Glór Cheatharlach

Gacheolasar imeachtaí Gaeilgeó:

Glór CheatharlachSráidanCholáiste, Ceatharlach(���) ������� / (���) �������

emma@glorcheatharlach.ie www.glorcheatharlach.ieCuardaighGlórCheatharlacharFacebook!

BHÍ an-áthas ar Choiste GhlórCheatharlach duaiseanna abhronnadh ar chúigear déagpáiste bunscoile a ghlac páirti gcomórtas ealaíne Fhéilean Fhómhair ���� le déanaí.Bhí caighdeán na n-iarratasdochreidte i mbliana leis nacéadta pictiúr ag teacht isteach óbhunscoileanna an cheantair.Tugadh cuireadh do pháistíbunscoile píosa ealaíne adhéanamh faoin téama ‘AnFómhar’ agus bhí cead acu aonsaghas ealaíne a dhéanamh faointéama seo. Bhí rogha áille colláisíagus pictiúir ildaite san iomaíochtagus bhí jab an-deacair ag namoltóirí chun buaiteoirí a roghú ingach rannóg.Rinne moltóirí neamhspleáchapíosa a roghnú don chéad agusdara háit i ngach rannóg ó rang ahaon go rang a sé agus mhol siadardchaighdeán na bpíosaí ealaínego léir. Bhí an caighdeán chomhhard sin go raibh níos mó nábuaiteoir amháin i gcúpla rannóg.Seo liosta na mbuaiteoirí :Buaiteoirí Comórtais EalaíneFhéile an Fhómhair ����Rannóg-RANG �:�ú áit: Owen Ó Néill ScoilNáisiúnta Beann na gCaorach�ú áit: Conal Mag Uidhir ScoilNáisiúnta Tig an RaoireannAnia Papaj Scoil na gCailíní,EascaRannóg –Rang �:�ú Áit: Nathan Ó FearghaílGaelscoil Eoghain Uí Thuairisc�ú áit: Maya Ní Bhraonáin ScoilNáisiúnta ArlesRannóg-Rang �:�ú áit: Jagoda Madej Scoil nagCailíní, Easca

�ú áit: Amy Ní Bhreasláin ScoilNáisiúnta Beann na gCaorachRannóg-Rang �:�ú áit: Caitlín Ní RaoghaillGaelscoil Átha Í�ú áit: Coralie Nic Uileagóid NíUgáin Gaelscoil Átha ÍRannóg-Rang ��ú áit: Alicia Premkumar ScoilMuire Gan Smál�ú áit: Michaela Keunhe Scoil nagCailíní, EascaRannóg-Rang ��ú áit: Laoise Ní BhoirnaGaelscoil Átha í�ú áit: Laura Ní Dhonabháin ScoilMuire Gan Smál�ú áit: Ciara Nic Gloinn ScoilMuire Gan Smál�ú áit: Rebecca Ní DheocáinScoil Náisiúnta CheatharlachBhí bronnadh speisialta ag GlórCheatharlach in Ionad Paróiste nahArdeaglaise le deanaí agus bhína buaiteoirí go léir i láthair chunna duaisanna a bhailiú - earraíealaíne agus goodies Gaeilgechomh maith le teastais. Bhí cóisirbeag ann do na buaiteoirí agus nateaghlaigh agus na múinteoirí uiletar éis an bhronnadh agus bhaingach duine an-taithneamh as anocáid.Bhronn Emma Uí Bhroin ó GhlórCheatharlach duais an chomórtaisagus trófaí ar Chaitlín Ní Raoghailló rang a ceathair i nGaelscoilÁtha Í don phictiúr álainn a rinnesí de shiúlóid cois Bearbha sabhFómhar.Ba mhaith le Coiste Fhéile anFhómhair Cheatharlach buíochasó chroí a ghabháil leis nascoileanna go léir a ghlac páirt sachomórtas i mbliana. Maith sibhuile!

CUIRFEAR fáilte roimh chách agCiorcail Ghaeilge uile na seachtaineseo. Tiocfaidh Is Leor Beirt lechéile sa leabharlann amárach, DéCéadaoin, �� Deireadh Fómhair,ag ��.��r.n. agus beidh SULTsa Teach Bar ar an Déardaoin,��ú Deireadh Fómhair ag �.��i.n.Glacfar sos an tseachtain seo óna ciorcail chomhrá iarscoile domhic léinn agus ó na ranganna

oíche do dhaoine fásta debharr an sos lár-théarma. Is léirnach bhfuil aon ghanntanasde dheiseanna foghlama agusdeiseanna labhartha na Gaeilgei gCeatharlach agus nach bhfuilaon ghanntanas de dhaoine idiróg agus fásta chun freastal arna himeachtaí éagsúla. GuíonnGlór Cheatharlach gach rath ar nafoghlaimeoirí agus cainteoirí uile.

