Ngh thut hng bin v phng

php bin lun ca lut s

Tranh lun l qu trnh giao lu ngn ng i hi c hai bn phi chng minh c

quan im ca mnh l ng n, bng nhng l l cn thit. ng thi, phi vch

trn sai lm trong quan im i phng, nhm i n mt nhn thc chung.Tranh

lun l tinh hoa ngh thut ca nng lc hnh ng ngn ng, l cch thc pht

trin tr tu, l hn mi sc t duy, l v kh nh mi sai lm.

Li Ni u

Thi c i tranh lun tng lu li nhng trang sng chi.

Trn Chun ni r l l m qun ch phi lui, T Tn du thuyt m su nc c an,

Thi Trch ch dm cu sc so m tha tng Phm Th chp tay nhng chc, Gia Ct

Lng thit chin qun nho m Ng Thc kt lin minh, nh cho qun To Tho tht

in bt o.

Ngy nay, tranh lun li cng to sng rc r hn.

Vn Nht a(1) i mt vi gic mnh m p bn cao ging, Chu n Lai tranh lun

ngoi giao m vn vng trong cn nguy, cuc tranh lun th k, khin ngi ngi knh

n

Bit bao cuc tranh lun thu ht v lm nc lng mi ngi! Thi k i chin th gii

ln th hai, ngi M coi ming li, bom nguyn t, tin vng l ba th v kh sinh

tn v cnh tranh. Ri khoa hc thay th cho sc mnh v kh, th nhng a v b ch

ca ming li vn gi nguyn.

Bn c mun h phong hon vu trong sc si bin sng ca s cnh tranh x hi ngy

nay khng? Bn c mun nh bi qun hng bng ba tc li trong cc cuc lun chin

khng? Bn c mun d dng i thng trong m phn theo cch giu kn mu c l

mi tin phong khng ? Xin hy c cc bi ny, hi vng Phng php bin lut s l

thanh bo kim le sng trong tay bn, trong cc cuc tranh lun !

1 Thng bng Logic.

Bin lun c ng bin khng tch ri vi logic. Bin lun l c s sinh ra logic, mm

mng u tin ca logic ny n trn mnh t bin lun. Ngc li logic li chnh l

mch sng ca bin lun, mun bin lun c sc hp dn tt phi c sc mnh logic

khuynh o.

Stalin tng nhn nh v li bin lun ca L nin rng: Lc , iu khin ti khm

phc chnh l sc mnh logic khng th chin thng nm trong li din thuyt ca ngi.

Sc mnh logic ny tuy c kh khan, nhng n li tm cht ly ngi nghe, tng bc

tng bc lm xc ng, v cui cng th cm t ngui nghe, khng tr mt ai. Ti cn

nh, lc rt nhiu i biu ni:

Logic trong bi ni ca L nin khc no nhng xc tu vn nng, s kp cht ly anh t

mi pha bng km, khin anh khng th thot khi. Nu anh khng u hng, s tht bi

hon ton.

2 Gi cho ng nht

Gi cho ng nht ngha l trong bin lun, t tng ca chng ta phi c tnh xc nh

v tnh nht qun u cui.

Ch ngha duy vt bin chng cho rng s vt khch quan hm cha mu thun ni ti

khng ngng hot ng, pht trin v bin ha. Th nhng trong mt giai on pht trin

nht nh, s vt khch quan li c tnh quy lut v cht c th. Chnh do tnh quy lut

v cht ny ca s vt m khin cho cc s vt c phn bit. Lut ng nht trong

logic hc chnh l quy lut c bn ca t duy logic c hnh thnh t tnh quy nh v

cht ca s vt khch quan hng trm vn ln phn nh trong thc con ngi. Chng ta

mun nhn thc s vt khch quan v trin khai bin lun mt cch chnh xc th phi

tun theo Lut ng nht, m tnh xc nh v tnh nht qun u cui ca t tng trong

bin lun li chnh l yu cu c bn nht ca Lut ng nht i vi ngi bin lun.

C th l Lut ng nht i hi khi nim dng trong li ngi bin lun phi gi c

ng nht. Hy xem on tranh lun sau:

C mt hm A, B, C v D thy thng cu ho ch cha ct ti mc mt na. Th l h

bt u ci nhau.

A Thng ny rng tht na.

B Thng ny cha mt na.

C Th th c g phi ci nhau, thng rng tht na chng phi cng nh l thng cha

mt na sao ?

D Khng phi th. Nu xc lp ng thc: thng rng mt na bng thng ng mt

na th chng ta c th cng nhn hai v vi 2. Thng rng mt na nhn 2 bng hai

thng rng mt na, v hai thng rng mt na bng mt thng rng. Cn thng cha

mt na nhn vi hai th bng hai thng cha mt na, v hai thng cha mt na bng

mt thng cha y. Th l, chng phi mt thng trng rng bng mt thng ng y

sao ?

Bin lun ca D l sai, nguyn nhn l khi nim thng rng mt na v thng ng

mt na khng gi c ng nht v b nh tro hm ngha trong . Thng

rng mt na l ch thng ny mt na rng mt na ng, thng ng mt na ch

thng ny c mt na ng mt na rng. Th m D li ln lt nh tro thnh b

phn na rng trong thng v b phn na y trong thng, nh vy s dn ti kt

lun gi di.

Lut ng nht cn i hi lun trong bin lun phi gi c ng nht. V d, mt

n v n m cuc tranh lun vi ch : Th no l v vang, v c on i thoi

nh sau:

A i do, v vi chng vang. Ti cho rng c tin th v vang, khng tin th ng ni

n v vang, tht n gin. C tin mi lm c vic, khng tin th chng lm c g

c. Cu c vo quy hng m mua i, thiu mt xu th ng c m mua. M vo rp xem

phim, thiu mt ho cng ng ngh n chuyn vo lm g.

B L do cu nu ra khng ni ln c c tin th v vang, ch ni ln cc tc dng ca

ng tin

A Tin ng nhin l c tc dng ri ! C tin th sai khin c c ma qu ko ci

xay !

B Ci t khng ng ! Trn th gii lm g c ma qu, vy th lm sao c th ni

ti vic sai ma qu ko ci xay ?

A Ai bo khng c ma? Nu khng c ma th sao xa nay trong nc ngoi nc bao

ngi ni v ma ?

iu m h tranh lun vn l: th no l v vang th nhng vn tranh lun v sau li

chuyn sang trn th gii c ma hay khng ? Chuyn ti nh vy, dn ti khng

gi c ng nht. Nhng kiu tranh lun nh vy thng l lan man, nh con nga

sng, kt qu l i chch xa ti. V l iu m Lut ng nht trong logic hc

khng cho php.

3. Khn kho t iu kin

Gia cc s vt khch quan vn tn ti mi lin h iu kin nht nh. Tch ri khi

iu kin nht nh, s vt khch quan s khng th tn ti v pht trin. Thut Khn

kho t iu kin l phng php dng cch kho lo t ra iu kin no . ri v sau

phn on bin lun i vi s vt.

Trong bin lun, khi i tng t ra cho chng ta nhng vn gai gc m nu khng

nh hoc ph nh mt cch gin n u ri vo tnh hung tin thoi lng nan. Lc

ny, chi Cn khn kho t ra iu kin no l c th bin hi thnh li, chuyn nguy

thnh an. V d, trong cuc tranh lun ti cuc thi hng bin quc t bng Hoa ng ln

mt vi ch : No m l iu kin tt yu ni ti o c, s 3 ca i i hc

Cambridge nc Anh bng nu cu hi:

Nu by gi 10 ngi chng ti b phiu tn thnh yu cu sung cng ti sn ca s 3

i bn p ng nhu cu ca mi ngi th nh vy c ng khng ?

Cu hi ny thc s dn ngi ta vo ch b, v nu khng nh mt cch n gin th r

rng khng ph hp vi l thng, cn nu ph nh mt cch n gin cng li lm lung

lay lun chng ca mnh. Th nhng s 3 ca i Phc p (trng i hc Thng

Hi) dng thut Khn kho t iu kin tr li:

Nu ti sn ca ti sung cng m mang li phc li cho qung i dn chng th ti ngh

ti la chn cch ny, bi v d lm ngi phi lm ngi c o c. (v tay)

Do khn kho t ra iu kin mang li phc li cho qung i dn chng m i

Phc p khng nhng tr ming i phng mt cch hu hiu v cn tng cng

lun im ca i mnh.

Trong nhng cuc thi hng bin, chng ta thng phi i mt vi nhng lun bt li

v do cng cn phi dng thut Khn kho t iu kin. Vi iu kin khn kho

t ra, chng ta c th pht trin thun li trnh ci kh khn trin khai bin lun,

ginh th thng phong. V d, trong cuc thi hng bin chu ln th nht (nm 1986),

lun l: Pht trin ngnh du lch li nhiu hn hi, i phn bc l i hc S phm

Bc Kinh i din vi kh ny lt li v t iu kin: Nu pht trin ngnh du lch

mt cch m qung, khng kim sot v h trin khai mt cuc tranh lun sinh ng,

khin mi ngi phi ng vi kt lun: hi nhiu hn li. i biu i Trng i hc

S phm Bc Kinh bin lun nh sau:

Nu c pht trin ngnh du lch mt cch m qung, thiu kim sot s dn vic cho

mi du khch bng mi th on. Nhiu quc gia cho mi du khch khng phi bng

phong cnh ti dp v nhng hng ha r ca h, m khch ca h ngy cng tng ch

yu do hot ng Sex. Ngnh du tch o Mn pht t, nhng l do h p ng

khch da en bng cch cho s ngi ny thng ngon non xanh nc bic trn chiu

bc. ng nhin, y chng ta khng nh du bng gia ngnh du lch vi ngnh

Sex v c bc. V mt ny c th ni Singapo l mt in hnh. Th nhng nhng in

hnh nh vy qu t, m nhng v d tht bi li qu nhiu. C bc, tnh dc rt d lan

trn nh t bo ung tht. Sng bc dn nh ca Malaixia, hp m ca Thi Lan chng

ni ting th gii sao ? Nu c ci nh vy. m ni Pht trin ngnh du lch li

nhiu hn hi chng ha ra ni: Pht trin hot ng tnh dc v c bc li nhiu hn hi

sao ?

n tn cng ny ca i Trng i hc S phm Bc Kinh qu l li hi, trn c s

t ra iu kin nht nh h nu ra mt lot v d m mi ngi u bit v h cng

c v lm phong ph thm quan im ca mnh t nhiu gc . Cui cng th i i

hc S phm Bc Kinh nh gc i i hc Vn khoa i Loan, ginh thng li

tuyt i.

Thut Khn kho t iu kin l mt cch bin lun mnh m, chng ta mun s dng

n mt cch linh hot thnh tho th phi nm chc mi lin h iu kin tt yu gia cc

s vt v da vo mi lin h iu kin ny m kho lo t ra iu kin no . V d,

Tit mc thanh nin ca i truyn hnh Trung ng (Trung Quc) m cuc thi tuyn

ngi ph trch, cuc thi c lun : Trn ng Nam Kinh giy ai i ln nht ? Su

ngi d tuyn u tt mt. Trong khi , mt anh b i hng gh khn gi tr li

nh sau:

Chn ai to nht th giy ngi i to nht.

Kt qu, cu tr li ny c gim kho khng nh. Anh b i do nm chc mi lin h

iu kin ln nh gia giy v chn, kho lo t iu kin v a ra p n ng.

Thut Khn kho t iu kin trn thc t l s vn dng mnh iu kin trong bin

lun. V d: Chn ai ln nht th giy ngi i l to nht chnh l mnh iu kin.

