người gieo hy vọng - sachvui.com · hãy nghe một thầy giáo kể về chuyến đi thăm...

MỤCLỤCLờigiớithiệu

Lờimởđầu

Nhữngthửthách

Mongđợi

Nỗlực

Vỡmộng

Hồiphụctinhthần

Truyềnsứcmạnh

Kỳvọngcùngngườigieohyvọng

QuỹNhữngnhàvănTựdo

LờigiớithiệuVỚITÂMTRẠNGMỘTNHÀGIÁOGIÀ,tôithựcsựhàohứngvà

xúcđộngkhiđọccuốnsáchđộcđáoNgườigieohyvọngcủanhómtácgiảNhữngnhàvănTựdo&ErinGruwell.

Cuốnsáchdànhgần400trangđểđăngtải95bàiviếtvềcôngviệcthườngngàyrấtkhókhănvấtvảnhưngcũngđầycảmhứngcủanhàgiáo,cũngnhưnhữngsuynghĩsâusắcvàchânthànhvềnghềgiáo…

Chúngtahãyđọcnhữngdòngnày:“Dạyhọclàmộtquatrìnhcựcnhọc–mộtnghềmà80%thànhcôngnằmởsựthểhiện.Bạnluônluôncócảmgiácnhưđangquaybánhxecủamìnhhếttốclực,cốgắnglàmvừalòngcácnhàphêbìnhkhắtkhenhất,màkhôngbaogiờbiếtkếtquảcủanóđếnđâu(làmvừalòngđếnmứcđộnào).Nhưngthỉnhthoảngtốcđộmạnhmẽđóđộtnhiênngừnglại.Nhữngràochắnbạnđãdựngnênđểbảovệmìnhbịđậpvỡ.Bạnphảiđốimặtvớigiátrịcốtlõicủanghềdạy:tạoranhữngảnhhưởngcóýnghĩađếncuộcsốngcủacácemhọcsinh”.

Vângđúnglànhưvậy,trọngtráchcủangườithầygiáokhôngphảilàtruyềnthụnhữngthứđượcviếtmộtcáchkhôkhan,lạnhlùngtrongsáchvởtớiđámhọcsinhluônhiếuđộng,tinhnghịchmàchủyếuphảilàhướnghọđếnmộtcuộcsốngvớiđầyđủnhữnggiátrịchân,thiện,mỹ.

Tôihếtsứckhâmphụccáctácgiảcủa95bàiviết,khihọmiêutảsinhđộngviệclàmcủahọtrênlớp,tronggiờgiảng,trongcácbuổidãngoại,tháiđộcủahọđốivớitừngcáthểhọcsinh,nhấtlàđốivớinhữnghọcsinhcábiệtvốnkhôngphảilàít.

Hãynghemộtthầygiáokểvềchuyếnđithămbảotàngmàthầyđãtổchứcchohọcsinhlớpmìnhphụtrách:SaukhixembảotàngtưởngniệmnhữngngườiDotháibịnạndiệtchủng,họcsinhgốcPhiMarcusnóivớithầy:“EmcứtưởngchỉcóngườiPhichúngemlàphảichịuđựngnhiềunhấttronglịchsử.Emkhôngnhậnrarằngnhữngdântộckháccũngphảichịuđựngnhiềunhưthế.Giờemđãhiểuvìsaochúngtacầnphảihọclịchsử”.Khithầygiáohỏiemvìsaophảihọclịchsử,emnói“đểchúngtakhônglặplạisailầmcủangườikhác,

vàhọccáchtôntrọngsựkhácbiệtcủanhau”.

Vàthầygiáođãtâmsựvớibạnđọc:“ChỉriêngviệcMarcushiểuđượcđiềuđóđãkhiếntoànbộchuyếnđivàcôngsứccủachúngtôithựcsựkhônguổngphí”.

Nhânđây,chúngtathấyrấtrõrằngnếuviệchọctậpbộmônLịchsử(vàcảnhữngmônhọckhác)chỉđóngkhungtrongbốnbứctườngcủaphònghọc,trêntrangsáchgiáokhoa,vớimụcđíchđểtrảlờicáccâuhỏicựckìkhónhớthìviệcdạyvàhọcnhưvậykhôngmanglạimộthiệuquảnàođểhướnghọcsinhđếnnhữngnhậnthứcvàtìnhcảmtốtđẹphơn.

Mộtthầygiáokhikểvềcáichếtcủamộthọcsinhvìtainạngiaothôngđãviết:“Tronglễtang,tôinhìnnhữnggươngmặtcủacácemmàtôiđãtừngđuổikhỏilớp,nhữngemtôibắtphạtởlạitrường,tấtcảnhữngemđãlàmchotôibạctócsớm,vàtôithấynỗibuồntrêngươngmặtcácem.Vàđólàlúctôikhôngkìmđượcnữa.Tôikhôngquantâmnếucácemthấytôikhóc.Tôikhôngmuốnlàmmộtthầygiáonghiêmnghịnữa.Tôimuốnlàmmộtconngười,vàconngườisẽkhóclúcđaubuồn.Vàthếlàtôiđãkhóc”.

Tôihoàntoànđồngývớithầy,mộtngườithầytốtphảilàmộtconngườicóđầyđủxúccảmvuibuồn,kểcảkhóctrướcmặthọctrò.Điềuđólàmchothầytrògầngũinhauhơn,hiểubiếtnhauhơn,vàđólàmộtnhântốquantrọngkhiếnthầygiáothànhcông.

Mộtcôgiáohướngdẫnchohọcsinhlớp9củamìnhviếtvềdựánnghiêncứudisảngiađình.Baemhọcsinh:Kate,LuisvàEthancóbàilàmtốtđãđượcGiáosưvàsinhviêntrườngSưphạmmờitrìnhbàybàilàmcủamình.

“Emnghĩđiềugìlàmnênmộtgiáoviêngiỏi?”,mộtsinhviênđặtcâuhỏi.

“Emnghĩrằnggiáoviêngiỏiphảichohọcsinhthấyhọyêuthíchnhữngđiềuhọdạy”,Katetrảlời.

“Vàlàmchohọcsinhcảmthấythíchthúvớiđiềuđó”,Luisbổsung.

“Bạnphảichohọcsinhbiếtbạnquantâmtớihọvàcáchọcsinhphảinhậnrađiềuđó”,Ethankếtluận.

Cuốicùngkhiđượchỏi“mụcđíchtrongtươnglaicủabạnlàgì?”thìLuistrảlời:“Emmuốntrởthànhmộtgiáoviên”,Katethêmvào:“MộtgiáoviêntiếngAnh”,cònEthantoétmiệng:“EmmonguớcsẽtrởthànhmộtgiáosưSửhọchoặcChínhtrịhọc…”

Côgiáocủacácemviếttiếp:“Ngaykhitôilaukhônhữnggiọtnướcmắt,tôibiếtmìnhthậtmaymắn.Tươnglaivềngànhgiáodụcđãthoánghiệnratrongtôi”.

CũngcónhữngbàiviếtnóilênsựbấtcậpcủanềngiáodụcMỹ:Chúngtôibiếthọcsinhcủamìnhvànhữngcâuchuyệncủacácem,vậymàchúngtôivẫnphảibắtcácemlàmnhữngbàitậpkiểmtrabắtbuộc,vìđólàquyđịnh.Ngườitadựavàokếtquảcủamộtbàikiểmtrađểđánhgiá–“mứcđộrủiro”.Nhưnggiáoviênchúngtôihyvọngởsựthànhcôngcủahọcsinhmìnhkhôngchỉtrongbàikiểmta.Chúngtôihyvọngvàomộtxãhộivănminhhơn.

Tôinghĩrằngtôisẽphảiđọcđiđọclạinhiềulầncuốnsáchnày…Tôichorằngmỗithầycôgiáotrênbấtkìquốcgianàođềunhậnrabảnthânmình,họcsinhmìnhtrongmộthoàncảnhtươngtựnhưmộttrongsố95bàiviếtcủacuốnsáchnày.NềnGiáodụccủamộtđấtnướcđượcthựcsựthayđổitốthơnkhôngphảitheohướngtừtrêndộixuống,màphảibắtđầutừtấmlòngcủamỗigiáoviênởmọicấphọc.

VàisuynghĩkhiđọcNgườigieohyvọng

NhàgiáoVănNhưCương

LờimởđầuKHITÔIQUYẾTĐỊNHtrởthànhmộtcôgiáo,tôisaysưahọc

nhữngquytắcsưphạmởtrườngđạihọc,nhưngkhitôibướcchânvàophònghọc203tạitrườngTrunghọcWilson,tôipháthiệnramìnhđãthiếuchuẩnbịnhưthếnàotrướcnhữngkhókhănkhigiảngbàichocácemhọcsinhcábiệt.Giốngnhưrấtnhiềusinhviênđạihọcmơmộngkháckhixemcácbộphimvềgiáodục,tôichorằngmìnhchờđợicácemhọcsinhcủamìnhđứnglênbànvàhôto:“ÔiThuyềntrưởng,Thuyềntrưởngcủaem”,nhưcácemhọcsinhđãlàmtrongbộphimHộithisĩquácố(DeadPoetsSociety),hayvượtquamọitrởngạinhưhọcsinhcủaJaimeEscalantetrongphimChịuđựngvàbanphát(StandandDeliver).Khiđó,tôiđứngnhưtrờitrồngtrướccảđámhọcsinhmớitoanh,thờơ,ngangngạnh;viênphấntrắngnằmyêntrongtaytôi,còntôigượngnởnụcườiméoxệch.Họcsinhngóquatôi,vớinhữngđốmtrắngtrangtrítrênáotôi,vớinhữnghạtngọctraitrắngmuốtcủatôi,và“niềmvinhdựtrongsáng”củatôi,vàngaylậptứcbắtđầuđánhcuộcvềviệctôisẽtiếptụcđượcbaolâunữa.Thậtmaymắn,vẻngâythơcủatôiđãbảovệtôithoátkhỏinhữngkếtluậntấtyếucủachúngrằngtôisẽphảitừbỏcôngviệcnàyvàocuốituần.Mộtđứatrongđámhọcsinhđãgấpchươngtrìnhbàigiảngcủatôithànhmáybayrồiphithẳngvềphíatôi;mộtsốđứagọitêntôibằngtiếngTâyBanNhađầychâmchọc;vàrấtnhiềuhọcsinhkhácngỗngượckhắctêncácbăngnhómcủachúnglênbànhọc.Điềuđótrởthànhsựthựcđaulòngmàmọilýthuyếttôinhớđượctrongthờigianhọcđạihọcđềuđãlumờsovớinhữngbàihọcđơngiảnmàtôisẽhọcmỗingàytạilớphọcnơiđôthịnàycủatôi.

TôilậpkếhoạchgiảngchohọcsinhcủamìnhnghevềShakespearevànhữngbàithơtrữtìnhcủaông,vềHomervàchuyệnOdyssey,nhưngtôinhanhchóngnhậnthấyhọcsinhcủatôichẳngđểtâmmấyđếnngônngữhìnhtượngvàphépẩndụ.Ởđộtuổi14,mọiđiềutrongcuộcsốngcủacácemchỉlànghĩađenđơngiản,tậptrungvàonhữnggìcóthực.Khicácemcảmthấyđóicồncào,đólàsựthực.Khicácembịbắntrênđườngtớitrường,đólàsựthật.Khicácemthamdựđámtangmộtngườibạn,đólàsựthật.Đểtiếpcậnđượcvớihọcsinhcủamình,tôiphảihiểuđượcnhữngkhókhăncủachúngvàlàmchobàihọccủatôiphảnánhthựctếcuộcsốngcủachúng.NhữngángthơcủaShakespearephảiphảnánhđượcnhữnglờichúngmuốn

gửigắmtrongđámtangcủabạnmình,vàcuộcchiếnđấucủaOdysseyđểtrởvềHyLạpphảilàhiệnthâncủacuộcchiếnđấuthườngnhậtcủacácemđểkhiếngiađìnhmìnhsốnglại.

Khitôipháthiệnraýnghĩaquantrọngtrongviệcnhìnnhậntừngemhọcsinhnhưnhữngcáthểriêngbiệt,tôinhậnthấyđểcácemcóthểnângniutừngbàihọc,tôisẽphảixâydựngmộtchiếccầunốigiữanhữnggìcácemđãbiếtvànhữnggìtôimuốndạychocácem.MộttrongnhữnghoạtđộngtôiđãdùngđểlôicuốncácemthamgiavàolàTròchơixếphàng.Tôichialớphọcthànhhainửa,đượcphâncáchbằngmộtdảibăngnhỏđặtgiữasànlớphọc,sauđóyêucầuhọcsinhbướctớihàngkẻnếucâuhỏicủatôigắnliềnvớicácem:“Đứngtrênhàngkẻnếuembiếtmuamatúyởđâu.”“Đứngtrênhàngkẻnếuemtừngđếnthămngườithântrongtrạigiam.”“Đứngtrênhàngkẻnếuemtừngbịmấtmộtngườithânquenvìbạolựccủabăngđảngđiênrồnàođó.”Trướckhithựchiệnbàitậpkhởiđộngnày,cácbàiluậncủacácemviếtnộpchotôichỉqualoađạikháivàkhônggâyxúcđộngchongườiđọc.MộthọcsinhtênlàMariacònviếttrongcuốnvởtậpviếtluậncủaemrằng:“TôighétErinGruwell!TôighétErinGruwell!,vànếukhôngphảivìbịcấm,tôisẽđáchocôtamộtphát!”NhưngkhiMariavàcácemhọcsinhkhácđượckhíchlệbướctớihàngkẻphâncách,thểhiệnnhữngđiểmdễbịtổnthươngcủamình,cácemnhậnraaicũngcómộtcâuchuyệnriêng;cácemchỉcầncơhộiđểđượclắngnghevàmộtbướckhởiđầuđánhthứcnănglựcviếtnhằmhàngắnnhữngnỗiđau.Ngaylậptức,bàiviếtcủacácemghilạikhicácemchứngkiếncáichếtcủangườianhhọ,chứngkiếnchamìnhbịbắtgiam,haysựhổthẹnkhisốngtrongcảnhvôgiacư.Chúngtôinhìnnhậnmỗiemvớicáinhìnmớimẻhơn,vàkếtquảlà,chúngtôiđốixửvớinhaukháchơn.Phòng203trởthànhmộtthiênđườngantoànchocácem,đểcácemtrởnênthànhthật,viếtvềnhữngkhoảnhkhắcđaulòngnhấtcủamìnhvàphávỡnhữngkhoảngcáchgiữachúngtôi.

Khicácemhọcsinhcủatôitrởnênthânthiệnhơnnhưtrongmộtgiađình,tôiđãngạcnhiênnhậnrarằngviệcgiữthăngbằngđểtrởthànhmộtnhàgiáothựcsựkhókhănnhưthếnào.Vàocuốimỗingày,dườngnhưviệcbỏlạiđằngsaunhữngvấnđềcủacácemhọcsinhtronglớphọclàđiềukhôngthể.Sauđó,thựctếlàđờisốngxãhộicủatôibắtđầubùngnổtừbêntrong,vàtôiđãdànhkhánhiềutiềntúicủamìnhđểcungcấpchotrườnghọc.

Rấtthườngxuyên,saukhimộtbàihọcxuấtsắcbịthấtbạivì

khôngcómộtchútảnhhưởngnàođốivớihọcsinh,tôilosợrằngtôikhôngthểđếnđượcvớicácemhọcsinh,nêntôibắtđầuđặtcâuhỏichobảnthân:“Nếuhọcsinhkhôngquantâm,tạisaotôiphảiquantâm?”

Khitôitìmkiếmsựanủitừđồngnghiệpcủamình,nhữngngườikhôngtánthànhtrongphònggiámhiệuthườngkhiếntôicảmthấytệhạihơn.Đốivớihọ,tôiđãlýtưởnghóavàtạogánhnặngchohọcsinhvớinhữngkỳvọngthiếuthựctế.

Khitôimangbàitậpcủahọcsinhvềnhàđểchấmvàobanđêm,tôicảmthấydườngnhưtôiđangđèlênvaimỗiemmộtgánhnặng.Nhưngkhivềđếnnhà,tôilạigặpvấnđềcủachínhbảnthânmình:Phảitrảmónnợtừngàysinhviêncủatôi;mộtngườichồngmuốntôichuẩnbịbữatốihơnlàngồichấmbài;vàtấtcảnhữngảnhhưởngdễthấykháccủaviệcmấtđigiấcngủbanđêm.Vàsaumộtđêmnữathứckhuyađểđọcbàiviếtcủahọcsinh,trướckhitôibiếtđiềuđó,lạiđã6hsángvàtôiphảitậptrungcanđảmđểlạiđốidiệnvớitâmtrạngchánchườngcủamình.

Trong45phútđitừnhàtrởlạinơilàmviệc,khisuynghĩvềviệcphảilàmthếnàokhiếnbàigiảngphùhợphơnvớihọcsinh,tôicốgắngtảnglờgiọngđiệudaidẳngthườngđặtcâuhỏichochínhmình:“Liệutôicóthựcsựmuốntrởthànhmộtcôgiáohaykhông?”

Nhưngmỗikhimộttrongsốnhữnghọcsinhcủatôiđangphảivậtlộnvớicuộcsốngcóđượcmộtkhoảnhkhắcvuivẻ,tôibiếtrằngtôiđãcóquyếtđịnhđúngđắn.Nhữngphútgiâyvôgiáđólàkhigươngmặtcácemhọcsinhcủatôibừngsáng,nhữngcánhtaygiơlêntronghàohứngvàtôibiếtrằnghọđã“hiểuvấnđề,”khiếnchonhữngđêmmấtngủcủatôicógiátrịvàbắtđầulàmchosựnghingờbảnthâncủatôinhẹbớtđi.Nhữngchiếnthắngnhỏnhoikhiếntâmhồntôinhưtrẻlạivàđặtnềnmóngchosựnghiệpcủahọcsinh.ĐểtỏsựtôntrọngđốivớicácnhàđấutranhvìquyềncôngdânthuộcnhómFreedomRiders(NhữngnhàđấutranhvìTựdo)củathậpniên1960,cácemhọcsinhcủatôiquyếtđịnhtậphợplạivàtựgọimìnhlàFreedomWriters(NhữngnhàvănTựdo).Tuynhiên,khônggiốngnhưkhichúngtôimớibắtđầulậpnhóm,FreedomWritersngàynaytiếpbướcnhữngtácgiảđitrướchọ,chínhlànhữngtácgiảcótêntrongchươngtrìnhgiảngdạycủatôivàđãtừnggấptờchươngtrìnhthànhmáybayđểnémvàotôinămnào.

KhiNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo(FreedomWritersDiary)đượcthainghén,đólàtậphợpcủa150câuchuyện.Tuyđâuđótrongsáchcónhữnglờitụctĩu,sựthựcphũphàngvềtệphânbiệtchủngtộcvàsựchiacắtlàmtanvỡnhữngtráitimdonạnlạmdụngtìnhdục,nhưngmộtthôngđiệpxuyênsuốtvềniềmhyvọngcủaconngườiđãđượcvanglên.Khingườitađồngýpháthànhcuốnsách,chúngtôiđãsungsướngngâyngất.Vượtxakhỏisứctưởngtượngđiênkhùngnhấtcủachúngtôi,cuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdođãtrởthànhsáchbánchạynhất.Chúngtôibiếtrằngcónhiềuhọcsinhcũngtrảiquanhữngđiềutươngtựnhưcácemhọcsinhcủatôi,nhưngchúngtôikhôngthểdựđoáncónhiềuđộcgiảnhậnrathảmkịchcủahọđếnnhưvậy.Nhữngngườiđọcsáchcủachúngtôikhôngphảilànhữngngườixalạvớinhữngđiềuphiềnmuộn,nghiệnhút,lạmdụngtìnhdục,sựxalánhvànỗithấtvọngtràntrề.NhậtkícủaNhữngnhàvănTựdođãthốngnhấttiếngnóicủahọđốivớimỗiđộcgiảsẽđọccuốnsáchnày.

Vớisựthànhcôngcủacuốnsách,NhữngnhàvănTựdovàtôibắtđầuhiểuratầmquantrọngcủaviệcchiasẻnhữngcâuchuyệncủachúngtôi.KhiMiepGies,ngườiphụnữđãchegiấuAnneFrank(1)nóivớichúngtôirằngchúngtacầnphải“làmnhânchứng”,chúngtôinhậnrarằngthựcrachúngtôiphảisửdụngcuốnsáchnàyđểlàmthayđổicuộcsốngcủangườikhác.BàihọcđótrởnênbứcthiếthơnsaukhichúngtôiđếnthămtrạitậptrungAuschwitzởBaLanvàlầnđầutiênchứngkiếnđiềugìđãxảyrakhingườitaimlặng.NhữngngườisốngsótsaucuộctànsátHolocaust(2)chínhlàsựtháchthứcđốivớiNhữngnhàvănTựdovàtôi,đểchúngtôi“khôngbaogiờbiếngnhác”,luônnêucaotinhthầnkiênđịnhđểtạonênsựkhácbiệt.

Vàonăm1998,saukhiNhữngnhàvănTựdotốtnghiệpphổthôngtrunghọc,tôibắtđầugiảngdạyởtrườngđạihọcnơitôiđãtừnghọcđểtrởthànhgiáoviên.NhữnglớpsinhviênđạihọccủatôitrởnênsốngđộngmỗikhicókháchmờilàNhữngnhàvănTựdođến“giảng”vềtìnhtrạngrốiloạnnhẹcủabộnão(dyslexia)đãảnhhưởngnhưthếnàođếnkhảnăngđọccủahọvàmôitrườnggiađìnhtácđộngrasaođếnviệclàmbàitậpởnhà.Họnóivềnănglựcđãkhiếnhọcầmbútthayvì[trởthànhcônđồ]cầmsúng.Khitôiquansátthấysinhviêncủatôighichéplialịa,đặtcâuhỏivàđưaranhữngđịnhkiến,tôinhậnraNhữngnhàvănTựdocủatôiđãtrởthànhnhữngngườigiáoviên.Cùngvớicácem,tôilặplạimộtsốkỹnăngkhông

chínhthốngmàtôiđãdùngđểkéocácemhọcsinhcủatôithamgiavàobàihọctạiphònghọc203,nhưviệcđổđầyrượutáovàonhữnglychampagnebằngnhựavàChúcmừngSựthayđổiđểkhíchlệnhữnggiáoviêntươnglai,nhữngngườimuốntiếpcậnvớihọcsinhcủamìnhtheocáchtươngtự.

Cùnglúcđó,tôiđắmchìmtrongkhôngkhíhànlâmcủanhữnggiáosưnghiêncứulýthuyết,vàtôibắtđầunhậnrarằngnhữngbàihọcthựctếmàtôitừngchợtnghĩrathựcchấtlạicógiátrịhọcthuật.

Saukhithămmộtsốtrườngtrunghọctrêncảnước,NhữngnhàvănTựdovàtôicảmthấyvuimừngvàthấymìnhthậtnhỏbétrướcnhữnggiáoviênđangápdụngcuốnsáchcủachúngtôiđểgiảngdạytrongcáclớphọccủahọ.ĐâylàđộnglựcđểNhữngnhàvănTựdo–nhữngngườilàmviệcbêncạnhtôitạiTổchứcNhàvănTựdo–táitạolạiđiềukỳdiệutạiphòng203vàxâydựnghọcviệndànhchogiáoviênsửdụngchươngtrìnhhọccủachúngtôiđểnhânrộngmôhìnhthànhcôngnày.

VớisựgiúpđỡcủaNhữngnhàvănTựdo,tôibắtđầuquitụcácgiáoviênởMỹvàCanadachođếnkhitôitậphợpđược150giáoviên.Nhữnggiáoviênnàycầnvữngtinrằngđứatrẻnàocũngcókhảnănglàmmọiviệc;vàđiềuquantrọngnhấtlàhọphảidạydỗmộtđứatrẻchứkhôngphảilàmmộtcuộcthínghiệm.Vànhưthế,nhữnghạtgiốngcủacuộccáchmạngđãđượcgieotrồng.

NhữnggiáoviênnàyđếnLongBeach,tạiđâyhọhọchỏitừchínhNhữngnhàvănTựdovàtôi,sauđótrởlạilớphọccủahọvàthậmchíthànhcôngvớihọcsinhcủahọhơntôiđãtừngcóđượcvớihọcsinhcủamình.Kếtquảthậtđángkinhngạc.Khôngchỉhọcsinhvượttrộimàcácgiáoviêncũngthựchiệnrấtxuấtsắc.Họcsinhcủahọbắtđầutốtnghiệp,giáoviênđượcthăngtiếnvànhiềungườitrongsốhọgiànhđượcnhữnggiảithưởnggiáodụcdanhgiá.NhưngyếutốquantrọngnhấtcủachươngtrìnhhọclàviệcchiasẻkiếnthứcvàkinhnghiệmđượcthựchiệnđồngthờithôngquacácbuổiđàotạocủachúngtôitạiLongBeachcũngnhưquaphònghọcảomàchúngtôithiếtlậptrựctuyến.Ngaylậptức,cóaiđólắngnghenhữnggiáoviênnày,xácnhậnnhữngkinhnghiệmcủahọcógiátrịvàcảmthấykhôngcònđơnđộc.

CôngnghệsẵncóchocácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdocho

phépchúngtôilàmviệcbêncạnhnhauchodùcósựchiacáchvềđịalýhaymúigiờ.KhônggiốngnhưNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo,nhữnggìđượctạoratừnhữngchiếcmáytínhđượctàitrợchophòng203,cuốnsáchnàyđượcviếttừnhữngchiếcmáytínhxáchtaydohãngHewlettPackardtặngchophònghọctrựctuyếnđượcquảnlýbởihệđiềuhànhMicrosoft.

TheoyêucầucủaNhữngnhàvănTựdođầutiên,cácgiáoviênnàyđãđểngỏcuộcsốngcủamình,thểhiệnsựsợhãicủahọ,vàbàytỏnhữngsựthựcđaulòngđằngsauviệcdạyhọc.Đókhôngphảilàmộtquátrìnhdễdàng.Đâykhôngđơngiảnlàmộthợptuyểnvănhọc;đólàsựcộngtáccủamộtgiađìnhmớiđượcthànhlập.CácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdođãviếtđiviếtlạinhữngcâuchuyệnđãkhíasâuvàoquákhứcủahọ.Khitưvấnvàbiêntậplạinhữngbàiviếtchonhau,sợidâygắnkếtgiữahọcàngbềnchặthơn.Mộtsốgiáoviêntrongsốhọnỗlựcmiệtmàihơnnhữnggìhọcsinhcủahọcóthểnhậnra.Khimộtngườichồngbỏmộtcôgiáođểrađi,côấysẽquaytrởlạicôngviệcngayngàyhômsau.Khimộthọcsinhkhácbịbắn,ngườigiáoviênvẫntiếptụcquaytrởlạicôngviệc.Khimộttrườnghọcbịđánhbom,ngườigiáoviênkhácphảilàmchohọcsinhcủamìnhcảmthấyđượcantoàn.Nhữngngườigiáoviêntrởlạivìhọcsinhcủahọđangcầnhọ.

Cuốnsáchnàyphảnánhchutrìnhmộtnămdạyhọc–dựbáocủamộtnămhọcmới,nhữngtháchthứcmàhọcsinhgặpphải,nhữngnỗlựccủagiáoviênđểthuhútsựchúýcủahọcsinh,nhữngcảmxúcvềsựtanvỡảotưởngthườnglenlỏivàomỗingười,vàcuốicùngngườigiáoviêncảmthấytrẻlạikhitạođộnglựcchohọcsinhcủahọcóthểlàmgìđó.Mỗiphầnlàmộtcâuchuyệnriêngtưđượcchínhnhữnggiáoviêngửiđếnmiêutảtrungthựcnhữnggìhọđãtrảiqua,cảthànhcôngvàthấtbạicayđắng.Đólànhữngcâuchuyệnđầytínhnhânvăn.

Tôiướcgìmìnhcóđượccuốnsáchnàytrướckhitôibắtđầuchặngđườnglàmgiáoviêncủamình.Tôisẽcónhữngđiềumongđợithựctếhơnvềquyềnlựccủamộtgiáoviên,vànhữngràocảndựnglênxungquanhnhằmtháchthứcquyềnnăngđó.CácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdođãhộitụlạiđểchiasẻnhữngcâuchuyệnchânthựctừlớphọccủahọ:nhữngthăngtrầm,nhữngthảmkịch,nhữngniềmvui,tấtcảđượcthểhiệnđểtạodựngmộtphạmvihiểubiếtmớivềýnghĩacủaviệctrởthànhmộtngườigiáoviên.

Tôirấthyvọngcuốnsáchnàysẽđếnđượcvớingườigiáoviênmàbạnyêuthíchnhất,rằngmỗicánhânsẽtìmthấymộtphầncuộcđờimìnhquanhữngtrangsáchnày.Tôihyvọngbạnsẽcảmthấycảmthôngvàyêukínhcácnhàgiáodục.Vàtôihyvọngnhữngngườiđanglàmthầysẽnhìnthấymìnhtrêngươngmặtnhữngđồngnghiệpdũngcảmđãchiasẻnhữngđiềukhôngyênổntronglớphọcvànhữngchiếnthắngnhỏnhoihọgiànhđược.Thôngquacuốnsáchnày,cácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdođãtrởthànhngườigiáoviêncủatấtcảchúngta.

ErinGruwell

NhữngthửtháchMỘTNHÀCỐVẤNBẢOVỚIBẠNRẰNGbạncótấtcảcácphẩm

chấtquantrọng:kỹnăngtổchức,xửlýnhiềuviệcmộtlúc,giảiquyếtvấnđề,luôntìmrađượcđiểmtốtởbấtcứngườinào.Thếnênquyếtđịnhtrởthànhgiáoviênđếnrấtdễdàng,đúngkhông?

Điềumàkhôngaichobạnbiếtlàbạnsẽbịquátảibởiáplực,phảichịumộtkhốilượngcôngviệcquásức,vàkhôngcólựachọnnàokhácngoàiviệcphảixôngvàogiữacáctrậnđánhnhaukịchliệtnhấtdùđangmặcquầntấtvàđigiàycaogót.KhicácNhàvănTựdođếnvớilớpcủatôi,cácemmangtheođủloạihànhtrang.Mộtsốhọcsinhcủatôitừngvôgiacưhoặccóthaikhicònởtuổivịthànhniên,vànhữngemkhácnóiđã“thamdựnhiềuđámtanghơntiệcsinhnhật.”

Lúcđầucáchọcsinhcủatôikhôngmuốnchotôibiếtvềcácvếtthươngvàcốgiấuđinhữngvếtsẹocủamình.Cácemsợrằngtôisẽgọiđiệnđếntrungtâmbảovệtrẻemhoặcgiaocácemchocảnhsát.

Khicâuchuyệncủacácembắtđầuđượctrảiratrêncáctranggiấy,tôiđãrấtbấtngờ.Tấtcảnhữnggìtôiphảichiasẻvớicácemchỉlàkinhnghiệmsốngcủachínhmình.Nhưngthậmchíkhicáchọcsinhcủatôiđangđaukhổ,tôivẫnthấythậtkhóđểquyếtđịnhnêntiếtlộbaonhiêuphầnquákhứcủamình.“Kểđúngsựthật”luônlàmộthànhđộnggiữcânbằngtànnhẫn.

Nhữngcâuchuyệntrongphầnnàychothấymộtsốsựthậtđaulòngvềcuộcsốngcủamộtngườigiáoviênlànhưthếnào.Rấtnhiềugiáoviêncóhọcsinhxuấtthântừhoàncảnhkhókhăn.Quánhiềucâuchuyệntrongphầnnàychothấynhữngđiểmtươngđồngđángbuồngiữahoàncảnhhiệntạicủamộthọcsinhvàquákhứđaulòngcủamộtgiáoviên–bịngượcđãikhicònnhỏ,phảisốngvớibốmẹnuôi,vàphảiđấutranhvượtquaýđịnhtựtử.Nhưngnỗlựccủacácgiáoviêntrongviệckểchânthựcnhữngđiểmtươngđồngđóđãtạoramộtmôitrườngantoàn,nơicácemhọcsinhcóthểđếnđểbắtđầuquátrìnhchữalànhvếtthươngcủamình.

1

47,XY+marker!Nótrônggiốngnhưmộtloạimậtmãkỳlạdùngđểliênlạctrongquânđội.“Nónghĩalàgì?”TôihỏibácsĩBroome.Bàấynhìntôinhưmộtconcúmẹgiànhìnđứaconnoncủamìnhtrướckhidỗnótậpbay.Sauđó,bàấybắtđầugiảithíchtừngchitiếtcụthểcủakếtquảcuộcthửmáugienbấtthườngcủatôi.Vợtôivàtôiđangtìmcâutrảlời.Đólàlầnthứhaicôấysẩythaitrongvònghainămqua.Tôiđãmấthaiđứaconsinhđôicủamình.Hìnhảnhsiêuâmcủahaicơthểđãchếttrongbụngcôấyvẫnámảnhtôitrongtừnggiấcmơ.Từngàyấyđếngiờ,tôivẫnluônkhaokhátđượclàmbố.

TronglúcngồitrướcmặtbácsĩBroome,rấtnhiềucảmxúcvàsuynghĩlướtquatrongđầutôi.CóphảitrongADNcủatôicógìđócóthểcướpđiniềmvuiđượcnhìnthấymộtthiênthầnnhỏcủatôichàođời?Cólẽtôiđangchết?HaylẽnàotôiđangcómộtcănbệnhvềgiennhưbệnhParkinson,ungthư?Trongvàituầnvừaqua,sángnàotôicũnghoramáukhitắmmàkhôngaibiết.Tôiluônmệtmỏivàthấykiệtsức.Tôibắtđầucónhữngcơncogiậtvàbịrunởtayphảimàhọcsinhnàocũngnhậnthấy.Tôiđãphảiđicấpcứunhiềulầntronghaithángvừaqua.Tôiđangbịgìthếnày?

BácsĩBroomebìnhtĩnhgiảithíchrằngtôicócấutạogienrấthiếm:Tôicómộtgienthừa.Tôicó47nhiễmsắcthể,trongkhinhữngngườikhácđềuchỉcó46.HầuhếtnhữngngườicónhiễmsắcthểthừatrongcơthểđềubịmắcbệnhDown,hoặcbịnhữngdịtậtnghiêmtrọngởmặthaycơthể.Vìtôikhôngbịnhữngchứngbệnhthườngthấynênbàấynghĩrấtcókhảnăngđólàmộtgienditruyền,tươngtựnhưmộtdấuvântayditruyềntừbốsangcon.Bàấynóivớitôirằngtấtcảcácthànhviêntronggiađìnhtôisẽphảithựchiệncuộckiểmtranày.Nếubốvàanhtôicókếtquảdươngtínhthìsựbấtthườngnàycókhảnăngsẽkhônggâybấtcứvấnđềnàokhivợtôicóthaisaunày.Nếusựdịthườngnàylàdomẹtôitruyềnlạithìviệcthựchiệnthêmcáccuộckiểmtrakháclàhầunhưkhôngthểvìmẹtôichẳngcònbấtcứquanhệnàovớigiađìnhcủabà.Sẽkhôngcócáchnàođểkiểmtranhữngngườithânkháccủamẹtôiđểxemliệugiennàycógâyrabệnhvôsinh,dịtậtcơthể,haythiểunăngtrítuệởnhữngngườiđóhaykhông.

BácsĩBroomecũngđềcậpđếnkhảnăngtôilàngườiduynhấtcógiendịthườngtronggiađình.Khibàấynóinhưthế,tôitoànbịsốc.Tôicảmgiácnhưcuộcsốngcủamìnhhoàntoànđảolộn.Tấtcảnhữngkếhoạchcủachúngtôinhằmxâydựngmộtgiađìnhđangdần

biếnmất.Vợtôinắmlấytaytôi.Côấysiếtchặtnónhưthầmnóidùthếnàocôấyvẫnủnghộtôi.BácsĩBroomechotôicácsốđiệnthoạiđểđặtlịchchogiađìnhtôi.

Tôibướcrakhỏiphòngtrongcảmgiácnhưthểđangmanggánhnặngcủahailầnsẩythaivàmạngsốngcủabasinhmạngtrênvaimình.Vợtôicốthuyếtphụctôirằngmọichuyệnrồisẽổn.Côấycốlàmchỗdựachotôitheocáchmộtngườivợtốtnênlàm.Giờcôấyômtôinhưcáchtôiđãômcôấykhilầnđầutiênchúngtôibiếtmìnhsẽmấtđứaconđầulòng.Tôicảmthấymấtphươnghướng,thậmchítứcgiận.Vợtôixứngđángđượccómộtgiađình.Côấyđángđượchưởngcuộcsốngtốtđẹphơnthếnày.Tôicảmgiácmìnhđãcướpđigiấcmơcủacôấy.Côấyđãchotôirấtnhiềuvớitưcáchmộtngườivợ,còntôiđãđáplạithậtíttrongvaitròmộtngườichồng.

Ngàyhômsau,trongtiếtđầucủatôi,mộttrongcácemnữ,Veronica,hỏitôivềcuộcsốnghiệntại.Sánghômđó,chắchẳntrôngtôithậtthảmhạivìcôbébiếttôikhônggiốngnhưmọingày.Tôibiếtmìnhsẽkhôngthểlàmviệcnếukhôngtrútđượcđiềunàyrakhỏisuynghĩ.Vìthếtôiđứngdậytừbàncủamìnhvàbướcrađứngtrướclớp.Cáchọcsinhđềuđãbiếtquachuyệncủatôi,thếnêntôikểchocácemnghechuyệngìđãxảyratạicuộchẹnvớibácsĩ.Tronglúcnói,tôicóthểcảmnhậnthấymìnhđangbắtđầukhócvàkhôngthểngănlạiđược.Tấtcảcácemđềungồiyênlặngvàlắngnghechođếnkhitôikểxong.Nhiềuemnữvàmộtsốemnamkhóccùngvớitôi.Tôinghĩcácembịsốckhithấymộtthầygiáothànhthậtđếnthếvớimình.

Cuốicùng,mộttrongcácemnữ,Maria,hỏi:“Vậynghĩalàthầycóthểsẽkhôngbaogiờcóconạ?”

Tôitrảlời:“Thầykhôngbiết,nhưngthầynghĩtấtcảnhữngviệcnàycóthểxảyrabởivìChúađangcómộtkếhoạchkhácchothầy.Cólẽcácemchínhlàniềmhyvọngđểlấpđầykhoảngtrốngcủanhữngđứaconthầyluônkhaokhát.CólẽChúađangnóirằngthầyđãcómộtgiađình,đóchínhlàcácem.”

2

Bướcquacửalàcáchọcviêncủatôi,nhữngcậuthanhniên18tuổibịbỏtùvìtộisửdụngbạolựcvà/hoặcchấtmatúy.KialàJose,cao1,8m,vớimộtchiếcbụngtròn.KialàSamson,lúcnàocũngmỉm

cười.Nụcườicủacậurấtấmápvàthuhútngaycảkhicậutađanglàmmộtviệcgìđóthậtkinhkhủng.CònkialàJack,thấphơnnhữngngườicònlạimộtcáiđầu.Cậutalúcnàocũngnóiluônmồm.

“SamsonvàJonđánhnhautrongmộtbuổitrịliệu,”Jackbắtđầu.“Samsonmấtthăngbằng,Jonđangởphòngytế,chúngemvừachơinémbóng,mộttuầnnữaemphảiratòa…”TôinhìnlướtcănphòngvàthấySamsonđangvừacườivừachọcbútchìvàoJose,“…bọnemđềuđãlàmxongbàitậplịchsử,cănphòngnàycómùilạquá,Joseđangbịcấmdùngbútchì…”

TôilạigầnSamsonvàlấybútchìcủacậuấyđặtmạnhlênbàntrướcmặtJose.“Đừngtrêubạnấynữa,”tôinói.

“Cậutathíchthế,”Samsonmỉmcười.

TôinhìnvàoJose.Gươngmặtcậuấylạnhtanh.CậuấykhôngđểýđếnSamsonhaytôi.TôiquaylạivớiSamson:“Đừngtrêubạnấy.”

TôichưabaogiờthấyJosebiểulộbấtcứcảmxúcnào.“ChàoJose,”tôinói.“Hômnayemthếnào?”

MắtcủaJosevẫndánchặtvàokhoảngkhôngtrướcmặt.Cậutathởmạnh,bụngphậpphồnglênxuống.

Samsonđiđếnphíatrướclớp,nơimộtvàicậunhócđangchơitròđánhnhau.

Jackvẫnđangnói:“Bữatrưahômnaylạilàthịthộpvàbánhmỳphômai,vàbữanhẹcủabọnemcóvịnhưthứcănchomèo…”

Cănphòngkíngiókhôngcửasổgiamgiữbấtcứmùilạnào.Mườitámcơthểvừavàotừmộtbuổitậpthểdụckhiếnnhiệtđộcănphòngtănglênkhoảngmườiđộ.Mùingười,đồtẩyrửa,khôngkhíẩmướt.Đầutôiđaunhức.Chỉcómộtlựachọnduynhất.“Nghenàocácem,ởngoàitrờirấtđẹp.Chúngtasẽrasânvàđọcsách.Cầmlấysáchcủacácemđi.”

TôiđẩySamsonrakhỏiphòngcùngvớinhữngemđikhôngtheohànglối.Cácemkhácđãđứngtheohàngtrênhànhlangdướisựquảnthúccủahaingườilớn.

“Đếmđiểmdanh,”mộttronghaingườilớnnói.Cácembắtđầuđếm.Tôinhìnlướtphònghọcđểđảmbảokhôngaibịsót.Tôiđóngvàkhóacửarồichạylênđứngphíatrướcnhómhọcviên.

“Đithôi.”Tôibắtđầubướcđi,vàcácemtheosau.Tôidẫncácemquanhiềucănphòngbịkhóatớimộtchiếcsânbịràoquanh.

“Tìmchỗngồixuốngvàđọcsáchđinào.”

Cáchọcviêncủatôingồixuốngtrênthảmcỏvàbắtđầunóichuyệnvớinhau.

Josengồicáchxanhữngemkhác.Cậuấydựalưngvàotườngtòanhà.Tôiđixungquanhvànhắccácemtrậttự.Tôicũngngồixuốngvàbắtđầuđọc.

Tôibịấntượngbởisựyênlặngcủacácemngàyhômnay.Hìnhnhưtấtcảcácemđềuđangđọc,vàtôicóthểthở.

Khoảngthờigianyênlặngthậtngắnngủi.

Jackchạytớichỗtôivànói:“Côgọimãxanhlamđiạ!”Mãxanhlam?Đầutôiđanglụclạitấtcảcácmãcóthể

gọitrongtrườnghợpkhẩncấp.Mãxanhlục:mộttùnhânđãtrốntrại.Mãvàng:cómộtcuộcbạoloạn.Mãnâu:mộttùnhânđiđạitiệnsaichỗ.Tôichưabaogiờgọimãxanhlam.

“Saothế?”,tôihỏi,cốlụclạitrínhớ.

“LàJose,”Jacknói,“cậutalạibịthếrồi.”

Joseđặttaylênmáphảicủamình.Cậuấythảtayranhưngđểlạimộtvệtmáuđangnhỏxuốngvaicủacậu.Mãxanhlamlàmộttrườnghợpcấpcứu,dĩnhiênrồi.TôichạyđếnchỗJose.Cánhtaytráicủacậuấyđangchảymáuxốixả.Mộtchiếcbútchìdínhmáunằmtronglòngcậuấy.Cậuấyđãdùngchiếcbútđâmnhiềulầnvàotaytráicủamình.Mộtvếtđâmchọcsâuvàotrongđộngmạchxươngđòncủacậuấy.Máuphunratừlỗđâmtheonhịp.

Trờiđất.Tôivồlấyđiệnthoạiởsân,bấmvàonút“Gọitấtcả”và

hétlênquaốngnói:“Mãxanhlamởsân,mãxanhlamởsân!”

Tôichạyđếnphòngytếvàgõcửa.Carla,mộtnữytá,mởcửa.

“Chúngtôicầncôđếnsânngaybâygiờ.”

“Cóchuyệngìthế?”,côấyhỏitronglúclấyđồnghề.“LàJose,”tôinói,“cậutatựđâmmình.”

Côytáthởdài.“Lạinữa.Tôiđoánlàtôicầnthêmcáinày.”Côtacúixuốnglấymộttúibôngbăng.

Ởsân,tấtcảcáccậubéđềuđangtrốmắtnhìnJose.Cậutađangrấttứcgiận.Cậuấytấncôngtấtcảnhữngaiđếngần.Ngườigiámsátbảotấtcảcácemhọcsinhlùilại.ĐầucủaJoserũxuốngphíatrước,thâncậuấyquáyếuđểnângđỡnó.Máuvẫnđangtuônratừvếtthương,cậuấyngãxuốngđất.

Carlaquỳxuống,đặttaylênvaicậuấy,vàhỏi:“Emkhôngsaochứ?”

Joselắcđầu.Tròngmắtcậuấylănlạiđúngchỗ.Cánhtaybịthươngđặttrênchiếcbụngphệ.Carlagiơthẳngtaycậutarađểkiểmtra.Côkiểmtravếtmáutrênmặtcậuvàkhôntìmthấyvếtthươngnào.Cônhìnvàocánhtaydínhđầymáucủacậu.Côcốvénáosơmicủacậutalên,nhưngJosekêulênvàdùnghaitaygiữchặtnó.Côytánhìnrađằngsauvàthấytấtcả17cậunhóckhácđềuđangchămchúnhìn.

“Tấtcảcácemquayrađằngsau,”cônói.Chúnglàmtheo.CôquaylạinhìnJosevànói:“Giờthìkhôngsaorồi.”Joseđểcôvénáolênkiểmtrabụngcậu.Côkhôngtìmthấyvếtthươngnào.Côđặtbôngbănglêntrêncánhtaybịthươngcủacậu,buộcnólại,vàđưacậuvềphòngytế.

Haingàytrôiqua.

Josevẫnnằmtrêngiườngbệnhvàbịtheodõiđềphòngcậuđịnhtựtử.Cậutavẫnbịcấmdùngbútchì.

Tôigặpcậuấytrênhànhlangkhicậuấyđangđợibácsĩcủamình.

Cánhtaytráicủacậucórấtnhiềuvảy,tấtcảđềuđãđượctháobăng.

“Emthếnàorồi,Jose?”,tôihỏi.“Côđãrấtlochoem.”“Khôngkhỏelắm.”

“Saohômđóemlạilàmthế?”“Emkhôngbiết.”

“Emcólàmnhưthếnữakhông?”“Có.”

3

“Emkhôngchịuđượcnữa–emmuốnthoátkhỏicuộcsốngđiênrồnày!”

Sierrađứngđốimặtvớitôi,môiconglêntrongcơngiận.Côbéchỉcaohơn1,6mvànặnghơn50kg,nhưngnólàmtôisợ.Ởtuổi15,côbéđeokhuyênởmũivàđãtừngsửdụngnhữngchuyệnxảyravớimìnhnhưmộttấmláchắnchốngđạn.Điđilạilạiquanhphòngtrongcơngiậndữvàbuồnbã,côbéhétlên:“Khôngaibiếtemphảitrảiquanhữnggì!Khôngaicả!”

Nhữnglờinóilộnxộncủacôbécònđểlộnhiềucảmxúchơnánhmắtvằnđỏvàráohoảnhcủaem.Tôikhôngbiếtphảilàmgì.Tôilàmộtgiáoviênnămnhất.Khônglớphọcnàochotôilờikhuyênvềcáchxửtrímộthọcsinhcóýđịnhtựsát.Tôiđứngim.Tôilắpbắp:“Sierra…emđãnóichuyệnvớinhàtưvấn…vềviệcnày…vềcảmgiáccủaemchưa?”Côbécóthểnhìnthấuđượcnỗisợcủatôi.Tôithấycơthểmìnhgiãnra.Tôicốnóiragìđóthôngtháimộtchút,nhưngnghelạicóvẻgượngép:“Cônghĩemcólýdođểthấytứcgiậnvàtuyệtvọng.”

Sierrangồixuống,đặttaylênhaitai,vàvừadậmchânvừanóilúngbúngvớimặtbàn:“Cómộtsốngườikhôngthuộcvềnơinàocả,vànhưthếthìtốthơn.”

Tôingậpngừngchạmvàovaicôbé.Emtừtừngẩngđầulên.Mắtchúngtôichạmvàonhaumộtlúc.Cóđiềugìđótôimuốnchiasẻ,nhưngtôikìmlạivànói:“Sierra,cônghĩchúngtaphảitìmngườigiúpđỡem.”

Sierrangồithẳngdậy,vòngtayômmình,sauđólaorakhỏicửa

vớivẻmặtbịphảnbội.

Tôiđuổitheocôbé,losợđiềutệhạinhấtsẽxảyđến–đólàcôbésẽchạyragiữaconđườngnhộnnhịpvàlaomìnhvàotrướcdòngxe.Chúngtôichạyquacửakínhphíatrước,luồnláchtrênconphố,vàchạyvàomộthànhlangkhác.Côbéđangđiđâu?Tôiđanglàmgìthếnày?SaotôilạilàngườiSierratìmđến?Tôicónênchạyrangoàicửanhưthếnàykhông?

Sierravàtôicáchxanhauthếư?

Tiếngbướcchâncủachúngtôivangdọchànhlangvắngtanhchođếnkhitôidồnđượccôbévàomộtgóc.Bảnnăngcủatôitrỗidậy,vàtôivòngtayquangườicôbé.Côbéchốngcựchođếnkhithânhìnhmảnhkhảnhcủaemrũxuốngbấtđộng.Sauđóemkhóc,tấtcảvẻcứngcỏicủaemtrôituộtđi:“Saoemlạikhôngthểsốngbìnhthườngđượcchứ?”Cứnhưtôiđangnhìnvàomộttấmgương.

Tôiđãsốngsótquabốnlầntựtử.Lầnđầutiênlàkhitôi15,vàlầncuốicùngkhitôi20tuổi.Tôibịtáchbiệtvớibảnthânmình,vớinhữngngườixungquanh,vàđólàcáchduynhấttôibiết:tôicốtựsátđểgiếtchếtnỗiđau.

NhưnglàmsaotôicóthểnóichuyệnđóchoSierrabiết?

Vàituầnsau,khicôbéquaylạisauthờigianđiềutrịtâmlý,tôithấylolắng.Tôibiếtcôbénhìnthấynhữnggì,vàtôibiếtconđườngtrướcmặtem.Tôimỉmcườikhinhìnthấycôbé,nhưngtôichỉnhậnđượcmộtcáinhìntrốngrỗngđằngsaulớptócmáingốmàuđencủaem.Tôinhậnracáinhìnđó.Cáinhìnmệtmỏi–mệtmỏivìphảiđấutranhvớichínhmình,vìphảisống,vìkhôngsốngđược,vìmuốnchết,vàvìkhôngchếtđược.

Lúcđầu,Sierrangủởđằngsaulớp,mũáokéolêntrùmhếtđầu,đóngchặtnhưmộtcáivỏ.Vàituầnsau,côbéngồiởphíatrước,đảotròngmắt,dậmchân,thởdài,vànóilầmbầm:“Thậtlàvớvẩn.”Chỉtrongvàitháng,côbébùngnổ:“Emghétcáilớpnày!Côchẳnglàmgìđểgiúpbọnemcả!”Sựcăngthẳnggiữachúngtôiđãlênđếnmứckhôngthểchịuđược,đếnnỗimộtnhânviênxãhộiphảingồicùngSierratronglớpcủatôi,đếnnỗitôimuốnđầuhànghoặcchịuthua.

NhưngSierraviếtnhậtkí.Ngaycảvàonhữngngàykhôngcógiờcủatôi,côbévẫnviếtnhậtkí.Tôicóthểthấynóbịráchởtrongnhờvàomépgiấymònvẹtvàsựtươngphảngiữanhữngtranggiấynhănnhúmvànhữngtrangthẳngthớm.Tôitòmòvềnhữnggìcôbéviết.Sauđó,mộtngàynọkhitôiđangphátbàithi,côbébímậtbảotôiđọcnhậtkícủaem.

“Mụcnào?”,tôihỏi,thấyrấtbấtngờ.

“Mụcnàocũngđược.”Côbémởquyểnnhậtkíravàquayđichỗkhác.

Tốihômđó,tôiđọchếtquyểnnhậtkítừbìabênnàysangbìabênkia.Côbéviếtvềmẹmình,vềmốiquanhệbấtổngiữahaingười.Côbéviếtvềcáiđêmemchứngkiếnbạnmìnhbịgiết,vềviệcmuốnđưacậuấytrởvề,vềviệcluôntựhỏisaomìnhbịbỏlạiđây.Côbéviếtvềnhữnglầnemtựtử,vềnhữnglầnvàoviện,vềviệcmuốnsốngtốthơnnhưngkhôngbiếtbằngcáchnào.Trongnhữngdòngchữcộclốcthôrápcủaemẩnchứamộtnétmềmmại,dễbịtổnthương,mộtnétthơ,cũnggiốngnhưSierra.

Tôivừađọcvừakhóc,biếtrằngmìnhnênlàmnhiềuhơn.Tôiômquyểnnhậtkícủacôbésaukhiđọcxong.Giờtôiđãhiểunhữngcâuchuyệnsauánhmắtđó.Tôihiểunỗiđau,sựgiậndữ,vàvìsaocôbélấycảhaithứđólàmvỏbọcchomình.Tôihiểurằngcónhữngcuộcđờitươngđồngtronglớphọc.Cuốicùngtôibắtđầuviết:“Cảhaichúngtađềuđãtừngvượtqua…”

4

Mộtcáchcóchủý,Katesảibướcdàivàotrongcănphòng.Côbébướcnhanhvàngồixuốngchiếcghếcạnhbàncủatôi.Emđặtchiếcbalômàuhồngvẫnthườngdùngcủaemxuốngtrênsànnhà.Chiếcbalônặnghơnem.Côbémangtheotấtcảcácquyểnsách,khôngchịudùngtủđểtránh“mấtthờigiantrênhànhlang.”Emlấyramộtchiếcbútmáyvàđặtnónằmngangtrênmặtbàntrướcmặt.Emtiếptụclôiramộttờgiấygạchdòngđãinsẵntiêuđềyêucầu,vàđặtnónằmcạnhchiếcbútchì.MộtlầnkéokhóakhácđểlộracuốnHòabìnhtáchbiệt(ASeparatePeace)củaJohnKnowles;côbébắtđầuđọc.Tiếtbasẽbắtđầutrong15phútnữa.Đâylàgiờnghỉgiảilao,nhưngthayvìtángẫuvớibạnbèngoàithảmcỏ,côbévẫnngồitại

bàncủamìnhtronglớp.TrongthếgiớicủaKatekhôngcóthờigiannghỉ,vàkhitôichàocôbé,emchỉngẩnglên,mỉmcườivớimôimímchặt,vàgậtđầu.

Vớithamvọngvàtưduyphântích,Katelàmkỹbấtcứbàitậpnàochodùđiểmsốcủanólàbaonhiêu.LàconcủamộtcặpvợchồngtốtnghiệptừliênđoànIvy(3),Kategiảicáctròchơitrênlớpởtrườngphổthôngmộtcáchdễdàng.Chiếntrườngcủacôbévẫnlàcáchoạtđộngxãhộicủatrường.Katehiếmkhinóichuyệnvớicácbạncùnglứa.Côbékhôngthậtsựhòanhậpvớichúng.Emđãtừnghọcnhảycócmộtlớpởtrườngtiểuhọc.

Tronggiờhọc,côbéxintôiđểemlàmbàimộtmìnhthayvìlàmchungvớimộtbạnkháchaylàmtheonhómvànóilà“nhưthếemlàmtốthơn.”Cácbàitậpcôbénộpđãthuyếtphụcđượctôi;tôichophépemlàmviệcđộclập.Côbécóvẻtựtinvềsứchọccủamìnhđếnnỗidườngnhưemthấykhôngcóvấnđềgìkhikhôngaimuốnlàmbạnnhảyvớiemtrongbữatiệcđónhọcsinhtrởlạitrường.Thậtsựtôikhônghìnhdungđượcemởbữatiệcđó;tôichỉhìnhdungđượcviệcmộtmìnhempháthiệnracáchchữabệnhungthưtrongmộtcănphòngthínghiệmcóánhsángmờmờ.Khicácbạncủamìnhchungsứcđánhbạiđộibóngcủatrườngđốithủ,emphớtlờhọ.Khihọnóivềkinhnghiệmcủamìnhvớiviệchẹnhò,lớphọcnghệthuật,hayhộisinhviên,embìnhthảnnhìnsanghướngkhác.Nănglượngcủaemđượctậptrungvàoviệcđọcsáchvànhiệmvụcủamình:hoànthànhcácbàitập.Vàcácbàitậpcủaemkhôngchỉhoànchỉnh,chúngrấtxuấtsắc.Tôicứnghĩdầndầnemsẽhòanhậpđượcvớicácbạn,mặcdùemthậtyênlặng.LàmộtthànhviêncủaHộibảovệđộngvật,mộtngàynọ,khiđangngồitronglớptôitronggiờgiảilao,emgiảithíchvớitôirằng“cácđộngvậtkhôngnóiđược,nênphảicóaiđólêntiếngchochúng.”Khichuôngreovàtrongkhicáchọcsinhkhácbànluậnvềmốitìnhđầucủamình,côbévừaxoahailòngbàntayđẫmmồhôivàonhauvàđẩykínhlênsốngmũicủamìnhvừahỏitôixemtôicóthểđềcửemvàolớphọcdanhdựnămtớihaykhông.Tôiđảmbảovớiemlàtôisẽlàmthế.

Sauđó,côbékhôngbaogiờđếngặptôitronghainămđầutiên.Tôithấyemđidọckhuônviêntrườnghọcngangquanhững“quảbom”dướilốthọcsinhđứngởmọingócngách.Vẻbềngoàiyênlặngkhiếnemtrởthànhmộtmụctiêuchonhữngcâuchâmchọc.Cáchọcsinhkhácthìthầmnhữnglờichếgiễuvềquầnáo,cặpsáchtrẻcon,

vòngbuộctócmàuhồngcủacôbé.Emđivụtquavàdườngnhưkhôngmàngđếnnhữnglờibìnhphẩmcủahọ.Mứcđộácýcủacáccâunóigiảmdầnkhiemkhôngởtrongtầmngắmcủahọ.Thởdài,tôihyvọngcôbécónơiđểthểhiệnsứcsángtạovàcóítnhấtmộtngườibạnđểchiasẻcácthànhtíchcủamình,mặcdùtôihiếmkhithấyemđivớicáchọcsinhkhác,emchỉđivòngquahọ.

VàothángNămcủanămthứhai,mộtngàynọKatevềnhàtừtrườngvàđithẳnglênphòngmình.Thấylovìcôbékhôngxuốngăntốivàogiờđịnhsẵn,côgiúpviệclênphòngcôbéđểxemcóchuyệngì.Bướcvàocănphòngtĩnhlặng,côthấyKateđãtreocổ,imlặngnhưnhữngbộquầnáotreobêncạnh,trongtủchứađồ.Côbékhôngnóilấymộtlờivàsẵncóýđịnhrờibỏthếgiớinày.Khingheđượctinnày,tráitimtôirơixuốngnhưthểchiếcthangmáybịđứtdâycápvậy.

5

KhiPattyđiquatrướcmặtđểđếnchỗngồi,Jennóiđủtođểđámnữsinhchuẩnbịdèmpha:“Ôitrời,đúnglàđồdâmđãng.”

“Tớsẽkhôngbaogiờmặcmộtthứkhiếntớtrôngrẻtiềnvàgiốnggáiđiếmđếnvậy,”Sandytiếplời.

“Cậucóbiếtnóđãlàmgìởbữatiệckhông?”

“Tớbiết,chuyệnđólankhắptrường,đúnglàconbéngungốc.Ởđâynóbịtiếngxấurồi,vàtớsẽbiếncuộcsốngcủanóthànhđịangục.”

NhữnglờiđótuônrathậttựnhiêntừmiệngcủaJenvàSandy,hainữsinhcủatôi.Cácemnghĩtôikhôngngheđượcchúngnói,vàtôiướcgìmìnhkhôngnghethấy.Nụcườicủanhữngemnữsinhxinhđẹpsắcnhưdaocạo,đủđểxuyênqualớpvỏngoàicứngnhấtvàphávỡtinhthầncủangườikhác.Tôibiếtcácnữsinhtronglớptôiđốixửvớinhautệthếnàovìtôiđãđọcnhậtkícủacácem:

Bốmìnhvẫnbảomìnhphảigiốngchịmìnhhơn.Saomìnhlạikhôngđượcnhưchịấy?Chịấylàmộtnữhoàngvũhộimảnhmai,hoànhảo,xinhđẹp,vàlàmviệcgìcũngxuấtsắc.Sauđólànhữngtinđồn.Mìnhkhócrấtnhiều,đólàmộtgiấcmơ,chuyệnnàykhông

thểđangxảyravớimình.Bạnbèđãbỏmình.Bạnbè!Bạnbèkiểugìvậychứ?Mìnhthấybuồnnônmỗilầnnghĩđếnhọ.Cóquánhiềuáplực.Kẻthù!Tungtinđồn,kểnhữngcâuchuyệnsaitráisaulưngmình.

Cácemnữdầndầntiêudiệttừngngườimột.Cácembắntỉangườikhácbằngmiệngvàgiếtchếtbấtcứsựtựtinhayhyvọngnào.Nạnnhâncủangàyhômnayvôtìnhđếnđây,đôigiàycao10cmcủaemgõvangsànnhà,chiếctúihiệuLouisVuittonđượcômchặtvàongực,trangđiểmkỹcàng.

Tôichịuthếlàđủrồi.

Tôivẫnluônnghĩvềmộtbàitậpmới.Nócóthểthànhcônghoặccũngcóthểthấtbạithảmhại.Cáchọcsinhđượcphátchomộttậpgiấydính.Cácemphảiviếtmộtcâungắnchotấtcảcácbạntronglớp.Hailuậtlệ:tấtcảđềuphảilàlờiđộngviêntíchcực,vàmỗingườiđềuphảinhậnđượcmộtmảnhgiấy.Bắtđầu.

Mộtkhôngkhíhàohứngtrànngậpkhắpcănphòng;cácemrấtthíchýtưởngnày.Lòngtốt,đólàđiềucònthiếutrongcuộcsốngcủacácem.Tôitheodõisátsaohànhđộngcủacácem.Cácnhómriêngbiệt,nhómgiàuvànhómnghèo,nhómsànhđiệuvànhómlạchậu,tấtcảđềuđangchạykhắpphòngdángiấylêncácbạnkhác.

“Cậukhôngxấunhưtớnghĩ.”

“Tớhyvọngchúngtacóthểlàbạnngoàigiờhọc.”

“Cònnhớlúcchúngtavẫnlàbạnkhông?Tớmuốnquaytrởlạilúcđó.”

“Tớvẫnthầmthíchcậu.”

Patty,nạnnhângầnđâynhất,ngồitạibànmình,haibàntaynhỏnhắncủaemvọcquađámgiấynhưcáchmộtngườivọcđốngtroquákhứ.Côbébắtđầukhócthútthít.Lúcđầukhôngainghetiếngemkhóc;họđangbậnlàmnhiệmvụcủamình.GiờthìPattyđangkhóckhôngkiềmđược,haibàntaychemặt.Cảlớpkhựnglại.Tôinhảydựngrakhỏighế,làmnóngãchổngngược.

“Cóchuyệngìthế?Chuyệngìthế?”

Conrồngđangchuẩnbịthoátrakhỏithânhìnhcao1,9mnặng100kgcủatôiđểxéxácaiđó.

Pattygiơlênmộttờgiấydính.Trênđóghi:“Tớrấtvuivìcậuởđây,hãythathứchotớ.”

Côbéquệtnướcmắtvànhìnthẳngvàocôbạnxấutínhđãviếttờgiấy.Côbénói:“Bốtớpháthiệnratớbịchứngcuồngăn.Bạntớđãbỏtớ.Tớđãđịnhtựtử.”

Tôiđãrấtbấtngờ.TôibiếtPattycóvấnđề,nhưngtôikhôngbiếtnólàthếnày.

“Mảnhgiấynàyrấtcóýnghĩavớiem.Emđãnghĩđếnviệctựtửlầnnữa,”côbénói.“Nhưnglớphọcnàyđãtiếpchoemsứcmạnhđểemđượclàchínhmình.Khôngcóaibiếtđượcnỗiđaucủaemngoàinơinày.”

Pattythậmchíkhôngnhìnlêntronglúcnói.

Tôilấylạibìnhtĩnhvàlàmđiềuduynhấttôicóthểlàm,ômcôbévànói:“Chúngtahãyđigặpchuyêngiađểhọgiúpđỡem.”

KhiPattynhìnlạilớp,chỉcóhaicặpmắtdõitheocôbérakhỏiphòng:JenvàSandy.

6

Tôipháthiệnrabằngcáchquanhệbừabãi,tôicóthểnhanhchónghòanhậpvào“thànhphốmâyđen”mớicủamình.Quanhệtìnhdụcsớm,quầnáohànghiệu,nhữngánhmắtlôicuốn,vàlàmnhữngviệctôinghĩmẹtôisẽkhôngbaogiờpháthiệnra,tấtcảnhữngđiềunàyđãlàmtổnthươngnhữngngườitôiyêuquýnhấtvàkhiếncuộcđờitôiđisaihướng.

TôilớnlênởvùngnôngthônmiềnNamnướcMỹ.Nhìntừbênngoài,cuộcsốnggiađìnhtôicóvẻrấthạnhphúc.Bốmẹtôirấthaycãinhau,nhưngđiềuđókhôngngăncảnchúngtôilàmnhiềuviệc.Chúngtôiđiănởngoài,trượtbăng,xemcácchươngtrìnhtàinăng,

đichơicôngviên,muasắm,chơibowling,vàcầunguyệnởnhàthờđịaphương.Mỗithángchúngtôiđếnnhàbàhailần,chodùcóchuyệngìxảyra,thậmchícảkhibốmẹtôivừacãinhautốihômtrước.Mẹtôicóhaichỗlàm,cònbốtôilàmtựdo.Chúngtôikhôngmuốnbấtcứthứgì,thậmchícảsựchúý.Bốtôicòncóhẳnmộtngôinhàởmộtkhudâncưkhépkín.Lúcđótôikhôngbiết,nhưngngôinhàcủachúngtôiđượcxâynênbởinhữngđồngtiềnphipháp.Vàtiềnphiphápthìbaogiờcũngđểlạidấuvết.Tôinhớmộtlầncảnhsáttrưởngđếnnhàtôivàbảobốmẹtôi(cụthểlàbốtôi)ngừngviệcbuônmatúyvìbốlàngườitiếptheotrongdanhsáchcầnbắtgiữcủahọ.Bốkhôngnghe,nhưngmẹtôithìcó,vàthếlàtrongvònghaituầntấtcảchúngtôiđềuthudọnhànhlý,sẵnsàngđápchuyếntàuđếnmộtthànhphốlớn–nơimàgiờđâytôigọilà“thànhphốmâyđen.”Câuchuyệncủatôibắtđầutừđây.

Thànhphốmớinàylớnhơnnhiềusovớivùngnôngthônquêcủachúngtôi.“Chà,”tôinghĩ,“mộtchiếcxebuýtởthànhphố.”ỞmiềnNam,chúngtôihầunhưđibộđếnbấtcứnơinào.CámơnChúavìchịgáiđầuvànhữngngườithânkháctronggiađìnhđãchuyểnđếnthànhphốtrướcvàgiờcóthểdẫnchúngtôithămthú.

Chưađếnmộtthángsau,tôiđượcvàohọcmộtngôitrườngcònlớnhơnthịtrấncũcủachúngtôiởmiềnNam.HọkhôngđánhhọcsinhvìtộilàmmấttrậttựtronglớpnhưởmiềnNam,nhưngphátchochúngtôinhữngtờgiấycỡ72đểđưalênvănphòngtrường.Tôinhanhchóngnhậnraviệcnhậnmộttờgiấycỡ72làcáchtrốnhọcmàmẹtôisẽkhôngbaogiờbiết.

Nhữngđứahọcsinhphổthôngởthànhphốhaynóitục,uốngrượu,quanhệtìnhdục,bỏhọc,vàdùngchấtkíchthích.Cácchịtôivàtôiđãbịchoángvìlúcđóchúngtôivẫncònnói“Vâng,thưacô”và“Không,thưachú.”Tôikhôngthểkhôngtựhỏicáchọcsinhthànhphốlàmgìkhibỏhọc,vàtôisớmtrởthànhnạnnhâncủamôitrườngxấunày.Hútcầnsa,nóitục,uốngrượu,vàbỏhọclàtấtcảnhữnggìtôinghĩđến.Hộicácnữsinhnóitụcgiờcũnglàhộicủatôi.Tôithay“Vâng,thưacô”và“Không,thưachú”bằng“Cònlâu”và“Chếtđi.”Trôngtôicựckỳrũrượi,đólàcònnóigiảmnhẹđi.

Ởtuổi14,tôiđãcóthai.Ởtuổi15,tôicómộtđứaconnhưngkhôngcóôngbốnàobêncạnhvàcũngkhôngbiếtailàbốnó.Tôithậmchíđãquanhệvớibạntraicủachịmình,thếnêntôikhôngbiết

bốđứatrẻlàai.Tôiđãhọccáchhòanhậpvàocuộcsốngở“thànhphốmâyđen”vớihaichândangrộngvàhaimắtnhắmtịt.

Giờtôiđangngồiđây,11nămrưỡisau,vàhìnhnhưlịchsửđanglặplại.Congáitôibắtđầubỏhọc,vàcóvẻnhưnóquáthânthiệnvớicáccậunhóctrongvùng.Nỗisợbắtđầuxâmchiếm,nhưnglầnnàytôikhôngthểđể“đámmâyđen”chemắttôi.Lớnhơn,chínchắnhơn,vàvẫncònnhớtrítòmòđãlàmgìvớimình,nêntôisẽkhôngđểchonóđưacontôiđisaiđường.

Tôichọncáchquaylạitrườngvàhoànthànhviệchọcmàlẽratôiđãphảihoànthànhtừlâu.Tôiphảichịutráchnhiệmvìchínhviệcquanhệtìnhdụcdễdãitừnhỏđãkhiếntôitrởthànhmộtngườimẹởtuổivịthànhniên.

Đãcólúctôithấtvọng,nhưnggiờtôiđầyquyếttâm.Đãcólúctôilầmđườnglạclối,nhưnggiờtôiđãchỉnhđúnghướng.Đãcólúctôibịtụtlạiđằngsau,nhưnggiờtôiđanglấylạithờigianđãmất.Nhiềulốiđitrongcuộcđờitôiđãkhôngkhiếntôibịgụcngãmàgiúptôitrởnênmạnhmẽhơn.Nỗiđautừngchephủcuộcđờitôinhưmộtđámmâyđengiờđãđượclậtngượclạiđểtrởthànhnguồncảmhứngtướilêncongáitôi,cáchọcsinhtươnglaicủatôi,vàcuộcđờitôi.

7

Cótiếnggõlêncửalớp.ĐólàMandy.“Thưacô,emmuốnnóichuyệnvớicô.”

Chỉcòn12phútnữalàđếngiờdạytiếptheocủatôivàtôiđãhứasẽchấmxongbàikiểmtracủacácemhọcsinh,nhưngtôinghemìnhnói:“Emvàođi.”Tôimỉmcười,nhưngvẻmặtcôbérấtnghiêmtrang,khônggiốngngàythường.

“ChắclàcôđãbiếtemvàStevenđãhẹnhòvớinhauhơnmộtnămvàembiếtemđãtừngnóimìnhvẫncòntrinh,nhưngthángtrướcbọnemđãquyếtđịnhlàsẽcùngvớinhau.Embiết,embiết,emđãđếnbệnhviệnvàuốngthuốctránhthai.Dĩnhiênemsẽkhôngngungốcnhưthế.”

“Embiếtlàthuốcchỉgiúpemtránhđượcthaichứkhôngtránhđượcbệnh,vànóchỉbảovệđượcemnếuemuốnghàngngàyđấy

chứ?”

