new trend-update from venture business … · marketing & branding vol.20 no.189 july 2013 73...
TRANSCRIPT
Marketing & Brandingfor Quality
รงสรรค เลศในสตย
คณบดคณะบรหารธรกจ สถาบนเทคโนโลยไทย-ญปน
E-Mail: [email protected]
New Trend-Update from
Marketing
ความหวงในอนาคตของญปนVenture Business
กลาวกนวาการสราง Venture Business ในญปนนนยากกวาตะวนตก แตนนคงเปนอดต ปจจบนไมไดเปน
เชนนนอกแลว เพราะแมในภาวะทเศรษฐกจไมดกยงม Business Model ใหม ๆ ทนาสนใจเกดขนมากมาย ตงแตเทคนคทางการแพทยใหม ๆ จนถงการน�าพลงงานมาใชใหม ธรกจใหม ๆ เหลาน จะเปน ฟนเฟองทส�าคญทจะกอบกญปนในอนาคต ภมปญญา และเทคโนโลยใหม ๆ ในหลาย ๆ สาขานจะเปนเขมทศชทางการเจรญเตบโตของญปนตอไป
ขอเรมตนจากการวจยเพอการออกแบบเชงวทยาศาสตรของ “ดไซนทโดนใจคน” นนหมายถง ผลตภณฑทเขาใจไดงาย ใชไดงาย ดด เทห นารก สวย ฯลฯ หากประสบความส�าเรจ กจะท�าใหขดความสามารถในการแขงขนของผลตภณฑญป นเพมขนเปนเทาตว นน หมายถงเศรษฐกจญปนจะฟนกลบมาอกครง การวจยเกยวกบความรสก อารมณของคน ไดเรมขนมานานกอนครสตกาลดวยซ�าไป เชน อรสโตเตล ฮโปเครตรส ไดสรปวา อารมณคนจะเชอมโยงถงหวใจของคน ปจจบนกไดมการพเคราะหจนถง
“โครงสรางของจตใจ” สมองคนเปนศนยรวม
ของประสาททงปวง อารมณ หรอความคดของคน เกดจากการเคลอนไหว
ตามสญญาณไฟฟาของเสนประสาทกวา พนลานเสน อยางไรกตาม ถงแมจะรถงสภาพทแทจรงของ
ความรสก อารมณกตาม แตกยงไมรวาความรสกเฉพาะ เชน เทห ใชไดงาย เหลาน เกดขนมาไดอยางไร ? จงไดมการวจยเพอออกแบบเชงวทยาศาสตรเกยวกบดไซนทใหความรสกวา เทห ใชงาย เกดขนโดยสถาบนวจยจตวทยาการดไซน BBStone
บรษทนไดมแนวคดวา ท�าอยางไรจงจะอานใจคนได ? จงเรมตนจากวชาการทเรยกวา “จตวทยาการดไซน” ไดคนพบวา ขอมลการ
71for Quality Vol.20 No.189
July 2013
Marketing & Branding
Vol.20 N
o.1
89 July
2013
72
สอนการออกก�าลงกาย ก�าลงสมอง ทเรยกวา Anti-Aging นอกจากน ยงมเครองส�าอางทคดคนโดยมหาวทยาลยเกยวโต ซงเปนเครองส�าอางผสมคอลลาเจน ทชวยท�าใหผวหนงมความชมชนอยเสมอ ท�าใหแกชาลง หรอรถนงส�าหรบผพการคนชราทคนกะทดรด สามารถเคลอนไหวดวยตวเองได
