B GIO DC V O TO I HC S PHM TP.H CH MINH

_________________

NGUYN TH M LINH

NGHIN CU T NH GI CA SINH VIN TRNG I HC KINH T THNH PH H CH MINH

V PHM CHT NGH NGHIP

Chuyn ngnh: Tm l hc M s: 60 31 80

LUN VN THC S TM L HC

NGI HNG DN KHOA HC PGS.TS. ON VN IU

Thnh ph H Ch Minh 2007

M U 1. L DO CHN TI

Trong xu th ton cu ho, Vit Nam m rng quan h i ngoi theo nn kinh t th trng, ng thi ang tng bc gia nhp vo nn kinh t th gii. Mt khc, s kin Vit Nam gia nhp WTO t ra yu cu x hi cn c mt i ng nhn lc tr tu hi nhp nn kinh t quc t. Mun t c mc tiu bc u ca khu o to l cung cp c ngun nhn lc c trnh p ng c nhu cu pht trin cc mt ca x hi.

Trong hot ng ca con ngi, thc hin c hiu qu cng vic con ngi cn c mt s phm cht tm l c trng ph hp vi hot ng ngh nghip ca mnh. Nh vy, vn t ra i vi cc c s o to, nht l i vi cc trng i hc ni o to cc chuyn gia trong nhng lnh vc khoa hc cng ngh cn t chc chng trnh o to pht trin nng lc ngh nghip ca mi ngnh ngh c th. C nh vy, sinh vin ra trng mi c nhng phm cht ngh nghip ph hp v p ng c nhng i hi ngy cng cao ca th trng lao ng x hi.

Cng vi s nghip i mi v pht trin t nc, trng i hc Kinh t Thnh ph H Ch Minh khng ngng pht trin vi nhiu ng gp ln lao vo s nghip xy dng v pht trin nn kinh t quc dn cng nh o to v cung cp ngun nhn lc p ng yu cu ca nn kinh t x hi. Vi v tr l mt trng i hc o to a ngnh thuc lnh vc kinh t, quy m o to rt ln, hn 45.000 sinh vin hng nm (chnh quy v khng chnh quy), v vy, vn nghin cu tm hiu nhng phm cht ngh nghip ca sinh vin trng i hc Kinh t l cn thit trong giai on hin nay.

Vi ngha nu trn, chng ti thy ti Nghin cu t nh gi ca sinh vin trng i hc Kinh t Thnh ph H Ch Minh v phm cht ngh nghip cn c thc hin. 2. MC CH NGHIN CU

Trn c s nghin cu l lun v kho st thc trng t nh gi ca sinh vin i hc Kinh t v phm cht ngh nghip v mt s yu t nh hng n vic hnh thnh cc phm cht ngh nghip, t xut mt s bin php hnh thnh mt s phm cht ngh nghip cho sinh vin.

3. NHIM V NGHIN CU - Nghin cu ti liu xc nh mt s vn l lun v c im tm l ca

sinh vin v phm cht ngh nghip - Kho st thc trng t nh gi ca sinh vin trng i hc Kinh t v phm

cht ngh nghip ca ngnh kinh t. - xut mt s gii php nhm t chc ni dung gio dc phm cht ngh

nghip cho sinh vin trng i hc Kinh t 4. KHCH TH I TNG NGHIN CU

- Khch th: Sinh vin trng i hc Kinh t TP.HCM - i tng: S t nh gi mt s phm cht ngh nghip ca sinh vin

5. GI THUYT NGHIN CU Mc d a s sinh vin t nh gi v cc phm cht ngh nghip mt cch

tch cc v cc yu t nh gii tnh, ni c tr v vic i lm thm c nh hng n kt qu t nh gi, nhng cc phm cht ngh nghip trn c s t nh gi ca sinh vin vn khc so vi yu cu mc tiu o to ca trng.

6. PHNG PHP NGHIN CU Cc phng php di y c s dng:

6.1. Phng php nghin cu ti liu: c sch, tham kho ti liu v cc vn c lin quan, phc v cho vic vit c s l lun. 6.2. Phng php iu tra bng phiu hi, gm:

- 1 phiu thm d m nhm tm hiu nhn thc ca sinh vin v cc phm cht ngh nghip, c xy dng trn c s kt qu iu tra s b ban u qua trao i vi sinh vin, gio vin v tham kho ti liu

- 1 phiu thm d kn (thang o) nhm tm hiu mc t nh gi ca sinh vin v cc phm cht ngh nghip. 6.3. Phng php thng k: phc v cho vic x l kt qu thu c t bng phng vn, thang o, bao gm: - Thng k tn s (Frequency) - Tnh im trung bnh (Mean)

- Phn tch bin lng (Anova) - So snh trung bnh (F - test)

trong phn mm SPSS for Win 11.0

7. GII HN V PHM VI NGHIN CU CA TI ti ch tp trung nghin cu ni dung t nh gi ca sinh vin qua cc

kha cnh c bit chim v tr quan trng i vi s pht trin nhn cch ca la tui ny l nhng phm cht tm l ph hp vi ngh nghip tng lai ca h nh: o c, hc tp, giao tip x hi, ch, c im c nhn, xu hng nhn cch v cm xc. Sinh vin c chn l nhng ngi ang chun b vo Giai on chuyn ngnh (Sinh vin nm th 2). 8. CU TRC LUN VN Ngoi ni dung ca phn m u v kt lun, ti bao gm 2 chng sau: Chng 1. C s l lun ca ti. Chng 2. Thc trng t nh gi v phm cht ngh nghip ca sinh vin trng

i hc Kinh t TP.HCM.

CHNG I: C S L LUN CA TI 1.1. LCH S CA VN NGHIN CU

T lu trong x hi ch trng n vic m bo cho lao ng ngh c c nhng phm cht ph hp vi ngh. xc nh nhng phm cht tm l ph hp vi c im ngh nghip c nhn, cn phi tnh n nhng thin hng v nng lc ca bn thn; phi bit nhng phm cht c nhn c ph hp vi nhng yu cu m ngh quy nh hay khng; trong phi xt n cc kh nng v th cht, c im tnh cch, hng th, tri thc, k nng, k xo, v bao hm c lnh vc tnh cm v ch.

m bo cho con ngi tham gia vo hoat ng ngh nghip c c cc phm cht tm l ph hp vi ngh cao, ngi ta quan tm ngay t khu tuyn chn. Nm 1883, nh Tm l hc Anh F.Galton dng test chn on nhn cch phc v cho vic t vn ngh; nm 1908, nh Tm l hc M F.Parsons cng dng test v angket nghin cu nng lc hc sinh nhm mc ch hng nghip; nm 1912, gio s G.Munsterberg Gim c phng th nghim trng i hc tng hp Harward- son tho bng hng dn tuyn chn v mt tm l nhng ngi lm ngh in thoi vin.

Lin X c nhiu cng trnh nghin cu v vn ny, t nhng nm 20 ca th k XX, vic nghin cu tm l phc v cho tuyn chn, t vn v o to ngh rt c ch trng. Nm 1921, phng th nghim tm l chuyn nghin cu nhn cch hc sinh phc v hng nghip c thnh lp trong Vin nghin cu lao ng trung ng v Vin nghin cu lao ng ton Ucraina; nm 1927, Hi ngh ton lin bang v tm sinh l lao ng v tuyn chn ngh c t chc Mtxcva, nhiu nh tm l hc ni ting nh E.A.Climp, V.I.Segurva i su nghin cu v xu hng, v hng th ngh nghip nh l phm cht quyt nh hiu qu hot ng ngh [23, tr.52]; ngoi ra cn c nghin cu v mt tm l ca mt lot cc ngh ph bin v xy dng nhng phng php xc nh s ph hp ngh nghip ca con ngi. Nhng nghin cu ny c tin hnh cho hc sinh trc khi bc vo chn ngh, trnh s lng ph trong o to khi cc em la chn ngh khng ng vi hon cnh thc t ca mnh. T nm 1970 cc trng Lningrat, tin hnh nghin cu nhn cch ca hc sinh ln bng cch pht hin thin hng ngh nghip ca cc em vi s gip ca Vin bi dng Gio vin,

Ring i vi ngnh s phm, tc gi Ph.N.Glbin c cng trnh nghin cu v Nhng phm cht tm l ca ngi gio vin, ng vch ra c nhng phm cht tm l ch yu quyt nh s thnh cng trong cng tc ca ngi gio vin, qua ra nhng yu cu ngh nghip lm c s gip cho sinh vin, gio vin rn luyn v pht trin nng lc s phm ph hp.

ti nghin cu Mi quan h gia khuynh hng, hng th ngh nghip v kt qu hc tp ca sinh vin hc vin Qun y ca tc gi Nguyn Sinh Phc c ng trn Tp ch Tm l hc 5/1999, bn v mi quan h gia phm cht ngh nghip v kt qu hc tp. Tc gi tp trung kho st mi quan h gia 3 yu t khuynh hng ngh, hng th ngh v kt qu hc tp. Tuy nhin phn tm hiu xu hng ngh nghip trn sinh vin ca tc gi kh n gin, ch iu tra bng nhng cu hi v mc yu thch i vi ngh nghip ch khng bn g n cc phm cht ngh nghip.

ti Nghin cu mc ph hp ca k thi tuyn sinh vo trng i hc S phm Thnh ph H Ch minh vi kt qu hc tp ca hc sinh lp 12 v k thi t ti do tc gi on Vn iu lm ch nhim. y l ti cp c s m s 2000-06, HSP TPHCM, 2001, do mt s ging vin khoa Tm l Gio dc ca trng i hc S phm thc hin, cng cp n s t nh gi ca sinh vin v xu hng ngh nghip v kt qu hc tp. Cng trnh tp trung nghin cu nhng vn xoay quanh u vo ca sinh vin trng tuyn vo i hc S phm nm 2000, trong c vn t nh gi ph hp vi ngh, t nh gi cc phm cht s phm ca sinh vin v ch s tng quan gia cc yu t trn vi kt qu hc tp bc ph thng v kt qu tuyn sinh i hc. Do khch th nghin cu ca ti l nhng sinh vin nm th nht, nn nhng nh gi cng cha khi qut cao v cc phm cht c trng ca ngh s phm.

ti khoa hc cp B, m s B91-38-06, Vin Nghin cu pht trin gio dc nm 1993, tc gi Mc Vn Trang c nghin cu nhng yu cu tm l c bn i vi mt s ngh v nghin cu trc c tm l ca c nhn ph hp ngh.

i t phn tch hot ng ngh nghip n nhng yu cu tm sinh l ca c nhn, p ng i hi ca ngh cn vn dng nghin cu phm cht tm l ph hp ngh. Ngi lao ng ph hp ngh c ngha kinh t v nhn vn to ln m trong thc t nhiu khi c x hi ln c nhn u cha thc c tm quan trng

ca n. Ph hp ngh s gip cho gio dc o to ngh t hiu qu hn; c nhn c phm cht tm l ph hp ngh s lm vic vi cht lng, nng sut lao ng cao, ngi lao ng cm thy hng th, sng to v gn b vi ngh hn. Di gc nghin cu khoa hc gio dc, tc gi Nguyn B Huy nhn thy rng: Qu trnh o to hc vin s phm cc nh trng qun i hin nay, cn tp trung gio dc nhng phm cht c bn sau: Th gii quan khoa hc v nim tin cng sn ch ngha, phm cht tr tu; phm cht xc cm, tnh cm; phm cht ch, phm cht t chc k lut v ra mt s bin php gio dc phm cht ngh nghip nhm gp phn quan trng trong vic nng cao cht lng o to ton din i ng gio vin cng nh hnh thnh cc phm cht ngh nghip cho gio vin trong cc nh trng qun i hin nay [17].

Tc gi Vn Th, Hc vin Cnh st nhn dn, trong nghin cu Nng cao nhng phm cht tm l ph hp ngh cho sinh vin bng tc ng trc tip trong qu trnh ging dy-t chc hc tp trn tp ch Tm l hc s 6/2006, ng nhn xt rng nu to c s thng nht ng b trong ging dy cc mn hc v trong t chc cc hot ng ca sinh vin, th hiu qu nng cao cc phm cht tm l ph hp ngh cho sinh vin s cao hn nhiu.

Mc d phm cht ngh nghip c trng cho tng ngnh, tng ngh rt quan trng v cn thit lm c s cho vic gio dc v o to nhng trn thc t rt t cc ti nghin cu v vn ny, ring vi lnh vc ngnh ngh kinh t hu nh cha c nghin cu. Chnh v vy, qua ti ny tc gi mun gp phn xc nh nhng phm cht tm l ph hp vi ngnh ngh kinh t, to iu kin trong cng tc gio dc o to ngh p ng c nhng yu cu thc tin trong giai on hin nay.

1.2. C S L LUN CA NGHIN CU VN 1.2.1. Khi nim nh gi v t nh gi

tm hiu khi nim t nh gi, trc ht cn phi nh ngha nh gi l g? nh gi c ngha l nhn xt, bnh phm v gi tr ca mt s vt, mt s vic hay mt ngi no [30, tr.589]. Nh vy, ni dung ca nh gi l lm r gi tr ca mt ngi hay mt s vt. Theo gio s Trn B Honh, nh gi l qu trnh hnh thnh nhng nhn nh, phn on v kt qu ca cng vic, da vo s phn

tch nhng thng tin thu c i chiu vi nhng mc tiu, tiu chun ra, nhm xut nhng quyt nh thch hp ci thin thc trng, iu chnh nng cao cht lng, hiu qu cng vic [1, tr.5].

Tc gi Vn Th Kim Cc (2003), trong nghin cu Tm hiu s nh gi bn thn tr 10-15 tui Tp ch Tm l hc, s 7, 7/2003 cho rng T nh gi ca c nhn c xem nh l thc v gi tr ca ci Ti [5, tr.19]

Vic t nh gi ca con ngi thch hp v khch quan n mc no v thuc tnh thay i ra sao theo la tui? Nhng khc bit v i tng v phng thc nh gi gy ra nhiu kh khn cho vic kim tra tnh thch hp ca cc kin t nh gi. Trong mt s trng hp s t nh gi c kim tra bng phng php so snh mc k vng c biu hin trong vi cc kt qu hot ng thc t nh nhng thnh tch thi u th thao, im s trong hc tp, cc s liu trc nghim, nhng trng hp khc, s t nh gi c em i chiu vi s nh gi ca nhng ngi xung quanh (thy c gio, cha m,) vi t cch l nhng gim nh vin ca c nhn .

Bn thn qu trnh t nh gi c nhng chc nng khc nhau. Mt mt s t nh gi l mt qu trnh nhn thc mun t ti mt hot ng c kt qu, c th phi c nhng hiu bit khch quan v mnh v nhng phm cht ca mnh. Mt khc, s t nh gi thng c dng lm phng tin t v tm l; nguyn vng mun c hnh nh ci Ti tch cc, thng kch thch con ngi cng iu nhng u im ca mnh. Mi tng quan gia hai chc nng ny v ng thi pht trin theo la tui vn cn l vn cc nh hoa hc rt quan tm nghin cu.

Ni chung, xt v ton b t tnh ph hp ca t nh gi, r rng l tng theo la tui. Xt v a s cc ch s th t nh gi ca ngi ln thc t hn, khch quan hn thanh nin, cn thanh nin th li khch quan hn thiu nin. y c du n ca kinh nghim sng, ca s pht trin tr tu, tnh n nh ca mc k vng. M thc t nhng xu hng ny khng i theo ng thng, cn ch n s thay i ca chnh cc tiu chun nh gi theo la tui [3, tr.95].