IS iomaí imeacht a reachtálfar aran ��ú Deireadh Fómhair chunOíche Shamhna a cheiliúradh.B’fhéile an-tábhachtach saCheilteachas Oíche Shamhnamar ba ar an oíche áirithe seoa cuireadh tús leis an mBliainCheilteach. Ba é an tréimhseó Shamhain go Bealtaine anGeimhreadh agus an tréimhseó Bhealtaine go Samhain anSamhradh. Cosúil le cultúir eile,chuir na Ceiltigh tús na blianai gcomparáid le tús na cruinneagus cruthú an domhain.Tá aiséirí déanta ar ghnásannana Samhna le blianta beagaanuas agus déantar an fhéile acheiliúradh de réir nósanna aguscustaim an cheantair. Gléasanndaoine óga suas agus caitheannsiad masc agus aghaidh fidil.Téann siad ó theach go teach agbaint spraoi as an gcluiche Bobnó Bia. Anseo is ansiúd cuirteartornapaí nó puimcíní lasmuighden teach agus coinneal lastaiontu chun geit a bhaint asdaoine a bhíonn ag gabháil thart.Tugtar cnónna agus úlla agusbáirín breac do na páistí. Imrítearcluichí ar nós snap-úll, tumadhsan uisce agus púicín. Creidteargo mbíonn an púca lasmuigh sadorchadas ar Oíche Shamhnaagus an chailleach ag eitilt tharan spéir ar a scuab draíochta!Lastar tinte cnámh agus

déantar cuar-rince timpeall natine. Cosúil le Bealtaine agusteacht an tsamhraidh, ba chuidde ghnás theacht an gheimhridhan tine chnámh. Ba shiombailí den ghrian a thug beochtagus torthúlacht don talamh,don ainmhí agus don duine irith na bliana. De réir dearcadhna seanaimsire thug an tinefuinneamh don ghrian chun antalamh a théamh, an bháisteacha laghdú, na barraí a chur chuncinn agus deireadh a chur ledroch-chumhachtaí agus drochnósanna a d’fhéadfadh a bheithbailithe le chéile i rith na bliana.Is í Féile na Samhna, féilena sinsear chomh maith. Marsin tá Féile na Marbh buailtele Samhain. Sa tseanaimsirbhí sé de nós ag na daoine anteach a ghlanadh, tine bhreá adhéanamh agus bia a fhágáilar an mbord i rith na hoíche leheagla go dtiocfadh na gaoltaar ais ón saol thall chun cuairt athabhairt ar an seanáitreabh.Sea go deimhin is iontach

cé chomh beo bríomhar isatá gnásanna na Samhna fósi ré seo na teicneolaíochtacé gur bheag meas agustuiscint ar na sean nósanna abhíonn ag na daoine i mbunna ngníomhaíochtaí san lá atáinniu ann. É sin ráite, is maithan rud é go bhfuil an oidhreachtá chaomhnú agus na nósannaá thabhairt ar aghaidh donchéad ghlúin eile. Beidh neartimeachtaí do gach aoisghrúpaar siúl i ngach aon cheantarchun an oíche a cheiliúradh. Bípáirteach agus bain taitneamhas an spraoi ach seachain napléascóga.

TIOCFAIDH SPRAOI, an grúpadátheangach Tuistí/Leanaí,le chéile arís an Satharn seochugainn, �ú Samhain ag ��a chlog ar maidin. BunaíodhSPRAOI an samhradh seo caiteagus tagann an grúpa le chéilegach dara Dé Sathairn in IonadPhobal Darach Úr.Bíonn tae agus caife do natuismitheoirí agus comhrádátheangach ar siúl acu fhadis a bhíonn na páistí ag spraoi.Cuirtear fíorchaoin fáilte roimhéinne go bhfuil suim acuGaeilge a labhairt lena bpáistíagus iad i suíomh spraíúil,neamhfhoirmiúil. Ní gá a bheithlíofa sa Ghaeilge ach díreachsuim agus sásta triail a bhaintaisti!Baineann idir pháistí agustuistí an-taitneamh as anteacht le chéile i gcónaí agusbíonn tae/caifé/brioscaíchomh maith le sú do na páistísan áireamh. Cuirtear béimar labhairt na Gaeilge agusis breá leis na páistí roinnt

OícheShamhna

GLUAIS: GLOSSARY:Oíche Shamhna HalloweenGeimhreadh WinterSamhradh SummerCruinne UniverseAghaidh fidil FacemaskCnónna NutsPúca GhostAn chailleach The WitchScuab draíochta BroomstickTinte cnámh BonfiresTorthúlacht FertilityFéile na Marbh

Festival of the deadSean nósanna Old TraditionsOidhreacht HeritageAn Chéad ghlúin eile

The Next GenerationPléascóga Bangers

BuaiteoiríComórtaisEalaíneFhéileanFhómhair

Buaiteoirí Comórtais Ealaíne Fhéile an Fhómhair ����

ComhráGaeilgenaseachtaine

SPRAOIagTuistíagusLeanaí

amhráin agus rímeanna beaga achasadh trí Ghaeilge ag deireadhan tséisiúin. Eagraithe i gcomharle Comhluadar Teo tá an grúpaSPRAOI oiriúnach d’éinne lepáistí suas go � bliana d’aois. Tágach eolas ar fáil ó Emma i nGlórCheatharlach ar (���) �������.Bígí linn agus beidh fáilte roimhchách!

GLUAIS: GLOSSARY:tuistí/leanaí parents/toddlersdátheangach bilinguallíofa fluentsan áireamh includedeagraithe organisedoiriúnach suitablego háirithe especially

Emma Uí Bhroin ó GhlórCheatharlach ag bronnadh anphríomh duais ar Chaitlín NíRaoghaill ó Ghaelscoil Átha Í

�� October ���� | THE NATIONALISTNEWS86