อกธรกจหนงทเกยวกบความอยรอดของญปนในอนาคต คอ เรองเกยวกบประสทธภาพของการผลต เพราะในปจจบนความสามารถในการแขงขนของสนคาญปนลดนอยถอยลง สาเหตมาจากตนทนทสงขน ความสามารถในการพฒนาสนคาใหมเรมลดนอยถอยลง ประจวบกบพลงงานไฟฟาทมนอยลงเนองมาจากแผนดนไหว และสนามทเกดขน สงทจะชวยฟนฟแกปญหาใหแกญปน กคอ Venture Business รนใหม ๆ ทก�าลงเกดขน
เรองทนาจบตามองตอไปในการเพมประสทธการผลตนน คอ การใชขดความสามารถของ Robot ใหไดสงสด หลกคด กคอ มโปรแกรมทคอยควบคมจดการให โดยพจารณาจากความกวางของโรงงาน ชนดของสนคา หรอชนสวนทจะท�าการผลต โดยจะวางผงการผลต เพอดงเอาขดความสามารถของ Robot ออกมาใชใหไดเตม 100% โปรแกรมนท�าใหผดแลการผลตไมมความจ�าเปนตองมความรในเรองการไคเซนการผลต หรอมประสบการณการบรหารโรงงานมากนก กสามารถท�าได เมอมเครองจกร หรอวตถดบกเพยงพอทจะค�านวณปรมาณสนคาคงคลง หรออตราการใชวตถดบใหต�าทสดได โปรแกรมซอฟตแวรท วาน เรยกวา Mujin (Manless) Controller ทพฒนามาจากมหาวทยาลยโตเกยว ประโยชนนท�าใหสามารถทจะลดเวลาการตดตง Robot ไดเหลอเวลาเพยง 1 ใน 5 เทานน สามารถค�านวณวธการวางผง Robot และการเคลอนไหวทเหมาะสมทสดไดอยางรวดเรว โปรแกรมทวานยงไมเคยมทอนในโลก การทตองใช Robot ใหไดประโยชนสงสด เพราะวาในขณะนและอนาคตคนจะนอยลง จะตองใชเครองจกรทไมใชแรงงานคนมากขน ทงนคาดกนวาในป พ.ศ.2603 ประชากรญปนจะลดลงเหลอเพยง 86 ลานคน จะมแรงงานทใชในอตสาหกรรมไดเพยง 4.4 ลานคนเทานน (ปจจบนม 8.1 ลานคน)
อก Venture Business หนง คอ การลดตนทนและความรวดเรวในการผลต เพอแกปญหาความสามารถในการแขงขนทลดต�าลงของสนคาญปน เปน Venture Business ทเกดมาจากมหาวทยาลยสกบะ คอ SUSUBOX ทเปนเทคโนโลยการผลตทเนนการลดตนทน บรษทนเปนหองแถวเลก ๆ ในกลางชมชน มปายชอวา FPGA-CAFÉ บรรยากาศเหมอนรานกาแฟเลก ๆ ทมเพยงเคานเตอร แตกมเครองจกร หรอแผงวงจรทไมคนเคยมากอน หรอคอมพวเตอรขนาดใหญ ธรกจของบรษทน คอ เกยวกบวงจรอเลกทรอนกสพเศษทขาดไมไดในการพฒนาผลตภณฑใหมในสนคาอเลกทรอนกสทงหลาย คอ มเทคโนโลยทสามารถลดตนทนลงไดเหลอเพยง 1 ใน 4 ถง 1 ใน 10 ของทผานมา โดยทวไปผผลตเมอท�าการทดลองผลตแผงวงจรส�าหรบสนคาใหม จ�าเปนตองออกแบบและผลตใหตรงกบวตถประสงค ซงจ�าเปนตองมคาใชจายมหาศาล แตถาโมเดลของ SUSUBOX แลว สามารถลด
