narodna republika - · pdf filenarodna republika kina je druga najveća država u aziji posle...

Centar za ekonomske odnose sa inostranstvom

SRBIJA - BEOGRAD

Kneza Miloša 12Tel: + 381 11 2641 355

Faks: 3618 003

NARODNA REPUBLIKA

PRIVREDNA KOMORA BEOGRADA

Centar za ekonomske odnose sa inostranstvom

I n f o r m a t o r

www.kombeg.org.rs

Januar 2010.

PRIVREDNA KOMORA BEOGRADA CENTAR ZA EKONOMSKE ODNOSE SA INOSTRANSTVOM

INFORMATOR: Narodna Republika Kina Beograd 2010.

NARODNA REPUBLIKA KINA (pinjin: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó), poznatija samo kao Kina, je država u istočnoj Aziji. NR Kina ima obalu od 14.500 km. Glavni grad je Peking. Kine je četvrta po veličini zemalja u svetu sa površinom preko 9,6 miliona km², kao i najmnogoljudnija zemlja sveta sa oko 1,3 milijarde stanovnika, što je oko 20% od ukupnog broja stanovnika na svetu i ima stalno mesto u savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija. Kina je četvrta najveća ekonomija sveta, kao i najveći uvoznik i izvoznik roba i usluga.

GEOGRAFSKI POLOŽAJ

Narodna Republika Kina je druga najveća država u Aziji posle Rusije, a smatra se trećom najvećom na svetu po površini kopna i mora. Kina se graniči sa 14 država: Vijetnamom, Laosom, Mjanmarom, Indijom, Nepalom, Pakistanom, Avganistanom, Tadžikistanom, Kirgistanom, Rusijom, Mongolijom i Severnom Korejom. Kina je morem odvojena od Tajvana, koji smatra svojim delom. Teritorija Kine obuhvata ranovrsne tipove reljefa. Više od 2/3 zemlje zauzimaju planinski lanaci, brda i visoravni, pustinje i polupustinje. Na istoku, uz obale Žutog i Istočnokineskog mora, nalazi se prostrana i gusto naseljena aluvijalna ravan u kojoj živi oko 90% stanovništva. Ove oblasti su u ozbiljnim ekološkim uslovima, što je rezultat duge i intenzivne poljoprivredne i zagađenja životne sredine. Na severu se nalazi Mongolska visoravan. Južnom Kinom dominiraju brda i niski planinski venci. Na zapadu se prostiru visoki planinski lanci, od kojih su najvažniji Himalaji, sa najvišom tačke Kine na istočnoj strani Mont Everesta, dok se visoke visoravni pojavljuju između sušnijih predela kao što su pustinje Taklamakan i Gobi

KLIMA

Klima Kine je veoma raznolika - od suptropske na jugu do umerene na severu. Na obali vreme određuju monsuni, koji se javljaju zbog različitih apsorpcione moći zemljišta i okeana. Sezonsko kretanje vazduha i prateći vetar donose velike količine vlage leti i relativno suve zime. Dolazak i trajanje monsuna u velikoj meri određuju broj i raspodelu padavina u zemlji. Ogromna razlika u širini, dužini i visini Kine za posledicu ima različite temperature i vremenske režime, uprkos činjenici da najveći deo zemlje leži u oblasti umerene klime. Najsevernija kineska provincija Heilungđang nalazi se u oblasti umerene klime, a južno ostrvo Hainan u tropima. Temperatura razlike između ove dve regije tokom zimskih meseci je velika, ali je u leto razlika se smanjuje. U severnom delu Heilongđjanga temperatura u januaru može pasti i do -30 °C, prosečna temperatura - oko 0 °C. Prosečna temperatura u julu ove oblasti je 20 °C. U južnim delovima pokrajine Guangdung prosečna temperatura se kreće od 10 °C u januaru do 28 °C u julu. Južne i istočne oblasti Kine često (oko 5 puta godišnje) stradaju od razornih tajfuna i poplava, monsuna, cunamija i suše. Veliki problem predstavljanja širenje pustinja, posebno

st. 2

pustinje Gobi. Iako su zaštitni pojasevi šuma sađeni još od 1970ih smanjili učestanost peščanih oluja, duže suše i loše poljoprivredne navike izazivaju peščane oluje koje muče severnu Kinu svakog proleća, a odatle se šire prema Koreji i Japanu. Kina gubi godišnje oko 4.000 km zemlje zbog dezertifikacije. Vode, erozija i kontrola zagađenja su postale važna pitanja u odnosima Kine sa drugim zemljama.

ISTORIJA

Drevna Kina je jedna od najstarijih civilizacija čovečanstva. Istorija Kine prema tradicionalnim kineskim zapisima se proteže do vremena Tri suverena i pet imperatora pre oko 5000 godina. Zapisana istorija podržana arheološkim dokazima potiče iz 16. veka p.n.e. Kina je jedna od najstarijih kontinualnih civilizacija na svetu. Za kornjačin oklop koji se koristio za proricanje sa oznakama koje podsećaju na drevno kinesko pismo iz dinastije Šeng je ustanovljeno da potiču iz vremena oko 1500. godine p. n. e. Kineska država potiče od gradova-država u dolini Hoanghoa. Godina 221. p. n. e. se često uzima za godinu u kojoj je Kina ujedinjena u veliko kraljevstvo ili carstvo. Te godine Ćin Š’ huang je prvi ujedinio Kinu. Sukcesivne kineske dinastije su razvile birokratski sistem koji je omogućio kineskom caru da kontroliše ogromnu teritoriju.

