Ngh thut quyn rThe Art of SeductionRobert Greene

2

ROBERT GREENE

NGH THUT QUYN RThe Art of SeductionNguyn Th Kim Anhdch

Nh xut bn Tr 2009

3

4

MC LCTM TT T\C PHM LI CM N LI NI U PHN 1: KIU NGI QUYN R M nh}n ng K n chi phng ~ng Ngi tnh l tng Ngi thch n din Ngi t nhin Ngi {n b{ m d|ng Ngi {n b{ duyn d|ng Ngi c uy tn Ngi sao Ngi khng quyn r Nn nh}n ca ngh thut quyn r: mi t|m loi PHN 2: QU\ TRNH QUYN R 8 29 30 46 49 78 105 132 159 187 207 235 288 307 329 352

5

Giai on 1: Phn tch - khi gi s quan t}m v{ mong mun 355 1. Chn nn nh}n ph hp 2. V to cm gi|c an to{n tip cn gi|n tip 3. Ph|t nhng tn hiu kh hiu 357 373 390

4. T ra l{ th mi ngi mun chim hu - to th tam gic 411 5. To nhu cu khi gi lo lng v{ bt m~n 6. L{m ch ngh thut t|c ng 7. i v{o t}m hn 8. To c|m d 426 443 460 476

Giai on 2: |nh lc hng to thch th v{ kh hiu 498 9. L{m h hi hp tip theo s l{ g? 500 10. Dng sc mnh hy hoi ca li ni g}y m h 518 11. t}m n tiu tit 12. Th ha s hin din ca bn 13. T ra yu t bng s mong manh c ch 548 572 589

14. Xa b ranh gii c mun v{ hin thc mt o gi|c ho{n ho 606 15. C lp nn nh}n 630 Giai on ba: V|ch ng - g}y n tng mnh bng nhng bin ph|p c bit 651 6

16. T chng t mnh 17. To hiu ng hi tng 18. Khi dy mong mun vt r{o v{ cm k 19. S dng nhng con mi tinh thn 20. S kt hp gia tha m~n v{ s au n

653 669 699 720 736

Giai on 4: Ngh thut chinh phc v{ duy tr tnh cm 757 21. Cho h c hi thua k theo ui s b theo ui 759 22. C|m d th x|c 23. L{m ch ngh thut tn cng t|o bo 24. Thn trng vi hu qu Ph lc A: Mi trng quyn r - Thi gian quyn r 781 805 823 855

Ph lc B: C|m d nh nh{ng l{m th n{o b|n bt c c|i g cho cng chng 870

7

TM TT TC PHMQuyn r l{ mt dng s}n khu ngo{i i, l{ ni gp g gia o nh v{ hin thc, l{ mt dng la di, nhng con ngi thch c dn lch hng, h kh|t khao c ngi kh|c quyn r. H~y vt b ht nhng khuynh hng o c, h~y l{m theo trit l vui v ca ngi quyn r, ri bn s thy qu| trnh cn li d d{ng v{ t nhin. Ngh thut Quyn r nhm trang b cho bn v kh thuyt phc v{ hp dn ngi kh|c, nhng ngi xung quanh bn t t mt kh nng chng c m{ khng hiu nh th n{o v{ ti sao iu li xy ra. N l{ ngh thut chin u trong thi i tinh t ny. Mi cuc quyn r c hai yu t bn phi ph}n tch v{ thu hiu: th nht l{ chnh bn v{ bn c g quyn r; th hai l{ con mi v{ nhng h{nh ng c th p tan phng v ca h khin h phi u h{ng. V vy, Ngh thut Quyn r c chia l{m hai phn. Phn th nht, Kiu Ngi Quyn r, m t chn loi ngi quyn r, cng thm Ngi khng Quyn r (anti-seducer). Nghin cu nhng loi ngi n{y gip bn nhn thc c thuc tnh quyn r vn c trong bn l{ g v l{ nhng vin | tng c bn trong quyn r. Phn th hai, Qu| trnh quyn r, gm hai mi bn th thut v{ chin lc s hng dn bn l{m th n{o b ba m, ph| v th chng i, tin bc mnh m trong quyn r, v{ dn d con mi u h{ng. Cu ni gia hai phn l{ chng b{n v mi t|m loi nn nh}n b quyn r mi mt loi thiu mt iu g trong cuc sng, trong lng c mt khong trng m{ bn c th b lp. Bit c mnh ang quyn r loi ngi

8

Tm tt t|c phm

no gip bn vn dng tng trong c hai phn. Nu b qua bt k phn n{o trong quyn s|ch n{y, bn s ch l{ mt ngi quyn r khng ho{n ho. Tinh thn gip bn tr th{nh mt ngi quyn r tuyt vi l{ tinh thn bn c cun s|ch n{y. Nh{ vn Ph|p Denis Diderot ~ tng vit, Ti cho php t}m hn ti t do theo ui tng khn ngoan hay ngu ngc u tin khi n xut hin, ging nh trn i l de Foy con ngi thanh nin phng ~ng trong ta theo s|t gt mt c g|i l{m tin n{o , sau b theo mt c kh|c, tn cng tt c bn h ri chng gn kt h vi g c. Suy ngh ca ti chnh l{ nhng c g|i l{m tin. ng l{ ng mnh b quyn r bi nhng tng, theo ui bt c iu g l{m ng thy hng th cho n khi mt c|i kh|c hay hn n vi ng, suy ngh ca ng b nhim mt dng th vui nhc dc. Mt khi bn ~ bc v{o nhng trang s|ch n{y, h~y l{m nh Diderot khuyn: h~y mnh b quyn r bi nhng c}u chuyn v{ nhng tng, h~y u c ci m v{ suy ngh i hoang. Dn dn bn s thy th thuc c n{y thm v{o da tht mnh v{ bn s bt u xem mi th l{ ngh thut quyn r, k c c|ch ngh v{ c|ch bn nhn th gii. c tnh tt nht chnh l{ l{m tng nhu cu quyn r. - Natalie Barney

9

Ngh thut quyn r

PHN I KIU NGI QUYN R M NHN NG Ngi {n ng thng b nng bi trng tr|ch m{ h phi g|nh vc - lun phi chu tr|ch nhim, bit t ch v{ hiu l l. M Nh}n Ng l{ hnh nh tuyt vi nht trong tr tng tng ca ngi {n ng v n{ng em n cho h mt s gii tho|t ho{n to{n khi nhng r{ng buc ca cuc sng. Trong s hin din y dc vng ca n{ng, ngi {n ng cm thy nh mnh c a n a ht ca nim kho|i cm thun ty. Trong mt th gii m{ ngi ph n thng qu| rt r nht nh|t trc hnh nh nh th, h~y hc cch iu khin dc vng ca ngi {n ng bng c|ch hin th}n th{nh hnh nh trong tr tng tng ca h. K N CHI PHNG NG Ph n khng bao gi cm thy ho{n to{n tha m~n vi cm gi|c c ngi kh|c thm kh|t v{ khen ngi. H mun c quan t}m, ch nhng {n ng thng li qu| th v{ l~nh m. K n Chi Phng ~ng chnh l{ hnh nh tuyt vi trong tr tng tng ca ngi ph n v khi anh ta mun mt ngi ph n n{o , cho d trong gi}y l|t ngn ngi, anh ta vn s i n cng tri cui t tm ra n{ng. C th l{ anh ta khng chung thy, bt lng v{ bt chp o c, nhng nhng c im y ch c{ng t im thm cho nt quyn r ca anh ta. Khng ging nh bao g~ {n ng thng tnh v{ thn trng kh|c, K n Chi Phng ~ng c nng lc quyn r v tn, l{ n l cho tnh yu i vi {n b{. Thm v{o , c mt

10

Tm tt t|c phm

iu c{ng l{m tng thm cho s quyn r ni ting ca anh ta: c qu| nhiu ph n khng th cng li m lc ca anh ta, v{ iu c nguyn nh}n ca n. im yu ca ngi ph n l{ thch nghe li ngon ngt, v{ K n Chi Phng ~ng chnh l{ thin t{i trong vic s dng ngn t y sc quyn r. Anh ta khi dy nhng ni kh|t khao b nn trong lng ngi ph n bng c|ch gieo v{o lng h cm gi|c an xen gia s nguy him v{ nim thch th ca chnh mnh. NGI TNH L TNG Khi cn tr trung, ai ai cng u c nhng gic m m{ theo nm th|ng dn dn s tan v v{ phai m. H cm thy mnh b v mng bi con ngi, s kin v{ thc t m{ hu nh chng ging vi nhng l tng non tr xa. Ngi Tnh L Tng em n nhng gic m b tan v ca con ngi v{ t tr th{nh nhng hnh nh tn ti sut i trong tr tng tng ca h. Bn mong c s l~ng mn? S mo him? Mi thn giao c|ch cm? Ngi Tnh L Tng phn chiu o mng trong tr tng tng ca bn. Anh ta hay c ta l{ mt ngh nh}n to t|c ra o mng m{ bn yu cu, l tng ha ch}n dung ca bn. Trong th gii thc dng v{ hn n{y tn ti mt ngun nng lng quyn r v tn lan ta theo mi bc ch}n ca Ngi Tnh L Tng. NGI THCH N DIN Hu ht chng ta ai cng cm thy b r{ng buc vi nhng vai tr hn hp m{ th gii n{y mong i chng ta m nhn. Chng ta lun b li cun bi nhng ngi c tnh tnh tht thng v{ kh hiu hn bn th}n mnh - nhng ngi t to nn c| tnh ca ring

11

Ngh thut quyn r

h. Ngi Thch n Din khi ngun cm hng trong lng chng ta v khng ai ph}n loi c h v{ h em n s t do m{ chng ta khao kh|t. H hin th}n cho c ph|i nam v{ n; h t t im cho mnh din mo ring khin mi ngi sng s trc s b n v{ kh hiu. H cng khi dy tnh c|ch t thn tng ha bn th}n mi gii tnh: i vi ph n, h tr nn rt n tnh v t}m l, cn i vi {n ng, h li tr nn nam tnh. Nhng Ngi Thch n Din c kh nng m hoc v{ quyn r s lng ng o qun chng. H~y s dng nng lc ca Ngi Thch n Din to ra s hin din hp dn, m h v{ c th khi dy nhng nim khao kh|t b nn trong lng nhng ngi kh|c. NGI T NHIN Tui th lun l{ thin ng v{ng ngc m{ d hu thc hay v thc ta u c t|i to li. T Nhin tng trng cho tnh c|ch tr th v t, trung thc, khng ph trng. Khi c T Nhin, ta cm thy d chu nh c tr v vi thi tui ngc y. C|i T Nhin c th bin im yu th{nh c tnh, khin ta cm thng khi n th nghim mt iu g, hay l{m ta mun bo v v{ gip n. Cng ging nh a tr, }y l{ iu t nhin nhng i khi li l{ s cng iu, mt k nng quyn r c thc. H~y |p dng kiu c|ch T Nhin ph| v v bc phng th t nhin ca con ngi v{ truyn cho h nim thch th khng t nhin c c. NGI N B M DNG Kh nng bit c|ch tr ho~n s tha m~n l{ tn cng ca ngh thut quyn r trong khi ch i, nn nh}n s b bt l{m n l. Nhng Ngi {n B{ m D|ng l{ nhng ch nh}n c khi nht trong tr

12

Tm tt t|c phm

chi n{y, lun bit ha }m ti-lui gia hy vng v{ tht vng. H th mi l{ nhng li ha hy vng c tha m~n dc vng, hnh phc, danh ting, quyn lc tt c u mong manh kh nm gi, nhng ri li l{m mc tiu ca h c{ng thm quyt t}m theo ui chng. Nhng Ngi {n B{ m D|ng bn th}n h ho{n to{n y : h khng cn n bn, h dng nh ch ni th, v{ vic h lun chm cht sc p th tht li cun n qu|i n. Bn c mun chinh phc h nhng tht ra chnh h mi l{ ngi nm gi qu}n b{i. Chin thut ca Ngi {n B{ m D|ng l{ khng bao gi cho bn c tha m~n ho{n to{n. H~y bt chc c|ch thay i nnglnh ca Ngi {n B{ m D|ng v{ bn s gi c nn nh}n b quyn r di gt gi{y mnh. NGI N B DUYN DNG Duyn D|ng l{ quyn r khng cn n tnh dc. Nhng Ngi {n B{ Duyn D|ng l{ nhng ngi vn dng thao t|c rt t{i tnh, che y s thng minh ca h bng c|ch to s vui v v{ tha m|i. Phng ph|p ca h rt n gin: chuyn hng ch t bn th}n h sang mc tiu ca mnh. H thu hiu t}m hn bn, cm c ni au ca bn, h{nh ng ty theo t}m trng ca bn. Khi c mt Ngi {n B{ Duyn D|ng bn thy bn th}n mnh nh tt hn. Nhng Ngi {n B{ Duyn D|ng khng c~i c hay |nh nhau, khng than phin hay quy ry vy c|i g c th quyn r hn th? Bng c|ch li ko bn v{o s nung chiu ca mnh, h l{m bn th{nh ngi ph thuc v{ quyn lc ca h s ng{y c{ng tng. H~y hc Ngi {n B{ Duyn D|ng c|ch quyn r; trc ht l{ nhm v{o nhng im yu c bn nht ca con ngi: tnh kiu cng v{ t |i. NGI C UY TN Uy Tn c sc cun ht mi ngi. N xut ph|t t phm cht bn trong con ngi s t tin, nng lc gi cm, tnh qu quyt, s tha mn nhng iu m{ hu ht mi ngi u thiu v{ mong

13

Ngh thut quyn r

mun c c. Phm cht n{y ta ra, th hin qua tng c ch ca Ngi C Uy Tn, l{m h trng c bit v{ t{i gii, v{ l{m ta hnh dung h khng ch l{ nhng g ta ang trng thy: h l{ thn, th|nh, sao tri. Ngi C Uy Tn bit c|ch |nh bng uy tn ca mnh bng |nh nhn sc so, li ni chuyn hng hn v{ kh sc b n. H c th quyn r rt nhiu ngi. H~y hc c|ch to ra o gi|c ngi c uy tn bng c|ch ta ra tnh c|ch d di nhng vn t ra im nhin, khng thin kin. NGI SAO Cuc sng h{ng ng{y rt kh nhc nn thng hu ht mi ngi u tm qun trong nhng tng tng vin vng hay trong gic m. Ngi Sao c th gip in khuyt v{o im yu n{y; vi tnh c|ch c bit v{ li cun, h lun ni bt gia mi ngi v{ l{m ta c mun nhn ngm h. ng thi, h cng m h v{ tho|t tc, gi khong c|ch v{ l{m ta lun tng tng hn l{ hin thc. Phm cht nh m ca h nh hng n ta mt c|ch v thc; chng ta thm ch khng th nhn ra mnh ~ hc theo h n mc n{o. H~y hc c|ch tr th{nh ngi li cun mi ngi bng c|ch ta ra |nh h{o quang lung linh v{ kh nm bt ca Ngi Sao. NGI KHNG QUYN R Ngi bit quyn r li cun bn bi chnh s quan t}m c bit h ginh cho bn. Ngi Khng Quyn R th ngc li: khng vng chc, ch ch n bn th}n mnh v{ khng th nm bt t}m l ngi kh|c, h ho{n to{n c lp. Ngi Khng Quyn R khng t nhn thc c bn th}n v{ khng bao gi nhn thy rng h ang ni nhiu, |p t hay l{m ngi kh|c kh chu. H thiu t nh nn khng th to ra nhng ha hn th v m{ ngh thut quyn r i hi. H~y loi b tn gc nhng bn tnh khng quyn r trong con ngi bn v{ tp nhn bit chng trong ngi kh|c chng th v hay li lc g khi tip xc vi Ngi Khng Quyn R.

