namba 1 trixide ogas 5 1970 prais 1oc - wantok...

16
,. J NAMBA 1 Trixide Ogas 5 1970 Prais 1Oc

Upload: lamhuong

Post on 13-May-2019

215 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

,. J

NAMBA 1 Trixide Ogas 5 1970 Prais 1Oc

Dia Edita. - Eel bi-long ml i gut tru taimml harim yupela I lalkkamapim wanpela nupelaniuspepa ol I kollm WANT0K. Planti taim ol bikpela man bliong Niugini± wan I tIngt±ng olsemwanem yuml ken bunglmmoa yet ol p±pel bllongd±spela kantrl bllongyuml. Tru, Gavman ± gatplantl wailes stes±n bI-long salim tok ± go.Gavman ± prlnlm tu plantI ka±n l±kllk buk b±long bringim save longol manmerl. Tasol oldlspela samt±ng ± bI-halnlm ol tlngting na olaidla bilong Gavman tasol. 01 tu ol i save em ±no Inap.

01 áldla na tlngtlngbllong ol pipel rumlsave palrim we? Bal olNluglnlan I ken autlmtingtlng na warl bllongem we? Olsem wanem olblkpela man bllong gay-man I ken mekim nupelalo o kamaplm nupela pas-In sapos ol ± no savegut long tlngtlng bllongol plpel yet? I no ken.BaI tok kros na trabeltasol I kamap. NuIspepai gat wok bllong autlmol tIngtlng na wan bI-long ol plpel, bal olge-ta arapela man I kenrltlm na harim na savelong oL Olsem nluspepaI nambawan samtlng bIlong kantrl bllong yuml.

Tru tumas, yupela manI wok long raitlm niuspepa WANTOK bal I gathatpela wok tru, Atlngyupela I lalk ol blkpelaman I Insait wantaim rupela na I wanbel truwantalm yupela. Orait,yupela I mas soIm ol manbilong NiuglnI tingtingbllong yupela I blhalnimtingtlng bIlong ol yet.

Tasol, lukautl Yupela Ino ken bihalnim wanpelalain 0 wanpela pati. No-gat. Yupela I sanap namel long ol, bai rupela Icen skelim t±ngting biLong ol. Na yupela ± nopret long autlm t±ngtingbilong yupela yet. NaskI, sampela man i nolaik hanlm. Maski sampela man ± kros. Yupela± no ken pret. lumi manbIlong N±ug±n± yim± masgat sampelaman ± sanapstrong olsem. Eel bilongml I gut long yupela.Holim gut wok.

John GuiseSiaman Haiis av Asembli

Dia Edlta, - Mi amamastru long save bal wan-pela pepa ± kamap namellong yuml. Plantl talmml go long sampelahaplongwe long NIuginI.Long taim ml bungim wanpela long yumI longsampelaples olsem Australia, ml save tok Se,em I wantok bllong mINaskl ml no save longtok ples bilong em, tasol mitupela bilong wanpela hap, na mltupela ±ken toktok long Tok PisIn o Inglls. Ml ting emI minIng bllong dlspelapepa.

Long dispela taim yumlgat plantl buk long tokInglls, Tasol Dispela Ihelpim ol manmeni em ol± save tok Inglls. I nogat planti buk long oltok plea na tok Pisin.Mi tlng em I wanpelagutpela samting longWANTOK. Plantl mannienl,ol na yang bal I ritlm.MI amamas long dlspelapepa, na I save ol longYunaitet Sios long NIuginI Allan RIjan bal olI lalklm dispela pepa.

Tasol I pasln bilongdispela kaln wok o pepa,bal I no wok gut saposol manmeri em ol I laIkIm nltlm dlspela pepa ino nait i go na putImstori o nius long dls-pela pepa. BaI ml askimol, na ol pipel long Yunaltet Sios long N.G.L

R. bal ol I tingtinglong saiLim samting balpepa bIlong yuml I kenheLpim yuml, na em i kenwok gut tasol long help-im bllong ol.

Tenkyu, ol wantok,saposyuml wok bung longdispela pepa bal yumiken amamas long olgetataim yumi nltlm WANTOKem pepa bilong olgeta.

Salmon GaiusBisop bilongYunaltet Sios

Dia Edita.- Bipo, longtaim tumbuna bilong yumi,ol ± no gat niuspepa,ol ± no save long nit naralt.Olsem na ol i singaut tasol long man ±stap klostu. Man ± staplongwe ples, ol I sutimgaramut long ol, na win-Im taur long ol, Dispela± olsem bnlngim tok ± go± kam.

Blpo tumbuna bllongyumi ol ± mekim olsem nasave longnarapela nara-pela na toktok wantaim.Sapos garamut ± kraibaimbai ol I tok "singautim yumi". Sapos taurI knal na ol I save tok:"singautlm yuml".

Sampelataim ol I savepasim tanget 0 pasim nopbilong makim de bilongwantok ± go I kam.

Nau dispela talm em Inupela taim I kamap. Polltikal na Ekonomlk naSosial Divelopmen bi-long kantnl I kamap bikpela, na yumI mas i gatwanpela pepa I bunglmyumI olgeta PapuaNiuginI wantalm, na paslnbilong Kristen ± kamapgutpela. Olsem na mipelalong Evanjelikal LuteranSlos bllong Niugini Iamamas tru na tok gudelong dispela niuspepa"WANTOK"

Yuml Lida I raitim tok± go long dispela pepana yumi wanbel na wokwantaim na kirapim kan-tn ± kamap gutpela,

SomareTok LongSydney

Wanpela lida bilongPangu Pati, Michael Somare , i bin tok long Sydney olsem: em I kirapnogut long lukim hamassamting kantnl bilongAfrika I bin go het blpool I kisim Independens.Em i klrap nogut tu longlukim plantl waitman moaI wok yet insait longgavmanbilong ol dispelakantnl, Em I tok wok bilong Australia long NIugInI I no map long wokbIlong Englan inäitlong Af’nika.

Mr. Somare I bin gowantaim wanpela selekkomltl bilong Haus avAsembli bilong lukluknaun long At nika. Dispe.la komiti I bin lwniPont Monesby long Jun naol I bin stap map wanmun long At nika, Em hisol arapela memba bilongdispela lain: Mr. W.Lussick, Mn, DonatusNola, Mr. Ebia OlewaLena Mn. Tom Leahy.

Wanpela anapela lainbilong Has av Asembli ±lusim tenitoni long dispela mun bilong go lukluk naun long ol kantni± stap long Saut Pasiuk, Em hia ol memba bilong dispela lain: Mn.Paulus Anek, Mn, MatiasToliman, Mn, SinakeGiregire, Mn, Oala OalaRarua, Mn. John Middle-ton, na Mn, GeoffLittler,

Lnng bigin bilong dlspela y±a tupela lainwantaim bilong SelekKomiti ± go raun longNiugini na mekim klbungwantalm ol pipel na toktok long taim bihaIn bIlong Tenitoni,

DIspela tupela lain Imas givim nlpot long Hausav Asembli long ol lukluknaun bilong ol insaitlong Niuglni na ol narapela kantni. Bai ol Imeklm long mlting i blginlong namba 31 de bilongmun Ogas,

U EliJ1k LEJU1TSapps yu gat tok yu

raitim sotpela tasol.Sapos yu raitim iongpelabai mipela i sotim. Yumas raitim nern bilong yutru long olgeta pas ikam long mipela. Saposyu no laik mipela prinim

nem bilong yu tru oraityu raitim arapela nembilong yu tu.

