1

ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရ ေမြးျမေရး၊ေရလပငနးႏငေကးလကေဒသဖြ႕ျဖးေရး၀နၾကးဌာန

ေကးလကေဒသဖြ႕ျဖးတးတကေရးဥးစးဌာန တပကနးျမ႕နယ

လထဗဟျပစမကနး

National Community Driven Development Project

(NCDDP)

ေကးရြာဖြ႔ျဖးေရးအစအစဥ

Village Development Plan (VDP)

ေပာရြာေကးရြာ၊မကးပငေကးရြာအပစ

(၁၇-၃-၂၀၁၆) ရကေန႔

2

မာတကာ စဥ အေၾကာငးအရာ စာမကႏာအမတ

၁ ျမ႕နယေျမပ ၃ ၂ ေကးရြာအပစေျမပႏင ေကးရြာတညေနရာ ၄ ၃ အပစတြငပါ၀ငေသာေကးရြာမားစာရငး ၅ ၄ ေကးရြာအေျခခအခကအလကမား ၅ မ ၈ ၅ လထပးေပါငးပါ၀ငေသာလမဆနးစစျခငးႏငအကျဖတျခငး

လပငနးစဥ (PSA)အကဥးခပဇယား ၉ မ ၁၀

၆ ေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးအစအစဥအတြကအသးျပခေသာ PRA tools မားႏငတစခခငးစ အတြကသးသပခကမား

၁၁ မ ၂၂

၇ ေကာမတ၀ငမားေရြးခယျခငးႏငေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးအစအစဥေဆာငရြကမမတတမးဓါတပမား

၂၃

၈ ေကာမတ၀ငမားစာရငး ၂၄ ၉ ေကးရြာအခကအလက (ပစ-၁) ေနာကဆကတြ - က

၁၀ စမကနးစက၀နးအခနဇယား (ပစ-၂) ေနာကဆကတြ - ခ ၁၁ ေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးဥးစားေပးအစအစဥ (ပစ-၃) ေနာကဆကတြ - ဂ ၁၂ ေကးရြာအပစစမကနးလပငနးခြေရြးခယျခငး (ပစ-၄) ေနာကဆကတြ - ဃ ၁၃ အစညးအေ၀းတကေရာကသမားစာရငး (ပစ-၁၂) ေနာကဆကတြ - င ၁၄ အစညးအေ၀းမတတမးမား ေနာကဆကတြ - စ ၁၅ က႑အလကဥးစားေပးဖြ႕ျဖးေရးလပငနးမား ေနာကဆကတြ - ဆ ၁၆ ေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးစမခကအရညအေသြးထနးခပမ

(Checklist for VDP) ေနာကဆကတြ - ဇ

3

၁။ ျမ႕နယေျမပ

4

၂။ ေကးရြာအပစေျမပႏင ေကးရြာတညေနရာ

5

၃။ အပစတြငပါ၀ငေသာေကးရြာမားစာရငး

စဥ ေကးရြာအပစအမည ေကးရြာအမည မတခက

၁ မကးပင မကးပင

၂ မကးပင ေညာငပငသာေကးရြာ

၃ မကးပင ရားတနးအငေကးရြာ

၄ မကးပင ေရတြငးျဖေကးရြာ

၅ မကးပင ၾက႕ပငသာေကးရြာ

၆ မကးပင ေပာရြာ

၄။ ေကးရြာအေျခခအခကအလကမား

က. လဥးေရ

လမးစ အမေထာငစ

အေရအတြက

ကးကြယသညဘာသာ အမေထာငစအေရအတြက

လမးစ (၁) ဗမာ ၈၈ ဘာသာ(၁) ဗဒၶ ၈၈

လမးစ (၂)------------- ဘာသာ(၂)-------------

လမးစေရာ-------------- ဘာသာေရာ------------

အမးသား(အေရအတြက) အမးသမးအေရအတြက

လဥးေရ ၁၇၄ ၂၂၈

ကား/မ ဥးေဆာငေသာအမေထာငစ ၅၈ ၃၀

(ခ)လကလမးမအသးျပႏငသညအေဆာကအဥမား

စာသငေကာငး ရ/မရ ကနးမာေရး ရ/မရ ဘာသာေရးအေဆာကအဥ

ရ/မရ

6

အထကတနးေကာငး ေဆးရ ေစတ

အလယတနးေကာငး ကနးမာေရးဌာန ဘနးႀကးေကာငး

မလတနးေကာငး ကနးမာေရးဌာနခြ ဟႏၵဘရားေကာငး

မႀကေကာငး ေဆးေပးခနး ခရစယာနေကာငး

အျခား အျခား ဗလ

အျခား အျခား အျခား

မတခက- မတခက- မတခက-

(ဂ)ကြမးကငသမားမတတမး ၊ ေကးရြာတြငေနထငေသာ သ႕မဟတ တျခားရြာမလာေရာကေသာကြမးကငသမား

(၁) စာသငေကာငး (၂) ကနးမာေရး (၃) လကမပညာရင ရြာတြ

ငေန ထငသ

အျခားရြာမ လာသ

ရြာတြငေန ထငသ

အျခားရြာမ လာသ

ရြာတြငေန ထငသ

အျခားရြာမ လာသ

မလတနးျပဆရာ/ဆရာမ

(ရ) ဆရာ၀န လကသမား (ရ)