“Vâng,embiếtnhưngđókhôngphảilàvấnđề.Màlà

Anthony.”

“Anthony?Tronglớpchúngtaư?”

“Vâng,cậuấylàbạnemvàbạnthâncủaanhtraiem,cậuấyđãbiếtchuyệncủaemvàStevenvànóilạivớimẹem.Tốiqua,vàolúcnửađêm,bàấylaovàophòngem.Bàấylôiemdậy.Bàấymắngchửiemvìđãquanhệtìnhdụcvàhétlênlàemcóthểđãcóthai.BàấynóisẽdùngdâylưngđánhemvàchịemvìchịLisachắchẳnđãbiếtnhưngkhôngnóigì,vàbiếtđượcđiềuđótừmộtngườilạlàmộtđiềunhụcnhã.”

Tôithấyhơichoángváng.Tôiđưatayvịnvàogócbàn.Tậptrung,tôinhắcmình,hãytậptrung.

“Emcầuxin:“Đừngmàmẹ!ChịLisakhôngliênquangìcả.Conkhôngchochịấybiếtgìcả.Đừngđánhchịấy.Tấtcảđềulàlỗicủacon!”Vàrồibàấyđãlàmđiềuđó.Bàấyđãdùngdâylưngđánhem.Bàấyhétlênnhữnglờichửirủa,nóilàbàấysẽtốngemrađườngnhưmộtconđiếmvìemchínhlànhưthế.Chịemhétlênxinmẹemdừnglạinhưnghìnhnhưviệcđócànglàmmẹemtứchơn.BàấynóisẽchoemđếnsốngvớibốởMexico.Mexicoư?EmlàngườiMỹ.Emkhôngthểnàosốngởđóđược.Vảlạiemchưagặpôngấybaogiờ.Ôngấybỏđitrướckhiemđượcsinhra.Côạ,bàấynóisẽkhôngđểemgặpStevenlầnnàonữa.Embiếtlàbàấysẽkhôngđuổiemrakhỏinhà,nhưngbàấycóthểbắtemđếnsốngởnơikhác.Emnghĩbàấysẽbắtemđếnsốngởnơikhác.”

“Lạiđâynào,Mandy.”

Côbéngậpngừng,bướcvàibướcnhỏ,dừnglại,rồilạibắtđầubước.ĐứatrẻnàyđangtiếnlạiphíatôivớiđôimắtnhưcủaAmyWinehouse,mộtchiếckhuyênđeotrênchiếcmũithanhtú,vànhữngmóngtaydàiviềnsơnmàuđen.Tôiômcôbé.Cóphảiemnhănmặtkhôngnhỉ?Tôinghĩhìnhnhưemđãnhănmặt.Cóphảidướilớpáovétbằngvảiginđólànhữngvếtbầmtímkhông?

“Emkhôngsaochứ?”“Vâng,emkhôngsao.”

“Emcómuốnđếngặpchuyêngiatưvấnkhông?”Tôivừanóithếthậtư?

“Hả,khôngạ!Emsẽkhôngnóivớiôngấyvềnhữngchuyệnnhưthếnày.”Mandynhảydựnglên.

Khỉthật,côbéthấybịxúcphạm.Tôicúiđầuxuống.Tôilấytaychetrán.Cácđầungóntaycủatôibắtđầuxoavàokhoảngtrốnggiữahaichânmàytheocửđộngvòngtròn.Chúngdichuyểnlêntrênmộtchútvàấnmạnhhơn.

“Trướcđâymẹemđãbaogiờlàmthếchưa?Ýcôlàđánhembằngdâylưng.”TôinhìnsâuvàomắtcôbéđếnnỗitôicảmthấynhưAlicesắpsửabướcvàogương.

“Chưa!Chưabaogiờ.Bàấychỉthậtsựmấtbìnhtĩnhkhipháthiệnraemkhôngcòntrinhnữa.”

“Mandy,emcóbiếtvớitưcáchlàmộtgiáoviên,côbắtbuộcphảilàmộtngườibáocáokhông?”

“Mộtgìcơạ?”

“Theoquyđịnh,côphảibáocáobấtcứtrườnghợphọcsinhnàocủamìnhbịđánhhaybịhànhhạ.”

“Khôngphảinhưthếđâu.Emkhôngsao.Emthậmchíkhônglovềchuyệnđó.Emchỉsợbàấysẽbắtemđếnsốngnơikhác.Côkhôngđượcnói.Đừngnóivớiaicả.Đâylànơiemsốnglâunhấttừtrướcđếngiờ.VàthángSáunàyemsẽtốtnghiệp.Xincôđừngnóichoaibiết.Khôngphảinhưcônóiđâu.Khôngphảinhưthế.Emkhôngsao.Côkhôngbiếtsao?Emtincô.Côphảitinemchứ.”

Tôikhôngbiếtư?Tôikhôngbiếtgì?Tôikhôngbiếtcôbékhôngsaohaycôbétintôi?Tôikhôngbiếtmìnhbiếtnhữnggì.

“Mandy,đólàquyđịnh.Đólàcôngviệccủatôi.Tôikhôngcólựachọnnàokhác.”

“Chúngtaluôncólựachọn.Chínhcôđãnóithế.Cônóichúngtaphảinghĩchobảnthânmình.”

ĐôimắtxanhlụccủaMandyánhlênvẻcầuxin,nhưngkhôngcầnphảinhưthếvìtôisẽkhôngnóigìcả.Tôibiếttôisẽkhônglàmthếngaytrướckhitôinóiracụmtừ“bắtbuộcphảilàmộtngườibáocáo.”

8

“Khỉthật!Tớphátngấyvớinhữngnamsinhcủatrườngnàyrồi,”Imanihéttướnglênkhivàolớpmuộn15phút.Côbénhanhchóngnhìnkhắpcănphòng,tìmmộtchỗngồiởđằngsau,nơicôbékhôngbaogiờngồi.ChắchẳnemlạivừacãinhauvớiJamal,bạntraicủaem.Haiđứacãinhauthườngxuyên.

Saumườiphútgiảngbài,tôiđiđếnchỗImani.“Emkhôngsaochứ?”,tôihỏicôbé.Emngẩngmặtlênvànướcmắtlăndài.Tôibiếtđãcóchuyệnrấtnghiêmtrọng.Imanikhôngbaogiờkhóc.Tôinhờtrợgiảngcủamìnhtrônglớptrongkhitôidẫncôbérahànhlang.

Imanitựavàotủđựngđồ.“CôBryantạ,côkhôngđượcnóichoaibiếtvềchuyệnnàynhé!”

“Nhưcôvẫnluônnóivớiemrồiđấy,Imani,côquantâmvàchịutráchnhiệmvớinhữngviệcxảyđếnvớiem.Vìthế,nếuchuyệnemkểgâynguyhiểmchocuộcsốngcủaemthìcôsẽkểlạicuộcnóichuyệnnàyvớingườitưvấnchoem.”

Nướcmắtlăndàitrênmá,côbénói:“CôBryant,emcóthaiđượcbathángrồi,trongkhiJamalvàemchưasẵnsàngđểtrởthànhbốmẹ.Côbiếtemvẫnluônthànhthậtvớicômà.Emchỉmới16tuổivàđangcốsốngcótráchnhiệm.”

Tôihỏixemcònaibiếtcôbéđãcóthaihaykhông.

“EmchỉchodìLizvàJamalbiết,vìemrấtsợphảinóivớimẹem.Mẹemsẽrấtbuồnvàthấtvọng.Vảlạibàấyđãphảilonhiềuchuyệnlắmrồi.Hiệntạimẹemphảichămsócchobàngoại72tuổiốmyếucủaem,đứaemtrai15tuổicủaemcứđiđivềvềtừtrạicảitạo,vàbàấyđangphảicốgắngđểkiếmtiềnnữa.MặcdùdìLizcũngthấtvọng

vớiemvìemđãkhônguốngthuốctránhthaiđềuđặnnhưngdìấysẽủnghộquyếtđịnhcủaem.”

NămngoáichúngtôiđãdànhnhiềugiờthảoluậnvềnhữngvấnđềcủacuộcsốngtrongchươngtrìnhKhởiđộng,vàtôicứnghĩImanisẽcưxửcótráchnhiệmhơn.

“Côthalỗichoemđượckhông,côBryant?”

Dĩnhiêntôicóthểthalỗichocôbé,cũngnhưcáchtôiđãthalỗichobảnthânmình.

Tôibắtđầu:Côcũngđãquásợđểnóichomẹcôbiếtrằngcôđãcóthai,đặcbiệtlàkhicôcóthailầnthứbaởtuổi17.Saukhingẫmnghĩvàingày,côquyếtđịnhpháthailầnnữamàkhôngchomẹcôbiết.

TrongkhingồitrênchiếcxebuýtP12đếnbệnhviệnvàosángthứBahômấy,côvẫnbănkhoănkhôngbiếtmìnhcóđangquyếtđịnhđúnghaykhông.Mặcdùcôđãbiếtphảinhịnănsau12giờđêmtừhailầnpháthaitrướcnhưngcôvẫnănbánhbơ.Cônuôihyvọnglàvịbácsĩnàyvẫnsẽthựchiệncapháthai.

Ngườiphụnữnằmcạnhgiườngcôbắtđầunóivềniềmhạnhphúckhisinhcon.CôấynóitrẻemlànhữngtuyệtphẩmcủaChúa.Sauđó,côấyhỏi:“Saocháulạiởđây?”Côthấyrấtkhôngthoảimáivàsợhãi,nhưngcôđãchocôấybiếtvìngườiphụnữấycóđiềugìđórấtđặcbiệt.Côấykhíchlệcônóiravìsaocôlạichọncáchpháthai.Côtrảlờithànhthật:côthấysợđếnchết.Côchỉmới17tuổi.Cômuốnlàngườiđầutiêntrongnhàtốtnghiệpđạihọc,vàcôbiếtcóconsẽrấtkhókhăn,đặcbiệtlàvìcôkhôngbiếtcóđượcsựtrợgiúptừbốcủanóhaykhông.

Ngườiphụnữnóirằngmặcdùkếthôntrướckhisinhcon,côấyvẫngặprấtnhiềukhókhăntrongcuộchônnhâncủamình.Côấynói:“Chúacócáchmangđếnnhữngthửtháchriêngbiệtchotừngngườiđểgiúpngườiđótrưởngthành.ChodùcháuquyếtđịnhnhưthếnàothìChúasẽluôncửcácthiênthầnđếnđểgiúpcháuvượtquacáckhókhăn.Cháuphảithathứchomìnhvàkhôngđượcxấuhổvềquyếtđịnhmìnhđãđưara.”

Nhữnggiọtmắtlănratừmắtcô.Côcámơncôấykhiytábướcvào.“Từtốiquađếngiờcháucóăngìkhông?”,côytáhỏi.Cônói:“Tronglúcđợi,cháuđóiquánêncháuđãănbánhbơ.”

Côytárờiđiđểnóivớibácsĩcôđãăncáigì.Chưađếnmườiphútsau,côấyquaylạivàbáochocôbiếtbácsĩphảichuyểnviệcpháthaiđếnngàymai.Cônóikhôngsao,cámơnngườiphụnữvìđãchiasẻvớicô,vànhanhchóngrakhỏibệnhviện.

Côcónuôiđượcmộtđứatrẻmàkhôngkếthônhaykhông?Làmsaocôcóthểtốtnghiệpđượcđạihọckhilàmộtbàmẹđơnthân?LiệuChúacócửmộtthiênthầnđếnđểgiúpcôhaykhông?Liệucôcóthểchoconcômộtcuộcsốnghạnhphúchaykhông?

Suốtđêm,côtrởmìnhhếtbênnàylạibênkia,bănkhoănkhôngbiếtmìnhcónêngiữđứabéhaykhông.Saukhicầunguyệnvàsuynghĩ,côquyếtđịnhgiữđứabé.Vìcôvẫnsợphảinóichomẹcôbiếtnênmãiđếnhaithángsaucômớinóivớibàấy.Bàấynói:“Marie,mẹđãbiếtlàconcóthai,vàmẹquyếtđịnhsẽđợiđếnkhicontựnóira.”

Mẹcôđãrấtthấtvọng.Bàấyđãmắngcô,nhưngbànóisẽgiúpđỡcôhếtmứccóthể.

KhitôivừakểxongchuyệncủamìnhvớiImani,côbéđứngđómộtlúc,imlặng,ngẫmnghĩvềnhữnggìtôivừakể.Sauđó,côbétrảlời:“CámơncôBryant.Emkhôngbiết.Cólẽemnênnóivớimẹemthìtốthơnđúngkhông?”

Tôiômcôbé:“Dùemquyếtđịnhthếnào,Imani,côvẫnởbêncạnhem.Hãynhớđiềuđó.”

9

“Mộtsốngườinóitôimaymắn.”Tôinhẹnhànggậpnhữngtranggiấyđãráchsờncủaquyểnsáchtôiđangđọccholớptôinghevànhìnxuốngnhữngsinhviênngồiyênlặngtrướcmặt.Khitôibắtđầugiảithíchýnghĩacủaquyểnsáchchocácsinhviêncủamình,giọngtôirunrun:“AliceSebold,tácgiảcủacuốnMaymắn(Lucky),đãbịcưỡnghiếpởtuổi18.Nhậtkícủabàấyđượcviếtnênđểcứucuộcđờibà,vàsauđóđãcứucuộcđờitôi.”Timtôibắtđầuđậpdữdộivàmạnhhơn.Tôinhắmmắtđểgiấuđinhữnggiọtnướcđangtrànlêntrongmắt.

Tôithởsâuvàlàmmộtviệctôikhôngbaogiờnghĩmìnhsẽlàm.Tôibắtđầukểlạilầntôibịcưỡnghiếp.

Tôivẫncònnhớđêmđónhưthểnómớixảyrangàyhômqua.Tôiđangởtrongmộtcănphòng.Vớimộtngườiđànông.Bấtđộngvìsayvàsợ.Nhạcvangchátchúa–tiếngnhữngbàihátcủabannhạcQueenátđitiếnghétcủatôi.Chỉcóhaichúngtôitrongphòng.Ngườitôiđangrunlên;hắnđangnắmquyềnkiểmsoát.Tôisợmìnhsẽgặpnguyhiểm;vớimỗitừ“không”tôihétlên,hắnlạicàngmạnhvàquyếttâm.Tôivẫncòntrinh.Hắnđangcướpđisựtrinhtrắngcủatôi;tôiđangđểhắnbướcđi.Tôikhôngchoaibiếtcả.Vàhắnđãcưỡnghiếpsáucôgáitrẻkhác.

Tôithởsâu,mởđôimắtmọngnướccủamìnhra,vàđưamìnhtrởvềlớphọc,nơitôikhôngcònchỉlàmộtgiáoviên;màgiờlàmộtnạnnhân,mộtconngười.Tấtcảcácsinhviênđềuimlặngvàchoángváng,vàkhitôinhìnkhắpphòng,mắtcủatôidừnglạichỗAngela.Tôicóthểthấyđôimắtthườnglấplánhtrởnênmờđi.Chỉítgiâytrướccôbévẫncòncườikhúckhíchvàđầyhứngkhởi.Chỉítgiâytrướcemvẫncònlàmộtcôbéhoànhảo.Cônữsinhtócvàngxinhđẹpmàtấtcảcácnamsinhđềumuốnhẹnhòvàtấtcảcácnữsinhđềumuốntrởthànhngườinhưemđộtnhiênsợhãi.Angela,mộtcôbéMỹđiểnhìnhvừahoànthànhgiấcmơvàođạihọc,nữhoànghọcđường,ngườicórấtnhiềubạnvàđạtđiểmcao,đangngồigụctrướcmắttôi.

Khicảlớpravề,Angelavẫnngồiyêntạichỗ.Tôiđiđếnchỗcôbévàvòngtayômchặtem.Côbébắtđầukhóc.Embịcưỡnghiếpchỉmớihaituầntrước,vàtôilàngườiđầutiêncôbéchobiếtchuyện.

Côbéđangởbuổidạhộidànhchosinhviênnămthứnhất,đónggiảlàmmộtsinhviênnămthứhaitừtrườngđạihọcbêncạnh.Cốcbiatrongtayemkhôngbaogiờtrống.Emđãthuhútđượcsựchúýcủamộtvàichàngtraitrẻ,nhưngcómộtngườikhôngđểchoemyên.Hắnrótbiachocôbé,khenemxinhđẹpđếnnhườngnào,vàgọiemlà“côgáitrongmơ”củahắn.Hắnnóitấtcảnhữngđiềunênnói.Khicănphòngbắtđầuchaođảo,côbénhậnramìnhnênvề.Nhưnghắncókếhoạchkhác.

“Hắncứmãinóivớiemrằngemxinhđẹpthếnào…hắnbắtđầu…vàsauđó…emkhôngthể…ôiChúaơi…”

Tiếngkhóccủacôbénứcnở,vàhơithởcủaemtrởnênkhónhọchơn.Tôivỗvềem,ướcrằngtôicóthểlàmchonỗiđaucủaembiếnmất.Tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmlàlắngnghevàthấuhiểu.Trongvòngtaytôi,cơthểemrunglênvànướcmắtcủaemhòaquyệnvớinướcmắtcủachínhtôi.

“Angela,côđangởđây,côđangởngayđây.Côsẽkhôngđiđâucả.”

“Chuyệnđólẽra…khôngnên…ôiChúaơi,emphảilàmgìbâygiờ?”

“Mọiviệcrồisẽổn.Côhứa,emsẽkhôngsaocả.”

“Emthấymìnhthậtbẩnthỉu…emthấythật…saoemlạiđichứ?Saoemlạitinhắn?Saoviệcnàylạixảyravớiem?Tấtcảđềulàlỗicủaem…Lẽraemkhôngnên…”

“Angela,côkhôngbaogiờmuốnngheemnóiđólàlỗicủaem.Đókhôngphảilàlỗicủaem.Emkhônglàmgìsaicả.Emlàmộtcôgáitrẻxinhđẹpvàtuyệtvời,vàhắnkhôngcóquyềnlàmhạiem.Hắnkhôngcóquyềncưỡnghiếpem!”

TôinắmlấytayAngelavànhìnthẳngvàođôimắtvỡvụncủaem,nhậnrarằngcâutôisắpnóivớicôbéchínhlàcâutôiướctôiđãnóivớichínhbảnthânmìnhcáchđâynhiềunămkhitôicầnnónhất:“Côyêuquíem.”Tôithìthầmmấytừđơngiảnđóliêntụctronglúcchúngtôivỗvềnhau,chỉcóchúngtôitrongmộtphònghọctrống,khócvìmộtthứchúngtôibiếtkhôngbaogiờcóthểlấylạiđượcnữa,vàbiếtchúngtôisẽvượtqua.

Chúngtôithậtmaymắn.

10

TrongsốcácsinhviênlớptiếngAnhcủatôi,Lauralàmtôinhớlạinhữngkýứcmàtôitưởngmìnhđãquênvàchotôibiếtẩnchứadướivẻngoàiyếuđuốiluônlàsứcmạnh.Đólàmộtcôbé14tuổinhútnhátvừamớichuyểnđếntừMexico,lúcnàocũngmặcquầnjeansxanhvàáophôngthụng,vàítkhinóimộtlờinào.

Đếngiữahọckỳ,máitócdàingangvaimàuhạtdẻcủacôbékhôngcònđượccắtnữa.Côbébắtđầuđếntrườngmuộnvàmắtnhắmmắtmởđiđếnchỗngồicủamình.Mộthômtôinhậnthấyquầngthâmdướimắtcủaemvàhỏiliệuemcósaokhông.“Emthấybuồnngủvìtốiquaemthứckhuya,”côbétrảlời.

Mộtsốdấuhiệucảnhbáoviệclạmdụngtìnhdụctrẻemlàsựthayđổiđộtngộttronghànhvi,sựkhépkín,điểmsốgiảm,vẻngoàikhônggọngàng,vàánhmắttrốngrỗngnhưmuốnnói:“Dùbạnthấytôiởđâynhưngtôikhôngởđây.”

Chuôngbáođộngvanglên,vàkhicònmộtmìnhtrongphòng,hìnhảnhcủamộtsựviệctôigầnnhưđãquênhiệnvềtrongđầutôi.

Khimới12tuổi,tôirờinhàvàotuviệnvìtôimuốntrởthànhmộtlinhmục.Sáunămsau,tôinghingờsựnghiệpmìnhđangtheođuổivàbỏviệchọcởgiáohội.Tôiđếntuviệnlầncuốiđểthudọnquầnáovànhữngquyểnsáchtôiđểlại.

VìđólàlầncuốicùngtôiởđónêntôimuốnđếnthànhphốGuanajuato,vàtôixinchaCamachochotôiđinhờ.Chúngtôiđãđithămmộtsốnơivàăntối,vàngayđêmhômđótôisẽbắtxebuýtvềnhà.

ỞGuanajuato,chúngtôiđithămmộtsốnơiởkhubuônbánthuộcđịa.Khichúngtôikếtthúcviệcthămthúthìđãquánửađêm,vìthếchúngtôiquyếtđịnhnghỉlạimộtkháchsạnvàsẽvềvàosánghômsau.ChaCamachosẽláixeđếnđiệnthờgầnđóthuộcquyềnquảnlýcủacha,vàtôisẽbắtxebuýtvềnhà.

Ởtrongphòng,tôiđểvịlínhmụcnằmtrêngiườngcòntôinằmtrênchiếu.Khiđangdầnngủthiếpđi,tôicảmthấythânhìnhnặngnềcủachaCamachođèlênngườitôi.“Hãyômcha,”ôngtavannàivàghìchặtlấytôi.

“Vòngtayconquangườicha,”ôngtanóiluônmồmtronglúctôicốvùngvẫythoátra.

Tuyệtvọng,tôibắtđầucogiật.“Cóchuyệngìthế?”,ôngtahỏi.

“Tôiphảivàonhàvệsinh,”tôilầmbầm,sợhãivàrunrẩy.“Tôi

muốnói.”

Ngaykhiôngtađứngdậyvàtôithấymìnhđãthoát,tôibậtdậy,vơlấyquầnvàđichântrầnlaorakhỏicửaxuốngcầuthang.Tôikểviệcvừaxảyravớinhânviênlễtân.

“Cậumuốntôigọicảnhsátkhông?”,anhtahỏitôi.

“Không,”tôitrảlờisaumộtlát,“ôngtaquảnlýmộtnơihànhhươngrấtnổitiếng,vànhiềungườisẽmấtniềmtin.”

Sauđó,chaCamachovộivãrờikhỏikháchsạn.Ôngtacóvẻrấtbồnchồnvàbảotôiôngtasẽtrởvềthánhđường.Khicònlạimộtmìnhtrongphòng,tôisợôngtasẽquaylạivàlầnnàytôisẽkhôngthoátđược.Vìthế,tôidùngmọicáchchặncánhcửavàcốngủtrênchiếu.

Nhiềunămsau,sinhviêncủatôibànluậnvềcâuchuyệnđăngtrênmộttờbáovềmộtcôgáitrẻmangthaiđứaconcủachínhbốmìnhsaunhiềulầnbịlạmdụngtìnhdục.

“Chuyệnnàychỉxảyratrongnhữnggiađìnhnghèovàthấthọc,”Alexnói.“Thầycónghĩthếkhôngạ?”

“Nócóthểxảyraởbấtcứnơinào,đồngốcạ,”Sarahvặclại.“Đúngkhôngthầy?”

“Khitôicònởtuviện,mộtngườibạncủatôiđãbịmộtlinhmụcxâmhại,”tôinóivàkểchocácemnghecâuchuyệncủachínhmìnhdướimộtcáitênkhác.

Saukhitôikếtthúccâuchuyện,mộtsựimlặngnặngnềbaotrùmcănphòng.Khichuôngreo,tấtcảcácsinhviênđềuhướngđếncánhcửa.

“Thưathầy,”tôinghemộtgiọngnóirụtrèvanglên.“Đócóphảilàchuyệnthậtkhôngạ?”

Lầntheohướnggiọngnói,tôithấyLaurađứngởcửa,nhìnxuống,vàômchặtmấyquyểnsáchvàongực.

“Đúngthế,Laura,”tôigậtđầu.“Thậtkhôngmayđólàmộtcâuchuyệncóthật.”

“Emkhôngthểtinđượclàchuyệnđólạixảyra,thưathầy.”Côbéđáplời,bướclạivàotronglớp.“MẹemrấtsùngđạovàChủnhậtnàochúngemcũngđinhàthờ.”

“Đólàchuyệncủachínhtôi,”tôitiếtlộchocôbébiết.

“Thầykhôngphảilàngườiduynhất,”côbéquảquyếtvàngồixuốngđốidiệnvớighếcủatôi.“Bạntraicủamẹembắtđầuđểmắtđếnem,vàmộtđêmnọ,khimẹemđanglàmviệc,ôngtavàophòngemvàsờsoạngkhắpngườiem.Emrấtchoángvángvàkhôngbiếtphảilàmgì.Sauđó,ôngtalạmdụngemmỗiđêmmẹemkhôngởnhà.Haituầnsau,bàấyvềsớmvàtìmthấyôngtatrêngiườngemnênđãđuổiôngtarakhỏinhà…giờemvẫnthấysợ.”

GiọngcủaLauranghẹnngào.Côbélấytaychemặtvàbắtđầukhóc.

“Thầyrấttiếcvềchuyệnxảyravớiem,Lauraà,”tôilúngbúng.“Bằngmộtcáchnàođó,cảhaichúngtađềuđãthoátđược.Nếuthầyvượtquađượcthìemcũngthế.Đôikhiviếtvềnhữngchuyệnđãxảyracũnggiúpvếtthươngcủaemlànhlại.”

Côbékhócthổnthức,ngườirunglêntừnghồitronglúctôiđứngởbànmìnhnhìnchằmchằmvàocâythậptựbằnggỗtrêntường.Mộtlúcsau,côbédùngtaylaunướcmắtvàbắtđầuđivềphíacánhcửa.

“Emkhôngbiếtliệumìnhcóthểhaykhông,nhưngcólẽmộtngàynàođóemsẽthử,”côbéhứatrướckhirakhỏilớp.

Khitôicònởtuviện,tôitựhỏiliệucókhinàotôisẽhốitiếcvìđãkhônglàmmộtlinhmụchaykhông,nhưngtôithấymừngvìđiềuđóđãkhôngxảyra.Làmộtgiáoviên,tôiđãnhậnraviệcdạykhôngchỉlàtruyềnđạtkiếnthứctừtrongsáchmàcònlàhọcnhữngbàihọccủacuộcsốnghàngngày.Làmộtgiáoviên,tôicốgắngđểthayđổicuộcsốngcácsinhviêncủatôivàkhíchlệcácemtìmratiếngnóicủariêngmình.

11

“Mẹemchưachết.Bàấynghiệnmatúyvàđangsốngngoàiđường.”NhữnglờicủaAshleyvanglênkhắpphònghọckhicôbénóito.Giọngcủaembắtđầurunkhinướcmắtchảydàitrênmặtem.

“Hồibảytuổi,emnhớvàomộtđêmnọ,emđangởnhàmộtmìnhvớichịgáikhibọnemnghetiếnggõcửa.Đólàmộtngườiđànbàvàmộtngườiđànôngbọnemchưagặpbaogiờ.Mẹemlạiđivắngnênnhữngngườiđóđếnđểđưabọnemđibằngmộtchiếcxetải.Emvẫncònnhớmộtngườiđànbàdatrắnglạmặtđểemlạinhàmộtngườiphụnữemthậmchíkhôngquenbiết.Mẹemlúcđókhôngbiếtđangởđâu.”

Đểtránhđốidiệnvớithựctếvànỗixấuhổrằngmìnhcómộtngườimẹnghiệnmatúy,Ashleyđãgiấusựthậtbằngcáchnóimẹemđãchết.Côbéthấyxấuhổvìngườiphụnữđãđưaemvàothếgiớinàycũngchínhlàngườiđãbỏemchongườikhácnuôi.Thờigianđứnglại.Cácbạnhọctronglớpanủicôbé,thôngcảmvớiem.Tôichưabaogiờthấyhọcsinhcủamìnhtỏrathôngcảmđếnthế.

Lisanóichenvào:“Emsốngvớibốmẹnuôitrongnămnămrưỡi.Khiemhaituổi,emvàanhchịemđượcmộttổchứcxãhộiđưađivìmẹemnghiệnmatúyvàthườngxuyênđánhbọnem.”Lisanóitiếpvớiđầucúixuốngnhưthểđangcầunguyện.“Mẹemkhôngchịutắmhaychobọnemăntrongnhiềungày.Bàấyđểbọnemởcửanhàtrẻvàkhôngđếnđónbọnemvề.Emvẫncònnhớmìnhđượcđưađivàbịchiacắtvớicácchịvàanhcủaem.Tấtcảbọnemđềuđượcchuyểntừnhànàysangnhàkhác.Giờemvẫnkhôngbiếthọđangởđâu.Emnhớhọ.Emvẫnnhớmẹchodùbàấykhôngyêuem.”

ChođếnkhiLisalênhọctrunghọc,côbéđãcótiếnglàrấtdễdãivớicontrai.GiờđãrõhànhvicủaLisachỉlàmộtlờicầuxinđượcyêuthươngvàđượcchấpnhận.Tôikhôngbaogiờcóthểđoánđượcrằngnhữngcôbénàyđãtừngđượcđưachongườikhácnuôi.Liệucácemcóđoánrađượctôicũngcóbímậtcủariêngmìnhhaykhông?

Tôicónênnóichocácembiếttôicũngđãlớnlênvớimộtngườimẹbịnghiện?Nếuhọcsinhcủatôiđủcanđảmđểchiasẻchuyệncủamìnhthìsaotôilạikhôngthể?Mẹtôiđãmấtgần20năm,vậymàsaotôivẫnmuốngiấukínchuyệnđó?

Họcsinhcủatôiđãmởlòngvàchophéptôivàcácbạncùnglớp

nhìnquatấmmặtnạcủacácem.Giờđãđếnlúctôiphảitháomặtnạcủamình.Mặcdùvẫnngậpngừngnhưngtôibuộtmiệng:“Mẹtôicũnglàmộtngườinghiệnrượu.”

Imlặngnhưtờ.Tôiđãnóira.Đólàcáchduynhấttôibiết.Cácđôimắtmởlớntrongkhimộtemnóivớivẻhoàinghi:“Thậtư,côSullivan?”Lờithúnhậncủatôiđãhoàntoànlàmcácembấtngờ.

“Đúngthế,”tôinóinhỏ.“Tôivẫncònnhớnỗisợhãikhiphảichứngkiếnmẹtôiuốngrượuvàbiếnthànhmộtngườihoàntoànkhác.Lúctỉnhtáo,mẹtôirấttốtbụngvàdịudàng.Tuynhiên,vớitừngngụmrượu,bàấytrởnênkíchđộng.Khiđãbiếnthànhmộtngườixalạ,bàấythườngđánhtôivàgâyranhữngvếtthươngcảvềthểxáclẫntâmhồn.Thậmchícólúccáctổchứcxãhộiđãđếnhỏitôi,nhưngvìsợnêntôikhôngbaogiờdámthúnhận.”

Lắngnghetừnglờitôinóira,cáchọcsinhcủatôibịchoángváng.Thựcratôicũngđãlàmchínhmìnhbấtngờ.Đólàmộtđiềutôichưabaogiờkểchobấtkỳainghe.

Tronglúcchúngtôicùngkhócvàômnhau,tôithấymìnhthậtsựđãkếtnốiđượcvớitráitimcủacácemhọcsinh.Tôikhôngcònlàmộtgiáoviênđigiàycaogótvàmặcvétnữa.Tôikhôngcònhoànhảo.Tôichỉlàmộtngườibịtổnthươngnhưcácem.

Tôivẫnluônthấykhóđểkểchobấtkỳaivềnhữnghồiứcđaubuồnđó.Tôichưabaogiờlàmộtngườihaychiasẻnỗisợ,nỗiđau,hayniềmkhaokhátcủamìnhvớingườikhác.Tuynhiên,điềutrớtrêutrongbuổihọcđólàtôilạiđượcchínhcáchọcsinhcủamìnhtiếpthêmsứcmạnh.Chínhsựmởlòngbàytỏcủacácemđãkíchthíchtôikhámphámộtsựthậtvềbảnthânmình.Tôiđãđểcácembướcvàotráitimmình.Tôiđãđểcácemnhìnthấumặtnạcủamình.Tôiđãđểcácemnhìnthấyconngườithậtcủamình.

12

“Nàocácquýông,quýbà.Ổnđịnhchỗngồiđi,chúngtabắtđầuthôi.NgàymaicácemsẽcóbàikiểmtravềcuốnThiênthầngãycánh(FallenAngels),nênchúngtaphảiôntập.CácemsẽtảPeeWeevàRitchienhưthếnào?”

“PeeWeeđiênkhùng,”mộthọcsinhtrảlời.

Mộtvàitiếngcườikhúckhíchvàlờiđồngtìnhphụhọacholờibìnhphẩmnày.

“Cậuấycốtỏralàmìnhkhôngsợ,mặcdùchúngtađềubiếtcậutarấtsợ,”mộtemkhácnhậnxét.

“Hãygiơtayđểtôicóthểngheđượctấtcảcáclờiphátbiểucủacácem.”

Nhiềucánhtaygiơlêntrongkhôngkhí.Tôinhậnramộthọcsinh.“NàoJaQuan.TheoemPeeWeelàngườinhưthếnào?”

“Điênkhùng.Sợchiếntranh,chứkhôngphảiconngười,vìcậutanóibậyvớibấtcứngườinào.”

“Tốt,”tôitrảlời.“Cònainữakhông…Toya.”

“Emnghĩcậutalàmộtkẻnhátgan,vàtấtcảnhữnggìcậutalàmđềunhằmtạobìnhphongchomình.”

“Vậyemnghĩkhicảmxúccủacậuấybịtổnthươnghoặckhicậuấysợ,cậuấycóđểlộrađiềugìkhông,Toya?”,tôihỏi.

“Ýemlàcậuấyđãlàmthếkhicôgáiđóchiatayvớicậuấy,vàkhicậuấyvàPerryởtrongcáihốđó,nhưngphầnlớnthờigiancậuấytạodựngmộtlớpbìnhphongchomình.”

Cuộcthảoluậntiếpdiễn,vàtôibỏquahầuhếtcácýkiến.Aarongiơtaykhitôiyêucầuýkiếncuốicùng.

“NàoAaron.”

“Emnghĩcảhaiđềulàngườihùngvìhọđềuxuấtthântừnhữnggiađìnhđơnthân,vàhọchỉmuốnkiếmtiềnđểgiúpđỡgiađìnhvà…”

Vàolúcnày,mộtvàicánhtaygiơlên.Tấtcảcácemđềucóchuyệnmuốnnóivềnhữnggiađìnhđơnthân,mẹcácemđãlàmviệcnhưthếnào,vàbốcácemlườinhưthếnào.Nhữngemcònlạimuốnnóivềsựthậtrằngmìnhchưabaogiờđượcgặpbố,vàcácemphảichămsóc

emtrai,emgáicủamìnhnhưthếnào.

Cácemluônlàmthếkhitôiđưaracáccâuhỏi,vàtôithậtsựkhôngbaogiờnghĩvềnóchođếnkhitôinhậnđượcmộtláthưtừmộttrongnhữnghọcsinhítnóicủatôikhitanhọc.Họcsinhnày,Nicholas,làmộttrongsốsinhviênhạngAítnóicủatôi,thếnêntôithậtsựkhôngbiếtphảimongđợicáigì.Cậuấytỏrabứcxúcvớicuộcthảoluậnmộtchiềutronglớp.Cóvẻnhưcậuấythấylạclõngvìhiếmaikểvềnhữngôngbốtốt,nhữnggiađìnhtrunglưu,nhữnggiátrịcủatầnglớptrunglưu,vàcácvấnđềkhácmàcậuấyvàmộtsốemkháctronglớpbiếtrõ.

Tôingồixuốngvàviếtthưchocậuấy.

Nickthânmến!

Tôikhôngnghĩrằngkhicónhữngbạnnóirằngmẹvàcảnhàcủamìnhđãphảivấtvảnhưthếnàothìbạnđóxemviệccónhiềutrẻđượcsinhrangoàigiáthúvàsốngởkhuổchuộtlà“mộtthứhuânchươngdanhdự”nhưemnóitrongthưcủamình.Tôichỉnghĩcácbạnđangnóiranhữnggìmìnhbiết.Tôicũnggiốngemởchỗtôilớnlênởvùngngoạiôvớicảbốvàmẹcủamình,bốtôivàtôiđãdànhrấtnhiềuthờigianchonhau,vàtôi(cũngnhưem)thậtsựkhôngthểhiểuđượcnhiềuđiềumànhữngbạnsốngtrongnhữngkhunhàcôngcộngkểra.Nhưngcòncómộtkhíacạnhkháccủacâuchuyện.Nhiềungườichỉtríchtrườngcônglập,nhưngmộtđiềutốtcủatrườngcônglàtrẻemthuộcmọichủngtộcvàtầnglớpxãhộiđượchọcchungmộtchỗ.Điềunàycóthểmanglạilợiíchchotấtcảnhữngngườiliênquan.Em,tôi,vànhữngngườilớnlênởvùngngoạiônênbiếtơnbốmẹmìnhhơnvìđãlàmviệcchămchỉđểchochúngtamộtmáiấmbìnhyênvàthoảimái,vànhữnghọcsinhsốngởnhàcôngcộngcóthểnghecâuchuyệncủaemvàbiếtrằngvẫncònhyvọng.Hyvọngrằngcómộtcuộcsốngkhác.Mộtcuộcsốngtrongđónhữngngườibốngườimẹcùngnhaunuôidạyconhọ;mộtcuộcsốngtrongđócảnhbắnsúngnơicôngcộngkhôngphảilàchuyệnthườngngày;mộtcuộcsốngtrongđóđiện,nước,lòsưởi,tivilúcnàocũngcó;mộtcuộcsốngtrongđókhôngaiphảinhìnvàomắtconmìnhvànóirằngđãhếtthứđểăn.

ĐâylàniềmhyvọngđãthúcđẩyngườiMỹbầuravịtổngthốnggốcPhiđầutiên.Vìvậy,thayvìphảnđốicácbạnkểracâuchuyện

củamình,emhãylắngnghechuyệncủahọvàchiasẻchuyệncủamình,vàhãynhớrằngkhôngcócuộcsốngnàohoànhảo,chỉcócuộcsống,vànólàdoemtạora.

Thânmến,

Ngườigiáoviênhiểuthếnàolàcuộcsốngcủaem

13

Mộttiếnggõcửalàmgiánđoạnlớphọcvàsuynghĩcủatôi.Nhàtưvấntrườnghọcvàmộtcôbévớimáitócmàunâuvàvẻmặtsợhãibướcvàophònghọc.“Côcómộthọcsinhmới,”nhàtưvấnthôngbáo.

Cóthêmhọcsinhvàolớpthườnglàmộtđiềuphiềntoái,nhưngcógìđótrongtôinói:“Bìnhtĩnhnào,côbécầnmình.”

Nhàtưvấnnói:“ĐâylàCindyJohnson,nhưngcôbémuốnđượcgọilàAngelWilliams,vìcôbésắpđượcnhậnnuôi.”

Tôicốgắnglắmmớitậptrungđượcvàonhữnggìnhàtưvấnnói.NỗisợtôinhìnthấytrongmắtAngelcũngđãtrànngậptrongmắttôikhitôiphảibắtđầumộtcuộcsốngmới.

Mườinămtrước,giáoviêntiếngAnhtrườngtrunghọccủatôiđãhỏitôi:“Emcómuốnchuyểnđếnsốngvớibốmẹcủatôikhông?Tôibiếtemsốngvớimẹrấtkhổsở,vàtôisẽnhậnnuôiemnếutôicóthể,nhưngtôivừakếthôn,vàgiờkhôngphảilúcvớitôi.Emhiểuđúngkhông?”

Không,tôikhônghiểu.Saotôikhôngthểởvớivợchồngcôấyđược?Bốmẹcôấyđãgiàvàthậmchíkhônghềbiếttôi.Saohọlạimuốntôiđếnsốngchungvớihọcơchứ?Họkhôngbiếthoàncảnhcủatôithếnàoư?Trẻ12tuổichưaphảiquyếtđịnhnhữngvấnđềliênquanđếncuộcđờimình,nhưngtôiđãbướclêntrướcvàđưaramộtquyếtđịnh.

“Emnghĩlàemcóthểthửtrongmộtvàituần.”Giọngtôirunrunvànướcmắtlănxuốngmátôi.Côấyômtôirấtchặt.“Côyêuquýem.Embiếtđiềuđóđúngkhông?Emsẽthíchởđó.Hồibé,côcũngthíchnơiđó.”Tôikhôngtin.Tôibiếttôisẽhạnhphúchơnkhiởvớicô.

Chúngtôigọiđiệnchomẹđẻcủatôiđểxinphéptrướckhithựchiệnbấtcứthủtụcpháplýnào.

“ChịTina,đâylàôngbàWalker.Samanthađãởvớichúngtôitrongthờigiancôbéđếnthămnơinàyvàđãquyếtđịnhsẽởvớichúngtôilâudài.Chúngtôicầnchịkýgiấytừbỏquyềnlàmmẹcủamình.Chúngtôicóthếgửihồsơđếnchochịký.Chịcóđồngýkhông?”

“Dĩnhiên,cứgửihồsơchotôi,tôisẽkýchocácngười,”bàấytrảlờivớimộtgiọngnóikhôngbiểulộcảmxúchaymấtmátgì.Nhưthểbàấyvừađượchỏimàusắcưathíchcủamìnhlàgìnhưngkhôngthểtrảlờivìđiềuđókhôngquantrọng.

Cuộcđờitôithayđổitừđó.TôivẫnlàSamanthaMichaels,nhưngtôimuốnđượcgọilàSamanthaWalkervìtôisắpđượcnhậnnuôi.

SuynghĩcủatôinhanhchóngquaylạivớiAngel.Đầucôbécúixuốngvẻkhuấtphục,tayemrunlên,vànướcmắtđangtràodângtrongmắtem.Nhưngnỗisợđãngăntôiômcôbé.Tôinói:“Thậtlàtuyệt,Angel!Côhiểuemđangcảmthấythếnàovàemđangphảitrảiquanhữnggì.Côcũnglàconnuôi.”

14

Ngườitanóirằngquákhứcủamộtngườiluônlàmộtphầntạonêntínhcáchcủangườiđó,vànhữngviệcđãxảyravớichúngtasẽhìnhthànhnêncáchsuynghĩvàcáchsốngcủachúngta.Đôikhi,chúngtađể“nhữngkhoảngthờigiantồitệ”lạiđằngsau,nghĩrằngnếuchúngtaquênđượcchúngthìchúngsẽtựnhiênbiếnmất.Nhưngđôikhivàonhữnglúcbạnkhôngmongchờnhất,nhữngkýứcđólạilặnglẽtrởvề.

Tronglớptôicómộthọcsinhlúcnàocũngmặcquầnáobẩnvàtrôngnhưthểcậutakhôngbaogiờngủvàkhôngbaogiờchảitóc.Nhưngđiềucậuấythiếuởvẻngoàilạiđượcbùđắpbởisựtửtếđốivớitôivàcácbạnhọccùnglớp.Nhưngcácemkháclạiphớtlờnụcườicủacậuấy,vàcácemlúcnàocũngnóivềcậu;vàcậuấykhôngbaogiờđượcchọnđểchơichođộinàocả.KhitôiđưachocậuấycuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo(TheFreedomWritersDiary)cậuấyđãtoétmiệngcườivớitôi,vàtôikhôngthểđợiđượcđếnlúc

nghecậuấynóigì.Vàituầnsau,cậuấyxintôihãyđọcnhậtkícủacậuấy.

“Tốiquamẹbảonhàmìnhsẽphảisớmdọnđi,”cậuấyviết.“Mẹnóinhàmìnhsắpbịđuổiđivàsẽphảingủlềutrongvàingày.Cácbạncùnglớpkhônghềbiếtmìnhđangphảitrảiquanhữnggì.”

Khibắtđầukhóc,tôithấymìnhđanghồitưởnglạiquákhứđentốicủatôi.Nhữnghồiứcvềkhoảngthờigianbịbỏrơi,bịđánhđập,vànhữngđêmmấtngủtrànvềtrongtôi.

Hồicònnhỏ,tôikhôngbaogiờcóbốbêncạnhnênmẹtôiđãrấtvấtvả.Ởtrường,tôilàđứahọcsinhkhôngcóbộquầnáonàotửtế;tôiluônlàngườiđượcchọncuốicùng;vàmẹcontôiphảichuyểntừchỗnàysangchỗkhác.Khôngmaylàcácgiáoviêncủatôichẳngbaogiờnhậnracóđiềugìkhôngổnvềtôi,vàchẳngbaogiờbiếtđiềugìđangởtrongđầutôivàlàmtôilolắng.

Khimẹtôikếthônvớibốdượngmộtvàinămsauđó,mọiviệccàngtrởnêntệhơn.Bốdượngđánhđậptôirấttànnhẫn,vàmộthômnọ,trậnđánhcủaôngtađãkhiếntôiphảivàoviện.Khinằmtrongbệnhviện,tôinghĩđếnmẹvàviệcbàấychẳnglàmgìđểngănchặnviệcbốdượngđánhđậptôithườngxuyên.Tôitừngmơmìnhsẽđánhbốdượngtronglúcôngtangủ.Tôimơđếnngàytôithoátđượcnhàtùmàmìnhđangsống.

Tôiđoánmẹtôicuốicùngđãtỉnhngộvàthấymệtmỏivìôngtacũngđánhcảmẹtôi.Vìvậy,bàthudọnhànhlývàchúngtôirakhỏicáinhàđómãimãi.Tôichưabaogiờquênđượcsựthậtrằngbàấyđãđểôngtađộngvàotôi.Vàtôihậnmẹtôigầnbằngbốdượngtôi.Ngaykhitròn17tuổi,tôibỏđi;tôibỏnhàvàởbấtcứnơinàocóthể.Tôivẫncònnhớrấtrõmìnhkhôngcónơinàođểởvàphảingủtrênđườngphốlạnhlẽovắnglặngtrongcơntuyệtvọng.Mộtđêmnọ,trờilạnhđếnnỗitôiphảilấyvàichiếchộpbìacứnglàmlềuchomìnhngủ.Tôiđãrấtsợ–vìmìnhđangởtrênđường,vìcuộcđờitôiđãchìmsâuvàobóngtốicònhơncảnhữnggìtôitừngchịuđựng.Khôngthểtrởvềnhàvớimẹ,thếnêntôiphảisốngvớiconđườngmìnhđãchọn.Tôichỉcònmộtmìnhtrongđời,nhưngítnhấtkhôngcóaiđộngđếntôi.

Tôibắtđầuđưacuộcđờimìnhđilạiđúnghướng,vàmặcdùđã

phảichịuđựngrấtnhiều,tôisẽkhôngthayđổiđiềugì,thậmchíngaycảkhitôikhôngcónhàđểởvàcôđơn.Tôitựnhủvớimìnhrằngnhữnggìtôiđãtrảiquasẽgiúptôitrởthànhmộtngườitốthơnvànếucóngàytôigặpmộtaiđóđangphảitrảiquahoàncảnhtươngtựnhưmìnhthìtôisẽgiúpđượchọ.Càngđọcnhậtkícủahọcsinh,tôilạicàngnhậnranhiềuđiểmtươngđồnggiữacuộcđờicủamìnhvàcủanhiềuemhọcsinhcábiệt.Tôibiếtmìnhphảilàmgìđó.Nhiềuđứatrẻnàykhôngcóbố;nhiềuemxuấtthântừgiađìnhnghèo;nhiềuemchỉmuốnlàmvừalòngtấtcảmọingườixungquanhđểđượcchấpnhận.

Sánghômsau,tôiđếngặpcậuhọcsinhsắpbịđuổikhỏinhà.Tôiômlấyemvànóirằngemquantrọngvớilớpcủachúngtôinhưthếnào.Trongngàyhômđó,tôicũnggọiđiệnchomẹem.Bàấychotôibiếtmẹconbàbịđuổivìbàkhôngtrảđượctiềnnhàvàhọsẽrờikhỏithànhphốtrongbangàynữa.Tôihỏibàliệutôimuamộtsốquầnáochocontraibàcóđượckhông.Bàấyngừngmộtlúc,vàtôinhớđãnghebàấybắtđầukhóc.Sauđóbànói:“Đượcchứ.Chưacóaichochúngtôibấtcứmộtthứgì,cámơncôrấtnhiều.”

Saukhitanhọcngàyhômấy,chúngtôiđimuasắmtrênphố,vàtôiđểcậuấymuabấtcứthứgìcậuấymuốn.Mộtvàingàysau,cậuấychuyểnđi,vàlớpchúngtôiđãthayđổi.

Làgiáoviên,chúngtôiphảibiếtrõmỗihọcsinhcủamình,đểchúngtôicóthểchạmtớivàdạyđượccácem.Tôivẫnkhuyếnkhíchchúngtôiphảitrởthànhmộtngườigiáoviênquantâmđếnnhữngemhọcsinhbịcholà“lạclõng”và“khôngthểcảitạođược,”vìđiềuduynhấttrẻemmuốnlàtìnhyêuthương.

15

“Chaseà,emlàmộtcậubéngoan,vớirấtnhiềuhứahẹn,nhưnggiờcácbạntronglớpđềunghĩemlàmộtcáigaitrongmắt.”Đólàđiềutôiđãnóivớichàngtraitrẻnày,ngườiđầutêuhầuhếtcáctrònghịchngợmtronglớptôinhiềunămtrước.Cậubéđãphảichuyểnchỗởthườngxuyên,vàgiađìnhcậugặpkhókhănvềtiềnbạc.Vớicậuta,nghĩramấytrònghịchngợmdễhơnviệckếtbạn.

Hồicònnhỏ,thểthaochínhlàthứmanglạisựổnđịnhchotôi.Chúngtôiphảichuyểnnhàthườngxuyên,chínhxáclà58lần,và

khôngphảilúcnàocũngđượcbáotrước.Mộtlầngiađìnhtôichuyểnđikhianhtraiđầucủatôiđangởtrạihè.Khitrởvề,chiếcxebỏanhấylạimộtcănnhàtrốngkhông.Anhấykhôngbiếtchúngtôiđãchuyểnđiđâu,vìthếanhấychỉngồibênngoàivàđợi.Trongnhàtôi,câunói“chúngtasắpchuyểnnhà”khôngxalạgì.Tôibiếtcảmgiáckhilàmộtngườimớiđếnnhưthếnàovàluôncốtỏracàngmờnhạtcàngtốt.Thậtkhóđểđầutưvàonhữngmốiquanhệmìnhbiếtkhôngkéodài.

Quảnlýtàichínhchưabaogiờlàmộtthếmạnhcủabốmẹtôi.Tôinhớbốtôilúcnàocũnglàmđượclươngkhá,nhưngcứđếncuốithánglànhàtôichẳngcònđồngnào.Tôicònnhớphảitrảlờiđiệnthoạicủanhiềungườinhắcnộptiềncáchóađơnvàramởcửachonhữngngườiđếndọachúngtôivìkhôngtrảtiền.Mộtbuổisángmùađôngnọ,cảnhsáttrưởnđếnkhitôiđangchuẩnbịđihọc.Ôngấyđếnđểđưamẹtôiđivìtộiđãviếthóađơnkhống.Tôivẫncònnghetiếngkhóccủabàkhibịcòngtay.

Bốtôirấthamviệc,ônglàmviệctrongnhiềugiờliền.Ôngláixetảichomộtcôngtyđịaphươngvàkhôngbaogiờnghỉmộtngàynào.Tôichưabaogiờnghingờviệcbốmẹyêuthươngvàtựhàovềtôi.

Đếnnămtôivàotrườngtrunghọc,giađìnhtôichuyểnđếnmiềntâyvàrờikhỏiRustBelt.Đólàtrườngtrunghọcthứbacủatôi,vàchúngtôivẫnrấtchậtvật.Tôiđãquenvớiviệcđồcủamìnhbịđemrabántrướckhichuyểnđiđểtrảtiềncáchóađơn.Tôisốngnhờxúcxíchvàbánhsandwichkẹptrứngránvàđươngđầuvớisựxáotrộnbằngcáchđắmmìnhvàothểthao.Trongnămcuốicấp,tôiphảigặpnhàtưvấnđểbànvềkếhoạchtốtnghiệp.Ôngấytỏrakẻcả,hỏitôivềkếhoạchchotươnglai.Tôinóitôikhônghọcđạihọcđược,vàôngtahyvọngtôikhôngđịnhthivàođạihọc.Đólàlờikhẳngđịnhchomọithứtôiđãhọcđược:nhữngđứatrẻnhưtôikhôngthểthànhcôngởbấtcứlĩnhvựcnào.

Trongnămcuốiởtrườngtrunghọc,bốmẹtôilydị.Cùnglúcđó,tôicũngtìmđượccôgáitrongmơcủamình.Mongmuốncủanhàcôấylàaicũngvàohọcđạihọc.Tôibắtđầunghĩrằngmìnhcóthểtheođuổimộtthứmanglạichotôisựổnđịnhvàsựgắnkết–bóngrổ–vàtrởthànhmộthuấnluyệnviên,mộtgiáoviên,vàlàmộtphầncủangôitrường,mộtloạibấtđộngsảnổnđịnhkhôngbaogiờthayđổiđịachỉ.

Tôiđilàmsaukhitốtnghiệprồiđếnhọckỳthứhaitôitrúngtuyểnvàotrườngđạihọc,tiếnbướctrênconđườngđivềgiấcmơchưatừngcótrongthếgiớicủatôi.Tôikhônghềnhìnlại.

Mộtđêmnọ,điệnthoạireovàolúc12h30.Vợtôinghemáy:“Alô?”Vìsợđiệnthoạivàogiờđónghĩalàcóchuyệnkhẩncấpnêntôinhanhchóngngồidậy,lụctìmkínhcủamình.Côấybảođólàđiệncủamộthọcsinhcũcủatôi–Chase.Biếtrấtrõlýlịchcủacậubé,côấynói:“Khôngbiếtgiờcậuấyrasaonhỉ?”

Khinhấcmáylên,tôinghegiọngnóihàohứngcủamộtthanhniêntrẻởbênkiađầudây.Nhiềunămtrước,cậuấylàmộthọcsinhcábiệttronglớptôi.Giờcậuấyđãkhác.Cậunóivớitôi:“ThầyKosper,emmuốnbáochothầybiếtemđãtốtnghiệp!Từnămngoáiđếngiờemđihọcởmộttrườngđạihọccộngđồng.Emgọiđểcámơnthầyvìđãtintưởngvàoem.”

Khitấtcảmọingườiđềunghĩcậuấysẽthấtbại,tôivẫnluônnóivớicậuấyrằngemcórấtnhiềutiềmnăng.Tôitinvàoemvàbiếtnếumuốn,emcóthểlàmbấtcứđiềugì.CậuấygọivìcậuvừađượcmộtsuấthọcbổngtoànphầnvàochơiởgiảibóngchàyHạngnhất.Chúngtôinóichuyệnthêmvàiphút.Khidậpmáyvànghetiếngthởđềuđặncủavợmìnhtrongkhônggianyêntĩnhcủacănphòngngủ,tôinhậnraChaseđãđạtđượcgiấcmơ,vàtôicũngthế.

16

TaoởkhunhàButler.Màyvừanhìnđểutaophảikhông?Màyđiênhả?”Mộtcôbéthấpnhỏđanggiậndữnhảynhótkhắpcăng-tinđểchuẩnbịđánhnhau.

Cóaiđóhétlên:“Cútvềkhuổchuộtcủamàyđi.”Cănphòngđầygươngmặtháohứcchờđợimộtđiềuthúvị,nhưngcôbétránhxatấtcảmọingười.Tôiđưamắttìmngườiđãkhiếncôbékíchđộng,sựcăngthẳngtrongcănphòngtănglên.Chúngtôiđảomắtnhìnkhắpnơi,nhưngmụctiêuvẫnchưaxuấthiện.Mộtnhómcácemnữsinhnổitiếnglặnglẽrờikhỏiđámđông.

TôirónréntiếnlạigầnMoesha.Tôinhẹnhàngđặttaylênvaicôbé.Khôngbiếtphảilàmgì,côbénhanhchóngđeolênmặtmộtnụcườinửamiệng,vẫnthủthếđểđánhnhau.Tôiđưacôbérakhỏiđám

đôngvàdẫnemvềphíalớphọc.Emkhôngphảnkháng,nhưngnướcmắtđangtràolênvàdầndậptắtđámlửamàvàigiâytrướcvẫncòncháydữdộitrongmắtem.Cómộtsựimlặngngượngnghịugiữahaichúngtôi,vàtôiđểnótiếpdiễn.

“KhunhàButler.Đólànơiemởư?”,tôihỏi.

Côbégậtđầu.Tôitiếptục:“Vậyđóchínhlàlýdokhiếnemthànhmộtgăng-xtơhả?Nàycôbé,emchỉhọcđòithôi.TôiđếntừnhàCabriniGreenởChicago–tôimớilàgăng-xtơthứthiệt.”

Khinghĩđếnmộtgiáoviêntừngsốngtrongnhàổchuột,côbécười,lúcđầucònnhỏ,nhưngtiếngcườicôbéngàycàngtochođếnkhiemkhócvàcườicùngmộtlúc.Nướcmắttrộnlẫnvớinướcmiếng,vàtócvớithứcănởkhóemiệngcôbé.

Khiđãđixakhỏiđámđông,ngườicôbérũxuốngtrêncánhtaytôi.Tôiphảiđỡthânhìnhem.Côbénàykhôngmuốnđánhnhau,nhưngemkhôngbiếtlàmcáchnàođểkhôngđánhnhau.

Tôitừnglàmộtvõsĩ.Trướckhivàotù,bốtôithườngxuyêntậpvớitôi,đôikhichỉnhtayvàchântôivàođúngvịtrí.Ôngthườnglấyđầuralàm“túicát”chotôitậpđánh.Lờicủaôngvẫncònvangvọngbêntaitôi:“Đứngdạngchânra,đưachântráilêntrướcđểgiữthăngbằng.Sauđóchờthờicơbấtngờvàđấmmộtcúđầutiênthậtmạnhvớitayphảivàsauđóthọcmạnhvàomũibằngtaytrái.”

“Cô…cóthậtlàcôtừngsốngởkhuổchuộtkhông?”

Tôirahiệuchocôbétìmchỗngồi,vàngồixuốngbêncạnhem.“Tôisẽnóichoembiết,nhưngtôicầnbiếtmìnhđangtiếtlộbímậtchoai.Ởđóxảyrachuyệngìthế?”

Câuhỏicủatôitreolơlửngtrongkhôngkhí.Moeshanhìnxuống,đầucúithấp,vàcácbímtóccủaemxõaratrênbàn.Vớiđườngnétthanhtúvànướcdabánhmật,côbésẽtrởthànhmộtcôgáixinhđẹptrongtươnglai.

Đầuvẫncúithấp,emlínhí:“Chuyệnđókhôngquantrọng.Họlúcnàocũngtrêuchọcem.HọnghĩmìnhđặcbiệtvìhọsốngởWoodlawn.”Giọngcôbérunlênvìnỗiđauthấtbại;ranhgiớiđịalýlà

mộtkẻthùkhóđánhbại.

“Moe,emcũngđặcbiệt.Vàđúng,tôiđãlớnlênởkhuổchuột.”Côbénóichenvào.“Nhưnghồixưakhác.”Lờicủacôbévừalàcâukhẳngđịnhvừalàcâuhỏi.Chúngtôichiasẻnhữngcâuchuyệncủamình,vàcôbénóichuyệnrấtcởimở,cólẽlàlầnđầutiên.

Trướckhicôbévề,chúngtôiđồngýsẽăntrưacùngnhauvàongàyhômsauởtronglớp.Mộtnụcườitỏaratừkhóemiệngchođếnvẻtinhnghịchtrongđôimắtmàunâuvàngcủacôbé.Tôiđoánlàcôbékhôngthườngxuyênđượcmờiăntrưa.

“Thếnhé,Moesha.Maitôisẽgặplạiem.Đừngđánhaibấttỉnhtrướckhichúngtaăntrưađấy.Emhiểurồichứ?”

Mộtcáigậtđầu,mộtnụcười,vàsauđólàvẻngậpngừng.“Côơi,thếgiờcôsốngởđâuạ?”

“Tôisốngởgócphốgầnđây,cáchtrườngvàiphút.”

Lầnnàycôbécườito.“Côlàmembuồncườiquá!CôrờikhỏinhàổchuộtđểđếnsốngởkhuStopSixsao?”

Tôibìnhthảntrảlờicôbé:“Dĩnhiênrồi.”“Vìsaothếcô?”,côbéhỏi.

Tôinháymắtvớiemvànói:“Moesha,emkhôngnghĩphảicóaiđóởđâyđểđảmbảoemkhôngđánhcảvùngnàysao?”

Côbéchạyvềphíacửa,liếcnhìnlại,vànóito:“Côạ,emthíchmáitócvàngcủacô.”

“Tôicũngthíchem,Moesha.”

Chuôngreo.Đứngdạngchânvàđưachântráilêntrước,tôicườithầmvànóivớichínhmình:“Đâylànơimìnhnênở.Đâylàcuộcchiếncủađờimình.”

17

Lớphọccủatôilạnhđếnnỗitôicóthểthấycảhơithởcủamình.

“Cóaithấylạnhnhưtôikhông?”Tôihỏitronglúcmặcthêmmộtchiếcáolenbênngoàihaichiếcáocủamình.

“EmcượclàSamWhitecònlạnhhơn,”Sequannóivàcườivớivẻrụtrè.Cótiếngrêntừtronglồngngực.

“Cậulàđồngu,”Taranóivàbắtđầukhóclặnglẽởchiếcbàntrướcmặttôi.

“Ởđâycóchuyệngìthếnày?”,tôihỏi.

“Côchưabiếtạ?SamWhitebịbắntốiqua,”Julianóito.“Cậuấylàhọcsinhtronglớphả?”,tôihỏi.

“Vâng,cậuấylàhọcsinhmới.Ýemlà,cậuấytừnglàhọc

sinhmới,”Barrynói.

Tarabắtđầuthổnthức:“Hômquaemvừachơiđùavớicậuấy,thếmàhômnaycậuấyđãrađi.Nhưthếkhôngđúng!”Ngườicôbérunglên,trongbộquầnáongủvàđôidéplê,máitócrốibù,cảphongtháivàsựtựtincủacôbéđềubịlunglay,trôngcôbénhưthểđãgiàđimườituổitrongmộtđêm.

“Đólàdomộtbăngđảng.”“Chúngđãdàndựngtrước.”

“Kẻbắncậuấyvẫnchưabịbắt.”

Máypháttinđồnchạyhếttốclực,tôilắngnghenhữngcâuchuyệncácemkểvềbạncủamình.

“TấtcảchúngtađềuđaubuồntrướccáichếtcủaemhọcsinhmớiSamWhite.Phòngtưvấnđểgiảmnhẹnỗiđausẽsớmđượcthànhlập,”giọngnóivanglêntrongloaphóngthanh.

“Họchỉđangcốlấythôngtin,vàemsẽkhôngchohọcáigìcả,”Joehétto.

“Nhữngngườinàycũngchẳngtốtđẹpgìhơncảnhsát,”Briekhăngkhăng.“Họkhônghiểubọnemphảiđốimặtvớinhữnggìhàngngày.”

Trongvàingàysauđó,rấtnhiềuhọcsinhvắngmặtvìcácemđếndựlễtangcủaSam.CóvẻnhưSamlànạnnhâncủamộtvụgiếtngườiđãđượctínhtoántừtrước.

Trongnhữngngàytiếptheo,mộtemhọcsinhkháccủatôinghỉhọcmộttuầnmàkhôngxinphép.TôihỏiRob,bạncậuta:“Scottđâuemnhỉ?”Khicậuấytrảlờirằngmìnhkhôngbiết,tôicảmthấycậuấybiếtnhưngkhôngmuốnphảnbộibạnmình.Mộtvàingàysau,Robnói:“Thưacô,Scottđãchuyểnđếnbangkhácrồi.”

Tôingừnggiảngbàivàcảlớphọcthườngồnàobỗngtrởnênyênlặng.“Chuyểnđếnbangkhác?”,tôihỏi.“Vìsao?Emấycókếhoạchtừtrướchả?Emấyđãđiđâu?”

SựimlặngcủaRoblàcâutrảlờiduynhất.

Lạthay,ngàyhômsau,Scottđivàolớpsaukhigiờhọcđãbắtđầu.Tôihỏicậuấyvềviệcchuyểnđi.Cậutrảlời:“Côbiếtvụbắnnhautuầntrướckhôngạ?Chuyệnđóxảyratrongcănhộcủaem.Bạnấyđãchếttrongtayem.”Bạnsẽnóigìvớimộtcậubé15tuổiđãphảichứngkiếnmộtsựviệckinhkhủngnhưvậy?Cổhọngtôinghẹnđắng,vàtôiquàngtayômcậubérồiđưaemđếnphòngtưvấn.

Timđậpthìnhthịch,tôiđếnthẳngchỗnhàtưvấnchoScottvàthầyhiệuphó.“SaokhôngaichotôibiếtScottlàmộtnhânchứngtrongvụgiếtSam?”,tôihỏi.

Saukhingườinàynhìnsangngườikia,thầyhiệuphóngậpngừngtrảlời:“Ýcôlàgì?Chúngtôikhôngbiếtgìcả.”

Máutôibắtđầusôilên.“CácôngkhôngbiếtvụgiếtmộthọcsinhcủatrườngtađãxảyratạinhàScottmộttuầntrướcư?Cảnhsátkhôngliênlạcvớitrườngtasao?Đólàchưakểđếnviệckẻtìnhnghigâyratộiácnàyvẫncònởngoàikia,đúngkhông?Nếukẻsátnhân18tuổiđóđếntìmScottvìemấycóthểnhậndiệnhắnthìsao?NếuhắnđếnlớptôitìmScottthìsao?KhôngphảitôinênđượcbiếtrằngsẽcónguyhiểmvìtròScottcủatôilànhânchứngtrongvụánsao?”

Nhàtưvấnvàthầyhiệuphóngâyranhìntôirồivộivàngquayvềvănphòngcủamình.“Chúngtôisẽkiểmtraviệcnàyvàliênlạclạivớicô.”

Biếtrằngmìnhsẽkhôngcócâutrảlời,tôiđùngđùngđirakhỏivănphòng.TôikhôngbaogiờgặplạiScottnữa.

Khibướcvàophònghọcvàsuynghĩvềnhữngsựkiệntrongngày,tôinhìnchămchămvàonơitừnglàcánhcửalớp.Tôibắtđầurùngmìnhnhưngkhôngphảivìlạnh.

18

Tôibướclạibụcgiảngvànhìnrangoàiđámđông.Khôngcóbàigiảngcủacácchuyêngiahaycuốnsáchsưphạmnàochỉdẫnchotôivềnhữnglờitôisắpnói,cáchnóirachúng,vàcảmxúcchựcvỡòaởbấtcứthờiđiểmnào.

“TôisẽluônnhớđếnAaronvìcátínhvàtinhthầncủabạnấy.Bạnấybiếtcáchđểlàmmộtđứatrẻvàolúcnàyvàchuyểnsanglàmngườilớnvàolúckhác.Vàđólàmộttrongnhữnglýdokhiếnnhiềuemđếnđâyhômnay.”LạyChúa,tôiđanglàmgìtrênnàythếnày?Tôichỉmới27tuổi,vàtôiđangtándươngmộtcậuhọcsinh16tuổicủamình.Khôngaibảotôiviệcnàycóthểxảyra.

“Mặcdùcólẽtronglúckhenmàcườithìkhôngphùhợplắm,nhưngAaronsẽthấtvọngnếuchúngtachỉtiếcthươngvàkhócvìbạnấykhôngcònnữa.Nhưngthậtrabạnấyvẫncònởđây–ởđâytrongmỗichúngtavìnhữnggìchúngtađãcóthểchiasẻvớibạnấytrongsuốtmườisáunămqua.”Nếutôinóilắphoặcngừnglạimộtlầnnữa,tôisẽmấthếtbìnhtĩnh.Cốlênnào,Jim.Điềunàylàvìhọcsinhcủamày.ĐiềunàylàvìAaron.

AaronchởhaibạnhọccùnglớpvềnhàsaukhitantrườngvàomộtngàytuyếtrơilạnhlẽocủathángHai.Trênđườngvềnhà,cậuấyvaphảimộtdảiđáđenvàđâmvàomộtchiếcxexâydựng.

“TôinghĩnhữnglờiphùhợpnhấtđểnóivềAaronlànhữnglờimiêutảbạnấykhicònlàmộtbạntronglớpta.Chúngtađềubiếtbạnấylàmộthọcsinhsiêuđẳngluônnộptấtcảcácbàitậpcủamìnhvàđạtđiểmcao.”Tốt,tiếngcười!Phù!Tôithềlàsẽkhôngbaogiờlàmthếnàynữa.

“NhưngđiềuthậtsựlàmAaronnổibậtgiữacácbạncủamìnhlàcáchbạnấynhìnnhậncuộcsống.Khôngphải,bạnấykhôngphảilà

ngườinghiêmtúcnhất,nhưngbạnấymanglạicholớpchúngtamộtnguồnnănglượngkhiếnrấtnhiềungườingưỡngmộbạnấy.Thửnghĩxem,cóbaonhiêuemdànhcảmộttiếthọcđểngẫmnghĩvềviệcvòinướcđãgỉsétừbaogiờ?”Aaron,tôiướcgìemđangđứngđâyngaybâygiờđểkểramộtcâuchuyệnkhácvàlàmmọiviệctốthơn.

Aaronđãbámtrụđượctrongchínngàyđauđớn.Tôibiếttròấyđãphảichiếnđấutrongsuốtchínngày,nhưngngaycảmộtthânthểcòntrẻcũngcógiớihạncủamình.Đầutiên,thậncủacậuấyngừnghoạtđộng.Sauđó,nãocậuấybắtđầusưnglên.Thuốctrợgiúpcơquannàylạilàmảnhhưởngđếncơquankhác.

“MộttrongnhữnggiâyphútđángnhớnhấtlàngàyAaronquyếtđịnhsẽtrởthànhmộtgiáoviên.Bạnấyởlạisaugiờhọc,ngồitrênbàntôi,nhìnthẳngvàomắttôi,vànói:“Thầybiếtkhông,emnghĩemmuốnlàmthầygiáo.Nhìnvàotáchcàphêcủathầykhiếnemnhậnrađâylàviệcemmuốnlàm.Suychocùngthìaicóthểdạynhữngđứatrẻnhưemtốthơnemchứ?”

Aaronthíchđượclàtrungtâmvàluônluôntỏasángtheomộtcáchmàkhôngmộthọcsinhnàocóthểlàmđược.Trongkhidòngxebấttậntiếnvềnghĩatrang,tôinhậnthấymâyđãtanvàmộttianắngmặttrờitậptrunghơiấmcủanóvàochúngtôi.Cảthếgiớigiờlàsânkhấucủacậuấy,vàAaronđanglàtrungtâmmộtlầnnữa.

“MộtcâuchuyệncuốicùngtôimuốnkểchocácemkhẳngđịnhlạinhữnggìcácemđãbiếtvềAaron.Tronglúccácbạnkhácchămchỉlàmbàitậpcủamình,tôiphảiliêntụcnhắcnhởAaronlàmbàicủamình.Lầncuốicùngbịtôimắng,bạnấyngẩnglênnhìntôivànói:“Thầyơithầycócầnômkhông?”Trướckhitôikịpnói“không”bạnấyđãrakhỏighếvàômtôi.”Nếutôigiữcậuấylạitronglớpthêmvàiphútnữathìsao?Cậuấycólẽđãkhôngnhìnthấycáccôbékiavàđãvềthẳngnhà.

“Aaronkhôngchỉlàmộthọcsinh;cậuấylàmộttrongnhữngđứaconcủatôi.Tôichỉcóthểhyvọngnhữngđứacontươnglaicủamìnhsẽcótinhthầnvàtháiđộđốivớicuộcsốngnhưcủacậuấy.”Nhìnemnằmđóvàtrôngthậtthanhthản.Tôisẽnhớemđấy,anhbạnạ.