Qua cc nh ngha trn, tc gi chp nhn t nh gi l s nh gi ca c nhn v cc gi tr ca bn thn vi t cch l mt con ngi trong mi quan h vi ngi khc; trn c s t nh gi c nhn s bit r c cc nhu cu ca bn thn,

nhng im mnh v im yu ang tn ti bn thn, nhng phn on r rng v s ng sai, t gip c nhn c thm sc mnh duy tr trng thi cn bng tm l lm ng lc vn ln trong mi hon cnh 1.2.2. Quan h t nh gi vi t thc v ci Ti

Theo Ngc Khanh, t nh gi l mt hnh thc pht trin cao ca s t thc, l s nh gi tng th ca mt c nhn v c gi tr bn thn vi t cch l mt con ngi trong hot ng v giao tip vi nhng ngi khc [16, tr.33]. Nh vy, t nh gi l mc pht trin cao ca t thc; gia t nh gi v t thc c mi lin kt cht ch. T nh gi c hnh thnh trn c s ca t thc.

T thc l s tri gic ci din ra trong tm hn con ngi. y, tnh d hiu ca kinh nghim i vi mt c nhn ngi trc tip tri nghim kinh nghim ca mnh tr nn r rng. Ch c chnh ti v mt mnh ti quan st v tri gic cc phn ng th cp ca ti Cn c xem nh l mt qu trnh tri gic bn trong ni quan c nhn [28, tr.72]. Cn theo nh ngha ca Vgotxki, t thc l thc x hi c chuyn vo bn trong [22, tr.182].

T thc cn c xem nh l mt qu trnh thc v chnh mnh, v bn thn mnh. T thc ca c nhn biu hin ra cc du hiu sau:

- T nhn thc v mnh: v b ngoi, ni dung tm hn, v tr v cc quan h x hi ca c nhn,

- C thi i vi mnh nh: t ph bnh, t nh gi, t nhn nh, - C d nh v ng i ca mnh: chn thn tng, chn mu ngi bt

chc, c l tng, ch hng, - V c kh nng t kim ch, t thc y, t kim tra, Tt c nhng biu hin

c kt tinh li hot ng t gio dc ca c nhn [12, tr.82]. trnh pht trin cao nht ca thc l t thc; con ngi c kh nng t

bin i chnh bn thn mnh bng vic t iu chnh, t iu khin hot ng bn thn thch ng vi hon cnh. Khi c thc v bn thn mnh, ch th t phn nh bn thn mnh theo mt mu mc nht nh ca ci Ti v ch o hnh ng ca mnh theo khun mu y. Cng theo nhng l gii v ni dung t thc, cc tc gi Nguyn Quang Un, Nguyn Vn Lu v inh Vn Vang, trong Gio trnh Tm l hc i cng khi qut T thc l mc pht trin cao ca thc. T thc l thc v mnh, c ngha l khi bn thn tr thnh i tng m x, phn tch, l

gii, th lc con ngi ang t thc. T thc biu hin nhng mt sau: Ch th t nhn thc v bn thn mnh t bn ngoi n ni dung tm hn, n v th v cc quan h x hi, trn c s t nhn xt, t nh gi. T c thi r rng i vi bn thn, t iu chnh, t iu khin hnh vi theo mc ch t gic, qua ch th c kh nng t gio dc, t hon thin mnh.

Trong Tm l hc nhn cch, ci Ti c nghin cu nh mt thnh phn quan trng ca nhn cch. hnh thnh mt con ngi nh mt chnh th trn vn c c tnh, gip c nhn phn bit vi nhng ngi khc nh ci Ti ca mnh, v vy qu trnh hnh thnh nhn cch bao gm c vic hnh thnh hnh nh ci Ti tng i bn vng, tc l mt quan nim ton vn v bn thn mnh. Hnh nh ci Ti (i khi cn c gi l khi nim ci Ti hoc l ci Ti quan im), l mt hin tng tm l phc tp, khng ch quy vo vic hiu mt cch n gin nhng phm cht ca mnh hoc ton b nhng kin ca s t nh gi. Hnh nh ci Ti khng n gin l s phn nh di hnh thc biu tng hoc khi nim nhng thuc tnh c mt cch khch quan no v khng ph thuc vo trnh nhn thc ca mnh, m cn l tm th x hi, thi ca c nhn, Theo quan im ca Shibutani (S.L.Albrecht,1980), khi c nhn tham d vo mt hot ng x hi, th ci Ti bao gm nm kha cnh: tnh ng nht, qu trnh t thc, tnh n nh, t nh gi v bn thn v thc x hi. Theo ng, tnh ng nht l mt nhn t trong cu trc ca ci Ti. N th hin bn thn qua cch ng x. Tnh ng nht ca mi c nhn l khc nhau. iu ny gip chng ta c th nhn thy c mt cch chnh xc hnh vi l ca ai v ngi s x s ra sao [20, tr.141].

Xt theo phng din pht trin la tui, hnh nh ci Ti c nhn s thay i theo la tui. Cc cng trnh Tm l hc nghin cu v vn ny i theo mt s hng. Trc ht ngi ta nghin cu nhng chuyn bin trong ni dung hnh nh ci Ti v cc b phn cu thnh ca n nhng phm cht no c nhn thc r nht, mc v tiu chun t nh gi thay i nh th no theo la tui, v b ngoi c ngha nh th no, nhng phm cht tr tu, o c c ngha nh th no. Tip theo ngi ta nghin cu mc tin cy v tnh cht khch quan ca n. Cui cng nghin cu s thay i cu trc

ca hnh nh ci Ti ni chung, tc l nghin cu mc phn ho ca n (tnh phc tp v mt nhn thc), tnh nht qun bn trong (tnh hon chnh), bn vng (tnh n nh theo thi gian), gi tr ch quan, tng phn cng nh mc t trng. Xt theo tt c cc ch s ni trn, cc tui khc nhau, hnh nh ci Ti cng thay i khc nhau [3, tr.91]. Tu thuc vo s gio dc v li sng ca c nhn, m cc phm cht ca ci Ti c xc nh, cng cc kh nng t iu chnh, cc sc mnh ca bn thn c xc nh. N l mt cu to t thc ca nhn cch.

T cc phn tch trn v cc khi nim T nh gi, t thc v ci Ti, chng ta thy rng gia chng c mi lin h vi nhau; khi xem xt t nh gi, chng ta khng th khng xem xt vn t thc, bi v c nhn mun nh gi chnh xc v bn thn, trc ht h phi t nhn thc v mnh, tc l t thc v chnh bn thn mnh, hay ni cch khc l c khi nim r rng v bn thn (ci Ti).

1.2.3. Cc kha cnh ca t nh gi.

Nh trn phn tch, ni dung t nh gi cc la tui l khc nhau. Nghin cu ny tp trung vo tui thanh nin sinh vin, nn chng ti ch nu ln nhng quan im v ni dung t nh gi ca la tui ny.

Ni dung t nh gi chnh l nh gi v ci Ti ca c nhn. i vi sinh vin, hot ng hc tp, hot ng x hi v mi trng sng ca sinh vin c nhng nt c trng v i hi khc v cht so vi cc la tui trc . Cuc sng ca cc em b chi phi mnh m nhng nhim v u t v chun b ngh nghip tng lai. Ni dung t nh gi bao gm:

- Nhng hnh nh chung v bn thn ca c nhn, h so snh mnh vi ngi khc qua cc c im bn ngoi, nhn bit nhng c im ca hnh thc thn th, dn dn sinh vin hiu mnh r hn, nh gi bn thn chnh xc hn; thng qua nhng cuc trao i thng tin, cc nh gi v cc hin tng m h quan tm c lin quan n bn thn. Thng thng biu tng v ci Ti c hnh thnh theo hng cc thuc tnh tm l ca con ngi nh mt c th c nhn bit sm hn cc thuc tnh ca nhn cch.

- Hnh nh chung v bn thn c xt c th trn cc mt: hc tp, giao tip x hi, th cht, cm xc, o c cc c im ca nhn cch nh ch, tnh cm, tr tu, nng lc, mc ch sng, ngy cng c ngha i vi bn thn h, to nn mt hnh nh ci Ti c chiu su, c h thng, chnh xc v y hn.

- Hnh nh chi tit hn, thc v ci Ti r rng v y hn vch cho h cc la chn cc k hoch tip theo trn ng i ca mnh, t ra vn t khng nh mnh v tm kim v tr cho ring mnh trong cuc sng. 1.3. C IM CA THANH NIN SINH VIN. 1.3.1. c im la tui ca thanh nin sinh vin Thi k sinh vin thng nm trong tui thanh nin, c xc nh khong t 18 n 25 tui nn cn c gi l thanh nin sinh vin. S d ly khong tui sinh vin t 18 n 25, v y l tui quy nh trong tuyn sinh vo i hc ca B Gio dc o to. Mt khc, v mc bt u ca tui sinh vin l 18, nn sinh vin c xp vo tui thanh nin mun hay cn c xem l s bt u ca tui ngi ln [3, tr.62]. Tui sinh vin l tui trng thnh v mt sinh hc cng nh c v mt x hi. la tui ny hot ng, cu trc v vai tr nhn cch mang nhng phm cht mi c xem nh l du hiu ca ngi trng thnh.

S pht trin th cht: Do sinh vin trong tui chuyn tip t giai on cui tui thanh nin sang u giai on tui trng thnh, nn c th ni rng y l giai on pht trin n nh; mt khc n 24, 25 tui th con ngi hon tt s pht trin v th cht (n sm hn nam 1,2 nm). n 25 tui cng l nm kt thc giai on o to di nht i hc.

Trong qu trnh pht trin ny, qu trnh chn mui sinh hc c bn c hon thin n mc c th coi l chu trnh ngi trng thnh nh: S pht trin n nh, ng u v h xng, c bp to ra nt p hon m ngi thanh nin. Cc t cht v th lc nh sc nhanh, sc bn b, do dai, linh hot u pht trin mnh nh s pht trin n nh ca cc tuyn ni tit cng nh s tng cng cc hooc-mn nam v n; h thng tim mch, thn kinh mang tnh n nh v hot ng theo nhp bnh thng thuc chu k ngi ln.

S pht trin tm l: Bc sang tui sinh vin, cc chc nng tm l cng c nhiu thay i, c bit trong lnh vc pht trin tr tu, kh nng t duy. Cc nghin

cu tm l hc cho thy rng tui ny, cc hot ng t duy ca thanh nin sinh vin rt tch cc v c tnh c lp, t duy l lun pht trin mnh, c kh nng khi qut cc vn , nh m t mnh pht hin ra ci mi. S pht trin mnh ca t duy l lun lin quan cht ch vi kh nng sng to. 1.3.2. Cc hot ng c bn ca thanh nin sinh vin 1.3.2.1. c im hot ng hc tp Xut pht t mc tiu ca gio dc i hc nhm bi dng nhn ti, to ngun nhn lc chuyn mn cao cp cc lnh vc ngh nghip. V vy, nhng c im chung trong hot ng hc tp ca sinh vin nh sau: Hot ng hc tp ca sinh vin hng vo vic hnh thnh v pht trin hon thin nhn cch ngi chuyn gia trong cc lnh vc ngh nghip tng ng, v vy hc tp ca sinh vin mang tnh c trng ca hot ng ngh nghip tng lai. Trnh hc vn ca sinh vin c xc nh l trnh chuyn mn ngh nghip, do vic hc tp trong trng i hc c mt ngha r rt, c th xem nh mt dng hot ng lao ng. Mc ch hc tp chuyn nghip ca sinh vin l chim lnh h thng cc kin thc, k nng v thi ngh nghip, nhm hnh thnh nhng phm cht ca ngi chuyn gia tng lai. V vy trong qu trnh hc tp, sinh vin phi xy dng cho mnh vn hnh trang tr tu v nhn cch p ng yu cu ngh nghip sau ny.

Tnh c lp cao trong hc tp: Do yu cu ca vic o to ngi chuyn gia tng lai, nn vic hc tp ca sinh vin i hi mc c lp tr tu cao. Sinh vin phi t thc y v hot ng hc tp ca bn thn, l s gic ng bn thn v vic xc nh mc ch cng nh nh hng r rt v v tr ca mnh trong th gii ngi ln; do sinh vin phi l ch th ca hot ng hc tp, l ngi t chc, nh hng v kim tra qu trnh hc tp ng thi cng l mt ch th c trch nhim ca cc hot ng x hi vi t cch l mt cng dn. Qu trnh hc tp ca sinh vin nhm xy dng phng php hc tp, nghin cu khoa hc c lp, t ch. S d sinh vin c kh nng c lp cao trong hot ng hc tp l do kt qu pht trin tng i hon thin ca cc chc nng tm sinh l ca la tui ny. S trng thnh v tr lc, t duy logic, th gii quan v nhn sinh quan l c s quan trng ca s pht trin tnh c lp cao la tui sinh vin.

Tnh sng to: i hc, sinh vin phi lnh hi khi lng kin thc rt ln bao gm cc kin thc v lnh vc chuyn mn, chuyn ngnh v cc kin thc khoa hc c bn, nn i hi rt cao tnh sng to ca sinh vin. Sinh vin phi t ch trong vic t chc cc hot ng t hc, t nghin cu ca mnh cng nh hnh thnh cho mnh cc phng php hc tp tch cc sng to chim lnh tri thc v kinh nghim lm hnh trang cho tng lai khi gia nhp vo hot ng ngh nghip. Hot ng hc tp ca sinh vin hin nay c t mt v tr rt quan trng theo yu cu ca Lut Gio dc Pht huy tnh tch cc, t gic, ch ng, t duy sng to ca ngi hc, bi dng nng lc t hc, lng say m hc tp v ch vn ln [21, tr.9]. Tnh thc tin: Trong bi cnh x hi hin nay, nhng yu cu ca gio dc o to nng cao cht lng o to sinh vin, to cho sinh vin c thi hc tp vi tnh nng ng, sng to cao; mt khc, p ng i hi ca thc tin, sinh vin phi ch ng nng cao nghip v chuyn mn, ngoi ng, tin hc, trang b kin thc lm hnh trang cho ngh nghip tng lai. trng i hc, mc tiu hc tp ca sinh vin l hc cch hc, m quan trng l lm ch qu trnh hc ca bn thn nh t hc, nghin cu khoa hc, lm c s tin ca vic hc sut i ca mi c nhn. Trong xu th thi i ngy nay, sinh vin thc s hc tp v cuc sng, v ngh nghip tng lai ca bn thn. Sinh vin t iu khin qu trnh hc tp, bin qu trnh o to thnh qu trnh t o to, bit kt hp qu trnh c nhn ho vi qu trnh x hi ho trong hc tp ca bn thn nhm t ti vic p ng yu cu ngh nghip. Ngoi ra sinh vin cn phi rn luyn kh nng to nghip, nhy bn vi th trng, ch ng gia nhp vo cc t chc hot ng ngh nghip x hi, bc u i vi mt s sinh vin c th tip cn vi mt s hot ng ngh nghip n gin nh tham gia cc cng vic lm thm kim thu nhp, nhng dn dn l nng cao hot ng chuyn mn ngh nghip, tch lu kinh nghim gia nhp vo th trng lao ng trong tng lai. 1.3.2.2.Mt s hot ng khc ca sinh vin:

Hot ng chnh tr x hi: y l mt hot ng c trng tui sinh vin. Sinh vin l nhng ngi c tr tu nhy bn, mn cm i vi tnh hnh kinh t, chnh tr, x hi ca quc gia, quc t. V mt t cch ca mt cng dn, h c chnh kin i vi ng li, ch trng, chnh sch ca ng chnh tr v Nh nc, do hot ng chnh tr x hi l nhu cu, nguyn vng ca thanh nin sinh vin. Vic tham gia ca h vo cc t chc chnh tr, on th x hi nh Hi sinh vin, on

thanh nin, hay i vi nhng sinh vin u t, c vinh d ng vo hng ng ng, mang mt ngha quan trng trong s pht trin nhn cch ton din ca h.