အထကတနးျပဆရာ/ ဆရာမ

(ရ)

လကေထာက ကနးမာေရးမး

ပနးရ (ရ)

အလယတနးျပဆရာ/ဆရာမ

(ရ) အမးသမကနး မာေရးဆရာမ

လပစစဆငရာ

မႀကဆရာ/ဆရာမ အရသားဖြား ေရပကသြယသ (ရ) အျခား ျပညသ႔ကနးမာေရး

လပသား(၁)/(၂) စကျပငဆရာ (ရ)

မတခက

မတခက မတခက

(ဃ) ေကးရြာသ႕ေရာကရႏငသညလမးအေျခအေန /ေကးရြာတစရြာသည ၄ငး၏ေကးရြာအပစႏင ဆကသြယထားေသာ လမးအေျခအေန

o ေကာကၾကမးလမး ( √ )

7

o ကတရာလမး ( ) o ကြနကရစလမး ( ) o ေမာေတာဆငကယလမး ( ) o ေကာကခငးလမး ( ) o ေျမသားလမး ( ) o လသြားလမး ( ) o အျခား ( )

(င) ေကးရြာဖြ႔ၿဖးေရးစမခက

(၁) လထဗဟျပစမကနးမစတငမ ဤေကးရြာတြင ေကးရြာဖြ႕ျဖးမႈစမခကရပါသလား ? ရပါသည

( )၊ မရပါ ( √ )၊ မသပါ ( ) ။

(၂) ရခပါလင ဤစမခကကမညသညခႏစတြငျပငဆငခပါသနညး? ႏစ…………၊ မသပါ

( √ )

(၃) ဤစမခကကျမ႕နယမအတညျပခပါသလား ? ျပခပါသည ( )၊ မျပခပါ ( ) ၊ မသပါ

( √ )

(စ) ခရးအကြာအေ၀း

(၁) ဤေကးရြာ၏ ဗဟမ၄ငးေကးရြာအပစဗဟအထခရးမငမညမကြာေဝးသနညး? ( ၁.၅ မင)

(၂) ဤေကးရြာမ ၄ငးေကးရြာအပစဗဟအထ သြားလာရာတြငၾကာျမငသညအခန

ေျခာကေသြ႕ရာသတြငၾကာခန

ေထာလာဂ (၁၀ မနစ)နာရ၊မနစ ေမာေတာဆငကယ (၁၀ မနစ)နာရ၊မနစ ေျခလင ( ) နာရ၊မနစ လား ( ) နာရ၊မနစ ေမာေတာဘတ ( ) နာရ၊မနစ အျခား ------------------- ( ) နာရ၊မနစ

8

မးရာသတြငၾကာခန

ေထာလာဂ (၁၀ မနစ)နာရ၊မနစ ေမာေတာဆငကယ (၁၀ မနစ)နာရ၊မနစ ေျခလင ( ) နာရ၊မနစ လား ( ) နာရ၊မနစ ေမာေတာဘတ ( ) နာရ၊မနစ အျခား ------------------- ( ) နာရ၊မနစ

(ဆ) ပတ၀နးကငဆငရာသဘာ၀ေဘးအႏရာယ -

(၁) ဤေကးရြာတြငေရၾကးျခငးကသ႔ သဘာဝေဘးအႏရာယကေရာကျခငးရပါသလား? မရပါ ( √ )၊ ရ ပါသည ( )၊ မသပါ ( ) ။ …………………………………………………………..…………………..

(ဇ) ေကးရြာတြင ဖြ႕စညးထားေသာ အဖြ႕အစညးမား

လထဗဟျပစမကနးမတငမ ဤေကးရြာတြင ေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးအတြက အစးရ (သ႔) ရြာသားမားကယ တင (သ႔) စမကနးတစခခမ ဖြ႔စညးထားသညအဖြ႕အစညးမားရပါသလား?

…ေကးရြာမးလငးေရးေကာမတ…………….

…………………………………………………….

…………………………………………………….

9

(၅) လထပးေပါငးပါ၀ငေသာလမဆနးစစျခငးႏငအကျဖတျခငးလပငနးစဥ (PSA)အကဥးခပဇယား

စဥ အေၾကာငးအရာ ရကစြ

ဥးတညအပစ တကေရာကသ အဓကေဆြးေႏြးခကမား ကား မ ေပါငး

၁ ေကးရြာသမငး

၂၆.၁

.၂ဝ၁

၆ အပခပေရး အဖ႔ြ၀ငမား၊ ရပမရပဖမား

၇

၅

၁၂

ေကးရြာစတငျဖစေပၚလာပ၊ခႏစႏငထးျခားျဖစစဥမား။

၂ လမေရးႏငအရငး အျမစျပေျမပ

၂၆.၁

.၂ဝ၁

၆ ေစတနာ၀နထမး၊အမးသား၊ အမးသမး

၇

၇

၁၄

လမးပနးဆကသြယေရးအ ေျခအေန၊အေျခခအေဆာကအဥမား၊လယယာေျမမား၊ျမစေခာငးမား၊ေရတြငးေရကနမား၊သစေတာမား၊ဆည ေျမာငးမား။

၃ ဥစၥာဓနပငဆငမ အဆငမားသးသပျခငး

၂၆.