14

Tm tt t|c phm

NN NHN CA NGH THUT QUYN R MI TM LOI Mi ngi xung quanh bn u c th tr th{nh nn nh}n ca s quyn r nhng trc ht bn cn phi bit mnh ang quyn r loi nn nh}n n{o. Nn nh}n c ph}n loi theo tiu ch nhng g h cm thy cn thiu trong cuc i phiu lu, s quan t}m, l~ng mn, mt tri nghim h hng, kch thch v th x|c hay tinh thn v.v Mt khi ~ x|c nh c loi ngi, bn cn c nguyn liu cn thit cho vic quyn r: bn l{ ngi cho h nhng g cn thiu m{ t h khng th tm c. Khi nghin cu nn nh}n, h~y hc c|ch nhn thy c|i thc cht n sau v b ngo{i. Mt ngi nht nh|t c th mong mun l{ mt ngi sao; mt ngi ph n ra v oan trang c th kh|t khao nhng rung cm ti li. ng bao gi c quyn r mt ngi thuc tup ngi ging bn. Phn 2: QU TRNH QUYN R Giai on 1 PHN TCH KHI GI S QUAN TM V MONG MUN 1 CHN NN NHN PH HP Tt c ty thuc v{o con mi ca bn. H~y nghin cu k con mi v{ ch chn nhng ngi c kh nng s b bn quyn r. Nn nh}n ph hp l{ nhng ngi bn c th in khuyt cho h, cn h th thy bn c|i g rt k l. H thng l{ ngi c c hay t nht l{ khng c hnh phc (c th l{ do nhng s vic cng thng

15

Ngh thut quyn r

gn }y) hoc l{ ngi d b nh th v nhng ngi cm thy ho{n to{n h{i lng hu nh kh b quyn r. Nn nh}n ho{n ho nht l{ ngi c bn tnh t nhin m{ bn rt thch. iu n{y s to ra tnh cm mnh m gip chin thut quyn r ca bn tr nn t nhin v{ bn c nhiu ng lc hn. Mt nn nh}n ho{n ho s gip c c mt cuc theo ui ho{n ho. 2 V TO CM GIC AN TON TIP CN GIN TIP Nu qu| l liu ngay t u, bn c nguy c s to ra mt s chng i m{ sau n{y cng khng l{m gim i c. Ban u, trong phong c|ch ca bn khng c c biu hin g ca mt k ang quyn r. Vic quyn r phi xut ph|t t mt gc gi|n tip con mi dn dn mi nhn thc c s c mt ca bn. Bt u t nhng ngoi bin ca cuc i con mi tip cn qua ngi th ba hoc v ch to mi quan h bnh thng, ri chuyn dn t tnh bn sang tnh yu. Thnh thong sp xp nhng ln chm mt tnh c, nh th bn v{ con mi c duyn s vi nhau khng g quyn r hn l{ cm gi|c c duyn vi nhau. Ru ng con mi trong o gi|c an to{n, ri tn cng. 3 PHT NHNG TN HIU KH HIU Mt khi ngi ta ~ thc s c mt ca bn v{ tr t m ca h c l ang bt u b kch thch, bn phi khi gi s quan t}m h, tr|nh h tm n mt ngi kh|c. Lc u nhng iu l liu v{ n tng s g}y c ch nhng thng th s ch n{y tn ti

16

Tm tt t|c phm

khng l}u; v l}u d{i, s kh hiu s hiu nghim hn nhiu. a s chng ta thng qu| l liu thay v vy, h~y t ra kh hiu mt cht. Ph|t ra nhng tn hiu kh hiu va cng rn va du d{ng, va cao qu va trn tc, va ng}y th va xo quyt. Mt tnh c|ch hn hp cho thy chiu s}u trong t}m hn, mt iu m{ cho d c kh hiu vn c th m hoc ngi kh|c. Mt tho|ng b n, kh nm bt khin ngi ta c mun bit thm na, cun h v{o qu o ca bn. H~y to ra sc mnh bng c|ch gi iu tr|i ngc vi tnh c|ch ca bn. 4 T RA L TH MI NGI MUN CHIM HU TO TH TAM GIC t ai b li cun bi ngi b tr|nh n hay b mc; ngi ta n vi nhng ngi li cun c h. Ta thng mun nhng g ngi kh|c mun. ko c nn nh}n li gn v{ l{m h khao kh|t mun s hu c bn, phi to c mt tho|ng mong mun rng bn mun c nhiu ngi yu thch v{ theo ui. H s ui theo c|i h o th{nh ngi c yu thch hn, l{ ngi chim c bn trong s ng nhng ngi theo ui. To o gi|c c yu thch bng c|ch tp trung quanh bn nhiu ngi kh|c gii bn b, ngi tnh c, nhng ngi ang theo ui hin ti. H~y to th tam gi|c kch thch h chng i nhau v{ n}ng gi| tr ca bn ln. H~y to dng danh ting cho mnh: nu c nhiu ngi ph phc di ch}n bn, t hn phi c l do. 5

17

Ngh thut quyn r

TO NHU CU KHI GI LO LNG V BT MN Mt ngi ho{n to{n h{i lng vi chnh mnh khng th b quyn r. Cng thng v{ khng ha hp phi c tim nhim v{o t}m tr con mi. Khi gi trong h cm gi|c bt m~n, khng h{i lng vi tnh cnh ca mnh v{ vi chnh mnh: cuc i h thiu tnh phiu lu, h b lc hng khi nhng l tng thi trai tr, h ~ tr nn ch|n ngt. Cm gi|c thiu thn bn to ra s gip bn c ch trng in khuyt bng chnh hnh nh ca mnh, l{m h thy bn c}u tr li cho vn ca h. Ni au v{ lo }u l{ tin th}n ca kho|i lc. H~y hc c|ch to nhu cu v{ sau |p ng nhng nhu cu y. 6 LM CH NGH THUT TC NG L{m con mi cm thy bt m~n v{ cn c bn ch l{ iu thit yu, nhng nu qu| l liu h s nhn thu bn v{ ny sinh t}m l phng v. Tuy nhin khng ai phng v s t|c ng ngh thut gieo ngh v{o u c ngi kh|c bng nhng gi kh hiu m{ v sau s bn r trong suy ngh ca h, thm ch l{m h tng nh l{ ngh ca chnh mnh. T|c ng l{ mt c|ch thng thng g}y nh hng i vi ngi kh|c. H~y s dng ngn ng ngm nhng khng nh hng hn n pha sau h{nh ng thu mnh li, nhng nhn xt nc i, nhng c}u ni s|o rng kt hp vi nhng c|i lic mt l{m m m lng ngi i v{o tim thc con mi truyn ti kin ca bn. H~y l{m mi vic bng c|ch gi . 7 I VO TM HN

18

Tm tt t|c phm

Hu ht mi ngi b nht trong th gii ca chnh mnh, l{m h c chp v{ kh thuyt phc. C|ch ko h ra khi v bc v{ quyn r l{ i v{o t}m hn h. Chi theo lut l ca h, tn hng nhng g h tn hng, chiu theo t}m trng ca h. L{m nh vy bn s vut ve tnh t |i ~ n s}u trong h v{ l{m h gim bt phng v. Khi b thi min bi chnh hnh nh ca mnh phn chiu qua bn, h s ci m hn, tr nn d b khut phc bi t|c ng kho lo ca bn. Bn s nhanh chng ho|n i c v tr: mt khi bn ~ i v{o t}m hn h, bn s l{m h mun i v{o t}m tr bn, n lc n{o h s khng th quay li c na. H~y chiu theo t}m trng v{ thch ca h, l{m h khng c g phn ng hay chng i li. 8 TO CM D Nh con mi ln s}u v{o vng quyn r bng c|ch to c|m d: ha hn s vui thch pha trc. Ging nh con rn d d Eva bng nhng ha hn v tr|i cm, bn phi |nh thc trong con mi nhng khao kh|t m{ h khng c c. Phi tm ra im yu ca h, nhng o tng vn cha th{nh hin thc, v{ t rng bn c th a h n vi iu . c th l{ ca ci, c th l{ phiu lu, c th l{ nhng nim vui ti li, b cm o|n; vn l{ phi l{m mi th tr nn m h. phn thng l lng trc mt h, tr ho~n s tha m~n trong h, v{ tr n~o h l{m phn vic cn li. Chuyn kh thi dng nh ch cn l{ sm mun. H~y kch thch tnh t m ca h nhiu hn nhng nghi ng v{ lo lng km theo, v{ h s i theo bn.

19

Ngh thut quyn r

Giai on 2 NH LC HNG TO THCH TH V KH HIU 9 LM H HI HP TIP THEO S L G? Khi ngi ta bit phi mong i g bn, sc quyn r ca bn ~ mt i. Hn na: bn ~ nhng quyn li cho h. C|ch duy nht x mi c nn nh}n v{ gi c trn l{ to hi hp, mt s ngc nhin c tnh to|n. Con ngi thch b n v{ }y l{ cha kha c|m d h dn s}u hn v{o ma trn ca bn. H{nh ng kh hiu h ph thc mc: Bn ang l{m g? L{m g h khng ng ti s l{m h c cm gi|c thanh tho|t, khng g b h s khng th o|n trc tip theo s l{ g. Bn phi lun t ch v{ i trc mt bc. Phi khin nn nh}n thy ly k bng vic t ngt chuyn hng vn . 10 DNG SC MNH HY HOI CA LI NI GY M H Khng phi d ni m{ ngi ta nghe; ai cng dn t}m tr v{o suy ngh v{ mong mun ca mnh nn kh m{ n bn. Th thut l{m h phi nghe l{ ni nhng g h mun nghe, nht v{o tai h nhng g h thy d chu. }y l{ bn cht ca ngn ng quyn r. H~y thi bng ngn la tnh cm trong con ngi bng nhng cm t y h{m , tn vinh h, v v nhng bt an trong h, bao bc h trong nhng iu tng tng, trong li ni v{ nhng ha hn ngt ng{o; h khng ch nghe theo bn, h cn mt c ch chng li bn. Phi khin cho ngn ng bn s dng tr nn m h, khng r r{ng, v{ t h suy din theo ch ca mnh. S dng c ch

20

Tm tt t|c phm

vit khi gi cho h tng tng v{ to ra ch}n dung l tng cho bn. 11 TM N TIU TIT Li ni cao qu v{ c ch thanh cao c th g}y nghi ng: v sao bn c sc l{m h{i lng ngi kh|c? Nhng chi tit c|m d c ch t nh, nhng vic l{m t nhin thng li cun v{ th hin c nhiu hn. Bn phi hc c|ch |nh lc hng nn nh}n bng h{ng vn nhng tiu tit d chu nhng mn qu{ y ngha d{nh ring cho h, qun |o, trang sc thit k ring cho h, nhng c ch chng t thi gian, t}m sc bn d{nh cho h. Mi gi|c quan ca h s b li cun bi nhng tiu tit bn ang th hin. To ngon mc l{m la mt h; khi b thi min bi nhng c|i p v{o mt, h s khng ch n nhng vic tht s bn ang l{m. H~y hc c|ch khi gi cm xc v{ t}m trng ph hp bng tiu tit. 12 TH HA S HIN DIN CA BN Nhng iu quan trng s xy ra khi con mi mt mnh: cm gi|c nh nh{ng c gii tho|t khi bn khng c mt, v{ nh vy l{ ht. S quen thuc v{ c mt qu| nhiu ca bn ~ to ra phn ng n{y. Vy nn phi t ra h o, kh nm bt khi bn khng c mt, h phi mong mun gp li bn v{ lun hnh dung bn vi nhng suy ngh d chu nht. X}m chim u c h bng c|ch lu}n phin s hin din th v vi khong c|ch th , sau nhng lc vng mt c tnh to|n l{ gi}y pht thng hoa. Gn hnh nh ca bn vi hnh

21

Ngh thut quyn r

nh, vt th mang cht th khi ngh v bn, h thy bn qua |nh h{o quang c l tng ha. C{ng c ch ng trong t}m tr h, bn c{ng c h bao bc trong nhng mng tng y c|m d. H~y nui sng nhng mng tng n{y bng m}u thun v{ bt nht trong ng x ca bn. 13 T RA YU T BNG S MONG MANH C CH Qu| nhiu h{nh ng v phn bn c th g}y nghi ng. C|ch tt nht che du vt l{ l{m ngi kh|c cm thy cao hn v{ mnh hn. Nu t ra yu t, mong manh, d b ngi kh|c m hoc v{ khng th t ch, nhng h{nh ng ca bn trng s t nhin, t tnh to|n hn. Yu t v th cht nc mt, rt r, xanh xao s gip to hiu ng tt. c tin cy hn na, bn phi t ra tht th{: t ra tht th{ bng c|ch nhn ti v mnh khng cn phi l{ tht. Trung thc cn quan trng hn tt tnh. iu khin nn nh}n, sau chuyn s cm thng ca h th{nh tnh yu. 14 XA B RANH GII C MUN V HIN THC MT O GIC HON HO b li nhng kh khn trong cuc sng, ngi ta thng thch m mng vin vng, tng tng mt tng lai y phiu lu, th{nh cng v{ l~ng mn. Nu to c o gi|c rng nh bn h c th sng cuc sng h hng m c, bn s iu khin h trong tm tay. iu quan trng l{ phi bt u t t, chim c lng tin ca h, v{ dn dn to ra nhng tng tng ph hp vi mong mun

22

Tm tt t|c phm

ca h. H~y nhm v{o mong c thm kn b che y, km nn ca h, khi dy nhng tnh cm khng kim so|t c, che m sc mnh l tr ca h. Mt o gi|c ho{n ho l{ o gi|c khng t|ch ri qu| so vi thc t, nhng cng phi c cht khng tht, ging nh mt gic m lc ang thc. Dn dt cho con mi lng tng n mc khng cn ph}n bit c }u l{ thc }u l{ h na. 15 C LP NN NHN Mt ngi b c lp rt yu t. T t c lp nn nh}n, bn s l{m h d b nh hng hn. C lp v mt t}m l: che chn tm nhn bng s quan t}m d chu bn d{nh cho h, xua tan nhng th kh|c trong u h. H ch thy v{ ngh v bn. C lp v mt vt l: a h ra khi mi trng bnh thng, bn b, gia nh. L{m h c cm gi|c ng ngo{i l, b b ri h ang b li ng sau mt th gii v{ bc v{o mt th gii kh|c. Khi ~ b c lp nh vy, h khng cn s ng h t bn ngo{i, v{ khi lng tng, h d d{ng i lc hng. C|m d nn nh}n vo hang ca bn, ni khng c g quen thuc vi h c. GIAI ON BA VCH NG GY N TNG MNH BNG NHNG BIN PHP C BIT 16 T CHNG T MNH

23

Ngh thut quyn r

Hu ht ai cng mun c quyn r. Nu h kh|ng c, chc l{ do bn cha i xa l{m du i ng vc trong h v ng c hay chiu s}u tnh cm ca bn hay nhng th kh|c. Mt h{nh ng ng lc chng t bn mun chinh phc h n mc n{o s xua tan nhng ng vc y. ng lo lng vic bn trng ngc nghch hay s phm sai lm bt k h{nh ng n{o mang tnh t nguyn hy sinh v con mi s l{m h ngp tr{n tnh cm v{ khng ch n nhng iu kh|c na. ng bao gi th hin s ch|n nn hay than phin khi b kh|ng c. Thay v{o , phi vt qua th|ch thc bng nhng h{nh ng cc k ngha hip. Ngo{i ra, cn phi kch khch h t chng t bng c|ch t v mnh l{ ngi kh vi ti, kh c c v{ xng |ng ngi kh|c u tranh c c. 17 TO HIU NG HI TNG Nhng ngi m{ trong qu| kh tng c nhng nim vui n{o thng c gng tm kim li nhng tri nghim y. Nhng k c vui v nht v{ bn r s}u nht thng l{ t thu u th, v{ trong tim thc thng lin h vi hnh nh ngi cha hoc m. H~y mang con mi tr v thi im y bng c|ch t mnh v{o tam gi|c phc cm Oedipus (phc cm ngi con ghen vi cha hoc m mnh) v{ xem h nh a tr ang thiu thn tnh cm. Khng nhn thc c nguyn nh}n s |p li tnh cm ca mnh, h s phi lng bn. Nu khng th, bn cng c th ng vai tr hi tng, h l{m ngi cha hay m bo v, chm nom bn. Trong c hai trng hp bn u ang cho h nim hnh phc tt cng: l{ c hi c quan h th}n mt vi cha hoc m, con trai hoc con g|i ca mnh.