Trong , b phn biu th iu kin l iu kin nu ra trc (chn ai ln nht). B

phn kt qu sinh ra do da vo iu kin no gi l iu kin nu ra sau (giy

ngi i l to nht). Hnh thc bin lun chnh xc i hi mnh iu kin dng

n phi ng n, tc l c iu kin nu ra trc (tin kin) th nht nh phi c iu

kin nu ra sau (hu kin). iu kin y , kt qu tt phi xut hin. Nu iu kin

y m kt qu khng xut hin, th mnh l gi di.

V d

Nu chim khch ku th c tin vui.

Do tn ti tnh trng chim khch ku m khng c tin vui, m mnh iu kin ny l

gi di. Trong bin lun, khi chng ta cn phn bc mt mnh iu kin gi di, ch

cn ch ra tnh trng tin kin th tht m hu kin l gi th nh c mnh ny.

4. iu Kin Lun ng

Mnh iu kin c mt c tnh k l l khi iu kin nu trc (tin kin) l gi th d

iu kin nu sau (hu kin) c l tht hay l gi th ton b mnh iu kin cng nht

nh l tht. Phng php bin lun da trn c tnh ny ca mnh iu kin chng ta

gi l thut iu kin lun lun ng.

V d, c mt nm Hng Kng thi hoa hu. Cuc thi bc vo chung kt v ngi ch tr

mun th ti ng i ca c Dng, ng ra cu hi:

Xin hi c Dng, nu c phi chn trong hai ngi bn nam mt ngi bn i th c s

chn ai ?. Hai ngi ny, mt l nh son nhc Ba Lan: Spanh, mt l trm pht xt:

Htle.

Tht bt ng, c Dng thng minh xinh p tr li nh sau:

Ti s ly Htle !

Quan khch bng xao ng hn ln, dn dp hi: Ti sao c li chn Htle ? C Dng

mm ci tr li:

Ti hi vng minh s cm ha c Hitle. Nu ti ly Htle, thi i chin th gii ln th

hai khng cht nhiu ngi nh vy, cng c th m bo khng Htle pht ng i

chin hai !

C Dng bit chc rng Spanh v Htle u l nhng nhn vt lch s, d mun ly. ai

cng khng th c, v l gi di. V iu kin l gi, cho nn c ta c th ty chn

la m khng cn phi thc hin nh ny. Tr li l ly Spanh th qu bnh thng,

tr li l ly Ht le mi l iu l. V vi s gii thch kho lo, c ginh c trng

v tay cung nhit ca quan khch.

Trong bin lun, chng ta phi phn tch cc iu kin hu quan l tht hay l gi. Nu

iu kin l tht, th phi suy ngh thn trng. Nu iu kin l gi, th c th tr li y ,

d rng c a ra hu kin v vn th no i na th ton b mnh vn xc lp v nh

bi c i phng.

Chng ta xem tip mt v d na, ngy 27 thng 8 nm 1993 ti Singapo t chc mt

cuc thi hng bin quc t ln th nht vi ti AIDS l vn y hc khng phi l vn

x hi. C on tranh lun nh sau:

S 3 ca i Sidney: vy ti xin hi i bn, nu ngy nay chng ta pht minh ra mt

loi vc xin phng chng AIDS, th c vn x hi khng ? Xin hy cho bit.

S 2 ca i Phc p: Nu t mt v d c Pa ri c th t vo trong chai, nu c loi

ngi khng tn ti th bnh AIDS cn c na khng ? (v tay).

iu kin m s 3 ca i Sidney nu ra l: ngy nay pht minh ra c mt loi vc

xin phng chng c AIDS. iu kin ny hin nhin l gi, v s 2 ca i Phc p

v vy a ra hu kin v vn l C Pa ri c th t lt vo trong mt ci chai.

ng nhin c th v th m ty nu ra hu kin, t m to thnh mt mnh

iu kin lun lun ng khng ai phn bc c v bi vy m nh gc i th. i

Phc p kho lo vn dng thut iu kin lun lun ng m tr li c mt

cch th v, t r ti nng ng i bin lun siu vit.

iu kin lun lun ng ni n y chnh l qui lun hm cha trong logic hin i.

Hm ngha ca qui lun hm cha l: Khi tin kin ca mnh iu kin l gi, hu

kin d tht hay gi th c mnh iu kin u l ng, hoc l ni, t mt tin gi

di c th suy ra bt k mt kt lun no. c tnh ny ca mnh iu kin nhiu ngi

khng hiu, thm ch cn b nhiu nh logic hc ch trch, bi vy mi ngi mi gi

l qui lun. Nhng d vy, n chc chn vn l nh l logic khoa hc, chng ta vn c

th vn dng n trong tranh lun, v vn c th to nn hiu qu bt ng h gc i

phng. Cc v d nu trong bi l chng minh cho iu ny.

5. Tch bit iu kin

Thut Tch bit iu kin l phng php bin lun thng qua vic khng nh tin kin

ca mnh iu kin t m rt ra kt lun khng nh hu kin.

Thi nh Thanh, c hm vua Cn Long hi K Hiu Lam: K khanh, hai ch trung hiu

gii thch th no? K Hiu Lam tr li: Vua bt ti cht, ti khng th khng cht t

trung. Cha bt con cht, con khng th khng cht l hiu.

Cn Long bn ni: Vy th c, trm mun khanh cht by gi !

Thn linh ch.

Vy khanh nh cht cch no ? Vua hi.

Nhy xung sng.

Cn Long ng nhin bit l K Hiu Lam s khng i trm mnh, v th l lng l quan

st cch ng bin. Lt sau, K Hiu Lam quay v, n trc Cn Long. Vua ci hi: K

khanh sao cha cht ?

K Hiu Lam tr li: Thn n b sng, khi nh nhy xung th thy Khut Nguyn i

n. ng ta ni: Hiu Lam, ng lm ci vic sai to ri ! Tng ch c S Vng nm no

ngu mui, ta mt khng th khng cht. Trc khi ng nhy xung sng, hy v hi nh

vua c phi l hn qun khng. Nu hong thng khng phi t hn qun, th ng khng

cn phi trm mnh. Nu hong thng ngu mui nh S Vng nm nao, ng hng tm

n ci cht cng khng mun!

Cn Long nghe xong c ci, lun ming khen: Gii, tht l mt ci li sc so khng

h danh l nh hng bin. Trm phc ngi y !

K Hiu Lam s d thot khi ci cht l do dng thut Tch bit iu kin:

Nu khng phi th hn qun thi khng c trm mnh.

Cn Long khng phi l hn qun.

Cho nn ta khng th trm mnh.

K Hiu Lam ly mnh iu kin lm tin , qua vic khng nh tin kin ca

mnh iu kin ny m c c kt lun khng nh hu kin.

Mt mnh iu kin chn thc c tin kin th phi c hu kin. on nh tin

kin tn ti th tt nhin s c c kt lun khng nh hu kin tn ti. Do m thut

Tch bit iu kin c sc mnh hng bin khng th phn bc ni. Mt v d khc:

n T(1) i s sang nc S, Vua S thy n T thp b lin chm chc:

Nc T l no khng c ngi cao to ti cn ? Sao li phi con ngi b nh bt ti

nh ngi i s ?

n T ci m rng: Ngi cao to ti cn nc T nhiu v k. Th nhng, theo l

nc ti, c loi ngi no i s nc no l c quy nh nghim ngt. Ngi cao to ti

gii th c i s nc giu mnh. Ngi nh b bt ti th phi i s nc hn km. n

Anh ti l ngi nh b bt ti bi vy b phi i s nc S.

S Vng nh lm nhc n Anh thp ln, t t mc ch lm nhc nc T thp

km. Th nhng, bng vic i p khn kho, n Anh khin S Vng tiu nghu.

Cng vy, y ta thy n T s dng thut Tch bit iu kin. S dng thut Tch

bit iu kin cn ch :

1. Mnh iu kin tin phi chn thc.

2. Ch c th s dng hnh thc t khng nh tin kin i ti khng nh

hu kin, m khng th dng hnh thc i t khng nh hu kin ti khng

nh tin kin.

6. iu Kin Lin hoan

Gia cc s vt khch quan thng tn ti mi lin h iu kin phc tp lin hon (mc

xch vi nhau). Trong bin lun, li dng mi lin h iu kin lin hon ny, ta c th

tng bc i su vch r mi lin h tt nhin gia cc s vt v xu chui c qu trnh

bin lun t u n cui, nhm lm cho li bin lun ca chng ta c tnh logic cht ch

v sc thuyt phc mnh m.

Theo Hn Phi T D lo th c ln vua Tr bt ngi ta phi lm mt i a bng ng

voi. C T thy vy bun bc v lo lng. ng ni:

Nu c a ng th chng cn cn n gm na, m dng chn ngc. a ng v

chn ngc khng phi t dng ng hay gp rau u, m l dng vi thc n nh

tht b Ty Tng, bo thai bo. M dng nhng loi thc phm ny th tt khng th mc

o vi cc v vo n trong lu tranh c Phi l mc o gm, nh lu sang trng. V

nh vy, mun c nhng ci th phi vt kit sc dn may ra mi c. Hu qu vic

ny khng th khng s !

Nm nm sau, vi cung cch n chi ph phn ny cng vi hnh pht tn bo m Tr b

dit.

Ta thy, C T do nm chc mi lin h iu kin mc xch gia cc s vt m nhn

xa trng rng, t i a ng m bit c ci ha ca thin h. Ngi bit dng thut

iu kin lin hon thng t r ti tr khc ngi.

Dng thut iu kin lin hon c th t vic khng nh tin kin ca mnh iu kin

th nht trong mnh lin hon m c c kt lun khng nh hu kin ca mnh

iu kin cui cng. y chnh l cch tch bit mc xch. Chng ta cng c th t vic

ph nh hu kin ca mnh iu kin cui cng m c c kt lun ph nh tin

kin ca mnh iu kin u tin. V y chnh l php chi b lin hon. Chng ta

hy quan st on bin lun sau:

Vo thi nh Minh, Nam Xng Ninh Vng Chu Thn Ho t th l hong tc, sut

ngy ch bit n chi. Nh vua cho ng ta mt con hc trng, trn c treo tm bin ng

m vng c ch ng t (ngha l vua ban). ng ta t thng dt con hc ny do

ph. C mt hm, con hc t mnh chy ra ph v b ch cn cht. Chu Thn Ho v

cng tc ti: Con hc ny vua ban cho ta, trn c c bin vng ng t. Ch nh ai dm

khi qun phm thng, gm tht ! . Ri lnh cho gia n tri ch nhn con ch kia, giao

cho tri ph Nam Xng tr ti, bt n mng.

Thi tri ph Nam Xng l Chc Hn. Chc t lu bt bnh vi thi lng hnh ca

ph Ninh Vng, ln ny nghe thy qun gia ph Ninh Vng i ngi dn phi n

mng v con hc trng, vi ti danh l khi qun phm thng, th va bc va bun ci

m rng: n ny giao cho ta x, vy th c theo php cng, xin hay vit n kin i.

Qun gia nn gin vit n dng ln.

Chc Hn nhn n lin sai nha dch i bt hung phm. Qun gia vi ni: Ngi th

bt, hin di kia !. Chc Hn gi kinh ngc: Trong n r rng vit hung phm l

mt con ch, bn ph hm nay x ch, ng bt ngi n lm g? . Qun gia tc ti ni:

Con ch kia khng ni ting ngi, sao li c th a ra ta xt hi ?. Chc Hn

ci m rng: ng qun gia khng nn gin, ta ngh ch cn a t n kin n trc

mt con ch, n xem xong ci u nhn ti th cng c th nh n c ri. Qun gia

dm chn: ng l hn quan, trn tri ny con ch no li bit c h?.Lc ny Chc

Hn mi nghim ging bc: Ch khng bit ch th lm sao hiu c hai ch ng

t trn bin vng ? M khng c c ch trn c con hc th lm sao nh c ti

khi qun phm thng y ? Ch khng khi qun phm thng, th sao c th bo ch

nhn ca n l khi qun phm thng c. Ch l con th khng hiu tnh l, cn cht

con hc th l vic ca loi cm th. Sao li lin ly n ngi dn c ?

