nderim pËr memoria historike e kombitemra të...

FAQE 1Nëntor 2015; Nr. 11(323)

Kryeredaktor: Halil RAMA ; Zv/Kryeredaktor: Sakip Cami Email: [email protected] / website: WWW.VETERANIOBVL.ORG

Personalitete si Rrahman Parllaku dhe Skënder Malindi, sot e në të ardhmen do të mbetenemra të skalitur në historinë e kombit e në vetëdijen e gjeneratave

Memoria historike e kombitNDERIM PËRATA QË BËNËHISTORINË

REFLEKSIONE

Simboli i pavarësisë së kombitHISTORIA

Shqipëria, krenare për Luftën elavdishme Nacionalçlirimtare

PËRVJETORI

FAQE 6

ORGANIZATA E BASHKUAR E VETERANËVE TË LUFTËS ANTIFASHISTE NACIONALÇLIRIMTARE TË POPULLIT SHQIPTAR (OBVL)

ME RASTIN E 103 VJETORIT TË SHPALLJESSË PAVARËSIË SË SHQIPËRISË

Gjenerali - Hero i Popullit dhe "Nderi i Kombit", si dhe bash-këluftëtarët e bashkëpunëtorët e tij, Skënderi, Genci, Themistok-liu e Koli Çobo, teksa kumtojnë për ato vite të zjarrta lufte, japinme emra se kush kanë qenë drejtuesit e formacioneve partizane,si u zhvillua lufta, të rënët dhe të plagosurit

Dr.Ymer Dishnica, si dhe pasardhësit e tij në krye të OBVL-së,Parllaku e Malindi kanë meritën e orientimit të veprimtarisë sëkësaj organizate në vlerësimin realisht të historisë së luftës sëlavdishme Nacionalçlirimtare, duke shmangur shtrembërimet eperiudhës së regjimit totalitar, mohimet dhe politizimet e bëra sirezultat i regjimit diktatorial të E.Hoxhës

FAQE 4

AKTUALITET

DITA E GJEÇOVIT

Një udhëtim mbresëlënës nëJuglindje të vendit, si bashkëudhëtari dy njerëzve që bënë epokë, ndale-sat dhe bisedat me ta në vende his-torike e turistike, padyshim që tëngulitet thellë në memorie. Është fattë kesh me vehte në një tur të tillëdy legjendarë, që mbartin mbi supeafro dy shekuj jetë, mbi 95-vjeçarëtRrahman Parllaku dhe Skënder Ma-lindi, që janë memoria historike ekombit. Ndalesa e parë në Vosko-pojën e mirënjohur, jo vetëm përpozicionin dhe resurset e shumtaturistike, por dhe për një nga ngjar-jet e shënuara të Luftës së DytëBotërore. Pikërisht, pranë lapidaritkushtuar Dëshmorëve të Brigadës sëIV-t Sulmuese, drejtuesit e OBVLvendosin një kurorë me lule. Më pasnjë bisedë interesante e gjeneral Par-llakut, por dhe e Genc Ballancës eMisto Çules – ish partizanë të kësajbrigade, jo vetëm për rrugëtimin esaj të lavdishëm por dhe për emrat eskalitur në memorialin e këtushëm.Genci kujton përurimin e Brigadësnë vigjilje të vitit të ri të ’’44, kurishte vetëm 14 vjeç. Pas shtatë de-kadash atë e shoqëron edhe bash-këshortja e tij e nderuar, LemaneBallanca. Dhe ndërsa meditojmë përtë kaluarën e para shtatë dekadave,sytë na mbeten edhe tek emri i dësh-morit Selim Ndreu nga Zall Dardhaqë ra heroikisht në luftën për çlir-imin e Tiranës, i skalitur këtu nëVoskopojën e largët. Sapo mbushi 16vjeç, mustaqe pa dirsë, atë e thirripushka. Jo si herë të tjera me evarur në mur, por me e hedh në sh-tat dhe me dalë kundër pushtuesvenazifashistë. Ai ra në kontakt memiqtë dhe shokët e tij, me BeshirLaçin, Hamdi Dodën, Rexhep Dodëne Riza Dodën dhe u bashkua me tanë Lëvizjen Antifashiste Nacionalç-lirimtare.

Selim Ndreu ishte nga ata parti-zanë që nuk i bënte dredha aksionitdhe luftës. Ai ra heroikisht nëKashar të Tiranës, në fundin e tetorittë vitit 1944, në ditët e para të oper-acionit për çlirimin e Tiranës.

(Vijon në fq.6)

FAQE 7

Brigadapartizaneqë u inaguruaditën ePavarësisë

Kurrë nuk harrojmë

FAQE 7

Një fitore shumë e madhediplomatike për Kosovën. Lajmi ka

entuziazmuar shqiptarët kudo

FAQE 10SPORTI

Kombëtarja shkruanhistorinë e futbollit

shqiptar

FAQE 10

NË 141-VJETORIN E LINDJES SËSHTJEFËN GJEÇOVIT-KRYEZIUT

(1874 - 2015)

Shtjefën Gjeçovi-Kryeziu, - Etnolog,arkiolog, shkrimtar, arsimtar, dhepërhapës i arsimit shqip, veprimtar ishquar i Lëvizjes për Liri e PavarësiKombëtare

Nga Halil RAMA

GAZETË PERIODIKE. NR. 11 (323) Nëntor 2015 ÇMIMI: 30 LEKË

PËRKUJTIMORE

Cyan Magenta Yellow Black

FAQE 5FAQE 5 FAQE 2-3

NgaRrahmanPARLLAKU*

Nga EDIP OHRI*

Nga Sakip CAMI*

Brezat duhet të njohin historinë, nëtë kundërt historia do të harrohet. Kur-rë nuk duhet të harrojmë. Harresa ësh-të dëmi më i madh për ndërgjegjen enjë kombi. Veteranët kujtojnë, shk-ruajnë, edukojnë. Ne duhet ti respek-tojmë. Ti vendosim në vendin që utakon sepse ata janë krenaria jonë.Europa me veteranët është më afër.Vendet e zhvilluara europiane u kanëofruar veteranëve status të veçantë.Kështu duhet të veprojmë edhe ne.Kush njeh të kaluarën, projekton edhetë ardhmen

Kosova pranohetnë UNESCO

Tre arsye pse duhet të jetë ndeshja eparë Euro 2016, Francë-Shqipëri

Nga: Ing. Kol DEDAJ

FAQE 8

FAQE 2 Nëntor 2015; Nr. 11(323)

HISTORIA

K ëtë nëntor Shqipëria feston 71vjetorin e çlirimit

të Atdheur nga okupatori na-zifashit. Në këtë jubile tëlavdishëm, ne shqiptarëtkemi të drejtë të krenohemipër Luftën e lavdishme, An-tifashiste Nacionalçlirimtareqë çoi në çlirimin e venditnga okupatorët nazifashitë.Ne krenohemi sepse meluftën e sakrificat mbinjerë-zore, dhe gjakun e dhjetramijëra dëshmorëve u bëmëpjesë e bllokut antifashist tëpopujve të botës, të kryesuarnga aleanca anglo-sovjeto-amerikane.

Në momentin historikpopulli shqiptar, në Shqipëri,Kosovë, Maqedoni, Mal të Zie kudo që jetonte në trojet et i j etnike u bashkua meforcat e lirisë kundër atyretë errësirës. Në bazë të kësajlufte e sakrificave që bëmë,ne siguruam jo vetëm pavar-ësinë e Shqipërisë por tëdrejtën e shqiptarëve në Ko-sovë për vetëvendosje e tëshqiptarëve kudo që jetojnë,të drejtën për të qëndruar nëtrojet e tyre etnike. Kjo ish-te fitorja e dytë më e madhenë historinë tonë ko-mbëtare, pas shpalljes së pa-varësisë dhe ngritjes së Fla-murit në Vlorë.

Në Luftën e Dytë Botëroregjithë populli shqiptar ishtenë rrezik. Shqipëria mund tëhumbiste pavarësinë. Popul-li shqiptar i Kosovës e ai i sh-qiptarëve të tjerë në trojet etyre etnike mund të shpën-guleshin nga trojet e tyre etë pësonin fatin e atyre sh-qiptarëve që u dëbuan meforcën e armëve nga serbëtnë vitet 1870-1880 nga zonat

Shqipëria, krenare për LuftënNga Rrahman PARLLAKU*

Populli ynë, nëShqipëri, Kosovë,Maqedoni, Mal tëZi e kudo në trojetetnike është krenarse iu bashkua nëLuftë Aleancës sëMadhe Antifashistetë Popujve. E çliru-am Shqipërinë pandërhyrjen direktetë forcave aleatepor edhe dhamëkontribut të çmuarnë këtë Luftë

Ne shprehim falen-derimet tona përndhmën që dhanëAleatët e Mëdhenj:Anglia, BashkimiSovjetik e SHBA qëshkatërruan bishënnazifashiste e usiguruan popujvelirinë

e Nishit, Vranjës, Prokupjes,Leskocit etj dhe të popullitçam.

Ky rrezik vinte sepsepushtuesit italianë erdhënme parullën e bashkimit tëshqiptarëve nën kurorën eViktor Emanuelit; krijuanqeverinë kuisl inge për t idhënë pamjen e një shteti tëpavarur dhe me shkatër-rimin e Jugosllavisë dolënme parullën e Shqipërisë sëMadhe. Në këtë mënyrë upërpoqën ta lidhin popullintonë me bllokun fashist.

Të njejtën rrugë ndoqiedhe Gjermania Naziste paskapitullimit të Italisë dukembledhur një AsambleTradhtare që e shpalli Sh-qipërinë të Pavarur, pasigjermanët kishin deklaruarse "ne jemi kalimtarë dheShqipëria do të jetë e pavar-ur!". Vetëkuptohet, pavarësime nazistët brenda në Sh-qipëri!.

Me këto parulla ata u për-poqën ta joshnin popullin sh-qiptar, ta mbanin të lidhurme ta dhe me ndihmën ekuislingëve bashkëpunëtorëtë tyre ta vinin në interes tëtyre kundër Luftës Antifash-iste Nacionalçlirimtare.

Po të mos kishte filluar ezhvillohej Lufta Nacionalçlir-imtare, kombi shqiptar do tëkishte shkuar në humnerëbashkë me nazifashistët dhedo të ishin plotësuar lakmitëgrabitqare sllavo-greke përcopëtimin edhe të shtetit sh-qiptar, për të cilat punoninedhe qeveritë mbretëroregreko-serbe në egzil.

Ishte zhvillimi i LuftësNacionalçlirimtare që përf-shiu gjithë Shqipërinë dheqë vetëm brenda vitit 1942ishin krijuar 22 çeta parti-zane nga Konispoli në Jugderi në Malësinë e Gjakovësnë Veri, jehona e kësaj luftebëri që ministrat e jashtëmtë Anglisë-Iden, i BashkimitSovjet ik, Mollotov dhe iSHBA-Hell në Dhjetor 1942të bënin deklaratën "që

dëshëronin ta shihnin Sh-qipërinë të çl iruar ngazgjedha italiane dhe të ven-doset pavarësia e saj. Formae regjimit dhe e qeverisë qëdo të vendoset në Shqipëri dotë jetë një çështje që do tavendosë vetë populli shqiptarnë fund të luftës".

Megjithëse në këtë dek-laratë qeveria angleze mban-te një rezervë kur shprehejse "e sheh çështjen e kufijveshqiptarë pas Luftës si njëçështje që duhet të merretnë shqyrtim në Konferencëne Paqes". Kjo deklaratë ishtembështetje për qeveritë gre-ko-jugosllave në egzil që për-gatisnin plane për copëtimine Shqipërisë.

Por Lufta Nacionalçlir-imtare kishte marrë zhvil-lime të vrullshme që me kr-ijimin e reparteve sulmuesetë Ushtrisë Nacionalçl ir-imtare dhe me krijimin eShtabit të Përgjithshëm me10 Korrik 1943, ky shtabmori në drejtim dhe çentral-izoi veprimet luftarake dukeu shtuar goditjet kundërpushtuesve u krijuan zona tëlira. Në këto momente ale-atët e në radhë të parë an-glezët dërguan përfaqësues-it e tyre pranë Shtabit tëPërgjithshëm të cilët ndiq-nin nga afër Luftën tonë dheu bindën se e vetmja forcëushtarake e organizuar nëShqipëri që bënte Luftë tëvendosur kundër pushtuesvenazifashistë ishte UshtriaNacionalçl ir imtare. Paskësaj bindje ata i shtuanmisionet e tyre në Shqipëridhe filluan të na ndihmojnëme armatime e materialeluftarake, megjithëse shumëtë kufizuara për shtimin ezgjerimine Ushtrisë sonëgjatë viteve 1943-1944.

Nga ana tjetër, përfaq-suesit e ushtrive aleate bënëtë gjitha përpjekjet për tibashkuar e futur në luftëforcat nacionaliste të BallitKombëtar e Legalitetit, pornuk patën sukses.

LANÇ, LUFTA E SAKRIFI-CAVE TË MËDHA

Ushtria Nacionalçl ir-imtare pasi theu me suksesOperacionin më të Madh tëForcave Naziste e bash-këpunëtorëve të tyre në dim-rin e egër të viteve 1943-1944 e kish çliruar hapësiratë mëdha të vendit, krijoikushte për mbajtjen e Kon-gresit Antifashist në qytetine çliruar të Përmetit. Nga kyKongres doli komiteti Anti-fashist me atributet e njëqeverie provizore. Pas Kon-gresit u bënë ndryshime nëorganizimin e Ushtrisë. Ajokaloi nga formacionet eBrigadave në ato të Njësivetë Mëdha të Divizioneve e Ko-parmatave, të afta për të kry-er operacione operativestrategjike në të gjitha hapë-sirat e vendit.

Me thyerjen e operacionitgjerman të Qershorit '44, ifundit i ndërmarrë nga na-zistët në vendin tonë, në ko-rrik 1944 forcat e Divizionittë Parë kaluan në mësymjepër çlirimin e Shqipërisë sëMesme e të Veriut, dhe meçlirimin e Matit, të Dibrës etë Lumës, Brigada e Pestë ushkëput nga varësia e Diviz-ionit të Parë dhe së bashkume Brigadën e Tretë morënurdhër të kalojnë në Kosovëpër të ndihmuar në çlirimine saj.