Konvencionalno gledište na istoriju Kine je da je država prolazile kroz periode političkog jedinstva i nejedinstva, a povremeno su njom dominirali drugi narodi, od kojih se većina stopila sa Kinezima. Kulturni i politički uticaji iz mnogih delova Azije, prenošeni sukcesivnim imigracijama, širenjima i kulturnim asimilacija su se spojili u kinesku kulturu. Kineski građanski rat završio je 1949. KP Kine je preuzela vlast nad glavninom Kine, sem Tajvana. Mao Cedung je 1. oktobra 1949. proglasio Narodnu Republiku Kinu, povukao se sa pozicije predsednika Kine 1959. posle nekoliko velikih ekonomskih neuspeha, kao što je bio Veliki skok napred. Li Šaoči ga je zamenio, ali Mao je i dalje imao ogroman uticaj na partiju i ostao je generalni sekretar KP Kine. Jedno vreme Kinom je upravljalo umereno vođstvo : Li Šaoči, Deng Sjaoping i drugi, koji su započeli ekonomske reforme. Mao Cedung i njegovi saveznici su 1966. lansirali Kulturnu revoluciju. Prema mišljenju mnogih istoričara to je bio pokušaj da se očisti vodstvo od umerenih elemenata. Maovi sledbenici su to smatrali eksperimentom direktne demokratije i prvi pokušaj borbe protiv korupcije i drugih negativnih uticaja na kinesko društvo. Ču Enlaj je inicirao normalizaciju odnosa sa SAD, pa je Kina 1971. postala član saveta bezbednosti UN umesto Tajvana, koji je dotad predstavljao Kinu. Posle Maove smrti 1976. uhapšena je tzv. ’’Četvoročlana banda’’, a Deng Sjaoping je uspeo da preuzme vlast od Maovog naslednika Hua Kuafenga. Deng nije nikad postao šef partije ili države, ali je svojim uticajem na partiju vodio zemlju putem ekonomskih reformi. Pragmatizam kojim je vodio Kinu ocrtan je njegovim rečima: "Nije bitno da li je mačka crna ili bela, bitno je da lovi miševe". Raspuštene su i zadruge, a seljaci su počeli dobijati zemlju u zakup što je uticalo na povećanje poljoprivredne proizvodnje.

st. 3



EKONOMIJA

Od kraja 1978. kinesko vodstvo je započelo sa ekonomskim reformama. Dotad je kineska ekonomija bila planska ekonomija sovjetskoga tipa. Reformisana je u mešovitu ekonomiju, mnogo bliže tržišnoj ekonomiji. Kolektivizacija u poljoprivredi je zamenjena privatizacijom zemlje, povećana je odgovornost lokalnih vlasti i direktora fabrika, dozvoljeno je otvaranje velikog broja manjih privatnih firmi, a strane investicije su ohrabrene brojnim ekonomskim i političkim merama. Kao rezultat tih promena kineska ekonomija je postala mešovita, a Kina je 2001. primljena u Svetsku trgovinsku organizaciju. U 5 specijalnih ekonomskih zona zakoni o investiranju su mnogo povoljniji sa ciljem da se u te zone privuče strani kapital. Od 1990-ih specijalne ekonomske zone su se raširile i na veće kineske gradove uključujući Peking i Šangaj, što je uticalo da se bruto domaći proizvod poveća 6 puta od 1978. Kina ima jednu od najbržih ekonomskih stopa rasta, tako da je prosečni godišnji rast BDP-a 9,4% u zadnjih 25 godina. Krajem 2005. Kina je postala četvrta ekonomija sveta po ukupnom BDP-u, a druga na svetu po BDP-u izračunatom po paritetu kupovne moći. Zbog velikog broja stanovnika BDP po stanovniku po paritetu kupovne moći je 6.100 $, što predstavlja 1/6 američkog. Kina je uglavnom postala proizvođač sa niskim troškovima. Pošto je dugo vremena fiksirala kurs juana prema dolar dolazile su kritike da je to razlog ogromnog suficita, koji Kina ima u trgovini sa gotovo svim razvijenim zemljama, osim sa Tajvanom i Južnom Korejom. Od 21. jula 2005. kurs juana je postao plivajući. Kina ujednačuje svoj poreski sistem koji je dotad davao prednost izvoznim kompanijama. Postoji ogroman jaz u bogatstvu između obalnog područja Kine i unutrašnjosti. To predstavlja problem, koji može potencijalno destabilizovati zemlju, pa je Vlada Kine zadnjih godina započela sa nizom inicijativa, kojima bi se pomoglo unutrašnjosti Kine da sustiže ekonomski razvoj naprednog područja. Kao rezultat velikog ekonomskog razvoja standard života u Kini je bitno viši, a broj siromašnih je smanjen. Narodna Republika Kina ima suverenitet nad dvadeset i dve provincije, dok Tajvan smatra svojom dvadeset i trećom provincijom. Tu su još i pet autonomnih oblasti, četiri regiona i dve specijalne administrativne regije koje imaju veliku autonomiju. Dvadeset dve provincije, pet autonomija i četiri regiona nazivaju se još i kontinentalnom Kinom, sa izuzetkom Hong Konga i Maka-a. JEZIK I RELIGIJA