Chc Hn khi phn bc ngi qun gia n dng php tch bit lin hon, to nn mt

nhm mnh lin hon iu kin i t khng nh tin kin ch khng bit ch thuc

mnh iu kin th nht ti c kt lun khng nh hu kin ngi ch ca con

ch khng khi qun phm thng mnh iu kin sau cng. y ta thy logic cht

ch, khng th bt b, khin cho qun gia khng cn l l g na, nh ngm ming, tc

ti phy tay quay gt tr ra.

7. iu Kin tt yu

Hm ngha ca iu kin tt yu l: iu kin khng y th kt qu khng xut hin.

Ngc li, nu c tnh trng iu kin khng y m kt qu vn xut hin, th mnh

iu kin tt yu ny l gi di. Trong mt s trng hp bin lun, chng ta ch c

th ginh c thng li nu nm chc mi lin h logic ca mnh iu kin tt yu.

V d:

Ti cuc thi hng bin quc t ln th nht bng Hoa ng c mt lun l: m no l

iu kin tt yu bn ti o c. Trn thc t, y l mt mnh iu kin. N c

hm l:

Con ngi ch khi t c mc sng m no mi c th ni ti o c c.

Th nhng, i i biu i hc Phc p phn bc mnh ny. V h phi ch ra

s tn ti trng hp khng no m cng c th ni ti o c Bin lun ca h nh sau:

T xa n nay, nhng x hi cha gii quyt c vn kh khn v n mc thc t

l c nhiu. Song nh vy, phi chng u khng th ni ti o c c sao ?

Ngy nay, t nc X-ma-li n i mc rch th khngc quyn bn ti o c sao ?

T gc c nhn, nhng v d v hin tng ngho i nhng vn gi c phm cht

o c l nhiu khng k xit Nhan Hi, mt hc tr xut sc ca Khng T, chng phi

n ung i kht m vn ni li ngay lm vic thin sao ? Khi tp lu tranh ca

Ph b gi thu ph nt, chng phi ng vn m tng c c ngi nh rng ngn vn

gian che cho cc hn s trong thin h sao ? Ni ti chnh ph th Singapo chng

cng khi u gian nan sao ? Nhng ngi L Quang Diu khuyn co nhn dn

ng: Chng ta chng c g ht, ngoi bn thn mnh. V ng nhn mnh o c l

nhn t trng yu chin thng trong cuc cnh tranh

Trn c s nu ra hng lot s tht tin hnh phn bc, i Phc p cn phn tch

mt cch su sc hm logic ca ch tranh lun. C th nh sau:

Gi l iu kin tt yu, th m nhn t phng din logic ta li thy n c cng c

m khng cng c. Qu vy, vi ch tranh lun hm nay, chng ti mi ch cn

chng minh khng no n cng c th ni ti o c. M iu i bn phi chng minh

l khng no m th ng c ni ti o c v im ny s mt i bn li cha chng

minh y c.

Bn pha phn bc lun chng mt cch cht ch, c logic, khng th khng tha

nhn. V ginh c trng v tay vang di ca qun chng.

i phn bc ca i hc Phc p s d chin thng trong cuc tranh lun ny l do

bit r mi lin h logic trong ch tranh lun l mt nhn t cc k quan trng.

8. La chn gi thit

Mnh chn la l mnh nu ra nhng tnh hung c th t la chn. Cch

thc hng phc i phng, kho lo ginh thng li bng vic vn dng mnh chn

la trong bin lun chnh l thut La chn gi thit.

Trong cun K vin k s k (i Thanh) cn ghi li mt v n nh sau:

Mt c gi cha chng v c chng trai mun ly c ta, nhng b ng b c gi t

chi. Th l chng trai n vu co rng anh ta ly c gi ny lm v v b c gi li

p c ti gi. Quan huyn Vng Lm Hanh i c gi n hi chuyn, ri t ngt hi

chng trai:

Ngi l chng c ny, vy hay ni trn tay c ta c mt ci so, v so tay mt

hay tay tri ?

Chng trai cng hng, khng tr li c.

Vin quan kia nu ra hai tnh hung c th cho chng trai chn la: C gi ny tay

tri c so hay l tay phi c so. Nu y ng l v anh ta th anh ta phi bit tnh

trng vt so Lc ny, chng trai lng lng khng bit, ng nhin l ra c gi khng

phi l v anh chng. Quan huyn kho dng mnh chn la vch trn ngay m

mu chim ot c gi ca chng trai.

Mun c c hiu qu bin lun theo d nh bng thut La chn gi thit th phi bit

pht hin mu thun ca i phng, ri nhm vo mu thun m t ra mnh chn

la thch hp. Nh vy, s c th y i phng vo ch lng tng. Chng hn Mi-ken-

lng mt ha s ti danh ngi thi Phc Hng, ng nhn li ta thnh La M v

mt bc sn du: A-am v -va, v ng c nu cu hi:

A-am c rn khng ?

Cu hi ny bao hm mt mnh chn la: A-am c rn hay A-am khng c

rn, buc i phng phi chn la t . Theo Thnh kinh th Cha Tri nn ra A-am

theo hnh dng ca mnh v li rt ca A-am mt ci xng sn to ra -va. Ri t

i nam n u tin ny sinh ra chng sinh ng c ngy nay. A-am l con ngi c

sm nht v hon m nht. Chng ta ai cng c rn, bi vy A-am cng phi c. Th

nhng, A-am li l hnh dng ca Cha Tri, A-am c rn, bi vy Cha Tri cng

phi c rn. Cha tri l ng sng to ti cao, l no ng ta cn b ci g sng to v

thai nghn ? Nu Cha Tri khng c rn m A-am c th r rng Cha khng nn ra

ging nh mnh. V iu ny i ngc vi Thnh kinh. Nu ci rn ca A-am l mt sai

lm ca Cha trong sng to, th im ny i ngc vi gio ngha. Gio ngha cho rng

Cha Tri khng bao gi c sai lm. Nu A-am khng c rn, th l chng ta ai cng c

m A-am li khng. Vy l sng to ca Cha cng chng phi l hon thin, v A-am

khng phi l con ngi hon m. Tm li, d rng A-am c rn hay khng u khin

cho gio hi phi ri vo hon cnh mu thun kh b thot ra.

Nh vy, Mi-ken-lng kho dng mnh chn la bn trng ngay vo ch him yu

nht ca ngi khc.

9. Mn li p li

Trong mt s trng hp tranh lun, ngi bin lun khng tranh bin vi i phng

bng trc tip li ca mnh m mn li ngi khc tr li. l thut Mn li

p li.

Thut Mn li p li thng biu hin bng vic ly chnh ngay li ca i phng

phn kch. iu ny, tng t nh cp sng gic git gic. Chng hn, mt k s

b chn p ngay n v mnh cng tc v ngh chuyn i. Ngi ph trch n v

khng nhng khng tm nguyn nhn t pha mnh m li cn ni mt cch dng dc:

i th c i, vng anh th ch vn. ng m !

Lc ny, ngi k, s hi vn li:

ng vy, vng ti th ch vn ng. Nhng xin hi: Vng anh th ch c ng khng

?

Cu hi ny rt kho, vng ti ch vn ng th vng anh ch vn ng. Vng bt k mt

ngi no th ch vn ng. V nh vy, ci v kh cng kch ca i phng: vng

anh ch vn ng t ra khng c ngha, khc g mt cu v gi tr. y, anh k s

kho dng chnh ngay cu ca i phng nh ngay vo im yu ca h.

Mun ng thut Mn li p li cho hay th phi bit nm bt ly li m i

phng dn dng dng li. Li v d:

Ti mt thnh ph ca Tip c ba anh em tr tui lm ngh bun. C ln h sp sa i

bun mt chuyn tht xa, lin giao tin cho mt ngi nng dn tht th gi, v cn ni

r: ch khi no c ba anh em cng n ly tin th mi c trao.

Sau h i xa lm n bun bn ri li ln lt quay v nh. Th nhng cu ba n

nh ngi nng dn trc, cu ta gi mi cch rt tin ri bin mt. Cu c, cu hai

bit c th rt tc, v kin ra ta. Ta n x ngi nng dn phi bi thng, nu

khng s tch bin ton b gia sn th n. Ngi nng dn rt bun bc. Ri , c

mt ngi lng ging bit s vic bn ni: Anh khng nn s hi, ti s n ta ci

cho.

V th l ngi nng dn v anh em nh li bun u dn ngi bin h ca mnh ra ta.

Lut s ca cnh li bun c bu ly giao c ban u, kin tr bt nng dn phi bi

thng. Lc ny, ngi ci cho nng dn mi ng dy ni:

Tha qu to, tin ca anh em li bun nm trong ti ngi nng dn, anh ta c th lp

tc tr cho h; c iu gia h vi nhau c giao c: ch khi ba anh em li bun cng

n th mi giao tin. Th ny nh, cho ba anh em h cng n, v h c th cng rt

tin v.

Lc ny quan ta yu cu cu c, cu hai i tm cu ba. Th nhng cu ba mt ht, v

hai anh em nh n nh tht vng.

y ta thy ngi lng ging ca ngi nng dn mn chnh li ca i phng:

Ch khi c ba ngi cng n mi c giao tin Th nhng gi ch c hai, th ng

nhin khng th giao tin cho h. Nh vy, rt cuc ngi nng dn thng kin. Trong

trng hp ny, kho mn lun ca i phng phn bc l mt phng php

chin thng p mt.

10. Ph nh c tnh

Trong tranh lun, phn kch li s khiu chin o t ca i phng, ta c th bng

nhng li l mnh m ph nh ci v ngoi. Nh vy, va c th lm cho li bin ca

chng ta khng km v hp dn m li c th chng t chng ta khng phi loi th l

hung hng nh h. V nh vy, c th c hiu qu tranh lun cao. Chng hn:

Nm 1984, trong cuc tranh lun cng khai trn truyn hnh ca cc ng c vin tng

thng M, Mng-te t th tr trung uyn bc ra sc cng kch Ri-gn gi lo khng

thch hp vi gnh nng ca cng vic tng thng. Ri-gn l ngi ln tui, nu c i

p tng li ri chi bi th s mt i v ngi ln tui trm tnh, tnh ton su xa.

Nhng nu c mc, gi cm gi ic th trc Mng-te hng hc kh th tui tr s t

ra gi yu bt lc. V th l Ri-gn da vo s trng ca mnh v khai thc im yu

ca i phng m dng hnh thc Ph nh c tnh. ng ta mm ci tr li:

Mng-te bo ti gi lo yu ui, ti th ti s khng khai thc mt yu ca i th trong

cuc tranh c ny ch tr tui thiu kinh nghim.

Li p ca Ri-gn c mi ngi v tay tn thng v cui cng thu c hu

ht phiu bu ca c tri.

Chng ta gi tng, nu li p ca Ri-gn l: anh ni ti tui cao, sc lc suy gim. Vy

th anh tr tui, khng chn chn. Nh vy, s a n vic hai bn cai c, gy n tng

rt xu cho mi ngi. Th nhng Ri-gn khng ni nh vy, m dng thut Ph nh

c tnh, im tnh ly ci s trng ca mnh lm bc l ci yu ca i phng. Nh

vy, va biu l mnh l ngi ln tui tc tr a mu v i lng, li va nh tr v

phi by s nng ni v hp hi ca i phng, v to nn mt hnh tng nhn cch

sng chi ca mnh trc cng chng.