၁.၂ဝ

၁၆

ေျပလညေသာအပစ၊ အလယအလတအပစ၊ မေျပလညေသာအပစ

၅

၅

၁ဝ

ပငဆငမစႏနးမားသတမတ ျခငး၊ စႏနးမားအေပၚအေျခ ချပးအဆင၃ဆငတြငပါ၀င ေသာအမေထာငစအေရအ တြကခန႔မနးျခငး၊အဓကအသကေမြး၀မးေၾကာငးလပ ငနးမားအားမတတမးတင ျခငး။

၄ ကား-မအခနးက႑ သးသပျခငး (cobweb)

၂၆.

၁.၂ဝ

၁၆ အမးသားမား၊

အမးသမးမား ၃၀

၃၅

၆၅

အမးသား၊ အမးသမး တနးတအခြငအေရးရရမအ ေျခအေနမားအားေဆြးေႏြးမတတမးတငျခငး။

၅ ရာသခြငဇယား

၂၆.

၁.၂ဝ

၁၆

ေစတနာ၀နထမး၊ အမးသားမား၊အမးသမးမား

၇

၅

၁၂

ရာသဥတ၊အဓကအသက ေမြး၀မးေၾကာငးလပငနးမားေရာဂါဘယမား၊ပြေတာမားအားေဆြးေႏြးမတတမးတင ျခငး။

၆ အဖြ႔အစညးဆငရာအကျဖတခကႏင ဗငးကားခပ

၂၆.

၁.၂ဝ

၁၆

အမးသားမား၊အမးသမးမား

၅

၅

၁ဝ

လထႏငထေတြ႕ဆကဆျပးလထအကးစးပါြးအတြက ေဆာငရြကလကရေသာရြာအတြငး၊ရြာျပငပအဖြအစညးမားအားေဖၚထတျခငးႏင ဆကသြယမပသ႑နကကားခပေပၚတြငမတတမးတင ျခငး။

10

၇ အခကအခမား (ျပနာမား)

၂၆.

၁.၂ဝ

၁၆

အမးသား၊ အမးသမး

၃၀

၃၅

၄၅

အမးသားမားႏငအမးသမးမားေန႔စဥလေနမဘ၀တြင ၾကေတြ႕ေနရေသာအခကအခအတားအဆးမားအားေဆြးေႏြးေဖၚထတျခငး။

၈ ျပနာသစပင

၂၆.၁

.၂ဝ၁

၆

အမးသမးမား ၁ဝ

၁၂

၂၂

အမးသမးမားၾကေတြ႕ေနရ ေသာအခကအခမားမအဓကအခကအခတစခကေရြးခယ ျခငး၊သစပငပကအေျခခ လကအေၾကာငးအကးဆကစပပေဖၚျခငး။

၉ ေနာင၅ႏစစာေမာမနးခက

၂၆.၁

.၂ဝ၁

၆

အမးသားမားႏငအမးသမးမား

၃၀ ၃၅ ၆၅ အဓကျပနာကေျပလည ေစေသာအေၾကာငးရငးမားအားေျပလညေစမညလပငနးမားအားေဖၚထတျခငး။

၁ဝ ဥးစားေပးလပငနးမားေရြးခယဆးျဖတျခငး။

၂၆.၁

.၂ဝ၁

၆ အမးသား၊ အမးသမး

၃ဝ ၃၅ ၆၅ ေဖၚထတထားေသာလပငနးမားအားဥးစားေပးအဆငႏငးယဥသတမတျခငး။

11

၆။ ေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးအစအစဥအတြကအသးျပခေသာ PRA tools မားႏငတစခခငးစ အတြကသးသပခကမား

၆။ (က) ေကးရြာသမငး

ေပာရြာေကးရြာသမငးသးသပခက

ေပာရြာေကးရြာသည မကးပငအပစတြငပါဝငေသာရြာတစရြာျဖစျပး ၁၂၇၇ ခႏစတြင ဥးေပာသာ မ ဥးေဆာငျပးစတငတညေထာငခသည။ တညေထာငစကာလတြင နဝငးေခာငးအေနာကဖက ယခရြာ ဆးကနးဟေခၚေသာေနရာတြင ေနထငခၾကပါသည။ ကာလအတနၾကာေနျပးေနာကတြင ဝမးပက၊ ဝမး ေလာေရာဂါႏင ေရၾကးျခငးဒဏမားကခစားရသညအတြက အေနာကဘကကနးပငးျဖစေသာ လကရေန ရာ ရနကန-မႏေလးကားလမးေဘးသ႔ ဥးေပာသာမပငဥးေဆာငက ေျပာငးေရႊ႕ေနထငခၾကပါသည။

12

၁၃၂၂ ခႏစတြင ေကးရြာရြာလယလမးကေဖာကလပချပး ၎လမးမာ ကြမးေတာႏငနတမာရြာမားအထ ေပါကေရာကပါသည။

ခရစသကရာဇ ၁၉၈၄ ခႏစပါတေကာငစေခတတြင ေကးရြာသ/သားမားစကပးရရထားေသာ စပါးမားကအတငးအၾကပသမးယျခငးခခရပါသည။ ၁၉၈၈ အေရးအခငးကာလတြငလညးေပၚတာဆြျခငး ခရသညအတြက ရြာသ/သားမားမာ တမးေရာငေနထငခရပါသည။ ၂၀၁၅ ခႏစတြင လထဗဟျပစမကနး မ ေကးရြာရြာလယလမးက ရစာခငးျခငးလပငနးေဆာငရြကခေသာေၾကာင ယခအခါရြာလယလမးက ေကာငးစြာအသးျပႏငျပျဖစပါသည။

