new obm Öncesi İlköğretim 4. sınıf fransızca Öğretim programı ve … · 2015. 2. 13. ·...

Öz: Tüm dünyada da olduğu gibi ülkemizde de eğitim-öğretimde en çok önem verilen faaliyetlerin başında yabancı dil öğretimi gelir. Buna rağmen yabancı dil, öğretim süreci sonucunda, en çok başarısız olduğumuz alanlardan biridir. Çünkü yaklaşık 9 yıllık bir öğ-retim sürecinde öğrencilerin öğrendikleri dilde kendilerini ifade edememeleri dil öğretim sistemimizin bir gerçeğidir. Bu çerçevede, harcanan onca emek ve zaman kaybı düşünül-düğünde ne Fransızca ne de diğer dillerin öğretiminde yeteri kadar başarılı olduğumuz söylenemez. Dil öğretimindeki bu durumun başlıca nedenleri; ders kitapları, yöntem ve teknik seçimi, öğretmen istihdamı ve öğretmen yeterlilikleri, yabancı dilin yapısal fark-lılığı, doğal ortamın oluşturulamaması, motivasyon eksikliği, öğrenci hazır bulunuşluğu ve sınav sistemleri olarak listelenebilir. Çalışmanın içeriğinde öğretim programından ve ders kitabından kaynaklı sorunlar ele alınmıştır. İlköğretim düzeyi ders kitabını inceler-ken Milli Eğitim Bakanlığının yayınladığı 1739 sayılı Türk Milli Eğitim Temel Kanunu esas alınarak hazırlanan yönetmelik ve yönergeler konunun evreninin oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler: Ortak Başvuru Metni, yabancı dil, öğretim programı, ders kitabı, fiziksel, eğitsel ve yöntemsel ölçütler

A Critical Overview on French Curriculum and French Course Book (Bonjour Le Français) for Primary School 4th Grade before CEFR

Abstract: In our country, language teaching is one of the most significant components of education as it is all over the world. However, it is the field in which we are the least successful. Because today, the students who are graduated high school express themselves in target languages. When we consider the time spent, and concerted effort made and the result of these studies, it can be said that we are successful in teaching neither on French nor on other languages. Furthermore, at present, French Language teaching is becoming less and less common at schools and contents of the course books have not been checked for many years. And these cause the basic troubles of the French courses. In this study, primary French course book (Bonjour Le Français) is reviewed according to the Basic Law of the Turkish National Education, Basic Law No. 1739, Regulations and Directives related to course equipments.

Keywords: Common European Framework for Reference (CEFR), target language, language teaching program, course book, physical education, and methodical criteria

OBM Öncesi İlköğretim 4. Sınıf Fransızca Öğretim Programı veBonjour Le Français Ders Kitabına Eleştirel Bir Bakış

*) Dr.,MEB,SınıfÖğretmeni,AtatürkİlköğretimOkulu (e-posta:[email protected])

Ertan KUŞÇU (*)

Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012 16 (2): 249-270

250 / Ertan KUŞÇUAtatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012 16 (2): 249-270

Giriş Derskitapları, eğitim-öğretimsürecininenönemliveen temelöğelerindendir.Ay-

rıcaöğrencininhemokuldahemdeokuldışındaherdaimbaşvurukaynağıdır.Öğretimprogramlarındabelirlenengenelveözelhedefler,derskitaplarındarenkli,öğrencidüze-yineuygun,albenili,görselveişitselunsurlarladesteklenereköğrenciyesunulur.Fakatherdönemderskitaplarıiçeriğininhazırlanmasında,çevreyeayarlamasında,sunumundaveölçme-değerlendirmeetkinliklerindesorunlarvetartışmalarhiçeksikolmamıştır.Buyönüyleelealındığındaprogramvederskitabıkaynaklısorunlargeçmiştedegünümüz-dedeneredeyse aynıdır.Budurumu,1900’lüyılların tanınmış eğitimcilerdenM.SatıEfendi’nin,döneminEğitimBakanıEmrullahEfendi’ye,derskitaplarısorununutespitetmekamacıylaverdiğiyazılıönerieniyibiçimdeözetler:

Her türlü ıslahatvedüzenlemelerinbaşarıylasonuçlanması içinbunlarınbelirlibiramacıizleyenvegenişbirbilgiyedayananplanauygunolarakyapılmışolmasıgerekir.Bugerekliliközellikleeğitimleilişkinyenilikvedüzenlemelerdekesinvekaçınılmazdır.HemenherkesiçinaçıkvekesinolanbugerçekneyazıkkişimdiyekadarMaarifneza-retimizcehiçdikkatealınmamıştır.Derskitaplarıhakkındakararalmayaderskitaplarınıaraştırmaveseçmeyeancakokullarınaçılışınabirkaçhaftahattagünkalarakbaşlanmasıgibigecikmeler,hiçbirvasıtahazırlamadığıhaldevilayetlerdeörnekRüştiyeveDarulmu-allimleraçılmasıgibiaceleişler,hepbuesasınnazarıdikkatealınmamasındankaynakla-nanhatalardır.(Küçükahmet,2004:76)

ÜlkemizdeöğretimiyapılacakyabancıdillerönceMilliGüvenlikKurulu’nungörüşüalınarak,BakanlarKurulukararıylatespitedilir.(ResmiGazete1983,s.758)Sonrasındailkveortaöğretimkurumlarındaöğretimiyapılacakyabancıdilleröğretimyılına,okultipine,dersinzorunluyadaseçmeliolmasına,yöntemveuygulamaylailgiliyönetmelik-lere,düzenlemeleregöreMilliEğitimBakanlığı’nabağlıTalimveTerbiyeKurulutara-fındanbelirlenirvebakanlığınresmiyayınorganıolanTebliğlerDergisi’ndeyayınlanır.Buaşamalardansonrabakanlıktarafındanbasılırveokullaragönderilir.

Çalışmada,AvrupaBirliğiOrtakBaşvuruMetniöncesi,ilköğretimbirincikademe4.sınıf,birinciyabancıdilFransızcaöğretimiderskitabıBonjour Le Français 4’ünfiziksel,yöntemselveeğitseliçeriğiyinebakanlığınyayınladığı,1739sayılıTürkMillîEğitimTe-melKanunuçerçevesindehazırlananyönetmeliklereveyönergeleregöreincelenmiştir.

I. YöntemEnbasittanımıylayöntem,birsorunuçözmekiçinizlenendüzenliyoldur.Bubağ-

lamdaçalışmadaamaç;ilköğretimbirincikademe4.sınıfFransızcaöğretimiprogramınıvederskitabınıfiziksel,eğitselveyöntemselanahatlarıylaincelemek,yöntemise;derskitaplarınıincelemekveuzmangörüşleriyledestekleyereksorunlaraçözümönerilerige-tirmektir.Yöntembölümünde,çalışmadaizlenenbilimselyaklaşımınaraştırmamodeli,çalışmanınevrenveörneklemi,veritoplamateknikleriileverilerinanalizi bölümleriyeralmaktadır.

251OBM Öncesi İlköğretim 4. Sınıf Fransızca Öğretim Programı ve Bonjour Le Français Ders Kitabına Eleştirel Bir Bakış

A. Araştırma ModeliAraştırmada,GenelTaramaModelitercihedilmiştir.Yani,araştırmaverilerinintop-

lanmasıiçinönceliklebukonuylailgililiteratürtaramasıyapılmışsonradayabancıdilFransızcaöğretimprogramlarıvederskitaplarıincelenereköğrencidüzeylerineuygun-luğukonusundaçıkarımlardabulunulmuştur.Çalışmadaderskitabıincelenirkenyabancıdil öğretiminin ilkeleri, teknikleri veyöntemselyönleri deyeri geldikçedeğinilmiştir.Derskitabıincelemeleri,yineMEB’inyayınladığıkanunlar,yönetmeliklerveyönergelerdoğrultusundabiçimlendirilmiştir.

B. Evren Araştırmanınevrenini,ilköğretimbirincikademe4.sınıf,birinciyabancıdilFransız-

caöğretimindekullanılanöğretimprogramıvederskitaplarıdır.

C. Veri Toplama TeknikleriAraştırmanıniçeriğioluşturulurkenGenelTaramaTekniğiyleyabancıdilöğretimiyle

ilgilikaynaklarla,bualandayapılançalışmalarınkaynakçalarıtaranmıştır.