Thut Ph nh c tnh v trng hp: y c 300 lng bc c nhng im ging nhau,

u l ph nh mt s thc d thy. Th nhng, hiu qu ca chng li khc nhau. y

c 300 lng bc trong s che y c tnh m t ra hoang ng v ngu xun. Cn thut

Ph nh c tnh th t ph nh b ngoi biu l tr tu v ti nng mt con ngi. Li

v d:

Trong mt cuc m phn ngoi thng vo cui nhng nm 70, i din ngoi thng

pha Trung Quc c tuyt yu cu v l ca mt thng gia tc phng Ty. V ny

t xu h m pht khng, m ming xc phm ngi khc:

ng i din, ti thy da ng vng ri y, c l n ung khng tt m suy ngh ca

ng khng sng sut chng ?

i din pha Trung Quc lp tc tr ming:

Ngi gim c, ti khng v l do ng da trng m ni ng mt mu nghim trng,

khin np ngh ri lon. Cng khng v l do ng tc m ni ng ht cn mu ngi

khc, khin u c ng hn m.

i din phng Ty trong trng hp b c tuyt v yu cu v l m chuyn sang cng

kch nhn thn (con ngi) i din Trung Quc, r rng l ngang ngc v l. Th

nhng pha Trung Quc li dng thut Ph nh c tnh, thm vo pha trc t ph nh:

khng, va phn kch li s khiu khch ca i phng mt cch biu hin, li cung

chng c c ngi ta ch ci, v bo v c s tn nghim ca bn Trung Quc.

11. Trnh tr li cu hi

Trong tranh lun, trc mt s cu hi m i phng nu ra, chng ta thy kh tr li

hoc khng mun tr li hoc cng c th khng tin tr li, th chng ta phi bng

nhng cch khn kho n trnh. y l thut Trnh tr li cu hi.

Thut Trnh tr li cu hi thng dng trong nhng trng hp sau: Vi nhng vn

cha chun b y hoc kh tr li, th phi dng thut Trnh tr li cu hi. Chng

hn, vi lun AIDS l vn y hc, khng phi vn x hi trong cuc thi hng

bin quc t bng Hoa ng, c mt hip nh sau:

S 4 bn bo v: Chng ti ni, AIDS v mt y hc l chng bnh nan y Th nhng

hin nay, rt nhiu chng bnh nan y khng phi l gii quyt bng gic y hc sao

?

S 4 bn phn bc: Mt b c b xe hc ng, xin hi y l vn cu ngi hay vn

m ngi ?

S 2 bn bo v: khng phi l bnh ! (ting ci)

S 2 bn phn bc: Th nhng b c chng phi l i bnh vin sao ? L vn y hc

phi khng ? Khng, l s c giao thng ! (ting ci)

S 4 bn bo v: Th nhng li c hng trm hng ngn nhn vin y t ang chm sc b

c phi khng ? S nghin cu v AIDS cng cn n hng trm hng ngn nhn vin

cng tc, nhn vin y t.

S 3 bn phn bin: Mt ngi mc bnh khng phi l vn x hi, hng trm hng

ngn ngi mc AIDS l no khng phi l vn x hi ?

S 4 bn bo v: Hng trm hng ngn ngi tng b cm cm, hng trm hng ngn

ngi cng tng b au tim th phi chng au tim li l vn x hi?

S 1 bn phn bin: Mt ngi ht x hi khng phi l vn x hi, nhng tt c chng

ta y cng ht x hi th khng phi vn x hi sao ? (v tay)

Trong hip tranh lun ny, bn bo v lin tc nu ra hai cu hi c tnh uy hip. Th

nht, nhng chng bnh nan y c th coi l vn x hi khng ?

Th hai, bnh tim chim t l mc v cht cao nht trong x hi vn minh hin i c coi

l vn x hi khng ? Hai cu hi ny, pha phn bc trc khi tranh bin cha h

chun b chu o, v v vy tc thi kh m tr li xc ng c. Th l, bn phn bc

p dng thut Trnh tr li cu hi, dng gi nh: b c b xe m v tt c y u

ht x hi m kho lo n trnh cu hi ca i phng.

Vi nhng vn khng mun tr li, cng c th dng thut ny n trnh. Sch L

th Xun Thu c ghi cuc tr chuyn gia Trang B v ng b: Lc cha c ng h

nh ngy nay, lin li dng phng v mt tri xc nh thi gian. Trang B l i

thn nc S lc mun bit gi gic, lin hi b:

Cha hy ra xem mt tri.

Mt tri trn bu tri. Ngi b ni.

Cha xem mt tri ra sao ?

Mt tri ang trn !

Cha xem vo gi no ri?

Chnh l gi ny y .

D Trang B l tr quc nc S, l chc quan cao nht trong hng v, a v hin hch.

Th nhng b vn l b. Con sai bo vn vo b th b lm sao m vui c. Bi vy,

ng khng mun p ng yu cu ca con, v dng thut Trnh tr li cu hi n

trnh.

Li c mt b v thng gia n mc ng mt n thm mt nh vn ni ting, b ta ni:

Phng php tt nht bt u vit vn l g ?

T tri qua phi. Nh vn tr li.

Vi nhng b giu sang ph phn m khng phi nhc tay ng chn th nh vn khng

mun tr li. V o Vy ng thut Trnh tr li cu hi chm bim i phng.

Tc dng ca thut Trnh tr li cu hi ch yu l phng v m khng tn cng.

Nhng n cng thng biu l ti ng bin linh hot ca ngi bin lun v ti tr thng

minh trong vic vng vo ca h. Mt nh hng bin khng ch bit tin cng m cn bit

gi mnh, bi vy cng rt cn nm vng thut ny phng thn.

12. Thay th trnh n

Thay th l bin php tu t khng gi thng tn s vt m dng s vt khc c lin quan

mt thit thay th. Trong bin lun, khi gp nhng cu hi kh tr li m khng th

khng tr li th chng ta c th dng cch thay th, mn vt khc thay cho vn ta

cn tho lun. Nh vy l c th n trnh mc ch tr li vo thc cht cu hi ca i

phng. Chng hn: Nghe ni c ngi hi thng Gi-su th ny:

Chng ta c phi np thu cho Cy-da i khng ?

Gi-su nghe vy bit ngay s x xin ca ngi hi. V nu ni: Khng cn np thu

th ngi ny c th s t gic Gi-su vi ti phn quc, hu qu s khng lng c.

Nu ni: Phi np th s lm cho cc tng tht vng, v chng t ng ta chu khut

phc trc quyn lc nh vua. M lc dn chng th u rn xit trc s p bc bc

lt nng n.

Lc Gi-su bn mn mt ng tin vng La M ca ngi k bn ri hi ngi t

cu hi:

Hnh ph iu trn ng xu l ai ?

L Cy-da i .

Vy th ci g thuc v Cy-da th u nn a cho Cy-da, ci thuc v thn th a cho

thn !

Trc cu hi xo quyt ca i phng, Gi-su dng thut Thay th trnh n. ng

ta dng ng xu vng La M thay cu tr li, v khng h a ra kin ph nh hay

khng nh trc tip vi thc cht cu hi. iu ny khin t c mc ch trnh n

mt cch khn kho.

Mun dng thut Thay th trnh n, iu mu cht l phi ch nhn thi, nhn a,

nhn s m chn la ng s vt dng thay th. Chng hn, c mt ln mt hng truyn

hnh nc Anh phng vn nh vn Trung Quc Lng Hiu Thanh. Phng vin l mt

ngi Anh giu kinh nghim. Sau my cu x giao, phng vin lin bt ng t cu hi:

Khng c cuc i cch mng vn ha, chc l khng sn sinh ra c nhng nh vn

tr nh cc ng. Vy th i cch mng vn ha trong mt ng l tt hay xu ?

Lng Hiu Thanh hi git mnh, khng ng i phng li nu cu hi kh tr li n

vy. Nhng ci kh l ci khn, nh vn lp tc phn bc:

Khng c i chin th gii th hai th khng c nhng nh vn ni ting phn nh

cuc i chin ny. Vy th ng cho rng i chin l tt hay l xu ?

Trc cu hi kh ca i phng, Lng Hiu Thanh mn i chin th gii ln

th hai tr li, v chuyn cu hi kh sang cho i phng. Chng hn khi nh vn.

Lc Vn Phu pht biu ti hi ngh thng nin cc nh vn quc t ln th 48 ti Niu

Oc th c ngi Ty Phng hi:

ng Lc, ng coi vn chng khiu dm l th no ?

Lc Vn Phu nhp ging tr li:

Cc bn Phng Ty khi nhn mt hp qu tng, thng m ra trc mt ngi khc.

Cn ngi Trung Quc th ngc li, thng l i khch v mi m.

Lc Vn Phu trc cu hi ca i phng kho lo mn hp qu tr li, m

trnh tr li trc tip cu hi y tnh mn cm ny, li t ra rt hm hnh. Nhng li

khi hi v thng minh ca ng c mi ngi by t thi bng ting ci hiu .

13. y cu hi trnh n

Thut y tr cu hi trnh n thc hin bng cch y cu hi kh tr v cho i

phng h t tr li, v bn thn mnh th t c mc ch trnh n cu hi ny. V

d:

Mt ln, phng vin t bo A-si-a l Vn S ng n phng vn Si Ngc.

Vn: Bn bo l ming li ca dn, xin c hi v chnh kin ca tng qun.

Si: Ming ca ti ang au, ng c ming li th hay lm.

Vn: Tn Trung Sn hi ngoi tuyn truyn nh Vin (Th Khai), tng qun l bc

khi u ca cch mng Tn Hi, chc cng tng.

Si: Bn Tn Trung Sn chng phi l cng chun b ch cho h Vin y sao ?

Vn: ng, ng. Th nhng ng Lng Khai Siu phn i vic rm beng v ch.

Ngi chc cng ng tnh ch ?

Si: ng Lng l thy ca ti. Vin tng thng lm nguyn th quc gia. Vy ti phi

phc tng ai y?.

Vn: ng vy, phi phc tng ai y ?

Si Ngc ln lt khn kho y tr cu hi v cho i phng, trnh n cu hi ca

i phng. chnh l thut y tr cu hi trnh n.

Dng thut ny, khng nhng c th t c mc ch trnh n cu hi ca i phng

m c khi cn c th t hiu qu chuyn bi thnh thng. Trong tranh lun, cu hi i

phng dng gy kh d cho ta, chng ta phi bit khn kho tip nhn ri y tr

li cho h, khin cu hi kh li tr li l lng trn u i phng. Nh vy, chin cuc

s chuyn hng. Chng hn c mt on bin lun nh sau:

n v n t chc hi tho chuyn hn nhn gia nh v quan h v chng. i din

bn A cho rng vn ny phc tp trn nhiu phng din, khng th ni gn c v

ni nhiu chc g c li. Chi bng ch ni nhng iu chn lc. V th l h em ra

cu hi hc ba cho i phng, yu cu phi tr li.

Ti mun nu cu hi cho bn B, hy tr li ngay. Anh i x vi v anh th no ?

Ngha l coi l ti sn t hu hay coi l ti sn cng hu ? Hay li l cng t hp doanh

?

i din bn B l mt sinh vin i hc, ng trc cu hi kh ny khng tr li

thng m dng thut y tr cu hi trnh n, v p li:

Vi v ti ti i x ng mc nh mi ngi u r. i din bn A, th cn anh?

