · konjic 22 gradiška 42...

NADOMJEŠTANJE BUBREŽNE FUNKCIJE U BOSNI I HERCEGOVINI U 2013. GODINI

Prof dr Halima Resić - Klinika za hemodijalizu Kliničkog centra Univerziteta SarajevoProf dr Besim Prnjavorac – Opća bolnica Tešanj

2

ZahvalnostVeoma smo zahvalni kolegama iz centara za hemodijalizu na učešću u

prikupljanju podataka za Renalni registar Bosne i Hercegovine

• Banja Luka, Biljana Jakovljević• Bihać, Mirjana Mujakić• Bijeljina, Ljiljana Lukić• Brčko Distrikt, Vera Marinčić• Doboj, Gordana Žole• Foča, Marijana Kovačević• Gradiška, Aleksandar Arežina• Gračanica, Jusuf Hodžić• Istočno Sarajevo, Olivera Šešlija• Konjic, Indira Miljević• Laktaši, Aleksandar Arežina• Livno, Zdenka Kelava• Mostar, Slavica Ćoric• Orašje - Odžak, Želimir Stipančić

• Prijedor, Ljubomir Vuković• Šamac, Nenad Petković• Sarajevo – Klinika za hemodijalizu, Halima Resić• Sarajevo - Klinika za nefrologiju, Senija Rašić• Sarajevo, Pedijatrijska klinika, Danka Pokrajac• Sarajevo – Ilidža, Emir Avdić• Tešanj, Besim Prnjavorac• Travnik, Džemil Hrnjić• Trebinje, Branimir Čihorić• Tuzla, Enisa Mešić• Zenica, Vedad Gradinčić• Zvornik, Koviljka Bogićević• Živinice, Ismet Kutlovac

3

Konjic

1.258 pacijenata(42,7%)

Centri za dijalizu i transplantaciju u Bosni i Hercegovini

22Konjic

42Gradiška

DIJALIZNI CENTRI U BOSNI I HERCEGOVINI

ukupan broj pacijenata u 2013.(po centrima u FBiH, RS i DC Brčko)

Banjaluka 184Bihać 107Bijeljina 303Brčko 77Doboj 138Foča 17

Gračanica 91Ilidža 58Istočno Sarajevo 72

Laktaši 108Livno 36Mostar 164Odžak 87Pedijatrijska klinika KCU Sarajevo 1Prijedor 91Sarajevo-KCU Klinika za HD 256Sarajevo-KCU Klinika za nefrologiju 78Šamac 97Tešanj 52Travnik 123Trebinje 39Tuzla 302Zenica 238Zvornik 95Živinice 68UKUPNO: 2.946

4

Distribucija pacijenata (HD, PD, Tx) u BiH na dan 31.12.2013. po starosnim grupama i spolu

Mediana

75+

65-74

45-64

20-44

0-19

Starosna grupa SVI Muškarci Žene

25 17 (1,1%) 8 (0,7%)

454 282 (18,5%) 172 (15,4%)

1151 685 (44,96%) 466 (41,8%)

605 329 (21,6%) 276 (24,6%)

407 212 (13,9%) 195 (17,5%)

60,0 godina 60,0 godina 62,0 godina

5

Epidemiologija HBB - Prevalenca

• Prevalenca• Incidenca• Primarna renalna bolest• Modaliteti tretmana• Krvno prenosive bolesti• Pristup krvnim žilama• Preživljavanje• Akutno bubrežno oštećenje• Ishod

6

Prevalenca (>90 dana) u posljednjih 5 godina

660,1634,8629,2614,8611,1

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

2009 2010 2011 2012 2013

Godina

pmp

7

Dobna i spolna struktura prevalent pacijenata, na dan 31.12.2013. godine

1962744661728Žene (n)

408(15,4%)

604(22,9%)

1151(43,6%)

454(17,2%)

25(0,9%)Ukupno (n/%)

21233068528217Muškarci (n)

75+65-7445-6420-440-1931. 12.2013. god.

8

Starosna dob prevalent pacijenata na dan 31.12.2013. godine – grafički prikaz

22,9

15,4

0,9

17,2

43,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

0-19 20-44 45-64 65-74 75+

Starosna grupa

%

9

Epidemiologija HBB - Incidenca


10

Incidenca u BiH (na 1 dan) – uporedba 2002.-2013.

118,3415109,7420Bosna i Hercegovina

-*11-*-*Distrikt Brčko

-*157-*-*R. Srpska

-*247-*-*Federacija BiH

pmpNpmpN

2013. godina2002. godina

Incidenca u BiH (na 1 dan)Na nivou

-* Nije moguće prikazati jer (još uvijek) nema pouzdanih podatka o broju, starosnoj i spolnoj strukturi stanovnika (Registar kalkuliše sa 3.508.000 stanovnika).

