NAUKI EKOLOGICZNE JANA PAWŁA II

W SWYM NAUCZANIU EKOLOGICZNYM JAN PAWEŁ II

WSKAZYWAŁ NA JEDNOŚĆ LOSÓW JEDNOSTKI,

SPOŁECZEŃSTWA I PRZYRODY ORAZ WIĄZAŁ JE Z

BOGIEM.

JEGO ZDANIEM, WSPÓŁCZESNY KRYZYS

EKOLOGICZNY JEST ZWIĄZANY Z UPOKORZENIEM

LUDZI, WYNIKA Z NIETOLERANCJI, PRZEMOCY, WOJEN,

UBÓSTWA ORAZ GŁODU.

W ZWIĄZKU Z TYM UWAŻAŁ, ŻE ISTNIEJE KONIECZ-

NOŚĆ BUDOWANIA SOLIDARNOŚCI W SKALI GLOBAL-

NEJ, OPARTEJ NA UZNANIU PRAW CZŁOWIEKA, TROSCE

O UBOGICH I ZEPCHNIĘTYCH NA MARGINES, PRZECIW-

STAWIANIA SIĘ PRZEMOCY I BUDOWANIA KULTURY

POKOJU.

ZDANIEM JANA PAWŁA II, MOŻLIWOŚĆ OCHRONY

WARTOŚCI HUMANISTYCZNYCH WE WSPÓŁCZESNYM

ŚWIECIE NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII ISTNIE

TYLKO W PRZYPADKU UWZGLĘDNIENIA OBIEKTYWNE-

GO ŁADU PRZYRODY.

POSZUKUJĄC PRZYCZYN KRYZYSU WSPÓŁCZES-

NOŚCI PAPIEŻ DOSZEDŁ DO WNIOSKU, ŻE JEDNĄ Z

NICH JEST KONFRONACJA CYWILIZACJI MIŁOŚCI I

ŻYCIA Z CYWILIZACJĄ ŚMIERCI.

PRZEJAWEM TEJ KONFRONTACJI SĄ m.in..

a) ABORCJA I EUTANAZJA JAKO WYRAZ DOMNIEMA-NEJ WOLNOŚCI JEDNOSTKI;

b) WOJNA I PRZEMOC JAKO METODY ROZWIĄZYWA-NIA KONFLIKTÓW SPOŁECZNO-POLITYCZNYCH;

c) ALIENACJA CZŁOWIEKA WOBEC PRZYRODY I PREFEROWANIE SZTUCZNYCH, WIRTUALNYCH ŚWIATÓW W MIEJSCE NATURALNEGO ŚRODOWIS-KA.

WYMIENIONE CZYNNIKI PAPIEŻ PROPONOWAŁ

ROZWAŻAĆ Z PUNKTU WIDZENIA

•PIERWSZEŃSTWA ETYKI PRZED TECHNIKĄ,

•PRYMATU OSOBY W STOSUNKU DO RZECZY,

•PRIORYTETU DUCHA PRZED MATERIĄ ORAZ

POSTAWY, ABY NIE TYLE „WIĘCEJ MIEĆ” ILE

„BARDZIEJ BYĆ”.

CELEM PROGRAMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA

POWINNA BYĆ POPRAWA JAKOŚCI LUDZKIEGO ŻYCIA.

W PAPIESKIEJ HOMILI OECOLOGICA HUMANA, TROS-KA

O PRZYRODĘ I OCHRONĘ ŚRODOWISKA JEST TEŻ

TROSKĄ O STWORZENIE.

ŁĄCZY SIĘ ONA Z OCHRONĄ PRZESTRZENI SOCJAL-NEJ,

KULTUROWEJ I DUCHOWEJ, W KTÓREJ PRAWDA,

DOBROĆ I PIĘKNO OKREŚLAJĄ ŚRODOWISKO ŻYCIA

CZŁOWIEKA ORAZ PRZESTRZEŃ JEGO ROZWOJU. W

PRZESTRZENI TAKIEJ CZŁOWIEK ŻYŁBY W HARMONII

Z PRZYRODĄ, DRUGIM CZŁOWIEKIEM, Z SAMYM SOBĄ

ORAZ Z BOGIEM.