Bn cnh nhng hot ng c ngha chnh tr x hi, sinh vin cng l nhm ngi tch cc tham gia vo cc hot ng khc mang tnh cht gii tr, vui chi ph hp vi nng khiu v s thch c nhn nh cc cu lc b vn hc, ngh thut, th dc th thao, cu lc b ngoi ng, hay cc cuc thi v nghip v ngh nghip c on trng v cc c quan t chc, cng lun hp dn v li cun s tham gia ca nhiu sinh vin, tho mn nhu cu giao lu phong ph cng nh nhu cu rn luyn ton din ca h. Bao trm ln cc hot ng phong ph, a dng ca sinh vin trng i hc l nhng quan h giao lu, giao tip vi hng lot mi quan h x hi an xen ln nhau. Nhng mi giao lu ny mang tnh phc hp gia c nhn ngi sinh vin vi ngi ln, vi bn b cng la, cng gii, khc gii, cc t chc, cc nhm x hi trc tip hoc gin tip (thng qua phng tin thng tin truyn thng),Cc hot ng giao lu ny chim v tr quan trng trong s pht trin i sng tm l, nhn cch ca sinh vin.

V th x hi ca sinh vin c nhiu thay i so vi la tui trc , cc quan h x hi ca sinh vin c m rng. Chnh nhng thay i trong v th x hi ca cc em, nhng thch thc khch quan ca cuc sng dn n s xut hin la tui ny nhng nhu cu hiu bit th gii, hiu bit x hi v cc chun mc quan h ngi ngi, hiu mnh v t khng nh mnh trong i sng x hi. 1.3.2.3. Mt s phm cht v nhn cch ca sinh vin

Sinh vin l la tui p nht trong i ngi, c sc kho, c kh nng sng to v c tnh c lp cao; trong nhng nm theo hc i hc c xem nh l thi k chuyn tip cho vic chun b c lp tham gia vo cc cng ng x hi v hot ng ngh nghip n nh trong tng lai, do cc em vn cn chu s tc ng gio dc ca gia nh, nh trng v x hi; mt khc, bn thn cc em cng cn c s t gio dc v rn luyn nhn cch bn thn p ng cc yu cu ngh nghip trong tng lai. Sinh vin cha c v tr c lp chnh thc trong cc t chc lao ng x hi, cc em ang tch cc rn luyn c v phm cht v nng lc ngh nghip bng cch t rn luyn, n lc hc tp di s hng dn ca ging vin v bc u cc em cng tri nghim qua hot ng thc tin nh tham gia cc cuc thi v nghip v

chuyn mn, hoc i lm thm tip cn dn vi ngh nghip qua cng tc thc t ch khng phi l ch dng vic hc l thuyt sung. Nhn cch ca sinh vin pht trin kh ton din v phong ph vi nhng c im c trng nh sau: - c im v t nh gi, t thc, t gio dc ca sinh vin

T nh gi l mt trong nhng phm cht quan trng, mt trnh pht trin cao ca nhn cch. T nh gi c ngha nh hng, iu chnh hot ng, hnh vi ca ch th nhm t mc ch, l tng sng mt cch t gic. T nh gi la tui sinh vin l mt hot ng nhn thc, trong i tng nhn thc chnh l bn thn ch th, l qu trnh ch th thu thp, x l thng tin v chnh mnh, ch ra nhng tn ti bn thn, t c thi , hnh vi, hot ng ph hp nhm t iu chnh, t gio dc hon thin v pht trin nhn cch.

c im t nh gi ca sinh vin mang tnh cht ton din v su sc. Biu hin c th ca n l sinh vin khng ch nh gi hnh nh bn thn mnh hnh thc bn ngoi m cn i su vo cc phm cht, cc gi tr ca nhn cch. T nh gi ca h khng ch tr li cu hi: Ti l ai? M cn i su vo cc ni dung lin quan n bn thn h nh: Ti l ngi nh th no? Ti c nhng phm cht g? Ti c xng ng khng?... Hn th h cn c kh nng l gii v tr li cu hi: Ti sao ti l ngi nh th?

Nhng cp nh gi trn mang yu t ph phn, phn tch r rt. V vy t nh gi ca sinh vin c ngha t thc v t gio dc cao. T thc l mt trnh pht trin cao ca thc, n gip sinh vin c hiu bit v thi , hnh vi c ch ca mnh ch ng hng hot ng ca mnh i theo nhng yu cu i hi ca tp th, ca cng ng x hi. T gio dc l mt mc pht trin cao trong nhn thc ca sinh vin nhm rn luyn mnh theo nhng mc ch v k hoch cuc i. Nghin cu t nh gi, t thc sinh vin cho thy mc pht trin ca nhng phm cht nhn cch ny c lin quan n trnh hc lc, hnh nh ci Ti, cng nh k hoch sng trong tng lai ca sinh vin. Vic khm ph hnh nh ci Ti khng n gin ch ph thuc vo trnh nhn thc ca sinh vin, m cn l tm th x hi, thi ca c nhn i vi chnh bn thn mnh, bao gm ba yu t ph thuc ln nhau l: nhn thc, xc cm v hnh vi. Nhn thc v hnh nh ci ti chnh l s hiu bit v bn thn, biu tng v nhng phm cht v thuc tnh ca mnh. Xc cm v ci ti th hin s nh gi nhng phm cht v lng t i c lin

quan ti nhng nh gi y, lng t trng v nhng tnh cm khc; Hnh vi l thi thc t i vi bn thn xut pht t hai yu t ni trn.

Tm li nhng phm cht nhn cch nh t nh gi, lng t trng, t tin, s t thc u pht trin mnh m tui sinh vin. Chnh nhng phm cht nhn cch bc cao ny c ngha rt ln i vi vic t gio dc, t rn luyn v hon thin bn thn theo hng tch cc ca nhng tr thc tng lai. - S pht trin v nh hng gi tr thanh nin sinh vin: nh hng gi tr l mt trong nhng lnh vc rt c bn, quan trng i vi i sng tm l ca sinh vin. nh hng gi tr l nhng gi tr c ch th nhn thc, thc v nh gi cao, c ngha nh hng, iu chnh thi , hnh vi, li sng ca ch th nhm vn ti nhng gi tr . nh hng gi tr ca sinh vin lin quan mt thit vi xu hng nhn cch v k hoch ng i ca h. Vi sinh vin, nhng c m, hoi bo, nhng l tng ca tui thanh xun dn dn c hin thc ho, c iu chnh trong qu trnh hc tp trng i hc. Tnh vin vng, huyn tng ca nhng iu tru tng, xa vi trc y ( tui thiu nin) nhng ch cho cc k hoch ng i c th, do vic hc i hc tr thnh ngi c ngh nghip c xc nh r rng. Sinh vin nhn nhn vn bn cht cuc sng tch cc v duy vt hn, tha nhn s thnh cng trong cuc sng l do s n lc ca bn thn hn l s ph thuc hoc do s phn hay s may ri no , h khng ch t ra k hoch ng i ca mnh m cn tm cch thc thi k hoch theo nhng giai on nht nh. Nhiu sinh vin ngay t khi cn ngi trn gh ging ng i hc c k hoch ring v nhiu mt v t c k hoch ca mc ch i mnh; h khng ngn ngi tm nhng vic lm thm tho mn nhng yu cu hc tp ngy cng cao v to iu kin thun li cho vic hnh ngh sau ny.

Xem xt mt s nh hng gi tr ngh nghip ca sinh vin cho thy, ng c chn ngh ca sinh vin rt thc t v lnh mnh, khng v ting tm, khng v s nhn h m ci chnh l ngh nghip phi ph hp vi kh nng, c thu nhp cao, p ng c nhu cu pht trin ca x hi.

Cc ng c chn ngh (c xp theo th t la chn t cao xung): + Hp kh nng + C thu nhp cao

+ V s pht trin ca x hi + c x hi coi trng + i hi k thut hin i + Ngh c tnh nhn o, lng thin + Mun tr thnh ni ting + Ph hp vi sc kho bn thn Sinh vin l la tui t n pht trin sung mn ca i ngi, h l lp

ngi giu ngh lc, c m v hoi bo. Tuy nhin, do quy lut pht trin khng ng u v mt tm l, do nhng iu kin v hon cnh sng, gio dc khng ging nhau, nn khng phi bt c sinh vin no cng pht trin mc ti u. iu ny ph thuc rt nhiu vo nhng tnh hung ng n cng nh tnh tch cc hot ng ca bn thn mi sinh vin, v giai on ny, s chi phi ca th gii quan v nhn sinh quan i vi hot ng ca sinh vin th hin rt r nt.

Nhn chung, h thng nh hng gi tr ca sinh vin cng c nhng hng pht trin mi, song c th thy rng, y l nhng nt tnh cch x hi mi ang c nh hnh v pht trin theo xu hng pht trin ca x hi. Nu c quan tm ng mc, n s l nhng nh hng gi tr c li cho s pht trin x hi. 1.3.3. Phm cht ngh nghip: 1.3.3.1. Khi nim phm cht

Theo t in phm cht l gi tr tt p ca con ngi hay ca vt g [30, tr.1323].

Xt theo gc nh gi v tm l con ngi, khi ni n phm cht l ni n thi ca con ngi i vi hin thc (t nhin, x hi, ngi khc v c bn thn), c ngha n l h thng nhng thuc tnh tm l biu hin cc mi quan h x hi c th ca ngi .

Phm cht ng ngha vi c (Theo quan nim nh gi ca ngi Vit Nam, nhn cch l mt th thng nht gia hai mt c v Ti) bao gm :

+ Phm cht x hi (hay o c chnh tr): th gii quan, nim tin, l tng, lp trng, thi chnh tr, thi lao ng,

+ Phm cht c nhn (hay o c t cch): cc nt, cc thi, cc th (ham mun).

+ Phm cht ch: tnh k lut, tnh t ch, tnh mc ch, tnh qu quyt, tnh ph phn,

+ Cung cch ng x: tc phong, l tit, tnh kh, [13, tr.82] 1.3.3.2. Phm cht ngh nghip

Trong bt c hot ng no ca con ngi, thc hin c hiu qu mt cng vic hay mt hot ng no , con ngi cn phi c mt s phm cht tm l cn thit ph hp vi ngh. Tu thuc vo ni dung v tnh cht ca i tng, m hot ng i hi ch th nhng yu cu xc nh, ni cch khc, mi hot ng khc nhau, mi ngh nghip khc nhau, vi tnh cht v mc khc nhau s i hi c nhn c nhng phm cht tm l nht nh ph hp vi ngh nghip c gi l phm cht ngh nghip

Vai tr ca nhng phm cht tm l ph hp ngh l rt quan trng. Nh Tm l hc X Vit B.Ph. Lmp coi cc nhn t tm l, cc phm cht tm l ph hp vi ngh l tim nng pht trin bc nht ca nng sut lao ng, hiu qu lao ng. iu quan trng ca s hon thin lao ng ca con ngi l s phn tch tm l ca h, c bit l lm r nhng i hi do hot ng ra i vi tri gic v ch , tr nh v t duy, xc cm v ch ca con ngi, ng thi xc nh cch thc c hiu qu nht hnh thnh cc phm cht tm l quan trng i vi hot ng c th no [19].

Nhng phm cht tm l ph hp vi ngh nghip ca c nhn, c hnh thnh ch yu qua ba con ng sau:

+ Nhng phm cht c hnh thnh do gio dc chung hoc do bm sinh em li

+ Nhng phm cht hnh thnh v pht trin thng qua gio dc, o to chuyn mn. Nhn mnh vai tr ca gio dc o to trong vic hnh thnh phm cht ngh nghip, trong nghin cu ca mnh, tc gi Lvitp nh gi rng: trong qu trnh hc ngh, thanh nin s c gio dc mt lot cc phm cht quan trng nh: tnh chnh xc v cn thn, tnh tho vt, tnh t chc, tinh thn trch nhim v tnh c lp, [18, tr.220].

+ Nhng phm cht hnh thnh v pht trin thng qua hot ng ngh ca c nhn trong thc tin. Ch trong tin trnh ca bn thn hot ng mi r ra rng, lnh vc hot ng c ph hp hay khng?

Trong iu kin x hi pht trin, hai con ng u tin c ngha v cng quan trng. Tt c cc ngh nghip u i hi c s chun b trc nhng iu kin lao ng cho ch th thng qua gio dc v o to ngh. Trong thc tin nn gio dc x hi, gio dc ph thng thc hin nhim v gio dc chung, cung cp cho hc sinh nhng tri thc khoa hc c bn lm nn tng tip thu nhng tri thc chuyn mn, ng thi hnh thnh v pht trin hc sinh nhng phm cht tm l c bn c th p ng chung cho nhu cu ca nhiu ngnh ngh lao ng mc c s. H thng gio dc chuyn nghip c nhim v cung cp cho ngi hc h thng tri thc chuyn mn su gp phn hnh thnh v pht trin nhng phm cht tm l cn thit trc tip cho hot ng ngh. Trong thc t vic tuyn chn u vo trong tuyn sinh ca cc trng i hc, cao ng, trung hc chuyn nghip v o to ngh, chnh l vic tn dng nhng phm cht ph hp ngh c do gio dc chung v bm sinh em li. Qu trnh gio dc chuyn nghip o to ngh l cung cp tri thc, hnh thnh k nng, k xo ngh, bi dng thi , thi quen v hnh vi ng n. Nu ngay trong qu trnh o to, cc ch th lao ng tng lai c v pht trin c nhng phm cht ph hp ngh cao, th s tit kim c cho x hi v c nhn mt phn khng nh hao ph kinh t v nng lng tinh thn dng cho vic rt kinh nghim t hot ng thc tin, ng thi trnh c nhng thit hi kh lng do cha c s thch ng kp ca c nhn i vi yu cu ca hot ng.

Nhng cu trc tm l c nhn cho php ch o hnh vi ca mnh mt cch t gic, tch cc, iu chnh nhng phm cht tm l ca chnh mnh theo tiu chun nh trc lm cho bn thn ph hp vi yu cu i hi ca hon cnh, mi trng v iu kin x hi, chnh l s thch ng tm l - x hi. S thch ng ny c vai tr rt quan trng trong i sng v trong s pht trin tm l c nhn. Nh s thch ng, con ngi bin i h thng hnh vi c, hnh thnh nhng ng x mi ph hp vi yu cu, iu kin m bo cho con ngi duy tr c trng thi cn bng tm l, tn ti c trong hot ng mi hay trong mi trng nhiu bin ng. Ngoi ra thch ng, con ngi khng ch hnh thnh nhng ng x mi m cn hnh thnh cu to tm l mi, hay ni cch khc l nhng phm cht tm l mi ph hp vi iu kin mi, lm cho con ngi trng thnh hn v c vai tr quan trng trong s pht trin tm l ca mi c nhn. Nh vy, s thch ng l iu kin cn, m bo cho s thnh cng ca c nhn trong hot

ng mi, v trong hot ng x hi (bao hm c hot ng ngh nghip) l phng tin hnh thnh nhng phm cht ca con ngi. Hot ng ni chung v lao ng ni ring c ngha quyt nh trong vic hnh thnh tnh tch cc ca con ngi [4, tr.179].