၆။ (ခ) လမေရးႏငအရငး အျမစျပေျမပ

13

လမေရးႏငအရငးအျမစျပေျမပသးသပခက

ေပာရြာေကးရြာ၏ လမႈေရးႏငအရငးအျမစျပေျမပကေလလာရာတြင ေကးအမေျခတညရမႈအေန အထားႏင အမေျခမားစဖြ႕မႈမာ စနစကနစြာတညရေနသညကေတြ႕ရျပး ေကးရြာတြငးလမသြယမားက လညး အခးကစြာထညသြငးထားသညကေတြ႕ရသည။ ေကးရြာေတာငဘကတြင ေကာကေခာလမးရ ေနျပး မကးပငရြာသ႔သြားေရာကႏငသည။ ရြာအေနာကဘကတြင ရနကနမ မႏေလးသ႔သြားေသာ ကား လမးႏငမးရထားလမးကအျပငေတြ႕ႏငသညအတြက လမးပနးဆကသြယေရးေကာငးမြနေသာရြာတစရြာ ျဖစျပး တပကနး၊ ေနျပညေတာႏင ရမညးသငးျမ႕မားသ႔ေကာငးစြာသြားေရာကႏငသညအတြက ေဒသထြကကနမားရလာပါက ေစးကြကသ႔တငပ႕ႏငေသာအရငးအျမစအျဖစတညရပါသည။ အေနာက ဘကအျခမးတြငပင မကးပငအပစတြငး အထကတနးေကာငးတစေကာငးရေနသညအတြကလညး ေကးရြာတြငးရ ေကာငး သား/သမားအတြက ပညာေရးလကလမးမမႈအားေကာငးေနပါသည။

ေကးရြြာအေရ႕ဘကတြင အပစအပခပေရးမးရး၊ ဘနးၾကးေကာငးမားကေတြ႕ရရပါသည။ လပ မးသြယတနးႏငေသာ ထရနစေဖာမာကလညးေတြ႕ႏငသညအတြက ေပာရြာအေနျဖင လပစစမးလြယ ကလေလာကစြာ သြယတနးႏငေသာ အရငးအျမစတစခကလညးေကးရြာ၏အနးအနားတြင ေတြ႕ရရပါ သည။ ထးျခားခကအေနျဖင ေကးရြာအရငးအျမစေျမပထတြင ေသာကေရ၊ သးေရႏင စကပးေရလ ေလာကစြာရရႏင သည ေရအရငးအျမစအားမေတြ႕ရပါ။ ထ႕ေၾကာင ေကးရြာတြင ေသာကေရ၊ သးေရလအပခကရေနႏငျပး စကပးေရးရရႏငမႈအတြက လအပခကျမငမားႏငေၾကာငးသးသပမ ပါသည။

၆။ (ဂ) ဥစၥာဓနပငဆငမ အဆငမားသးသပျခငး

14

ဥစၥာဓနပငဆငမႈအဆငမားအား အပစအလကသးသပျခငး

ေကးရြာတြငရေနေသာ အမေထာငစမား၏ စးပြားေရးေျပလညမႈႏင ဥစၥာပစၥညးပငဆငမႈမားက ေလလာရာတြင ေျပလညေသာအပစ၊ အလယအလတအပစႏင မေျပလညေသာအပစမားဟ၍သးမးခြ ျပးေလလာခပါသည။ ေလလာရာတြငအပစအလကပငဆငမႈႏင အဓကစးပြားေရးလပငနးက ခြျခားေလ လာခပါသည။ ေျပလညေသာအပစတြင ပငဆငမႈအရ စကပးေျမ (၃) ဧကႏငအထက၊ ႏြားႏစေကာင၊ ဂြန ေဒါငးတစစး၊ ဆငကယ၊ ၄ ပင ၃ ပငပဥေထာငသြပမးအမႏင သးဘးဆငကယမားရေနျပး ၎အပစ၏ အဓကအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးမာ စပါး၊ ပႏငရာသေပၚသးႏမားစကပးသည ေတာငသလပငနး ကလပကငၾကသည။ အလယအလတအပစတြင ပငဆငမႈအေနအထားမာ လယ (၃) ဧကေအာက၊ ႏြား တစေကာင၊ ဆငကယ၊ ဆတ၊ ဝက၊ ရပျမငသၾကားစက၊ သြပမးၾကမး ခငးအမမားပငဆငျပး အဓကသက ေမြးဝမးေကာငးလပငနးမာ ေတာငသျဖစပါသည။ မေျပလညေသာအပစတြင ပငဆငမႈအရ ဝါးထရကာ အမႏင အမေမြးတရစာၦနအခ႕ကသာ ပငဆငပါ သည။

ေပာရြာတြင အမေျခေပါငး (၈၈) အမရသညအနကတြငမ ပထမအဆငေျပလညေသာ အပစတြင အမေျခ (၃၀) အမ၊ ဒတယအဆင အလယအလတအပစတြငအမေျခ (၂၀) ႏင တတယအဆင မေျပလညေသာအပစတြင အမေျခ (၃၈)အမ အသးသးေတြ႕ရရသည။