รบรทมาจากตาของคนจะเปลยนเปนสญญาณไฟฟาโดยคลนสมอง สงไปยงสวนตาง ๆ ของสมอง เมอขอมลเขามาในสมองคนแลว กจะมการเปรยบเทยบกบความจ�าอดตทเกยวของกบรปทรง หรอสสนของสงทไดรบร แลวกจะประเมนออกมาทนทวาดหรอไมด จากการวจยไดคนพบวา ในขณะทสมองท�าการประเมนดไซน ตาหรอผวหนงของเรา หรอบางสวนของรางกาย จะมการเปลยนแปลงเฉพาะอยางตามการประเมน และจากการวจยตอเนองกพบวา การเคลอนไหวของลกตา เมอรสกวาของนน “เขาใจยาก” หรอเมอรสกวา “นารก” “เทห” เกดอารมณตนเตนขนมา ผวหนงจะสรางใหเกดเหงอขน แสดงใหเหนวามปฏกรยารวมกนระหวางการเปลยนแปลงของอารมณและรางกาย จงไดมการสรางวธการวเคราะหดไซนอยางภาวะวสย ประมาณ 10 กวาอยาง เชน ทเรยกวา Change Blindness จากหลกการนท�าใหสามารถก�าหนดตววดเชงปรมาณส�าหรบดไซนทเหนไดงาย ความปลอดภย การใชงาย ความประทบใจตาง ๆ จงเปนการออกแบบทสามารถพสจนเชงวทยาศาสตรได ไมใชจากอารมณเพยงอยางเดยว
ไดมการน�าเอาหลกคดนไปใชในการผลตสนคาจรง โดยมการรวมมอกบไดกน (เครองปรบอากาศ) พฒนารโมททสามารถใชงานไดจากความรสกโดยตรงของทก ๆ คน ซงการออกแบบรโมทใหมจ�านวนหรอต�าแหนงปม ขนาดปมทมความเหมาะสมทสด โดยทผสงวย หรอผทสายตาไมดสามารถใชเวลาในการกดรโมทนอยลงเปน 1 ใน 3 ของปกต เปนตน จตวทยาการดไซน ถามการพฒนากาวหนายงขนกสามารถทจะออกแบบไดอยางมอสระ เพอดไซนอนเปนทรกของทก ๆ คน
ทกลาวมาเปนตวอยางการวจยพฒนาทล�ายค และสามารถเอามาประยกตใช เพอแกไขปญหาการออกแบบผลตภณฑ และเพอแกไขปญหาของผใชผบรโภค ทนลองมาดตวอยาง Venture Business ดบาง
ตวอยางแรก เรองของผประกอบการสาววย 24 ป ทคดคน Lifilm แผนตรวจจบเมอถงเวลาตองเปลยนผาออมใหกบคนชราทนอนบนเตยงเคลอนไหวไมได จากตวเลขของทางราชการมคนชราทตองการคนดแลทวประเทศญปนในปจจบนถง 5.3 ลานคน แตมคนดแลเพยง 1.5 ลานคน สถานดแลคนชราขาดแคลนคนดแลถงกวา 53% จงเปนทมาของการคดคนดงกลาววา ท�าอยางไรจงจะลดเวลาการท�างานทสญเปลาลงได ? แผนดงกลาวมความหนาเพยง 1 เซนตเมตร ดานบนเปนรองเลก ๆ หลาย ๆ รอง แตละรองจะมทอเชอมตอถงปลาย ทปลายทอจะมเซนเซอรตรวจจบกลนตดอย ดงนน เมอบนแผนนนเกดกลนอะไรขน เซนเซอรกจะตรวจจบ และท�าการตรวจวดคาทเกดขน ตว Lifilm น จะวางปลงบนเตยง หากคนชราทนอนอยมการถายเกดขน แตหากยงไมเปนการถายอจจาระ กไมจ�าเปนตองเสยเวลาในการเปลยนผาออม เปนกลไกทงายมาก แตยงไมเคยมผใดท�ามากอน ดงนน จงสามารถลดจ�านวนครงในการเปลยนผาออมได จากเดมทแตละวนตองเปลยนถง 6 ครง