11

Incidenca (pmp)

Napomena:Povećanje (ili smanjenje) incidence je relativno jer (još uvijek) nema pouzdanog podatka o broju, starosnoj i spolnoj strukturi stanovnika u BiH (Registar kalkuliše sa 3.508.000 stanovnika).

156,0

143,6

119,1 124,2116,9

83,1

105,9102,2

123,6

138,0

60

75

90

105

120

135

150

165

2009 2010 2011 2012 2013

year

pmp

Incidenca na 1 dan

Incidenca na 91 dan

12

Epidemiologija HBB – Primarna renalna bolest


13

Primarna renalna bolest u 2013. godini

18,3%17,1%

20,0%

9,8%

20,0%

8,6%

Diabet. Nph.

Pyeloneph.

Glomeruloneph.

Hipertens.

Miscell.

Unknown

Primarna dijagnoza

14

Prevalenca primarne renalne bolesti u periodu 2003.-2013. godina

Napomena:Povećanje (ili smanjenje) prevalence je relativno jer, još uvijek, nema pouzdanog podatka o broju, starosnoj i spolnoj strukturi stanovnika u BiH (Registar kalkuliše sa 3.508.000 stanovnika).

Glomerulonephrit.

PyelonephritisDM type I i II

Hypertension

Polycystic kidneys

Unknown

Miscellaneous

0102030405060708090

100110120130140150160170

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Godina

pmp

15

Dijabetska nefropatija u periodu 2002.-2013. godina

2009. god.pmp=42,9

pmp=24,2

pmp=132,3

0102030405060708090

100110120130140

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Godina

pmp

Incident (pmp)

Prevalent (pmp)

16

Dijabetska nefropatija u 2013. godini(dobna struktura incident pacijenata sa DM)

Incident pacijenti

32

15

15

32 32 (37,6%)

15 (17,6%)

1 (1,2%) 5 (6,0%)

32 (37,6%)

0

5

10

15

20

25

30

35

0-19 20-44 45-64 65-74 75+

Starosna grupa

Bro

j pac

ijena

ta

17

Dijabetska nefropatija u 2013. godini(dobna struktura prevalent pacijenata sa DM)

Prevalent pacijenti

146

66

3

64

185185 (39,9%)

64 (13,8%)

3 (0,6%)

66 (14,2%)

146 (31,5%)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

0-19 20-44 45-64 65-74 75+

Starosna grupa

Bro

j pac

ijena

ta

18

Dijabetska nefropatija u 2013. godiniTip dijabetesa kod incident i prevalent pacijenata

Diabetska nefropatija na dan 31.12.2013 godinePREVALENT PACIJENTI

387

paci

jena

taTi

p I

77 pacijenataTip II

Godina 2013.

Tip I

Tip II

Diabetska nefropatija na dan 31.12.2013 godineINCIDENT PACIJENTI

72 p

acije

nta

Tip

I

13 pacijenataTip II

Godina 2013.

Tip I

Tip II

19

Balkanska endemska nefropatija u 2013. godini

• Balkanska nefropatija je najprisutnije endemsko bubrežno oboljenje na sjeveroistoku Bosne.

• Od 296 pacijenta sa Balkanskom nefropatijom 84,8%su stariji od 65 godina.

• Pacijenti sa Balkanskom nefropatijom čine približno 10,0% od ukupnog broja dijaliziranih pacijenata.

20

Balkanska endemska nefropatija u 2013. godini(grafički prikaz)

10,0%(296 pacijenata)

Dijalizna populacija

Balkanska nefropatija

21

Balkanska endemska nefropatija po godinama

49,0%49,4%48,5%48,8%50,0%52,6%55,8%55,4%Žene (%)

51,0%50,6%51,5%51,2%50,0%47,4%44,2%44,6%Muškarci (%)

296/82,9314/89328/94291/83306/87306/87285/81270/77Broj pacijenata/pmp

2013201220112010200920082007200631.12.

22

Dobna i spolna struktura pacijenata sa BEN-om na dan 31.12.2013.

58 / 46,8%

49 / 39,5%

17 / 13,7%

0 / 0,0%

0 / 0,0%Žene (n/%)

51 / 39,8%

54 / 42,2%

22 / 17,2%

1 / 0,8%

0 / 0,0%Muškarci (n/%)

75+65-7445-6420-440-1931. 12.2013. god.

23

Epidemiologija HBB – Modaliteti tretmana


24

Modaliteti tretmana pacijenatau posljednjih 5 godina (stanje na dan 31.12.)