Službeni je jezik kineski. Tradicionalna su kineska verovanja, koja su okupljala i najveći broj stanovnika: daoizam (taoizam), konfučijanizam i budizam. Ta su se tri filozofsko-religijska sistema kroz istoriju međusobno prožimala. U Tibetu je raširen poseban oblik budizma, tibetski budizam. Prema proceni iz 1997. oko 63,1% stanovnika jesu nereligiozni i ateisti, 20% taoisti i pripadnici kineskih tradicionalnih vjerovanja, 8,4% budisti, 5,6% kršćani, 1,5% muslimani i 1,1% ostali.

st. 4

ADMINISTRATIVNA PODELA NR KINE

Provincije: Anhui, Gansu, Guidžou, Đjangsi, Đjangsu, Đilin, Junan, Guandong, Ćinghai, Liaoning, Sečuan, Tajvan, Fuđjien, Hainan, Henan, Hebei, Heilongđjang, Hubei, Hunan, Džeđjang, Šansi, Šensi, Šandong. *Tajvan je suverena provincija Kine koja se nalazi pod upravom Republike Kine.

Autonomne pokrajine: Guangsi, Unutrašnja Mongolija, Ningsja, Sinđjang, Tibet.

Regioni: Peking, Čongćing, Šangaj, Tjenđin,.

Specijalne administrativne regije: Hong kong i Makao.

OSNOVNI PODACI O ZEMLJI

Službeni naziv: Narodna republika Kina

Lokacija: Istočna Azija, graniči se sa istočnom kineskom obalom, korejskom obalom, Žutim morem, i južnim kineskim morem, nalazi se između severne Koreje i Vijetnama

Površina: 9.596.960 km2

Stanovništvo: 1.338.612.968 stanovnika (juli 2009.)

Glavni grad: Peking

Klima: Izuzetno raznovrsna, tropska na jugu, subarktička na severu

Jezik: Kineski

Državno uredjenje:

Komunističko uređenje

Moneta: Juan

PRIVREDNI POKAZATELJI

BDP: 4.327.000 mlrd USD (2008.)

BDP po stanovniku:

6.100 USD (2008.)

Inflacija (%): 6,0% (2008.)

Nezaposlenost (%):

4% zvanična stopa nezaposlenosti u urbanim delovima Kine

st. 5



PRIVREDNI POKAZATELJI

Prirodna

bogatstva:

Ugalj, ruda gvožđa, nafta, prirodni gas, antimon, magnezijum, molibden,

vanadijum, magnetit, kalaj, aluminijum, volfram, olovo, cink, uranijum, hidro

potencijal (najveći u svetu)

Izvoz: 1.465.000 mlrd USD (2008.)

Glavni izvozni

proizvodi:

Elektro i ostale mašine, oprema za obradu podataka, odeća, tekstil, gvožđe i

čelik, optička i medicinska oprema

Uvoz: 1.156.000 mlrd USD (2008.)

Izvori : CIA

PRIVREDNA SARADNJA

Republike Srbije i Narodne Republike Kine

Izvori: RS Republički zavod za statistiku

IZVOZ iz R.

Srbije u NR

Kinu:

5.800.000 USD

(2008.)

7.800.000 USD

(I – IX 2009.)

IZVOZ iz

Beograda u

NR Kinu:

548.837 USD (2008.)

431.477 USD (I – XI 2009.)

Proizvodi

koje R. Srbija

izvozi u NR

Kinu:

Poljoprivredni proizvodi, prehrambeni proizvodi, pića i duvan, proizvodnja

tekstila i tekstilnih, proizvoda, prerada kože i proizv. predmeta od kože,

proizvodnja papira, izdavanje i štampanje, proizvodnja hemijskih proizvoda i

vlakana, proizvodnja proizvoda od gume i plastike, proizvodnja proizvoda od

ostalih minerala, proizvodnja metala i metalnih proizvoda, proizvodnja ostalih

mašina i uređaja, proizvodnja električnih i optičkih uređaja, proizvodnja

saobraćajnih sredstava, ostala prerađivačka industrija

UVOZ u R.

Srbiju iz

NR Kine:

1.829.200.000

USD (2008.)

841.700.000

USD (I – IX

2009.)