Anh coi v l ti sn ring hay cng cng ? Hay l cng t hp doanh?

Nh vy l i din bn A gy ng p lng ng. Ch bit im lng.

S dng thut y tr cu hi trnh n nh l bt ly lu n nh nm ti nm tr

li, v kt qu l n trn u ch. Cn lu , s dng thut ny cn ty c ng bin,

khng th chn ch. Nu do d, c th b tht

14. N trnh bng phn loi lp s vt

C khi nim th ly c th s vt phn nh i tng. V d: Lp ta c 40 hc sinh.

Hc sinh y l i tng phn nh ca c th hc sinh. Nhng cng c khi nim li

ly lp s vt phn nh. V d: Hc sinh lp ta c hai loi: hc sinh nam v hc sinh

n. Hc sinh y li phn nh lp s vt hc sinh. Khi nim phn nh c th s vt

v khi nim phn nh lp s vt khng ging nhau, ta khng c ln ln. Th nhng

trong mt s trng hp tranh lun no , n trnh cu hi ca i phng, c th

lm ln ln s phn bit ny nhm thc hin mc ch. l thut N trnh bng phn

loi lp s vt.

Th tng Chu n Lai trong mt ba tic chiu i cc phng vin trong v ngoi nc

t chc ti Bc Kinh, sau khi gii thiu cc thnh tu xy dng kinh t v phng chm

i ngoi, nh nhn mi cc k gi t cu hi. Lc ny, mt phng vin Ty Phng

vi v ng ln, hi mt cch khng thin :

Xin hi, Ngn hng nhn dn Trung Quc c bao nhiu vn ?

Cu ny thc cht l giu ct Trung Quc ngho, ng thi cng mun moi b mt quc

gia. Trc vic , th tng ma mo tr li:

Tin vn ca Ngn hng Trung Quc , c 18 ng 8 ho 8 xu.

Va dt li th c m k gi v cng ngc nhin ! Khng kh lng yn nghe th tng

gii thch. V ng tip li:

Ngn hng nhn dn Trung Quc pht hnh cc giy bc mnh gi l 10 ng, 5

ng, 2 ng, 1 ng, 5 ho, 2 ho, 1 ho, 5 xu, 2 xu v 1 xu. Cng li l 18 ng 8 ho 8

xu. Ngn hng Trung Quc l c quan kim dung do nhn dn Trung Quc lm ch, c s

hu thun ca nhn dn c nc, rt tin cy v c thc lc hng mnh. Tin giy n pht

hnh rt c tn nhim trn trng quc t

Mt on li hay p lm nc lng mi ngi ; ting v tay vang dy.

Vi cu hi ca ngi phng vin nc ngoi n, th tng khng trn trnh tr li v

lm cho khng th no bt b c. Th tng li cng khng ch trch ng c xu

ca phng vin n, m ch dng thut N trnh bng phn loi lp s vt. i khi nim

phn nh i tng c th thnh khi nim phn nh i tng lp s vt, v ly tng s

mnh gi ghi trn cc loi giy bc lm cu tr li. Nh vy, t chi vic tr li tng

s vn ca ngn hng li khng ph v khng kh vui v ca ba tic, v t r ti nng

ng i phi phm ca th tng.

Cuc bin lun gia Lu ng v Cn Long cng vy.

Mt hm, vua Cn Long ri ri, ng nh gy kh d cho i thn l Lu ng, hi

rng:

Chn ca kinh thnh mi ngy i ra bao nhiu ngi ? i vo bao nhiu ngi ?

Lu ng gi 2 ngn tay ni: Hai ngi .

Sao ch c hai ngi ?

Lu ng tr li: Tha ng vn tu thn khng ni hai ngi m l hai loi ngi:

mt l nam, mt l n. Chng phi l hai ngi sao ?

Cn Long li hi: Hy ni mt nm ra v cht i, mi loi bao nhiu ngi !

Lu ng p: Bm vn tu, c nc i Thanh mi nm mt ngi, cht mi hai

ngi !

C nh vy, chng phi l ht ngi hay sao ?

Lu ng p: Thn ni trn c s sinh t. Chng hn ni nm nay l nm nga, bt

lun l 1 ngn, 1 vn, 10 vn hay trm vn u thuc tui ng. Cho nn ni mt nm

ch 1. Cn 1 nm th cng li c ngi cht i, d l gi no v d cht bao nhiu cng

khng thot khi 12 con gip. Cho nn thn ni mt nm cht 12.

Lu ng y kho dng thut N trnh bng phn loi lp s vt m t mc

ch n trnh cu hi kh ca i phng.

15. Ngt cu

Ngt ngng l s gin on trong pht m khi ta ni cc t, cc cu. Ngt ngng l nhu

cu sinh l ly hi, v trong khi ni, ngi ta khng th ni mt mch nhng iu cn

ni. Gia li cn phi c ngh. Mt khc, iu quan trng l cn v nhu cu biu t ni

dung t tng. Trong mt cu c cn ngt ngng khng, nhng ch khc nhau, s dng

ngt ngng biu t ngha thng l cng khc nhau. Chng hn hai cu sau:

Ti khng tin anh ta l ngi tt !

Ti khng tin ! Anh ta l ngi tt !

Do ngt ngng khc nhau m ngha biu t khc hn nhau.

Thut Ngt cu l phng php ginh chin thng trong tranh lun bng cch vn dng

s ngt ngng cu hp l.

16. Trng m

Trng m trong cu l c nhn mnh t no trong cu bc l mt ngha no ,

mt tnh cm c bit no . V tr ca trng m c xc nh ty theo ni tm ca

ngi ni. Trng m c v tr khc nhau s lm cho ngi nghe cm th khc nhau.

Chng hn:

Ti u c ni anh.

cu ny, trng m ri vo ti, cho mt cm th l: Ngi khc ni, ng c ln u

ti, ti u c ni.

Ti u c ni anh.

cu ny, trng m ri vo anh, cho mt cm th l: ngi ti ni khng phi l anh, anh

khng nn hiu nhm. Do trng m trong cu khc nhau m hiu qu biu t cng khc

nhau.

Nh ta bit, trng m v tr khc nhau th cm th cng khc nhau. C khi chng ta

cn thm ch c th li dng hiu qu ny ca trng m t mc ch chin thng

trong tranh lun. l thut Trng m.

C ngi cn vn Mai-a-cp-xki:

Mai-a-cp-xki ny, ti sao tay anh li eo nhn? Tht chng hp cht no!

Theo anh ni, th nhn ca ti khng nn eo tay m m eo mi ?

Nh th tr li.

Vn l trng m ca i phng ri vo ci nhn, cn nh th c tnh hiu l trng m

tay, v phn kch mnh m, khin i phng kh ni. Li v d:

Mt hm, c mt quan khch ngoi giao bt gp tng thng Lin-cn ang ci u nh

i giy ca mnh, lin hi:

ngi tng thng, ngi vn thng nh giy cho mnh sao ?

ng vy, Lin-cn tr li Anh th nh giy cho ai ?

Vn l v quan khch ngoi giao ny ni c trng m vn thng, mun ni: ng l

tng thng sao phi nh giy ? Tng thng tha hiu c ca cu hi bn c tnh hiu

trng m ln mnh, ri nhn phn kch: Anh th nh giy cho ai ? iu ny hm

ng ta rt khinh mit v quan khch ngoi giao n

17. NG iu

Ng iu l s thay i ln xung cao thp trong cu. Cng mt cu m ng iu khc

nhau th ngha biu t c th khc nhau, thm ch c th tri ngc nhau. V d:

Hng Tha Tr l trng thn cui i nh Minh c vua Sng Chinh mn m, ng ta c

vit mt i cu i vo gia phng khch:

Qun n thm t hi ;

Thn tit trng nh san.

(Ngha l: n vua su nh bin ; Tit tho ca b ti nng nh ni.)

V sau, nh nhau vi qun Thanh ti Tng Sn ri b bt lm t binh, ng ta qu gi

u hng. Ngi ng thi lin sa li cu i ca ng ta:

Qun n thm t hi h!

Thn tit trng nh san h ?

(Ngha l: n vua su nh bin vy ! Tit tho ca b ti nng nh ni vy sao?)

Ng iu thay i, v ngha cng quay ngc li, hm kch v khinh b loi phn

bi dn tc. Bi vy, trong tranh lun ta khng th khng la chn ng iu thch hp, c

khi thm ch c th qua ng iu thch hp m t c mc ch chin thng. chnh

l thut Ng iu.

Mt on tranh lun n ra gia Triu Th L v bn lm phn nh sau:

Trong sut 10 nm ri lon, nh vn Triu Th L ni ting thng b li ra u t. C

ln Triu Th L phn bc bng l l khin bn lm phn cng hng, bn cui cng

nh phi gn ti bng cch bc k bn nhn ti. Bn chng gn khng bit bao nhiu l

ti ca bn Giang Thanh cho Triu Th L, qua t giy cung vit sn v p ng k tn

nhn ti. Nh vn cm bt vit rng:

Anh bo ti l th ti l ?

Bn nh hi thy dng ch nh bt c vng, qu vi ly t cung, ni:

Triu Th L, giy trng mc en nh, r rng ch chnh anh vit ra, ngy tn s ri y.

Ngy mai ra trc i hi, lun ti trc qun chng, cm c phn cung.

Triu Th L ni: Chc chn l n s ri, u c phn cung !

Hm sau i hi, ngi d kh ng.

Cuc u bt u, tn cm u phi lm phn cm t giy n go to: Qua u tranh, tn

nh vn ngoan c Triu Th L cui cng nhn ti chng ph cch mng By gi

giai n ra n nhn ti trc b con !

Triu Th L b gii ti, v ng ni trc micr: Ti khng tha nhn !

Bn lm phn sau pht ng ngc th p bn qut: Lo ! y ch phi l t cung my

vit sao ?

Ci ti vit l: Anh bo ti l th ti l ?"

Nh vy khng ng l tha nhn th l g ?

Triu Th L ni: Cc anh khng xem xem du hi cui cu ?

Bng nhin qun chng ci c ln. Bn lm phn tiu nghu, nh chun thng.

Triu Th L y da vo tnh hnh thc t ca s vt, chn la ng iu nghi vn

hp l v ch nho bn lm phn mt cch chua cay, bo v c mnh v ginh c

chin thng trong tranh lun.

18. Thay i trt t

Trt t t l mt cch thc c bn to li, c bit l vi loi hnh ngn ng n lp phn

tch tnh nh ting Hn. Trong mt cu, nu trt t khc nhau th ngha biu t thng

l khc nhau. Thut Thay i trt t t l phng php ginh chin thng trong tranh lun

bng cch thng qua vic bin i trt t sp xp cc t ng trong cu.

Trong tranh lun, thut Thay i trt t t c nhng tc dng nh sau:

1. Trt t t ng khc nhau, cm th ch quan mang li cng khc nhau. Chng hn, hai

sinh vin trng lut ang tranh lun mt vn : Khi hc v lut, c th ht thuc

khng. V ai cng gi kin ca mnh, khng chu nhng ai. Cui cng nh nh Rab-

bi (thy gio) x:

Rab-bi, Hc sinh A hi, Khi hc lut, ht thuc c c khng ?

Khng c ! Rab-bi tc gin ni.

Anh hi sai ri ! Hc sinh B trch hc sinh A. Ri , anh ta n bn Rab-bi, hi:

Rabbi, mi ngi khi ang ht thuc m hc lut th c c khng ?

ng nhin l c ! Rab-bi vui v khng nh.

