neurociencias infantil.pdf
TRANSCRIPT
������������������� ��� ������������������� ��� �������������������� ���������������������� ��
����������������������� �������
��������������������������� ��� ��!�� ��������������������������� ��� ��!������� � ������ � �""�!��� ����#�� ���������!��� ����#�� ��������""�� ���� ������� ��#��������#������������������������� ��#��������#�����������������������������#�!��� ���$����%���� ����������#�!��� ���$����%���� �""������
����� ����!��� � ������ ����!��� � �""���� ������� ���
���%&'���������������(���������%&'���������������(�����������#������ �� ����������#���� �������#������ �� ����������#���� ��))�%�����������%����������**� ���� ����+������!� ���� ����+������!�� ��#�������#����� �������� ��#�������#����� ������""�� ���������������+���� ���� ���������������+���� ��))�� ��������� �������,,��-����-��,,�����-� ��#��������� � ������-� ��#��������� � �""���� ��#��������������������� ��#�������������������""�� ��� �����+-� ��#������� � ��� ��� �����+-� ��#������� � �""�����������������������(���� ���� ��������������(���� ���� ���,, ��� �#���!���� ����.� ���� �#���!���� ����.� �""������ � ������� � �""����� �������� ��� �� ��))�%����������%���������
����������������
�� ������ ������ ����������� ����������������������� ����������������������� ��������������������������������� ��������������������������� �����������������������������
���������� ������������������������ ��� ����������� ������������������������ ��� ���������������� �������������� ������������������������ �������������������� ���������� ����������� � �����������
������������������ ����������������������� �������������������������� �������������������� ���� ������ ���
�+ �����+ ����**��!��������!������""������%�#���%���#����%�#���%���#������� � ���� � �""��
� �������������� ��� ���������� ��������������������� �������������� ��� ���������� ������������������������� ���������������� ����� ���������������� �� ���������������� �!""#����� �!""#����������������� � ������ �����$$��������� ������������������ ���������%%&������ �������&������ �������'"�� ��������������( � �'"�� ��������������( � ��� ���'"#������������')*����'"#������������')*����� ����������� ��������� ������������� ����������������&�+�����&������� �����&�+�����&������� ��������������� �������� ����� ������������&��������������������� �������� ����� ������������&����������� �������� ����������� �������� ��������������������,���������������������,�������������-������-�������������( � ������( � ��� ./�� ������������./�� ������������� ����������� ������������� �������� ��������� ������������ ���������������� ������������00��� ����� ������ ������� ��� ���������� ����� ������ ������� ��� ������������������������������ ���������������� ��� ����������� ���������������� ���
������������������������
1��� ���������������1��� ���������������
'' �������2������������������������2��������������������&�����''3����'3&��&�����''3����'3&����������������������������������������������������� �������������� ������0044
$$������������������������������ ����� ����� ��������� ���������������� ����� ����� ��������� �������������������� ��������������� �� �������������� �� ��������������� �� �������������� �������� ���� ������� ���� ������ &�� ������ &����� � ����� &�� ������ &����� � ��00 &� &�� �� � �� 55������� �������������&�������������� �������������&�������66�����������7�����������������7��������������������������������������������������������%%
8�9���� ����������� 8�9���� �����������
����������� ��������������� ������ ��� ����� ��� �����$$��������� ���������� �����������������%% � ������������������������������ ����������������������������������������������� ����� ��� ������&���������������������� ����� ��� ������&��������������������� ������������������������� ������������� ����������� ������������������������00����������������������������������������������������� ���������������� ����� ���������������� �������������������������� ������������������������ ��� ��� ������������������������ ��� ���������������� ����� �������� ����� ��������������� ������������ ������ �� ��� ���������� ����������� � ���������� �����������
��������������������������
'' :://��� ���������������������������� ���������������������������55 ; ;!! ::<�<�66 ������������������������������== ::��������66 ��������9����;��������9����;>> ::/ �����/ �����66����������9����;����������9����;33 :://��� ���������������������������;� ���������������������������;## ::<�<�66 ������������������00��?������������������;��?������������������;
���������� ���������� ��������������� ���������� ���������
'' ,������� �� ����������������������������� ��,������� �� ����������������������������� ��� ������������������������������������ � ������������������������������������
!! @ ��������������� ��������������������� ��@ ��������������� ��������������������� ����7 �&���������&�������� ����� �������7 �&���������&�������� ����� �������� ���������� �������
== ,��?���������,��?��������������������������� ������������������������ ����������������������������
>> @ ����������������� �� ��������� ������@ ����������������� �� ��������� ������00���� ����� ���� ���� �9���� ����� ����������� ��� ���� �9���� ����� �����������
'':://��� ���������������������������� ���������������������������55 ; ;
