ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN

----------------------------------

Vũ Thanh Sơn

NGHIÊN CỨU, ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP QUẢN LÝ

Ô NHIỄM VỊNH HẠ LONG TỪ NGUỒN ĐẤT LIỀN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

Hà Nội - 2016

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN

----------------------------------

Vũ Thanh Sơn

NGHIÊN CỨU, ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP QUẢN LÝ

Ô NHIỄM VỊNH HẠ LONG TỪ NGUỒN ĐẤT LIỀN

Chuyên ngành: KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Mã số: 60440301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. NGUYỄN CHU HỒI

Hà Nội – 2016

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy, cô giáo trong Khoa Môi

trường nói riêng và Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội

nói chung đã trang bị kiến thức, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi được học tập, nghiên

cứu khoa học và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành đối với PGS.TS Nguyễn Chu Hồi,

Giảng viên Khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc

gia Hà Nội, người đã giảng dạy và hướng dẫn tận tình cho tôi hoàn thành luận văn

tốt nghiệp.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Viện Tài nguyên và Môi trường biển, Sở Tài

nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh, UBND thành phố Hạ Long, UBND thành

phố Cẩm Phả đã cung cấp số liệu và thông tin để tôi thực hiện luận văn tốt nghiệp.

Cuối cùng, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè đã luôn quan tâm

giúp đỡ, động viên trong quá trình học tập và thực hiện luận văn.

Trân trọng cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng 12 năm 2016

Học viên

VŨ THANH SƠN

i

MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................... ii

DANH MỤC HÌNH .................................................................................................. iii

DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. iv

MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1

CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ........................................... 4

1.1. Một số quan niệm và khái niệm cơ bản .............................................................. 4

1.2. Lý luận và thực tiễn quản lý ô nhiễm biển từ nguồn đất liền ............................. 5

1.3. Khái quát về nghiên cứu môi trường vịnh Hạ Long ........................................ 10

1.4. Tổng quan khu vực nghiên cứu ........................................................................ 10

CHƯƠNG 2 : ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .... 16

2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 16

2.2. Cách tiếp cận .................................................................................................... 16

2.3. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 17

CHƯƠNG 3 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................ 23

3.1. Hiện trạng môi trường vịnh Hạ Long ............................................................... 23

3.2. Các không gian nguồn gây ô nhiễm vịnh từ đất liền ........................................ 32

3.3. Tính toán tải lượng thải và đánh giá tải lượng từ nguồn có thể đưa vào vịnh . 45

3.4. Tình hình quản lý ô nhiễm vịnh Hạ Long từ nguồn đất liền ............................ 52

3.5. Đề xuất giải pháp quản lý ô nhiễm vịnh Hạ Long từ nguồn đất liền ............... 68

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................................... 74

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 76

PHỤ LỤC ............................................................................................................. 79

ii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

As Asen

BOD Nhu cầu ôxy sinh hóa

BQL Ban Quản lý

COD Nhu cầu ôxy hóa học

Cu Đồng

DO Lượng ôxy hoà tan trong nước

Hg Thủy ngân

Fe Sắt

GPA Chương trình Hành động toàn cầu Quản lý ô nhiễm môi trường

biển từ các hoạt động trên đất liền

Mn Mangan

N-T Tổng nitơ

NPA Kế hoạch quốc gia Quản lý ô nhiễm môi trường biển từ các

hoạt động trên đất liền

P-T Tổng phốt pho

Pb Chì

PCBs Hợp chất hữu cơ Polychlorinated biphenyl

PAHs Hợp chất hữu cơ Polycyclic aromatic hydrocarbons

SWOT Điểm mạnh - Điểm yếu - Cơ hội - Thách thức

(Strenghs -Weaknesses - Opportunities - Threats)

TSS Tổng chất rắn lơ lửng

UNESCO Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc

UNEP Chương trình môi trường Liên hiệp quốc

UBND Uỷ ban Nhân dân

iii

DANH MỤC HÌNH

Hình 1: Vị trí khu vực nghiên cứu ............................................................................ 11

Hình 2: Diễn biến độ đục trong nước biển vịnh Hạ Long ........................................ 23

Hình 3: Diễn biến hàm lượng TSS trong nước biển vịnh Hạ Long .......................... 24

Hình 4: Diễn biến hàm lượng COD trong nước biển vịnh Hạ Long ........................ 25

Hình 5: Diễn biến hàm lượng Fe trong nước biển vịnh Hạ Long ............................. 26

Hình 6: Diễn biến hàm lượng Mn trong nước biển vịnh Hạ Long ........................... 27

Hình 7: Diễn biến hàm lượng dầu mỡ khoáng trong nước biển vịnh Hạ Long ........ 28

Hình 8: Diễn biến hàm lượng Amoni trong nước biển vịnh Hạ Long ...................... 29

Hình 9: Không gian nguồn từ đất liền tại thành phố Hạ Long năm 2016 ................. 34

Hình 10: Sơ đồ phân vùng chất lượng nước vịnh Hạ Long theo chỉ số WQI tháng

8/2013 - ..................................................................................................................... 44

Hình 11: Sơ đồ quản lý nhà nước trong lĩnh vực môi trường tại vịnh Hạ Long ....... 52

Hình 12: Biểu đồ nhận thức của cộng đồng về chất lượng nước vịnh Hạ Long trong

05 năm gần đây ......................................................................................................... 63

Hình 13: Vài biểu hiện của ô nhiễm nước nước tại vịnh Hạ Long ........................... 64

Hình 14: Nguồn gây ô nhiễm môi trường vịnh Hạ Long .......................................... 64

Hình 15: Tác động môi trường vịnh từ sự gia tăng dân số và đô thị hóa ................. 65

Hình 16: Tác động đến môi trường vịnh từ sản xuất công nghiệp ........................... 65

Hình 17: Tác động tới môi trường vịnh từ hoạt động khai thác than ....................... 66

Hình 18: Trách nhiệm trong bảo vệ môi trường vịnh Hạ Long ................................ 66

Hình 19: Mối liên kết giữa chính quyền và doanh nghiệp trong công tác bảo vệ môi

trường vịnh ................................................................................................................ 67

Hình 20: Mối liên kết giữa chính quyền và cộng đồng dân cư trong công tác bảo

vệ môi trường vịnh .................................................................................................... 67

iv

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1 - Tình hình khách du lịch đến Hạ Long trong giai đoạn 2011 - 2015 .......... 13

Bảng 2 - Đơn vị tải lượng thải sinh hoạt ................................................................... 19

Bảng 3 - Thành phần nước thải công nghiệp thực phẩm điển hình .......................... 20