Detyra kryesore që nangarkonte Shtabi i Përgjiths-hëm ishte që në bashkëvep-rim të ngushtë me forcat eUshtrisë Nacionalçlirimtaretë Kosovës të godisnim pandërprerje forcat naziste e tëshpejtonim çlirimin e Kos-ovës; të ndihmonin që riniakosovare të merrte pjesë ma-sive në radhët e UshtrisëNacionalçl ir imtare, meqëllim që Kosova të bëhej pje-stare e aleancës antifash-iste të popujve që luftoninkundër nazistëve dhe nëkëtë mënyrë të fitonte tëdrejtën për vetëvendosje; të

ndihmonim për ngritjen eKëshil lave Nacionalçl ir-imtare në zonat e çliruara.Për real iz imin e këtyredetyrave e drejtimin e vepri-meve lufarake u krijua Sh-tabi i përbashkët Operativ idy Brigadave dhe Forcave tëKosovës, i përbërë nga FadilHoxha-komandant i UshtrisëNacionalçlirimtare të Kos-ovës, Shefqet Peçi - koman-dant i Bvrigadës së Pestë dheHulusi Spahiu-Komandant iBrigadës së Tretë.

Megjithë rezistencën eashpër të forcave naziste e tëmbeturinave të DivizionitESS Skënderbeg për të mbaj-tur qytetet Prizren, Gjakovëe Pejë e për të siguruartërheqjen e shpejtë e të or-ganizuar të reparteve nazistepër në Frontin Perëndimorkundër forcave aleate, forcattona i mundën e

i shpartalluan nazistët meluftime shumë të ashpra qëu zhvilluan në Gjakovë e si-domos në Junik e Deçan. Nëkëto luftime Brigada e Tretëka pas humbjet më të rëndanë historinë e saj luftarake;32 të vrarë e shumë të pla-gosur. Edhe armiku pati hum-bje të rënda-shumë të vrarëe të plagosur; zumë me samë kujtohet rreth 30 rob ngaforcat e Divizionit Skënder-beg pasi kishin nxjerrë ngarrethimi komandanët e tyrenëpërmjet një çepengu. Mestyre kishin qenë RexhepDeva, Demali Pozhari, njëoficer gjerman e të tjerë. Par-tizanët tanë, të zemëruarnga humbjet e shokëve tëtyre kërkonin me këmbën-gulje pushkatimin e robërve.Me shumë vështirësi ibindëm ti lirojmë, pasi nenuk kishim shkuar në Kos-ovë për të vrarë vëllezërittanë po për çlirimin e tyre.Atyre u morëm armët e i li-ruam duke i porositur të mosshkonin prapë në shërbim tëarmikut e të vriteshin vëllame vëlla siç ndodhi në atoluftime.

Duhet ta pohojmë se prejasaj dite, pushkë kosovarinuk qëlloi më kundër nesh.Luft imet për çl ir imin eDeçanit, Pejës e gjithë Rraf-shit të Dukagjinit përfundu-an me 17 nëntor 1944.

Na vjen keq kur dëgjojmëa shkruhet në ndonjë gazetëse forcat tona kanë vrarënjerëz të pafajshëm në Kos-ovë. Unë pohoj se kjo nuk kandodhur në asnjë rast,përveç kur jemi bdodhur ballëpër ballë në luftime. Nuk edi a jeton ndonjë nga të liru-arit të jetë dëshmitar ikësaj.

LUFTA E BRIGADAVE TONAPËR ÇLIRIMIN E KRAHI-NAVE TË KOSOVËS DHANDIHMESË PËR PJESË-MARRJEN E DJEMVE TË

SAJ NË LUFTË

Pjesëmarrja masive nëLuftën Nacionalçlirimtare epopull i t të Kosovës nëndrejtimin e Fadil Hoxhës eshokëve të tij ka qenë ven-


FESTA

e lavdishme Nacionalçlirimtare

dimtare. Ajo bëri të dësh-tojnë planet e Çubrolloviçitqë i kishte servirur ko-mandës së Ushtrisë

Jugosllave për spatrtimin et-nik të shqiptarëve nga trojete tyre.

Arkitekt i mendimit

shovinist serb Vasaçubrollov-içi me elaboratorin e tij tëdytë të vitit 1944 jepte direk-tivën politike se paskëshardh momenti i përshtat-shëm për ti larë hesapet meshqiptarët njëherë e përgjith-monë; se për ti dëbuar ngatrojet e tyre......"asnjëherë nenuk kemi pasur kushte mëtë favorshme". "Luftrat,-vazhdon më tej ai, janë mo-menti më i përshtatshëm përzgjidhjen e këtyre proble-meve". Ai shpreh bindjen se"aleatët tanë do të na kup-tojnë dhe do të plotësojnëdëshirat tona, veçanërishtnjë shpresë të madhe kemitek Bashkimi Sovjetik vëlla".Dhe në fund ideol logushovinist serb jepte direk-tivën për ushtrinë "Ushtriagjatë operacioneve luftarakeduhet të spastrojë në mënyrëtë planifikuar e pa mëshirëpakicat kombëtare sh-qiptare".

Edhe Konferenca e Tre tëMëdhenjve (Çurçill-Stalin-Rustevlt) u jepte të drejtë sh-teteve fituese në luftë përshpërnguljen e pakicave ko-mbëtare që ishin bashkuarme bllokun fashist. Shembullkonkret ishin Rumania që iushkëput një republikë e tërë-Moldavia nga trojet e veta, pallogaritur shpërnguljen e mëse dhjetë milionë gjer-

manëve nga Prusia, Krakovia,etj....

Platforma politike dhe ush-tarake e Çubrolloviçit, e mbaj-tur sekret nga Beogradi përçështjen e Kosovës u dogj nga55 mijë djemtë e saj që morënpjesë në Luftë dhe mijëradëshmorëve kosovarë qëdhanë jetën duke luftuarpërkrah forcave antifashistetë botës.

Lufta e Brigadave tona përçlirimin e krahinave të Kos-ovës dha ndihmesë për pjesë-marrjen e djemve të saj nëLuftë.

Me largimin e Brigadavetona nga Kosova, në drejtimtë Sanxhakut e Bosnjës,forcat serbo-sllave përfshidhe ato çetnike u përpoqën tëvënë në zbatim planin e Çu-brolloviçit, por ishte vonë.Forcat shqiptare ishin të ar-matosura; ata bënë qëndresëtë fortë duke luftuar për jetëa vdekje nën komandën eShaban Palluzhës. Krimetqenë të rënda, por planet eÇubrolloviçit nuk u realizuan.Shqiptarët mbetën përjetë nëtrojet e tyre etnike. Forcat edy Divizioneve tona e vazhdu-an luftën në tokat eJugosllavisë, duke dhënë ndi-hmesën e tyre, jo vetëm nëçlirimin e krahinave të Malittë Zi, Sanxhakut e Bosnjëspor edhe duke penguar, dëm-

tuar e vonuar forcat nazisteqë përpiqeshin të tërhiqeshinme shpejtësi e në mënyrë tëorganizuar për në Frontin ePerëndimit, për të luftuarkundër forcave aleate qëkishin zbarkuar në Francë.Luftimet e forcave tona nëkëto vende janë zhvilluar nëkushte tepër të vështira, tënjë dimri që u kujtonte atë tëdimrit '43-'44 në Shqipëri, memungesë të theksuar në ush-qime e mjete të tjera tëjetesës. Por ata e kryen mender detyrën. Dua t'iu kujtoj senë këto luftime kanë rënë afër600 dëshmorë të dy divizionevetona. Ky ishte edhe një kon-tribut i veçantë në Luftën An-tifashiste.

Populli ynë, në Shqipëri,Kosovë, Maqedoni, Mal të Zi ekudo në trojet etnike ështëkrenar se iu bashkua në LuftëAleancës së Madhe Antifash-iste të Popujve; E çliruam Sh-qipërinë pa ndërhyrjen direktetë forcave aleate por edhedhamë kontribut të çmuar nëkëtë Luftë. Patjetër, ne shpre-him falenderimet tona për ndh-mën që dhanë Aleatët e Mëd-henj: Anglia, Bashkimi Sovje-tik e SHBA që shkatërruanbishën nazifashiste e u sigu-ruan popujve lirinë.

Lavdi dëshmorëve të Ko-mbit tonë të të gjitha Luftraveçlirimtare.

Menjëherë f i l lo i

pastrimi i qytet it , dhe më28 Nëntor 1944, para

një tribune të improvizuar të veshurme dekor të kuq ku dallohej siglaVFLP, parakaluan forcat partizane tëUshtrisë Nacionalçlirimtare të pop-ullit shqiptar. Në fjalimin përshën-detës Enver Hoxha deklaroi se atëditë u çlirua e gjithë Shqipëria

Lufta Nacionalçlirimtare e popul-lit shqiptar, mbas formimit të Shtabittë Përgjithshëm, mori përmasa tëtjera.

Qytete dhe krahina në Jug të Sh-qipërisë ishin çliruar nga forcat par-tizane. Okupatori gjerman ishte nëtërheqje. Në Tiranë ai instaloi dybunkerë që kontrol lonin: njëriRrugën e Elbasanit, ku më parë ish-te xhamija, dhe tjetri tek Shatërvaninë qendër të kryeqytetit, që kontrol-lonte Rrugën e Durrësit, të Kavajës,Rrugën "28 Nëntori" tek Sahati si dhebulevardin e madh.

Një autokollonë gjermane ishterreshtuar përgjatë bulervardit, ngaku ishte ndërtesa e sindikatave deritek Rruga "Fortuzi".

Si nxënës i Shkollës Principe DiNapoli (sot "Lidhja e Prizrenit") nëklasën e pestë, si çdo ditë mora çatënnë shpinë dhe nisem drejt shkollës.

Por ç'të shoh?! Asnjë nxënës, obor-ri i shkollës i zbrazët.

Në afërsi të saj, pikërisht ku Rru-ga "Isa Boletini" kryeqëzohet meRrugën e Barrikadave ishte ndërtu-ar një barrikadë nga njësitet e parapartizane të ndihmuar nga populli.

-Jorgji, më thotë roja i shkollës:nuk shikon atje, duke më treguar

Kujtime - 71 vjetori i çlirimit të Tiranës

Beteja për çlirimin e kryeqytetit, 19 ditë luftime të ashprabarrikadën?

U nisa të kthehem për në shtëpiqë ndodhej në Rrugën "Ded GjonLuli".

Sapo ra mbrëmja pararoja parti-zane kaloi bulevardin e madh dhehyri në rrugën tonë.

Celula e partisë së lagjes mobili-zoi me shpejtësi banorët për të dalëdhe ndihmuar për ndërtimin e bar-rikadës së madhe që lidhte dy anëte bulevardit.

Ne anëtarët e Organizatës "DEBA-TIK" të Lagjes 4, pionierë, u mobili-zuam të drejtuar nga drejtuesit Fiqi-ri Karrapici së bashku me vëllezërite tij, Hilmi Karrapici dhe Lutfi, si dhedrejtues Pashko Çomo, Taqo e shumëbashkëmoshatarë të tjerë, dukeshfrytëzuar materialet inerte të sh-tëpisë së Haverikëve që ishte nëndërtim dhe të familjes të nderuartiranase "Qyqja", që në punishten etyre prodhonin tuba prej çimentojepër kanalizime. Në kohë rekord, nëkushtet e errësirës së natës përfun-doi ndërtimi i barrikadës që shërbeupër kalimin e forcave partizane ngakrahu i Kinema "Nacional" nëkrahun e kinema "Rozafat".

Ne pionierët, anëtarë të "DEBA-TIK"-ut të lagjes, që i dinim mirështigjet dhamë kontributin tonëduke iu treguar partizanëve rrugëtpër t'iu dalë pas shpine gjermanëve.

Nga shtëpia e vëllezërve "Koja" qëishte në ndërtim u shpua murindarës me Hotel "Çajupi" dhe dolënpërballë bashkisë.

Në f i l l im partizanët goditëntankun që ishte vendosur pranë ËCpublike që godiste me zjarr Pazarine Vjetër të Tiranës, i cili digjej.

Mbas asgjësimit të tankut, godit-

jet e partizanëve u përqëndruan drejtndërtesës së Bashkisë ku kishteforca gjermane së bashku me muni-cionet. Në përfundim të këtij aksio-ni filloi sulmi drejt bunkerit të forti-fikuar, ku u përdor dhe një rul qëpërdorej për shtrim rrugësh, dhe ngagoditjet e fuqishme të partizanëveforcat gjermane u asgjësuan.

Në këto luftime të ashpra morëpjesë forcat partizane të Brigadave tëI-rë, IV-të dhe të V-të Sulmuese.Ndërsa Divizioni i Parë dhe Brigadae XVII-të Sulmuese u përqëndruannë Minierën e Krrabës.

Mbas 19 ditë luftimesh të ashpra,më 17 Nëntor 1944 forcat partizaneçliruan Tiranën, kryeqytetin e Sh-qipërisë.

Lajmi i çlirimit të Tiranës u për-hap me shpejtësi të madhe. Populli

doli rrugëve duke derdhur lotë gëzi-mi, ndërsa partizanët bënin thirrjetë bëhej kujdes nga popullata për tëmos prekur predhat dhe bombat e pa-plasura.

Me shpëjtësi morën trupat e ush-tarëve gjermanë të vrarë dhe i var-rosën përkohësisht pranë ish KishësOrtodokse të Tiranës që ndodhetpranë bulevardit.

Menjëherë filloi pastrimi i qytetit,dhe më 28 Nëntor 1944, para një tri-bune të improvizuar të veshur medekor të kuq ku dallohej sigla VFLP,parakaluan forcat partizane të Ush-trisë Nacionalçlirimtare të popullitshqiptar. Në fjalimin përshëndetësEnver Hoxha deklaroi se atë ditë uçlirua e gjithë Shqipëria.

Jorgji TERCA

FAQE 4 Nëntor 2015; Nr. 11(323)

HOMAZH

Brigada e Dytë Sulmueseështë një nga formacionet epara të mëdha partizane, e cilasi pjesë përbërëse e UshtrisëNacionalçlirimtare, u krijua mevendim dhe me urdhër të Sh-tabit të Përgjitshëm qysh nëtetor 1943. Por do të ishte data28 Nëntor (dita e shpalljes sëPavarësisë së Shqipërisë) datazyrtare e krijimit dhe fshatiShëngjergj i Tiranës vendi kuu inagurua Brig.II-të S.

Dita e inagurimit të sajshënoi një ngjarje me rëndësitë madhe politike dhe ushtar-ake si për UNÇSH ashtu edhepër mbarë Lëvizjen AntifashisteNacionalçlirimtare të vendit.

Siç dihet Brig.II-të S pati sibazë të formimit të saj zonën eShëngjergjit, Çermenikës dheMartaneshit që ndodheshin nëqendër të Shqipërisë me hapë-sira teritoriale të çliruara e mebaza të siguruara të furnizimitnë juridiksionin e qarkut usht-arak partizan që drejtohej ngaKadri Hoxha. Përsa i përket ba-zës shoqërore politike të zonësku u formua Brigada, ajo bano-hej nga fshatarë të varfër por pa-triotë të cilët përbënin shu-micën dërmuese të banorëve tëkëtyre krahinave. Prandaj kurFronti NÇL lëshoi kushtrimin eluftës për liri kundër push-tuesve të huaj, populli i këtyrekrahinave u ngrit i tëri në këm-bë qysh në prill 1942 dhe u lidhngushtë me Lëvizjen Antifash-iste Nacionalçlirimtare duke epërkrahur atë pa rezerva mor-alisht e materialisht, si dhe mepjesëmarrje direkte në forma-cionet luftarake partizane. Pokështu populli i këtyre krahi-nave kuntribuoj me strehimindhe furnizimin e reparteve par-tizane në përgjithësi me ush-qime e armatime të zëna ngaçarmatosja e një pjese të mad-he të ushtrisë italiane që kish-te kapitulluar në shtator 1943,duke ia dorëzuar të gjitha këtoarmatime Brig.II-të S që nëkëtë kohë ishte në formim esipër.