5 1970 - Pes 2

Rev, Zurewe K.Nanibatu BisopELCONG Lutenan

Zurenuo,bilong

Misin,

WANTOK - Trinde Ogas

I A Yr Ii v’rr’ 7,WPdN I

___

- - -w - w - w

Niuspepa Bilong Yu

, Gude, wantok! Nau yu lukim his namba wan taim dispela nupela niuspepayumi kollm Wantok. Em I Wan-tok tru bilong yu, bilong yu stret.

** ** ** **

Nau yu harim. Niugini em I kantri bilong yu. Tokpisin em i tok bllong yu. Nau yu gat wanpela nIuspepa bilong yu stret, em Wantok tasol. map nau Ino gat wanpela pies yu ken autim wan biiong yu,tingting biiong yu, iaik bllong yu. map nau mausbiiong yu I pas. Nau dispeia niuspepaI kamap na Itok iong yu,i apik: "Poroman, mi wantok tru bliongyu. Yu gat tok, yu autim - bai ml ken hanlm, na mlken brlnglm I go long pianti man".

** ** ** **

Yu laikim tumas bai Niugini I go het. Em I gutpelatru. Tasoi, poroman, yuml mas iainim pastaim olarapelakantri I go het olsem wanem; yumi mas kis-Im save long ol. map nau husat I bin toklm yu oldispeia samting?

Atlng

** ** ** **

lu laik hanliTi tu ol hetman bilong yumi I mekimwanem long Pot Mosbi. Bai mipela I tokim yu. Nasapos yu no laikim samting ol I mekim, orait, nauyu ken tok. map nau, no gat man i ken harim yu.Nau mipela i givim maus long yu - na mipela 1 givim tu planti yau I ken harim yu.

** ** ** **

Yu save gut tumas wok bilong wanpela wantok. Wan-tok tru em I save skulim yu, em i givim gutpelatok long yu, em i strongim bel bilong y-u, em ±tekwe wan b±long yu, em I help±m yu, em I mek±mbai yu sindaun gut. Orait, ol d±spela saniting em iwok bilong n±uspepa Wantok tu. Em I Wantok trubilong yu!

** ** ** **

Na wanpela samt±ng moa: ±nap nau ± gat kain kaintok I save kamap long tok pisin. Tasol husat mapritim? Em I hapkastok pisin tasol. Man I hatwoklong nitim. Dispela niuspepaWantok em ba± i spikolsem wantok tru bilong yu, em i no tanim tok pis-in. Nogat. Em i tok olsem yu yet yu tok.

** ** ** **

Sampela taim yu save lukim pepa ± kamap long wan-pela blsnls o wanpela mis±n,o wanpela pati, 0

wanpelakiap 0 gavman. 01 man hia ± bihainim tingting bilong ol yet. Dispela niuspepaWantok i nomekim olsem, em i no bihainim tok bilong wanpelalain tasol. Nogat. Mipela I save kisim nius na tokbilong olgeta wantaim. Saposol I gat gutpela tok;tok yu mas harlm, orait, mipela I hepl turnas longautim bal yu ken hanim. Mlpela I pren bilong ol -

tasol namba wan mipela ± pren bilong yu.

** ** ** **

Wanpelakantni ± no ken go het sapos ol pipel ± nogat niuspepa bllong ol yet. No ken tru. Em nau:kantni bilong yu. Em hia: Niuspepabilong yu -

Wantok.** ** ** **

Yu harim: mipela ± wok long helpIm yu. Yu mas bekim: yu mas help±m mipela. Mitupela I mas wok wan-taim. M±tupela ± mas poroman tru. Yu ting wanem?Nogut yu sarap I stap. Mipela ± wetim tokbek bi-long yu.

OL MAJAUNGANIGOWENAU

Rabaul Ripota

01 Mataungan bilong Rabaul i bin pinisim tokkros na pait wantaim gavman - bilong nau tasol.Ino gat man i ken save wataim bai ol i kirapim bek.map nau gavman I bin lusim klostu wan miliondola long dispela trabel long Rabaul.

Planti niuspepa moa ibin prinim stori long olpasin b±long ol hetmanbilong ol Mataungan. Ino stret yum± kolim olhetman hia "Presiden" o"Waspapa" 0 "Kuskus"sanit±ng, long wanem Mat-

. aungan Asosiesen i nobin kis±m naniba yet naplanti tingting na lobilong ol i hait yet.

Gavman i bin s±ngautimsamting olsem 1200 plisman wa.ntaim masket bilong go long Rabaul; naami tu I sambai redilong helpim ol. Tru, olMataunganI belhat na ibikmausim ol, tasol i nogat pait i kirap. Dispela tairn em i naniba wantaim ol plisman I winliklik, na ol Mataungani sunk I go bek. Tasolnau bai wanem samting ikaniap? Gavman tu longRabaul i no save.

01 Niuginian na wait-man I save tru insaitbilong ol dispela tnabelI ting na tok olsem:

01 MataunganI no kraitunias long ol graun longKeravat. 01 i pasintingting bilong ol manlong dispela ol haptasol.

Sapos ol MataunganIsunk i go, I no bilongoltaim. Nogat. Eal ol ikern bek planti taim,mekim mekim map ol Iwin... .0 pait bal ± karnap wantaim ol plisman.

01 hetman bilong olMataungan I hambak moa,long wanem ol I pilim olbin winim gavman oltaimmap nau. 01 I làikimtumas ol niuspepa ± kisim tok na piksa bilongol. 01 1 ting Mista

Whitlam bai I helpim oltru. Tingting bilong oli solap moa, na sanipelaI t±ng God yet I helpimmaus bilong ol taim ol Itoktok wantaim ol bilongol.

Gavman I sem likl±k naI lusim planti mani moalong dispela ol rabelmap nau gavmanI no binstapim ol Mataungan.

j

Tasol gavman I no kensunk moa. Nogut em 1lusim namba na strongbilong bosim graun.

Planti man I ting Igat wanpela man tasolmap long stretim dispe-la trabel, em I nupelanambawan gavman, MistaJohnson. Taim em I namba jtu gavmanyet, em i binmekim strongpela stretpela tok long Oscar Tam-mur na ol man bilong em.Em I no man b±long tok-tok nating; em map makim save long ol.

As bilong trabel em Ifopela hap graun. Tripe- Ila hap i stap arere longwara Kerevat, ol Tolaib±long bipo i bin kisimlong ol Baining tasol.M±sta H. West, kiap bilong Rabaul, I tok gay-man yet i bin bairn ol 1fopela hap graun, I binrnakirn, na I laik tilimlong Ol Tolal na olBaining.

I gat 800 hap graun

J

bikpela i go long bilongol eka map 90 eka. I nogat tok, sapos ol Mat-aungan yet I bin putimnern bilong klsirn wanpelawanpela hap graun, baiol I ken kisim. Tasol ol

I.

yet i no laik wetlm tokLuk±rn Long Pes 5

I1

WANTOK - Trinde Ogas 5 1970 - Pes 3 j

--.

BRECPORT MORESBY

KWQMADANG

LDTLAE

‘& CO.RABAUL

NMT

aG.HAGEN

PlYWEWAK KIETA

P.O. Box 1549. Boroko. P.O. Box 185, P.O. Box 557. P.O. Box 222. P.O. Box 237. P.O. Box 178. P.O. Box 72.

STRIKE UP THEBAND/i, I I

Tomorrow Is talitng shape today . . .

