N I DUNG

I. T NG QUAN V NGN HNG TRUNG NG

II. M HNH T CH C NGN HNG TRUNG NG

III: CH C NNG C A NGN HNG TRUNG N G

IV.VAI TR C A NGN HNG TRUNG NG

L LU N CHUNG V NGN HNG TRUNG NG I. T NG QUAN V NGN HNG TRUNG NG

1. Khi Ni m, c i m C a Ngn Hng Trung ng

Ngn hng trung ng l ngn hng pht hnh ti n c a m t qu c gia, l c quan qu n l v ki m sot lnh v c ti n t ngn hng trong ph m vi ton qu c. Ngn hng trung ng l b my ti chnh t ng h p, th c hi n ch c nng qu n l nh n c v ti n t v ho t ng ngn hng, ng th i l ngn hng c a cc ngn hng v t ch c tn d ng khc trong n n kinh t . Trong m t qu c gia, ho c m t nhm cc qu c gia ch c m t ngn hng trung ng duy nh t, th c hi n vi c i u ti t v ki m sot lnh v c ti n t - ngn hng m t cch t p trung v th ng nh t.

* Khi Ni m

- Khng giao d ch v i cng chng, ch giao d ch v i cc t ch c tn d ng. - Ch c nng qu n l c a Ngn hng trung ng khc v i s qu n l c a cc B . Ngoi qu n l b ng bi n php hnh chnh, Ngn hng trung ng cn c cc nghi p v mang tnh ch t kinh doanh, song Ngn hng trung ng s d ng cc cng c sinh l i ch nh ph ng ti n qu n l, khng nh m m c ch l i nhu n. - M c ch ho t ng c a Ngn hng trung ng l cung ng, i u ha l u thng t n t , qu n l h th ng ngn hng nh m pht tri n kinh t , ki m sot l m pht, n nh l u thng ti n t . - Ngn hng trung ng l nh ch h n h p c a hai tnh ch t: qu n l hnh chnh v doanh nghi p.

* c i m :

L LU N CHUNG V NGN HNG TRUNG NG I. T NG QUAN V NGN HNG TRUNG NG 1. Khi Ni m, c i m C a Ngn Hng Trung ng

* Khi Ni m* c i m :

2. Khi Qut Qu Trnh Ra i C a Ngn Hng Trung ng

Ngn hng trung ng ra i chnh th c u tin Chu u, vo th k 17. Khi y ti n m t l u hnh v n ch y u d i d ng vng v b c, tuy r ng cc t cam k t thanh ton c s d ng r ng ri nh l bi u hi n c a gi tr c Chu u v Chu . Ng c l i 500 nm tr c y, T ch c Hi p s dng n th i Trung C s d ng m t c ch c th ni l hnh m u u tin c a Ngn hng trung ng. Cc gi y t cam k t thanh ton c a h c ch p nh n r ng ri, v nhi u ng i cho r ng cc ho t ng ny t n n t ng c b n cho h th ng ngn hng hi n i. Ngn hng trung ng u tin l Ngn hng Th y i n ra i nm 1668 v i s gip c a cc doanh nhn H Lan.Ti p sau l Ngn hng Anh ( nm 1694), C c d tr Lin bang c a M c thnh l p nm 1913, Ngn hng Trung ng Trung Qu c(1979)

* Trn Th Gi i

Tr c Cch M ng Thng Tm nm 1845, c Ngn hng ng D ng , ng vai tr l Ngn hng pht hnh c quy n. Ngn hng ng D ng c thnh l p nm 1875, lm nhi m v pht hnh ti n trn ton ci ng D ng, ng th i th c hi n cc nghi p v c a Ngn hng th ng m i. Ngn hng ng D ng chi m vai tr to l n v l cng c ti chnh ti n t quan tr ng trong vi c th c hi n cc m c tiu v chnh tr v kinh t trong cu c chi n tranh ng D ng. Vo nm 1954, Ngn hng ny ch m d t s t n t i c a mnh ng D ng ni chung v Vi t Nam ni ring. Sau cu c Cch M ng Thng Tm th ng l i, chnh quy n cng nng c thnh l p, ng v Nh n c ch tr ng xy d ng m t n n ti chnh ti n t c l p ph c v cho cng cu c ki n thi t t n c. Ngy 6-5-1951, Ch t ch n c Vi t Nam Dn ch C ng ha k s c l nh thnh l p Ngn hng Qu c Gia Vi t Nam. Sau n thng 01/ 1960 i tn thnh Ngn hng Nh N c Vi t Nam cho n nay.