ธรกจเกยวกบคนชรายงมอกมาก ไมเพยงแตเรองเครองตวจบ ผาออมดงกลาวแลว ยงมสถานบ�าบดเพอใหคนไมแกเรวเกนไป โดยมการ
Marketing & Branding
Vol.20 N
o.1
89 July
2013
73
ตองการขาวสารเกยวกบทะเลน�าแขงดงกลาวเพมขนอยางมากเมอพดถงดาวเทยมแลว มกจะตองนกวาเปนโครงการของรฐท
มนกวทยาศาสตรมารวมกนอยหลายรอยคน ใชเวลาในการพฒนาตางๆ นานถง 10 ป ใชงบประมาณการพฒนาไมนอยกวา 1 หมนลานเยน แตบรษท Accel Space ทผลตดาวเทยมขนาดจวนมคนเพยง 5 คน พฒนาไดโดยใชเวลาเพยง 1 ปเทานน ดาวเทยมจวนจะลอยอยเหนอพนดนเพยง 500 เมตรเทานน ซงเพยงพอทจะท�าการส�ารวจสภาพของทะเลน�าแขงไดเปนอยางด ในอนาคตการผลตดาวเทยมจวไดตงเปาไวปละ 3-4 เครอง ตามความตองการของภาคธรกจ
เรองทขาดไมได คอ รถยนตไฟฟา แตทจะแนะน�าไมใชทงรถยนต ไมใชทงมอเตอรไซค แตเปนรถสามลอไฟฟา ท บรษท นปปอง
อเลคไทรค พฒนาขน เปนรถสามลอทแรงด และวงในถนนแคบ ๆ ได มความคลองตวสง นงคนเดยว
แตสามารถขนของไดมากถง 150 กโลกรม ดกวารถมอเตอรไซคเปนอยางมาก รถ
สามลอเดมเปนของญปนอย แลว เพราะในชวงป พ.ศ.2493 ไดฮทส
หรอมาสดา ไดพฒนาขนมา (เราจงเรยกรถสามลอในเมองไทยวา รถไดฮทส) แตหลงจากนนเมอรถ 4 ลอเขามา กท�าใหรถสามลอตองหายไป แตบรษทนไดหวน
กลบมาสรางรถสามลอขนมาใหม เพราะเหนรถสามลอในเมองไทย
วายงมรถสามลอใชกนอยางมาก-มาย เพยงแตน�ามาพฒนาเปนรถยนต
ใชไฟฟาแทน นาจะท�าใหมความนยมในญปนเพมมากขน เพยงแตวารถสามลอนนม
การทรงตวทไมคอยด ท�าใหลมไดงาย จงไดมการปรบปรงใหใชมอเตอรแยกกนทลอหลงทง 2 ลอ ท�าใหมความสมดล
มากยงขน ท�าใหมความภมใจวารถยนตไฟฟา 3 ลออาจจะมทวโลก แตทมสมดลไมลม มเฉพาะทบรษทนเทานนเอง บรษทตงเปาหมายวา อก 3 ป จะมยอดขายถง 2 พนลานเยน (นาเสยดายทเมองไทยอตสาหม รถสามลอใหเขาไปสรางเปนตวอยาง แตไมมการพฒนาสามลอขนเลย มแตรถเกา ๆ ปลอยควนด�า แทนทจะสงเสรมใหดขน ซงเหมาะส�าหรบกรงเทพฯ อยางมาก ทการจราจรแออด)
ตวอยางเกยวกบ Venture Business ของญปนยงมอกมาก ถงแมวาจะถกกลาววาสรางไดยากกวาตะวนตก แตปจจบนไมเปนเชนนนแลว บรษทเลก ๆ เหลาน ลวนแลวแตเกดจากการวจย การคนควาอยางจรงจง ดวยความกลาหาญ และมงมนแกไขปญหา หลาย ๆ โครงการเกดมาจากมหาวทยาลย ซงเคยถกปรามาสวาวจยแตในหองวจยเพอหองวจย บรษทเหลานถงแมเปนขนาดเลก แตกมก�าไรพอสมควร และพรอมทจะเตบโตเปนก�าลงส�าคญของญปนในอนาคต