( ����&�������&�( ����&�������&������ ������� ��������������������&��������& ����� ������� ������������? �������� ������������? �������� �����&����&�����9������� �����9������� �� � �� �&� � �� �& ����� �� ������� �� ������������ ���������������� ���������&������&����������������������&������ �������������������&������ ������������������������������������������������������A���B&������ ���������? ��A���B&������ ���������? ������� �&������ ����������� �&������ ����������������������&������������������&�������&������������������&������ ���������� �����CC����&�������������&������������� ����
��������������������������������������**����������.������ ��������������.������ �����������#��������� ��������#��������� �����%���� �%���� �""����#�����#��������#�����#���� ��� ���**�/�������#�/���/�������#�/���#�� ��#�� �""��%� #����� �������%� #����� �������#����� �������#����� ������� ������������ ��#��� ������������ ��#� ����#��#������� #�� ����#��#������� #������������""�� ��/�� ��/))#� ��/#� ��/�0����0���""�� ��!��#�� ��!��#))#� ��#� ��
!�!�::<�<�66 ������������ ��������;��������;
�4�4���������������&���������������& � �������� �����������&�������&�������&�����&�������&�������&�� ���������� �&������ ���������� �&������� ��� �&��������� �� �&��� ��� �&��������� �� �&�����9��&��������&�����9��&��������&������9��&�9����&�����9��������9��&�9����&�����9������� ������ �&�?��������� ������ �&�?�������CC��� �&�?�������� �&�?������������� �&�� ���������� �&�� �������������&��������� �������&��������� ��������&���� ����&���������������&���� ����&������������9����9�
� ����� ������ ��������������������� ���� ��������������������� ����������������������������������������������������������������������9����&���������������������9����&������������������������������������� ���� ���������������������� ���� ���������������� ������ ���������������� ������ ����������� �������������� ������ �������������� �����������&�� ����� ���������������&�� ����� �����������������00���������������?��������������������?�����9����������������������� �9����������������������� ����� ��������� �����CC��������
-�� ���������������������������-�� ���������������������������� ��� ����������� �9����� ��� ��� ����������� �9����� ��������� ���������� ���
=�=�::��������66 ��������9����;��������9����;
����������""/��#��/��#��11�/�/����� �$�.��/����� �$�.��/%%22#$��/$��3��#$��/#$��/$��3��#$��/�����$��/������/�����$��/������/���#����#����/���#����#����/$� � ��#�/�� �������/$� � ��#�/�� �������/���%������/���$�#/���%������/���$�#/4���� �������/��4���� �������/����#�!����#��#�!����#""�/�/������+������+
� ����� ������ ������������������������� ���������������������������������� ��������� ����������������� ��������� ������������������ �����9��� �� ������ �����9��� �� �������������������� �����,�������������� �����,��������������� ��9��� ��������������� ��9��� ��� ������ ����������������� ����� ������ ����������������� ����� ������������������� ����� ������������������� ����������������&����� ���������������������������&����� ������������������������� �������������� � ������������� �������������� � ���� ��������������� � �� ��������������� � �00������� �������� ��������� ������� ��������� ���������� ������� ��������� ��9��� ���������������� ������9��� ���������������� ������
-�� ���������������������������-�� �����������������������������������00��� �� ��� �� ���������� �� ��� �� �������������� ������� �������� ������� ���������������������������������������00����&���� �����������&���� ���������CC��������
>�>�::/ ��/ ��������66�� ��������9����;��������9����;
/ �4/ �41���������&������ ��� ��1���������&������ ��� ��A�B&��������� �&�����A�B&��������� �&��������� �&�� ��������� �&�� ��������� &�������������� &��������������� ������ �
� ����� ������ ���� ������������������ ���������������� ����9������ ���������� ���9������ ���������� ������ ������������������������ ���������������������9������������������.������9������������������.���������������9��������� ������������9��������� ����0�0�� ��� ��������� ��������� �
,������������ �����������������,������������ ������������������ ��������������� ��������������00��� ��������� ������� ��� ������� ��� ����������� �������� ����������������������9 ��������� ��������������������9 ��������� ���� ��� ��������� ������ ��� ��������� �������������������� ����������������������� ����������������������� ������&������� � ���� ������&������� � �00��������������������������������� �� �� �&�������������������� �� �� �&����������� ��������������� ���������������������������
3�3�:://��� ���������������������������;� ���������������������������;
5���#�/������!$���5���#�/������!$�����������/3�������������/3�����$�$�**�������������/�������������/���#���/3��#�������#���/3��#����%�����!%�����!66�$����/3���$����/3�����������/3�����������/3��#������� ���/3��#������� ���/3����#������4��/3����#������4��/3��#���������3��/���#���������3��/���$�����/���$�����/������%������7���8���%������7���8$�����+$�����+
��������66����������**��������������������������#��������� ����$���#�!#��������� ����$���#�!������/3������3������������/3������3�������� ��������������$���#��� ��������������$���#���� �#������$��/�����4��/��� �#������$��/�����4��/ �� ��66�$����!�� 9����� ���$����!�� 9����� ������4����+:����������� ������4����+:����������� ��3�������#���. ����!��3��3�������#���. ����!��3���������%������ ���������!�������%������ ���������!���#�����#�����#���#���+���#�����#�����#���#���+