Cng l va ht thuc va hc lut, th nhng trt t t ng khc nhau cho mt ng

cm khc nhau, v kt qu tranh lun cng khc hn nhau.

2. Trt t t ng khc nhau, ngha biu t ch th nng nh khc nhau. Chng hn, vi

khch n t th , ch hng s ni:

y tuy ch l t si nh qu, nhng li dt ra vi la kinh thnh.

Th nhng, vi khch ch thc nh qu, th ng ta li ni:

Vi la th dt ra kinh thnh, nhng t si th li nh qu.

Vi nhng loi cu ghp chnh ph kiu nhng b tng tin th trt t t ng khc

nhau th i tng cn nhn mnh cng khc nhau.

3. Trt t t ng khc nhau th mc ch ca hnh vi cn biu t cng khc nhau. Chng

hn, c ngi hi nh trit hc Hi Lp c i l A-ri-stt rng:

ng v ngi bnh thng c g khc nhau ?

A-ri-stt tr li:

H sng l n cn ti n sng.

A-ri-stt kho lo thay i trt t t ng biu t mc ch sng khc nhau ca hai

loi ngi: ngi bnh thng th sng l n, n no ri khng lm g. Cn nh trit hc

mc ch sng l sng to ra cuc sng phong ph a dng.

4. Trt t t ng khc nhau, quan h nhn qu biu t cung khc nhau. Thng 2 nm

1933 nh vn Anh Bc-na So n thm Trung Quc, L Tn v Si Nguyn Bi tip

ng ti nh b Tng Khnh Linh Trng Khnh. Sau ba cm, mi ngi do chi vn

hoa, lc ny thi tit tnh ro sau nhiu ngy ma st si, nh mt tri hin ha ri trn

mi tc bc ca So. Si Nguyn Bi vui v ni:

ng So ny, ng tht l hn, ng nhn thy mt tri Thng Hi ri .

So nghe vy, mm ci ni:

Khng, l mt tri gp may, nhn thy ti Thng Hi y ! Li So tht l ng,

nhng chan cha v.

Trt t t ng trong tranh lun c tc dng khng th coi thng. Mt nh hng bin

mun chin thng, khng th khng ch chn la trt t t ng thch hp biu t

quan im ca mnh.

19. Th ng ngha

T duy v ngn ng khng phi l cp mt i mt. C khi cng mt t ng mt cu c

th biu t ni dung t duy khc nhau. C khi cng mt ni dung t duy nh nhau m

c th biu t bng nhng hnh thc khc nhau. Tuy rng cc hnh thc ngn ng khc

nhau c th dng biu t mt ni dung t duy, song hiu qu biu t li khng hon

ton nh nhau. Thut Th ng ngha l phng php ginh chin thng trong tranh lun

bng vic da vo cc hnh thc biu t ngn ng khc nhau c chn la biu t

mt ni dung t duy.

Ta hy quan st cu chuyn A-van-ti on mng cho vua:

C mt ng vua nm m c ngi nh ht rng ca ng ta i. Khi tnh dy, ng ta i t

tng n gii mng. T tng ni:

C nh b h s cht trc b h.

Nh vua gin d, git cht tha tng. Sau vua li gi A-van-ti n gii mng. A-van-

ti ni:

B h s trng th hn ht thy mi gia quyn.

Hong vui v hn ln, thng cho A-van-ti mt o gm.

Ta thy y, tha tng v A-van-ti cng biu t mt ni dung t tng nh nhau, tc

l vua cht sau, gia thuc cht trc. Th nhng hnh thc ngn ng s dng khc nhau

m hiu qu biu t khc nhau. C nh b h s cht trc b h. quc vng nghe ra

nh nguyn ra gia quyn ng ta cht sm, v kt qu l tha tng b x t. Cn A-yan-

ti ni: B h s trng th hn ht thy mi gia quyn. Nh vy ta c cm gic l ca

ngi quc vng trng th. Hiu qu biu t khc xa vi cch trn.

S dng thut Th ng ngha trong nhiu trng hp, chng ta c th trnh c iu

cm k. Truyn thuyt k rng vua Cn Long i du lm cha Kim Sn Trn Giang. V

s ch tr sai mt tiu ha thng mau mm mau ming i hng dn. Khi tiu ha

thng hng dn nh vua ln ni c ni mt cu:

Vn tu gia b b cao thng.

(Ngha l: ng vn tu tng bc ln cao.)

Cn Long c nh th ti i p ca nh s n, lc xung ni bn ni:

Nh cha khi ln ni c ni ta tng bc tn cao. By gi th sao ? Nh s lp tc p

ngay:

Vn tu gia hu b t tin b cnh cao.

(Ngha l: ng vn tu bc sau cao hn bc trc.)

Nh s n, trnh: b b h ging l mt cu rt k m i ra gic quan st s vt, so

snh bc sau vi bc trc phn tch: Bc sau va c th ch bc chn sau, khi

xung ni, li va ch tng lai ca nh vua. Bng cu ni c hai tng nh vy thay

cho b b h ging, nh s thot ra khi ca i.

Bit s dng hp l thut Th ng ngha, c khi cn mang li mu sc chm bim hi

hc m nt cho li tranh lun ca chng ta. Chng hn, trng i hc Oxford c

ngi tn l E-v-ly v bit lm th cht t m cng c ting tm trong trng. Mt hm

anh ta c th mnh sng tc trc cc bn. V c ngi l Tra-s ni:

E-v-ly, th anh ti rt thch, n c nh cp t mt quyn sch.

Cu ny n tai E-v-ly, anh ta rt tc gin, yu cu Tra-s phi xin li cng khai. Tra-

s li ni:

T xa ti t khi ly ti li ca mnh. Ln ny, ti nhn sai. Ti vn cho rng th ca

E-v-ly l nh cp t quyn sch ti c. Th nhng, ti v nh gi sch ra xem th

pht hin ra rng bi th n vn .

Bi th n l nh cp t mt quyn sch hnh thc ngn ng tuy khc vi Bi th n

vn , nhng ngha biu t nh nhau. Tra-s kho dng thut Th ng ngha

ma mai E-v-ly.

Thut Th ng ngha l mt k xo ngn ng th v, n c th lm cho li ta ni phong

ph a dng, c sc hp dn v c th dng vo khi tranh lun.

20. Kho gii ngha t ng

Ngn ng t nhin vn l m h, cung vy, t trong ngn ng t nhin cng l m h.

Tnh m h ch yu biu hin tnh a ngha ca t. Cng mt t, c th biu th

nhng hm ngha khc nhau. Tnh a ngha ny ca t cho ta mt iu kin c li

khi tranh lun da vo nhng trng hp khc nhau, i tng khc nhau, yu cu khc

nhau m la chn cho thch hp. Thut Kho gii ngha t l phng php khut phc k

ch, ginh chin thng bng cch cho mt t hoc nhng t no nhng ngha xc

nh.

Mt trng n m cuc thi lm vn, mt hc sinh c gii nht c bi vn ca mnh

ti bui l pht thng. ang khi em ny c say sa t mn, bng c ting th tho:

Hm ! Bi vn ny l chp y!

Bng nhin, cc bn chm u th thm vi nhau. Lc ny, mt hc sinh ni to: ng

vy, l chp m !

C trng ln. Thy c git mnh: Thi lm vn l mt hot ng nghim tc nghim

cm mi hnh vi gi di. Nu bi vn ca anh l chp, khi chm s xa tn d gii

C trng li n o. Th nhng hc sinh n vn im nhin ni:

Xin hy d ti ni ht , bi vn ng l chp, khng cn nghi ng g na. Ti ni l

chp, v do mnh nghin ngm cng ri vit thnh bn tho sa cha. Sau , xc

nh thnh nguyn bn. Bi vy, ti chp ng t tng ring ca ti. L no vic sao

chp ny l sai ?

Khng kh lng xung, c trng vang dy ting hoan h. V hc sinh ny nhn c

phn thng ca cc thy c.

T chp ny va biu t ngha n cp vn th ca ngi khc, li va c ngha sao

chp vn bn. Nh ta thy, hc sinh n ghp cho n ngha th hai. Bi v, trong

trng hp ny mi s thanh minh, tranh ci u v ch. Hc sinh n bit vy, khn

kho dng thut Kho gii ngha t trn an d lun, ginh ly vng nguyt qu.

Thut Kho gii ngha t t r mt ti nng ng bin linh hot ca nh hng bin.

Khi tranh lun, i khi cng c li tht th, thut Kho gii ngha t cng c th gip ta

thot khi cnh kh khn ny. D rng ng trc k th hung bo, thut Kho gii

ngha t cng c th l v kh chin thng.

Mt hm Sa hong ra lnh triu kin nh th cch mng U-crain l Sp-tren-c. Khi triu

kin, cc vn v b quan trong cung u phi khom lng ph phc, ring Sp-tren-c vn

ng n ngi, nhn chm chm vo Sa hong.

Sa hong gin d hi: Ngi l ai vy ?

Nh th tr li: Ti l Sp-tren-c.

Ta l vua, sao ngi khng ph phc ? C nc, ai dm gp ta m khng ci u ?

Sp-tren-c bnh tnh ni: Ti khng ph mun gp ngi m l ngi mun gp ti. Nu

ti cng khom lng ph phc nh nhng ngi xung quanh, th hi, ngi lm sao thy

c ti ?

Trong ting Nga, t triu kin va c ngha n theo li gi, cng c th biu thi ngha

xem mt mi. y, nh th vn dng ngha th hai biu th kh phch ngang

nhin, khng s cng quyn.

Mun dng thut Kho gii ngha t ginh chin thng, th xc nh trong gi pht

mu cht ca tranh lun phi nhanh chng pht hin nhng t ng c bit c kh nng

biu t nhiu hm ngha, t chn la nhng lp ngha c li cho mnh gii thch

theo hng bt ng vi i th, t ginh quyn ch ng trong tranh lun.

21. Gii thch cu theo khc

Ngn ng t nhin vn m h. Tnh m h biu hin ch cng mt cu m ngha

biu t khc nhau. Thut Gii thch cu theo khc l phng php ginh chin thng

trong tranh lun bng cch da vo yu cu tranh lun ca mnh m a ra cch gii thch

ring bit v mt cu no .

Dng thut Gii thch cu theo khc, gii thch mt cu no theo mt bt ng

thng lm cho li tranh lun ca ta mi m, mnh m. Ta hy xem on tranh lun gia

L Khc v Ngy Vn Hu.

Theo ghi chp Thch Uy. L th Xun Thu, c ln Ngy Vn Hu hi i thn L Khc:

Nguyn nhn nc Ng dit vong l g ? L Khc lp tc tr li: L v nhiu ln nh

nhiu ln thng. Ngy Vn Hu phn vn khng hiu. L Khc lin gii thch:

Nhiu ln nh, nhn dn s mt mi. Nhiu ln thng, nh vua s sinh kiu. Ly ng

vua kiu ngo thng tr nhn dn mt mi, chnh l nguyn nhn bi vong.

Nhiu ln nh nhiu ln thng thng l dn n nguyn nhn nh nc hng thnh.

Cn L Khc y kho lo gii thch m rt ra kt lun khin nc Ng dit vong,

tht l c o, sinh ng m mnh m.

Dng thut Gii thch cu theo khc a ra li gii thch bt ng cng thng biu

t li ma mai chm bim vi i phng. Chng hn: Khi Uyn-sn lm thng c bang

Nu Jersey, ng ta nhn c in thoi t Washington, D.C. ni rng mt ngh s bang

Niu Jersey tc bn ca ng qua i.