Today man travels in outer space . .

explores the secrets of the Universe.Today man puts scienceand technology towork in new ways expanding productionincreasing leisure, assuring a better, moreabundantlife for all. Thewondersoftomorrow take shape today . . . and wein Papua-NewGuinea know the impact ofamazingchanges throughout our dailylives. Ours is a partnership with progress,meetingchallenges,sharingresponsibilities.We at Burns Philp arestriving for greater ervice* and shoppingcomfort for eachandeveryOne of ourcustomersand with this goal, present toyou a wonderful newworld of shopping...

1 % I I I # .

Burns Philp as one of the Founders. of Tradeand a partner in the development of theTerritory are proud of the Giant steps takenin the last 30 years to forge this great country

intothe rnerging nation it has become today.

/

/

BURNS PHILPNEWGWNEALTDSERVING YOU BETTER

r L.JLI J

Olgeta bkI stap long dispela niuspepa

ol I bin paitim pastaimlông wanpela masin bilong rail,

nem bilong em.

TERRITORY AGENTS

LTD.

I. .

I /

i

Burns Philp, Agents for the mostsought after products including :-.

National radio & appliancesStormline louvresBritish Paints Ltd.Philips AppliancesJames Hardie ProductsAlpina Cyma WatchesCaron Marcel Rochas PerfumesMikimoto Pearls and RingsSeppelts Rhum NegritaJohn Valves McNaught fittings

. Hermes typewriters Byford SoxMaidenfrm Max FactorRonson Wilkinson Sword.

WANTOK - rr11dC Ogas 5 1970 - Pt’s 4

Hap Long Tok ± stapLong Pes 3.

b±long komitibilong bosirn graun. 01 yet goinsait, kisirn wanpelabikpela hap, katirn bus;na laik tilim aut longlaik bilong ol yet. 01 1tok dispela olgeta graunI bilong wanpela Tolaitasol na gavman I no binbalm. Tasol sampela manI tok em I no pasin bilong ol Tolai. Long pasin bilong ol, ol I kolim"vunatarai", wanpela hapgraun I no bilong wanpela man; I bilong lainbilong em, a tupela tnpela lain wantaim.

Na ol MataunganI rnek.±m kranki tu taim ol Isindaun long dispelagraun. 01 ± kalapim makI kisirn hap graun longSkul Didirnan long Vudal.Son sapos i gat wanpelapapa tru bilong graun,ating em I mas save longmak bilong em.

map long LI.,000 olMataungan I bin sindaun

long ol . hap graun bilongKeravat. Na taim ol irauslm Oscar Tammun,long wik i go pinis, em1 bin tok bal em I kambek wantalm 15,000 mansamtlng.

Sampelaman tu i tok Igat narapela as bilongtrabel long Keravat. Emhia: Long yia 1959 wan-pela hetman bilong olMataungan, John Kaputin,I bin meklm tnabel na olman bilong Keravat i binrab±$im em tru. Bel bi-long em ± hat yet longdispela samting na em ilaik mekim save soimwaitman na i bikpela mantru.

John Kaputin na Oscartamrnun, tupela I savemantru long ol pasin bilongtanim bel na t±ngtingbilong planti man. Kaputin i bin stap long Laena i bin toktok gen in-salt long wanpela kibungbllong ol skulboi. Tam-mur i hambak i tingtingem I bin winlm Namba wan

Gavman bilong Australia,Mista Gorton, long plesbalus bilong Rabaul. Nauem i save mekim kaintoktok olsem:A Em bai i singautlong Yunaitet Nesens.B Em bai i singautlong pati bilong ol wok-man bilong Australia bai

_oJ_ i helpim em long kot.C Em bal i go longwanpela kantri bilongkisim help bilong rausimol Australia long Niugini. Em I no kolim nembilong kantni em i laikgo long en.

Kain mauswaraolsem olniuspepa I laikim tumas,na dispela samting Oscartu i save tumas.

Tasol ol hetman bilongol Mataunganbai I lusimkwiktaim ol pren bilongol long redio na nius-pepa sapos ol i mekimpasin olsem ol I binmekim long ples balusbilong Rabaul taim MistaGorton I bin kamap. Pastaim ol ripota bilong

redio na niuspepa i belgut long ol Mataungan.Tasol bihaln 01 hetmanhia I spak llklIk longbual na bla, ol I kambek ronim ol ripota prenbilong 01 na I "mekimpasin bilong ol welman",olsem wanpela bIlong oli nlpot.

Kain pasin olsem i binmekim nogut bel bilongplanti, pren bilong olMataungan. Olsem nau 01I tingting planti, 1givim baksait long olMataungan na i sambailong gavman. Em tnabelbilong Oscar tasol na olwanwok bilong em.

Wanem samting bai Ikamap nau? Husat i* kensave? Dispela niuspepa ino gat tok. Em i sambaitasol bilong autimol-geta nius bilong dispelatrabel bllong Rabaul.

Saposmi pasim

han

mi no ken givim wanpelasamting,na mi no ken kisim wanpela samting tu.

B.&G. MOTORS PlY. LTD.Q P.O. BOX 1, WEWAK

PHONE: 123, A.H. 257,

Vehicle Repairs & Service

WEWAK NEWSAGENCY& STATIONERSPHONE: 122, A.H. 257

All Work Done By Expert Mechanics

Australian & Local Newspapers

Books, Stationery, Magaz’ines, Postcards, Etc.

I

NEW CAR. SALESAGENTS FOR: DATSUN - NISSAN - FORD CARS FORD TRACTORS

AGENTS FOR: ELECTROLUX FREEZERS - HOOVER - SONY - EVINRUDE

OUTBOARD MOTORS - VICTA LAWN MOWERS

WANTOK - Trinde Ogas 5 l970 - Pes .5

cave long ol dic.pelasenis I kaniap na dinpelai ken statim ol trabel,

Tasol ml bin painlmolsem *ol Niuglni I savemoa long plantl sarnting.Plantl taim i go plnis,ol I gat pasin bilongsindaun na toktok longol trabel bilong ol:longwok, na pc planti ana-pela saniting. Plantilong ol trabel ol I binstretim long d.ispelapasin. MI ting olsem baiyupela I wokim yet dispels pasIn bllong sIndaun na toktok long oltrabel o wani bilong yupela,

Mi, ml no lusim yupela, tasol bai ml stapklostu long yupela. Mitlng bai ml kam bek longNiugini planti taim, olsem ml ken lukim yupelalong ol pasin em yupelaI go het na olsem baiml ken toktok liklikwantaim planti olpelapren namel long ol kainskin insait long Ten±toni.

GazellePresiden

IDaiNew Guinea News ServiceMn. Thomas Tobunbun,

Presiden bilong GazelleKaunsil long Is NuBniten, I dai long Nongahaus slk long Rabaullong naniba 15 de bllongmun Julal. Em I bin klsim baganap long ka. 01Yia bilong em map 2+8.

Mama I bIn karirn emlong ples Matupit klostulong Rabaul. Em I goskul long Nondup na long:ia 19’+8 em I go tnelning long Sogeni. Bihainem I wok olsem tIsa bilong gavman. Pastaim olI salim em I go longples bilong em yet nabihain em I go tisa longMadang na Mapnik, Longyia 195’+ em I go beklong Nu. Briten long tinlong hap bilong Pabaul.Bihain em I kamap nanibawan tisa bilong Matupitviles skul.