�����%� ���#�3���������#��#������%� ���#�3���������#��#����������$���#���������/���������$���#���������/���$���!���������/!#�������$���!���������/!#������%� ���#�����!����%� ���#�����!������������""�� ��/ �� 9��/�� ��/ �� 9��/��$���#�����!��%� ���#���$���#�����!��%� ���#���#� ���#� �""��� ����+��� ����+
#�#�::<�<�66 ������������������00��?������������������;��?������������������;
D����&�������������������D����&�����������������������������&����������& ,���9���� � �,���9���� � �A�B&�������������A�B&��������������� ��� ��&�������&��� ��� ��&�������&�������&�������&�����9��&�������&�������&�����9��&���������&�9������ ��� ����������&�9������ ��� ��� ������ ���&������ ������ ���&������������������������&�������������&������������?������ ���?������ ���66�&��&������������������� ���&������������������� ���&�� �� �����������&�� �� �����������&�����������������������������������
,������&�� � ������&��7�������,������&�� � ������&��7�������� ����� ������ ��������� ����9����� ��������� ����9���������������������������� �����&������������������������ �����&������������?����������������������?�����������
,��������������� ����,��������������� ������ ������������ ��������������������00��� &������������������ ����� &������������������ ������ ���� ��� ���������������� ���� ��� �������������� �������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ ������������� �������������������� ������ ���
����������������������#�� ����������������������#��
<��������� �� ��� ������� �����������������<��������� �� ��� ������� �������������������� ��������� ��������������������������� ��������� ������������������������00��� �� ����� �� ��� ������ ������������������������4� ������ ������������������������4
'' ����������� ������������������������������������ ��������������������������� �� ����� �� ������ ��������� ������������� � ���9�� �� ��������� ������� � ���9�� �� ��������� ������� ������ ���
!! ������������ ����������������� ������������� ����������������� ���������������������������&�������� �����&�������� ������������7� ����������7� �������������������� ��� ���������������������� ��� ������ ��� ���������������������� ��� ������������ �9������������ �9�������� � ���������������� � ���������������
��+-�������#�� ���� ��������+-�������#�� ���� ��������������������#���������������#�
����������""�� ������ � ��� ������ � �""����� ��� ����#�$�� ������� ��� ����#�$�� ����
���$��+ ���$��+
���������������������� ��������������������������� ��� ��!������� � ������ ��� ��!������� � �""�!����!��� ����#�� �������� ����#�� ��������""�� ������� ��#��� ������� ��#��������#���������������������������#��������������������
���������#�!��� ���$����%��#�������������#�!��� ���$����%��#����%���� �%���� �""��
� � :���������������5�:���������������5���5����5��;������ ���5����5��;������ �
����� ����� ���������� �������<�'����������� �������<�'��������5 ����� ����5���������5 ����� ����5���=���� �-���������=���� �-������������� ���� �
��-�������-�����
1�E/8�.-�E-�-E-@/���-1�E/8�.-�E-�-E-@/���-FFE/8�E/8�/-@�/-@�GG�/84�@-HE8/-@/��/84�@-HE8/-@/�
��������������� ���� ��� ����������������� ������������������ ���� ������������ � ������������������� � ������ ���� ������������������� ��� ��� ������������������������������������ ������ ���� � ������������������������� �������������
/-E-(E8��EH@/8/-E-(E8��EH@/8
CEREBRO:
•Reptiliano: Preservación y agresión
•Límbico: Emociones•Racional: Intelectual
Mac Lean
����������<����� �������������� ������������<����� �������������� ����=���������� ����������������<�'���=���������� ����������������<�'�
�� ����5���� ����5�� ����������������������
����������������
:��#����9��#�>?���>>��:��#����9��#�>?���>>��
������� ��� ������������������������������������������������������������������ ����������� ���������� ����������������������������������
�������������������
�������
����������
����������
�����������5�������������� ��=� ��������������5�������������� ��=� ����������������� �����������������-�5���/���������� �� �����������������-�5���/���������� ��
����� �� ���������� �� �����@@-����;���� ��������-����;���� ������������� ����� ����������;������:��������������=�����������;������:��������������=���
�����������/����(����/������� ��(��'����������������/����(����/������� ��(��'������� ������������� �(������� ������������� �(�����
D�.'
�������#���AB
'��> �����1��������4�.����� ��������� ��� �� �������-� �����������/����� �������/ � �������� ������������ �@��� �������,�����1���������� ��-H�D�������.� �&�"!I"*I!""3
������ ����5��:��������������������������� ����5��:���������������������
���������� ������������(���������������� ������������(������CC
����� �-��� �� ������ �-��� �� ������ �/����� �/����+++����+++
CC ��������� �����=��������� �����=DD��� �� ��(��'�����5��� �� ��(��'�����5�� ���� ����
����-�������E���������-�������E���������� �������������� �����������
CC ��� �:���������;�5 ������������ ����� �:���������;�5 ������������ ���������<�'�:���������� ������� ����������<�'�:���������� ������� ������������� /�������� / �������� ��������@@� ��-����=�����������5 ����� � ��-����=�����������5 ����� ������� ��� ������������� ����5����-���� ������� ��� ������������� ����5����-����
��-��������-����������
:�� ���������������������� ������ �:�� ���������������������� ������ � ����������� ��� ����������� ������ ����� ����5������ ����� ����5�������-�����������������5� �<���������� ��-�����������������5� �<����������
����������� ����������/������������������������� ����������/������������������������������ ���������� �(�� ����������������� ���������� �(�� ������������������� ����� ��F ��G������������������ ����� ��F ��G
��HH����
����������������� ���� ����������������� �����������E�'����5������������E�'����5�����������(����� �������������(����� �������������� ��-�������:��������� ��-�������:������������ ��:������������ ��:��
5���-������ ������� ��� 5���-������ ������� ��� ������������� ����5��������������� ����5����-���� ��-��������-���� ��-����������
����������������������
������������������
����������������������������
��������������
��������������� ������������������
�������������������� �� �����
������������ ��������
���������� ���������� �
���� ����
����������� ������������� ��� �����
����������� �����
������������ ��
���������� ������� ������
������������������������������
�� ������(�������-����� �� ������(�������-����� ������������������
JJ � ���-����&� ���-����&I����I����**�+�+I�����#�0#�$I�����#�0#�$66�� ��� �JJ � �66�� ��� �KK++I�� #� ����+I�� #� ����+I;� ��0I;� ��066�����+�����+I;� �I;� �JJ����$�����#��������$�����#����KK++I���$�4������������/I���$�4������������/�$4�#����!#�����+�$4�#����!#�����+
I�����I�����66 ����$4�#����+����$4�#����+I��� ��� ����I��� ��� ��������������������+����������������+
I��������I��������11�� �������!�� �������!����������������))#��� ���##��� ���#11%� �+%� �+
I����� ������������I����� ������������������22���������������������������%���������/�%� #��������%���������/�%� #�����%���#�� ������������+%���#�� ������������+
J � �������&� �������� ��������� ��E����� �����E��
� ����������������� ;��������������5�� �=���(�� �:����5�� �������������/���������������L���������������
� �=� ������������������ ������� ������=���� ������
� ���-���� ��������������� ������������� �������<���������-��
�� ������(����� ����� �� ������(����� ����� ������������������������
JJ � � ����&� � ����&I������.�/����#�+I������.�/����#�+I�����#�0#�$I�����#�0#�$66�� ��� �JJ � �66�� ��� �KK++I�����/#�������#���� ���� ���I�����/#�������#���� ���� ��� ������������#�+ ������������#�+
I������#��0I������#��066���������#�� ����������#�� �""�����������#��3��9��� ����������������#��3��9��� �����������9��#����+9��#����+
I;� �I;� �JJ����$�����#��������$�����#����KK++I���$�4������������/�$4�#����!I���$�4������������/�$4�#����!#�����+#�����+
I������%��� �����+I������%��� �����+I��� ��� ���3����$�+I��� ��� ���3����$�+I��������I��������11�� �������!�� �������!����$������!��/���%�������!������$������!��/���%�������!����))#��� ���##��� ���#11%� �/���3����%� �/���3������#�����+��#�����+
I����� ������� �����I����� ������� �����11���/���/� #� #22����9�����.������#�+����9�����.������#�+
I��#�����������#�3����� ����I��#�����������#�3����� ������������+��������+
I���������+I���������+I��#��$�4����3����+I��#��$�4����3����+
II� ����������&
I�������������������+I��������� ��E����� �����E��+
I����� ���������������+I;��������������5�+I�E����� �:�����������+I��=�����:�� �����H����+I���=� �������������������� �������+
I������� ������=���� ������+I���-���� ��������������� ���������������:����+
I���(�����������������+I��������������(�@�/������������+
I������������@�/���5� �@�+I;���5�������� ������ �5��+
I=��M�� M �� �� ���+I�����������5 �����������+
�� ������(���� ����(������� ���� ������(���� ����(������� �������������(�����������(��(������� �(������� �
JJ ����(������& ����(������&I���� �������$��������������+I���� �������$��������������+I��������#� ��������#�������#��/I��������#� ��������#�������#��/��!��!%��!��!%""������+������+
I�������#��� ��� �����#����#���/I�������#��� ��� �����#����#���/ ��������%���� � ��������%���� �""��0����#�����0����#��������$���+�����$���+
I������9��#����������$����������I������9��#����������$����������#� ���#�����$����+#� ���#�����$����+
I���$�4������������/�$4�#����!I���$�4������������/�$4�#����!#�����+#�����+
I������ �I������ �""�����$4�#����!�����#�+�����$4�#����!�����#�+I��� ��� ������#���������������+I��� ��� ������#���������������+I�������������#�����+I�������������#�����+I���������4�� � ���!������ �I���������4�� � ���!������ �""���������$��������#���+���$��������#���+
I�� �������������#���������������I�� �������������#��������������������#����+�����#����+
I�����#�������I�����#�������**��.��������#�!��.��������#�!�������������������#������������������������#�����������#���+������#���+
I����� �����#������ ��#���+I����� �����#������ ��#���+�� �������#�����%��0��������#�����%��0�""�� �0����0���""�� �+�� �+
J �����������(�(������� �&I��(�������E� ��� ��������+
� �������� ���5�'����:����� ������������������� �����������
� ����(���� � �(����� �������<�'�+
� �=� �����������������������������=��/��(��������=�����������=��+
� (������������������� �(���������������������������
� ���-���� ��������������� ����������������� �����(�� ������ �������������������+
� �E�'�������������E� �����������=����(���=�+
� ����������� ���;����������������@���(�����
-������������ ������ ��� �������-������������ ������ ��� �������:������� ���=������������� �:������� ���=������������� ��E������������5������:���E������������5������:��
���=������������������<����� ���=������������������<����� ������� ��� ������������� ������� ��� ������������� ����5����-���� ��-����������5����-���� ��-����������
��������� ���?��������� �� ������ ������ �� � ������������� ���?��������� �� ������ ������ �� � ������������������������������������� �������?����������������������������������������� �������?�������������� ���������������&������� � ������� ���������������&������� � �00�&������� ��������&������� ���������������� � ����� ����� ������������� � ����� ����� ������ ������������� �������������������
-���������������������� ����5��-���������������������� ����5����-���� ��-��������-���� ��-������������MM���������� ����������� �
����� �&����� �& ����#�� ��� ����#�� ���22��������#������������ �����������������#������������ ����������������� ��������� �""�!%���#����� 9�������.��+�!%���#����� 9�������.��+
�� ����� ���11 ���%������#���& ��������#������# ���%������#���& ��������#������#66�������������#��������������#���11 !��������+!��������+
���������#��$�4���#���������#��$�4���#66 ������#�$�� �����#�������#�$�� �����#�������.������ �����!����+������.������ �����!����+
�����%������������������#��������$4�#���� �����%������������������#��������$4�#���� ���� #�����%�4��+ ���� #�����%�4��+
���0��#�����%�3�����������.�4�����������#�����0��#�����%�3�����������.�4�����������#��!���� �������#����#����+!���� �������#����#����+
���#������ ����# ���#������ ����#66 ��%���������������#� 9�7�����%���������������#� 9�7����4�����/�4�����/))�%�����0 ���������������4�!�����%�����0 ���������������4�!������#����#��66#� �8+#� �8+
;�!�������%���� ����������.�����������#������;�!�������%���� ����������.�����������#�������������.�4���#�������.�4���#""����+����+
++
������.�������#��� ���#������!�����������#�������.�������#��� ���#������!�����������#���#��#""����+����+
��� #��������9���� ��� #��������9����11�#� ��!��#� ��!�22�� ��������#���� ��������#�� ���� ����))�������#�������������#������JJ ��#���� ��#����KK
��9�!#��$�4�������������#� ��� ���9�!#��$�4�������������#� ��� �""��������+��������+ ������������#�����#����# ������������#�����#����#66���$�����#����$�����#��������������+�������������+
;�!�������%���� �����������������#���������;�!�������%���� �����������������#�����������#�����#�! ��#�����#�! ""�������� �����N��#�� ������������ �����N��#�� ������#�������������#���!����#����+��#�������������#���!����#����+
;�!�������%���� ��������0������ �������#�����#�;�!�������%���� ��������0������ �������#�����#� ����� �%���#��� ���0� ����� �%���#��� ���0�""� ��������������� ������������������#����!��#���#���+����#����!��#���#���+
���#��� � ���#��� �""���$������$���22�� ����#������������� ����#����������� ��#����+ ��#����+
������.����������# ������.����������#66 ������#�+������#�+������������**� �������� �����$��/�� ��� �������� �����$��/�� ��""�� �!��� ���� �!��� ��%%11�� �+�� �+
�9������� ������# �9������� ������#66 ����������������%��������������������%����3������3������**�!����#�����#�3������������!����#�����#�3������������������������#� ����������� ���+�������������#� ����������� ���+
;�! ���#��#����#����� �����+7 ������/���� ���/;�! ���#��#����#����� �����+7 ������/���� ���/��������**��8+��8+
����#��� ���%� � �������������� ������#��� � ����#��� ���%� � �������������� ������#��� �""���������#�����+�������#�����+
��0#���� ��0#����""�!���� ��!���� �""������#��������������.�4�������#��������������.�4�����������9�������� �����!��� ���� 9��������������9�������� �����!��� ���� 9�������%����+���%����+
�����%���������%� ���#�������� ��#�� ���������%���������%� ���#�������� ��#�� ����������+������+
�� ����� ���11 ��������� ��#��������#���/���� ��������� ��#��������#���/������������������� ������������������������������������� ���������������������� ��4��#������%�����������#�$�� �����#�+ ��4��#������%�����������#�$�� �����#�+
���� �(���� �(@@���� (���������������� (������������:������������� ������� �:������������� ������� ��� ����5����-���� �� �� ����5����-���� ��
�������������� �� ���� ����������������� �� ���� ������������%��0����������%��0�""��
PRIMERA REFLEXIPRIMERA REFLEXIÓÓNN
LA PERSONALIDAD LA PERSONALIDAD DEL PROFESOR DEL PROFESOR COMO ELEMENTO COMO ELEMENTO ESENCIAL DE LA ESENCIAL DE LA EFICACIA Y DE LA EFICACIA Y DE LA EFICIENCIA EFICIENCIA DOCENTE: LA DOCENTE: LA IMAGEN IMAGEN TRADICIONAL DE TRADICIONAL DE LA ENSELA ENSEÑÑANZAANZA
•• LA OBSESILA OBSESIÓÓN POR N POR EL ALUMNOEL ALUMNO
���� ��#����4������������%� �"��������3�����9)������ �������!������#�������������+J���� �"�������#����1�J�)���������$4�#������+J��$�������JJ ���#�� ����������#��!�� ��6 #����%���� ���� ��#���!���� ��%� ��K+J������� ��$��+
SEGUNDA REFLEXISEGUNDA REFLEXIÓÓNN
JJ ����������� ����������� ���-�����������-��������=����5 ������� =����5 ������� �� ��������5���� ��������5��������MM�����& ������& �=���=���������DD�������������� ����� �����HH��<���<�
JJ ��5���� ��5�������������� ���5'���=��/ ���5'���=��/ �������� �� �������� ������������
���� ��#�elabora, a espaldas del estudiante, un programación basada en objetivos operativos escalonados que conducen a objetivos de carácter terminal.
• Se cumple la tarea a cualquier precio
• No cuentan los procesos sino los resultados
• Se estimula la competencia desleal• El estudiante cuenta como un
número.• Las calificaciones generan terror,
amenaza y miedo.