Theo tc gi Phm Tt Dong, mt ngi c coi l ph hp vi mt ngh no y, nu h c nhng phm cht, c im tm l v sinh l p ng vi nhng yu cu c th m ngh i hi ngi lao ng. ng trc mt ngh, c 3 trng hp (hay cn gi l 3 mc ) ph hp ngh:

- Ph hp hon ton - Ph hp c mc - Khng ph hp

xc nh mt c nhn c nhng phm cht ph hp ngh mc no, ngi ta ch cn lm mt lot nhng bin php nhm i chiu nhng c im tm-sinh l ca c nhn vi h thng yu cu do ngh t ra m kt lun v mc ph hp ngh ca ngi [6, tr.75].

Mc ph hp ngh ca c nhn c biu din vi s sau y:

Ngi Ngh

Ngi c phm cht ph hp ngh thng th hin r ba du hiu sau:

X X X X

O O O O

Ph hp hay khng ph hp

- m bo c tc lm vic, tc l bo m c yu cu v s lng cng vic theo nh mc lao ng.

- Bo m chnh xc ca cng vic. y l yu cu v cht lng sn phm - Trong qu trnh hot ng ngh nghip, c nhn khng b cng vic ngh

nghip gy nn nhng c hi cho c th ca bn thn

Cng cn ni thm rng, c rt nhiu trng hp ngi ta thy khng ph hp vi ngh, nhng nu yu thch ngh v quyt tm rn luyn th s ph hp

ngh li c th to ra. Tuy nhin c nhng bnh tt, khim khuyt c th ngay t u khng nh l khng ph hp vi ngh (v d ngh gio vin), th phi tun th theo cc yu cu ca ngh nghip .

Nhng phm cht tm l ca c nhn ph hp vi ngh c th c xc nh trc khi chn ngh. Nh tm l hc lao ng X-vit E.A.Klinp, trong cng trnh nghin cu ca mnh, ng a ra Bng xc nh kiu ngh cn chn trn c s t nh gi bit bn thn mnh ph hp vi kiu ngh no?

Bng tm tt v cc kiu ngh nh sau: Kiu ngh K

hiu Nhng ngh thuc kiu

m ta thng gp Ngi Thin nhin Nt Ngh nng: trng la, trng cy, hoa

mu, k s nng hc, cn b k thut chn nui, th y,

Ngi K thut Nk Th dt, th may, th sa cha v lp my, th tin, th hn hi v hn in, li xe, li tu, th iu chnh my, k s, kin trc s,

Ngi Ngi N2 Nhn vin bn hng, phc v, h l, y t, c nui dy tr, gio vin, bc s,

Ngi Du hiu Nd Nhn vin sa bn in, th k nh my, in bo vin, lp chng trnh my tnh, nghin cu khoa hc,.

Ngi Ngh thut Nn Ca s, nhc s, din vin, ho s trang tr, th iu khc, ngh s nhip nh, th sn, nh thit k,

Vic tm hiu cc kiu ngh trong x hi l rt quan trng trong vic chn ngh, v vy c nhn chn ngh cn phi bit xem mnh ph hp vi i tng lao ng no, mnh thch th vi i tng khng. y l du hiu kh n nh v n c tnh quyt nh n hiu qu hot ng ca c nhn khi tham gia vo hot ng

ngh . Chnh v vy, tc gi t trng tm tm hiu ngh qua du hiu i tng lao ng

Cch lm trc nghim nh sau: C nhn s c ln lt 30 cu hi trong bng xc nh kiu ngh cn chn trn c s t nh gi. Tt nhin s c cu c c nhn ng (ng vi bn thn h) v c cu khng ng (khng ng vi h)

Cch chm im:

+ Nu bn ng cu no th bn dng bt ch nh du cng (+) trc con s c ghi cng dng trong mt ct dc bn phi. (C 5 ct dc tt c, mi ct ng vi mt kiu ngh)

+ Nu bn khng ng th c 2 trng hp xy ra:

- Hoc bn khng bit khng nh ra sao. Trong trng hp ny, bn c nguyn, khng ng chm g n con s thuc mt trong nm ct bn phi

- Hoc bn ph nh cu hi y. Trong trng hp ny, bn dng bt ch nh du tr (-) vo con s cng dng thuc mt trong nm ct bn.

Sau khi nh du + v xong, bn hy tng kt theo tng ct. Nu tng s cc s trong cng mt ct mang du cng, th kiu ngh tng ng vi ct l ph hp vi bn. Con s mang du + cng ln th kiu ngh cng ph hp. Nu tng s trong cng mt ct m mang du - , th kiu ngh tng ng khng ph hp. ( Xem ph lc 1 Bng xc nh kiu ngh cn chn trn c s t nh gi)

Nh vy khi ni n phm cht ngh nghip l mun ni n nhng phm cht tm l ca c nhn ph hp vi c im v yu cu ca ngh nghip c th no . Ngi ta c th nh gi mt c nhn c phm cht ngh nghip ph hp hay khng da trn nhng test chn on u vo trc khi o to ngh cho c nhn hoc trong qu trnh hc ngh v hnh ngh; ngoi ra c th cn c trn hiu qu v cht lng ca hot ng hc tp v lao ng ca c nhn v trong khng km phn quan trng l nhng yu t thuc v tm l c nhn nh xu

hng, nguyn vng, xc cm, nng lc, tnh cch, ch c nhn th hin trong hot ng ra sao.

T cc c s l lun nu trn, cc mt t nh gi ca sinh vin trng i hc Kinh t TP.HCM v phm cht ngh nghip c nghin cu:

- Nhng ni dung lin quan n t nh gi ca sinh vin v phm cht ngh nghip

+ C hi ngh nghip ca sinh vin trng i hc Kinh t + Cht lng o to ca trng HKT + T nh gi ca sinh vin v cc yu t thnh cng trong ngh nghip + Mc tham gia cc hot ng ca sinh vin - Kt qu t nh gi ca sinh vin trng HKT v phm cht ngh

nghip: + Kt qu tng qut ca sinh vin v cc nhm phm cht: ch, nng lc, cm xc, xu hng, giao tip x hi, o c v c im c nhn. y l nhng ni dung ca phm cht tm l c nhn c lin quan n ngh nghip tng lai trong lnh vc hot ng kinh t. + Tm hiu tc ng ca vic lm thm, ni c tr c nh hng n kt qu t nh gi ca sinh vin v phm cht ngh nghip hay khng?

CHNG 2: THC TRNG T NH GI V PHM CHT NGH NGHIP CA SINH VIN TRNG I

HC KINH T THNH PH H CH MINH 2.1. KT QU V KHCH TH

Chng ti iu tra pht phiu Thm d kin trn 400 sinh vin nm th II, ca cc khoa khc nhau ca trng i hc Kinh t TP.HCM, sau khi thu li, nu cc phiu tr li khng hp l (phiu c cu tr li trng, phiu khng tr li y cc cu hi yu cu) s b loi.

Kt qu v khch th nghin cu - Tng s :381, trong : + Gii: - nam: 127 - n: 254 + Ni c tr: - Cc tnh: 273 - TP.HCM: 94 - Cc nc Lo, Campuchia,: 14

+ i lm thm: - c: 336; - khng: 45 Trong mt s c im v khch th nghin cu c chng ti kho st lm

c s phn tch cc d liu iu tra v phm cht ngh nghip, chng ti mun xem xt n yu t c tr ca sinh vin nh l mt yu t mi trng c s tc ng n t nh gi ca sinh vin. S liu ca mu kho st trn ton mu sinh vin c phn b theo a bn c tr trc khi cc em vo hc i hc vi s liu nh sau: phn ln sinh vin c chn kho st c ngun gc xut thn t cc tnh thnh khc (273/381, chim t l 71,6%); s sinh vin l c dn TP.HCM l 94/381, chim 24,7% v mt t l nh l sinh vin du hc ca cc nc nh Lo, Campuchia, l 14/381, chim 3,6%; i vi sinh vin nc ngoi, trc khi cc em vo hc i hc, cc em phi hc chuyn ting Vit trong mt nm v sau thi vo i hc, hc chung vi sinh vin ngi Vit Nam, do cc em u bit ting Vit, u c kh nng hiu v tr li c bng hi ny. V l mu chn ngu nhin, theo tng lp ca cc khoa, nu c sinh vin nc ngoi hc chung, th chng ti vn pht phiu hi cho cc em tr li nh nhng sinh vin khc ch khng loi cc em ra khi mu nghin cu. 2.2. CNG C NGHIN CU

Cng c nghin cu ch yu l phiu thm d kin v s t nh gi cc phm cht ngh nghip ca sinh vin trng i hc Kinh t, c hnh thnh trn c s l lun v nhng kin thu c trn sinh vin t kt qu iu tra thm d m v cn c vo mc tiu o to ca trng. * Cch son thang

Chng ti tin hnh son phiu thm d th trn 30 sinh vin vi cc cu hi m nh sau: - Cu 1. Bn c cho rng khi bn hc xong chng trnh c nhn kinh t, bn s hnh thnh c cc phm cht ngh nghip ph hp vi cc hot ng trong cc lnh vc kinh doanh, thng trng khng? - Cu 2. i vi sinh vin ngnh kinh t, thnh cng trong ngh nghip tng lai cn c nhng phm cht tm l no? - Cu 3. Bn vui lng cho bit k hoch hc tp cng nh cc hot ng khc ca bn thn bn trong qu trnh hc i hc. Trn c s cc bng tr li ca sinh vin, chng ti xy dng thang thm d chnh thc, trong qu trnh son tho cc cu hi iu tra chng ti c kt hp tham kho cc kin ca i din lnh o khoa, Ging vin, * Bng hi chnh thc c chia thnh 2 phn - Phn I: Gm 8 cu hi iu tra nhm hiu r thm v cc vn c lin quan n vic t nh gi ca sinh vin - Phn II: gm 51 cu ni dung l biu hin ca phm cht ngh nghip. Cc ni dung phm cht ngh nghip c chia thnh cc nhm tiu ch sau:

+ Cc phm cht thuc v kh nng, nng lc: gm 9 cu sau: 1, 2, 5, 23, 26, 29, 30, 31, 34

+ Cc phm cht quan h giao tip x hi: Gm 9 cu sau: 3, 9, 12, 22, 25, 27, 28, 39, 50.

+ Cc phm cht thuc v cm xc: Gm 9 cu sau: 6, 7, 8, 14, 20, 24, 36, 37, 45

+ Cc phm cht thuc v ch: Gm 10 cu sau: 10, 11, 13, 17, 18, 21, 38, 40, 43, 48.

+ Cc phm cht o c: Gm 7 cu sau: 32, 33, 41, 42, 44, 47, 51.

+ Cc phm cht thuc v xu hng: Gm 3 cu sau: 4, 15, 16 + Cc phm cht thuc v c im c nhn: Gm 4 cu 19, 35, 46, 49.

Tt c cc cu hi trn c xy dng theo hng tr li tch cc o cc mc ng ca sinh vin. C 3 la chn l: ng, lc ng lc khng v Khng ng. Khi x l kt qu chng ti quy v im nh sau: + ng: 3 im + Lc ng lc khng: 2 im + Khng ng: 1 im

Cc phn trong bng hi u c lin quan vi nhau. Trong phn ny c nhng cu c th cung cp thng tin hoc kim tra li nhng cu tr li ca phn kia, kim tra kt qu tr li cho chnh xc hoc tm hiu su hn v cc kha cnh khc nhau ca phm cht ngh nghip ca khch th nghin cu

Chng ti dng nhiu dng cu hi khc nhau nh cu hi la chn, cho im, cu hi kn v cu hi m. * Cch tin hnh: Chia thnh 2 t - t 1: Thm d th trn mu nh (30 sinh vin). Sau khi thu phiu v, chng ti xem xt v hon chnh cc ni dung thnh bng thm d chnh thc. - t 2: iu tra 400 sinh vin mu ni trn bng h thng bng hi chnh thc. Thang o ny c kho st th trn 30 sinh vin trc khi tin hnh kho st chnh thc v thu c tin cy l 0,93 . 2.3. KT QU T NH GI CA SINH VIN TRNG I HC KINH T V PHM CHT NGH NGHIP 2.3.1. KT QU TNG QUT V CC YU T LIN QUAN N VIC T NH GI CA SINH VIN TRNG I HC KINH T 2.3.1.1. C hi ngh nghip ca sinh vin trng i hc Kinh t. - T nh gi ca sinh vin v nhn nh Sinh vin tt nghip i hc Kinh t c nhiu c hi thnh cng hn trong tm kim vic lm.

Kt qu thu c nh sau:

Bng 2.1. T nh gi ca sinh vin HKT v c hi ngh nghip Cc mc la chn Tn s T l %

Rt ng 29 7,6 ng 206 54,1 Lng l 101 26,5 Khng ng 41 10,8 Hon ton khng ng 4 1,0

Tng cng 381 100.0

nh gi v nhn nh ca sinh vin v vn ny, chng ti phn ra nh sau:

- Nhm cao gm 2 mc: rt ng v ng - Nhm thp gm 2 mc: khng ng v hon ton khng ng

Chng ti khng cp n mc lng l v khi chn mc ny, sinh vin khng th hin c chnh kin ca mnh trong vic nh gi.

T kt qu trn cho thy 61,7% sinh vin nhm cao th hin s ng vi kin nh gi sinh vin tt nghip i hc Kinh t thng c nhiu c hi thnh cng hn trong tm kim vic lm l tng i cao so vi nhm thp, chim 11,8%. iu ny chng t sinh vin nh gi rt cao v cht lng o to ca nh trng qua thc t qu trnh o to ca trng HKT cung ng c ngun nhn lc lao ng p ng c nhu cu ca th trng lao ng x hi; mt khc, bn thn sinh vin tt nghip i hc Kinh t vi bng cp v nng lc ca mnh h c iu kin d dng c c mt vic lm trong x hi. - nh gi v cht lng o to ca nh trng hin nay c ngha nh th no i vi vic hnh thnh phm cht ngh nghip ca sinh vin cng nh tm hiu v s p ng nhn s, ngun lao ng cho cc doanh nghip v nn kinh t hng ho theo c ch th trng, chng ti thu c cc kin nh gi ca sinh vin nh sau: Bng 2.2. kin ca sinh vin v cht lng o to ca trng HKT.

kin S lng T l % Rt tt 11 2,9

Tt 207 54,3 Trung bnh 151 39,6

Khng tt 9 2,4 Hon ton khng tt 3 0,8

T kt qu bng 2.2 cho thy 96,8% sinh vin nh gi cht lng o to ca nh trng t trung bnh cho n rt tt, trong mc tt v rt tt chim t l 57,2%. Nh vy sinh vin nh gi rt cao v cht lng o to ca nh trng v trong thc t chnh cht lng o to ny s quyt nh hiu qu ca hot ng ngh nghip ca sinh vin trong thc tin. V tht vy, s lng sinh vin ca trng tt nghip hng nm l kh ln, nhng vn khng p ng kp thi v y cho s lng cc doanh nghip c thnh lp. Mt khc, trong qu trnh gia nhp AFTA v WTO vi nhng th ch cht ch, yu cu nc ta phi ng b pht trin kinh t x hi nhiu mt, trong yu cu rt quan trng l phi chun b ngun nhn lc nng lc cn thit ch ng hi nhp kinh t khu vc v quc t, trong i hi rt cao vai tr ca cht lng gio dc o to ni chung v ca trng i hc Kinh t ni ring. 2.3.1.2. Thnh cng trong ngh nghip - tm hiu tiu ch nh gi ca sinh vin v cc yu t quyt nh s thnh cng trong ngh nghip, chng ti a ra cu hi Yu t th hin mt ngi thnh cng trong ngh nghip l. Kt qu v tng tn s v t l % trong tng iu kin thnh cng trong ngh nghip c biu hin di biu sau y:

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

35.00%

40.00%

1

Lam ung nghe

Kiem nhieu tien

V tr cao trong XH

Co pham chat TL phuhp nghe

Biu 2.1. T l % cc yu t thnh cng trong ngh nghip Kt qu biu 2.1 cho thy: nh gi ca sinh vin v vn mt

ngi thnh cng trong ngh nghip l ngi lm ng ngh mnh yu thch v sng c bng thu nhp ca ngh, chim 33.9%, k n l yu t C cc phm cht tm l ph hp vi ngh chim 25.2%. Kt qu trn chng t rng, sinh vin nh gi cao s thnh cng trong ngh nghip ph thuc n cc yu t lin quan n ngh hn l cc yu t kinh t (Kim c nhiu tin, chim 23.4%) v yu t x hi (Chim mt v tr cao trong x hi, chim 17.6%).