Duhet pohuar pa mëdyshjese, ata që mbajtën barrën krye-sore të lidhjeve të ngushta tëpopullit të këtyre krahinave meLuftën Antifashiste Nacionalç-lirimtare dhe i qëndruan besnikderi në fund LANÇ, për kra-hinën e Çermenikës,Shëngjergjit dhe Martaneshitkanë qenë patriotët e shquarshqiptarë Beg Balla në Orenjë,Ali Shtëpani në Shëngjergj dheBaba Faja në Martanesh.

Koha, vendi dhe momentetnë të cilat u krijua Brig.II-të Skarakterizoheshin nga njënumër vështirësish serioze;ishte stinë vjeshte me shira ereshje atmosferike që nuk pus-honin; dimri po afronte dhe zonaku grumbulloheshin partizanëtqë do të hynin në brigadë para-qitej një ndër teritoret meekonomi të varfër dhe me

Brigada e Dytë Sulmuese dha mbi 85 dëshmorë në altarin e lirisë gjatë LANÇ të popullit shqiptar

Brigada partizane që uinagurua ditën e Pavarësisë

Nga EDIP OHRI*

Shtatëdhjetëedy vjetkanë kaluar nga ditae krijimit të Brig.II-tëS. Populli ynë dhe neveteranët e LANÇpërulemi me respektpërpara veprës tëpartizanëve shqiptarënë përgjithësi dheveçanërisht atyre tëBrig.II-të S, të cilëtbashkërisht nënshk-ruan me grykën epushkës çlirimin eShqipërisë nga push-tuesit e huaj duke erreshtuar vendin tonënë krah të koalicionittë madh antifashistbotëror që drejtohejnga aleatët e mëd-henj SHBA, BS dheBritania e Madhe

klimë të ftohtë, në një terrentepër të thyer malor. Ndërsa ngapikëpamja e situatës ishtepikërisht pragu i Operacionit tëmadh Armik të Dimrit, të cilinpushtuesit nazistë dhe bash-këpunëtorët e tyre shqiptarë ekishin përgatitur prej kohësh,duke patur si qëllim që me anëtë këtij operacioni të shkatërro-nin Ushtrinë Nacionalçlirimtaredhe ta shuanin krejt luftën tonë,e cila ishte bërë tmerr përarmiqtë dhe shpresë për popul-lin.

Brigada e II-të S përshkoi njërrugë të lavdishme, të përgjak-shme, të mbushur në çdo fazëtë Luftës me shembuj vetmohi-mi dhe akte të heroizmit kolek-tiv, duke plotësuar gjithmonëme nder detyrat politiko-ushtar-ake të caktuara nga Shtabi iPërgjithshëm.

Historia e Brigadës së II-të Sështë historia e luftës dhe e për-pjekjeve të atyre bijve dhe bijaveqë erdhën në gjirin e kësajnjësie nga zonat dhe krahinat endryshme të Tiranës, Elbasan-it, Mallkastrës, Kurveleshit, Be-ratit, Korçës, Devollit, Kolonjësetj. Këta bij e bija të thjeshtë tëpopullit, duke lënë vullnetarishtvendet, vatrat dhe qetësinëfamiljare, hynë në një familje tëmadhe partizane, ku luftuan mevetmohim pa kursyer as gjakundhe jetën e tyre në emër të çësh-tjes të çlirimit të Shqipërisë ngaokupatorët nazifashistë. Në këtëluftë të lavdishme ata dhanë kon-tributin e vet më të çmuar.

Brigada e II-të S luftoi kundërarmiqve të shumtë, si kundërpushtuesve nazifashistë ashtuedhe kundër reaksionit tëbrendshëm. Ajo veproi në krahi-na të ndryshme të Shqipërisë tëMesme dhe të Jugut si: nëQarkun e Dibrës së Madhe, nëzonën e Matit e të Martaneshit,të Çermenikës, në krahinën eQarrishtës, të Shëngjergjit, nëZaranikë të Elbasanit, në rajo-nin e Dajtit, në territorin fushortë Tiranës dhe brenda nëkryeqytet, në zonën e FushëKrujës, të Ishmit, të Pezës, tëDarësisë së Peqinit, të Dumresëe Gramshit, të Gorë-Oparit, nërrethin e Përmetit në krahinëne Dangëllisë, të Vithkuqit, nëfushën e Korçës e Devollit, nërrethin e Pogradecit, në rajonin

e Strugës dhe të Prrenjasit.Në gjithë veprimtarinë e vet

luftarake, brigada kreu shumëluftime në shkallë njësie, batal-ioni dhe kompanie. Veprimetluftarake u karakterizuan ngasulme të fuqishme e të vazh-dueshme mbi armikun. Në sit-uata nga më të ndërlikuarat,duke vepruar me guxim etrimëri, ajo çau rrethime të ndry-shme të armikut si gjatë Opera-cionit Armik të Dimrit (1943-1944) në Çermenikë, në Pezë,në Brar e Mauri dhe në Opera-cionin armik të Qershorit 1944në Dangëlli.

Gjatë mësymjes së përgjiths-hme të Ushtrisë Nacionalçlir-imtare për çlirimin e Shqipërisësë Mesme e të Veriut, Brig.II-tëS e ndodhur në drejtimin Juglin-dor të Shqipërisë luajti një rol tërëndësishëm si forcë goditëse nëkëtë drejtim për dëmtimin ekolonave gjermane qëtërhiqeshin nga Greqia nëpërteritorin tonë gjatë rrugëve au-tomobilistike Leskovik-Korçë-Bilisht-Kapshticë dhe Strugë-Qafë Thanë-Librazhd, të cilat ish-in të vetmet rrugë të tërheqjessë tyre nëpër Shqipërinë eJugut. Në Qarkun e KorçësBrig.II-të S zhvilloi një veprim-tari të gjerë luftarake. Me forma-cionet e saj të shtrira gjatë gjithërrugës automobilistike që ngaLeskoviku deri në Kapshticëdhe që nga Struga deri në Prren-jas, ajo mbajti nën goditje tëvazhdueshme kolonat armikedhe pikëmbështetjet e tyre të for-tifikuara të cilat ishin të vendo-sura gjatë këtyre rrugëve, dukeju shkaktuar atyre dëme tëmëdha në njerëz e materialeushtarake.

Brigada, në bashkëveprimme forcat partizane të batalion-eve territoriale asgjësoi përfun-dimisht reaksionin në krahinate Kolonjës, Devollit e të Korçësdhe likujdoi në përgjithësikundërveprimin e tyre të arma-tosur në këto krahina. Brigadae II-të S çliroi qytetet e Lesko-vikut e të Ersekës dhe në bash-këveprim me Brig.IX-të S çliroiqytetin e Korçës, një nga qytetetkryesore të vendit.

Përvoja luftarake e Brigadëssë II-të S është me shumë vlerë,sepse burimi prej nga lindi dheu formua ajo ka qenë jeta dhe

rruga e saj e gjatë plot përpjekjee luftë kundra pushtuesve nazi-fashistë dhe bashkëpunëtorëvetë tyre. Ajo luajti rolin që i takon-te në kuadrin e përgjithshëm tëluftës të UNÇSH e cila dha njëkontribut të rëndësishëm përçlirimin e plotë të Shqipërisë.

Nga gjiri i kësaj lufte dolën njëplejadë e tërë personalitetesh tëspikatura ushtarake e politike,të cilët me pjekuri e vendosmëri,në zjarrin e betejave të ashprafitimtare kundër pushtuesve tëhuaj u bënë promotorë të luftësantifashiste të njësive dhe rep-arteve partizane që komanduan.

Duke vlerësuar LANÇ, natyr-shëm mendimi shkon tekmadhështia e njerëzve që e drej-tuan atë. Brigada e II-të S nxoringa gjiri i saj me dhjetra kuadro.Ato ishin njerëz të thjeshtë,bashkëkombas të nderuar, papërvojën e duhur por me kurajo,patriotizëm e me përgjegjësiqytetare morën mbi supet e tyrenjë detyrë sa të vështirë, aq edhetë lavdishme, të udhëheqinluftën e armatosur kundër push-tuesve dhe ta fitojnë atë. Pran-daj këto kuadro meritojnë nder-im e respekt, por edhe një kon-sideratë të veçantë.

Brigada e Dytë Sulmuese, qënga krijimi i saj deri në çlirimine plotë të Shqipërisë nga push-tuesit e huaj u drejtua nga Be-qir Balluku, ish komandant iBrigadës, i cili më pas u bë Shefi Shtabit të Përgjithshëm, Min-istër i Mbrojtjes të Republikës tëShqipërisë, ndërkohë që mbajtidhe detyra e funksione të tjeratë rëndësishme politike dhe mëvonë i pushkatuar padrejtësishtnga diktatori Enver Hoxha.

Komisar Politik i Brigadës kaqenë Vasil Konomi dhe zv/ko-misar i Brigadës Kiço Ngjela (ishMinistër i Tregtisë sëBrendëshme dhe të Jashtme),më vonë i burgosur politik qëmori dënim maksimal dhefamilja e tij u persekutua egër-isht nga diktatura.

Zëvendës Komnadant iBrigadës ka qenë Irakli Bozo dheIntendent i Brigadës Gani Gox-hi, ndërsa përgjegjës i rinisë AlqiKondi. Komandantët dhe komis-arët e batalioneve në momentine krijimit të brigadës kanë qenë:Petër Bullati - Komandant dhe

Hero i Popullit, Kozma Naska-komisar. Irakli Bozo dhe BardhylMano kanë drejtuar batalionine dytë si dhe Santo Santo dheGazali Sejko, batalionin e tretë.

Brigada e Dytë Sulmuese dhambi 85 dëshmorë në altarin elirisë gjatë LANÇ të popullit sh-qiptar.

Shtatëdhjetëedy vjet kanëkaluar nga dita e krijimit tëBrig.II-të S. Populli ynë dhe neveteranët e LANÇ përulemi merespekt përpara veprës të parti-zanëve shqiptarë në përgjithësidhe veçanërisht atyre të Brig.II-të S, të cilët bashkërisht nën-shkruan me grykën e pushkësçlirimin e Shqipërisë nga push-tuesit e huaj duke e rreshtuarvendin tonë në krah të koali-cionit të madh antifashistbotëror që drejtohej nga aleatëte mëdhenj SHBA, BS dhe Brita-nia e Madhe.

Veteranët e LANÇ nëpërgjithësi e sidomos ata tëBrig.II-të S, në këtë përvjetor të66-të të saj kanë të drejtën tëkrenohen pasi kanë luftuar dhepërjetuar ngjarje, kanë sakri-fikuar duke dhënë vlera përkëtë vend. Ndaj ne sot nderojmëveprën dhe sakrificat e tyre dhepërulemi me respekt parakujtimit të dëshmorëve të LANÇ- shokëve tanë me të cilët luftu-am bashkërisht në llogoret ekësaj lufte të shenjtë për çlir-imin e Atdheut.

*Veteran i LANÇ, ish kudër iAntifashiste Nacionalçlir-imtare Brig.II-të Sulmuese


DOSSIER

Në çaste të vështira për popullin shqiptar, kur krerët eLëvizjes Kombëtare bënin

çmos përmbrojtjen ev e n d i tn g acopëti-mi,

v e n -d imtareishte nisja eIsmail Qemalitnga Stambolli për në Bukuresht. Nëhistorinë e diplomacisë shqiptare sh-kruhet se Ismail Qemali arriti të për-fitonte nga kundërthëniet ekzistuesetë Fuqive të Mëdha. Ismail Qemali, nëtakimet e fundit që pati me përfaqë-suesit diplomatik evropian, arriti tësigurojë simpatinë e idesë së popullitshqiptar për shpalljen e pavarësisë.

Ismail Qemali kërkonte meurgjencë mbledhjen e delegatëve tëShqipërisë në Durrës apo Vlorë. Qemalime 14 patriotë shqiptarë më 19 nëntoru nis nga Trieste, për në Durrës, kuarriti më 21 nëntor 1912. Në rretha-nat e rrezikshme politike që ekzisto-nin në vend nga rryma të ndryshmedhe zënkat e feudalëve shqiptarë, pa-mundësonin veprimin e lirë në ng-ritjen e flamurit kombëtar. Në çastekritike që ekzistonin në Shqipërinë eMesme, Ismail Qemali me shokë ven-dosi që të vazhdojë rrugën për nga Vlo-ra. Në këtë kohë, ushtritë ballkanikekishin hyrë thellë në tokën e Sh-qipërisë. Ata, tashmë, kishin pushtu-ar Strugën, Elbasanin, Tiranën dheishin nisë për në Durrës, kurse Vlora

Me rastin e 103 vjetorit të shpalljes së pavarësië së Shqipërisë

Simboli i pavarësisë së kombit

mbahej e rrethuar prej grekëve.Qarkullimi nëpër Shqipëri nuk ishteaspak i lehtë, pasi bandat dhe ushtriae shteteve ballkanike kishin zaptuarpjesën më të madhe të vendit. I sho-qëruar nga delegatet e disa qyteteve unis për në Vlorë ku arritën në 25 nën-tor. Ky qytet qysh më parë ishte për-

caktuar si qendër ku do tëmbahej Kuvendi gjithëko-

mbëtar për shpalljen e pa-varësisë së Shqipërisë. Në

referatin e vet foli sh-kurt për të kaluarën eShqipërisë, gjendjendhe rrethanat mo-mentale politike. Is-mail Qemali propozoiqë Shqipëria tëshpallet "Shtet mëvete, e lirë, e pavar-ur. Të gjithë delegatëtkëtë propozim e apro-vuan duke u ngritur

në këmbë dhe duke epërcjellë me duartro-

kitje aktin e shpalljes sëpavarësisë. Ismail Qema-

li e ngriti lart në Vlorënheroike flamurin e Skënder-

beut. Me aktin e shpalljes së pa-varësisë së Shqipërisë, kryetari i

qeverisë së përkohshme, Ismail Qema-li, më 29 nëntor 1912, i njofton përaktin historik gjashtë Fuqitë e Mëdha:Anglinë, Italinë, Austro-Hungarinë,Francën, Gjermaninë dhe Rusinë. Poashtu, për këtë vendim, Ismail Qema-li njofton edhe shtetet ballkanike: Ru-maninë, Malin e Zi, Serbinë, Bullgar-inë, Greqinë dhe Turqinë, dukekërkuar nga ata që të njihnin aktin epavarësisë si ndryshim i vullnetit poli-tik të kombit shqiptar.