Long yla 196+ em Isanap long maus bilongEjukesen Dlpatmen longbikpela klbung bllong

Saut Pasifik Komisenlong Noumea long Genevalong yla 1965 em i go

long kibung bilong sos-aiti bilong ol wokman naem tu I wanpela bilongol kaunsila em 01 1 bingo lukluk raun long Aus-tralia.

Mn. Tobunbun I binstatim asosiesenbilongol wokman long Rabaulem I numbs wan presidenbilong dispela asosiesenmap E-pela yla. Em Ibin stap long GazelleKainsil map 8-pela yla.Em I karnap pnesiden 2-pela wik blpo em I dai.N. G .N. S.

God yet i save lukautimyupela. Olsem na olgetahevi bilong yupela emtupela mas putim long

han bilong em.Pita 5,7

Hay! GoMista D. Hay wantaim misis bilong em tupela i

luslm Tenitoni long Fonde namba 23 de bilong mum.Julai long kisim nupela wok long Australia olsernkuskus bilong Dlpatmen bllong ol Tenitoni. Dispelsdlpatmen I lukautim Niugini na Mists C. Barnes ibosim,

Mists Hay I kaniap olsem numbs wan gavmanlong yia 1967 na em Ikisim ples bilong SirDonald Cleland.

Bipo Mista Hay i binmekim tupela wok longAustralia, Pastalm em Iwok long Yunaitet Nesensolsem maus bilong 01Australia, Blhain em Iwok olsern naniba tu kuskus bilong Dlpatmen bilong 01 TenitorI.

Taim Mista Hay I lusimTeritonl, em I bin mekimdispela tok hia.

Namba wan taim mi binkamap long Terltorl bilong Niugini long Janueni 1967, Mi amaman longwanem I gat wanpela bikpela wok I stap: wokwantairn ol Niuginian bilong helplm I go het.Dispela wok i no pinisyet, I gat wok moa, emgavrnan na Haus av Asem-bli I save mekim toktoklong yupela ol pipel Iman mekim. Bel bilong mlI hepi na bel bilongMinis Hay I hepi tu longol dispels wok 1 binstat,

Mitupela I go, tasolmitupela I no lusim ,rupela olgeta. Bikpela wokbllong ml olsem sekrete-ni bilong Dlpatmen bilong External Tenitoni,em I long painim ol pas

- In bilong helpim Ten-tori i go het. Insaltlong dispels nupela wok,ml bai wok klostu tni,wantaim nupela Administreta bilong yupela,Mista Leslie Johnson.

MI bin naun planti nalukluk long olgeta hapbllong Tenitoni. Mi binlukim yupela long olpIes wok, ml bin maptru long sindaun wantaimol lida bilong yupela,na lainim ol samting bilong ol tingting bilongyupela. Mi bin go long

ol allan, Niugini bikpies, na Hailans na in-salt long Papua tu.

Mi arnamas olsem longtalm ml stap olsem nambawan gavman, na Haus avAsembli i bin kamap bikpela wantaim plantl moanetif elektlf memba, na8-pela long ol dispelsmemba I wok wantaim mlolsem ol memba bilongeksekutlf kaunsil.

Em I nogutpela longtok olsem: mipela balmekim olgeta wok bilonggavman nau, sapos plantiplpel i no tok oralt, namekim wanpela tok tasollong dispela. Plantipipel I no save mekimwankain toktok yet longwanem kaln gavman 01 1lalkIm. Gavman bllonGAustralia I wok naii longmekim olgeta samting emI ken bilong bningimdlspela talm I kern hanap. Selek komiti bilongKonstitusonal DivelopmenI bin go painimaut tingtlng bllong ol pIpel. EmI painim tu ol pasin bilong gavman Insalt longol arapela kantni olsembal I ken mekim nipot Igo long Hans av Asemblilong ol dlspela samting.

Dlspela tenitoni I bingo het long planti gut-pela pasmn. Wanpela bikpela samting em longedukesin. 01 gavman skulna planti long misinskul nau I bung wantaimanlnit long nupela edukesin sistem. 01 NluginiI go het tu long ol blsnis na wok bllong tam-ing, na plantl arapelasaniting.

Em I tru olsem I gatol trabel. Tasol mipelaI mas I gat trabel In-salt long wanpela kantnlem i wok long go hethaçiap. Long wanem i gatplantl senls I kamaplong olgeta de. Sampelanirpi i no map long Thomas Tobunbun

WANTOK - Trinde Ogas 5 1970 - Pes 6

AITA .

, LJ L. I/A&l VAIMIItMII1

*%‘‘

JohnsonIKamMista L. Johnson i bin kisim pies bilong namba

wan gavman long Fonde, de namba 23 bilong Julai.Em I gat k knismas. Long April 1966 map dispela yia em I holim wok bilong namba tu gavmanBihain ol I singautlm em bllong boslm wanpelabikpela skul long Tasmania.

didiman na was long 01blsnIs bllong kantrl. 01dispela wok I laikimplanti savemanna plantlna plantl savemenina Ilalkim plantl mani tubilong kinapim I go het,

Orait, yumi laikimwanern samtlng? Yurni staphangre naii , bal rumIkaikal gut long taimbihaln? 0 yumi kaikainan, bal sampelayia bihaln yuml stap hangre?

Sapos mani yuinl kisimI no map long bairn olsamtlng yumi laik±m , yuml mas asklm yumi yetlong mekim moa wok bilong kisim map man±,

Long talm blpo NIuginiI bin wok hat tru, Plan-tl helpim I kern longGavman bllong AustralIa

Long yia 1962 map 1966Mista Johnson i hetmanbllong bosIm ol skul hlalong Niugini. Sampelataim tu em i helpim namba wan gavman, talm em Ino stap, 0 :i go lip.

Namba wan gavman bilong Australia yet ,NlstaGorton, I bin asklm Mis-ta Johnson long ham beklong Niugini bilong ki

sim pies bilong nambawan gavnian. Sampela manI kinap’ nogut talm ol Ihanlm dispels tok. Tasolplanti moa I ting MistaGorton I bin makim MlstaJohnson long wanem olmanmeni bilong Niuginl Ilaikim em tru tru.

TaIm em I kamap longPort Monesby, em I mekimdlspela tok:

Mi wantalm Mlsis bI-long ml, mitupela I binlusim Nluglni long munAprIl bilong go longAustralia na nan mltupe-is I amarnas gen long kambek luklm yupela. Mitupela I tekim tru 01pipel bllong Nluginl

long salim nipot I golong Australia na Gavmanbilong Australia I tokonait long mitupela. Ikam bek,

Wok bliong namba wanGavman insalt long NIu-gIni I blkpela moa, tas01 ml amamas long wanemplanti p±pel long Niugini bai I wok wantalm ml,

Mi no map promis wan-em samting bal I kamaplong taim bihain, tasolmi save gut tumas yumlman gat wanem saintlnghla long Niug±nI. Yumiman gat moa pipel I gatsave, yumi man klslmgutpela sindaun, painimgutpela rot bilong sai±mol toktok, woklm moagutpela rot na moa gut-pela haus, kinapim plan-ti bisnls na moa wok bilong ol wokman.