* Vi t Nam

L LU N CHUNG V NGN HNG TRUNG NG I. T NG QUAN V NGN HNG TRUNG NG 1. Khi Ni m, c i m C a Ngn Hng Trung ng

* Khi Ni m* c i m :

2. Khi Qut Qu Trnh Ra i C a Ngn Hng Trung ng II. M HNH T CH C NGN HNG TRUNG NG

1.M hnh Ngn hng trung ng tr c thu c Chnh ph

QU C H I

CHNH PH

NGN HNG TRUNG NG

B V CC C QUAN NGANG B(Ti chnh, K ho ch u t , Th ng m i, Cng nghi p, Nng

nghi p,)

CC M C TIU KINH T -X H I

Tuy nhin, m hnh NHTW tr c thu c chnh ph s m t tnh c l p c a NHTW trong vi c th c hi n cc ch c nng ,nhi m v c a mnh ,v i m hnh ny c th bi n NHTW thnh n i pht hnh ti n b p thi u h t trong ngn sch nh n c,khi n cho ho t ng pht hnh ti n khng tun th nguyn t c v c th d n n l m pht.

n c ta Ngn hng nh n c l c quan tr c thu c Chnh ph v Th ng c l thnh vin chnh ph . Tuy nhin trong t ng lai chng ta c th t ng b c nng cao v th c a NHNN theo h ng t o cho NHNN c l p h n trong vi c th c hi n cc ch c nng nghi p v c a mnh, ng th i ph i ch u trch nhi m trong vi c n nh ti n t v ki m sot l m pht.

u i m c a m hnh ny l ho t ng c a ngn hng trung ng n m trong s ki m tra v gim st tr c ti p c a Chnh ph , v v y n s gp ph n th c hi n cc nhi m v kinh t - x h i m qu c h i giao cho Chnh ph trong t ng th i k.

L LU N CHUNG V NGN HNG TRUNG NG I. T NG QUAN V NGN HNG TRUNG NG 1. Khi Ni m, c i m C a Ngn Hng Trung ng

* Khi Ni m* c i m :

2. Khi Qut Qu Trnh Ra i C a Ngn Hng Trung ng II. M HNH T CH C NGN HNG TRUNG NG

1.M hnh Ngn hng trung ng tr c thu c Chnh ph 2.M hnh NHTW tr c thu c qu c h i

CHNH PH

CC M C TIU KINH T -X H I

B v cc c quan ngang b (ti chnh,k ho ch, u t ,th ng m i,cng nghi p,nng nghip,)

NGN HNG TRUNG NG

Nh c i m : theo m hnh ny l thi u s ph i h p c a chnh ph v NHTW, khi n cho cc m c tiu khinh t ,x h i khng c th c hi n m t cch nh t qun. Tuy nhin, m hnh ny c coi l m hnh t ch c tin ti n, ph h p v i xu th v i th i d i t ng b c nng cao v tr c a NHTW trong n n kinh t th tr ng

u i m c a m hnh ny l ho t ng c a NHTW khng b chi ph i b i chnh ph , v v y NHTW th hi n tnh c l p cao trong vi c i u hnh chnh sch ti n t , ng th i c th ngn ng a hi n t ng pht hnh ti n do s thi u h t c a ngn sch nh n c.

L LU N CHUNG V NGN HNG TRUNG NG I. T NG QUAN V NGN HNG TRUNG NG II. M HNH T CH C NGN HNG TRUNG NG III: CH C NNG C A NGN HNG TRUNG NG 1. Ngn hng trung ng l ngn hng pht hnh v i u ti t l u thng ti n t Khi ngn hng trung ng ra i v ho t ng th ton b vi c pht hnh gi y b c ngn hng c t p trung vo ngn hng trung