“Tôiyêuquýem,Aaron.”

19

Ngườitanóigiaiđoạnđầutiêncủanỗiđaulàviệckhôngchấpnhậnsựthật.“AnhchắclàKennychứ?”,tôihỏi.TôiđangởbưuđiệnkhitôinhậnđượccuộcđiệnthoạibáotinKennyđãchết–bịgiếtởmộtcáisâncáchkhunhàcậuấyởchỉmộttòanhàvàođêmtrước.Ngườitakểmộttaysúngkhôngrõdanhtínhđãphóngquaconphốtrênmộtchiếcxemáyvàbắnvàođámđông,vàKennyđãngãxuốngđấttronglúctấtcảnhữngngườikhácbỏchạy.

Trongtaytôilàmộtxấpthưlấytừhộpthưcủamình,đượcgửitớitôitừmộtsốhọctròcủatôiđãdạytrongtùsuốtnămnămqua.Tôilênxevàbắtđầugọiđiện.Tấtcảnhữnggìtôiphảilàmlàtìmđượcđúngngười,vàtôichắcrằngcóaiđósẽnóivớitôichỉlàdonhầmlẫn–mộtcậubékhácđãchết.HoặcnếuđólàKennythìchắchẳnviênđạnchỉlàmcậuấybịthương.Cậuấyđãtrụđượcđếnbâygiờ.Mộtviênđạnkhôngthểlàmcậuấygụcngãđược.Cóthểcậuấyđãbịthương,nhưngcậuấychắcchắncònsống.

Tronglúcláixedọcthànhphốđểđóncontraiởtrường,nỗiđaumấtđicậuhọcsinhvàngườibạn19tuổidầndầnthấmvàotimtôi.Tôibáotinchocontraimìnhbiếtkhinóvàoxe.Kenny,nếucậuấyđãchếtthật,sẽlàsinhviênthứtưcủatôichếtvìnạnbạolựcđườngphố.Nỗiđaulầnnàydườngnhưquásứcchịuđựng.TôinghĩvềlầnđầutiêntôigặpKennybanămtrước.Cáccậubétrongtùđangbịbiệtgiamvìđãviphạmkỷluật.Câulạcbộsáchthườngkỳcủachúngtôibịhủybỏ,nhưngchúngtôiđượcphépnóichuyệnriêngvớicáccậuấyởphònggiamcủamình.

“Hômnaycómộtemmớivào,”sĩquanchỉhuynóivàhấtđầuvềphíaphònggiamcuốicùng.Khitôilạigầnvànhìnquasongsắt,mộtnụcườihếtcỡkhoehàmrăngsúnlộratừtrongbóngtốicủacănphòng.ĐólàKenny.“Cóchuyệngìthế?”,cậuấynói.Nụcườicủacậuấyđượcbaoquanhbởinhữnglọntóclộnxộn.Tôicóthểcảmnhậnthấynétđặcbiệtngaylậptức.

Khôngnhưphầnlớnnhữngcậubé16và17tuổikháctrongtù,Kennyđãbiếtđọctừtrước.Cậuấythíchđọcsáchtừnămlớpbốn.Nhiềuhọcsinhtronglớptôitrởnênthíchthúvớicuộcsốngđườngphốquacáccuốntiểuthuyết,nhưngKennykhoemìnhđọcđượcbấtcứthểloạinào.Vàđúnglàthếthật.Cậuấynóivớitôikhôngbiếtvì

saovàbằngcáchnàomàcậuấylạigâyrắcrối.Chuyệnđóxảyrathườngxuyênvớinhữngđứatrẻởnơicậuấysống.Kennycũngviếtranhữngbàithơrấtđẹp.Cácbuổihọccủachúngtôiđềukếtthúcbằngcácbàitậpviết.KhônghiểusaomắttôilạinhìnvàoKennykhitìmngườiđểđọcto.“Trờiạ,saolúcnàothầycũngchọnem?”,cậuấyhỏivớivẻgiảvờkhiêmtốntronglúcnằmdàitrênghế.Nhưngkhiđứngdậyvàđọcbàicủamình,cậuấyđọcrấttovàvớigiọngtựhào.Mườicậubékhác,nhữngngườivừatừchốiđọc,sauđóvẫybàiviếtcủamìnhvàxungphonglàmngườitiếptheo.Ởtuổi17,Kennyđãlàmộtnhàlãnhđạo.

Khivềnhà,tôithởmộthơisâuvàgọichomẹKenny,Tanya.Khinghetiếngchị,tôibiếtđiềuđólàsựthật–Kennyđãchết.Tôiđếngặpchịvàotốihômsau.VùngcủahọđãtrànngậpbạolựcdobabăngnhómgâynêntừlâuđếnnỗiKennyđãmộtlầnnóivớitôilàcậuấykhôngnghĩcóaivẫncònnhớmọichuyệnbắtđầunhưthếnào.

“Emchỉbiếtnhữngkhunàođiquađượcvànhữngkhunàokhôngđiquađược,”cậuấynói.Kennykhôngnghĩđiềunàylàtaihọa,màchỉlàsốphậncủamình.

MùirượunồngnặctheosauTanyatronglúcchịdẫntôiđiquacáchànhlangtồitàncủakhunhànơichịsốngcùngKennyvàanhtraicậutrongmộtcănphòngbẩnthỉu.Cóítđồtrongcănphòngđếnnỗitôitựhỏikhôngbiếtcóphảichịsắpchuyểnnhàhaykhông.SauđótôithấygiásáchởphòngkháchvớiđầynhữngquyểnsáchcủaKennyđượcxếpgọngàng,baogồmCáchđơngiảnđểhọcđọcnhạc,quyểnsáchchúngtôiđãtặngcậuấyhaituầntrước.Làmộttaytrốngvàtaychơipianotựhọc,Kennychỉmớibắtđầuhọcđọcnhạc.Cậuấycómộtbàicabấthủtrongtim.Trongsuốt18thángởtù,trongkhinhữngbạntùkhácmơvềcáccôgáivàtiềnthìKennylậpkếhoạchđặtshowdiễnđầutiênchobannhạccủamình.Cậuấyđãviếtthưđếnchủcáccâulạcbộvànhiềunhạcsĩkhác.CậuấyđãhọcchămchỉvàđạtđượcchứngchỉGED(Pháttriểngiáodục),vàsaukhiratùđãtìmđượcviệclàmởthànhphố.Tấtcảtiềnlươngđềuđượccấtđichođếnkhicậuấycóđủtiềnmuachiếcđànmới.Giờtôinhìnvàocácquyểnsáchvàthấythậtbuồn.

TôiđưachoTanyamộtsốbứcảnhcủaKenny.Chịấycầnchúngđểchuẩnbịcholễtangvàkhôngcóbứcảnhnàocủamình.Ngoạitrừmộtbức.“Hãynhìnxemchúngđãlàmgìvớicontôi!”Tanyakhóckhi

lôiramộtbứcảnhđentrắng8x10từtrongmộtchiếcphongbì.Tôiphảinhìnvàobứcảnhmộtlúcmớinhậnranólàgì–mộtbứcảnhcủaKennytạinhàxác.Mắtcậuấynhắmthanhthản,cáclọntócxõara,vàđôimôihéchỉđủđểlộrakhoảngtrốnggiữahaichiếcrăngcửacủacậu.Dấutíchduynhấtviênđạnđểlạilàmộtlỗnhỏmàuđenphíatrênmắttráicủacậuấy.

Trongvàingàysauđó,tôiđãcânnhắcxinnghỉviệc.Tôicảmthấymấtphươnghướngvìtâmtrạngthayđổigiữacảmgiáctêliệtvàđaubuồn.ThứduynhấtkhôngthayđổilàbứcảnhgươngmặtKenny.Tấmảnhdườngnhưđãinsâuvàonãotôi.TôicònnhớmộtbàitậptôiđãthựchiệnmộtnămtrướctạihộithảoCácnhàvănTựdoởLongBeach,California.Erinđãbảochúngtôivẽhìnhhọcsinhkhódạydỗnhấtcủamình.Côấykhuyênchúngtôinênghinhớbứcvẽ,vìđósẽlàđộnglựccủachúngtôitronglúcdạy.Nếuchúngtôicóthểkhiếnemhọcsinhđólắngnghe,chúngtôicóthểthànhcông.

Tấtcảhọcsinhcủatôiđềukhódạyởmộtđiểmnàođó.Nhưngchínhhoàncảnhcủacácemlàràocảnlớnnhấtchocácemvàchotôi–sựnghèođói,chứngnghiệnngập,tìnhtrạngkhôngchamẹ,mụctiêuthấp,sựvôvọng,vàtìnhtrạngbạolực.TôinghĩvềbứcảnhcủaKennyvàviệccáichếtcủacậuấytượngtrưngchotấtcảnhữngràocảntrên.Thếnhưngcuộcsốngcủacậuấylạitrànđầyhứahẹn.Tôibiếtmìnhsẽtiếptụcdạyhọc.

MongđợiMỖIKHIBẮTĐẦUNĂMHỌCMỚI,biếtbaocảmxúclạiùavào

tâmtrícủangườigiáoviên.Cónhữngýnghĩnhư“Mìnhđãsẵnsàngchưa?”hay“Mìnhcóthựcsựmongmuốntrởthànhmộtgiáoviênkhông?”

Trướckhihọcsinhcủatôibướcvàolớphọctrongngàyđầutiêncủanămhọcmới,tôithườngcócảmgiácngâyngất.Cósẵntrongtaygiáoánđượcđánhmáykỹcàngvàcóđầycảmhứng,tôiđãchuẩnbịsẵnsàngđểmangvănchươngvàocuộcsốngthực.Nhưngkhinhữnghọcsinhthờơcủatôithơthẩnbướcvào,bầunhiệthuyếtcủatôibiếnthànhnỗisợhãi.Chỉtrongchốclát,tôinhậnrangayhọcsinhcủatôikhôngthíchđọc,khôngthíchviết,vàkhôngquýmếnnhau.Nhưnggiốngnhưnhiềugiáoviênkhác,tôicómộtniềmhyvọng:hyvọngrằnghọcsinhcủamìnhsẽnhậnrachínhhọđằngsaumỗitrangsách,hyvọnghọsẽnhậnratiếngnóicủamìnhtrongmỗibàiviết,vàhyvọnghọcóthểtìmđượcmộtvàingườilàmbạnởtronglớp.

Điềutôinhanhchóngnhậnralàcóquánhiềuviệcphảilàmtrướckhitiếngchuôngbáogiờđầutiênreovàthậmchítôicòncónhiềuviệchơnnữasaukhicácemhọcsinhđãravề.Nhữngngàylàmviệccủatôithườngbắtđầutrướckhibìnhminhlórạngvàkéodàichođếngiờsángcủangàyhômsau.Tôiphảikiểmsoátnhữnggìmàtôimongđợi.Tôihọcđượcmộtđiềulàcầnluônrảobướckhicómộthọcsinhlàmkhóchotôi,linhhoạtkhibịcháygiáoánvàsẵnsàngtómlấymỗigiâyphútcóthểdạyhọcđược.

Nhữngcâuchuyệntrongphầnnàyphảnánhcảmxúcvànhữngmongđợihàngngàymàmỗigiáoviên,bấtkểkinhnghiệmcủahọthếnào–phảiđốimặtngaytừđầunămhọc.Mộtsốngườisợhãinhưngchegiấunỗisợhãicủamình;mộtsốngườikháctỏradàydạnvàcóthểthấyrõniềmsaymêcủahọ.Nhữngngườikháclạicốgắngđánhgiásựlựachọnnghềnghiệpcủamình.CácgiáoviêncủaNhữngnhàvănTựdochiasẻtừngchitiếtnhỏhàngngàyvềcáckếhoạchbàigiảngbịthấtbại,cốgắngđểtiếpcậnvớinhữnghọcsinhkhôngchịuhọc,bấtcứlúcnàohọcũngkiêntrìvớisứmệnhcủamìnhđểdạydỗnhữnghọcsinhkhóbảonhất.

20

Tôiđứngtrướclớphọcvàđốidiệnvớisựimlặnghoàntoàn.Nhữngbướcchânkéolêvàánhmắtnhìnráohoảnhlàtấtcảnhữnggìvanglêntrảlờicâuhỏicủatôi:“Điềugìkhiếncácemtrởnênkhácbiệt?”

Đốivớinhữnghọcsinhtrunghọccơsở,nỗlựchếtsứcđểcóthểphùhợpvớicácemvàchegiấusựkhácbiệtgiữacácemlàmộtđiềutháchthức.Vàongàyđầutiêncủanămhọc,tôinhậnthấycácemcómộtcơhộilớnkhitrảlờicâuhỏiđầutiêncủatôivàbắtđầuphávỡsựngăncách.Nhữngtấmphiếucóđánhsốnhiềumàusắckhácnhauđượcđặtyênvịtrênbàn,trongkhitôiđưamắtquansátkhắpphònghọc.Khôngcóchiếcbútchìnàocựaquậy.Dườngnhưnhữngchúdếtrênđườngphốvớibảnnhạctrữtình–nhữngngườibạnđồnghànhcùngtôitrongđêmmấtngủmiệtmàilàmviệchômtrước–đãgóighémđànsáolạiđểdạokhúcnhạcchiềuởlớphọccủatôihômnay.

Nhữngphútgiảngbàiđầutiêncủatôiìạchtrôiqua,mầmmốngcủasựnghihoặcbắtđầulenlỏivàotâmtrítôi.Lướtqualớphọcmộtlượtnhằmtìmkiếmmộttiahyvọng,tôibắtđầulolắng.Liệuhọcsinhcónhậnrasựlolắngcủatôikhibắtđầumộtnămhọcmớikhôngnhỉ?Liệumồhôiởbàntaytôicóđểlạivếtướttrênmặtbànhọcsinhkhông?Liệuhọcsinhcótôntrọngvàchàođónngườikháckhông?Liệuchúngtôicótạoramộtlớphọcđượcxâydựngbằngsựchịuđựngnhưthếnàykhông?

Họcsinhmuốncóngàyhọcđầutiênrấtbìnhthường.Chúngkhôngcholàphảiđộngnãosuynghĩhayphảnánhcáigìcả;chúngchỉmuốnxemnhữngngườiđangngồiquanhmìnhlàai.Chắcchắnchúngkhôngmuốntrảlờibấtkìđiềugìngoàitêncủamìnhvàthờikhóabiểu.

Đêmtrướcđó,tôiđãhìnhdungcácemhọcsinhcủamìnhsẽđiềnlialịavàomặtsaucủatấmphiếucóđánhmãsốnhữngđiềuvềniềmtin,tínhcáchvànhữngkhoảnhkhắcđángnhớcủacácem.Cảnhtượngtrướcmắttôibâygiờlàtấtcảnhữnggìđangdiễnra.Cóvàiemđangcốgắngviếtramộtýnghĩnàođó.Nhìnkimđồnghồnhíchdầntừnggiây,tôinhắclạicâuhỏitheocáchkhác:“Cácemhãynhìnquanhlớphọc.Nếucôtáchemrakhỏilớphọc,chúngtasẽbịkhuyếtmộtvịtrínhưthếnào?Emtựthấymìnhkhácbiệtvớitấtcảnhững

bạncònlạiởđâynhưthếnào?”

Cótiếnggìđólạchcạch.Nhữngcâuchuyệnvềmùahèrựcrỡ,nhữngkỳnghỉđãnhạtnhòadần,nhữngbímậtcủagiađình,củacảiđangđượccấtgiấu,vàthờiniênthiếulấplánhbêntrongđôimắtthămthẳmcủacácemhọcsinhcủatôi.Thờigianchờđợiđãđượcđềnđáp,vàcuốicùnghầunhưtấtcảcácemđãviếtraítnhấtmộtđiềugìđóvềmình.

Tôiliếcquavaimộtem:Tôiđãgiànhchứcvôđịchtrongcuộcthitróidênghiệpdư.TôiđãbayđếnBahamasvàomộtmùahèrựcnắng.Tôilàmộttrongtámđứatrẻởkhunhàtôiở.Bàtôiđãdạytôimọiđiều.Tôikhôngphảilàduynhất–tôidừnglạiởđây.

Miguelđanggõláchcáchchiếcbútchì.Làmsaocóthểnhốtemởtrườnghọccảnămtrờinữađây?Giáodụcđãmấthếtsứchấpdẫn,đơngiảnvìemkhôngcótiếngnóigìcả.Ánhnhìncủaemtoátlênsựthấtbạirõràng,cơhộimongmanh,vàđầysựthươngcảm.Bàihọcđầutiêntôihọcđượctừcácemhọcsinhcủamìnhlàtôiđangxớitungquákhứ,hiệntạivàtươnglaicủacácemlên.Tôibịthôithúctìmhiểunhiềuhơnvềcácem.

“Emsinhraởđâu?”

Emthủngthẳngđáp:“SanAntonio.”

TôinhanhchóngnhậnraemlàhọcsinhduynhấtxuấtthânLatin.Tôiđánhbạohỏithêm:“ChamẹemsinhraởTexasà?”

Emlínhítrảlời:“Khôngạ,bốmẹemlàngườiMexico.”

Ngườitanóigìvềcộngđồngcủachúngta,vềhệthốnggiáodục,vàvềđấtnướcchúngtanếucậubé13tuổinàycảmthấykhôngthoảimáikhimangtheobảnsắcvănhóacủamình?Đâylàcơhộiđầutiênđểtôitiếpcậnđượcvớimộtemhọcsinhcủatôi.

“Hãyviếtthậtthoảimáinhữnggìcácemchorằngmìnhlàduynhất,nhưngcôhyvọngítnhấtcácemcảmthấythoảimáikhiviếtranhữngcâuchuyệncóthực.”

“Chuyệncóthựcnghĩalàgìạ?”

Tôinóidõngdạchơnđểcảlớpcùngngherõ,vớicảnhữngemđangviếtnguệchngoạctrongchốclát,nhữngemđangcắmcúiviết,vànhữngembắtđầuđộngnãovềcâuhỏivàvẽtênmìnhbằngnhữngnétchữxoắnxuýtnhưbongbóng.

“Mỗiemtrongchúngtasẽbịđặtvàomộttìnhhuốngkhóxửtrongviệcviếtláchcũngnhưtrongcuộcsốnghàngngày–đểtrởthànhánhchớphoặcthứtươngtự–thứánhsángcứmỗilầnlóelênlạilàmộtlầnkhácnhau,hoặclàmộttảngđáchỉbiếtlặnglẽđứngquansátvớivẻđầythèmmuốn.Cácemmuốntrởthànhcáigì?”

Tôilạihỏi:“Điềugìkhiếncácemtrởnênkhácbiệt?”

Miguelngồixuốngvànghĩngợivềnhữngđiềutôivừatrảlờichocâuhỏicủaem.Nóđãtẩynhữngdòngviếttrướcđó,đangbănkhoănxemgiờsẽphảiđiđâu.Tôiđiquanhlớpđểthulạinhữngbàiđãviếtxong,đồngthờiliếcmắtnhìnxuốngbàicủacậuphíadướicâybútchì.Tôibiếttôiđãđặtracâuhỏikhóchohọcsinhcủamình.Cóphảinhưvậylàquálắmkhông?Tôitựdằnvặtmình,rơivàotrạngtháitrìtrệcủanỗichánchườngtrongngàyđầutiên.TôithubàicủaMiguelsaucùngvàbướcvềphíabụcgiảng.

Tôiđượcsinhra.

21

Tôisợhãiđếnnỗihaibàntayrunglên.Đầuóctôisuynghĩnhanhhơn.Liệutôiđãsẵnsàngchoviệcnàychưa?Tôicóbiếttôisẽlàmgìkhông?Tôicóthểdễdàngbướcrakhỏicánhcửalớphọcnàyngaylậptức.Cótiếngchuôngbáogiờvàolớp.Họđãđếnrồi.Tôihyvọngđâylàđiềuđúngđắnphảilàm.

Mộtvàihọcsinhbướcvàolớp,nhưnghầuhếtcácemtầnngầnđứngởcửaravào,tựavàobứctườngmàunâuxám.Tôicóthểngửithấymùithuốctẩymàngườitạpvụđãdùngđểtẩynhữngvếtbútchìnguệchngoạctrênbứctườngngoàicửalớp.Thêmmộtvàihọcsinhnữabướcvàolớp,đưamắtnhìnquanhnhữngbứctườngđượctranghoàngsángsủa.

Tiếngchuôngchậmchạpreolên.Họcsinhtừtừbướcvàolớp.Hầuhếtchúngmặcquầnsoóc,đidéplêvàlàndarámnắngsaukì

nghỉhè.

“Xinchàocácem.CôtênlàLancing,vàhômnaylàngàydạyhọcđầutiêncủacô.Côrấtvuicómặttạiđâyvàđượcbiếtcácem.Côrấtyêuvănhọcvàthíchđọcsách.Ởđộtuổicácem,côtừngđọchếtcuốnnàyđếncuốnkhác.”

Ổnrồi,nghecóvẻngớngẩn.Cóthểchúngchẳngbậntâmgìđếnviệctôiđãlàmgìởvàotuổicủachúng.Quansátquanhlớphọc,tôithấyvàihọcsinhnữđangxìxầmbàntángìđóvớinhau.Cóphảichúngđangnóivềtôikhôngnhỉ?Lúcnàyđầuóctôiđangonghếtcảlên.Tôibiếtnhẽratôiphảinóigìđó,nhưngmànóigìđây?

Nuốtmộthơi:“Cácemcócâuhỏinàodànhchocôkhông?”Giọngnóicủatôitrởnênrấtkỳquặc.

Nhữngcậunhócnàynhưmuốnnuốtchửngtôivậy.

Tôichúýtớimộtcậuhọcsinhtrướckhicậutanóibởivìthânhìnhđồsộcủacậutađangngồixuốngghế,vớichiềucaochừng1mét8vànặngkhoảnghơn100kg.Chúaơi,tôihyvọngcậutakhôngbaogiờgâysựởtronglớp.Cậubéhỏi:“Tạisaotrướcđâycôkhônglàmgiáoviên?Cóphảicôđãbịphạtkhông?”

“Không.Mặcdùcôđãtrưởngthànhnhưngphảimấtmộtthờigiankhálâucômớiquyếtđịnhđượccômuốnlàmgì,vàvìthếcôđangởđây.”

Thầygiáoởtrườngđạihọccủatôinóirằngnhữnggiáoviênmớikhôngnêntiếtlộchohọcsinhbiếtnhữngthôngtincánhân,nhưngtôicảmthấycácemhọcsinhcủatôicầnhiểulýdovìsaotôiđangởđây.

“Cônghĩrằngcôkhôngcầnthiếtphảiđihọcđạihọc.Chồngcôkiếmtiềnrấtgiỏi,vàcôcũngthấyổnvớimộtsốcôngviệckhácnhau.Côđãtừngnghĩcómộtcôngviệcnghĩalàkiếmđượctiềnđểtrangtrảicuộcsống.Côđãkhôngnhậnrarằngcôngviệccũngcóthểlàmộtsựthôithúcbêntrong”.

Tôitrôngthấyởgócxacómộtcậubémặcchiếcáolencóhìnhquảbóngmàuđỏtươi.Cậutađangbuônghaichânvắtchéolạivà

hướngvềphíatôi,vìthếtôivẫntiếptục.

“Côđãtốtnghiệpđạihọccùngvàonămcongáicôtốtnghiệptrunghọc.Thậtkhókhănđểvừahọchànhvừachămsócgiađìnhvàconcái.Congáicôcầncôgiúpđỡlàmbàitậpvàcôthườnggiúpnótrướckhilàmbàitậpcủachínhmình.Đôikhicôthứcquánửađêmđểlàmbàitậptrongkhivẫnphảigiặtquầnáovàlêndanhmụcđồănphảimua.”

Tôiđãngượngngùngkhôngthểtinnổi,nhưngtôikhôngchắctôicầnthiếtphảinóinhữngđiềuthếnàyvớihọcsinh.Liệuchúngcóthựcsựcầnphảibiếtrằngtôirấtghétphảinóichuyệnvớiaiđókhông?Nóikhácđilàtôiluônmuốnnépđằngsauchânmẹtôivànhìnchằmchằmvàongườikhác?Khitôiphảinóichuyện,đôikhitôilắpbắp,cũnglàmộtlýdođểkhỏiphảinóichuyệnnữa.Thấymìnhbớtcăngthẳnghơn,tôitiếptục:“Tuynhiên,côthựcsựngạingầnvàkhôngthíchphảinóichuyệnvềmình.Thậmchícônóilắpbắpđểkhỏiphảinóichuyện”.

Tôidừnglạivànuốtnướcbọt,cảmgiácnhưcótiếnghỏi:“Vậykhinàocôbắtđầunóichuyện?”

Nhìnmộtlượtkhắpcănphòng,tôikhôngthểpháthiệnlàhọcsinhnàovừanói.

“Mãichođếnkhicô12tuổi.Côbắtđầuđọcsách,vàmộttrongnhữngcuốnsáchđầutiênmàcôrấtyêuthíchlàcuốnsáchviếtvềmộtembégáicốgắngsốngsótsauvụhủydiệthàngloạt,cótựađềlàNơitrúẩn(TheHidingPlace)”.

Họcsinhđangthựcsựlắngnghenhữngđiềutôinói.Phònghọcthậtyênắng.Chỉcóâmthanhcủakimđồnghồphíatrênchiếcbảngphấnđangdịchchuyển.

“Cómộtđiềuthôithúccôphảilàmviệcnày.Ngaykhicôquyếtđịnhphảilàm,côcảmthấymìnhlàmộtconngườitoànvẹn.”Runrẩyvìkíchđộngmạnh,tôivònghaicánhtayômlấythânmình.

22

Hômnaylàngàyđầutiêncủanămhọc,vàtôiướcgìmìnhcóthể

kiềmchếnhữngcảmxúccủabảnthânsuốtcảnămhọc.Saukhinămhọctrướckếtthúc,tôiđãtừngnghĩmìnhcóthểsẽcăngthẳngvàhồihộp,nhưnggiờtôichỉthấyhàohứng.Có150emhọcsinhmớivớinhữngcátínhriêngmớiđangsẵnsàngđểùavàolớphọcvàbướcvàocuộcsốngcủatôi.

Khoảnhkhắctuyệtnhấttrongmộtngàycủatôilànhìnthấycácemhọcsinhcũtôiđãdạynămngoái,chúngcườithậttươichàotôivàômhôntôi.Tôihìnhdungmộtsốemcóvẻhơingạcnhiênkhithấytôitrởlại.Tôicóthểcượcrằngtôikhônghềcăngthẳng.Lầncuốicùngtôinhìnbấtcứhọcsinhnàocủatôiđãcáchđâyhơnmộttháng,kểtừkhitôigặpmộtemhọcsinhlớpchíncủamìnhtạimộtphòngxửán.

Khichúngtôiđangchuẩnbịchođợtthicuốikỳvàomùaxuânnămngoái,Shaneceđãtrởlạilớphọcsaumộtđợtvắngmặtdài,kếtquảcủamộtvàilầntrốnnhàbỏđi.Trướckhibướcvàolớphọccủatôivàongàyemtrởlại,tôiđềnghịShanecechoáođồngphụcvàotrongquần.Shanecetừchốikhônglàmtheo,vàkhicôbébắtđầuchốngđốilạitôi,mộtvịquảnlýđingangquavàcôtađãngaylậptứckéoShaneceđivềphònglàmviệccủamình.

Bamươiphútsau,Shanecechạybổvàolớp,mắtđẫmlệ,haitaycôbéômđầysách,giầy,vànhữngbứcảnhđượclôiratừngăntủtrốnghoáccủaem.Côbéquăngnhữngcuốnsáchlênsànnhàvàhétlên:“Bàđãlàmchotôibịđuổihọc!Mụgiànàyđãlàmtôibịđuổihọc!”

Shanecechạylồnglêntronglớphọc,lahét,chođếnkhicôbéđứngởgóclớpchỉcáchtôivàithước.Sauđó,theonhữnggìtôicònnhớ,cóaiđóômchặtgiữlấyShanecetrongtaykhitôisảibướcvềphíaphònghiệubộ.Khitôichạyrakhỏilớphọc,tôiđãnhậnramộtđiềurấtlạlùngvàkìdị:Shaneceđãphangthẳngvàomặttôi.

LầnsauđótôinhìnthấyShanece,côbébịcòngtayvàdẫnrakhỏitrường.Tôiđượcđưavàophònghộiđồngđểhoànthànhbảncáotrạng,tiếpđếnlàcuộchọpvớingườiquảnlýcủatôi,ngườikhuyếnkhíchtôitốcáoShanece.

Phảnứngtừtâmcancủatôilà:Chếttiệt,khôngthểnào!

Tuynhiên,saucuộcnóichuyệnvớingườiquảnlýcủatôi,tôiđã

bịthuyếtphục.HọbảorằngnếuShanececóthểvàođượcchươngtrìnhgiáodưỡngthôngquahệthốngthanhthiếuniên,côbécóthểnhậnđượcsựgiúpđỡcầnthiết.

Mộtthángsau,khitôiđếntrungtâmthanhthiếuniênđểdựphiêntoàxửShanece,ngườitadẫntôiđếnphòngchờvàtiếpchuyệnvớingười“liênlạcvớiphạmnhân”.Côtabảotôirằngtronghầuhếtcáctrườnghợphọcsinhsẽnhậntộivàsauđósẽbịtuyênánmàkhôngcósựchứngthựcnào.Côtadẫntôitớiphòngxửán,ởđólầnđầutiêntôinhìnthấyShanececùngvớibốmẹcôbéđãởđó.Suốtcảnămhọcấy,tôivốnđãcốgắngmỗingàyđểgiànhđượcsựtintưởngcủacôbé.Thếnhưnglúcbấygiờ,tôilạiđanglàmộtconngườikhác–ngườiđangchốnglạicôbé.

Vịthẩmphányêucầuphiêntòabắtđầuchấtvấn,vàkhiShaneceđượcđềnghịtrìnhbày,côbébắtđầukhóc.Lầnđầutiênkểtừlúcbướcvàophòngxửán,côbéquayvềphíatôivàxinlỗitôi.Tôikhẽmấpmáymôidướivàcốgắnggiữnóởnguyênvịtríhơitrễxuống.Tôihyvọngcôbécũngbiếtrằngtôicũngrấtxinlỗi.

Mộtlátsau,Shanecenhậntộivàđượcgiaochomộtnhânviênphụtráchthiếuniênphạmtộiđượctạmtha.

Khilắngnghenhữngđiềukhoảncủaviênphụtráchđó,tôithấylúngtúngvàquantâmhơn.Shanecekhôngđượcgiaochomộtluậtsưhaymộtchươngtrìnhkiểmsoátsựgiậndữnào.Sáuthángphảichịugiámsátnghĩalàsao?Điềugìđangxảyravậy?

Tôibắtđầuphảnđối,nhưngtôikhôngcógìđểnóicả.Trướckhitôicóthểlàmgìđó,phiêntòađãkếtthúc.Toànbộphiênxétxửchỉdiễnratrong15phút.

Saukhinghetuyênán,tôimongmỏinhữngcâutrảlờitừphíangườiliênlạcvớiphạmnhân.Côtabáotinchotôirằngnhữnglờibuộctộiphạmnhânđãđượcthayđổi.Côbébịbuộctộivìđãlăngmạngườikhácbằnglờinói,vìthếcôbésẽcóthểnhậntộivàtrườnghợpnhưvậysẽkhiếnvụxétxửdiễnranhanhhơn.Bởivìnhữnglờibuộctộiđãthayđổi,côbésẽkhôngđủđiềukiệnchobấtcứmộtchươngtrìnhgiáodưỡngnào.

Tôirờiphòngxửántrongnỗibànghoàng.Suốtquátrìnhxửán,

tôiđãbịgắnvớivaitrònạnnhân.NhưngnạnnhânduynhấttrongvụviệcnàychínhlàShanece.Côbélànạnnhâncủamộtxãhộiđãdạychoemrằngtrongnhữngkhoảnhkhắctuyệtvọngthìbạolựclàcâutrảlờiduynhất.Nạnnhâncủamộthệthốnggiáodụcthiếunguồnlựcđểgiáodụctrẻem.Nạnnhâncủamộthệthốngthanhthiếuniênrệurãxemnhữngngườitrẻtuổinhưlànhữngcảnhngộhơnlànhữngđứatrẻcầnđượcquantâm.

Shanecelàlýdokhiếntôingồitạiphònghọccủatôihômnay,đểtôisẵnsàngbắtđầunămhọcmới.Có150họcsinhbướcvàophònghọcnàyvàtôiquyếttâmkhôngđểcácemtiếptụctrởthànhnạnnhânnữa.

23

“Anhđangrấtthànhcông.Tạisaobâygiờanhlạitừbỏ?”“Tôinghenóianhvừachuyểnnghề.Tạisaovậy?”“Anhsắplàmgìvậy?”Giađình,bạnbèvànhữngngườilạđềukhôngthểtintôicóthểtừbỏsựnghiệpluậtsưđểtrởthànhgiáoviêntrunghọcphổthông.Mộtvàingườitrongsốhọchorằngtôi“mớichỉ”làmluậtsưđượcbốnnăm.“Tạisaogiờanhlạitừbỏ?”Nhưngcómộtđiềuđãhiệnratrongtôivàtôibiếttôicầntuântheotiếngnóicủatráitimmình.Hiệnnaycónhiềutrẻvịthànhniênsốngrấthờhững–chúngthờơvớiviệcgiáodục,tươnglaivàcuộcsốngcủachínhmình–vàtôiđịnhlàmgìđóđểthayđổitìnhtrạngnày.

Làmộtluậtsư,tôitừngchứngkiếnnhiềuemnhỏmới12tuổinhưngđãtừbỏnhữnggiấcmơcốnghiếntáobạomàcácemđãtưởngtượngratừkhicácemnăm,sáutuổi.Nhữngướcmơtrởthànhbácsỹ,luậtsư,línhcứuhỏađãbịgạtsangmộtbênvìlớpbụimờcủasựtuyệtvọng.Tôiđãgặpnhữngemthiếuniênsẵnsàngliềulĩnhvớiviệcvàotrạigiamhơnlàtốtnghiệptrunghọc.Tôiđãcónhữngcuộcthảoluậnvớinhiềuthanhniênnamvànữtừngtincậyvàngưỡngmộnhữngkẻbuônbánmatúyvàbăngđảngxãhộiđen–nhữngkẻđãhủyhoạicộngđồngcủacácem–hơnlàtintưởngvàothầycôgiáovànhữngngườihướngdẫncủachínhcácemđangcungcấpchocácemnhữngcôngcụcầnthiếtchomộttươnglaitươisánghơn.

Sựthờơđócủacácemlàmtôikinhngạc.Nhưngthayvìvòđầubứttai,tôicốgắngtìmhiểutạisaocónhiềubạntrẻkhôngquantâmđếntươnglaicủamình.Tạisaocácemsẵnsàngbỏquacơhộihọc

đạihọc,anvịvớinhữngcôngviệccómứclươngtốithiểungàycàngkhôngxứngđáng?Tạisaocácemnhìnthầycôgiáovàthầyhiệutrưởngnhưkẻthùvàcoinhữngkẻcônđồlàbạn?Saunhiềutrăntrở,tôixácđịnhrằngthanhniênthiếumộtmạngluớihỗtrợ.Lớptrẻđãbịxãhộiđánhgiáthấp.Chúnglườibiếng,bịcoithường,vàíchkỷ.Ngườitaxemnhữngsuynghĩvàcảmxúccủachúngchẳngragìcả.Vàcómộtcâungườitabảovớichúngrấtnhiềulầnlà“Trẻconchỉđểngắmchứkhôngphảiđểnghe.”

Nhưngthanhniêncủachúngtaphảnánhnhữnggìxãhộitintưởngvàkỳvọngởhọ.Nếuhọcsinhkhôngnghĩrằnggiáoviêncủahọquantâmđếnhọ,làmsaochúngtacóthểmongđợichúngcóniềmtinđược?Khichúngtađốixửvớicácemnhưnhữngđồbỏđivàvôdụng,cácemcóthểđượchỗtrợđểnhìnnhậnlạichínhmìnhbằngcáchnàonữa?Nhữngđứatrẻcủachúngtacònhơncảnhữngngườisắptrưởngthành,vàgiátrịcùngnhữngquyềncủacácembắtđầucótừlâutrướckhicácemcóthểláixe,thamgiabầucửvàphụcvụtrongquânđộiquốcgia,hayđượcphépuốngrượu.Cácemxứngđángnhậnđượcsựquantâmvàtôntrọngcủachúngta,vàchúngtanợchúngvànợchínhchúngtanhữngđiềunày,rằngchúngtacầnđốixửvớichúngđúngvớigiátrịcủachúng.Nếunhữngđứatrẻcủachúngtađangthèmkháttìnhyêuthươngvàsựgiúpđỡ,đólàtráchnhiệmcủachúngtađápứngnhucầucủacácem.

Làmộtgiáoviêntrunghọc,mụctiêucủatôilàyêuthươngvàhỗtrợhọcsinhcủatôivôđiềukiện,làđộitrưởngđộicổvũcủacácem.Cácnhàgiáodụcbuộcphảicótráchnhiệmcungcấpchohọcsinhkhôngchỉlàchiếnlượcđểvượtquanhữngbàikiểmtratiêuchuẩn.Chúngtacầnphảitruyềntảichocácemhọcsinhcủamìnhnhữngbàihọcnhằmlàmphongphúcuộcsốngcủacácem,nhữngbàihọcnhằmmàigiũakhảnăngsuynghĩchínchắncủacácem,nhữngbàihọcgiúppháthuynhữngtiềmnăngsẵncóbêntrongcácemđểcácemcóthểlớnlên,trởthànhnhữngthànhviêntíchcựctrongxãhộicủachúngta.

Tôiyêuthươngvàhỗtrợcácemtheocáchmàtôiyêuthươngvàtrợgiúpcácconcủatôi,vàtôikhẩncầucácnhàgiáodụckháccũnglàmnhưvậy.Tôibiểudươngnhữngthànhtíchcủacácemvàgiúpchúngmạnhmẽhơnmỗikhithấtbại.Hơntấtthảy,cácemhọcsinhcủatôibiếtrằngchodùkhôngcóbấtcứaitintưởngvàocácem,tôivẫnkỳvọngnhữngđiềulớnlaotừcácem;chodùkhôngcóaisẵn

sàngnghecácemnói,tôivẫnlắngnghecácem;khicácemkhôngcóaiđểxinmộtlờikhuyên,tôisẽnóichuyệncởimởvàchânthànhvớicácem.

Khitôiđốidiệnvớinhữngcâuhỏitạisaotôitừbỏngànhluậtđể“chỉtrởthànhmộtgiáoviên”,tôinhớmộtbứcthưtôinhậnđượctừmộtngườimẹcủamộtemhọcsinh:

TôimuốncảmơncôvìnhữnggìcôđãnóivớiDavidvàongàyhômđó.Nhữnggìcônóiđãthựcsựlàmcontraitôixúcđộng...Nónóivớitôirằngnóđãthứctỉnhkhihaigiáoviêntrongđócócônóivớinórằng“nhữngđiềunàydànhchochươngtrìnhphổthôngtrunghọcvàcũngchỉcầnsắpxếptrongvàingàylàxong.Dođó,connênbắtđầuquyếtđịnhvềtươnglaicủaconsẽrasao.”Contôinóinókhôngmuốnngồilêlalangthangđâyđólãngphíthờigiancủamìnhvàonhữngcôngviệcbánthờigianởchỗnàychỗnọ,màcốgắngquyếtđịnhxemnócầnlàmgìchocuộcsốngcủamình...Cảmơncôvìnhữnglờikhuyênquýgiácủacô,vìsựthấuhiểu,kiênnhẫnvàhơncảlànhữnggìcôđãlàmchoDavidtrongnămhọcphổthôngcuốicùngcủanó.

Đóchínhlàlýdovìsaotôitrởthànhmộtgiáoviêntrunghọc.

24

TôitừnglàluậtsưởMexico,mộtluậtsưtốt.BâygiờtôilàmộtgiáoviêntrênđấtMỹ.Chặngđườngtừphòngxửánđếnlớphọcthậtgiannanđốivớitôi,nhưngnóchínhlàmicaminoalaverdad(conđườngtớichânlý).

Tôichưatừnglàmcôngviệcnày.KhitôipháthiệnramìnhkhôngthểhànhnghềluậtsưởMỹ,tôicầnmộtcôngviệctrongkhitôilạikhôngthểtìmđượcmộtcôngviệcnàodùlàđơngiảnnhất.Cơhộicủatôiđếntừmộtvịhiệutrưởngtrườngtiểuhọcvàmộtchươngtrìnhdànhchocácchuyêngianướcngoàitrởthànhcácnhàgiáodục.CôngviệccủatôilàdạylớpMột.Cũnglàmộtmẩubánhngon,đúngkhôngcácbạn?

Mộtvàingàysauđó,tôicómặttronglớphọccủatụitrẻsáutuổi.Tôiphảidạygìđây?Tôiđãđượcdạydỗđểcóthểlàmviệcvớicácvịthẩmphánvàcácphạmnhân,chứkhôngphảivớitrẻcon.Trongnăm

đầutiên,tôiphạmrấtnhiềusailầm.Cómộthọcsinhcủatôihầunhưngàynàođihọccũngngủgật.

“Pedronày,saoemthườngxuyênngủtronggiờhọcvậy?”,tôihỏihọcsinhđó.

“Vìđêmquaemđãthứckhuyaạ.Mẹemchochúngemxemtiviđếntận12hđêm”,cậubétrảlời.

“Tạisaomẹemcóthểlàmnhưthếnhỉ?”

“Mẹemchẳngquantâmgìđếnchuyệnđóđâuạ.”

Tôimuốnômcậubévàolòng,nhưngthayvìlàmnhưvậy,tôilạibảo:“Thầysẽnóichuyệnvớibốmẹemđểxemthựchưthếnào”.Tuynhiên,tôichẳngbaogiờliênlạcvớiphụhuynhcủahọcsinhnàybởivìtôikhôngbiếtphảilàmthếnàođểtổchứcđượcmộtcuộchọpdànhchochamẹhọcsinh.

TôiluônengạirằngbàhiệutrưởngcóthểtìnhcờđếnlớptôivàthấyPedrođangngủgật,vàrồibàsẽnhậnracóthểmìnhđãphạmsailầmlớnkhituyểndụngtôivàogiảngdạyởđây.TôicốgắngđánhthứcPedrodậythườngxuyên.Nhưngcậubékhôngthểgiữchomắtmìnhmởrađượcmộtlát.Tôitừngđươngđầuvớinhữngvịquantòakhótínhnhất,ngoancốnhấtmộtcáchdễdàng,nhưngmộtcậubéconsuốtngàyngủtronglớplàmộtvụkhókhănnhấtcủatôi.Côngviệccủatôiphụthuộcvàoviệchọcsinhcủatôihọctốtđếnđâu,tôicóthểthíchnghiđếnmứcnàovàliệutôicóthểđốiphóvớinhữngđứatrẻnhưPedrohiệuquảđếnđâu.

Tôiđãthamgianhiềukhóađàotạo,nhưngtôirấtchậtvậtmớitiếnbộđược.Tôiứngbiếntrongmỗibàihọccủamìnhvàcảmthấytuyệtvọngkhicóvẻnhưchúngchẳnghiệunghiệmgì.Hầunhưngàynàotôicũngmongbướcrakhỏicổngtrườngchoyênthânvàkhinămhọcsắpkếtthúc,tôithựcsựthấynhẹcảngười.

KhônghiểusaoChúakhiếntôivượtquađượcnhữngviệcnàybởivìNgàiđặtnhữngkếhoạchtotáthơnvàođầutôi.Nămhọcsauđó,tôitựhứavớibảnthânmìnhrằngnhữnggìtôiđịnhlàmthìtôiphảilàmđượctốtnhất.Tôitrởlạitrườngvàghidanhvàokhóađàotạogiáoviên.Tôitìmhiểuxemnhữngyếutốvànhucầunàoảnhhưởng

đếnhànhvicủatrẻ.Tôithựchànhnhữngkiếnthứcnàyngaylậptức.Tôicóthểnhậnthấynhữngchuyểnbiếnlớntrongđámtrẻcủamình.Vớimỗithànhcông,tôiđềucảmthấyhăngháihơn.Việchọctậptronglớptrởnênsinhđộnghơn.Tôiđangdịchchuyểndầntừmộtluậtsưthànhmộtgiáoviên.

Cácemhọcsinhcủatôicũngbắtđầutựnhìnthấybảnthânmìnhcóthểthayđổi.Lolita,mộtcôbékhôngbiếtđọctiếngAnhbỗngdưngpháthiệnratấmmànchemắtembấylâuđãđượctháobỏ.

“Thưathầy,bâygiờemcóthểđọcvànghenữaạ”,côbénóivớitôibằngtiếngTâyBanNha.VàcôbéđọctrôichảymộtđoạnngắntiếngAnh.

“Mộtviệclàmphithường”tôibảovớicôbé.“LàmthếnàoemthànhcôngđượchảLolita?”

“Vìthầybảovớiemrằngemcóthểlàmđượcbấtcứđiềugìnếuemcốgắng.Bàemchắcchắnsẽrấtvuiạ.Emcảmơnthầyrấtnhiều,thầyạ.”

Tôivẫnnhớcôbéđãphảichiếnđấuvấtvảnhưthếnào.Tôiđãkhíchlệemvàcungcấpchoemnhữngcôngcụcầnthiếtbởivìtôibiếtcôbécóthểsẽlàmbấtcứđiềugìnếuđượcchỉbảo.Sựhưngphấncủacôbélantỏasangcácemkháctronglớp.Cảlớpđềuchứngkiếnsựchuyểnbiếnthựcsựngaytrướcmắtmình.

LolitathựcsựđãcóthểđọctiếngAnh.

CómộtbứcthưcủabàLolitađãbấtngờxuấthiệntrênbànlàmviệccủatôi.Trongthưviết:“Tôimuốncảmơnthầyvìthầyđãdànhthờigianvàsựtậntìnhdạybảocháugáitôi.Cháugáitôivàtôinữasẽkhôngbaogiờquênđượcnhữnggìthầyđãlàmchonó.Thầysẽluônởtronglòngcôbékhinónhậnđượctấmbằngtốtnghiệp.”

Sựghinhậnnhưthếnàyrõràngcóýnghĩahơnnhiềusovớinhữngvụthắngkiện.

Gracias,PedrovàLolita.Cảmơncácemđãgiúpthầytìmramiverda(chânlý).

25

Khôngphảitấtcảđềuởlại.Thậmchísốtrởlạicòníthơn.ĐệnhấtphunhânMichelleObama(4)đãởlại.Vàtôicũngvậy.TôilớnlêndướibóngcủadisảndotiếnsĩMartinLutherKingđểlại,vàtôiđãhọccùngtrườngtrunghọcvớiông,ngườiđãđoạtgiảithưởngNobelvàhisinhvìđấutranhchoquyềncôngdân.Khitôinhậnracóđiềugìđóthôithúctôitrởthànhmộtgiáoviên,tôibiếttôisẽquaytrởlại.Côngviệcnàylàmộtniềmvinhhạnh–dẫndắtchothếhệlãnhđạotươnglainhậnrađượctiềmnăngcủamình,đểphụcvụvùngcậnkềcủaAtlantanơiđãvàvẫnkhôngngừngbanchotôiquánhiềuưuđãi,gắnchặttôivớisựphụngsựtừnhiềuthếhệnaymàtiếnsĩKingtháchthứctấtcảchúngtôisốngvìnó.Mỗingàytôitựhỏimình:“Làmthếnàođểtôicóthểthựchiệnđượcnhữngmơướccủachínhtôivàcủacácemhọcsinhcủatôi?”

MarianWrightEdelmannhắcchúngtôirằng“tráchnhiệmcủamỗingườilớnlà...cầnđảmbảorằngbọntrẻlắngnghenhữnggìchúnghọcđượctừbàihọccủacuộcsốngvàngheđinghelạirằngchúngtayêuthươngchúngvàchúngkhônghềđơnđộc.”

Dạyhọclàmộtnghệthuậtcầnđượcthựchiệnởcảtrongvàngoàinhàtrườngđểcácemhọcsinhthấyđượcmốiliênhệgiữahọctậpvàphụcvụ.

Mốiquanhệgiữatôivớicácemhọcsinhlàsợidâyđặcbiệt.Bởivìtôiđãđilạivẫnnhữnggiảngđườngấy,vẫnngồitrongnhữngphònghọcấykhitôicònlàhọcsinh,chúnggắnbóvớitôitheomộtcáchmàchỉmộtvàinhàgiáodụckháccómaymắnđượctrảiqua.Vàchodùnhiềuhọcsinhcủatôilànhữngngườiđạtđượcnhữngthànhtíchcaovàgiànhđượcnhữngsuấthọcbổng,thìphíasauánhsángbaogiờcũnglànhữngbóngtối.

Kỹnăngthườnglàkhôngđủ.MộttrongnhữnghọcsinhcủatôilàmộtnhàhùngbiệntuyệtvờivàđãcócơhộithamgiavàocuộcthitoànHoaKìtổchứctạiWashingtonD.C.Thậtđángbuồnlàcậubéđãkhôngthểthamđựcuộcthichỉvìthủtụcđăngkýyêucầucậuấyphảicóbảohiểmytế–đólàthứcậuấykhôngcòncóthểcóđượckểtừkhibốmẹcậumấtviệclàmtạicácnhàmáysảnxuấtcủaGMvàFord.Tôinhậnrarằngthậmchínhữngemhọcsinhrấtchútâmhọctậpvẫncóthểgặpphảinhữngràocảnnàođó.

Mộthọcsinhkhác.Nhưngxenlẫnvớinhữngthànhtíchtronghọctập,cuộcsốngcủacôbéluônđầynướcmắt.Đaukhổtộtcùng,côhọctròbénhỏphảichiếnđấuvớinỗisợhãisẽchẳngcòngiữđượcchavàmẹđangbịnhiễmHIVcủamìnhbaolâunữa.

Tôiluônđểtâmquansátcôbéhọctrònàycủamình.Tôithấycôbékhôngngừngthamgiacáchoạtđộngtronglớpnhưthểkhôngquantâmgìđếnnhữngáplựcmàthếgiớinàyđangđènặnglênem.CôbécốgắngviếtbàiđểđạtđiểmAvàđượcghivàobảngđiểm.Tôiphảilàmsaođểtáchbiệtvaitròcủamộtgiáoviênvàmộtcánbộxãhội?Khicôbénóivớitôirằngem“cầnthêmchỉmộtvàingàynữathôi”đểgomđủtiềnchochuyếnđi,vìsốtiềnemdànhdụmđượcđãphảidùngđểlothuốcthangchobốmẹ,làmthếnàođểtôicóthểđảmbảocôngbằngchocácemhọcsinhkhác?Tôicóthểchoemthêmthờigiankhông?Tôicóthểbỏtiềntúiđểtrảtiềnchochuyếnđiđócủaemkhông?

Mộthọcsinhkháccủatôilạithúnhậnemmuốngiếtbốmình,vìbốemđãtừchốiviệcnuôicon.Cậubévẫnluônbịámảnhbởinỗisợhãikhiphảichứngkiếncảnhmẹmìnhbịkéolêdướisànnhàchỉđểnhìntheongườiđànôngđãlợidụngbàđangchốibỏgiađìnhmìnhvàquênrằngôngtađãbỏrơinhữngaivàbỏlạicáigìđằngsaulưngmình.

Khihọcsinhđãhọcxongtấtcảnhữnggìcácemcóthể,chúngtavàhệthốnggiáodụcnàycóthểđápứngchocácemđếnđâu?Thậtđaulòngkhidạychonhữnghọcsinhcótàinhưngkhôngcóđấtpháttriểnchỉvìcácemđangsốngởnơinày;nhữnghọcsinhcónăngkhiếunghệthuậtnhưngkhôngcócơhộiđểthểhiệnmìnhchỉvìtrườngđịaphươngkhôngnằmtrongdanhsách.Thậtnhứcnhốikhidạychonhữnghọcsinhxuấtthântừnhữnggiađìnhtannátnhữnggìnuôidưỡngnhữngkháiniệmđãbịtanvỡvềcáigọilàtìnhyêulãngmạnthựcsự,vàlàmsaocóthểdạychonhữngemcònquáíttuổinhưngđãchắcchắnrằngchúngsẽkhôngbaogiờcóthểsốngmàthoátkhỏicảnhnợnầnvìtênchúngxuấthiệntrongmộtnửasốhóađơncủagiađìnhmình.

Đốivớinhiềuhọcsinhcủatôi,tôilàtấtcảnhữnggìchúngcó.Vàtôichocácemtấtcảnhữnggìtôicóđểđưacácemvượtlênkhỏinhữnghoàncảnhkhókhănhiệntạicủamình.Dạyhọclàcuộcsống

củatôi.Giúpđỡcácemhọcsinhtrởthànhnhữngngườitốtnhấtcủachínhconngườicácemmanglạimụcđíchsống,ýnghĩavàhyvọngchotôi.Hômnaylàngàytốthơn.Tôilànhữnggìhọcsinhcủatôicần.Tôilàmộtthầygiáo.

26

Tôiđangtìmkiếmmộtlượngkhángiảlớnnhấtcủacácnhàgiáodụcmàtôiđãtừngtrìnhbàyởmộthộithảovềchứngtựkỷ.Tôiởtrênsânkhấutỏasáng,cònhọđangngồitrongbóngtối.Đólàmộtrạphátrấtđẹp,nơinhẽratôichỉnênđếnđâyđểkhámphá,đểchạmtayvào,đểvuichơitrongđó,nhưngtôilạiởđâyđểthựchiệnmộtsứmệnh.Cóquánhiềuđiềuchưađượcngườitabiếtđến,vàtôicóthểgiúpgiảiquyếtvấnđềnày.Tôinhìnxuốngchúchócưngtrungthànhcủamình,Shakespeare,vàđôimắtđầyxúccảmcủanókhíchlệtôi.Tôibắtđầutrìnhbày.

“TêntôilàJoyMarievàtôilàmộtngườitựkỷ.Tôiởđộtuổitrungniên,hơithừacân,cótàinăngvàcólốiphátâmrõràng.Nhưngkhôngphảilúcnàotôicũngđượcnhưvậy.Tôiđãluônlàmộtngườikỳquặc.Mãiđếnnămbốntuổitôimớibiếtnói.Khihọcđếnlớpbốntôimớibiếtđọc,vàtrongtấtcảcácmônthểthaotôiđềuxếphạngbét.Cóbaonhiêungườitrongsốcácbạnởđâythườngxếphạngbétkhithiđấuthểthao?”

Khoảnggầnmộtnửatrongsố250giáoviêntrongkhánphòngđãgiơtay.

Tôitiếptục:“Điềuthậtthúvịlànhiềungườitrongsốnhữngngườiđangdạycácnhàlãnhđạotươnglaikhôngphảilàngườithắngcuộc.Nhưngcácbạnđãởđây–khíchlệ,soisáng,vàtạorasứcmạnhchothếhệsau!”

Cótiếngcườikhekhẽ.Saumộtvàicâuchuyệnvềthờithơấucủatôivớinhữngngàytựkỷđầutiên,tôiđặtcâuhỏichokhángiả.

“Cácvịsuynghĩgìkhinghethấytừ“bấtlực”?”Mộtsốcánhtaygiơlêncùngmộtvàitiếngnói:“Đổvỡ.”“Đauđớn.”“Côđộc.”“Khôngcókhảnăng.”

“Liệuđócóphảilànhữngđặctínhtíchcựckhông?Dĩnhiênlà

không.”Tôidừnglại.“Vậytừ“tựkỷ”thìsao?”

Họtrảlời:“Mấtmát.”“Sốngtrongthếgiớinhỏhẹpcủahọ.”“Đóngcửabảnthân.”“Lạclõngvớixãhội.”

Việctôicầnlàmnhưđượcchianhỏra.

Tôitiếptục:“Khitôihọclớpba,điểmIQcủatôilà85.Tôikhôngđọcmàcũngkhôngnóigìtrongcáccuộcthảoluận.Bâygiờtôicóhàngchụcngànquyểnsáchtrongnhà,vàchắcchắnlàtôinóirấtnhiều!”Cónhiềutiếngcườikhúckhích.“Khihọclớpsáu,tôibắtđầuđọcrấtnhiều,vàkhivàolớpbảytôibắtđầuviết.Lênlớp10,tôiđãlàmlạibàikiểmtraIQvàtôiđãđạt150điểm.Cóbaonhiêungườiởđâychorằngmìnhcóthểdựđoántrướctươnglaicủamộtđứatrẻhaituổi?Đứatrẻđósẽlàmgì?Nósẽtrởthànhngườinhưthếnàovàlàmviệcgì?Bạncóbiếtđượcđiềuđókhông?”

Tôinhắmmắtlạivàđilạitrênsânkhấu,nhớrằngmìnhđangrấtcaohứng.Shakespearechạylăngxăngtrướcmặttôiởsátrìasânkhấu.“Mộtconchóthậtngoan!”

“Tôimuốncácbạnhìnhdungramộtđiềugìđó.Cácbạnđangmặcbộquầnáonhưthếnào?Cácbạncócảmthấynhữngđườngchỉmaytrênquầnáokhông?Nhữngmẩudâybuộc?Bànchâncủacácbạnnữa?Cácbạncóđangđitấtkhông?Cóđangdùngdépxăng-đankhông?Hayđangđiguốc?Hãycảmnhậnđôibànchâncủamình.Hãycảmnhậnvềáoquầncủamình.Hãycảmnhậnchỗngồicủacácbạn,vàlưngtựacủaghế.Hãyquansátmọingườixungquanhvànhữngmàusắctrênngườihọ!Nâu,đỏ,xanhnướcbiển,đen,vàng–vàcócảmộtchiếcáomàudacam.Hãynhìnlướtquanhàhátnày!Hãynhìnlêntrầnnhà!Kiểudángthậtđẹp,sàngỗ,vàhãynhìnnhữngbứctườngxungquanhvớichấtliệusợitổnghợpcuộnxoáy!Trênnthảmcónhữngvòngtrònvànhữngđườngkẻsọc.Cóquánhiềuhọatiết.

“Khicácbạnđangnhìnquanhkhánphòng,hãyvẫntậptrungtâmtrívàođôichâncủamình,quầnáocủamìnhvàchiếcghếmàbạnđangngồi.Phíabênnày,tôimuốncácbạnhãyhátcâu:“Chèothuyền,chèothuyền,chèothuyềnnào.”Họbắtđầuthựchiện,sựchúýngàycàngcaohơn.Tôichuyểnsangphíabênkiakhánphòng.“Còncácbạnchuẩnbịcùnghátbài“Chuôngngânvang”(JingleBells)nhé”.Nhómnàybắtđầuhátto,khôngcầnphảicổvũhọ.Tôihỏithậtto:“Cácbạn

cảmthấycácngónchâncủamìnhnhưthếnào?Lưngvàtaycủacácbạnnữa?Hãytiếptụcquansátchínhmình,nhữngmàusắcvàmọingườiởxungquanhbạn!”

Tôidừnglạiởchínhgiữasânkhấu.Sựsôiđộngthậtlàtuyệt.Tôiphảihétlênthậtto:“Bâygiờhãychuyểnchỗsangmộthàngghếkhácvànóichuyệnvớingườibêncạnhbạn”.

Hoàntoànhỗnloạn.Tôiphảirahiệuchomọingườibìnhtĩnh.Họlànhữnggiáoviênđượcđàotạorấtbàibản.

“Đâylàcuộcsốngvớiquánhiềuthứđốivớilăngkínhcủamộtngườitựkỷ!Họcsinhcủacácbạnbắtđầumộtngàymới

–nếuhọđãđượcngủ–bằngtiếngchuôngbáothức,nhữngâmthanhồnàocủagiađình,cóthểdonhữngđứatrẻkháctrongnhà,cóthểlàtiếngchósủa.Chúngphảichọnquầnáo,tắmrửa–cácbạncóthểhìnhdungmìnhcảmnhậnđượctiếngtừnggiọtnước,tiếngkéokhăntắmsộtsoạt,mùithơmsựcnứccủasữatắmvàdầugội?Sauđóđixebuýtđếntrường?Vàbạnmongđợimộtđứatrẻtựkỷhọcđượcnhữnggìvàolúc7h30sáng?”

Shakespearecấttiếngsủa.Tôiômlấynó,ghìmcảmxúcđangdângtràocủamìnhlại,vànhìnvàohưkhông.

“Mỗiconngườilàmộtmónquà.Nhữnghọcsinhtựkỷcủacácbạnđangtrảiquamộtthếgiớirấtkhác.Chúnglànhữnghọasỹ–bạnđãbaogiờnhìnthấychúngvẽchưa?Chúnglànhữngthisỹ–hãyxemnhữnggìchúngviếttrênFacebook(5).Vâng,chúnglànhữngđứatrẻrấtnhạycảmvàthườngmấtphươnghướng.”

Vuốtnhẹđôitaicủachúcúnđángyêu,nhìnvàonhữngánhđènđangchiếuratừcácôánhsángcủarạphát,tôinóinhữnglờikếtthúc.

“Mỗichúngtalàmộtmónquà,làmộttàinăng.Nếubạnlàmộtngườibiếtquansát,hãylàđôimắtcủahọcsinhtựkỷcủamình.Hãymiêutảthếgiớinày.Nếubạnlàmộtsửgia,hãyghilạinhữngtrảinghiệmnày,tạoramộtcáigiáđỡđểhiểuđượcthếgiớinày.Nếubạnlàmộtconngườigiỏivềtừvựng,hãyđịnhnghĩacáctừ,đọctừđiển.Hãykhiếnnhữnglờichâmchọctrởthànhviệclàmbấthợppháp.Mỗi

ngườitựkỷlàmộtmónquà.Sứmệnhcủabạnlàhãyhọccáchchấpnhậnđiềuđó,vàtìmkiếmmónquànày.Hãythayđổinhữngtừmàbạncó–đạiloạinhư“đổvỡ,”“mấtmát,”“đauđớn.”Hãychuyểnsangdùngnhữngtừkhíchlệhơnnhư“sángtạo,”“khácthường.”Hãythayđổichínhmình,vàcóthểlàmchothếgiớinàyanlànhhơn,thânthiệnhơn.Cólẽchúngtôisẽlựachọnđểbướcrakhỏithếgiớinộitâmcủachúngtôivàhòanhậpvàothếgiớicủacácbạn.”

HãythắpÁnhsánglên.

27

Giốngnhưnhiềubàihọctươngtự,câuchuyệncủatôikhôngcógìlàhoànmỹhayhoànthiệncả.Nókhôngnỗlựcđểđạtđếnmộtchuẩnmựchaytiêuchuẩnnào,vàcũngkhônggiúpaichuẩnbịchomộtbàikiểmtratiêuchuẩn.Nóchỉđơngiảnlàbàihọctừcuộcsốngmàtôichiasẻvớinhữnghọcsinhcủatôi.Đólànhữngbàihọctừbụcgiảngcủatôi,nhưngbụcgiảngđóvữngvàng,đãtrảiquathửthách,vàthànhthật.

Bởivìtôikhôngphảilàmộtkiếntrúcsư,mộtnhàsoạnnhạchaymộtnhânvậtcótêntuổinêntôikhônghyvọngtênmìnhsẽgắnvớinhữngtòanhà,nhữngbàiháthaynhữngsiêusaonàocả.Tuynhiên,nếuhọcsinhcủatôihiểurõvềBangàysinhnhậttheocáchhiểucủahọ,khôngphảicủatôi,tôisẽgiúptinhthầnnhânvăncủacácemtănglênởmứcmàcácemchưatừngtrảiqua.Giatàitôicósẽsốngtrongmỗihọcsinhcủatôi.

Cónhiềuhọcsinhcủatôiđanggặpnguyhiểmvàbịloạirakhỏilớphọcbìnhthường.Hầuhếtđềucómộtnhânviênquảnchế,đãtừngtrốnhọchoặcbỏnhàđi,vàđãbịđưavàotrạitạmgiamhoặcbịđưaratòaángiađình.

Trongnămhọcđầutiên,tôivàcácemhọcsinhđãhọchỏilẫnnhauđượcnhiềuđiều.Chúngđếntrườngđầyhănghái,hiếukỳvàtiếpthubàitheocáchcủatrẻcon.Cuốicùng,chúngkhôngcònlànhữngđứatrẻnữamàtrởthànhnhữngngườitrưởngthànhcótráchnhiệmthamgiavàokhóađàotạo.Chúngđeophùhiệucủanhữnghọcsinhmớitoanh,giốngnhưngườiđangđượchuấnluyệnbướcvàongàyđầutiêncủacôngviệcmới.

Chúngkhôngcảmnhậnđượchaythấuhiểuvaitròmớicủamìnhtrongxãhội,vìthếchúngphụthuộcvàosựhướngdẫncủatôitừnhữngngàyđầutiênchođếnnhữngngàycònlạitrongcuộcđờichúng.Tôibắtđầubằngviệcđặtcâuhỏichochúng:“Cácemcótấtcảbaonhiêulầnsinhnhật?”Câutrảlờicủacácemkhácnhautừsốlầnkỷniệmsinhnhậtchođếnsốlầncónhữngđiểmmốcmàôngbàvàbốmẹcácemđãtrảiqua.Nhưngtôibảocácem:“Cácemchỉcóbangàysinhnhậtthôi.”Nhữngngàycònlạichỉlàmốcđánhdấuthêmmộtnămnữatrongcuộcđời–theoquanđiểmcủatôi,đóchỉlànhữngđiểmquantrọngtrongcuộcđời,khôngphảingàysinh.Đầyvẻnghihoặc,chúnghỏi:“Thưathầy,thầynóithếnghĩalàsao?”Vàbàihọcđầutiênbắtđầu.

“Sinhnhậtđầutiêndiễnravàobấtcứngàynàocácembướcvàotrườngtrunghọc,”tôinóivớicácem.“Tuổithựcsựcủacácemkhôngquantrọngvìcónhiềuembướcvàotrunghọcởđộtuổikhácnhau.”

“Thếgiớinàykhôngcònnhìnnhậncácemnhưnhữngđứatrẻ,”tôitiếptục.“Bâygiờcácemlànhữngngườiđãtrưởngthành,nhữngngườiđangđượccuộcsốngđàotạo.Chamẹvàcộngđồngnàytintưởngrằngđãđếnlúccácemlãnhnhữngtráchnhiệmnàođó.Cácemvừabắtđầubướcvàogiaiđoạncủangườitrưởngthành.”

“Trongtrườngtrunghọccơsở,cácemtừnghọcvớimộtgiáoviênduynhấtsuốtcảngàyvàcóthểtựdochuyểntừlớpnaysanglớpkhácmàkhôngcầnsựgiámsátcủangườilớn.Ởtrườngtrunghọcphổthông,cónhiềuthờigianđểthựchànhhơnvàđólànhữnggiờdànhchotròchơi.Conđườngđểcácemtrởthànhnhữngngườilớnthựcsựđãhìnhthành.”

Chúnggậtgùlắngnghe,vàtôilạitiếptục.

“Tiếptheongàyđólàsinhnhậtlầnthứ18củacácem.Chodùemđangcònngồitrênghếnhàtrường,đãtốtnghiệprồihayđãbỏhọc,cácemluônđượcnhìnnhậnnhưngườilớn.Tráchnhiệmđóchínhlàtừbốmẹcácemvàđặtlênđôivaicácem.Đếnlúcnày,cácemphảithựcsựbiếtlãnhtráchnhiệm.”

“Bốmẹcácemkhôngcònchịutráchnhiệmnuôinấngcácemtừcơmăn,áomặchaycungcấpnhữngmáinhàđểcácemtránhmưanắngnữa.Sựtựdovĩđạixuấthiệntừchính“sinhnhậtlầnthứhai”

này,nhưngđồngthờicácemcũngphảisẵnsàngđểchịutráchnhiệm.”

Tôiđưaramộtvídụ:nếucácembịbắtgặpđangmóctúiởmộtcửahiệunàođóvàothờiđiểmcácemđược17tuổi11tháng,chủcửahàngsẽgọicảnhsát,nhưnghầunhưcảnhsátsẽlạigọiđiệnchobốmẹcácemđếnrồitraotrảcácemchohọ.Tuynhiên,nếucũnglàhànhđộngmóctúinhưvậyvàothờiđiểmcácemtròn18tuổi,chỉsausáutiếngđồnghồ,chủcửahiệugọiđiệnchocảnhsátvàhầuhếtcáctrườnghợpcảnhsátsẽtốngcácemvàotrạigiam,tấtcảchỉcầnmộtcúđiệnthoạivàmộtchiếccòngtay.Tôinóivớicáchọcsinhrằng,từtuổi18trởđi“ngườitaphảichịutráchnhiệmvớinhữnggìmìnhđãchọn,dùxấuhaytốt,chínhlàhọchọnmàthôi.Với“sinhnhậtlầnthứhai”,cácemcóthểđibỏphiếuvàcóthểhysinhvìtổquốccủamìnhrồi.”

Sauđó,tôihỏixemcácemcóthểđoánxem“sinhnhậtlầnthứba”làgì.Cómộtsốcâutrảlời,cólẽbởivìđâylàlầnsinhnhậtmàhầuhếtcácemởtuổivịthànhniênchờđợi.“Đúngvậy,”tôinói“sinhnhậtlầnthứbacủacácemlàkhicácemtròn21tuổi.Đólànghithứcchuyểngiaocủagiaiđoạnquantrọng.Saubanămthựchiệnnhữngtráchnhiệmvànghĩavụ,xãhộicảmthấycácemđãsẵnsàngchobấtcứviệcgìvàcảnhữnggìmàthếgiớinàycóthểđưarachocácem.

“Tronglầnsinhnhậtthứbavàcũnglàlầncuối,cácemcuốicùngcóthểmởtiệcnhưmộtngôisaonhạcrock,vàcácemcóvôsốcơhộiđểtiếpcậnvớichấtcồn.Cácemkhôngcònphảinhờnhữngngườithânlớntuổihơnđimuarượumạnh,lénlútróttrộmrượucủabốmẹđểuống,hoặchốilộchongườilạnàođóđimuarượuchocácem.Lúcnàycácemcóthểmuốncóbaonhiêurượutùythích.Nhưvậy,cácemthấysinhnhậtlầncuốicùngcủamìnhnhưthếnào?”

Tôimuốnkểchocácemnghecâuchuyệnvềmộtvụlàmănđãđượcchiếutrêntruyềnhìnhtrướcđó.Vụlàmănnàynàybắtđầutừmộtngườiphụcvụvàchiếcmáyphatrộnrượutạimộtquầyrượu.Ngườiphụcvụnàytrộnmộtsốloạinguyênliệuvớinhauvàsauđóđổmộtsốcồnvàochiếcmáyphatrộnrượu.Trướckhiđậynắp,anhtabỏvàođómộtchùmchìakhóaôtôvàsauđóbắtđầuấnnútchiếcmáyphatrộn.Tiếngcủanhữngmẩukimloạiđangđượcnghiềnnátragợichochúngtanhớđếnnhữngchiếcmóngtaycàolêntấmbảngphấn.

Bởivìcácemhọcsinhcủatôisốngtrongvùngcóđầyrẫynhữngngườinghiệnrượu,tôicảmthấymìnhđangbịépbuộckhikểchocácemvềnhữngsựviệchỗnloạnnàykhicóthêmchấtcồnvàobấtcứtìnhhuốngnào.Vớihyvọngchúngcóthểphávỡcáivòngluẩnquẩnnày,tôinóivớichúngrằngrượutạocảmgiácmạnhchobạn,làmchậmnhữngphảnứngcủabạnvàkhiếnbạnkhôngcònsángsuốtnữa.Tôinóivớicácemrằngtôirấthyvọngtrongquãngthờigiangiữasinhnhậtlầnthứhaivàlầnthứbacủamình,cácemhãytrởthànhnhữngngườilớncótráchnhiệmvàcóthểvữngvàngtrướcnhữnglựachọnnày.

Mộtsốhọcsinhhỏitôi:“Thưathầy,vậycònsinhnhậtlầnthứ25,30vàcả40củathầythìsaoạ?”