Yumi laiklm plantllokal ofisa I man kamkwiktaim Insalt longPablik Sevis, na mipelalaiklm tu moa pipe? bI-long Niugini mas go in-salt long wok bllong

na ol pipel bilong Aus-trails. 01 KniCtenpasin bllong anapelakantrl I save helpim tuarapela kantnl i save gohet,

Lukim long Pen 15

Yu Gat TokYu Laik Kaikai-- INew Guinea News Service

Nupela namba wan gay.-.man, Mlsta Johnson,I bintokim Mists Guise, sla-man bilong Haun av Asem.-bll, olsem: "Olgeta taim3U lalk slndaun toktokwantalm ml, 0 slndaunkalkal, yu ham tasol,"

MIsts Johnson I binmeklm dlspela tok llkliktalm bihain em I bin kambek long Niuglni long denamba 23 bllong Julai,

Mista Guise I bunglmMista Johnson tupela ml-515 bllong em long pleabalus. Em I givirn klslong han bllong MislaJohnson, na I hollmpas

BILONG SIP, TRAK, PLANTESIN- 0 HAUS I GO ANTAP LONG HAP KA

M1PELA SAVE WOKIM GUTM.ipela save wokim gut sel long olgeta

kainkain lap1ap 01 i nambawan kainlaplap bilong sanap strong long san i

hat na bikpela ren long dispela kantrihia Laplap hia ol i kolim katen, okanis, 0 nailon Sapos yu laik askimsel i kostim hamas, yu mas raitim pas

I kam long mipela stret na toksave long

wanem kain sel yu laik, na bikpela bi-

long ern Na mipela bekim pas i kam bek

stret long yu Ating ol kepten bilongol smolpela sip i save pinis long mipelaFaktori bilong mipela I save tumas long

wokim planti sel moa bilong olYu rait longmipela pastaim* M KEN SALM I GO INSAIT LONG 21. AtM

* SALIM t GO LONG OLGETA HAP PLES

CANVAS & CORDAGE PlY. LTD.AK CHEE AV., RABAUL.

P.O. BOX 476 PHONE 2008.

tru Mlsta Johnson.Mists Guise I bin tok

olsem long nipota b±longNiuglnl NIus Sevis: "Emtupela lila I gutpela p1-pel tru. Ating nau olsamting long Nlugini baiI ran gut tm."

Nluglni NIus Sevls Itok as, namba wan gavmanbliong b±po, Mists Hay,1 gutpela man tru tasolem I no save pnen longol man kwlktalm tumas.OLsem na plantl man Igat tok 0 wan long olblkDela samting bllongTenltoni, I pret long gotoktok wantalm em,N.G.N.S.

ANIOK Trincle Ogas 5 1970 - Pes 7

Pop I KarnLong Australia

Long mun Novembahet-man bllong ol katolik,Pop Pol, bal i flai, Ikam long Sydney, bllongkamap long wanpela kibung bilong ol blsop bilong Australia, Nlugini,Niu Zilan, na ol PasifikAilan.

Long hap not balus Ibningim Pop bai i pun-daun pastaim long Manilalong Filipln Allan, Hisbai ol bisop bilong 16kantni I kibung wantaimem. 01 bai I kam longdlspela ol kantni hia:India, Seylon, Taiwan,

Salna, Indonesia, Not naSaut Korea, Pasklstan,Not na Saut Vietnam,Bunria, Japan, Laos,Kern-bodia, Singapon, naFilipins.

Dispelalong Pop Ipela embipo; nataim embilongDispelslukluk naun long:Israel, India, NotAmerica, Tanki ,SwIsean,Uganda long Afnlka, nalong Saut Amerika,

wokabaut biwinlm ol ama-I bin mekim

em I namba wanI karn long hapSaut Pasifik.Pop Pol l bin

Long yia I go pinla 2+-pela sosaiti bilong olkatolik bllong AustraliaI bin askim Pop long kam

long Australia, longwanem dispels yla I pen-to bilong Kepten Kuk Ipalnlm Australia nambawan talm. 01 1 tok saposPop I kam, em I givimblkpela ona long kantriyet, long 01 pipel bi-long Australia, na long5105 bilong Australia.

Planti tausen pipe?long ol kantri klostulong Australia bal Iflal I go long Sydneylong mun Novembabilonglukim blkpela misa balPop i meklm insalt longwanpela bikpela piespilal.

NiuginiNiusSevis

Wantok em i no wanpelaniuspepa bllong wanpelalain o mlsin 0 pat].. RI-long em yet em bal kisimnius I kam long olgetahap na long olkaln sam-ting. BaI em i poromanimwanpela kámpani bllongbungim nius, 01 1 kolimNiuglni Nius Sevis.

Niugini Nius Sevls Ikamap long Jun long yla1969. Wok bilong em bi-long kislm nius I kamlong Nlugini na salimshun bilong Niuginl I golong ol arapela kantnl,

Hetkota bllong dispelskampani I stap long PontMoresby na I gat sampelaman bilong Australls,Niuginl, na Wes Irian Ibang long meklm dIspelswok bllong bungIm nlus,

Nluginl Nius SevLs Isalim ol nius bilongNiuginl I go long: Assoslated Press bllong Ame-nika, Copley Nius SevisAustralia, Time LifeIncorporated, ReadersDigest, PacifIc IslandsMonthly, Pacific IslandsTrade News, MacquanIeBroadcasting ServIce,Radio 2GB,3DB, 3AW, NewZealand BroadcastingCorporation na plantiarapela tu.

Niuglni Nius Sevls Isave prinim plantl smolpela niuspepa bilong[Ilugini. Em sarnpela hia:Kàunsil niuspepa bilongol lokal gavman asosiesen, P.S.A, Bulletinbllong o:i man i woklong gavman, KIbu bI-long o:L koprativ sos-altl, Kumu2. bilong olplisinan na Pangu patlNIus.

Samtlng yupela I kisimem yupela I kisIm natlugna I no gat pe long en.Olsem na yupela I masgivim dlspela long olna yupela i no ken kislmpe long en.Matyu io,8

For all your electricaland photographicrequirements.

: ..T

1. T

I:STORE1 -‘ -.,, .:

AKAI PHILIPSNATIONALHITACHI SANYO

CAMERASSLIDE PROJECTORSMOVIE EQUIPMENT

WIHIJI STOOLP.O. Box 107, Wewak,Telephone 252.

Dispela stua em I as piesbilong balm ol sarntingbHong wail is na bilong poto.

‘.ANTOK - Trinde Ogas 5 1970 - Pes 8

Bnigadia F, T, Einldge, nambawan ofisa bllong Ami bllong Niugini I givimbikpela emamas long Kopral Nawani Larowe bllong ples NaIdri klostu long Alt-ape long Wes Seplk Distrik, na I givim em wanpela medal long gutpela wok bIlong em. Em I bin stap long arnl map 18 yla. Arapela tupela soldia em hia:Stat Saiden Stephenson Watuna-Baraganlbllong Wedau long Milne Bay DistriknaWaren Oflsa, Klan 2, Reg Brown bilong Gosford long Niu Saut Wales, Tupela tuI kisim wankain medal olsem Nawanl Larowe, 01 I bin mekim ol dlspela samtinglong Taurama Barracks long Port Moresby taim ol I mekim bikpela asasait.

NillesWinim

I IeksenLong 1k de bllong mun

Julal Pater Jon Mules iwin long Ileksen longChlmbu.Em I kisim 18,1+96vot,

Dlspela tok I kam longhetman bllong boslm olIleksen,Mr,. Simon Kauni.

Namba wantalm ol votI kamap olsem:

Jon Nllles,17,11k vot.Imbakey Okuk, 5,71+5 vot.Gela Dom, 5,698 vot.Fransla Irere,,738 vot.Graham Gilmore , 4,258vot,

Long las kaunlm ol votI kamap olsem:

Jon Nilles,18,1+96 vot.Imbakey Okuk,6, O8kvot.Gela Dom, 5,887 vot.Fransla Irere, ‘+,9’+9

vot.Oralt, long las kaunlm

bilong ol vot Mr. GrahamGllmore I luslm vot pin-Is.