Uyn-sn rt xc ng, lp tc hy b mi cuc hn trong ngy. Sau my pht, ng li

nhn c c in thoi ca mt chnh tr gia Niu Jersey.

ng thng c, ngi n lp bp ni Ti, ti hi vng c th thay th v tr ca ng ngh

s n.

c lp Uyn-sn rt bc vi thi nhanh nhn ca y. ng chm ri tr li Nu nh

qun ng , th c nhn ti cng nht tr.

Cu: Thay th v tr ca ng ngh s n c th ch : thay ng ngh s kia lm ngh s;

cng c th ch : thay th v tr trong nh qun ca ng

22. Cy s ng

Chn l khng phi bao gi cng nm trong tay a s. Th nhng, trong khi bin lun, k

ngy bin khng phi l tm ti chn l trong nhn thc m l ly a s lm l do, cho

rng a s l ng n, a s l chn l. chnh l ngy bin kiu Cy s ng.

Ta hy quan st cu chuyn hi hc nc ngoi nh sau:

Xa kia c mt ph thng vn tnh keo kit. Con trai ng ta bn ngoi vay n rt nhiu,

nhng ng ta khng chu hon tr. a con nh phi hn vi cc ch n l i khi b

cht s tra ht. C mt hm, a con trai thc s l khng i c na, lin bn vi ch

n l em chn sng ng b. Hn ta tm gi v thay qun o cho ng ph thng ri n

ng ta vo quan ti. Quan ta i qua nghe ting ku la ca ng lin bc vo hi. Ph

thng trong quan ti nghe thy c ngi hi, cho l c c may c cu sng, bn ht

tong ln: Cu ti vi ! i nhn. Thng con ti nh chn sng ti!.

Quan ta trch mng a con n: Sao may li nh chn sng b my ?

i nhn, ng ta la ng y, ng ta cht tht ri m. Khng tin, ng hay hi mi ngi.

Thng con tr li.

Quan ta quay ra hi nhng ngi ng quanh: Cc ng u lm chng ch?

Chng ti lm chng. Bn ch n p.

Th l quan ta ni vi ph thng trong quan ti rng: Sao ti c th tin mt mnh

nguyn co l ng ? L no bao nhiu ngi th ny u ni di y ? Ni xong lin

khot tay tuyn n Chn i !

R rng ph thng l sng th m quan ta li chi ci tr ngy bin kiu Cy s ng,

ch da vo a s, lm ln ln phi tri, a ra phn on sai lm, tht l gi di cc .

Ngy bin kiu Cy s ng s d l gi di, bi v a s khng tt yu l chn l. Chn l

c lc thuc v thiu s. Nu ch ly a s lm cn c lun chng th kh m trnh

khi hiu qu ngy bin dn ti o ln trng en. Li v d:

Theo Truyn Vin Xn. Tng Th: T xa xa, min nam c mt quc gia nh b ni

heo ht. t nc ny khng c sng ngi, ch c mt mch nc sui. tn l Cung

Tuyn. Nhng ai ung nc sui ny vo, thy u pht in. Ngoi quc vng ra,

ngi dn c nc ai cng ung nc ny. Th l c nc ai cng cung in, k thi

ngy di, k th ci sng sc, k th mnh trn tc xa, k th nhe rng h ming, tht l

cc kiu, ht sc k quc. Ch ring quc vng o mt ci ging sn sau m n

ung nc ny. Bi vy vn bnh thng. Nhn dn thy vua ni nng phong thi khc

vi mi ngi th ng l nh vua b in, lin hp bn v quyt nh gip vua cha khi

in. Mi ngi a vo cung, vua xung ging, ngi th ly kim chm, k th t

ngi. Quc vng b hnh h n ku la thm thit, khng th chu ni na. V cui cng

cng nh phi ti bn Cung Tuyn m tp my ngm. Ung xong, nh vua cng pht

cung. Lc ny th c nc khng tr mt ai, in tut.

Khi nhn dn c nc.gn nh b in ri th bn ngi in n Cp s ng, ly a s

lm cn c. Nhng ai u c tnh to li b coi l ngi in khng, cn k in thc s

li cho l u c tnh to. Nh vy. ng sai, en trng b o ln ht.

23. Uy hip bng v lc

Trong bin lun, ngi bin lun khng thuyt phc hng l l m ly v lc uy hip,

e da bt buc i phng phi tip thu quan im ca mnh. chnh l ngy bin

kiu Uy hip bng v lc.

Theo bo ch th ti mt vng qu Tng Ty c c gi tn l Ng X cng anh chng

Trn Y hy b hn c. Nh h Ng c mn l n hi hn 600 ng cha kp tr cho nh

h Trn. trn Y tin g 5 tn cn t Thng c th ha l i c tin th tr cng

mi thng l 40 ng. Bn chng cm no ru Say ti nh h trn, xong lin ng ng

st kh xng ti nh h Ng i n:

May ! Cm ngay 600 ng ra y !

Trong 3 ting khng np ra th d nh gn n !

Nh h Ng thy bn ny ni l lm th s, nh phi vay n xm lng cho s 600

ng. Lc ny mi trnh khi ci ha b d nh.

Trn X i n khng theo cch dng l l thit hn m dng sc mnh ca x hi en,

da d nh, ly v lc lm hu thun. chnh l mt in hnh ca ngy bin kiu Uy

hip bng v lc.

Uy hip bng v lc thng l xy ra khi k ngy bin tht bi bng bn lun l tnh,

tc l khi ui l cng li m khng chu b thua, khng cn cch g, th l ngang ngc

ch p cng l, dng v lc uy hip. Cng c k khng bao gi dng li l, h thy

khng va lng l xn tay o ln i i phng ra ngoi nh nhau, mun ra g th ra.

Loi ngi ny vo sc kho thng dng v lc p o i phng. Ngi i ni:

gi n non nh m, l cch gii quyt ca h.

Loi ngy bin ny khng ch tn ti trong m mi ngi, trn v i quc t ci gi l

ngoi giao sc mnh thc cht cng l ngy bin kiu Uy hip bng v lc. V d:

Ngy 12 thng 2 nm 1938, Ht-le v Xusnig th tng o hi m ti Pt-sam.

Trong hi m, Ht-le e da:

ng Xusnig, y l bn d tho vn kin. Trong khng c g phi tho lun ca. Ti

s khng thay i mt cht no trong u. ng cn phi gi nguyn m k thi, trong

ba ngy phi lm theo yu cu ca ti. Nu khng, ti s ra lnh tin qun vo o.

Ht le s d ngo mn nh vy, cng bc i phng phi khut phc, chnh l hn ta c

mt thc lc qun s hng mnh lm hu thun. Li v d:

Ngy 14 thng 3 nm 1938, Ht le hi m vi Ha sa l tng thng Tip v b trng

ngoi giao nc ny l S vt Cphuski uy hip l qun i c ngay hm tin

qun. Gp phi khng c u v tiu dit sch. Binh lc c trong trn ny l

mt s on, cn Tip l mt tiu on. Y yu cu phi k ngay vo vn kin u hng.

Th l, tng bc tng bc nm cho tng thng v b trng ngoi giao Tip vn kin

u hng, li cn nhc li:

Nu c tuyt th trong hai ting Praha mt na s bin thnh ng gch vn.

Tng thng Tip hong ht m ngt i, tim thuc hi tnh xong buc phi k vo bn n

t hnh cho t nc.

chnh l ngoi giao sc mnh, l in hnh ca vic cy vo sc mnh.

24. CY VO QU THN ( HAY L S DNG YU T M TN, TM LINH ,

HUYN HC, PHONG THU )

Khi ngi ta di ch p bc ca t nhin v x hi m khng chng ni th tin tng

mt cch m qung rng trong coi u minh c thn linh chi phi vn mnh i sng con

ngi. T tng m tn vo thn linh rt ph bin trong x hi phong kin. V ngay c

khi khoa hc pht trin cao nh ngy nay, s ngi tin vo qu thn cng khng t. K

ngy bin cng thng hay da vo t tng m tn i vi qu thn ca mi ngi m

bo cha cho ci gi di ca h, khin m mu c thc hin. l ngy bin kiu Cy

vo qu thn. V d:

Nm 1052, Nng Tr Cao chu Qung Nguyn min nam dy binh nh Tng. Tng

Nhn Tng c i tng l ch Thanh mang i qun i dp. i qun ra khi Qu

Lm, ng i him tr, lng qun dao ng, khng t binh s b trn. n nh tinh

thn qun i, ch Thanh ngh ra mt cch. Mt hm, ch Thanh ni vi cc tng s:

Ln ny n min nam tho pht phin qun l lnh hay d cho thn linh quyt nh.

Nu lnh, th ta tung ra t 100 ng tin, ng no cng nga, ch cn mt ng sp l

do Lc ta s ban s hi triu.

C ngi khuyn: D c may mn th no th 100 ng tin tung ra cng khng th c

100 ng u nga. Nu c ng sp th lng qun sinh bin, khng chin m hi triu,

chng phi l chng li thnh ch sao ? Xin i tng qun xt k!

ch Thanh khng nghe, bo tm phc a ra mt ti tin ng. Qun s k no cng

chm ch theo di. Ch thy ng ta lm nhm khn: Thn minh bo h, thn minh bo

h Bng ng ta vc mt nm tin mt nhm li ri tung ln. Khi tin ri xung, qun

s quy n xem, c 100 ng u nga. Qu tht l thn linh bo h! Ton qun u bit,

ting h reo hoan h vang dy.

Lc ny ch Thanh lnh cho tm phc mang mt trm ci inh, ng cc ng xu ln

mt t, ri dng la xanh ph ln, t tay y kn. Ri thnh tm ni: Ch o qun

thng trn tr v, n y s l t thn minh. Lc ny ton qun tinh thn ln cao, th

nh ch tre, v nhanh chng bnh nh c cuc phin lon do Nng Tr Cao gy ra.

K thc, nhng ng tin ny ch ton c mt chnh. ch Thanh li dng tm l tin vo

qu thn ca cc tng s v nhng ng tin ch c mt chnh n, kt qu l t c

mc ch d nh.

Vi ngy bin kiu Cy vo qu thn, ch cn tin chc l trn th gii hon ton khng c

thn linh th ngy bin kiu ny s ph sn.

Trong Duyt Vi Tho ng bt k ca Thanh K Vn c v n nh sau:

C mt tng c tn l ng Chp Ngc th l mt v n git ngi. n xem xt

xong. Mt hm v m, ng mt mnh ngi trc nn, bng nghe thy ting khc t ti,

mi lc mt gn bn ca s. M rm ra, ng thy mt con ma ngi y mu qu di

bc thm. ng nghim ging qut, con ma bn dp u ni: a git cht ti vn l A,

nhng quan huyn x nhm cho B. Khng trng pht ng th phm, n lt li, li

cht cng khng nhm mt! ng Chp Ngc ni: Ta bit ri . Ma lc mi chu

i.

Ngy hm sau, Chp Ngc ch thn thm vn cc phm nhn, thy u ni o qun

ngi cht mc ng nh m qua ng thy. ng cng tin l tht, da vo li ma m xt

li A c ti. Vin quan s thm nhiu ln t gii thch nhng ng khng nghe. Sau

s da (ngi gip vic) n cu kin, bit u ui cu chuyn, lin phn bc: l ma

th ch c bng, khng c thc th, n ri i phi l nhanh chng m bin mt. Khng th

l tro qua tng. chc chn l phm nhn mn bn o tc bit tro tng vt rao

lm chuyn ny. ng Chp Ngc nghe vy bng hiu ra, th l vn gi li phn quyt

ca vin quan s thm.

Tn ti phm ra sch ti li v vu v cho ngi khc m ni ra chuyn qu thn.

ng ng mt tng c cng mc la. May m s da t ci v l m bit tng m

mu ca bn st nhn, khin chng tht bi.