Ç. Verilerin AnaliziAraştırmadaliteratürtaraması,incelemeveörneklemearacılığıylaeldeedilenveriler

araştırmayı kaliteli ve geçerli kılmak için uzmangörüşleriyle desteklenmiştir.Yapılantümincelemelervedeğerlendirmelersonucundaeldeedilenveriler,araştırmanınsonuçbölümündeaçıklamıştır.Ayrıcabuveriler,yabancıdilFransızcaöğretimindederskitap-larıalanındayapılacakçalışmalaraörnekolmasıamaçlanmıştır.Sonuçbölümündekive-riler,Fransızcaöğretimindesorunlarıntekrarlanmamasıvebundansonrasıiçinreferansolmasıamacıylagerçekçi,faydalıveetkilitespitlerdesunulmayaçalışılmıştır.

II. Kavramsal ÇerçeveOsmanlıDevletinineğitim-öğretimkurumlarıolanSıbyanMekteplerindeveEnde-

runlardayaygınolarakokutulandillerdoğudilleriolanArapçaveFarsça’ydı.Batılıan-lamda,Tanzimat’tanönce,yabancıdilöğretimininizlerineilkdefa,EnderunMekteple-rindeveaskerîokullarındersprogramlarındarastlanır.BudönemdeokutulanilkbatıdiliFransızca’ydı.SonrakisüreçteFransızca,hemyabancıdilolaraköğretilmişhemdetıpeğitimibudildeyapılmıştır.(Demirel,2004:4-8)YükselmedönemindeFransa’ylaolansiyasi,askerialandakiyakınlaşmalarveFransa’yagidenaydınlarınetkisiyleFransızcaöğretilmeyebaşlanmıştır.Fakatbatılıdillerinöğretimindeyetersizlikherdönemkendinihissettirmiştir.Hatta yabancı dil bilen eleman eksikliği, üç kıtaya yayılanOsmanlınınbatılıdevletlerleolanilişkilerindeçıkmazlarasürüklenmesinebilenedenolmuştur.

Budurum,geçmiştengünümüze,hangidilokutulursaokutulsun,dilöğretimindebelir-lenenamaçlarınvedavranışlarınistenendüzeydeeğitim-öğretimsistemineyansımaması,başarısızlıkolarakkarşımızaçıkmaktadır.Hernekadardilöğretimindekiolumsuzlukları


ortadankaldırmakiçindeğişikdüzenlemeleryapılmışolsabilebualandahedeflenennok-tayaulaşmakneredeyseimkansızolmuştur.

Buolumsuztabloyanında,sonyıllardadilöğretimindebaşarılıolanbazıAvrupaül-kelerinindilöğretimsistemlerininincelenmesi,yeniyaklaşımlaragöreprogramvederskitaplarınınoluşturulmayaçalışılmasıbakanlığınbusorunuçözmekiçinçabaharcadığıgöstermektedir.Örneğin,ilköğretimbirincikademe4.sınıftanitibarenyabancıdilöğreti-mininyapılmayabaşlanmasıveikincikademe6.sınıftanitibarenseçmeliikinciyabancıdilöğretimininönününaçılması,dilöğretimindeAvrupastandartlarınınyakalanmayaça-lışıldığınınbirgöstergesidir.Fakatbuuygulamalarınaltyapıçalışmalarınınsağlanmasıy-laeğitim-öğretimsistemine,başarıolarakyansımayacağıdaunutulmamalıdır.

Buçalışmadaderskitabı,öğrencininherzamanbaşvurukaynağıolacağıdüşünüldü-ğüiçiniçeriğininözenlehazırlanmasıgerektiğivurgulanmıştır.Bunedenle,bakanlığınhazırladığıFransızcaöğretimiderskitabınınfizikseliçeriğini,yinebakanlığınhazırladığıyönetmelikveyönergelereuygunolmasıgerekir.Eğitseliçerikiseöğrencilerinilgisiniçekenveöğrenmeihtiyaçlarınıkarşılayacaknitelikte,öğrenciodaklı,renkli,albenili,öğ-rencininöğrenmeisteğiniarttıranetkinliklerledonatılmalıdır.Buetkinliklerinteknolojikunsurlarladesteklenmesidebirdenfazladuyuorganınahitapedeceğiiçindilöğretiminekatkısağlar.

Yabancıdilöğretimikitaplarınıniçeriklerindebasımveyazımhatalarıyanlışöğren-melerenedenolabilir.Çünküöğrenciyeniöğrendiğidili,basitbirbasımyadayazımhatasındandolayıyanlışöğrenebilir.NeyazıkkibutürörnekleretümFransızcaöğretimiderskitaplarındasıklıklarastlanılmaktadır.

Derskitaplarıiçeriğindekietkinliklerin,öğrencilerindilöğrenmebecerilerineheran-lamdakatkısağlamalıdır.Derskitapları içeriğindedilinkullanımınınbileöğrenciüze-rindeetkilerivardır.Bunedenle,derskitabı içeriğindeemir tümcelerininkullanılmasıdaöğrencilerinderskitabıkonusundakigeneldüşünceleriniolumsuzetkileyebilir.Yani,ilköğretimdüzeyisınıflardametinincelenirken;“ilgilimetnioku,anlamıbilinmeyenke-limeleribul,metinsorularınıcevapla,gramerkurallarınadönvebolcagrameregzersiziyap”(Acat,2009:15)gibitümceleröğrencilerinöğrenmeisteğiniazaltacağıiçiniçeriktekullanılacaksözcükvetümcelerözenleseçilmelidir.

Derskitaplarınıniçerikleri,kurumlarınfizikselveteknolojikolanaklarınauygunola-rakdonatılırsa,dilöğretimprogramıamacınadahakolayulaşır.Enbasitbiryaklaşımla,sınıf içindebilgisayar, televizyon,projeksiyon,vbmateryallerleöğretimdesteklenereköğretim kalıcı ve eğlenceli hale getirebilir.Çünkü birden fazla duyuya hitap eden biröğretimetkinliği,öğrencilerindahaçokkazanımlareldeetmelerineyardımcıolacaktır.Fakatbubağlamda,sınıflarınkalabalıkolmamasıgerekmektedir.

Derskitapları,yabancıdilöğretirkenherikidilinkültürelöğelerinindeöğretimineyervermelidir.Anadilinkültürelöğeleri, eğitsel içerikteyabancıdilinkültürelöğele-riyle ilişkilendirilse, öğrencilerin dilsel becerileri daha kolay öğrenmeleri sağlanabilir.Programlarhazırlanırkendilvekültürünayrılmazbirbütünolduğuhesabakatılmalıve


dilöğretimindekültürünetkilerinden faydalanılmasıgerektiğiunutulmamalıdır.Sonuçolarak,yabancıdilFransızcaöğretimininkankaybettiğibirdönemdederskitaplarıiçe-riklerininözensizcehazırlanıpsunulması,toplumunAvrupa’nınveDünya’nınenyaygındillerindenolanFransızca’yabakışaçılarınıolumsuzetkilemektedir.

A. İlköğretim Birinci Kademe Fransızca Öğretim Programları 8yıllıkkesintisiz eğitim sürecininkabul edilmesinden sonra, 17Eylül 1997 tarih-

live145sayılıTalimTerbiyeKurulu’nunkararınagöre, ilköğretim4.ve5. sınıflardaFransızcaöğretimprogramıkabuledilmişve1997-1998eğitim-öğretimyılındanitibareniseuygulanmayabaşlamıştır.1997 tarihve2481sayılıTebliğlerDergisi’ndeyayımla-nan4.ve5.sınıf(Bonjour Le Français)Fransızcaöğretimprogramı,YayımlarDairesiBaşkanlığı’nın21Eylül1991tarihve6860sayılıemirleriylebastığıortaokul1.,2.ve3.sınıf(Je Voyage En Français)Fransızcaöğretimprogramınınaynısıdır.Dolayısıylayenibirprogramhazırlanmadanöğrencilerinyaşdüzeyleri,ilgiveihtiyaçlarıgözardıedilerekyayınlananbiröğretimprogramdır.

TalimTerbiyeKurulu,04/08/1999 tarihlive263sayılıekkararıdoğrultusunda, İl-köğretimKurumlarınınöğretimprogramlarıilederskitaplarındayeralmasıgerekenAta-türkçülükleilgilikonularıkabuletmişvebunu,62ciltnumaralıve2504sayılıTebliğlerDergisi’ndeyayımlayaraköğretimprogramlarınasonşeklinivermiştir.Karargöre,ilköğ-retim8.sınıfınderskitaplarınaAtatürkçülükkonularıeklenmiş,diğersınıflardaise(4,5,6,7)mihverderslerde(HayatBilgisi,SosyalBilgiler,Vatandaşlık)bukonununöğretile-ceğiifadeedilmiştir.Buyönüylehemprogramdahemdederskitaplarında(4.,5.,6.,7.sı-nıflarınkitaplarında)Atatürkçülükkonularınındüzgündağıtılmadığıgözeçarpmaktadır.

