Nederlandse en Griekse achternamen Jansen - Ιωαννίδης Andriessen - Αντρέου Veel Griekse achternamen zijn zogenoemde patroniemen (Grieks van patr(o) = vader en onoma = naam). Een patroniem is een achternaam die afgeleid is van de voornaam van de vader. Het patroniemensysteem was rond 1800 ook in Nederland een bekend fenomeen dat bij de invoering van de Burgerlijke Stand in 1811 feitelijk werd opgeheven. Voorbeelden van (versteende) Nederlandse patroniemen zijn o.a. Willemsen, Hendriks, Klaasen en Jans(s)en. Bij Nederlandse patroniemen werd het achtervoegsel –zoon of -dochter afgekort, verbasterd of het werd gewoon weggelaten al dan niet met behoud van de verbindings “s“, Hendrikszn., Hendriksen etc. Bij Griekse achternamen die afgeleid zijn van voornamen zien we gewoonlijk de achternaam in de genitief verschijnen oftewel in de 2e naamval die de bezitsrelatie weergeeft “van……”, dus: Voornaam: Dimitrios, achternaam:Dimitriou, betekent van Dimitrios Voornaam: Andreas , achternaam: Andreou, (verouderde uitgang) betekent van Andreas Voornaam: Nikolaos, achternaam: Nikolaou, betekent van Nikolaos Het gebruik van de 2e naamval voor achternamen zien we ook bij de achternamen van vrouwen. Zo heet de dochter of vrouw van de heer Papadópoulos, Papadopoúlou wat dus aangeeft “van Papadópoulos”; het accent geeft aan waar de klemtoon moet komen. Ook door middel van achtervoegsels kan aangegeven worden “zoon/dochter van” zoals bijvoorbeeld met de volgende uitgangen: zoon van: -ίδης (-ides /-idis) -ιάδης (-iades /-iadis) -άκης ( -akes /-akis)

Het gebruik van patronymische toevoegingen door middel van achtervoegsels komen we al tegen bij Homerus in zijn Ilias en Odyssee. Zo werd er o.a. aan de naam Odysseus Laertiades toegevoegd, dus zoon van Laërtes. Namen die eindigen op –idis en –iadis zijn met de bevolkingsuitwisseling van 1922 tussen Turkije en Griekenland enorm toegenomen. De Griekse vluchtelingen uit Klein-Azië en Pontus hadden vaak geen “vaste” achternaam en zo zagen de ambtenaren die de vluchtelingen moesten inschrijven zich genoodzaakt achternamen te geven op basis van de voornaam van de vader. Dus de zoon van Ioannis heette Ioannidis (zoon van Ioannis) en de zoon van Kostas/Konstantinos werd Konstantinidis. Ook werden vaak namen gekozen op basis van het beroep dat werd uitgeoefend of op basis van herkomst zoals Politis (uit de Poli = Constantinopel = Istanbul). Vaak kan aan de uitgang van de naam de herkomst van de familienaam gekoppeld worden, al is hier natuurlijk wel voorzichtigheid geboden. Zo komen o.a. achternamen die eindigen op –akis veel voor op Kreta en -(o)poulos, wat van het Latijnse “pullus” afstamt (kuiken, vogeltje) komt veelvuldig voor op de Peloponnesos. Namen die eindigen op –oglou komen ook uit Klein-Azië en Pontus. Naast de achtervoegsels geven ook voorvoegsels interessante herkomstfeiten prijs. Zo is Kara-

afkomstig uit Klein-Azie en betekent het in het Turks “zwart”, begint een naam met Chatzi- dan is ooit een voorouder als pelgrim naar Jeruzalem geweest en als de naam met Papa- begint dan was een voorouder priester. En zo betekent de naam Papadopoulos, zoon van de priester.