KUJTIMET E DJALIT TËISMAIL QEMALIT

Kryetari i qeverisë së përkohshme

Djali i Ismail Qemalit, Qazim BejVlora, ka jetuar në Strugë nga viti 1936deri në dimrin e vitit 1953, kur ndër-roi jetë. Sipas dëshmive historike, aiishte djali i parafundit i Ismail Qemalitdhe siç ka deklaruar në kujtimet e tij,në të gjitha ecejaket diplomatike që kapasur është shoqëruar nga djali i tij,Qazimi. Ismail Qemali për djalin e tijka thënë se, "ai ka qenë kujtesa e tijnë tërë aktivitetet". Qazim Bej Vlora

ka lindur në vitin 1870. Në vitin 1919ai është helmuar së bashku me tëatin, duke ngrënë darkë në Itali. Is-mail Qemali gjeti vdekjen, ndërsa Qa-zimi mundi ta përballojë dhe të jetojë.Në vitin 1936, Qazimi shkon në Strugëme një dokumentacion të pasur tëqeverisë së Ismail Qemalit. Në moshën66-vjeçare martohet me Behije SherifMasllafin, e veja e Inajet Bej Ohrit,motra e të cilit ishte martuar me njëtjetër djalë të Ismail Qemalit. Në vitin1949, kur u prishën marrëdhënietmidis qeverisë shqiptare dhe asaj tëJugosllavisë, Qazimi ngeli i izoluar nëStrugë. Sekretari personal i IsmailQemalit, nga viti 1900 deri në vitin1919, ai ka qenë pranë të atit në çdoudhëtim, në çdo mbledhje dhe gati nëtë gjitha përpjekjet diplomatike për tro-jet shqiptare. Qazim Bej Vlora ka qenënjohës shumë i mirë i disa gjuhëve tëhuaja, aktivist i shquar në qeverinë eVlorës dhe sekretar personal i IsmailQemalit. Vdes në Strugë në njëanonimitet të plotë në dimrin e vitit1953, duke lënë pas një dokumenta-cion të pasur dhe një bibliotekë shumëtë madhe dhe përveç dokumenteve tëqeverisë së Vlorës që ka konfiskuarpolicia e fshehtë maqedonase, fati idokumenteve të tjera nuk dihet.

Vlora, qysh më parë ishtepërcaktuar si qendër kudo të mbahej Kuvendigjithëkombëtar përshpalljen e pavarësisë sëShqipërisë. Në referatin evet Ismail Qemali folishkurt për të kaluarën eShqipërisë, gjendjen dherrethanat momentalepolitike. Ismail Qemalipropozoi që Shqipëria tëshpallet "Shtet më vete, elirë, e pavarur. Të gjithëdelegatët këtë propozim eaprovuan duke u ngriturnë këmbë dhe duke epërcjellë me duartrokitjeaktin e shpalljes së pavar-ësisë.

13 kreret e shtetit1- Ismail Qemali, Kryetar i shtetit,

4 dhjetor 1912 - janar 19142- Turhan Përmeti, 7 shkurt 1914-

20-maj 19143- Princ Vidi, Maj 1914- nëntor

19144- Esat Toptani, Nëntor 1914 -jan-

ar 19165- Fan S. Noli, 16 qershor 1924-23

dhjetor 19246- Ahmet Zogu, 24 dhjetor 1924 - 6

prill 19397- Shefqet Verlaci, 12 prill 19398- Omer Nishani, 10 janar 1946-1

gusht 19539- Haxhi Lleshi, 1 gusht 1953-22

nëntor 198210- Ramiz Alia, 22 nëntor 1982-30

prill 199111- Sali Berisha, 9 prill 1992-27

mars 1910312- Rexhep Mejdani, 24 korrik

19103-24 korrik 200213- Alfred Moisiu, korrik 2002 - ko-

rrik 200714-Bamir Topi, korrik 2007 - korrik

201215-Bujar Nishani, korrik 2012 e në

vazhdim

Plot 15 kanë qenë krerët e shtetitshqiptar, që nga krijimi i tij më 28nëntor 1912. Ismail Qemali, TurhanPashë Përmeti, Princ Vidi, Esat Top-tani, Fan S. Noli, Ahmet Zogu,Shefqet Verlaci, Omer Nishani, Hax-hi Lleshi, Ramiz Alia, Sali Berisha,Rexhep Meidani, Alfred Moisiu, Bam-ir Topi e Bujar Nishani që kanë shk-ruar faqe të tëra në historinë tonëkombëtare. Ismail Qemali dhadorëheqjen, duke i lënë postin princVidit dhe vdiq në Itali në vitin 1919.Turan Pashë Përmeti nuk qëndroigjatë në krye të shtetit shqiptar, ndër-sa princ Vidi u detyrua të largohej ngaShqipëria pas rrëmujave vetëm pasgjashtë muaj qeverisjeje. Pas tij dotë vinte në krye të shtetit Esat Pa-shë Toptani, i gjykuar për kohën siantishqiptar dhe i ekzekutuar nëParis në vitin 1920 nga Avni Rust-emi. Fan Noli nuk ishte i prerë përtë qenë kryetar shteti, ndaj dhe qën-droi për pak kohë në krye të qever-isë e më pas për t'i shpëtuar ndësh-kimit të kundërshtarit të tij politikAhmet Zogu e la përgjithmonë Sh-qipërinë duke u vendosur në SHBA,ku dhe vdiq në vitin 11031. AhmetZogu do të ishte njeriu më jetëgjatënë krye të shtetit shqiptar që ngathemelimi i tij. Në fillim presidentdhe më pas mbret, zogu do ta lintepushtetin në vitin 1939, pas pushtim-it të Shqipërisë nga Italia Fashiste.Zogu vdiq në Paris dhe eshtrat e tijnuk janë kthyer akoma. I fundit kry-etar shteti në vitin 1939 do të ishteShefqet Vërlaci. Nga viti 1939 e derinë vitin 1944, Shqipëria ndodhej epushtuar dhe shtetin e drejtoninushtarakët e zgjedhur nga Italiafashiste dhe Gjermania naziste. Nësistemin e Enver Hoxhës, që de faktoishte kryetar i shtetit, kryetarët e Pre-sidiumit të Kuvendit Popullor do të ish-in figura dytësore dhe me pak peshënë jetën politike të vendit. KuvendinPopullor nga viti 1944 e deri në vitin1991 e kanë drejtuar Omer Nishani,Haxhi Lleshi, Ramiz Alia. Presidentëte Republikës Parlamentare të pas-viteve '90 do të zgjidheshin Sali Ber-isha, Rexhep Meidani, Alfred Moisiudhe Bamir Topi dhe Bujar Nishani.

FAQE 6 Nëntor 2015; Nr. 11(323)

REPORTAZH

(vijon nga fq.1)

E VËRTETA MBROHET…E vërteta mbrohet. Person-

alitete si Rrahman Parllakudhe Skënder Malindi, sot e nëtë ardhmen do të mbetenemra të skalitur në historinëe kombit e në vetëdijen e gjen-eratave. Si një memorie his-torike për të kaluarën, gjen-erali - Hero i Popullit dhe"Nderi i Kombit", si dhe bash-këluftëtarët e bashkëpunë-torët e tij, Skënderi, Genci,Themistokliu e Koli Çobo, tek-sa kumtojnë për ato vite tëzjarrta lufte, japin me emra sekush kanë qenë drejtuesit eformacioneve partizane, si uzhvillua lufta, të rënët dhe tëplagosurit. Kujtojnë ata menderim të veçantë komandan-tin e Brigadës Nexhip Vinçanidhe komisarin Pëllumb Dish-nica, dy nga kuadrot më mepërvojë luftarake, të sprovuarnë luftimet kundra armikutnë qarkun e Korçës, patriotëdhe revolucionarë të brumo-sur me ndjenja patriotike përçlirimin e vendit. " Përveçkëtyre në Shtabin e Brigadësdhe në komandat e batalion-eve u caktuan dhe shumëkuadro të dalluar në aksionedhe luftime të çetave parti-zane të qarkut të Korçës, siVaskë Gjino, Petrit Dume,Spiro Shalësi, Pano Xhambal-la, Zija Kambo, Gafurr Çuçi,Xhafer Lubonja, Gaqo Peris-teri, Vera Pojani, Eleni Pash-ko, Fatmir Glata, Raqi Qirinx-hi, Milo Qirko, Sotir Filto, Ha-lit Mati etj, të cilët me për-vojën dhe aftësitë e tyre tëfituara në luftimet mearmikun, dhanë një kontributtë madh në të gjitha luftimetqë bëri kjo brigadë, që nga kr-ijimi e deri në çlirimin e ven-dit". Përkujtimi i veprës sëtyrenë këto vende historikeështë një thirrje për të tash-men, për të mos lëshuar asn-jë pëllëmbë territor, për të gë-zuar fitoren e lirisë, por edhepër të administruar mekujdes fitoren dhe për të mosu dehur nga arritjet.

Është ky kumtim i kreut tëOBVL-së një dokument sh-tesë në historinë e lavdishmetë LANÇ. Kështu do të ndodhtedhe në Boboshticë, gjatë dark-ës që bashkëluftëtari e bash-këpunëtori, Behar Koçibellishtroi për dy miqtë e vjetër.Këtu, protagonistët e historisësë lavdishme të LANÇ,Rr.Parllaku e S.Malindi, pordhe miku i tyre i shtrenjtëShaqir Rexhvelaj, gjejnë ras-tin të flasin me admirim përDr.Ymer Dishnicën, një ngafigurat më simpatike, më tëmençura, më fisnike dhe njënga udhëheqësit kryesorë tëLANÇ-it. Ish kreu i parë iOBVL-së, Ymer Dishnica, tëcilit në 100-vjetorin e lindjes,Presidenti Nishani i akordoidekoratën e lartë "Nderi i Ko-mbit", ishte bir i denjë i njëfamilje me tradita të shquaraatdhetare e cila i ka dhënë

Personalitete si Rrahman Parllaku dhe Skënder Malindi, sot e në të ardhmen do të mbeten emra të skalitur në historinë e kombit e në vetëdijen e gjeneratave

Memoria historike e kombitNga Halil Rama

Gjenerali - Hero iPopullit dhe "Nderi iKombit", si dhe bash-këluftëtarët e bash-këpunëtorët e tij, Skën-deri, Genci, Themistok-liu e Koli Çobo, teksakumtojnë për ato vite tëzjarrta lufte, japin meemra se kush kanë qenëdrejtuesit e formacion-eve partizane, si uzhvillua lufta, të rënëtdhe të plagosurit

Dr.Ymer Dishnica, sidhe pasardhësit e tij nëkrye të OBVL-së, Parl-laku e Malindi kanëmeritën e orientimit tëveprimtarisë së kësajorganizate në vlerësiminrealisht të historisë sëluftës së lavdishmeNacional Çlirimtare,duke shmangur shtrem-bërimet e periudhës sëregjimit totalitar, mo-himet dhe politizimet ebëra si rezultat i regjimitdiktatorial të E.Hoxhës

Shqipërisë pesë dëshmorë,përfshi edhe një vëlla të tij.

Dr.Dishnica, si dhepasardhësit e tij në krye tëOBVL-së, Parllaku e Malindikanë meritën e orientimit tëveprimtarisë së kësaj organi-zate në vlerësimin realisht tëhistorisë së luftës sëlavdishme Nacional Çlir-imtare, duke shmangur sh-trembërimet e periudhës sëregjimit totalitar, mohimetdhe politizimet e bëra si rezu-ltat i regjimit diktatorial tëE.Hoxhës. Pikërisht, për tëpenguar këtë qasje negative,këtë tendencë të dëmshme sipër demokracinë ashtu edhepër historinë e popullit sh-qiptar, Dr.Dishnica e gjener-al Parllaku, së bashku me 64personalitete, gjeneralë dheluftëtarë, figura politike të re-spektuara, por fatkeqësiht tëdënuar nga regjimi komunistformuan Organizatën e Bash-kuar e Veteranëve të Luftëssë Popullit Shqiptar (OBVL). Nëkëtë grup bënin pjesë figurapolitike të respektuara qëkishin qenë drejtues të rep-arteve partizane e ministra,siç ishin: Kiço Ngjela, ManolKonomi, Fadil Paçrami, MaqoÇomo, Skënder Malindi, EdipOhri, Myfit Guxholli, Sotir Bu-dina, Sadik Bekteshi (gjener-al lejtnant-Hero i Popullit),Muhamet Prodani (gjenerallejtnant-Hero i Popullit), gjen-eral-majorët: Nexhip Vinçanidhe Ernest Jakova; luftëtarete shquara, drejtuese në luftëe aktiviste të OBVL: SelfixheBroja(Ciu), Zenepe Golemi(Ashiku), Liri Belishova,VeraNgjela (Pojani), Mine Doraci etë tjera, por fatkeqësisht tëdënuara nga regjimi diktato-rial i Enver Hoxhës.Pasardhësit e tyre në këtë or-ganizatë, por dhe drejtuesit edegëve të OBVL, Jorgji Tercapër Tiranën, Genc Ballancapër Durrësin e FluturakVinçani për Korçën, edhe nëkëtë udhëtim drejt vendeveku para 70 viteve luftuan dhefituan përballë pushtuesvenazifashistë të vendit, rrëfe-jnë heroizmin e luftëtarëve, të

të vrarëve dhe të plagosurve,të atyre që në fakt e bënëluftën dhe që meritojnë edherespektin më të madh.

NJË ENCIKLOPEDI EGJALLË

Më të rinjtë në këtë bash-këudhëtim, si gazetari e poe-ti i talentuar ushtarak SakipCami, ish ushtaraku DestanDoçi dhe dy vëllezërit ish ush-tarakë, Miço e Trifon Llupo,teksa e dëgjojnë nga afër, sho-hin te Rrahman Parllaku njëemër të veçantë dhe person-alitet që të krijon afërsinë dhendjenjën e respektit për fig-urën e tij si dhe për ngjarjet,fenomenet dhe personazhet qëi zë në gojë gjatë bisedavespontane. Kjo edhe për faktnse gjeneral Parllaku, dukeqenë njëra nga figurat më tëshquara të Lëvizjes Antifash-iste Nacionalçlirimtare nëShqipëri, përkundër moshës96-vjeçare, ka një kujtesëfenomenale e kondicion tëlakmueshëm, dhe si një en-ciklopedi e gjallë zë një vendtë veçantë në kujtesën tonëhistorike. Kujtimet e tij përLuftën Antifashiste Naciona-lçlirimtare janë një kontributi çmuar. Lufta Antifashiste,mbrojtja e vendit, "lufta e brry-lave", qëndrimi për 17 vjet nëqelitë e errëta të diktaturës,Lufta e Kosovës më 1999, kr-ijimtaria publicistike e aktiv-iteti intensiv në mbështetjetë proceseve demokratike e tështetit ligjor e forcuan karak-terin e tij. Nëntëdhjetë e gjas-htë vjet është një kuotëshumë e lartë. Gjeneral Rrah-man Parllaku ka meritën see ka rritur këtë kuotë të lartë,megjithëse i është dashur tëpërballojë shumë furtunagjatë jetës dhe ç'është mëkryesorja e ka arritur jo i dro-bitur, por në formë të shkëlqy-er fizike dhe mendore që eshfaq dukshëm edhe gjatëkëtij udhëtimi shtigjeve të li-risë.., një formë që do ta kish-in zili edhe të rinjtë.