Fransızcaöğretimprogramlarınınuygulanmasürecivetakvimi,yinebakanlığındö-nemdönemaldığıbazıkararlarlaamacındansapmıştır.Örneğin,ilköğretimsınıflarında(4,5,6,7,8)yabancıdilöğretimidersprogramıhaftada2saatolacakbiçimdedüzenlen-mişolmasınarağmen,dahasonrakideğişikliklerle,yabancıdildersihaftalık3saateçıka-rılmıştır.FakatneFransızcaöğretimiprogramlarındanedederskitaplarında,derssüreyleilgilibirdüzenlemeyegidilmemiştir.Üstelikikincikademeveortaöğretimaşamasında,programlarınuygulanması45dakikalıkbir zamandiliminegörehazırlanmışolmasınarağmenbusüreninokultürüvetipinegöredeğişebileceğiprogramlardabelirtilmemiştir.

Eğitim-öğretimprogramları,1739sayılıTürkMilliEğitimKanunu’nuntemelamaç-larıdoğrultusunda,öğretimsüreçlerigözönündebulundurarak,bireylereistenendavra-nışlar kazandırmayı amaçlar.Yani, programlarda yer verilen amaçlara yönelik bireyleryetiştirmekesastır.Bunedenle,Fransızcaöğretimprogramınınamaçlarınınkazanımlaradönüşmesiiçin,hazırlananprogramlamaçalışmalarıdörtölçütegörebiçimlendirilmiştir:

1.Amaç(Hedef)2.Muhteva(İçerik)3.Öğrenme-öğretmeSüreçleri(Çevreayarlaması)4.Ölçme-Değerlendirme“(Küçükahmet,2004:2-5;Başar,1998:52)


Buölçütler,uzunyıllareğitimbilimcilervebualanınuzmanlarıtarafındanyapılança-lışmalarsonucundabelirlenmiştir.Yaniderskitabıhazırlanırkenbuölçütlerçerçevesindeetkinliklerdüzenlenir.

Hereğitim-öğretimprogramındaolduğugibiFransızcaöğretimiprogramlarıdakendiiçinde,öğrencileredavranışkazandırmadagenelveözelamaçlardanoluşur.Fransızcaöğ-retimi,ilköğretim4.sınıfdüzeyiprogramınıniletişimeyönelikgenel amaçlarışöyledir:

- Türkçe’denbaşkadillerindeolduğununfarkınavarma.- Fransızcaöğrenmeyevebudilikullanarakiletişimkurmayaisteklioluş.- Fransızcaprogramınınbusınıflarınhedeflerineuygunolarak;- dinlediğinianlayabilme,- konuşabilme,- okuyabilme,- yazabilme,- Kendikültürüyanındadiğerkültürleritanımavefarklıkültürdeğerlerinihoşgö-

rüylekarşılayabilme.- Fransızcaöğrenmeninkendinehayatıboyuncakazandıracağıyararlarınbilincine

varma.- Fransızca’dakendinigeliştirmeyeistekliolma(MEB1997,KüçükahmetveÇetin,

2004:366;Kocaoluk,2002:341).4. sınıf düzeyi yabancı dil Fransızca öğretimi etkinliklerinin amacı, öğrencilerin

Fransızca’yıöğrenmelerineistekoluşturma,onlarıheveslendirme,dilisevdirme,anadilidışındadadillerinolduğunuhissettirmeveiletişimkurmayayöneliktemelbecerilerka-zanmalarınısağlayacakniteliktedir.İlköğretimdüzeyigenelamaçlar,hem4.sınıflar,hemde5.sınıflardaaynıolmasınarağmen,hersınıfdüzeyininözelamaçlarıayrıayrıdır.Bunagöre,ilköğretim4.sınıfdüzeyiözel amaçlariseprogramdaşöyledir:

- Fransızca’dayeniöğrendiğiseslerialgılayabilme,telaffuzvetonlamabilgisi.- Öğrendiğiyabancıdildeselamlaşma.- Adını,soyadınıveyaşınısöyleyerekFransızcakendinivebaşkasınıtanıtabilme.- Bunedir?vebukimdir?sorukalıbıbilgisi.- Şahıszamirleribilgisi.- Duyduğubazıemirlerianlayabilmeveuygulayabilme.- Nerede?,Nereye?sorukalıbıbilgisi.- 1’den25’ekadarsayılarısayabilme.- Haftanıngünleribilgisi.- İçinde,altında,üstünde,önündeyerbildirensözcüklerikullanabilme.- Vardırkalıbınıkavrayabilme.- Bazıyiyecekveiçeceklerbilgisi.- İnsanvücuduileilgilikelimebilgisi.


- Birkişininsağlıkdurumuileilgilibasittümcelerkurabilme.- Havadurumuileilgilibasittümcelerkurabilme.- Renklerbilgisi.- Sahipolmakfiiliileilgilibazıyapılarbilgisi.- Mülkiyetsıfatlarıbilgisi.- Şimdikizamanıntemelözelliklerinikavrayabilme.- DüzeyeuygunFransızcatekilveçoğulkelimelerbilgisi.- DüzeyeuygunFransızcakısadiyaloglarıanlayabilmeveiletişimkurabilme.- DüzeyeuygunFransızcasorucümlelerineFransızcayanıtverebilme.- DüzeyeuygunFransızcatümcelerkurabilme.- Fransızcaöğrenmekten zevk alma (Çetin, 2001:108;Kocaoluk, 2002:34;Küçü-

kahmetveÇetin,2004:367).Genelveözelamaçların,öğrencilerebelirlikonuörgüsüiçerisindesunulmasıgerekir.

Konularındağılımıdilöğretimilkelerine,tekniklerineveyöntemlerineuygunbiçimlerdeolmalıdır.Budurum,4.sınıfdersineaitüniteler,süredağılımıveözelamaçlarıgösterentabloşöyledir:(Tablo1)

Tablo 1. 4.SınıfFransızcaDersiÜniteleriveDağılımları (Kocaoluk,2002:341;Çetin,2001:108;MEB,1997)

ÜNİTE ADIÜNİTELERİN

YÜZDE(%) DAĞILIMI

ÖNGÖRÜLEN DERS SAATİ

ÖZEL AMAÇ SAYISI

ÜNİTE1:Fr.veTürkçe’debenzerkelimeler,Selamlaşma 11 8 4

ÜNİTE2:Çizgifilmveresimliromankahramanları 17 12 6

ÜNİTE3:Ailebireylerinitanıma,Articlesdéfinis 17 12 4

ÜNİTE4:Doğumgünü,yaş,oturduğuyerhakkındabilgiverme

19 14 6

ÜNİTE5:Kardanadam,insanvücudu 19 14 5

ÜNİTE6:23Nisan,YaşasınBayram!Renkler 17 12 4

TOPLAM 100 72 29


AB’yeüyeliksüreciiçindeolanülkemizde,MilliEğitimBakanlığıyabancıdilöğre-timinedahafazlaönemvermeyebaşlanmıştır.Bununiçinattığıadımlarınbirideyabancıdilderssaatlerininarttırılmasıdır.Bakanlık2007-2008öğretimyılında,ilköğretim4.ve5.sınıflardahaftada2saatolanyabancıdilderssaatini,haftada3saateçıkarmıştır.Böy-leliklebireğitim-öğretimdöneminde72saatolanyabancıdilderssaati108saateçıkarıl-mıştır.Budüzenlemeçerçevesinde,Fransızcaöğretimprogramları,derskitapları,ünitesürelerivekonudağılımlarıyenidengözdengeçirilmelidir.