Bảng 4 - Thành phần nước thải ngành than .............................................................. 21

Bảng 5 - Tỷ lệ rửa trôi các chất gây ô nhiễm từ nguồn đất liền ................................ 22

Bảng 6 - Kết quả quan trắc nước thải chưa qua xử lý tại một số trạm xử lý nước thải

than trên địa bàn nghiên cứu quý 2 năm 2016 .......................................................... 38

Bảng 7 - Kết quả xử lý nước thải công nghiệp tại một số điểm nghiên cứu năm 2015

................................................................................................................................... 41

Bảng 8 - Tải lượng chất ô nhiễm từ sinh hoạt, khu dân cư ở thành phố Hạ Long và

Cẩm Phả năm 2015 ................................................................................................... 45

Bảng 9 - Tải lượng chất ô nhiễm từ sinh hoạt và du lịch ở khu vực nghiên cứu năm

2014 và 2015 ............................................................................................................. 46

Bảng 10 - Tổng tải lượng chất ô nhiễm từ sinh hoạt của dân cư và du khách năm

2015 ........................................................................................................................... 46

Bảng 11 - Tải lượng chất ô nhiễm phát sinh từ hoạt động khai thác than tại khu vực

nghiên cứu năm 2015 ................................................................................................ 47

Bảng 12 - Tải lượng chất gây ô nhiễm phát sinh từ hoạt động công nghiệp tại khu

vực nghiên cứu năm 2015 ......................................................................................... 48

Bảng 13 - Tổng tải lượng thải chất ô nhiễm phát sinh từ hoạt động khai thác than và

hoạt động công nghiệp năm 2015 ............................................................................. 49

Bảng 14 - Tổng tải lượng thải chất ô nhiễm phát sinh tại khu vực nghiên cứu

năm 2015 .................................................................................................................. 50

Bảng 15 - Tải lượng chất gây ô nhiễm đưa vào vịnh từ khu vực nghiên cứu ........... 51

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Trên thế giới, ô nhiễm biển đã được quan tâm và nghiên cứu từ rất sớm. Vào

những năm 1950, Liên Hiệp Quốc đã có nhiều hội nghị về vấn đề này. Vào năm

1995, sau khi Chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc (UNEP) được thành lập,

Chương trình Hành động toàn cầu Quản lý ô nhiễm môi trường biển từ các hoạt

động trên đất liền (GPA) đã được thông qua và triển khai thực hiện ở cấp khu vực

và quốc gia [25].

Chương trình GPA là cơ chế liên chính phủ toàn cầu để trực tiếp giải quyết

các kết nối giữa các hệ sinh thái trên đất liền, nước ngọt, biển và ven biển. GPA nhằm

mục đích hướng dẫn khái niệm và các bài học kinh nghiệm cho việc thực hiện các

hoạt động liên tục để ngằn ngừa, giảm thiểu, kiểm soát hoặc loại bỏ suy thóai biển từ

các hoạt động trên đất liền. Ở cấp quốc gia, kế hoạch quốc gia về quản lý ô nhiễm

môi trường biển từ các hoạt động trên đất liền (NPA) cũng được xây dựng và triển

khai. Kế hoạch NPA nếu được thực thi nghiêm túc và đầy đủ sẽ đem lại hiệu quả tốt

tới môi trường và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở các quốc gia. Việt

Nam cũng có nhiều nỗ lực để tham gia và thực hiện chương trình theo UNEP/GPA.

Là một quốc gia biển, Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển kinh tế biển.

Tuy nhiên, để kinh tế biển đóng góp nhiều hơn cho sự phát triển của đất nước thì

việc đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế, an ninh xã hội và bảo vệ môi trường là

điều hết sức cần thiết và cấp bách. Việt Nam đã nhận thức rõ vai trò của việc bảo vệ

môi trường biển đối với sự nghiệp phát triển kinh tế đất nước thông qua các hành

động cụ thể từ cấp trung ương đến địa phương.

Vịnh Hạ Long thuộc tỉnh Quảng Ninh và nằm trong vùng kinh tế trọng điểm

phía Bắc. Vịnh này hai lần được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới

với các giá trị nổi bật về vẻ đẹp tự nhiên (năm 1994) và địa chất - địa mạo (năm

2000). Vịnh Hạ Long không chỉ có tiềm năng lớn đối với phát triển du lịch biển, mà

còn đối với phát triển giao thông cảng và đánh bắt, nuôi trồng hải sản. Với lợi thế

như vậy, phát triển kinh tế biển đã trở thành lợi thế nổi bật so với các địa phương

ven biển khác trong nước.

2

Nhận thấy các ưu thế nổi bật của vịnh trong phát triển kinh tế biển và để đảm

bảo các ưu thế này được bảo tồn và phát huy, vấn để bảo vệ môi trường vịnh Hạ

Long được Chính phủ và tỉnh Quảng Ninh ưu tiên cao và đã có những cố gắng để

hài hòa giữa phát triển và bảo vệ môi trường khu vực. Ngay khi UNESCO công

nhận, Ban Quản lý vịnh Hạ Long đã được thành lập và có chức năng giúp UBND

tỉnh về quản lý nhà nước, bảo tồn và phát huy giá trị của vịnh Hạ Long mà trọng

tâm là khu vực Di sản thiên nhiên thế giới đã được công nhận. Tuy nhiên, môi

trường biển vịnh Hạ Long đã và đang bị ảnh hưởng nghiệm trọng từ các hoạt động

khai thác và phát triển của con người. Ngoài tác động từ các hoạt động khai thác du

lịch, giao thông vận tải biển và đánh bắt nuôi trồng thủy sản trên vịnh Hạ Long thì

môi trường vịnh còn chịu tác động rất lớn từ các hoạt động phát triển kinh tế - xã

hội trên đất liền. Khu vực ven biển thường chịu tác động nhiều hơn và trực tiếp đến

môi trường vịnh từ việc khai thác than, từ các khu công nghiệp, từ sinh hoạt của cư

dân ven biển,…

Để góp phần làm sáng tỏ tình hình ô nhiễm biển vịnh Hạ Long từ nguồn đất liền

(land-based sources) và khả năng giảm thiểu tác động của các nguồn thải từ đất liền

cần phải hiểu rõ thải lượng các chất gây ô nhiễm, xác định nguồn ô nhiễm. Trên cơ sở

đó đề xuất các giải pháp quản lý ô nhiễm môi trường vịnh từ nguồn đất liền. Chính vì

vậy, học viên đã chọn đề tài nghiên cứu luận văn sau đại học với chủ đề: “Nghiên cứu,

đề xuất giải pháp quản lý ô nhiễm vịnh Hạ Long từ nguồn đất liền” với hy vọng đóng

góp một phần nhỏ vào giải quyết các vấn đề nói trên.