Kështu ndodh edhe meSkënder Malindin, ish stu-dentin e shkollës ushtarake

të Milanos, Itali, i cili në ko-hën kur po përgatitej për tëdhënë provimet e të titullohejoficer, në vitin 1940 nuk pra-non të marrë pjesë në një cer-emoni të ngritjes së flamurititalian, duke deklaruar se kynuk është flamuri i kombit tëtij. Pasi kthehet në atdhe, mefillimin e lëvizjes antifashistemerr kontakt me udhëheqësite luftës, si me Mestan Ujani-kun, Gjin Markun, KahremanYllin e të tjerë, duke u aktivi-zuar në organizimin e luftësnë rrethin e Skraparit.

Në fillim të vitit 1943 ko-manda e Qarkut Berat e cak-ton komandant çete në komu-nën e Çepanit. Çeta nëndrejtimine tij merr pjesë ak-tive në të gjitha veprimetluftarake në qarkun e Beratitkundër fashistëve italianë.Më 20 shtator 1943 emërohetkomandant i batalionit "Rin-ia" (Margarita Tutulani). Nëkrye të këtij batalioni ka mar-rë pjesë në të gjitha luftimetkryesore të zhvilluara, si nëTendën e Qypit, Qafën eKiçokut, Bubës, Qafë Shkozë,Paraspuar, luftime të ashprakëto që përballuan Operacio-nin armik të Dimrit 1943-1944. Në një luftim nëParaspuar të Beratit, Skën-deri plagoset rëndë. Imjekuar në spitalet partizanenuk gjeti shërim. Me kr-ijimin e Brigadës së 7-të Sul-muese, ashtu siç ishte i pla-gosur caktohet komandant iBatalionit të Parë të kësajbrigade, por në gjendjen qëishte nuk mund ta ndiqte edrejtonte batalionin. Në shta-tor 1944 dërgohet për mjekimnë Itali, në spitalet aleate.Aty u nënshtrohet dy opera-cioneve që i shpëtuankrahun, por mbeti invalid iLuftës. Plagosja ia ndërpreukarierën ushtarake në Luftë,por Skënderi me aftësitë e tij,i arriti shokët. Me këto mer-ita të njeriut-legjendë u njo-hëm më nga afër gjatë këtijudhëtimi të gjatë, nga Korçanë Ersekë, Leskovik, Përmete Këlcyrë. Në Borovë, kukryem homazhe në varrezat

e 107 martirëve të Borovës,por dhe në Përmetin e Kon-gresit historik të përcaktim-it Për "një Shqipëri demokra-tike, popullore, sipas vullnetittë popullit" (vullnet ky që utradhëtua dhe u përçmua ngaish diktatori Hoxha), si dhe nëGrykën e Këlcyrës mësuamngjarje historike të rrëfyerame mjeshtri të rrallë e real-izëm nga koloneli në pensionSkënder Malindi. Ne më tërinjve, si dhe vajzës së talen-tuar të gjeneral Parllakut,Tatjanës e Ilirit, djalit tëSkënderit na shërbeu kyudhëtim për të evidentuarvlerat e vendeve e ngjarjevehistorike, dhe në veçantikontributin që japinRr.Parllaku e S. Malindi nëhistoriografinë shqiptare.Ndërkohë, ne si dhe vep-rimtarët e OBVL, Nadire Der-vishi, Haki Bulku, IbrahimShesha e Dashamir Tahiri,ndjemë nga afër karakterinobjektiv në përshkrimin e ng-jarjeve të jetuara nga drej-tuesit e talentuar të LANÇ,Parllaku e Malindi, që prejfëmijërisë së hershme, pranëfamiljes, përjetimet nga rin-ia dhe shkollimi, si edhepërfshirjen e tyre vrrullshëm,në Luftën Antifashiste Nacio-nalçlirimtare.

Në Përmetin me histori tëlavdishme përkujtuam menderim të veçantë Syrja Tahi-rin, një nga nismëtarët e kr-ijimit të çetës partizane"Musa Fratari". Në korrik1943 ka marrë pjesë në aksio-nin Kuqar-Mezhgoran kundërpushtuesve italianë. Më 24korrik 1943, në luftën e

(Vijon në faqen 7)


REFLEKSIONE

Nga Sakip CAMI*

Brezat duhet të njohinhistorinë, në të kundërthistoria do të harrohet.Kurrë nuk duhet të har-rojmë. Harresa është dëmimë i madh për ndërgjegjen enjë kombi. Veteranët kuj-tojnë, shkruajnë, edukojnë.Ne duhet ti respektojmë. Tivendosim në vendin që utakon sepse ata janë krenar-ia jonë. Europa me veteranëtështë më afër. Vendet ezhvilluara europiane ukanë ofruar veteranëvestatus të veçantë. Kështuduhet të veprojmë edhe ne.Kush njeh të kaluarën,projekton edhe të ardhmen

OBVL (Organizata eBashkuar e Veteranëve të Luftës An-

tifashiste të Popullit Shqiptar)e drejtuar nga Nderi i Kombit,Gjeneral - Leitnant RrahmanParllaku, Hero i Popullit, memo-ria historike e luftës së popul-lit tonë, 96 vjecar, këto ditë or-ganizoi një udhëtim historiknë Shqipërinë e Jugut, pikër-isht në ato vende ku janë zh-villuar beteja dhe ngjarje tërëndësishme të Luftës së II-tëBotërore në vendin tonë. Min-istria e Mbrojtjes dha ndih-mesën e saj me anën e njëautobuzi komod duke siguruarnjë udhëtim të sigurtë dhe tëkëndshëm.

Gjeneral Rrahman Parllaku,kryetar i OBVL dhe SkënderMalindi, nënkryetar, ishin dyprotagonistët e gjallë që në çdovend e ngarje treguan me do-kumente dhe fakte për betejatlegjendare të kësaj lufte, që erradhiti Shqipërinë në bllokune fitimtarëve. Grupi i veter-anëve të Tiranës të kryesuarnga Jorgji Terca ishin inicia-torët dhe organizatorët e këtijudhëtimi. Grupi shoqërohej

Shënime dhe mbresa nga udhëtimi historik në Shqipërinë e Jugut me veteranët e OBVL

Kurrë nuk harrojmë

nga kryeredaktori i gazetësVeterani Z.Halil Rama si dhenga një grup fotografësh dhekameramanësh. Edhe sot pas71 vjetësh, pra në prag të 71vjetorit të çlirimit, ne kujtojmëdhe nuk harrojmë kurrë atëluftë fitimtare dhe tëlavdishme ku ranë 28 mijëdëshmorë dhe morën pjesë nëluftë 70 mijë partizanë.

Historiografia ushtarakedhe sektori i Artit ushtarak nëAkademinë Ushtarake i kanëtë dokumentuara 28 brigadatpartizane emër për emër, 6 di-vizionet dhe dy koorparmatatpartizane që luftuan brendadhe jashtë kufijve të Sh-qipërisë. Por këtë herë ne judrejtuam lapidarëve dhevendeve historike. Ata flasinvetë, ata janë dëshmitarë.

Në Pogradec qëndruam tekbusti i Heroit të Popullit KajoKarafili dhe më tej në Pojskëpërkujtuam dëshmorët ePojskës. Pasi kalojmë qytetin ebukur të Korçës ku takohemime veteranin Behar Koçibelliudhëtojmë drejt Voskopojës.

Në Voskopojë takohemi mehistorinë e lashtë dhe të re tësaj. Magjepsesh kur shikonkëtë qytet - akademi midismalesh, djepin e kulturës dhetë gjuhës shqipe.

Voskopoja është një komu-në që ndodhet rreth 21 km largnga qyteti i Korçës mbi një plla-jë 1160 metra mbi nivelin edetit. Voskopoja ishte qëndër ezhvilluar kulturore e themelu-ar në vitin 1330. Në Voskopojëu vendos shtypshkronja e dytënë Perandorinë Osmane (pasasaj në Konstandinopojë), uthemelua Akademia e Re, njëjetimore (e para në botën post-Bizantine), një spital si dhe 24-30 kisha unikale. AnastasKavaljoti ishte ai qe mendohetse përgatiti alfabetin e parëshqip, madje shkroi dhe disatraktate por që janë zhdukur.

Voskopja u shkatërrua nga

disa djegie të njëpasnjëshme.Në 1769 osmanët e dogjën dhee plaçkitën. Ndonëse DanielVoskopojari rindërtoi një sh-kollë në 1802 qyteti nuk e morimë veten kurrë. Sot Voskopojaështë një qendër e bukur tur-istike dhe historike.

Jo rastësisht në dhjetor1943 në Voskopojë u formuanBrigada e IV Sulmuese me bije bija partzanë nga të katëranët e vendit. Në listat e parti-zanëve dhe të dëshmorëve tëkësaj brigade shohim edheemrin e Selim Ndreut nga ZallDardha e Dibrës që ra dëshmorpër çlirimin e Tiranës në fundtë tetorit të vitit 1944. Gjener-al Rr. Parllaku vendos njëkurorë me lule në emër tëOBVL dhe së bashku bëjmë njëfotografi. Televizioni i Korçësbën një intervistë me Heroin qënë moshën 96 vjeçare, stoik emadhështor me memorie tëkthjellët kujton shokët.

Largohemi nga Voskopojadrejt Borovës martire.72 vjetmë parë, nazistët masakruan

gjithë banorët e fshatit Borovë.Pushtuesit nuk kursyen asgratë shtatzëna dhe foshnjat nëdjep. Fshati i vogël, vetëm 5 kmlarg Ersekës, vijon ende të jetënjë dëshmi e gjallë historike.Grupi i veteranëve të OBVL dhei të mbijetuarve të një prejmasakrave më të mëdha nëShqipëri kryen homazhe nëvarrezat e 107 martirëve tëBorovës. Vendosin kurora melule, bëjnë foto tek partizani iBorovës, tek varrezat masive tëtë rënëve. Gjeneral Parllakudhe Skënder Malindi vendosinkurora dhe tregojnë për ato ditëlufte. Muzeu i Borovës është imbyllur, në rikonstruksion.Ndoshta është koha kur muzetë tilla të ristrukturohen dhe tëjenë të hapura për publikun nëçdo orë dhe në çdo ditë. Brezatduhet të njohin historinë, në tëkundërt historia do të harro-het. Kurrë nuk duhet të har-rojmë. Harresa është dëmi mëi madh për ndërgjegjen e njëkombi. Nga Borova udhëtojmëdrejt Leskovikut. Në Leskovikbëjmë foto të tjera tek rrapimadhështor dhe tek busti iJani Vretos, këtij rilindasi tëshquar, bir i këtij trualli.

Ndalojmë në Përmet, në qy-tetin e Kongresit. Para sallës sëKongresit historik flet një ngadëshmitarët e gjallë. Në Përmetme 24 maj 1944 Rrahman Par-llaku mori gradën e majoritdhe më pas atë të nënkolonelit,kur mori detyrën e komandan-tit të Divizionit të katërt. Këtu,tregon Parllaku, kanë qenë trekazerma ushtarake. Është ru-ajtur vetëm kazerma e parëbuzë rrugës. Ajo ka mbish-krimin e 24 majit 1944. Pas 71vjetësh, 26 vjeçari RrahmanParllaku, komisar brigadekthehet në Përmet 96 vjeçar,si Hero Populli, si Nderi i Ko-mbit, por edhe si gjeneral idënuar nga diktatura komu-niste. Këtu në Përmet u hodhënthemelet e qeverisë demokra-tike. Po ku shkuan premtimete luftës, ku përfunduan koman-dantët e formacioneve parti-zane?!

Në varrezat e dëshmorëve tëqytetit vendosim një kurorë melule. Qyteti i luleve na dhuron

pritje të ngrohtë dhe bujari.Nga Përmeti udhëtojmë

drejt Këlcyrës. Në qafën e Ku-qarit, Nënkryetari OBVL,Skënder Malindi, pjesëmarrësnë aksionin e luftës kundëritalianëve të Zonës së I Opera-tive dhe të tre qarqeve, tashmë95 vjeçar shpjegon se si u orga-nizua luftimi nga Tahir Kadrejadhe nga komandantët e tjerë qëishin oficera të përgatitur ak-ademistë dhe së bashku mepartizanët që drejtonin ishin nëgjendje ta mposhtnin armikunsado të armatosur që të ishte.

Bisedojmë me Z. Genc Bal-lanca, kryetar i OBVL për Dur-rësin. Ai ka qenë fare i ri nëmoshë kur doli partizan. Rrjedhnga një familje patriotike ngaDibra e Madhe, por luftën dhepunën e kreu në Durrës, ndajpër Durrësin flet me dashuri.Organizata e OBVL së Durrësitështë më e organizuara dhe mëluftarakja. Në Durrës kjo orga-nizatë ka propozuar dhe ka ar-ritur që të shpallen qytetarnderi shumë drejtues dheanëtarë të OBVL.

Edhe Nurie Dervishi kashumë kujtime që ka vendosurti hedhë në letër. Veteranëtkujtojnë, shkruajnë, edukojnë.Ne duhet ti respektojmë. Tivendosim në vendin që u takonsepse ata janë krenaria jonë.Europa me veteranët është mëafër. Vendet e zhvilluara euro-piane u kanë ofruar veter-anëve status të veçantë. Kësh-tu duhet të veprojmë edhe ne.Kush njeh të kaluarën, projek-ton edhe të ardhmen.

SAKIP CAMIGazetar ushtarak,

pasardhës veterani

Pogorit ngarkohet me detyrën e komandantittë togës. Më 26 janar u inkuadrua në batalio-nin "Naim Frashëri"të Brigadës së VI-të Sul-muese. Si trim dhe guximtar i pashembullt,Syrjaji do të dallohej në betejën e Margëlliçitmë 29 Mars 1944, përkrah Mustafa Matohitit,Meleq Gosnishtit, Lefter Talos dhe Dinjo Kale-mit.