ตนทนไดขนาดนนกเทากบวากระบวนการพฒนาของผผลตญปนมประสทธภาพเพมสงขนอยางมโหฬาร คงจะสงสยกนวาท�าไมตนทนจงท�าไดต�าขนาดนน กไดค�าอธบายวา จะไมมการออกแบบใหม จะผลตแผงวงจรขนาดเลกเอาไวกอน จากนนกจะน�ามาประกอบเขาดวยกน ท�าใหสามารถทจะผลตวงจรอเลกทรอนกสไดทกอยาง ในปจจบนจะมแผงวงจรขนาดเลกอยแลว ประมาณ 30 ชนด ซงมาจากการวเคราะหความตองการของลกคาทมหลากหลายไวแลว และเหนวาจ�านวนชนดทมอย สามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดทงหมด จากแนวคดนจงไมมการออกแบบ และผลตบอย ๆ รวมทงลดเวลาในการพฒนาไดอกมาก นอกจากนเมอผลตแผงวงจรขนาดเลกไวมาก ๆ กสามารถลดตนทนลงไดเชนเดยวกน คาใชจายในการด�าเนนการแบบเดม จะตองใชเวลา 2 เดอน มคาใชจาย 1.5 ลานเยน แตสามารถลดลงเหลอเพยง 3 สปดาห และใช-คาใชจายเพยง 3 แสนเยนเทานน ประธานบรษทน ในสมยเรยนมหาวทยาลยกสามารถพฒนาคอมพวเตอรไดดวยตวเอง และในป พ.ศ.2548 ทผานมาไดรบรางวล Genius Program-mer/Super Creator จากองคการ IPA อกดวย
ดาวเทยมสวนบคคล ปจจบนดาวเทยมเปนสงทขาดไมไดในชวตประจ�าวน แตสวนมากเปนการใชบรการดาวเทยมเพอการเรยนรการสอสารมากกวา ในหนงสายลบหรออาชญากรรมขามชาตตาง ๆ เราคงเคยเหนการใชดาวเทยมในการสบความลบ หรอท�าลายคตอส ซงบางอยางกเกนความเปนจรง อยางไรกตาม ในปจจบนม 50 กวาประเทศทมดาวเทยมเปนของตนเอง ซงเปนประโยชนทางการทหาร การสอสาร หรอเกบขอมลทางการพยากรณอากาศ แตตอไปนเชอหรอไมวา คนธรรมดา แตละคนสามารถทจะมดาวเทยมเปนของตนเองไมตางกบมอถอแลว เพราะไดมการพฒนาสงทเรยกวา My Satellite โดยกลม Venture Business จากมหาวทยาลยโตเกยว ดาวเทยมสวนตวนมขนาดกวางยาว 27 เซนตเมตร น�าหนกเพยง 10 กโลกรม เปนดาวเทยมขนาดจว ไดเรมมการวางจ�าหนายแลว ตนทนการผลตนน 1 เครอง 300 ลานเยน ผซอคงมไมมากนก ถาบรษทซอไปใชกพอ ๆ กบการมเฮลคอปเตอรสวนตว ดาวเทยมตวแรก ไดสงขนไปเรยบรอยแลวทฐานอวกาศยาสเนของรสเซย ผสง คอ ผใหบรการพยากรณอากาศ โดยมเปาหมายทจะสงขอมลเกยวกบน�าแขงทะเลส�าหรบผเดนเรอในแถบขวโลกเหนอ เพราะปจจบนขวโลกเหนอไดรบอทธพลจากภาวะโลกรอน ท�าใหน�าแขงมปรมาณทลดลง ในหนารอนจงสามารถเดนเรอไดสะดวกยงขน บรษทเดนเรอทเกยวของกมความ