2. Mục tiêu đề tài

Tìm hiểu được thực trạng ô nhiễm môi trường biển vịnh Hạ Long và

xác định được các không gian nguồn gây ô nhiễm môi trường vịnh từ đất liền;

Đánh giá được tình hình quản lý môi trường vịnh Hạ Long, bao gồm

quản lý các nguồn thải từ đất liền;

Đề xuất được giải pháp quản lý ô nhiễm môi trường biển vịnh Hạ Long

từ nguồn đất liền.

3. Nội dung nghiên cứu

Tổng quan cơ sở lý luận, phương pháp đánh giá tải lượng và kinh

nghiệm quản lý ô nhiễm môi trường biển từ nguồn đất liền trên thế giới, ở Việt

Nam và khu vực vịnh Hạ Long;

3

Đánh giá tổng quan về tình hình ô nhiễm môi trường biển vịnh Hạ Long,

xác định các không gian nguồn phát thải chính từ đất liền vào vịnh và tính toán tải

lượng thải hiện tại từ nguồn đất liền thông qua nước thải từ các nguồn phát thải;

Phân tích thực trạng công tác quản lý môi trường biển vịnh Hạ Long

liên quan đến nguồn gây ô nhiễm từ đất liền;

Đề xuất giải pháp quản lý ô nhiễm môi trường vịnh từ nguồn đất liền.

4. Bố cục luận văn

Luận văn có cấu trúc như sau:

Mở đầu

Chương 1: Tổng quan vấn đề

Chương 2: Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu

Chương 3: Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Kết luận và khuyến nghị

Tài liệu tham khảo

Phụ lục

4

CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Một số quan niệm và khái niệm cơ bản

Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi của các thành phần môi trường không phù

hợp với quy chuẩn kỹ thuật môi trường và tiêu chuẩn môi trường gây ảnh hưởng

xấu đến con người và sinh vật [8].

Ô nhiễm môi trường nước biển hay ô nhiễm nước nói chung là sự biến đổi

chất lượng nước do con người, làm nhiễm bẩn và gây nguy hiểm cho con người,

cho công nghiệp, nông nghiệp, nuôi cá, nghỉ ngơi, giải trí, cho động vật nuôi và

các loài hoang dã [5].

Kiểm soát ô nhiễm là quá trình phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý

ô nhiễm [8].

Căn cứ Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển 1982, từ điều 207 đến điều

213 đã chỉ ra 5 nguồn gây ô nhiễm biển chính [4]:

- Các hoạt động trên đất liền;

- Thăm dò và khai thác tài nguyên biển trên thềm lục địa và đáy đại dương;

- Các chất độc hại;

- Vận chuyển hàng hóa trên biển;

- Ô nhiễm không khí.

Tuy nhiên, để đơn giản hóa ta có thể phần chia thành ba nguồn chính sau:

- Ô nhiễm nguồn lục địa;

- Ô nhiễm nguồn biển;

- Ô nhiễm không khí.

Theo phân loại từ nguồn lục địa, UNEP/GPA chia ra [24]:

- Nguồn điểm (point-sources) như cơ sở xử lý chất thải, nhà máy điện, xây

dựng công trình biển, cảng, khu khai thác ven biển,….;

- Nguồn không rõ (non-point sources) như: đô thị, nông nghiệp và trồng trọt,

lâm nghiệp, nước thải khai thác mỏ,…;

- Nguồn từ không khí: giao thông vận tải, nhà máy điện và thiết bị công

nghiệp, hoạt động nông nghiệp, lò đốt chất thải.

5

Các khu vực bị ảnh hưởng lớn hoặc dễ bị tổn thương từ không gian nguồn

trên đất liền [24]:

- Khu vực cư trú quan trọng của các loài như: rạn san hô, vùng đất ngập

nước, thảm cỏ biển, đầm phá ven biển, rừng ngập mặn,…;

- Môi trường sống của sinh vật trong khu vực bị đe dọa;

- Các thành phần trong hệ sinh thái;

- Bờ biển và cửa sông ven biển;

- Cửa sông và lưu vực thoát nước của cửa sông;

1.2. Lý luận và thực tiễn quản lý ô nhiễm biển từ nguồn đất liền

1.2.1. Cơ sở lý luận

Năm 1995, tại Washington D.C, 108 quốc gia đã tuyên bố cam kết để bảo vệ

và giữ gìn môi trường biển từ các tác động của hoạt động đất liền thông qua chương

trình GPA [25].

Chương trình được thiết lập nhằm giúp đỡ các nước trong việc thực hiện các

hành động riêng rẽ hoặc phối hợp trong chính sách tương ứng, xác định các ưu tiên

và nguồn lực thực hiện sẽ dẫn đến việc ngăn ngừa, giảm thiểu, kiểm soát và loại bỏ

sự xuống cấp của môi trường biển cũng như để phục hồi nó từ tác động của các hoạt

động trên đất liền. Thành tựu của Chương trình sẽ góp phần duy trì và phục hồi

năng lực sản xuất và đa dạng sinh học của môi trường biển, đảm bảo việc bảo vệ

sức khỏe con người, cũng như thúc đẩy việc bảo tồn và sử dụng bền vững các

nguồn tài nguyên sinh vật biển [25].

Theo UNEP/GPA, các hoạt động trên đất liền thường có tác động gấp đôi tới

hiện trạng môi trường ven biển. Các hoạt động như khai hoang lấn biển, khai thác

mỏ, xây dựng giao thông, nhà cửa và khách sạn có thể phá hủy môi trường sống và

thải một lượng lớn bùn vào các con sông xung quanh. Lượng chất thải rắn và nước

thải sinh hoạt phát sinh hàng ngày cũng có nguy cơ theo các dòng sông vận chuyển

ra đại dương. Các hoạt động sản xuất nông nghiệp và công nghiệp cũng gây ô

nhiễm các con sông và vùng nước ven biển. Trong các tác động có thể nhận thấy dễ

nhất là hiện tượng thủy sản chết hàng loạt trong các bè nuôi trồng trên các con sông,

hay hiện tượng thủy triều đỏ,...