24

Tm tt t|c phm

18 KHI DY MONG MUN VT RO V CM K Trong x~ hi lun c nhng gii hn mt ngi phi tu}n theo. Trong nhng iu cm k nht bt ngun t nhiu th k trc; nhng iu kh|c thng th mang tnh hnh thc hn, n gin ch l{ qui nh php lch s hay nhng c x chp nhn c. L{m con mi c cm gi|c bn ang dn dt h vt qua nhng gii hn n{y c sc c|m d m~nh lit. Con ngi thng mong mun kh|m ph| phn en ti trong h. Tnh yu l~ng mn khng phi lc n{o cng phi l{ du d{ng v{ m |i; chng t rng bn c tnh t{n bo. Bn khng tn trng kh|c bit tui t|c, li th trong |m ci hay r{ng buc gia nh. Mt khi mong mun vt r{o ko con mi n vi bn, h s kh lng km li c. Dn h i xa hn h tng tng chia s cm gi|c phm ti v{ ng la s to ra si d}y v hnh tri cht hai ngi. 19 S DNG NHNG CON MI TINH THN Ai cng h nghi v{ khng yn t}m v c th, gi| tr v{ s hp dn ca mnh. Nu s chinh phc ca bn i hi ring vn th cht th bn s khuy o nhng nghi ng n{y v{ l{m cho i phng t suy ngh v n. Thay v{o , h~y nh h n ch an t}m bng c|ch tp trung v{o nhng vn tinh thn ln lao: tri nghim tn gi|o, mt ngh thut cao sang hay s siu nhin n{o . H~y |nh bng nhng phm cht siu ph{m ca bn, to ra bu khng kh h v, xa ri hin thc, tr chuyn vi c|c v sao, ni v s phn, nhng si ch b n kt hp bn vi i tng cn chinh phc. Ri v{o |m sng m ca th gii t}m linh, i tng s cm thy nh nh{ng thoi

25

Ngh thut quyn r

m|i. Gia tng nh hng ca s chinh phc bng c|ch to cho n nhng im cc kho|i nh l{ s hp nht ca hai t}m hn. 20 S KT HP GIA THA MN V S AU N Sai lm ln nht trong chinh phc l{ th hin qu| ho{n ho. Thot u, c th c hnh ca bn rt quyn r nhng n s nhanh chng tr nn nh{m ch|n; bn ang c gng l{m h{i lng v{ dng nh khng my chc chn. Thay v l{m cho|ng ngp i tng ca mnh vi lng tt, h~y c gng g}y ra mt tn thng. G}y s ch cao ri t ngt thay i. H~y l{m cho h cm thy c li v{ bt an. Thm ch c th ch ng to ra mt s gi|n on, t h v{o s trng rng v{ au n trong khi bn c thi gian chun b - sau ni li mi quan h, t ra hi li, tr li vi s t t ban u, iu s l{m suy yu h. C{ng h thp, bn li c{ng t gi|. tng kh nng khu gi, h~y to ra s thch th trong s h~i.

Giai on 4 NGH THUT CHINH PHC V DUY TR TNH CM 21 CHO H C HI THUA K THEO UI S B THEO UI Nu ngi m{ bn mun quyn r ~ bit r bn l{ ngi ang tm c|ch chinh phc th h s t tn cng sc hn v{ s cng thng s gim bt. Bn cn |nh thc h dy, li mt bc h bt u tn cng bn. H~y bt u bng c|ch gi v xa l|nh, khng n nhng khng b|o trc, t v ch|n, gi b quan t}m n ngi kh|c khuy ng ngi m{ bn quyn r. Nhng ng l{m nhng iu

26

Tm tt t|c phm

n{y mt c|ch cng khai, l liu; h~y cho h t cm nhn c iu v{ tr tng tng ca h s l{m phn vic cn li, sinh ra mi nghi ng theo ng ca bn. Lc y h s khng mun mt bn v{ s tm mi c|ch chinh phc bn. Mc ch ca th thut n{y chnh l{ l{m cho ngi m{ bn mun quyn r khng th cng li ch ca mnh v{ ng~ v{o vng tay ca bn. H~y to o gi|c ngi m{ bn mun quyn r rng bn ang l{ ngi b quyn r. 22 CM D TH XC Nhng con mi c u c nhanh nhy rt nguy him: nu nhn thu b{n tay iu khin ca bn, h c th sinh nghi ngay lp tc. H~y nh nh{ng u c h ngh ngi v{ |nh thc nhng gi|c quan ang ng trong h bng c|ch va c th|i khng phng v va quyn r v th x|c. Khi bn du li, khng kh th l{m u c h bt cng thng v{ gim i ngh chng i trong h; c|i lic mt, ging ni, d|ng iu ca bn u to|t ra v khu gi v{ thm mun, nhng c|i ngm v{o da tht h, kch thch c|c gi|c quan v{ l{m ngi h nng ln. ng bao gi p buc th x|c m{ h~y l{m con mi nng ln, c|m d l{m h thm mun. Lo l|i h n pht gi}y thi im cao nht m{ mi o c, ph|n xt, bn t}m v tng lai u nht nha, ch cn li th}n th khng chng gng ni lc th. 23 LM CH NGH THUT TN CNG TO BO Gi}y pht y ~ n: nn nh}n r r{ng ang rt thm mun bn nhng li khng mun tha nhn iu , ch cha ni n c h{nh ng g. }y l{ lc vt b nhng lch s, tt bng, iu {ng tn

27

Ngh thut quyn r

cng bng mt ng th|i t|o bo. ng cho con mi thi gian suy tnh hu qu; to m}u thun, g}y cng thng bc tn cng to bo tip theo gip gii tho|t tt c. Th hin do d, vng v ngha l{ bn ang ngh n chnh mnh ch khng phi ang b con mi quyn r. ng bao gi khng li hay tha hip vi con mi, h~y tin rng bn ng v{ chu |o; lc n{y bn cn t ra quyn r ch khng cn phi nh mt chnh kh|ch. Mt ngi phi tn cng trc v{ l{ bn. 24 THN TRNG VI HU QU Sau mt s quyn r th{nh cng thng l{ nguy him. Khi tnh cm ~ t n nh im, n thng quay ngc li tr nn mt mi, ng vc, tht vng. Cn bit rng vic chia tay s ko d{i v{ mt mi; cm thy bt an, con mi s c bu vu d}y da v{ c hai u phi chu ng. Nu bn phi chia tay, h~y chia tay t ngt v{ nhanh chng. Cn thit th ph| v s quyn r bn ~ to ra. Nu phi gi mi quan h, cn ch rng sc lc khng cn, s quen thuc len li khin nhng tng tng thch th ban u mt i. Nu tr chi tip tc, cn bt u li ln quyn r th hai. Khng bao gi c ngi kia coi thng bn to vng mt, g}y au n, m}u thun khin con mi rut gan nh la t.

28

LI CM Nu tin ti xin cm n Anna Biller ~ c nhng ng gp to ln cho quyn s|ch n{y: nghin cu, tho lun v{ c nhng gip qu gi| ho{n th{nh ni dung quyn s|ch, thm v{o l{ kin thc v ngh thut quyn r khin ti nhiu ln t nguyn l{m nn nh}n ca b{. Ti xin cm n m, Laurette, ~ lun ng h ti trong sut thi gian vit quyn s|ch v{ cng lun l{ ngi c v trung th{nh nht ca ti. Ti xin cm n Catherine Leouzon c|ch }y v{i nm ~ gii thiu ti cun Nhng mi tnh bt chnh nguy him v{ th gii ca Valmont. Lng bit n ca ti cng xin c gi n David Frankel v vic bin tp cun s|ch v{ nhng li khuyn b ch; Molly Stern Viking Penguin ~ xem xt d n ny v gip thnh hnh nn n; Radha Pancham ~ kin nhn sp xp n c h thng; v{ Brett Kelly ~ gip mi vic sun s. Vi lng thng tic ti bit n ch mo Boris ~ mi ba nm qua quan s|t ti vit, hin nay ~ khng cn na. Truyn nh}n ca n, Brutus, ang t ra l{ ngi k tha xng |ng. Cui cng ti xin c t lng knh trng n cha ti. T ng khng th n{o ni ht ti nh ng n nhng n{o v{ chnh ng l{ ng lc gip ti l{m vic.

29

LI NI UH{ng ng{n nm trc, quyn lc ch yu c c v{ duy tr nh v{o bo lc. S tinh t l{ khng cn thit vua hay ho{ng hu phi bit nhn t}m. Ch mt v{i ngi c quyn lc nhng ph n l{ ngi phi chu ng nhiu nht di ch n{y. H khng c c|ch n{o tranh u, khng c v kh n{o v mt chnh tr, x~ hi hay ngay trong gia nh gip h bt {n ng phi l{m theo mnh. D nhin {n ng c im yu: l{ kh|t khao nhc dc m~nh lit. Ngi ph n lun c th nhm v{o dc vng n{y ca {n ng, nhng nu h li b li vo tnh dc th ngi {n ng li lp tc quay li th thng tr; cn nu h t chi nhc dc th ngi {n ng li i tm iu mt ni kh|c hoc s dng v lc. Mt quyn lc tm thi v{ mng manh nh th th ch g? Vy m{ ngi ph n cng chng cn s la chn n{o kh|c ngo{i c|ch n{y. Mc d vy, ~ c nhng ngi qu| kh|t khao quyn lc, tri qua nhiu nm kho lo V vy, b |p bc v{ khinh mit ~ v{ lun l{ iu ngi ph n phi chu ng trong c|c ch x~ hi; tnh trng n{y ko d{i khng suy suyn cho n nhiu th k sau, khi kinh nghim dy h bit thay th quyn lc bng k nng. Ph n cui cng cng hiu c rng v mnh yu hn, nn li th duy nht ca mnh l{ quyn r; h hiu rng nu mnh ph thuc v{o {n ng v quyn lc th {n ng cng c th ph thuc v{o h nh th vui. V t c hnh phc nh {n ng, h hn ~ suy ngh, chim nghim sm hn; h l{ ngi bit trc c rng nim vui lun gi nh n ngi to ra n v{ tr tng tng

30

Li ni u

v{ s|ng to, ~ ngh ra c|ch xoay ngc lun i xa hn thc t. th c, to ra mt dng quyn lc mi Mt khi ~ bit c l}u d{i v{ hiu qu hn. nhng iu c bn n{y, Chnh nhng ngi ph n n{y ~ s|ng h bit trc c|ch to b to ra ngh thut quyn r, tiu biu l{ n khi gi t m; h Bathsheba trong Kinh Cu c, Helen luyn tp ngh thut t ca th{nh Troy, m nh}n ng Hsi Shi chi y kh khn ngay Trung Quc, v{ c bit l{ nht l{ c khi rt mun ng ; Cleopatra. Trc tin h li ko ngi k t gi}y pht , h {n ng bng b ngo{i hp dn, ch ra bit c|ch t ch|y tr c|c trang sc v{ ph trang to tng tng ca {n nn hnh tng mt th|nh n gi|ng ng, h bit c|ch khi trn. H l mt tho|ng da tht gi v{ lo l|i nhng kh|t kch thch tr tng tng ca {n ng, khao theo mnh mun: khng ch kch thch dc vng m{ cn c|i p v{ tnh yu ~ c|i g hn th: l{ c hi s hu c sinh ra nh th; mt v th|nh. Mt khi ~ thu ht c gi }y s phn ngi ch ca nn nh}n, nhng ph n n{y ph n tr nn khc s d d h ra khi th gii {n ng ch nghit hn, khng phi c chin tranh v{ chnh tr, li cun h h ~ c th ho{n to{n v{o th gii ca ph n - mt th gii gii phng mnh khi |p xa hoa, vui th v{ ngon mc. C th h bc; m{ trong cuc cn dn dt con mi i lc hng theo chin bt tn gia {n ngha en, tc dn h i du h xa, nh ng v{ ph n, ngi ta Cleopatra ~ dn d Julius Caesar i du thy rng vi s gip h dc sng Nile. Ngi {n ng s dn ca s du d{ng h ch ln s}u v{o nhng vui th tinh t v{ ra c th h c th nhy cm n{y h s yu. Nhng ri chin u khng mt mi, i khi chin thng,

31

Ngh thut quyn r

khi y ngi ph n li tr nn lnh lng v{ h hng l{m con mi phi bn khon. n khi ngi {n ng c mun hn na th nhng nim vui y li b rt li. H buc phi theo ui, c mi c|ch tm li nim vui mnh ~ tng c nm th, v{ ri trong qu| trnh h s b yu dn v{ tr th{nh ngi y tnh cm. Nhng ngi {n ng c sc mnh v{ quyn lc chnh tr nh Ho{ng David, Paris ca th{nh Troy, Julius Caesar, Mark Anthony hay Vua Ph Sai u thy mnh tr th{nh n l ca mt ngi ph n. Trc bo lc v{ d~ man, nhng ph n n{y ~ bin quyn r th{nh mt ngh thut tinh t, hnh thc cao nht ca quyn lc v{ thuyt phc. H hc c|ch |nh v{o t}m tr trc, kch thch c tng tng, l{m ngi {n ng c mun hn na, to ra nhng tnh cm hy vng ri tuyt vng ni tip nhau l{ bn cht ca quyn r. Sc mnh ca h khng phi th cht m{ v tm l, khng dng v lc m{ ch gi|n tip v{ kho lo. Nhng chuyn gia quyn r v i u tin n{y ging nh nhng vin tng t lnh qu}n s lp k hoch

v{ thng l{ kho lo hn khi li dng chnh sc mnh thng tr h; tht ra i khi {n ng cng dng nhng v kh n{y ca ph n phn cng li v{ s phn k n l ca h li c{ng tr nn khc nghit hn.Choderlos de Lactos, V vn Gi|o dc Ph n, do Lydia Davis dch, trn tp ch T do T tng, do Michael Fether bin tp.

L{m tnh cn nhiu cht thin t{i hn ch huy mt i qu}n.Ninon de lEnclos

Hi Menelaus, nu tht s ngi mun git , Vy ta cu cha cho ngi, h~y thc hin ngay i, Trc khi |nh mt vn xon mch m|u tr|i tim ngi

32

Li ni u

hy hoi k th, v{ tht s nhng ghi chp u tin v quyn r thng so s|nh n vi chin trng, mt kiu chin tranh ca ph n. i vi Cleopatra, }y l{ v kh cng c ch ca mnh. Trong quyn r, ngi ph n khng cn ch l{ cng c tnh dc th ng; h tr th{nh nh}n t nng ng, mt hnh tng quyn lc. Ngoi tr mt s ngoi l - nh nh{ th ngi La tinh tn Ovid, mt ngi h|t rong thi trung c - cn hu nh {n ng t quan t}m n th ngh thut nhm nh nh ngh thut quyn r. Sau , c s thay i ln v{o th k mi by: {n ng bt u quan t}m n quyn r nh mt c|ch khc phc s chng i tnh dc thng gp nhng ph n tr. Ngi quyn r v i l{ nam u tin trong lch s - Cng tc Lauzun, ngi ~ to cm hng cho truyn thuyt Don Juan - bt u dng nhng phng ph|p l}u nay vn c ph n s dng. H hc c|ch l{m con mi la mt vi v b ngo{i ca mnh (thng h c bn cht |i nam |i n) kch thch tr tng tng, ng vai ngi m d|ng. H cn thm

L{m ngi chuyn ; v |nh mt l{ nhng i qun, V{ |nh mt lia ti }u, l{ng mc ch|y ri, n khi tro t{n b cun i Bi ting th d{i ca . Ta bit r , Menelaus, V{ ngi cng vy. V{ bt k ai bit u phi chu ng.Hecuba ni v n{ng Helen thnh Troy trong Nhng ph n th{nh Troy, do Neil Curry dch

Khng ngi {n ng n{o c quyn lc m{ chng li s la di ca ngi ph n.Hoa cc trng ca Navarre

Con ng vng n{y, m{ nh ph n c th chim c sc mnh ca {n ng v{ to quyn lc cho mnh,

33

Ngh thut quyn r

v{o tr chi mt yu t mi mang tnh nam, l{ ngn ng quyn r, v h ph|t hin ra mt im yu ca ph n l{ thch li ngon ngt. Hai hnh thc quyn r n{y ngi n dng ngoi hnh v{ ngi nam dng li ni thng c c hai bn b sung thm v{o chin thut ca mnh: Casanova cng l{m la mt ph n bng qun |o; cn Ninon de lEnclos cng quyn r {n ng bng li ngon ting ngt ca mnh. Cng lc vi giai on nam gii ang hnh th{nh hnh thc quyn r d{nh cho gii mnh th nhng ngi kh|c cng bt u |p dng ngh thut n{y cho mc ch x~ hi. Khi h thng ch phong kin li dn v{o qu| kh, c|c quan chc phi tm ch ng cho mnh trong chnh ph m{ khng cn c dng n quyn lc. H hc c|ch chim c quyn lc bng c|ch quyn r cp trn hay i th bng tr chi t}m l, t ng nh nh{ng, mt cht m d|ng. Khi x~ hi ng{y c{ng d}n ch ha, c|c din vin, ngh s v{ d}n n din bt u s dng c|c chin thut quyn r li cun, d{nh kh|n gi v{ mi

cha c c|c s gia quan t}m ng mc. T gi}y pht ngi ph n t|ch khi |m ng, l{ mt sn phm ho{n chnh, c lp, ban ph|t nim vui vn khng th c nh quyn lc m{ ch nh nhng li l hoa m..., thi i ca nhng v th|nh tnh yu ln ngi. l{ mt bc pht trin d{i ca lch s vn minh... Ch vi con ng vng ca ngh thut yu ng, ngi ph n mi c th khng nh quyn lc v{ h l{m iu n{y bng c|ch khng nh mnh ngay ti thi im sp tr th{nh n l theo mun ca {n ng. H kh|m ph| ra c quyn lc ca nhc dc, b mt ca ngh thut yu ng, sc mnh siu nhin ca cm xc b khi gi nhng khng c tha

