•18.10.2016.

•1

1

NAUČNA OBLAST GEODEZIJA

Predmeti iz ove oblasti na smeru za Uređenje i korišćenje voda u poljoprivredi

• Geodetska merenja i mreže (III semestar)

• Premer terena i izrada planova (IV semestar)

• Geografski informacioni sistemi (V semestar –izborni predmet)

• Uređenje zemljišne teritorije (VII semestar –izborni predmet)

2

Geodetska merenja i mreženastavnik:

Dr Pavel BenkaKabinet: Hemijski paviljon, III sprat, broj 6

asistent:

Nenad Antonić mast. inž. geod.Kabinet: Hemijski paviljon, III sprat, broj 16

3

Literatura:

• Kontić S.: Geodezija, Nauka, Beograd, 1995.• Vračarić K., Aleksić I., Gučević J.: Geodetski

premer, Republički geodetski zavod, Beograd, 2011.

• Vračarić K., Aleksić I.: Praktična geodezija, Geokarta, Beograd, 2007.

• http://polj.uns.ac.rs/~geodezija/

4

• Predispitne obaveze:

�Redovno pohađanje (5)

�Elaborat (15)

�Dva teoretska testa (30)

• Ispitne obaveze

�Pismeni ispit (30)

�Usmeni ispit (20)

(100)

5

Vežbe:

•Terenske vežbe – rad u malim grupama•Računske vežbe – individualni rad

Za vežbanja je potrebno:

•Digitron (scientific – sa trigonometrijskim funkcijama)•Fascikla za čuvanje elaborata•Listovi čistog papira A4 formata•Pribor za crtanje (trougao, lenjir, grafitna olovka, gumica)•Sveska za beleške

6

Geodezija

Merenja na terenu i obrada izmerenih veličina u cilju izrade umanjenog prikaza dela ili cele Zemljine površine. Umanjeni prikaz nazivamo plan ili karta određenog područja

GEO – Zemlja

DEZIS – Meriti, deliti

•Viša (naučna) geodezija: određivanje oblika Zemlje, razvijanje geodetskih mreža, računanja na zakrivljenoj površini

•Niža (praktična) geodezija: Masovna merenja na terenu i izrada topografskih planova, računanja u ravni

•18.10.2016.

•2

7

Primena Geodezije:

•kartografija•građevinarstvo•vodoprivreda•poljoprivreda•izrada i realizacija inženjerskih projekata•informacioni sistemi – katastar, GIS

Geodezija se javlja još u Mesopotamiji i starom Egiptu (nakon povlačenja vode izlivenog Nila, trebalo je ponovo označiti granice parcela)

Na našim teritorijama, masovniji premer počinje krajem 18. veka na teritoriji tadašnje Austro-Ugarske.

Geodetska služba generalštaba srpske vojske osnovana 1878. g.

8

Utvrđivanje oblika i veličine Zemlje

Pitagora (IV p. n. e.) došao je do zaključka da je Zemlja zakrivljena posmatrajući brodove koji su isplovljavali na pučinu.

9

l

R

ϕ

ϕAsuan

Aleksandrija

Eratosten (276-195 p.n.e.) odredio je približnu veličinu Zemlje (greška oko 2%)

21. juna

φ = 7.2°

l= 5000 stadija

10

Njutn (17. vek) je tvrdio da Zemlja nije u obliku sfere, već obrtnog elipsoida

S

J

Merenja dužine jednog stepena meridijana u Laplandiji i Peruu koja je sprovela Francuska akademija nauka potvrdile Njutnovu teoriju.

11

Stvarni oblik zemlje: Geoid

Najpribližnije matematički definisano telo: obrtni elipsoid

12

S

J

6378 km

6357 km

Elipsoid:

•GRS80 (državni koordinatni sistem)

•WGS84 (globalni elipsoid)

•Bessel (ranije korišćen za državni koordinatni sistem, referenc elipsoid - Evropa)

•18.10.2016.

•3

13

Kordinatni sistem na Geoidu (geografske koordinate) λ, φ – dobijaju se astronomskim merenjima.

Geodetske koordinate λ’, φ’ – dobijaju se merenjem na površini Zemlje i računanjem na elipsoidu.

14

Hc

Ha Hba-bH∆

NNPNivo mora

Apsolutna visina – vertikalno rastojanje od nulte nivovske površi

Relativna visina (visinska razlika) – vertikalno rastojanje do nivovske površi koja prolazi kroz neku tačku

15

Kartografske projekcije

Sadržaj sa Zemljine površine (zakrivljena površ) se prikazuje na planu ili karti (ravan). Pri preslikavanju sa zakrivljene površi u ravan, neizbežne su deformacije. Matematički odnosi putem kojih se sa Zemljine površi tačke preslikavaju u ravan karte nazivamo kartografskim projekcijama.

Podela kartografskih projekcija:

•Prema projekcionoj površi

•Prema položaju projekcione površi

•Prema centru projekcije

•Prema vrsti deformacija

16

Prema vrsti i položaju projekcione površi:

17

Prema položaju centra projekcije:

•Gnomoničke (u centru Zemlje)

•Stereografske (na antipodnoj tački)

•Spoljne (izvan Zemlje)

•Ortografska (u beskonačnosti)

18

Prema vrstama deformacija:

•Konforne (zadržava se jednakost uglova)

•Ekvidistantne (zadržava se jednakost dužina po određenim pravcima)

•Ekvivalentne (zadržava se jednakost površina)

•Opšte

korisna adresa za kartografske projekcije:http://www.progonos.com/furuti/MapProj/Normal/TOC/cartTOC.html