UVOZ u

Beograd iz NR

Kine:

1.167.930.704 USD (2008.)

744.360.144 USD (I – XI 2009.)

Proizvodi

koje R. Srbija

uvozi iz NR

Kine

Poljoprivredni proizvodi, šumarstvo, ribarstvo, vađenje ostalih sirovina i

materijala, vađenje energetskih sirovina, prerada drveta i proizvodi od drveta,

proizvodnja papira, izdavanje i štampanje, proizvodnja koksa i derivata nafte,

Proizvodnja hemijskih proizvoda i vlakana

Proizvodnja proizvoda od gume i plastike, Proizvodnja električnih i optičkih

uređaja, Proizvodnja saobraćajnih sredstava, Prehrambeni proizvodi, pića i

duvan, Proizvodnja tekstila i tekstilnih proizvoda, Prerada kože i proizv.

predmeta od kože

st. 6

Privreda Beograda je u prethodnom periodu ostvarila spoljnotrgovinsku robnu razmenu sa

Kinom u sledećem obimu:

Pozicija I-XII / 2006 I-XII / 2007 I-XII / 2008

USD % USD % USD %

Izvoz -

ukupan 1.416.788.176 100 2.003.822.597 100 1.743.578.666 100

- u Kinu 4.899.395 0,35 3.669.613 0,18 548.837 0,03

Uvoz -

ukupan 6.256.926.223 100 8.949.116.285 100 7.375.010.254 100

- iz Kine 526.387.031 8,41 788.509.642 8,81 1.167.930.704 15,84

Pokrivenost

uvoza /

izvozom

- ukupno

22,64

22,39

23,64

Robna razmena privrede Beograda i Kine u 2007. godini iznosila je 792,2 miliona USD, a u

2008. godine svega 1.168.4 miliona USD. Izvoz beogradske privrede u Kinu, u 2008. godini,

iznosio je 548.837 USD, dok je u istom periodu ostvaren uvoz u vrednosti od 1.168 miliona

USD, dva i po puta veći. Iste tendencije su i u 2009. godine.

Udeo izvoza beogradske privrede u Kinu u periodu januar - decembar 2006. godine iznosio

je 0,35%, dok uvoz iz Kine iznosi 8,41%.

Izvor: Info centar, Centar za EOI PK Beograda

PROIZVODI KOJI SU BILI NAJZASTUPLENIJI U UZVOZU BEOGRADA I KINE

u periodu januar – novembar 2009. godine su:

Telefoni - mobilni

Mašine digitalne portabl, za aop, m < 10kg

Polietilen tereftalat, sa viskozitetnim brojem 78 ml/g ili većim

Mašine za prijem i regeneraciju glasa - ostalo

Monitori

Razdvojene jedinice - ("split-sistemi")

Mašine za prijem i regeneraciju glasa - ostalo

Delovi za kompjutere - ostali

Potkošulje od pamuka, pletene

Digitalne kamere

Ostala obuća: za muškarce

Mašine za štamapanje - ostale

Ostala obuća sa gornjištem od plastičnih materijala, za žene

Izvor: INFO Centar Privredne komore Beograda

st. 7



PROIZVODI KOJI SU BILI NAJZASTUPLENIJI U IZVOZU BEOGRADA U KINU

u periodu januar – novembar 2009. godine su:

Ostali instrumenti i aparati, naročito konstruisani za telekomunikacije

Otpaci i ostaci od legure bakra i cinka (mesinga)

Zbirke zadataka

Automobili, 1500-2500cm3, dizel,polovni

Kristali montirani piezo - električni

Sočiva, za naočare, korektivna, od dr.materijala, ostalo

Vina kvalitetna, bela, ostala, alkohol >13%-15%

Ostale jedinice za mašine za automatsku obradu podataka

Delovi i pribor za mašine iz tr. br. 8456-8461

Četke za bojenje, premazivanje i slično

Utikači i utičnice, ostalo

Marke poštanske i taksene, pisma frankirana i slično

Iznošena - dotrajala odeća i slično


PROIZVODI KOJI SU BILI NAJZASTUPLENIJI U UVOZU BEOGRADA IZ KINE

u periodu januar – decembar 2008. godine su:

Mašine digitalne portabl, za aop,m < 10kg

Uređaji za klimatizaciju (prozorski, zidni), split sistem

Polietilen tereftalat, viskozitetni broj >=78ml/g

Časovnici ručni, meh. pokazivač, električni-ostalo

Obuća ostala, guma, kaučuk, PVC, unut. đon>=24cm, ženska

Videorekorderi, ostalo

Obuća ostala, unutrašnji đon >=24cm, ostalo

Mašine za pranje posuda za domaćinstvo

Jedinice ostale, za mašine za AOP

Telefoni sa bezgajtanskim ručnim setom

Potkošulje od pamuka, pletene

Kikiriki, oljušten, uključujući i lomljen ili drobljen

Obuća ostala, unutrašnji đon >=24cm, za muškarce


st. 8

PROIZVODI KOJI SU BILI NAJZASTUPLENIJI U IZVOZU BEOGRADA U KINU

u periodu januar – decembar 2008. godine su:

Marke poštanske i taksene, pisma frankirana i slično

Rukavice od kože, zaštitne za sva zanimanja, ostale

Rukavice od kože, zaštitne za sva zanimanja

Rukavice od kože, za vožnju invalidskih kolica

Pasulj, običan, sušen ostalo

Kristali montirani piezo - elektricni

Kikiriki, oljušten, uključujući i lomljen ili drobljen

Proizvodi ostali iz tr. br. 6302, od pamuka

Pigmenti i preparati na bazi titan dioksida, ostalo

Proizvodi od kože, spolja tekstil, ostali

Majice i dr.muški od pamuka

Kontejneri, specijalno konstruisani i opremljeni, ostalo

Košulje, muške, od pamuka

Marke poštanske, taksene i slično

Odeća muška od veštačkih i sintetičkih vlakana, ostalo

Pantalone muške od pamuka, ostale


EKONOMSKI ODNOSI

NR Kina predstavlja najznačajnijeg spoljno-trgovinskog partnera R. Srbije u azijskom regionu. Republika Srbija je krajem decembra 2006. g. zvanično potvrdila učešće na svetski značajnoj manifestaciji “World Expo” koja će biti održana 2010. g. u Šangaju.