6

Hoạt động trên đất liền tạo ra các tác động có hại tới môi trường và gây các

ảnh hưởng tới các hệ sinh thái trong nước biển. Theo ước tính của UNEP/GPA[24],

khoảng 80% các chất ô nhiễm biển bắt nguồn từ đất liền. Và các chất gây ô nhiễm

có nguy cơ gây ảnh hưởng đến môi trường biển bao gồm: nước thải, các chất hữu

cơ khó phân hủy (POPs); các chất phóng xạ; kim loại nặng; dầu; các chất dinh

dưỡng; trầm tích và rác biển.

Trong các chất gây ô nhiễm kể trên, nước thải là nguồn phát thải cần được

quan tâm và đánh giá. Nước thải nếu không được xử lý đúng quy định, chúng có

thể mang các mầm bệnh gây ảnh hưởng sức khỏe con người thông qua tiếp xúc,

thông qua vùng biển tắm hoặc thông qua các động vật có vỏ bị ô nhiễm, hay là

dòng chảy mang chất rắn lơ lửng, các chất dinh dưỡng; các kim loại nặng và các

chất độc hại khác tác động đến môi trường. Nước thải tác động đến vùng ven biển

trên thế giới là rất đáng kể và trở thành một trong những mối đe dọa lớn nhất đối

với môi trường ven biển trên toàn thế giới [25].

Tại Việt Nam, năm 2004, Báo cáo quốc gia về ô nhiễm biển từ đất liền đã

được thực hiện bởi Viện Cơ Học [22]. Trong báo cáo cũng đã chỉ ra các nguồn

gây ô nhiễm từ đất liền như khu dân cư ven biển, ô nhiễm công nghiệp, tràn dầu,

các hoạt động đổ thải,...Báo cáo cũng chỉ ra khu vực vịnh Hạ Long - Hải Phòng

được xác định là một trong ba điểm nóng (vịnh Hạ Long - Hải Phòng; Đà Nẵng -

Dung Quất, Vũng Tàu - Rành Giá) ô nhiễm trong cả nước. Báo cáo xác định các

tác động của khai thác than đến môi trường biển vịnh Hạ Long như mất sinh cảnh

vùng ven bờ; suy giảm chất lượng ô nhiễm nước mặt; ô nhiễm trầm tích đáy, phá

hoại các nguồn lợi sinh vật quan trọng như san hô, cỏ biển, bãi tôm cá và các loài

sinh vật khác,...

Nhận thức về ô nhiễm biển từ đất liền đã được hình thành chính thức từ những

năm 1990 trên thế giới và tại Việt Nam năm 2004 cũng đã có những hành động để

xác định và tiến hành điều tra tác động nguồn đất liền đối với môi trường biển.

1.2.2. Một số bài học thực tiễn

1.2.2.1. Nỗ lực của Brazil trong việc tích hợp chính sách quản lý lưu vực sông

và vùng bờ biển

Brazil có 17 lưu vực sông lớn chảy ra biển qua 398 thành phố và khoảng 40

triệu dân, một phần lớn dân số sống ở Rio de Janeiro. Brazil đã có kế hoạch quốc

7

gia về quản lý vùng bờ biển (luật số 7661 năm 1988) và chính sách tài nguyên

nước quốc gia (luật số 9433 năm 1997). Chính sách của Brazil được phân cấp

thành cấp bang, các thành phố tự trị và quận liên bang, Sự phân cấp riêng rẽ và

quá trình liên kết với nhau lại chưa thực sự rõ ràng nên hiệu quả thi hành của các

luật trên chưa đạt mục tiêu để ra.

Năm 2001, Chính phủ Brazil đã nỗ lực để tích hợp kế hoạch quốc gia về

quản lý vùng bờ biển và chính sách tài nguyên nước quốc gia. Một bước quan trọng

là vào tháng 10 năm 2004, đã thành lập một cơ quan kỹ thuật về vùng bờ biển và

lưu vực sông tại cuộc họp thứ 7 của Ủy ban Lưu vực sông quốc gia.

Tháng 8/2005, hội nghị quốc gia đầu tiên về tích hợp quản lý vùng bờ biển

và lưu vực sông được tổ chức tại Itajai, Brazil. Hội nghị đã thảo luận các vấn đề cụ

thể về pháp lý, thể chế và kỹ thuật để thực hiện chính sách. Cuộc hội thảo cũng tập

trung vào khó khăn thực hiện trong thực hiện chính sách do sự phân cấp phức tạp trong

hệ thống Liên bang của Brazil. Hội nghị cũng đã nhấn mạnh sự cần thiết của chính

quyền và cộng đồng địa phương. Các chính sách, pháp luật và thể chế cần được xây

dựng và phù hợp với đặc thù của địa phương [24].

1.2.2.2. Tham vấn cộng đồng về xây dựng pháp luật ở Barbados

Năm 2004, Chính phủ Barbados đã cung cấp 30 trang tài liệu tham vấn cộng

đồng về pháp luật quản lý vùng bờ biển, kiểm soát hành động gây ô nhiễm biển và

cách thức thực hiện. Trong tài liệu, Chính phủ Barbados đã chỉ ra rõ ràng là không

thể đạt được mục tiêu trong bảo vệ môi trường khu vực nếu không có sự tham gia

của cộng đồng địa phương. Thông qua tham vấn, Chính phủ hy vọng sẽ đảm bảo

rằng hệ thống có thể xác định được vai trò của cộng đồng trong việc bảo vệ môi

trường. Chính phủ cũng khuyến khích người dân cung cấp thông tin phản hồi.

Đồng thời, Chính phủ cũng đưa các chuyên gia tư vấn về cộng đồng để giải

thích nội dung của tài liệu chính phủ gửi kèm. Kết thúc buổi tham vấn, kết quả được

báo cáo và gửi về Chính phủ. Sau đó, cơ quan lập pháp của Barbados xem xét lại

các quy định dự thảo và ý kiến của người dân cho phù hợp với Hiến pháp. Trong

khi đó, Chính phủ tiếp tục thực hiện chương trình kiểm kê các nguồn gây ô nhiễm

để chuẩn bị công cụ tính toán chi phí để áp dụng đối với các đơn vị xả thải [24].

8

1.2.2.3. Cộng đồng địa phương tham gia giám sát và thực thi tại Saint Lucia

Hai dự án đã được thực hiện tại Mabouya Valley nơi sử dụng đất để trồng

trọt và chăn nuôi đang bị ô nhiễm và ở vịnh Laborie nơi cuộc sống của cộng đồng

phụ thuộc vào môi trường biển nhưng bị hoạt động đổ thải từ đất liền gây ra hiện

tượng tảo nở hoa và gây thiệt hại tới rạn san hô. Trong cả hai trường hợp này, sinh

kế của cộng đồng đều bị tác động lớn do ô nhiễm môi trường. Một chương trình

giám sát để đo lường chất lượng nước và một cuộc khảo sát để đánh giá chất lượng

nước của cộng đồng đã được thực hiện. Chương trình đã hỗ trợ thanh niên địa

phương các kỹ năng về lấy mẫu nước và phỏng vấn cộng đồng thông qua bảng hỏi

dưới sự giám sát của các cơ quan chính phủ có liên quan.