Tôinói:“Đóđơngiảnchỉlànhữngdấuấntrongđờimàthôi.Ởtrườngtrunghọc,cácemsẽhọccáchđểsốngcótráchnhiệm.Vàongàysinhnhậtthứ18,cácemphảichịutráchnhiệmgiảithích.Vàosinhnhậtlầnthứ21,cácemphảicócảhaiđiềunàyvàcơhộitiếpcậnvớicồnkhônggiớihạn.Bêncạnhbalầnsinhnhậtnày,cácemcónhữngdịpđểkỷniệm,vàkhiđócácemđạtđượcnhữngđiểmmốcquantrọngtrongcuộcđời.

“Chúcmừngsinhnhật,vàchàomừngcácemđếnvớinhữngngàycònlạitrongđời.”

28

Tôibiếtbốtôiđangbịốm,nhưngtôihyvọngôngcóthểsớmbìnhphục.Nhưngkhôngđượcmaymắnnhưvậy.

Ngàykhaitrườngtôiđãrấthứngkhởivàsẵnsàngđểbắtđầumộtnămhọctuyệtvời.Từtrướcđó,khilậpkếhoạch,tôiđãđặtrarấtnhiềuviệcđểtôibiếtrõtấtcảnhữngviệctôicầnlàmvàkhinàotôisẽcóthểlàmđược.Sauđó,trênđườngvềnhà,tôiđãnhậnđượccuộcgọicủamẹbáotincácbácsỹbảorằngbốtôichỉcòncóthểcóvàingày,thậmchícóvẻchỉcònvàigiờnữathôi.Tôilaođếnbệnhviện.Saukhichịgáitôiđến,chúngtôilầnlượtvàođểnóilờitạmbiệtbố.Trongbangườichúngtôi,tôilàngườithườngxuyênluitớiphòngbệnhcủabốtôinhất.Tôiphảixinlỗibốmẹvềnhữnggìtôiđãkhiếnhọphảiđaulòng.Tôikhôngphảilàđứaconluônngoanngoãn,nhưngbêncạnhgiườngbệnhcủabố,tôibiếtrằngtôicóthểcốgắng

đểtrởthànhmộtđứacontraingoanngoãnhơnnữa.Tôivuốtnhẹtócbố,trướckhicảmẹ,chịgáivàtôirangoàiăntạmcáigìđó.

Tôirờikhỏikháchsạnnơichúngtôivừaăntối,đibộvềbệnhviệnvìtôicầncókhoảngthờigianmộtmình.Khiđếngầnbệnhviện,cómộttiếngnóithôithúctôiquaytrởlạibệnhviệnvớibố.Tôibướcvào.Họđãchuyểnôngđếnmộtphòngởtầngkhác.Khitìmthấyphòngbố,tôibướcvàongồibêncạnhgiườngvàngắmnhìnông.Ngườiđànôngluôncaovờivợisovớitôigiờnằmđó,trônggiàvàxanhxao.Tôingắmnhìnôngcảgiờđồnghồ.Tôinhậnthấybốthởchậmhơnvàcóvẻmỗilúcbốthởcàngkhókhănhơn.ƠnChúalàbốvẫnngủ,nhờđượcdùngthuốc.

Cuốicùng,cómộttiếngnóinhonhẹkéotôitrởvềthựctại,rằngđãđếnlúctôiphảivềnhà.Mỗidầnđếnthămbố,tôiđềukhóc,nhưnglầnnàytôibiếtrằngtôisẽkhôngbaogiờđượcnhìnthấybốnữa.Tôikhócnứcnởnhưmìnhchưabaogiờđượckhóc.Tôilạivuốttócbốbởivìbốkhôngbaogiờđirangoàivớimộtmáiđầuchưachảigọngàng.Sauđó,tôibướcraxevàláixevềnhà.Khiláixe,tôiluônnghĩmìnhphảiquaytrởlại,nhưngcógiọngnóiởđâuđónhắctôirằngbốsẽkhôngmuốntôichứngkiếnbốlìatrầnvìbốtừngchứngkiếnôngnộitôirađinhưthếnàovàđiềunàyluônámảnhông.Tôitrởvềnhàvàđinghỉ.Vàolúc5h30,bốtôiđãrađi.Tôixinnghỉlàmcảmộttuầnsauđámtangvàcũngđểgiúpmẹtôibìnhtâmtrởlại.

Bốtôiđithậtrồi.Đólànhữnglờitệhạinhấtđốivớitôi.

Chỉcósựanủithựcsựđốivớitôitrongtuầnđólàmỗikhitôinhớlạilờibốđãnóirằngbốtựhàovềtôi.Mộttrongnhữnglầnđángnhớmàbốnóiđiềuđóvớitôilàkhitôiquyếtđịnhtrởthànhthầygiáo,vàmộtlầnnữalàkhitôiđượcchọnvàodanhsáchHộiGiáoviênNhàvănTựdo.

Tôidạyhọcvìtôiyêucôngviệckhôngbaogiờnhàmchánnàyvàluôncónhữngđiềubấtngờ.Khitôiquaytrởlạilớphọctrướckhingàyhọcbắtđầu,cómộtbứcthiệptựlàmrấtlớnđặttrênbàntôi.Tấmthiệpđócóchữkýcủatấtcảhọcsinhcủatôi,đồngnghiệpvànhữngngườiquảnlýtrongtrườngtôi.Tôiđặttấmthiệpxuốngvàkhócvìvuisướngkhitôiđượcởtrongmộtngôitrườngmàtôiyêuđếnvậy.

29

Giáodụclàâmnhạc,vàâmnhạclàgiáodục.TôikhôngliêntưởngđếnmốiquanhệgiữahaiyếutốnàychođếnkhitôigặpTommy.Máitócvàng,dàivàbùxùcủacậubécùngvớiniềmsaymêtrượtbăngkhiếncậukhácbiệtvớinhữngđứatrẻkhác.Tommyvàolớptôimuộnnêncũnghơithiệtthòivàcậubébiếtrấtítvềnhữnggìlớpđanghọc.Theothôngtintừcácgiáoviênkhác,tôibiếtrằngTomđanggặpphảicùngmộtrắcrốitrongtấtcảnhữnglớpcậubéđãhọcqua.Tôiđểýthấytronggiờhọccậubéluônsaysưanhìnvàobảnđồthếgiớitreotrêntườnggầnbàncủamìnhhơnlàchúývàonhữngđiểmtôiđanggiảngtrongbàihọc.Mỗikhiđếnhạnnộpbàitập,cậubébiếnmấttăm.

ChẳngbaolâusaukhiTommytrởthànhhọcsinhcủatôi,mộthômtôiđangởnhàchuẩnbịchobuổibiểudiễnhàngtuầncủabannhạccủatôi.Bởivìbạnluônmuốnngheâmthanhtốtnhấttừnhạccụcủamình,nênviệcchuẩnbịcủatôibắtđầutừviệclêndâyđànghi-ta.Khicăngdâynọhaynớichùngdâykia,ngườinhạcsỹsẽđiềuchỉnhđểtạoranhữngâmthanhuyểnchuyểnvàhàihòa.Đầutiên,chínhbốtôiđãlêndâyđàn.Tôinhờbốchỉnhđànchomìnhtrướckhichơi.Saukhitôihọcđượccáchđểtựlêndâyđàn,tôiđãkhôngnhờailàmviệcnàychotôinữa.

TôihìnhdungrằngnhữnggìmàTommytrảiquaởtrườngcólẽgiốngnhưđiềunày.Cókhảnănglàcậubékhônghòanhịpvớinhữnggìchúngtôiđanglàmởtrường.Cũnggiốngnhưnhữngdâyđànghi-tacủatôi,Tommynênhòahợpvớilớpchúngtôi.Tôinảyramộtýtưởng,vàtôiđãghichéplại.Sauđó,tôiômlấycâyđànvàbắtđầulênđường.

Tuầntiếptheo,tôigặpriêngTommyvàtìmhiểuxemembiếtgìvềThếchiếnI–chínhlàthờiđiểmmàchúngtôiđanghọc.Cậubébiếtítthôngtinđếnnỗitôinhanhchóngnhậnrarằngtấtcảtintứcđềumớimẻvớinó.

Tôinghĩrằngchodùthôngtinlàmới,Tommycóthểhòađồngvớicảlớpnếucậubécóthóiquenhọctậptốt.Tôihỏiem:“Emcóhọcbàihaydànhthờigianđểcốgắnghoànthànhbàitậpởnhàkhông?”Cậubénhìnraxamộtláttrướckhitrảlờitôibằnggiọngđiệudàitưởngnhưvôtận:“Ummm....”

Tôiquyếtđịnhđếnthămnhàcậubévàtựtìmhiểuxemvìsaocậubétránhtrảlờicâuhỏicủatôi.KhiTommyramởcửavànhìntôiđứngởbậcthềm,tôicócảmgiáccậubébắtđầumuốn“đùnraquần”mất.Tommysốngcùngvớibà.Khitôingồinóichuyệnvớibà,chúngtôinóichuyệnvềmộtvàicáchđểgiúpcháubàhọctốthơnởtrường.Tôigợiývớibàcầnyêucầucậubélàmxongbàitậpởnhàrồimớiđượcphéprakhỏinhàđitrượtbănghoặcđichơivớibạnbè.Chúngtôitạoramộtgócđểlàmbàitậptrongphòngcậubé,cảbachúngtôicùngngồixuốngvàlậpramộtsốđiềuchúngtôimongđợiởcậuphảihoànthànhsaugiờhọc.TôikèmcặpTommyhaibuổimộttuầnsaugiờhọcởtrường,giúpcậubétheokịpchươngtrình.

MụctiêucủatôikhithựchiệnnhữngviệcnàynhằmgiúpTommyhòanhịpnhữngthóiquenvàquanniệmcủamìnhvớicáchọcsinhkháccủatôi.Khicậubébắtđầuthamgiavàocáccuộcthảoluậntronglớpvàbắtđầutrảbàiởnhà,tôicóthểnóithêmmộtlầnnữarằnglớphọccủatôiđãđạtđếncaođộhoànhảo.Giốngnhưbốtôi,tôicầndạyTommyđiềuchỉnhviệchọctậpcủaemsaochocuốicùngemcóthểtựlàmmộtmìnhđược.Cómộtđiềumộtngườichơiđànghi-tacầnluônluônghinhớlàcâyđànghi-takhôngbaogiờtựsodây.Chúngcầnđượclưuýthườngxuyênđểđảmbảocácâmthanhcủanốtnhạccócaođộtươngứngvớinhau.Ngườisửdụngđàncầnchúýxemâmthanhdocácdâyđànphátranhưthếnàokhigẩyđàn.Chẳngcókhinàocácdâyđànkhôngcầnsolạidâymàdùngngayđược.Đốivớimộtngườithầy,cácemhọcsinhcũngnhưvậy.Mộtkhigiáoviênhiểuđượccáchlêndâyđànnhưthếnàotronglớphọcthìâmthanhđượctạorasẽhayhơn.

30

Cảlớphọcnáoloạn.

Ngaytrướckỳnghỉđông,cómộtgiáoviênsaubốnthángdạyđầutiêncủanămhọcđãbịyêucầukhôngphảiquaylạidạyvìchấtlượngdạycủagiáoviênđókhôngtốt.Tôiđãđếnlớphọcđónhiềulầnđểxemngườigiáoviêntrướcđóđứngtrướclớpgiảngdạynhưthếnàokhimàlũhọcsinhbêndướiđangtranhcãi,đánhnhau,chơibàingaytrướcmắtanhta.Xemxétkhôngkhíhoàntoànrấtkhácthườngcủanămhọctrướcđó,mộtnămhọcmàchínhtôichứngkiếncóchínhxác

71cánbộgiáoviênđếnvàđi,nhiềuhọcsinhcócảmgiácrằng

chúngcóthểkhiếnbấtcứgiáoviênhaycánbộnàocủanhàtrườngrađi.

Cómộtđiềunựccườilàtôinhậnranhữnghọcsinhnày.KinhnghiệmcủamộtngườidađenLatintừnghọctrongnhữngtrườnghọccôngởCaliforniađãtạochotôisựnhạycảmkhicácgiáoviênkhácđánhgiávềtôi–họlàkiểugiáoviênrấtítkhichophépphảnhồi.Họđốixửvớihọcsinhcủamìnhnhưnhữngcáithùngrỗngcầnnhồithôngtinnọkiavàochứkhôngphảinhưđốivớinhữngconngườithựcsựcónhữngkinhnghiệmquýbáuvềđiềugìđóđểnóiravànhữngbàihọcđểdạy.Nhữnggiáoviênnàythườngkhôngbiếtvềnhữngkinhnghiệmtrướcđó,sựkhácnhauvềvănhóavànhữnggiátrịmàcácemhọcsinhcủahọcó,vàsựthậtvềnhữnggìcácemhọcsinhcủahọphảinỗlựcđểchốngchọihàngngày.Vànhiềukhi,thậmchíhọnhậnranhữngsựkhácbiệtnày,họkhôngtìmrađượcnhữngcáchphùhợpđểgắnkếtnhữngkhíacạnhnàytrongcuộcsốngcủacácemhọcsinh.

Trongngàytrọngđạinày,côngviệcchocảthángsắpdiễnra.Tôiđãmờivịhiệutrưởngvàmộtsốphụhuynhhọcsinhđếndự,nhữngngườiđangnóichuyệnxônxaotrongphòng,chẳngdễdànggìcóthểkhíchlệhọcsinhchọntừngữcẩnthậnvàsuynghĩvềhànhvicủamìnhchonhữngdịpnhưthếnày.Nhưngngàyhômnaykhôngphảinóivềngườilớn.Cácemhọcsinhđangởbêncạnhhọ,đầytựhàovàhăngháiđểchiasẻnhữngđiềubímậtrằngchúnglàaivàchúngpháthiệnranhữngđiềugìvềbảnthânmình.Chúngngồiimlặngnhưngtôicảmthấychúngnhưđangngồitrênđốnglửa.

MặcdùchủđềcủanămnaylàcácnềnvănhóaphươngĐôngcổđạivàtôiđãtiếpquảnlớpđượchơnbốntháng,họcsinhcủatôichưahọcđượcchútnàovềcácnềnvănhóacổđại.Thậtkhôngmaylàcácemhọcsinhcủatôikhôngchịuthamgiavàocáchoạtđộngcóýnghĩanhằmgiúpchúngtìmhiểuvềnhữngconngườivàcácnềnvănhóacổxưa,hoặcítnhấttôicũngcóthểbắtđầutừđiểmxuấtphátnhưvậy.Tôiquyếtđịnhđểchohọmộtcơhộiđểdạynhau,vàtôinữa,vềnhữngkiếnthứcnhưvậy.

Tôithamgiavàomộtđềánlịchsửcánhân.Mụcđíchlàtạođiềukiệnđểcácemhọcsinhtìmhiểunhiềuhơnvềnềnvănhóacủachínhcácem,giaotiếpvớicácthànhviêntronggiađìnhnhiềuhơn,nghiêncứu,tậphợpdữliệuvàthôngtin,sauđógiảnglạichocácbạncùng

họcvàcácgiáoviênkhácxemcácemđếntừđâuvàcácemlàai.Chúngtôiđãchianhỏchủđềvănhóathànhnhiềugócđộkhácnhau,vídụđịalý,nềntảnggiađình,cácđềtàikhácnhau,tháiđộđốivớinhữnggìchưabiết,giaotiếp,nghệthuậtvàmỹhọc,vàsựtáitạo.Mộtsốhọcsinhthườngbaydướirada–nghĩalànhữngemhaythẹnthùngvàkémtựtinnhất,thậmchínhữngemluôngiấumình–ngồingayngắntrênghếcủamìnhđợiđượcđếnlượtlêntrìnhbày,vừađợivừacắnmóngtay.Nhữnghọctròcưngcủatôi–nhữngcáitênmàtôicóthểnhớngaytrongbuổihọcđầutiênvànhắclạinhữngcáitênnàythườngxuyênhơnnhữngtênkhácvìsựhoạtbátcủacácemvàsẽluôntínhđếnnhữngcáitênđóvìmuốnđượcnhưvậy–thìđangmỉmcườicóchútcăngthẳngvàngồirấtyênlặng.Cảcănphòngthơmphức.Cónhiềuhọcsinhmangthứcănmàcácemđãchuẩnbịcùngbốmẹvàôngbàởnhàtừtốihômtrướcđếnlớp.Tôithấyđóicồncào.Tôiđãkhuyếnkhíchcácemmang“thứcăncủadântộc”mìnhđếnlớp.Hip-hop,samba,salsa,bachata,reggeton,reggae,vànhữngloạinhạcdângiankhácđượccácemhọcsinhmangđếnlớpđangđượcbậtlênvàphátratừchiếcloathùngnhỏtrongkhichúngtôiđangchờđợimọingườicùngổnđịnhchỗngồi.

Mộtemhọcsinhrấthayngượngngùngđãdũngcảmxungphonglêntrìnhbàytrước.Vớinụcườithậttươimàcậubécốtìnhchegiấu,cậuđãđĩnhđạcđứnglêntrướclớpđểbắtđầu.

“Xinchào,tôitênlàPJvàbốmẹtôiđượcsinhraở

Bra-xin,”cậubébắtđầu.

Ngaysauđó,mộttrongsốnhữngcậuhọctròcábiệtđầyngạomạncủatôi,Miguel,nóithậtto:“Saocậunóiphétthế?Cậulàngườidađen!”

TôinhìnMiguelđầykhiểntráchvàbặmmôivớicậubé.Nóngồitựalưngrasaughếvàlẩmbẩm:“Ồ,trôngcậuấyrõlàdađenmà.Emlàmsaomàbiếtđược?”

PJlậttờgiấyghichéptrongtaymình.Tôigậtđầuvớicậubévàcậubétiếptục.CậubékhẳngđịnhvớimọingườirằngmặcdùnhiềungườinghĩrằngnóxuấtthânlàngườiMỹgốcPhi,thựaranólàngườiBra-xinvànótựhàovềđiềuđó.

CậubékểvềcâuchuyệnchamẹmìnhđãđếnnướcMỹnhưthếnàovàchuyệnnhữnglầncậuđãvềthămđấtnướcBra-xincủamìnhrasao.Miguelnóidõngdạc:“Ồ,mọingườihẳnđãbiếtvềnhữngcôgáixấuxíởBra-xin.Chắcmọingườiđãxembăngvideo“Snoop”rồichứ?”Tấtcảmấycậubétronglớpđềugậtđầuđồngtìnhcứnhưchúngkhôngphảilànhữngcậubémới11tuổivậy.PJtiếptục:“ThựcraởBra-xincónhiềuphụnữxinhđẹpđấy.”Cậubémỉmcườiláulỉnh.“Ngoàira,chúngtôicòncónhạchaynữa.”

PJhỏitôixemliệucậubécóthểmởđĩaCDkhông.Tôiđưađĩacủacậubévàođầuđĩa.Cảcănphòngyênlặng.Cónhiềutiếngcườixungquanhtôi,vàtôinhìnsangmấyphụhuynhgầnđó,họđangthìthầmvớinhauvàcườiPJ.Cậubévẫnđứngđómỉmcười,lắcmìnhhếtbênnàylạibênnọ.Khitôiấnnútplay,âmthanhthậtlạlùngcủanhữngtiếngsôilạoxạovàtiếngtrốngcủamộtbannhạcsambaphátralàmsayđắmmọingườiởđó.Saumộtvàigiây,chúngtôichỉcònngheâmthanhduynhấtlàtiếngtrốnghòalẫntiếngtiếnghuýtsáongânvang.BấtngờPJbậtlênnhảy.Cậubévẫnmỉmcười,vàhétvangátcảtiếngnhạc:“Đâylàsamba!Vàđâylàcáchnhảyđiệunày!”

Mộtvàihọcsinhnhìntôi,mỉmcười,hơilúngtúngmộtchútvìkhôngaihìnhdungsựviệclạinhưthếnày.Nhưngtôicócảmgiácmộtsốngườithựcsựmuốnthamgiavàovũđiệunày.Tôihỏixemcóaimuốnthửnhảykhông,vàcómộtvàiemgáigậtđầu.ChúngđứnglêncạnhPJ,PJngừngnhảyđểhướngdẫntừngbướcchocácbạn.

Dầndầncónhiềucôbéđứngdậyvàcuốicùngmộtvàicậubécũnghòavàonhảy.Ngaysauđó,mộtsốphụhuynhcũngđứngdậythamgiacùngtốpnhảy.Tôiđứngphíacuốilớp,cốgắngghisâuvàokýứcnhữnggìtôiđangchứngkiến.Côhiệutrưởngbướclạigầntôivànắmchặttaytôi.Côkhencảnhtượngthậtlàđẹp.Tôiphảithừanhậnlànhưvậy.

31

“Nếulàmviệcđókhiđứngthìbạngáivẫncóthểmangbầuđúngkhôngạ?”

Tiếngchuông“khôngthíchhợp”củatôingânlênkhicậubéhỏitôicâuhỏiđó.Tôinghĩrằngnóđanglàmtôibốirối.

“Thậtvậyà?”,tôibuộtmiệnghỏi.

Tôicònnhớkhitôiởđộtuổicậubéthìtôiđãđượcgiáodụcvềgiớitính.Nhữngngườithamgiavàobàihọc–cảgiáoviênvàhọcsinh–đềumuốntrốnđiđâuđó,hoặclàmviệcgìđókhácchođỡngượng.Tôinhớtấtcảcáctàiliệuđượcpháthaynhữngđoạnphimđènchiếuđềukhôngđượcmọingườichútâmtheodõi.Điềutôikhôngthểnhớlàcókhinàođócóviệctranhluậntrungthựcvàthẳngthắnvềtìnhdụcvớimộtaiđómàngườiđócóthểtrảlờitôimộtcáchtrựcdiện.Tôicũngkhôngnhớcókhinàochamẹtôiđã“nóichuyện”nàyvớitôikhông,vàchắcchắntôikhôngnhớgìvềviệcthầygiáodạyvềsứckhỏechưatừngnóivớitôiđiềugìkhácngoàikiếnthứcsinhhọccơbảnđằngsauviệccóembé.Tôinhớrõmìnhmuốnbiếtnhiềuhơnthếnếuaiđósẵnsàngnóichotôibiết.

“Ồ,cóthểnhưvậykhôngạ?”

“Ờ,ngườinữcóthểcóbầubấtcứkhinàocóquanhệnamnữ,”tôitrảlời,rấtthậntrọngđểkhônglộrõrằngđólàlúckhóchịunhấttrongsuốtthờigiantôitừnglàgiáoviên.

“Ồ,đượcrồiạ...Cảmơnthầy.”

Tôithựcsựhyvọngkhôngkhuyếnkhíchthêmaiđótronglớplàmviệcnày,nhưngtôikhôngthểkhônghỏithêm:“Tạisaoemlạimuốnbiếtđiềunày?”

“Bởivìchúngemđãhọcxongmônhọcvềgiớitính,nhưngkhôngcólúcnàochúngemđượcphépđặtcâuhỏi.Tấtcảnhữnggìchúngemđượchọclàthôngquagiấyvàtainghe,chỉcóvậy.Emtừngnghenóingườinữkhôngthểmangbầunếuquanhệởtưthếđứngnhưngemkhôngtin,vìthếemphảihỏilạiđểbiết.”

Tôichợtbuộtmiệnghỏiramộtcâutrướckhikịptrấntĩnh:“Aibảovớiemnhưvậy?”

“Mộtgãnàođóạ.”

Khárõrànglàchẳngcógìthayđổivềcáchgiáodụcgiớitínhvànhữnggìbọntrẻnóichuyệnvớinhau.Tôinghĩrằngcólẽtôicầnlưuývớigiáoviêndạymôngiáodụcgiớitínhlàtrongnămhọctớicôấy

cầndànhthờigianđểhọcsinhđặtcâuhỏihoặccólẽnêncómộthộpcâuhỏichohọcsinh...

Tôibừngtỉnhsuynghĩmiênmankhicónhữngcánhtayđangvẫytronglớphọc.Tôibiếtrằngvàolúcđótôicóthểgiốngnhưnhữnggiáoviênvàphụhuynhkháckhikhôngthẳngthắnvàcởimởthảoluậnvềgiớitínhvàquanhệtìnhdụcvớicácemhoặctôicóthểtrảlờimộtvàicâuhỏikhiếntôithấykhôngthoảimáitớimứckhótin.Tôiđãchọncáchlàmthứhai,vàchỉmộthơithởsâu,chúngtôiđãtháogỡđượcvấnđề.

“Nếudùngtớihaibaocaosu,liệungườinữcóthaiđượckhôngvàtacóbịnhiễmbệnhvềtìnhdụckhôngạ?”

“Nếuquanhệvớimộtcôgáimớilớnthìnócóbịchảymáukhôngạ?”

Nhữngcâuhỏinhưvậycứtiếptụcđượcđặtratrongvòng60phúttiếptheo.Lầnlượttừngcánhtaygiơlênđểhỏi.Hầunhưmỗihọcsinhđềucómộtcâuđểhỏi,vànhữngemkhônghỏicũngchămchúlắngnghecâutrảlờichocâuhỏicủangườikhác.TôigiảiđáptấtcảtừnhữngkiếnthứcvệsinhcơbảntớiviệcđốiphóvớibệnhAIDS/HIV.Nhữngđứatrẻkhaokhátkiếnthức,vàkhicuộcthảoluậncủalớpcàngdiễnralâuhơn,tôicàngthấydễchịuhơnkhinóiranhữngtừnhư“dươngvật”,“âmđạo”và“âmvật”.Bọntrẻkhôngcườihayrúcríchvớinhau;chúngchỉlắngnghevàđặtranhiềucâuhỏihơn.Tôinhậnrarằngchừngnàochúngđủdũngcảmđểđặtcâuhỏithìtôicũngcóthếđủcanđảmđểtrảlờichúngnhữnggìchúngmuốnbiết.

Khingàyhọctrênlớpkếtthúc,bọntrẻsắpxếplạisáchvở,vànhữnghọcsinhkhởixướngnhữngcâuhỏiđầutiênnóivớitôi:“Cảmơnthầyạ.Embiếtlàthầycóthểtrảlờicâuhỏicủaemmà.Thầybiếtrấtnhiềuđiềuvàthầylàmộtthầygiáokhôngengạiđiềugìcả.Xinlỗithầyvìcónhiềucâuhỏingoàilềạ.”

“Ồ,cógìđâuem”,tôinóidối.

Nhưngtôipháthiệnrarằngcómộtđiềuđángsợhơnnhữngcâuhỏikialàkhicácemkhôngcóaiđểtrảlờitấtcảnhữngthắcmắcđó.

32

Cộngsựcủatôi–Johnsonvàtôiđangđikiểmtrakhunhàởcủahọcsinh.Khoảngcáchgiữahailầnchuôngreochỉkéodàibốnphút,nhưngdườngnhưnókéodàilêthêvôtậnkhinghetiếngngườitalahét:“Đihọcđi!”“Kéoquầnlên!”“Đivàođúnglốivàogiảngđường!”“Khôngđượcnóito!”“Khôngđượcchửithề!”“Khôngđượcxôđẩy!”“Nhanhnhanhrakhỏinhàvệsinhđi!”Tiếngchuôngđủngđỉnhreolên,vàcóvẻnhưtấtcảhọcsinhđãởtronglớp.AnhJohnsonvàtôibướcvềphíaphònglàmviệccủatôi,đangnóichuyệnvềtuầntrướcđóđiênkhùngnhưthếnàothìgiậtmìnhvìtiếngnổnhỏ.Bùm!

Âmthanhphátratừphòngvệsinhcủamộtcậubé,ngayởphòngchúngtôivừađira.Johnsonvàtôichạybổvềphíaphòngvệsinhđó,lolắnglàchắccậubéđãbịthương.Khimởcửaphòngvệsinh,chúngtôinhìnthấymộttrongnhữnghọcsinhmàtôiyêuquýnhất,Donte,đứnggiữavũngnướcnhàvệsinhvàbệsứvỡtung.Quầncậubéướtsũngnước,vàtrôngvẻmặtlúngtúngcủanókhiđóthậtbuồncười.Chúngtôichắcchắnnókhôngbịđau,chodùcónhiềumảnhsứvỡvăngtungtóetrênsànnhà.Saukhingóquasựviệcvàimlặngmộtlát,Johnsonbảo:“Thậtbuồncườilàchắcaiđótrongnhàvệsinhđangxảnướcbồncầuhoặchẳnlàemcóvấnđềnghiêmtrọngkhiđivệsinh!”Chúngtôicùngcườiphálên,vàmặcdùđangthộnmặtvìlúngtúng,Dontecũngphảibậtcười.

“Cóviệcgìvậy?”,chúngtôihỏi.Dontethừanhậnemđãđứngtrênnắpbồncầuđểhútthuốc.“Nhưthếnàyạ”,cậubégiảithích:“Khiaiđónhìnquaváchngănnhàvệsinhsẽkhôngthấychânem,emthìcóthểnhìnthấyaiđangđitớitừphíatrêncủaváchngăn.”Lúcđótôichợtnghĩ:“Nhữngđứanghiệnthuốcchắcchắnlàmộtnhómcóthểxácđịnhđược.Chúngsẽlàmnhữngviệcnựccườiđểđượcchúý.”Dontekhôngphảilàngoạilệ.

Nhữngtìnhhuốngnhưvậykhôngthểbỏquađược,vàchẳngmấychốcnótrởthànhđềtàichocáccâuchuyệnphiếmphatròhàngngàyvềDonte.Dontekhómàtrởthànhchủđềđểchúngbạnlấylàmtròcườivìthườngcậubélàchủtròcườinhạongườikhác.Thấycậubébịtrêuchọc,tôikhôngthểkhôngnghĩtớimộtvídụtuyệtvờichoviệc“gieogìgặtnấy”.Vàingàysauđó,Dontenóivớitôi:“ThầyCarterạ,emnghĩemsẽcốgắngbắtđầulàmviệctốt.”Aicóthểbiếtđượcrằngviệcngườitalàmbẽmặtmộtaiđócóthểgiúpngườiđóphảihànhxử

đúngđắnhơn?

Sựthựclàcácemthiếuniênbắtđầulàmmọiviệcrốitunglên,vàcầncóaiđógiúpchúnggomnhặtnhữngmẩulộnxộnđólại.VụviệccủaDontegợichotôinhớlạilầntôiquyếtđịnhcắttócrấtngớngẩnvàbốtôiđiêntiếtlên.Tôivẫnnhớnhưinngàyđó.

“Thằngkia,màylàmcáiquáiquỷgìtrênđầuđấyhảcon?Màybịmấttrírồiđấyhả?”

Vôcùnghoảngsợtrướcsựnổigiậncủabốtôivàkhôngbiếtphảinóigì,tôibuộtmiệng:“AnhT.ởĐộiAcũngcómáitócnhưvậyạ.”Saukhitôiđãkiếmđượccáitông-đơcũvàcắttóctheokiểuMohawk(thổdânBắcMỹ)ởtrườngtrunghọc,tấtcảnhữnggìtôibiếtlàtrôngnórấttuyệtvớitôivàanhT.cũngcócáiđầukiểuấy.Đólàtấtcảnhữnggìtôiquantâm.

Nhữnggìtôihọcđượctrongmườinămđượcdạydỗlànhữnglúckhôngngờtớitrongcuộcđờimìnhnhưvậycóthểcóíchvàkểcảnhữngngườigặprắcrốinhiềunhấtcũngthấyýnghĩacủaviệcnày.Donteđãhọcđượcmộtbàihọc,cóvẻnhưvậy,nhưngchỉcóthờigianmớitrảlờiđược.Trướclúcsựviệcnàyxảyra,tôichưabaogiờcóthểbảoDontethôingaynhữngviệclàmnghịchngợmcủanó.Ngheđượcchínhcậubénóinómuốnthayđổi,điềunàythựcsựlàbướckhởiđầu.Mộtsốngườitrongchúngtađượcaiđóbảorằngmìnhcầnthayđổiđi,nhiềungườitrongchúngtanhiềulầnbịrơivàonhữngtìnhhuốngkhóxửtrướckhichúngtabắtđầuthayđổi,vàsốcònlạisẽphảichịuđứngtrongchínhđốngphânmàmìnhtạora.

33

Thậtlàsailầmkhimangtheo300đôlatiềnthuênhàđếncâulạcbộđọcsáchvàlớptậplàmvănsángtạohàngtuầnmàtôidạychocáccậuhọctrò16,17tuổicủatôi–nhữngđứatrẻbịxửtộinhưngườilớnđangởtrongtù.Đếncuốigiờdạy,chiếcvílépkẹpcủatôicùnggiấyphépláixevàcácthẻtíndụngđãbiếnmất.

MộtđồngnghiệpcủatôilàLeslievàtôitừnglànạnnhâncủamộtkếhoạchhànhđộngđơngiảnnhưvậy.Antonio,mộtcậubénhỏthó,ethẹnvớiđôimắttovàbuồnnépsauđôibờmidàiđãtiếnlạigầntôi.Nhiềutuầnvừaqua,cậubéđãnóivớichúngtôirằngnókhông“làm

cácbàitậplàmvăn.”Rồiđộtnhiêntuầnnàycậubéxuấthiện,đứngtrướcmặtchúngtôivớimộttờbáođangmởravàhỏi:“Dạ...,côcóthểchoemmộtsốđềbàiđểviếtkhôngạ...Nhiềunhiềumộtchútạ?”

Đólàgiấcmơcủamộtngườigiáoviênđứnglớp,mộtbướcđộtpháthựcsự.Ngaylậptứctôiđưaramộtloạtcácchủđềđểviết:“Nếubạnthựcsựhiểuvềtôi,”“Mộtngàyđángsợnhấttrongcuộcđờitôi,”“Ướcmơcủatôi”.Cótớibốn,nămhọcsinhkhácùađếnvâyquanhtôivàcũnghỏixinchủđềviếtdànhchocácemvàhéttoánglênđểđặtcâuhỏi.

Khitôiđangvuisướngtrướcnhữngthànhcôngcủamình,mộtnhómhọcsinhthứhaidoDelontedẫnđầu,mộthọcsinhcábiệttrongđámtrẻvàchủmưucáctròquậyphá,túmlấynắmtiềnvàbắtđầurảinókhắpnơi.Khinhậnrachúngtôiđãbịlừa,tôitựanủimìnhrằngítnhấtchúngcũngđanghợptácvớinhauđểlàmgìđó.Chúngtôivẫnluôncốnuôidưỡngtìnhanhemgiúpđỡlẫnnhaugiữatấtcảcáccậubévốncứrađườnglàtrởthànhkẻthùcơmà.

Tôikhôngbiếtlýdovìsaochúnghànhđộngnhưthế,nhưng300đôlatiềnmặtđểngỏtrongtúicủatôiquảlàmộtmụctiêuhấpdẫn.Mộtthựctếđángbuồntrongnhàtùlàtùnhâncầntiềnđểmuacảnhữngvậtdụngthiếtyếunhấtnhưkemđánhrăngvàchấtkhửmùi.Nếubạnkhôngcóaiđócungcấptiềnchomìnhthìbạnphảitựkiếmnó.Nhưngtôivẫnthấymộtcảmgiácbuồnnônvìchoángváng,thấtvọng,vàxấuhổvìsựngâythơcủamình.TôiđoántôicứnghĩmộtmốiliênhệmậtthiếtđãđượchìnhthànhtronglớpvàđiềunàysẽngănbấtcứnguyhạinàoxảyđếnvớiLeslievàtôi.

Tôibáochoviêncaitùphụtráchđưacáccậubévềphònggiamvềviệcđãxảyravàbịôngtaquátchomộttrậnvìđãmangtiềnvàonhàtù.Khiravề,tôicứtựhỏikhôngbiếtmìnhsẽbiếnviệcnàythànhmộtkinhnghiệmđểtruyềnđạtlạinhưthếnào.

Tôikhônghyvọngsẽlấylạiđượctiền,thếnênkhiviêncaitùđeogăngtaycaosuvàovàlấyramộtchiếctúiplasticđựngđầytiền,tôicảmgiácnhưngườiđánhrơithấylạiđồbịmấtvậy.Tôithấylạlàtiềnlạiđượcđựngtrongmộtchiếctúi,nhưngnghĩhọlàmthếlàđểbảovệbằngchứng.

“Tôinghĩlàcônênkhửchấtbẩn,”ôngtanói.

Khửchấtbẩn?Ôngtađangnóigìthếnhỉ?“Ôngnóirõhơnđượckhông?Ôngkhuyêntôinênkhửchấtbẩnbằngcáchnào?”

“Thưacô,tôicònphảicanhgácmộtnhàgiamgồm2.000phạmnhân.Tôikhôngcóthờigianđểchỉcôcáchkhửchấtbẩn.Ởđâycó280đôla,gồm14tờhaimươiđô.Chúngtôikhôngtìmđượctờhaimươiđôcuốicùng,xinlỗicô.”

Khôngthểtìmđượctờhaimươiđôcuốicùng?

Khivềnhà,tôigọiLeslievàhỏixemcôấynghĩ“khửchấtbẩn”nghĩalàgì?Côấycườicànglúccàngto,vàcuốicùngnói:“Ôitrời,tiềncậudínhphânrồi!”

Cáigì?Mọichuyệnbắtđầutrởnênrõràng.Viêncaingụcgiảithíchrõhơnởbuổihọckếcủachúngtôi.Saukhiđượctôibáo,ôngtalôitấtcảcáccậunhócvàophòngtậpthểdụcvàlộttrầncácemrađểkhám.Sốtiềnđóđãđượcchiađều.

Vàobuổihọctiếptheo,tôilolắngđếnnỗigiọngnóicũngrunrun.Tôibắtđầu:“Tuầntrướccôthấyrấtbuồn,vàcôđangcốhiểuvìsaocácemlạilàmnhưvậy.”Cácembắtđầungọnguậytrênghế,vàhầuhếtcáccặpmắtđềunhìnxuốngnềnnhà.Tôitiếptụcchocácembiếthànhđộngcủacácemđãảnhhưởngđếntôinhưthếnào,vàtôiquantâmđếncácemvàmuốnthalỗichocácemrasao.Tôicũngchocácembiếtlòngtingiữachúngtôiđãbịphávỡ,vàchúngtôisẽphảicốgắngđểlấylạinó.

Saumộtlátimlặngkéodài,Antoniolínhí:“Emxinlỗivìnhữnggìcôđãtrảiqua.”Sauđónhữngemkhácbắtđầuxinlỗi.Mộtvàiemnóimìnhkhôngthamgia,nhưngnóichunghômđólàbuổihọcchiasẻcảmxúcthật.

Lesliehỏi:“Cácemđãbaogiờnghĩcácnạnnhânkháccủacácemđãphảitrảiquanhữnggìkhông?”Cáccâuchuyệnbắtđầuđượckểravềviệchầuhếtcácemđãtừnglànạnnhâncủacácvụtấncôngvàcướpbóc.Cácnạnnhânkháccủacácemlànhữngngườicácemkhôngbiếtmặtvàkhôngbiếttên.Cácemhiếmkhinghĩđếnviệchànhđộngcủamìnhcóthểgâyranhữngảnhhưởngnhưthếnàođếntâmlýcủahọ.Nhiềuemchưatừngngheđếntừ“thôngcảm”trướcđó.Chúngtôiyêucầucácemthửtưởngtượngxemmìnhsẽcảmthấy

nhưthếnàonếumẹhoặcbàcủacácembịhại,thayvìnghĩđếnmộtngườivôdanhcácemkhôngcầnquantâm.

Tôithậtsựkhôngbiếtcuộcnóichuyệncủachúngtôiđãtruyềnđạtchocácemđượcbaonhiêuđiều,nhưngtôibiếtrằnggiờAntoniolàmộttrongnhữngcâyviếthaynhấtcủachúngtôivàDelontevẫnviếtthưchotôitừnhàtùliênbangbàytỏmongmuốnđượctrởthànhmộtngườicốvấnsaukhiratù.

Tôicũngbiếtnhữngtờhaimươiđôlasaukhiđượctẩyrửa,nungnóngtronglòvisóng,vàsauđóđặtvàolòsấythìkhôngđượcbềncholắm.

NỗlựcTRONGQUÁTRÌNHDẠYHỌC,rấtnhiềutìnhngườibịmấtđi

vìnhữngbàikiểmtratheochuẩn,vàviệcthuthậpdữliệu.

Đểhọcsinhcủatôicầmbútchứkhôngphảidùngnắmđấm,nộidunghọcphảigầngũivớicácem.Mộtgiáoviênbiếttruyềncảmhứngsẽbiếtviệcthuhútsựchúýcủahọcsinhquantrọngnhưthếnào.Vìvậy,tôiphảitìmnéttươngđồnggiữacuộcsốngcủacácnhânvậttrongcáccuốnsáchchúngtôiđangđọcvớicuộcsốngcủatừnghọcsinh.Romeothậtsựlàcậubạnvụngvềngồikếbênbạnđangyêu,cậnthị,vàsắpsửagặptaihọa.

Tôisửdụngvănhóađạichúng,ẩmthực,vàcácdiễngiảkháchmời–bấtcứđiềugìcầnđểkhiếnnộidunghọcgầngũivớicuộcsốngcủacácem.ĐiềurấtquantrọngvớitôilàtrướckhihọcsinhcủamìnhmởmộtcuốnsáchnhưcuốnMànđêm(Night)củaElieWiesel,cácemkhôngnhữngđãcómộtsốthôngtinnềnđểhiểuđượcsựkiệntànsátngườiDoTháimàcòncóthểthấyđượcnócóýnghĩathếnàovớicuộcsốngcủachínhmình.Vìthế,bàihọcvềsựkiệntànsátngườiDoTháinhanhchóngtrởthànhmộtcâuchuyệncảnhtỉnhvềsựvônhânđạocủaloàingườivàảnhhưởngtànphácủasựkỳthịtôngiáo.

CâuchuyệncủaAnneFrankcólẽđãbịlãngquênnếuAnnekhôngviếtranó,vàgiờtừngngườitrongsốcácem,mỗingườilàmộtNhàvănTựdo,đãthêmcâuchuyệncủachínhmìnhvàochươngnàytronglịchsử.

ThậtmaylàcácgiáoviênkiêmNhàvănTựdokhôngủnghộtriếtlýchorằngcómộtphươngphápdànhchotấtcả.Đểkhiếnhọcsinhcủamìnhlắngnghe,họcũngđãsửdụngnhữngphươngphápmớivàsángtạomàkhôngphảilúcnàocũngphảidùngđếnsáchgiáokhoahoặccácbàikiểmtra.Đểkhiếnmộtsốtrẻlắngnghe,bạnphảiđưasuynghĩcủamìnhrangoàikhuônmẫu.

NhữngcâuchuyệntrongmụcnàynóivềnhữngđộtphámàcácgiáoviênkiêmNhàvănTựdođãcóđượcvớihọcsinhcủamìnhtrongkhiđọcnhậtkícủacácem,chơinhữngtròchơitươngtácnhư

tròxếphàng,hoặcđưaranhữngcuộcthảoluậntronglớp.Đóchínhlànhữnggiâyphúthọluôncốgắngđạtđược,nhữnggiâyphútkhiếnhọcảmthấyquyếtđịnhtrởthànhgiáoviêncủamìnhlàđúngđắn.

34

“Nếuembiếtcâutrảlờithìemsẽgiơtay.Nếuemkhônggiơtaythìđừnggọiemvìemsẽkhôngtrảlời.”

Đólàngàyđầutiêncủanămhọc.MáitócđennhiềulọncủaMoniqueđượcchảingược,đểlộrađôimắttomàunâukhiếncôbégiàhơncácbạnhọcsinhkhác.

“Chịgáiemcũngthế,nhưngchịấykhôngchịunóira.”Côbénhìnthẳngvàomắttôi.

Trongmấytuầnđầu,Moniquengồiimlặngởhàngghếđầu.Chúngtôinhảyđiệu“Bạnđãsẵnsàngchưa?”Mỗilầntôibướcmộtbướcvềphíacôbé,emđềucongườilạitrongghế.

Tronglúccảlớpthảoluậnmộtcuốntiểuthuyết,tôinhìnvàoMonique,biếtrằngcôbébiếtcâutrảlời.Côbéđáplạiánhmắtcủatôitrongmộtgiây,rồinhanhchóngquayđichỗkhác.

Tôithửmộtcáchkháctronggiờngữpháp.Tôibướcchậmvềphíabàncôbé,tinrằngemđãsẵnsàng,nhưngemngẩnglênvànói:“Emđãnóilàemsẽchocôbiết.”

Tôitrởnênrấtgiỏitrongviệcđọcvẻmặtcôbé.Đólàvẻ“Emchưasẵnsàng,”vẻ“Cólẽembiếtcâunàynhưngđừnghỏiem,”vẻ“Đểemyên.”Tôibiếttấtcảnhữngvẻmặtđó,nhưngtôikhôngthểbỏqua.SựimlặngcủaMoniqueđanggiếttôi.

Tôiđưachotừnghọcsinhcủamìnhmộtcuốnnhậtkí:“Emcógiọngnóiriêngcủamình.Hãyviếtvềbảnthânmình,chodùnóchỉdànhchoriêngem.”Trướcsựngạcnhiêncủatôi,cácemđãviếtthật.Lầnđầutiêntấtcảcáchọcsinhcủatôiđềuthíchthúvớibàitậpviết.

Cácemhỏi:“Hômnaybọnemđượcviếtnhậtkíạ?”vàxinthêmthờigian:“Choemthêmvàiphútnữathôi!”TôithấyMoniqueđang

viết.Côbéđãchịunghetôiư?

Lớpchúngtôiđưaramộtquytắc:“Nhữngđiềuđượcnóiratrongcănphòngnàysẽđượcgiữkín.”Chúngtôinhấttrírằngviệcchiasẻnhữngcâuchuyệnriêngtưngoàilớphọcsẽphávỡniềmtinchúngtôiđãtạodựngđược.

Vàingàysau,mộthọcsinhnóimuốnđọcnhậtkícủamìnhchocảlớpnghe.Giọngcôbérunrunkhikểchocảlớpnghevềkhoảngthờigianmìnhbịđeobámbởimộtngườiđànôngmắcbệnhkhoecủaquý.Khicôbéđọcxong,cánhcửalòngcủacácemkháccũngđượcmởra.Hầuhếtcáchọcsinhcủatôiđềuchiasẻchuyệnriêngcủamìnhvàohômđó.Cácemđãnóivềnhữngnỗiđauthểxácvàtinhthầnmìnhphảichịuởnhà.Haiemnóimìnhđãbịcưỡnghiếp.Cácđôimắtmọngnướcvàmiệngháhốc.Ngaykhitôiđịnhphávỡsựimlặngđếnkhóchịu,mộtgiọngnóivanglêntừphíasaulớp.Giọngnóirấttovàrõràng.ĐólàMonique.

“Đôikhiembịđánh,vàchịemcũngthế.Emlúcnàocũngphảilàmmọiviệctrongnhànhưngmẹemvẫnquátemvànóiemlườibiếng.”Mắtcôbédịulạikhinhìnquanhlớp.Vàogiâyphútđó,Moniquecònhơnmộthọcsinh;côbélàmộtngườimẹ,ngườichị,ngườibố,vàngườibạn.

Lớpchúngtôitrởthànhmộtgiađình.Chúngtôichiasẻvớinhaucácbímậtkhôngthểnóiđượcvớigiađìnhriêngcủamình.Moniquetrởthànhbạntốtvớimộttrongnhữnghọcsinhgiỏinhấttrường.Nhữngánhmắtcủatôigiờđâyđượcđónnhậnvớimộtnụcườivàmộtcâutrảlời,vàmắtcủacôbétrôngrấtsốngđộng.

Mộtngàynọcôbébướcvàolớpvớimáitócnốirấtđẹpvàmộtnụcườitươi.Hầuhếtnữsinhởtrườngtôiđềunốitóckhithíchmộtcậubạnnàođó,khithamgiamộtđộikhiêuvũ,hoặckhicácemđượcmờiđếndạhộicủatrường.

Tôikhôngthểkiềmchếsựtòmòcủamình,vìthếtôihỏiMonique:“Cóchuyệngìthế?Emđilạihếtsứctựtin.Emlàmbàirấttốt.Emnốitóc.Emcóbạntraihaylàgìthế?”

“Giờemthấyđượcantoànởđây.Khiembiếtcôquantâmđếnem,emcólýdođểlàmbài.Emkhôngmuốnlàmcôthấtvọng.”

Tôikhôngcầnnhảyđiệu“Bạnđãsẵnsàngchưa?”vớiMoniquenữa.

35

Vàocuốihầuhếtcácngày,tôingồiđọcquanhậtkícủacáchọcsinh.Nhậtkíchophépcácemnghĩvàviếtvềnhữngvấnđềquantrọngvớimình,vàđọcchúnggiúptôihiểuthêmvềhọcsinhcủamình.Nhưngdùvậy,tôichỉđượcphépđọcchúngnếucácemchophéptôi.

QuyểnsổmàudacamởtrênđầuchồngnhậtkíthuộcvềAlli.Tôimởnóra.Nhưthườnglệ,mépcủamỗitranggiấyđềuđượcgấplại,vàđóchínhlàdấuhiệuchotôibiếtmìnhkhôngđượcđọcnhữngtrangđó.

Allivàolớptôimộtthángsaukhinămhọcbắtđầu.Côbécóvẻchữngchạcvàmộtnétđẹprấtlạ,vàdĩnhiênđãthuhútđượcsựchúýcủacácnamsinhlớp8.Emrấtítnóivàkhôngmuốnnóiranhiềuthôngtincánhân,nhưngtôiđãkhiếnemnóirađượcemđangsốngvớichịgáiRumavàSam,chồngcủachịgái.Côbérấtchămhọcvàlễphép,vìthếtôikhôngcógìđểphànnàn,nhưngtôirấttòmòvềxuấtthâncủaem.

Mộtngàythứsáu,Alligọitôitớibàncủamình:“Thưathầy,emmuốnthầyđọcmộtmụcnhậtkícủaem,”côbénói.Emđưachotôiquyểnnhậtkícủamìnhvàravề.

TôingồixuốngđểđượcđivàothếgiớinộitâmcủaAlli.Côbéđãviết:“ChịRumavàemkhôngcònhợpvớinhaunữa.Chịấylúcnàocũngmắngem,vàemchẳngthểlàmgìđúngcả.Emnhớkhoảngthờigianemvẫncònlàbạnthâncủachịấy.”

Ngàythứhaitiếptheo,tôibảoAlliởlạivớitôisaukhitanhọc.

“Ởnhàemmọichuyệnvẫnổnchứ?”,tôihỏi.“Vâng,dĩnhiênrồi,”côbétrảlời.

Tôinóithêm:“Nhậtkícủaemlạinóikhác.”

“Chịấychỉlàlúcnàocũngchỉtrỏemnàynọ,vàemphátchánvới

điềuđó,”côbélạinói.

ĐólàlầnđầutiêntôithấyAllithànhthật.“Thầynghĩchắcchịemđangphảichịurấtnhiềuáplực.Cólẽchịấykhôngbiếtlàmcáchnàođểvừalàbốmẹlạivừalàbạn,”tôinói.

“Thầykhôngbiếtcảmgiáckhôngcómẹbêncạnhkhicầnlànhưthếnàođâu!”Allinóilúngbúngtronglúcvộivãrờikhỏilớp.

Ngàyhômsau,Allitớigặptôilầnnữa.

“Thưathầy,emnhờthầymộtviệcđượckhông?”“Dĩnhiên.”

“Thầysẽđọcnhậtkícủaemchứ?”,côbélínhíhỏitôi.“Tấtcảư?”

Tôichắccôbécảmthấyđượcsựbấtngờcủatôivàcườikhúckhíchtronglúcđưaquyểnnhậtkíchotôi.“Vâng,emnghĩemmuốnthầyđọcnó.”

Nhậtkícủaemkểvềnhữngsựviệctừbanămtrước.

“Emvừatổchứctiệcsinhnhật13tuổivàmọithứthậttuyệtvờivớiem.NhàemsốnggầnMumbai(ẤnĐộ)vàbốcómộtcôngviệcrấttốt.Mẹởnhàđểchămsócbọnemvàgiađìnhemrấthạnhphúc…

“Mộtbuổichiềunọ,emnhớđãtrởvềnhàtừtrườngvớichịRuma.Bạncủabốởnhàbêncạnhcũngởđó.Chúấynóimẹđangởtrongbệnhviệnvàchúấysẽchởbọnemđếngặpmẹ.Khibọnemđến,bốnóimẹđãbịđộtquỵ.Khibốconemđượcphépgặpmẹ,mẹrấtmệtvàtrôngkhôngđượckhỏe.Điềutệnhấtlàmẹkhôngnóichuyệnđượcvớibốconem.”

Haingàysaukhimẹcôbénhậpviện,Allivàchịcủaemđếnthămmẹ,vàbàấyđãngừngthở.Cáccỗmáykêubípbíp,vàcácbácsĩvàytáchạyvàođểcứubàvàđưabàđếnphòngphẫuthuật.Khôngaibiếtchắcsựviệcdiễnranhưthếnào,nhưngbácsĩphẫuthuậtđãsailầmkhimổkhíquản–mộtsailầmtệhạiđếnmứcmẹcôbéngừngthởtrongmộtthờigiandài.Córấtíthyvọngrằngbàsẽkhỏehơn.

Allikểlạilầnthămmẹ:“Emcònnhớmỗingàyđếnthămmẹemđềuthấymẹgầyvàxanhhơn.Thậtkinhkhủngkhiphảichứngkiến

mẹchếtdầndần,mỗingàyquađimẹlạiđếngầnhơnvớithầnchết.Thờigianđóemkhônggặpbốnhiều.Lúcđầubốlúcnàocũngởbệnhviện,nhưngsauđóbọnemkhôngbiếtbốđiđâu–bốkhôngđến.”

DầndầnáplựcđặtlênvaibốAllitrởnênquálớn.Mộtngàynọôngrangoàivàkhôngtrởvềnhà.KhôngaitrongnhàAllicònthấyôngnữa.

Thậtkinhkhủngkhinghĩđếnviệcmộtaiđóphảitrảiquabikịchnày,nóigìđếnmộtcôbé13tuổi.TôiướcgìmìnhđãkhôngcốtìmhiểuvềbốmẹAlli.

Mẹcôbéchếtsaukhihônmêbấttỉnhtrongvàituần.Allivàchịđếnsốngvớingườihọhànggầnnhất,mộtngườidìởMỹ.Hainămsau,Rumakếthônvàhaiemchuyểnkhỏinhàdìđếnsốngởvùngnơitrườngtôitọalạc.

NhữngmụccuốicùngcủaAllibắtđầubằngmộtlờinhắntớitôi:“Bạncủaemnóivớiemrằngemxinhđẹpvànêncóbạntrai,nhưngemkhôngthíchviệcđó.Giấcmơcủaemlàhọccàngchămcàngtốtởtrườngtrunghọc,vàođạihọc,vàcuốicùnglàtrườngy.Emmuốntrởthànhmộtbácsĩphẫuthuậtdanhtiếngvàkhiếntấtcảnhữnggìemcóthểđểđảmbảorằngnhữngchuyệnnhưchuyệnxảyravớimẹemsẽkhôngxảyđếnvớibấtkỳainữa.”

Tôingồitạibàncủamìnhmộtlúcvàsauđóxếpcuốnsổmàudacamvàonhữngcuốnkhác,vàtôinghĩvềnhữnggìmìnhsẽnóivớiAllivàongàyhômsau.

36

Họclớp8cónhiềukhókhănriêngcủanó:mặccáigì,điđứng,nóichuyện,vàcưxửnhưthếnào,…Họclớp8làmộtquátrìnhnỗlựckéodàiđểhòanhập.Marika,mộtnữsinhngườiTâyBanNhavuivẻnăngđộng,khôngbaogiờcảmthấymìnhgiốngmộtngườiMỹ.Trongnhậtkícủamình,côbéviếtvềviệcemluôncảmthấynhưmộtngườixalạtrongcảnềnvănhóachínhthốngvàcộngđồngngườiTâyBanNha.

MarikacảmthấyemphảiquênđinguồngốcTâyBanNhacủamìnhđểchấpnhậnnềnvănhóaMỹ.Côbélàmtấtcảnhữnggìem

nghĩmìnhphảilàmđểgiốngvớimộtnữsinhngườiMỹ:Côbénhuộmtóchighlight,mặctheonhữngxuhướngthờitrangmớinhất,ngheloạinhạccácbạnMỹhaynghe.Nhưngcôbékhôngbaogiờcảmthấyđượchoàntoànchấpnhậnbởicácbạncùnglớpcủamình,vàởnhàcôbéphảichịuáplựcrấtlớnđểgiữnétvănhóaTâyBanNhacủamình.BốmẹembuộctộiMarikaxấuhổvớigốcgáccủamìnhvànóiemđangdần“trởthànhngườidatrắng.”NhưngnhữngnỗlựccủahọnhằmápđặtvănhóaTâyBanNhalêncôbécànglàmemphảnkhángnóhơn.

Đọcnhậtkícủacôbé,tôicóthểhiểuđượcmộtsốđiềukhiếnMarikathấtvọng,vídụnhưviệccácgiáoviêndạythaykhôngthểđánhvầnđượctênem.

“Tôicũngtừngnhưthế!”,tôibậtcườivàviếtnhữngdòngkhíchlệđểcôbébiếtemkhôngchỉcómộtmình.Côbécóvẻthíchnhữnglờiphảnhồicủatôi,lúcnàocũngđáplạichúngbằngcáchviếtkýhiệu☺hoặcLOL(cườito).

MộtngàynọMarikaviếttrongnhậtkívềviệccôbéthấyháohứcnhưthếnàokhisắpđượcdiễnthửmộtvaichínhtrongvởkịchcủatrường.CôbésẽdiễntayđôivớiRyantócvàngmắtxanh,mộttrongnhữngnamsinhnổitiếngtrongtrường.Côbécảmthấyđâylàcơhộiđểemgianhậpvàonhómnhữnghọcsinhnổitiếng.Marikađãdiễnrấthay.Côbéhọcthuộclờithoại,nóivớigiọngrõràngbiểucảm,vàluôngiaotiếpbằngmắttrongsuốtbuổidiễnthử.NhưngcảmgiácchungcủacácgiáoviênlàRyanvàMarikatrông“khônghợpvớinhau.”

Cáchọcsinhchenchúcquanhbảngghidanhsáchphânvai.Marikađứngtáchbiệtvớicácbạn,vàkhicôbéquaylạiánhmắtcủachúngtôichạmnhau.Tôicóthểđoánđượcngaycôbékhônggiànhđượcvaidiễn.Embiếtvìsao.Emcũngbiếtrằngtôibiếtlýdo.Khôngnóimộtlời,cảhaichúngtôiđềubiếtvấnđềchínhlàmàudacủacôbé.Tôikhôngbiếtphảinóigì.Embướcđi.

Tôikhôngrõvìsao,nhưngtôikhôngbaogiờnóichuyệnvớicôbévềsựviệcđó.Cóthểlànếunóivềnó,tôisợrằngtôisẽcôngnhậnnóvàlàmnótrởthànhthựctế.Cólẽtôiđãhiểusaitìnhhuốngđó,hiểusaiánhmắtcủacôbé.Cólẽcôbésẽbớtbuồnhơnnếukhôngphảinhắcđếnnó.Tôicốviệnranhiềulýlẽđểthuyếtphụcmình,vàcuối

cùngquyếtđịnhrằngquênnóđisẽdễdànghơn.

Vàingàysau,saumộtngàyđặcbiệtkhókhăn,tôingồitạibànmìnhnhìnchămchămvàomộtchồngnhậtkíchưađọc.TôitìmnhậtkícủaMarikatrongđó.Tôimuốnđọcxemcôbéđãđốidiệnthếnàovớisựviệcđó.Cólẽlàdotôiáynáyvàmuốnbiếtemvẫnkhôngsao.Emviếtvềcảmgiácthấtvọng,buồnbã,bịđốixửphânbiệt,vàbịloại.Nướcmắtbắtđầudânglêntrongmắttôikhiđọcnhữngdòngchữemviết.Côbékhôngổn.Emkhônghiểu.Vàtôikhôngthểgiảithíchchoemhiểu.Khôngphảivìtôikhôngmuốn,vàvìtôikhônghiểu.Đêmđótôichéplạimộtmụcnhậtkícủamìnhvàomộttờgiấy:

Mìnhsẽluônlàngườicómàuda“khác”chođếnhếtđời.Đókhôngphảilàmộtthứmìnhcóthểthayđổi,nhưmộtchiếcquầnbò.Đólàmộtthứmìnhphảimangtheođếnbấtcứnơiđâu,đểchocảthếgiớinhìnthấy.Việcđứnglẫnvàogiữacácbạndatrắngkhôngtáchbiệtmìnhkhỏinhữngcâukỳthịchủngtộcvàsựphânbiệtđốixử.CôMcCain,côgiáodạynămthứbacủamình,đãnóivớimìnhrằngvớimàudanàymìnhkhôngthểtrởthànhThiênthầnđứngđầutrongđámrướcGiángsinhđược.Mìnhđãrấtgiận!Cóhaingườimuốngiànhđượcvaiđó.Lydiaxinhxắnbénhỏvớimáitócđuôingựamàuvàng…vàmình,mộtđứanhậpcưtócđendanâu!CôMcCainbiếttiếngAnhkhôngphảitiếngmẹđẻcủamìnhvàcôấybắtmìnhđọcđiđọclạilờithoạiđểchờđếnlúcmìnhbỏquahoặcđọcsaimộttừ.Điềuđókhôngxảyra.Mìnhđãthứckhuyđểhọcthuộclờithoạivàtậpnóithậtto.Côấythậmchícònbímậtđềnghịmìnhdiễnthửmộtvaikhác,nhưngmìnhkhôngchịu!MìnhmuốnlàThiênthầnđứngđầu!Côấylàngườiđầutiênkhiếnmìnhchắcchắnrằngmìnhkhôngchỉcómàuda“khác”màmìnhcònkhôngnêncómàudađó.Mìnhbịxếpvàomộtvịtríkhôngthấymặtsaucánhgà.Saucánhgà,cáchxatầmnhìncủakhángiả,nơimàudakhôngquantrọng.

Ngàyhômsautôinhéttờgiấycủamìnhvàonhậtkícủa

Marikatrướckhitrảlạinóchocôbé.

“Cámơncô,”emnóivớitôivàingàysauđóvàtrảlạitờgiấychotôi.

“Khôngcógì,Marika.Nócógiúpđượcgìkhông?”,tôihỏi.

NhưngMarikakhôngtrảlời.Côbébướcđi.Sựimlặngcủacôbécònnóilênđượcnhiềuhơnnhữnglờiemkhôngnói.

37

Natashalàkiểunữsinhtinrằngmọingườiđềucóquyềncóquanđiểmriêng.Côbékhôngnóivớibạnmànóithayphầnbạn.Côbénóichuyệnvớimọingườinhưthểemđangởmộtđấtnướckhácvàemkhôngbiếtngônngữnơiđó.Côbénóichậmvàtonhưthểemnghĩrằngmọingườikhácđềungungốc.

MộtbuổisángthứSáunọ,tôiđanghỏicảlớpvềngàycuốituầnsắptớicủacácem–cácbữatiệcsinhnhật,aiđượcmời,aikhôngđượcmời,bàcủaaisắpđếnthăm…–nhữngcâuhỏithườngngày.

Natashagiơtayđểchiasẻchuyệngìđóvớicảlớp.Côbékhôngbaogiờgiơtaykhicóđiềumuốnnói,thếnêntôitòmòkhithấyemđộtnhiêntuântheonộiquytronglớp.Côbénhìntôimộtcáchranhmãnhtrướckhilôitôirakhỏithóiquenthườnglệcủamình.

“CôHood,cônghĩthếnàovềđạoluậtmớivừađượcthôngquachophépnhữngngườiđồngtínhkếthôn?”

Àừ.Làmthếnàođểđốiphóvớibãimìnsắpnổnày?Tôikhôngmuốntỏraengạichủđềnày,thếnêntôilàmđiềumàbấtcứngườigiáoviêntựtrọngnàocũnglàmkhiphảiđốimặtvớimộtvấnđềnhưthếnày;tôihỏingượclạicôbé.

“Thếemnghĩthếnàovềđạoluậtmới?”Mộtsailầmlớn.

“Emnghĩngườiđồngtínhthậtđángghêtởm.Chúngtanêngiếttấtcảbọnhọ.Chúngtakhôngcầnchínhphủthôngquamộtđạoluậtnóirằngviệcđólàhợppháp.Đólàmộttộilỗi.TấtcảchúngtađềunênsốngtheoluậtlệcủaChúa.TấtcảnhữnggìchúngtacầnlàMườiđiềurăncủaChúa.”

Tôiđãcốgắngđểnuôidưỡnglòngkhoandungtronglớphọc.Tôibiếtrõnềnvănhóavàhoàncảnhxuấtthâncủacáchọcsinh,tôicóthểnhanhchóngkểratấtcảcáclễhộitôngiáo,khôngchỉcáclễhộicủaThiênChúagiáo,trongkhivẫngiữtháiđộtrunglậptrongcácvấnđềliênquanđếnniềmtin.Chođếnthờiđiểmđó,trongnămhọctôi

vẫnchưamộtlầnbịmắcbẫyvàrơivàocáccuộctranhluậnvềtôngiáo.Điềuđósắpthayđổi.

“Mườiđiềurănư?”,tôinhắclạicụmtừcuốicùngcôbénóinhưmộtcáchđểlấylạibìnhtĩnh.

“Mườiđiềurăn?”,tôinhắclại,lầnnàyvớigiọngkhôngnhiềucảmxúcnhưtrước.

Côbécóthểthấyemđãkhiếntôichoángváng,vàemmuốntranhluận.

Tôimuốnemhiểurằngchodùemtựnhậnluônyêuquývàrộnglòngvớicácbạncùnglớp,emvừanóiranhữnglờikhôngthểnàohằnhọchơn.

“Đượcrồi”,tôinói.“Emkểraxemnào.”“Gìạ?”,Natashanói.

“NếuemmuốntấtcảchúngtasốngtheoluậtcủaChúa,theoMườiđiềurăn,thìchắcemphảithuộclòngtấtcảchúng.Đúngkhông?”

Natashavẫnngangngạnh.“Đượcthôi!Quádễ.Một,conkhôngđượcgiếtngười.Hai,conkhôngđượccướpbóc.Ba,conkhôngđượclừadốivợhoặcchồngcủamình.Bốn,conkhôngđượcnóidối.Năm…ànăm,conphảikínhtrọngbốmẹmình…Sáu…sáu,sáu…Conphải…”

Mớiđầunóchỉlàmộttiếngrungnhỏhầunhưkhôngngheđược,nhưngnónhanhchóngmạnhlênkhingàycàngnhiềuhọcsinhcốníncười.Cảlớpcốnínhếtmứccóthểnhưngcuốicùngphảichịuthua.Mộttràngcườinổlên.

Natashađangtrởnêntứcgiận,rấttứcgiận.Tôibìnhtĩnh,vàkhôngđểlộmộtchúthảhênào,yêucầucảlớpngừnglại.MắtcủaNatashađangbừngbừnggiậndữ.

Tôinhúnvai.“Nếuemđịnhnóiranhữnglờikíchđộngnhưthếthìemkhôngnghĩrằngmìnhnênkểđượcítnhấtbảyđiềurănsao?”

Cảlớplạiphálêncười,vàlầnnàyNatashamỉmcười,gầnnhưvô

thức.

Côbénói,bậtcười:“Emvẫncóquyềnnóiraýkiếncủamình.”

Tôiphảnbác:“Tôinghĩđóchínhlàvấnđề.Hãyđảmbảorằngkhiemcómộtýkiếnnàođóthìnólàcủariêngemchứkhôngphảinhữngđiềuemnghengườikhácnói.Emcầnnghĩvềnhữnggìphátratừmiệngmình.Mộtkhiemđãrungchuôngthìkhôngcócáchnàolấylạinóđược.”

CảlớpquayvềvớibàihọcngàythứSáuthườnglệcủamình,nhưngtôichỉngheđượcmộtphần.Tôiđangquaylạisựviệcđótrongđầu,chuẩnbịchocúđiệnthoạimàtôiđoánchắclàcủamẹNatasha.Nhưngsauđótôinghĩvềnhữnghọcsinhđanggặpvấnđềvớiđịnhhướngtìnhdụccủamìnhvàtựhỏi:“Vìsaolạighéttôivìnhữnggìtôikhôngthểkiểmsoát,vìnhữnggìtôicảmthấy?”Vàgiờ,vớisựgiúpđỡvôtìnhcủaNatasha,tôihyvọngtôiđãchỉchocáchọcsinhcủamình,đồngtínhhaykhôngđồngtính,theođạohaykhôngtheođạo,thấyrằngnhữngniềmtinmùquángkhônghềcóíchlợigì.

38

Làmộtnhàtưvấntrongmộtvùngdâncưlaođộng,tôiđãlàmviệcvớinhữngđứatrẻ“nguyhiểm”hoặc“thiệtthòi.”Tôigọicácemlànhữngđứatrẻ“vôhình.”Cácemchỉlàmđủđểsốngquangàymàkhôngbịaiđểý.Tôinhậnranhữngđứatrẻnàyvìcáchđâykhônglâutôilàmộttrongsốđó.Tôitựnhủtôilàngườiduynhấtcóthểgiúpcácem,ngườiduynhấtcóthểnhìnthấycácem.Tôiđãlầm.

Mayalàmộtcôbéđanggặpkhókhăn.Khitôigặpem,Mayađãsốngvớimộtngườiquảnlýtrườngđượcbảythángvìemkhôngcónơinàokhácđểđi.NămngoáicôbéđãtrảiquangàylễTạơnởtrongtrạiquảngiáodànhchotrẻvịthànhniênsaukhicóxungđộtvớimẹmình.TheolờiMayakểlại,cuộcxungđộtđãđượcgiảiquyếtvàcảnhsátđangbướcquakhỏicửakhimẹemgọihọlạivànóiMayavừađánhbà.Mayađượcđưađếntrạiquảngiáo.Ngàyhômsau,trongkhihầuhếtcáccôbéđirangoàimuasắmquàGiángsinhvớimẹcủamình,Mayangồivắtócđểnghĩramộtngườinàođócôbécóthểgọiđiệnvìmẹemkhôngchịuđếnđónem.Ngườicôbénhớrachínhlàviênquảnlýnày,ngườiđãphảibỏdởkếhoạchngàynghỉcủamìnhđểđếnđónMaya.Trongbảythángsauđó,Mayatiếptụcgặpvấnđề

vớimẹcủamình.Côbéliêntụcđượcđưavềchỉđểbịđuổirakhỏinhàvàingàyhoặcvàituầnsauđóvìđãkhôngđápứngđượckỳvọngcủamẹmình.

Mayađượcđưađếnchỗtôiđểđượcgiúpđỡtrongquátrìnhchuyểnsanggiaiđoạnthànhniênkhicôbésắptốtnghiệp.Khinóichuyệnvớicôbévềmụcđíchcủaem,tôithấyrõrằngemthíchsựtổchứcvàsựổnđịnh;quânđộicóvẻphùhợpvớiem.Côbécóvẻrấtháohứckhinghĩđếnviệcgianhậpquânngũ.Cáccuộcgặpvớinhàtuyểnquândiễnratốtđẹp,vàMayađãsẵnsàngnhậpngũ.Bướcduynhấtcònlạilàkiểmtralýlịch.Côbébịloạivìtội“hànhhung.”

“KếhoạchB”làtrởthànhmộtytá.Côbéđượcnhậnvàomộtchươngtrìnhđàotạoytáchỉđểpháthiệnrarằngtội“hànhhung”lạimộtlầnnữakhiếnembịloại.Embắtđầumấthyvọng,nhưngemvẫnkiêntrìvàquyếtđịnhđitheoconđườngthứbavớichươngtrìnhdulịchởJobCorps.Lầnnàychínhhànhvicủaemđãpháhỏngcơhộithànhcôngcủaem.