İlköğretimbirincikademe4.sınıfünitesüreleri,konudağılımları,programınamaç-larıetkinliklerledesteklendiktensonra,öğrencilerinFransızcadilöğrenmelerinikontroletmekiçin,örnekölçmevedeğerlendirmeetkinlikleridersöğretimprogramındaveöğ-retmenkılavuzkitaplarındaaçıkçabelirtilmiştir.Bunagöre, programdabir öğrencinindinlemevedinlediğinianlamabecerisiniölçmekamacıylayapılanbir testte,öğretmendahaöncedenhazırladığıtümceleriöğrencilereyüksekseslebirkaçkezokuması,butüm-celerikaset,cdortamındandinleyipyazmasıolarakörneklendirilebilir.Öğretmendilselöğelerinöğretimindetablo,şekil,şema,resimvb.materyallerikullanaraköğretiminkalıcıolmasınısağlamalıdır.Örneğin,öğretmen4.sınıflardabelirsiztanımharfleri(les articles indéfinis)“un/une”konusundahazırlamışolduğubiretkinliği(programdavederskita-bındadaörnekverildiğigibi)sırasıylaokurveöğrencilerdenellerindekibelirsiztanımharfitablosundakikutucuklarınaçarpıatmalarıisteyerekölçmevedeğerlendirmeetkinli-ğinigerçekleştirir.(Tablo2)Örnek: Un/une? Cochez le tableau. (Tümceler okunur, adı geçen harfi tarifler tabloya işler.)(MEB1997,Kocaoluk,2002:343)

Questions: 1. C’est une pomme, 2. C’est un pantolon, 3. C’est un balon, 4. C’est une moto.

Tablo 2. ÖrnekÖlçmeveDeğerlendirmeTablosu (MEB1997,Kocaoluk,2002:343)

Questions Un Une1 X2 X3 X4 X

B. Bonjour Le Français 4 Ders Kitabının Yöntemsel ÖzellikleriBiröğretimprogramınmükemmelvedonanımlıolmasıdemekonunamacınaulaşma-

sıiçinyeterliolacağıanlamınagelmez.Yabancıdilöğretimindebaşarıöğretimprogramı,derskitabı,öğretmenveöğrenciunsurları,kullanılanyöntemvetekniklerinbirbütünlükiçindeçalışmasıylasağlanır.Örneğinöğretmen,öğretimprogramınınölçütlerinidikkatealaraksınıfdüzeyinegöreöğrencilerinzihinsel,bilişsel,duyuşsalvesosyaletkileşimleri-nidehesabakatarakdilöğretimietkinliklerinidüzenlemelidir.


Dilöğretiminde,hemprogramınhemdederskitabının içeriğininoluşturulmasındayönteminprensiplerideetkilidir.Yöntemkavramıçoğunluklayaklaşımkavramıylaka-rıştırılmıştır.1963yılındaEdwardAnthony,busözcüklerişöyletanımlamıştır:Yaklaşım, dilindoğası,öğrenmeveöğretimeyönelikbirtakımvarsayımlardır.Yöntem, seçilmişbiryaklaşımadayalısistematikbirdilsunumunungenelplanıdır.Yine,1980’liyıllarda,JackRichardsveTeoddoreRogerstarafındandayorumlanarakyöntem ve yaklaşım yenidentanımlanmıştır.RichardsveRogers’egöreyöntem;kuramveuygulamanınbelirlenmesiveilişkilendirilmesiamacıylakullanılanbirkavramdır.Yaklaşım; dilindoğasıvedilöğ-renimineyönelikvarsayımvekanılardır.(Tosun,2006:80)

Ülkemizdeyabancıdilöğretimi,21.yüzyıldadahada farklıbirboyutkazanmıştır.Okutulmakiçinseçilendiller,çağdaşyaklaşımlarınveyöntemlerinverileridoğrultusun-daharmanlanarakyeni,çağdaşvekaliteliderskitaplarıhazırlanıpöğrenciyesunulmayabaşlanmıştır.Dersöğretimindekullanılanyöntemlerdeiletişimbecerilerineağırlıkver-meyebaşlamıştır.Bunagöre,yabancıdildersindeİletişimciyönteminölçütlerikullanıl-mıştır.Buölçütler:

- Yöntemyanındaöğretmenyabancıdilöğretimilkeleriniveteknikleriniiyibilmeliveuygulamalıdır.

- Konuşmabecerilerikazandırılırkenmekaniktekrarlaryerineiletişimbecerilerinigeliştirmeyeyöneliktekrarlarayervermelidir.(Demirel,2004:44)

- Öğrencilerarasıbireyselfarklılıklardikkatealmalıvedilöğretimetkinlikleribuçerçevedebiçimlendirilmelidir.

- Düzenlenetkinlikler,oyunlarveçalışmalartemeldilselbecerilerehitapetmelidir.- Öğrencileregelişimveöğrenmepsikolojisininbelirttiğigibidavranmalıdır.- Öğretmenmateryalkullanımınaözengöstermelivedersizenginleştiriciçalışmalar

yapmalıdır.- Görselveişitselunsurlarındilöğretimineetkisiunutulmamalı,renklerinöğrenme

üzerineetkisigözönündebulundurularakderskitaplarıiçeriğibunagörehazırlan-malıdır.

- GerektiğindeTürkçe’yikullanmalıveaçıklamalarıanadildeyapmalıdır.- Sınıfiçindehoşgörüortamısağlanmalı,yanlışyanıtlaramacauygundüzeltilmeli

vesözlüödüllendirmelermutlakayapılmalıdır.- Yönteminözellikleridoğrultusundasınıfınfizikikoşullarınagöredeğişikoturma

biçimleri(U)uygulanarakyüzyüzeiletişimortamısağlanmalıdır.- Derslerdiğerderslerlevegüncelyaşamlailişkilendirilmelidir.- Grupçalışmalarınaönemverilerekpasiföğrencilerindeetkinliklerekatılımısağ-

lanmalıdır.


- Öğrencilerindersdışıyabancıdilöğrenmeortamlarınakatılmalarıteşvikedilmeli-dir.

- Temel beceriler yöntemin öngördüğü biçimde öğretilmesi sağlanmalıdır. (öncesözlü,sonrayazılıbeceriler)

- Fotoğraf, resimvekarikatür gibi eğlendirirkenöğretenöğelere yer verilmelidir.(Gevrekçi,2001:14)

- Etkinlikleröğrencinineğitimdüzeyine(yaş,sosyaltavır,kültürdüzeyi)uygunsı-ralanmalıdır.(Gevrekçi,2001:14)

- Etkinliklerinsomuttansoyuta,basittenzoraveöğrenciyehitapedenbiçimdedizil-mesisağlanmalıdır.

- Etkinlikleröğrenciodaklıhazırlanmalıdır.(Demirel,2004:44)- Öğretmenöğrencilerinerehberlikedicibirrolüstlenmelidir.(Demirel,2004:44)- Kültürel öğeler öğretilirken dil amacına uygun kullanılmalı, dil ve kültürün bir

bütünolduğuunutulmamalıdır.(Demirel,2004:44)- Etkinlikleröğrenci ilgisiniçekecekveihtiyacınıkarşılayacakbiçimdedüzenlen-

melidir.- Yabancıdildersiningelecektekullanabileceğialanlaraveyabancıdilöğrenmenin

öneminedeğinmelidir.- Etkinliklerönceliklesözlü,sonrayazılıiletişimbecerilerinehitapetmelidir.- ÖğretmenFransızcaöğretimetkinliklerinidahaçokkarşılıklıdiyalog,grupçalış-

ması,benzetim,problemçözmeveeğitseloyunlarlagerçekleştirmelidir.- Fransızcaöğretimindeöğrencilerinihtiyacıolangüncelveyararlıbilgileröğretil-

melidir.- Öğretmeninbranşıdışındadabilgisiüstdüzeydeolmalıdır.- Öğretmenöğrencilerinerehberlikedicibirgörevüstlenmelidir.

C. Bonjour Le Français 4 Ders Kitabının Fiziksel ÖzellikleriFransızcaöğretimibirincikademe4.ve5.sınıföğrencileriiçinhazırlananBonjour Le

Françaisadlıderskitabıİletişimciyöntemingörehazırlanmıştır.Buyöntem,öğrencilerinzihinselvepsikolojikgelişimlerinigözönündebulundurarakbilgi,becerivekişilikleriniarttırmakiçiniletişimbecerilerinikullanmalarınayardımcıolacakbiçimdederskitapla-rınayansımıştır.

Bonjour Le Français 4 derskitabında,diyaloglarveyazılıetkinlikler,görselveişit-selöğelerledesteklenmiştir.Ayrıcakonularıngüncelvegeçerliolmasıdaöğrencileridilöğrenmeyeisteklendirecekbiçimdedir.Örneğin,ilköğretim4.sınıfBonjour Le Français kitabınınilkünitesinde,dilimizeFransızca’dangeçensözcüklere(şeffafsözcükler,motstransparents)yerverilmiştir.ÜstelikbusözcüklerinTürkçe’dedekullanılmasıöğrencileridilöğrenmeyedahadamotiveeder.


Derskitabıeğitseliçeriğiyanında,fizikselolarakbirderskitabınınkapağındaniçindekullanılanresimlerdentablolarda,önsözdenyazıpuntosunavesayfaadedinekadarbir-çokölçütöğrenciyaş,ilgi,öğrenmedüzeyivebeklentilerineuygunolmalıdır.