88,7%4,

7% 6,6%

89,8%

3,5% 6,

7%

89,5%

3,8% 6,

6%

89,6%

3,2% 7,

2%

88,9%

3,2%

7,8%

2009 2010 2011 2012 2013Godina

HemodijalizaPeritonealna dijalizaTransplantacija

25

Procent prevalent pacijenata tretiranih eritropoetinom u periodu 2003.-2013. godine

0,5%

58,8%

87,9%

2012

4,3%

82,2%

89,1%

2011

4,9%

82,4%

84,0%

2010

1,5%3,6%4,0%-*-*-*-*-*Tx (%)

77,4%76,3%69,1%60,4%50,0%40,7%28,8%27,5%PD (%)

82,4%86,7%87,6%87,1%90,8%82,9%80,5%81,4%HD (%)

20132009200820072006200520042003

-* nema podataka

26

Vrijednosti hemoglobina kod prevalent pacijenata(stanje u decembru 2013. godine)

Vrijednosti hemoglobina (g/l) u decembru 2013. godine

≤100 g/l24,4%

>100 g/l 75,6%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Godina 2013.

27

Krvno prenosive bolesti


28

Krvno prenosive bolesti u periodu 2009.-2013. godine

0,7%0,7%0,7%0,9%0,8%HbsAg pozitivni &HCV pozitivni (%)

1pacijent

10,7%

0,0%

2012

0,0%

11,9%

2,8%

2011

0,0%

13,0%

3,0%

2010

1pacijent0,0%HIV pozitivni (%)

9,3%11,5%HCV pozitivni (%)

2,4%3,8%HbsAg pozitivni (%)

2013200931.12.

29

Krvno prenosive bolesti – grafički prikaz(stanje na dan 31.12.2013. godine)

1 pacijent

2,4 %71 pacijent

0,7 %19 pac.

9,3 %269 pacijenata

Dijalizna populacijaHbsAg pozitivanAnti-HCV pozitivanAnti-HCV+HbsAgAnti-HIV pozitivan

30

Pristup krvnim žilama


31

Pristup krvnim žilama u posljednjih 5 godina(stanje na dan 31.12.)

75,4%0,

5% 5,4%

75,0%

0,8%

7,6%

77,2%

0,9%

7,8%

75,1%

0,7%

8,1%

84,5%

0,7%

8,9%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

%

2009 2010 2011 2012 2013Godina

AV FistulaAV GraftTrajni kateter

32

Vaskularni pristup za hemodijalizu – grafički prikaz (na dan 31.12.2013. godine)

0,7%(16 pac .)

5,0%(116 pac .)

8,9%(207 pac )

84,5%(1964 pac .)

AV Fistula

AV Graft

Kateter privremeni

Kateter trajni

33

Vaskularni pristup za hemodijalizu - AV fistula

94,0%1846 pacijenata

6,0%118 pacijenta

Podlaktica

Nadlaktica

34

Pristup krvnim žilama - AV graft

25,0 %4 pacijenta

31,3 %5 pacijenata

43,7 %7 pacijenata

PodlakticaNadlakticaNadkoljenica

35

Pristup krvnim žilama – privremeni kateter

56,1%69 pacijenata

36,6%45 pacijenata

7,3%9 pacijenata

Vena subklavijaVena jugularisVena femoralis

Privremeni kateter na kraju 2013. godinePrivremeni kateter na kraju 2013. godineimalo je 123 (4,7%) hemodijaliznih pacijenataimalo je 123 (4,7%) hemodijaliznih pacijenata

36

Pristup krvnim žilama – trajni kateter

Trajni kateter na kraju 2013. godineTrajni kateter na kraju 2013. godineimalo je 260 (9,8%) hemodijaliznih pacijenataimalo je 260 (9,8%) hemodijaliznih pacijenata

37

Preživljavanje


38

Preživljavanje 2003.-2013., po starosnim grupama (kohorta 2003.-2013.)

82% (0-19)

69% (20-44)

36% (45-64)

21% (65-74)19% (75+)

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0 12 24 36 48 60 72 84 96 108 120

Preživljavanje u mjesecima

Kum

ulat

ivno

pre

živl

java

nje

0-19

20-44

45-64

65-74

75+

39

Preživljavanje 2003-2013 (po grupama bolesti)

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1,0

0 12 24 36 48 60 72 84 96 108 120

Preživljavanje u mjesecima

Kum

ulat

ivno

pre

živl

java

nje

I. GNII. PNIII. PKDIV. HTV. RVDVI. DNVII. MSCVIII. Unknown

40

Preživljavanje 2003.-2013.