Një rast i rrallë i trimërisë së tij është dheai i datës 12 qershor 1944, ku me heroizëmdhe vetmohim bëri që të shpëtonte shumëpartizanë të rrethuar nga nazistët dhe bash-kë me Dashnor Mamaqin këta partizanë i stre-huan në zonën e Këlcyrës. Më pas, meD.Mamaqin vazhduan të mblidhnin ushqimenë këtë zonë për partizanët e Brigadës së VI-të S. I inkuadruar në radhët e kësaj brigade,Syrja Tahiri ka marrë pjesë në mënyrë ak-tive në luftimet e zhvilluara në Shqipërinë eMesme dhe në Veri gjatë Operacionit armik

Memoria historike e kombittë Dimrit. Më 2 Dhjetor 1944, sëbashku meforcat e kësaj brigade kalon në Malin e Zi dhevazhdon luftën deri në Bosnjë - Hercegovinë,Vishegrad e për çlirimin e Kosovës.

Syrja Tahiri, një nga intelektualët e shquartë Përmetit dhe gjithë Shqipërisë njihet përmençurinë, urtësinë e largpamësinë e tij, tëshfaqura dukshëm këto edhe në vitet eLëvizjes Demokratike 1990-1992 dhe më pasnë krijimin e Organizatës të Bashkuar të Vet-eranëve të Luftës Antifashiste Nacionalçlir-imtare për rrethin e Përmetit, ku zgjidhet kry-etar i saj.

Stacioni i fundit i këtij turi historiko-tur-istik ishte Përmeti, si sinonim i një qyteti menjë mikpritje të rrallë, qytet i luleve, i këngëvepopullore dhe mbi të gjitha i burrave emërn-dritur në historinë tonë kombëtare.

U larguam me mbresat e një peizazhi mevlera mjedisore të pazevendësueshme, tepërçlodhës dhe rekreativ për vizitorët eshumtë…..

(Vijon nga faqja 6)

FAQE 8 Nëntor 2015; Nr. 11(323)

PËRKUJTIMORE

U nisem nga Tirana për nëZym të Hasit të Kosovës,ndalesën e parë e bëjmë përtë marrë kafen e mëngjesit nëReps të Mirditës në komple-ksin "Kastrati" në anë tërrugës së Kombit, sapo ulemibashkë me studiuesin Lau-rant Bica, shkrimtarin SeferPashaj, dhe biznesmenin To-nin Alia (Mjeshtër i Madhe) icili na mundësoi udhëtimindhe pjesëmarrjen në këtëeveniment, na afrohet njëburrë shtatë-mesatar, memjekër e mustaqe, me kapelerepublika me dekor ngjyrashmbi të cilën kulmonte një qe-leshe e bardhë, simbol i ynëKombëtare, ai ishte LleshBibë Oroshi, skulptor ngaMirdita, dhe në dorë mbantenjë palë gërshër druri megjatësi rreth 1.2 m, të stolisu-ra në mënyrë artistike.

Lamë kompleksin "Kastra-ti" dhe u nisëm gjatë au-tostradës së 'Kombit"ndalesën e rradhës e bëmë nëanë te rrugës së Gjakoves tekvarrezat e martirëve të rënënga mizoritë e famëziut "Ar-kan" dhe paramilitarëve të tij,teksa Tonin Alia me plot emo-cione na shpjegonte ngjarjenku shovinistet serbë në vitin1998 kishin kryer masakrënmbi popullsinë Shqiptare, kuishin vrarë dhe masakruarrreth 500 vetë, në nder të tëcilëve ishte ngritur një obe-lisk madhështor. ShkrimtariSefer Pashaj na ftoi të mbajmënjë minutë heshtje, pastaj ngathellësia e shpirtit me doli"Lavdi për jetë bijëve të Kos-ovës martire"!më tej të bren-gosur dhe të përlotur u lar-guam për të vazhduarudhëtimin,

Me fillimin e rrugës për nëfshatin Zym, rrugë e cila ish-te e sistemuar dhe e asfaltu-ar sipas parametrave të kohës,trafiku i makinave sa vintedhe shtohej ndërsa kodrinattërheqëse dhe të gjelbëruaraparalajmronin se po afro-heshim në Zym. Rrugës shto-heshin edhe mysafiret këm-bësore në grupe - grupe.Ndonëse shiu vazhdonte të

Në 141-Vjetorin e Lindjes së Shtjefën Gjeçovit-Kryeziut (1874 - 2015)

Nga: Ing. Kol DEDAJ

Shtjefën Gjeçovi-Kryeziu, - Etnolog, arkiolog, shkrimtar, arsimtar, dhe përhapës iarsimit shqip, veprimtar i shquar i Lëvizjes për Liri e Pavarësi Kombëtare

binte dhe qielli ishte i mbu-luarr nga retë, ata vazhdonipër në qendër të fashatit përtë marrë pjesë në evenimen-tin "Takimet e Gjeçovit". Dheja në sfond shfaqet qendra eZymit në formën e një "am-fiteatri natyral", ku në ko-drinën veri-lindore shfaqejmadhështorekisha katolikeme kumanoren e saj dhe passaj, në jug shkolla e mesmenjë godinë dy katëshe tejet emirëmbajtur, ndërsa kodratpërrreth ishin të mbuluaranga gjelbërim në mes të cilitdalloni çatitë e mbuluar metjegulla të kuqe të shtëpive tëZymit. Në perëndim të sh-kollës gjendej "KompleksiGjeçovi", me amfitatrin menjë kapacitet rreth 700 vende.Në jug të tij ishte madhësh-tore statuja e Shtjefen Gjeço-vit. Në pjesën verioregjendeshin dy memoriale tëmëdha prej guri natyral,kurse në të majtë ishtememorjali kushtuar "Alfabetittë Shkollës Shqipe" membishkrimin: "ABC-EJA1900", në nderim të alfabetittë Zym-it, në të djathtë memo-riali i dytë ai "Shtëpi-Shkollë"kushtuar qëndreses ndajrepresionit serb për mbylljene shkollave Shqipe në vitet"90, kurse banorët i kthyenshtëpitë e tyre në shkolla sh-qipe. Pak metra me tutje, nëtë majtë të rrugës gjendejmemorjali i tretë ai i "Gur-betqarit" duke simbolizuarmallin dhe dashurinë emërgimtarëve për tokën amëiliro-arbnore, ndërsa nëpjesën jugore të këtij komple-ksi gjendej këndi sportiv. Nëveri-perëndim të kompleksitgjendej bibloteka "PjetërBogdani" që i ka fillesat e sajnë vitin 1947 ndërsa sot funk-sionon në kuadër të"biblotekës ndërkombëtare tëPrizrenit". Përballë gjendej sh-tëpia e kulturës dhe në anëgjendej muzeu i ngritur nëkuadrin e kishës në kohën eGjeçovit i pasuruar me ma-teriale të shumta arke-ologjike, sot një kënde tëveçantë ka për objektet për-

sonale të Gjeçovit. Tek saneve qëndronim në shkallët ekëtij amfiteatri na afrohet Z.Albert Mirdita pjesëmarres ivazhdueshme i këtij eveni-menti, admirues dhe njohës iveprës së Gjeçovit, i cili medashamirësi na uroimirëseadhjen dhe më tej natha se meqenë se moti ishteme shi veprimtaria nuk do tëbëhej në amfiteater, por nënjë ambjent të mbyllur nëkrah të shkollës.

Me mbërritjen në sallë usistemuam në pritje të fillim-it të aktivitetit. Salla ishte embushur plot dhe organizimiishte përfekt, në sallëgjendeshin mysafirë tëardhur nga Prishtina, Peja,Gjakova, Prizreni, Tirana, El-basani, Puka, Mallakastra,Korça, Mirdita, etj.

Në emër të Akademisë sëShkencave të Shqipërisëkumtesen e mbajti studiuesiZ.Laurant Bica. PastajKumtesën e radhës e mbajtiZ.Arben Arifi, Sekretar Sh-kencor i Institutit te Historisësë Prishtinës. Më pas për-shëndeti ambasadori i Repub-likës së Shqipërisë në Repub-likën e Kosovës Z. QemalMinxhozi. Të ftuarit u përsh-enden nga Z. Frrok Kristaj icili një falenderim të veçantëia bëri birit të Kryeziut tëPukës Tonin Alia (Mjeshtër iMadhe) për ndihmën e çmuardhe të pa kursyer ne promov-imin e vlearave të Gjeçovit sinë Kosovë, Shqipëri e mëgjërë. Më tej evenimentin epërshendeti shkrimtari SeferPashaj, kolonel Bilbil Dervishii cili evidentoi figurën po-liedrike të Gjeçovit dheorigjinen e tij nga Kryeziu iPukës, por këtë evenimentnuk mund të rrinte pa e për-shëndetur edhe diasporapërmes përfaqësuesit të sajnga Suedia, si dhe një për-shëndetje e veçantë u dhaedhe nga artisti-skupltorLlesh Bibë Oroshi nga Mirdi-ta i cili na shpjegoi edhe sim-boliken e gërshërëve të drurittë gdhendura prej tij, duke nathënë se artistikisht ato simo-

lizojnë gërshërët që fuqitë emëdha ndanë Shqipërinëcopa-copa, dhe menjëherë mukujtuan vargjet e poetit Puk-jan Prendush Gega (Artist iMerituar)..."VIN PESË KRAJLAQË ÇOI EUROPA, / NDAJNËSHQIPNINË COPA-COPA !..

vargje të cilat Xhemal Meçi(Studjues, Mjeshtër i Madh) ika vendosur në kapakun bal-lorë të librit të tij "Poeti i Ka-bashit". Dhe po mendoja se sitë tre këta intelektualë, për-sonalitete në fushat e tyre, tëcilët jetuan në kohë të ndry-shme dhe me profesione tëndryshme, por që kishin tëpërbashkët vlerat e tona Ko-mbëtare. Këtë eveniment ekanë nderuar me pjesmar-rjen e tyre krijues , sh-krimtare, artiste , piktore,skulptore,etj. të cilët janë tëshumtë nga më të vjetrit siRamiz Kelmendi, Fatime Ah-meti, Shime Deshpali, e deringa ata më të rinjtë , të ciletishin të shumtë ata që re-cituan poezitë e tyre ,. U vazh-dua me ndarjen e çmimevëpër poezit me të mira, dhe medhënien e dhuratave ku me espikatura ishte ajo e portetitte Shtjefen Gjeçov-Kryeziut.

Një përfaqësi e spikatur nësallë ishte ajo e krahinës sëPukës nga Shqipëria, BashkiaPukë përfaqësohej me krye-tarin e saj Z. Gjon Gjonaj, Z.Xhemal Meçi (Studius-Mjesh-tër i Madh) , Bashkia Fushë -Arrëz në përbërje të së cilësgjendet edhe fshati Kryezi, fs-hati i origjinës së at ShtjefënGjeçov-Kryeziut, përfaqësohejnga Kryetari Z. Fran Tuci,Sekretari Z. Ndue Doda, Kry-etari Këshillit Bashkiak Z. ZefNdoci, nga grupi i valltarëve tëshkolles së fshatit Kryezi ecila mbanë emrin e "ShtjefënGjeçovi", ky grup valletarëshdrejtohej nga Gjovalin Aliadhe Pjeter Nimani nënpërkujdesjen e drejtorit tëDrejtoris Arsimorë të Pukës Z.Nikolin Prenga.

Të shumta ishin takimet estudiuesit pukjan XhemalMeçi (Mjeshtër i Madhe) imirënjohur për punën e tijstudimore mbi gjysëm shek-ullore dhe mjaft i admiruardhe i kërkuar në dhënien eautografëve dhe librave të tijsi: "Puka që në Lashtësi-1","Poeti i Malësisë", "Poeti i Ka-

bashit" dhe librit më tëkërkuar "Kanuni i Lekë Duk-agjinit-varianti i Mirditës" tëcilin bashkëbisedeusit e qua-nin si vazhdim i Gjeçovit.

Ne sallë kishte nje prani temadhe te mediave kosovaresi dhe pjesmarrja e mediaslokale Pukjane dhe e drej-tuesve të saj përmes televiz-ionit lokal TV-Puka e cila endoqi të gjithë veprimtarinëduke bërë pasqyrimin e saj nëmedian e Pukës, Tiranës, etj.

Duke parë këtë pjesëmar-rje të madhe e gjithë përf-shirëse nga Shqipëria dhe Ko-sova, nga krahina e Pukës nëtërësi dhe nga fshati Kryezinë veçanti, të mbushë me njëkrenari pjesemarrja në njëevenimet të tillë kushtuarnjë figure të ndritur Ko-mbëtare siç është ajo e Sh-tjefën Gjeçov-Kryeziut.

Në këtë eveniment mjaft ivleresuar ishte kontributi ipareshtur i Z. Tonin Alia(Mjeshtër i Madh) Biznesmn isuksesshëm i kompanisë"Ardeno" me shtrirje rajonale,si në Shqipëri, Kosovë, Maqe-doni e Mal të Zi, i cili në vazh-dim të traditës së të parëve tëtij nuk mund të kufizohetvetëm në punën e tij private,por me dëshirë dhe pasioninkontribon në fushat e ndry-shme të jetës, kulturës, his-torisë, artit, dhe në fushën ehumanizmit, në fushën e am-bjentit, etj. Kontribute dhevlera këto të njohuar dhe re-spektuar nga forume prestig-jozet si brenda vendit dhe jas-htë tij.

JETË SHKRIM I SHTJEFËNGJEÇOV-KRYEZIUT

U lind më 12 Gushte 1874.Arsimin e mesëm e filloi nëTrashan, Zadrimë-Shqipëridhe më tej e vazhdoj në Bos-nje. Më tej studioi në Kroacipër filozofi dhe teologji .

Nga viti 1896 shërbeu siprift katolik: Troshan, Pejë,Laç-Kurbin, Gomsiqe-Pukë,Durrës, Vlorë, Shkodër, Zym-Has, ku krahas detyrës fetareu mor me përhapjen e arsim-it Shqip dhe lëvizjen për Lirie Pavarësi Kombëtare që ngaqëndrimi antiosman dhe nëvazhdim kundër pushtuesve

DITA E GJEÇOVIT

(Vijon ne faqen 9)


VIZITA

Nga Valbona Ramçi*

Në Umbria jetojnë më shumë se 15 mijëshqiptarë, një komunitet i vërtetë që kapeshen e tij ekonomike, kulturore dhe so-ciale. Miqësia midis popujve, ne mes te ital-ianeve dhe shqiptarëve transmetohet neper-mjet historise, gjuhes, muzikes dhe pik-tures, duke respektuar traditat.

Shoqata Illyria ne Perugia organizon cdovit edhe kursin e gjuhes shqipe per femijetshqiptare dhe per kedo qe ka interes perkete gjuhe pa pagese dhe me libra falas.

Në Rajonin e Umbrias në Itali komunite-ti shqiptar zhvillon shumë veprimtari mekarakter kombëtar, kulturor dhe në funk-sion të bashkëpunimit shqiptaro italian. Itillë ishte edhe takimi që u zhvillua kohët efundit ne sallen e kultures te komunes seDerutes ne rajonin e Umbrias, ku jane bash-kuar ne nje takim dy palesh komuniteti sh-qiptar i perfaqesuar nga shoqata "ILLYR-IA" ne bashkëpunim me komunen eDerutes, te cilet kane hapur dyert per tetreguar historine e kultures shqiptare.