စဥ အပစ အမေျခ ရာခငႏႈနး

၁ ေျပလညေသာအပစ ၃ဝ ၃၄%

၂ အလယအလတအပစ ၂ဝ ၂၃%

၃ မေျပလညေသာအပစ ၃၈ ၄၃%

စစေပါငး ၈၈ ၁ဝဝ%

15

၆။ (၄) ကား-မအခနးက႑ သးသပျခငး (cobweb)

ကား-မအခနးက႑ သးသပျခငး (cobweb)

ေပာရြာရ ရြာသ/သားမား၏ ကား၊မ အခနးက႑အေျခအေနမားက ေကးရြာအစညးအေဝးတြင ကား (၃ဝ) ဥး၊ မ(၃၅) ဥးပါဝငေသာအဖြ႕ျဖင ေန႔စဥလႈပရားမႈပစမားမ အေၾကာငးအရာမားေပၚ တြင လႊမးျခႏငမႈ၊ သာလြနမႈအေျခအေနမားကေလလာခပါသည။ ကား၊ မ က႑အတြကေကးရြာမား တြငေတြ႕ရရေလရေသာ အခက (၁ဝ)ခကျဖစသည လမႈေရးတြငပါဝငႏငမႈ၊ အလပအကငအခြငအလမး ရရမႈ၊ မသားစအတြငးဥးေဆာငႏငမႈ၊ ဝငေငြရာႏငမႈ၊ မသားစအေပၚဂရစကႏငမႈ၊ အရငးအျမစမား ေပၚတြင အသးခႏငမႈ/ပငဆငမႈ၊ လမႈေရးလပငနးမားတြငဆးျဖတခကခႏငမ၊ မသားစအားလျခေစမႈ၊ ပစၥညးပင ဆငမႈ၊ ပညာေရးလကလမးမမႈအေၾကာငးမားကေလလာခသည။

ေတြ႕ရရေသာရလာဒအရ ပညာေရးလကလမးမမႈ၊ မသားစေပၚတြငဂရစကႏငမႈ၊ လမႈေရးတြငပါ ဝငႏငမႈ၊ ဥစၥာပစၥညးပငဆငႏငမႈ၊ လမႈေရးလပငနးမားတြငပါဝငဆးျဖတခကခႏငမႈ၊ အရငးအျမစမားရ ယသးစြႏငမႈႏင မသားစအားလျခမႈေပးႏငႏငေသာ က႑မားတြင ကားႏငမတနးတအေရးပါေနျပး မသားစအတြငးဥးေဆာငႏငမႈ၊ ဝငေငြရာႏငမႈႏင အလပအကငအခြငအလမးရရႏငမႈက႑မားတြင

16

အမးသားမားမပမအခြငအလမးအားသာခကရေနသညကေတြ႕ရပါသည။ အမးသမးမားမ အမးသား မား ထကပမထးျခားျပးဥးေဆာငႏငမႈမေတြ႔ရပါ။

ထ႔ေၾကာင အမတြငဆးျဖတခကခႏငမႈႏင လႊမးမးမႈအပငးတြင အမးသားမားမအားသာခကရ ေနျပး ေကးရြာတစရြာလးႏငဆငေသာကစၥရပမားအတြက ကား၊ မ အခနးက႑တနးတမႈရသညဟ သး သပရပါသည။

၆။ (၅) ရာသခြငဇယား

ရာသခြငဇယားအားသးသပျခငး

ေကးရြာရာသခြငဇယားအားသးသပရာတြင အဓကစကပးသးႏ၊ တရစာၦနေရာဂါကေရာကမႈ၊ စကပးေရရရမႈ၊ ဘာသာေရးပြေတာမား၊ ကနးမာေရး၊ ဝငေငြရရမႈ၊ ေရႊ႕ေျပာငးလပကငမႈႏငရာသဥတအ ေျခအေနမားကေလလာခပါသည။

ေပာရြာ၏အဓကစကပ းသးႏမားကေလလာရာတြင စပါး၊ ပမးစ၊ ႏမးႏင ခရမးခဥသးမားကအဓ ကစကပးၾကျပး စပါးက နယနလမစတငေျမျပငကာစကပးျပး နတေတာ၊ ျပာသလမားတြငျပနလည ရတ သမးသည။ ပမးစး၊ ႏမးႏင ခရမးခဥမားက တနခးလတြငေျမျပငျပး ကဆနလတြငစကပးကာ

17

ဝါေခါငႏင ေတာသလငးလမားတြင ျပနလညဆြတခးပါသည။ ေကးရြာတြင တရစာၦနေရာဂါက ေရာကမႈအေတြ႕အၾကမားမေတြ႕ရပါ။ ေပာရြာတြငစကပ းေရရရမႈအေနအထားမာ တနခး၊ ကဆနလမား တြငမးေရအနညးငယရတတျပးဆညေရကသာအားထားစကပးရသညကေတြ႕ရသည။ ကနးမာေရးတြင ေရာဂါသးျခားျဖစပြားသညလမားဟ၍မေတြ႕ရပါ။ဘာသာေရးပြေတာအေနျဖင သၾကၤန၊ ဝါဆသဃၤနးကပ၊ မးထြနးပြ၊ကထနပြႏင ေညာငေရသြနးပြမားကငးပၾကသညကေတြ႕ရပါသည။ တစႏစစာတြင လကလပ လကစားမားအဖ႔ဝငေငြရရမႈမာအလပရရႏငမႈေပၚမတညေသာလညးတနခး၊ဝါဆ၊ဝါေခါငး၊ ေတာသလငး၊ နတေတာ ျပာသ၊ တပ႔တြလမားတြငဝငေငြရရသညကေတြ႕ရသည။ ေရႊ႕ေျပာငးလပသားအေနအထားမာ ရာသမေရြး လပငနးအဆငေျပမႈအရ ေရႊ႕ေျပာငးသညဟေတြ႕ရပါသည။ ရာသဥတမမးနညးျပး အပမားေသာရာသဥ တျဖစသညဟသးသပပါသည။