WANTOK - Trinde Ogas 5 1970 - Pes 9

Tripe/a Soldia Kisim Medal

OLGETA PEPA INSAIT LONG DISPELA NIUSPEPA . I KAM LONG KAMPANI BILONG MIPELA TASOL.

EDWARDS DUNLOP AND COMPANY LIMITEDBRISBANE, QUEENSLAND

Mipela i amamas trulong wanemmipela i lukimniuspepa Wantoki kamapnamba wan taim.

I gutpela samting tru

ol pipel bilongNiugini I gat .wanpela niuspepa

bilong ol stret,

DISPELA BIKPELA I KAM LONG KAMPANI BILONG MIPELA.

EDWARDS DUNLOP AND COMPANY LIMITEDSydney Brisbane Melbourne Adelaide Perth Newcastle

MASIN BILONG BUNGIM OL PEPA

LwL+& *.rc,-.5

4I

4:I

I:.

I

1 MANUS

I .Suhh

S

Loengau

r - - .- I 4= NEV

Wutun , INO

EASTBauan

T WEST. !---

4: . ISSanoL3Oofl I I

; *PeI Astope : ------.._

cJ I ---- :, ,. monda * ..---*‘ ,_ . . I .. ..- I

: Lun . , I I

4’ % , ; --S.-

: .Anrb : .Nuku II. : S------I

4Gen r - - I

: ve,’ - -I. , . . 1* -.L

4 . , , r.II :AnGo.o; c: I-

: River AmbU- . . /

1. SEPIK. ,MADN

I . . * *Arnbon ,/ tknI!wr- $,

.A$ImIn , ,IL

SF4DTK : --.. .. .. .<: -Aom

r - -

B1I;-wt1i

! flIflO.c.p.IIr , .--‘ mbi z

, -.k_ . : r-. - -‘ -‘ 7 "OmpIam ; . I. ? r. ,.

4. ,, .- ‘, VI LIC irJ½%J f. I 0 I

V.GbIP . Vrt .. % .GIouce5

4’ -‘ . . . ,II’ , T T’ I T Q - I

I -. .. 0Wøpmtv .0. .Lj.L,’ - *. ¶ . .- . . I

: * NIflq,I’M % - . ..I..-.,- . -. . _$ - .. . --... .PI I

1: S * *::-. -: k*° M;n: j....’ --

.L ‘ITQ..p o,.d4t:; . Mt Hag* .

1. KIun Koo S TI’J TT ‘‘IIClhI

I

I Nomad PLoke :21I

,

IhIiJ,I :: I KuU4bu tci -

I

‘ . RM.QIIp. *- * ..1 - I

t! T TQ ‘... . .I

H . : WJL ‘. s-.,. *

1ok L.

.-.

‘‘% Mw.Poy - ..- .

I.

WESTERN E

: . ::-Tt 1alh%o ‘ I

I * ,

4 Dierfl.I:

I, : kprnI ‘ loino a

WeOM GULF ; . . 5.NORTHERN I

I

‘eheod .*Btno

Fndett.t"‘I

4DGPL I ‘

kdiodoI

I -.,

1 4..II4b Moi’e.sby 5t ii I’

%_4r*

:j -‘kiIa ,, r-.:

I, IKups -z;;:1

I

L

CENTRAL

I- - - -

WANTOK - Trindr Ogas 5 1970

-+. 4+t*

*

IRELAND

Tcsnas

SGuclSopo

Sehuk.MILNE BAY

ir

I.

*

II.£x.a.?4rsz

--7

-7

K

TERRITORY OF PAPUAAND

NEW GUINEA

Territory boundary ---+-

Di$tPict boundary-

SCALE OF MILES#00 50 #00

D.I.E.S. ± orait mipela kisim dispela piksa bilong graun.

Wobog

Kavien

MADANG

OUTHERN

La

Wcipenamonda

WESTER} BL.*Tumbul

-:Hengonof,

‘MendioI,bu -‘CH1MU EASTERNg ,N Kanrt,uj ;" Lofo

*SLDSNL

.SLDSGULFSCALE OF MILES

0 .0 tO

____-

BOUGAINVILLENissc4n

0b,n

+

I

S

DOI

Qo

Akioma

Sa

Tairn em :i kam, 01 man-men I laikim tumas har-im em i gat wanem kaintoktok long seip gavmanna independens, Bilongwanem ol I tingting plan-tj_ long dispela samting?Long wanem olgeta man Ipilim dispela samtlngbilong seip gavman naIndependens, tupela Ibikpela samtIng tru longkantri bilong yuzni hialong Niugini. Na tu,rumi pilim bikpela hevina wan long dispelasamting Yunii pret no--gut ol Yunaitet Nesenswantaim Australia i lus-im yumi na yumi painimtaim nogut, taim bilongpait na hangre, taim bi-long sik na indaL

Tru tumas, ol brata,dispela samting I bik-pela samting tru na yumiwan moa long en Tasolhusat map long stretimol dispela samting? Hu-sat map helpim yumi baiy1m1i abrusim ol dispelataim nogut? Husat mapstrongim yuxni bal yumipainim gutpela sindaun,gutpela lo na gutpelataim? Mi ting yupela olyangpela manmeri, boi nagel tasol map kisimhevi long dispela wok.Bilong wanem? Bikos kantn bilong yurni hia longNiugini I olsem wanpelasip. Na yupela ol yangpela manmeni ± olsemstia bilong sip.Yupelasave, sapos stia ±stret, sip I save rangut. Sapos stia ± baga-rap, bai sip i paul nagoap long wanpela rip. Iolsem long kantri bilongyum± hia long N±ugin±.Saposyupela ol yangpela

hia longol d±s-long ol-

manmeri I wok hat longstia±m na stretirn kantrib±long yiimI, sapos t±ng-ting bilong rupela I gopas long helpim, strong-im kantni bilong yumi

bai samting i ran stret.Tasol sapos yupela tingting long skin b±longyupela tasol na longmani,spak,na ol gutpelasamting b±long graun;tarangu, son tru longNiugini. Kantri bilongy-umi I no ken kamap gut-pela. Wok bilong yurni Inoken ran gut, na wantutaim nogut I pa±nim ml-

pela.Olsem, mipela

WANTOK I plumpela samting nageta niuspepa mipela Ilalk ra±tlm sampelagut-pela nius na skul naglvlm sampela gutpelaa±dia long yupelaol yang-pela manmerl bai yupelaken skruim d±spela ting-ting na aid±a I go in-salt long wok na laIpb±long yupela hia longNiugin± bal kantri bIlong yum± I ken kamapgut.

God i save mekim olgetasamting ± wok wantaimbilong mekim gut long olman i save laikim em.Rom 8, 28

WANTOK - Triride Ogas 5 1970 - P’s 12

WEWAK TIMBERS PTY. LTD.MASTA SNO NA MASTA ED

PHONE93&22s

OL HAUS BILONG MIPELA I STRONG TRUTASOL I KOSTIM LIKL1K TASOL

Yes, ol brata, long mun I go pin±s Pralm M±nistaGorton I bin kern hia long Nluginl bllong luk±m yuml ol. manmeni bilong NIug±nI na glv±m sampelagut-pela toktok long yumi.