Nje komunitet shqiptar i integruar mjaftmire i cili ka zgjuar kuriozitetin e nje inter-esi te forte te qytetareve dhe autoriteteve ital-iane ne Umbria. Ishte nje mbledhjembreslenese me nje pjesemarrje te madhe

Veprimtari kulturore të komunitetit shqiptar të Rajonit të Umbrias, Itali

KULTURA BASHKON ATA QË DETI I NDANte shqiptareve me profesione te ndryshmesi avokatja Aferdita Brahimsulaj presidentee shoqates "Illyria", ndermjetesja kulturoredhe zevendese presidente e shoqates Illyr-ia Laureta Muzhani, pianistja me famendërkombëtare, originale dhe autentike Mar-sida Koni, piktori Kujtim Turkeshi dheshume shqiptare te tjere te talentuar.

Ne kete takim u prezantuan dy libra.I pari ishte "The Illyrians to the Alba-

nians" parardhesit tane "illiret", i prezan-tuar nga ambasadori i Shqiperise ne Rome,Prof. Neritan Ceka, nje liber shume i bukurdhe interesant me foto te cmuara te kul-tures sone antike, i pajisur me foto te ob-jekteve antike dhe me shkrime autentike tegjuhes illire.

Ky liber prezanton historine antike teShqiperise, Illyrise ne te njeten menyre sicprezantohet historia greke e romane. Esh-te nje perle, nje pune historike dhe arke-ologjike e filluar nga babai i tij Hasan Cekaarkeologu i pare shqiptar dhe e vazhduarme pas nga i biri me shume pasion dhekrenari.

Ne takim foli Prof. Stefano degli Inno-centi, profesor universitar i Fakutetit te Vet-eranise Perugia, i cili flet me nje pason temadh per Shqiperine dhe shqiptaret si njepasuri per popullin italian, i cili i kujtonhistorine e popullit te tij.

Emigrantet qe emigruan nga Shqiperia,theksoi Prof. Innocenti, vazhdojnë te sh-kelqejne ne studime, ne art, muzike, balete literature. Ai porosit qe keto arritje duhette vazhdojne ne promovimin e kultures sedy popujve dhe te ndihmojne bashkejetes-en e ketij populli qe e ndan vetem deti ngaItalia. Flet per Shqiperine dhe shqiptaret.Raste te shkeputura kurre nuk perbejne pre-zantim te keq per nje popull vital si Shqipe-ria. Edhe ne nje arke me molle mund te ketebrenda nje te prishur e cila nuk mund tdhenuk duhet te perfaqesoje te teren, vazhdondiskutimin profesori italian.

Te njejten gje nenvizon presidentja e sho-qates Illyria, Av. Aferdita Brahimsulaj, qevazhdon diskutimin e saj ne gjuhe juridikeduke mbrojtur figuren e te qenit i huaj, qeshume here merret ne qender te vemendjes

nga media dhe televizioni.Me pas vazhdon diskutimin i nderuari

Vitto Stigliani, Konsull Nderi i Italise neShkoder duke folur per librin e autoritRafele Nigro.

Raffaele Nigro, gazetar dhe shkrimtar itelevizionit italian RAI 1 prezanton ud-hetimin e tij drejt Shqiperise dhe drejt men-dimit te tij konstruktiv me kulture dhe inter-vista te personazheve dhe familjare te ak-toreve politike shqiptare duke shkruar dhetreguar mbresat e tij.

Libri quhet "Il muro del mare" muri i detitku muri te kujton murin e Berlinit dhe esh-te e qarte ideja e tij per te inkurajuar komu-nitetin e tij qe te shikoje pertej ketij muriimagjinar "deti" nje popull tjeter nje mik meshume.

Keshilltari i kultures se Derutes MiccheleTonniacini prezanton shqiptaret e komunesse Derutes bashke me kryetarin e bash-kise Alvaro Verbena dhe Presidentin e Li-ons Club Deruta Danilo Castellani te ciletbene te mundur kete takim duke hapurportat e duke kujtuar origjinen e tyre dukethene se nje here e nje kohe ishin edhe ataemigrante.

Takimi u mbyll me muzike tradizionaleshqiptare ne piano dhe me nje koktej tipikshqiptar.

*Universiteti i Perugias, Itali

NË FOTO (Neritan Ceka djathtas tij Prof. Stefano degli Innocenti, RaffaeleNigro, Vitto Stigliani dhe Micchele Tonniacini,majtas tij Kryetari i comune seDerutes Alvaro Verbena, Rektori i Universitetit te te huajve te PeruxhesGiovanni Paciullo, Presidentja e shoqates Illyria Avv. Aferdita Brahimsulajdhe Presidenti i Club Lions i Derutes Danillo Castellani)

Serbo-Malazez, deri tek pjesemarrjanë luftën e Vlorës(1920) kundër push-tuesit Italian.

Shtjefën Gjeçovi ishte një hulum-tues i fushës së arkeologjisë dukembledhur me qindra objekte iliro-arb-nore me të cilat ngriti dhe muzeunkatolik arkeologjik dhe etnogarfikdhe pregaditi disa shkrime në këtëfushë.

Shqefën Gjeçovi është autorë idramës së parë Shqipe "Dashunia eAtdheut" (V.1900), dhe duke vazhdu-ar më një mori veprash moralo-didak-tike, ku kryevepër e tij arriti me "Ka-nunin e Lek Dukagjinit" filluar nëvitin 1893, dhe botuar më 1933, pasvdekjes nën kujdesin e gjeniut tëletrave Shqipe Gjergj Fishta. Por ve-pra e tij kulturore, arsimore, atd-hetare në shërbim të Kombit të tij underpre nga dora e zezë të shovin-istëve Serbë që më 14 tetor 1929 kurbënin vrasjen e këtij "Pishtari drite"të Kombit Shqiptar, Vepra gjithë-përf-shirëse e Shtjefën Gjeçovit në shër-bim të popullit dhe atdheut të tij, eka vendosur atë në altarin e Kombitshqiptar, puna dhe vepra e tij ështëvlerësuar nga forume prestigjoze Ko-mbëtare dhe Ndëkombëtare me titujdhe medalje si:

- Për veprimtarin e tij etongrafike,arkeologjike, brenda dhe jashtë atd-

heut, Universiteti i Laipciguttë Gjermanisë i dha titullin:" Doctor honoris causa"

- Në Shqipëri "Për veprim-tarinë e tij patriotike" ështëdekoruar me urdhërin "NaimFrashëri të klasit I"(FESH,Tiranë 2008, f.814)

TAKIMET E GJEÇOVIT NDËR VITE, ZYM,KOSOVË

Takimet e Gjeçovit në Zym të Kosovës janëveprimtari me organizim pothuajse gjysëmshekullore që nga 14 tetori i vitit 11031.

Tek sa merr pjesë në këtë eveniment dhemëson historinë e organizimit të ti jmbushesh me emocion por dhe me krenarinë

e të qënurit Shqiptar duke parë se siështë organizuar ndër vite nga këtovise Shqiptare që kanë qënë nën njështypje dhe represion të egër tëshovinizmit serbë.

Për herë të parë organizohet pakkohë pas kryengritjes së Kosovës tëvitit 1967 ndaj regjimit serbë të Rank-oviçit, por edhe si vazhdoi ky organi-zim edhe në kohen e demonstratavetë studenteve dhe popullsisë së Kos-ovës të vitit 1981, vazhdoj të organi-zohet edhe ne kohen e demonstartavetë minatorëve Trepçes së Mitrovicësdhe helmimeve masive të nxënësvetë shkollave në vitet "90, njëkosish-të nuk e ndali as represioni i egërSerb i viteve 1998 dhe 1999 dukeardhur pa ndërpreje deri në ditëttona ku me krenari e prjetojmë sotme datë 10 tetor 2015.

Të jesh në Zym të Kosovës, në"Ditën e Gjeçovit" në këtë evenimentmadhështor duke njohur dhe his-torinë e tij, pothuajse gjysëm shek-ullore, është emocionale, por dhe be-fasuese, është e çuditshme, por evërtetë se si: "Zymi i Kosovës një fs-hat i vogël ka një pasuri dhe vlerë kaqtë madhe Kombëtare".

Urimet më të përzemërta atyre qëndër vite ideuan, organizuan, mundë-suan këtë eveniment, si dhe grupitpregatitore: Frrok Kristaj, NikollëKërhanaj, Arbnora Kolgjeraj.

(Vijon nga faqja 8)

DITA E GJEÇOVIT

FAQE 10 Nëntor 2015; Nr. 11(323)

MOZAIK

Republika e Kosovës ështëfutur në UNESCO. Ka qenë Vlo-ra Çitaku ajo që e ka konfir-muar përmes një postimi.

Çitaku e konfirmon dukethënë se 'Ëe did it', ndërsa Bor-di Ekzekutiv mësohet se i kadhënë Kosovës fitoren e parëpër t'i bërë pjesë e UNESCO-snë nëntor.

Gjermania, Britania dherShqipëria kanë prezantuarkërkesën e Kosovës si dheidenë e anëtarësimit në këtëorganizatë, ndërkaq, përfaqë-suesi i Kubës ka folur më gjatënë kë takim dhe më më paska kërkuar pauzë 10minutëshe për çka u mbës-dhtet edhe nga Rusia.

Vendimi mësohet të jetëmarrë me 27 vota pro, 14kundër dhe 14 abstenim. Tash-më Kosova do të votohet edhenë Këshillin e Përgjithshëm.

Shqipëria nën drejtimin e italianit Gianni DeBiasi u kualifikua në finalet e KampionatitEuropian Francë 2016, duke shkruar his-

torinë e futbollit shqiptar, që kulmoi në fitoren 3:0me Armeninë. Edhe pse nuk ishin skuadra më e fortënë grup, në aspektin teknik, kuqezinjtë u kualifikuanfalë një performance të shkëlqyer. De Biasi tregonmomentet kulmore të suksesit, duke theksuar sendjesia për rezultatin historik nuk ndryshon. - "Ndje-sia është pak a shumë e njëjta si ajo që përjetuam nëfund të ndeshjes. Realizuam një arritje të paimagjin-ueshme në startin e edicionit. Një gëzim i jashtëza-konshëm. Askush nuk mund ta imagjinonte se Sh-qipëria do të kualifikohej në Francë, madje pa zhvil-luar as ndeshjet play-off," - theksoi De Biasi i cilishton se në momentin e emërimit Federata e Futbol-lit i kërkoi vetëm përmirësimin e rezultateve të Ko-mbëtares, ndërsa tregon momentin kur kuptoi sekuqezinjtë mund të regjistronin rezultate të rëndë-sishme. -"Mendoj se arritjen më të rëndësishme erealizuam gjatë edicionit të kaluar, kur fituam meNorvegjinë në Oslo. Ata ishin në vendin e 29-të nëFIFA, ndërsa ne të 78-ët. Fituam 1-0 jashtë fushe.Aty skuadra mori besim te aftësitë e saj, pasi mëparë nuk kishte ndodhur të fitonte përballë një skua-dre që ndodhej kaq lart në renditje dhe mbi të gjithanë transfertë." Me startin e ndeshjeve kualifikueseFranë 2016, megjithë fitoren në Portugali apo tri pikëte marra në tavolinë ndaj serbëve, De Biasi vlerësonse "pika e kthesës" për Shqipërinë ishte në ndeshjene 4 Shtatorit në Danimarkë. - "Barazimi në Danima-rkë ishte rezultati më i rëndësishëm. Pikërisht ataishin rivalët tanë direkt. U larguam pa humbje ngafusha e tyre, duke barazuar 0-0. Tjetër faktor i rëndë-sishëm, ishte karakteri që tregoi skuadra deri nëfund. Më pas dy humbjet në shtëpi, në minutat efundit kundër Portugalisë dhe Serbisë. Dy ndeshjetë "çmendura", të cilat do të sfilitnin edhe një kalë.Por, ne gjetëm forcat për të rimbushur bateritë dhepas katër ditëve fituam në Armeni". Duke vlerësuardimensionin e ri që ka marrë përfaqësuesja shqiptare,në fund trajneri kuqezi përqendrohet te pritshmëritënga pjesëmarrja në fazën e grupeve të Euro 2016. -

Një fitore shumë e madhe diplomatike për Kosovën. Lajmi ka entuziazmuar shqiptarët kudo

Kosova pranohet në UNESCOBETEJA PËR UNESCO-N:DETAJET E PËRPLASJES

QË VAZHDON

Lajmi që Bordi Ekzekutiv iUNESCO-s ka miratuarkërkesën për të rekomandu-ar Kosovën si anëtaren më tëre, ka entuziazmuar shqiptarëtkudo.

Megjithatë beteja ende nukka mbaruar, pasi do jetë Asam-bleja e Përgjithshme eUNESCO-s, e cila mblidhet nënëntor, që do marrë një ven-dim përfundimtar.

Por si u ndanë votat?27 vende votuan pro nismës

së propozuar nga Shqipëria, 14ishin kundër, 14 abstenuan.

"Thika" në zemër për ser-bët ishte vota pro e Malit të Zidhe Maqedonisë.

"Jemi të zhgënjyer nga këtody vende, por nuk jemi të habi-

tur," tha ministri i Jashtëmserb, Ivica Daçiç.

Pro Kosovës votuan: Afgan-istani, Shqipëria, Austria, Be-lize, Britania, Gaboni, Gambia,Republika Domenikane, ElSalvadori, Estonia, Italia, Ku-vajti, Maqedonia, Gjermania,Pakistani, St.Kitts dhe Nevis,SHBA, Tajlanda, Togo, Emir-atet e Bashkuara Arabe, Fran-ca, Hollanda, Mali i Zi, Çekia,Çadi dhe Suedia.

Kundër ishin: Argjentina,Angola, Brazili, Ekuadori, Etio-pia, India, Kuba, Kina, Maroku,Meksika, Namibia, Nigeria,Rusia dhe Spanja.

Kuba dhe Rusia ishin ven-det më të zëshme kundër Kos-ovës.

Vendet që abstenuan: Algje-ria, Bangladeshi, Egjipti, In-

donezia, Japonia, Koreja eJugut, Mauritania, Malavi,Mozambiku, Mali, Nepali,Guineja e Re Papua, Trinidaddhe Tobago dhe Uganda.

Tunizia, Turkmenistanidhe Ukrania nuk ishin gjatëvotimit.

Serbët thonë se janë të lum-tur që vende që kanë njohurKosovën, abstenuan siJaponia, Malavi, Egjipti, Kore-ja e Jugut apo Guinea Papua.

Në votimin që do bëhet nënëntor, beteja do jetë për ven-det që kanë abstenuar, pasi dobëjnë diferencën në total.