၆။ (၆) အဖြ႕အစညးဆငရာအကျဖတခက (ဗငးကားခပ)

18

အဖြ႕အစညးဆငရာအကျဖတခကအားသးသပျခငး

ေပာရြာေကးရြာတြင အပခပေရးအဖြ႕၊ မးသတအဖြ႕မားမာ အပခပေရးႏးႏြယေသာအဖြ႔မားျဖစ ၾကျပး အမးသမးအဖြ႕၊ အမးသားအဖြ႕၊ သာေရးနာေရးအဖြ႕ႏင လထဗဟျပစမကနးေကာမတသည ေကးရြာလထႏင ထစပျပးလပငနးမားကယစေဆာငရြကလကရပါသည။ သးျခားအေနျဖင သမဝါယမ လပငနးမားေဆာငရြကရန သမဝါယမအဖြ႕ကေတြ႕ရျပး အဖြ႕အားလးမာ ေကးရြာအပခပေရးအဖြ႕ႏင ေပါငးစပေဆာငရြကေနသည အေနအထားရသည။ မးသတအဖြ႕ႏင အမးသမးအဖြ႕သည ေကးရြာအပ ခပေရးအဖြ႕သာပးေပါငးျပး ကနအဖြ႕မားႏငထစပမႈမရပါ။ လထဗဟျပစမကနးေကာမတ၊ သာေရးနာ ေရးအဖြ႕ႏင အမးသားအဖြ႕မားသည အပခပေရးအျပင အဖြ႕အခငးခငးၾကားတြငလညးထစပမႈရေန သညကေတြ႕ရသည။ သမဝါယမအဖြ႕သည အမးသားအဖြ႕၊ လထဗဟျပစမကနးေကာမတႏငလညး ထစပမႈရေနသညကေတြ႕ရပါသည။

ေကးရြာျပငပတြင သမဥးစး၊ ေကးလကဥးစးႏင စကပးေရးဘဏတ႔ရေနျပး သမဝါယမဥးစးဌာန သည ေကးရြာသမအဖြ႕ႏငလညးေကာငး၊ ေကးလကဥးစးဌာနသည လထဗဟျပစမကနးေကာမတႏင လညးေကာငး၊ စက/ဘဏသည အပခပေရးအဖြ႕ႏငလညးေကာငးအသးသးေပါငးစပေဆာငရြကေန သညကေတြ႕ရပါသည။ ထ႔ေၾကာင အဖြ႕အစညးဆငရာအကျဖတခကအရ ေကးရြာတြငးအဖြ႕အသးသး ပးေပါငးေဆာငရြကေနမႈမားသည လပငနးလအပခကရေနသညအခနတငးတြင အားလးပးေပါငးေဆာင ရြကသညအေနအထားကေတြ႕ရရပါသည။

၆။ (၇) အခကအခမား (ျပနာမား)

19

၆။ (၈) ျပနာသစပငႏငသးသပခက

20

ျပနာသစပငသးသပျခငး

ေကးရြာအခကအခမားႏငျပနာမားေဆြးေႏြးေဖာထတရာတြင ကားႏငမ ေဖာထတလာေသာ အခကအခမားမာ တညမႈမားရေနသညအတြက ျပနာသစပငအား ကား၊မ မခြျခားဘေရး ဆြခရပါသည။ ေကးရြာ၏လအပခကရႏငေျခအား အထကတြငသးသပခသညအတငး ေသာကသးေရ အခကအခရျခငးက အဓကျပနာအျဖစ အမးသားမားႏင အမးသမးမားကေဖာထတၾကပါသည။

၄ငးေသာကသးေရရားပါးျခငးအေၾကာငးကေဖာထတရာတြင ကယထကယထေဆာငရြကႏငရန အတြကေငြေၾကးမတတႏငျခငး၊ ေရအရငးအျမစမားထနးသမးႏငမႈအားနညးျခငး၊ ေရတြငး/ေရငတမား နညးပါျခငး၊ နညးပညာပပးေပးသမရျခငး၊ ရာသဥတအပခနျမငတငလာျခငးႏင သစပငမားရားပါး လာျခငး စသညအေၾကာငးတရားမားေၾကာင အဓကေသာကသးေရရားပါျခငး ျပနာျဖစလာျခငးျဖစ ေၾကာငး ေတြ႕ရရပါသည။