TERCERA REFLEXITERCERA REFLEXIÓÓNN
JJ � ������������ ������������� ���-������ ���-��������=����5 �����=����5 ������������ ����������� ��������� �&��������� �&������������=�������������=���5'���=��� ����5'���=��� ������������������������������HH��<���<�JJ ��5���� ��5��������� ��� ��������������
���� ��#��������3���������������������0�� #�#���� ���#1%� ������%���������/�����3������#�������%���#�� �"������$����"�+J����*��.���$4�#������������ ��#�J����� ���1��#����� ���#������!��#����1�J���������������� ��J���� ���#��%���#���#��
CUARTA REFLEXICUARTA REFLEXIÓÓNNJJ � ������������� � ������������� ���-�����������-��������=����5 �=����5 �����-��������� �����-��������� ����������� ���������� � ����&���� ����&������������=����������=�������������� ��������������� ������������������������������HH��<���<�,,�������<�'��������<�'�JJ ��5���� ��5����������� ����� ���5�������5������������7�I�I�8��������7�I�I�8
���� ��#������#��� ���� #������#�#����������������� �����#�����#����������!������3��#��������������������#��+:��������.������#6 �������+J����4���������!�� ��#��� ���%"�����$6�� �+J�����������������#��$�����/���������!�����O��#����#������#��!����#������#��+J ����#������"�� ������+�+J������*� ��$��������#�� ����������� ������ �������+J�������� ������)�����������������!����#���#���+
QUINTA REFLEXIQUINTA REFLEXIÓÓNNJJ � ������������ ����������� ������������ ������������ ���-�����������-��������=����5 �=����5 �����-�������������-��������� ��=� ������ ��=� ������ � ����+� ����+JJ ��5���� ��5������������� �(������ ����� �(������ ���-����/�������-����/�������� ���5������ ���5������� �����
���� ��#����������������������������������!�����3�������#�����#������������������� � ������6����#���������� �����+����������� �����������#�����!�� �������� ������������$���.������������������� ������ �����&�� ����/��$��.�/��4��#� ��/�# +J(���������#�� ����#����������������+�����#��J�������#�����#��������!��������.�J������3������ ������%�� ���#6 ���!�� ���#� ��$������� ����+
-�������:��������5���� 5���������� ��� -�������:��������5���� 5���������� ��� ������������� ����5����-���� �� ������ �������������� ����5����-���� �� ������ �
�� ����#�����#�����#� �������������������� � ����#�����#�����#� �������������������� �""�7�� ��!�����7�� ��!������������� ���������� �""������%��#���.��!��$��������8+������%��#���.��!��$��������8+
�� ����#�����#����������$�����#����#�����! ����#�����#����������$�����#����#�����!��������$��������� ����������$��������� ��))�� ��/����� ��/���22����� ����������#������+����� ����������#������+
�� ��#�������# ��#�������#66����� ������� �������������� ������� ���������""��#��/��#��/���� ��� ��������#�����������#�����#�+���� ��� ��������#�����������#�����#�+
�� ��#������� ��������0������ ��������#�����#�+ ��#������� ��������0������ ��������#�����#�+�� �������� �����!#������� ��!�� ���#������������#�� �������� �����!#������� ��!�� ���#������������#���$���#������������������#��+�$���#������������������#��+
�� ����#�������������� ���#���������������!�� ��� ��������#�������������� ���#���������������!�� ��� ���������������#��+�����������#��+
�� ���������������#�� ��������� #���#��������������.�4�+ ���������������#�� ��������� #���#��������������.�4�+
���� ��#���!����������#�����#������ ���� ���� ��#���!����������#�����#������ ����JJ�����%� �������%����������%� �������%�����KK 7��#���/������ #������7��#���/������ #�������������/��������!�����������/��������!����""��#��/�����#�������������#��/�����#�����������!������ �!������ �""� ���������!���������$���#�8+� ���������!���������$���#�8+
�� ��9����������%��0�$���!������������ #�������� ��9����������%��0�$���!������������ #��������7���������������4����#�������������7���������������4����#���������������������$��8+��������$��8+
�� ;�!#��������� ������� �������#������#�����#�;�!#��������� ������� �������#������#�����#�!���� ��#�+!���� ��#�+
�� ;�!#��������� ������� �������#������� ��#��+;�!#��������� ������� �������#������� ��#��+�� ;�!#��������� ������� �������#������ ��#�/��;�!#��������� ������� �������#������ ��#�/����#�����#�!��������%������+��#�����#�!��������%������+
�� ������ ��������#����#����������!��$���#���� ������ ��������#����#����������!��$���#�����������.�4���#�������.�4���#""��������3����+��������3����+
�� ����#������������#��������������������#�&����#������������#��������������������#�&��22�� �/���#���/$����/%�#����%�� �/���#���/$����/%�#����%11���������� �������������� ����
II ����#�����#�� �����#����#�������!#��$�4�� �� ����#�����#�� �����#����#�������!#��$�4�� ���#���+�#���+
�� ����#�����#����# ����#�����#����#66 ���� �������%��0�������$�������� �������%��0�������$���� ��#������������������!��$��� ��#������������������!��$���11 ������+������+
�� ����#�����#��������������%��� ���������3�� ����#�����#��������������%��� ���������3����#������ ����� ���#��!��� ��� �����#�!����#������ ����� ���#��!��� ��� �����#�!�� ��#���+ ��#���+
�� ���� ��#�9� �3������#�����#����� ��� ��� ������ ��#�9� �3������#�����#����� ��� ��� ��!�� ��#���+!�� ��#���+
�� ���� ��#� ��#��$�!���� ���#�#� ����� ��#� ��#��$�!���� ���#�#� �""�����4�#��!�����4�#��!��$4�#��������������/��#��$4�#��������������/��#""�����/����#������/����#���#���#���!��#� �� ��#�+��#���#���!��#� �� ��#�+
�� ����#�����#�������#� ��� ����������������#�����#�����#�������#� ��� ����������������#���������$���������#���$�����������������!������������$���������#���$�����������������!�������� ��9�����+���� ��9�����+
El docente que contribuye al desarrollo El docente que contribuye al desarrollo del pensamientodel pensamiento……