Z EKSPLOATACJĄ PRZYRODY ŁĄCZY SIĘ CZĘSTO

NADKONSUMPCJA, NIESPRAWIEDLIWY PODZIAŁ DÓBR,

UCISK BIEDNYCH, RASIZM, SEKSIZM, PONIŻAJĄCE

TRAKTOWANIE KOBIET, DZIECI I GRUP SPOŁECZNYCH.

NATOMIAST W SPOŁECZEŃSTWACH, W KTÓRYCH

PODEJMUJE SIĘ ZAGADNIENIA ODNOWIENIA ZIEMI

CZĘŚCIEJ ZWRACA SIĘ UWAGĘ NA WZAJEMNY SZACU-

NEK, SPRAWIEDLIWOŚĆ I ŚWIĘTOŚĆ ŻYCIA.

W ENCYKLICE REDEMPTOR HOMINIS PAPIEŻ

PODKREŚLA, ŻE STWÓRCA CHCIAŁ, ABY CZŁOWIEK

OBCOWAŁ Z PRZYRODĄ JAKO JEJ ROZUMNY I

SZLACHETNY PAN I STRÓZ, A NIE JAKO BEZWZGLĘDNY

EKSPLOATATOR.

WEDŁUG ENCYKLIKI EVANGELIUM VITAE, W CEN-

TRUM PRZYRODY STOI CZŁOWIEK, KTÓRY JEST PRZEZ

BOGA POWOŁANY ABY UPRAWIAĆ OGRÓD ZIEMI I

STRZEC GO. WOKÓŁ NIEGO ZNAJDUJE SIĘ CAŁA STWO-

RZONA RZECZYWISTOŚĆ, BĘDĄCA ŚRODOWISKIEM

ŻYCIA I ROZWOJU OBECNYCH I PRZYSZŁYCH POKO-

LEŃ. ZA OWE ŚRODOWISKO, OBEJMUJĄCE ZARÓWNO

FLORĘ I FAUNĘ, JAK I ŚODOWISKO SPOŁECZNE, JEST

CZŁOWIEK ODPOWIEDZIALNY W SZCZEGÓLNY

SPOSÓB.

W ENCYKLIKACH PAPIESKICH MOŻNA WYRÓŻNIĆ

ROZUMIENIE EKOLOGII CZŁOWIEKA W WĘŻSZYM I

SZERSZYM SENSIE.

SENS WĘŻSZY DOTYCZY WYŁĄCZNIE ŚRODOWISKA

SPOŁECZNEGO I POSTULUJE DBAŁOŚĆ O DOBRO

RODZINY, JAKOŚĆ MIĘDZYLUDZKICH STOSUNKÓW,

POSZANOWANIE LUDZKIEJ NATURY I PEŁNY OSOBISTY

ROZWÓJ CZŁOWIEKA.

SENS SZERSZY OBEJMUJE ODPOWIEDZIALNOŚĆ

CZŁOWIEKA RÓWNIEŻ ZA DOBRO ZIEMI I CAŁEJ

PRZYRODY, A NAWET ZA KOSMICZNY ŁAD I

RÓWNOWA-GĘ EKOLOGICZNĄ.

OBA PODEJŚIA CHARAKTERYZUJĄ SIĘ HOMOCEN-

TRYZMEM ORAZ PODKREŚLAJĄ PRAWA I OBOWIĄZKI

CZŁOWIEKA.