34

Li ni u

trng x~ hi. Th k mi chn cn c mt thay i ln kh|c: l{ c|c chnh tr gia nh Napoleon t xem mnh nh k quyn r, trn qui m ln. Nhng ngi n{y da trn ngh thut hng bin quyn r, nhng h cng nm vng nhng chin thut ca ph n nh: d{n dng nhng cnh n tng, dng c|c chin thut s}n khu hay to hnh tng uy lc. Tt c nhng iu h hc c u l{ c|i c gi l{ sc li cun qun chng v{ n ng{y nay vn vy. Vi c|ch quyn r cng chng h c th quy t c quyn lc to ln m{ khng cn n v lc. Ng{y nay chng ta ~ t c n nh cao nht trong cuc c|ch mng quyn r. Hn bao gi ht, hin nay sc mnh v{ t{n bo di mi hnh thc u b b{i ty. Mi kha cnh trong cuc sng x~ hi i hi kh nng quyn r ngi kh|c theo mt c|ch khng g}y tn thng hay |p t ngi kh|c. C th thy c|c kiu quyn r khp ni, pha ln c|c chin thut ca nam v{ n. Cng ngh qung c|o kho lun l|ch, bng gi, kinh doanh mm ln ngi. Nu mun ngi kh|c thay i kin

m~n. Sc mnh y c xem l{ mt trong nhng sc mnh v i nht th gii, i khi l{ c quyn sinh s|t... C tnh tri buc c|c gi|c quan ngi {n ng bng ba m c hiu qu rt ma thut, m ra ngun xc cm v cng to ln trong h v{ khuy ng h nh th b thc p bi mt gic m y cm hng.Alexander Von Gleichen Russwurm S c|m d ca Th gii, Hannah Waller dch

Vy th, s kt hp hai yu t, vui sng v{ nhng b, l{ ct li ca tnh yu... iu tn ti trong tnh yu l{ nhng b v vui sng.Jos Ortega Y Gasset, V Tnh yu, do Tony Talbot dch

iu g l{ tt? l{ tt

35

Ngh thut quyn r

v{ l{m ngi kh|c thay i kin l{ iu c bn ca quyn r ta phi h{nh ng tinh t v{ ngm ngm. Ng{y nay khng c cuc vn ng tranh c n{o li khng s dng n ngh thut quyn r. Ngay t thi John F. Kenedy, c|c chnh kh|ch ~ cn phi bit quyn r qun chng mt mc n{o khi xut hin h sc li cun s ch ca cng chng, c nh vy h ~ chin thng c mt na. Th gii in nh v{ truyn thng i chng to ra mt thin h{ nhng ngi sao v{ nh}n vt quyn r. Chng ta ang ngp tr{n trong th gii quyn r. Nhng cho d mc v{ phm vi c thay i n }u th bn cht ca quyn r vn khng thay i: l{ khng bao gi trc din hay dng v lc, ngc li phi ly nim vui l{m mi nh, a ct vi tnh cm ca con ngi, khi gi dc vng v{ bn khon, dn dt con mi u h{ng v mt t}m l. Trong quyn r ng{y nay ngi ta thng |p dng th nhng phng ph|p ca Cleopatra vn cn nguyn t|c dng.

c nhng g tn vinh cm gi|c quyn lc, ch quyn lc v{ chnh quyn lc trong con ngi. iu g l{ xu? l{ tt c nhng g bt ngun t s yu ui. Hnh phc l{ g? L cm gi|c quyn lc tng ln khi chin thng mt chng ngi vt.Friedrich Nietzche, Chng Gi-su, R.J.Hollingdale dch

S bt m~n, chng lon thn kinh, kh n~o v{ tht vng thng gp trong phn tch tm l r r{ng l{ do khng th yu v{ khng c yu, do khng bit cho v{ nhn nim vui, nhng cn v mng l{ do quyn r v{ b tht bi. Ch nhng ngi ho{n to{n nm Ngi kh|c lun c g}y nh hng n ngoi s quyn r mi l{ chng ta, mun ta l{m theo h, v{ bnh hon, thm ch khi thng th ta cng c loi h ra khi

36

Li ni u

quan t}m ca mnh, chng i li s d d ca h. Tuy nhin c mt pht n{o trong cuc i, khi ta h{nh ng hon ton khc l{ khi ta ang yu. Ta ri v{o mt dng ba m. T}m tr ta trc kia ch c nhng quan t}m thng nht; nay li b x}m chim bi to{n nhng suy ngh v ngi ta yu. Ta tr nn nhiu cm xc, mt kh nng suy ngh s|ng sut, h{nh ng th ngu ngc m{ nu khng yu ta chng bao gi l{m vy. Nu iu n{y din ra l}u, c g trong ta phi nhng b: ta u h{ng ch ca i phng, khao kh|t c s hu h.

h ho{n to{n c kh nng yu v{ l{m tnh. Khoa hc ph}n tch t}m l cho rng n nghin cu s ri lon tnh dc v{ thm mun, nhng trn thc t n nghin cu s ri lon quyn r... Nhc im nghim trng nht lun lin quan n quyn r ch khng phi nim vui, v{ s am m ch khng phi s tha m~n v tnh dc hay trong i sng.

Ngi quyn r l{ ngi hiu c sc Jean Baudrillard, Quyn r mnh gh gm ca gi}y pht u h{ng y. H ph}n tch iu xy ra khi ngi Bt k iu g v tnh yu ta ang yu, nghin cu c|c cu th{nh th khng cn trong t}m l ca qu| trnh y iu g kch ngng tt hay xu. thch tr tng tng, iu g to ra s Friedrich Nietzsche, Ngoi say m. Bng bn nng v{ qua luyn tp ngng tt hay xu, Walter h nm c ngh thut l{m ngi Kaufmann dch kh|c phi lng. Ngay ngi quyn r u tin cng bit, s hiu qu hn nhiu nu to c tnh yu hn ch l{ nhc dc. Mt ngi ang yu thng tnh cm, d bo, d dn d.

37

Ngh thut quyn r

(Ngun gc t quyn r trong ting La tinh c ngha l{ dn lch ng.) Mt ngi thm kh|t dc vng thng kh iu khin hn, v{ mt khi c tha m~n s d d{ng b ri bn. Ngi quyn r tm c|ch to ra s say m v{ si d}y tnh yu khi c c nhc dc th nn nh}n li c{ng b n l hn. To ra tnh yu v{ s say m tr th{nh phng thc cho mi kiu quyn r d l{ nhc dc, x~ hi, hay chnh tr. Mt ngi ang yu phi chu nhng b. Chng ch g nu c ch trch sc mnh ca quyn r hay tng tng rng mnh chng quan t}m n n, rng l{ iu gh tm, xu xa. C{ng c gng chng li sc li cun ca quyn r nh mt tng, nh mt dng quyn lc bn s c{ng thy mnh thch th n. L do rt n gin: hu ht chng ta ai cng bit sc mnh c c khi ai phi lng mnh. Mi h{nh ng, c ch, li ni ca ta u c nh hng tch cc i vi ngi y; ta c th khng ho{n to{n hiu c mnh hay nh th n{o nhng cm gi|c quyn lc n{y tht thch th. N cho ta t tin, l{m ta li c{ng thm quyn r. Ta c th cng ~ c cm gi|c nh vy mi trng l{m vic hay ngo{i x~ hi mt ng{y ta c t}m trng phn chn v{ mi ngi dng nh sn lng vi ta hn v{ b ta li cun nhiu hn. Nhng gi}y pht quyn lc nh th thng sm qua mau nhng lun vang m~i trong t}m tr ta. Ta mun li c c iu . Khng ai thch cm thy vng v, nht nh|t, hay khng th tip cn ngi kh|c. Ting gi ca quyn r rt kh cng li v kh m{ cng li c quyn lc, v{ khng g c th em li cho bn quyn lc trong x~ hi hin i c nh l{ kh nng quyn r. nn kh|t khao quyn r l{ mt dng phn ng cung lon, l nim am m s}u thm trong bn i vi ngh thut n{y; bn ch l{m kh|t

38

Li ni u

khao ca mnh mnh m hn. Mt ng{y n{o n cng s phi by ra bn ngoi. c c quyn lc nh vy khng i hi bn phi thay i ho{n to{n tnh c|ch ca mnh hay phi tm c|ch chm cht v b ngo{i. Quyn r l{ mt tr chi t}m l, ch khng phi v p b ngoi, v{ tr th{nh mt chuyn gia quyn r ho{n to{n nm trong tm tay ca bt k ai. iu quan trng nht l{ phi nhn th gii bng con mt kh|c, con mt ca ngi quyn r. Mt ngi quyn r nn lc n{o cng s dng nng lc quyn r ca mnh mi mt tip xc x~ hi v{ c| nh}n u l{ mt dp quyn r tim t{ng. Khng c l~ng ph mt gi}y pht n{o, v nhiu nguyn do. Quyn lc ngi quyn r c i vi con mi ca h vn c hiu nghim trong mi trng x~ hi v h bit c|ch gia gim bt yu t nhc dc ch khng loi b hn. C th ta ngh mnh i guc trong bng h, nhng iu cng chng h g v tht d chu khi gn h. C gng chia i mnh th{nh nhng gi}y pht quyn r ngi kh|c v{ nhng gi}y pht thu mnh li ch l{m mnh ri tr v{ dn nn. Con ngi ai cng ging nhau ch kh|t khao nhc dc v{ tnh yu thng thm kn; tt hn nn th lng nhng kh nng y ca mnh hn l{ ch s dng n trong phng ng. (Tht ra ngi quyn r xem th gii nh phng ng ca mnh.) C|ch nhn n{y to c ng lc quyn r rt ln, v{ sau mi ln quyn r bn li c thm kinh nghim v{ rn luyn. Mt ln quyn r tnh cm hay x~ hi u gip ln sau c d d{ng hn, gip bn t tin v{ quyn r hn. C{ng ng{y s c{ng c nhiu ngi b bn thu ht nh v quyn r to|t ra t con ngi bn. Ngi quyn r c nh}n sinh quan ging mt chin binh. H xem mi mt ngi nh mt dng ph|o {i c th{nh ly m{ h ang

39

Ngh thut quyn r

bao v}y. Quyn r l{ qu| trnh x}m nhp: u tin x}m nhp v{o t}m tr ngi , th{nh ly u tin ca h. Mt khi ~ x}m nhp c v{o t}m tr con mi l{m h c c|i nhn phn khch v bn, bn s d d{ng l{m h bt chng c v{ u h{ng v mt t}m l. Ngi quyn r khng l{m vic nht thi; h khng ph mc qu| trnh n{y cho yu t tnh c. Ging bt k v tng t{i n{o, h lp k hoch v{ ln chin lc, nhm thng v{o im yu ca con mi. Cn tr chnh tr th{nh ngi quyn r l{ nh kin ngu ngc cho rng tnh yu v{ l~ng mn l{ iu g thing ling, k l m{ con ngi tu}n theo nh mnh ~ c sp t sn. iu n{y c v nh l~ng mn v{ hay hay nhng tht ra n ch bin h cho tnh li bing ca chng ta. iu hp dn mt ngi l{ n lc ta l{m v h, chng t ta quan t}m h n mc n{o v{ h qu gi| n th n{o. Ph mc mi chuyn cho tnh c l{ cng thc dn n tai ha v{ chng t ta khng xem chuyn tnh yu l{ nghim tc. Chnh n lc Casanova ~ b ra, s iu ngh ng |p dng v{o mi chuyn tnh ~ l{m ng tr nn quyn r mt c|ch ma qu|i. Phi lng mt ai khng phi l{ chuyn o thut m{ l{ vn t}m l. Mt khi bn hiu t}m l con mi v{ ln k hoch cho ph hp th s d d{ng l{m h say m hn. Ngi quyn r khng xem tnh yu l{ thing ling m{ nh chin tranh, mi c|i u bnh ng. Ngi quyn r khng th mi m vi bn th}n mnh. C|i nhn ca h phi hng ra bn ngo{i ch khng hng v{o trong. Khi gp mt ngi, ng th|i u tin l{ x}m nhp v{o bn trong lp da ngi , nhn th gii qua i mt ca h. C nhiu nguyn nh}n. u tin, t mi m vi mnh l{ du hiu ca cm gi|c bt an; iu khng quyn r. Ai cng c nhng iu bt an nhng ngi quyn r c lng tr|nh chng, tm liu ph|p cho nhng gi}y pht

40

Li ni u

ho{i nghi bng c|ch mi m vi th gii bn ngo{i. iu n{y gip h c mt t}m hn vui v - lm chng ta mun cnh h. Th hai, vic x}m nhp v{o bn trong lp da con ngi , tng tng mnh l{ h th s nh th n{o, s gip ngi quyn r bit c nhiu thng tin qu gi|, bit c iu ngi y quan t}m v{ iu g l{m h mt kh nng suy ngh s|ng sut v{ ri v{o by. c v trang nhng thng tin n{y, ngi quyn r c th g}y ch mt c|ch thch hp, c trng im mt iu him c trong mt th gii m{ hu ht mi ngi ch nhn ta t tm m{n nh kin ca chnh bn th}n h. X}m nhp c v{o trong lp da ca h l{ ng th|i chin lc quan trng u tin trong cuc chin x}m nhp. Ngi quyn r xem h l{ ngi ban ph|t nim vui, nh nhng con ong ly phn hoa t c}y n{y sang c}y kh|c. Khi cn nh ai cng d{nh thi gian chi bi nhng khi ln, ta thng c cm gi|c b ko ra khi thin ng n{y v{ b nng bi nhng tr|ch nhim. Ngi quyn r bit rng con ngi lun ch i nhng nim vui h khng th n{o c nim vui t bn b hay ngi h thng yu, m{ h li khng th t mnh c c iu . Mt ngi i v{o i h, cho h phiu lu v{ l~ng mn th khng th n{o cng li c. Vui th l{ cm gi|c c dn vt qua gii hn, c tr{n ngp bi mt ngi kh|c, mt tri nghim kh|c. Ai cng mun c ngp tr{n mt cm gi|c kh|c, c tho|t khi chng cng u thng ng{y ca h. i khi s chng i l{ c|ch h ni vi ta, H~y quyn r ti i. Ngi quyn r bit rng kh nng s c g vui v s khin mt ngi i theo h, v{ khi c tri nghim con mi s ci m, nh}n nhng h. H cn t luyn cho mnh tr nn nhy cm vi nim vui v bit rng t mnh cm thy vui th s gip h d d{ng hn nhiu khi l{m ngi kh|c vui l}y.