KULTURNO - PROSVETNA SARADNJA

Prosvetno-kulturna saradnja između R. Srbije i NR Kine ostvaruje se na osnovu međudržavnog Sporazuma o kulturnoj saradnji, zaključenog 7. juna 1957. godine u Pekingu. U okviru pomenutog Sporazuma, u Beogradu je 18. septembra 2008. g. potpisan Program kulturne saradnje za period 2008 – 2012. g. U avgustu 2006. g. je, tokom posete dražavnog savetnika NR Kine Tang Đasjuen-a Srbiji, otvoren Konfučijev institut pri Filološkom fakultetu u Beogradu.

st. 9



UGOVORNO STANJE

Trenutno je na snazi više od 47 bilateralnih sporazuma. Značajniji sporazumi zaključeni

između R. Srbije (SRJ, odnosno SCG) i NR Kine posle 5. oktobra 2000. godine:

• Zajednički kominike između Savezne Republike Jugoslavije i Narodne Republike

Kine, (potpisali SMIP Goran Svilanović i MIP Tang Đasjuen, u Beogradu 3.

decembra 2000. godine);

• Zajednička deklaracija između Savezne Republike Jugoslavije i Narodne Republike

Kine (potpisali predsednici Vojislav Koštunica i Đang Cemin, u Pekingu 9. januara

2002. godine);

• Sporazum o ekonomskoj i tehničkoj saradnji između Savezne vlade Savezne

Republike Jugoslavije i Vlade Narodne Republike Kine, potpisan u Pekingu 9.

januara 2002. godine;

• Memorandum o saradnji u inženjerskim i tehničkim naukama između

Jugoslovenske inženjerske akademije i Kineske inženjerske akademije, potpisan u

Pekingu 9. januara 2002. godine.

• Primopredajni sertifikat o realizovanoj humanitarnoj pomoći NR Kine SCG,

potpisan u Pekingu, 16. septembra 2003. godine.

• Finansijski sporazum o postignutim uslovima otplate duga NIS Jugopetrol,

potpisan u Pekingu, 7. novembra 2003. godine.

• Program kulturne i prosvetne saradnje između Saveta ministara SCG I Vlade NR

Kine za period 2003-2005. godine, potpisan u Pekingu 6. novembra 2003. godine.

• Memorandum o razumevanju u vezi sa promovisanjem roba iz SCG na kineskom

tržištu od strane kompanije Sinochem, potpisan u Pekingu, 7. novembra 2003.

godine.

• Sporazum o poravnanju duga Naftne industrije Srbije i kompanije Sinochem,

potpisan je u Pekingu, 11. oktobra 2004. godine.

• Sporazum između MO SCG i Ministarstva narodne odbrane NR Kine o kineskoj

vojnoj bespovratnoj pomoći SCG, potpisan u Beogradu 26. marta 2005. godine

• Protokol između MO SCG i Ministarstva narodne odbrane NR Kine o

obezbeđivanju bespovratne vojne pomoći SCG, potpisan u Pekingu 20. septembra

2005. godine

• Memorandum o saradnji u oblasti sporta između R. Srbije i NR Kine, potpisan u

Pekingu 9. novembra 2006. godine

• Memorandum o saradnji u oblasti kontrole prehrambenih proizvoda biljnog i

životinjskog porekla, potpisan u Beogradu 17. aprila 2007.g.

• Memorandum o saradnji u oblasti bezbednosti i inspekcije industrijskih proizvoda,

potpisan u Beogradu 17. aprila 2007.g.

• Sporazum o saradnji u oblasti poljoprivrede, potpisan u Beogradu 18. aprila

2007.g. st. 10

• Protokol o fitosanitarnim zahtevima za izvoz žitarica iz R. Srbije u NR Kinu,

potpisan u Beogradu 18. aprila 2007.g.

• Protokol o saradnji između Ministarstva spoljnih poslova R. Srbije i Ministarstva

inostranih poslova NR Kine, potpisan u Pekingu 13. septembra 2007.g.

• Protokol o saradnji MSP R. Srbije i MIP NR Kine u oblasti arhiva, potpisan u

Beogradu septembra 2007.g.

• Memorandum o saradnji akademija nauka R. Srbije i NR Kine, potpisan u Pekingu

12. decembra 2007.g.

PRIORITETNI PRAVCI RAZVOJA

Prema strategiji razvoja i modernizacije kineske privrede i društva u periodu od 2001.

do 2050.godine, planira se dalji ekonomski razvoj, poboljšanje uslova života

mnogobrojne kineske populacije, kao i sveobuhvatni društveni progres. Osnovni

principi ekonomskog razvoja Kine se baziraju na industrijalizaciji i modernizaciji izvozno

orijentisane privrede.