İlköğretim ve ortaöğretim ders kitapları fiziksel yönlerden belirlenen standartlardaöğrenciyesunulmalıdır.Bustandartlarkanunlar,yönetmeliklerveyönergelerlebelirlen-miştir.Örneğin,“önkapakta;kitabınadı,kullanılacağısınıf,yazarınadısoyadı,yayınevi,amblemveyaresim,arkakapakta;sağaltköşedefiyatı,basımyılı,firmavebarkodnu-marası”(Gevrekçi,2001:14)bulunmalıdır.Yani,birderskitabınınkapağınakonanilgiçekici,renklibirresminbileöğreticibiryönüolduğuunutulmamalıdır.

1739sayılıTürkMilliEğitimKanunuçerçevesindeMilliEğitimBakanlığı,Haziran2007tarihlive2597sayılıTebliğler Dergisi’ndeyayınladığı,DersKitapları ileEğitimAraçlarının İncelenmesiveDeğerlendirilmesine İlişkinYönerge’debu standartlarıbe-lirtmiştir.

Derskitaplarınınkapakresmivekapakrenginingösterişliliği,öğrencilerinmotivas-yonununartmasınakatkısağlar.Bunedenle,kitaplardakullanılangörselunsurlaryanındarenklerinkullanımıdaçokönemlidir.Eğitimuzmanlarınındakabulettiğigibiderski-taplarınıniçeriğindekullanılansıcak,soğukvenötrrenkler,öğrencinindikkatinifarklıbiçimlerdeetkiler.Burenkler:

Sıcak Renkler:Sarı,Turuncu,Kırmızı,EflatunKırmızıSoğuk Renkler:Eflatun,Mavi,EflatunMavi,Yeşil,SarıYeşilNötr Renkler:Siyah,Beyaz,GriSıcakrenkler,hareketvecanlılıkgösterir,soğukrenklerisesükunetverahatlıkverici

bir etkiye sahiptir. Sıcak renklerin yaklaştırıcı, soğuk renklerin ise uzaklaştırıcı etkisivardır.(Gevrekçi,2001:15)Bonjour Le Français’dekullanılansıcakvesoğukrenkler,kitabınöğrencidüzeyineveöğrenmeortamınatamanlamıylauygundeğildir.

MilliEğitimBakanlığı,derskitaplarını1739sayılıMilliEğitimTemelKanunu’nun55.maddesinegöreseçervelistesiniTebliğler Dergisi’ndeyayınlar.DolayısıylabuderskitaplarınınokutulmasıveseçimindeMilliEğitimintemelilkelerineyönelikolması,dersprogramlarınavederssaatlerineuygunluğu,okul türvetiplerineuygunluğuesaslarınadikkatedilir,sonrabasımıyapılarakokullaragönderilir.

3Temmuz1995tarihve2434sayılıTebliğler Dergisi’nde,TalimTerbiyeKurulu’nun5.6.1995 tarih ve 269karar sayılı,MilliEğitimBakanlığıDersKitaplarıYönetmeliği(kitaplarınhazırlanmasıveincelenmesiileilgiliesasveusullerleilgiliyönetmelik)ya-yınlanmıştır.Bunagöre,2007yılındayayınlananMillîEğitimBakanlığıDersKitaplarıileEğitimAraçlarınınİncelenmesiveDeğerlendirilmesineİlişkinYönerge’nin6.mad-desinde yer alan ve ders kitaplarının oluşturulması esaslarına göre, teknik, tasarımvedüzenleme,kitapkapaklarıvegörüntüsüaşağıdakihususlaragöreşekillendirilmelidir:


Ön kapakta;kitabınadı,okultürü,sınıfı,başvurusahibininadı,varsapedagojikaçı-danuygunbulunan amblemi ve dersin özelliğini yansıtan bir kapakolmalıdır. (MEB,2007:427)Bonjour Le Français’deokultürü(İlköğretim),kitabınadı(BonjourLeFran-çais4),bakanlığınamblemivekitabıntürü(livred’élève)bilgileriyeralmıştır(Şekil1).

Şekil 1.İlköğretim4.SınıfFransızcaÖğretimiDersKitabıKapakSayfası(BLF4,2007)

İç kapağın ön yüzünde;kitabınadı,okultürü,sınıfı,yazarı/yazarlarınadıvesoyadıvarsaakademikunvanı,başvurusahibininadıveyaadresivarsapedagojikaçıdanuygunbulunanamblemyerverilir.(MEB,2007:427)Bonjour Le Français 4 içkapağınönyü-zünde,okultürü(İlköğretim),kitabınadı(BonjourLeFrançais4),bakanlığınamblemivekitabıntürü(livred’élève),yazarlarvebasımevibilgilerbulunmaktadır.İçkapağınarkayüzünde;yazar/yazarlarındışındakikitabıhazırlayanlarınadıvesoyadıbulunur.(MEB,2007:427) yazarlar, telif yazısı, kabul ve basım kararı, ISBN, yayın ve dizi numarasıbulunmaktadır.

Arka kapakta;sınıfseviyesidikkatealınaraksağlık,beslenme,trafikveçevreileilgiliyazılıvegörsel tasarımlaryeralır. (MEB,2007:427)Bonjour Le Français arkakapakbilgilerindedesağlık,beslenme,trafikveçevreileilgiliyazılıvegörseltasarımlarayerverilmiştir.

İkinci yaprak ve devamında;ilköğretim1.,2.,ve3.sınıflarınaaitkitaplarda,sayfa-nınönyüzündeTürkBayrağıilebirlikteİstiklalMarşı’nınilkikikıtası;yaprağınarkayüzündeÖğrenciAndı;üçüncüyaprağınönyüzündeAtatürk’ünresmiveresminaltkıs-mında,Mustafa Kemal Atatürkibaresiolmalıdır.4.,5.,6.,7.ve8.sınıflarileörgünve


yaygıneğitimkurumlarınaaitkitaplarda,TürkBayrağıileİstiklalMarşı;yaprağınarkayüzündeAtatürk’ünGençliğeHitabesi,üçüncüyaprağınönyüzünde,AtatürkresmiileresminaltkısmındaMustafa Kemal Atatürk ibaresiyazılır. (MEB,2007:427)Bonjour Le Français’de ikinci yaprak sayfasının ön yüzündeTürkBayrağı ile birlikte İstiklalMarşı’nıntamamı;yaprağınarkayüzündeAtatürk’ünGençliğeHitabesi;üçüncüyapra-ğınönyüzündeAtatürk’ünresmiveresminaltkısmında,Mustafa Kemal Atatürkibaresivardır.

2007yılındayayınlanan2597 sayılıTebliğler Dergisi’nde: “4. sınıflarda12punto,5. sınıflarda11punto,dahaüst sınıflar içinde10puntoolmalıdır.Metinleraralarındaparagrafboşluğubulunmayan100mm’likkısımda;4.ve5.sınıflarda20satır,dahaüstöğretimkademelerdede22satır”(Tertemizvediğ.,2004:41;MEB,2434,1995)olmasıgerektiğiifadeedilmiştir.

Ç. Bonjour Le Français 4 Eğitsel ÖzellikleriMilli EğitimBakanlığı,AvrupaKonseyi’yle işbirliğine giderek yabancı dil öğreti-

minidahaetkilivedahakaliteliyapmakiçinçalışmalaryapmaktadır.BuçalışmalardanilköğretimdüzeyindeolanCommeniusprojesiyleöğrencilerindil edinmesüreci farklıboyutkatılmasıamaçlanmıştır.Bununyanısıra,yabancıdilöğretimprogramlarıyenidengözdengeçirilmişvederslerinöğretimindekullanılanaraç-gereçler,dilöğretimyöntem-lerinin gereksinimleri doğrultusunda yeniden hazırlanmıştır. Bakanlık dil öğretimindekullanılanmateryalleri,TalimTerbiyeKuruluBaşkanlığı’nın10.05.1973tarihlive380sayılıkararıylabelirlemiştir.Bumateryaller:

1.Öğretmenkılavuzu,2.Öğrencikitabı,3.Alıştırmakitabı,4.Konuşmaiçintekresimler(Figüranlar),5.Ufaktablolarveduvarresimleri,6.Filmşeritlerivedialar,7.Bandveyaplaklar,İletişimciyönteminürünüolanBonjour Le Français,yukarıdakieğitim-öğretimaraç-

larınındaötesinegiderekdilöğretiminebilgisayar, televizyon, tepegöz,vb. teknolojikaraçlarınsınıfortamınagirmesinisağlamıştır.