Chương trình này đã cung cấp số liệu cụ thể và chính xác về nhận thức và tạo

lập ý thức về các vấn đề ô nhiễm tiềm tàng trong môi trường sống của cộng đồng.

Chương trình đã đem lại các ích lợi như: Nâng cao năng lực của thanh niên trong

thu nhập dữ liệu và điều tra; Cơ hội để tương tác cộng đồng và bồi dưỡng tinh thần

cộng đồng; và nâng cao nhận thức các chất ô nhiễm tiềm tàng trong môi trường.

Đồng thời, các thách thức khi thực hiện dự án cũng đã được chỉ ra: Khó khăn về tài

chính; Hạn chế về dụng cụ xét nghiệm và không gian văn phòng cho các hoạt động

của dự án; Năng lực hạn chế trong phân tích dữ liệu; Những tác động tiềm năng cho

sinh kế địa phương qua phân tích được chỉ ra quá nhiều và thiếu trọng tâm.

Từ quá trình thực hiện hai dự án thí điểm tại Saint Lucia, một bài học kinh

nghiệm đã được đưa ra: Sự tham gia của cộng động là điều hết sức cần thiết để làm

cho mọi người nhận thức được những tác động xấu đến sức khỏe và môi trường

sống; Chính quyền và các tổ chức xã hội cần đưa hoạt động môi trường vào chương

trình nghị sự chính thức; Ô nhiễm môi trường đe đọa tới sinh kế và cần có những

thay đổi trong nhận thức và hành động của cá nhân; Nâng cao năng lực cộng đồng

trong việc lấy mẫu dữ liệu, giám sát và phân tích; Đảm báo tính liên tục của hoạt

động và sử dụng dữ liệu thu thập [24].

1.2.2.4. Đà Nẵng - thành phố môi trường

Với tầm nhìn đưa Đà Nẵng trở thành thành phố thân thiện môi trường,

tháng 10/2008, UBND thành phố Đà Nẵng phê duyệt đề án “Xây dựng Đà Nẵng -

9

Thành phố môi trường”. Đề án được xây dựng trên tiêu chí đến năm 2020, các yêu

cầu về chất lượng môi trường đất, chất lượng môi trường nước, chất lượng môi

trường không khí trên toàn thành phố được đảm bảo, tạo sự an toàn về sức khoẻ và

môi trường cho người dân, các nhà đầu tư, cho du khách khi đến với Đà Nẵng.

Bên cạnh đó, Đà Nẵng hướng đến mục tiêu trở thành đô thị đủ năng lực để ngăn

ngừa ô nhiễm và suy thoái môi trường, xử lý và khắc phục các sự cố môi trường

dựa trên nền tảng ý thức của tất cả người dân thành phố, các tổ chức cá nhân đến

làm ăn và sinh sống tại Đà Nẵng về công tác bảo vệ môi trường, xây dựng Đà

Nẵng - thành phố môi trường. Cùng với định hướng trên, vấn đề môi trường đặt ra

cho Đà Nẵng không chỉ là một phần trong quá trình phát triển mà còn đóng vai trò

động lực thúc đẩy phát triển bền vững của thành phố [26].

Theo đề án được phê duyệt, Đà Nẵng đã có những bước đi thực tế để bảo vệ

môi trường biển và đạt được các kết quả nhất định như [28]:

Năm 2008, thành phố xác định “Xử lý điểm nóng môi trường” là vấn đề

ưu tiên và đến năm 2015 đã có 13/15 điểm nóng xử lý triệt để, có 2 điểm nóng phức

tạp đang nỗ lực thực hiện.

Ý thức của người dân được nâng cao. Từ cách nghĩ chỉ chăm lo môi

trường trong ngôi nhà của mình, giờ đây, quan điểm ấy đã hoàn toàn thay đổi. Họ lo

lắng cho những gì xung quanh, không thờ ơ với những hành vi sai phạm, khơi gợi

cho những người bên cạnh mình cùng hành động để góp sức bảo vệ môi trường,

phản biện xã hội trực diện hơn,…Chính sự đồng thuận của người dân là động lực

mạnh mẽ cho nhiều thành phần, tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động bảo vệ

môi trường.

Đồng thời, với phương châm “lấy phòng ngừa là chính”, việc xử lý điểm

nóng đã được xác định, thành phố tập trung rà soát, tăng cường công tác kiểm tra,

giám sát thông qua cơ quan chuyên ngành, giám sát của Hội đồng Nhân dân và phát

huy vai trò của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp để ngăn ngừa phát sinh

ô nhiễm mới và tái ô nhiễm. Các sở, ngành, địa phương áp dụng nhiều công cụ quản

lý đồng thời để giải quyết các vấn đề môi trường, đó là bộ máy quản lý môi trường

10

từ cấp thành phố đến phường, xã từng bước được củng cố và tăng cường; thanh tra,

xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm xả thải,…[27].

Qua bốn ví dụ trên, vai trò của cộng đồng trong hoạt động bảo vệ môi trường

ven biển và nguồn đất liền là điều hết sức cần thiết và quan trọng. Tuy nhiên, để

cộng đồng phát huy được vai trò của mình thì cần có thể chế để đảm bảo điều kiện

và các đóng góp của họ cần được ghi nhận và phúc đáp. Đồng thời, cũng cần nâng

cao nhận thức và kỹ năng cho cộng đồng để họ thực hiện việc giám sát và bảo vệ

môi trường. Tuy nhiên, để có thể phát huy thì cần có thể chế để cộng đồng có thể

tham gia vào trong việc bảo vệ môi trường.

1.3. Khái quát về nghiên cứu môi trường vịnh Hạ Long

Các nghiên cứu về nguồn ô nhiễm từ lục địa đối với môi trường biển vịnh Hạ

Long đã được thực hiện ở khá nhiều đề tài các cấp và các công bố của các cán bộ

nghiên cứu của Viện Tài Nguyên và Môi trường biển [23], Sở Tài nguyên và Môi

trường tỉnh Quảng Ninh [12],...