MayađãvàotrạiJobCorpsđượckhoảnghaithángkhiemgọichotôinóirằngemvừađánhnhauvàbịđuổi.Lúcđầuemcònnóicứngvàđổlỗichongườikhác.Nhưngtôinhanhchóngnhậnthấysựsợhãivàthấtvọngtronggiọngcôbékhiemnhậnraemkhôngcònnơinàođểđivàcóthểđãtựpháhỏngcơhộitốtnhấtđểemthànhcông.Côbécũngnhậnrasựsợhãitronggiọngtôi,vàtôicũngnghĩnhưem.Ngàyhômsauchúngtôingồixuốngvàcómộtcuộcnóichuyệntừ-trái-tim-đến-trái-tim.Đólàkhicôbéthảbom:“EmbịdươngtínhvớiHIV.”

Tôikhôngbiếtphảibắtđầutừđâu–mộtcôbé18tuổikhôngcóbảohiểmytế,khôngthunhập,khôngcóaigiúpđỡvớimộtcănbệnhnguyhiểm,kinhniên,vàthườnggâychếtngười.Tronglúcngồivàcốtậptrungsuynghĩvàothôngtinnày,tôinhìnvàomặtcôbé.Nhữnggìtôithấylàmtôigiậtmình.Tôithấysựanphận,thậmchílàvẻnhẹnhõmtrongmắtem.Bímậtư?Giờemđãtrútbỏđượcgánhnặng,vàcóthểtiếptụcvớicuộcsốngcủamình.

Đólàkhibóngđènnổtrênđầutôi.Nhiềuđứatrẻvôhìnhtôigặpcũngcảmthấynhưthế.Cácemsốngvànghĩrằngnhữngchuyệnkinhkhủngsẽxảyđếnvớimìnhvànênxảyđếnvớimình.Tôicốthayđổisuynghĩđóvànóivớicácem:“Emkhôngđángbịnhưthế,vìthế

đừnganphậnvớinónữa.”Mayađãsẵnsàngđểđiềukhiểncuộcsốngcủamình.Côbécóthểtáchbiệtnhữngsựviệctiêucựcvượtngòaitầmkiểmsoátcủamìnhkhỏinhữngsựviệcmìnhkiểmsoátđược,vànhìnthấynhữngtiasángtrongcuộcđờicủamình.Côbékhôngcònchờđợichuyệnxấunhấtxảyđếnvớimìnhnữavàgiờhướngvềtươnglai.

Khoảngsáuthángđãtrôiquatừkểtừcuộcnóichuyệnđó.Côbéđãtìmđượcmộtcănhộvàmộtcôngviệcổnđịnh,cũngnhưmộtmốiquanhệlànhmạnhvớimộtngườibiếtrõembịHIVdươngtínhnhưngvẫnyêuemvìconngườicủaem.Quantrọnghơnlàcôbéđãtìmđượccáchchấpnhậnvàyêuquýbảnthânmình.Emkhôngcònvôhìnhnữa.

39

Mặcdùcómộtvàingàytốtđẹphơnnhữngngàykhác,hầuhếtmọingàytôiđềusốngvớihyvọng,khámphá,vàsựnhắclại.Dùvậy,mụctiêucủatôivẫnluônlàmột:giúpbọntrẻhiểubảnthânmìnhhơnthôngquacácbàitậpkhácnhau,baogồmđọcnhữngbàivăncónộidunggầngũivàviếtnhậtkí.Ngàyhômnayviệcđóđãxảyra.

Tôiquyếtđịnhmởđầubàihọcvớitròchơixếphàng.Tôiđẩylùibànhọclạivàdánbăngdínhthànhmộtđườngdọctrênsànnhà.Tôiyêucầuhọcsinhxếpthànhhaihàngởhaibênđườngbăngdính.Tôibắtđầuvớinhữngcâuantoànnhư“Bướcvàohàngnếuemcómộtanhtraihoặcchịgái.”Sauđó,tôichuyểnsangnhữngcâukhóhơnnhư“Bướcvàohàngnếuemđãtừngvôgiacư.”Sáuembướclênphíatrước.Tráitimtôitrĩuxuống.Câutiếptheothậtkhónóira:“Bướcvàohàngnếuemđãtừngchứngkiếnmộtvụnổsúng.”Chínhọcsinhbướcvàohàng.Sauđótôinóithêm:“Bướcvàohàngnếuemđãtừngmấtmộtngườithânvìnạnbạolựcbăngđảng.”Tôikhôngthểtinđượckhithấy12họcsinhcủamìnhbướclêntrước.Đóchỉmớilàtuầnthứhaicủanămhọcmới,vàtôiđãbiếtvềnhữngemnàynhiềuhơnnhữnggìtôibiếtđượctừhọcsinhcủamìnhtrongnămhọctrước,thậmchívớinhậtkí.Chúngtôitiếptụcchotớikhitôiyêucầucácem“Bướcvàohàngnếuemđãtừngbịbắnhoặcbắnngườikhác.”Tôiđãđimộtbướcmạohiểm.

Kimbướcvàohàngvàgụcxuốngkhóc.Ngaytừđầucôbéđãcóvẻyếuớtvàbuồnbã,luônngồiyênlặngởhàngghếsauvàrấtmờnhạt.

Ngaylậptứccácbạncủaemxúmlạianủi:“Khôngsaođâu.Bọnmìnhlàbạncậu.Bọnmìnhhiểu.”

Shiedahhỏi:“Bọnemviếtvàonhậtkíđượckhôngạ?”

Thấyvuitrướcsựháohứccủacôbé,tôitrảlời:“Dĩnhiênrồi.Hãyviếtphảnứngcủacácemtrướctròxếphàngvàbấtcứđiềugìcácemmuốnviếtra.”

Tấtcảcáchọcsinhđềuquayvềchỗngồivàbắtđầuviếtnhậtkí.Mộtsốbàiphảnhồiđượcviếtbằngcácchữtượnghìnhthôngthườngmàcácemhaydùng.Mộtsốemkhácviếtvềphảnứngcảmxúcthậtsựcủamình.Chỉcómộtemviếtkhácmọingười:Kim,ngườiđãkéocòsúngvàchưabaogiờtiếtlộđiềunàyvớiai.Mắtđẫmlệ,côbéviếtnguệchngoạcdòngchữ“điếngngười,sợhãi,vàtrongmộtlátkhôngchútlolắnggìchobảnthânmình”.Làngườicuốicùngrờikhỏilớpvàocuốitiếthọc,emhỏiliệuchúngtôicóthểnóichuyệnvàocuốingàyhaykhông.Theolẽtựnhiên,tôinắmlấycơhộinàyvàđảmbảovớiemrằngchođếnlúcđótôisẽkhôngmởnhậtkícủaemrađọc.

Vàobagiờchiều,côbéđếnphòngtôi.Khôngnóimộtlờinào,embướcđếnhộpcủalớpmìnhvàlôinhậtkícủamìnhramộtcáchquyếttâmrồibắtđầuđọc:“Bốdượngđãcưỡnghiếpemtrongnhiềunăm.Mộtđêmnọ,ôngtavàophòngngủcủaemtronglúcmẹemvẫnđanglàmviệc.Emlôiramộtkhẩusúng,chĩavàoôngta,vàbắnôngtavàongực.”Tôichămchúlắngnghetronglúccôbéđọcmộtmạch,chỉdừnglạiđểlấyhơi.Khiđãđọcxong,emnhìnvàotôivàhỏi:“Giờchuyệngìsẽxảyravớiem?”

Tôiđứngdậykhỏighế,nhìnemmộtlúc,rồiômemvànói:“Tôiphảibáolạisựviệcnày,nhưngemsẽkhôngsaovàtôisẽởbênemchođếnkhichuyệnnàykếtthúc.”

Khicôbéphảiratòanămthángsauđó,tôiđãcómặtbêncạnhem.

40

“Chàobuổisáng,”vịkháchnóivàbướcvàolớptôi.

Tôichàolạivàtựhỏisaoôngấylạiđếnđây.Việcôngấyđếnlớp

tôithậtkhácthường.Trướcngàyhômnay,hiệutrưởngchỉmớiđếnđâymộtlầnduynhất,vàđólàkhichúchóđánhhơimatúyvàokiểmtra.Ôngấyrahiệuchotôiragặpôngngoàiphònghọc.

“Cácemchữabàichobạnđi,”tôinóivớihọcsinhcủamình.“Tôisẽquaylạingay.”

“ĐólàMary,”ôngnóingay.“Tôicầnphảiđưacôbéđếnvănphòng.Emấydùngmatúytrongphòngvệsinhnữtrướckhicóchuôngreovàolớp.Nóithậtđâylàgiọtnướclàmtrànly.Emấyđãdùngmatúyvàuốngrượuởđâyquánhiềulần.”

“Cócáchnàokháckhông?Thầybiếttôiđãvấtvảvớiemấynhưthếnào,vàsángnayemấythậmchícònvàoxemđiểm.Đólàmộttiếntriểntốt,thầybiếtthếmà.”

Ánhmắtôngấychotôibiếtnhữnglờiôngkhôngnóira.Không.Côbéphảiđi.

TôimởcửalớpvàbảoMaryđưađồcủamìnhđếngặptôi.Tôicóthểthấygươngmặtemđộtnhiênbiếnsắckhibướcvềphíatôi.Tôirahiệuchocôbéngồixuốngđểtôicóthểnóichuyệnquavớiemtrướckhithầyhiệutrưởngđưaemđi.

“Hãynhớlàtôitinvàoem.Giờemphảiđivớithầyhiệutrưởng,vàthầyấysẽhỏiemmộtsốcâuhỏi.Hãythànhthật,vàđừngđểchuyệnxảyrangăncảnemtiếptụclàmtốtnhưthờigianvừaqua.”

Đứngdậyvàtừtừquayđi,côbéđangnhìntôivớivẻtuyệtvọng.Tôiđứngđónhìnemđixadầnxuốnghànhlang.Tôicầunguyệnrằngemsẽquaytrởlại.Thựctếlôitôirakhỏigiấcmơkhitôinghetiếngồntừtronglớp.

“Đượcrồi,giờchúngtaquaylạibài,”tôinóivàđivàolớp.

Đitừbànnàyđếnbànkhácđểđọcnhữnglờinhậnxétcủahọcsinhphêtrênbàivăntườngthuậtcủabạnmình,tôikhôngthểkhôngnghĩđếnMaryvàviệccôbécũngcómộtcâuchuyệnmàemđãviếtrấthoànhảotrongnhậtkícủamình–câuchuyệnvềnhữnghyvọng,ướcmơ,nỗisợ,vàlỗilầmcủamình.Tôitựhỏiliệulỗilầmnàycóphảilàchấtxúctáckhiếnemthayđổi,vàlàbướccuốicùngđưaemrakhỏi

vựcthẳmhoặcnhấnchìmemhaykhông.Tôibịlôitrởlạilớphọcbởitiếngchuôngbáohếtgiờ.Cáchọcsinhthudọnsáchvởvàđirakhỏicửa.

“Đừngquênlàtốinaycácemphảiviếtlạibàitườngthuậtcủamình,vàđọcbachươngtiếptheotrongcuốnNhậtkícủaZlatađểchuẩnbịchocuộcthảoluậnngàymai,”tôihéttođểát“tiếngđộngcơ”ầmầmđangđiquacửa.Sauđó,tôirờikhỏiphònghọc,cầmchìakhóavàđithẳngtớivănphòngđểxemMarythếnào.

Ôngấyđangđứngởđóđểđóntôi.“Vàophòngtôiđã.”

“Khôngổnsao?”,tôihỏi,nhưngđãbiếtcâutrảlời.Tôicóthểcảmnhậntimmìnhtanvỡ.

Khôngphảihiệutrưởngngăntôilạimàlàngườitưvấncủatrường.ChúngtôiđãcùngnhautheosátMary,cốgắnggiúpemvượtquanhữngkhoảngthờigiankhókhăn.NhậtkícủaMarytoàncácdòngchữviếtvềnhữnglầnbịtổnthươngtìnhcảm,sửdụngmatúy,thửnghiệmtìnhdục,vànhiềuviệckhác.Tôibướcvàovàngồixuống.Chúngtôinhìnnhau,vàđằngsaucánhcửalàhaingườiđànôngđangnhỏnướcmắtchomộtđứatrẻkhôngphảiconmình.

Sựimlặngcủachúngtôibịphávỡkhiđiệnthoạidiđộngcủaôngấyrung.Ôngấnnútimlặng.Chúngtôichưasẵnsàngnóichuyệnvớingườikhác.ChúngtôinóivềnhữngviệcmìnhđãlàmvớiMarytrongnămnay;chúngtôianủilẫnnhau,biếtrằngmỗingàyđãdàihơnkểtừkhichúngtôigiúpcôbé.Lẽracôbéđãbịđuổimấylần,nhưngchúngtôiđãthuyếtphụcđượcbangiámhiệuchocôbéthêmmộtcơhội“thứhai.”Lầnnày,côbéđãbánmatúyvàviphạmđiềukiệnđểđượcởlại.Khitôirờikhỏivănphòngcủanhàtưvấn,cảnhsátđangđưaemđi.

“Emxinlỗi,emxinlỗivìđãlàmthầythấtvọng,”Marynói.

Mộtvàithángtrôiqua,vàtôinhậnđượcmộtcuộcđiệnthoạitừMary.Côbémuốnchotôibiếtemđãđăngkývàohọcmộttrườngmới,đãcómộtnhàtưvấnmới,vàđãkhôngdùngmatúyđược20ngày.Emnóiđiềuđórấtkhónhưngkhôngkhóbằngnhữngbàikiểmtracủatôi.

41

Lớphọccủatôilỏnglẻokhôngngờnếusovớihoàncảnhcủamộttrạitạmgiam.Tôichocácemđượcmộtsốquyềntựdonhưngđồngthờicácemphảibiếttôilàngườiquảnlývàkhitôinóiđủlàđủ.Lớpcủatôicũngđầyắptiếngcười.Nhữngcậubénàyđãcóđủchuyệnphảilo,vàmộtchúttiếngcườisẽchẳnglàmhạiai.Chúngtôitrêuđùanhau,vàkhôngaicảmthấybịxúcphạmvìchúngtôibiếtgiớihạnởđâu.

Buổisánghômnaytôibịmuộngiờsaukhiloayhoayvớimộtchiếcmáyphotocopykhótínhvìnógầnnhưthuộcloạimáycaocấpnhất.

“Chà,côM!”

GiọngcủaDanny,chúhềcủalớp,oangoangkhắpphònghọc.Dannylàcậuhọcsinhluônbiếnmỗingàythànhmộttrậnchiếntríóc.Tôilúcnàocũngthắngtrongtrậnchiếnnàybằngcáchnói:“Danny,tôinóimộtlầncuối…Tôisẽkhôngđấutrậnnàyvớimộtngườikhôngđượctrangbịgì.Nhưthếlàkhôngcôngbằng!”Emsẽcườivàđáplạibằngcâutrảlờithườngthấycủamình:“Thếnàocũngđược.”

“CóchuyệngìthếDan?”,tôihỏi.Câutrảlờicủaemchắcchắnsẽhàihước.

“Côcóbaogiờrửamặtkhôngạ,côM?”

TôinémchoDannymộtcáinhìnkháclạ,ýmuốnnói:Tôicóbaogiờrửamặtkhônglàthếnào?Thậtlàmộtcâungớngẩn!

“Có,tôicórửamặt.Thếemcóbaogiờrửamặtkhônghảnamsinhưutú?”Tôicứnghĩlầnnàymìnhđãthắng.

“CôM,emchỉcóthểnóilàemrửamặtkỹhơncônhiều.”

Emxoaychiếcgươngcủamáychiếutrênđầulêntrầnnhà,vàmộttràngcườivanglênkhắplớp.Bốnvệtđenbằngngóntaynằmvắtngangtrántôi.Tôinhìnxuốngtaymìnhvàthấyvếtmựccònsótlạitừtrậnchiếnvớichiếcmáyphotocopyhồinãy.Tôiđảomắtmộtvòngvàchịuthuangồixuốngnhưngsớmcườicùngvớicảlớp.

“ThôiđượcrồiDan,lầnnàyemthắng.Nhưngcứtậnhưởngđianhbạn.”

Sánghômđó,tôikhôngđạtđượcmụcđíchcủamình,nhưngtôikhôngphiềnlòng.Tôibiếtkhicóáplực,cáchọcsinhcủatôisẽhoànthànhnhiệmvụ.Tôikhôngcógìngoàilòngtinvớicácem–vàđếngiờvẫnthế,thậmchícảkhicácemđãrờikhỏitrại.Làmộtcôgiáotạitrạitạmgiam,tôikhôngđượcphépliênlạcvớicácemsaukhicácemđượcthả,nhưngtôichưabaogiờngừngnghĩvềcácem.Dannycórấtnhiềutiềmnăng,vàemđãlớnlêntrongtrạitạmgiam.Emlàmộtcậubéngoanvàcónhiềutriểnvọng,nhưngemcầnmộtngườigiúpmình,mộtngườikhiếnemphảilắngnghe.Chưamộtngàynàotrôiquamàtôikhôngnghĩđếnemvàcầunguyệnrằngemsẽkhôngsao.

Tôithấynhữngemvàohọclớpmìnhbịtụtlạikháxasovớicácbạnđồnglứa–nhữngem16tuổicótrìnhđộđọctươngđươnglớpmột,mộtemvàohọccấpbavẫnđangđánhvậtvớimôntoánlớpTám.Nhữngemnàykhôngcầnbấtcứchươngtrìnhgiáodụcđặcbiệtnào,vàtôikhôngthểkhôngtựhỏisaocácemlạibịtụtlạinhưvậy.Cóphảigiáoviêncủanhữnghọcsinhnàyđãphớtlờcácemđểtậptrungvàonhữngemhọcgiỏihaykhông?Cóphảihọcsinhcủatôi–Dannychỉlàmộttrongsốđó–đãbỏhọcđểrangoàiđờivìđólànơicácemhiểuvàhiểucácemhaykhông?Timtôivỡrakhinghĩđếnviệcnhữnghọcsinhnàyđãcóthểtiếnlêntrướcmộtđoạndàinhưngvìkhôngaimuốnbỏthờigianchocácemnêncácemmớibịtụtlạiđằngsau.

Tôicóthểnóimộtcáchthànhthậtrằngtôihàilòngvớiảnhhưởngcủamìnhđốivớihọcsinh.TôinhậnthấykhôngphảiemnàocũngtiếnbộhơntừkhibiếtcôM,nhưngtôibiếtítnhấtmìnhđãkhiếnđượcmộtemlắngnghe,vàđólàđiềuquantrọngnhất.Tôicảmnhậnđượcrằngmìnhđãđểlạimộtấntượnglâudàichohọcsinh,cũngnhưcácemđãđểlạimộtấntượnglâudàichotôi.

42

Khigầnđếncuốihọckỳmộtcủanămthứhailàmgiáoviên,tôinhậnthấygầnđâytôiđãdànhnhiềuthờigiannghĩvềthầyManook,thầygiáomỹthuậtởtrườngcấpbacủatôi.ThầyManooksợmáu,vàthầyấydạymỹthuậtcủangườibảnxứAlaskachocáclớpcótừ20đến30họcsinh,trongđócóbàivềcáchsửdụngcácdụngcụnhọndùngđểchạmkhắc.Chỉlàvấnđềthờigiantrướckhithầybịngất.

Cóítngườichưabiếtchuyệnvềngàythầyấybấttỉnh,nhưngchúngtôithíchthúvớiviệckểđikểlạinó.Cácbạnnamlàthủphạmcủatròđùanàyđãnặnhìnhmộtngóntaytrỏbằngđấtsétvàsơnnótrôngnhưthật.Bọnhọcũngtrộnmộtítsơnmàuđỏvớinướcđểnóloãngranhưmáu.Tronggiờhọc,mộtbạnđútngóntaytrỏvàomộtchiếclỗtrênmộtchiếcbàn,chọcmộtdụngcụchạmkhắcvàomộtlỗkhácthôngvớilỗnày,đặtngóntayđãnặnởbênkiacủalưỡidao,đổmộtítsơnlênxungquanhchiếclỗ,vàgọithầyManookvớigiọnghoảnghốt.Khithấy“máu”chảyratừngóntaybịđứt,thầyManookđãbấttỉnh.Chúngtôikhôngthểtinđượctròđùanàylạithànhcôngđếnvậy,vàthầyManookchấpnhậnnómộtcáchrấtbìnhthản.

Cóđôilúctôithấymìnhđangcốhọctheothầyvàchấpnhậnmọiviệcmộtcáchbìnhthản.Tôinhìnvàomộtsốhọcsinhcủamình,vàtôitựhỏisaothầyấycóthểchịuđựngđượcnhiềuhọcsinhvôtráchnhiệmđếnvậyvàkhiếncácemthayđổi.Sauđótôichợtnhậnra:tôikhôngphảilàthầyManook.Timtôiđaunhóikhinghĩđếnđiềuđó,vàcólúcnướcmắtđãdânglêntrongmắttôi.Khôngphảivìtôiđãgặpkhókhănvớinhữngtìnhhuốngthầyấythấydễ,hayvìtôinghĩmìnhnênlàmtốtnhưthầyấytrongkhikhôngđượcnhưthế,màvìthầyđãquađờivàonăm2001ởtuổi41.Việctôiluônnhớđếnthầylàđểtrảlờimộtcâuhỏiđơngiản:Bằngcáchnàothầyấycóthểhoànthànhđượcnhiềuviệctrongmộtkhoảngthờigianngắnnhưvậy?

Tôiđangdầndầnpháthiệnramộtsốphươngphápthầyđãdùng.Mộttrongsốđólàtôiphảithànhthậtvớibảnthânmìnhvàhọcsinhkhitôibướcquacửalớpmỗingày.ThầyManookđãcólầnnóivớimộtngườithântôimàmớiđâyđãláixegâyramộtvụtainạnkhiếnanhsuýtchết,rằnganhphảiláichậmlại.ThầyManookluônđểý,thầyấycóthểnhìnthấybảnchấtcủavấnđề,vàthầyấycólòngcanđảmđểnóira.Đâylàmộtđiềutôiluônthấyrấtkhó.Đôilúcthậtkhóđểkhôngthốtlênnhữngcâusáorỗngvàanủiđạiloạinhư“mọichuyệnrồisẽổn.”Làmsaotôicóthểnóivớimộtđứatrẻcómẹsắpratùrằngmốiquanhệgiữahaimẹconcóthểsẽkhôngđượccảithiện?Cònmộtemvừabịbốbỏrơithìsao?Mộtemcómẹđangphảichốngchọivớicănbệnhungthư?Mộtembịbốmẹđọctrộmnhậtkívàlấytấtcảmọithứrakhỏiphòngmìnhvìbốmẹemkhôngthíchnhữnggìemđãviết?Đôilúctôicóthểcảmnhậnđượctimmìnhđậpmạnhkhitôiđặtbútlênbàiviếtcủacácem.

Điềutôicholàquantrọngnhấtlàtinvàohọcsinhvàluônchocác

emmộtcơhội“thứhai,”chodùđócólàcơhộithứba,thứtư,haythứnămcủacácemđinữa.RấtnhiềungườibướcvàophòngcủathầyManookvớisuynghĩrằngmìnhlànhữngkẻthấtbại,nhưngkhirakhỏiđóhọbiếtrằngmìnhhoàntoàncókhảnăngtrongviệchọcvàtrongcuộcsống.Cũngnhưbấtkỳgiáoviênnào,hàngngàytôigặpphảivôsốchuyệnbựcmình.Nhưngthỉnhthoảnglạicóchuyệnnhắcchotôinhớrằnghọcsinhcủatôicũnggặpphảinhữngthửtháchtươngtự.Chỉriêngtrongnămnay,bốmẹmộthọcsinhcủatôilydị,baemmấtđingườithântronggiađình,nhiềuemcóbốbịgọirachiếntrường,haiemphảivàotrạitạmgiam,vàcónhiềuembịbốhoặcmẹbỏrơihơntôitưởng.

Tôinhìnvàocácem,vàthườngtôinhìnthấycácemlàai,vàolúcđóvàởchỗđó.Tuynhiên,tôiđanghọccáchnhìncácemsẽtrởthànhngườinhưthếnào.

43

Tiếngrungkhóchịucủachiếcđiệnthoạidiđộngdộiquangănkéobằngkimloạicủachiếcbànlàmviệccủatôi.Chỉcómộtngườicóthểgọitôivào10giờsángthứBảy.

“Chàoanhyêu,làemđây,”vợtôinóigiữanhữngtiếngthở.Côấynghenhưthểvừachạybộxong.“Emchắclàemvừabịvỡnướcối.”

Tôikhôngngheđượcnhữngtừcònlạicủacôấynữa.Tôigácmáyvàlaovềphíabànđểtìmchìakhóaxe,tronglúccácemhọcsinhlớpBốncủatôinhìnchămchú.Bàitậptoántôivừarachocácemvẫnnằmyêntrênbàn.Mắtcácemdõitheotừngcửđộngcủatôi.

Khônglâusau,cácembắtđầubắnrahàngloạtcâuhỏi.ThầyCameron,embénặngbaonhiêuạ?Thầyđặttênchobélàgì?Khinàothầyquaylại?

ĐộibắntỉalớpBốnđangchuẩnbịnạplạiđạnkhicácembấtngờbịcắtngangbởimộtgiọngralệnhtừphíacuốilớp.

“CáccậuđểyênchothầyC.nào,”Jasonnóivớigiọngrấtngườilớn.“Giờthầyấykhôngcầnbậntâmđếnchúngta;vợthầycầnthầyngaybâygiờ.”

TôiphảinhìnlạilầnnữađểchắcchắnrằngJasonchínhlàngườiđangnóinhữnglờiđó.Thườngthìnhữnglờibìnhphẩmcủaemkhiếnemđượcđithẳngđếnvănphònghiệutrưởngmàkhôngphảiquaylại.

Tôikhôngbaogiờtưởngtượngđượcrằngviệccongáitôichàođờisẽlàmtôithayđổihoàntoànvớitưcáchlàmộtgiáoviên.Từgiâyphútcácemhọcsinhbướcvàolớpvàongàyđầutiêntôitrởlạidạysaukhinghỉphépvìvợsinh,tôikhôngcònnhìncácemnhưhọctròcủamìnhmàlànhữngđứaconcủacácbậcphụhuynhnhưtôi.

Khicácemngồixuốngghếcủamình,tôinhìnJason.Nhưthườnglệ,mặtemdínhchặtvàobàn,vàquyểnnhậtkílẽraemphảiđangviếtbịlấpdướimộtchồnggiấy.

“Jason,thậtvuikhiđượcgặplạiem,”tôithìthầmkhingồixổmxuốngbêncạnhbàncủaem.“Emviếtvàonhậtkívềtầmquantrọngcủagiađìnhđượckhông?”

“Emghétquyểnnhậtkínày,màemcũngchẳngbiếtviếtgìcả.Việcnàythậtngớngẩn.”EmđãđánhdấumộtchữXtotướngtrêntờgiấycủamình.

Bóngđènbắtđầusáng.ViệcJasonkhôngmuốnviếtnhậtkí,đặcbiệtlàvềchủđềnày,chắchẳnphảibắtnguồntừviệchiệngiờbốemkhônghiệndiệntrongcuộcsốngcủaem.Emđangthiếuđimộtphầnthiếtyếutrongnềntảnggiađình:mộtngườibố.Tôilàngườitạmthờilấpđichỗtrốngđó.

Mỗingàykhitôitừtrườngtrởvềnhà,tôibướcquacửachínhvàgọimộtcáchsungsướng:“Bốvềrồi.”Congáitôichạyvềphíatôiđểđượcômhoặchôn,vìnóbiếtbốnóđãvề.Khitôimởcửaphònghọcsố10vàchứngkiếnnhữngcảmxúckhácnhautrênkhuônmặtcáchọcsinhcủamình,tôilạitrởthànhmộtngườibố.MộtngườibốđốivớitấtcảnhữngemnhưJasoncầnmộtngườiyêuquý,tôntrọng,haychỉđơngiảnlàlắngnghecácem.Làmgiáoviênđượcmườinăm,tôiđãtrởthànhmộtngườibốtốthơn.Làmbốđượcmộtnăm,tôiđãtrởthànhmộtgiáoviêncòngiỏihơn.

44

Tôinínthởkhichồngtôimởhóađơnthẻtíndụngcủachúngtôira.Anhấylướtnhìnnhữngmónđồđãmuatronglúctôitiếptụcquấychiếcnồitrênbếp.Anhấythởdài,đặthóađơnxuốngbànvàhỏi:“Saolầnnàylạicósốtiền200đôgửiđếntrườngđạihọc?Lầnnàylàchoaithế?Khinàothìemmớinhậnraemlàcôgiáochứkhôngphảimẹcủacáchọcsinh?”

Khikhóitừtrongnồicuộnlêntrênbếp,tôinhớlạigươngmặtcủanhữnghọcsinhcũvàhiệntạicủamình.Lexie,ngườigầnđâyvừamấtmẹ;Perry,ngườivừabịđuổivìbánmatúytrongtrường;Mona,ngườimớiđâythúnhậnvớitôilàbốemdọagiếtem;Shea,ngườikhôngthểsốngởnhàvàphảisốngnhờhếtnhàngườinàyđếnnhàngườikhác.

“Làmsaoemnuôimộtđứatrẻđược!”NhữnglờiđóchắchẳnnhưmộtcáitátvàomặtShea.Đólàvàocuốinămnhất,vàSheađãcóthai.Tôiphảnứngnhưmộtngườimẹhơnlàmộtngườigiáoviên.

Chínthángsau,tôinhìncácytátắmrửa,cân,vàkiểmtrađứacontraikháukhỉnhcủaShea.Tôiimlặngướcrằngcuộcđờicủabétrainàysẽkhôngnhiềubiếnđộngnhưcuộcđờimẹnó.MẹSheatớiđứngcạnhtôivànói:“Cảmơncôvìđãởđâyvàởđó.”

Tôigặplạimẹemvàituầnsauđó.TôiđangđứngtrêncổngvòmcủamộtngôinhàởcùngphốvớinhàShea,nhìnlínhcứuhỏadậpngọnlửađangbaotrùmnhàem.Đólàmộtbuổisánglạnhvàẩmnênchúngtôibịkhóitừngọnlửabaoquanhkhiđứnggầnđó.MặcchonhiệtđộcaotoátratừđámtrotànđangâmỉtừnglàngôinhàcủaShea,vẫncómộtcơngiólạnhthổivàotâmhồncủachúngtôi.Tronglúcemkhóc,tôiômSheavàcontraiem.Quavaicôbé,tôithấymẹemđanglảođảosaumộtđêmnữauốngrượuquánhiều.TôiômSheachặthơn.

Tôidànhhếtngàyhômđóđểđitìmmộtnơiởtạmchocảgiađìnhem.Tôigọiđiệnkhắpnơi,nhưngvìkhôngcóngườilớnnàotronggiađìnhemvượtquađượccáccuộckiểmtranồngđộcồnvàmatúynêncácnhàởtừthiệnkhôngchohọvào.TổchứcChữthậpđỏchỉtrảtiềnhaiphòngkháchsạntrongbađêmnênthờigiancủachúngtôicóhạn.Shea,concôbévàtôiđimuacácđồdùngthiếtyếuđểemxoayxởtạm.Khichúngtôiđặttãlót,sữadưỡngẩm,thứcăn,sữa,vàgiấyướtchotrẻlênbàntínhtiền,Sheahỏitôi:“Saocôlạilàm

thế?Côchỉlàcôgiáocủaem.”

Nhưthểnãotôicónúttualại,tôixemđoạnbăngquaybốnnămcuốicùngcủaSheachạytrongđầumình.Ngaytừhọckỳđầutiênemngồitronglớptôi,tôiđãbiếtemcócơhộithànhcông,vàtôibiếtmìnhphảigiúpem.

Mộtvàithángsau,tôiđếnđónSheasớm.Chúngtôiđếnkýtúcxálúcchíngiờsáng.“Emkhôngthểtinđược!Emkhôngthểtinđượclàmìnhsắpvàođạihọc!”SựháohứccủaSheakhôngthểcheđinỗilocủacôbé.Chúngtôitìmphòngcủaemvàđặtcácthứlêngiườngtrướckhiđếnđăngkýchobuổiđịnhhướng.Cácsinhviênphảithamgiavàocácchươngtrìnhmộtmình,nênkhiđếnlúcchiatay,tôinóivớiShea:“Côthậtsựtựhàovềem.Emcóthểlàmđượcmà.Emcósứcmạnhđểthayđổiđờimình.”Khinghecâuđó,côbéômtôi,rồinhậpvàonhómcácsinhviênkhác,vàđitớitòanhàbêncạnh.Quaysangtrái,tôiđứngđó,ngắmnhìnemmộtlúclâu.Sauđó,quaysangphải,tôinhìncácbậcphụhuynh.Tôiquaylạivàbướcđichầmchậmvềphíaxecủamìnhvàláivềnhà.Giâyphútđóđángtừngxutrongsố200đôtôiđãbỏra.

45

Hơnmộtnămthươnglượngchấmdứtngàyhômquakhicôngđoàncủachúngtôiđãthỏathuậnvớiquậnlàlươngsẽđượctăng1%.Khoảntăngnàyítđếnmứcsốtiềntôiđượcnhậnthêmmỗikỳtrảlươngkhôngđủđểtôiđổnửabìnhxăng.

Tôivẫnluônbiếtrõvìsaomìnhlàmnghềnày–vìbọntrẻvàvìđónghềhợpvớimình.Nhưngkhoảntăngnàyđãxúcphạmlòngtựtrọngcủachúngtôi.Chúngtôithấybịxúcphạmkhichỉđượctăngthêmmộtđôlamỗingàychoviệclàmmẹ,chuyêngiatrịliệu,ngườixưngtội,ytá,hìnhmẫuvàhạsĩquanhuấnluyện.

Thậmchívàocảnhữngngàynhưhômnay,thậtdễdàngđểthuyếtphụcbảnthânbằngcáchnhìnvàobọntrẻrằngtôisinhrađểlàmnghềnày,chodùtôiđượctrảbaonhiêuđinữa.ChínhgiọngnóicủaMarcusvànhiềuemkhácmàtôiđãnghehômnaynhắcchotôinhớrằngconsốđằngsaudấuđôlakhôngquantrọng.Tôinhậnrarằngchodùđiềukiệncủahợpđồnglànhưthếnàođinữa,tôilàmnghềnàyvìlòngyêuthươngvàthấynócầnthiết.

Marcus,mộtcậubénghĩmìnhđãlàđànông,khôngthểhọcđượcởtrường.Embịđuổihọcvìtộiđánhnhau,ngủtronglớp,vàbảocácgiáoviênbiếnđichỗkhác.Chỉtrongvàithángđầuởtrườngphổthôngtrunghọc,emđãviphạmnộiquynhiềulầnhơncácanhchịlớptrêncủamình.Ngaytừgiâyphútnhìnthấyem,tôiđãbiếtemkhônghềđượchưởngniềmvuicủamộtđứatrẻ.

Ngàyđầutiênbướcvàolớptôi,emmuốnmọingườinghĩemkhôngquantâmđếnbấtcứthứgì.Thếnhưngemcốtìnhgâychúývàlôicuốnsựđồngtìnhcủatấtcảmọingười.Tóccủaemđượcbệnthànhnhữnglọnngayngắnsátdađầuchạyxuốngcổ.Quầnbòcủaemrộngítnhấtnămcỡ,đôigiàytrắngsáng,vàáosơmidàiđếnđầugối.Trongthếgiớicủamình,emlàmộtngườithànhcông.

Mỗilầnnóirađiềugì,emđềumuốnlàmcácbạncười.Emlàngôisaotrongvởdiễncủachínhmình.

“EmlàmRomeođượckhông?”,emhỏikhichúngtôibắtđầuđọctruyệnRomeovàJuliet,“thầybiếtcácbạngáirấtthíchemmà!Vaiđódànhriêngchoem!”

Tuynhiên,khichúngtôibắtđầuđọctomộtphiênbảnchỉnhsửacủavởkịch,Marcushầunhưkhôngnóiđượctừnào.Khôngaicườiemvìemcótiếnglàhunghăng,nhưngngàyhômsauemkhôngxungphongdiễnvaiRomeonữa.

Càngvàosâunămhọc,Marcuscàngthayđổinhiềutrướcmắttôi.Dángvẻemkémtựtinhơn,máitócrốibù,vàgiàycủaembẩnhơntrước.Emđãnóivớicảlớprằngmìnhbịđuổirakhỏinhàdì:ngôinhàcuốicùngcủaem.Giờemsốngởnhàbạn,hàngxóm,vàngườiquen.Khôngcónhà,giờemcũngkhôngcònnơiđểđến.

“Khuemsốngtoànlàtiếngnhạc,từcácgiọnghátvầnđiệuchođếntiếngloabậpbùng,”lầnđầutiênemxungphongđọcnhậtkívàlàmtấtcảchúngtôingạcnhiênvớisuynghĩcủamình.Giọngemtựtin,mangcảnétcủangườilớnvàtrẻem.

“Nămngoái,embịđánhbầmdậpvìcóvàiđứamuốncướpgiàyvàáonịtlencủaem.Emđãđánhlạichúngđểgiữđồcủamình,”emđọc.

Đứngthẳngngườimộtcáchtựhàoởgóclớp,emnóilênnỗisợcủatrẻkhirangoàiđờiquámuộnhoặckhiởkhôngđúngchỗvàkhôngđúngthờiđiểm.Đólàthựctếcủaem,vàemđangnóitừtráitimmìnhvềnhữngđiềumìnhbiết.

Điềuquantrọngnhấtlàtrongsốtấtcảcáchọcsinhthìchínhemlạimuốnchiasẻchuyệncủamình.KhitôiyêucầucáchọcsinhlớpChíncủamìnhnộpbàiviết,emđãxinphépđượcđứngdậyđọcbàimiêutảcủamìnhchocảlớpnghe.CácemkhácimlặnglắngnghechuyệncủamìnhđượckểratừmiệngMarcus.

Vẻthôngcảmvàbuồnbãhiệnlêntrênkhuônmặtcủacácem.Nhữngemđãimlặngsuốtcảnămkhôngthểđợiđếnlượtđểđượcđọcchuyệncủachínhmình.Marcusđãkhiếncácemthấyrằngsẽkhôngsaokhikểvềcuộcsốngthựctếhàngngàycủamình.

Khitôicònlàmnghềkinhdoanh,tôirấtsợphảiđitớiphòngmìnhlàmnhữngviệcchẳngcóýnghĩagìđốivớitôi.Tôikhôngbaogiờtựhàovềviệcmụcđíchnghềnghiệpcủatôilàkiếmnhiềutiềnchonhữngcôngtytrịgiáhàngtỷđôla.Tôiđãchấpnhậnsựthậtrằngmìnhsẽkhôngbaogiờgiàucó.Tôivẫnluônbiếtrõđiềunày,nhưngtôicầnmộtngườinhắcchotôinhớvìsaotôilạichọnlàmcôngviệcbâygiờ.

NgườiđóchínhlàMarcus.Tôiđidạyvìem.

46

Làmộtgiáoviênmớibắtđầuđidạy,tôinghĩmìnhchưachuẩnbịchoviệcsắpxảyđến.Khichúngtôirakhỏilớp,Kirkngaylậptứcòakhócnứcnở.Emnóivớitôiemmệtmỏivớiviệcphảichuyểntừnhàbốmẹnuôiđếnnhàtậpthểvàemđãchịuquáđủ.Tôikhôngbiếtphảinóigì.Kirkvẫnluôntrôngrấtmaymắnvàhạnhphúc.Emmởlòngmìnhvớitôi,vàtôithấymìnhcónghĩavụlàmnhẹbớtnỗiđaucủaem.Tôihuyđộngtấtcảcácbàihọcsưphạmmìnhđãđượchọcvàbắtđầunóimọiviệcrồisẽổnvàđềnghịđưaemđếngặpnhàtưvấn.Tôibiếtrõtấtcảnhữnggìemnghethấychỉlàmộttràngnhữngđiềuvônghĩa.Tôicóthểthấyđiềuđótrongmắtemvàtrongcáicáchvaiemrunglênvớitừngtiếngnấc.Nhưthểđọcđượcsuynghĩcủatôi,emnói:“Emchánphảinóichuyệnvớinhữngngườikhônghiểu.”Trongmộtlúctôiquênmấtmìnhlàgiáoviêncủaem.Tôinói:“Côbiếtem

cảmthấythếnào,”vàbịcắtngangbởinhữnglờibứcxúccủaem:“Côđứngđâyvớicuộcsốnghoànhảocủamìnhvànóinhưthểcôbiếtđượcemcảmthấythếnào.Côsẽkhôngbaogiờhiểuđượchoàncảnhcủaem!”

Cócảmgiácnhưmộtkhoảngthờigianvôđịnhđãtrôiqua.Tôibiếtmìnhcầnchoemthấytôibiếtchínhxácemđangcảmthấythếnào.Đãđếnlúctôiphảikểrathờigiantôiđượcnhậnnuôitạmthời.Khôngcònđườngquaylạinữa.

“Kirk,côcũngbằngtuổiemkhithếgiớicủacôsụpđổ.Côcònnhớmẹcônóicôsắprờinhàđểđếnsốngởmộtnơitốthơnvàbốmẹcôsẽkhôngsốngởđó.Nhàcôcónămngười.Côcònnhớmìnhcứbănkhoăntựhỏilàmsaomộtngườimẹcóthểbỏconmình.Côkhôngbiếtmìnhnênlàmgì;tấtcảnhữnggìcôcảmthấychỉlànỗiđaukhibịchiacắtvớianhchịcủamình.Côđãtrảiquanỗikinhhoàngphảichuyểntừnhànuôidưỡngnàyđếnnhànuôidưỡngkhác.Kirkà,tronghainămđầuởtrườngphổthôngtrunghọc,côđãsốngởbốnnhànuôidưỡngvàmộttrạimồcôi.Hãytincô,côbiếtemcảmthấythếnào.”

Emkhôngnóimộtlờinào.

TôinóivớiKirkrằngcũngnhưem,cólúctôithấymìnhkhôngthểcúithêmđượcnữa.Tôibiếtgiữachúngtôiđãhìnhthànhmộtmốiquanhệgắnbókhôngthểxóabỏkhiemngừngkhóc.Emthìthầm:“Saocôlạinóicúichứkhôngphảigụcngãạ?”Cốchegiấucảmxúccủamình,tôicảmthấymắtmìnhnhòenướckhigiảithíchvớiemrằngmộtnhânviênxãhộithựcsựquantâmtớitôiđãtừngnóivớitôirằngtôicóthểcúithấpchừngnàocũngđượcmiễnlàtôikhôngđểngườikháchayhoàncảnhlàmmìnhgụcngã.Sauđó,Kirkbấtchợtômlấytôivàmỉmcười.

Khônglâusauđó,tôivềnhàtìmcuốnsổdanhbạđiệnthoạitrườngcấpbavàquaysốcủanhânviênxãhộicuốicùngcủatôi.Khigiọngnóiởđầudâybênkiavanglên,tôiphảicốhếtsứcmớikhôngbậtkhóc.Đólàngườiduynhấttintôikhitôinóiđãbịđốixửtệtrongcácnhànuôidưỡng.Tôilấylạibìnhtĩnhvànóitừtừ:“Cháubiếtcólẽbáckhôngnhớcháunhưngcháulà…”Tôithậmchíchưakịpnóiâmthứhaicủatênmìnhravìbáckhịtmũivàđọckhôngchỉtênmàcảhọcủatôi.Câutiếptheocủabáclà:“Tavẫnluôntựhỏikhôngbiếtcháu

thếnào.Lầncuốicùngtangheđượctinvềcháulàcháuđanghọcđạihọcởmộtbangkhác.”Tôikểchobácnghevềcongáivàcôngviệcmớicủamình,vànóivớibácrằngtôivẫncòngiữquyểnKinhThánhnhỏbằngsứcókhắcLờinguyệncủaChúamàbácchotôihồitrước.Tôihỏithămvềbác,vàbáctựhàonói:“Tavừanghỉhưusau30nămlàmmộtnhânviênxãhộitạisởbảotrợxãhộicủabang.Trong30nămđó,tachỉcóbađứaconnuôivàođạihọc.Vàtrongsốbađứaconđó,chỉcómộtđứatốtnghiệp,đólàcháu.”

47

“Rồiemsẽthấy.”Đólàtấtcảnhữnggìgiáosưcủatôinóivàcólẽlàtấtcảnhữnggìôngấycóthểnói.

“Rồiemsẽthấy.”Chỉcóthế.Đólàcâutrảlờicủaôngđốivớimộtcâuhỏicủamộtcôgáinhỏnhắnrụtrèởhàngghếđầu.Đólàbuổihọccuốicùngcủakỳvàbuổihọccuốicùngtrướckhitôibướcvàonghềsưphạm.Giáosưphươngphápgiảngdạycủachúngtôiđangđưaramộtsốlờikhuyêncuốicùng.Ôngấycảnhbáorằngchodùchúngtôinghĩmìnhđãchuẩnbịkỹđếnđâuđinữa,vẫnsẽcómộtsốtìnhhuốngtronglớpkhiếnchúngtôilúngtúng.Ôngấyhỏicóaithắcmắcgìkhông,vàcôbạnnhỏnhắnrụtrèđóđãgiơtay.

“Vídụnhưthếnàoạ?”,côấyhỏi.

“Rồiemsẽthấy.”

Giờđãgầnbốnnămtrôiquakểtừngàyấy,tôicóthểnhớlạitấtcảnhữnggiâyphút“Rồiemsẽthấy”củamình,vànókhiếntôivừakhócvừacườivừatứcgiận.Mộtsốchuyệnđãxảyramàtôisẽkhôngtinnếukhôngchứngkiếntậnmắt.Nhữngngườibạnkhônglàmnghềgiáocủatôinghĩtôiđãbịaramộtnửatrongsốnhữngchuyệnđó.Tôikhôngnóidốivàkhôngthêmthắtđiềugì.Tấtcảchúngđaulòngthay,lạilàchuyệnthật.

Cómộtlầnmộtngườiđồngnghiệpcủatôinóivớimộthọcsinhrằngemđókhôngthểđivệsinhvìchưalàmxongbài.Emhọcsinhđóđãlấyramộtchiếcchaitừbalôcủamìnhvàđitiểuvàođóngaytrướcmặtcảlớp.Chuyệnthật100%.

Ởcáclớpcủamình,tôiđãgặpcácemhọcsinhvớiđủloạicảm

xúc,vàdùchúnglàgìthìcũngđãkhiếncácemkhôngthểyêntâmvàtintưởngbấtcứai,đặcbiệtlàmộtgiáoviêntiếngAnhlúcnàocũngnóivềviệcđọcvàviết.Tôiđãcốlýlẽvớicácem.Tôiđãthửquátmắng.Tôinghĩmìnhsẽkhôngbaogiờkhiếnđượcmộtsốemlắngnghe.Sauđómộtviệcxảyramàcóthểphávỡbấtcứràocảnnàovàkhiếnchomọinỗibựctứctrướcđókhôngcònquáquantrọng.

Vàomộtbuổisángấmápmùahè,khoảngbatuầnsaukhikếtthúcnămhọc,tôithứcdậyvàbậtđàinghetintức.Phátthanhviênđangđưatinvềmộtvụtainạnchếtngườixảyravàođêmtrướcmànạnnhânlàmộttrẻvịthànhniên.Tôithậtsựkhôngnghĩnhiềuvềnó.Tôibắtđầumộtngàynhưbìnhthường,vàmộtvàitiếngsautôivàokiểmtrahòmthư.Tronghòmthưcủatôilàmộtláthưđiệntửtừmộthọcsinhvừatốtnghiệp.

“ThầyA!ThầyđãnghetinvềRaychưa?Bạnấychếttrongmộtvụtainạnxehơitốihômqua.”

Tôingồisữngmộtlúcvàcuốicùngcũngépđượcmìnhgọiđiệnđểxácnhậntinvừanghe.Nólàsựthật,vàlễtangsẽdiễnratrongvàingàytới.Tôiquyếtđịnhsẽđến,nhưngtôibiếtsẽrấtkhóvìRayvàtôiđãcómộtmốiquanhệgắnbó.EmhọchơikémvàthíchchơitròchơiđiệntửhơnhọcvềShakespearehaylỗibổngữ,nhưngemlàmộthọcsinhngoan.Emvượtquađượcbấtcứràocảnkinhtế,xãhộinào,vàhòađồngvớitấtcảmọingười.Bàncủaemnằmngaycạnhbàncủatôi,vàtôidànhcảnămtrờiđểnóiđùavàcốthuyếtphụcemrằngemcóthểlàmbấtcứviệcgìmìnhmuốnnếuemcốgắng.Tôivẫnmuốnnghĩrằngvềcuốinămhọcvàđếngầnlễtốtnghiệp,emđãbắtđầuhiểuđượcđiềuđó.

Khilễtangbắtđầu,tôithấymìnhngồiởhàngghếphụcủanhàtanglễvànhìnvàotấtcảcáchọcsinhcũvàhiệntạicủamìnhđangcómặt.Tráitimtôivỡrakhithấycácemđaubuồnnhưvậy,vàmôitôibắtđầurớmmáuvìtôicắnchặtnóđểgiữchomìnhkhôngkhóc.TôikhôngchỉđangtiếcthươngRay.Tôiđangtiếcchotấtcảnhữngđứatrẻnàyvìđãphảitrảiquamộtsựkiệnkhókhănnhưvậykhicònrấtnhỏ.Tôinhìngươngmặtcủanhữngemtôiđãđuổirahànhlang,nhữngemtôiphạtởlạitrường,tấtcảnhữngemchắcchắnsẽlàmtôibạctócsớm,vàtôithấynỗibuồntrêngươngmặtcácem.Vàđóchínhlàlúctôikhôngkìmđượcnữa.Tôikhôngquantâmnếucácemthấytôikhóc.Tôikhôngmuốnlàmmộtthầygiáonghiêmnghịnữa.Tôi

muốnlàmộtconngười,vàconngườisẽkhóctrongnhữnglúcđaubuồn.Vàvìthếtôiđãkhóc.

Saulễtang,tôiđiquanhphòngnghỉcủanhàtanglễvànóichuyệnvớimộtsốgiáoviênđếndự.Khichúngtôibướcrangoài,mộthọcsinhtôinghĩkhôngbaogiờquantâmđếnaingoàibảnthânmìnhbướcvềphíatôivớiđôimắtnhòenướcvàđặttaylênvaitôi.Emnóivớitôilàemrấtcảmkíchviệctôiđãđến.Emnóivớitôimọichuyệnsẽổn.Ngaylúcđó,chúngtôiđềunhìnnhaubằngmộtconmắtkhác.

Thỉnhthoảngbạnbèvàngườiquenvẫnhỏisaotôilạilàmnghềnày.Họđoánlàvìtôiđượcnghỉhè.Họmuốnbiếtvìsaotôilạilàmtấtcảcôngviệcnàyvàlàmthêmgiờởtrườngrồicòntiêutiềnriêngcủamìnhchonhữnghọcsinh“cóvấnđề”tronglớp.Họmuốnbiếtliệunhữngđiềuđócóđánghaykhông.Tôichỉcóthểchohọmộtcâutrảlời.

“Rồimọingườisẽhiểu.”

48

“Phấnmàu,”tôinghĩ,“đólàcáchmìnhsẽgiúphọcsinhhiểuđượccácyếutốcủamộtbàiluận.”Vàhộpphấnmàutôiđãmuamớiđẹplàmsao.Nógiốngmộthộpbútchìmàuhơn,vớinhữngviênphấnmàuđỏtươi,màuxanhdatrời,màuhoacà,màulụcnhạt,vàmàuxanhdương.

Khiếnhọcsinhtậptrungsaugiờăntrưalúcnàocũngkhóhơnmộtchútsovớicáctiếtkhác.Việccácemđangsaysưavớichuyệncủamìnhvàphớtlờtôikhôngphảilàđiềugìđángngạcnhiên.Nhưngcómộtnhómsáuemcưxửlạhơnbìnhthường.Đólàcáchọcsinhnămnhấtlúcnàocũngcười.Tôicốtáchcácemrabằngcáchđổichỗngồi,nhưngvôích.Tôivẫntrongsuốt,vàsựchúýcủacácemđốivớinhaukhônghềgiảm.Cácemkháctronglớpbắtđầunhìntôinhưthể:“Bọnemsẵnsàngrồi;côlàmđi.Bắtđầuđi.”

Tôitựhàolấyviênphấncómàusángnhấttronghộpra.Tôitiếpthunhữnglờiphátbiểucótínhhợptácvàxâydựngbàitrênbảngdựatrênýtưởngcủacácem,mỗicâucủatừngemđượctôiviếtbằngmộtmàuphấnkhácnhau.Nhưngnhómđóvẫnkhôngngừngcười.Cácemđangchỉtríchtôi,chỉvàonhữngdòngchữtrênbảng,vàhuơ

cácngóntaytrongkhôngkhínhưthểmìnhlànhạctrưởngcủadànnhạc.RồicácembắtđầuhátmộtbàihátcủanhómRollingStonecótênCôấylàcầuvồng:“Đếnđâucôấycũngđầymàusắc.”Tôimímchặtmôi;tôisẽkhôngđầuhàng.Tôiđanglàmhếtsứcmình.Cácemsẽhiểunếuchúngtôicóthểhoànthànhđượcviệcnày.Cáchọcsinhkhácđanggậtgùtỏvẻhiểubài.Nhưngkhôngphảinhómđó.Mấyemtrongnhómcườinhiềuđếnnỗitràocảnướcmắt.Chuyệngìthếnày?Tôikhôngthểkiềmđượccâuhỏimỉamai.

“Cáigì?Cácemđịnhchotôibiếtlàcăngtinđangdùngnấmthầnkỳđểthêmhươngvịchothứcănhả?”

Nóđãthànhcông–mộtsựyênlặnghoàntoàntrongvòngkhoảng30giây.Sauđó,cácemphálêncườivàcưxửcàngkỳquáihơn.Tôiđãthềsẽkhôngchịuthuatrướchànhviphárốikhôngthểbỏquađượcnày,nhưngđếnnướcnàythìtôiđànhphảikhoanhtay.Tôiđivềphíabảngvàđặtphấnvàohộp.Tôilấybàncủamộtemhọcsinh,quaynóvềphíacảlớp,ngồilênbàn,vàbìnhtĩnhnói:“Cácem,hômnaycóvẻchúngtasẽtậptrungnóivềmàusắc.Hãydùngtừngữmôtảchotôimộtsốmàusắctrongthếgiớicủacácem.”Suychocùng,phépmiêutảchitiếtlàmộtyếutốcơbảnchúngtôicầnđưavàotrongphầnthânbài.

Thậtbấtngờvàđángngạcnhiênkhitấtcảcáchọcsinhđềuthamgiathảoluậnvềnhữngmàusắcxungquanhchúngtôi.Tiếthọchômđóđãkếtthúcmàkhôngcóbàiluậnnàođượcviếtra,nhưngcũngkhôngcócảnhmấttrậttựnào.

Vàongàyđầutiêncủanămhọcsauđómộtnămrưỡi,Stanley,mộtemtrongnhómđó,bướcvàolớptôivớimộtchiếchộptrêntay.Đólàmộtchiếchộplàmbằngnhiềuloạigỗlạmàembảolàgỗtầnbìvàng,gỗmun,vàgỗgiáingựachâuPhi.Nóđựngđầybútchìmàuđỏ,tẩy,bútxóa,vàkẹogômChicklet–nhữngthứemnghĩmộtgiáoviênsẽthích.Tôiđưataysờchiếchộptinhxảovàcảmơnem.

Stanleynóiđãlàmchiếchộpnàychotôivìmuốnbàytỏlòngcảmkích.

“Vìcáigì?”,tôihỏi.

“Emđãsợkhôngdámnóichuyệnvớicôchođếnsaukhiemtốt

nghiệp.Hômđócôhỏicóphảibọnemănphảinấmthầnkỳkhông,vìbọnemkhôngthểnhịnđượccườiđúngkhông?Bọnembiếtcôrấtbực.Điềucôkhôngbiếtlàcôđãgầnđúng.Chỉcóđiềukhôngphảibạnemănnấm.Bọnembịsaymatúy.”

49

Khilớphọcmùathucủatôiđãđôngđủ,tôighichéplạithôngtinvềtấtcảnhữnghọcsinhmớicủamình.Có16emđếntừbảytrườngtrunghọccơsở.Cácemồnào,cộccằn,vàkhóbảo.Hầuhếtkhôngmuốnđếnđây.Nhưngcómộtemnổibậtsovớitấtcảnhữngngườicònlại.Davidrấttobéo.Chỉmới15tuổinhưngđãcao2mvànặng130kg,emlàhọcsinhtonhấttronglớphọcnhỏdiđộngcủatôi.Khitôiđiểmdanh,cácemkhácđềunóitohếtmức,nhưngDavidngồiimlặng.Tôiđãgặpnhiềuhọcsinhvớicácnhucầukhácnhau.Juliebịliệtnửangười;RyanvàArtbịchứnghiếuđộngtháiquá;Teresalúcnàocũnggiậndữ;Mattbịtựkỷởmứcđộcao;cònKevin,Anthony,vàKencónhânviênquảnchếriêngvìđãphạmnhiềutội.NhưngDavidtỏrabìnhthảnnhưĐạtLaiLạtmavậy.

ĐôikhiDavidởlạisaugiờhọcđểnóichuyện.Emgiơtayđểtrảlờicâuhỏi.Emnóinhỏvàđiềmtĩnh.TrongkhiRyan,Art,vàTeresahétlênbàytỏcơngiậncủamình,Davidphớtlờmọitiếngồnàohỗnloạnvàcốgắnghọc.

KhigầnđếnlễHalloween,tôibắtđầuchụpảnhcáchọcsinh.Cácemhóatrangthànhphùthủy,maquỷ,dracula,vàcácnhânvậtkhác.Davidchỉđeomộtmặtnạkhỉbằngcaosu.Tôidáncácbứcảnhlêntrêntườngvàkhiếnhọcsinhrấtthíchthúvìcácemthíchnhìnchínhmình.

Mộthômtôibịốm,vàmộtgiáoviêndạythaychotôi.RyanđãhọccùngDavidtừtrườngphổthôngchođếnnămlớp9,vàembiếtlàmthếnàođểchọctứcDavid.RyantrêuchọcDavidchođếnkhiDavidkhôngchịuđượcnữavànhấcmộtchiếcbànlênnémbayngangphòng,sượtquamặtcácemkhác.PhảicóbangườigiámsátmớikiềmchếđượcDavid.Embịđìnhchỉhọcnămngàymặcdùđâylàlầnđầuemviphạmkỷluật.LúcđólẽratôinênđọchồsơcủaDavidkỹhơn,nhưngvìthiếukinhnghiệmnêntôiđãkhônglàmthế.Tôitrởlạisauthờigianbịốm,cònDavidtrởlạisauthờigianbịđìnhchỉ.Cuộcsốngtrởlạibìnhthường.

Sauđó,vàomộtngàynọ,ởgiữatiếthọc,Davidđộtnhiênđứngdậy,vàngãrabấttỉnhvìbịđộngkinh.Emtỉnhdậychoángvángnhưthểkhôngcóchuyệngìxảyra.Giờtôiphảiđọchồsơcủaem.Cóvẻnhưhồiemcònnhỏ,bốemđãđậpđầuemvàotườngchođếnkhiembịcogiật.Embịđưađikhỏichỗbốvàđếnsốngvớiôngbàmình.Emđượcchỉđịnhuốngthuốcđểkiểmsoátcáccơnđộngkinh,nhưngkhôngphảilúcnàothuốccũngcótácdụng.

Trongnămthứhaivàthứbacủatrườngphổthông,Daviddườngnhưbịđộngkinhnhiềuhơn.Emtrởnênrấtdễbịkíchđộngvàbịthườngxuyênhơn.Embắtđầunémbàntrởlại,vàmộtlầnđãnémsượtquađầuJulie,làmvỡmộtmáychiếutreotrêntrầnnhà.Emtrởnênkhókiểmsoáthơn.Ngườikhổnglồdịudàngcủachúngtôiđangthayđổitheochiềuhướngxấu.

Trongnămcuối,Davidvàcáchọcsinhkhácgiúptôichuyểnlớphọcđếnbênkiakhuônviêntrườnghọc.Chúngtôicầnsứcmạnhcủaem.Việcchuyểnphòngdiễnrasuônsẻ,vàDaviddườngnhưđãdịulại.Sauđó,trênđườngvềnhàtừtrường,Davidbịlêncơnđộngkinhtrênlằnđườngdànhchongườiđibộcạnhmộtviêncảnhsáttrườnghọc.Emđãđánhngãcôấy.Côtagọiviệntrợvìnghĩemđangtấncôngmình.Embịcòngtayvàđưađếnsởcảnhsát.Mộtcuộchọpđãdiễnra.Ngườitaquyếtđịnhthờigianemởtrườngsẽtănglên.Emsẽmấtthêmmộtnămđểtốtnghiệp.

Ngoạitrừnhữngcơnđộngkinhthườngkỳ,Davidtiếptụchọcđểtốtnghiệp.Tôinóichuyệnvớiôngbàemthườngxuyên.Họrấttựhàovềthànhtíchcủaem.Emtốtnghiệpvàđượcnhậnbằng.Tạilễtốtnghiệp,tôichụphìnhemtrongbộlễphụcvàdánnólêntườngcủamìnhcạnhbứchìnhlễhộiHalloweencủaem.Emômtôirấtchặtsaulễtốtnghiệp.

Ôngbàemvẫnđềuđặnđưaemtớilớptôiđểchàotôi.MọiviệcđangdiễnrarấttốtvớiDavid.ThỉnhthoảngôngbàemgọiđiệnđểchotôibiếttintứcvềDavid.Emđãtìmđượcviệclàm.

Mộtngàynọ,mộtnămsaukhiemtốtnghiệp,tôinhậnđượcmộtcúđiệnthoạitừbàDavid.Báckhóctođếnnỗitôihầunhưkhônghiểubácđangnóigì.BácnóiDavidđãchếtvàbácnghĩtôinênbiếtvìtôiđãrấtthânvớiem.CóvẻnhưemđangngồicạnhhồbơicủaHiệphộithanhniênCơĐốcgiáovànóichuyệnvớihaicôgái.Họrờichỗem

đểlạinóichuyệnvớimẹmình.Khihọquaylại,emđãbiếnmất.HọnhìnxungquanhtìmDavid,vàrồithấyemởdướihồ.Lúcđầuhọnghĩemđangbơi.Sauđóhọthấyemkhôngcửđộng.Emđãbịlêncơnđộngkinh,ngãvàohồ,vàbịchếtđuối.Ngườikhổnglồdịudàngcủachúngtôiđãquathếgiớibênkia,vàtôisẽluônnhớđếnem.

Khibắtđầudạytrongchươngtrìnhgiáodụcđặcbiệt,tôiđãđượcbảolànhiềuhọcsinhcủamình,saukhitốtnghiệp(nếucácemtốtnghiệpđược),sẽrơivàobaloại.Cácemsẽtìmmộtcôngviệccóyêucầuthấp,trởthànhtộiphạm,hoặcchết.Lúcnàocũnglạcquannêntôikhôngbaogiờtinvàođiềuđó.ThậtmaymắnvìDavidlàhọcsinhduynhấttôibịmấttrong13nămđidạy.Cácbứcảnhcủaemvẫnởtrêntườngcủatôi,vàemluônnhìnxuốngcáchọcsinhmớicủatôikhihọđếnnhậphọcvàomỗimùathu.

50

TôighétthángMột.ỞAlaska,đólàmộtthángkhắcnghiệt,vàkhôngcólễGiángsinhđểnótrôiquanhanhhơn.Cáilạnhvàbóngtốibắtđầuănmònbạn,vànhữngcơnbãolốc,bãotuyết,vànhiệtđộâmchẳnglàmnódễchịuhơnchútnào.

Buổisánghômnaytôiđangbịmuộngiờ.Chântôibướclạoxạotrênmặtđấtđầytuyếttronglúctôihốihảđivềphíacửachính.VàmặcdùtôiđãquấnquanhmìnhđầyáođểchốngchọivớithờitiếtthángMột,khôngkhílạnhbuốtxuyênquaquầnáocủatôi,tápvàomặtvàthiêuđốtphổicủatôi.Niềmanủiduynhấttrongnhữngbuổisángâmulạnhlẽonàylàkhikhôngcóđámmâynàocáchlykhôngkhíđểmặttrăngmọcvànhữngvìsaochiếusángtrênbầutrờiđêm,nhữngtiasángBắccựcsẽhiệnranhảymúatrênbầutrời.

Nhưngvàosángnaytâmtrítôiởnơikhác.Tôisắpgặpmộthọcsinh,Charity,trướcgiờhọcđểnóiquanhữngbàihọcembỏlỡtrongtuầntrước.Tôilochoem.Điểmcủaemđanggiảmrấtnhiều.Emthườngxuyênkhôngđihọc,vànếucóđithìcũnglàvàotiếtnămhoặctiếtsáu.Charitylàhọcsinhmới.Emlàmộttrongnhiềuhọcsinhtronglớpbịcácnhàtưvấnxếpvàoloạicóvấnđề.Vấnđềgầnđâylàlàmthếnàothúcđẩycôbélàmmộtviệcgìđó.

TôinghingờCharityđangbịtrầmcảm.Tôiđãnóivớinhàtưvấnvềnghingờcủamìnhvàhọđãnhiềulầnthửliênlạcvớibốmẹcôbé

đểcanthiệp,nhưngkhôngaingheđiệnthoạicủahọ.

TôiđưachoCharitymộtcuốnsổđểchocôbéthấyrằngtôiquantâmđếnem.Mộtcuốnsổ–cứnhưthểnósẽgiảiquyếtđượccácvấnđềcủaCharity.Tôinóivớiemrằngcáchchữatrịcủatôilàviếtvàcóthể,chỉlàcóthể,bằngcáchviếtcâuchuyệncủamìnhlêntrêngiấysẽgiúpemchữalànhcácvếtthương,mơướcvànhìnvềtươnglai.Charityvẫnluônbảotôiemmuốnvàođạihọcđểtrởthànhmộtnhàtâmlýhọc.Mỗilầngặpem,tôiđềunhắcemphảigiữchặtướcmơđó.Lờiđềtựacủatôitrongnhậtkícủacôbélà:“Hãytỏasángnhé,kimcương.”

Vàotiếtnăm,Charitybướcvàolớptôi.

“ChàothầyNelson.Emxinlỗivìsángnayđãkhôngđếntrường,”Charitynói,máitócmàunâunhạtcheđôimắtcủacôbé.

“Tôilochoem,Charity.Vấnđềkhôngphảilàlớphọccủatôi.Vấnđềlàcuộcsốngcủaemvàlàmthếnàođểgiúpem.”

“Embiết,embiết.Nhưngcuộcđờiemlàmộtmớhỗnđộn.Mẹem,emgáiem,vàemđãbịđuổikhỏicănhộcủamình.Nhàemkhôngcótiềnnênmẹmuốnemtrôngemgáitronglúcmẹđilàm.Vìthế,emkhôngđihọcđược,vàtấtcảnhữnggìemmuốnchỉlàngủđểemcóthểquênđitấtcảmọichuyện.”

“Tôixinlỗi,Charity.Tôibiếtkhônggiúpđượcgì,nhưngcótôiởbêncạnhem.Cửaphòngtôiluônrộngmở.”

“Cámơnthầy,”Charitythởdài.Sauđó,độtnhiêncôbérơinướcmắt.TôiđưagiấylaumặtchoemvàquàngtayquanhngườiCharity,vàcảhaichúngtôiđềungồiđó.

Tôinênnóigì?

KhinhữnghọcsinhnhưCharitynóivớitôirằngcácemchưahềbiếtmặtbốmình,rằngmẹcácemđangcainghiện,rằngcácemkhôngđihọcđượcvìphảitrôngemtraihoặcemgáitronglúcmẹđilàm,tôichỉbiếtimlặng.LàmsaomộtđứatrẻcóthểtậptrungvàochủđềcủacuốntruyệnBayquatổchimcúccukhicácemđangphảichămemhoặckhibốcácemkhôngvềnhà?

SaukhitôianủiCharity,côbéđưachotôiquyểnnhậtkímàtôiđãchoem.Nókínchữ.

“ThầyNelson,”côbénói.“Emđãlàmtheolờikhuyêncủathầyvàviếtrasuynghĩcủamình.”

Vớicâunóiđó,Charityđưachotôiquyểnnhậtkívàravề.Nótrànngậpnhữngcâuchuyệnvềcuộcsốngcủaem.Mộtcuộcsốngbịtổnthươngvìnhữngtrảinghiệmemkhôngnêntrảiquaởtuổinày:

Giờemnhậnracuốicùngmìnhđãhiểu.Emlúcnàocũngviếtvềtìnhyêuvàviệcemkhôngthểcónóhayvìsaoemcầnnó,nhưnggiờemnhậnrađólàdobốmẹem.Mỗiđứatrẻđềucầncóbốhoặcmẹ.Mộtngườiyêubọnemvàsẽlắngnghenhữngđiềungớngẩn,đắpchănchobọnem,vàđọctruyệnchobọnemnghe.Emkhôngbaogiờcóđượcđiềuđó.Cólẽlàcó,nhưngkhôngbaogiờđủ.Emthứcdậytrongnhữngtiếnghét,tiếngsậpcửa,tiếngchửithề,nướcmắt,vànhữngcáilỗtrêntường.Mỗingàyởnhàemđềucóchuyện,mỗingàytrongđầuemđềucósuynghĩrằngsắpcóchuyệnxảyra.Khôngmộtđứatrẻnàocầnphảitrảiquachuyệnnày.Emđoántìnhyêucủabốmẹlàkhôngthểthaythếđượcvàviệcemluôntìmkiếmmộtngườitôntrọngemthựcralàtìmkiếmbốmẹem.Embiếtmìnhđangthiếumộtthứgìđó,vàđiềuđókhiếnemrấtbuồn.

TôichonhậtkícủaCharityvàotrongbalôvàmặcáođểchốngchọivớithờitiết.Bênngoàitrờirấttối,vàcácđámmâyđangdầnchekhuấtmặttrăng.Tôihítsâuvàohươngvịcủamùađông.Vàkhinótrànquahọngvàophổitôi,tôigồngmìnhlênvàmangtheohơiấmtừnhữnglờicủaCharityvềnhà.

VỡmộngTẠIMỘTTHỜIĐIỂMNÀOĐÓ,mọigiáoviênđềunghĩmìnhđã

chịuđựngquámứcgiớihạn.Cónhiềungày,tấtcảnhữnggìchúngtôimuốnchỉlàcuộntròntrongmộtquảbóngvàđầuhàng.Thấtbạikhôngphảilàđiềuchúngtôimuốn,nhưngnóluônởđó,rìnhrập,chờđợithờicơđểgiángxuốngngaycảnhữnggiáoviênnhiềukinhnghiệmnhất.

Vàomộtngày,tôichỉmuốngiơhaitaylêntrờivàđầuhàng.Đúngthế,ngaycảtôicũngđãcólúcnhưthế.NếutôicóthểđosốlầnsuysụptinhthầncủamìnhvớicácNhàvănTựdotheothangchiađộRichterthìconsốsẽthườnglà10.Nhưngtôiđoánđólànhữnggìbạnphảichịukhicónhữngngườiquảnlýtrịchthượngđãquênmấtđứnglớplànhưthếnào,nhữngbậcbốmẹkhóchịukhibịgọiđếnsaugiờhọc,và150bàiluậnphảiđọctrước7hsáng.Áplựcư?Tôinghĩlàvậy.Nhữngngàyđókhôngbaogiờdễchịu.Tôithỉnhthoảngphànnànvớibốmìnhtrênđiệnthoạihàngtiếngđồnghồ,nhưngthậtmaylàsaulờiđộngviên,tôiluônthấymìnhđếnlớpvàongàyhômsau.Tôibiếtmìnhphảiđếnvìhọcsinh.Tôikhôngthểbỏrơicácemvìquánhiềungườikhácđãlàmthế.