SPOLJNOTRGOVINSKA RAZMENA SA SVETOM

Rađanje novog ekonomskog džina na Dalekom Istoku uslovilo je masovni priliv kapitala

u Kinu kroz sve brojnije prisustvo multinacionalnih kompanija koje otvaraju proizvodne

pogone koristeći sve pogodnosti kada je u pitanju ulaganje stranog kapitala a pre svega

jeftinu radnu snagu. Osnovni principi ekonomskog razvoja NR Kine baziraju se na

industrijalizaciji i modernizaciji izvozno orjentisane privrede.

Kineska privreda razvijala se u 2007.godini po stopi od 11,4% što je najbrži rast

zabeležen u poslednjih 13 godina. BDP je dostigao cifru of 3.410 milijardi USD, čime se

Kina, nadmašivši Nemačku, svrstala na treće mesto na svetu po ukupnom BDP,

neposredno iza SAD i Japana. Time je Kina petu godinu uzastopno zabeležila dvocifrenu

stopu rasta.

Rast kineske privrede bio bi još brži da Vlada u drugoj polovini 2007.godine, nije

preduzela niz mera kako bi ga obuzdala i sprečila da dodje do „pregrevanja“ privrede. U

prvom kvartalu rast je bio 11,1%, u drugom čak 11,9%, u trećem 11,5%, a u četvrtom je

spao na 11,2%, što pokazuje da su mere vlade za smirivanje rasta dale početne

rezultate.

Carinski režim

Carinska tarifa je zasnovana na harmonizovanom sistemu. Minimalne carinske stope se

primenjuju na uvoz iz zemalja sa kojima je Kina potpisala sporazume o trgovini ili

recipročne sporazume o povlašćenom tretmanu. Za ostale zemlje važe generalne

carinske stope. Veći deo carinske tarife je ad valorem baziran na CIF vrednosti

(Incoterms 2000).

st. 11



Roba koju uvoze državne trgovinske organizacije je oslobođena plaćanja carine. Broj

proizvoda za koje se plaća carina pri izvozu se konstantno smanjuje. Izvozne carinske

stope se kreću u rasponu od 5 do 50 %, zasnovane na FOB ceni. Carinske stope za

ključne minerale poput olova, cinka i kalaja se određuju godišnje.

Da bi se podstakle strane investicije u ključnim sektorima (posebno visoko-tehnološkim

sektorima i poljoprivredi), određeni proizvodi prilikom uvoza su oslobođeni plaćanja

carine.

Od uključenja u STO, Kina je snizila prosečnu stopu carine sa 15,6% u 2000.godine, na

10,6% u 2004.godini. Tokom 2005.godine, prosečna stopa carine je spuštena na 10,1%.

Prosečna carinska stopa za industrijske proizvode je 9,3%, a za poljoprivredne

proizvode 15,6%. Carinska stopa za informaciono-tehnološke proizvode, u skladu sa

Sporazumom STO o informacionoj tehnologiji, je nula.

OSNIVANJE PREDUZEĆA

Postoje 4 opcije za osnivanje firme:

1. Predstavništvo ili kancelarija Ovo je najbrži, najlakši i najjeftiniji način da se reguliše rad u Kini i najčešća

forma poslovanja stranih kompanija. Predstavništvo omogućava kompaniji da

stekne status pravnog lica u Kini, da iznajmi poslovni prostor i zaposli domaću

radnu snagu. Strancima je omogućen rad, dobijanje radne dozvole i vize za više

ulazaka. Prestavništvo može da obavlja poslove marketinga i usluga, ispituje

tržište, ugovara poslove između stranog partnera i kineskog proizvođača.

Kompanije mogu koristiti predstavništvo kao kvazi „prodajnu kancelariju“,

mada je zabranjeno da se bave trgovinom ili primaju novac direktno za robu ili

usluge.

2. Zajedničko ulaganje kapitala (EJV) EJV je kompanija sa ograničenom odgovornošću osnovana između kineske i

strane kompanije ili pojedinačno. Ova forma preduzeća ima status

samostalnog kineskog pravnog lica. Kineska regulativa o stranim ulaganjima

ograničava visinu stranog učešća u vlasništvu i rukovođenju u EJV. Unet kapital

obe strane može biti u gotovini, ili drugim dozvoljenim formama kao što su

pravo na intelektualnu ili industrijsku svojinu.

3. Kooperativno zajedničko ulaganje (CJV) CJV kompanija može biti u formi kompanije sa ograničenom odgovornošću ili

može biti neinkorporirano zajedničko ulaganje. Udeo kapitala može biti u

gotovini, pravu na korišćenje zemljišta, industrijskoj svojini, nepatentiranoj

tehnologiji ili u bilo kojoj drugoj formi svojinskog prava. Ovaj oblik preduzeća

je danas najmanje zastupljen u Kini.

st. 12

4. Preduzeće sa stranim kapitalom (WOFE)

WOFE je preduzeće koje ima status kineskog pravnog lica u kome su osnivački

kapital i rukovođenje potpuno u nadležnosti stranog investitora. Ove

kompanije su obično u obavezi da obezbede savremenu tehnologiju i opremu

ili izvoz svih ili gotovo svih proizvoda, ali to nije uvek slučaj. Ovaj oblik

direktnih stranih ulaganja sve je prisutniji u Kini zbog slobode u poslovanju

koja se pruža vlasnicima.