41

Ngh thut quyn r

Mt ngi quyn r xem cuc i nh s}n khu, mi ngi u l{ din vin. Ai cng thy mnh c nhng vai din khng c nh trong cuc sng l{m h cm thy khng c vui. Tr|i li, ngi quyn r c th l{ bt k ai v{ c th m tr|ch c nhiu vai tr. (Nguyn thy }y l{ thn Zeus, mt k quyn r tham lam trc nhng trinh n; v kh chnh ca ng l{ kh nng bin th{nh bt c ngi hay con vt n{o c v l{ quyn r nht i vi con mi.) Ngi quyn r cm thy vui khi din xut v{ khng b nng bi nh}n th}n, bi nhu cu c l{m chnh mnh hay phi t ra t nhin. S t do n{y, s bin ha n{y trong con ngi v{ t}m hn khin h tr nn quyn r hn. iu con ngi thiu thn trong cuc sng n{y khng phi l{ thc t m{ l{ nhng o nh, lc th, chi bi. Qun |o ngi quyn r mc, ni h dn bn n, li ni v{ h{nh ng ca h c nh c n}ng ln mt cht khng qu kch nhng c mt cht phi thc t, nh th hai bn ang sng trong mt on tiu thuyt hay ng vai chnh trong mt b phim. Quyn r l{ mt dng s}n khu ngo{i i, ni gp g gia o nh v{ hin thc. Cui cng, ngi quyn r ho{n to{n v o c trong li sng. Tt c ch l{ mt tr chi, mt trng u chi a. Bit rng nhng ngi c o c, loi ngi b km nn hay gt gng vn thng ln |n s xu xa ca ngi quyn r, tht ra ang ngm ngm ganh t vi sc mnh ca h, nn h cng khng quan t}m n kin ngi kh|c. H khng tranh c~i vi nhng ph|n xt lun l nh vy s cc k km quyn r. Tt c u mm do, bin ha, nh chnh bn th}n n. Quyn r l{ mt dng la di, nhng con ngi thch c dn lch hng, h kh|t khao c ngi kh|c quyn r. Nu khng, nhng ngi quyn r ~ khng c c qu| nhiu nn nh}n tnh nguyn n th. H~y vt b ht

42

Li ni u

nhng khuynh hng o c, h~y l{m theo trit l vui v ca ngi quyn r, ri bn s thy qu| trnh cn li d d{ng v{ t nhin. Ngh thut Quyn r nhm trang b cho bn v kh thuyt phc v{ hp dn ngi kh|c, nhng ngi xung quanh bn t t mt kh nng chng c m{ khng hiu nh th n{o v{ ti sao iu li xy ra. N l{ ngh thut chin u trong thi i tinh t n{y. Mi cuc quyn r c hai yu t bn phi ph}n tch v{ thu hiu: th nht l{ chnh bn v{ bn c g quyn r; th hai l{ con mi v{ nhng h{nh ng c th p tan phng v ca h khin h phi u h{ng. C hai mt u c tm quan trng ngang nhau. Nu bn ln k hoch m{ khng ch n phn tnh c|ch ca mnh c th li ko ngi kh|c, bn s b xem l{ ngi quyn r m|y mc, lun ci v{ vng v. Nu ch da v{o tnh c|ch quyn r ca mnh m{ khng ch n i phng, bn s to ra nhng sai lm khng khip v{ hn ch tim nng ca mnh. V vy, Ngh thut Quyn r c chia l{m hai phn. Phn th nht, Kiu Ngi Quyn r, m t chn loi ngi quyn r, cng thm Ngi chng Ngi Quyn r (anti-seducer). Nghin cu nhng loi ngi n{y gip bn nhn thc c thuc tnh quyn r vn c trong bn l{ g v l{ nhng vin | tng c bn trong quyn r. Phn th hai, Qu| trnh quyn r, gm hai mi bn th thut v{ chin lc s hng dn bn l{m th n{o b ba m, ph| v th chng i, tin bc mnh m trong quyn r, v{ dn d con mi u h{ng. Cu ni gia hai phn l{ chng b{n v mi t|m loi nn nh}n b quyn r mi mt loi thiu mt iu g trong cuc sng, trong lng c mt khong trng m{ bn c th b lp. Bit c mnh ang quyn r loi ngi n{o gip bn

43

Ngh thut quyn r

vn dng tng trong c hai phn. Nu b qua bt k phn n{o trong quyn s|ch n{y, bn s ch l{ mt ngi quyn r khng ho{n ho. C|c tng v{ chin thut trong Ngh thut Quyn r da trn nhng b{i vit v{ ghi chp lch s v nhng nh}n vt quyn r th{nh cng nht trong lch s. Ngun t{i liu n{y bao gm hi k ca chnh nhng ngi quyn r (nh ca Casanova, Errol Flynn, Natalie Barney, Marilyn Monroe); c|c tiu s (ca Cleopatra, Josephine Bonapatre, John F. Kennedy, Cng tc Ellington); s tay v vn n{y (|ng ch nht l{ Ngh thut Yu ng ca Ovid); v{ nhng ghi chp tiu thuyt v quyn r (Nhng quan h bt chnh nguy him ca Choderlos de Laclos, Nht k Ngi quyn r ca Soren Kierkegaard, Giai thoi Genji ca Murasaki Shikibu). C|c anh hng trong nhng t|c phm vn chng n{y thng ly hnh mu ca nhng ngi quyn r ngo{i i thc. C|c chin thut h s dng cho thy mi lin h ni ti gia tiu thuyt v{ quyn r, l{ to ra o nh v{ dn dt ngi theo mnh. Vn dng nhng b{i hc trong s|ch n{y v{o thc t tc l{ bn ang i theo con ng ca nhng chuyn gia quyn r v i nht trong ngh thut n{y y. Cui cng, tinh thn gip bn tr th{nh mt ngi quyn r tuyt vi l{ tinh thn bn c cun s|ch n{y. Nh{ vn Ph|p Denis Diderot ~ tng vit, Ti cho php t}m hn ti t do theo ui tng khn ngoan hay ngu ngc u tin khi n xut hin, ging nh trn i l de Foy con ngi thanh nin phng ~ng trong ta theo s|t gt mt c g|i l{m tin n{o , sau b theo mt c kh|c, tn cng tt c bn h ri chng gn kt h vi g c. Suy ngh ca ti chnh l{ nhng c g|i l{m tin. ng l{ ng mnh

44

Li ni u

b quyn r bi nhng tng, theo ui bt c iu g lm ng thy hng th cho n khi mt c|i kh|c hay hn n vi ng, suy ngh ca ng b nhim mt dng th vui nhc dc. Mt khi bn ~ bc v{o nhng trang s|ch n{y, h~y l{m nh Diderot khuyn: h~y mnh b quyn r bi nhng c}u chuyn v{ nhng tng, h~y u c ci m v{ suy ngh i hoang. Dn dn bn s thy th thuc c n{y thm v{o da tht mnh v{ bn s bt u xem mi th l{ ngh thut quyn r, k c c|ch ngh v{ c|ch bn nhn th gii. c tnh tt nht chnh l{ l{m tng nhu cu quyn r. - Natalie Barney -

45

PHN I KIU NGI QUYN RTt c chng ta u c nng lc quyn r - kh nng thu ht ngi kh|c v pha mnh v{ khin h ngoan ngo~n phc tng chng ta. D vy, t ai trong chng ta c th nhn thc c kh nng tim n n{y. Chng ta thng tng tng rng kh nng ch l{ s thu ht b ngo{i, nhng tht ra, li l{ mt c im huyn b m{ mt v{i ngi c sn ngay t khi mi ch{o i v{ nhng ngi kh|c s khng bao gi c th cng li c nng lc quyn r n{y. Tuy vy, l{m sao c th thy c kh nng tim n ca mnh? l{ phi hiu c tnh c|ch n{o ca mnh t nhin c th li cun ngi kh|c, t ph|t trin nhng tim nng n{y trong t}m hn ca mi chng ta. S quyn r th{nh cng him khi n{o c bt u bng mt th on trng trn hay mt mu k tinh vi. iu chc chn s dy ln ni ho{i nghi ngi kh|c. S quyn r th{nh cng thng bt u bng tnh c|ch ca chnh bn, kh nng m{ qua bn bc l nng lc c th li cun ngi kh|c v{ khuy ng cm xc ca h bng c|ch khin h mt t ch. B thi min bi tnh c|ch y sc quyn r ca bn, nhng nn nh}n s khng cn t}m n s li cun tip theo. V{ ri nh mt tr chi tr con, bn dn dn s khin cho u c ca h m mui v{ cui cng quyn r h. C chn loi ngi c nng lc quyn r trn th gii. Mi loi ngi n{y c mt nt tnh c|ch c bit n{o n s}u trong t}m

46

Phn I: Kiu ngi quyn r

hn, to nn mt s li ko y quyn r. M Nh}n Ng th hin cho ngun nng lng nhc dc di d{o v{ h bit c|ch tn dng n nh th n{o. K n Chi Phng ~ng li cho thy mt nim am m v i vi k kh|c ph|i v{ ni kh|t khao ca h c th l}y nhim sang ngi kh|c. Ngi Tnh L Tng li c th cm nhn s}u sc rng chnh h to ra s l~ng mn. Ngi Thch n Din li m m trong hnh nh ca chnh mnh, to nn sc quyn r |i nam |i n y n tng. Ngi T Nhin c tnh c|ch rt t nhin v{ ci m. Ngi m D|ng lun ta ra lung kh ti m|t y sc hp dn t trong chnh th}m t}m ca h. Ngi Duyn Dng lun bit c|ch l{m h{i lng ngi kh|c h chnh l{ nhng con ngi ca cng chng. Ngi C Uy Tn li t tin mt c|ch k l v{o chnh mnh. V{ Ngi Sao th rt siu ph{m v{ lun n mnh trong s huyn b. C|c chng trong phn n{y s dn bn i su vo trong tnh cch ca mi loi nh}n vt trn. t ra, mt trong c|c chng cng c th lay ng ng cm gi|c ca bn v{ ri bn s nhn ra mt phn nh}n c|ch ca chnh mnh. Chng n{y s l{ mu cht gip bn ph|t huy nng lc quyn r ca bn th}n. H~y chng ti ni rng bn c khuynh hng quyn r. Chng vit v Ngi m D|ng s ch cho bn thy c c|ch hnh th{nh cho mnh tnh t ch, bit c|ch thay i th|i nng nhit hay lnh lng xa c|ch g{i by nn nh}n. Chng n{y cng s ch cho bn bit c|ch ho{n thin dn nhng tnh c|ch bm sinh ca mnh tr th{nh mt Ngi m D|ng tuyt vi loi ngi m{ chng ta hng ao c. Chng c l do g phi rt r nht nh|t khi chng ta s hu tnh c|ch y quyn r. Chng ta say m K n Chi Phng ~ng gan d v{ sn s{ng b qua cho mi h{nh ng qu| |ng ca anh ta, nhng chng ai tn knh mt K n Chi Phng ~ng khng tht

47

Ngh thut quyn r

lng. Mt khi bn ~ nui dng nt tnh c|ch ni bt ca mnh, thm tht mt cht ngh thut v{o nhng g to ha ban tng, th sau bn c th tip tc ph|t trin thm nt tnh c|ch th hai hoc th ba l{m cho nh}n c|ch ca bn c{ng thm s}u sc v{ b n. Cui cng chng 10 vit v Ngi Khng Quyn R gip bn nhn thc v nhng nng lc i nghch trong t}m hn bn. Bng bt c gi| n{o, bn cng phi tm ra cn nguyn ca nhng xu hng b{i tr nng lc quyn r m{ bn c th c. H~y ngh n chn loi ngi n{y nh nhng chic bng. Ch khi tht s bc v{o mt trong nhng chic bng y v{ n ln dn trong con ngi bn, khi bn mi bt u ph|t trin tnh c|ch y quyn r ca mnh c c nng lc v hn.

48

M NHN NGNgi {n ng thng b nng bi trng tr|ch m{ h phi g|nh vc - lun phi chu tr|ch nhim, bit t ch v{ hiu l l. M Nhn Ng l{ hnh nh tuyt vi nht trong tr tng tng ca ngi {n ng v n{ng em n cho h mt s gii tho|t ho{n to{n khi nhng r{ng buc ca cuc sng. Trong s hin din y dc vng ca n{ng, ngi {n ng cm thy nh mnh c a n a ht ca nim kho|i cm thun ty. Trong mt th gii m{ ngi ph n thng qu| rt r nht nh|t trc hnh nh nh th, h~y hc c|ch iu khin dc vng ca ngi {n ng bng c|ch hin th}n th{nh hnh nh trong tr tng tng ca h. M NHN NG TI TR V{o nm 48 trc cng nguyn, vua Ai Cp - Ptolemy XIV - tm c|ch trut ph v{ lu {y ngi ch g|i, ng thi cng l{ v ca ng - n ho{ng Cleopatra. ng ra lnh canh gi bin i tht nghim ngt ngn chn ngi v quay tr v v{ ng bt u cai tr lnh a ca ring mnh. Nm sau , v tng t{i ba ca ch La M~ Julius Caesar - ~ n th{nh ph Alexandria m bo rng Ai Cp vn trung th{nh vi Rome cho d ~ xy ra v{i cuc chin tranh gi{nh quyn lc ni b. Mt m n, khi Caesar ang hp mt vi c|c tng lnh ca mnh ti cung in ca Ai Cp b{n v chin lc th mt ngi lnh bc v{o bm b|o rng c mt nh{ bun ngi Hy Lp ang ng ch ca, tay m mt mn qu{ ln qu gi| mun d}ng ln cho ng{i. Trong t}m trng phn n{o vui v, Caesar ~ cho php nh{ bun v{o. G~ nh{ bun bc v{o, trn vai v|c mt tm thm ln

49

Ngh thut quyn r

c cun li. Anh ta g d}y thng xung quanh cun thm v{ bng i tay thon thot ca mnh, anh ta m cun thm ra, l n{ng Cleopatra tr p c giu bn trong. Trong trang phc na kn na h, n{ng t t ng dy trc |nh mt ng ng{ng ca Caesar v{ to{n th c|c v quan kh|ch, ta nh thn V N hin ln t gia nhng t sng tr{o. Mi ngi sng s trc cnh mt n ho{ng tr p (v{o lc y n{ng ch mi 21 tui) bt ng xut hin trc mt h nh th bc ra trong mt gic m. H c{ng kinh ngc hn trc s t|o bo v{ t{i ng kch ca n{ng - gia m khuya nh ngi ln a v{o cng m{ ch c mt ngi {n ng i theo bo v, n{ng ~ |nh cc mi th bng mt nc c t|o bo. V{ Caesar l{ ngi say m n{ng nht. Theo nh{ vn ngi Hy Lp - Dio Cassius, Cleopatra ang v{o thi k xu}n sc nht ca cuc i. N{ng c mt ging ni l{m m m bt k ai nghe thy. S quyn r to|t ln t con ngi v{ ging ni ca n{ng c th l{m ng lng ca c nhng k khinh ght {n b{ lnh lng v{ kin nh nht. Caesar ~ b m hoc ngay t khi ng nhn thy n{ng v{ khi n{ng ct ging ni. Cng v{o m y, Cleopatra tr th{nh ngi tnh ca Caesar.

Trc , Caesar cng ~ c v s tnh nh}n gip ng th gi~n sau nhng cuc chinh chin y khc lit. Nhng ng lun nhanh chng ch|n h v{ tr li vi vi nhng g tht s khin ng h{o hng - mu chnh tr, nhng th th|ch ca cuc chin, chin trng La M~. 50

Trong khong thi gian trung bnh, con tu nguy nga ca chng ti, vi lc y ca l{n gi mnh, ~ nhanh chng tin gn n hn o ca M Nh}n Ng. Nhng gi }y cn gi du hn, ngun sc mnh n{o

M nh}n ng

l{m nhng cn sng tr nn phng lng m v{ khp ni bao trm mt bu khng kh yn tnh nh t. Ri ch ngi ca mnh, thy th h c|nh bum, v{ nm n v{o khoang t{u, ri h cng ngi xung cm m|i cho v{ nhp nhng khua nc bng nhng m|i cho bng g thng bng l|ng. Trong khi , ti ly mt khoanh s|p ong ln, dng gm ct nh v{ nh{o bp n tht mnh. Chng my chc s|p ong tr nn mm do v{ }m m trong ln nng ca cha t Mt Tri. Ti gi tng thy th li, nht s|p ong v{o tai h. Sau ti bo h tri cht tay v{ ch}n ti v{o ct bum. Ct xong, h li ngi xung v{ tip tc khua m|i cho trong Nm th|ng tri qua, Caesar dn dn dng nc en ngm. qun ht tt c nhng tnh ch ca Chng ti tip tc

Caesar tng chng kin nhiu ph n tm mi c|ch m hoc ng. Tuy nhin, ng ho{n to{n bt ng trc s xut hin ca Cleopatra. Mt m n, n{ng th th vi v vua n{y v c|ch l{m th n{o c th khi phc li vinh quang ca Alexander i v{ thng tr c th gii n{y nh Thng . m sau , n{ng li n tip v vua trong trang phc ging nh n thn Isis ti cung in sang trng ca mnh. Cleopatra khi m{n cho Caesar bng nhng bui tic vui say sa v{ suy i nht, th hin mnh nh mt k ngoi lai ngi Ai Cp. Cuc sng ca nh{ vua v{ n{ng ging nh mt tr chi khng dt, cng cam go v{ y th th|ch nh mt cuc chin, v mi khi ng cm thy an t}m bn n{ng th t nhin, n{ng li t ra lnh lng hoc gin d. Khi y, Caesar li phi tm c|ch g xoa du n{ng.

