บทที่ 5 สรุป อภิปรายผล และขอเสนอแนะ

การใชชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ผูรายงานมีวัตถุประสงคเพื่อ หาประสิทธิภาพชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ใหมีประสิทธิภาพ ตามเกณฑ 80/80 และเพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี โดยใชชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ประชากร ไดแก นักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ภาคเรียนท่ี 2 ปการศึกษา 2553 จํานวน 13 คน เคร่ืองมือท่ีใชในการศึกษา ไดแก 1) ชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง จํานวน 6 ชุด 2) แบบทดสอบกอนเรียนหลังเรียนเพ่ือวัดความเปนพลเมืองดี จํานวน 20 ขอ 3) แบบประเมินพฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดีของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง วิเคราะหขอมูลโดย หาคาเฉล่ีย ( )คาเบ่ียงเบนมาตรฐาน ( )นําเสนอขอมูลดวยการบรรยายประกอบตาราง

สรุปผลการศึกษา 1. ชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ผูศึกษาไดนําชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ใหนักเรียนไดปฏิบัติกิจกรรมในชุดกิจกรรม จํานวน 6ชุด และการทําแบบทดสอบหลังเรียนเพื่อวัดความเปนพลเมืองดี จํานวน 20 ขอ หลังจากจัดกิจกรรมการเรียนรูโดยใชชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียนช้ันประถมศึกษา ปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง มาทําการวิเคราะหเพื่อหาประสิทธิภาพ ตามเกณฑ 80/80 โดยชุดกิจกรรม มีประสิทธิภาพ 82.77/ 82.31

69

2. การพัฒนาความเปนพลเมืองดี โดยใชชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดีของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความซ่ือสัตย มีคาเฉลี่ยรวม 2.68 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความเอ้ือเฟอ มีคาเฉล่ียรวม 2.81อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดีของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความสามัคคี มีคาเฉล่ียรวม 2.78 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดีของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความมีวินัย มีคาเฉล่ียรวม 2.81 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความประหยัด มีคาเฉล่ียรวม 2.75 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความรับผิดชอบ มีคาเฉล่ียรวม 2.68 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดีของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ในภาพรวม มีคาเฉล่ีย 2.72 อยูในระดับดี เม่ือพิจารณาคาเฉล่ียการพัฒนาความเปนพลเมืองดี เปนรายดานพบวา คุณธรรม จริยธรรม ท่ีมีตอตนเอง มีคาเฉล่ียสูงสุด โดยมีคาเฉล่ีย 2.76 อยูในระดับดี คุณธรรม จริยธรรมท่ีมีตอผูอ่ืน มีคาเฉล่ีย 2.72 อยูในระดับดี และคุณธรรม จริยธรรมท่ีมีตอสังคม มีคาเฉล่ียตํ่าสุด โดยมีคาเฉล่ีย2.71 อยูในระดับดี