Nhữngcâuchuyệntrongphầnnàyrấtđángbuồn.Chúngđángbuồnvìchúngcóthật,vàchúngtachẳngthểlàmgìđểthayđổinhữngtrảinghiệmcủacácgiáoviênnày.Nhưngvẫncóhyvọng.Nhữnggiáoviênnàykểvềnhữngcuộcchiếnmàhọcsinhcủahọphảitrảiquahàngngày,trongkhimộtsốngườikhácchiasẻnỗithấtvọngluônthườngtrựctrongmôitrườngkiểmtracórủirocao.Tráitimcủamộtgiáoviêncựckỳkiêncường,thếnênkhiphảiđốimặtvớinhữngkhókhănnày,họđãhọccáchvượtqua.

51

“Đừnglàmkiểmtranữamà,côSnow!Bọnemmớilàmkiểmtrahaituầntrước!Màbàikiểmtranàylàvềcáigìạ?”

“Nókiểmtrakhảnăngđọccủacácem,”tôinói.“Vậycácbàikiểmtrakhácđểlàmgìạ?”

“Chúngkiểmtranhữnggìcácembiếtvềnhữngmônhọckhác.”

Còngìnữathìcácbạnbiếtrồiđấy.Họdựavàonóđểđánhgiáhọcsinh.Cáccâuhỏiliêntụcnảyratrongđầutôi:“Nhữngbàikiểmtranàyđanglàmgìvớihọcsinhcủamình?”“Nhữngcâuhỏiđócógầngũivớicácemhaykhông?”

Tôibắtđầunhìnkỹhọcsinhcủamìnhtrongthờigianlàmbàikiểmtra.Ricky:11tuổi,mụctiêulàtrởthànhmộtthànhviêncủanhómLatinKing.Vàongàydiễnrakỳthitiêuchuẩntoànbang,Rickycãinhauvớimẹvàbịcảnhsátđưatớitrường.Anna:10tuổi,mụctiêulàtrởthànhmộtbàmẹđơnthân.Annakhôngbiếtmặtbốmình,nhưngvàongàykiểmtra,mẹemđãbỏemđểđếnsốngvớiôngta.Doug:12tuổi,vậnđộngviênsánggiá,trìnhđộđọcchỉởcấpmẫugiáo.Vàotuầndiễnrakiểmtra,Dougvắngmặtvìembiếtemkhôngthểhiểubấtcứbàinào.Tronglúcphátbài,tôithầmnghĩ:“Làmsaonhữngemnàycóthểtậptrunglàmbàisaunhữngviệcxảyravớicácemvàosángnay?”

Đángbuồnhơnlànhữngcâuhỏitrongđềthikhôngđềcậpgìđếncáctrảinghiệmvàhoàncảnhcủacácem.Vídụnhưmộtcâuhỏiyêucầucácemviếtvềkhoảngthờigiancácemđếnmộtnướckhác.Nhiềuhọcsinhcủatôichưacócơhộiđirangoàithànhphốcủamình.

Nhưngđiểmmấuchốtrấtđơngiảntheocácbảntinởcấpbangvàquốcgia:Nângsốphầntrămlên.Emcóíttiềnhơnngườikhácư?Tựtìmcáchxoayxở.Íttàiliệu?Tựtìmcáchxoayxở.SốngườihọctiếngAnhcàngngàycàngtăng?Tựtìmcáchxoayxở.Vàđóchínhlàviệctôiđanglàm.

Sửdụngnhữngphươngphápsángtạođểkhơidậysựchúýcủahọcsinh,tôiđãhiểuđượchoạtđộngkiểmtrađánhgiáđầyphiềntoái.Thậtkhôngdễđểkhiếnhọcsinhquênđicáckhókhăntrongcuộcsốnghàngngàycủamình,chodùlàchỉtrongmộtlát,vàtậptrungvàomộtbàikiểmtrasẽquyếtđịnhtươnglaicủamìnhcùngvớikinhphívàhoạtđộngcủanhàtrường.Xâydựngcácbàikiểmtratiêuchuẩncónộidunggầngũivớihọcsinhcũnglàmộtnhiệmvụkhókhăn.Cầnphảicóthờigianvàsựthôngcảmđểnhìnrangoàiquátrìnhhọcvàhiểuđượccácem.AicóthểnghĩđượcrằngmộttròđơngiảnnhưFruitLoopslạicóthểkhiếncácemhọcvàhiểuđượccáchdùngnhiềutừmới?

“BánhFruitLoopsđểlàmgìạ?”RickyhỏikhitôiphátchocácemnhữngchiếctáchđựngđầybánhFruitLoops.

“Chúngdùngđểchúngtachơimộttròchơitừvựngmàsẽgiúpcácemhọcđượcthêmnhiềutừmới.”

“Emkhôngbiếttạisaochúngtalạiphảichơitrònày.Mấytừnàygiờđâucódùngnữa.Đólànhữngtừemkhôngcầnbiết.”

“Vậythìchúngtacầnthayđổiđiềuđó.”

Chỉvớimộttròchơiđơngiảnđó,tôiđãgiúphọcsinhhọcđượcnhiềutừmớivàbiếtcáchsửdụngchúngkhinóivàviếthàngngày.Cácemchuyểntròchơicủachúngtôithànhmộtloạimậtmã:“CôSnow,côđangbướcvềphíacửa.”Tôikhôngthểkhôngmỉmcườitrướcnhữnglờinày.Cácbàikiểmtravẫnlàmộtthửtháchvớitôivàcácemhọcsinh,nhưngtôitiếptụctìmcáchđểgiúpcácemhọcchodùtrongcuộcsốngcủacácemđangxảyrachuyệngì.

NhữngsuynghĩcủaRickyvềcácbàikiểmtravẫncònvanglêntrongđầutôi.

“Khinàothìchúngtakhôngphảilàmkiểmtranữaạ?”

“Theoquyđịnhcủabangvànhànướcthìcôphảichocácemlàmbàikiểmtratrongsuốtnămhọc.”

“Nhữngbàikiểmtranàycógiúpbọnemvàođượcđạihọckhôngạ?”

“Chúngnhằmđểkiểmtraxememcónhớđượccáckiếnthứcchuẩnvàemđangởtrìnhđộnào.”

“Thếsaohọkhônghỏicô?Côbiếtbọnemlàmđượcđếnđâu.”

“Nhữngbàikiểmtranàysẽsosánhcácemvớicácbạnkhácởkhắpcảnước.”

“Vậysaohọkhônghỏibọnemvàkhôngdùngđếnnhữngcâuhỏingớngẩnkhóhiểunày?Nếuchúngkhônggiúpbọnemvàođượcđạihọcvàchỉlàmbọnemchánnảnthìsaochúngtalạiphảidùngchúng?

Chúngchẳngbaogiờhỏivềnhữngthứbọnembiết.Cứnhưthểchúngđượcđặtrađểlàmbọnemxấuhổấy.”

TôikhôngnóiđượclờinàovàcũngkhôngbiếttrảlờicâuhỏicủaRickynhưthếnào.Tôithấyemcốkìmnướcmắtkhiđọcbàikiểmtra.Sựchánnảnhiệnrõtrênkhuônmặtem.

“Emlúcnàocũnglolắngvàcăngthẳngkhiphảilàmkiểmtra.Emmệtmỏivớiviệckiểmtra.”

52

Cănphòngđầyắpngườichenlấnnhauvànănglượngcủatuổidậythì.Khôngaibiếtnênngồiởđâu.

“Tốtquá,Javonnevắngmặt.Tớsẽngồichỗcậuấy.”

“Bạngáikiangồichỗcủatớmấtrồi.Giờtớngồiởđâuđây?”“Rakhỏichỗngồicủatớngay.”

Chỉđơngiảnlàcóquánhiềungườitrongphòng–hơn30

họcsinhmớitrongmộtcănphòngnhỏmàubechỉvừađủcho26chiếcbàntôicó.Cănphònggiốngnhưmộttrạitạmgiamngoạitrừviệckhôngcólínhgác.Mộtsốemphảilấythêmbàntừmộtlớphọckhácởbênkiahànhlang.Cácemkháclấyghếđểchiếmnhữngchỗcòntrốngtrênmộtchiếcbànbừabộn.

Cảmthấychoángngợpvànảnlòng,tôithấynướcmắtbắtđầudânglênkhitôiyêucầucảlớptậptrungnghetôinóilầnthứ100.Vôích.Tôicảmthấynướcmắttràorakhitôilaorakhỏilớp.Bốnhọcsinhchạytheotôingaylậptức,nhưngtôiquátbảocácemquaylạiphònghọc.Khiđiquacácemhọcsinhtrênhànhlangtrênđườngtớiphòngvệsinhdànhchogiáoviên,tôilấytaychemặt,hyvọngcácemkhôngnhìnthấyđôimáđỏbừngvànhữnggiọtnướcmắtđanglăndài.Khiđãvàotrongphòng,tôiđổgụcxuốngsànnhàvàkhóc–khócchođếnkhimiệngkhôngphátrađượctiếngnàonữa.Trongsựimlặngmệtmỏi,tôingheđượchaihọcsinhnóichuyệnởngoàicửa.

“Tớnghenóicóvàiđứađãlàmmộtcôgiáokhóc,”mộtemnamtựhàonói.

“Đúngthế,cậubiếtcôgiáoxinhđẹpởđốidiệnphòngcôRobertskhông?Côấyvừakhócvàchạyrakhỏilớp,”emnamkiathêmvào,giọngthảnnhiên.Cóvẻnhưởđâytinlanđirấtnhanh.

Saukhidùnggiấyvệsinhhỉmũivànhìnvàođôimắtsưngmọngđỏngầucủamìnhtronggương,tôinhậnramìnhsẽkhôngđờinàoquaylạicănphòngđó–ítnhấtlàvàongàyhômđó.

Cáchđóvàiphòng,đồngnghiệpcủatôiđangbậnrộnvớichiếcmáytính.Khinhìnthấyđôimắtsưngmọngcủatôi,côấychạylạivàômtôimộtcáchthôngcảm.Tronglúctôinhắclạisựchánnảncủamìnhvềviệcphảidạymộtmônhọcmớimàkhôngcóbấtcứchươngtrìnhdạyhayphươngtiệnhỗtrợnàotrongmộtcănphòngbịnhồinhétmộtcáchvôtráchnhiệmgồmtoàncácemhọcsinhcábiệt,côhiệuphótrườngtôibướcvàovớimáybộđàmtrongtayđểsẵnsàng“dậplửa.”

“Bọnnóđãlàmgìcô?”,côấyhỏivớivẻtứcgiậnvàlolắng.

“Ýcôcụthểlàgì?”,tôitrảlời,thởmộthơidàivàdầndầnngừngkhóc.

“Bọnnókhiếncôbịthươnghayđãlàmđiềugìcầnphảibáolêntrên?”

“Ồkhông,khôngailàmgìcả,”tôinói,khôngbiếtphảigiảithíchlýdotôikhócnhưthếnào.“Tôichỉlàkhônglàmđược–tôikhôngthểchịuđượcnữa.Cóquánhiềuhọcsinh,vàkhôngemnàonghetôinói.Tôikhôngmuốnởđâynữa.”

Côấychỉbảotôiquaylạiphòngmìnhkhichuôngreovànóichuyệnvớihiệutrưởng,ngườiđãdạylớphọcđóthaytôicảtiết.

“Đừnghiểulầmnhé,”thầyấynói,“nhưngtôichưabaogiờnghĩcôlàngườidễkhóc.”

Đólàtấtcảnhữnggìthầyấycóthểnóiư?Chỉthếthôiư?Saokhôngphảilà“Tôixinlỗivìđãbắtcôdạytrongmộtmôitrườngkhôngnhữnghọcsinhmàcảcôcũngsẽbịthấtbại?”Saokhôngphảilà“Chúngtôisẽgiảiquyếtvấnđềnàyđểcôvàhọcsinhmớicủamìnhcócơhộithànhcôngtronglớphọcmớimàchúngtôiđãđặttênlà

‘Chiếnlượcthànhcông’?”

Nhưngthayvàođó,ôngấychỉrờikhỏiphòngsaukhinóivớitôirằngôngkhôngthểhứatrướcsẽcóthayđổi.

53

“Yênlặng!”“Ngồixuống!”Đódườngnhưlàtấtcảnhữnggìtôinóigầnđây.

Lớphọcnàythậtkinhkhủng;thậtrahầuhếtcáclớpcủatôikỳnàyđềukinhkhủng.Chuôngreo,nhưngnhữngđứatrẻnàytiếptụccưxửnhưthểchúngđangởngoàinghỉgiảilao.Tôinhanhchóngđiểmdanhvàbắtđầugiờhọc,hyvọngrằngcácemsẽhiểuvàổnđịnhtrậttự.Tôibướcnhanhvềphíabànmình,vànhậnthấyLilyđãgụcmặtxuốngbàn.

Mắttôibịkéovềcôbénhỏnhắnđangcuộntròntrênbàn.Emngồiimlặngtronglúctấtcảcácbạnkháclàmloạn,némmáybaygiấy,vẽlungtungtrênbảng,vànóichuyệnriêngvềđủthứtrêntrờidướiđất.TôicaogiọngđọcbàitậpđểcóthểlạichỗLilyngay.

“Emkhôngsaochứ?”

“Khôngạ,”emnóitronglúcmộtgiọtnướcmắtlănxuốngmáem.“Emnóichuyệnvớicôngoàihànhlangđượckhôngạ?”

Tôinhìnquanhphòng.Tôilorằngnếutôinói“có”thìnhữngđứatrẻnàysẽkhôngcóaitrông,vàvớicáicáchcácemđangcưxửthìsẽcóchuyệnxảyra.ThếnhưngtôivẫngậtđầuvàtheoLilyrangoàihànhlang.

Chúngtôibướcrahànhlangvắnglặngyêntĩnh,vàcôbébắtđầurunlênvàđitớiđilui.

“Bạnembịgiếtcuốituầnvừarồi.Mộtbạnkhácbịgiếtcáchđâyvàitháng.Concủaemchếttrongtayem.Bốdượngcủaemcốcưỡnghiếpem,vàmẹemkhôngtinem.Emcóquánhiềucơngiậndồnnén.Tấtcảnhữnggìemmuốnlàbỏđithậtxa!”

Côbénhỏnhắntrôngrấtngâythơnàyđộtnhiênđãbiếnthành

mộtconbáo,sợhãivàđanggiươngvuốtthủthế.Khôngairangoàihànhlang,vàkhôngaiđiquacửa.Tôinênnóigì?Côbémuốntôinóigì,haynghĩtôisẽnóigì?Tôikhôngphảilàmộtnhàtưvấncóchuyênmôn.Tôikhôngphảimẹem.Tôihầunhưkhôngbiếtgìvềem.Chúngtôichỉmớivàonămhọcđượcvàituần.

Tôimuốnđưatayravàômcôbé,nhưngtôibiếtđiềuđócóthểsẽbịxemlàkhôngphùhợp.Tôicốhếtsứcđểanủiem

–mộtvàicâuthôngtháitừmột“giáoviên”,vàilờiđộngviên,vàmộtcáivỗlưng.Mộtlúcsau,emcóvẻđãlấylạibìnhtĩnh.

“Saoemkhôngđirửamặtvàquaylạilớpnhỉ,”tôinói.

Tôitrởvào“vườnthú”củamìnhvàcốdạybàihọchômđó,chonhữngemmuốnhọc.TôithấymắtmìnhvẫndõivềphíaLily.

Khichuôngcuốibuổireo,Lilyđứngdậyvàsauđónánlạimộtlúc.Tôibắtgặpánhmắtcủacôbévàmỉmcườirồinói,“Tôisẽởđâynếuemcầnaiđóđểnóichuyện,haychỉlàlắngnghe.”Emgậtđầu.Emtinvàonhữnglờiđó,hơntôi.

TôibuộcphảingừngnghĩvềviệclàmthếnàođểgiúpLilyvàtạmgáccáccôngviệccủamìnhkhicáccontôi,mộtđứađanghọcmẫugiáovàmộtđứalớpba,phóngtừhànhlangvàophòngtôi.

“Mẹ,hômnayconđượcnặnđấtsét!”

“Mẹnhìnnày,conđượcđiểmAchobàikiểmtrađánhvầnvàmộtphiếubéngoan!”

Chuyệnnàyđãxảyranhưthếnào?LàmsaoLily,từmộtcôbéngâythơnhưcáccontôi,lạigặpphảinhữngvấnđềlớnnhưvậyởtuổi15?Tôiphảilàmthếnàođểcáccontôisẽkhôngphảiđốimặtvớinhữngvấnđề,câuhỏi,haynỗithấtvọngtươngtự?Tôiquỳxuống,dangtayra,vàđónnhậnnhữngcáiômcủacáccontôi.

54

Giáoviêngiáodụcđặcbiệt.Khôngnhưnhữngnghềkhác,vốngiữđượccáitênphânloạicủamìnhđếnhếtđời,mộtnửatrongsố

nhữngngườiđượcphânvàohàngngũ“Giáoviêngiáodụcđặcbiệt”phảitừbỏnóđểtheomộtcáitênkhác.Chỉcómộtsốngườicókhảnănggiữđượcdanhhiệucaoquýnày,vốnđượctrọngvọngnhưngchỉtrongngànhgiáodục.Giáoviêngiáodụcđặcbiệtthườngbịcholànhữngngườiđượctângbốctháiquábởicácnhânviên,giáoviên,vàhọcsinh.Thậtlàkhókhiphảilàmchúvịtxấuxítrongngànhgiáodục.Khôngphảiaicũngphùhợpvớivịtrínày.

KhôngmộtngàynàoởtrườnghọctómlượccuộcsốngcủamộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệttốthơnngàyđầutiêncủanămhọckhitoànbộnhânviêncủatrườngxemlạiđiểmthi.Nólúcnàocũngcókhởiđầugiốngnhau.Hiệutrưởngbắtđầunóivềviệcđiểmsốđãkhảquanhơnnămtrướcvàmọingườinênvỗtaytựkhenmìnhvìnỗlựcđãbỏra.Sauđólàđếnquátrìnhtổnghợpdữliệu.Trướctiênlàđiểmsốcủacáchọcsinhthuộcchươngtrìnhgiáodụcđạicương.Sẽcómộtvàitiếngồàtừphíacácgiáoviên.Lúcnàocũngcómộttỷlệcaomộtcáchquáđánglàhơn90phầntrămemđạt.Sauđó,hiệutrưởngchuyểnsangđiểmcủacácemtheohọcchươngtrìnhgiáodụcđặcbiệt.

Đốivớimộtgiáoviêndạychươngtrìnhnày,đâylàthờigianhọbịmọiconmắtđổdồnvào.Hầuhếtmọingườiđềumuốnđượcchúýnhưthế,nhưngkhôngphảitrongmộthoàncảnhnhưthếnày.Nógiốngnhưviệcthắngtrongmộtcuộcthitìmngườixấunhất.Bạnđãbiếttrướcchuyệngìsẽxảyra.Hiệutrưởngbắtđầunóinếukhôngvìnhữngđiểmsốnàythìnămnàotoàntrườngcũngđạtkếtquảtốthơnnămtrước.Nhữnglờithìthầm,tiếngcườikhúckhích,vàlờidèbỉubắtđầu.Hiệutrưởngnóicácgiáoviênđãphảilàmviệcrấtvấtvảvớicáchọcsinhnàyvàhọđãđạtđượcnhiềutiếnbộ.Nhưngbạnbiếtlàhiệutrưởng,cũngnhưnhiềungườikhác,đangnghĩ:“SaomộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệtlạikhônglàmđượcviệccủamình?”

Vàobuổiđầuvớicáclớphọcmới,cácgiáoviênthườnghỏi:“Nămnaylớpchúngtacónhữngainhỉ?”Đólàmộtcâuhỏiđủvôtư,vàbạnhyvọngrằngmọihọcsinhđềucóthểbắtđầumộtnămhọcmớimàkhôngphảibậntâmvớinhữnggìxảyratrongquákhứ,nhưngthườngthìmụcđíchcủanókhôngphảinhưthế.Tráilại,nónhằmđểxácđịnhnhữngemhaygâyrốivànhữngemchắcchắntrượtmàkhônggiáoviênnàomuốndínhvào.Cácgiáoviênthườnggọinhữngemnàylà“khôngthểdạyđược.”

Mặcdùthườngxuyênbịxalánh,cácbạncónhiệmvụmanglạinhữngđiềuthầnkỳ:nângđiểmsốlên70điểmtrongmộtnăm.Nângtrìnhđộđọccủacácemlênbabậc.Đảmbảocácemquađượcmônđạisốmặcdùcácemchỉmới14tuổivàvẫnchưalàmđượcnhữngphéptoáncơbản.Bắtcáchọcsinhmắcchứngtăngđộnggiảmchúýngồiyênmộtchỗtrongsuốtmộtgiờhọcdàimộttiếngrưỡi.Vàchưahết,bạnphảithựchiệnnhữngđiềuthầnkỳnàyvớisốlượngphươngtiệnhỗtrợcóhạn.Đôikhibạnthậmchíkhôngcólớphọcriêngcủamìnhvàphảimượnphòngcảngày.Bạnnhậnđượcnhữngquyểnsáchgiáokhoamàcảbạnvàhọcsinhđềuchẳngthấythúvị.Bạnphảibắthọcsinhđọcnhữngcuốntiểuthuyếtsửdụngcáctừngữmàcácemkhônghiểu,vàkểnhữngcâuchuyệnchẳngliênquangìđếncuộcsốngcủacácem.Nhiệmvụnàycóvẻlàbấtkhảthi,vàkhôngmộtlớphọcbìnhthườngnàophảiđốimặtvớinhữngđiềunày.

CuộcsốngvàcácáplựccủamộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệtvàmộtgiáoviêngiáodụcbìnhthườngkháchẳnnhau.MộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệtlàngườitạorasựthayđổinhiềunhấtởcáchọcsinhcủamình.Thayvìhyvọngrằngcácemsẽthuđượcmộtthôngtingìđótừbàihọccủamộtngày,mộtGiáoviêngiáodụcđặcbiệtmuốndạynhiềubàitrongmộtngàymàsẽkhiếncácemnhớmãi.Vìvậy,hãyđểmộtnửacácgiáoviêncốtrởthànhGiáoviêngiáodụcđặcbiệtvàsauđóđitìmnhữngđồngcỏxanhhơn.Nhưngđốivớinhữngaimuốntrởthànhgiáoviêncốtcán,ảnhhưởngcủamộtbàihọctốtđánggiáhơnnhiềusovớisựchấpnhậncủađồngnghiệp.

55

TôivừainxongmộtKếhoạchgiáodụccánhân(IEP).Emalàmộthọcsinhnămcuốithíchchụpảnh,khiêuvũ,vàkèkèchiếcmáynghenhạciPodcủamình.Côbévàotrườngphổthôngtrunghọcvớirấtíthyvọngđượctốtnghiệp.Giađìnhemnóirằngcókhảnăngemsẽgiốngdìcủamình:bỏhọc,sinhcon,vàhútmatúy.Emalênkếhoạchđểđượcmặclễphụcvàđộimũtốtnghiệp,nhưngcàngngàyemcàngtrởnênkhôngchắcchắn.Bàitậpởtrườngkhó.Nhữngconchữnhảymúatrêntranggiấy,cácđoạnvăndườngnhưchẳngcónghĩagì,vàhứngthúcủaembắtđầutanbiến.Việcđọctokhôngcóvấnđềgìtrongcáclớphọcnhỏ,nơicórủirothấp,nhưngtrongmộtlớphọccó32họcsinhthìviệcnàylạikhiếnemthấyngợp.Việcnhớđượcailàai,họđãlàmgì,họlàmởđâu,vàvìsaođãđủkhó,thếmàcònphảiphântích.Saohànhđộngcủahọlạiquantrọng?Hãysosánhhành

độngnàyvớihànhđộngtrướcđó,vàxácđịnhđiểmchung.Hànhđộngđầutiênlàgì?Emaphảiđọclạinhiềulần.Đoạnvăncàngdàithìthửtháchcàngkhó.

Họcphổthôngtrunghọckhóđốivớirấtnhiềuhọcsinh,nhưngvớinhữngemmắcchứngkhóđọc,nógiốngnhưviệcđidéptôngleonúihoặcbơitiếpsứcvớiủngbọcthépvàvántrượtlàmộtviêngạchnặng5kg.

Điềugìđãlàmchứngkhóđọckhóchịuđếnthếmặcdùnóvôhình?Nókhônghiệnlêntrongcácbàitậpởphòngthínghiệmhayngồitrongmộtchiếcghếbành.Vớinhiềugiáoviên,nhữnggìvôhìnhthìkhôngđángtin.VậymàđiềuduynhấtcácemthấyrõởcácđoạnvănbằngtiếngAnhlànhữngchữcáithườngxuyêndịchchuyểnvàcácconsốcứđềuđặnnhảymúa.

VớimộtbảnkếhoạchgiáodụccánhânhàngnămđượcviếtravàphátlầnthứbatớitấtcảnămgiáoviêncủaEma,vớicácchỉnhsửarõràng,sứcchịuđựngvàniềmtinvàongườilớncủaEmalạiđượcthửtháchlầnnữa.Emalạiđếnchỗtôi,Giáoviêngiáodụcđặcbiệtvàngườichịutráchnhiệmchotrườnghợpcủaem,vàhỏi:“Saocácgiáoviênkhôngđọcvàlàmtheotrangchỉnhsửacủakếhoạchgiáodụccánhâncủaem?”

MộtKếhoạchgiáodụccánhânđượcthiếtkếrađểtạonêncôngbằng,đểmanglạinhữngđiềucầnthiếtchonhữnghọcsinhcầnchúngkhicácemcầnchúng.MộtnửangàycủatôiđượcdànhrađểdạytiếngAnhchonhữnghọcsinhcókếhoạchgiáodụccánhântrongmônđọcvàviết.Mộtnửacònlạidànhđểgiảithíchcácnhucầucủanhữnghọcsinhthuộctráchnhiệmcủatôi(khôngnhấtthiếtlàcáchọcsinhtronglớptiếngAnh)vớitừngngườitrongsốsáugiáoviêngiáodụcbìnhthườngcủacácemvànóichuyệnriêngvớihọcsinhđểxemcácemđánhgiáthếnàovềtácdụngcủacácchỉnhsửatrongtừngmônhọc.Với27họcsinhphảichịutráchnhiệm,mỗiemcósáumônđểbàntrongmộttiếtdài60phút,bốnlầnmộttuần,tôilúcnàocũngmắclỗichuẩnbịtàiliệuchậmvàsơsài.Sựnảnlòngcủatôicàngtănglêngấpbộikhitôiphảilôitừnghọcsinhrakhỏilớphọcđạicươngcủamìnhđểhỏiýkiến,sauđónóichuyệnvớinhữnggiáoviênkhôngthựchiệntheokếhoạchgiáodụccánhân,vàtrongtrườnghợpxấunhất,nộpdanhsáchnhữngngườithườngxuyênviphạmkếhoạchnàylênbangiámhiệu.Nhữngviệcnàyđãkhiếnsứcchịuđựngcủatôi

giảmxuốngtheomộtđườngxoắnốc.

Emakhôngphảilàngoạilệ.Tôiđềuđặnnghethấynhữngcâubứcxúccủaem:“Saocácgiáoviênkhôngphảihọcvềchứngkhóđọctrướckhitrởthànhgiáoviên?”“Nămnàocũngnhưnhau,sáugiáoviênmỗinămvàngườiduynhấtbiếtvềchứngkhóđọclàGiáoviêngiáodụcđặcbiệtcủaem.”

TôingẫmnghĩvềcâuhỏicủaEmavàlờinhậnxétcủanhiềuhọcsinhphảihọctheokếhoạchgiáodụccánhânkhác.Saocáctrườngđàotạolạikhôngdạycácgiáoviênvềchứngkhóđọcvàchứnggiảmchúýtăngđộng(ADHD)nhưcáchhọdạyphươngphápnângđiểmđọc,viết,vàlàmtoán?Tôivừabuồnvừaxấuhổvớicâutrảlời.TôibuồnvìbiếtkỳthitốtnghiệpphổthôngtrunghọcchínhlàthứđangláicontàupháttriểnchuyênmônởcáctrườngcônglậpkhắpnướcMỹ.TôixấuhổvìphảitìmtừngữđểgiảithíchchoEmavàcácemkháchiểurằngnghềmàtôiđãtheođuổi26nămkhôngcôngnhậntấtcảcácgiáoviêncủacáchọcsinhtheohọcchươngtrìnhgiáodụccánhâncầnphảibiếtvàhiểuvềnguồngốcvàảnhhưởngcủachứngkhóđọcvàchứnggiảmchúýtăngđộngđốivớiviệchọctrênlớp.MộtlầnnữatôilạiphảitìmtừđểkhíchlệEma,đểgiúpemthấyrằngmìnhkhôngđơnđộc.

Chứngkhóđọcxuấthiệntrongnhữnggiađìnhcótrìnhđộđạihọccũngnhưcácgiađìnhcóconcầngiáodụcđặcbiệthoặccótrítuệchậmpháttriển.Chứngkhóđọcvàgiảmchúýtăngđộngkhôngphânbiệttríthôngminh,giaicấp,haygiớitính,chúngcũngkhôngchọnđịachỉtheomãvùng.Khôngphảinỗixấuhổđãgiúpchúngtavượtquachứngkhóđọchoặcgiảmchúýtăngđộng,màchínhgiáodụcđãchophépchúngtakiểmsoátvàpháttriểncùngvớichúng.LàmộtgiáoviêntiếngAnhcónhữnghọcsinhphảitheochươngtrìnhgiáodụccánhân,tôisửdụngsáchnóiđểgiúpcácemhiểudễhơnvàđĩaDVDđểlàmcôngcụhọctrựcquan,tôichơitròxếphàngkhicầnkhảosát,tôitổchứccáccuộcthảoluậnthayvìbắtcácemviếtluận,vàtôitôntrọngcáchghichépdùnghìnhvẽminhhọa.NhưngthửtháchthậtsựlàlàmthếnàođểtạonênhyvọngtrongEmavàcácemkhácđểkiêntrìtheohọc,khôngbỏcuộc,khôngbỏhọcchodùcócácchướngngại,đểtrởthànhngườiđầutiêntronggiađìnhtốtnghiệpvàlấyđượcbằngphổthôngtrunghọc.

Tôilúcnàocũngrấtvuikhiđượcgiớithiệunhữngvịkháchmắc

chứngkhóđọcvàgiảmchúýtăngđộngđếnnóichuyệnvớihọcsinh.Mộtsốhọlàcáchọcsinhcũcủatôi.Nhữngngườinàybaogồmmộtngườidẫnchươngtrìnhtruyềnhìnhthànhcông,mộtláixetảiđườngdài,mộtnhânviêntiếptân,mộtngườikhuânvácởbếntàu,mộtgiáoviên,mộtchủdoanhnghiệp,mộtngườibánhàng,vàmộtnghệsĩ.Mỗingườitrongsốhọđềunóitrườngphổthôngtrunghọclàthờigianbấtổnnhấtvớinhữngngườimắcchứngkhóđọchaygiảmchúýtăngđộngnhưhọ.Họnóicuộcsốngsaukhitốtnghiệpdễchịuvàphùhợpvớicáchhọccủamìnhhơn.Họnhấnmạnhrằngcuộcsốngsauthờiphổthôngchophéphọpháthuyđiểmmạnhchứkhôngphảiloayhoaymãivớiđiểmyếu.

Chuôngreo.Họcsinhcủatôilaorakhỏicửađểgiảilao,đểlàmnhữngviệckhiếncácemthấydễchịu–chămsócxe,hàn,lắplạiđộngcơ,nấuăn,trồngcây.Tôinghĩlạingàyđầucủanămhọc,nhớlạilúcnhìnthấyEma,Ana,SamvàMichelletrênhànhlang.TôibắtđầumộtngàybằnglờithềnguyệntrungthànhvớilácờMỹ.TôikếtthúcmộtngàybằnglờithềvớiEmavàcáchọcsinhkhácrằngtôisẽchocácemhyvọngđểtiếptục,sẽchấpnhậncácem,vàsẽtôntrọngnỗlựccanđảmnhằmtốtnghiệpphổthôngcủacácem.

56

Tiếngchuôngtiếtbốnđángsợvanglên,vàtôichạyđếnphòngtạmgiữđểthựchiệnnhiệmvụhàngngàycủamình.Hyvọngrằngcănphòngchưakínchỗ,tôicầunguyệnvớibảnthânmìnhkhibướcquacửa.Phòngtạmgiữlàmộtcănphòngnhỏtồitàn,lúcnónglúclạnhtùytheothờitiết,chứatấtcảcáchọcsinhbịtạmthờiđìnhchỉhọctrongvùngkhánhỏcủatôi.Mỗitiếtsẽcómộtgiáoviênkhácnhauđếntrôngphòngtạmgiữ.Tôiđãtrôngphòngtạmgiữtrongbốnnămqua,vìtôilàmộttrongsốítcácGiáoviêngiáodụcđặcbiệtvàhầuhếtcáchọcsinhởphòngtạmgiữbịxếpvàonhómcácemcầngiáodụcđặcbiệt.

Khibướcquangưỡngcửa,tôithấylờicầunguyệncủamìnhđãkhôngđượcđáplại.Hầuhếtcácbànđềukín,vàtấtcảcácemhayviphạmkỷluậtđềucómặt.Hector,Ruiz,Heriberto,vàMigueltấtcảđềuchàotôibằngmộtcâuthânthiện“ChàocôLeigh,”mặcdùcácembiếtrằngthậmchícâuchàocủamìnhcũngviphạmquyđịnh“khôngđượcnóichuyện”ởđây.

ThầyEstradađãphổbiếnquachotôihọcsinhnàođãđượcra,emnàođangphảiởchỗnhânviêngiáodụcđặcbiệt,vàemnàosắpđượcra.Tôingồixuốngbànđốidiệnvớihọcsinhvàđăngnhậpvàomáytính,hyvọngrằngsẽlàmđượcmộtsốviệc.Trướckhimànhìnhkịphiệnlên,tôiđãbiếtđâysẽlàmộttiếtbốnrấtdài.

“Hector,embiếtkhôngđượcngủởđâymà,”tôinhẹnhàngnhắcnhởcậubétolớnmặctrangphụcbăngđảngngồitrướcmặttôi.

“Cáigìcơ,côLeigh!Emmệt.Tốiquaemthứccảđêm.”

Tôikhônghỏivìsaocậutathứccảđêmvìsợcâutrảlờimìnhsẽnhậnđược.Điệnthoạireohaihaybalầngìđấy,báochotôibiếtmộtvàihọcsinhkhácđangtrênđườngđếnphòngtôi,vốnđãkínchỗ.Khicácemđến,tôighitêncácemvàosổnhưcáchngườitavẫnlàmởcáctrungtâmgiamgiữtrẻvịthànhniên:tên,tuổi,điểm,sựviệckhiếncácembịđưađếnphòngtạmgiữ,vàthờigiancácemphảiởlạiđây.

Khoảng25đến30họcsinhngồitrongcănphòngnhỏđósuốtngàytrongbađếnbốnngàymộttuầnvìnhữnglỗinhẹnhưtrốnlệnhtạmgiamvàcảlỗinặngnhưđộtnhậpvàokhuônviêntrườnghaysửdụngvũkhí.Cảngàyquảlàmộtsựlãngphíthờigian.Đólàmộtcuộctranhchấpvônghĩamàcácgiáoviênbuộcphảibắthọcsinhthamgia.

Sựthậtrằngnhữngemhọcsinhnàychắcchắnsẽquaylạivàomộtngàykhácvìmộtlỗikháclàbằngchứngchoviệccáchphạtnàykhôngcóhiệuquả.Khôngcòncáchnàotốthơnư?

“Ngẩngđầulên!Cởimũra!Thứcdậy!Cácemkhôngcóviệcgìđểlàmsao?Tôithấyemgửitinnhắn.Cấtđiệnthoạiđi.”

Cácemkhôngnghetôi.Ngaycảtôicũngkhôngnghechínhmình.Chúngtôimongsựthayđổinhưthếnào?Cóvẻnhưlàchẳngmonggì.Cuốicùngchuôngcũngreogiảithoátchochúngtôikhỏinhàtùtrongtrườngnày.Chắcchắnphảicómộtcáchkháctốthơn.

“Gặplạicôngàymainhé,côLeigh.”

“Ừ.Tạmbiệtem.”

57

Đólàvàogiữaquýthứhai,vàKeolađãvắngmặtsuốttừngàyđầunămhọc.Độtnhiên,nhưmộtcơnbãonhiệtđớiđổvàoquầnđảokhôngbáotrước,Keolaxuấthiện.

“Côlàai?”,emhỏi,nhìnkhắpngườitôi.“Tôilàgiáoviêncủaem,”tôinóinhanh.

Keolanhìntôichằmchằmmộtlúcvàcuốicùngnói:“Cônóithậtđấychứ?Côkhôngthểlàgiáoviêncủaemđược.Trôngcôtrẻmăng!”

Trongnămthứhaiđidạycủamình,tôibịcáchọcsinhcoilàcôgiáomớibịcácgiáoviênkháccoilàmộtngườithiếukinhnghiệm.Tôinhanhchóngnhậnrarằngdạyhọclàmộtchuyếnđi,khôngphảiđiểmđến.Nósẽrấtdàivàvấtvảnhưngchắcchắnđánggiá.Vìthế,tôiđãchịuđựng.

Mặcdùcậuấykhôngbiết,nhưngKeolavàtôicórấtnhiềuđiểmchung.EmđếntừmiềnTâyvàlúcnàocũngđưamắttìmđồnghươngcủamình.Emlàconthứhaitrongsốbốnngườiconvàlàngườiluônđượcngườikhácnhờgiúpđỡtronggiađình.Emdễdàngkếtbạnvàđượccácbạncùnglứabiếtđếnnhưmộtngườilãnhđạo.Tôicóthểthấyemlàmộtđứatrẻngoanvớimộttươnglaisánglạn,chỉcóđiềuemkhôngnghĩnhưvậy.

TôibiếtKeolagianhậpmộtbăngđảng,vìthếmộtngàynọkhiemchạyvàolớpvàbắtđầuhétlên:“Tấtcảquỳxuống,”tôisợđiềuxấunhấtsẽxảyra.Tấtcảchúngtôiđềuchuixuốngdướibàn,vàtôihétlại:“Cóchuyệngìthế?”

Keolabòlạiphíatôivàthìthầm:“Côhãyimlặng,chúngđangđến.”

Ngaysauđóhainhânviêntrợgiúpxuấthiệnởcửalớp.Họthởkhôngrahơivàtrôngrấtbực.Tôiđứngdậyvàhỏichuyệnnáoloạnnàylàgì.

“ChúngtôiđếnđâyvìKeola,”mộtngườinói.“Chúngtôiphảigiúpcậuta.”

Keolanhảylênvànói:“Giờlạigìnữađây?Emkhônglàmgìcả.”

ĐólàmộtngàyđiểnhìnhcủaKeolatronglớptôi.Lúcđầutrôngemcóvẻdọadẫmvàkhônghứngthúvớiviệchọc.Emthườngdọasẽđốtphònghọcvìbịbắtđọcquánhiềusách.Rồimộthôm,emquyếtđịnhthamgiathayvìchốngđối.ĐọclàcơnácmộngtồitệnhấtcủaemchođếnkhiemcầmcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdolên.Embắtđầuđọcnóvàbịcuốnhútbởinhữngcâuchuyệndocácbạncùngtuổimìnhviếtra.Thấygầngũivớirấtnhiềucâuchuyệntrongsách,Keolabắtđầuviếtchuyệncủariêngmình.Mỗingàyemlạimởlòngthêmmộtít,chiasẻmộtphầnkháccủacuộcđờimình.Keolahọcchămchỉtrênlớpvàluônđạtđượcđiểmcaochonhữngbàitậptrênlớp.Emthậmchícòncốgắnghơnđểlàmộtngườivuivẻtronglớp,vìcuộcsốngbênngoàibốnbứctườngnàytráingượchẳnvớiđiềuđó.Tronglúcnỗlựcđểhọcgiỏi,emcònrấtvấtvảvìphảilàmngườitrụcộttronggiađình.

Keolacómộtcuộcsốngkhókhăn.Emlớnlêntrongmộtkhunhàdànhchongườithunhậpthấp,hầunhưkhôngcóthứcănđểănvàtiềnđểmuanhữngthứthiếtyếuhàngngày.Emđượcnuôilớnbởimộtngườimẹđơnthânnghiệnrượu.Bốemđangphảichịuántù,vàanhtraiemlàmộttaybánmatúycộmcántrongvùng.EmtraiKeolachuyênđibắtnạtcácbạnkháctrongtrườngtrunghọccơsởcủamình.Cácgiáoviên,bangiámhiệu,vàhọcsinhđềusợcậuấy.Nhưngemgáiemlàniềmtựhàovàniềmvuicủaem.Côbélàconúttrongnhà,vàkhôngmộtđứatrẻnàodámchạmvàocôbé.Côbélàđiềutốtđẹpduynhấttrongcuộcsốngcủaem,vàemsẽbảovệnó.

Vìởnhàkhôngcóthứcăn,Keolamặccảđểtôimangbữasángvàbữaănnhẹđếnlớpchoem,đổilấythờigianvànỗlựcembỏratrênlớp.Vànóđãcóhiệuquả,ítnhấtlàtrongmộtthờigianngắn.Emhọcchămhơnđểhoànthànhbàitập,làmộtnhàhùngbiệnvàtrưởngnhómtuyệtvời.Emhòađồngvớicácbạncùnglớpvàđủthoảimáiđểchiasẻnhiềukinhnghiệmcánhâncủamìnhnhằmgiúpcácbạnkháckhôngbịlâmvàohoàncảnhnhưmình.Khuônmặtemlúcnàocũngsángbừnglênkhinóivềbóngđá.Emthậmchícònchơichođộituyểncủatrườngmộtthờigian,nhưngkhônglâuvìemítkhiđếntậpluyện.Keolamởlòngvềgánhnặngphảichămlochomẹvàgiađìnhcủamình.

Nhưngvàocuốiquýthứba,Keolabắtđầubỏhọc.Lúcđầuemchỉđếnmuộnvàibuổi,nhưngsauđóembỏcảnửabuổi.Rồiembắtđầubỏhọccảngày.Khônglâusauđó,emkhôngcònđếnlớpnữa.Tình

hìnhthậttồitệkhiembỏhọccảmộttuần.Khôngmộtcúđiệnthoại,khôngmộttờgiấyxinphép,khôngcólấymộtlýdo.Keolađãbiếnmất,vàbạncủaemkhôngbiếtemởđâu.

Sauđóđộtnhiên,nhưcơngiómậudịchKonathổitừphíanam,Keolalạixuấthiện.Ngườiemnồngnặcmùirượuvàđangsaycầnsa.Tôikhôngbiếtnênlàmgì.Tôigọichotrưởngkhoavàthôngbáotìnhhìnhchoông.ChúngtôitìmthấyKeolanằmbấttỉnhtrênghế.Tôicũngthấymộtchaivodkađãvơimộtnửatrongbalôcủaem.Tôicầmlấychairượu,đổrượuvàobồnvệsinh,vànémchiếcchaiđi.Keolacuốicùngcũngtỉnhlạivàbắtđầukhóc.Emliêntụcnói:“Quámuộnrồi!Quámuộnrồi!Côchẳngthểlàmgìđểgiúpemđược.”Emnóiphảigiảiquyếtmọiviệctheocáchriêngcủamình.

ĐólàngàycuốicùngtôinhìnthấyKeola.Emkhôngbaogiờquaylạilớp.Embỏhọcvàquaylạivớicuộcsốngđườngphốcủamình.Tôirấtthấtvọngvìđãnghĩemsẽthànhcông,sẽlàmộtngoạilệtronggiađìnhcủamình.Trongnhữngkhoảngthờigiantốtđẹpvàkhókhăn,tôiluônmuốnemthànhcông.Nhưngemđãkhônglàmđược.

58

“CôcóthấyShaudtrêntivisángnaykhôngạ?”

Tôigiảvờkhôngbiết.“Không,Shaudnào?Cóchuyệngìthế?”

Dĩnhiêntôiđãxembảntinsánghômđó.Chỉlàdomaymắn.Vàongàytôidậyđủsớmđểngồixuống,ănvàicáibánhSmartStart,vàtheodõichuyệngìđangxảyraxungquanhmình,tôithấyShaud,mộthọcsinhcũcủamình,trênbảntin.Tôikhôngchắcđólàcậuấy.Hìnhảnhtừcameraquansátởmộtnơihìnhnhưlàmộtkháchsạnrẻtiềnhơimờ.Nhữnggìtôinhìnthấyrõrànglàhaithanhniêntrẻcướptiềncủamộtcặpvợchồnggiàkhihọbướcvàocửabêncủamộtkháchsạn.TêntộiphạmđánhngãngườivợxuốngsànnhàtrướckhigiậtlấycáivítrongtaybàhìnhnhưlàShaud.Thậtlàmộtcáchtuyệtvờiđểkhởiđầumộtngày.

Shaudđãrờikhỏitrườngkhoảngmộtthángtrướcđó.Cũngnhưnhữngđứatrẻkhác,cậuấyđượctòaánvịthànhniênchỉđịnhvàotrườngtôi.Tôicònnhớlúccậuấyđikhệnhkhạngvàolớpvàongàyđầutiên.Ởtrường,mọingườiđãbiếttiếngcậutừtrước.Nhiềuhọc

sinhởcùngmộtvùngbiếthoặcbiếtvềnhautừcuộcsốngbênngoài.Shaudquáthôngminhđểgâyrắcrối;cậuấychỉngồi,viếtnguệchngoạc,vànhìnđồnghồvàilầntrongngàytrongmấytuầnđầuvàohọcvớilớpchúngtôi.Rồichuyệnđóxảyra.Mộthômtôiđếnhơimuộnvàđangđitừhànhlangvàolớpmình.Chuôngđãreo,vàcảlớplẽraphảiđanghọc.Khitôibướcvàolớp,Shaudđangđứngtrênbụcgiảng“dạy”lạinhữnggìchúngtôiđãhọcvàongàyhômtrước.Cáchọcsinhrấthứngthúthamgia;tấtcảtrôngthậttựnhiên.Saubuổihọchômđó,cậuấylạigầntôi,hỏivềcácbàihọcchongàytiếptheovàsauđóđềnghịđượcgiúptôi.CuốicùngShaudgầnnhưdạytoànbộcácbàihọc,dẫndắtcáccuộcthảoluận,trảlờicâuhỏi,đặtcâuhỏichohọcsinh“củamình.”Cậuấykhôngcònlàmộtphầncủalớphọc,đólàlớpcủacậu,cậuấyđãhoàntoànlàmchủnó,vàcácemkhácthíchviệcđó.

Tôivẫnkhôngmuốnthừanhậncậuấychínhlàngườitôiđãthấysángnay;đóphảilàmộtngườikhác.Trênđườngláixeđếntrường,tôibắtđầunghĩcáchtrảlờicáccâuhỏicủahọcsinh.Hầuhếtcácemsẽkhôngbỏthờigianxemtinbuổisángchodùđượclựachọn.Nhưngtôibiếttinđồnsẽlanra.Bọntrẻsẽđisănlùngtinmớinhấtvềcâuchuyệnsốtdẻonày.Tôisẽlàmgì?Thừanhậnthấtbạiư?Haylànhắcchocácemnhớrằngdùcốgắngthếnào,cácemvẫnphảivềvớikhuphốcũ,giađìnhcũ,vàbạnbècũcủamình?Hoặctôicóthểthừanhậnvớinhữngđứatrẻmuốntạoramộtsựthayđổitrongcuộcsốngcủamìnhnàyrằngđiềuđócóthểsẽkhôngbaogiờxảyra.“Đúngthế,Shaudthếlàđãhỏng.Ngườihầuhếtcácemđềungưỡngmộđãlàmbảnthân,giađìnhcậuấy,vàcácemthấtvọngbằngcáchchọnlàmnạnnhâncủahoàncảnh.Cácemtốtnhấtnêntừbỏngaytừbâygiờvàanphậntrongnhà.”Tôikhôngthểnóithếđược.

Thậtlàkhóđểtậptrungvàonhữngthànhcôngcủahọcsinhkhithấtbạicủacácemđượcphơibàychocảthếgiớithấy.Đôilúcnókhiếntôitựhỏivìsaotôilạibỏthờigianvàcôngsứcvớihọcsinhkhitấtcảnhữnggìtôinghethấychỉlàcácemđãtrượtdốcthếnàongaysaukhibướcrakhỏicửalớp.Cácbạnchắcchắnsẽkhôngthấybảntinbuổisángđưatinvềmộttộiphạmvịthànhniênđứngdậysaukhirơixuốngđáy,quyếtđịnhrằngmìnhlàngườiduynhấtcóthểlàmbảnthânthayđổi,rồiđãlàmnhưthế,nhưnhiềuđứatrẻkhácđãlàm.CácbạnsẽphảiđàobớimớitìmđượcmộtcâuchuyệnvềmộtđứatrẻthiệtthòivàbịngượcđãinhưhọcsinhcũKorycủatôi,ngườiđangchuẩnbịtốtnghiệpchươngtrìnhsốngtựlậpvàđãđủtínchỉđểđượclênnămthứhaicủatrườngđạihọc.Nhữngcâuchuyệnđókhông

đượcđưavàobảntinbuổisáng.

Cólẽđãđếnlúctôiphảiquyếtđịnhmìnhmuốntrởthànhmộtgiáoviênnhưthếnào.Tôicóthểđitheoconđườngcủanhiềugiáoviênkhácvàbỏrơinhữngđứatrẻnày.Quánhiềungườilàmnghềnàyđãquên,hoặcđãchọncáchphớtlờlýdovìsaohọtrởthànhgiáoviên.Bạncóthểcóbàigiảngtốtnhấtvàthamdựtấtcảcácbuổihộithảomớinhấtđểlúcnàocũngvượttrướcngườikháctrongngành,nhưngnếubạnkhôngquantâmđếnhọcsinhthìđiềuđóchẳngcónghĩalýgì.Tôiđãđếnngãrẽnàyrồisao?Tôitựhỏivìsaochúngtathườngtậptrungvàođiểmxấuvàphớtlờtấtcảnhữngđiểmtốtcủahọcsinh.CókhácgìkhôngnếubảntinbuổisángđưatinvềlễtốtnghiệpcủaKorychứkhôngphảivụcướpcủaShaud?Sẽkhácvớitôi.

59

Lúcđólà3h35chiềuvàDaltonbướcvàođểchịuhìnhphạttạmgiữtôiđưaravớiemtrướcđótrongtuầnvìtộingủgậttronglớp.

“Ngạcnhiênquá!”Tôinói.“Tôikhôngnghĩemsẽđến.Tôiđangđịnhrangoài.Nhưngcứngồixuốngmộtphútvàchúngtasẽnóichuyện.”Daltonchậmrãiđivàovàthảngườixuốngmộtchiếcbàncạnhtôi.“Saoemlúcnàocũngmệtmỏitronggiờcủatôi?”Trướckhiemkịptrảlời,tôihỏi:“Emngủtrongtấtcảcácgiờ,haychỉtronggiờcủatôi?”

Daltoncómộtcâutrảlờichotấtcảcáccâuhỏimàcậuấykhôngmuốntrảlời.“Vềcơbảnlàthế,”emnói.Emyênlặngvàiphút,hyvọngrằngtôisẽđểemyên.Nhưngtôitiếptụcnhìnemchămchú.

“Khôngmộtgiáoviênnàothèmbỏthờigianvớiem,côCarl.Emkhônghiểusaocôlạiđanglãngphíthờigiancủamình.”

“Emđếnđâyđểnóivớitôiđiềugìđó.Tôibiếtemkhôngchỉđếnvìhìnhphạtmàtôiđãlênlịchchoem.”

Chúngtôicócáinhìnchungnày,nhờđóchúngtôitraođổivớinhautronglớpmỗilầntôinhắcnhởemvìđãcưxửkhôngđúnghoặckhônglàmbài:Tôibiếtemmuốntôigiúpđỡemnhưngkhôngthểthểhiệnratronglớpvìđiềuđósẽlàmhỏnghìnhảnhcủaem.Vàembiếtlàtôibiếtđiềuđó.

“CôCarl,emkhônggiốngnhữngđứacontraingoanngoãnvànhữngđứacongáiđỏmdángtronglớpcủacô.Đólàlýdovìsaoemkhôngthểchịuđượcnơinàyvàvìsaoemimlặngvàkhôngmuốnlàmgì.Họđâucóbiếtcuộcsốngcủaemnhưthếnào”

“Nhưngchắcemcũngkhôngbiếtcuộcsốngcủacácbạnấynhưthếnào.Emnghĩbạnnàocũngcócuộcsốngdễdàng.”

“Không,nhưngcuộcsốngcủahọkhônggiốngem.Côbiếtemviếtgìtrongnhậtkíkhông?Hômtrướccôhỏiemcóphảinhữngchuyệnđólàthậtkhông,vàemđãnóidốicô.Emđãnóiemthíchbịaracáccâuchuyệnvềnhữngviệcđangxảyraxungquanhem,nhưngtấtcảnhữngđiềuđóđềulàsựthật.Côbiếtkhông,cảbốvàmẹemđãbịnghiệnmatúytừkhiemcóthểnhớđược.Cảhai!”

Đóchỉmớilànămthứhaitôiđidạy,vàtôiđãthựchiệnkhátốtviệckhôngcanthiệpvàocuộcsốngcủahọcsinhsaugiờhọc,nhưngnhữnglờicủaDaltonđangcónguycơsẽlàmtôithayđổi.Emtiếptục.

“Mẹemchỉcóhaingườicon,emvàanhtraiem,nhưngbốemcósáuvàbốnngườicònlạiđềulàconcủanhữngngườiphụnữkhácnhaumàbốemđãdandíutronglúcvẫnởcùngmẹem.EmkhôngmuốntrởthànhnhưthếcôCarl.Ýemlàbốemlàmộtngườitốt.Emthậmchívẫnởvớiôngấyvàilần,nhưngđiềuđóthậtkhókhiemcònnhỏ.Tấtcảnhữnggìemnhớvềhồicònnhỏtoànlàbiếnđộng.Emnhớmatúyởtrênbànngaytrướcmặtemmỗilầnemxemhoạthình.Cuốicùngmẹemcũngđưaemvàanhtraiemđi.Bàấyđãkhálênrấtnhiều.”

Thởđinào.Tôicònnhớngheđinghelạicụmtừnàytrongđầu.Làmthếnàomộtđứatrẻ15tuổicóthểđươngđầuvớitấtcảnhữngchuyệnemvừakểchotôinghe?Làmthếnàomộtngườilớncóthểđươngđầuvớichúng?Vàvìsaokhôngcóaigiúpemvượtquanhữngchuyệnnày?Chắctôikhôngphảilàngườiduynhấtemchophépbướcvàocuộcsốngcủamình.Tôinênnóigì?Emcứutôikhỏigiâyphútngậpngừng.

“Vìthếnênemmớimệtvìemphảilàmviệckhuya.Emmuốngiúpmẹ.Bàấymớimấtviệcvàituầntrước.”

“Saoemlạilàmviệckhuya?Emchỉcóthểlàmmộtsốgiờnhấtđịnhnếuemchưađủtuổi.”

Emngừnglạivànhìnđồnghồrồinhìnracửasổ.“Embiếtchưađếnlúcemđượcvề,nhưngemphảiđi,côCarl.Emchỉmuốncôbiếtkhôngphảivìcô.Vàemsẽcốtỉnhtáovàlàmbàitập.”

Thởdàimộtcáchnặngnề,tôiđứngdậycùngemvàđưaemracửa.Tôibiếtemvừađặtlênvaitôimộtgánhnặngrấtlớn,nhưngtôilovềviệcđểemđi.SauđótôipháthiệnracôngviệcvàođêmmuộncủaDaltonlàbánmatúy.Tôinhậnramìnhđangbắtđầuhỏiquánhiềucâuhỏi.

Đólàvàogiữanămđầucủaem,vàsaulầnđóDaltonluôntìmđếntôisaugiờhọc–đôilúcđểxinlờikhuyênhoặcchỉđểcóngườinóichuyện.Nămđótôiđãdànhrấtnhiềuthờigianđểgiúpemvượtquanhữngviệcđangxảyravớiemởcảtrongvàngoàitrườnghọc.

Lẽraemtốtnghiệpvàonămnay,nhưngemkhônglàmđược.Saunămđầutiên,Daltonbỏhọc.Hơnmộtnămtrước,emđếngặptôivàcậpnhậtchotôibiếttấtcảnhữngviệcemđanglàmvàkhônglàm.EmcamđoanvớitôirằngsẽvàohọclớpPháttriểngiáodụctổngquát.(Saunàytôibiếtemđãkhônglàmthếkhigặpmộtcôbạngáicũcủaemtạicửahàngtạphóa.)Thậtlàtốtkhiđượcgặpemvàbiếtemvẫntintưởngtôinhưmộtngườiđểemtâmsự.Khiemravềvàongàyđó,tôigầnnhưbậtkhóc.

“Emmuốncôbiếtemkínhtrọngcônhưthếnào,”emnóikhitôiđưaemracửalớp.“CôluônởbênemcôCarl.Thậmchícònhơncảgiađìnhcủaem.Vàcôkhôngbaogiờmấtniềmtinvàoem.Ngaycảkhiemmấtniềmtinvàochínhbảnthânmình.Côsẽluônlàcôgiáoemyêuquýnhấtvìđiềuđó.”Tôikhôngnóiđượclờinào.Emnhìnvàomắttôi,nởnụcườimàtôiyêuthích,vàômtôithậtchặt.“Emsẽgiữliênlạc,nhưngemchỉmuốnnóicámơncô.”Sauđóemravề,vàtừđóđếngiờtôivẫnchưagặplạiem.

TôivẫnlochoDaltonvàtựhỏikhôngbiếtemcóđangđiđúnghướnghaykhông.Tôilorằngemcóthểvẫncònbánmatúyvàđangđánhmấtđimộtphầntrongconngườiemmàtôibiếtemmuốngiữ–phầnđãbịtổnthươngcáchđâyrấtlâukhibịmọingườibỏrơi.Tôicũnglorằngemkhôngcóaiđểtâmsự.

60

Tôivẫnluôncổvũchonhữngngườibịthiệtthòi.Tôiđãlàmgiáoviênđượchơn25năm.Tôidạyởchínhngôitrườngmàcáccontraimìnhđãhọctừcácnămcấpmộtchođếncấpba.Khinhìnhọcsinhvàolớptrongnhữngngàyđầunămhọc,tôiluôntìmnhữngemhaybịtrêuchọchoặcnhữngemítnóivàrụtrè.Tôiđộngviêncácemnhiềuhơnnhữngemkhác,nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàtôikhôngquantâmđếnnhữnghọcsinhcònlại.

Tôiluôncảmgiácrằngmìnhchínhlàngườibảovệcácem.Nhiềuemtừnggặpvấnđềtronglớphọc,chủyếulàvìcácemkhôngcóđượcsựgiúpđỡtừphíagiađình.Cáccontraitôikhôngthiếuđiềuđóvìchúngsốngvớimẹmộtphầnthờigianvàvớitôitrongthờigiancònlại.Ike–contraiđầucủatôi–rấtkhỏemạnh.Contraiútcủatôi–Michael–làmộtngườithiệtthòiđúngnghĩa.Nóbịunãongaytừkhisinhra.Khốiunàykhiếnnóhaybịlêncơnđộngkinhvàtayphảicủanókhôngpháttriểnbìnhthườngđược.NhưngMichaelcótráitimcủamộtnhàvôđịchvàtôiluôncốhếtsứcđểkhíchlệnótrongmọiviệcnólàm.

GiáoviênmôngiáodụcthểchấtgọiMichaelvàbạncủanólà“nhữngkẻthấtbạivàlạclõng”vìchúngkhôngchơibóngđávànhữngmônthểthaokhác.Nhưngtôibiếthầuhếtnhữngđứatrẻnàychạyđược,vìthếtôiđãmờicácemvàomộtđộichạyviệtdãmớithànhlập.Vànhiềuemđãthamgia.

Haitrongsốcácemđólàhaianhemxuấtthântừmộtgiađìnhđãđổvỡvàgặpvấnđềvớiluậtpháp.Mộtcậubékhác

–Miguel–bịliệtvàonhữngemcó“nhucầuđặcbiệt”.Sựthậtlàemngạinóivìemnóilắp.MộtngườibốđưacậucontraiRamirocủamìnhđếnchỗtôivìcậubérấttobéovàôngmuốnconmìnhthamgiavàomộthoạtđộngnàođótrongtrường.Mộtcậubékhácxuấtthântừgiađìnhbạohành–bốhànhhạmẹvàđánhđậpanhchịcủaemrấttànnhẫn.Luismuốntrởthànhđầugấu;mộtcậubébịbệnhhen–Jessie–quánhỏbéđểcóthểchơinhữngmônthểthaokhác.VàrồiđếncontraiMichaelcủatôi.Nhữngđứatrẻnàyhợpthànhđộiviệtdãchiếnbinh–mộtđộikhócókhảnănggiànhchứcvôđịch.

Độichiếnbinhmuốnchứngtỏvớichủnhiệmmôngiáodụcthể

chấtrằngmìnhcóthểchiếnthắng,nhưngcácemkhôngkhởiđầunhưnhữngnhàvôđịch.Tronglầnchạyđầutiên,cácemvềcuốicùng.Vìđườngđuarấtbụinênkhivềđích,cácembịbẩntừđầuđếnchân.Trôngcácemnhưmộttoánthợmỏ.Chúngtôitấtcảđềubậtcườivìkhôngcónướcđểrửavàphảiđiănvớibộdạngnhưthế.Cácemnóivớitôirằngđósẽlàlầncuốicùngcácemvềcuối.

Trướctiên,việchọcởtrườngcủacácembắtđầucótiếntriển.Tôibiếtnhiềuemtrongđộigặpkhókhăntronglớphọc.Tôikhíchlệcácemgiúpđỡlẫnnhauvìnếukhôngcóđiểmsốtốtcácemkhôngthểởlạiđội.KhiIke–contrailớncủatôi–bỏchơibóngđá,đólàquyếtđịnhcủanó.Saunàytôivẫnthấyáynáyvìđãkhôngđộngviênnótiếptụcchơi–nhưcáchtôisẽlàmvớiĐộiChiếnbinh.

Toànđộitrởthànhmộtgiađình.Bọntrẻchơivàăncùngnhau.Chúngkhíchlệlẫnnhau,khôngchỉtrongcáccuộcchạythimàcònởtronglớp.Nămemnhậnđượcgiấykhenởkỳthituầnthứsáu.Cònvềkếtquảtạicáccuộcchạyđua,cảđộiđềuvềnhấtvàgiànhchiếnthắngởnhữngcuộcthithuộccấpđộcủamình.Tôinóivớiđộirằngcácemcầnmộtthửtháchmới:thiđấuvớinhữngtrườnglớnhơn.Lúcđầucácemkhôngtựtinlắm,nhưngkhiemhọcsinhđặcbiệtMiguelcủatôilêntiếng,tấtcảđềungừnglạivàngheemnói.

“Nàycáccậu,chúngtakhámà.”Miguelnói.“Chúngtađếntừmộttrườngnhỏ,nhưngtớbiếtchúngtacóthểđánhbạibấtcứaitrongsốhọ.”

CậubémuốnchomọingườithấyĐộiChiếnbinhcũnggiỏinhưcácđộiởnhữngtrườngcóchươngtrìnhđiềnkinhvàđộiChiếnbinhđãchứngtỏchotấtcảmọingườithấytạicuộcchạyđuađầutiêncủamìnhrằngcácemchạytốtnhưbấtcứđộinàotrongvùng.Cácemthiđấuvới200trườngkhácvàđãgiànhchiếnthắng.Miguelthắngtrongcuộcchạyđuabadặmvớinhữngngườigiỏinhất.MarkvàCandecũngnằmtrongTop10vịtríđầutiêncủavùng.Cuốicùng,tấtcảcácChiếnbinhthamgiavàocuộcchạyđuatoànbang.Tấtcảnhữngcậubénày–những“kẻthấtbạivàlạclõng”–đãđạtđượcnhiềuthànhtíchhơnnhữnggìngườitamongđợitừcácemởcảtrongtrườngvàtrênđườngchạy.Nhưng,nhưFrankSinatravẫnthườngnói,điềutốtnhấtvẫnchưaxảyđến.

Rấtíttrườngbiếtvềnhómnhữngđứatrẻnày.Cácemtrônglạc

lõngvìkhôngcóđồngphụckhởiđộngvàluôncườiđùavớimọingười.Điềukhiếncácemlolắngnhấtlàsẽđiănởđâusaukhichạy.CácvịthầncủađườngchạyvàquyếttâmgiànhthắnglợiđãgiúpcácemtrởthànhnhàvôđịchtrongCuộcthiviệtdãtoànbangTexas.Cácemlàmộttrongbốnđộivềđầucủacuộcthi.Cácemtrởthànhnhữngnhàvôđịchtoànbang.Michaelkhôngthamgiavìbịviêmphếquản,nhưngnóđãởđócổvũchocácbạn.Hầunhưbốmẹcủatấtcảcácemđềukhóckhibiếtconmìnhđãđạtđượcđiềugì.

Mộtbuổitốinhiềunămsauđó,Ikeđếnnhàtôi.Nóđangđangrấttứcgiậnvàsayrượu.Mẹnóđãgọitôimấylầnvìlochonó.Tôibắtđầuquởtráchnó,cáchtôivẫnlàmtừkhinótốtnghiệpphổthôngtrunghọc.Nólàngườikhỏemạnh.Nóđứngđóvàbắtđầukhóc.Điềunónóikhiếntôichoángváng.Nónói:“Bố,tạisaobốkhôngbaogiờđộngviênconnhưcáchbốvẫnđộngviêncácbạnkhác?Bốkhôngbaogiờtinconnhưtincácbạnấy!”Tôikhôngbiếtnóigì.Tôiômnóthậtchặt,cólẽcũnglàlầnđầutiên.Câunóiđókhiếntôiđauxélòngvìtôibiếtnónóiđúng.Tôiđãcứucontraicủanhữngngườikhácnhưngsuýtchútnữađãđánhmấtcontraicủachínhmình.

61

Tôiláixevàobãiđỗxengậptuyếttrơntuộttạitrạitạmgiam.Khỉthật,lạimuộnnữarồi.Tôighétmùađông.ChỉcònmộttuầnrưỡinữalàđếnkỳnghỉGiángsinh.

Khibướcvàolớp,tôinhìnvàogươngmặtchờđợicủacáchọcsinh.Tôiyêuhọcsinhcủamình.Tôiyêucácemchodùhầuhếtcácemđềunghịchngợm.Tôithíchdạycácem.Tôithíchkhiếncácemcảmthấymìnhquantrọng,chodùviệcđóchỉdiễnratrongvòngmộttiếthọc,tôibiếtmìnhđangtạorasựthayđổi.

Sángnay,Marionhấtđịnhkhôngchịunhìntôi.Đầuemgụcxuốngbàn–mộtđiềubấtthườngvớimộttrongnhữngemhọcsinhgiỏinhấtcủatôi.

“Mario,cóchuyệngìthế?”,tôihỏi.“Vẫncònmệthả?”

Emkhôngtrảlời.Cácemkháclắcđầuvớitôivàhámiệngthànhtừ“không,”rahiệuchotôiđểcậuấyyên.

“NhìntôinàoMario.Cóchuyệngìthế?Emcótinxấutronghòmthưhả?”

Mariocuốicùngcũngngẩngđầulên,nhìntôivớiđôimắtsưngvùvànói:“Mặckệhòmthưcủaemvàkệmọingười.”

TrôngthậtkhônggiốngMariomộtchútnào.Emthườngvuivẻ,hàihướcvàrấtlạcquan.

“CóchuyệngìthếMario?”,tôihỏi.

“Thưacô,Cơquanditrúvàhảiquanđãđếnchỗlàmcủabốmẹemngàyhômquađểlụcsoátvàđưabốmẹemđi.Tốiquahọkhôngđếnthămem,nênemđãgọiđiệnvềnhà.Hàngxómcủaemngheđiện,nóicảhaingườiđãbịbắtgiữvàđưađitrênmộtchiếcxetải.Khôngaibiếthọởđâu.Bácấyđangởcùngbốnemcủaem.Ởđây,emkhôngcóngườithânnàođểnhờchămsócchúngcả.”

Mariobắtđầukhóc.“Emngheđượctiếngcácemcủaemquađiệnthoại.Bọnnóđềuđangkhóc.Emnóichuyệnvớiđứaemtraimớibảytuổi.Emkhônghiểuvìsaonólạikhóctođếnthế.Khiđãnín,nóthútthítvànói:“Emnhớbốvàmẹ.”Nósợkhôngmuốnbốmẹđi.Nóthútthítrằngsẽkhôngbaogiờđượcgặphọnữa.Nókhócvìnóchỉmớibảytuổivàphảitrôngbađứaem,khôngcóngườithânnàochămsócvàkhôngbiếttươnglaisẽrasao.Bọnemsẽbịchiacắtvàđưachongườikhácnhậnnuôiư?ThếcònlễGiángsinhthìsao?Emkhôngbiếtbốmẹemđangởđâu.CókhihọđãtrởlạiMexico.Bọnemcònđượcgặplạibốmẹnữakhông?Tấtcảnhữngchuyệnnàythậtkhủngkhiếp,côơi!”

Tôingồixuống.Tôiphảilàmthế.Riênglầnnày,tôikhôngthểnóiđượcgì.

“Chuyệngìsẽxảyravớiem?”Mariotiếptục.“Chuyệngìsẽxảyravớicácemcủaem?Côơi,côtìmbốmẹemgiúpemđượckhông?Đượckhôngcô?”Emnàinỉtôi.

Tôithậmchícònkhôngbiếtnênbắtđầutừđâuđểtìmhiểuchuyệngìđãxảyra.Làmsaongườitacóthểlàmthếvớinhữngđứatrẻnày?Tôibiếtbốmẹcácemnhậpcưtráiphép,nhưnghọlànhữngngườilaođộngchămchỉvàchỉcốmanglạimộtcuộcsốngtốtđẹp

hơnchocácconcủamình.

“Mario,côkhôngbiếtbốmẹemởđâu,nhưngcôsẽcốtìm,”tôinói.

“Emsợ,emkhôngbiếtphảilàmgì.Emnhớmẹ.”

Tôikhôngbiếtcácbạnđãtừngthấymộtcậubé16tuổikhóchaychưa,nhưngtôikhôngbaogiờmuốnchứngkiếncảnhđómộtlầnnữa.Mariođangkhócchobốmẹmình,emđangkhócchocácemcủamình,emđangkhócchocuộcsốngbấtổncủamình.Đứngđó,khôngthểlàmgìđểgiúpemvàcũngbấtannhưemvềtươnglaicủachínhem,tôithậmchíkhôngthểômemvìnhữngquyđịnhngớngẩnởnơiđây.Tôichỉđứngđó,khóccùngemvànhữngchàngtraitrẻmạnhmẽkháctronglớp.

ChúcmừngGiángsinh,Mario.

62

Âmnhạcchảytronghuyếtquảncủatôi.Nónằmtronggencủatôi.Bốtôilàmộtcasĩgiọngnamcaotàinăngcóthểthuphụcđượccảkhánphòng,làmtimngườikháctanchảy,hoặckhiếnmắthọngấnlệ.Tôicũngmuốncóảnhhưởngnhưvậyđếnmọingười.TôimuốnlàmchocáckhángiảđãbỏtiềnrađểquênđicácvấnđềcủamìnhtrongmộtlúcphảinổidagàkhitôingânlênnhữnggiaiđiệutrongcácvởdiễnBroadwayởcácnhàhátkhắpđấtnước.Nhưngtôikhôngđượctrờiphúchogiọngcachuẩn.Thayvìhòagiọngtôilạithườnghátlạcgiọngsovớimọingười.Khibốmẹtôiđểtôilạiởcổngtrườngđạihọc,tôiđãcónhữngsuynghĩhoàntoànkhác.Vìthế,khôngcógìngạcnhiênkhilýdotôiđượcđưalêndòngtíttrêntrangnhấtcủacácbáonămngoáikhôngphảilàvìtôiđãtrởthànhmộtgiáoviêntiếngAnhđạtgiảiQuảtáovàng.Taitiếngcủatôibắtnguồntừnhữngtiếngchóitaitôitạoratronglúcngồitạibànnghehọcsinhcủamìnhđọcbàivàomộtngàynọ.