Nh vy, vic nh gi cc yu t thnh cng trong ngh nghip ca sinh vin l mt nh gi cn bng gia cuc sng v ngh nghip. - tm hiu vic sinh vin Kinh t ra trng khng lm ng chuyn mn c o to, sinh vin c kin nh gi nh th no, chng ti a ra nhng nguyn nhn sau:

+ Khng ng dng c kin thc hc trng i hc + ng lng cng chc thp + Kh tm c vic ng chuyn mn ca mnh + Khng c kinh nghim + Khng c kh nng chu ng p lc ca mi trng cnh tranh + Khng c nng lc ph hp vi vic kinh doanh, thng trng tr li cu hi ny, sinh vin s chn 3 m cc em cho l ph hp vi suy ngh

v nh gi ca mnh. Kt qu chng ti thu c s liu nh sau: Bng 2.3. T nh gi ca sinh vin v nguyn nhn khng lm vic ng chuyn mn ngh nghip

Nguyn nhn Tn s % Xp hng Khng ng dng kin thc hc

178 46,7 3

ng lng cng chc thp 163 42,8 4 Kh tm vic ng vi chuyn mn

234 61,4 1

Khng c kinh nghim 216 56,7 2 Khng chu c p lc ca 104 27,3 6

mi trng cnh tranh Khng c nng lc ph hp 136 35,7 5

Qua kt qu bng 2.3 cho thy, vic sinh vin chn kin no trong s la chn ca mnh l hon ton ph thuc vo ch quan ca h, bi v khch th c kho st l sinh vin nm th 2, cha c nhiu va chm vi ngh nghip v cha c i thc tp nh nhng sinh vin nm cui, nn vi h nhn nh v vn ny s ph thuc rt nhiu vo kinh nghim c c t cc knh thng tin xung quanh nh bo ch, bn b,. Cc kin tp trung cao nguyn nhn kh tm c vic ng chuyn mn (chim 61,4%) v Khng c kinh nghim (chim 56,7%)

Nu kt qu ng nh sinh vin t nh gi, trong nguyn nhn chim th hng cao nht Kh tm vic ng vi chuyn mn o to thuc v nguyn nhn khch quan do o to cha p ng c cung cu ca x hi v lc lng lao ng trong x hi.

Nguyn nhn xp th 2 thuc v nguyn nhn ch quan khng c kinh nghim, th vn ny sinh vin c th khc phc c theo thi gian, khi h ra trng lu nm v c tri nghim trong vic lm thc t hoc i vi sinh vin c i lm thm th t nhiu h cng c nhng c hi tch lu kinh nghim cho bn thn. - Lin quan n cng vic lm thm ca sinh vin, chng ti c cu hi tm hiu kin ca sinh vin v vn sinh vin c c hi tri nghim hot ng kinh doanh t thi i hc hoc c i lm thm, d hnh thnh cc phm cht ngh nghip v s c c hi thnh cng trong ngh nghip hn l ch bit tp trung cho vic hc i hc. Kt qu thu c nh sau:

Bng 2.4: kin nh gi ca sinh vin v vic i lm thm Cc mc la chn Tn s %

Hon ton ng 136 35,7 ng 195 51,2 Khng bit 17 4,5 Khng ng 29 7,6 Hon ton khng ng 4 1,0 Tng 381 100.0

nh gi v nhn nh ca sinh vin v vn ny, chng ti phn ra nh sau:

- Nhm cao gm 2 mc: Hon ton ng v ng - Nhm thp gm 2 mc: khng ng v hon ton khng ng

Chng ti khng cp n mc Khng bit v khi chn mc ny, sinh vin khng th hin c chnh kin ca mnh trong vic nh gi. Kt qu bng 2.4 cho thy 86,9% sinh vin chn kin nhm cao l th hin s ng v 8,6% sinh vin nhm thp, th hin s khng ng vi kin sinh vin c tri nghim hot ng kinh doanh thi i hc hoc i lm thm d hnh thnh cc phm cht ngh nghip v c c hi thnh cng trong ngh nghip hn l ch tp trung cho vic hc i hc. T cho thy rng phn ln sinh vin nh gi c mi quan h gia vic lm thm trong thi sinh vin vi s hnh thnh phm cht ngh nghip cng nh s thnh cng v ngh nghip trong tng lai. iu ny chng t rng, sinh vin trong thi kinh t th trng c iu kin nng ng, nhy bn v h bc vo hot ng ngh nghip rt sm ngay t khi cn l sinh vin.

tm hiu c s sinh vin c kin trn, trong phn thng tin ca ngi c hi, chng ti c cu hi l Hin nay bn c i lm thm khng?, vi 2 mc la chn c v khng, chng ti thu c kt qu nh sau: T l chn c lm thm vi cc loi cng vic a dng nh: dy km, tip th sn phm, kho st th trng, gii thiu qung co sn phm, lm vic bn thi gian, lm vic theo thi v l, tt, ngh h, l 336, chim 88,2%; Khng lm thm l 45, chim 11,8%. Cc s liu ny cng khng nh rng sinh vin trong thi k kinh t th trng v hi nhp s nng ng v nhy bn hn, h bit thch ng v ho nhp vo cc cng vic x hi thc hnh ngh, tm kim c hi vic lm. Mt khc, t l sinh vin ca cc tnh khc chim kh cao (74,4%), cng l iu kin sinh vin phi chn vic lm thm, nhm trang tri nhng chi tiu v kinh ph hc hnh, n ti mt thnh ph ln nh TP.HCM; do iu kin mi trng cng l yu t tc ng n i sng sinh vin, buc h phi t thn vn ng hn l th ng ch s chu cp hon ton ca gia nh.

Nh vy chnh trong cc cng vic lm thm gip h trng thnh hn, quan trng hn na sinh vin s bit qu trng nhng gi tr ca ng tin m h vt v kim c bng cng sc, m hi ca mnh sau nhng gi cng thng trn

ging ng v cng t trong mi trng lm vic d l lm thm nhng cng gip h c thm nhng kinh nghim ng x, giao tip gp phn hnh thnh nhng phm cht tm l ph hp vi cng vic hin ti ca h cng nh ngh nghip trong tng lai. Chnh s tri nghim ca bn thn s gip h c quyt nh chnh xc trong vic tr li cu hi trn. 2.3.1.3. Vai tr ca hot ng c nhn trong vic hnh thnh phm cht ngh nghip - Vic hnh thnh nhn cch ca con ngi ni chung cng nh nhng phm cht tm l ca c nhn ph hp vi ngh ni ring c c l kt qu ca s phi hp cc tc ng ca yu t bm sinh hay gio dc ca gia nh, nh trng v x hi, trong c mt yu t rt quan trng ca t gio dc v rn luyn ca chnh bn thn. Chnh v vy, chng ti mun tm hiu xem sinh vin c kin nh gi nh th no v vn ny, s liu thu c c kt qu nh sau: Biu 2.2. T l % cc tc ng ca gia nh, nh trng, x hi v bn thn c nhn trong vic hnh thnh phm cht ngh nghip

3%

27%

4%66%

Kt qu biu 2.2 cho thy: Gp phn hnh thnh phm cht ngh nghip cho sinh vin l trch nhim ca:

- Gia nh (12/381, chim 3%) - Nh trng (103/381, chim 27%) - X hi ( thng qua qu trnh hnh ngh ca c nhn trong thc tin) (15/381,

chim 4%). - Bn thn c nhn (251/381, chim 66%)

Cc s liu trn cho thy sinh vin nh gi cao vai tr ca c nhn trong vic hnh thnh cc phm cht ngh nghip, chim 66%. Vai tr ny c biu hin s rn luyn v phn u ca mi c nhn trong cuc sng v trong qu trnh hnh ngh trong hot ng thc tin. - Lin quan n phm cht nng lc ca ngh nghip c o to, chng ti mun tm hiu xem sinh vin c nhng hot ng no m rng kin thc, thu thp thng tin v nng cao kh nng chuyn mn.

V pha nh trng, nhm to mi trng thun li gip sinh vin vn dng kin thc hc tm ra gii php sng to cho vic gii quyt cc tnh hung kinh doanh trong thc tin, ng thi to lp cu ni gia l thuyt trong bi ging vi thc t kinh doanh cng nh to iu kin x hi nh gi c nng lc thc cht ca sinh vin, nh trng phi hp vi cc cng ty, doanh nghip t chc nhiu hot ng hc thut cho sinh vin; in hnh cc cuc thi: Dynamic Sinh vin nh doanh nghip tng lai, Th ti kinh doanh, CPA C hi th thch to sng sao K ton, Bn lnh gim c ti chnh CFO, Hi tho ti chnh quc t, Ton ti chnh, Th gii v m, Sn giao dch chng khon o, Nh t vn lut kinh t tr, V pha sinh vin, h cng phi ch ng tham gia cc hot ng nng cao kh nng hot ng chuyn mn. Kt qu thu c nh sau: Bng 2.5. Mc tham gia cc hot ng ca sinh vin

Mc Cc hot ng Khng C nhng khng

nhiu Thng xuyn

1. c sch, gio trnh 29 7,6%

229

60,1%

123

32,3%

2. Tham kho ti liu chuyn mn

88

23,1%

209

54,9%

84

22%

3. D cc kho hc ngn ngy

225

59,1%

129

33,9%

27

7,1%

4. c bo, tp ch kinh t

71

18,6%

174

45,7%

136

35,7%

5. Xem tivi 28

7,3%

140

36,7%

213

55,9%

6. Nghe radio 113

29,7%

154

40,4%

114

29,9%

7. Truy cp Internet 62 16,3%

162

42,5%

157

41,2%

Cc hot ng khc 44 11,5%

304

79,8%

33

8,7%

Kt qu bng 2.5 cho thy, sinh vin c thc ch ng trong vic m rng kin thc, thu thp thng tin gp phn nng cao kh nng chuyn mn ca mnh qua t l chn mc c nhng khng nhiu v thng xuyn chim t l cao hn mc chn khng, ch ring hot ng tham gia cc kho hc ngn ngy, chim t l cao l 59,1% sinh vin chn mc khng cao hn hn 2 mc cn li. i vi cc hot ng khc m sinh vin cho rng c lin quan n hot ng hc tp hoc hot ng chuyn mn, bao gm nhng hot ng sau: Tham gia cc cu lc b, lm thm, cc hot ng sinh vin tnh nguyn, ma h xanh, cng thu ht s tham gia ca sinh vin, iu ny th hin r qua s liu thu c mc chn c nhng khng nhiu l 79,8% v mc chn thng xuyn l 8,7%, ch c s t t l 11,5% sinh vin chn l khng. C th thy rng cc hot ng ny l nhng hot ng thc tin trong cuc sng, gp phn cho sinh vin m rng quan h giao lu, giao tip x hi v bc u tham gia vo hot ng ngh nghip. Cho d di hnh thc no, l hot ng thc tin (lm thm, sinh vin tnh nguyn, ma h xanh,), hay l nhng hot ng thun tu mang tnh gii tr (c bo, tp ch, xem tivi, nghe radio, truy cp Internet,), cng gip ch cho vic m mang kin thc ca sinh vin; chnh nhng hot ng ny s gp phn hnh thnh mt s kinh nghim sng cng nh cc phm cht ngh nghip cn thit.

Cc hot ng m sinh vin chn mc thng xuyn, chng t rng sinh vin c tp trung thi gian vo cc hot ng ny, chim t l cao l:

- Xem tivi 213/381, chim 55,9% - Truy cp Internet 157/381, chim 41,2% - c bo, tp ch Kinh t 136/381, chim 35,7% - c sch, gio trnh 123/381, chim 32,3%

2.3.2. KT QU TNG QUT CA SINH VIN TRNG I HC KINH T V PHM CHT NGH NGHIP 2.3.2.1. Kt qu t nh gi ca sinh vin v cc nhm phm cht ngh nghip. - Kt qu t nh gi ca ton mu sinh vin v nhm phm cht ch.

Bng 2.6. Cc phm cht thuc v ch Ni dung TB LC Th

hng 1. Ti c th to dng li ng lc cho hot ng sau khi tht bi hoc khng thnh cng

1,55 0,60 6

2. Ti c th nh cho mnh nhng mc thnh cng mang tnh thc t

1,70 0,72 2

3. Ti tin rng ti c kh nng i mt vi nhng vn 1,57 0,63 5 4. Ti c lp trong suy ngh v hnh ng 1,79 0,67 1 5. Ti lun c gng tr thnh ngi thnh t 1,24 0,48 10 6. Ti kin quyt bo v kin ng ca bn thn 1,60 0,63 3 7. Ti lun gi thi bnh tnh khi b ngi khc xc phm 1,60 0,63 3 8. Ti mun to dng cuc sng ca ti v lm ch vn mnh i mnh

1,28 0,56 9

9. L sinh vin ti thy mnh t ch hn 1,40 0,64 7 10. L sinh vin ti thy mnh c lp hn 1,37 0,63 8 T nh gi chung v cc phm cht ch 1,51 0,15

Kt qu ca bng 2.6 cho thy, im trung bnh ca thang o cc phm cht ch ca sinh vin i hc Kinh t bng 1,51, c xp vo mc trung bnh. Cc ni dung trong thang o ny c im trung bnh dao ng t 1,24 n 1,70, tc l t mc thp cho n trung bnh kh. Xt ni dung c th, cc cu c im s trung bnh xp th hng cao l:

- Ti c lp trong suy ngh v hnh ng - Ti nh cho mnh nhng mc thnh cng mang tnh thc t - Ti kin quyt bo v kin ng ca bn thn - Ti lun gi thi bnh tnh khi b ngi khc xc phm Nhng ni dung c im s trung bnh thp, xp th hng thp l: - Ti c gng tr thnh ngi thnh t, im trung bnh ton mu

l 1,24

- Ti mun to dng cuc sng ca ti v lm ch vn mnh i mnh, TB 1,28

- L sinh vin ti thy mnh c lp hn, TB 1,37. - L sinh vin ti thy mnh t ch hn, TB 1,40.