3 Bedroom 2 Bedroom

All housespassed by the Building Board

long somil bilong mipela yu map kisim olkain plang - painim ol sam-ting I redi bilong wokim haus - painim ol kamdabilong wokim haus

ALL TYPESOPSAWN TIMBERLow costhousesbuilt or materialsupplied

Also at:

BOUGAINVILLEA DR. MADANG, PHONE 2214

Christian LiteratureBooks for serviceand educaflon,Schoo’ suppHes in Engushand Pidgin

Kain kàin bukbilong lotu naskul

KNISIENPRFSPublishers - Printers - Booksellers - Statloners

SalesDivision: Chrisfian Book CentreP_ 0. Box 222, Madang

READ?THE tJTERACY AND

UTERATURE MAGAZINE, PubUshed Quarter’y

Subscription $1 yearly

The Editor, Box 43,P.0, Ukarumpa, E,H.D.

WEWAK CHRISTIAN BOOK SHOPChristan books - Sunday School suppfles

ch;ldren’s games - Stationery/School supplies

Locally made basketware - Books on New GuineaTHE CENTRE, WEWAK. PHONE 232.

IGuiseWan Long

Graun.New Guinea News Service

Hetman b±long Hans avAsembli, M±sta Jon. GuiseI tok em I wan bikosplanti man tumas I savesalim planti graun bi-long ol,

Long de namba 18 bilong Jula± em i sp±k,olgeta lo b±long graunlong d±spela kantri Imas gat wanpela prom±s±nsait long en, Man Ilaik balm graun em I masra±tim wanpela promispasta±m. Em I mas promisem i no ken kisim graunsapos pepa bilong graunI no la±k, Na wanpelasamting moa: em I no keng±amanim papa bllong

Mista Guise I autimd±spela tok bikos em Isave Gavman I ting longra±t±m sampelanupela lobilong balm graun. Gay-man ± mas lukaut gut nahelpim ol netif pipeltaim ol I dlnau long olgraun bilong ol bilongk±sim mani long han bi-long ol waitman,

Mista Guise ± t±ng±mbek wanpela toktok wanpela bikpela kepten b±long ol sIp b±long Englan ± mekim long yia188k taim em ± karnaplong Port Moresby. Nembilong dispela rrian Kom-oddoa Erskine, Em ± pro-misim ol N±ug±n±an bai ±no gat man ± ken stilimgraun bllong ol. Gavmanna arapela man ± no kenklcim graun bilong olnetif sapospapa bilonggraun ± no oralt longol.

Long tingtlng bllongMista Guise gavman ± maamakim sampelanetif bI-long bosini graun; nasampelaviles pipel tu ±mas sindaun long olkomiti bilong bosimgraun. 01 yet ± masorait long ol tok b±longbalm graun. N.G.G.S

KIBUNGLONG LAE

Het Asosiesen bilongol wokman bilong Niuginina bai meklm wanpela kibung long Lae long namba.14 de bilong mun Ogasbilong ilekt±m ol of isa.

Dispela Het AsosiesenI kamap nambawan taimlong namba 5 de bilongman Desemba long yia1969, taim sarnpela wok-man bilong ka±n kainAsosiesen I bung longLae.

Kuskus bllong dispelaAsosiesen map nau napreslden bilong ol wok-man long Lae, Mr. Mich--’ael Kanin±ba, I tok

olsem: map tue 8-pelaAsosiesen I bin Lung p1-nis insait long dispelaNet Asolesen na i bintrorno. takis olsem membatru.

Em ± tok ol dispelaAsoslesen I stap long

Goroka, Mt. Hagen, Madang, Wewak, Rabaul, Pop-ondeta Daru na Lae,Samting olsem 6,ooo wok-man bilong Niugini nasarnpela waitman tu Ikamap memba bilong oldIspela Asosiesen.

HusatlTokLong Septemba 1969 ±

gat 2,312,064 manmèrlinsait long Niug±ni.Bikpela b±long N±ug±ni

Inap 93,000 skwea mail..I olsem: long N±ugin± Igat 25 man ±nsa±t longwanpela wanpela skweamail sapos yumi tllimnabaut ol Nluginian,Tasol em I l±kl±k nat-ing, Yu luk±m,,,, Longkantri Monaco I gat39,655; Long kantrlHolan ± gat 959; Longkantn± Japan ± gat 692;Long karitr± W,Jeman± ±gat 600; Long Englan ol± gat 579; ± tok mipelaNiuglni ± planti tumas,

Orait, nau yu tingwanem long ol sampelaman ± no lalk mipela Igat planti piklnmn± lôngNlugini? Ating ol i pretrnipela ± pulap tru....giaman bilong ol.

DISPELA NIUSPEPA WANTOK BAI I KAM LONG YU LONG fAA.

baIustruOlsemnaol misis bilong

balus bai lukautimyu gut tru. 01 mamatu ken flai long TAAC

Saposyu laik flai tong balus bilong TAA,yu iken kisim tiket long Ofis bilong TAA long olgeta

hap bilong dispelaTeritori.

J No,1thefriendly one

TAA I namba wan I

I1

I

WANTOK - Trinde Ogas 5 1970 - Pes. 13

Gorton Lukiuk. Raun Niugini

Long Sande namba5 de bllong Jula±, Pralm Minis-ta b±long Australia, Mlsta Jon Gorton, I kamaplong Port Moresby bilong meklm wanpela lukluk raunlong Nluglnl. Insalt long wanpela wlk stret em Igo luk±m Goroka, Hagen, Mend±, Wewak, Madang, Lae,Pabaul na Kieta.

Long Janueri wanpelaarapela man, nem bilongem Mista Whitlam, I binkam tu long Niugini naem i bin mekim plantipromis bai NiuginI gatselp gavman long yia1972 na independenslongyla 1976. Nau MlstaGorton I raun bllongpaln±maut ol Niuginlanting wanem samting tnilong ol dlspela tok.

Long bikpela toktokMista Gorton I mekimlong wanpela k±bung longPort Moresby em i tokgavman I laik senisimtripela samtlng longNiuglni. Em hia:

1. Bai 8-pela ministerial memba I wok In-salt long kaunsil bllongnamba wan gavman I masklslm moa pawa.

2. Bal Haus av Asemb1± yet i gat moa stronglong mekim ol lo na longtlllm ol maul insa±tlong NIuginI.

3. Sapos talm bilongselp gavmanna independens I kamap, oralt,1000 savemanbllong Australia bal mas stap helplm ol Nluglnlan. Nogutol man bllong NIugInI Itlng olgeta 68oo saveman± stap nau ba± ol ± ranawe.Nogat. Dlspela wantausen bal ± stap; nab±ha±n wok bllong ol Ip±nls, ol ba± ± gat wokgen long Australia,

Long olgeta hap bllongNiugini blkpela laInmanmenl mba i kaxn bunglmM±sta Gorton, Long olHal lan sampela ± wokabaut longwe moa bilonglukim em. 01 ± bllasnaispela tru.