“Xinlỗi.CôcóphảilàcôgiáobịđuổikhỏitrườngphổthôngtrunghọcKennedyvìđểhọcsinhđọccuốnsáchđókhông?”,mộtchàngtraitrẻưanhìnhỏikhitôiđẩychiếcxeđidọcgianhàngbánkẹo.

“Đúngthế.”

“EmmớitốtnghiệptrườngKennedynămngoáivàkhôngđượchọccô,nhưngemnghĩnhữnggìhọlàmvớicôthậtquáđáng.Côcầnđượckhenthưởng.Emnghĩviệccôlàmcầnrấtnhiềulòngcanđảm.Emchỉmuốncôbiếtemngưỡngmộcôvàhyvọngmọiviệctốtđẹpvớicô.”

“Cámơn.Emthậtlàtốt.”Trướckhikịpđếnchỗxecủamình,tôiđãkhócmộtlầnnữa.

Chuyệnđóxảyrarấtnhiều.Nóxảyraởcácnhàhàng,thưviện,máyATM,cửahàngtạphóavàtrạmxăng.Mỗilầnnhưvậy,tôiđềubịbấtngờvàcảmđộngvìlòngtốtcủanhữngngườilạ.Khivềđếnnhà,tôilạikhóc.Nhữnglầnkhác,tôithậmchíkhôngđợiđượcđếnlúcvềnhàhaybãiđậuxe.Cómộtsốlần,tôigặpphảinhữnghọcsinhcũcủamình.Lầntồitệnhấtlàvàođêmgiaothừa.

CongáitôimuốndùngmộtphầntiềnGiángsinhđểđimuasắmtạicửahàngquầnáoưathíchcủamình.TôikhôngbiếtChariselàmviệcởđó.Côbéthấytôivàchạylại.Câuđầutiênthoátratừmiệngemlà:“CôCarpenter!Kỳhaicôcóquaylạidạykhôngạ?”

“Côkhôngbiết.”

“Thếcôcónghĩmìnhsẽquaylạikhôngạ?Côcóbiếtkhinàocôcóthểquaylạikhông?”

“Không.Côkhôngthểnóivềviệcđóvìvẫncònmộtvướngmắclàmtrìhoãnphiêntòabàochữacủacô.Nhưngemkểcônghevềemvàtìnhhìnhhiệngiờđượckhông?Cácemcóthíchthầygiáodạythaycôkhông?”

“Thầyấycũngđược.Thầyấyrấttốt,nhưngmọiviệckhôngđượcnhưtrước.”

“Vậythìkểtôinghevề…,”vàtôitiếptụchỏivềnhiềuemtrongsố21họcsinhcùnglớpvớicôbé.

Côbénóivềlầnlượttừngngườichotôinghe:“Khôngbạnấychuyểnđirồi.Không,cậuấyquayvềsốngvớimẹ.Emkhôngbiết;tự

nhiênbạnấykhôngđếnnữa.”Vàcuốicùng:“Thậtralàvàobuổicuốicùngkhibọnemthitốtnghiệpchỉcóchínbạntronglớp.”

Tôinóivớicongáitôiđãđểquênmộtthứtrongxevàchạyrakhỏicửa.Tôihòamìnhvàokhôngkhílạnhcủamànđêmnhưmộtnữthầntrongtiếtmụcthứba.BàiAriacủatôiđượchợpthànhtừnhữngtiếngthởdốcvàthanvãnrồiđếnmộtcơngiậndữtronglúctôiđậpvàothànhxevàđávàolốp.Tôikêulênvớimộtbancôngvắng:“Đồkhốn!Cácngườiđãlàmgì?Nhữngđứatrẻđómuốnthànhcôngvàcácngườiđãpháhỏngmọithứ.Tôisẽđấutranh!Tôisẽđấutranhđểngăncảnviệcnàyxảyralầnnữa.”

10thángsau,vởnhạckịchtiếptục.Mặcchohàngtrămcúđiệnthoại,thưđiệntửvàláthưtayủnghộtôimàbangiámhiệutrườngKennedyđãnhậnđượctừkhắpnơitrênthếgiới,họvẫnđìnhchỉcôngtáckhônglươngmộtnămrưỡiđốivớitôi.Tộicủatôilà“khôngchịunghelời”.

Saukhichờđợibathángđểbanlãnhđạovănphòngtrungươngthôngquamộtquyểnsáchkhôngthuộcchươngtrìnhgiảngdạylớp11,khiquyếtđịnhthôngquađượcgửitớivàcôhiệutrưởngchophép,tôiđãphátcho150họcsinhcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo,mộtcuốnsáchbánchạyởnướcMỹdomộtnhàtàitrợmàtôiđãmờivàobangiámhiệutrongthángTámmuatặng.Họcsinhbắtđầuđọc.Cácemđọctronggiờcủatôi,trongphònghọc,trênhànhlangvàtrongcácphòngcáchlycủatrường.Khibangiámhiệunói“không”thìđãquámuộn.Họcsinhcủatôikhôngmuốnngừngđọc.Tôicốthulạisách,nhưngcácemkhôngchịutrả.Vàviệcđóđãlàmtôimất95.000đôla–17thángthấtnghiệp.Tôikhôngnhậnđượcđồngtrợcấpnàovìthựcratôiđâucóthấtnghiệp.

Điềuđángbuồnnhấtkhôngphảilàmấtmátvềtiềnbạc.Cũngkhôngphảilànhữngcâunhậnxétthườngxuyêntừnhữngngườilạtrongvùngrằngviệcxảyrathậtkhôngcôngbằng.Tôithậmchícóthểchấpnhậnviệcbịcácđồngnghiệpcũphớtlờởchỗcôngcộnghaybịgiớicùngnghềtẩychayvìnhạctrưởngcủahọsợdànnhạccủamìnhsẽtanrãnếuhọchơitheophiênbảncủatôi.Điềuámảnhtôihàngngàylàsựimlặngcủacáchọcsinhcủamình.

Khingườitađưatôiđikhỏilớp,họcsinhcủatôiđãrấttứcgiận.Tôibịcấmliênlạcvớicácem,nhưngcácemvẫnđitìmcâutrảlời.

Cácgiáoviên,nhàtưvấnvàbangiámhiệuđềukhôngđưarađượccâutrảlờinào.Đólàmộtvấnđềluậtphápmàhọkhôngthểnóira.Cácemđãviếtthưđếntờbáocủatrườngđểủnghộtôi.Khôngláthưnàođượcđăng.“Nếuhọđăngýkiếncủahọcsinhthìđósẽchỉlàmộtphíacủacuộctranhcãi,vàthếlàkhôngcôngbằng,”cốvấncủatờbáonói.

Trong27năm,tôiđãlàmviệcđểtruyềntảichohọcsinhsứcmạnhcủalờinói–làmthếnàomàkỹnăngvàsựcânnhắccóthểlàmnênsựkhácbiệt.Tôimuốncácemđọcmộtquyểnsách,mộtbằngchứngtốtđẹpvềviệcxóađinhữngmốibấthòatrongmôitrườngxungquanhvàtạonênsựđồngđiệutrongmộtthếgiớihỗnloạn.Thayvàođó,cáihọghéplạiđượctừbảngiaohưởngchưahoànthiệnnàylàmộtbàihọcmànhiềuhọcsinhcủatôihiểuquárõ.Khôngthểtạonênâmnhạcnếubạnkhôngcónhạccụ.Khôngthểhyvọngvàosựhòahợpnếubạnthậmchíkhôngthểcấtgiọngcủamình.

63

Tôikhôngmuốnnhìnngườilínhyêuquýcủamìnhrađi.Vớinướcmắttrênmivànỗiđautrongtâmhồn,tôinhìnngườiđànôngtôiyêuquýbướcrakhỏicửa.Chúngtôikhôngnóilờichiataymàchọncáchnóikhác:“Anhsẽsớmgặplạiem.”Chúađãmangngườiđànôngnàyvàtôilạigầnnhau.Giờchiếntranhsắpchiacắtchúngtôitrongnhiềutháng–hoặclà,cầuChúađừngđểđiềunàyxảyra–mãimãi.Tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmbâygiờlàphómặcmọithứchosốmệnh,mongrằngRichtrởvềvớitôiantoàn.

TrướckhiRichbịgọinhậpngũ,tôichưathựcsựhiểunhữnggìnhiềuhọcsinhcủamìnhphảitrảiquakhibốmẹhoặcngườithâncủacácemphảirachiếntrường.Tôidạyởmộtthịtrấnquânsự,điđếnnơinàocũngcónhữngviệcnhắcchotôinhớrằngnhiềugiađìnhđangthiếumộtngườithânởbànăntối,haymộtđứatrẻphảiđingủhàngđêmmàkhôngnhậnđượcmộtnụhônchúcngủngontừbốhaymẹmình.

Sarah,mộtemhọcsinhlớphaicủatôi,chạyvàolớpvớinướcmắtchảydàitrênmá.Bốcủaemchuẩnbịrachiếntrường.TôiômSarahthậtchặtvànóivớiemrằngbốemsẽvềnhàsớm.Tôiômthânhìnhnhỏbécủaemtronglòngchođếnkhicảmthấyemđãđỡhơn.

ĐểgiúpSarahvượtquasựmấtmát,chúngtôiđềuđặngửichobốcôbénhữngtấmthiệplàmbằngtay.Sarahcốgắngkhôngngừngđểtạonênnhữngkiệttáctừmàusắcvàgiấythủcônghoànhảohếtmứccóthểvàgửichobốmình.Côbécóthểhìnhdungthấybốmìnhkhoethiệpcủaemmộtcáchtựhàovớinhữngngườikháctrongđơnvị.Sarahhỏitôi:“Côcónghĩbốemsẽthíchnókhông?”

“CóchứSarah,cônghĩthế.Miễnlàbốembiếtemlàmtấmthiệpnàychoriêngmìnhthìbốsẽrấtthíchvàtrântrọngnó.”

BuổitốilàthờigiantôinhớRichnhiềunhất.Khibọntrẻđãđingủvàsựimlặngbaotrùmlấyngôinhà,tôinhớanhấy.Tôinhớnhữngcuộcnóichuyệnnhỏvềcáctờhóađơnhoặcnhữngsựkiệntrongngàytrướckhiđingủ.Tôinhớcảmgiácrằngkhitôitrởmìnhtrêngiường,hơiấmtừanhsẽởđóđểhòavàotôi.

BốSarahvềnhàđểnghỉngơi,hồiphụcsứckhỏesauvàithángđixa.ĐólàlễHalloween.Tôitổchứcmộtbữatiệcchohọcsinhcủamình.BốcủaSarahcũngđến.Anhtatrôngchỉkhoảng25tuổi,thânhìnhmảnhkhảnhkhiếnanhtrôngcàngtrẻhơn.Sarahthườngxuyênnắmtayhoặcômcổanhnhưthểcôbésợrằngnếuemthảtayramộtlúcthìbốemsẽtanbiếnvàokhôngkhí.Anhcảmơntấtcảnhữngđứatrẻtronglớpvìnhữngmónquàtuyệtvờicácemđãgửi.Anhômtấtcảcácem.Dườngnhưanhấyđangcốquênđinơimìnhsẽquaylạitrongvàituầntới.

HìnhảnhcủaRichhiệnratrênmànhìnhmáytính.TôicũngvuimừngnhưSarahkhiởcạnhbốmìnhvàobuổichiềungàyHalloweenấy.ĐãbốnthángtrôiquakểtừkhitôiđượcnhìnkhuônmặtcủaRich.Trônganhấyhơimệtmỏivàkiệtsức,nhưngnhìnchungvẫnlàRichcủatôi.Nướcmắtcủatôibắtđầurơi.Đólànhữnggiọtnướcmắtnhẹnhõmchứkhôngphảibuồnrầu.Timtôitrànngậpniềmvuikhiđượctậnmắtthấyanhấyvẫnantoàn.Chúngtôinóichuyệncảtiếngđồnghồ,nhưngthờigiantrôiquathậtnhanh.Trướckhitôikịpnhậnrathìđãđếnlúcphảitạmbiệt.Cuộcnóichuyệncủachúngtôikếtthúcvớicâu:“Hãygiữgìnsứckhỏe.Emnhớanh.Hẹnsớmđượcnóichuyệnvớianhlầnnữa.”

Sarah,cuốicùngcôđãhiểu.Tôiđãhiểu.Giữachúngtôicómộtmốigắnbó,mộtmốigắnbómàítngườibiếthoặcthựcsựhiểu.Nhữngngườiđãrờikhỏichúngtôisốngmỗingàyđểtrởvềnhà.

Chúngtôisốngmỗingàyđểchờđợihọtrởvềantoàn.

64

Cólẽtôichẳngthểhẹnhòđượcvớiai.

Thậtlàmộtđiềuđánghổthẹn.Tôikhôngphảilàngườikémhấpdẫn.Tôilàmộtngườiđãtốtnghiệpđạihọc.Tôilàmộtngườibiếtlắngnghe.Tôithậmchíkhôngngạiphảiđibộlâutrênbờbiển.

Thậtkhôngmaytôicũnglàmộtgiáoviên.

Tôichọncáchkhôngchongườitôiđanghẹnhòbiếtđiềunày.Trônganhtađangrấtvuivẻ.Tôikhôngmuốnpháhỏngđiềuđó.

Từnãyđếngiờ,chúngtôivẫnnóivềthờitiết.Trờiấmhaylạnhkhôngtheomùahaygìđó.Cảhaichúngtôiđềuđồngýrằngđólàdấuhiệucủasựthayđổicủakhíhậutoàncầu.Chúngtôicũngbìnhphẩmvềthiếtkếtinhxảocủanhàhàn–nósửdụngnhữnggammàuấmvàgỗcứng.Toànnhữngchuyệnsâusắc.

Khicuộcnóichuyện–mặcdùrấtthúvị–tạmngừng,tôihỏianhtalàmgì.Anhấyhítnhẹ–đâylàgiâyphútanhấyvẫnđợi.

Anhấynóivềcôngviệccủamình–anhđãlàmởđóbaolâu,lýdovìsaoanhchọnnghềkếtoán,nghềgâymê,haynghiệpsángtácgìđó,vàrồianhthựchiệnhànhđộnglịchsựmộtquýôngnênlàm.Anhhỏivềcôngviệccủatôi.

Tôicảmthấytôinênxinlỗitrướcvềcâutrảlờicủamình.Chodùanhthíchnghềkếtoán,gâymê,haysángtáccủamìnhđếnmứcnàođinữathìtôisẽvẫnyêucôngviệccủatôihơn.Tôibắtđầunóivềmộtcậuhọcsinhkhôngthểnhịnnóitronglớpngàyhômnayvàviệccậuấylàmộtđứatrẻtốtnhưnglúcnàocũngcốgâychúýbằngnhữngcáchkhôngthíchhợp;việctôiđãnóichuyệnvàilầnvớibốmẹcậuấynhưnghìnhnhưkhôngcáchnàocóhiệuquả;dùvậytôisẽkhôngđầuhàng.

Anhtanhaibánhcrêpvàngẫmnghĩvềcâutrảlờicủatôi.Rồianhtathửthamgiavàocâuchuyện:“Vậycôdạyởthànhphốà?”Câuhỏicủaanhtacóvẻkinhngạccứnhưthểanhtatưởngtượngtôibuộc

dâyKevlarmỗilầndạyvăn.

“Đúngthế,”tôitrảlời.Sauđó,vớivẻkhôngmuốngợithêmcâuhỏinàovàtiếtlộthêmthôngtinnào,tôinói:“Tôidạytạimộttrườngchuyênrấttuyệt.”

“Ồ,”anhtatrảlời,nhấpmộtngụmrượuvang.Nhưnganhtakhôngthậtsựcóý“ồ”–dùthếnàocũngkhôngchỉlà“ồ.”Đólàmộttrongnhữngcáchcònchútlịchsựđểnóirằng:“Vậylàcôkhôngphảidạynhữngđứatrẻdamàu.”

“Đồkhốn,”tôinghĩ,nhưngtừ“vâng”lạithoátrakhỏimiệngtôi.

Anhtanghĩtừ“vâng”củatôilàđểđáplạitừ“ồ”củaanhta,nhưngthựcranóđáplạichonhữngnỗisợbanđầucủatôi.Nếunhưviệcmộtngườibốhoặcmẹđơnthânvớimộtđứacontìmđượcngườiđểlậpgiađìnhđãkhóthìtôisẽcàngmấtnhiềuthờigianđểtìmđượcmộtngườisẵnsàngchàođóntôivà120đứatrẻvàocuộcđờicủaanhta.

Nhàgâymêkiêmkếtoánvànghệsĩsángtáccủatôinóimộtcâugìđónhưlà:“Emgáitôilàmytá.”

“Ồthếà”làtấtcảnhữnggìtôicóthểnghĩrađểđáplạinỗlựccủaanhtanhằmxóanhòađườngphânchiagiữacácbảngcânđốithuchicủamìnhvàtốcđộtrảbàingàycàngchậmcủatôi.

Tôiướccóaiđóchotôibiếtnênhẹnhòngaylúccònhọcđạihọc,khixungquanhtôilànhữngngườibiếttôitừtrướckhitôibắtđầuđidạy.Tôichợtnhớvềvôsốđámcướitôiđãđếndựtrongnhữngnămvừaquavànhậnracôdâuchúrểđềuyêunhautừhồicònhọcđạihọc.Rõrànglàtôiđãquátuổirồi.

Hóađơnđượcđưara,bạnhẹncủatôiđòitrảtiền.Tôibắtđầutranhcãinhưngcuốicùngcũngnhượngbộ.Tôilấylòngtựtrọngrađểanủichothấtbạicủamìnhbằngcáchtựnhủanhtađangtrảtiềnđểbùchocuộchẹnthứhai.Màcólẽthếlàtốtnhất–kỳnghỉmùađôngsắphết,tôisẽkhôngcóthờigianđểhẹnhò.

65

“Mẹ,conbiếtmìnhmuốnlàmgìkhilớnlênrồi!”Tôihétlênkhingồitrongxesaysưangắmnhìnlễhiểnlinhtrangnghiêm.Nhưngtrướckhitôikịptiếtlộcâutrảlời,mẹtôiđãbìnhthảnđáplại:“mộtgiáoviên.”Bấtngờđếnkhôngnóinênlờitrongmộtlúc,cuốicùngtôihỏi:“Saomẹbiết?”Bàchỉnói:“Mẹlàmẹcon.Mẹbiếtconsinhrađểlàmgì.”

Trongsuốtcuộcđờicủachúngtôi,mẹvàtôiđãcórấtnhiềucuộcnóichuyệntươngtự.Mỗilầntôilạibiếtthêmmộtđiềumới.Tôinhớchínhnhờnhữngcuộcnóichuyệnđómàtôibiếtquákhứcủamẹvàtươnglaicủatôigắnchặtvớinhaunhưthếnào.Mẹtôilớnlêntrongmộttuviệnvớinhữngnữtukhắcnghiệtvàsauđólàmộtnhànuôidưỡng,nơibàđãbịcưỡnghiếp.Tôiluônmuốntrởthànhtiếngnóimàbàkhôngbaogiờcó,vàđốixửvớihọcsinhvớisựthấuhiểumàbàkhôngbaogiờđượcnhận.Vìcuốicùngtôicũngbắtđầunghiệpdạyhọc,tôicòncóthểcócơhộinàotốthơnviệcmẹtrởthànhphầnsốngđộngtrongướcmơcủamình?

Mẹvàtôidànhcảmùahèsơnvàtrangtríphòngdạyhọcmớicủatôi.Tôisắpxếplạibànghếítnhấthailầnmỗingày,tronglúcmẹtôiphânloạisáchvàcácthiếtbị.Chúngtôibànvềnhữngđiềutôisẽnóivớihọcsinhkhicácembướcvàophòng.Bànhắctôinhớrằngnhiềukhitấtcảnhữnggìhọcsinhcủatôicầnđểthànhcônglàtìnhyêu.Đếnkhinămhọcbắtđầu,tôitựtinrằngthếgiớisắpthấymộtsựthayđổi.Nhưngtôikhôngchuẩnbịchonhữnggìcuộcđờisắpđưarađểthửtháchtôi.

Trongnhữngthángđầutiêncủanămhọcmới,mẹlàmộtphầnkhôngthểthiếutrongcuộcsốngcủacáchọcsinhcấphaicủatôi.Trongthờigianbàởtronglớp,dườngnhưbàcóthểgắnkếtvớimộtsốhọcsinhởmứcđộmàtôikhôngbaogiờchạmtớiđược.Bàkiênnhẫnngồi30phútđểgiúpmộtemhọcsinhlàmmộtbàitoánmàlẽrachỉmất10phút.Bàtrảlờinhữngcâuhỏicácemhọcsinhcấphaicủatôiđặtranhư:“BácGloria,báctừnglànôlệạ?”hay:“Saodacháulạikhôngcónhữngđườngmàuxanhnhưdabác?”Khinghecâuhỏinày,tôingẩngđầulênvìmuốnnghecâutrảlờicủamẹ.Nhưng,vẫnvớivẻthấuhiểuthườngthấy,mẹtôichạmvàotayTheresavànói:“Dabáckhôngnâubóngđẹpnhưdacháu,thếnêngâncủabácmớinổilêntrên.”Nhữngcuộcnóichuyệnhàihướcmàđầyýnghĩanàyđãtrởthànhmộtphầnthườngnhậtcủalớphọcchúngtôichođếnkhisứckhỏecủamẹbắtđầuyếudần.

Mặcdùtôivẫntiếptụcdạygiữanhữngbuổisángsớmvàtốithìvàobệnhviện,tôicảmnhậnrõsựvắngmặtcủamẹtronglớp.Phầnlớnthờigiantôicảmthấymặccảmtộilỗidângtràovìđãkhôngcứuđượcbà.Tôicốchegiấunódướivẻngoàitựtin,nhưnghọcsinhcủatôinhìnthấuđượcnó.Mộthôm,tôibướcvàolớp,Anthonynhậnthấymắttôiđỏhoe.Emchỉhỏi:“CôBarton,côcósaokhôngạ?”Vớicâuhỏiđơngiảnđó,tôinhậnrarằngdùcácemcóthểcầntôi,nhưnggiờđâychínhtôicầncócácem.Tôibắtđầukhóc.Vớigiọngrunrun,tôinói:“CácembiếtvìsaogầnđâybácGloriakhôngđếnthămlớpchúngtakhông?Bácấybịốmvàđangphảinằmviện.Thậncủabácấyngàycàngyếu.Cácbácsĩđangcốchữa.”

Đứngtrướccácemhọcsinh,tôicảmthấysợ.Tôiđãđiquáxarồiư?Tôiđãnóiquánhiềusao?Liệutốinaytôicónhậnđượccúđiệnthoạinàotừphụhuynhkhông?Sauđó,giốngnhưdấuhiệuđểlàmtôiyênlòng,cácembắtđầulầnlượtgiơtayvàchiasẻchuyệnvềnhữngngườithânbịbệnhcủamình.Việcnóiravớihọcsinhđãcómộtảnhhưởngmạnhmẽvàlàmthayđổicảtôilẫncácem.Chúngtôitrởthànhmộtgiađình.Trongnhữngtuầnvàthángsauđó,họcsinhcủatôiviếtthơvànhữnglờicầunguyện,đặtlênbàntôinhữngbứctranhcácemđãvẽchomẹtôi.Còncócảnhữngbiểungữmàcácemđãnàinỉgiáoviênmỹthuậtđểcácemđượclàm.MarieviếtmộtláthưnóivớimẹtôirằngChúađãnóichuyệnvớiemvàchoembiếtmẹtôisẽkhỏelại.

Sứckhỏecủamẹtôigiảmsútrấtnhanh.Chưađếnsáuthángsaulầncuốiđếnthămlớptôi,bàđãphảinằmphòngchămsócđặcbiệtvàthởbằngmáy.Cuộcđờicủachúngtôimộtlầnnữalạiđanxenvàonhau,nhưnglầnnàychínhtươnglaicủabàđanglàmgợilạiquákhứcủatôivànhữngcuộcnóichuyệnthoảimáichúngtôitừngcó.Nhữngcuộcnóichuyệndàivềgiađìnhvàcuộcsốngchạytrongđầutôinhưthểchúngđượcbậtmãikhôngngừng.Khinhìnvàomắtbàđểđượcbiếtnhữnglờibàkhôngthểnóira,tôithấysựtrốngrỗngvànỗibuồn.Tôikhôngthểchỉdùngvàitừđểnóilênbàcóýnghĩathếnàovớitôivàcácemhọcsinh,nhưngkhiđọclạinhữngtrangnhậtkítôiviếttrongthờigianbàbịbệnh,tôithấynhữngdòngsau:

Mẹthânyêu,

Hômnaylàngàytrướcngàycủamẹvàhaituầnsaukhimẹmất.Connhớmẹrấtnhiều!Concórấtnhiềuđiềuhốitiếcvàkhông

còncơhộiđểsửachữachúng.Conướcgìmìnhđãdànhnhiềuthờigianhơnchomẹ.Conchỉnghĩmẹsẽởđâyvớiconmãimãi.Khiđứngtrướccáchọcsinh,conthấybịmấtphươnghướng.Mẹlàngườibạnthânnhấtcủacon,làlýdocontrởthànhgiáoviên.

66

Tôikhôngbaogiờnghingờđiềugì.Tôicảmthấybuồnnôn.Tôitớisởcứuhỏavànóivớihọtôiđếnđâytừmộtthànhphốkhácđểthămmộtngườibạn.Họchỉchotôiđịachỉcủakẻtìnhnghi.Tôiláixevàoconđườngvàthấyxecủaanhtrênđườngvàonhàcôta.Đứacontraitámtuổicủatôithấycôtaquacửasổxevàthốtlên:“ĐólàcôgóiquàGiángsinhchochúngta.”

TừGiángsinhnămngoáiđếngiờ,anhấyvẫnthườnggặpcôtaư?!Tôibắtđầurun.Tôinóivớicongáimình,“Conlại…cửanhà…vànói…bốra…gặpmẹnhé!”Anhấyrakhỏinhàcôtatrongmộtchiếcáophôngcộctayvàquầnbòxanh,taycầmmộtlonOrangeCrush.Taykiacủaanhấychỉvàotôitronglúctôihạcửaxexuốngvànóigiọngthảnnhiên:“Tốtnhấtemkhôngnênlàmlớnchuyện.”Bọntrẻkhóc.Đâylàlầnđầutiênchúngnghegiọngđóvànhữnglờiđó.Anhtathậmchíkhôngnhìnvàochúngởghếsau.

Tôinhìnanhmởcửachínhcủanhàcôtavàđivào.Tôicầunguyệnrằngmìnhsẽkhôngnôn.Chúngtôitừtừláixeđi.

Sáuthángtrôiqua.Tôichàohọcsinhcủamình:“Chàobuổisáng!”

“Chàocô.”Tôiquaylênphíabảngnhưthểđangnghĩvềbàihọc.Tôigiảvờnhìnvàongănkéoởbànmình.Cácemđợi.Cácembiếtcóđiềugìđókhôngổn.Cácembiếtvềphiêntòavàviệcanhtađãđượcquyềnnuôicongáiđầucủatôi.

“Nàocảlớp,hômnaytôimuốncácemviếtbài.Hãychọnmộtsựviệcdiễnravàongàycuốituần,mộtviệcvuinhấthaytồitệnhấtchẳnghạn.”Mặtcủatôiđanglàmviệcquásức.Mắtcủatôikểmộtcâuchuyệnkhác.Cácembiếtđiềuđó.

“Thưacô,côlạiđâyđượckhôngạ?”emnữsinhmớiđến,Sara,hỏi.

Tôithởmộthơisâu,hyvọngrằngcâuhỏicủaemsẽchỉyêucầumộtcâutrảlời“có”hoặc“không.”Tôimỉmcườinửamiệngvớiem.Tôichỉcốđượcđếnthế.Côbécólẽsẽhỏiđộdàicủabàiviết,mộtđiềubọntrẻđãnghetôinóihàngtriệulần.Côbédễthương,cónướcdanâuvàđôimáphúngphính.Ngàynàoemcũngđộimũ,mặcáophông,váysuôndàivàđixăngđandahaygiàydađanh.

Khitôitớichỗcôbé,emtựavàogiásách,nhìntôivớiánhmắttôihiểurấtrõ.“Emkhôngthểkhôngnghĩvềmẹem.Emnhớmẹ.”

“Mẹemđâu?Ýemlàgì?”

“Đólàmộtcâuchuyệnrấtdài.Emnghĩcôđangnhớcongáimình.Thậtlàbuồnđúngkhôngạ?”

“Dĩnhiênrồi.”Khỉthật,mìnhphảitậptrung.Lắngnghe.Tậptrungnào.

“CôcógặpcongáimìnhhômthứBảykhôngạ?”

Tôilắcđầu,nhìnxuốngsànnhà.“Không,nókhôngđến.Nóbiếttôisẽkhôngđiđâu.”Tôithởdài.“Nóichocôbiếtvìsaoemnhớmẹnào.”

Sarabắtđầukể:“Giángsinhnămngoái…”

Ngaylúcđó,tôicảmgiácnhưcómộtngóntayđangbậtnúttualạiquákhứquenthuộcđó.

“…Mẹemvàemlạicãinhaumộtlầnnữa.Màynghĩkhôngcótaomàysẽsốngtốthơnư…Đạiloạinhưthế.”

Saracắnmôidướicủamìnhvàngẩnglênđểxemtôicóđangnghehaykhông.

“Emđãlàmmẹkhócrấtnhiều.Nhưnglàmộtđứachỉbiếtnghĩđếnmình,emkhôngthèmquantâm.”

Saocôbélạikểtôinghechuyệnnày?Tôisẽchếtnếubấtcứđứaconnàocủatôinóinhưthếvềtôi.

“Cótiếngloảngxoảng.Emnghĩchắcmẹemđãđậpvỡthứgìđóvàbàấysẽmắngem.Emkhônglạixemmẹcósaokhôngvìemkhôngmuốnnghenhữnglờichửimắngcủabàấy.Sauđó,bàấybắtđầugọiem.”

Tôinhớcongáitôi,nhớnhữnglúclàmbánhvàđitìmcặpcủanó.Tôinhớngôinhàđó.

“Embắtđầuđiquatủ,thấybàấynằmtrênsànnhà.Khẩusúngnằmngaybêncạnh.”

Giọngcủangườiđànông:“Katy,anhthềvớiChúalànếuemkhôngngừngtiêutiền…”Súng?Bàấyvừanói…súngư?

“Embắtđầuhoảngloạnvàkhóc.Mẹemnằmtrênsànnhàvànói:XinChúahãythathứchocon.Emnhấcđiệnthoạivàgọisố911.Nhânviêntổngđàinóiemhãybìnhtĩnh.Emhétlênbảocôtaimđi!”

Sarathởdàivànói:“Đúngthế,mẹemđãchết.”

Tôichỉngồiđó,nhìnthấuquaem.Tôicóđangthởkhông?Sarađãgiúptôinhậnrarằngkhisắpmấtđinhữngngườithânyêuvàgiấcmơthìchúngtacàngbámchặtlấyhyvọng.Tôitìmtaycôbé,nhìnvàomắtemvànóivớiem:“Côrấttiếc.Côchỉcóthểmườngtượngđượcemđangđaubuồnnhưthếnào.Tôibiếtemnhớmẹmìnhvàbiếtbàấycũngnhớem.Việcmẹemlàmkhôngphảilỗicủaem.Emrấtđángyêuvàđặcbiệt.Emsẽvượtquađượcchuyệnnày.Côsẽởbêncạnhem.”

Tôithởmộthơidài.Tôinghenhữnglờicủachínhmình.Tôicũngđángđểyêuthương.Việcanhtađãlàmkhôngphảilỗicủatôi.

Lầnnày,tôimỉmcườivớiSaravàcảlớpvớitấtcảtráitimmình.

67

MosesđếntừSoweto,làmộthọcsinhcôđơntronglớp.Cậuấymuốnmọingườibiếtmìnhlàngườicótráchnhiệmvàtựgiảiquyếttấtcảcácvấnđềcủariêngmình–cóthểbằngdaonếucầnthiết.Mosesđâmdaorấtnhanh.Vìthế,tôiluônđểmắtđếnem.Tôibiếtviệcmấtniềmtinvàoemsẽđồngnghĩavớiviệcủnghộnạnphânbiệt

chủngtộc–điềuđãkhiếnemgiậndữ.

“Nhớxemlạinhữnggìcácemghitrongchươngtám,”tôinhắchọcsinhkhichuônghếtgiờreo.Giọngcủatôichìmnghỉmtronggiọngcủa50emhọcsinhđangháohứcđượctrútbỏbộđồngphụcvàtậnhưởngkỳnghỉcuốituần.Dườngnhưkhôngemnàoquantâmđếnlờinhắcnhởđầythiệnchícủatôi.Nhưmộtđànong,cảlớpàorangoàihànhlang,chenlấnvàxôđẩysuốtdọcđườngđi.

Tôithudọnsáchvàcấtđồcủamình.TôikhôngnhậnthấyMoses,lúcđócũngđangchậmrãicấtsáchvởvàocặp;chỉtớikhitôinghethấygiọngkhànkhàncủaemsaulưng:“Côcầmlấycáinàyđiạ.”Emđưachotôicondaodài18cm.Tráitimtôinhưngừngđập,nhưngtôikhôngđểlộnỗisợcủamình.Tôinhìnemvẻkhóhiểu.

“Emmuốnthayđổi.Nếuemkhôngcónó,thìem…emsẽkhôngđánhnhaunữa.”Emnóilắpbắp,khôngnhìnvàotôi.Mặcdùemrấtnhútnhátnhưnglạikhiếncácbạncủamìnhphảisợhãi.Tôingậpngừngkhôngmuốncầmnó.

“Thôiđược,côsẽcầmnóchoem.Nhưngemphảihứakhôngmuamộtcondaonàonữa.”

Emnhìnthẳngvàomắttôi,khôngngầnngạinói:“Emhứa,”rồinhanhchóngravề.

Tôiđứngđónhìnvàocănphòngtrống.Trôngnóbẩnhơnthườngngày,trênsànnhàđầyráclànhữngnắmgiấyghinhữngdòngsuynghĩrờirạc.Tôicảmthấyhơilạnhtừnhữngcơngiómùathuluồnquacácôcửakínhbịvỡ.Mắttôiđảovềphíacuốiphònghọc,nơiMosesngồichungmộtchiếcbànnhỏvớibabạnkhác.Tôinhớlạicáingàytronglúccoithi,tôithấyMosescầmmộtthứtrônggiốngnhưphao.Khitôitiếnlạigần,emnémchotôimộtcáinhìnýnói:“Tốtnhấtlàcôđừngnênlàmgì.”Khitôiđếngầnhơn,emđưatayxuốngdướibàn,lấyracondao18cmvàđặtnónằmngayngắnởbênphảicủatờgiấythi.Tôihiểurấtrõýcủaem:“Côđừngcanthiệpvàochuyệncủaemvàsẽkhôngcóaibịthương.”Trongngàyhômđó,tôibáochohiệutrưởngvềchuyệnđãxảyra.Ôngấychotôibiếtcónhữngviệckhôngđángphảichếtvìchúng,trongsốđócóbàithi.

Vớitôi,Mosestượngtrưngchosựgiậndữvàtuyệtvọngdonạn

phânbiệtchủngtộcgâynên.Câukhẩuhiệugắnchặtvớicuộcđấutranhchốnglạinạnnày,“Democracynowandeducationlater”(Dânchủbâygiờvàgiáodụcvềsau),cóâmhưởngmạnhmẽvớitấtcảhọcsinh.Cácgiáoviên,mặcdùtoànlàngườidađen,đãbấtlựcvàđầuhàngtừlâu.Cácthầygiáolànhữngngườiđầutiêntừbỏvìcuộcsốngcủahọgặpnguyhiểmnhất.Tôicòntrẻvàgiữchứcvụnhỏnênkhôngbịxemlàmốiđedọa.Tôikhôngchịuđầuhàngvìbiếtrằngsựthụđộngcủamìnhsẽcànggiúpduytrìnạnphânbiệtmàtấtcảchúngtôiđềughétbỏ.

Đứngtrongcănphòngtrống,tôinhặtlênmộttờgiấyđãnhàunát;nóthậtmỏngmanhtrongtaytôi,cũngnhưtươnglaivôđịnhcủacáchọcsinhcủatôi,nhữngngườikhôngcólýdonàođểhyvọng.Tôiquaylạibànmìnhđểthudọnđồ.Mắttôilạibịhútvềcondaonằmtrênbàn.Tôicẩnthậnnhặtnólênvàcấtvàongănkéobàn.Khirờikhỏiphòng,chiếcbảnglớn,dụngcụdạyhọcduynhấttôiđượcsửdụng,dườngnhưđangnhìntôiđầychếgiễu.

ThứBảytuầnđó,tôinhậnđượcmộtcúđiệnthoạitừRita.“Côơi,bạnấymấtrồi.Chúngđãgiếtbạnấy,”côbéthìthầm.

“Aimất?”,tôihỏimàsợcâutrảlời.“Mosesbịgiếtvàosángnayrồi.”

Tôicảmgiácnhưthểchânmìnhkhuỵuxuốngsàn.Tôithởhổnhển.

SángthứHaitôikhôngbiếtnênnóigìvớicácemhọcsinh.Chúngtôikhôngthểnhìnvàomắtnhau.Sauđó,mộtemhiênngangđứngthẳngdậyvànói:“Chúngtaphảingănchặnviệcgiếtngườiđiênrồnày.”

CôbékhiếnchúngtôiđượctựdokhócthươngvàtìmýnghĩatrongcáichếtcủaMoses.Cuộcsốngcủachúngtôiđanxenvớinhau,cácemhọcsinhnóichotôibiếtđiềuđó.Tấtcảchúngtôiđềuhiểurằngnếukhônglàmgìđểcảithiệntìnhhìnhthìchínhchúngtôilàmộtphầncủavấnđề.Vớinắmtaygiơcao,cácemhọcsinhđồngthanhnhảyvàhôvang:“Democracynowandeducationnow”(Dânchủbâygiờvàgiáodụcbâygiờ)!

68

“Tôixinthôiviệc.”

Đólàđiềutôisẽnóivớitrưởngphòngcánbộtổchức,bangiámhiệunhàtrường,hiệutrưởngvàbảnthântôi.Đơngiảnnhưthếthôi.Tôithậtsựmệtmỏi.Kiệtsứcvìphảichiếnđấutrongmọitrậnchiếnlớnnhỏ.Bấtmãnvìthấycácquảnlýcấpcaokiếmđượcnhiềutiền,đượchưởngphúclợivàchếđộhưutrítốthơngiáoviên.Tôimệtmỏivớinhữngbàikiểmtrabấttận,chỉthịcủanhànước:sựthiếuvắngnhữngchươngtrìnhhộihọa,âmnhạc,thểthao;vàviệclúcnàocũngphảichuẩnbịchobàikiểmtra.Tôithườnglàgiáoviênduynhấttạicuộchọpbangiámhiệu,đượctổchứchailầnmộttháng,nêuranhữngvấnđềnày.

Vìthếnêntôitừchức.Vàođầumùaxuân,láđơnmàuxanhđượcgửitớihộpthưởtrườngcủatôihỏitôicóđồngýgiữvịtrínàytrongnămtớihaykhông.Tôiđánhdấuvàoô“Không.”Tôithấyvuikhilàmviệcđó,nhưthểmộtgánhnặngđãđượcnhấckhỏilưngtôivàtôiđượctựdo.Tôicảmthấykhôngkhítronglànhđãùavàotrongcuộcsốngcủamình.

Ngoàiviệcđidạy,tôicònlàmộtngườitổchứccộngđồngvànhàhoạtđộngxãhội.Mộtchươngtrìnhhàngtuầndànhchocácemnữmàtôikhởixướngcáchđâybanămsắpđượcmộtsuấttàitrợbanăm.Tôicókếhoạchtruyềnđạtquanđiểmủnghộnữgiớivàtậptrungvào“giáodụctrênnềntảngcộngđồng.”Hãyquênchếđộđóđi.Tôisẽhoàntoànlàmộtngườidânthường.TôinộpđơntừchứcvàođầuthángBavàrấtháohứcvớicôngviệcmớicủamình.

TạimộtcuộcgặpmặtcủacácGiáoviêntựdo,tôichiasẻkếhoạchcủamìnhvớimọingười.Ngườinàocũngủnghộtôi.Ngàycuốituầnđóquảlàhữuích.Chúngtôiđãbắttayvàocáchoạtđộngmới,cậpnhậttìnhhìnhcủamọingườivàcườiđùavuivẻ.Tôiđãnảyranhữngýtưởngvàtuyệtờiđểtrítưởngtượngcủamìnhtiếptụcthănghoatrênđườngrasânbayđểđápchuyếnbayvềnhà.

TạiLAX,tôigặpmộtgiáoviênkháctrongnhóm,đangchờchuyếnbaycủamình.Khilênmáybay,anhtanóivớitôi:“Chúcmaymắn.Thậtkhótinkhicôsẽkhôngđidạynữa!”

Tôichợtnhậnra.Mìnhkhôngcònlàmộtgiáoviênnữa.Tôisẽnóigìkhimọingườihỏi:“Côlàmgì?”Tôikhôngthểnói:“Tôilàgiáo

viên.”Ngaylúcđó,tôiđãsuynghĩrấtnhiều.

Tôinghĩvềthưviệntuyệtvờicủalớp,việcnhữngcuốnsáchhayđượctôithuthậpmộtcáchcẩnthậnđãgiúphọcsinhhàohứngđọcchođếnkhitôiphảibắtcácemngừngđọcđểlắngnghetrongcácbàigiảngtrênlớp.Tôinghĩđếnnhữngbàigiảngvềnhânquyền,cácphongtràocáchmạngxãhội,lịchsửvàchínhquyềnMỹ,đếnviệchọcsinhcủatôiđãtrởthànhnhữngngườiđọcvàviếtgiỏinhưthếnào.

Tôilúcnàocũngthấyvuivẻkhiđếntrường,chodùcóngáingủvàbựcmìnhđếnthếnàokhithứcdậy.Giờnhữngbuổisángvuivẻđósẽkhôngcònnữa.Tôinhớtấtcảnhữngcuốnsách,nhữngcâuchuyệnlịchsửvàcôngtrìnhcủaconngườiđãkhơidòngsuynghĩcủahọcsinhvàbiếncácemthànhnhữngngườihọctậpsuốtđời.

Khilênmáybay,tôibắtđầukhóc.Tôikhócsuốttrênđườngvềnhà,thậmchíngaykhiđangláixerakhỏisânbay.Tôikhôngbiếtlàmgìđểngừngkhóc.Tôigọiđiệnchomộtngườibạnvànói:“Tôinghĩtôisẽkhôngbỏviệcnữa.”Anhấyimlặngvàigiâyrồinóimộtcáchbìnhthản:“Ngaytừđầutôiđãtựhỏisaocôlạibỏviệc.”Ngaysaukhithốtranhữnglờiđó,tôingừngkhóc.Tôilàmộtgiáoviên.

69

“CôWilson,côMatthewsmuốngặpcôtrongphòngcôấy.”

Giọngnóikhôngrõcủaaivanglênqualoa.Tôiquaysang

bạnmình,ngườiđangchờtôiởnhà,vàhỏi:“Saohọlạitìmđượctôiởđâynhỉ?Nếutôikhôngđithìcósaokhông?”Tôibiếttrướchọmuốngì:tôisắpmấtviệc.

Cuộcgặpmặtdiễnranhanhchóngvàlạnhlùng.Nócòndàihơnthờigiantôiđượcnóichuyệnvớibangiámhiệutrongsuốtmộtnăm.Mộtcáibắttaykèmtheocâu“đâylàthờibuổikhókhăn,côhãykývàođây.Cámơncôvìnhữnggìđãlàmchobọntrẻ.”Thếlàxong.Tôiđãchínhthứcthấtnghiệp.TôiđãkìmđượcđểkhôngkhócchođếnkhiloạngchoạngbướcvàophòngkhoahọccủaLaurie.Côấylàmộtngườibạndạylớpởcuốihànhlang.Đólànămđầutiêncủacảhaichúngtôitạimộtngôitrườngmới.Chúngtôinươngtựa,giúpđỡlẫnnhau.Mộtngườibạnkháccủachúngtôi,côgiáodạymônđạisố

Emily,cũngđangởtrongphòngLaurie.Ngaykhitôibướcvào,cảhaiđềuđứngdậyanủitôi.Dườngnhưhọcũngđangđợivậnmệnhcủamìnhvàchỉnhìnvàomặttôilàhọbiếtngaychuyệngìxảyravớitôi.

“Khôngthểtinđượclàhọđểcậuđi.Cậucónhắcchohọnhớcậuđãlàmđượcnhiềuviệcthếnàochongôitrườngnàykhông?”Lauriehỏitronglúcnướcmắtlăndàitrênmặttôi.

“Tôikhônghiểusaochuyệnnàylạixảyra.Khôngphảilớpcậucóđiểmkiểmtracaonhấttoàntrườngsao?Cậubịsathảivìngânsáchthiếu,haybàtađuổiviệccậu?”,Emilyhỏi.Côấylàngườihướngdẫnkhôngchínhthứccủatôitrongsuốtnămhọcvìcôấyđãphảiđốimặtvớinhiềuvấnđềmàtôigặpphảitrongchínthángvừaqua.

“Tôicũngkhônghiểu,”tôithổnthứctronglúccốhiểuchuyệnvừaxảyra.“Họcsinhcủatôilàmbàikiểmtraviếttốthơnbấtcứlớptámnàotronglịchsửcủatrường.Hộitrạiviếtcủachúngtôiđãrấtthànhcông.Hầunhưtoànbộhọcsinhlớptámđềuđếnthamdự.Tôiđãmớiđượctrườngđạihọctrongvùngđểhọcửsinhviênsưphạmtớithamdựhộitrạiviếtlầntới.Ngoàira,tôicònkêugọiđượccácemủnghộgiảithưởngchotrường:bóngđá,xeđạp,thậmchímáytính.Họcsinhcủatôilàbạnquathưvớimộttrườngcấphaikhácởđầukiađấtnước.KếhoạchviếtnhậtkícủatôithànhcôngđếnnỗihọcsinhđãyêucầuđượcmangnhậtkívềnhàtrongkỳnghỉGiángsinh.TôithậmchícòngiúpmộthọcsinhđượcnhậntàitrợtrongchuyếnđithựctếđếnWashington.Tôikhônghiểu.Vìlýdoriêngư?Tôibịđuổiviệcvìhọnghĩtôiđãlàmrấttồi,hayvìhọkhôngthíchtôi?Bangiámhiệunhẫntâmđếnthếư?”TôinứcnởvớiEmilyvàLaurie.

Đólàmộtnămtồitệđốivớingànhgiáodụcởquậncủatôi.Quậnthiếugần40triệuđôla.Hàngloạtgiáoviênmấtviệcvìsựthâmhụtngânsách.Tôivẫnluônnghĩdạyhọclàmộttrongnhữngnghềantoànnhất;cáctrườnghọclúcnàocũngcầngiáoviên.Vàvìtấtcảnhữngcôngsứctôiđãbỏravớihọcsinh,tôinghĩrằngmìnhkháantoàn.Khitôiđãtrútđượcnướcmắtvànỗitứcgiậnrangoài,thựctếhiệnlênrõràng.Nhưngthựctếmàtôiphảiđốimặtkhôngphảiviệctôigiờđãthấtnghiệp,màlàviệctôikhôngcònlàmộtgiáoviênnữa.Dạyhọclànghề,làđammêcủatôi.Toànbộconngườitôiđượcthểhiệnquacôngviệccủatôi.Dạyhọckhôngchỉlàviệctôilàm;nócònthểhiệnconngườitôivàtấtcảnhữnggìtôitintưởng.Tôiđãkhôngnghĩmìnhsẽdànhcảmùahèđểtìmmộtcôngviệcmới.Tôichưabao

giờnghĩmìnhsẽtìmmộtnghềmới.Dạyhọcđượcxemlàmộtnghềantoàn.Tấtcảnhữnggìtôinghetrongtrườnglà“thiếu”giáoviênthếnàovàbạncóthểxinđượcviệcđidạyởbấtcứnơinào.Tấtcảcáchạtquanhvùngđềuđangtạmngừngtuyểndụng.Chodùtôicótìmđượcmộtchỗlàmởmộtquậnkhácthìtôibiếthiệutrưởngsẽkhôngchịugiúptôibằngcáchviếtđơntiếncửtôi.Ởtuổi30,cuốicùngtôiđãbiếtmìnhlàai,khảnăngcủamìnhlàgìvàđammêcủamìnhnằmởđâu.Nhưngviệcbịsathảiđãkhiếntôinghingờtấtcảnhữngđiềuđó.Liệutôicòncóthểgọimìnhlàmộtgiáoviênkhitôikhôngcólớpđểdạy?

HồiphụctinhthầnGIÁOVIÊNSỐNGVÌGIÂYPHÚTkhihọcsinhcủahọ“hiểura.”

Khicógìđólóelêntrongđầuhọcsinhvàđộtnhiêncácemmuốnnóichuyệnvớibạn,kểchobạnchínhxácđiềucácembiết.Đólàkhibóngđènbậtsángvàcuốicùngcácemcũngđãhiểu.Đólànhữnggiâyphútlàmsốnglạiquyếttâmtrởthànhgiáoviêncủacácbạn.

Nhữnggiâyphútđộtphánàykhôngdiễnrathườngxuyênnêntôiluôntìmcáchđểlàmchocácbàihọccủacácemcótínhthựctế,khiếncácemháohứcvềthếgiớixungquanhmình.KhiMiepGiesđếnnóichuyệnvớichúngtôi,tôithấyvẻtậptrunghiệnlêntrênkhuônmặtcácem.MỗiáplựcđềuđánggiákhicácNhàvănTựdonhậnrarằngviệchọckhôngchỉdiễnratrongbốnbứctườngcủamộtlớphọc.HọcsinhcủatôibiếtđượcđiềunàytrongchuyếnđithựctếtớithủđôWashington.ĐứngtrêncácbậcthangcủađàitưởngniệmLincoln,nơikhôngcầnđếnbấtcứbảngtính,câuđố,haybàikiểmtranào.Ởthờiđiểmđó,tôibiếthọcsinhcủatôiđã“hiểura.”

Điềutuyệtvờilànhữnggiâyphútnàylạithườngkhơinguồnchonhiềugiâyphútkhác,vàtrướckhibạnkịpnhậnra,bạnđãcómộtlớphọcđầyhàohứng.Nhữngcâuchuyệntrongphầnnàykểvềnhữnggiáoviênđãcốgắngkhôngmệtmỏiđểlôicuốnhọcsinhvàthúcđẩycácemcónhữnggiâyphútđó.Nhữnggiáoviênnàymangthếgiớivàotronglớphọccủamìnhbằngcáchtổchứccácchuyếnđithựctế,bằngcáchmờicácnhàhoạtđộngnhânquyềnđếnnóichuyệnvớihọcsinh,vàchỉđơngiảnbằngcáchđưachohọcsinhcácquyểnnhậtkíđểcácemthểhiệntiếngnóicủamình.Vớimộtchútsứclực,sựhysinh,vàrấtnhiềukiênnhẫn,nhữnggiáoviênnàyđãđượctưởngthưởngkhibiếtrằngmìnhđãtruyềnlạingọnđuốcchohọcsinh.

70

“Ôikhông,làmơnđừnggọimình,”tôinghĩ.Tôighétphảiđọcto.“Liệuthầyấycógọimìnhkhông?”Tấtcảnhữngbạnkháctronglớpđềuđọctốt,mộtđiềuchỉkhiếntìnhhìnhcàngtệhơn.“Saothầyấylạilàmthếvớimình?”Tiếptheolàđếnlượttôi.Bạnnữngồicạnhtôiđọc

mộtcáchtrôichảy.“Mìnhkhôngmuốnđi,”tôinghĩ.“Hãychomìnhvàonhàvệsinhvàđợiởđóchođếnlúcmọichuyệnkếtthúc.”Tôinắmchặttaydướichân,bámchặtvàoghếcủamìnhvàđợithảmhọaxảyra.

Mộttranggồmbađoạnvăntrongmộtcuốnsáchmàlẽrachỉmấtmộtphútđểđọcxonglạilấycủatôitậnnămphút.“Mìnhmuốnrakhỏiđây,”tôinghĩ.“Đưamìnhrakhỏilớpnày.Mìnhbiếtmấyđứakhácđangcốníncười.”Tôikếtluậnrằngmìnhkỳlạvàkhácvớitấtcả.

Từkhicònlàmộtcậubéchođếnkhitrưởngthành,tôiluônbịchứngnóilắp.Tôiluôntránhmấytrò“nóicóvần”màtrẻconthíchchơivìtôikhôngmuốnngườikhácnóimộtđiềugìđóđộngchạmvớitôi.“Mẹcháulolàngườikhácsẽhiểulầmcháu”làmộtlờibìnhphẩmtôithườngnghetừnhữngngườibạnthânthiếtcủagiađình.“Nàynhóc,cháuphảihọccáchnóithôi,”cũnglàmộtcâutôithườngnghe.Tôitrởnênvôcảmtrướctiếngcườivàtrướcviệcbịgọilà“đồlậpdị”đếnnỗitôihoàntoànkhépmìnhlạitrướcmọingười.

“Contraitôibịnóilắpvàgặpkhókhăntrongviệcphátâm.Thầygiúpnóđượckhông?”Đólànhữnglờitôinghekhigặpmộtemhọcsinhvàmẹcủacậubévàođầunămhọc.“Bọntrẻtrêunó.Đôilúcnóchỉngồiimthinthít.”Tôinhìnvàongườimẹđanghiệnrõvẻlolắngtrênmặt–mộtngườimẹdườngnhưđãphảicùngcontraimìnhchiếnđấutrongnhữngcuộcchiếntìnhcảmvàbăngvếtthươngtinhthầncủacậubénhiềulần.Chịlàmtôinhớđếnmẹmình,ngườiđãtiếpsứcmạnhchotôibằnglờiđộngviên:“Conà,conđặcbiệtvàcókhảnăngriêngcủamình.Đừngđểngườikhácnóivớiconrằngkhôngphảinhưthế.”

Tôingắmnhìncậubétừđầuđếnchân–mộtcậubégầygò,khôngnặngquá45kg.Đôimắtmàunâulụccủacậutoátlênvẻtuyệtvọngmàtôiluônnhớrõ.Cậubécúiđầuxuống.Đôitayyếuớtrungrungđangtoátmồhôicủacậukhẳngđịnhlạimộtlầnnữavớitôirằngtôicómộtnhiệmvụphảihoànthànhtrongcuộcđờicủacậu.

“Contrai,đừngđểainóivớiemrằngemkhôngnóiđược.”Tôinhớđãkéoemramộtbênvànói:“Mộtngàynàođó,emsẽtrởthànhmộttrongnhữngnhàdiễnthuyếtgiỏinhấtcảthếgiớitừngthấy.”Đôimắtđờđẫncủaemgắnchặtvàotôi.Emchămchúlắngnghetronglúc

tôinóichuyệnvàyêucầuemphảivượtquatrởngạicủamình.Emlắngnghethậtchămchú.

Emtrởnêntựtinvàquyếttâmnóiđểnhữngbạnkháctronglớpphảilắngnghe–vàhọđãlàmthế.

“Ồcậubéấysẽtiếnxađấy”hoặc:“Tôimuốncongáimìnhgiốngcậuấy”lànhữnglờinhậnxéttôingheđượcsaukhichàngtraitrẻnàytrìnhbàymộtdựán.Emnóivớivẻtựtin,bìnhtĩnhvàmạnhmẽ.Tràngpháotayemnhậnđượctừcácbạncùnglớplàmgươngmặtembừngsáng.Trôngemrạngrỡ,hồhởivàđầyniềmvui.Nólàmtôinhớđếncáccuộcthithuyếttrìnhvàđọcthơmàtôiđãgiànhchiếnthắngvàcảmgiáctôiđãtrảiqua.

Từchỗđượckhenlàtôinóirấtrõràngchođếnkhitrởthànhmộtdiễngiảđượcchàođóntrongnhàthờvàcácvũđàikhác,tôiluônbiếtơntậtnóilắpcủamình.Tôiđãvượtquatậtcủamìnhbằngcáchnóithậtchậmrãivàtựtinvàobảnthânmình.Nhiềuhọcsinhcủatôikhônghềbiếtrằngtôiđãphảiđấutranhvớimộttậtnhưthếchođếnkhitôikểchocácembiết.Tôiđãnghenhữnglờinhậnxétnhư:“Anhnóithậttốt,”“Anhthậtđúngnhưlờiđồn,”“Anhcókhảnăngnóimàkhiếnngườikhácphảilắngnghetừnglờithốtratừmiệnganh.”Nhưngđiềuđósẽkhôngbaogiờxảyranếutôikhôngmắcphảitậtnày.Mặcdùnócókhảnăngngăncảnthànhcôngcủatôitrongcuộcsốngvàtrongnghềgiáo,nhưngnólạichínhlàđộnglựcgiúptôitrởthànhbằngchứngsốngchoemhọcsinhcóđôimắtmàunâulụcđó,ngườimàgiờđãbiếtthếnàolàhyvọng.

71

Cólẽtôisẽkhôngbaogiờbiếtvìsaohiệuphócủatôilạibiếtvềhyvọngvàướcmơcủatôiđốivớicáchọcsinhcủamình–rằngcácemcóthểcócơhộimởrộngtầmnhìnthôngquanhữngtrảinghiệmcủachínhmình.ÔnghỏitôixemcóhứngthútổchứcmộtchuyếnđichohọcsinhthamquanthủđôWashingtonhaykhông.Ýtưởngđưahọcsinhđirakhỏithànhphốkhiếntôikhábấtngờ.Tôinhanhchóngliênlạcvớimộtcôngtydulịchchuyênlàmviệcvớicáctrườngđểlênkếhoạchchosựkiệnmàcólẽsẽlàchuyếnđiđểđờiđốivớinhiềuhọcsinhcủatôi.Saukhinhậnđượctấtcảcácthôngtin,tôinhanhchóngbắttayvàohànhđộng.Nhưngtôiphảithúthật:Phầnlớnhọcsinhcủatôixuấtthântừnhữnggiađìnhkhôngcóđủthunhậpđểđidu

lịchcảnhà,nóigìđếnchomộtngườitrongnhàđi.Vìthế,trongcảnămhọctôivàhọcsinhđãkêugọiquyêngópnhưthểkhôngcóngàymai,vàđãquyênđượcđủtiềnđểbốmẹcácemchỉphảigóp200đôlacộngthêmchiphíănuốngvàmuaquàlưuniệm.

NgaysaungàynămhọckếtthúcvàothángSáu,hiệuphócủatôivàtôidẫn12họcsinhlênmộtchiếcxelimousineđưachúngtôitừkhuvựcnghèokhócủamìnhđếnsânbaynằmởbênkiathànhphố.SaukhiđápmộtchuyếnbayđêmbaythẳngtừLasVegas,chúngtôihạcánhvàbắtđầuchuyếnthamquanvòngquanhthủđôWashington.ChúngtôiđãđếnthămbảotàngSmithsonian,nghĩatrangArlington,ĐàitưởngniệmchiếntranhViệtNam,núiVernont,BảotàngtưởngniệmnạndiệtchủngngườiDoTháivàĐàitưởngniệmLincoln.Họcsinhcủatôiđãrấtháohức.Vớiphầnlớncácem,đólàlầnđầutiênđượcđimáybay,lầnđầutiênxanhà,thậmchílàlầnđầutiênđượcđidulịch.

SaukhithamquanbảotàngtưởngniệmnạnnhânbịdiệtchủngDoThái,chúngtôidànhmộtítthờigianđểsuyngẫmvềtấtcảnhữnggìđãđượcthấyvànghetronglúcởđó.Lòngtôitrànngậptựhàovìhọcsinhcủatôiđãcưxửrấtđúngmựcvàlễphéptrongsuốtthờigianchúngtôiđiquanhữnghiệnvậttrưngbàycósứclayđộngmạnhmẽnày.Saukhithamquanvàcóthờigiansuynghĩ,mộthọcsinhcủachúngtôi,Marcus,vốnlàngườigốcPhi,tiếnlạiphíatôivànói:“Thầybiếtkhông,emvẫnluônnghĩchỉcódântộcchúngemlàphảichịuđựngnhiềunhấttronglịchsử.Emkhôngnhậnrarằngnhữngdântộckháccũngphảichịuđựngnhiềunhưthế.Giờemđãhiểuvìsaochúngtahọclịchsử.”Khitôihỏiemvìsao,emđãnóirađiềumàtôiđãcốtruyềnđạtchohọcsinhcủamìnhtrongcảnămvừaqua:“Đểchúngtakhônglặplạisailầmcủanhữngngườikhác,vàhọccáchtôntrọngnhữngđiểmkhácbiệtcủanhau.”ChỉriêngviệcMarcushiểuđượcđiềuđó,tôinghĩ,đãkhiếntoànbộchuyếnđivàcôngsứccủachúngtôithựcsựkhônguổngphí.

Nhưng,nhưthườnglệ,họcsinhcủatôilạisắpsửalàmtôibấtngờ.Ngàyhômsau,chúngtôiđếnthămĐàitưởngniệmLincoln.Trongcácgiờhọcxãhộilớp7vàlớp8,cácemđãhọcrấtnhiềuvềAbrahamLincolnvàtiếnsĩMartinLutherKingJr.KhichúngtôibướctớicácbậcthangcủaĐàitưởngniệmLincoln,tôibắtđầunóivềnhữngthànhtựucủaTổngthốngLincolnvàviệctiếnsĩKingđãđọcbàidiễnvănnổitiếng“Tôicómộtgiấcmơ”trênbậcthangcủađài

tưởngniệmnày.Khitôinóixong,mộtnhómhọcsinhchạylênbậcthangđểchụpảnhtượngLincoln.Khiquaylại,tôinhậnthấykhôngphảitấtcảhọcsinhđềuđangchạytrênbậcthangphíatrướctôi.Khiđưamắttìmnhữngngườiđisaumình,tôinhậnthấymộtsốemởlạiđằngsauđểđitừngbậcvớimộtemkhácđanggặpkhókhănvớinhữngbậcthangdốc.Tôinóivớicácemrằngchúngtôicóthểvòngquabêntòanhàđểđithangmáy,nhưngcácemnói:“Khôngcầnđâuạ,Janetmuốnleothang.”TôihỏiJanetxememcóchắcchắnhaykhông.Côbétrảlời:“Vângthưathầy,emmuốnleolênnhữngbậcthanglànơitiếnsĩKingđãđọcbàidiễnthuyếtđểemcũngcóthểđượchưởngcácquyềncôngbằng.”Janetcónẹpquanhchânvàcònphảiđichốngnạng.VàobuổichiềuthángSáunóngnựcđó,Janettrởthànhngườihùngcủatôi,cũngnhưcáchtiếnsĩKingđãtrởthànhngườihùngcủacôbé.

Vớimỗichuyếnđitổchứcchohọcsinh,tôiđãnhậnđượcthậmchícònnhiềuhơntừphíacácem.Trongkhihọcsinhcủatôihọcvàkhámphácáithiệntrongconngườimình,tôicũngthấycuộcsốngcủamìnhtrởnênphongphúngoàisứctưởngtượng.Tôiđãhọcđượcnhữnggì?Rấtđơngiản:Chúngtaluônphảiđốimặtvớirấtnhiềuthửtháchtrongcuộcsống.Tuynhiên,điềuquantrọngkhôngphảilàcácthửthách.Điềuquantrọngnhấtlànhữngmốiquanhệchúngtatạodựngvớinhauvànhữngtrảinghiệmchúngtacóchungvớinhau.Chúngtôithậtsựđãlàbạnđồnghànhtrênmộtchuyếnđi.

72

“Hãynóivớiconchúngđãkhônglàmcôấykhóc,”tôicầuxintrờiđấttronglúcbướcđivớiđôimắtmờquabãiđỗxe,taynắmchặtlycàphênhưđểtrấnanmình.Tôibiếtđiềugìđangchờđợimình.Mộtngườibạntừngnóivớitôirằngviệcrờikhỏitrườnglàbaphầnthíchmàbảyphầnkhổ.Tôibỏhànggiờliềnđểsoạnnhữngbàigiảngmàcácgiáoviêndạythaykhôngbaogiờthèmngóđến,vàsauđóhọđểlạichotôimộtdanhsáchnhữnglờikhuyênhữuíchvềcáchquảnlýlớpvàchỉnhđốnhọcsinh.

Khibướcvàolớp,tôingạcnhiênnhưngvuisướngkhithấylớpkhônggiốngnhưmộtbãichiếntrường.Ơntrời.Trênbàncủatôi:mộtlờinhắn…vànórấtdài.Tôiđãnóivớihọcsinhcủamìnhrằngphảilịchsự,ngoanngoãnvàlànhữngnhàlãnhđạo.Khỉthật,tôiđãnịnhnọtchúngramặt.Chúngkhôngthíchnghitốtvớisựthayđổi.

Cácgiáoviêndạythayđãphảitrảgiá.

Tôiđọclờinhắn.Nóthậtđángxấuhổ.Nhữngthủphạmthườnglệ:Jerome,Craig,Selenavànhiềuemkhác.Tôiđọctấtcảnhữngvụviệccácemcưxửhỗnhàovàtựhỏi:“Nhữngemnàylàai?”Chửithề,khôngchịulênvănphòng,đặtbiệtdanh,…Lẽracôấyphảidạythaytôihaingàynhưngđãbỏcuộcngaysaungàyđầutiên.Trongđầutôiđãnghĩracơnthịnhnộcácemsẽphảichịu.Rồitôinhậnramộtlờinhắnkhácởdướilờithứnhất,cólẽlàcủagiáoviêndạythaythứhai.Tuyệtthật.

Nhưnglờinhắnthứhaikhôngphảitừgiáoviêndạythaymàtừgiáoviêndạylớphọcđặcbiệtcủatrườngtôi.CôấyviếtvềviệccácemnamtronglớptôiđãrủBlake,mộthọcsinhcủacô,cùngchơibóngrổvớicácem.Côấynóirấtấntượngvớilờirủcủacácem,vàcàngấntượnghơnvìcácemđãchoBlakechơitrongtrậnđấu,thườngxuyênchuyềnbóngchoem,coiemnhưnhữngbạnkhác.

Tôithừanhậnđãrấtngạcnhiên.Họcsinhcủatôirấtnghiêmtúckhichơibóngrổ.Cómộtluậtbấtthànhvăn:Nếukhôngchơiđượcthìđừngthamgiavàotrậnđấu.

Khihọcsinhcủatôiđếnlớpvớivẻkhárụtrè,tôihỏicácemvềtrậnđấungàyhômtrước.

“ThậttuyệtlàcácemđãđểBlakechơicùngmình,”tôinói.

“ÔilạyChúa,thưacô!Bạnấychơithậtlàtệ–ngaycảbàcủacôcũngthắngđượcbạnấy!”

“Bạnấythậmchíkhôngthểnhúngbánhvàosữa!”

“Bạnấychơithậtlàtệ…”

Tôilừmắtnhìncảnhcáo.Cácemngaylậptứcnínbặt.“Bớtgiậnđimàcô.Chỉlàbọnemlúcnàocũngthấybạn

ấyđứngngoàiđườngbiênxembọnemvànghĩcólẽnênrủbạnấychơi.”

Tôicốnénmộtnụcườivànhắclạisựthậtrằngcácemđãkhiến

Blakecảmthấytựtinvềmình.Khinhìnquanhphònghọc,tôicóthểnhìnthấynụcườitrênkhuônmặtcủamộtsốemhayphárốinhấtlớp.Cácembiếtmìnhđãlàmmộtviệctốt.Cơnbựcbội,tôiđãtanbiến.Thayvàođó,tôitrànngậptựhào.

“Thưacô,côgiáodạythaycónhắnlạigìkhôngạ?”

73

“Màyđangnhìnaithếhả?”TemikahétlênkhilaorakhỏighếvàongườiMaria.Chỉtrongmộtgiây,âmlượngtronglớpđãtănglên50đêxibenkhi25giọngnóibắtđầuhétlêncổvũ,vàbànghếbịxôđẩykhihọcsinhdạtvềphíacuốilớp.Mọiviệcdiễnranhanhđếnnỗitôikhôngnhớnổimìnhđãđivềphíacuốilớpvàđẩyghếrahaibênđểđếnchỗhaiemnữ.Nắmđấmbayvèovèo,nhữnglờichửithềliêntụcđượcthốtra.TemikavàMariahoàntoànkhôngđểýđếngiọngnóicủatôivanglênđểngăncácemđánhtúibụivàongườinhau.Tôinghĩtimtôisẽnhảyrakhỏilồngngực.Tôicốhếtsứcđểgiữtayhaicôbétronglúchaiemliêntụcvungnắmđấm.Vớisựgiúpđỡcủacáchọcsinhkhác,tôiđãkéođượchaiemrakhỏinhau.Cảhaiđềubùxù,tócxõaxuốngmắt,taynắmchặt.Tấtcảchúngtôiđềuthởdốcvàbắtđầunhậnthứcđượcchuyệngìvừaxảyra.Haiemđượcđưađếnvănphòng.Khôngkhítronglớptrởnênảmđạm,vìtấtcảchúngtôiđềubiếthậuquảsẽlàmộthìnhphạtđìnhchỉkhác.TôithậtthấtvọngkhiđâylạilàmộtngàytồitệvớiTemika.Côbéđãgâyratrậnđánh,vàởmộtmứcđộnàođótôicảmthấyemlàmthếlàđểchọctứctôi.Ngàyhômtrước,tôiđãnghĩrằngchúngtôiđangdầnhiểunhau,nhưngquahànhvicủacôbéngàyhômnaythìcólẽtôichỉđangđùavớichínhmình.

Temikalàhọcsinhgâychotôinhiềukhókhănnhất.Thânhìnhnhỏbécủaemlàlớpvỏbọcchegiấumộttínhcáchbấtngờ,thậmchícókhihungdữ.Cáchọcsinh“Ailàai”củatrườngđãđượcxếpvàolớpnày,vàvàothángChínmỗiemđókhibướcvàolớptrongngàyđầutiênđềucótháiđộphòngthủ.Tấtcảcácemđềuchuẩnbịđểđónnhậnmộtnămhọckhácđầynhữnglầnbịgọilênvănphòngvàbịđìnhchỉhọc.Hầuhếtcácemđềuđãbắtđầuthayđổi–nhưngkhôngphảiTemika.Emlàhọcsinhduynhấtchưacóbiểuhiệnthayđổinào.Emchốnglạimọicốgắngcủatôinhằmgiúpemhòanhập.Emlúcnàocũngsưng,sỉavàmuốngâygổ.Emtỏvẻkhinhmiệtkhitôikhenngợihaykhíchlệem.Emxúcphạmcácbạnkhácvàkhôngchịutham

giavàobấtcứhoạtđộngnàotôichỉđịnh.Hômnaykhôngphảilàlầnđầutiênemgâygổvớicácbạngáikháctronglớp.Lầnduynhấtemtỏranghelờilàkhitôichohọcsinhviếtnhậtkí.Tuynhiên,emkhôngbaogiờđểtôiđọcnhậtkícủamình.Vìthế,tôikhôngchắcemcóthậtsựviếthaykhông.Tôilúcnàocũngcócảmgiácáynáyvìđãcảmthấynhẹnhõmkhicôbébướcrakhỏicửalớpvàocuốimỗingày.