Nhng ni dung sinh vin chn mc thp v n lin quan n tng lai, ci m h cha bit mnh s tri qua nh th no (ngi thnh t, lm ch vn mnh i mnh), mt khc sinh vin cn ngi trn gh nh trng, t nhiu cc em cng cn chu s ph thuc ca gia nh, nn cc em nhn thy mnh cha t n mc t ch v c lp.

- Kt qu t nh gi ca ton mu sinh vin v nhm phm cht Cm xc Bng 2.7. Cc phm cht thuc v cm xc

Ni dung TB LC Th hng

1. Ti ham hiu bit v thch th vi nhng ci l 1,44 0,59 9 2. Ti c kh nng chp nhn tht bi khi ti c gng ht sc mnh cho mt cng vic, mt quan h no

1,50 0,64 8

3. Ti lm ch bn thn hon thnh cng vic / hc tp ca mnh

1,68 0,61 5

4. Ti thch t nh gi hn l ph thuc vo kin xt on ca ngi khc

1,67 0,76 6

5. Ti d dng ni ra cm xc ca mnh 1,81 0,79 3 6. Ti yu thch v an tm vi vic la chn ngnh ngh ca mnh

1,71 0,70 4

7. Ti t tin khi ng trc ngi l hay m ng

2,11 0,73 1

8. Ti thch ni v nhng im mnh ca chnh mnh

2,08 0,79 2

9. Ti lun cm thy thoi mi, lc quan v yu i

1,60 0,63 7

T nh gi chung v cc phm cht cm xc 1,73 0,15 Kt qu ca bng 2.7 cho thy:

Nhng ni dung lin quan n cc cm xc ca c nhn nh l nhng nhn nh ca c nhn v nhng cm xc ca bn thn cng nh cch biu hin cc cm xc y trong cuc sng thng qua cc mi quan h giao tip, cc biu hin ca tnh cm, tm trng c nhn. Nhng cm xc ny s pht trin theo chiu hng tch cc hay tiu cc l ph thuc rt nhiu vo c im tm l ca ch th cng nh nhng tc ng ca mi trng sng xung quanh. Khi con ngi c nhng cm xc tch cc, h s cm thy t tin trong cuc sng, tm trng thoi mi, lc quan v yu i; ngc li nhng ngi c cm xc tiu cc s cm thy t ti, lo lng, mc t tin thp. Nhn chung cc ni dung trong bng u c sinh vin la chn mc trn trung bnh, duy nht ni dung ham hiu bit v thch th vi ci mi l mc thp, (TB l 1,44). im trung bnh chung trn ton mu v mt cm xc mc tng i cao l 1,73. Nhng ni dung xp th hng cao l: - Ti t tin ng trc ngi l hay m ng - Ti thch ni v nhng im mnh ca chnh mnh - Ti d dng ni ra cm xc ca mnh - Ti an tm vi vic la chn ngnh ngh ca mnh Trong kt qu t nh gi ca sinh vin cho thy sinh vin c cm xc tch cc i vi ngnh ngh m h chn (TB 1,71, xp th hng 4); y l mt du hiu tt cho hot ng hc tp giai on hc i hc ca sinh vin ng thi s l ng lc gip h c c s say m, hng th vi ngh nghip sau ny.

Sinh vin nh gi cao v s t tin ca mnh trong quan h vi ngi khc, xp th hng 1. T tin cn c gi l lng t tin, l trng thi tm l tin tng vo nng lc ca mnh trong qu trnh thc hin mc tiu mnh t ra. T tin c c trc tin l xut pht t sc mnh ni tm ca bn thn, trn c s c nhn bit chnh xc cc im mnh v im yu ca bn thn v khng nh c tnh tch cc khi nh gi v thc lc ca mnh, nn n cn l biu hin ca sc kho tm l, l

iu kin tm l c li cho s thnh cng trong hc tp v ngh nghip sau ny.

Sinh vin nh gi tch cc v nhng cm xc ca bn thn nh thch ni v nhng im mnh ca chnh mnh, d dng by t cm xc c nhn, iu ny chng t rng tui trng thnh sinh vin c khuynh hng thch t khng nh bn thn mnh trong mi quan h vi ngi khc. - Kt qu t nh gi ca ton mu sinh vin v nhm phm cht Nng lc. Bng 2.8. Cc phm cht thuc v kh nng, nng lc

Ni dung TB LC Th hng

1. Ti cm thy t ho v cc kt qu t c trong hc tp, trong cng vic lm thm

2,04 0,63 1

2. Ti nhn bit cc k nng v ti nng ca ti 1,77 0,75 6 3. Ti thc c cc kh nng v cc gii hn ca ti

1,35 0,54 9

4. Ti nhy bn nm bt c hi thnh cng trn thng trng

1,96 0,69 3

5. Ti c kh nng thng lng v gii quyt cc vn trong nhng tnh hung kh khn

1,71 0,64 7

6. Ti cho rng ngi hc gii l ngi c c hi thnh cng trong ngh nghip

1,89 0,72 4

7. Ti c th nh lu nhng g hc 1,97 0,67 2 8. Ti thch ng tt vi cc loi cng vic 1,86 0,70 5 9. Ti lun bit nhng u im v hn ch ca bn thn

1,48 0,61 8

T nh gi chung v cc phm cht nng lc 1,78 0,14 Kt qu bng 2.8 cho thy:

Trong 9 ni dung ca thang o v cc phm cht nng lc bao gm cc ni dung lin quan n tri thc, k nng v k xo trong lnh vc ngh nghip nh lng kin thc tip thu c, k nng v ti nng, kh nng thch ng, nhy bn, kh nng thng lng v gii quyt cng vic, nhng im mnh v nhng im yu ca c

nhn,im trung bnh chung trn ton mu ca sinh vin v cc phm cht thuc nhm nng lc l 1,78; nhn chung sinh vin t nh gi v nhm nng lc l tng i cao. Kt qu ny cho thy sinh vin i hc Kinh t kh t tin trong khi nh gi v kh nng, nng lc. y l im rt quan trng, v kh nng, nng lc ca c nhn s gn lin vi hot ng ngh nghip ca c nhn trong tng lai, do vy vic sinh vin c t tin vo kh nng hay nng lc ca bn thn hay khng s gip sinh vin c cch nhn nhn tch cc hay tiu cc c cc kha cnh khc trong lnh vc ngh nghip ca bn thn. Xem xt ni dung nh gi bng trn cho thy, nhng ni dung c im trung bnh cao l nhng kh nng, nng lc hc tp v lm vic nh Ti t ho v kt qu t c trong hc tp v trong cng vic lm thm (TB l 2,04), Ti c th nh lu nhng g hc (TB l 1,97), Ti nhy bn nm bt c hi (TB l 1,96), Ti cho rng ngi hc gii l ngi c c hi thnh cng trong ngh nghip (TB l 1,89), Ti thch ng tt vi cc loi cng vic (TB l 1,86). im s nh gi ca sinh vin cho thy c kt qu cao hn nhng cu thuc v nhng nh gi c th c tnh khng nh v kh nng lc c nhn nh Ti nhn bit k nng v ti nng ca ti (TB l 1,77), Ti lun bit nhng u im v hn ch ca bn thn (TB l 1,48) v Ti thc c cc kh nng v cc gii hn ca ti(TB l 1,35).

- Kt qu t nh gi ca ton mu sinh vin v nhm phm cht o c. Bng 2.9. Cc phm cht thuc v o c

Ni dung TB LC Th hng

1. Ti sn sng gip ngi khc 1,46 0,59 4 2. Ti c th hon thnh tt cng vic c giao 1,57 0,56 1 3. Ti mun thay i nhiu im cha tt ca bn thn mnh

1,22 0,51 7

4. Ti lun xu h vi ngi khc khi ti c nhng hnh ng sai tri

1,50 0,66 2

5. Ti lun chp hnh tt nhng quy nh ca php lut

1,47 0,60 3

6. Ti lun c gng lm ng vi lng tm ca 1,28 0,54 6

mnh

7. Ti bit r iu g c th lm v iu g khng nn lm

1,45 0,56 5

T nh gi chung v cc phm cht o c 1,42 0,11

Kt qu bng 2.9 cho thy: Trong phn t nh gi v mt o c bao gm 7 ni dung c trnh by

nh: chp hnh nghim chnh php lut, lng tm, trch nhim i vi cng vic v quan h vi ngi khc, kt qu cho thy t nh gi v cc phm cht thuc v o c ca ton mu nghin cu l 1,42 mc trung bnh. o c l mt phm cht rt quan trng ca con ngi ni chung, hnh thnh c nhng phm cht o c tt i hi mt qu trnh t rn luyn, phn u ca bn thn. Vic sinh vin c thc v cc phm cht o c ca mnh v bit nh gi n ng vi hon cnh ca mnh l mt ng lc gip cc em t hon thin bn thn mnh trong cuc sng sau ny.

Nhng ni dung c sinh vin nh gi xp th hng cao l: - Ti c th hon thnh tt cng vic c giao - Ti lun xu h vi ngi khc khi c hnh ng sai tri - Ti lun chp hnh tt nhng quy nh ca php lut

Trong t nh gi ca sinh vin v cc phm cht o c, cc ni dung Ti mun thay i nhiu im cha tt ca bn thn (TB l 1,22), Ti lun c gng lm ng vi lng tm ca mnh (TB l 1,28), Ti bit r iu g lm v iu g khng th lm (TB l 1,45), c im trung bnh mc thp v xp th hng thp. Nh vy, trn c s nhng biu hin v mt o c bn thn c cc em nhn nhn v t nh gi khng cao, chng t l cc em bit trung thc nhn nhn bn thn mnh cn nhiu thiu st.

- Kt qu t nh gi ca ton mu sinh vin v nhm phm cht Giao tip x hi. Bng 2.10. Cc phm cht thuc v quan h giao tip x hi

Ni dung TB LC Th hng

1. Ti c th c nhng mi quan h vi ngi khc mt cch d dng

1,84 0,67 1

2. Ti c th thch nghi tt vi cc tnh hnh thc t mi m thng lun a ti trong cuc sng

1,73 0,65 2

3. Ti c th to c lng tin ni ngi khc: bn b, cha m, thy c gio, ng s, cp trn (trong cng vic lm thm),

1,38 0,58 7

4. Ti cho rng lm kinh t tt phi c s quan tm su sc n cc vn thi s, chnh tr, x hi

1,28 0,54 9

5. Ti c thc hp tc vi ngi khc trong cng vic

1,51 0,61 4

6. Ti to c nim vui trong quan h vi ngi khc

1,50 0,59 5

7. Ti hc hi nhng kinh nghim t ngi khc 1,40 0,59 6 8. Ti thch lm vic hay giao tip vi nhiu ngi 1,54 0,66 3

9. Ti thng lng nghe kin ca ngi khc khi quyt nh mt cng vic quan trng

1,32 0,56 8

T nh gi chung v Quan h giao tip x hi 1,50 0,14

Kt qu bng 2.10 cho thy: Quan h giao tip x hi c th hin qua t nh gi ca sinh vin trong mi

quan h vi ngi khc qua cc ni dung nh: hc hi kinh nghim, hp tc trong cng vic, to c lng tin trong quan h vi ngi khc, c nhu cu c lm vic vi ngi khc, chia s nim vui,Giao tip x hi cng l mt phn rt quan trng trong giao tip cng vic v n c nhng nh hng nht nh trong hot ng ngh nghip ca c nhn. im trung bnh trn ton mu ca sinh vin v quan h giao tip x hi l 1,50; trong nhng ni dung c sinh vin nh gi xp th hng cao l:

- Ti c th c nhng mi quan h vi ngi khc mt cch d dng - Ti c th thch nghi tt vi tnh hnh thc t mi m thng lun a ti

trong cuc sng - Ti thch lm vic hay giao tip vi nhiu ngi - Ti c thc hp tc vi ngi khc trong cng vic

Nu nh cc quan h giao tip vi ngi khc c sinh vin nh gi xp th hng cao ng thi sinh vin cng bc l rng sinh vin t quan tm n cc vn thi s, x hi, bi ni dung ti cho rng lm kinh t tt phi c s quan tm su sc n cc vn thi s, chnh tr v x hi c TB thp. - Kt qu t nh gi ca ton mu sinh vin v nhm phm cht Xu hng Bng 2.11: Cc phm cht thuc v mc tiu, xu hng

Ni dung TB LC 1. Ti c nhiu mc tiu va c th, va r rt trong cuc sng

1,59 0,72

2. Ti thng xem xt li nh hng cho cuc i mnh

1,60 0,76

3. Ti thng c nhng mc tiu c th hoch nh ngh nghip tng lai ca mnh

1,59 0,67

T nh gi chung v cc phm cht thuc v mc tiu, xu hng c nhn

1,59 0,08

Kt qu bng 2.11 cho thy: Xt v c im pht trin nhn cch th xu hng ca c nhn khng tch

khi hot ng ngh nghip nhm t ti mc tiu c nhn ang hng ti trong cuc sng. Vi ngha l ng c ca hot ng, xu hng ni ln nguyn vng ca con ngi mun vn ti mt mc tiu no ; do trong nhm phm cht thuc v xu hng nhn cch bao gm cc ni dung t nh gi ca c nhn v vic ra nhng mc tiu c th trong cuc sng, xem xt nhng nh hng trong hot ng ca mnh, Trong phn t nh gi ca sinh vin v nhm phm cht xu hng nhn cch, t nh gi ca sinh vin v cc ni dung ca ch khng c s chnh lch nhiu, im trung bnh trn ton mu tt c 4 ni dung l 1,59 v 1,60 - Kt qu t nh gi ca ton mu sinh vin v nhm c im c nhn Bng 2.12. Cc phm cht thuc v c im c nhn

Ni dung TB LC Th hng

1. L sinh vin ti thy mnh trng thnh hn 1,41 0,64 4 2. Ti lun tm n nhng hot ng vui chi th 1,76 0,75 2

thao cn bng i sng tm l 3. Ti bit to cho mnh mt phong cch ring 1,59 0,67 3 4. Ti t tin vi ngoi hnh ca mnh 1,78 0,69 1 T nh gi chung cc c im c nhn 1,63 0,08

Theo kt qu bng 2.12 cho thy mc t nh gi ca sinh vin trng i hc Kinh t v cc c im c nhn nh th cht, tinh thn, im trung bnh ton mu l 1.63, mc trung bnh kh. Xt theo cc ni dung c th trong bng thang o ny cho thy, cc em c cch nhn nhn v nh gi khc nhau v cc c im ca bn thn. Sinh vin c chiu hng nh gi cao hnh thc bn ngoi, xp th hng 1 (T tin vi ngoi hnh, TB 1,78), ngoi ra sinh vin cng c thc tm n cc hot ng vui chi, th thao cn bng i sng tm l ng thi cng gp phn rn luyn v th cht, xp th hng 2; trong khi nh gi v s trng thnh ca bn thn th thp hn (L sinh vin ti thy mnh trng thnh hn, TB 2,41). Tuy vy vic nhn nhn v nh gi v cc c im ca c nhn mt cch tch cc hay tiu cc cn ph thuc vo nhiu yu t bn ngoi v yu t tm sinh l ca c nhn.