İletişimciyöntemindilöğretiminekatkısı,Koç’un(1979)dabelirttiğigibi,amaçdilinişleviolaniletişimbecerilerininsağlanmasıgörüşüyatar.(Demirel,2004:43)Buaçıkla-madoğrultusundaİletişimciyöntemderskitapları,sınıfiçinde,öğretmenkontrolündedi-linfonksiyonelyapısını,öğrenciyeiletişimbecerisikazandıracakbiçimdetasarlanmıştır.Yine,Bonjour Le Françaiskitaplarındadilbilgisiöğretimi,Brumfit’inde(1978)belirt-tiğigibi,öğretmenindilbilgisikuralvekalıplarınıdoğrudanöğretmediği,budurumları


zihinselsüreç içineyayarakdeneme-yanılmayoluylagerçekleştirmesiesasınadayanır.(Demirel, 2004:44) İletişim kavramının vurgulandığıBonjour Le Français’de, sınıftadersinişlenişindeöğretmen,öğrencileregöredahapasifdurumdaolmalıveetkinliklerinyapılmasındaonlarayolgöstericibirtutumsergilemelidir.Çünkübuyönteminöğretimesaslarıveetkinlikleriöğrencimerkezliolarakdüzenlenmiştir.

Öğretmen görsel okuma yaptırarak, öğrencilerin dilsel beceriler kazanmalarını he-deflerken,dilseldurumlarıyorumlamafırsatıdasağlamalıdır.Buyönüyle,Bonjour Le Françaisderskitabıiçerikleri,öğrencilerinilgileriniçekengüncel,eğlencelivekendineözgübiçimlerdesunulmayaçalışılmıştır.

Buyöntemindilöğretiminebaşkabirkatkısıdaiçeriğinsunumundakullanılanya-bancıdilöğretimteknikve ilkeleriyle ilişkilidir.Yani,eğitsel içerikrolyapma,eğitseloyunlar,benzetim,gösteri,grupçalışmalarıgibiuygulamalarladesteklenmiştir.Etkinlik-ler,somuttansoyuta,basittenkarmaşığa,kolaydanzoradoğrusıralanmıştır.Öğrencilereverilenprojeveperformansgörevleriyledeöğrencilerinaktifgörevlereveetkinliklerekatılmasını sağlamıştır.Yine,kitaplardaöğrencilerin iletişimyetisikazanmalarınayar-dımcıolacaknitelikteilkelerbenimsenmiş,öğrencilerin,öğrenilendilinsosyalçevresineuyumsağlamalarıvedilişlevlerinitanımalarıhedeflenmiştir.

Sözlüiletişimbecerileriniarttırmakiçinöğretmen,derskitabındakigörselunsurlarıdakullanaraköğrencilerinkonuşmabecerilerinienüstdüzeyeçıkarıpöğrencilerindilselkazanımlareldeetmelerinisağlamalıdır.Bunedenle,bazenkitaptakidiyaloglarıyorum-lar,bazenroloyunlarıyapar,bazendesözlüyönergelerçerçevesindeçalışmalaryaparak(Yoltarifi,birolayıresimlemek,resimyorumlamak...)anlamavekonuşmaetkinlikleriniçeşitlendirmelidir.

Programdavederskitabındakietkinliklerdeöğretilmesigerekendiğerbirnoktadadilbilgisi kurallarının öğrenci düzeylerine göre hazırlanmış bir içerikte öğretilmesidir.Öğretmendilbilgisikurallarınıanlatarakyadayazdıraraköğretemez.Hemsözlüveya-zılıdildekullanımlarınıdavermesigerekir.Budurumşöyleörneklendirilebiliriz;nasılfutboloynamak,bilgisayarkullanmaknasılteorikteöğretilmezse,dilbilgisikurallarıdaezberlenereköğretilmez.İletişimciyönteminölçütlerindedebelirtildiğigibidilbilgisi,biramaçdeğil,biraraçtır.Ayrıcadilbilgisiöğretimiyanında,sözcüköğretiminde,sözcüklerimekanikolaraktekrarlatmakyerine,gösterilenbiryapınınbiranlamtaşıdığınıkavratmakyönteminkabulettiğigörüştür.

Eğitsel içeriğin sunduktan sonra öğretmen, Fransızca dil öğretiminde öğrencilerinkonuları anlayıp anlamadıklarını kontrol etmek için, ölçme-değerlendirme etkinlikleridüzenler.Buetkinliklerprogramdaşöylebelirtilmiştir:

-Yetiştirmeyeyönelikdeğerlendirme-BaşarıyıölçmeyeyönelikdeğerlendirmeBunagöre, programdayeralanvemateryallerdeuygulamaalanıbulan yetiştirmeye

yönelik değerlendirme; süreklivedersyılıboyuncasıksıkyapılır,öğrencilerlebirlikte


planlanabilir,öğretimveöğrenmeetkinliklerinibirbütünolarakelealandeğerlendirme-lerdir.(MEB,2000:15) Öğretmenbuaşamada,dilselbilgilerinöğrenilipöğrenilmediğinikontroleder.Bunuyaparkenhemöğrencilerinhemdeyönteminbaşarısınıölçer.İletişimeyönelikbecerilerindeğerlendirilmesinde,özellikleşuyapılarıkullanır:

- Boşluklarıdoldurunuz.- Şudikteyialınız.- Doğrucevabıseçiniz.- Sorularıyanıtlayınız.- Çekilmemişfiilleriçekiniz.- Resimlerianlatınız (MEB,2000:16)gibisorularlaöğretmeniletişimeyönelikbe-

cerilerideğerlendirir.Diğerdeğerlendirmeetkinliği,derskitabıöğelerinikontroletmedeuygulananbaşa-

rıyı ölçmeye yönelik değerlendirmedir.Budeğerlendirmeçalışmasını,öğrencilerinko-nuşmabecerilerinedüzeydeöğrenipöğrenmediklerikontroleder.Dolayısıyladilbilgisi,sözcükvesesbilgisiniölçensorularayerverilmez.Öğretmenbaşarıyıölçmeyeyönelikdeğerlendirmeleri(dinleyerekanlama,okuyarakanlama,konuşmaveyazılıanlatımbe-cerilerini)ölçmekiçin;

- Söyleyeceklerimiyap.- Kiralıkevarıyorum,gazeteilanınıdinlebanauygunmudeğilmisöyle.- Havaalanındakianonsudinleveuçağınkalkışsaatinisöyle.- Şubaşvuruformunudoldur.- İşilanlarınıokuvesanauygunolanınıseç.- Yarınkihavadurumunasıl.- Kendinitanıt.- Ensevdiğinçizgifilmianlat.- Evarıyorsunbununiçinbirilanyaz.- Mektupyazyadauzaktakiarkadaşınamektupyaz.(MEB,2000:16-18)Bonjour Le Français 4’teeğitseliçerik,iletişimikolaylaştırmakamacıylaikitemel

öğretimhedefiçerçevesindegerçekleştirilmiştir.Bunlar:İletişime Ait Hedefler (Objec-tifs communicatifs) ve Dilin Yapısına Ait Hedefler (Objectifs linguistiques)

D. İletişime Ait Hedefler (Objectifs communicatifs)İletişimkurmakamacıylaöğretilendüzeyeuygunolanduygu,düşünce,durum,ortam

vekişilerigözönünealarakseçilendilselkullanımlardır.Buhedefler,programıngenelveözelamaçlarındayeralanmaddelerdir.Derskitabıiçindebuhedefinuygulanmasınavebuhedefinetkinliklerineörnekvermekgerekirse:(Şekil2)


Görüldüğügibiderskitabındailetişimkurmabecerileriniarttırmakiçineklenenres-minhemgerçekçideğilhemderenklerisolukveöğrenciilgisiniçekmektenuzakbiçimdesunulmuştur.Ünitebaşlangıçsayfalarındakullanılanresimler,dilselveişlevselkonularıanlatmadayetersizdir. İlköğretimdüzeyiöğrencilerindikkatinipek fazlaçekmeyenburesimlerineğitselişleviamaçlandığıgibideğildir.Yinebuaçıklamayagöre,4.sınıfderskitabınınilkünitesininkapakresmişöyledir.(Şekil3)

Şekil 2.İletişimeAitHedeflerinÖğretiminiGösterenEtkinlik(BLF4,2007)

Şekil 3.4.SınıfDersKitabı,BirinciÜnite,KapakSayfası(BLF4,2007)


Dinlemeveyazmabecerilerinigeliştirmeyiamaçlayanetkinliklerdüzensizveçizmebirresimlesunulmuştur(Şekil4).