KRYZYS EKOLOGICZNY WYKAZAŁ, ŻE CZŁOWIEK

NIE TYLKO NIEWŁAŚCIWIE POJMUJE ŚWIAT, LECZ

RÓWNIEŻ WYKAZUJE BRAK WIEDZY O SOBIE SAMYM I

SWYCH RELACJACH Z PRZYRODĄ, O TYM, KIM JEST

JAKO CZŁOWIEK, JAKA JEST JEGO ŚWIADOMOŚĆ I

SYSTEM WARTOŚCI.

U PODŁOŻA POSTAW DEGRADUJĄCYCH ŻYCIE

CZŁOWIEKA I ŚRODOWISKO SPOŁECZNO-PRZYRODNI-

CZE LEŻY ZNIEKSZTAŁCENIE PRAWDY O SAMYM

CZŁOWIEKU, O CELU I SENSIE JEGO ŻYCIA. ISTOTNĄ

PZRYCZYNĄ DEGRADACJI ŚWIATA JEST

NIEWŁAŚCIWA KONCEPCJA OSOBY LUDZKIEJ, CZYLI

tzw. BŁĄD ANTROPOLOGICZNY, KTÓRY POLEGA NA

TYM, ŻE WSKUTEK NIEWŁAŚCIWEJ KONCEPCJI

CZŁOWIEKA KSZTAŁTOWANE SĄ NIEODPOWIEDNIE

ZASADY POSTĘPOWANIA.

PAPIESKA KONCEPCJA POSTULUJE PENĄ INTEGRALNĄ REALIZA-

CJĘ PROGRAMU UZDROWIENIA RELACJI POMIĘDZY BOGIEM,

CZŁOWIEKIEM I PRZYRODĄ. UKAZUJE RÓWNIEŻ PEWIEN WZÓR

- MODEL CZŁOWIEKA EKOLOGICZNEGO, KTÓRYM MA BYĆ św.

FRANCISZEK Z ASYŻU. DLATEGO ON, GDYŻ JEGO GŁĘBOKO RELI-

GIJNE, PEŁNE MIŁOŚCI I BRATERSTWA SPOJRZENIE NA PRZYRO-

DĘ, JEGO WSPANIAŁY „HYMN STWORZENIA”, „KAZANIE DO

PTAKÓW”, CZY „UŁASKAWIENIE WILKA Z GUBBIO”, ŚWIADCZĄ O

SERDECZNYM ZBLIŻENIU DO PRZYRODY, JEGO AUTENTYCZNYM

ZAINTERESOWANIU LOSEM ZWIERZĄT I TROSCE WYKLUCZAJĄ-

CEJ JAKĄKOLWIEK CHĘĆ DOMINACJI LUB WYZYSKU.

[OPRACOWANO NA PODSTAWIE ARTYKUŁU STANISŁAWA JAROMI pt. „PROBLEMATYKA EKOLOGICZNA W MYŚLI JANA PAWŁA II”, AURA, nr 7, 2005 r.]

ŚWIĘTY FRANCISZEK TRAKTOWAŁ ZWIERZĘTA JAK

MŁODSZYCH BRACI CZŁOWIEKA W WIELKIEJ WSPÓL-

NOCIE ISTOT ŻYWYCH.

OTO JEGO SŁOWA:

WSZYSTKIE STWORZENIA TEJ ZIEMI ODCZUWAJĄ JAK MY,

WSZYSTKIE STWORZENIA TEJ ZIEMI SZUKAJĄ SZCZĘCIA JAK MY,

WSZYSTKIE STWORZENIA TEJ ZIEMI KOCHAJĄ, CIERPIĄ I

UMIERAJĄ JAK MY, CZYLI SĄ ONE RÓWNYMI NAM DZIE-

ŁAMI WSZECHMOGĄCEGO STWÓRCY.