Në total do votojnë 195 ven-det anëtare dhe për pranimine Kosovës duhen dy të tretat evotave. Asnjë vend nuk ka fu-qinë e vetos.

Në rast pranimi, kjo do jetënjë fitore shumë e madhe dip-lomatike për Kosovën.

VUÇIÇ NUK FJETI PËRSHKAK TË UNESCO'S.

MESAZH POPULLIT SERB:KOKËN LART!

Një ditë pasi Bordi Ekzeku-

tiv me shumicë votash kaloiRezolutën për anëtarësimin eKosovës në UNESCO, reagimii Beogradit ka qenë i men-jëhershëm.

Kryeministri serb, Ale-ksandër Vuçiç, duke ko-mentuar disfatën në Paris,ka promovuar qasjen fatal-iste që tashmë është etab-luar thellë në kulturën epopullit serb.

"Kokën lart", - ka qenëmesazhi i Vuçiç për popullinserb. Ai ka thënë për mediatnë Madrid se në takimin nëParis asgjë nuk ishte e hum-bur për Serbinë.

"Mesazhi im për qytetarët eSerbisë është, kokën lart...Unë personalisht nuk e kambërë një sy gjumë të mirë-filltë", ka pranuar Vuçiç.

Kryeministri i Qeverisë sëSerbisë ka thënë se ështëmirënjohës për vendet dhe për-faqësuesit e tyre më të lartëtë cilët kanë votuar kundëranëtarësimit të Kosovës."Luftën do ta vazhdojmë nëKonferencën e Përgjithshme",- ka shtuar ai.

Gianni De Biasi: Barazimi në Danimarkë, vendimtar për kualifikimin historik

Kombëtarja shkruan historinë e futbollit shqiptar"Në kualifikuese ishim në një prej grupeve më të vësh-tirë. Portugalia, Serbia dhe Danimarka janë skuadra tënivelit shumë të lart. Shqipëria arriti të kualifikohej sivendi i dytë në grup. Besoj se në Francë do të sh-kojmë pa peshën e përgjegjësive të mëdha, por tëvetëdijshëm se asgjë nuk është e përfunduar. Duhet tëvazhdojmë të punojmë dhe të shpresojmë se gjatë këty-re tetë muajve që na ndajnë nga Euro 2016 do të kemipak dëmtime dhe që futbollistët të luajnë me vazhdimë-si në klubet e tyre." Kësisoj, italiani i stolit kuqezi fletpër të ardhmen kuqezi në Francë 2016, dhe jo përrinovimin e kontratës, çka duket se nuk e shqetësonpasi koha pret dhe ai do të vendosë gjatë vitit që vjen,kur të jetë ulur në bisedime me drejtues të FSHF-së.

TRE ARSYE PSE DUHET TË JETË NDESHJAE PARË EURO 2016, FRANCË-SHQIPËRIRevista prestigjioze sportive franceze, "France Foot-

ball" dëshiron që Kampionatin Europian ta hapë sfidames vendit pritës dhe Shqipërisë.

Në numrin e saj të përjavshëm, në rubrikën "3 ar-sye për…", shkruhet se Franca mikëpritëse duhet tëluajë takimin e parë me kombëtaren kuqezi, e cila ështëdebutuese në një kompeticion të tillë.

Por kjo do të varet nga shorti, nëse Shqipëria do tëjetë sërish në një grup me Francën, si në kualifikuesete fundit. Kutjojmë se Franca si vend organizator zhvil-loi vetëm ndeshje miqësore me ekipet e grupit tonë,pasi ishte e kualifikuar direkt.

Së dyti, revista sportive franceze shton faktin sedy nga futbollistët shqiptarë, Lorik Cana dhe ErmirLenjani luajnë me skuadrën e Nantes, një qytet i njo-hur ndryshe dhe si fatsjellës i gjelave.

Së treti, djemtë e De Biazit janë të vetmit që arritënt'i merrnin 4 pikë në grup skuadrës së Deshampit,ndonëse pikët ishin sa për statistikë.

Po ashtu, edhe në Botërorin 1998 kur Franca ishteorganizatore e këtij eventi, luajti kundër një debutuesinë ceremoninë hapjes, që ishte Afrika e Jugut. Nëfund, fitoi Kupën e Botës.

Këto janë tre arsyet sipas "France Football" pseFranca duhet të luajë ndeshjen hapëse të "Euro 2016"me Shqipërinë.

FAQE 11Nëntor 2015; Nr. 11(323)

SHËNDETI

Shumë më 'malinje' se kanceri? Mbijetesa 5 vjet nga shtrimi i parë në spital

Kompania Novartis, membështetje dhe të komuni-tetit të kardiologeve dhe au-toriteteve shëndetësore kamundësuar ditët e funditregjistrimin në tregun sh-qiptar, i pari vend në Europë,të produktit me emrin "EN-TRESTO". Pra tashmë do keminjë mundësi shtesë përkurimin e IK dhe përmirë-simin e cilësisë së jetës sëpacienteve shqiptarë që vua-jnë nga kjo sëmundje

Dihet përgjithësisht në qar-qet shkencore mjekësore poredhe me tej që InsuficiencaKardiake (pamjaftueshmeriae zemrës për të hedhurgjakun) është nga gjendjet evështira për t'u përballuar ngamjekësia, por edhe nga vetë isëmuri. Nga të dhënat e OBSHrezulton se ajo tashmë ështënjë pandemi globale dhe që pasmoshës 40 vjeç, 1 në 5 perso-na do të zhvillojë insuficiencekardiake. Prevalenca e saj kaardhur duke u rritur gjatë dydekadave të fundit për shkaktë rritjes së moshës mesataretë popullsisë si dhe përmirë-simit të trajtimit të disapathologjive, si infarkti i mi-okardit apo futja në përdorime paisjeve mjekësore tëteknologjisë së avancuar.

Shkaqet e pamjaftuesh-mërise së zemrës janë tëshumta, që nga dëmtimi imuskulit të zemrës, kryesishtnga infarkti i miokardit, sido-mos kur ky është i shtrirë, apodëmtimi nga viruset, miokard-itet, apo të lindura me dëmtimtë muskulit të zemrës. Gjith-ashtu dëmtimi i valvulave tëzemrës që në kohë sjellindëmtim të muskulit të zemrësjanë një tjetër shkaktar,ku kryesoreë s h t ësteno-z a

ev a l -vulës sëAortës, prangushtimi i saj, sido-mos kur është e kalcifikuar,por edhe stenoza apo insufi-

Ushqimi i peshkut është një mënyrë e mirëqë njerëzit të jenë sa

më pak depresiv.Studime të shumta tregojnë

se burrat që e pasurojnë ush-qimin e tyre me mish peshku,janë të rrezikuar nga depresio-ni për 20% më pak, kurse gratëpër 16%.

Studiuesit thonë se Omega-3, acide këto që përmban pesh-ku, mund të ndryshojnë struk-turën e membranave të trurit,gjithashtu një rol të rëndë-sishëm ka dhe në modifikimine dëgjimit, dopaminën dhe se-rotinën, elemente kimike këtoqë shkaktojnë depresionin.

Vlerat e larta proteinike, vi-

Në etapa të ndryshme janë caktuar metoda të ndryshme mjekimi dhe në varësi të tyre dhe barnat përkatës

Mundësi të reja për menaxhimine Insuficiencës Kardiake

Dr. Lonidha PeppoKardiolog, Poliklinika nr 4, Tiranë

cienca e valvulës mitrale aposemundja e perikardit (cipës qërrethon zemrën), si dhe dëmti-mi i valvulave të tjera, apoaritmi të rëndësishme tëzemres, siç është fibrilacioniatrial apo blloku i plotë atrio-ventrikular, që duke u bash-kuar me tensionin e lartë ekomplikojnë pamjaftuesh-mërinë e zemrës (IK).

IK ka gradë të ndryshme qësipas Shoqatës Amerikane tëkardiologjisë ndahet në 4 kla-sa, ku sigurisht, sipasrëndesës së sëmundjes sh-kojnë nga klasa I-IV NYHA

Por probleme për t'uadresuar pasi vendoset diagno-za me ndihmën e elektrokar-diogramës, ECHO grafisë zem-rës, koronarografia duke u ndi-hmuar me masa mjekësore si

vendosja e stentit (un-aza) apo by-pass

që krye-s isht

n d i h -mojnë musku-

lin e zemrës për të mos kalu-ar në insuficience kardiake,nga është edhe fillimi i këtij

artikulli, mbeten shkalla evdekshmërisë, e shtrimeve nëspital dhe cilësia e jetës së pa-cientit, sepse kjoështë njëpathologjiqë ekush-t ë -

z o nnjeriun përtë bërë një jetënormale, të jetë i aftë për punësi dhe i dobishëm në shoqëri.

Pra që të bëhet e mundurkjo ekipe të tëra mjekësh qëmendojnë për vendosjen e di-agnozës së IK që me ndihmëne mjeteve të thëna më lart dhebarnat e përdorura sa më tëpërshtatshme, të arrijë qel-limin që të përmirësojëcilësine e jetës dhe të zgjasëjetën e pacientëve , të ulë sh-trimet e shpeshta në spital mesa më pak barna. E rëndë-sishme është që të gjitha këtorezultojnë dhe me ulje të kos-tove të cilat janë mjaftë të lar-ta për këtë pathologji.

Për këtë zhvillohen kon-grese ndërkombëtare e kon-ferenca gjithashtu mbi prob-

lemet që ka IK, stadet e kon-trollit, diagnoza sa më e shpe-jtë dhe sigurisht suksesi i

mjekimit. Këto bëhentani të mundu-

ra dhep ë r

m j e k ë ttanë që me

shumicë marrinpjesë në keto ngjarje të mëdhatë mjekësisë botërore për tëcaktuar strategjitë për vëniene diagnozes, mënyren emjekimit dhe barnat e për-dorur, duke caktuar edhe efik-asitetin e tyre. Shumë kohëkanë kaluar dhe në etapa tëndryshme janë caktuar meto-da të ndryshme mjekimi dhenë varësi të tyre dhe barnatpërkatës. Dhe në këto peri-udha metodat janë ndryshuardisa herë dhe përvoja botërorepërshtatet sipas modës sëmjekimit. Edhe mjekët tanëshqiptarë në vendin tonë zba-tojnë po ato kritere të mjekim-it botëror, e kombinuar meeksperiencën e gjatë të tyredhe përvojen e paraardhesve.

Që të flasësh për rëndësinëe mjekimit të IK, mjafton tëpërmendësh disa shifra jo forttë këndshme për t'u përmen-dur dhe për etikë ndaj tësëmurëve apo dhe të tjerëvepor i bën mirë sensibilizimitpër të ruajtur veten nga kjosëmundje e rëndë ku 50% etyre vdesin brenda 5 vitevenga momenti i diagnostikim-it, në EU 44% rishtrohen nëspital brenda një viti, 25%rishtrohen brenda një muajidhe vdekshmëria në spitalvazhdon të mbetet e lartë nëshifrat nga 2-17%.

Për këtë arësye për të ulurkëto shifra janë perdorur, si-pas rëndesës së sëmundjes,barna si shkarkues, tonizuestë muskulit të zemrës, ACEinhibitoret, beta bllokuesit,

qetësues, nitrite sidomos kurështë me iskemi të zemrës.Hyrja në qarkullim dhe për-dorimi i ARB, gjithashtu rritiperformancën e punës së zem-rës. Por gjithnjë e më tepër poshtohet mendimi shkencor qënjë rol të rëndësishëm luansistemi neurohormonal dhegjendjet depresive. Kështu qëedhe në këtë drejtim u men-dua si gjithmonë për të mar-rë masat për kurim të mirëdhe rezultativ dhe ne fokuso-hemi dhe në komponentinemocional gjatë trajtimit tësaj.

Vlen të përmendet fakti qëne nga viti 2014 e ne vazhdim,në ngjarjet shkencore mad-hore të Kardiologjisë jemi njo-hur me rezultate të mirëprit-ura për përmirësimin e rezu-ltateve të trajtimit IK, të njëstudimi mjaft të gjerë, me mbi8000 paciente, nga KompaniaNovartis për një produkt të ko-mbinuar, me mekanizëmunik veprimi, bllokimin e dysistemeve kontribues në fiz-iopathologjine e IK. Nga stu-dimi, rezulton se nga kraha-simi me terapinë standarde,ky produkt ul vdekshmerinënga shkaqet kardiovaskulare20%, ul shtrimet në spital nëmasën 21%, ul vizitat nëurgjencë për IK në masen25%.

Duke vlerësuar rëndësinëqë marrin produktet e reja përperdorim nga pacienti, Ko-mpania Novartis dhe me mb-eshtetjen e komunitetit tëkardiologeve dhe autoriteteveshëndetësore ka mundësuarditët e fundit regjistrimin nëtregun shqiptar, i pari vend nëEurope, të këtij produkti meemrin "ENTRESTO". Pra tash-më do kemi një mundësi sh-tesë për kurimin e IK dhepërmirësimin e cilësisë sëjetës së pacienteve shqiptarëqë vuajnë nga kjo sëmundje.

Nuk mund të lemë pa për-mendur këtu dhe faktin qënjë rëndësi mjaft të madhe kanë parandalimin e IK dhendërgjegjësimi i pacientëvedhe familjarëve të tyre rrethshkaqeve të sëmundjes,shenjave të sëmundjes,mënyra e rregullt e marrjessë mjekimit si dhe stilit tëshëndetshëm të jetesës qëkanë rëndësi të dorës së parënë këtë proces.

Më poshtë po paraqesimdisa foto të cilat janë marrënga aktivitete të ndryshmepër ndërgjegjësimin publik nëkuadrin e Ditës Botërore tëZemrës, 29 Shtator 2105.

Depresioni luftohet, duke konsumuar peshk!taminat dhe mineralet qëgjenden në peshk mund të ndi-hmojnë në luftimin e depresion-it. Depresioni i prek rreth 350milionë njerëz në tërë botën

dhe është parashikuar të bëhetshkaku i dytë kryesor i shën-detit të sëmurë deri në vitin2020, sipas Organizatë Botëroretë Shëndetësisë

FAQE 12 Nëntor 2015; Nr. 11(323)

FOTOREPORTAZH

Udhëtim mbresëlënës i veteranëvetë OBVL në Juglindje të venditNjë udhëtim mbresëlënës në Juglindje të vendit, si bashkëudhëtar i dy njerëzve që

bënë epokë, ndalesat dhe bisedat me ta në vende historike e turistike, padyshim që tëngulitet thellë në memorie. Është fat të kesh me vehte në një tur të tillë dy legjendarë,

që mbartin mbi supe afro dy shekuj jetë, mbi 95-vjeçarët Rrahman Parllaku dheSkënder Malindi, që janë memoria historike e kombit.

Cyan Magenta Yellow Black

nderim pËr memoria historike e kombitemra të...

Documents