Şekil 4. DinlemeveYazmaEtkinliği(BLF4,2007)

E. Dilin Yapısına Ait Hedefler (Objectifs linguistiques)Dilsel becerilerin kullanılmasında ve ifade edilmesinde yararlanılan dil öğeleridir.

Bunlar;sözcük,dilbilgisivedilselyapılardır.Buyöntemdedilbilgisiöğretimi,üstüka-palıbirbiçimdedolaylıbirbiçimdeöğretilir.Eğitseliçeriktedilbilgisikurallarımaddemadde tanımlanmaz ama konuşmada kullanılır.Öğretiminmerkezinde öğrenci vardır.Fransızcaöğretimisüreciiçindeöğrenci,öğrendiğiyapılarısözlüiletişimdekullanarakdili yapısal kurallarına göre öğrenir. Sonuç olarak dil bilgisi amaç olarak öğretilmez,araçolaraköğretilir.Bunusağlamakiçinöğretmenöğrencilerdenbiriymişgibidavrana-raköğrencilerleöğretimetkinliklerinekatılır.Buaşamaetkinlikleriderskitabıiçinde;“Bonjour, Comment ça va, c’est un crayon, c’est une chaise, Quelle heure est-il?,….”gibidilselyapılarlasunulmuştur.(Şekil5,6)

Eğitseliçeriğinsunumundaöğrenciyerehberlikedenveetkinliklerinamacınınanla-şılmasınıkolaylaştıracaksimgelerkullanılmıştır.FakatBonjour Le Français’debusim-gelerelleçizilmiş,özensizhazırlanmış,düzgünrenklendirilmemişvehersayfanınüstsolkısmındaverilmiştir.

Derskitabındakonularınsunumu,açıklanmasıvedilselişlevlerininöğretimi,iletişi-mevedileaitamaçlarlabelirlenmişvekonuörgüsüylebütünleştirilereköğrenciyeöğre-


tilmeyeçalışılmıştır.Etkinliklerinsunumaşamasındaizlenenbasamaklarsırasıyla;sunu,açıklama,yenidenkullanma(dilişlevleri),uygulama(Üretim),değerlendirme’dir.

Yöntem,öğrencimerkezlibiröğretimilkesinibenimser.Bunedenleİletişimciyönte-minuygulamaaşamasındagrupçalışmalarıönemlibiryertutar.Çünkügrupçalışmaları,grupiçindekiheröğrencininkendilerinidilselyöndengeliştirmelerineyardımcıolduğugibi sessiz öğrencilerin bile söz aldığı ve fikirlerini ifade ettiği bir öğretim anlayışınıbenimser.Fakatöğretmenin,grupoluşturmadabazınoktalaradikkatetmesigerekir.Böy-lecegrupoluşturmadaamaç,öğrencilerarasındakalıcıbağlarkurarak,iletişimkurmak-tır.Öğrenciler,beraberçalışacağıarkadaşlarıylaortakmetinler,diyaloglaroluşturduğugibi,onlarıbirliktesahneleyebilecekleriortamlarıdaoluştururlar.Fakatgruplarınsayısınıiki,üçveyadörtkişiylesınırlıtutmaktayararvardır.Grupçalışmaları,öğrencininkendiduygularını,psikolojisini,hayattecrübesiniortayakoyacağıiçinkendikişilikleriniorta-yakoymalarınayardımcıolur.Buçalışmalar,öğrencilerinöğrenme,uygulama,üretme,eğlenme,hazduymalarınaimkânvermekte,herşeydenönemlisideiletişimbecerisiningelişmesineönemlikatkılarsağlar.Sınırlarıneolursaolsun,buetkinliklerindaimasınıf-çayapılmışolançalışmalaradayandırılmasınaveonlarıntamamlayıcısıolduğunadikkatedilmelidir.

Yönteminprensiplerinegöreöğretmen,sınıftaherdefasındadersekatılımındahaet-kinolmasınısağlamayaçalışır.Katılımınsağlanmasıiçingerekderskitabıgerekseöğret-

Şekil 5. DilinYapısınaAitHedefleriGösterenEtkinlikler(BLF,2007)

Şekil 6. DilinYapısınaAitHedefleriGösterenEtkinlikler(BLF,2007)


meninhazırlayacağımetinler,resimlervekonuşmaileilgiliçalışmalaröğrenciyeenüstdüzeydedilselbecerilersağlayacakşekildesınıftasunulmalıdır.Aslındaburadaamaçla-nanöğrencilerigitgidedahaözgürbırakmakveyüzyüzegelebilecekleridurumlarısınıfaoluşturarak,istenendavranışlarısergilemeleriamaçlanır.Bunuyaparkensınıfiçindede-ğişikteknikler(benzetim,dramatizasyon,roloyunları,amacahizmetedendiğeroyunlar,sınıfgazetesiçıkarma,şarkısöyleme(BLF5,2007:11)kullanmakgerekir.

Sonuç olarak, İletişimeAit Hedefler (Objectifs communicatifs) ve DilinYapısınaAit Hedefler (Objectifs linguistiques) hem Fransızca öğretimi ders kitabıBonjour Le Français’ninhemdeFransızcaöğretimprogramınıntemelinioluşturur.

F. Bonjour Le Français Ders Kitaplarında Sözcük Öğretimi İletişimciyöntemderskitaplarında iletişimevedilinyapısınaaitamaçlardansonra

önemverilenbirbaşkakonudasözcüköğretimidir.İletişimkurmagücününartmasıbiranlamdasözcükbilgisiyledoğruorantılıdır.Böylecebuyöntemdesözcüköğretimiile-tişimkurmagücü,dilöğelerivekelimelerinkullanımıylabirliktebeceriyedönüştürül-melidir.Örneğin,öğretmensözcüköğretiminde,yöntemindebirprensibiolarak,sözcükdağarcığınıgeliştirmekiçinsözcüklerinbirbirleriyleolanilişkilerinden(eşanlamlılık,zıtanlamlılık)hareketedebilir.(BLF5,2007:10)Ayrıca,Fransızcabazısözcüklerinöğrenci-lerinkendianadillerindedekullanması(şeffafsözcükler,mots transparents)öğrencilerindilöğrenmeistekleriniarttırır.

Öğretmenüstsınıflarda,öğrencileresözcüklerinyapısınıvekullanımfarklılıklarınıgörmefırsatıverme,türetmeyollarınıgöstermelidir.Buçalışmalar,biçimsel(örneğin:-tion ekiyle türeyen sözcükler)veyaanlamsal (eş anlamlı, zıt anlamlı gibi)gruplamalarşeklindedegerçekleştirilebilir.Bonjour Le Français’desözcüköğretimiikigenelbaşlıkaltındatoplanmıştır.Bunagöre;

Gösterme Çalışması: Öğretmen gerçeknesnelerle,fotoğraflarla,resimlerle,mimikvejestleriyle,dramaçalışmasıylasözcüköğretebilir.Öğrencilerbutürdeçalışmalardaar-kadaşlarıylasözcükpaylaşımınagidereksözdağarcıklarınızenginleştirebilirler.Sözcüköğretimindesıklıklakullanılanvegörsellerledilinöğretilmesiniamaçlayanbirçalışmadır.Gerçekfotoğraflar,çizimler,gazetevedergiresimleribuöğretimtekniğimateryalleridir.(BLF5,2007:10)Öğretmenindersiçindekullandığıdiğerbirsözcüköğretimçalışmasıdasözcüğüntanımlanması,eşanlamınınveyazıtanlamınınverilmesi,sözcüğünbirbütünolarakmetiniçindeyeralması,öğrencilerinbütünparçailişkisinegöreanlamınıbulabil-meleriyadasözcüğünanadildekikarşılığınınverilmesiyoluylagerçekleştirilebilecekaçıklamalarladasözcüköğretimigerçekleştirilir.

Sözlük Kullanma: Bireyselolaraksözcüköğrenmedebilinenvesıklıklakullanılanbiröğrenmeetkinliğidir.Öğrencilerin,kendikendilerineöğrenmeçabalarıçerçevesindesözlükkullanımıkuşkusuzönemkazananbiröğretimçalışmasıdır.Derskitaplarındayeniöğrenilmişsözcüklisteleriyöntemin(Bonjour Le Français, Je Voyage En Français ve Salut!)derskitaplarınınsonundayeralmıştır.(BLF5,2007:11)


Sonuç Dil,yüzyıllarboyuncainsanlararasındaenönemliiletişimaracıolmuştur.Buyönüyle

dil toplumlarıbazensavaşa,bazendebarışa sürüklemiştir.Yinedil,kültürlerinürettiğibilgivedeğerlerinaktarılmasınaimkantanıyancanlı,yaşayan,kendinisürekliyenileyendinamikbiryapıyasahiptir.