JJ � ��������������� ��������������������������=����� ������������=����� ����������& �=�������������& �=�����������������������������������;��5���������������;��5������������������������<�'����������<�'�������������+����+
JJ � �������������� � �������������� ���������������� ����������������� ���-��������� ����-��������� ������������������������
JJ ��5���� ��5����������� ����� �������<�'�����������<�'���������������-����=��-����=�++
� ���������������$���#�����������.�4����$���/���������!�%� #����3������������ ���#�� �"���� ��� �����#���#"����!��%�������#� �"����������+
J �����#������ ��� �����#�J ���������.�4�������������! ���$���#���
J ��#��$�4�������$��������������!�������#�����
J ������2����������! ����#�� ���
J ����#������� ���#������J ��#�#�����#6 �� ���#�#� �"�������$4�#������/����������/����#����1�/���#���#���!����#� �� ��#�
J � ���������������#�!���0��� � �"����������#�����#�
�������������������� ��� ����������������������� ��� ������������� ��=�������� ����5�������� ��=�������� ����5��
����� ������� ��� ����� ������� ��� �������������-���� �������������-����
�.����� �'))3&������������������ �����0���������4
$ -��� ������� ����������������������������� �9�%$������������������� ������� ����� ����� ������������������������ ��� ����������� �9���������� ����������� �����6��� %
$-��� ������� �����������������������?�����������������������������������K�������������9�������������� �����������7�������������������������������� �����K�� ��6����� �� ��� �����7������ �������� �������� �9�&���������� ��������������� � �� ������ �%
$������������������ � ������� �����������?������ ������� &������������� ����� � ������������������ %
$-����� ���������������� ���� ������� %$-�������� ��� ���� ���?������������������������ ������� ������ ���� ��������������������%
���� ��#�3�����#��������������������� ��#�3�����#��������������������������#�/��$�����������#�/��$��66 ��$��3����$��3��
LL-��� � ������� ���������8E1��.-�M.���-E,8@��-��� � ������� ���������8E1��.-�M.���-E,8@��L,��� ��������� ���� ��� ������������L,��� ��������� ���� ��� ���������������� ����� ���� ��� ���� ����� ���� ��� ������������ �9��?��������� � ������� ����������� ������������� �9��?��������� � ������� ����������� ����7������ ��������������������������7������ �������������������������
L,������������� ����������������������������L,������������� ������������������������������� ��� ��L,��� �����������?���� �&����� �����������L,��� �����������?���� �&����� �������������� � �� � �L-��? ����������������������� ������������ ��������L-��? ����������������������� ������������ �������������� ��� ���� ���� �����������9�&����� � ������� ������������ ��� ���� ���� �����������9�&����� � ������� ������������� �9������������ �9�������� � � �
L������������� ������������������ �9���������������� ��������L������������� ������������������ �9���������������� ����������������� � �&�� ��������������������������������������� � �&�� ������������������������������������������ ���������������������������� ����� ���������������������������� �
II � ���#�� � � ���#�� �""�������������$�����������������������$����������**������ ���#����������4�/�������!���$������ ���#����������4�/�������!���$����$�����������������#� �$�����������������#� �""�+�+
I �I �))#� �!��$��#� �!��$��))#� ��������������������� ����#� ��������������������� ������������9������+��������9������+
I��#������%���������������#I��#������%���������������#""�����/�%� #����/�����/�%� #����/����������/ ����#���#���#���!��������+����������/ ����#���#���#���!��������+
I��$�#��$�4�����3����+I��$�#��$�4�����3����+I-����������#������ ��/�������� ��!��$��I-����������#������ ��/�������� ��!��$���� � 9��+�� � 9��+
II-��������������4����#�����!�����#����-��������������4����#�����!�����#�������� ������#��+���� ������#��+
I��� ���������������� ����� �����������/I��� ���������������� ����� �����������/��!��!��������$��������+��!��!��������$��������+
I��#���� ����� ����� �#��������#�����#� �I��#���� ����� ����� �#��������#�����#� �""�/�/�������#� ��������#� �""�!�������#����+�!�������#����+
�����#�� ���$�����#�� ���$66�� ������� ��#���������� ������� ��#������������������������������������#�����������������������������#�
II�������� �������� ��(����&(����&JJ ������� ��� �����#� ����������������������� ��� �����#� ��������������������JJ ���������� ����������""�� ��� �����������5���� ����� �'����+�� ��� �����������5���� ����� �'����+JJ �$�����������#������ �$�����������#������11���#����� ���������&�����������������#����� ���������&��������������
�������#�+�������#�+JJ ���������������������4����������������������������#�+���������������������4����������������������������#�+JJ ��������4������� ��� ����� ���#���/���������#��������4������� ��� ����� ���#���/���������#66%����!��%����!��
�������#��+�������#��+
I�����I�����""�� ��&�� ��&JJ ������������������������������HH������������������<�'�+������������������<�'�+JJ ����#�����#����� ��#�������� ������������.�4�����#�����#����� ��#�������� ������������.�4�JJ ����#��!���$���#�����������.�4����$���!����� �������������#��!���$���#�����������.�4����$���!����� ���������
������ ������� �""��� ��� �����#�+��� ��� �����#�+JJ � ������# � ������#66 ������#��� �������#��� �""�!�����%� #�������!�����%� #������))#� �+#� �+
I�0���I�0���""�� ��&�� ��&JJ ���������� �� ���������+���������� �� ���������+JJ �����������������!������� ��� �����#�+�����������������!������� ��� �����#�+JJ (�������$���#�����$���!�%� #������������������.�4���#(�������$���#�����$���!�%� #������������������.�4���#""����!����!