PORESKI SISTEM Državna poreska uprava i Ministarstvo finansija (www.mof.gov.cn/index.htm) nadležni

su za vođenje poreske politike Kine. Porezi u Kini su podeljeni na porez na nivou

Centralne vlade, poreze na nivou lokalnih vlada i zajedničke poreze centralne i lokalnih

vlada. Poreze na državnom nivou, kao i zajedničke poreze centralne i lokalnih vlada,

ubire državna poreska agencija, dok se lokalne takse uplaćuju lokalnim poreskim

agencijama.

Porez na dodatu vrednost iznosi 17%. Snižena stopa poreza na dodatu vrednost od 13%

se primenjuje na žitarice, knjige, štampu, filmove, veštačka đubriva, insekticide i hranu

za stoku.

Pojedini proizvodi, kao luksuzna roba, podležu plaćanju ne samo PDV-a, već i poreza na

promet. Tu spadaju cigarete (30-45%), alkoholna pića (5-25%), kozmetički proizvodi (17-

30%), nakit (10%), putnička vozila (3-8%). Od januara 1995, pojedina uvozna roba široke

potrošnje, kao što su klima uređaji, televizori, nameštaj, računari i frižideri, podleže

plaćanju poreza na luksuznu robu. Zvanična stopa poreza na dobit preduzeća iznosi

33%, a poreza na dohodak 20 %. Da bi privukla strane investitore, Kina daje mogućnost

oslobađanja od plaćanja pojedinih poreza (posebno kada se radi o ulaganju u visoke

tehnologije).

INOSTRANO FINANSIRANJE Strani kapital ulazi u Kinu prevashodno kroz direktne investicije i kredite.

Privlačenje direktnih stranih investicija je jedna od glavnih komponenti kineske politike

otvaranja prema svetu. Ono omogućava Kini da privuče kapital, što je još važnije, da

unese i primeni naprednu tehnologiju i bogato zapadno iskustvo u menadžmentu.

Strana tržišta su dostupnija, a konkurencija raste. Država je uvela olakšice za uvoz bez

plaćanja carine kada je u pitanju oprema na bazi najsavremenijih tehnoloških

dostignuća. Zahvaljujući stranom kapitalu, osposobljeni su fondovi za građevinarstvo,

unapređenje eksploatacije energetskih izvora, transporta i sistema telekomunikacija,

dobijanje sirovina i za industriju polufabrikata, uvođenje visoke tehnologije i opreme i

jačanje kapaciteta zemlje u cilju obezbeđivanja deviza na bazi realizovanog izvoza. Za

uzvrat, strani investitori dobili su kinesko tržište i došli do načina za ostvarivanje profita.

st. 13



Pristupanjem Kine Svetskoj trgovinskoj organizaciji, oblasti otvorene za strane

investicije su počele da gube na nekadašnjoj privlačnosti. Sada se one usmeravaju da

maksimalno koriste svoj povoljan geografski položaj, povoljno okruženje za ulaganja,

izgrađenu infrastrukturu, kvalifikovanu radnu snagu, visok naučno-tehnološki nivo i

efikasnost u funkcionisanju administrativnog aparata, u cilju privlačenja

multinacionalnih kompanija da investiraju. Sa druge strane, provincije i gradovi u

unutrašnjosti Kine treba da pokušaju da, sa svojom jeftinom radnom snagom i niskim

taksama, privuku investicije manjeg i srednjeg obima.

Najveći deo stranih investicija u Kini uglavnom se koncentriše duž obale. U 2002.godini,

87% ukupnih stranih ulaganja u Kini bilo je koncentrisano u 12 priobalnih provincija i

regija. Razlog je što se kinesko priobalje prvo otvorilo za strana ulaganja, uslovi su

povoljniji, industrijska baza bolja, a ekonomija razvijenija.

U 2005. godini direktna strana ulaganja iznosila su 72,4 mlrd. dolara. U prvoj polovini

2006. godine u Kini je osnovano 22.772 novih firmi sa stranim kapitalom u vrednosti od

32,7 mlrd. dolara. Na proizvode firmi sa stranim kapitalom otpada 57,3% ukupnog

kineskog izvoza. Kineske investicije u inostranstvu iznose preko 60 mlrd. dolara. Do

2005. godine u svetu je osnovano 1.067 firmi (podaci kineskog Ministarstva trgovine).

U toku 2007. godine strane investicije nastavile su da se slivaju u Kinu u iznosu od 74,8

milijardi USD. Time se Kina posle SAD i Velike Britanije, po obimu stranih investicija,

nalazi na trećem mestu u svetu.

Strani krediti uglavnom se koriste za velike i srednje građevinske projekte. Većina ih je u

oblasti energetike, transporta i telekomunikacija, petrohemiji, u proizvodnji gvožđa i

čelika, lakoj industriji, poljoprivredi, obrazovanju i kulturi i naučnim istraživanjima.