- So snh im trung bnh gia t nh gi ca cc nhm phm cht ngh nghip:

T nh gi ca sinh vin i hc Kinh t v cc phm cht ngh nghip c phn chia theo cc nhm: ch, cm xc, giao tip x hi, nng lc, xu hng, o c v c im c nhn, c biu din vi biu sau y: Biu 2.3. im trung bnh ca cc nhm phm cht ngh nghip

iem trung bnh cua t anh gia

ac iemca nhanXu hngGiao tiepao c

Nang lcCam xucYch

0

0.5

1

1.5

2

1 2 3 4 5 6 7

Cac nhom pham chat nghe nghiep

T

B

Kt qu biu 2.3 cho thy im trung bnh ca cc nhm phm cht ngh nghip trn mc trung bnh, biu th trn biu l im trung bnh cc nhm phm cht ngh nghip u nm trong khong t 1.50 n 1.78 ( t mc la chn lc ng lc khng cho n ng nhiu hn l khng ng); ch duy nht nh gi v nhm phm cht o c l mc thp, di trung bnh (TB l 1,42).

Mc xp hng v cc nhm phm cht ngh nghip c phn b nh sau: - 1. im trung bnh chung v phm cht ch l 1,51, xp th hng 5 - 2. im trung bnh chung v phm cht cm xc l 1,73, xp th hng 2. - 3. im trung bnh chung v phm cht Kh nng, nng lc l 1,78, xp th

hng 1 - 4. im trung bnh chung v phm cht o c l 1,42, xp th hng 7 - 5. im trung bnh chung v phm cht Giao tip x hi l 1,50, xp th hng

6.

- 6. im trung bnh chung v phm cht ca Xu hng nhn cch l 1,59, xp th hng 4.

- 7. im trung bnh chung v phm cht thuc v c im c nhn l 1,63, xp th hng 3.

Nh vy:

+ T nh gi ca sinh vin v phm cht ngh nghip c im trung bnh ca ton mu t 1,42 n 1,78, trong xp hng cao nht l nhm phm cht kh nng, nng lc. iu ny chng t rng trong nhn nh ca sinh vin th nng lc gn lin vi hot ng ngh nghip, bi nng lc ch hnh thnh v pht trin trong hot ng. V vy khi ni n nhng yu t tm l (chng hn nh nhng phm cht tm l) ph hp vi yu cu ca mt hot ng no , m bo cho hot ng t hiu qu cao l ni n nng lc ca c nhn th hin trong lnh vc hot ng nh th no.

+ T nh gi v nhm cm xc xp th hng 2 cho thy sinh vin c nhng nh gi theo chiu hng cm xc tch cc v nhng ni dung lin quan n ngh nghip. Nu nh cc phm cht ngh nghip thuc nhm cm xc c coi nh l nhng ch s v tr tu cm xc, (mc d trong nghin cu ny, thang o v nhm cm xc khng phi l thang o v tr tu cm xc (EQ)), th nhng phm cht ny c ngha rt quan trng trong vic c nhn c thi , tnh cm nh th no i vi hot ng ca bn thn lin quan n ngh nghip, bi nu c nhn c nhng cm xc tiu cc i vi ngh nghip ca mnh, th chc chn h s kh c c nhng hng th, say m trong hot ng ngh nghip ca mnh, mt khc n cn c nhng nh hng tiu cc n sc kho tm l ca c nhn.

+ Cc nhm phm cht c im c nhn, xu hng nhn cch c sinh vin nh gi mc kh (TB 1,63 v 1,59)

+ Cc nhm phm cht ch v Giao tip x hi c sinh vin nh gi mc trung bnh + T nh gi ca sinh vin v mt o c thp hn cc nhm phm cht khc, cho thy

sinh vin t quan tm n vai tr rn luyn o c trong cuc sng, trn c s ca t nh gi mt cch trung thc vi bn thn, cc em s c thc v nhng thiu st ca bn thn vi mong mun hon thin mnh tr thnh ngi c nhn cch tt 2.3.3. SO SNH KT QU T NH GI CA SINH VIN NAM V SINH VIN N I VI CC NHM PHM CHT NGH NGHIP. 2.3.3.1. So snh t nh gi gia sinh vin nam v n v cc nhm phm cht ngh nghip Bng 2.13. So snh s t nh gi gia sinh vin nam v n v cc nhm phm cht ngh nghip

Nhm Gii TB LC F p Nam 10,23 2,34 1,83 o c N 9,82 1,89 1,71

.067

Nam 13,35 2,79 -0,78 Giao tip x hi N 13,57 2,58 -0,75

0.43

Nam 15,96 2,89 -0,41 Nng lc N 16,08 2,52 -0,39

0.03

Nam 15,48 3,04 -0,60 Cm xc N 15,66 2,80 -0,59

0,54

Nam 15,18 3,14 0,24 ch

N 15,10 2,70 0,22

0,80

Nam 4,79 1,46 0,10 Xu hng nhn cch N 4,77 1,47 0,09

0,92

Nam 6,33 1,50 -1,71 c im c nhn N 6,63 1,66 -1,77

0,08

Qua kt qu ca bng 2.13 cho thy: - C s khc bit ngha gia nam v n khi nh gi v nhm phm cht Nng

lc - Khng c s khc bit ngha gia nam v n khi nh gi v nhm phm

cht Giao tip x hi, o c, Cm xc, ch , Xu hng v c im c nhn mc ngha p > 0,05

2.3.3.2. Xt theo tng ni dung ca phm cht ngh nghip trong nhm nng lc bng kim nghim F-test, chng ti nhn thy c s khc bit trong t nh gi ca sinh vin nam v n th hin cc ni dung sau y:

Bng 2.14. So snh s khc bit gia nam v n cc ni dung phm cht ca nhm Nng lc

Ni dung Gii TB LC F-test p Nam 1,48 0,64 -2,18 Ti nhn bit cc

k nng v ti nng ca ti N 1,65 0,75 -2,29

0,03

Nam 1,85 0,78 -3,52 Ti nhy bn nm bt c hi thnh cng thng trng

N 1,27 0,67 -3,35

0,001

Kt qu bng 2.14 cho thy mc ngha trong kim nh F l 0,03 < 0,05, cho ta kt lun c s khc bit c ngha v trung bnh gia nam v n trong vic t nh gi ni dung ti nhn bit cc k nng v ti nng ca ti. S khc bit th hin TB ca n cao hn nam, cho thy n sinh vin t nh gi v cc nng lc bn thn c v t tin hn so vi nam sinh vin

Mc ngha trong kim nh F l 0,001 < 0,05, cho ta kt lun c s khc bit ngha v trung bnh gia nam v n trong vic t nh gi ni dung ti nhy bn nm bt c hi thnh cng trn thng trng. S khc bit th hin TB ca nam cao hn, chng t nam sinh vin t nh gi v kh nng nhy bn, nng ng trn lnh vc thng trng cao hn so vi n sinh vin; iu ny c v hp l, bi trong gii kinh doanh thng v rng thng trng nh chin trng v vy trong lnh vc hot ng kinh doanh ngoi s nhy bn n cn i hi rt cao s mo him, phiu lu nn n s l nhng c hi th thch i vi nam nhiu hn so vi n. 2.3.4. SO SNH S KHC BIT GIA NI C TR CA SINH VIN TRONG T NH GI V CC NHM PHM CHT NGH NGHIP

C th trong phn ny, chng ti so snh s khc bit gia cc ni c tr ca sinh vin tm hiu yu t mi trng x hi c nh hng n kt qu t nh gi v cc nhm phm cht ngh nghip hay khng. Hn na khch th nghin cu c mt phn l sinh vin nc ngoi cng l mt yu t c bit v c im khch th nghin cu.

Bng 2.15. So snh s khc bit gia cc ni c tr ca sinh vin vi kt qu nh gi cc nhm phm cht

Nhm C tr TB LC F p Cc tnh 10,15 2,10 TP.HCM 9,48 1,93

o c Ni khc 9,25 1,22

4,54

0,011

Cc tnh 15,24 2,74 TP.HCM 15,56 2,29

Nng lc Ni khc 15,25 2,63

2,83

0,06

Cc tnh 15,73 2,90 TP.HCM 15,22 2,71

Cm xc Ni khc 15,75 2,72

1,10

0,33

Cc tnh 15,10 2,81 TP.HCM 15,28 2,96

ch

Ni khc 14,67 2,81

0,29

0,74

Cc tnh 4,79 1,43 TP.HCM 4,76 1,54

Xu hng Ni khc 4,75 1,86

0,17

0,98

Cc tnh 13,61 2,71 TP.HCM 13,27 2,52

Giao tip Ni khc 12,75 2,01

1,08

0,03

Cc tnh 6,57 1,68 TP.HCM 6,43 1,37

c im c nhn Ni khc 6,33 1,92

0,39

0,67

Kt qu bng 2.15 cho thy: So snh s khc bit gia ni c tr ca sinh vin vi kt qu t nh gi v cc nhm phm cht ngh nghip cho thy: - C s khc bit gia sinh vin cc ni c tr khc nhau khi t nh gi v nhm phm cht o c v giao tip. - Khng c s khc bit gia sinh vin cc ni c tr khc nhau khi t nh gi v cc nhm phm cht Xc cm, ch, Xu hng, Nng lc v c im c nhn. 2.3.5. SO SNH YU T TC NG GIA VIC SINH VIN C I LM THM HAY KHNG VI CC NHM PHM CHT NGH NGHIP Bng 2.16. So snh gia vic lm thm ca sinh vin vi kt qu nh gi cc nhm phm cht

Nhm Lm thm TB LC F p C 10,11 2,06

o c Khng 9,93 2,06

0,54

0,58

C 16,04 2,82 Nng lc Khng 16,03 2,63

0,01

0,98

C 15,04 2,65 Cm xc Khng 15,68 2,91

-1,39

0,16

C 14,71 2,43 ch

Khng 15,19 2,90

-1,05

0,29

C 5,00 1,75 Xu hng Khng 4,75 1,43

1,09

0,27

C 12,44 2,27 Giao tip Khng 13,64 2,67

-2,86

0,004

C 6,04 1,52 c im c nhn Khng 6,60 1,61

-2,16

0,03

Kt qu bng 2.16 cho thy: - Khng c s khc bit gia sinh vin c i lm thm v sinh vin khng i lm

thm khi t nh gi v nhm phm cht o c, ch, Xu hng, Nng lc v Cm xc

- C s khc bit gia sinh vin c i lm thm v sinh vin khng i lm thm khi t nh gi v nhm phm cht Giao tip x hi v c im c nhn

- S khc bit gia sinh vin c i lm thm v sinh vin khng i lm thm khi nh gi v nhm phm cht giao tip, th hin r ni dung sau y: Bng 2.17. Ni dung Ti c thc hp tc vi ngi khc trong cng vic

Vic lm thm

TB LC F p

C 1,31 0,60 2,56

Khng 1,17 0,46 2,35

0,011

Kt qu bng 2.17 cho thy, mc ngha p l 0,011 < 0,05, cho ta kt lun c s khc bit ngha v trung bnh gia sinh vin i lm thm v sinh vin khng i lm thm trong vic t nh gi ni dung ti c thc hp tc vi ngi khc trong cng vic

S khc bit th hin im trung bnh ca nhm sinh vin c i lm thm cao hn nhm sinh vin khng i lm thm khi nh gi ni dung Ti c thc hp tc vi ngi khc trong cng vic. Nh vy, chnh trong qu trnh i lm thm qua nhng hot ng thc tin, h nhn thy c s cn thit ca s hp tc, phi hp gia cc c nhn trong cng vic tt th s quyt nh n cht lng v hiu qu ca hot ng.

Mt khc, kt qu trn cho ta thy c s khc bit gia sinh vin c i lm thm v khng i lm thm khi t nh gi v nhm phm cht c im c nhn, vi mc ngha p = 0,03 < 0,05. S khc bit gia sinh vin c i lm thm v sinh vin khng i lm thm khi nh gi v nhm phm cht c im c nhn.

Khi so snh cc ni dung ca phm cht c im c nhn, s khc bit th hin r ni dung sau y Bng 2.18: Ni dung L sinh vin ti thy mnh trng thnh hn

Vic lm thm

TB LC F p

Khng 1,42 0,56 -1,96

C 1,54 0,61 -2,02

0,049

Kt qu bng 2.18 cho thy, gi tr p l 0,049 < 0,05, cho ta kt lun c s khc bit ngha v trung bnh gia sinh vin i lm thm v sinh vin khng i lm thm trong vic t nh gi ni dung L sinh vin ti thy mnh trng thnh hn. S khc bit ny th hin ch sinh vin c i lm thm c TB cao hn sinh vin khng i lm thm. Nh vy vic lm thm c th gip cho sinh vin c lp v kinh t, t ph thuc hon ton vo s chu cp ca gia nh lm cho cc em cm thy mnh trng thnh hn trong cuc sng v iu ny cng c ngha quan trng cho vic nh hng v khng nh vai tr t lp ca mnh trong cuc sng.

Nh vy: Theo kt qu phn tch bng trn (bng 2.4, trang 49), c s lin h gia vic sinh vin c hot ng kinh doanh thi i hc hoc i lm thm vi vic hnh thnh phm cht ngh nghip. iu ny c chng minh qua kt qu phn tch ca cc bng trn nh sau: C s khc bit gia sinh vin c i lm thm v sinh vin khng i lm thm khi t nh gi v cc nhm phm cht Giao tip x hi v c im c nhn.

Vic sinh vin i lm thm, tham gia vo hot ng ngh nghip trong mi trng x hi d l vic lm khng chnh thc, nhng c th khng nh rng chnh giao tip x hi s gip sinh vin trng thnh hn trong cuc sng.

CHNG 3: KT LUN V XUT KIN NGH 3.1. KT LUN.

Sinh vin c hiu bit nht nh v cc vn lin quan n phm cht ngh nghip v vai tr ca phm cht tm l ph hp vi ngh l mt yu t quyt nh n s thnh cng trong ngh nghip. Tuy vy, s hiu bit cn ri rc, thiu h thng, c th sinh vin ch quan tm nhiu n nhm phm cht nng lc, cm xc v xem nh yu t ch v o c. Trong thc t, bt c mt ngnh ngh no trong x hi cng u c nhng yu cu nht nh v nhng phm cht o c c trng ca ngh; hn na trong phm cht nhn cch con ngi th nhng phm cht o c chim mt v tr rt quan trng. Bc H tng dy rng C ti m khng c c l ngi v dng; C c m khng c ti th lm vic g cng kh. V vy, ngi c nng lc v ti nng trong lnh vc ngh nghip no chng na cng yu cu phi c o c.

Ngy nay, vic hc tp ca sinh vin i hc khng dng li kiu hc l thuyt sung, m bn thn sinh vin bit gn l thuyt vi thc tin. Bng chng l sinh vin rt nng ng, nhy bn; h tch cc tham gia vo cc hot ng x hi, cc cng vic lm thm a dng vi nhiu hnh thc khc nhau (thng xuyn hoc khng thng xuyn), thc tp ngh v m rng quan h x hi, gip mi c nhn thch ng vi iu kin, mi trng v hon cnh v cc em trng thnh hn trong cuc sng. T l 88,2% sinh vin t nh gi l c i lm thm vi cc mc khc nhau (lm vic bn thi gian, lm theo thi v nh dp h, l, tt,) v 86,9% nh gi rng sinh vin c c hi tri nghim hot ng kinh doanh thi i hc hoc i lm thm d hnh thnh cc phm cht ngh nghip v s c c hi thnh cng trong ngh nghip hn l ch bit tp trung cho vic hc i hc l rt cao.