70

อภิปรายผล ากการศึกษาเรื่องการใชชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปน พลเมืองดี ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปางสามารถอภิปรายผลไดดังนี้ 1. ชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ใหมีประสิทธิภาพตามเกณฑ 80/80 โดยมีประสิทธิภาพ 82.77/ 82.31 ท้ังนี้เนื่องมาจากการจัดทําชุดกิจกรรมเปนไปอยางมีระบบ ตามข้ันตอน โดยการศึกษาปญหาความตองการ วิเคราะหมาตรฐานการเรียนรูการศึกษาข้ันพื้นฐาน และมาตรฐานการเรียนรูชวงช้ันท่ี 2 (ป.4-ป.6) ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 ตามหลักสูตรการศึกษา ข้ันพื้นฐานพุทธศักราช 2544 กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม วิเคราะหสาระท่ีเปนองคความรูของกลุมสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ประกอบไปดวยสาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม และสาระท่ี 2 หนาท่ีพลเมืองวัฒนธรรมและการดํารงชีวิตในสังคมเพื่อกําหนดขอบขายของเนื้อหาและผลการเรียนรูท่ีคาดหวัง จุดประสงคการเรียนรูและรูปแบบของชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพ่ือพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียนช้ันประถมศึกษา ปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง สอดคลองกับกรมวิชาการ (2545 ก: 2).ท่ีไดให แนวทางการจัดกิจกรรมตามความถนัดความสนใจของผูเรียน โดยมุงเนนการเสริมสรางคุณธรรมจริยธรรม คานิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงคของผูเรียน ปรับตนเองกับบริบทสภาพแวดลอม ทําใหเปนพลเมือง ท่ีรับผิดชอบมีความสามารถทางสังคม มีความรู ทักษะ คุณธรรมและคานิยม ท่ีเหมาะสม สอดคลองกับงานวิจัยของ สุจิตรา ปทมธนิสร (2538)ไดศึกษาผลการใชชุดการสอน การใหเหตุผลเชิงจริยธรรม เร่ืองความรับผิดชอบและการมีวินัย วิชาจริยศึกษา ช้ันประถมศึกษา ปท่ี 6 การศึกษาวิจัยคร้ังนี้มีวัตถุประสงค 1) เพื่อสรางและพัฒนาชุดการสอนการใหเหตุผล เชิงจริยธรรม เร่ืองความรับผิดชอบและการมีวินัย วิชาจริยศึกษา ช้ันประถมศึกษาปท่ี 6 2) เพื่อใชเปนเคร่ืองมือสําหรับการสอนวิชาจริยศึกษา เร่ืองความรับผิดชอบและการมีวินัย ใหมีประสิทธิภาพตามเกณฑ 85 / 85 เคร่ืองมือท่ีใช ไดแก ชุดการสอนท่ีสรางข้ึน 6 ชุด ตามกระบวนการสรางและพัฒนาชุดการสอนแผนจุฬา ใชเนื้อหาตามหลักสูตร ของวิชาจริยศึกษา เร่ืองความรับผิดชอบและการมีวินัยระดับช้ันประถมศึกษาปท่ี 6 หลักสูตรประถมศึกษา 2521 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2533) แบบทดสอบการใหเหตุผลเชิงจริยธรรม เร่ืองความรับผิดชอบและการมีวินัยตามทฤษฎีของ โกลเบอรก กลุมตัวอยาง ไดแก นักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 6 โรงเรียนเตรียมปริญญานุสรณ อําเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ ภาคเรียนท่ี 2 ปการศึกษา 2538 จํานวน 30 คน ซ่ึงไดมาจาก การสุมตัวอยางแบบงาย ผลการศึกษาวิจัยปรากฎวาชุดการสอนท่ีสรางและพัฒนาขึ้นท้ัง 6 ชุด

71

มีประสิทธิภาพตามเกณฑ 85/85 ผลสัมฤทธ์ิทาง การเรียนของนักเรียนเพิ่มข้ึนอยางมีนัยสําคัญ ทางสถิติท่ีระดับ .01 และนักเรียนมีความพอใจท่ีไดเรียนโดยการสอนดวยชุดการสอนการใหเหตุผลเชิงจริยธรรม เร่ืองความรับผิดชอบและการมีวินัย วิชาจริยศึกษา ช้ันประถมศึกษาปท่ี 6 นอกจากนี้ผกาพรรณ เกงกลา (2550) ไดการพัฒนานวัตกรรมทางการศึกษา เร่ืองผลการใชชุดกิจกรรมพัฒนาการเรียนรู เสริมสรางคุณธรรม จริยธรรมโรงเรียนบางชัน (ปล้ืมวิทยานุสรณ) เขตคลองสามวา กรุงเทพมหานคร มีวัตถุประสงคเพ่ือสรางชุดกิจกรรม เร่ืองการเสริมสรางคุณธรรม จริยธรรมและคานิยมท่ีดีงาม กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 1 หาประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมท่ีสรางข้ึนตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 และเปรียบเทียบผลสัมฤทธ์ิกอนเรียน-หลังเรียน โดยใชชุดกิจกรรม กลุมตัวอยางท่ีนํามาศึกษาคร้ังนี้คือนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปท่ี 1 โรงเรียนบางชัน (ปล้ืมวิทยานุสรณ) ภาคเรียนท่ี 1 ปการศึกษา 2550 จํานวน 41 คน เคร่ืองมือท่ีใชไดแก ชุดกิจกรรมพัฒนาการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูสังคม ศาสนา และวัฒนธรรม เร่ือง การเสริมสรางคุณธรรม จริยธรรมและคานิยมที่ดีงาม สําหรับนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 1 มีท้ังหมด 4 ชุดกิจกรรม และแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน ชนิดปรนัย 4 ตัวเลือก ดําเนินการทดลองใหนักเรียนกลุมตัวอยางเรียนเร่ือง การเสริมสรางคุณธรรม จริยธรรมและคานิยมท่ีดีงาม จากชุดกิจกรรมจํานวน 4 ชุด นําคะแนนท่ีไดจากแบบวัดผลสัมฤทธ์ิกอนและหลังเรียนมาหาคาเฉล่ียของคะแนนและวิเคราะหเปรียบเทียบผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนโดยใชสูตร t-test dependent samples ผลการศึกษาพบวา ชุดกิจกรรมเร่ือง การเสริมสรางคุณธรรม จริยธรรมและคานิยมท่ีดีงาม มีคาประสิทธิภาพรวมเทากับ 83.63/82.13 ซ่ึงสูงกวาเกณฑมาตรฐาน และผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนหลังเรียนของนักเรียนท่ีเรียนเร่ือง การเสริมสรางคุณธรรม จริยธรรมและคานิยมท่ีดีงาม จากชุดกิจกรรม ท้ัง 4 ชุด สูงกวากอนเรียน อยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ0.1 2. การพัฒนาความเปนพลเมืองดี โดยใชชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดีของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความซ่ือสัตย มีคาเฉลี่ยรวม 2.68 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความเอ้ือเฟอ มีคาเฉล่ียรวม 2.81อยูในระดับดี