Kế thừa kết quả nghiên cứu từ các công trình hiện có của các tác giả, học

viên tiến hành bổ sung để xác định không gian nguồn thải và tính toán lại tải

lượng thải hiện tại từ nguồn đất liền đối với vịnh Hạ Long. Trên cơ sở kết quả như

vậy, kết hợp với các bài học kinh nghiệm trong nước và quốc tế liên quan, học

viên đã đề xuất giải pháp để quản lý ô nhiễm môi trường vịnh Hạ Long từ nguồn

đất liền.

1.4. Tổng quan khu vực nghiên cứu

1.4.1. Điều kiện tự nhiên

1.4.1.1. Vị trí địa lý

Vịnh Hạ Long là một vịnh ven bờ (coastal bay), có diện tích 1.553 km2, bao

gồm 1969 hòn đảo lớn nhỏ. Vịnh này nằm ở bờ tây vịnh Bắc Bộ, ven thành phố Hạ

Long và phía Tây Nam giáp đảo Cát Bà (Hải Phòng) (Hình 1).

11

Hình 1: Vị trí khu vực nghiên cứu (Nguồn:maps.google.com)

1.4.1.2. Đặc điểm khí hậu

Các nghiên cứu trước đây xác định rằng [9-11, 15, 17], khu vực nghiên cứu

nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, về cơ bản có thể chia thành hai mùa:

Mùa đông lạnh và khô từ tháng 11 đến tháng 3 năm sau, mùa hè nóng, ẩm từ tháng

4 đến tháng 10 hàng năm. Chế độ nhiệt trong vùng chịu ảnh hưởng rõ nét của hai hệ

thống gió mùa: gió mùa Đông Bắc sinh ra khô lạnh, gió mùa Tây Nam sinh ra nóng

ẩm. Nhiệt độ không khí trung bình năm dao động trong khoảng 22,5 đến 23,5OC.

Về mùa đông, nhiệt độ trung bình khoảng 15,0 đến 17,0OC. Về mùa hè, nhiệt độ

trung bình khoảng 28,5 đến 29,0OC .

Lượng mưa trung bình nhiều năm ở vùng nghiên cứu đạt từ 2000 – 5000mm.

Mưa phân bố theo mùa: mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10, lượng mưa đạt trung

bình 296mm.tháng, cao nhất vào tháng 8 đạt trên 500mm. Mùa khô từ tháng 11 đến

tháng 4, lượng mưa trung bình chỉ khoảng 36mm/tháng và thấp nhất vào tháng 1.

Khu vực vịnh Hạ Long nằm trong vùng có tần suất xuất hiện bão và áp thấp nhiệt

đới khá lớn với khoảng 30% trong tổng số các cơn bão đổ bộ vào Việt Nam. Mùa

bão xuất hiện trong khoảng tháng 6 đến tháng 10 [9-11, 15, 17].

12

1.4.1.3. Đặc điểm thủy - hải văn

- Thủy văn

Khu vực nghiên cứu có địa hình dốc nên hệ thống dòng chảy mặt nhỏ, ngắn

dốc, lưu lượng nước không nhiều, phân bố không đều trong năm, mực nước dâng

lên nhanh và thoát cũng nhanh. Các sông chính cần quan tâm trong khu vực nghiên

cứu là sông Diễn Vọng, sông Vũ Oai, sông Man, sông Trới đổ vào Cửa Lục và sông

Míp đổ vào hồ Yên Lập. Ngoài ra, các dòng suối nhỏ và ngắn chảy dọc sườn núi

phía nam từ phường Hồng Gai ra Hà Tu, Hà Phong [9-11, 15, 17].

- Hải văn

Khu vực vịnh Hạ Long chịu ảnh hưởng của chế độ nhật triều điển hình với

độ lớn triều lớn nhất lên đến 4,6m. Trong một tháng có hai chu kỳ triều cường với

giá trị mực nước trung bình đạt 3,9m và hai chu kỳ triều kém với giá trị mực nước

trung bình đạt 1,9m [9-11, 15, 17].

1.4.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội

Theo Niên giám Thống kê tỉnh Quảng Ninh 2015 và báo cáo tình hình phát

triển kinh tế - xã hội của UBND thành phố năm 2015[1], dân số khu vực nghiên cứu

(thành phố Hạ Long, thành phố Cẩm Phả) chiếm khoảng 371.762 người chiếm

34,29% dân số tỉnh Quảng Ninh. Trong đó, dân số thành phố Hạ Long là khoảng

233.047 người, dân số ven biển thành phố Cẩm Phả là khoảng 138.715 người. Mật

độ dân số trung bình khu vực nghiên cứu khoảng 680 người/km2. Lượng dân số

đông, mật độ dân số lớn, tập trung nhiều vùng ven biển của khu vực nghiên cứu như

vậy tạo áp lực lớn đối với môi trường khu vực nghiên cứu.

Vịnh Hạ Long là vùng tập trung nhiều hoạt động phát triển kinh tế của tỉnh

Quảng Ninh. Thành phố Hạ Long và Cẩm Phả là khu trọng điểm công nghiệp -

thương mại - dịch vụ của tỉnh, là vùng khai thác than lớn nhất cả nước, cùng với các

ngành công nghiệp đóng tàu, sản xuất vật liệu xây dựng, nhiệt điện, chế biến thủy

sản,…Năm 2015, cơ cấu kinh tế thành phố Hạ Long có sự chuyển dịch tích cực

giữa các ngành và có mức tăng trưởng cao: dịch vụ chiếm 55%; công nghiệp - xây

dựng chiếm 44% và nông nghiệp chiếm 0,8% [19].

13

1.4.2.1. Hoạt động du lịch

Thành phố Hạ Long là khu vực tập trung nhiều nhất hoạt động du lịch, dịch

vụ của tỉnh Quảng Ninh nhờ hưởng lợi thế của vịnh Hạ Long. Các hoạt động kinh

doanh thương mại, dịch vụ du lịch đóng góp không nhỏ cho kinh tế của tỉnh Quảng

Ninh. Với lượng du khách hàng năm khoảng 5 triệu người, hoạt động này cũng tạo

ra áp lức lớn đối với tài nguyên và môi trường khu vực nghiên cứu [18, 20].