ng theo ch nh n c c quy n pht hnh ti n. Ngn hng trung ng tr thnh trung tm pht hnh ti n c a t n c. Gi y b c ngn hng do Ngn hng trung ng pht hnh l ph ng ti n thanh ton h p php, lm ch c nng ph ng ti n l u thng v ph ng ti n thanh ton. Do vi c pht hnh ti n c a ngn hng trung ng c tc ng tr c ti p n tnh hnh l u thng ti n t c a t n c. cho gi tr ng ti n c n nh, i h i vi c pht hnh ti n ph i tun theo nh ng nguyn t c nghim ng t. l:- Pht hnh ti n d a vo d tr vng Gi y b c ngn hng pht hnh vo l u thng ph i c vng n m trong kho c a ngn hng lm m b o. M c m b o m i n c c s co gin khc nhau. Nhn chung c 3 hnh th c duy tr m b o sau y: + Nh n c quy nh m t h n m c pht hnh, kh i l ng pht hnh ph i n m trong h n m c php nh. + Nh n c quy nh t i a l ng gi y b c trong l u thng v khng quy nh m c d tr vng lm m b o cho l ng gi y b c . + Nh n c quy nh m c d tr vng t i thi u cho kh i l ng gi y b c pht hnh. - Pht hnh ti n c m b o b ng gi tr hng ha thng qua c ch tn d ng Vi c pht hnh gi y b c c th c hi n qua c ch tn d ng ng n h n trn c s m b o b ng gi tr hng ha th hi n trn k phi u th ng m i v cc ch ng t n khc. i u ny lm cho vi c pht hnh gi y b c g n v i nhu c u th c t c a l u thng hng ha, m b o cho t ng l ng ti n t ph h p v i t ng gi tr hng ha v d ch v trn th tr ng. Vi c pht hnh ny c a ngn hng trung ng c th c hi n b ng ph ng php ti chi t kh u cc ch ng t c gi c a cc t ch c tn d ng. Vi c pht hnh ti n thng qua c ch tn d ng c ngha quan tr ng. Th nh t, kh i l ng ti n pht hnh vo l u thng xu t pht t nhu c u ti n t pht sinh do tng tr ng kinh t i h i. Gi y b c ngn hng c m b o b ng kh i l ng hng ha v d ch v . Th hai, t o kh nng ngn hng trung ng th c hi n ki m sot kh i l ng ti n t cung ng theo nhu c u c a m c tiu n nh ti n t . Hi n nay, trong i u ki n l u thng gi y b c ngn hng khng c t do chuy n i ra vng theo lu t nh, cc n c trn th gi i u chuy n sang ch pht hnh gi y b c thng qua c ch ti c p v n cho cc ngn hng v ho t ng trn th tr ng m c a Ngn hng trung ng. Bn c nh , v i vi c c quy n pht hnh ti n, Ngn hng trung ng th c hi n vi c ki m sot kh i l ng ti n cung ng c t o ra t cc ngn hng th ng m i b ng quy ch d tr b t bu c, li su t ti chi t kh u, Tm l i, Ngn hng trung ng khng ch c quy n pht hnh ti n t m cn qu n l v i u ti t l ng ti n cung ng, th c hi n chnh sch ti n t , m b o n nh gi tr ng ti n n c mnh.

L LU N CHUNG V NGN HNG TRUNG NG I. T NG QUAN V NGN HNG TRUNG NG II. M HNH T CH C NGN HNG TRUNG NG III: CH C NNG C A NGN HNG TRUNG NG 1. Ngn hng trung ng l ngn hng pht hnh v i u ti t l u thng ti n t 2. Ngn hng trung ng l ngn hng c a cc ngn hng 2.1. Ngn hng trung ng m ti kho n v nh n ti n g i c a cc ngn hng trung gian Thng th ng, cc ngn hng trung gian khng s d ng h t ngu n v n c a mnh cho vay m duy tr m t m c d tr nh t nh m b o kh nng thanh ton. D tr g m ti n m t t i qu v ti n g i t i ngn hng trung ng v cc ngn hng khc. B t c m t ngn hng trung gian no cng u ph i m ti kho n v g i ti n vo ngn hng trung ng. Ti n g i g m 2 lo i: - Ti n g i d tr b t bu c Ti n g i d tr b t bu c p d ng b t bu c i v i cc ngn hng trung gian c huy ng v n ti n g i c a cng chng. M c d tr cao hay th p ty theo quy nh c a ngn hng trung ng trong t ng th i k cho ph h p v i chnh sch ti n t . M c ch c a vi c b t bu c d tr ny l gi i h n m c tn d ng t i a m ngn hng trung gian c th cung c p, trnh tr ng h p cc ngn hng trung gian huy ng c bao nhiu cho vay b y nhiu d n n m t kh nng thanh ton, nh h ng n quy n l i c a ng i g i ti n v n n kinh t . Bn c nh , vi c t p trung d tr c a ngn hng trung gian t i ngn hng trung ng cn l m t ph ng ti n ngn hng trung

ng c thm quy n l c i u khi n h th ng ngn hng, th c thi chnh sch ti n t . Hi n nay, cng v i s pht tri n c a th tr ng ti n t , cc hnh th c b o hi m ti n g i ra i gi m b t kh nng x y ra nhu c u rt ti n b t th ng. V v y, t l d tr b t bu c ngy cng gi m h u h t cc qu c gia. Hi n nay, t l d tr b t bu c th ng c c p n v i t cch l cng c c a chnh sch ti n t .- Ti n g i thanh ton Ngoi ti n g i d tr b t bu c, cc ngn hng trung gian cn g i thm kho n ti n g i thanh ton t i ngn hng trung ng. M c ch nh m p ng nhu c u thanh ton th ng xuyn gi a cc ngn hng v i nhau v i u ch nh m c d tr b t bu c khi c n. Bn c nh , cc ngn hng trung gian m ti kho n thanh ton t i ngn hng trung ng cn gip ngn hng trung ng c th t n d ng ngu n v n t m th i d th a c a cc ngn hng trung gian th c hi n cc ch c nng c a mnh.