Mt s ni dung sinh vin nh gi thp lin quan n cc vn sau: (tnh trn kt qu tng qut ca tng ni dung phm cht c TB thp): + Vn kin thc hiu bit x hi khng c sinh vin quan tm (c th cu Ti cho rng lm kinh t tt phi c s quan tm su sc n cc vn thi s, chnh tr, x hi sinh vin nh gi thp) + Kh nng t iu chnh, t rn luyn v hon thin bn thn cha cao. C th sinh vin nh gi thp cc ni dung sau:

- Ti lun c gng lm ng vi lng tm ca mnh

- Ti mun thay i nhiu im cha tt ca bn thn + Kh nng t khng nh ca sinh vin trong cuc sng th hin cha cao. C th sinh vin nh gi thp cc ni dung sau:

- Ti mun to dng cuc sng ca ti v lm ch vn mnh i mnh - Ti lun c gng tr thnh ngi thnh t - L sinh vin ti thy mnh trng thnh hn.

S thnh cng trong ngh nghip c sinh vin nh cao l nhng tiu chun lin quan n yu t ngh nghip hn l yu t kinh t v x hi; c th l: - Lm ng ngh mnh yu thch v sng c bng thu nhp ca ngh - C cc phm cht tm l ph hp vi ngh.

Sinh vin nh gi cao vai tr hot ng c nhn trong vic hnh thnh phm cht ngh nghip ( chim 66% cao hn hn so vi cc yu t tc ng khc nh gia nh, nh trng v x hi). iu ny cng khng nh rng vi kt qu o to ca trng i hc khi ra trng cc em c s thnh cng trong ngh nghip hay khng ph thuc vo cc em c phm cht tm l ph hp vi ngh n mc no, trong yu t quyt nh ph thuc rt ln qu trnh t rn luyn ca bn thn c nhn. 3.2. XUT KIN NGH:

Qua kt qu nghin cu chng ti thy cn thit phi gio dc v rn luyn cc phm cht tm l ph hp vi ngh cho sinh vin, khi ra trng bc chn vo ngh cc em c s thch ng v ph hp vi ngh, to iu kin cc em pht huy kh nng v ng gp sc mnh cho s pht trin ca x hi. C th chng ti a ra mt s kin ngh sau y:

1. I VI NH TRNG: - Cung cp thng tin cho sinh vin hiu bit r v vai tr v v tr ca tng ngnh

ngh c th, nhng yu cu c th ca tng chuyn ngnh lm c s cho sinh vin tip cn dn vi ngh v c k hoch rn luyn phm cht tm l ph hp vi ngh

- Qu trnh o to i hc c s chun b sn sng v mt tm l sinh vin c th i vo hot ng ngh nghip trong x hi mt cch ch ng v tch cc.

- C k hoch v chin lc trong gio dc v o to gp phn hnh thnh mt s phm cht nhn cch cn thit cho tng chuyn ngnh c th.

2. I VI GIO VIN: - Cung cp cho sinh vin nhng thng tin v ni dung v tnh cht lao ng ca

tng ngh c th c lin quan n chuyn ngnh o to v nhng yu cu v phm

cht ngh nghip; qua trang b cho sinh vin lng yu ngh, s t tin, ngh lc vt kh khn, h c c s thch ng v ph hp vi ngh nghip trong tng lai.

- Hnh thnh sinh vin lng say m, hng th hc tp v nghin cu khoa hc, bi n c lin quan cht ch vi hng th ngh nghip. M hng th ngh nghip l ng lc quan trng c nhn gn b vi ngh v qua pht huy nng lc, ti nng ca mnh. Mt khc, nh c hng th m con ngi c s phn u v rn luyn bn thn ph hp vi ngh.

- To cho sinh vin s say m hc tp nhng mn hc c lin quan mt thit vi ngh nghip tng lai v bit vn dng nhng kin thc vo trong thc tin.

3. I VI SINH VIN: - C s kt hp cht ch gia vic hc l lun vi vic nng cao trnh , k

nng v k xo lao ng. - Xy dng k hoch hc tht chc, tht su nhng mn hc thuc chuyn mn,

chuyn ngnh c lin quan n ngh nghip tng lai. - Phi c k hoch ch ng, t gic tu dng v rn luyn phm cht o c

ngh nghip. - Sinh vin cn nhn thc c rng: Ngh nghip c xem nh l vic lm

nhng khng phi bt c vic lm no cng l ngh nghip, do cc em phi bit phn b k hoch, thi gian hp l trnh sa vo vic lm thm m qun i nhim v hc tp. Cc em phi bit rng vic lm thm ca sinh vin hin nay s khc xa vi ngh nghip sau ny khi m cc em chnh thc chn cho mnh mt cng vic n nh khi ra trng.

4. I VI X HI: Cc t chc x hi, cc doanh nghip v cc n v kinh t c s lin kt cht

ch vi trng i hc to mi trng cho sinh vin thc hnh, thc tp v c s hng dn tn tnh cc em tip cn tht s vi ngh, bi v chnh mi trng hot ng ngh nghip tht s cc em mi c c hi vn dng kin thc vo thc tin v qua hnh thnh nhng phm cht tm l ph hp vi ngh. 3.3. I VI NHNG CNG TRNH NGHIN CU SAU. - Cn m rng ni dung nghin cu, i su vo vn c th v d nh l o c kinh doanh, y cng l mt ni dung quan trng ca phm cht ngh nghip thuc lnh vc kinh t.

- Nghin cu a dng hn cc khch th l sinh vin ca cc khoa khc nhau trong khi kinh t 3.4. HN CH CA TI Vic nghin cu ti c thc hin trong iu kin thi gian v kh nng ca bn thn c hn nn khng th trnh khi nhng thiu st nht nh:

- ti cha c nghin cu trn ton th sinh vin khi kinh t ca cc trng i hc ti thnh ph H Ch Minh, c nhng thng tin v s liu mang tnh cht ton din v khi qut hn.

- Cng tc t chc v thc hin cc phng php nghin cu cha tht s nhun nhuyn v a dng.

- ti nghin cu vn cn nhng s st v cch trnh by, cch din t v li k thut in n,...

Cui cng, chng ti rt mong nhn c nhng kin qu bu t qu thy c gio v nhng ai quan tm ti vn ny cho lun vn ca chng ti c hon thin hn.

TI LIU THAM KHO 1. B Gio dc v o to (1995), nh gi trong gio dc 2. Nguyn Ngc Bch (2000), Tm l hc Nhn cch Mt s vn l lun,

NXB HQG, H Ni. 3. I.X.Cn (1987), Tm l hc Thanh nin, NXB Tr. 4. A.G.Cvalip (1971), Tm l hc c nhn, NXB Gio dc H Ni, Tp 2. 5. Vn Th Kim Cc (2003),Tm hiu s nh gi bn thn tr 10-15 tui,

Tp ch Tm l hc, (7), tr 19. 6. Phm Tt Dong (1989), Gip bn chn ngh, NXB Gio dc, H Ni. 7. V Dng (ch bin) (2000), T in Tm l hc, NXB KHXH, H Ni. 8. i hc Kinh t TP.HCM (2007), i mi cc hot ng o to nhm p

ng yu cu ca ngi hc v ngi s dng lao ng, K yu hi tho khoa hc.

9. i hc Kinh T TP.HCM (2006), T ho i hc Kinh t TP.HCM, c san k nim 30 nm thnh lp trng HKT TP.HCM 1976-2006.

10. V Cao m (1999), Phng php lun Nghin cu khoa hc, NXB Khoa hc v K thut, H Ni.

11. Ph.N.Gnblin (1976), Nhng phm cht tm l ca ngi gio vin, NXB Gio dc, H Ni.

12. Phm Minh Hc (ch bin) (1982), Tm l hc, NXB Gio dc, H Ni. 13. Phm Minh Hc, L Khanh, Trn Trng Thu (1988), Tm l hc, NXB Gio

dc, Tp 1. 14. Phm Minh Hc (1989), Hnh vi v hot ng, NXB Gio dc.

15. H Ngc Hi, V Dng (1996), Cc phng php ca tm l x hi, NXB KHXH.

16. Ngc Khanh (2005), Nghin cu s t nh gi ca hc sinh trung hc c s H Ni, Lun n Tin s Tm l hc, Vin Tm l hc, H Ni.

17. K yu hi tho Khoa hc Tm l Gio dc Vit Nam (2006), Tm l hc, Gio dc hc trong thi k i mi Thnh tu v trin vng.

18. N.P.Lvitp (1972), Tm l hc tr em v Tm l hc S phm, NXB Gio dc, H Ni, Tp 3.

19. B.Ph. Lmp (2000), Nhng vn l lun v phng php lun tm l hc, NXB HQG, H Ni.

20. Long, Phm Th Mai Hng (ng ch bin) (2002), Tnh cng ng, tnh c nhn v ci Ti ca ngi Vit Nam hin nay, NXBCTQG, HN.

21. Lut Gio dc (1998), NXB CTQG, H Ni. 22. A.v.Petropxki 1982), Tm l hc la tui v Tm l hc s phm, NXB Gio

dc, H Ni. 23. Vn Th (2003), Nng cao nhng phm chy tm l ph hp ngh cho

sinh vin bng tc ng trc tip trong qu trnh ging dy t chc hc tp, Tp ch Tm l hc, (6), tr 52.

24. Trn Trng Thu (1997), Nhng vn l lun v phng php lun ca Tm l hc, Vin Khoa hc Gio dc.

25. Hong Trng (2002), X l d liu nghin cu vi SPSS for Windows, NXB Thng k.

26. Nguyn Quang Un (ch nhim) (1995), Gi tr, nh hng gi tr nhn cch v Gio dc gi tr, ti cp Nh nc KX-07-04, H Ni.

27. Nguyn Khc Vin (1991), T in Tm l, NXB Ngoi vn, Trung tm nghin cu tm l tr em.

28. Phm Vit Vng (1997), Phng php lun nghin cu khoa hc, NXB HQG, H Ni.

29. Vgtxki (1997), Tuyn tp Tm l hc, NXB HQG, H Ni. 30. Nguyn Nh (ch bin) (1999), i t in ting Vit, B GD-T, Trung

tm Ngn ng vn ho Vit Nam, NXB VHTT.

PH LC PH LC 1:

BNG XC NH KIU NGH CN CHN TRN C S T NH GI

Kiu ngh STT T nh gi Nt Nk Nd Nn N2

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

1 Ti giao tip vi ngi l rt thoi mi

0 0 0 0 1

2 Ti hng th lm bng tay mt ci g trong mt thi gian di (may, v, an lt, sa cha dng)

0 1 0 0 0

3 Ti c gng lm cho mi trng xung quanh ti p, sinh ng

0 0 0 1 0

4 Ti thng xuyn v t nguyn theo di v chm sc cy trng hoc sc vt

1 0 0 0 0

5 Ti c th lm thng k tnh ton hoc v hnh trong thi gian di

0 0 1 0 0

6 Ti sn sng gip cc bn cng tui hoc cc em nh bt c lc no

0 0 0 0 1

7 Ti c th gip ngi ln tui chm sc sc vt, cy trng

1 0 0 0 0

8 Thng thng ti t mc sai st trong cng vic vit

0 0 1 0 0

lch

9 Nhng sn phm t tay ti lm trong lc ri ri thng lm cho cc bn v ngi ln tui thch th

0 2 0 0 0

10 Nhiu ngi cho rng ti c nng lc i vi mt lnh vc ngh thut no

0 0 0 2 0

11 Ti rt thch c sch bo ni v th gii ng vt, thc vt

1 0 0 0 0

12 Ti tch cc tham gia hot ng vn ngh t bin, t din

0 0 0 1 0

13 Ti rt thch tm c cc vn v thit b v vn hnh ca my

0 1 0 0 0

14 Ti c th suy ngh lu di vi cc bi ton nt c hoc ngi gii cc bi tp kh

0 0 2 0 0

15 Ti d dn xp nhng mi bt ho gia cc bn hoc cc em nh

0 0 0 0 2

16 Nhiu ngi cho rng ti c nng lc k thut

0 2 0 0 0

17 Nhng kt qu ngh thut ca ti c nhiu ngi khng quen bit khen ngi, tn thng

0 0 0 2 0

18 Mt s ngi nhn xt ti c nng lc lm vic vi nhng i

2 0 0 0 0

tng sinh vt hc (thc vt hoc ng vt)

19 Nhiu ngi tha nhn rng, ti trnh by t tng v ngh bng cc bi vit mch lc v sng sa d hiu

0 0 2 0 0

20 Hu nh ti chng ci nhau vi ai bao gi

0 0 0 0 1

21 Nhng kt qu sng to ngh thut ca ti c nhng ngi khng quen bit khen ngi

0 1 0 0 0

22 Ti hc ngoi ng d dng 0 0 1 0 0 23 Ti thng gip c

nhng ngi khng quen bit

0 0 0 0 2

24 Ti hng th hc v tham gia bt c cng tc ngh thut no

0 0 0 1 0

25 Ti thng tc ng n qu trnh pht trin ca thc vt hoc ng vt, hon thin v thay i chng

2 0 0 0 0

26 Ti thch tho lp nhng my mc, thit b

0 1 0 0 0

27 Ti thng thnh cng trong vic thuyt phc cc bn hoc em nh lm k hoch hnh ng no hp l

0 0 0 0 1

28 Ti thng quan st ng 1 0 0 0 0

vt hoc nghin cu thc vt

29 Ti thng c nhng sch bo m mi ngi cho l bun t(v d: sch khoa hc thng thc, ph bnh vn hc,)

0 0 1 0 0

30 Ti thch tm hiu b mt tay ngh ca nhng ngi lm cng tc ngh thut v thng lp li, ho li nhng hnh ng ca h.

0 0 0 1 0

PH LC 2 Trng i hc S Phm TP.HCM ti:Nghin cu t nh gi ca sinh vin Trng i hc Kinh t TPHCM v phm cht ngh nghip

PHIU THM D KIN

Cc bn sinh vin thn mn! Nhm mc ch tm hiu kin nh gi ca sinh vin v cc phm cht ngh

nghip lin quan n hot ng ngh nghip trong tng lai, chng ti gi n cc bn phiu thm d kin ny v mong cc bn hp tc bng cch nh du X vo cc tr li di y. Cc bn by t nhng nhn xt v suy ngh ca c nhn mnh mt cch thoi mi v thng thn.V khng ghi tn h ca cc bn, ti s ch cng b nhng d kin tng hp chung t cc kin tham gia cuc thm d ny m thi.

Xin trn trng cm n.

- Bn l: Nam N - Sinh vin nm: Nht Hai Ba T - Khoa: .. - Ni c tr trc khi vo trng: Thnh ph H Ch Minh Cc tnh - Hin nay bn c i lm thm khng? C Khng

1. Sinh vin tt nghip i hc Kinh t thng s c nhiu c hi thnh cng hn trong tm kim vic lm

a. Rt ng d. Khng ng b. ng e. Hon ton khng ng c. Lng l 2. Yu t th hin mt ngi thnh cng trong ngh nghip l ngi (Ghi s

theo th t u tin 1,2,3) a. Chim mt v tr cao trong x hi b. Kim c nhiu tin c. Lm ng ngh mnh yu thch v sng c bng thu nhp ca ngh d. C cc phm cht tm l ph hp vi ngh ca mnh 3. Phm cht no di y cn cho ngun nhn lc c trnh trong cc doanh

nghip p ng nhu cu ca x hi hin nay, cn (Ghi s theo th t u tin 1,2,3)

a. Nng ng, nhy bn v thch ng vi hon cnh