Bảng 1 - Tình hình khách du lịch đến Hạ Long trong giai đoạn 2011 - 2015

Năm 2011 2012 2013 2014 2015

Tổng số khách

du lịch 4.992.000 5.244.000 5.521.000 5.558.000 5.590.000

Số lượt khách

quốc tế 3.207.000 3.340.000 3.536.000 3.581.000 3.600.000

Số lượt khách

lục địa 1.785.000 1.904.000 1.985.000 1.977.000 1.990.000

Nguồn:UBND thành phố Hạ Long[18]

1.4.2.2. Hoạt động khai thác than

Trong khu vực nghiên cứu, hoạt động khai thác than được thực hiện bởi hai

tập đoàn lớn là Tập đoàn Khai thác Khoáng Sản Việt Nam (TKV) với 14 đơn vị

thành viên và Tổng công ty Đông Bắc với 7 đơn vị thành viên. Hình thức khai thác

chủ yếu hiện nay vẫn là khai thác lộ thiên và khai thác hầm lò với xu thế chuyển

dần sang hầm lò với những đổi mới công nghệ trong khai thác. Các mỏ than hiện

đang khai thác ở địa bàn thành phố Hạ Long chủ yếu là mỏ lộ thiên, chiếm khoảng

60-70% tổng giá trị của ngành than thành phố. Trữ lượng thai khác than năm 2015

tại địa bàn thành phố Hạ Long đạt khoảng 7,836 triệu tấn than [18, 20, 21].

1.4.2.3. Hoạt động công nghiệp khác

Khu vực nghiên cứu có hai khu công nghiệp là Khu công nghiệp Cái Lân và

khu công nghiệp Việt Hưng, một cụm công nghiệp Hà Khánh và các đơn vị kinh

doanh phân bố trên địa bàn thành phố Hạ Long[18, 20] .

14

Ngành sản xuất chế biển thực phẩm đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh

tế khu vực nghiên cứu, đóng vai trò thúc đẩy các ngành sản xuất khác như bao bì và

dịch vụ vận tải. Các công ty lớn trong lĩnh vực chế biến thực phẩm như Công ty

Dầu Thực vật Cái Lân, Công ty Trách nhiệm hữu hạn sản xuất bột mì Vimaflour và

Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu Thủy sản Quảng Ninh. Theo số liệu thống kê trên

địa bàn thành phố Hạ Long năm 2015, sản lượng của một số ngành như sau: dầu

thực vật đạt 212 nghìn tấn, bột mỳ đạt 198,6 nghìn tấn, chế biến thủy sản đông lạnh

đạt 1.897 tấn, sản xuất bia đạt 25,41 triệu lít, sợi hóa học các loại đạt 36.587 tấn,...

[18, 20]

Ngoài ra còn có các hoạt động chế biến khoáng sản và vật liệu xây dựng

như xi măng, gạch, cát, sản xuất điện, đóng tàu.

1.4.3. Nguy cơ của hoạt động kinh tế - xã hội đến môi trường tại khu vực

nghiên cứu

1.4.3.1. Chất thải từ sinh hoạt dân cư

Với dân số đông, sinh sống tập trung cao ở ven biển đã tạo áp lực không nhỏ

đối với hoạt động bảo vệ môi trường địa phương. Chất thải sinh hoạt từ khu dân cư

chủ yếu gồm hai loại chính là chất thải rắn và nước thải. Chất thải rắn đã được công

ty môi trường thu gom và xử lý nhưng một bộ phận không nhỏ vẫn bị xả thải xuống

môi trường biển.

Nước thải sinh hoạt là một trong các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường

vịnh. Hệ thống xử lý nước thải tại thành phố Hạ Long mới chỉ có thể đáp ứng được

khoảng 70% lượng nước thải theo công suất tính toán. Đặc biệt ở các khu vực đông

dân cư như Lán Bè - Cột 5, khu vực Bãi Cháy, khu vực đô thị ven biển Cẩm Phả.

Ngoài ra còn nguồn chất thải từ các hộ dân sinh sống trên thuyền khu vực biển ven

bờ cũng đóng góp lượng thải vào môi trường vịnh [9-11].

1.4.3.2. Chất thải từ hoạt động du lịch

Các nhà hàng, khách sạn phục vụ cho du lịch tập trung chủ yếu ở khu vực

phường Bãi Cháy. Chất thải từ các nhà hàng, khách sạn này đều được thu gom và

xử lý tập trung, hệ thống nước thải cũng được thiết kế dẫn về nhà máy xử lý nước

thải Bãi Cháy. Tuy nhiên, quá trình vận hành của hệ thống thu gom nước thải cũng

15

chưa đạt được yêu cầu đề ra, vẫn xảy ra hiện tượng rò rỉ ra biển gây ảnh hưởng

cục bộ đến chất lượng nước ven bờ. Ngoài ra, khu vực đường Trần Quốc Nghiễn

tại phường Hồng Hải cũng tập trung một lượng lớn các nhà hàng kinh doanh ăn

uống, giải trí. Lượng nước thải từ các nhà hàng này đều không được xử lý và xả

trực tiếp ra vịnh.

1.4.3.3. Chất thải từ khai thác than và hoạt động công nghiệp khác

Khai thác than thải ra một lượng lớn chất thải hàng năm và theo số liệu của

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh [11, 13], tổng lượng nước thải mỏ

năm 2015 khoảng 58,9 triệu m3/năm và lượng đất đá thải khoảng 200 triệu m3/năm.

Các bãi thải mỏ được đổ cao ở gần bờ biển hoặc thượng nguồn các lưu vực sông,

suối nhỏ trong khu vực, nên nguy cơ xả thải trực tiếp ra môi trường biển là rất cao.

Hoạt động sản xuất của hai khu công nghiệp Cái Lân và Việt Hưng cũng gây

ra nguy cơ đối với môi trường biển do vị trí nằm gần vũng Cửa Lục và công tác xử

lý nước thải sản xuất chưa đảm bảo đúng theo cam kết.

Kho cảng xăng dầu B12 nằm ngay chân cầu Bãi Cháy, tiếp giáp vũng Cửa

Lục. Mỗi năm kho tiếp nhận hơn 4 triệu m3 xăng dầu các loại. Đồng thời, khu

vực nghiên cứu có hoạt động nhộn nhịp của nhiều phương tiện giao thông vận tải

biển nên nguy cơ xảy ra sự cố ô nhiểm hoặc rò rỉ tràn dầu rất cao. Nếu như thiếu

kế hoạch ứng cứu, môi trường vịnh sẽ đối mặt với nguy cơ ô nhiễm nghiêm

trọng và lâu dài.

1.4.3.4. Chất thải từ các hoạt động phát triển kinh tế khác

Phạm vi nghiên cứu của luận văn là khu vực trung tâm phát triển kinh tế của

cả tỉnh và có các hoạt động kinh tế rất đa dạng và phong phú. Môi trường vịnh đối

mặt với các nguy cơ lớn từ sản xuất xi măng, nhiệt điện, công nghiệp đóng tàu, giao

thông - vận tải biển,…

Khu vực nghiên cứu còn có xi măng Cẩm Phả, cơ sở đóng tàu lớn như Công

ty đóng tàu Hạ Long và Xí nghiệp đóng tàu thuộc TKV,…Nhà máy Chế biến thủy

sản nằm ngay tại vùng đệm khu Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long, mặc dù

đã đầu tư hệ thống xử lý nước thải sản xuất nhưng hoạt động xả thải trực tiếp ra môi

trường vịnh vẫn xảy ra.