Long ples balus bllongPabaul ± gat 10,000 manbilong MataunganAsos±esin ± bungim MistaGorton napesmanbilong

ol, Mista Jon Kaputln, Imekim wanpela toktoklong nem bilong ol,NIsta Gorton I bekIm tok± spik, em i save olTolal I bruk tupela lainlong t±ngting bilong ol,Olsem em ± lalk meklmwanpela blkpela kibungna askim olgeta Tolaiwantaim long autlm tIngt±ng bilong ol, bai cmisave wanem t±ngt±ng ±win: tlngtlng bilong olJvlataungano tiñgtlñg bI-long ol arapela man.Tasol ol Mataungan ol ±no la±k,

Taim Mlsta Gorton olaik lush NiuginI na gobek long Australia, em Itok wantalm moa: NiugIni± ken kislm selp gavmanlong lalk bllong ol NIuginian tasol, Em I sam-t±ng bllong ol, I nosamtlng bilong wanpelahap, wanpela lain, bi-.long wanpela patl. Nogat, em I samt±ngbilongolgëta man; dispela kantn em I kantnl b±long

long gavman I bung longwanpela lain. Dispela5000 sek I olsem pe I golong ol. 01 tisa ± nomas bringim dispela kainsek i go long beng bilong senisim. Nogat 01-geta misin, olgeta stuamap senisim.

Bihaln long wanpelayia ba± ol t±sa bilongmisin i ken tok, 01 1laikim pe I kamap stretlong han bilong ol, o oli laik bai gayman I salu i go stret long bengbai I kamap long seRbuic;bilong ol,

olgeta Nluginian. Olsem dens I kamap, Saposwanpela wanpela I ken plantl moa I lalkim,vot wantaim em I laikim oralt, Australia I heplselp gavmanna indepen- tumas 1ong g±v±m

Pralm Mlnista bllong Australia Mr. John Gorton Itoktok wantaim ol soldia bllong Pasif1k Allan Rejimen taim em ± lukiuk raun long Niuginl.

Mr. Matlas Tol±man,mlnistenial memba bilong bo-slm ol skul,wantalm Dok-.ta McK±nnon,’ hetman trubilong boslm ol skul,tupela I lukluk long wanpela masinI raltim 5000sek bllong pelm ci lisabllong mlsln,

Dlspela kain misln Isave wok harlap tru, Emi:n.ap raltim 35 sek in-salt long wanpela minlt,5000 sek Insait long tu-pela aua.

Bihain long namba wande bilong Julal olgetatisa bilong mlsin an bi

WANTOK - Trinde Ogas 5 1970 -Fe; 14

HELTP1ant± pipel long ol

ples insalt long NIuginii save kisIm slk longwanem ol ± no save longolkain slk I kamap olsemwanem. Sampela I dailong wanem ol I no savego long haus sik n. klsmm marasin, Nau ml laiktoklm rupela long sam-tlng mipela I mas mekimbilong stophm ol sik ±kamap bikpela, 01 samting hia I lsi tru longmekim,

Namba wan lo bllonghelt em hia: olgeta samting bilong yuml I masstap klin. YumI mas gatkl±npela skin, yumi masgat kllnpela haus, yumImas gat klinpela ples,El long wanem yumi manolsem? Yuml mek±m olsembal yuml klInim ol jerm.

Jerm em i wanem kahnsamting? Jerm em i wanpela l±kl±k binatangtru. YumI no map longlukhm long aI bilongyuml; ol ± save glasimna luklm. 01 jerm I savekamap wantu na I nolongtaim bal ol I gat,planti tauseni pikininimoa. Olsem ol I savebringhni planti sik longyumh

Nau ,ru hanim! 01 dInpela llklIk blnatang hno lalklm dlspela samting hia: wara na sop,ples I tulait, na ples Igat win,

Grail, cci yumi melcinwanem nau? Namba wansamting yuml man lukautim skin bllong yumi, Yu

ml man wac olgeta dewantaim o,p. iumi ±aikkaikal, oralt yuml manwaslm han bllong yuml.Na tu bihaln long yumlgo long smolhaus, yumiman waslm han bilong yuml.

Namba tu samting yiim±man lukaut±m haus bhiongyumh. Erum±m na kllnimhaus b±long yuml longolgeta de, Yuml man opiflidua na windo bllong lan-mm win na lalt I go In-sait long haus. Yumi manhangamaplmol blanket naol laplap long án nasan bal klinlm ol jerm.YumI no ken tromol plplana hap kalkal nabaut,nogut bal ol lang I kamap.

Ncmba tn samting yumiman lukautim pies bilongrumI, Yumi man }<atimsotpela ‘Li gras na burI stap klontu. Yumi noman tromoi skin tin,botol na sel kokonasnabaut long plen bilongyumi. Mobeta yumi mekimhul na planim ol dispelasa’nting. Yumi man luk-autIm tu long nmoThausbilong pies na putimtuptup long hul biiongem.

Saposyumi lusim tingting long dispela sam-ting bai planti aik,tumas I kamap long yumian bal plantI pikinini idai,

Olsem na olgeta sam-ting bilong mipela ± masstap KLIN.

God ± mekim olgeta samting ± wok wantaim biILong mekim gut long olman I save laikim God.

Hap long tok I staplong Pes 7.

Long lO-pela yia I gopinls, dispela kantnh Ibin go het kwIkta±m tru.Tasol sampela kahn wokmoa I mas kamap gut tru.01 plpel I mas save gutlo , wok bllong Gavmannawe bllong meklm ol dispela wok. Em I no maplong ol kaunsll na olmemba bllong Haus avAsembli I save long oldlspela wok. Plpel bIlong dInpela kantri ±man tlngting: yumi olgeta bilong wanpela kantrltasol. 01 pipel longNIugini I man mekImplanth moa bikpela wokinsait long pablik 5ev-is, ol I man wok tu longlukautlm ol bisnis. YumIno map long meklm oldispela samt±ng harlap;tasol ol dispela samtingI bikpela tm na yum±

Husat I Tok -

I gat 316 Nethf Koprativ Sosaiti long NIugini. Insait long ol Igat 100,000 netif membana ol I save wok long$7,000,000 seven mill-ion dola long wanpelayia. Husat i tok ol Niuglnian I no gat mani?

man mekim pantaim.Mi ting ol man I kam

long arapela kantrl ±save pinIn olnem olPapua pipel na Niuglniphpei I man I gat pipe 1bilong ol yet innaitlong wok bliong bhsnlnna wok bilong Gavman.Sapos ol pipel I wokwantaim, ml ting bai Igat gutpela taim.’*

Wanpela man bilong Gameria em I wokabaut longrot na I kani kamap long dispela man.. . .na bel bilong em I son tni long em. Luk io,3+

IWEWAK’S LARGEST WHOLESALEAND RETAIL MERCHANTSWISH WANTOK EVERY SUCCESS

TANG MOW196o PTY. LTD.p. 0. BOX 105, PHONE 59

WANTOK Tride Ogas 5 1970 - Fes is

WANTOK Trindc Oga’ 1970 -

SANYO

TEP BIKODASrnolpela tru. Strongpela rnoa.

I no kostirn plantiYu map yusirn long bateri tasol.

NAMBAWAN REDIO bilong harirn musik na nius.

Yu bairn Sanyo long lmklik rnani tasol.

01 sarnting bilongI kamap longdispela kampani hia:

Karirn Sanyo i go long pies

bai ol m arnarnas tru9baj yu gat narnba.

SANYO PIKAP NA BEDIO WANTAIMSanyo - aarnting tru.Sanyo - smat rnoa. Tupela spika.Yu laik harirn redio? Orait. Yu laik pilai rekot? Orait.Sanyo i redi - oltairn. Maski lektrik. Bateri map.

TERRITORY AGENTS

BRECKWOLDT & CO. NAG. PT’Y LTD.PORT MORESBY MADANG LAE RABAUL MT HAGEN WEWAK KIETAP.O. Box 1549, Boroko. P.O. Box 185. P.O. Box 557. P.O. Box 222. P.O. Box 237. P0. Box 178. P.O. Box 72.

to1

Pes 16