72

พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดีของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความสามัคคี มีคาเฉล่ียรวม 2.78 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดีของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความมีวินัย มีคาเฉล่ียรวม 2.81 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความประหยัด มีคาเฉล่ียรวม 2.75 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ดานความรับผิดชอบ มีคาเฉล่ียรวม 2.68 อยูในระดับดี พฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดีของนักเรียน ช้ันประถมศึกษาปท่ี 4 โรงเรียนชุมชนบานแมฮาว จังหวัดลําปาง ในภาพรวม มีคาเฉล่ีย 2.72 อยูในระดับดี เม่ือพิจารณาคาเฉล่ียการพัฒนาความเปนพลเมืองดี เปนรายดานพบวา คุณธรรม จริยธรรม ท่ีมีตอตนเอง มีคาเฉล่ียสูงสุด โดยมีคาเฉล่ีย 2.76 อยูในระดับดี คุณธรรม จริยธรรมท่ีมีตอผูอ่ืน มีคาเฉล่ีย 2.72 อยูในระดับดี และคุณธรรม จริยธรรมท่ีมีตอสังคม มีคาเฉล่ียตํ่าสุด โดยมีคาเฉล่ีย 2.71 อยูในระดับดี ท้ังนี้เนื่องมาจากกระบวนการเรียนท่ีเนนกิจกรรมการเรียนการสอนท่ีหลากหลายและนําเสนอเร่ืองราวในรูปแบบตาง ๆ ท่ีนาสนใจโดยใหนักเรียนวิเคราะหจากปญหา สอดคลองกับพัฒนาการของผูเรียนเปดโอกาสใหผูเรียนทุกคนไดมีโอกาสแสดงเหตุผลของตนเอง ฟงเหตุผลจากสมาชิกในกลุมเมื่อพบขอขัดแยงจึงชวยกันใชหลักการหรือเหตุผลท่ีเหมาะสม ตัดสินปญหาเปนขอสรุปของกลุมนําไปเผยแพรแลกเปล่ียนเหตุผลกับกลุมอ่ืน แลวสรุปเปนหลักปฏิบัติสําหรับตนเองสอดคลองกับรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนท่ีเนนกระบวนการเรียนรูตามสภาพจริงและสงเสริมการสรางองคความรูของผูเรียนของ เอกรินทร ส่ีมหาศาล (2546: 371) โดยพิจารณาถึงความเหมาะสม ดังนี้คือ 1) มาตรฐานการเรียนรูและผลการเรียนรูท่ีคาดหวังตามท่ีกําหนดไว ของแตละหนวยการเรียนรู 2) ระดับความสามารถของผูเรียน 3) เนื้อหาสาระของหนวยการเรียนรู โดยคํานึงถึงเนื้อหาสาระท่ีสอดคลองกับหัวขอความรู เหตุการณ สถานการณ และตัวอยางปญหาหรือกรณีศึกษาท่ีเกิดข้ึนในขณะน้ัน 4) ทักษะปฏิบัติและวิธีการเรียนรู ท่ีสอดคลองกับเนื้อหาสาระ การเรียนรูของหนวยและบทเรียนนั้น ๆ และเหมาะสมกับรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู

73

ท่ีออกแบบไว สามารถนําผูเรียนไปสูกระบวนการเรียนรูและผลการเรียนรูท่ีกําหนดไว 5) คํานึงถึงความถนัด ความสนใจและความตองการของผูเรียน ท้ังรายบุคคลและกลุมผูเรียน ดังนั้นการจัดการเรียนรูตามหลักสูตรการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 จะตองยึดหลักวาผูเรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรูและพัฒนาตนเองได ถือวาผูเรียนมีความสําคัญท่ีสุด กระบวนการจัดการศึกษาตองสงเสริมใหผูเรียนสามารถ พัฒนาตามธรรมชาติและเต็มศักยภาพสามารถประยุกตความรูไปใชประโยชนในชีวิตประจําวัน ชวยพัฒนาผูเรียนในทุกดาน ท้ังดานรางกายอารมณ สังคม สติปญญา ความรูทักษะ และเจตคติ ซ่ึงจะนําไปสูความเปนคนดี คนเกง และมีความสุข ตามเปาหมายการจัดการศึกษา ซ่ึงสอดคลองกับงานวิจัยของ ชลิกานต อาลิแอ (2550) ท่ีไดวิจัยเร่ืองผลการใชชุดกิจกรรม เพื่อพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม กลุมสาระการเรียนรูกิจกรรมพัฒนาผูเรียน (กิจกรรมแนะแนว) สําหรับ ช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 1 เพื่อพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน โรงเรียนบานสระบัว จังหวัดนครศรีธรรมราช ผลการเปรียบเทียบพฤติกรรมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียนจากการสังเกตของครู และนักเรียนประเมินตนเอง พบวานักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 1 มีพฤติกรรมคุณธรรม จริยธรรมกอนและหลังการเรียนโดยใชชุดกิจกรรมเพ่ือพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม กลุมสาระการเรียนรู กิจกรรมพัฒนาผูเรียน (กิจกรรมแนะแนว) ช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 1โดยรวมและรายดานทุกดานแตกตางกัน อยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ .01 ซ่ึงพฤติกรรมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน หลังการเรียนโดยใชชุดกิจกรรมเพื่อพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม สูงกวากอนเรียน นอกจากนี้ยังสอดคลองกับผลการศึกษาของ อัมพร ชนะทอง (2546) ไดพัฒนาชุดกิจกรรมแนะแนวโดยใชกิจกรรมกลุม เพื่อพัฒนาการใชเหตุผลเชิงจริยธรรมดานความมีน้ําใจ ของนักเรียนช้ันประถมศึกษา ปที่ 6 โรงเรียนวัดพลับพลา จังหวัดจันทบุรี ผลการวิจัยพบวานักเรียนมีความกาวหนาในการใชเหตุผลเชิงจริยธรรมดานความมีน้ําใจสูงข้ึนอยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ีระดับ .01 สอดคลองกับการจัดการเรียนรูตามหลักสูตรการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 ตองยึดหลักวาผู เรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรูและพัฒนาตนเองได ถือวาผูเรียนมีความสําคัญท่ีสุด จัดการเรียนรูตามความแตกตางระหวางบุคคล ใหผูเรียนไดพัฒนากระบวนการคิดวิเคราะห ศึกษาคนควา ทดลอง และแสวงหาความรูดวยตนเองตามความถนัด ความสนใจดวยวิ ธีการศึกษาจากแหลงเรียนรู ท่ีหลากหลาย เช่ือมโยงกับชีวิตจริงท้ังใน และนอกหองเรียนมีการวัดผลประเมินผลตามสภาพจริง ทําใหผู เรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติและเต็มศักยภาพ สามารถประยุกตความรูไปใชประโยชนในชีวิตประจําวัน ชวยพัฒนาผูเรียนในทุกดาน ท้ังดานรางกาย อารมณ สังคม สติปญญา ความรูทักษะและเจตคติ.ซ่ึงจะนําไปสูความเปนคนดี คนเกง และมีความสุข ตามเปาหมายการจัดการศึกษา

74

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะท่ัวไป

1. ครูผูสอนที่จัดกระบวนการเรียนรู โดยใชชุดกิจกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ควรเพิ่มเวลาในการทําโครงการแบบบันทึกความดี แบบบันทึกเหตุผลของคุณธรรมในแตละเร่ือง

2. การสรางแบบประเมินพฤติกรรมดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี ควรทําอยางตอเนื่อง สามารถนําไปใชในชีวิตประจําวัน เพื่อใหเกิดคุณลักษณะท่ีพึงประสงคเปนคนดีของสังคม ขอเสนอแนะเพื่อการศึกษาคร้ังตอ ไป

1. ควรพัฒนาความเปนพลเมืองดี คุณธรรม จริยธรรม ดานอ่ืน ๆ เชน ความกตัญูกตเวที ความเสียสละ และความขยัน เปนตน

2. ควรศึกษาการจัดกระบวนการเรียนรูดานคุณธรรม จริยธรรม เพื่อพัฒนาความเปนพลเมืองดี โดยอาจใชรูปแบบของบทเรียนสําเร็จรูป บทบาทสมมุติ หรือสถานการณจําลอง เปนตน