ဆကလက၍ ေကးရြာတြငးတြင ေသာကသးေရရားပါျခငးေၾကာငျဖစေပၚလာႏငေသာ အကး ဆကမားကေလလာရာတြင တစကယေရသန႕ရငးမႈအားနညးျခငးႏင ကနးမာေရးျပနာမားျဖစေပၚ ျခငး၊ ကနးမာေရးမေကာငးပါက အသးစရတျမငတကလာျခငးမားျဖစေပၚလာသည။ ထ႔ျပငေရရားသည အတြက စကပးေရးႏငေမြးျမေရးလပငနးမား ေကာငးစြာမလပႏငျခငးေၾကာင ဝငေငြနညးပါျခငးအကး ဆကကလညးေကာငး၊ မးေဘးအႏရာယစးရမရျခငး အစရသညျပနာမားကေတြ႕ရေနရရပါသည။

သ႔ျဖစ၍ ေကးရြာတြင စကေရတြငးမားလေလာကစြာတးေဖာေပးပါက ေကးရြာတြင ေဖာျပချပး ေသာျပနာမားႏင အကးဆကမားမျဖစေပၚေအာငတားဆးႏငမညအျပင ေရရညတြင ေရလေလာက စြာရျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာသညအကးဆကမားက ေကးရြာသ/သားမားေကာငးစြာခစားရႏငမညျဖစ ေၾကာငးေတြ႕ရရပါသည။

21

၆။ (၁၀) ေနာင ၅ ႏစစာေမာမနးခက

၆။ (၁၁) ဥးစားေပးအစအစဥျပဇယား (Matrix Ranking)

22

ဥးစားေပးအစအစဥျပဇယားအားသးသပျခငး

ေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးအစအစဥေရးဆြရာတြငအမးသားမားႏငအမးသမးမားမ ေကးရြာအခကအခ မားကတညစြာတငျပလာရာ တငျပလာသညလပငနးမားအား အားလးသေဘာထားျဖင အမတေပးျပးအ ကျဖတခပါသည။ စစေပါငးတငျပလာေသာ ေကးရြာအခကအခ (၄) မးရျပး ၄ငးတ႔မာ (၁) ေမြးျမေရး (၂) တတား (၃)စာၾကညတက (၄) မးသတေရကန ႏင (၄) စကေရတြငးတးေဖာျခငး လပငနးမား ျဖစပါသည။ အမတမားေပးရာတြငအားလးပါဝငသေဘာထားေပးႏငသည Matrix Ranking နညးက အသးျပခသည။

အမတေပးဆးျဖတရာတြင လပငနးမားႏႈငးယဥျပး ေကးရြာအတြက အမနတကယအလအပဆး ကစဥးစားေရြးခယေစခပါသည။ ပါဝငအမတေပးသမားမလညး ေသခာစြာေရြးခယျပး လပငနးႏႈငးယဥ ခကက ေရြးခယခရာ စကေရတြြငးမ ၄ မတျဖင အဆင (၁)၊ စာၾကညတကမ ၃ မတျဖင အဆင(၂)၊ တတားမာ ၂ မတျဖင အဆင(၃)၊ ေမြးျမေရးမာ ၁ မတျဖငအဆင(၄)ႏင မးသတေရကနမာအမတမရရ ဘ အဆင (၅)အသးသးရရခသညအတြက စကေရတြငးတးေဖာျခငးလပငနးသညေကးရြာ၏လအပခက အရဆးလပငနးတစချဖစပါသည။

23

၇။ ေကာမတ၀ငမားေရြးခယျခငးႏငေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးအစအစဥေဆာငရြကမမတတမးဓါတပမား

24

၈။ ေကာမတ၀ငမားစာရငး

စဥ အမည ရာထး (ေကးရြာအဆင) ရာထး (အပစအဆင)

၁ ဥးေကာဆနး စ/ေထာက ဥကဌ အပစစ/ေထာကအဖြ႕ဝင

၂ မသမာလြင စ/ေထာက ဥကဌ အပစေငြကင

၃ ဥးသနးေအာင ေစာငၾကည ၾကးၾကပ- ဥကဌ

၄ ေဒၚခသ ေစာငၾကည ၾကးၾကပ- အဖြ႕ဝင

၅ ေဒၚေမသ ေစာငၾကည ၾကးၾကပ- အဖြ႕ဝင

၆ ဥးတငထြနး ဝယယေရး-ဥကဌ

၇ ဥးခငေမာငတင ဝယယေရ-အဖြ႕ဝင

၈ ေဒၚေအးခင ဝယယေရး-အဖြ႕ဝင

၉ ဥးျမငေမာင လညပတထနးသမး-ဥကဌ

၁၀ ေဒၚစျမတသ လညပတထနးသမး-အဖြ႕ဝင

၁၁ ေဒၚခငအနးျမင လညပတထနးသမး-အဖြ႕ဝင

၁၂ ဥးတငစး ေစတနာဝနထမး

၁၃ ေဒၚရႏင ေစတနာဝနထမး

၁၄ ဥးစနည အၾကျပတငၾကားေရး

၁၅ ေဒၚခငေအး အၾကျပတငၾကားေရး

၁၆ ဥးမငးသနးထး ဘ႑ာေရးစာေရး ဘ႑ာေရးဆပေကာမတ အဖြ႕၀င

25

၁၅။ က႑အလကဥးစားေပးဖြ႔ျဖးေရးလပငနးစဥမား

ေနာကဆကတြ(၄)ျခားနားေသာအပငးမားအတြကဥးစားေပးဖြ႕ျဖးေရးလပငနးစဥမားအႏစခပ

မရငးအားVPSCတြငထားရရပါမည။အျခားဌာနဆငရာမားႏငညႏငးရနအတြကမတအား TPIC သ႔ပ႕ရပါမည။ MIS data အေနျဖငသြငးရနမလအပပါ။