41

Akutna bubrežna insuficijencija u 2013. godini


42

Uzroci akutne bubrežne insuficijencije

263236

70

0

50

100

150

200

250

300

Bro

j pa

cije

nata

Prerenalna Renalna Postrenalna

43

Ishod akutne bubrežne insuficijencije

307

251

154

0

50

100

150

200

250

300

Bro

j pa

cije

nata

Umrli Izliječeni Nastavljaju hroničniprogram dijalize

44

Ishod


45

Mortalitet pacijenata na dijalizi u zadnjih 5 godina

14,7%

10,3%

16,1%

12,0%

13,6%

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

16,0%

18,0%

20,0%

2009 2010 2011 2012 2013

Godina

%

46

Uzroci mortaliteta dijaliziranih pacijenata u 2013. godini

0,3%

3,3%

1,3%

1,6%

6,3%

10,2%

13,2%

0,0%

63,8%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 55% 60% 65% 70%

Social/Psychological

Miscellaneous

Liver disease

Gastro-intestinal

Infection

Unknown/unavailable

Cancer

Cardiac-Vascular

Accident

47

Pacijenti sa funkcionalnim bubrežnim graftom u BiH u posljednjih 5 godina, prema tipu transplantacije

0

115

20

28

10

106

18

31

3 2

103

18

37

3 1

108

21

49

4 1

120

21

59

4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

Bro

j pa

cije

nata

2009 2010 2011 2012 2013Godina

Living donorLiving related donorLiving unrelated donorKadaveric donorUnknown donor

48

Pacijenti sa funkcionalnim bubrežnim graftom u BiH(stanje na dan 31.12.2013.)

SA FUNKCIONALNIM GRAFTOMU BOSNI I HERCEGOVINI IMA 205 pacijenata, od toga broja:FBIH: 168 pacijenataRS: 33 pacijentaBRČKO DC: 4 pacijenta

Liv. unrel. donor10,2 %

21 pacijent

Cadaveric donor28,8%

59 pacijenata

Living donor0,5 %

1 pacijent

Living relat. donor58,5 %

120 pacijenata

Unknown donor2,0%

4 pacijenta

49

Dobna struktura pacijenata sa funkcionalnim graftom na dan 31.12.2013. godine

Dobna struktura pacijenata sa funkcionalnim graftom

91

8

109

78

0102030405060708090

100110120

0-19 20-44 45-64 65-74 75+

Starosna grupa

Bro

j Tx

paci

jena

ta

50

Starosne grupe pacijenata sa funkcionalnim graftom,prema spolu, na dan 31.12.2013. godine

3

715

71

57

20

38

21

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0-19- 20-44 45-64 65-74 75+

Starosna grupa

Bro

j Tx

paci

jena

ta

Muškarci

Žene

51

Zaključci

• Broj prevalent pacijenata na dijalizi u Bosni i Hercegovini se stalno povećava; 2002. godine, kada je Registar uspostavljen, taj broj je iznosio 1.531 a 31.12.2013. godine 2.642 što je povećanje za 72,6%.

• Incidenca pacijenata na dijalizi (>90 dana) u 2013. godini iznosi 84,1 pmp., ali, govoriti o povećanju ili smanjenju iste je upitno jer,iz poznatih razloga, još uvijek, nema pouzdanog podatka o broju i strukturi stanovnika u Bosni i Hercegovini, (Registar kalkuliše sa 3.508.000 stanovnika).

• Najčešći uzroci HBB u Bosni i Hercegovini su:– Glomerulonefritis– Pijelonefritis– Diabetes mellitus (tip I i II)– Balkanska nefropatija i– Hipertenzija

52

Zaključci (nastavak)

• Diabetes mellitus Tip I i II na dan 31.12.2013. prisutan je kod 466pacijenata u 2013. godini, odnosno 17,6% u odnosu na ukupan broj prevalent pacijenata.

• Balkanska nefropatija na dan 31.12.2013. prisutna je kod 252pacijenta, odnosno 9,5% u odnosu na ukupan broj pacijenata.

• U posljednjih 5 godina uočava se blago smanjenje odnosno stagnacija krvno prenosivih bolesti kod pacijenata na dijalizi, posebno kada je riječ o hepatitisu.

• Preživljavanje u periodu 01.01.2003. – 31.12.2013. godine, na uzorku od 421 pacijenta: umrlo 286, jednogodišnje preživljavanje 19%, medijan preživljavanja 66 mjeseci, što je kompatibilno sa svjetskim standardima.

• Mortalitet u 2013. godini iznosi 10,3% od ukupnog broja pacijenata u 2013. godini (2.946) i u korelaciji je sa starosnom dobi pacijenata na dijalizi, jer je i u 2013. godini bilo ukupno 38,3% pacijenata starosne dobi 65 i više godina.

53

Hvala na pažnji!

nadomjeŠtanje bubreŽne funkcije u bosni i … izvjestaji/2013.pdf · konjic 22 gradiška 42...

Documents