51

Ngh thut quyn r

Cleopatra v{ ng cng ~ tm ra c nhng c|i c lu li Ai Cp. V{o mt thi im n, n{ng dn v vua xui dng sng Nile tham gia cuc vin chinh lch s ho{nh trng. Trn con thuyn v cng nguy nga tr|ng l - cao trn mt nc 54 feet, gm v{i tng lp m|i bng v{ mt ngi n th thn Dionysus c chng bng c|c ct tr - Caesar trng cng ging nh mt ngi Ai Cp, ang ng nhn chm chm v{o nhng kim t th|p. V{ trong thi gian ng li l}u d{i ti Ai Cp, xa ri ngai v{ng ca mnh Rome, bit bao cuc binh bin ni lon ~ n ra khp ch La M~. V{o nm 44 trc cng nguyn, sau khi Caesar b |m s|t, ln ni ngi l{ ch tam hng, trong c Mark Antony, mt chin binh dng cm cng am m kho|i lc v{ thch ngm cnh; v{ ng thng hay tng tng rng mnh chnh l{ hin th}n ca thn Dionysus ca La M~. V{i nm sau, nh}n lc Antony 52

chuyn h{nh trnh m ca mnh. Khi chng ti va mi i trong ting gi ca bin c th c|c n{ng M Nh}n Ng cng ph|t hin ra rng con t{u ang tin li gn khu vc vng vng ging h|t du dng ca h. H ct ging h|t, Li gn }y, hi ngi hng Odysseus lng ly, s m hoa kt tr|i ca tinh thn thng v vng Achaea. H~y gh thuyn v{o ngh ngi thng thc ging h|t ca chng em. Cha c thy th n{o l|i thuyn vt qua vng nc n{y m{ khng lng nghe ging h|t du dng tun chy t b mi chng em. Ging h|t ngt ng{o lt m qua mt nc, lt v{o tai ti, v{ tr|i tim ti tri ln nim kh|t khao c nghe ging h|t qu| i n ni ti gt u

M nh}n ng

ang ti Syria, Cleopatra ~ mi ng ta n gp n{ng ti thnh Tarsus ca Ai Cp. Ti , n{ng ~ ng ch i kh| l}u v{ s hin din ca n{ng cng rc r v{ g}y sng s y nh ln u tin n{ng xut hin trc mt Caesar. Mt con thuyn rng v{ng nguy nga tr|ng l xut hin trn dng sng Cydnus. Nhng tay cho nhp nh{ng khua m|i cho theo bn nhc du dng; ngi xung quanh l{ nhng c g|i tr trung xinh p trong trang phc ging nh nhng n thn huyn thoi. Cleopatra ngi trn boong thuyn trong t th ta nh n thn Aphrodite v{ xung quanh d}n chng ang tung h tn n{ng mt c|ch nng nhit. Cng ging nh bao nn nh}n kh|c ca Cleopatra, Antony cm thy cho|ng v|ng. ng khng th cng li c nim kho|i cm k l m{ Cleopatra mang n. Nhng ng thi v vua cng mun chinh phc c tr|i tim n{ng v nu c th 53

v{ cau m{y ra hiu cho thy th th ti ra.Homer, t|c phm Cuc h{nh trnh mo him, Quyn XII, E.V. Rieu dch

Kh ai c th cng li sc quyn r ca Cleopatra; c mt s li cun m~nh lit qua d|ng v v{ ging ni, kt hp vi sc mnh c bit trong tnh c|ch ca n{ng. S hp dn lan ta qua tng li ni v{ c ch ca n{ng, khin nhng k quanh n{ng tr nn say m. Ging ni ca n{ng em n nim kho|i cm thun ty; n ta nh mt loi nhc c a thanh }m, gip n{ng c th truyn ti ngn ng n vi mi ngi.Plutarch, t|c phm Nhng v tng th{nh Rome, Ian Scott-Kilvert dch.

Ngh thut quyn r

khut phc c nim kiu h~nh ca ngi {n b{ ni ting n{y, ng s chng t c uy quyn ca mnh. V vy, ng ~ li Ai Cp, ri cng ging nh Caesar, ng dn dn gc di ch}n n{ng. N{ng li dng nhng yu im ca v vua n{y l{m tha m~n ng{i b{i bc, nhng bui tic say sa, nhng l nghi long trng v{ cnh tng xa hoa. a ng{i tr v th{nh Rome, Octavious mt th{nh vin kh|c ca ch tam hng La M~ - ~ d}ng cho ng mt ngi v: l{ Octavia - em g|i ca chnh Octavious v{ l{ mt trong nhng ngi {n b{ p nht th{nh Rome. Ni ting v c hnh v{ tm lng cao c, chc chn n{ng c th gi Antony tr|nh xa khi con im Ai Cp. Nhng mu k n{y cng ch hiu nghim trong mt thi gian ngn ngi v Antony khng t{i no qun c hnh bng ca Cleopatra. V{ 3 nm sau, ng ~ quay v vi n{ng. Chuyn g n s phi n: 54

S hp dn tc thi ca mt b{i h|t, ging ni, hay mi hng. S hp dn ca con b|o vi mi hng thm ng|t. Theo nhng ngi La M~ v{ Hy Lp c i, con b|o l{ lo{i ng vt duy nht ta ra mi hng. N s dng mi hng n{y thu ht v{ bt con mi. Nhng c|i g trong hng thm c th quyn r c con mi?... Yu t g trong b{i h|t ca nhng n{ng M Nh}n Ng c th li cun chng ta, hay trong v p ca khun mt, trong chiu s}u ca vc thm bin s}u? S quyn r nm trong hnh thc b ngo{i thun ty, ch khng h nm trong nhng du hiu biu hin v{ ngha ca chng. i mt quyn r chng c ngha g, chng qua ch l{ |nh

M nh}n ng

ng ~ tht s tr th{nh n l ca Cleopatra, chp nhn quyn nng v hn ca n{ng, n mc v{ sng theo phong tc ca ngi Ai Cp v{ dn dn t b np sng ca th{nh Rome. Trong u ng ch tn ti mi hnh bng ca Cleopatra - mt c|i bng v hn c nhn thy trn ng tin xu m{ cho n nay chng ta vn cn lu li nhng ghi chp m t v n{ng. Khun mt n{ng d{i thanh t vi chic mi hi nhn v{ nt mt ca n{ng ni bt hn nh i mt en to tuyt p. Tuy nhin, nng lc quyn r ca n{ng li khng n cha di lp v ngoi hnh ca n{ng bi tht s cn c nhiu ph n th{nh Alexandria c xem l{ xinh p hn n{ng. Nhng g n{ng vt tri hn hn so vi nhng ngi {n b{ kh|c chnh l{ kh nng m hoc {n ng. Trn thc t, Cleopatra khng c g ni bt v ngoi hnh cng nh khng c cht t{i nng v chnh tr n{o. Nhng c Caesar v{ Anthony u l{ nhng 55

mt nhn chm chm, cng nh khun mt trang im cng ch l{ v b ngo{i Mi hng ca con b|o cng l{ mt thng ip v nghang sau mi hng con b|o cng ch l{ con vt v hnh, ht nh ngi ph n sau lp ha trang. M Nh}n Ng cng v hnh. Con ngi lun say m thch th trc nhng g c che y.Jean Baudrillard, Quyn r

Chng ta b la mt trc v trang im ca ngi ph n, bi dung mo bn ngo{i\ Tt c v{ng bc v{ n trang: th hin qu| t v bn cht ca nhng g chng ta ang ngm\ C phi }y l{ con ngi tht ca c ta khng? V{ (bn c th hi) con

Ngh thut quyn r

ngi {n ng t{i gii v{ gan d li khng ph|t hin ra iu n{y. Nhng g h thy l{ mt ngi ph n lun bin i khng ngng trc mt h, ch c duy nht hnh nh ca n{ng khng th ln vi bt k ngi ph n n{o kh|c. Trang phc v{ c|ch trang im ca n{ng thay i lin tc mi ng{y, n{ng lun bit c|ch to cho mnh mt d|ng v cao qu ta nh mt n thn. Nh nhiu t|c gi vn ngi ca, n{ng c mt ging ni du dng l{m say m lng ngi. C th li ni ca n{ng cng tm thng v v, nhng li c tht ra ngt ng{o m |i n ni ngi nghe s cm thy nh th mnh chng nh n{ng ni g m{ ch nh c|i c|ch n{ng tht ra tng li ni.Cleopatra lin tc to ra s bin i mun hnh mun v - cng phm, nhng cuc chin gi to, nhng cuc vin chinh v{ nhng bui tic ci trang. Mi th u c d{n dng nh v kch v{ c chun b rt cng phu. Mi lc nm bn cnh n{ng, u c bn

ngi tht }u gia lp v h{o nho|ng phong ph b ngo{i\ Th chng ta c th tm thy i tng m{ mnh say m khng? Con mt b |nh la/ Bi s ngy trang kho lo ca Tnh Yu.- Ovid, Phng thuc ca Tnh Yu, Peter Green dch

Anh ta ang la {n gia sc ca mnh trn vng ni Gargarus, nh ni cao nht ca d~y Ida, khi y nam thn Hermes, cng vi c|c n thn Hera, Athene v Aphrodite trao cho anh ta qu t|o v{ng cng vi thng ip ca thn Zeus: Paris, v ngi va p trai li va khn ngoan trong chuyn tnh |i, Zeus ra lnh cho ngi h~y |nh gi| xem ai l{ n thn

56

M nh}n ng

c quay cung chao o gia nhng hnh nh v{ gic m. Ngay khi bn an t}m rng bn ~ s hu c ngi {n b{ k l v{ lun bin i n{y, n{ng lp tc t ra lnh nht hoc gin d chng t r rng mi th u nm trong tm kim so|t ca n{ng. Bng c|ch n{y, mt ngi {n b{ tng b lu {y v{ xm b x t ~ c th xoay chuyn tnh th ln nm quyn cai tr t nc Ai Cp trong gn 20 nm.

p nht.

Paris th d{i, Thi {nh vy. Nhng trc ht ti cu xin nhng n thn thua cuc ng bc mnh vi ti. Ti chng qua cng ch l{ ngi trn mt tht, nn rt c th phm sai lm. Tt c c|c n thn u ng tnh v{ ch i s quyt T b{i hc ca Cleopatra, chng ta nh ca anh ta. Khi y nghim ra rng khng phi v p b Paris hi Hermes, Ch ngo{i to nn hnh nh n{ng M Nh}n nhn b ngo{i |nh Ng m{ ng hn, chnh tnh c|ch y gi| h nh vy c kch tnh ~ cho php mt ngi {n b{ chnh x|c khng? Hay h tr th{nh thn tng trong tr tng nn ci ht xim y? tng ca bao ngi {n ng. Mt Qui lut ca cuc thi l{ ngi {n ng cm thy ch|n ght mt do ngi quyt nh, ngi ph n cho d c y p bit Hermes tr li vi mt dng n{o v anh ta kh|t khao nhng n ci b him. nim kho|i cm kh|c v{ mun c Khi y, liu c|c n thn phiu lu mo him. Tt c nhng g c thun lng ci xim y m{ mt ngi ph n cn l{m xoay khng?. chuyn tnh th l{ h~y to ra mt o Hermes bo c|c n thn gi|c rng c ta c th mang n s bin l{m nh vy, v{ t nh i mun hnh vn trng v{ nhng cuc quay lng li. phiu lu mo him y th v. {n ng Chng my chc

57

Ngh thut quyn r

thng d b |nh la qua v p hnh thc bn ngo{i v h u mc khuyt im v th gi|c. H~y to cho mnh hnh nh mt n{ng M Nh}n Ng c sc quyn r y n tnh v{ nhng c ch tuy kch tnh nhng rt cao sang v{ kin nh, ngi {n ng t s sp by. Anh ta khng bao gi cm thy ch|n ght bn v{ ri anh ta khng th t b bn. H~y lun l{m anh ta ri tr v{ ng bao gi anh ta nhn thy con ngi tht ca bn. C nh vy, anh ta s lun b|m theo bn cho n khi anh ta chm m v{o b tnh. M NHN NG TNH I

Aphrodite ~ sn s{ng, nhng Athene c khng khng i ci mi c|i ai tht lng ni ting v{ tuyt p, c th khin cho mi ngi yu say m bt k ngi n{o eo n. Aphrodite ni mt c|ch |c , Tt thi, ta s l{m nh vy, vi iu kin l{ ngi phi ci b c|i m st trn u ngi ra- trng ngi tht xu x nu khng c chic m.

N{o b}y gi nu n{ng ng , ti s phi |nh Norma Jean Mortensen, cng chnh l{ gi| tng ngi mt, Marilyn Monroe trong tng lai, ~ tri Paris thng b|o .li qua nhng nm th|ng thi th u ti }y hi n thn tuyt mt tri tr m ci Los Angeles. Tui p Hera! Mi hai n th ca c y p nhng cng vic thn kia lui ra ngo{i qun qut c ng{y ch khng c vui trong chc l|t c chi tha thch nh bao a tr ng khng? trang la kh|c. trng, c sng rt ni t}m, t khi ci, nhng li thng H~y ngm nhn ta mt hay m mng. Mt ng{y n, khi y c c|ch tn tng, Hera trn 13 tui, trong lc ang mc ni, nh nh{ng xoay i hc th c ph|t hin ra rng chic |o ngi mt vng v{ l

58

M nh}n ng

trng m{ tri tr m ci ph|t cho c ~ b r|ch, v vy c phi mn tm chic |o len ca mt c b nh tui hn cng tri. Chic |o len qu| cht v kch c ca n nh hn kch c ca c v{i s. Bng nhin, v{o ng{y , bn con trai trong trng dng nh c bu quanh c bt c ni }u c ti (c th c ~ ph|t trin y v sinh l tui n{y). C ~ vit trong nht k ca mnh rng, Bn chng nhn chm chm v{o chic |o ca mnh y nh th l{ mt m v{ng vy.

th}n hnh tuyt m ca n{ng, v{ h~y nh rng nu ngi chn ta l{ ngi p nht, ta s gip ngi tr th{nh l~nh cha to{n b vng t ch}u \, v{ tr th{nh ngi {n ng gi{u c nht trn i.

Hi n thn ca ti i, ti khng b mua chuc }u Rt tt, cm n. Gi }y ti ~ nhn thy S ph b{y n{y tuy s s{i nhng li g}y tt c nhng g cn thy. sng st. Trc }y, dng nh chng N{o n lt ngi ai thm ch n Norma Jean, thm ch kh|cxin mi n thn l{ cn tru chc c, nhng gi }y c xinh p Athene! ~ nhn thc c c|ch l{m th n{o Ta }y, Athene ln thu ht s ch , thm ch xem n l{ ting, ch}n tin v pha sc mnh ca bn th}n v c vn l{ trc mt c|ch c ch ngi c tham vng rt ln. V vy, c ch. Nghe n{y, Paris, y bt u ci nhiu hn, khng nu ngi khn ngng thay i c|ch trang im cng ngoan, h~y ta t gii nh c|ch n mc ca mnh. V{ |p li, thng, ta s gip ngi chng my chc c nhn thy c iu g tr th{nh k bt kh rt ngc nhin: khng cn c phi chin bi trong mi cuc ni hay phi l{m g, bn con trai vn c chin, cng nh th{nh yu c say m. C vit, Tt c nhng ngi {n ng p trai

59

Ngh thut quyn r

k h}m m ti u ni vi ti cng mt , nhng bng nhiu c|ch kh|c nhau. l{ li ca ti v ~ khin tt c h u mun c hn v{ m p ti. V{i ngi trong s h ni rng nguyn nh}n l{ do c|i c|ch ti nhn h vi |nh mt m ui, nng nhit. Nhng ngi kh|c li cho rng l{ do ging ni ca ti ~ hp hn h. Vn c mt s ngi kh|c li ni rng con ngi ti to|t ra s rung cm l{m m mn h.

nht v{ khn ngoan nht trn tr|i t.