�%� #����%� #���
���+���#������������+���#���������%���� �%���� �""����������� � ������������� � ���� ������%������������ ������%������������#������!����������#������!���������������.�4�������������.�4������**�!���!������**�������� ������������ ����
@�������������������������@�������������������������������� �9������ ����������� �9������ ������ ���������� ����������������JJ /82@�M�,4�/82@�M�,4�JJ ���������������� �� ���������������� �������������������� �� ���������������� ����66��� ������� ����� ������� ���� ��� �������������������������� ��� ������������������������JJ -������������� �����������9�� ���4�������� ����������� ��-������������� �����������9�� ���4�������� ����������� ��������� ���������7����������������� ���������7����������$$������������%% ��������������������������� ����� ���������������������������� ����� ��������������������������������������&����������&�����������&��7������&����������������� � �������������&��7������&����������������� � ���JJ ���������� ��������������� ���������� ��������� � �������� ��������� � �����00�������� �?�&������������ �?�&������ �����������&������������� ����������&�������� �����������&������������� ����������&������00������� ��������� �� �9�� �&����������&������� &����������������&�����M&���� �9�� �&����������&������� &����������������&�����M&����� ������ �&���������?�&����������&������������� ������ �&���������?�&����������&������������66������&����������&����� ����&������������&��������&�������� ���������&����� ����&������������&��������&�������� ���������&���������������&�������� �� &��������&�� ���&�������� �� &��������&�� ������ ���&�� ��������� ���&�� �������NN
@�������������������������@�������������������������������� �9������ ����������� �9������ ������ ���������� ����������������JJ ,8/8,8/855��-/�M�,4��-/�M�,4JJ .������������� ��� ������������ �9���������� �&�.������������� ��� ������������ �9���������� �&������ � �&������������������ ������������ ����� ������������ � �&������������������ ������������ ����� �������JJ �������������������������� ���������� �������������������������9 ��������� &�����������������9 ��������� &���������� � ����� ������&���������� ���� �� ��������������������������� � ����� ������&���������� ���� �� �������������������������� ��������������� ������ ��������������� �JJ / �� �����������������&������� ������&������� ������������/ �� �����������������&������� ������&������� ��������������� � ����� ���������� � ����� ��������� ����������� ���������������� ������ ����� ���� ������ ����� ������������������&�������� �?�������������� �� ������������&�������� �?�������������� �� �������JJ ������������������� �� ������������&�����������&����������������������� �� ������������&�����������&����� ���������&����� ��� ����� ���������&����� ��� �������������� �������������� ����������JJ ,��������������� ��������,��������������� ���������� ���������� �������������������������������������������������������������� �&���� &����� ����� �������.������������� �&���� &����� ����� �������.��������������������� ����� ����������K���������� ����� ����������K��00��������������������������JJ �� ����������� ���������������� ����������� ������������������������ ������������������ ���������������������������� �� ��� �� ��������� ������������������������� ���������������������
@�������������������������@�������������������������������� �9������ ����������� �9������ ������ ���������� ����������������JJ �,/�,�O�/E-��M�,4�,/�,�O�/E-��M�,4JJ .����� ������������������������������������ �������.����� ������������������������������������ ��������������������� ������� ������������ ���� ���������������������� ������� ������������ ���� ��������� ��� ���� � ��� ���� JJ /������������ ���������������� ������?��������������/������������ ���������������� ������?��������������� ��� ������������ �������������� �� �9�� ��� ��������� �� ��� ������������ �������������� �� �9�� ��� ��������� �������00 ���� �������9��� &������� ������������?������� �������� �������9��� &������� ������������?������� ������������ ��������������&�� ����&�������&�� �������&�� ���&��������� ��������������&�� ����&�������&�� �������&�� ���&�?��������� �&���?��������� �&���00�&�?��������������&��������������������&�?��������������&������������������������������������������������������������������ � ������ � ��� �� ��� �� �� �� � ������ � ��� �� ��� �� �� �JJ �������������������������������������� ���� ����� ������������������� ����� ���������������������� �9����������������������� ���������� ����������� �9����������������������� ���������� �������� ������������� ����������� ������������� ��������� �������� ���������������������� ������������� �������������������������������������������� ��� ��������������� ��� ������
-��� �����-��� �����,������������������������� ��������� �������������� �� �����,������������������������� ��������� �������������� �� ��������������� �������������������������������������������������������� ����������������������������������������������� ���7����������� ����� �� ��� �� ������������� �� ������ ��� ���7����������� ����� �� ��� �� ������������� �� ������ �������� ���������� ��������������&�������&���������������4��������4
'' -��� ������������� ����������4�������� �-��� ������������� ����������4�������� ��������&������&����������������������7� ����������7� �������������
!! <������������������ ���������� ���� ��� ������������ �9��<������������������ ���������� ���� ��� ������������ �9������� ���?����������� � ������ ���?����������� � �00�&������� ������&�������������������&������� ������&��������������������� � ����� ��� � �����
== <����������<����������00��� ������������� ������ ���������������� ������� ������������� ������ ���������������� ������ ���� ����� ����� ���������������� ������������ ������ ����� ���������������� ������������ �����
>> <������������������ ��������������� ���� �&������ � �&�<������������������ ��������������� ���� �&������ � �&������� ������������������������������� �������������� ������������������������������� ����������������������� � ������� ������������������� � ������� �������������������������� ����� ��������� ����� ���
33 <����������� �������������������?���������������������������<����������� �������������������?�����������������������������������������������
## <������9��� �����9��� ������������ �������������� �9��?��������<������9��� �����9��� ������������ �������������� �9��?������������������ ���������������� ����������� ����������������� ������������� ����������������� ����������
���� ���� �����(���������(������
JJ