DEKALOG św. FRANCISZKA Z ASYŻU OPARTY NA JEGO PISMACH

1. BĄDŹ CZŁOWIEKIEM WŚRÓD STWORZEŃ I BRATEM DLA LUDZI.

2. TRAKTUJ WSZYSTKIE BYTY STWORZONE Z MIŁOŚCIĄ.

3. TOBIE ZOSTAŁA POWIERZONA ZIEMIA JAK OGRÓD, RZĄDŹ NIĄ Z MIŁOŚCIĄ.

4. TROSZCZ SIĘ O CZŁOWIEKA, O ZWIERZĘ, O ZIOŁO, O WODĘ I POWIETRZE, ABY ZIEMIA NIE ZOSTAŁA ICH ZUPEŁNIE POZBAWIONA.

5. UŻYWAJ RZECZY Z UMIAREM, GDYŻ ROZRZUTNOŚĆ NIE MA PRZYSZŁOŚCI.

6. TOBIE JEST ZADANA MISJA ODKRYCIA MISTERIUM POSIŁKU, ABY ŻYCIE NAPEŁNIŁO SIĘ ŻYCIEM.

7. PRZERWIJ WĘZEŁ PRZEMOCY ABY ZROZUMIEĆ JAKIE SĄ PRAWA ISTNIENIA.

8. PAMIĘTAJ, ŻE ŚWIAT NIE JEST JEDYNIE ODBICIEM TWEGO WIZERUNKU, LECZ NOSI W SOBIE WYOBRAŻE-NIE BOGA NAJWYŻSZEGO.

9. KIEDY ŚCINASZ DRZEWO POZOSTAW CHOĆ JEDEN PĘD, ABY JEGO ŻYCIE NIE ZOSTAŁO PRZERWANE.

10. STĄPAJ Z SZACUNKIEM PO KAMIENIACH, GDYŻ KAŻDA RZECZ MA SWOJĄ WARTOŚĆ.

NAJWAŻNIEJSZE TEZY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ EWANGELII ŻYCIA

● ŻYCIE JEST DAREM.

● ŻYCIE LUDZKIE JEST ŚWIĘTE OD POCZĄTKU AŻ DO KRESU.

● RODZINA JEST SZCZEGÓLNYM SANKTUARIUM ŻYCIA.

● GŁÓWNYM BOGACTWEM CZŁOWIEKA JEST WRAZ Z ZIEMIĄ SAM CZŁOWIEK (Centessimus annus 32).

PRAWIDŁOWA RÓWNOWAGA EKOLOGICZNA JEST

NIEMOŻLIWA DO OSIĄGNIĘCIA ZANIM NIE ZOSTANIE

ROZWIĄZANA SPRAWA STRUKTURALNYCH FORM

UBÓSTWA ISTNIEJĄCEGO NA ŚWIECIE.

● OCHRONA ŻYCIA NA ZIEMI POWINNA BYĆ CELEM

WSZYSTKICH PROGRAMÓW ŚRODOWISKOWYCH.

● WOJNA JEST NAJWIĘKSZĄ KATASTROFĄ

SPOŁECZNĄ I EKOLOGICZNĄ.

● BIOSFERA JEST POWIĄZANA Z SOCJOSFERĄ, A

KULTURA WSPÓŁKONSTYTUUJE PRZYRODĘ.

● ALJENACJA CZŁOWIEKA WOBEC PRZYRODY JEST

DZIAŁANIEM PRZECIW KULTURZE ŻYCIA, DLATEGO

WSZELKIE DZIAŁANIA NA RZECZ OCHRONY

PRZYRODY MUSZĄ ZAWIERAĆ KONTEKST SPOŁECZNY.

● NOWA SOLIDARNOŚĆ EKOLOGICZNA POWINNA

OBEJMOWAĆ ZARÓWNO RELACJE WEWNĄTRZ

SPOŁECZNOŚCI LUDZKIEJ, TROSKĘ O PRZYSZŁE

POKOLENIA, JAK I STOSUNEK DO PRZYRODY I

ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO.

(STANISŁAW JAROMI, AURA nr 7, 2005 r.).