76

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt

1. Cục Thống Kê tỉnh Quảng Ninh (2016), Niên giám thống kê tỉnh Quảng

Ninh các năm 2014, 2015, Lưu trữ tại Cục Thống Kê tỉnh Quảng Ninh.

2. Đặng Hoài Nhơn và nnk (2009), Kim loại nặng trong trầm tích tầng mặt ven

bờ Cát Bà - Hạ Long, Tạp chí Khoa học và Công nghệ biển, Phụ trương 1

(2009), trang 125 - 135.

3. Dương Thanh Nghị và nnk (2011), Đánh giá khả năng tích tụ sinh học chất ô

nhiễm hữu cơ bền PCBs và PAHs vùng vịnh Hạ Long, Tuyển tập báo cáo Hội

nghị Khoa học và Công nghệ biển toàn quốc, lần thứ 5, Trang 77 - 84.

4. Liên Hiệp Quốc (1982), Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển, Hoa Kỳ.

5. Nguyễn Chu Hồi (2005), Cơ sở tài nguyên và môi trường biển, Nhà xuất bản

Đại Học Quốc gia Hà Nội.

6. Nguyễn Đình Hòe và Vũ Văn Hiếu (2007), Tiếp cận hệ thống trong nghiên

cứu môi trường và phát triển, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.

7. Nguyễn Thị Thế Nguyên (2014), Nghiên cứu phân vùng chất lượng nước

Vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh và đề xuất giải pháp quản lý và sử dụng,

Luận án tiến sỹ, Lưu trữ tại Thư viện Quốc Gia Việt Nam, Hà Nội.

8. Quốc Hội khóa 13 (2014), Luật bảo vệ môi trường, Hà Nội.

9. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh (2014), Quy hoạch môi

trường tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Lưu trữ tại

Sở Tài nguyên và Môi trường, Quảng Ninh.

10. Sở Tài nguyên và Môi trường Tỉnh Quảng Ninh (2014), Quy hoạch môi

trường vịnh Hạ Long đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Lưu trữ tại Sở

Tài nguyên và Môi trường, Quảng Ninh.

11. Sở Tài nguyên và Môi trường Tỉnh Quảng Ninh (2016), Báo cáo hiện trạng

môi trường tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2011 - 2015, Lưu trữ tại Sở Tài

nguyên và Môi trường, Quảng Ninh.

77

12. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh (2016), Danh mục các công

trình khoa học giai đoạn 2003 - 2015, Lưu trữ tại Chi cục Bảo vệ Môi

trường, Quảng Ninh.

13. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh (2016), Kết quả thu phí nước

thải trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh năm 2015, Lưu trữ tại Chi cục Bảo vệ Môi

trường, Quảng Ninh.

14. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh (2016), Thống kê tình hình

đất đai năm giai đoạn 2010 -2015, Lưu trữ phòng Đăng ký Đất đai, Quảng

Ninh.

15. Trần Đức Thạnh và nnk (2012), Sức tải môi trường vịnh Hạ Long - Bái Tử

Long, Nhà xuất bản Khoa học Tự nhiên Và Công nghệ.

16. Trung tâm Quan trắc Môi trường tỉnh Quảng Ninh (2016), Báo cáo số liệu

quan trắc môi trường tỉnh Quảng Ninh các năm 2014, 2015, 2016, Lưu trữ

tại Sở Tài nguyên và Môi trường, Quảng Ninh.

17. UBND thành phố Hạ Long (2015), Quy hoạch bảo vệ môi trường thành phố

Hạ Long đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Lưu trữ tại UBND thành

phố Hạ Long, Quảng Ninh.

18. UBND thành phố Hạ Long (2016), Báo cáo thống kê tình hình phát triển

kinh tế - xã hội các năm 2010-2015, Lưu trữ tại UBND thành phố Hạ Long,

Quảng Ninh.

19. UBND thành phố Hạ Long (2016), Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội thành

phố Hạ Long các năm 2014 - 2016,, Lưu trữ tại UBND thành phố Hạ Long,

Quảng Ninh.

20. UBND tỉnh Quảng Ninh (2014), Báo cáo Quy hoạch Tổng thế phát triển du lịch

đến năm 2020. tầm nhìn đến năm 2030, Lưu trữ tại Sở Du Lịch, Quảng Ninh.

21. UBND tỉnh Quảng Ninh (2016), Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội tỉnh

Quảng Ninh năm 2015,, Lưu trữ tại UBND tỉnh Quảng Ninh, Quảng Ninh.

22. Viện Cơ Học (2004), Báo cáo quốc gia ô nhiễm biển từ đất liền, Lưu trữ tại

Viện Cơ Học, Hà Nội.

78

23. Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (1996 - 2016), Tuyển tập

tài nguyên và môi trường biển, Tập 3, 9, 11, 13, 14, 15, 17, Lưu trữ tại Trung

tâm Thông tin - Tư liệu, Nhà xuất bản Khoa học Tự nhiên và Công nghệ.

Tiếng Anh

24. UNEP/GPA (2006), Protecting coastal and marine environments form land-

based activities – A guide for national action, UNEP.

25. UNEP/GPA (2016), Global programme of action for the protection of the

marine environment form land-based activities, USA.

Website

26. Báo Đà Nẵng (2015), "Đà Nẵng - điểm sáng về bảo vệ môi trường",

http://www.baodanang.vn/channel/5403/201510/da-nang-diem-sang-ve-bao-

ve-moi-truong-2446892/, Truy cập ngày 20/7/2016.

27. Báo Du Lịch Việt Nam (2016), "Đà Nẵng: Nhiều hoạt động thiết thực bảo vệ

môi trường",

http://www.baodulich.net.vn/Da-Nang-Nhieu-hoat-dong-thiet-thuc-bao-ve-

moi-truong-09-8372.html, Truy cập ngày 20/7/2016.

28. UBND thành phố Đà Nẵng (2008), Đề án: Xây dựng Đà Nẵng - thành phố

môi trường,

http://www.danang.gov.vn/portal/page/portal/danang/chuyen_de/dn_tpmt/gioi

_thieu, Truy cập ngày 20/7/2016.