21.yüzyıldaAvrupaBirliğidevletleriçokdilliveçokkültürlüolmayolundakidilselhedeflerinigözdengeçirmişveönceleriikidilbilmekhedeflenirkengünümüzdeisebuhedef,üçdilolarakkabulgörmektedir.Ülkemizde isebiryabancıdilbilmekzorunlu-luk haline gelmiş, ikinci bir dili bilmek hemen hemen toplumun her kesimi için lüksolmaktançıkmışveihtiyaçhâlinegelmiştir.Buhedefler,formaleğitimkurumlarınadayansımışvebukurumlardaikinciyabancıdilöğretiminebaşlanmıştır.Buçerçevedederskitaplarıdahazırlanmıştır.Çalışmadadilöğretiminvazgeçilmezunsurlarındanolanderskitaplarınınsüreklikendiniyenileyen,yenigelişmelereayakuyduran,öğrenciyihembi-reyselçalışmalarahemdegrupçalışmalarınayönlendiren,görselöğelerledesteklenen,öğrencilerinilgisiniçekenalbenilibiçimdeveçağdaşgörüntüsüyleöğrenciyesunulmasıgerektiğigörüşünevarılmıştır.

Çalışmadadavurgulandığıgibi,derskitaplarınınniteliğininöneminiAtaman(2001)şöylesavunmuştur:Eneskiveenyaygınbiçimdekullanılaneğitimkaynaklarındanbiri-dir.Basılımateryallerinenönemliavantajı,bireyinbirbilgiyidefalarcatekraretmesinevebağımsızçalışmasınaolanaksağlar.Derskitapları,birey,aile,toplumveulusüzerindebıraktığıetkilerdendolayıeğitimveöğretiminenönemliöğelerindenbiridir.(ÜnsalveGüneş,2003:388)

Neyazıkkifiziksel,eğitselveyöntemselyönleriyleincelendiğindeFransızcaöğretimiderskitaplarıherdönemolumsuzluklarlakarşımızaçıkar.Girişbölümündedebelirtildiğigibi,Osmanlıdevletininsondönemlerindedederskitabıkonusundasorunlarınolması,bukonudayeterliçalışmalarınhalenyapılamadığınıgösterir.

Kavramsalçerçevedeelealınankonulardançıkansonucagöre,kitaplarıniçeriğinde,güncel,pratik,kullanışlıveiletişimedayalıetkinliklerolmalıdır.İçerik,görselunsurlarladesteklenerekalbenilibirbiçimdeöğrencilerinilgisiniçekenveonlarınmotivasyonlarınıarttıran,kitaplarınkâğıtkalitesindenrenkkullanımınakadarheryönüyleöğrencilerinyaşveöğrenmedüzeylerinehitapedenniteliklerdehazırlanmalıdır.

Bakanlık tarafındanbasılanderskitapları, yinebakanlık tarafındanyayınlananyö-netmelikveyönergeleregöreuygunbiçimlerdesunulmalıdır.Yöntemingerekleri,hemprogramahemders kitabına yansıtılmalıdır.Öğretmen dilsel yöntemleri, teknikleri veilkeleri iyi bilmeli ve sınıfta tüm incelikleriyle kullanmalıdır. Öğretmen, öğrencilerinetkinliklerdeöğrendiğibilgilerikullanmalarını fırsatvererekonların iletişimkurmavedilsel algılamabecerilerinigeliştirmelidir.Gerektiğindekitaplarıneğitsel içeriği,diğerderslerle ilişkilendirilmelivedeğişiköğrenmealanlarınahitapedenetkinliklerleöğre-


timçeşitlendirilmelidir.Tümbuetkinlikler,öğrencisınıfdüzeyineveokultürünegöredüzenlenmelidir.

Sonuçolarak,yabancıdilöğretimimüfredatlarıngözdengeçirilmesi,gereksizbölüm-leriniçeriktençıkarılması,amaçvekazanımlarıniyibelirlenmesi,öğretimsüreçlerinindikkatealınmasıveölçmedeğerlendirmeölçütlerininöğrenciyeyönelikolması,dilöğre-timindebaşarıyıarttıracağıunutulmamalıdır.

Derskitaplarınıniçerikleri,kurumlarınfizikselveteknolojikolanaklarınauygunola-rak donatılırsa, dil öğretiminin amacına ulaşmasına yardımcı olur. En basit bir yakla-şımla, sınıflarınkalabalıkolmasınedeniyleöğretmen tümöğrencilerleyeterlidüzeydeilgilenemezveböylecedilöğretimiamacınaulaşamaz.Uygunsınıfmevcutlarıveyaban-cıdilöğretimidersleriningörsel,işitselaraçlarladesteklenmesidebaşarıyıberaberindegetirir.

Derskitapları,yabancıdilöğretirkenkültürelöğelerindeöğretimineyervermelidir.Hattaeğitseliçerikteanadilinkültürelöğeleriileyabancıdilinkültürelöğeleriilişkilen-dirilereköğrencilerinbilinenörneklerdenhareketlediğerdilinkültürelöğeleriüzerineiletişimkurmalarısağlanır.

Sonuçolarak,yabancıdilFransızcaöğretimininkankaybettiğibirdönemdederski-taplarıiçeriklerininözensizcehazırlanıpsunulması,bireylerinyabancıdilFransızca’yabakışaçılarınıolumsuzetkilemektedir.

KaynakçaAcat,B.(2009).“ÖğrenciMerkezliYabancıDilEğitimi”.EğitimeBakışDergisi,Yıl:5,

Sayı:14.Başar,E.(1998).GenelÖğretimYöntemleri.Samsun:KardeşlerOfsetMatbaacılık.Çetin, Ş. (2001). “İlköğretimOkuluYabancıDilÖğretimProgramı”. L.Küçükahmet

(Editör).KonuAlanıDersKitabıİncelemeKılavuzuYabancıDil.BirinciBaskı.Ankara.NobelYayınDağıtım,ss.59-110.

Çetin,Ş.,KüçükahmetL.(2004).KonuAlanıDersKitabıİncelemeKılavuzu(2.Baskı).Ankara:NobelYayınDağıtım.

Demirel,Ö.(2004).YabancıDilÖğretimi(2.Basım).Ankara:PegemaYayıncılık.Gevrekçi,M. (2001). “BiçimveTasarım”.L.Küçükahmet (Editör).KonuAlanıDers

KitabıİncelemeKılavuzuYabancıDil.BirinciBaskı.Ankara.NobelYayınDağıtım,ss.13-18.

Kocaoluk,M.Ş.VeKocaolukF.(2002).İlköğretimOkuluProgramı1-8(37.Baskı)Ada-na:KocaolukYayınevi.

Küçükahmet,L.(2004).KonuAlanıDersKitabıİncelemeKılavuzu(2.Baskı).Ankara:NobelYayınDağıtım.


MEB.(2000).İlköğretimOkuluDersProgramları,Fransızca6-7-8, İstanbul:M.E.Ba-sımevi.

MEB.(1992).Ortaokul1.2.ve3.SınıflarFransızcaÖğretimProgramı,Ankara:M.E.Basımevi.

MilliEğitimBakanlığı(1973). TebliğlerDergisi.Ankara:Sayı:380

MilliEğitimBakanlığı(1995).TebliğlerDergisi.Ankara:Sayı:2434


MilliEğitimBakanlığı(2007).BonjourLeFrançais4.İstanbul:DoğanOfset.

MilliEğitimBakanlığı(2007).BonjourLeFrançais5.İstanbul:DoğanOfset.


Tertemiz,N.,Ercan,L.veKayabaşı,Y.(2004).DersKitabıveEğitimdekiÖnemi,KonuAlanıDersK.İnc.Kıl.(Sos.Bil.4-8,VatandaşlıkveİnsanHak.Eğ.4-8,T.C.İnk.Tar.veAtatürkçülük4-8),Ankara:NobelYayınevi.

Ünsal,Y.veGüneşB.(2003).“BirKitapİncelemeÇalışmasıÖrneğiOlarakMEBİlköğ-retim8.SınıfFenBilgisiDersKitabınaFizikKonularıYönündenEleştirelBirBakış”.Kastamonu:KastamonuEğitimDergisi,11(2),387-394.

new obm Öncesi İlköğretim 4. sınıf fransızca Öğretim programı ve … · 2015. 2. 13. ·...

Documents