အဆင လပငနး မညသ႕ဥး စားေပးလ

လ/ႏစ ေကးရြာမတာ၀နခသ သ႔မဟတအပစ

ျပငပမမညသ ေထာကပမလ

အေျ

ခခအ

ေဆာက

အဥ

၁ စာၾကညတကေဆာကလပျခငး မ ( √ ) ကား( √ )

၂၀၁၇ စ/ေထာကေကာမတ လထဗဟျပ စမကနး

၂ တတားေဆာကလပျခငး မ (√ ) ကား(√ )

၂၀၁၈ စ/ေထာကေကာမတ လထဗဟျပ စမကနး

၃ မးသတေရကန မ ( √ ) ကား ( √ )

၂၀၁၉ ေကးရြာသ/သားမား ကယထကယ/ အလရင

၄ မ ( ) ကား( )

၅ မ ( ) ကား( )

အ

သက

ေမြး၀

မး ေ

ၾကာင

းမ/စ

ကပ

းေရး

၁ ေမြးျမေရးလပငနး မ ( √ ) ကား(√ )

၂၀၂၀ ေကးရြာသ/သားမား ျပငပအလရင

၂ မ ( ) ကား( )

၃ မ ( ) ကား( )

၄ မ ( ) ကား( )

၅ မ ( ) ကား( )

ကန

းမာေ

ရးႏင

အဟ

ာရ

၁ စကေရတြငးတးေဖာျခငး မ ( √ ) ကား(√ )

၂၀၁၆ စ/ေထာကေကာမတ လထဗဟျပ စမကနး

၂ မ ( ) ကား( )

၃ မ ( ) ကား( )

၄ မ ( )

26

ကား( ) ၅ မ ( )

ကား( )

ပညာေ

ရး

၁ ေကာငးျခစညးရး မ ( √ ) ကား(√ )

၂၀၁၇ ေကးရြာစ/ေထာက World Bank

၂ မ ( ) ကား( )

၃ မ ( ) ကား( )

၄ မ ( ) ကား( )

၅ မ ( ) ကား( )

အျခ

ား

၁ မ (√ ) ကား(√ )

၂၀၁၆ ေကးရြာစ/ေထာက World Bank

၂ မ ( ) ကား( )

၃ မ ( ) ကား( )

၄ မ ( ) ကား( )

၅ မ ( ) ကား( )

27

၁၆။ ေကးရြာဖြ႔ျဖးေရးစမခကအရညအေသြးထနးခပမႈ(Checklist For VDP)

အရညအေသြးထနးခပသအမည -

(၁) ေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးစမခကစာရြကစာတမးျပညစမကစစေဆးပါ (OM အရ)

o မကႏာဖး (အဖး) o မာတကာ o ေကးရြာအေျခခအခကအလကမား o လမဆနးစစျခငးအကဥးခပႏင PRA လပငနးစဥ o အမးသား/အမးသမးအဖြ႕မား၏အခကအခမား o ေကးရြာေမာမနးခက (ေဆြးေႏြးခကရလဒ) o အမးသား/အမးသမးအဖြ႕မားသေဘာတထားသညေနာငေလးႏစအတြကဥးစားေပးလပငနးမား

စာရငး (အေျခခအေဆာကအဥ၊အသကေမြးမ၊ပညာေရး၊လမေရးထနးသမးမစသညျဖင)

ေနာကဆကတြမား

o လမေရးအကျဖတမစာရြကစာတမးဓါတပႏငPRA လပငနးစဥ (ျဖစႏငလင) o ေျမပမားပါရမည၊စညးစမပငဆငမအဆင၊Venn ပ o ေကးရြာစမကနးေရးဆြေရးအစညးအေ၀းမတတမးမတ o ေကးရြာ၏အခကအလက (PC-1) o ေကးရြာေမာမနးခက

(၂) လမေရးအကျဖတမအရညအေသြးႏင ေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးစမခက (VDP) ကစစေဆးပါ။

o ေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးစမခကေရးဆြရာတြငပါ၀ငေသာလဥးေရ(အမးသား/အမးသမး) o လမေရးအကျဖတမအရညအေသြးႏငေကးရြာဖြ႕ျဖးေရးစမခကအတြကအသးျပသညရကေပါငး o PRA ပစၥညးမးအသးျပသညအေရအတြက o ပါ၀ငေသာဥးေရႏငလပငနးမားမတတမးတငျခငး

(အစညးအ၀းမတတမး၊အဖြ႕ဓါတပ၊တငးရငးသားလနညးစႏငထခကလြယေသာအဖြ႕မား) - အလြနေကာငး - ေကာငး - ည

o လပငနးမားမတတမးတငျခငးႏငအမးသမးအဖြ႕အစညးအေ၀း၏ရလဒအားခြျခားေပးထားသလား

- ရ/မရ

28

o စမကနးအေရအတြက (အမးသား/အမးသမးေရြးခယမအေရအတြက) o PRA ႏငသကဆငေသာအျခားစမကနးအေရအတြက(အမးသား/အမးသမးေရြးခယမ အေရ

အတြက)