Ti l{ mt k chn gia sc hn mn, khng phi l{ ngi lnh chin, Paris ni Nhng ti ha s xem xt cng bng v nguyn vng ca n{ng. Xong ri. Gi }y, n{ng c th t do mc xim |o v{ i m V{i nm sau , Marilyn ~ c gng th v{o. Th n thn hin nng lc trong lnh vc in Aphrodite ~ sn s{ng nh. Nhng nh{ sn xut phim u ni cha? vi c rng: th}n hnh ca c rt hp Aphrodite bn ln tin dn nhng khun mt ca c li khng li gn anh ta, v{ Paris c n nh lm. C ch m nhn mt bng bng v nhng vai ph, nhng mi khi c xut n{ng ta tin n s|t hin trn m{n nh, thm ch cho d c ngi anh ta n ni h ch xut hin trong gi}y l|t ngn ngi gn nh chm v{o nhau. cng khin c|nh {n ng trong s Xin h~y ngm nhn ta kh|n gi tr nn in o t}m hn v{ mt c|ch chu to{n, ng khp c|c rp h|t r ln ting hut s|o b st th g ngay khi inh i. Nhng vn khng ai nhn thy ta va nhn thy ngi, c cht t{i nng siu sao n{o trong ta t nh lng mnh: con ngi c. V{o mt ng{y ca nm Khng th t xit, sao li 1949, lc y c mi 23 tui v{ s c ch{ng trai tr p nghip ca c ang khng li, trong nht trong s {n ng

60

M nh}n ng

mt ba n ti, c ngi ~ m|ch bo vi c rng nh{ sn xut phim Groucho Marx ang tm kim mt n din vin ng vai mt qu bom tc v{ng trong b phim mi Love Happy. N{ng ~ s|nh bc bn cnh Groucho vi d|ng i m{ theo li ng ta m t, khi gi dc vng gi{ nua ca ti v{ khin ti sng s. C|i c|ch n{ng y ni chuyn nh mt rt v{o tai v{ c|i d|ng i do n{ng s|ng to nn. chnh l{ d|ng i ca nhng din vin ni ting Mae West, Theda Bara v Bo Peep ha quyn v{o nhau to nn, Groucho ~ tht ln sau khi ngm c i tn b bn cnh. Chng ti quay cnh v{o s|ng nay. V{ v vy, Marilyn ~ s|ng to ra d|ng i y tai ting ca mnh - mt d|ng i c v gi to nhng li gi ln mt s pha trn gia v ng}y th trong trng v{ dc vng.

xut hin trn nh Phrygia nh? Ti sao anh ta li ung ph cuc i ni vng ni hoang vu n{y la {n gia sc ngu ngc?. [, ti sao ngi l{ Paris? Ti sao khng chuyn n sng trong mt th{nh ph v{ hng mt cuc sng vn minh? Ngi mt m|t g m{ khng ci mt ngi nh n{ng Helen ca th{nh Sparta, ngi cng xinh p nh ta v{ chng km phn nng nhit? B}y gi ta khuyn ngi nn do mt vng quanh Hy Lp, con trai Eros (Thn \i Tnh) ca ta s hng V{i nm sau , rt kinh nghim t dn cho ngi. Mt khi nhng th th|ch v{ sai lm, Marilyn ~ ngi n c th{nh t hc c c|ch l{m th n{o tng hiu Sparta, ngi s thy qu t|c ng ca mnh ln gii {n ng. rng Helen yu ngi Ging ni ca c lc n{o cng ngt say m. ngo, thu ht l{ cht ging ca mt Th n thn c d|m th c b. Nhng cht ging n{y cng ~ iu khng?, Paris g}y ra mt s phin phc cho c trong

61

Ngh thut quyn r

s nghip ng phim m~i cho n khi c ai ~ ch cho c c|ch h ging trm xung, to th{nh mt cht ging nh nh v{ s}u lng m{ sau ~ tr th{nh mt trong nhng c im quyn r c bit ca c. Trc khi xut hin trc mt cnh quay, Marilyn lun ngi ngm mnh h{ng gi trc gng. Hu ht mi ngi u cho rng c rt kiu cng v{ t m~n - c yu thch hnh nh ca chnh mnh. S tht l{ c c hnh nh nh vy khin c phi mt hng gi to ra. Marilyn ~ b ra nhiu nm hc hi v{ luyn tp ngh thut trang im. T ging ni, bc i, khun mt v{ d|ng v - tt c u do chnh c s|ng to nn. nh cao ca danh vng, nhng ln bc v{o qu|n bar New York m{ khng trang im v{ khng kho|c ln mnh nhng b qun |o lng ly, c cht rng mnh khi thy chng ai thm khi c bc ngang qua.

hi mt c|ch phn khi. Aphrodite ~ th, v{ Paris, khng cn n o suy ngh na, trao lin cho n thn n{y qu t|o vng.-ROBERT GRAVES, Thn thoi Hy Lp, tp I

Ta c th so s|nh n{ng con g|i xinh p n{y vi ai, tht may mn nu khng phi l{ nhng n{ng M Nh}n Ng, m{ bng sc ht nam chm ca mnh ~ li cun nhng con t{u v pha h? V vy, ta tng tng rng chnh Isolde ~ m hoc nhng suy ngh v{ tr|i tim vn c ng rng bn th}n chc Cui cng, th{nh cng cng ~ n vi chn khng bao gi b c, nhng ng thi km theo l{ lay ng bi tnh yu. V{ nhng vn khin c bun bc v{ qu tht, hai hnh nh phin mun: c|c h~ng phim ch tuyn ny- nhng con t{u lnh chn c ng vai qu bom tc v{ng. nh phiu bt v{ nhng C mun th sc vi nhng vai ng suy ngh lan man lc li-

62

M nh}n ng

n nhng khng ai chn c bt k rng kh khn lm c mi cm thy khinh b c nhng tnh c|ch y sc quyn r m{ chnh bn th}n n lc to nn. Mt ng{y n, trong khi c ang din tp mt cnh trong phim The Cherry Orchard th Michael Chekhov o din ca c - cht hi, C phi em ~ ngh n chuyn chn gi khi chng ta ang cng ng phim phi khng?. Khi c tr li rng khng phi, anh ta tip tc, T u n cui cnh quay anh lun cm nhn t em s rung cm nhc dc. Nh th em l{ ngi {n b{ ang nm gi dc vng Marilyn {, b}y gi th anh hiu c nhng rc ri m{ em vng mc trong s nghip in nh ca mnh. Em l{ mt ph n lun ta ra s rung cm nhc dc bt k l{ em ang l{m g hay ngh g. C th gii n{y u nng nhit n nhn s rung cm y. Rp chiu phim s cht nch ngi khi em xut hin trn m{n nh. Marilyn Monroe say m kh nng li cun dc vng ngi {n ng ca bn th}n. C s dng th}n hnh ca mnh nh mt cng c, l{m cho c th lc n{o cng to|t ln dc tnh v{ khin cho

~ th hin mt s so s|nh r nt. C hai him khi n{o i theo mt con ng thng tp, thng xuyn neo u ti nhng bn cng xa l, v{ lnh nh trn nhng ngn sng nhp nh. Tng t, nhng ham mun v vn v{ nim khao kh|t tnh yu ty tin cng tri dt ging nh mt con t{u lnh nh v b bn. N{ng cng cha tr trung quyn r n{yIsolde nh~ nhn v{ e l~ li cun nhng suy ngh tho|t ra khi nhng tr|i tim ni ct gi chng mt c|ch thing ling, y ht nh lc ht nam ch}m ~ ko con t{u v pha ging h|t ca nhng n{ng M Nh}n Ng. N{ng h|t mt c|ch cng khai ln kn |o, l{m xao xuyn t i tai, |nh

63

Ngh thut quyn r

ngoi hnh lc n{o cng gi cm v{ p m hn. Nhng ngi ph n kh|c ch bit li dng nhiu th on l{m tng thm s hp dn nhc dc ca mnh, nhng Marilyn th kh|c v c cha bao gi c ch t}m khi l{m iu n{y. Tui th bt hnh ~ tc ot mt ca c mt th v cng quan trng: l{ tnh yu thng. T s}u thm trong t}m hn mnh, c lun khao kh|t c yu thng v{ c mong i. Nhu cu thit tha n{y lun khin c d b tn thng ging nh mt c b lc n{o cng mun c m p, ch che v{ bo v. V{ ni khao kh|t tnh yu thng n{y c{ng tri ln mnh m mi khi c ng trc ng knh m|y quay phim. C chng cn phi n lc th hin iu n{y v cm xc ca c l{ c tht v{ xut ph|t t t}m hn ca c. Mt |nh mt hay c ch khng cht toan tnh hay khng c ch t}m s to hiu qu gp i. Chnh s v t ng}y th s kch thch ni khao kh|t trong ngi {n ng. N{ng M Nh}n Ng tnh |i s c t|c ng trc tip v{ nhanh chng hn n{ng M Nh}n Ng t{i tr. L{ hin th}n

mt cho n tr|i tim. B{i ht m nng ht cng khai ti }y hay nhng ni kh|c u bng cht ging ngt ng{o du dng v{ nh nh{ng, ng}n vang khp vng quc khin bt k ai nghe thy cng rung ng t}m hn. Nhng b{i h|t b n nm trong chnh v p k l ca nng- b{i h|t n cha mt iu nhc m ly th|nh tht qua tng |nh mt, lng ng trong bao t}m hn qu tc v{ bng php mu nhim, ~ bt ng tm ly nhng suy ngh, giam cm chng, v{ tri buc chng cng vi ni kh|t khao.Gotteried von Strassburg, Ngi h|t rong, A.T.Hatto dch

Nim say m vi nhng bc tng v{ tranh ha,

64

M nh}n ng

ca dc vng v{ ni khao kh|t, n{ng khng cn phi tnh to|n li cun cm gi|c bn ngo{i hoc khng cn phi c s chun b cng phu, y gi to. Cuc sng ca n{ng dng nh khng h b cho|n chim bi cng vic hay nhng th vt v~nh. N{ng em li cm gi|c rng cuc sng ca n{ng y p nhng iu th v v{ n{ng lc n{o cng th th|i, thnh thi. iu lm cho mt M Nh}n Ng tnh |i kh|c bit hn so vi mt con im hng sang chnh l{ s ng}y th v{ d b tn thng ca n{ng. O|i m thay, s kt hp hai c im n{y li em n cm gi|c tha m~n cho ngi {n ng: h s c o gi|c nh th h l{ ngi bo v n{ng, l{ mt ngi cha lun dang rng c|nh tay ch che n{ng d rng trn thc t, n{ng M Nh}n Ng tnh |i mi chnh l{ ngi kim so|t mi cm xc.

thm ch cn quan h tnh |i vi chng ch l{ o nh trong tr tng tng ca con ngi thi xa xa, ni bt nht l{ v{o thi Phc Hng. Giorgio Vasari, vit trong phn m u ca t|c phm Tiu s v ngh thut trong di tch c, ~ k tng tn v vic con ngi d|m vi phm lut l, ln v{o nhng ngi n v{o ban m v{ l{m tnh vi nhng bc tng Thn V N. V{o s|ng hm sau, khi nhng linh mc bc v{o ni th|nh ng tn nghim ~ ph|t hin ra du vt ca Mt ngi ph n khng nht thit s nhc cn st li trn bm sinh ~ phi c nhng thuc tnh nhng bc tng cm ca mt Marilyn Monroe c th thch. Lynne Lawner, Cuc i ca ho{n th{nh xut sc vai M Nh}n Ng nhng n{ng g|i im tnh |i. Hu ht nhng yu t to nn v p ngoi hnh u do chnh ngi ph n trau chut v{ t im nn. iu ct li }y chnh l{ v ng}y th trong trng ca

65

Ngh thut quyn r

mt n sinh. Trong khi mt phn con ngi bn dng nh lun g{o tht i tha m~n nhng ham mun nhc dc th phn kia li rt ng}y th v{ bn ln y nh th bn khng hiu bit g v kh nng nh hng ca bn th}n. D|ng i, ging ni v{ iu b c ch ca bn u rt m h - bn th}n bn va l{ mt ngi {n b{ tng tri v{ c kh nng khi gi dc vng, li va l{ mt c b ng}y th trong trng. Trong cuc chm tr|n tip theo bn s gp phi nhng n{ng M Nh}n Ng - ngi c th m hoc bt k ngi {n ng n{o n gn h Bng ging h|t ngt ng{o du dng, nhng n{ng M Nh}n Ng ~ hp hn anh ta, trong khi h vn ngi trn c|nh ng c vi nhng ng xng n|t vn m{ vn cn lng lng di lp da kh ho ca bao g~ {n ng. C IM NI BT T xa n nay, M Nh}n Ng chnh l{ ngi {n b{ c nng lc quyn r c xa nht. N{ng l{ hin th}n ca n thn Aphrodite chnh bn cht ca n{ng n cha nng lc thn thoi, nhng ng tng tng rng n{ng thuc v qu| kh, hay ch c trong truyn thuyt v{ lch s: n{ng hin th}n cho hnh nh y quyn uy v nhc dc trong tr tng tng ca {n ng; l{ ngi {n b{ cc k t tin v{ c kh nng m hoc, lun em n nim kho|i cm v tn pha cht nguy him. Trong th gii ng{y nay, hnh nh n{y ch c th tn ti mnh m trong tinh thn ca ngi {n ng, v ng{y nay, hn bao gi ht ngi {n ng sng trong mt th gii m{ mi th u c m bo an to{n khin bn nng t{n bo ca anh ta b hn ch; mt th gii him khi n{o to cho anh ta c c hi c mo him v{ th th|ch. Trong x~ hi xa, ngi {n ng thng c nhng phng c|ch c th tha m~n ni khao kh|t

66

M nh}n ng

n{y nh: chin tranh, i dng, mu chnh tr, v vy trong lnh vc tnh |i, g|i im hng sang v{ tnh nh}n l{ nhng hnh nh gn nh rt quen thuc trong x~ hi. H em n cho ngi {n ng s bin i mun m{u mun v v{ s mo him m{ ngi {n ng khao kh|t. Nu khng c nhng phng tin tha m~n n{y, ni kh|t khao s quay v{o gi{y v t}m can ca anh ta, khin anh ta bt rt au kh. C i lc, mt ngi {n ng hng mnh cng s l{m iu g di dt, vng v{o mt mi quan h yu ng khi chng c nhu cu, chng qua ch v s cm ng }y chnh l{ mi nguy him khn lng. Nhng iu di dt t ra c nng lc quyn r v hn, c bit l{ i vi ngi {n ng- ngi m{ dng nh lc n{o cng phi s|ng sut v{ thu tnh t l. Nu nh trong chng ta ai cng c nng lc quyn r th M Nh}n Ng chnh l{ ngi {n b{ c uy lc ln nht. N{ng c th iu khin nhng xc cm c bn nht ca ngi {n ng, v{ nu ph|t huy tt vai tr ca mnh, n{ng c th bin i mt ngi {n ng mnh m v{ c tinh thn tr|ch nhim th{nh mt tn n l kh kho. M Nh}n Ng c th iu khin c c nhng ngi {n ng cng ci v{ ngh lc nht - mt chin binh hay mt v anh hng gan d, chng hn nh Cleopatra c th khut phc Mark Antony hay Marilyn c th ch ng c Joe DiMaggio. Nhng ng bao gi tng tng rng M Nh}n Ng ch c th chinh phc c mi loi ngi n{y. Julius Caesar l{ mt nh{ vn, ng thi l{ mt nh{ t tng- ngi c th bin chuyn t{i nng tr tu ca mnh v{o trong nhng cuc chin v{ trn v {i chnh tr; cn nh{ son kch Arthur Miller cng say m Monroe in o khng km g DiMaggio. Nhng ngi {n ng thng minh thng d mc by tnh ca M Nh}n Ng nht v cuc sng ca h thiu vng s kho|i cm nhc dc thun ty. N{ng M Nh}n Ng chng

67

Ngh thut quyn r

cn phi lo lng g v vic tm kim c ng nn nh}n. Ma lc ca n{ng t|c ng ln mt ngi v{ t t ln tt c {n ng kh|c. u tin v{ cng l{ trn ht, M Nh}n Ng cn phi to cho mnh s kh|c bit so vi nhng ngi {n b{ kh|c. N{ng bn cht vn ~ qu him, mang tnh thn thoi, v{ lun ni bt hn gia |m ng. V vy n{ng cng chnh l{ chin li phm v gi| m{ bao {n ng vn hng ao c gi{nh chim c. Cleopatra to cho mnh nt ring bit bng t{i tr y kch tnh; cng c hu hiu ca n ho{ng Josephine Bonaparte li chnh l{ tnh c|ch cc k o l mm yu; ca Marilyn Monroe l{ s ng}y th trong trng ca mt c b. }y yu t ngoi hnh cng ng vai tr rt quan trng v trc mt ngi {n ng, M Nh}n Ng chnh l{ mt hnh nh u vit nht. Mt th}n hnh v cng n tnh v{ gi cm, thm ch l{ mt c im l bch bun ci cng s nhanh chng khin bn ni bt hn v hu ht nhng ngi {n b{ kh|c khng bao gi d|m ph trng mt hnh nh nh th. t|ch bit hnh nh ca mnh khi nhng ngi {n b{ kh|c, M Nh}n Ng phi c hai c tnh quan trng kh|c: Kh nng quyn r khin ngi {n ng m mn v{ mt t ch; v{ mt cht th th|ch pha ln cht nguy him. S nguy him c sc hp dn n k l. khin mt ngi {n ng theo ui bn th tng i n gin, ch cn c mt th}n hnh y gi cm. Nhng bn khng c ging nh mt con im hng sang hay con h lu- ngi m{ {n ng c th cng theo ui nhng ri nhanh chng mt hng th. Thay v{o , bn phi c mt cht ngp ngng e l v{ xa c|ch ta nh l{ bn bc ra trc mt h t trong gic m. Trong sut thi k Phc Hng, nhng n{ng M Nh}n Ng ni ting, chng hn nh Tullia dAragona c d|ng v v{ c ch ta nh n thn Grecian-