Trn thc t, hu ht cc nh u t l ngi lm kinh t lin quan n may ri nhiu,

nn rt thch nghe n nhng chuyn v tm linh hay huyn b nh phong thu, da l,

hng nh hng gi .ri cc quan h king k do tp tc vn ho em li, nu chng

ta kho lo vn dng rt c li th trong thuyt trnh d n. Tuy nhin cn nghin cu

su, k lnh vc mnh th hin,nu khng s l ty ci ui dt nt gy phn cm hn

nhiu do ni nhng nht lung tung.

25. DA VO CM TNH

Tnh cm l s th nghim ch quan v phn nh do s vt nht nh dn ti Khi mt

ngi c thi theo chiu hng hoan nghnh vi s vt no anh ta tip xc vi s

vt ny s sinh ra tnh cm khng nh nh vui mng, thch th. Khi mt ngi c thi

phn i hoc c tuyt vi mt s vt no , anh ta tip xc vi s vt ny s ny sinh

tnh cm nh ght b, gin bun. Khi K ngy bin trnh by quan im ca mnh hoc

phn bc ch trng ca ngi khc th khng nu s thc ni l l, m ch l ly tnh

cm yu ght ca mnh lm cn c lun chng. Nu l ngi mnh yu thch th li ni l

chn l, nu l ngi mnh chn ght li ni ra thy u gi di. chnh l ngy bin

kiu Da vo cm tnh.

Ngu Nt thi Nam Triu c th coi l mt in hnh nh vy. Mt ln c chng trai l

Trng Sut a bi vn ca mnh cho ng ta nhn xt. Ngu Nt u c coi anh chng v

danh tiu tt Trng Sut ra g ? ng ta l nh gi qua my trang sau ni mt cch

ngo mn:

Nhng ci ny tht chng ra sao, th m a cho ti xem ?

Thc t th bi vn ca Trng Sut vit rt kh nn nghe Ngu Nt ni vy th anh ta

khng bng lng. Mt thi gian sau, anh ta li a sng tc ca mnh cho Ngu Nt xem,

ln ny th anh ta ngh ra mt k, ni di y l tc phm ca nh vn Thm Uc. Ngu

Nt nghe bo l tc phm ca nhn s quyn uy th vi xem vi mt thi khc, va c

va khen:

Ngi bt ca nh vn ni ting qu tht khc thng !

Trng Sut thy thi ca Ngu Nt nh vy th khng km ni m ni: Tha tin

sinh, thc ra y l bi vn ca ci ngi ng ni l khng ng mt xu vit ra y !

Ngu Nt nghe vy th v cng bi ri kh x.

Vn l nh gi mt bi vn hay hoc d th phi ly ci tt xu ca ni dung t tng

bi vn v ci cao thp ca phng php vit vn lm tiu chun, bt k l tc phm

ca ngi ni ting hay v danh tiu bi. Th m Ngu Nt li khng th, ng ta ni tc

phm ca v danh tiu bi l ci th khng ra g, cn khi nghe bo l ca ngi ni

ting th ca ngi l qu tht khc thng. Phng php lun chng ny ca ng ta r

rng l ngy bin kiu Da vo cm tnh.

Nhng trng hp ly cm tnh m chi phi s phn on ca mnh tht khng him.

Chng hn nhng trng hp sau:

- Ht le, tn trm Nadi chng li thuyt tng i khng phi l cn c vo bn thn

thuyt ny c phi l khoa hc hay khng, m l do Einstein nh khoa hc pht minh

thuyt ny l ngi Do Thi i tng bn Nadi cm ght,

- Ngi yu Hn D v Hn D l i vn ho ng u bt i gia ng Tng v nu

c ai bo Hn D mc bnh hoa liu th chc chn s b h mng l ni lo;

- Ngi sng bi ng Thi Tng v ng Thi Tng l hong anh minh Trinh

Qun chi tr, v nu c ai bo anh ta rng ng Thi Tng git anh mnh m ln ngi

vua th s b h coi l hon ton sai lm;

- C ngi nhn v Bacon lm quan khng thanh lim, tng b bi chc v nhn hi l m

c tuyt tha nhn gi tr cc trc tc hc thut ca Bacon;

- Do La Qun Trung trong Tan Quc din ngha bi nh To Tho m nhiu ngi

xem xong tiu thuyt, do b cm nhim m ph nhn nhng thnh tu ca ng ta trong

vn hc s;

Nhng v d lit k chnh l ch ly cm tnh tt xu ca mnh i vi ngi khc thay

cho s phn on i vi s vt khch quan. chnh l ngy bin kiu Da vo cm

tnh.

Rt nhiu s thc mch bo chng ta rng li ngi c yu thch khng phi u l

qu v gi tr, c tht cng c c gi y; ngc li, li ngi m ta cm ght cng cha

chc u l gi di, thng l c gi, cng c tht. Nu cm tnh ca mt ngi m thao

tng l tr, ngay c s thc c bn, quy tc logic c bn cng khng m xa th khng

trnh khi sa vo ngy bin.

26. ON NH CH QUAN

thc ch quan ca con ngi do nh hng bi bit bao nhn t, c lc khng ph hp

vi khch quan th nhng, c k ngy hin trong qu trnh bin lun khng xut pht t

thc t khch quan m ch da vo suy ngh ch quan a ra on nh v s vt

khch quan, ly mong mun ch quan hoc thnh kin c nhn lun chng tnh chn

thc ca lun . chnh l ngy bin kiu on nh ch quan.

Hn Phc C trong truyn Hn Phc C x trm cp chnh l vy:

Tln qun phit Sn ng l Hn phc C, y l mt tn th l v hc. Nhng t ra

mnh cng chnh lim minh, xt n nh thn, th thng hay t th l cc v n. Hn ta

nh n hon ton khng theo php lut, m l c phn ba, x theo thch.

Mt ln, Hn phc C mc b thng phc, do ph th st dn tnh. Va vn gp hai

tn trm cp b bt. Hn bn lnh cho s quan trc ban: a tn n trm qua y bn n

trm b gii n. H Hn ch mt tn trong :

My trm g ?

D tiu nhn trm mt con b .

! Cn kh. B lng thinh, my n trm n, n khng la ln, ni ln l ci gan n trm

ca my khng gh gm g. Th n ra!

Hn Phc C li hi tn kia:

My trm ci g ?

Tiu nhn trm mt con g .

Hay cho thng trm g ! My bit ti cha ?

Tiu nhn bit ti

H! Ti my to lm. Con g my bt n s ku quang quc. My dm trm g th ci g

m khng dm trm h? Li ra ! X bn !

Mi ngi u bit con b c gi hn con g, bi vy ti ca tn trm b nng hn nhiu

so vi tn trm g. Th m, tn qun phit n khng cn c vo tnh tit nng nh x,

m l cn c vo b khng ku v g bit ku xc nh mc ti nng nh tn trm

b v ti, tn trm g b bn. Ci cung cch x n da vo on nh ch quan ny

khng ch l v l n bun ci, m cn l ngy bin lm o ln trng en. chnh l

ngy bin kiu on nh ch quan.

Ngy bin kiu on nh ch quan s d v l, nguyn nhn l lun c ca k ngy bin

ch l s on nh ch quan cho l ng nhin. Loi lun c ny tht khng ng tin

cy, dng lun c nh vy l t mc ch lun chng cho quan im ca h mt cch

ngang tri.

27. MN C KHNG BIT

C nhng ngi ngy bin khi vi phm php quy th thng mn c ni: Ti khng

bit, ngi khng bit khng c ti m ! ri gii thch cho mnh. Loi ngy bin ny

l ngy bin kiu Mn c khng bit. V d:

A v B l nhng thanh nin hiu thng cng thch nhau u vt, nhng trc ht, h lp

mt giao c trong thi u, nu c b g, thm ch cht ngi th u khng c truy

cu trch nhim . Kt cc l do. A khng thn trng m dn n ci cht ca B. Sau ,

A b ta n xt x. Trn ta, A hng hn ni:

Ti khng bit l lp giao c ri m nh nh cht ngi vn b ta n quy ti. Bi

vy, ti khng phi chu ti !

chnh l ngy bin kiu Mn c khng bit.

Ngy bin kiu Mn c khng bit l v l, bi v khng bit mt s vt no tn ti

khng c ngha l s vt khng tn ti. Khng bit iu lut no khng c ngha l

ngi ny khng b rng buc bi quy nh ca iu lut ny.

D l loi ngy bin ny xem ra th v l n bun ci, nhng k ngy bin thng bng

cch u c him g.

Nht Bn tng xy ra mt chuyn th ny. Mt ngi i sn mang b da co ra hiu da

lng th bn. Nhng cn c vo Quy nh thi hnh lut sn bn th co l ng vt

hoang d cm sn. Cnh st pht hin ngi th sn n khng hiu lut php lin a ti

s cnh st, x pht tin. Ngi th sn khng phc, phn bc li:

Vic khng c bt co th ti cng bit, th nhng, y ti bt con cy, php lut u

c quy nh khng c bt cy no ?

! Cnh st lc ny mi ng ra. Nhng ri h phn kch li: Co v cy l cng loi,

cho nn cy cng trong hng mc cm sn bt !

Th nhng, ngi th sn vn ngoan c, ni rng khng bit y l co v kin quyt

khng np pht. V n ny nh phi chuyn qua ta n.

Trong ln x s thm ri phc thm, ngi th sn u b coi l c ti.

Bi v nh ng vt hc gim nh co v cy l cng loi. Nhng vi tin co cy

cng mt loi th v n ny chuyn ti ta n ti cao li x ngi th sn l v ti.

Nguyn nhn x b co v ti l:

Co v cy tuy l cng mt loi ng vt, nhng cng c a phng gi tn khc nhau.

B co cho rng co v cy khc nhau, vi nhng ng vt cm sn bt m phn bit

khng r l khng phi c tnh phm php

K thc bt co l bt co, bit cng th m khng bit cung th, u l vi phm quy nh

thi thnh lut sn bt. Th nhng, ngi th sn n chi ci tr ngy bin Mn c

khng bit m ngang nhin v l.

Vi ngy bin kiu Mn c khng bit, cn phi ly cn c thc m phn kch ch

ng. V d, Gin- nguyn l phn t Nadi(1), nm 1958 c tr ti Ca-na-a. Nhiu

nm qua y tung tin n nhm rng trong i chin th gii ln th hai Nadi u c git

hi ngi Do Thi, chuyn git hi l dng ln, mc ch l bt nc c phi bi

thng. Th l, ngi ph trch Hip hi k nim v tn st Ca-na-a nm 1982 t co

Gin-, vch ra ci ti phao tin ph bng. Ta n a ra cc tp sch Gin- in, mi

ngi thy vy u phn n. Th nhng, Gin- li bo cha rng:

Cn c vo quy nh ti iu 177 ca b lut hnh s Ca-na-a, ch khi bit r l tnh

hnh khng xc thc m c tnh phao tin n nhm mi cu thnh ti phm. Th nhng,

ti lun lun tin rng cha h xy ra chuyn thm st bi vy khng phi l n nhm, v

v th khng th xt ti.

Bn tha kin lp tc phn bc, ti c tn st ca Na-di ngy nay l iu thng

thc ca c ph n v tr em, bt c mt ngi pht trin bnh thng no u khng th

khng bit. Gin- cng hng. Qua tranh lun lin tip ngy 28 thng 2 nm 1985, ta

n hnh s a phng T-rng-t tuyn co l Gin- c ti phao tin n nhm.

ng trc s thc anh thp, tr ngy bin kiu Mn c khng bit ca Gin-

hon ton tht bi.