Poslovni ljudi iz inostranstva ulažu u Kinu uglavnom kroz razvoj poslova na bazi

zajedničkog ulaganja, kroz uspostavljanje saradnje sa kineskim preduzećima i

osnivanjem sopstvenih preduzeća.

KOMORSKI SISTEM

Kineski savet za promociju međunarodne trgovine-CCPIT (China Council for the

Promotion of International Trade), odnosno Kineska komora za međunarodnu trgovinu

(China Chamber of International Commerce - CCOIC) je nevladina organizacija,

osnovana 1952. godine, priznata od strane kineske Vlade. CCPIT je 28. juna 1988.

godine, kao drugi naziv prihvatio Kineska komora za medjunarodnu trgovinu (China

Chamber of International Commerce - CCOIC). Tesno je povezan sa domaćim

ekonomskim i tehničkim institucijama i uspostavlja poslovne i prijateljske veze sa oko

100 trgovinskih komora, ekonomskim i trgovinskim krugovima, kao i preduzećima širom

sveta. CCPIT preduzima razne aktivnosti u cilju promocije ekonomskih i trgovinskih veza

NR Kine sa drugim zemljama.

st. 14

Poslovi koje obavlja CCPIT:

1. Povezuje se sa inostranim ekonomskim i trgovinskim krugovima; dočekuje

inostrane privredne i trgovinske delegacije i stručnjake; organizuje i šalje kineske

privredne, trgovinske i tehnološke delegacije u inostranstvo u posete i istraživanja;

2. Jača veze sa inostranim trgovinskim komorama, ekonomskim i trgovinskim

asocijacijama; učestvuje u relevantnim aktivnostima međunarodnih ekonomskih i

trgovinskih organizacija ili aktivnostima medjunarodnih i trgovinskih organizacija ili

aktivnosti čije su one sponzori; povezuje se sa predstavništvima stranih

industrijskih i trgovinskih organizacija i stranih trgovinskih komora u Pekingu, i šalje

stalne predstavnike ili osniva trgovinska predstavništva u stranim zemljama;

3. Organizuje i učestvuje na medjunarodnim ekonomskim i trgovinskim

konferencijama, uključujući one koje kosponzoriše CCPIT, i slične strane

organizacije;

4. Organizuje izložbe u inostranstvu ili učestvuje na međunarodnim sajmovima i

pomaže kineskim organizacijama i preduzećima u organizaciji izložbi u inostranstvu

ili učestvovanju na međunarodnim sajmovima;

5. Priređuje inostrane ekonomske, trgovinske i tehničke izložbe u Kini, sponzoriše

međunarodne izložbe i sajmove u Kini;

6. Organizuje i održava tehničku razmenu između Kine i drugih zemalja; brine o

prikupljanju, distribuciji i izlaganju literature i uzoraka novih proizvoda, novih

raznih stranih naučno-tehnoloških pubikacija;

7. U okviru Saveta posluje Međunarodna spoljnotrgovinska arbitraža i Međunarodna

pomorska arbitraža, bavi se procenom štete na brodovima i brodskom tovaru;

izdaje i legalizuje dokumenta i sertifikate o poreklu, višoj sili, dokumenta o spoljnoj

trgovini i brodske sertifikate.

8. Bavi se registracijom patenata i zaštitnog znaka u zemlji i inostranstvu; pruža

usluge u oblasti industrijske svojine; pomaže u rešavanju sporova i ostalim

slučajevima koji se tiču razmene tehnologije ili trgovine;

9. Sakuplja i objavljuje časopise o privrednim i trgovinskim odnosima Kine s

inostranstvom, i druge publikacije; sponzoriše skupove sa temom kineske privrede,

namenjene posetiocima iz inostranstva;

10. Istražuje i sakuplja privredne informacije, pruža informativne i konsultantske

usluge domaćim i stranim preduzećima sa aspekta ekonomije, trgovine i tehničke

kooperacije; rukovodi procenjivanjem i izradom fizibiliti studija za kineske projekte

sa stranim partnerima, i pruža informativne usluge o kreditiranju;

11. Vodi poslove lokalnih i industrijskih podsaveta

12. Rukovodi drugim poslovima u promociji privrednih i trgovinskih aktivnosti.

st. 15



DIPLOMATSKO - KONZULARNA PREDSTAVNIŠTVA DVE ZEMLJE

Ambasada Republike Srbije u Narodnoj Republici Kini

Ambasada Narodne Republike Kine u Republici Srbiji

San Li Tun, Dong 6 Jie 1

100600 PEKING

NR Kina

Nj.E. g. Miomir Udovički, Ambasador

Tel: + 8610/ 6532 - 3516

Fax: +8610 / 6532 -1207

E-mail: [email protected]

Web - site: www.embserbia.cn

Augusta Cesarca 2V

11000 BEOGRAD

SRBIJA

Nj. E. g. Wei Jinghua, Ambasador

Tel: +381 11 / 3695 - 057

Fax: +381 11 / 3066 - 001

st. 16

narodna republika - · pdf filenarodna republika kina je druga najveća država u aziji posle...

Documents