68

M nh}n ng

mt thn tng v{o thi . Ng{y nay bn c th bt chc ging nh mt thn tng trong phim- bt chc bt k nhng g c v hoang ng, thm ch l{ mt s s h~i g}y cm hng. Nhng c im n{y s khin ngi {n ng theo ui bn say m, v{ c{ng theo ui bn, anh ta li c{ng cm thy rng anh ta ang nm quyn ch ng. }y chnh l{ mt phng k tuyt vi ngy trang cho vic bn ang ho{n to{n thao tng anh ta. Kh|i nim v s nguy him v{ th th|ch, thnh thong l{ v c|i cht dng nh ~ li thi, th nhng s nguy him li chnh l{ yu t then cht trong nng lc quyn r. N nm thm gia v cm xc v{ c bit, n li c{ng v cng hp dn vi ngi {n ng thi nay- nhng ngi thng phi s|ng sut v{ phi kim nn cm xc. S nguy him thng ch hin hu trong nhng c}u chuyn hoang ng v M Nh}n Ng. Trong t|c phm Odyssey ca Homer, anh hng Odysseus phi cho thuyn n gn nhng tng | ni nhng n{ng M Nh}n Ng k l ang ngi h|t v{ vy gi thy th t t i v{o ch cht. C|c n{ng ng}n ln khc h|t v nhng chin thng huy ho{ng ca thi qu| kh, v th gii tui th khng cn g|nh v|c tr|ch nhim, v{ mt th gii ngp tr{n nim vui v tn. Ging h|t ca c|c n{ng trong tro mt m{ nh nc, du dng v{ mi gi. C nhng thy th s lao xung nc chi a vi c|c n{ng ri sau b cht ui; nhng thy th kh|c cng cm thy bn lon v{ phn khch ~ l|i thuyn lao thng v{o |. bo v thy th ca mnh khi nhng n{ng M Nh}n Ng , Odysseus ~ nht kn tai ca h bng s|p ong; ri anh ta yu cu ct cht mnh v{o ct bum, v th anh ta va c th nghe ging h|t ca c|c n{ng M Nh}n Ng, li va c th sng st k v n- mt ni kh|t khao k l. K t , ngi ta truyn

69

Ngh thut quyn r

ming nhau c}u chuyn ly k v n{ng M Nh}n Ng v{ s c|m d cht ngi. Cng nh nhng ngi thy th thi xa phi cho thuyn v{ l|i theo phng hng ~ nh, bt chp mi s sao l~ng v{ phin nhiu th ngi {n ng thi nay cng phi l{m vic v{ i theo mt li mn thng tp ca cuc sng. Ting gi ca c|i g nguy him, g}y cm ng hoc l lm thng c sc hp dn {n ng hn v iu lun b cm o|n. H~y ngh n nhng nn nh}n ca nhng n{ng M Nh}n Ng ni ting trong lch s, chng hn: Paris ~ dy ln mt cuc chin m m|u chim c n{ng Helen ca th{nh Troy, Caesar mo him |nh i c mt ch v{ Antony |nh mt s nghip ln cuc i trong tay Cleopatra, Napoleon tr th{nh mt thng h bi Josephine, DiMaggio khng bao gi tnh t|o trc Marilyn v{ Arthur Miller khng th s|ng t|c c g trong nhiu nm lin. {n ng thng b hy dit bi c|c M Nh}n Ng, tuy vy h khng c c|ch n{o tho|t khi s li cun ca c|c n{ng. (v nhiu ngi {n ng mnh m v{ y quyn uy li thng c tnh bo d}m). Yu t s nguy him rt d nhn thy v{ c{ng l{m tn thm cho nhng c im kh|c ca M Nh}n Ngchng hn nh l{ s in r trong con ngi ca Marilyn c th ht hn {n ng. S phi l k l ca n{ng M Nh}n Ng thng c sc hp dn v hn i vi {n ng, nhng ngi lun cm thy nng n bi chnh s hp l ca chnh mnh. Yu t s s h~i cng rt quan trng: gi ngi {n ng mt khong c|ch ph hp s c c s tn trng. ng anh ta n qu| gn bn, nhn thu t}m can v{ thy c nhc im ca bn. H~y to ra ni s h~i nh th bng c|ch thay i t}m trng t ngt, khin ngi {n ng mt thng bng, thnh thong e da anh ta bng nhng c ch tht thng.

70

M nh}n ng

Yu t quan trng nht ca M Nh}n Ng c th khi gi s ham mun chnh l{ th}n hnh, cng c sc mnh ch yu ca n{ng. Nhng nt c trng ca th}n th nh: hng thm, v n tnh lan ta qua c|ch trang im, qua s trau chut kho lo cng phu hoc qua trang phc lng ly- tt c u l{m say m ngi {n ng bi v chng chng ni ln iu g. V{ ri ngi {n ng s mt ht l tr, v{ c cm gi|c ta nh con mi ang vng vy trong chic by hay nh con b ang hng m|u trc s pht ph ca tm |o cho{ng . Din mo c bit ca n{ng M Nh}n Ng thng b nhm ln vi v p b ngo{i, c bit l{ khun mt. N{ng M Nh}n Ng cha hn s c mt khun mt xinh p: thay v{o , khun mt n{ng thng t ra rt lnh lng v{ xa c|ch. (Ngi ta u bit rng c Cleopatra v{ Marilyn, hai n{ng M Nh}n Ng ni ting nht trong lch s, chng ai c khun mt xinh p c). Mc d n ci duyn v{ |nh mt gi tnh u c nng lc hp dn v tn, nhng chng khng c vt tri v{ |t mt din mo tng th ca bn. Bi chng qu| r r{ng v{ trc tip. M Nh}n Ng phi c kh nng khi dy s khao kh|t chung chung, v{ c|ch tt nht l{m c iu n{y l{ to ra mt n tng to{n din v con ngi bn m{ c th khin {n ng ri tr v{ m mn. khng phi l{ mt nt c bit n{o m{ l{ mt s kt hp nhiu c tnh sau: Ging ni: }y r r{ng l{ mt c tnh v cng quan trng, nh ngi ta vn thng ng trong nhng c}u truyn truyn thuyt, ging ni ca n{ng M Nh}n Ng c th g}y n tng nhc dc trc tip vi kh nng khi gi k l. C l l{ nng lc hi quy mang tnh gi nh ta nh kh nng m{ ging ni ca mt ngi m c th trn an hoc kch ng a con ca mnh, thm ch trc khi a tr hiu c nhng g m{ m mnh ang ni. M

71

Ngh thut quyn r

Nh}n Ng phi c mt ging ni y h{m , bng gi ngm gi ln dc vng con ngi. Hu ht nhng ai tng gp Cleopatra u bnh phm rng ging ni ngt ng{o, li cun ca n{ng c th thi min lng ngi. N ho{ng Josephine - mt trong nhng ngi {n b{ c nng lc quyn r ni ting v{o cui th k 18- c ging ni mm mi, ngt ng{o em n cho ngi {n ng cm gi|c k l v{ gi nh v ngun gc Creole ca n{ng. Marilyn bm sinh ~ mang trong mnh mt cht ging nh nh ging ging tr con, nhng c hc c c|ch h ging trm xung, khin cho cht ging tht s li cun ngi nghe. Ging ni ca Lauren Bacall th vn d ~ trm sn, nhng nng lc quyn r ca n{ng xut ph|t t c|ch din t chm r~i v{ khi gi. M Nh}n Ng khng bao gi ni gp g|p, hng h hay the th. Ging ni ca n{ng im tnh v{ chm r~i y nh th n{ng cha bao gi ho{n to{n tnh gic hay bc ch}n ra khi ging ng. Phong c|ch n mc v{ ngh thut trang im: Nu nh ging ni phi trm lng th c|ch n mc v{ trang im phi rc r v{ bt mt. Nh trang phc, M Nh}n Ng c th to n tng ging nh mt n thn m{ Baudeclaire tng m t trong t|c phm Li ca v ngh thut trang im rng: Mi ph n u c quyn l{m p, v{ qu tht ph n ang ho{n th{nh bn phn ca mnh khi n lc l{m cho bn th}n tr nn li cun v{ siu nhin. H phi khin {n ng sng s v{ say m; l{ mt thn tng trong mt {n ng, h phi t im chnh mnh bng vng v{ng m~i c yu thch. H phi nh n ngh thut trang im tn thm v p ca bn th}n, c th chinh phc tr|i tim v{ l{m ng lng ngi {n ng.

72

M nh}n ng

Mt nh}n vt M Nh}n Ng vn ni ting nh l{ thin t{i v phong c|ch n mc v{ ngh thut trang im l{ Pauline Bonaparte, em g|i ca Napoleon. Pauline lun n lc c n tng ca mt n thn, t m|i tc un theo np, s trang im v{ trang phc ca n{ng u to|t ln d|ng v v{ kh sc ca n thn Venus n thn tnh |i. Trong lch s, cha ai c th t h{o khoe khoang v mt t qun |o nhiu v k v{ cng phu hn th. V{o nm 1798, s xut hin ca n{ng trong mt bui tic khiu v ~ khin mi ngi kinh ngc. Nng xin php ngi ch nh{ qu b Permon- cho nng thay y phc ti , v vy chng ai nhn thy trang phc n{ng mc khi bc v{o. Khi n{ng bc xung cu thang, mi ngi tham gia bui tic u cht sng trong s im lng qu| i kinh ngc. N{ng i kiu tc ca n thn Bacchante nhng chm nho bng v{ng c bn xon v{o tc n{ng theo phong c|ch Hy Lp. Chic v|y may theo kiu Hy Lp, vi nhng ng vin thu bng v{ng, ph b{y ng cong ca th}n hnh tuyt m nh n thn ca n{ng. Di ngc n{ng l{ mt chic ai bng v{ng bng lo|ng, gia gn mt vin kim cng lng ly. N cng tc Abrants ~ vit rng, Khng c li n{o c th din t ht c v p kiu dim ca n{ng ta. C cn phng dng nh bng s|ng khi n{ng bc v{o. To{n b trang phc ca n{ng c kt hp h{i ha n ni c phng ngp tr{n cm gi|c ngng m v{ nhng li trm tr ca tng, v{ dng nh chng cn ai n s hin din ca tt c nhng ngi {n b{ kh|c ti . im ct li: mi th phi rc r nhng ng thi cng phi h{i ha, v th chng c mt th trang sc n{o ni tri hn. S hin din ca bn phi bt ng, rc r ta nh bn mi bc ra t trong gic m. Trang sc c dng to n tng v{ li cun ngi {n ng. M Nh}n Ng cng c th li dng v{o phc trang

73

Ngh thut quyn r

biu l dc tnh, thng th bng c|ch ngm khi gi hn l{ phi b{y l liu- iu s khin bn tr nn quyn r hn. Lin quan n iu n{y l{ kh|i nim v s phi b{y mt c|ch c chn lc nhng ng nt c th, ch l mt s phn n{o ca c th- nhng li l{ nhng phn c th kch thch v{ khuy trn tr c tng tng ca ngi {n ng. V{o cui th k 16, Marguerite de Valois - a con g|i nhc ca n ho{ng Ph|p Catherine de Mdicis, l{ mt trong nhng ngi {n b{ u tin d|m mc chic v|y h ngang ngc, n gin v n{ng ta c b ngc p nht trong vng quc n{y. Cn i vi Josephine Bonaparte, n{ng lun l i c|nh tay trn mt c|ch cn trng. D|ng i v{ c|ch x s: V{o th k th 5 trc cng nguyn, Vit vng C}u Tin ~ chn mt n{ng M Nh}n Ng ca Trung Hoa tn T}y Thi t trong s tt c nhng ngi {n b{ ca vng quc ca ng{i quyn r v{ tiu dit k th ca ng{i l{ Ng vng Ph Sai; v mc ch n{y, ngi con g|i xinh p buc phi hc v ngh thut quyn r. Mt trong nhng yu t quan trng nht ca s quyn r l{ d|ng i- l{m th n{o i mt c|ch duyn d|ng v{ khu gi. T}y Thi ~ hc c|ch to n tng nh th n{ng ang lt trn nn nh{ trong b triu phc ca mnh. Cui cng, khi n{ng tn cng Ng Vng Ph Sai, ng ta nhanh chng say m n{ng. N{ng bc i v{ di chuyn khng ging vi bt k ngi {n b{ n{o m{ ng tng gp. ng tr nn b |m nh bi d|ng v rt r bn ln, bi c ch v{ th|i h hng ca n{ng. Ng Vng Ph Sai yu n{ng say m n ni ng{i ~ vng quc ca mnh b chia nm x by, to iu kin cho Vit Vng C}u Tin tin qu}n v{o x}m chim m{ chng cn phi git m|u n{o.

74

M nh}n ng

D|ng i ca M Nh}n Ng n{y phi duyn d|ng v{ thong th. Nhng c ch ng mc, d|ng i v{ c|ch x s ph hp ca mt M Nh}n Ng cng ging nh mt ging ni ph hp: chng ngm khi gi n mt iu g c th kch thch, khuy ng ni kh|t khao trong lng ngi {n ng. D|ng v ca bn phi mm mi, yu ui nh th bn d{nh tt c thi gian trong th gii n{y cho tnh yu v{ nim kho|i cm. C ch iu b ca bn phi c phn n{o mp m, gi n iu g va ng}y th trong trng va gi tnh. Nhng g m{ chng ta khng th n{o hiu ngay lp tc lun lun cc k li cun chng ta, v{ khi mi c ch iu b ca bn u to|t ln v kh hiu th bn c{ng c sc li cun mnh m hn. BIU TNG NC - Ging h|t ca M Nh}n Ng v cng du dng, mt m{ v{ l{m say m lng ngi. Hn na, chnh bn th}n ca M Nh}n Ng th li bin i lin tc v{ khng nm bt c. Ging nh bin c, n{ng M Nh}n Ng quyn r bn vi li ha s em n cho bn s phiu lu mo him v{ nim kho|i cm v tn. Gi sch nhng g ca qu| kh, chng m{ng g n tng lai, ngi {n ng t t i theo c|c n{ng ra ngo{i khi xa, v{ ri cht ui lc no khng hay. IM YU Qua thi gian, chng c ngi ph n n{o c th duy tr hnh nh ca mnh m~i bn vng trong nim yu thch v{ s ngng m. V{ du cho c|c n{ng M Nh}n Ng lun tm mi c|ch trn tr|nh s tht n{y, nhng tai ting vn m~i eo b|m h. Ngi d}n th{nh

75

Ngh thut quyn r

Rome cm ght v{ coi khinh Cleopatra nh mt con im Ai Cp. Thm ch, chnh s cm ght ~ dn n s sp ca n{ng v Octavius v{ binh s th{nh Rome ra sc truy lng nh c tn gc vt nh nhuc m{ chnh n{ng ~ gieo rc trong nh}n c|ch ngi d}n th{nh Rome. Nhng chnh v th m{ {n ng li thng t ra rt bao dung v{ d tha th khi chuyn xy n vi danh ting ca c|c M Nh}n Ng. Tuy nhin, him ha li tim t{ng trong s ghen t m{ M Nh}n Ng ~ dy ln trong lng nhng ngi {n b{ kh|c. Phn ln s cm ght ca d}n chng th{nh Rome i vi Cleopatra u c cn nguyn t s o|n gin m{ n{ng ~ khi ln trong lng nhng mnh ph lnh lng trong th{nh ph n{y. Tn dng v{o s ng}y th ca chnh mnh, bin bn thn th{nh i tng m{ bao {n ng thm mun, n{ng ta phn n{o vn c th l{m gim t|c ng g}y nn bi lng k nh mn ca {n b{. Nhng xt trn tng th, nhng g n{ng c th l{m l{ rt t bi nng lc ca n{ng ch t|c ng hiu qu ln nam gii, v vy n{ng phi hc c|ch chp nhn, hoc pht l i s k, ghen tc ca nhng ngi {n b{ kh|c. Cui cng, nng lc quyn r mnh m ca M Nh}n Ng c{ng ng{y c{ng g}y cho n{ng cm gi|c phin mun v{ ti t. Thnh thong, n{ng c ao c th gii tho|t khi n, nhng thnh thong n{ng li mun s hu c kh nng chinh phc lng ngi m{ khng phi ch nh v{o s hp dn v nhc dc. Khng may, khi nhan sc phai t{n, du rng khng my l thuc v{o khun mt xinh p, nhng ni chung, qua mt ngng tui nht nh, nng lc quyn r ca n{ng vn kh ph|t huy hiu qu. Chnh hai yu t n{y gp phn to nn nguyn nh}n dn n vic Marilyn t vn. V{ chnh iu n{y cng khin cho mt thin t{i v

76