Ngàyhômtrước,saukhihọcsinhravề,tôiđãngồixuốngđểđọccácquyểnnhậtkíđượcchấtlộnxộntrêngiásách.Cáctấmbìamàuđentrắngđượckhắchìnhgraffiti.Mặcdùởcácdòngghitênđềulàcácbútdanh,tôicóthểdễdàngnhậnraquyểnnhậtkínàolàcủaemnàoquacácbiểutượngbăngđảngvàhìnhvẽtrênbìa.TôiđangđịnhđặtnhậtkícủaTemikasangmộtbên(côbéchưahềdánnhãnlênbấtcứmụcnàochotôiđọc)thìnhậnramộtmảnhgiấynhớ.Tôikhôngthểtinđượckhithấysốlượngchữtrongquyểnnhậtkí.Tôilậtđếnmụcemđãđánhdấuđểtôiđọc.TôicảmthấynghẹnngàokhiđọcnhậtkícủaTemika.Mắttôiđầynước.Tôiphảiliêntụclauchúngđiđểtiếptụcđọc.Nỗiđauvàsựtuyệtvọngcủacôbéthấmđẫmtrongnhữngdòngchữtôiđọc.Tôicảmthấymìnhsắphiểuracôbéthựcsựlàaibởivìviệcchotôiđọcnhậtkícủamìnhnghĩalàemđãmởlòng.Sẽkhôngaitrongsốbạncôbébiếtđượcemđãchotôibiếtbímậtcủamình;danhtínhcủaemsẽđượcgiữkín.Nhưngtôiđãhiểurõhơnconngườiem–vàmộtmốigắnbóđãhìnhthành.Tôitựtinlàbằngcáchchotôiđọcnhậtkícủamình,Temikathựcrađangnóivớitôirằngemđãsẵnsàngthayđổi.Tôiđãnghĩngàymaimọichuyệngiữachúngtôisẽkhác.

Mặcchoniềmhyvọngtôiđãcảmthấyngàyhômqua,hômnaycũngvẫntồitệnhưnhữngngàytrướcđó.VàgiờTemikađangngồitrongphòngchờbị“trừngphạt”vớithầyhiệutrưởng.Tôisẽphảichothầyhiệutrưởngbiếtchuyệngìđãxảyra.Temikasẽbiếtlờitườngthuậtcủatôivềchuyệnđãxảyrachínhlàđiềuquyếtđịnhvậnmệnhcủaemvàdẫntớimộthìnhphạtđìnhchỉhọc.Hômqua,tôiđãbiếtrõhơnvềnhữnggìTemikađangphảiđốimặt,nhưngdườngnhưcôbékhôngcùngchungcảmgiácvớitôirằngchúngtôiđãvượtquamộtcâycầu.TôinhậnrarằngxungđộtgiữatôivàTemikasẽtiếptục.Mặcdùđãcólúccôbémởlòngbằngcáchđểtôiđọcnhậtkícủamình,emsẽtiếptụctháchthứcvàlàmtôibựcmình.Tuynhiên,tôiquyếtkhôngmấtniềmtinvàoem,vìsaukhiđọcnhậtkícủacôbétôibiếtrằngđólàđiềumàgiờemmongđợiởtấtcảnhữngngườixungquanhmình.

74

Nhìnquanhphònghọc,tôithấymộthọcsinhkháctimđậpmạnhvàtayrunnhưtôi.Tôitiếptụcđọcnhữnglờicủaemấy:“Tiềnrấthiếm.NhàtôithườngkhôngtặngquàchonhauvàodịpGiángsinhtrừkhiđólàmộtthứcủacácanhchịtôikhôngdùngnữa.”Khônghọcsinhnàokháctronglớpnhậnrađólàmộtngườibạnmàbímậtvàcuộcđờiđangbịphơibàytronglúctôiđọcmụcđầutiêncủaquyểnnhậtkí.Đêmtrướctôiđãđánhmáynóvàsáumụckhác,cắtchúngra,vàdánvàocuốnNhậtkíNhàvănTựdocủatôinhằmxếpchúngnganghàngvớinhữngcâuchuyệnhaynhất.Tôihyvọngrằnglúcđầumọihọcsinh,ngoàinhữngemcónhậtkítôiđangđọc,sẽtinrằngnhữngbàiviếtnàylàtừcuốnsách.

Tôiphảimấtmộtthờigianmớicóthểđidạyhọcởtòaáncộngđồngvàtrườngtậpsự.Tôinghĩ:“Mìnhkhôngthểbắthọcsinhviếtnhưthếđược.Họcsinhcủamìnhsẽkhôngbaogiờchiasẻchuyệnriêngcủamìnhtrêngiấy.”Khitôiđãvượtquanhữngnỗisợđó,họcsinhcủatôiđãviếtranhữngcâuchuyệntheocáchmàtôikhôngthểtưởngtượngđược.Tôingạcnhiênvớinhữngbàiviếtcủahọcsinhmìnhđếnnỗiđãhỏimộtsốemxemtôicóthểđọccâuchuyệncủacácemtrướclớpmàkhôngnêutênhaykhông.

Saukhihầuhếtcácemđềuđồngý,tôilạikhôngbiếtnênđọcbàicủacácemnhưthếnào.Tôimuốnthấycácemtrònmắtngạcnhiên,cáccánhcửađượcmởra,vàhọcsinhtinvàochínhmình.Khiravềcácemcầnbiếtrằngbàiviếtcủamìnhcósứclayđộngmạnhmẽvàthựcsựrấtcảmđộng.Khingồiởnhàsoạnbài,tôiquyếtđịnhđánhmáycácbàiviết.TôicẩnthậndánchúngvàotrangtôibỏdởtrongcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo.Tôicảmthấymỗilúcbồnchồnhơn.Càngnghĩđếnkếhoạchcủamìnhtôilạicàngthấylolắngvàhồihộp.

Khibướcvàolớpngàyhômsau,tôiyêucầucácemđặtcuốnsáchdướingănbànvàchỉnghetôiđọc.Tôibảocácemlắngnghekỹvàcốliêntưởng.Miệngtôikhôkhốc.Tôithấytimmìnhđậpmạnhtronglồngngực.Chuyệngìsẽxảyra?Liệuhọcsinhcóbuộtmiệngnóitôiđangđọcnhậtkícủacácem?LiệumọingườicóbiếtđólàbàiviếtcủahọcsinhlớptôichứkhôngphảicủacácNhàvănTựdo?Liệucóaichêcườimộtbàiviếtvàkhiếntôiphávỡniềmtintôiđãrấtcốgắngmớigiànhđược?Hayđâysẽlàbànđạpchohoạtđộngviếtmàtôiđangcố

hếtsứctìmkiếm?

Tronglúctôiđọcbàiviếtđầutiên,nhữnglờicủaSamanthamởracuộcđờicủaemkhilớnlêncảbốmẹbốbịtâmthầnvàsốngtrongnghèođói.Đôimắtcủaemmởto.Tôihìnhdungcácdâythầnkinhđangbópchặtdạdàyemcũngnhưchúngđanglàmthếtrongbụngtôi.Tuyvậy,Samanthavẫnmỉmcười.Tôibiếtcôbéchấpnhậnsựlừadốicủatôi.

“Ôngấybịnghiện.Tấtcảnhữnggìôngấynghĩđếnlàmatúyvàbảnthânôngấy.”TôibắtgặpmắtPedro.Emcũngđangngồithẳng.Tôichưabaogiờthấyemtậptrunglắngnghenhưvậy.

Tôiđọcthêmbốnbàiviết.Lầnlượtnhữngemhọcsinhđóbắtgặpánhmắtcủatôi.Chúngtôicùngcóchungsựlolắngvàhồihộpmàđếnbâygiờtôivẫnthíchthú.

“BạncủatôiRachelđãchết.Chodùmẹhayanhchịemcủatôimấttôicũngkhôngthấymấtmátnàolớnhơnthế.”

“Tôighétphảisốngbịquảnchế.”

“Bọnchúngvunggậy,đậpvàotayvàsauđólàmặttôi.Tôitrởvềnhàvàchờcơhộitrảthùchúng.”

20phút,tôiđóngcuốnsáchNhậtkíNhàvănTựdolại.Taytôivẫnđangrun.Mộthọcsinhcủatôihỏi:“Tấtcảnhữngchuyệnđóđềulấytừtrongnàyạ?”Tôichohọcsinhbiếtviệcmìnhvừalàmvànóicácemvừanghechínhcâuchuyệncủamình,khôngphảicủacácNhàvănTựdo.

Cácemđềubịsốc:“Khôngthểnào.”“Thậtạ?”“Choemxemsáchcủacô.”Haiemđãđứngdậy,bướclạiphíatôi,vàchộplấyquyểnsáchtrongtaytôi.

“Côcóđịnhđọcbàicủaemkhôngạ?”,“Hômnaybọnemcóđượcviếttiếpkhông?”,“Khinàocôsẽlàmviệcnàylầnnữa?”Giâyphútđóđãlàmthayđổinghiệpdạycủatôi.Tôiđãmởramộtcánhcửatôikhôngchịuđóng.Trongvòngnămnămqua,việcviếtnhậtkíđãtruyềnthêmsứcmạnhchocáchọcsinhcủatôi.Cácemđãlantỏathựctếcuộcsốngcủamìnhbênngoàibốnbứctườngcủalớphọc.

Điềuđógiờđâylàmộthoạtđộnglantỏakhắpcácthànhphốvàcácbang,đãmởramộtconđườngchocácemvịthànhniênchiasẻ,kếtgiaovớingườikhác,vàtạoraniềmđammêviếtchữlênnhữngtranggiấy.

75

CầuChúahãybanchoconsựbìnhyên

Đểchấpnhậnnhữngđiềuconkhôngthểthayđổi;

Lòngcanđảmđểlàmthayđổinhữngđiềuconcóthể;

Vàtrítuệđểnhậnrasựkhácbiệt.

Đãbaonhiêulầntôiphảiđọclạinhữnglờiấytrongvàinămđầuđidạy?Tôivẫnluôntìmthấyanủitừchúng,nhưngchúngcàngtrởnênrõrànghơnvàongàytôibướcvàolớp.Cóquánhiềuthứbạnkhôngthểthayđổitrongkhidạydùchobạncóthiệnýthếnào.Họcsinhnhìnbạndòxét(“Anhchàngdatrắngnàylàai?Anhtanghĩanhtasẽdạymìnhư?Trônganhtanhưthểđanghọctrườngphổthôngtrunghọc.”)vàcựtuyệtbạnngaytừngàyđầu.Giáoánbạnđãdànhhànggiờđểsoạnvàbạnnghĩsẽápdụngthànhcông–tấtcảcácphươngpháphọcđềuđượcđưavào,mộttácphẩmđaphươngtiện–chỉđểthấyniềmháohứccủabạnbịxuyênthủngtrongnămphútđầucủagiờhọcbởilưỡidaocủamộtkẻngốcnàođó:“Chánchết”.Emhọcsinhcónhiềutiềmnăng–emmàbạnđãđặtkếhoạchbồidưỡng–chỉởđómộtngàyvàchuyểnđingayhômsautớimộtngôitrườngkhácvìchứngbuồnchánthườngthấyởtuổidậythì.Mộtngườibốnhunhược“khôngthểchịuđượckhithấycontôikhôngvui”;vàrồiviệcnày…

“Jose,gặptôisaugiờhọcnhé.”

“Vìsaoạ?”

“Cứlàmthếđi.”

ĐâylànămthứhaicủaJose.Emđanghọcsútrấtnhanh.Khôngphảiemtừngtỏrahứngthúvớiviệchọc,nhưnggầnđâytháiđộcủaemđãxuốngtậnđáy:thườngxuyêngụcmặttronglớp,hầunhư

khôngnộpbài.TôivẫnluônthấygầngũivớiJose–chúngtôicùngyêubóngrổvàluônhướngtớisựhoànhảo(khiemchuyêntâmlàmviệcgì)–vàtôighétphảinhìnthấyemcónguycơbịđuổi.Tôichấtvấnem.

“Cóchuyệngìthế?”Khôngcócâutrảlời.

“Bangiámhiệusẽkhônggiữemởlạinếuemkhôngthayđổi.”

Mắtdánxuốngsànnhà,emlínhí:“Vậythìsaoạ?”

“Tôikhôngmuốnembịđuổi.Emmuốncókếtcụcnhưthếnào?”

“Emkhôngbiết.Emkhôngquantâm.”

Cuộcnóichuyệndiễnravôíchnhưthếchođếnkhitôikếtthúcnóbằngmộtlờikhẩnkhoảnthốngthiếtbịembỏngoàitai.Joseđangởmộtnơimàtôikhôngvớitớiđược.Cóquánhiềuthứtôikhôngthểthayđổi.

Haylàtôicóthể?

Josevẫntrụlạiđượcđếncuốinămthứhaivàsangtậnđầunămthứba.Vàogiữanămba,emđượcthamdựmộtkhóaluyệntậpchuyênsâudàimộttuầnvớicácbạncùnglớpcủamình.Mộtvàingàysaukhikhóahọcbắtđầu,cácemhọcsinhbấtngờnhậnđượcmộtchồngthưtừbạnbèvàgiađìnhcủamình.Đólànhữngláthưkhẳngđịnh,trongđónhữngngườithânthiếtvớicácemthườngbàytỏnhữngtìnhcảmđãchôngiấutừlâu.Đượcgửiđếnsauvàingàydài,nhữngláthưđódĩnhiênđãlàmcảmxúccácemdângtrào.

Mặcdùtôibiếttìnhcảmcủamộtgiáoviênkhôngthểsovớicảmxúcbàytỏtrongnhữngláthưđượcgửiđếntừnhữngngườithânthiếthơnvớicácem,tôivẫnquyếtđịnh–nhưthườnglệ–viếtmộtvàidòngngắnriêngtưtớitừnghọcsinh.TôithậmchícònviếtchocảngườikhôngthểvớitớiđượclàJose.

KhôngcógìlạkhiJosetrởvềtừkhóahọcđểđốimặtvớihàngnúibàitậpđãquáhạnnộp.

“Jose,”tôinói.“Gìạ?”

“Ởlạimộtlúc,”tôinói,mặcdùngaysauđótôiđãhốihậnvìgiờgiảilaolàkhoảngthờigiankémthíchhợpnhấtđểgiữlạimộtemhọcsinhcóvấnđề.Tronglúclướtquasổvàođiểmcủamình,hầunhưkhôngcóthờigianđểnhìnem,tôinói:“Nghenày,tôihyvọnglàkhóahọcđãdiễnratốtđẹp,nhưngemvẫncònrấtnhiềubàitậpphảilàm.”

“Vângthưathầy.”

“Cóbàitậpởcâulạcbộsách…”“Embiết.”

“Vàbàitườngthuậtbộphimtôichưathấyemnộp…”“Embiết.”

“Vàbàitậpxácđịnhtiếntrình…”“Vâng.”

“Emsẽlàmchúngchứ?”

“Vângthưathầy.”Sauđó,ngaykhinhịpđiệusôiđộngcủagiờgiảilaosắpcuốnemrangoàihànhlang,tôinghe:“Thưathầy.”

(Lơđãng)“Chuyệngì?”

“Emđangcốthựchiệnviệcnày.”Vàởđó,đượckẹpngayngắnphíadướitờbìamỏngcủacặpsáchlịchsửnướcMỹcủaemlànhữngtừsau–nhữngtừmàtôiđãthêmvàotrongcácláthưcủatôiđếntấtcảcáchọcsinhvớihyvọngrằngcácemcóthểtìmthấymộtchútanủitừchúngnhưtôi:

CầuChúahãybanchoconsựbìnhyên

Đểchấpnhậnnhữngđiềuconkhôngthểthayđổi;

Lòngcanđảmđểlàmthayđổinhữngđiềuconcóthể;

Vàtrítuệđểnhậnrasựkhácbiệt.

Dạyhọclàmộtquátrìnhcựcnhọc–mộtnghềtrongđó,theolờicủaWoodyAllen,“80%thànhcôngnằmởsựthểhiện.”Bạnluôncócảmgiácnhưthểđangquaybánhxecủamìnhhếttốclực,cốgắnglàmvừalòngnhữngnhàphêbìnhkhắtkhenhấtnhưngkhôngbaogiờbiếtđượckếtquảcủanóđếnđâu.Nhưngthỉnhthoảng,tốcđộmạnhmẽđóđộtnhiêndừnglại.Nhữngràochắnbạnđãdựnglênđểbảovệ

mìnhbịđậpvỡ.Bạnphảiđốimặtvớigiátrịcốtlõinhấtcủanghềdạy:gâyranhữngảnhhưởngcóýnghĩađếncuộcsốngcủacácemhọcsinh.

Josevàtôiđãnhìnnhautrongmộtthoáng,nhưngemkhôngnóigìthêm.Emkhôngcầnphảinói.Ởthờiđiểmđó,chúngtôiđãhiểunhau.Cócảmgiácnhưthểcảhaichúngtôiđềunói:“Cámơn.”

Nhưngcũngnhanhnhưcáchnóchậmlại,tốcđộđólạimạnhdầnlên.Josecầmcặptàiliệulên,đirangoàihànhlang,vàhoàmìnhlạivàonhịpđiệucủamộtbuổihọckhác.

76

Cuộcchờđợiđãkếtthúc.

Tôitoétmiệngcườivàgiơlênchiếcphongbìmanila.Khôngkhíháohứcbắtđầutănglêngiữacáchọcsinhcủatôi.Tấtcảcácemvâyquanhtôiđểtìmthưcủamình.Tôigiơláthưđầutiênlênvànói:“CóthưchoMiguel.”

Miguelđứngdậy.Emmặcquầnkakitụtống,mộtchiếcáosơmidàivàđimộtđôigiàytennissạchtinh.Trênthùytaiphảicủaemlàmộtchiếckhuyêntaingoạicỡ.Emvênhvangđilênphíatrướclớp.“Đólàbạngáitớviếtchotớđấy,”emnói.Emnhậnláthưtừtaytôivàápchặtnóvàongực.Sauđó,emquaylại,nhìnxuốngcácbạncùnglớpvàtoétmiệngcười.Cácbạntrêuem.Emnóibọnhọchỉđangghentị.Mỉmcười,emđủngđỉnhđivềbànmình.

Lầnlượttừngláthưđượcphátravàcảlớpimlặng.Nhữngaikhôngcóthưthấtvọngnhìnvàocácbạnbêncạnhmình.

“Nàocácem.Chúngtasẽngồithànhnhómbốnngười.TôimuốncácemchọnraláthưhaynhấttrongnhómcủamìnhvàdánnólênbảngtincủaĐêmtrởlạitrường.Tôimuốnbốmẹcácembiếtvềchươngtrìnhnàyvàviệcchúngtađanghọccáchtìmhiểuvănhóathôngquaviệckếtgiaovớinhữngbạnkhác.Hãychuẩnbịđểbảovệchochọnlựacủamình.”

Lầnlượttừnghọcsinhđọcthưcủamình.Cácemcười,đặtcâuhỏivàlắngnghe.Cuốicùng,cácemchấmđiểmtừngláthưvàthảo

luậnxemthưnàohaynhất.

Nhữnglờihọcsinhcủatôichưatừngnghenhữngtừnhư:dânquê,vảiflanen,vùngquê,dẫmbùn.Đếnlúcviếtthưtrảlời,emnàocũngtậptrungđểviếtnênláthưhaynhấtcóthể.ThờigiantrôiđivàcácláthưđượctraođổiqualạigiữanhữngemhọcsinhcấpbacủatôiởmộtthànhphốmiềnnamCaliforniavànhữngemsốngởvùngquêmiềntâyVirignia,cụmtừ“trântrọng”đãđượcthaythếbởi“thânmến”và“bạncủabạn.”

Mộtemhọcsinhlớp11ởmiềntâyVirginiaviếtvềviệckhôngthểgặpbốmìnhnữa.Bốmẹcôbéđãlydịvàcảhaiđềuđãtáihôn.Cácgiađìnhmớiđượchìnhthànhvàgiờcôbélàchịkế.Dườngnhưbốcôbékhôngcònthờigiandànhchoem,vàemthấymìnhnhưmộtngườikháchtrongnhàcủachínhmình.Bạnquathưcủacôbé,ngườihiếmkhiviếtdàihơnmộtvàicâu,bắtđầuviếtvớimộtvẻtậptrungtôichưatừngthấyởemtrướcđó.Cậubénóivớicôbạnquathưcủamìnhrằngcậuhiểuemcảmthấythếnào.Cậunóiđôilúccậucũngcảmthấynhưngườilạtrongnhàcủachínhmình.

Cậubékểvớicôbé,ngườicậuchưabaogiờgặp,rằngbốcậumấthainămtrước.CậuhiểungườibạnmớicủamìnhởmiềntâyVirginiacảmthấythếnàovìcậucũngkhôngbaogiờđượcgặpbốmìnhnữa.Giờmẹcậuđãtáihôn,cóđôilúccậucảmthấymìnhnhưngườithừavàđãnghĩđếnviệcbỏnhàđi.Khicậunóicảmgiáccủamìnhvớimẹ,bàđãtrấnancậu.Láthưkếtthúcbằngniềmhyvọngchắcchắnrằngmọichuyệnrồisẽổn.

Trongmộtláthưkhác,mộthọcsinhtừmiềntâyVirginiaviếtrằngcậubịđồngtínhvàbạntraicủacậuđãđốixửvớicậutàntệ.Emnữsinhlớp9củatôibắtđầuviếtmộtláthưtrìumếnchobạnquathưcủamìnhnóirằng:“Cậutakhôngxứngvớibạn.Bạnkhôngnênđểailàmbạncảmthấybuồnchánvềbảnthânmình.”Côbéchiasẻmộtcâuchuyệnvềmộtngườibạncủaemgiờđangcảmthấyhốihậnvìđãđểbạntraihànhhạmình.Côbékýláthưbằngtừ“thânmến,”vàtêncủamình.

Nhữngngườibạnquathưnày,nhữngemđếntừnhữngnềnvănhóavàgiađìnhkhácnhau,đãpháthiệnranhữngtrảinghiệmchungvàcảmthấygắnbóvớinhaunhưnhữngconngườimàkhôngmàngđếnhìnhthức,ngônngữ,haychủngtộc.Dườngnhưcómộtsức

mạnhlantỏahơnmộtchươngtrìnhviếtthưđơngiảnđangdiễnra.Họcsinhđangkếtbạn,chiasẻcảmxúcvànhữngcâuchuyệnvềcuộcsốngcủamìnhvớicácbạnởbênkiađầuđấtnước.

Giờ,gầnmộtnămsau,họcsinhởcảhaitrườngđanglênkếhoạchđếnthămnhữngngườibạnquathưcủamình.Mộtnhómthứhaigồmcácemlớp9đangviếtthưchocácbạnởmiềntâyVirginia.Mộtsốemtừnămngoáivẫntiếptụcviếtchodùcácemkhôngcònhọctôinữa.

TrongkỳnghỉmùaxuâncủatrườngphổthôngtrunghọcFranklinvàothángTư,cáchọcsinhtừmộtvùngquêthuộcbangmiềntâyVirginiasẽrờiđóđểđếnthămthànhphốcủachúngtôiởmiềnnamCalifornia,mộtnơivớidânsốgầnmộtnửatriệungườinóihơn20thứtiếngkhácnhau.TrongkhihọcsinhcủathầyWallaceởđây,cácemsẽdựcácgiờhọcởtrườngphổthôngtrunghọcRooseveltvàtrảinghiệmcảmgiácđilạitrongmộtngôitrườngcó4500họcsinhlànhưthếnào.Cácemsẽgặpnhữngngườidântrongvùngđãtìnhnguyệnđếntrườngđểdạyvềtầmquantrọngcủaviệchòanhậpvănhóa–nhữngngườisốngsótsaunạndiệtchủngngườiDoTháivàsựkiệnCánhđồngchết.Mộtbácsĩphẫuthuậtchấnthươngtừmộtbệnhviệntrongvùngđếnđểkểlạiviệcđãcứusốngmộtkẻxãhộiđenchỉđểthấyhắnquaylạiđườngphốvàbắnnhữngngườikhác.Thànhphốnàyđãchứngkiếnquánhiềungườitrẻtuổichếtvìnạnbạolựcđườngphố.Ngườinàocóthểthìsẽdạyvềsựdungnạp.

Tuầnsauđó,mộtnhómhọcsinhcủatôisẽđếnmiềntâyVirginiađểdựcácgiờhọctạitrườngphổthôngtrunghọcFranklin,ngắmnhìnđồngquê,đốtlửatrại,chiasẻcáccâuchuyệnvàrađồnglàmviệctrongmộtngày.TôihỏihọcsinhcácemsẽcảmthấythếnàonếuphảiđiconđườngAppalachianTrailkhichỉcómộtmìnhvàbịlạc.“Ởđócógấukhôngạ?”mộtemhỏi.Tôigậtđầu:“Có.”Gươngmặtbănkhoăncủaemnàyđãnóilêntấtcả.Quanhữngláthư,họcsinhcủatôiđãsẵnsàngchomộtchuyếnphiêulưu.Cácemđãsẵnsàngđểgặpnguyhiểm.TôihỏixemcácemcónghĩmộtbạnđếntừtrườngFranklinsẽsợkhiphảiởgócđường101vàđườngHawthornevàolúc11giờđêm.Mộtemnamhétlên:“Dĩnhiênlàcó!Đếnemcònsợnữalà.”Tiếngcườivanglên.

Cảhainhómhọcsinhsẽtạmrờibỏcảmgiácantoànkhiđượcở

giữanhữngthứquenthuộc,giađìnhvàbạnbèđểcóthêmmộtgócnhìnmớivềnhữngngườitạorađấtnướcnày.Cácemđãsẵnsàngxuấtpháttrênmộtconđườngsẽdẫncácemđếnmộtsựhiểubiếtmới.

77

Mộtcơnphấnkhíchrõrệtđanglantràncácemhọcsinhlớpsáumấtkiênnhẫnkhihaichiếcxebuýtcủatrườngcuốicùngcũngầmầmchạyđếnlốivàocócâyhaibên.Nhữngemnhỏtừtrườngkếtnghĩacủacácemnhảyxuốngxebuýt.

“MìnhkhôngthểchờđượcđếnlúcgặplạiAbdi,”Jacknói.EmthúccậubạnStevecủamìnhkhiembémẫugiáocuốicùngcũngxuấthiệnởcửaxebuýt.“Bạnấykiarồi.Tớbiếtbạnấysẽđếnmà,”Jackthìthầm.

Steve,đangmảitìmbạncủamình,phớtlờcúthúc.Khônglâusau,mộtemnhỏkhác,trongchiếcáosơmimàuđỏvàquầnjeans,trèorakhỏichiếcxebuýt.MắtStevesángbừnglên.Mohammedcũngđến.105đứatrẻ,rấtnhiềuemtrongsốđólàngườitịnạn,nhảyxuốnghaichiếcxebuýtvàtrònmắtngắmnhìnngôitrườngđẹptrướcmắt.

AbdidừnglạimộtlúcởbậccửaxebuýtvànhìnquađámđôngchođếnkhiemthấyJack.Mộtnụcườitoétmiệngkhoerăngnởratrênkhuônmặtem.Emrụtrègiơtayvẫyrồiquaylạivớigiáoviêncủamình,ngườiđanghướngdẫncácbạncùnglớpcủaemđivàotòanhà.

Haitrườngđãkếtnghĩavớinhaucảnămnay.Đâylàdịpcuốicùngđểkỷniệmsựkếtgiaođặcbiệtnày.Cảhaitrườngkhôngthểkhácnhauhơnđượcnữa,mộttrườnglàtrườngcấphairấtkhóvàoởnộithành,trườngkialàmộttrườngtưcótiếng.

Cácđôibạnnhanhchóngtìmranhauvànắmtaynhauđiquakhuônviêntrường.JackvàAbdichọnviệcvẽvỉahèlàmhoạtđộngđầutiêncủamình.Cảhaicùngtậnhưởngánhnắngmặttrờiấmápvànhữngcơngiónhẹ.“Emsẽvẽgì?”,Jackhỏi.Khôngtrảlời,Abdicầmlênmộtviênphấnmàuxanhvàquỳxuốngtrênvỉahèximăng.Mộtbônghoanguệchngoạcnhanhchónghìnhthành.TrướckhiJack

kịpnhậnra,Abdiđãđứngdậytrởlạivàngắmnhìntácphẩmcủamình.Haiemsớmchuyểnsanghoạtđộngkhác.Khôngcònimlặngvàrụtrè,Abdinhảychânsáolêntrước,háohứcchờviệcxảyratiếptheo.Jacktheosátsauem.HaiemgọiStevevàMohammed,lúcđóđangxếphàngđợichơitrònhảydù.Tấtcảcácemđềutỏrangàycàngthoảimái.Tấtcảthưởngthứcbữatrưa,kếtthúcbằngmộtchuyếnviếngthămcủamộtchiếcxebánkemvàmộtmànchiếuslideảnhnhữnglầnhaitrườngđếnthămnhautrongnămvừaqua.Mỗivịkháchnhỏtuổiđềuvuisướngtrước“ngườibạnhọc”nhồibôngmàcácemnhậnđượckhileolênxebuýttrởvềnhà.

Thậtkhóđểnóihômđósựkiệnnàonổibậtnhất.Từđầuđếncuốilàsựthànhcông,thậmchícònhơnnhữnggìchúngtôimongđợi.Tôinhìncácgiáoviên,phụhuynhvàhọcsinhđếntừnhữngmôitrườngdạyvàhọckhácnhauvuivẻvớinhaubằngtấtcảsựchânthành.

Aicũngcóthểthấycáchọcsinhlớpsáucủachúngtôiđãthậtsựtìmđượctiếngnóivàniềmđammêcủamìnhtrongnămquabằngcáchtìmtòi,nghiêncứu,vànghĩvềsựthayđổimộtngườicóthểtạoratrênthếgiới.TôinhìnAbdi,Mohammed,JackvàStevevẫytaychođếnkhikhôngcònnhìnthấynhauđượcnữa.Jacknóitronglúcđứngnhìnbạncủamìnhravề:“Tớnghĩcóhaikiểuhọc.Họccácsựthậtvàhọctừcácsựthậtđó.Nămnaytớđãhọctheocảhaikiểu.”

Saucùngtrảinghiệmnàycònhơncảcáctròchơi,kem,haythúnhồibông.Nókhiếnchocácemhọcsinhbướcrakhỏivỏbọccủamìnhđểtìmhiểuvàhòanhậpvàocuộcsốngkhókhăncủanhữngngườikémmaymắnhơnmình.Nógiúpcácem12tuổihiểurằngđôilúctìnhngườitồntạitrongnhữnghoàncảnhthiếutìnhcảmnhất.Cácemnhậnratiềmnăngchưađượckhaithácnằmtrongnhữngngườixuấtthântừhoàncảnhkhácmình.Cácemcũngtrởnêntinrằngbảnthânmìnhcóthểtạorathayđổi,thậmchíởtuổi12.Nhữngmụctiêunàyđềuđángtrântrọngvàcóthểđạtđược.Nămvừaquađãrấttuyệt.Tôithậttiếcphảinhìnnókếtthúc.

78

TôikhôngrõviệcđưahọcsinhcủamìnhtớitrangtrạiHeifersẽcónhữngảnhhưởngnhưthếnào.Cácemsắpđượcsốngmộtngàynhưmộtngườinghèotạimộttrongsáuvùngnghèođói.Mộtvàiemtrongsốđóđãtrảiquatìnhtrạngvôgiacư.Khôngítemkhácbiết

cảmgiácđóilànhưthếnào.Tronglúcláixetừthànhphốđếncánhcổngvòmtreocờphảnloạn,tôinhắcmìnhnhớđếnnhữngngườiđangvướngvàonhữngcuộcvậtlộnnày.Mộttrongsốđó,Zaphora,đãsốngsótsauhailầntựtửvàlớnlêntrongkhibốmìnhởtù.Côbésốngvớidìnhưngxinmẹchoemđếnsốngvớibà.Mẹcôbéchọnmatúyvàkhôngđủcanđảmđểnóivớiemđiềuđó.Mộtlầnbàđãnói“được”trướclờinănnỉcủaZaphoravàbảoemvàonhàdìđểthudọnhànhlý.Saukhilàmvậy,Zaphorarangoàivàpháthiệnmẹmìnhđãđikhỏi.Emphảihọcđiềugìvềsựnghèokhổhaymấtmát?

Chúngtôiđếnmộtnôngtrạinơinhữngcontrâunướclàmmátmìnhtrongmộthồnướcnhỏvàmộtconlạcđànhaicỏkhôràorạo.Saumộtchuyếnthamquanngắn,cảnhómđượcchiathành“sáungôilàng”–TháiLan,Zambia,Guatemala,Appalachia,khuổchuộtthànhthịvàtrạitịnạn.Cáctàinguyênđượcchiađều.Guatemalacóquyềncungcấpnước,TháiLancónhiềugạo,Zambiacócàrốtvàkhoaitây,vàAppalachiacóthểdùnggỗđểđổilấythứkhác.Dânởtrạitịnạnvàcáckhuổchuộtchỉcósứclaođộngcủamình.NỗilolắngcủatôivềZaphoracàngtănglênkhicôbéngẫunhiênđượcchọnlàmmộtngườithuộcmộtphầnnămdânsốthếgiớisốngtrongmộtnơitrônggiốngchuồnggàtạikhuổchuột.

Đểgiốngvớithựctế,ởtrangtrạiHeifer,Zaphoravàchínemkhác“đangcóthai.”Tìnhtrạngcủacácemđượcdiễntảbằngmộtquảbóngnướcđặttrongchiếctạpdềmàcácemphảimặcvàobanđêm.Trongkhicácbạnkhácvẫytayvàtrêuchọcbạnmìnhkhibịđưađếnkhuổchuột,Zaphoravẫnbìnhthản,nởmộtnụcười.Tronglớp,côbéimlặnglắngnghenhưnglàmchúngtôingạcnhiênvớinhữngmụcnhậtkícủamình.Côbénhậnđượcsựtôntrọngvìtựtinvàthànhthật.KhingườiTháithuênhữngngườinghèođangtuyệtvọngđicướpcàrốtvàkhoaitâycủangườiZambia(ngườiZambiakhôngchịubuônbánmàchọncáchtựtrồngtrọt),Zaphorađợitrongkhuổchuột“đểbảovệđứabé.”Cuộccướpbócđãthànhcông,emnhậnđượcsữavàmộtphầngạonấugầnchín,khoaitâyvàcàrốt.Khimặttrờilặn,tâmtrạngcủacôbévuilênmặcdùemcónguycơphảingủtrênnềnđấtcủamộttúplềucótườngbằngbìacứngvàkhôngcócửa.

Mànđêmmangđếnnhiềucuộccãivãvềcáctàinguyên.VìngườiTháiđãlợidụngsựtuyệtvọngcủacácngườikhác,đặcbiệtlàdântịnạn,vàsửdụngchínhkỹnăngthươnglượngcủamìnhđểđoạtlấytàinguyêncủamọingười,tấtcảhọcsinhcủatôiđềuđếnlàngcủangười

Thái.VìAppalachiađãchoTháiLantấtcảsốgỗđểđốtlửanấunướng,khuổchuộtrấttốivàlạnhkhinhómcủaZaphoratrởvề.Lúcđầu,cảnhtượngbốnnhàkholàmnênkhuổchuộtkhiếncácemngạcnhiên–khôngcónước,khôngcóđiện,mộtngôinhàphụđượclợpbằngcáclớplốpxe.

Khimànđêmbuôngxuống,cảnhtượngnơitrúngụcủamìnhlạimangđếnsựsợhãi.PhảichịulạnhgiữamộtkhurừngkhôngphảilàmộtbuổitốithứSáuthôngthườngcủacácem.Cácemđộitrưởngđộicổvũđangtựhỏikhôngbiếtgiờđộibóngnhưthếnào,vànhữngemkhácchắcchắnđangmơđượcởhộichợănbánhphễuvàtrêuđùa.Nhiềuhọcsinhtrongsố15emthuộcnhómcủaZaphoratìmsựanủitừnềnvàtườngximăngvàcáccánhcửađóngcủalàngGuatemalahoặcnhữngtúplềuđượcdựnglênởlàngTháiLan.

TôichờxemZaphorasẽlàmgì.Côbénhìntôivàhỏi:“Bọnemkhôngđượcđổigiađìnhạ?”

Ngạcnhiên,tôichỉcóthểgợiý,“Nhữngngườiởtronghoàncảnhnàysẽtìmmộtnơitốthơnnếuhọcóthể.Nếuhọmuốnngủtrênnềnnhàcủangườikháchơnlàởđâythìcólẽđóchínhlàthựctế.”

“Khôngnênđểhọlàmthế.Vànêncólệnhgiớinghiêm,”côbénói.

TôiđồngýnhưngvẫngiữnguyênquytắcvàluậtlệcủalàngHeiferchotìnhhuốnggiốngthếgiớithực.Miễnlàcómộtngườitrôngthìmọingườicóthểngủtrongmộtphòngnếuđólàviệchọquyếtđịnhlàm.Zaphorangủvớimộtngườibạntrênnềnnhà.Khidầnthiếpđitrongtúplềuởcạnhlềucácem,tôinghetiếngrìrầm,rồikhúckhíchvàngủmộtcáchdễdàng.

ĐólàcáinhìnđầutiêntôicóvềtínhcáchcủaZaphora.Emviếtrấtthànhthậtnhưnglạiimlặngđếnđángsợtronglớp.Cólẽchínhchiếcáođồngphụcmàutrắngdínhbẩnhoặcsựdữdộiẩnchứadướinụcườiyếuớtđóđãkhiếnemimlặng.

Khiánhđènpinmờdần,tôithấyýthứccủaemvềsựhòahợpvàcôngbằngcũnggiảmđi.Mặcdùmangtronglòngnỗithấtvọngvànỗiđausâusắc,emvẫngiữmộtquanđiểmlýtưởngvềcộngđồngvàtráchnhiệm.Zaphoralàngườiduynhấttrongsố10“bàmẹ”hạsinhvàchămsócconcủamình.Giađìnhcủanhữngngườikháckhônglấy

đượcsữa,hoặccác“bàmẹ”làmvỡquảbóngnướccủachínhmìnhhaycủangườikhácvàvìthếkhôngsinhđược.Theoluậtcủalàng,nếungườimẹtrongmộtnhómbịmấtđiđứaconthìsẽcó20phútimlặngđểtượngtrưngchosựmấtmátnày.Khôngmộtemhọcsinhnàoimlặngđượclâunhưthế.

TạitrangtrạiHeifer,nhữngtrảinghiệmbịbỏrơivàcảmthấybấtlựctrongđờithựccủaZaphorađượcđặtvàohoàncảnhrộnghơn.Làmộtgiáoviên,tôithườngthấybănkhoăngiữaviệcmuốnhọcsinhđàosâuvàoquákhứvàbảnchấtcủamìnhvàmuốncácembảovệcuộcsốngriêngcủamình.Nhưngnếuhọcsinhkhôngbiếtmìnhlàaivàđiềugìđãhìnhthànhnêntínhcáchcủamìnhthìsaocácemcóthểquyếtđịnhthayđổibấtcứđiềugì?Zaphorađãchotôithấygiátrịcủanhữnghoạtđộngnhưthế.Bàihọccôbéhọcđượcvượtrangoàichươngtrìnhhọccủanhàtrường.Khitôithấycôbévớiquảbóngnướccủamìnhtrênchuyếnxebuýttrởvềnhà,tôinghĩ:“Thậtlàmộtngườimẹtốt.”

79

Emnữsinh14tuổitócđỏgầygòmớiđếnnhútnhátđếnnỗihầuhếtcácbạncùnglớpcủaemchưabaogiờngheemnóichuyệnvànhữngbạnbiếttêncủaemcòníthơn.

Khicôbébướcvàolớptôivàongàyđầunămhọc,Tarayênlặngngồivàomộtchiếcbàn,hyvọngsẽkhôngaiđểýđếnmình.Nhưngcôbérấtnổibật.Mặcmộtchiếcváyxếpnếptuyệtđẹp,côbélàemnữduynhấttronglớp,vàlàhọcsinhdatrắngduynhất.

KhibiếtnhiềuhơnvềTara,tôikhôngthểkhôngtựhỏicôbécảmthấythếnàokhibịbuộcphảithamgiakhóahọcthuyếttrìnhcủatôi.Nếuđượcquyềnchọnlựa,emđãchọnmộtlớpphùhợpvớitínhcáchcủamìnhhơn,nhưkhoahọcmáytính.NhưngbangTexasyêucầucáchọcsinhphổthôngtrunghọcphảithuyếttrìnhtrướckhinhậnbằng.Vìthế,Taravàtôibịmắckẹtvớinhau.

Tôinhìnvàođôimắtsợhãicủaemtronglúcnóiranhữngyêucầucủakhóahọc,trongđóbaogồmviệcthuyếttrìnhmộtvàilầntrướccảlớp.Tôibịđưavềquákhứ.Độtnhiên,tôiđangởtrongmộtlớphọckhácnơitôingồi,cũngnhưTara,vớivẻgầygòvàyênlặng.ĐólàlớphọctiếngAnhnămthứhai.Giáoviênđangnóichúngtôisẽ

phảilàmthơvàđọctochocảlớpcùngnghe.

Trườngchúngtôirấtnhỏ.Vìthế,tôiphảidạythuyếttrình,diễnkịchvàchỉđạocácvởkịchcủatrường.ỞTexas,mọiviệcđềulàmộtcuộccạnhtranh.Từbóngđáchođếncácvởkịchmộtmàn,khôngcóviệcgìquálớnhoặcquánhỏđểcóthểthoátkhỏisựgiằngcoởTexas.

Nămnay,vởkịchthamgiacuộcthicủachúngtôicóvaimộtcôbé12tuổinhútnhátphảiđếnsốngvớingườithâncủamình.ĐólàvaidiễnrấtthíchhợpvớiTara.Nhưngtrướctiêntôiphảithuyếtphụccôbéchấpnhậnnó.

Vàocuốigiờhọcngàyhômsau,tôibảocôbéởlại.Tararunlên,hỏivớigiọngnhỏvàrụtrècủamình:“Emlàmgìsaiạ?”

“Khôngphải,”tôitrấnanem.

Tôiđứngởcửalớp,vẫytaychàotạmbiệthọcsinh.Khicácbạnrakhỏilớp,Taratìmmộtlốithoáttrongvôvọng.

Khiemcuốicùngđira,tôitớichỗTaravànóivớiemvềvởkịchvànhânvậttôimuốnemdiễn..

“Emkhônglàmđược,”Taralắpbắp.

“Tôisẽkhôngchấpnhậncâutrảlờikhôngvàsẽgặpemchiềunaytạibuổidiễntập.”

Buổidiễntậpbắtđầu.KhôngthấyTara.Nảnlòng,tôichohọcsinhdiễntậpmàkhôngcócôbé.

Mộtvàiphútsau,tôingẩnglên.Tarađangngồiđóởhàngghếsau.

Tôirahiệuchoemlênsânkhấu.Côbéđilênsânkhấunhưthểđangbịđưarapháptrường.

Tararónréncầmlấykịchbảnvàđọccácđoạnthoạicủanhânvậtmìnhdiễnbằnggiọngnhỏđếnnỗitôiphảiđứngcạnhemmớingheđược.Côbéđọcxongvàchạykhỏisânkhấutronglànnướcmắt,sợhãivớitoànbộtrảinghiệmvừarồi.

Ngàyhômsau,khibuổidiễntậpbắtđầu,Tarabướcvào.Mồmtôiháhốc.Côbélênsânkhấuvànóivớigiọngrụtrè:“Emmuốnthamgiadiễn.”

Cuốicùng,saunhiềutuầntậpluyện,đãđếnlúctrìnhdiễnvởkịch.Hyvọngduynhấtcủachúngtôilàkhôngmấtmặt.Chúngtôikhôngmonggìđếnviệcđượclọtvàovòngtiếptheocủacuộcthi.Trườngtôichưabaogiờđượclọtvàovòngsautrongsuốt50nămchúngtôithamgiacuộcthinày.

Taravàcácbạndiễncủamìnhđãcómộtvởdiễnđểđời.

Vàocuốingày,chúngtôingồitrongkhánphòngđợikếtquả.Mặcdùbiếtmìnhđãdiễntốtnhưnghyvọngcủachúngtôikhônglớn.

Quảnlýcuộcthibắtđầuthôngbáohaitrườngsẽđượclọtvàovòngtiếptheo.

Tarađộtnhiênhétlên.“Thầyơi,chúngtađượclọtvàovòngsaurồi!”

Vẫnchưahếtnhữngđiềungạcnhiên.

Côbé14tuổitócđỏgầygòtừngsợđếnnỗikhôngthểnói“không”vớithầygiáocủamìnhđạtgiảithưởngNữdiễnviênxuấtsắcnhất.

Nămtiếptheo,khiđếnlúcbắtđầudiễntập,Taralàhọcsinhđầutiêncómặt.Côbéthamgiahàngnămchođếnkhitốtnghiệp.LầnnàoemcũngđượcchọnlàmNữdiễnviênxuấtsắcnhất.

Mộthômnọ,Tarađếngặptôitronglúcvềnhànghỉhètừtrườngđạihọc,nơicôbéđanghọcchuyênngànhsânkhấu.

“Thầyơi,”emnói,“Emsẽlàmộtgiáoviêndạykịch.”

80

“Emxinlỗi.Mặcdùemđãquanhưngemcảmthấyemđãlàmthầythấtvọng.”Tronghơn16nămdạyhọc,tôichưabaogiờnghemộthọcsinhnóithếvớimình.

Đólà15phútcuốicủatiếthọccuốicùngtrongnămcủamộttrongnhữnglớptiếngTâyBanNhalớp8củatôi,vànhưthườnglệ,tôichohọcsinhbiếtnhữngđiểmsốcuốicùngtrênbảngđiểmcủacácem.Reinatiếnlạibàncủatôi.Tôinóivớicôbérằngemđãquađượcnămnay,vàtôichúccôbénhữngđiềutốtđẹpnhấtởtrườngphổthôngtrunghọc.Saukhiđọcxongđiểmchocảlớp,Reinagiơtayvàxinđượcnóichuyệnvớitôi.Tôigọicôbélênbànmìnhvànhữnggìemnóiđãlàmtôingạcnhiên.

ReinađứnglênnóirằngmẹmìnhlàmộtngườimẹđơnthânvàemchủyếuđượcnuôinấngbởibàngoạigốcÝ.Côbékểvớitôirằngemkhônghềbiếtbốmìnhvàkhiliênlạcđượcvớibố,ôngấylạikhôngmuốnliênquangìđếnem.CôbénóirằngbốmìnhngườiTâyBanNha.VìsựthờơvàbỏrơicủaôngmàcôbéđãoánhậntấtcảnhữnggìliênquanđếnngônngữvàvănhóaTâyBanNha.EmtiếptụcrằngmẹembắtemhọctiếngTâyBanNhavìgiátrịcủanótrongxãhộingàynay.Tôibịcâuchuyệncủaemlàmchongạcnhiên.TôinóivớiReinarằngbấtkỳngườibốnàocũngsẽtựhàokhicómộtcôcongáinhưem.NămvừarồiemđãhọcđượcnhiềukiếnthứcvềtiếngTâyBanNhahơnemnhậnra.Côbéômtôivàquayvềchỗcủamình.

CâuchuyệncủaReinathậtsựbắtđầuvàothángMườiMộtnăm2007.Tôisẽvắngmặtbốnngày.Tôikhuyênhọcsinhcủamìnhđốixửvớigiáoviêndạythaymộtcáchtôntrọng,lễphépnhưcácemđãđốivớitôi.Đươngnhiên,nhưmọilớpkhác,cácemmuốnbiếtvìsaotôivắngmặt.TôichocácembiếttôisắpđếnLongBeach,California,đểthamdựHộicácNhàvănTựdo.TôihỏixemđãcóemnàoxembộphimFreedomWriters(CácNhàvănTựdo)haychưa.Ởmỗilớphọcđềucóhơnmộtnửasốhọcsinhgiơtay.Sauđó,tôihỏinhữngemđãxembộphimmỗiemnghĩgìvềnóvànócóýnghĩagìvớicácem.ReinanóivớicảlớprằngcôbécómộtđĩaDVDCácNhàvănTựdovàđãxemnónhiềulần.Saugiờhọc,tôigọiReinalênbànmìnhvàhỏivìsaocôbélạixembộphimthườngxuyênnhưvậy.EmnóivớitôirằngemthíchbộphimvàcảmthấygầngũivớinhânvậtEva(Mariatrongđờithực).CôbécũngnóiemrấtháohứckhibiếttôisắpđếnHội.

Reinavàtôiđãnóichuyệnvớinhaunhiềulầntrongsuốtnămhọc.CôbélúcnàocũnghàohứngkhiđượcbànluậnvàđọctấtcảnhữnggìliênquanđếnCácNhàvănTựdo.VìthếkhitôibảovớiemrằngtôisẽđếnCaliforniavàothángTưđểdựmộtcuộcgặpmặtkhác,mắtcủacôbésánglên.Khiquayvề,tôinóivớiReinarằngtôiđãgặp

Maria.TôikểchocôbéngheMarialàmộtngườinăngđộngvàđãlàmthayđổicuộcđờimìnhđểtrởthànhmộtngườithànhcôngnhưngàyhômnay.TôicũngchoembiếttôiđãđưavềchoemmộtcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdocóchữkýcủaMaria.MariacòntửtếghimộtlờiđộngviênchoReina.TôiđưacuốnsáchvàlờinhắnchoReinatronglớphọctiếngAnhcủacôbé.Emđãrấthạnhphúcvàtựhào.Cảlớpđãtặngemmộttràngpháotay.TôinóivớiReinarằngtrongbàitậpmôntiếngAnhlầnnày,sẽrấtthíchhợpnếuemgửimộtláthưcảmơntớiMariavàchoMariabiếtmộtítthôngtinvềem.

Trongthưcủamình,ReinanóivớiMaria:“Cháuđãthayđổirấtnhiềutrongnămvừaqua.Cháutừngthườngxuyêngặprắcrối,đánhnhauvànghĩrằngmìnhthậttuyệt.Nhưngcháuchỉđangnóidốichínhmình.Cuộcsốngcháuđangsốnglàmộtđịangụctrầngian,vàcuốicùngcháunhậnracháuxứngđángvớimộtcuộcsốngtốthơnthế.”Côbéviếttiếp:“Córấtnhiềuviệccháumuốnlàm.Dulịchthếgiới.Viếtmộtquyểnsách…Cháukhôngthểlàmlãngphíthờigiancủamìnhbằngcáchdínhvàonhữngcuộctranhcãingungốctrongkhicháucóthểdùngthờigianđóđểlàmthayđổithếgiới.CácNhàvănTựdođãdạycháurấtnhiềuvềbảnthânmìnhvàvềcuộcsốngnóichung.

TôitinvàonhữnglờicủanhàbảovệtrẻemChaChrisRileyđã:“Nếubạncứumộtđứatrẻ,bạnsẽcứuđượccảthếgiới.”Reinarấtcóthểchínhlàđứatrẻđó.Dĩnhiênbấtkỳngườibốnàocũngsẽtựhàovềđiềuđó.

81

Điệnthoạireongaylậptức,tôinhậnrasốcủamộttrườngphổthôngtrunghọctrongvùng.

“TôilàDaley,giáoviêncũcủaJamal.Tôimuốnchocôbiếtmọichuyệnvềcậuta.”

Tuyệtthật,tôinghĩ.

Chođếngiờ,Jamalđãhọckhátốttrongchươngtrình,nhưngbấtcứthôngtinthêmnàovềemcũngsẽcóích.Côgiáocủaemtiếptụcnói.

“Đếngiờchắccôđãbiếtcậuấykhódạythếnàovàcậutasẽthấtbạitrongchươngtrìnhcủacô.Tôibiếtcậutacũngsẽkhôngtheohọccôđượclâu.Nhưngtôicầnchocôbiếtchắcchắncậutasẽkhôngđượcquaylạilớptôi.”

CảmnhậncủatôiquanhữnglầntiếpxúcvớiJamallạikhácxasovớinhữnggìcôDaleymiêutảđếnnỗitôikhôngbiếtphảinóigì.NhưngcúđiệnthoạiđãkhiếntôithêmquyếttâmlàmtấtcảnhữnggìmìnhcóthểđểtìmracáchgiúpJamalthànhcông.

Mộtvàinămtrước,tòaánthanhthiếuniênđềnghịtôimởmộtchươngtrìnhchonhữngembịđìnhchỉhọcđangchịuántreo.Mụctiêutốithiểulàngăncácemkhôngrađườngtrongvàitiếngmộtngày.Nhiệmvụđónghethìđơngiản,nhưngthựctếlạirấtphứctạp.Tấtcảcáchọcsinhđềulànhữngcánhânphứctạpphảiđốimặtvớinhiềuviệckhôngnhưcácemmongmuốn.Đãđếnlúcphảidùngmọi“phépthuật”tôibiếtvàhyvọngvàonhữngđiềukỳdiệu.

ĐólàlýdovìsaotôiláixeđưamộtnhómcácthanhniêntrẻtớiArkansas,hyvọngrằngchiếcxetảicũkỹsẽtớiđóvàquaytrởvềđược.Jamalđượclệnhcủatòaánphảithamgiavàochươngtrìnhbanngàyvàđãthamgiavớiíthyvọngthànhcông.

ChúngtôiđangtrênđườngđếnLittleRockđểthămtrườngphổthôngtrunghọcCentralHighSchool,mộttrườngcônglậprấtnổitiếng.Chúngtôicũngsẽxemtuyênngôngiảiphóngnôlệđượctrưngbàynhândịpkỷniệm50nămngàydiễnrasựkiệnhợpnhất.Thựcracáccậuấymuốnđivìchúngtôisẽcódịpcắmtrạivàcâucá.

Chúngtôithamquanquanhtrường,thămnhàbảotàngvàcâucá.Buổitốihômđó,bênánhlửatrại,Jamalimlặnghơnthườngngày.Cuốicùngcậuấycũngnói:

“Bọnemkhôngbắtđượcconcánàocả.”

“Ngàymai,chúngtasẽcốgắnghơn,”tôinói.Tôithấtvọngvìtôiđãhyvọngmộtphảnứngmạnhmẽhơnvớinhữnggìthuộcvềlịchsửmàchúngtôivừađượcthamquan.

“Tuyệtthật,nhữnggìmọingườilàmđượcởtrườngđó,”Jamaltiếptục.Ánhtrăngvằngvặcsoisángkhuônmặttrẻtrungvàphong

trầncủaem.

“Đúngthế,”tôiđáplời.

Jamalthửmắcmồivànémdâycâurasônglầncuốitrongđêmđó.Khingắmnhìnbóngemtrênnềntrời,tôithấymìnhhyvọngemsẽkhôngtrởthànhmộttrong3.000thanhthiếuniênởvùngcủatôiđãphạmtộivàbỏhọctrongnămnay.

Chúngtôitrởvềnhàantoàn.

Saukhiquayvề,Jamalkhôngthểngừngnóivềchuyếnđi.Sựxóabỏphânbiệtchủngtộc,tìnhtrạngnôlệ,chuyếncắmtrạivàcâucá,tấtcảđềuhòaquyệnvàonhau.Emđangbắtđầutintưởngvàongườilớntrởlạivàcólẽcòntinvàoviệchọctheocáchphitruyềnthốngnhất.

TôimơvềngàyJamalquayvềmộtlớphọcnhưlớpcủacô

Daleynhưmộttấmgươngvềsựbềnbỉvàhyvọng.

82

Đólànhữngđêmkhôngngủcủatôi.Banngàytôikhôngthểtậptrung.Khiởtrường,tôirảobướcvàmỉmcười.Nhìnvẻbềngoài,mọithứcóvẻbìnhthường;nhưngtronglòngtôilàtâmtrạngrốibời.

Hômnay,biểumẫuđiềncácmônhọcưutiêntrongnămhọctớisẽđượcgửivàohộpthưcủagiáoviênchúngtôi.Tôicóbangàyđểcânnhắcxemmìnhmuốndạynhữngmônnàotrongnămtớivàgửibiểumẫu.Chínhthứgiấytờđơngiảnnàylàthứkhiếntôiphảisuynghĩrấtnhiều.Thoạttiênnóchỉlàmộttờgiấyđơnthuầnđểliệtkênhữngkhóahọcvàcấpđộmàbạnmuốngiảngdạytrongnămtớiđượcđiềnvàonhữngôtrốngkẻsẵn.Hãynhớrằngchúngtakhôngthểthựchiệnđúngtấtcảcácyêucầu,nhưngchúngtasẽcốgắng.Tuynhiên,thựcsựnólạinhưmộtchiếcgailuônluônởđótronglòngtôi.Trưởngkhoacủatôisẽlờbiểumẫunàyđi,giốngnhưôngtavẫnlàmvậybanămqua.Vìthựcsựôngấyluônnghĩrằng:TôisẽdạyLịchsửngườiMỹgốcPhibốntiếtmộtngàyvàôngtatándươngtôirằngtôilàngườidạygiỏi.Ôngchiếucốtớitôivànghĩrằngsựtângbốcsailầmcủamìnhcóthểthuyếtphụcđượctôi.Ôngtađủtựphụđểnghĩrằnglạimộtlầnnữatôisẽchấpnhậnquyếtđịnhcủaôngấymàgiữ

nguyênhiệntrạng.

125giáoviêngiảngdạytạitrườngtôi.Chỉcó16trongsốđólàngườiMỹgốcPhi.Sốhọcsinhtheohọclàhơn40%ngườiMỹgốcPhi,vàhầuhếtcáchọcsinhnàyđượcdồnvàocáclớpdànhchohọcsinhyếukém.Nhữnghọcsinhnàyhiểurõrằngmìnhđượcchấpnhậnnhưngkhônghoàntoànđượcchútrọngởtrường.TôivẫntiếptụcdạymônLịchsửngườiMỹgốcPhivìlớphọcnàynhưmộtnơinươngnáuchorấtnhiềuhọcsinh.Trướcđâytôicảmthấynhưthểtôicầnphảiduytrìlớphọcnàyvìnóvôcùngquantrọngđốivớirấtnhiềuhọcsinhvàphụhuynh.Tôikhôngmuốnquaylưnglạivớicácemhọcsinhcủatôi,vàcũngkhôngmuốnquaylưnglạivớichínhmìnhvànhữnggìtôiđangcốgắngphấnđấu.

Tôiđãsuynghĩcảnămtrờivớibiểumẫudànhchogiáoviênvềmônhọcưutiênnày,vàtôiđãsẵnsàng.TôibắtđầubằngCâulạcbộnhữngngườiMỹgốcPhithànhđạtcùngvớihaigiáoviênkhác.Câulạcbộtậptrungvàoviệccảitiếnvềvănhóavàgiảngdạy.Đólànơidànhchotấtcảcáchọcsinhcóthểtụtậpvàlậpkếhoạchchocáchoạtđộngcũngnhưthamquanngoạikhóa.Tôiđãtạoramộtsânchơidànhchohọcsinhcủatôi,vàtôicảmthấythanhthảnvìcácemsẽkhôngcảmthấybịbỏrơikhitôithayđổilịchtrìnhcủamình.Trongbiểumẫu,tôiliệtkêdanhsáchcáckhóahọcmìnhmuốngiảngdạyvàonămtới.Tôichắcchắnvềnótớimứcmàtôiđãnộplênkhoangaytrongngày.Tôikhôngcòntrăntrởnữa.

Haituầnsau,tôinhậnđượcchiếcphongbìvớilịchhọccủanămtớiđượcdánkínbêntrong.Tôiđivàovănphònggiáoviênvàquansátnhữngđồngnghiệpcủamìnhđangvuivẻmởphongbìvàchiasẻnộidunggiảngdạyvớinhau.Tôichuivàoxecủamình,bậtđiềuhòakhôngkhívàđợichonhiệtđộbêntrongchiếcxehạxuốngtrướckhitôimởphongbì.

Điệnthoạidiđộngcủatôiđổchuông.ĐầubênkialàgiáoviêndạyvănhọcMỹgốcPhi.Côấyhỏi:“Chịsẽdạymôngì?”.

“Tôichưaxem,tôiđangđợichochiếcxecủatôihạnhiệt.”

“CòntôithìphảidạybốntiếtvănhọcngườiMỹgốcPhivàmộttiếtviếtvăn.Hãyxemchịdạygìnào?”

“Đượcrồi”.Tôimởphongbì.Tôikhôngngạcnhiên.“BốntiếtlịchsửngườiMỹgốcPhivàmộttiếtnghiêncứuchung.”Chúngtôivẫnnóiđùavềviệcngàynàosinhviêncũnghếthọcởlớptôilạichuyểnsanglớpcủacôấy.“Chịsẽlàmgì?”

“Khônggìcả”,côtrảlời.“TôisẽnghỉđểsinhconvàothángMườitới.Tôisẽquyếtđịnhnhữngbướctiếptheosaukhisinhembé.”

Tôiquyếtđịnhphảichiếnđấu.

Khivềđếnnhà,tôingồixuốngghếvàcânnhắcvềmọiđiều.TôicầunguyệnvàxinChúahãygạtbỏtấtcảnhữngsuynghĩtiêucựckhỏiđầutôivàhãychotôigiảipháp.

Sánghômsau,tôiđếntrườngmặcmộtchiếcváymàuđen,vớimáitócđượcbúigọngàng,trêntaycầmtúihồsơxinviệc.Tôiđếngặphiệutrưởngvàxinđượcnóichuyệnvàiphút.Khichúngtôiđivàovănphòngcủahiệutrưởng,bàấykhenrằngtrôngtôirấttuyệt.Tôingỏlờicảmơn,đặttúihồsơcủamìnhlênbànlàmviệccủahiệutrưởngvànói:“Tôiđếnđâyđểphỏngvấnxinviệctạingôitrườngnày.”

Bàhiệutrưởngmỉmcười:“Côđanglàmviệcởđâyrồicòngì.”

“Không,tôichỉđượclàmviệcvớicáchọcsinhMỹgốcPhi.Tôimuốnlàmviệcvớitấtcảcáchọcsinhcủatrườngnày.NămnàotôicũngđiềnvàobiểumẫudànhchogiáoviênnhưngchỉđượcphândạymỗilớpLịchsửngườiMỹgốcPhi.Kểtừkhighếtrưởngkhoathayđổibanămtrướcđây,chỉcógiáoviênngườiMỹgốcPhiđượcphâncôngdạylớpnày,vàtôicảmthấyrằngchínhsáchđólàsựphânbiệtchủngtộc.”

Bàhiệutrưởngđáplời:“Thậtvậysao?Tôikhôngbaogiờmongmuốncôbịđưavàotìnhthếnày.Thậtkhôngthểtinnổi.”

“Thưabà,bàkhôngthểbảotôiphảicảmthấythếnào,vàtôithấysắpxếplịchgiảngdạynhưvậylàphânbiệtchủngtộc.Tôimuốncómộtsựthayđổi.”

Saucuộctranhluậnđó,cảhaichúngtôivẫnngồinguyênnhưthế,bịtổnthươngnhưngcũngcảmthôngsâusắchơnvềnhữnggìmà

chúngtôinhậnthấylàsựphânbiệtchủngtộctrongtrườngmình.

Tôichắcchắnrằngnếucảhaingườitrongchúngtôiđềukhôngquácứngrắn,chúngtôisẽphảikhócvàômlấynhausaulúcđó.Thayvìvậy,haichúngtôingồiđótựhỏixemđiềugìsẽxảyratiếptheo.Bàhiệutrưởngđãnhấttríxemxétlạisựviệcvàsẽphảnhồilạichotôi.

Bangàysau,tôinhậnđượclịchgiảngdạyđãcóthayđổi.Sangnămhọctới,tôisẽdạybatiếtnghiêncứuchungvàhaitiếtlịchsửngườiMỹgốcPhi.Tôitinvàobàhiệutrưởngcũngnhưkhảnăngnhìnnhậnvàgiảiquyếtnhữngvấnđềkhókhăncủabà.Bàhiệutrưởngđãthựcsựlắngnghe.

83

Khimọingườihỏitạisaotôilạitrởthànhmộtgiáoviên,tôiđổlỗichomẹtôi.

Ngàyđầutiênđimẫugiáocủatôilàngàytôiđếntrườngmàkhôngchắcchắnmìnhđangmongđợiđiềugì.Nhữngđứatrẻkháctronglớpbiếtnhữngbàihátmàgiáoviênbắtnhịp,còntôithìngồiđómàhầunhưchẳnghiểucácbạnđangnóigì.Sauđó,tronggiờrachơi,tôihỏimộtbạngáibằngthứtiếngAnhngọngngịucủamìnhrằngliệutôicóthểchơivớinhữnghìnhkhốitrướcmặtbạnđóhaykhông.Thayvìchotôicùngchơi,bạnấyđãgọichotôilà“đầnđộn”vàđuổitôiđi.Tôihiểurằngbạngáiđóđãgọitôibằngmộttừxấu.Tôiđãbấtngờnắmlấybímtóccủabạnấyvàgiậtmạnhđếnnỗibạnấybịngãxuốngđấtvàgàokhóc.Chỉmộtlúcsau,tôiđãbịlôilênvănphòngcủathầyhiệutrưởng.Tôingồitrướcmặtthầy,vàchẳnghiểubấtcứtừnàomàôngnói.Tôikhôngnóigì.Tôinhìnchằmchằmvàođôigiàytennismàuđỏcủamình,hyvọngrằngôngsẽsớmdừngviệclamắngtôi.Nhàlưuđộngcủagiađìnhtôikhôngcóđiệnthoại,vìthếthầyhiệutrưởngphảidắttôivềnhàđểnóichuyệnvớiphụhuynh.

Ônggiảithíchvớichatôinhữngviệctôiđãlàmởtrườngvànóirằngtôikhôngnêntrởlạiđóvìtôicóthểlạilàmđaumộtaiđó.ÔngcũngkhuyênnênchotôihọcthêmtiếngAnhtrướckhitrởlạitrườngvàonămsau.

Tôiphảiởnhà,nhìnnhữngđứatrẻkhácđượcđihọcvàtựhỏiliệutôicóđượcđihọclạinữakhông.Tôikhôngthựcsựnhớrằng

mìnhmuốnđihọctrởlại.Mộtvàituầnsau,chamẹtôibằngcáchnàođóđãcómộtthỏathuậnvớinhàtrường:Mẹtôitìnhnguyệnđếnlớphọccủatôimỗingàyđểquảnlýtôivàgiúpđỡcácgiáoviên.Tôikhôngcònphảilosợnữa.VếtnhơbịcoilàmộthọcsinhngườiMexicocábiệtphảicầnđếnmẹquảnlýởtrườngmẫugiáokéodàichođếnkhitôihọchếtlớpnăm.

Vàolúcđó,mẹtôinóiđượcrấtíttiếngAnh.SinhravàlớnlênởmộtngôilàngvùngnôngthônởMexico,mẹtôichỉhọchếtlớptám.Mẹtôiđãtừngkhaokhátđượcđihọcnhưngkhôngthểvìnhàquánghèo.Điềuđólàmbàthấtvọngtrongnhiềunămvàcũnggiảithíchvìsaobàluônquyếttâmđểcácconcủabàcócơhộiđếntrường.Tôibiếtmẹtôicảmthấykhônghềthoảimáivàbịlạclõngtrongsuốtnămtôihọcmẫugiáo,nhưngbàvẫncốgắngmỗingày.

Mộtnămsauđó,mẹtôiđượcnhậnmộtcôngviệcởtrườngcủatôilàlàmtrợlýlớphọcvàsânchơi.NhữnggiáoviêntrongtrườngthíchcáchmàmẹtôitiếpxúcvàdạycácembémặcdùvốntiếngAnhrấthạnchế.Trongnhữngnămsauđó,mẹtiếptụccốgắnghọcthêmtiếngAnhvàmuốnđượchọccaohơn.Côngviệccủamẹởtrườngđãthúcđẩyniềmyêuthíchcủamẹvớigiáodụcvàcoiđónhưmộtsựnghiệp.MẹtôiđãlấyđượcbằngGED(5)đểcóthểthamgiahọctậphọctạitrườngđạihọcđịaphương.Bắtđầuvớimộtvàilớphọc,cuốicùngmẹtôicũngghidanhtrongchươngtrìnhgiáodụcgiáoviênsongngữ(ESL(6)).Tôibiếtcũngcóvàilầnbàmuốnbỏhọc,nhưngbằngcáchnàođó,bàlạicóthêmsứcmạnhtinhthầnđểtiếptụcvàtậptrungvàomụctiêuđỗtốtnghiệp.

Mẹtôiđãphảiliêntụcnhắcnhởchínhmìnhrằngthậtlàmộtsựlãngphínếubỏcuộcsaukhiđãcốgắngnhiềuđếnthế.Mẹcũngluônluônnhắcnhởchúngtôirằngnếubàcóthểtốtnghiệpmàchỉmớihọchếtlớptámbằngmộtthứngônngữhoàntoànkhác,thìchịemtôichẳngcólídogìđểphànnànvàrênrỉvềtrườnghọccả.Cảbachúngtôiđềucó“nhữngcuộcđấutranh”củariêngmìnhởtrườngvềchươngtrìnhhọchayquanhệvớimọingười,đôikhilàcảhai.Nhiềulầntôiđãkhôngmuốntiếptụcđihọcbởivìnhữngđứatrẻkháccứgàolêntrêutôilà“ngườiNamMỹ”mỗikhichiếcxebuýtchởchúngđihọcđingangquatôitrongkhitôiphảiđibộ.Mẹtôinhắcnhởtôirằngtôiđếntrườnglàđểhọc.Mẹđãđộngviêntôiđểquênđitấtcảnhữnggìhọnói.Đólàlờikhuyênmàtôikhólòngvượtquađược.

Thayvàođó,tôicảmthấynhưđangphảicăngsứcchiếnđấu.

Saukhiđãlấyđượctấmbằngđạihọcvềgiáodục,mẹtôibắtđầudạytạitrườngđạihọcđịaphươngvớivaitròlàtrợlýcủagiáosư.Cuốinămđó,bàđãbaytớiFloridađểnhậnđượcgiảithưởngquốcgiaTrioAchievers,giảithưởngđượctraochonhữngsinhviêntốtnghiệpđạihọcthếhệđầutiên,nhữngngườivượtquanhữngkhókhăn,trởngạiđểđạtđượctrìnhđộđạihọc.Quyếtđịnhtiếptụchọctập,mẹtôinhậnđượcbằngthạcsĩvàođúngNgàycủaMẹnăm1995.Emgáitôivàtôinhậnđượcbằngcửnhângiáodụcsongngữcùngngày.

84

Mìnhcóthể!Mìnhsẽ!Mìnhphải!Tôitựhỏilàmthếnàotôitiếnxanhưvậytrongcuộcđờimìnhnếuthiếukếtnối.

Giờđâytôiđã46tuổi,chưalàmvợ,cũngchưalàmmẹ.Tôisốngmạnhmẽvàđộclập,nhưngtráitimtôibịtổnthương.Dườngnhưtôiđãđánhmấtđiềugìđóvàtôivẫnđangtiếptụcđitìm.

Saukhitốtnghiệpđạihọc,tôitừnglàmviệctrongcácnhàhàngvàthậmchícảmộtdoanhnghiệpcungcấpthựcphẩmthànhđạt.Tôirấtthíchcôngviệcnày,nhưngởmộtnơinàođósâuthẳmtronglòng,tôinghethấymộttiếnggọithôithúc:Đâulàýnghĩacuộcđời?Tạisaomìnhlàmđiềunày?.Saukhichatôiquađời,sựgiậngiữvànỗibuồncủatôidườngnhưkhiếntôikhôngcòncảmgiác“bìnhthường”nữadùtôiđượcsựhỗtrợtừmẹ,anhtraivàbạnbècủatôi.Trongmộtkhoảngthờigiandàitôitinrằngmìnhbịtổnthọvìđautim.Chínhsuynghĩnàycuốicùngcũngkhiếntôiphảiquyếtđịnhthayđổi.

Mộtngườiquenđãtừngnóivớitôi:“Côcóthểtrởthànhmộtgiáoviêntuyệtvời.”Trướcđó,tôikhôngbaogiờnghĩmìnhsẽtheođuổisựnghiệplàgiáoviên,vàtôicũngkhôngchắcchắnrằngtôicóđủkiếnthứchaykinhnghiệm.Tuynhiên,nhữnglờinóiđóđãdẫndắttôibướcvàonghềgiáo.

Mộtsốngườigọinhữnghọcsinhhọclớpđặcbiệtcủatôilà“khácngười”.Trongnhiềunăm,cácemđãbịchếgiễuvàgọinhưthếởtrường.Nhưngnhữngđứatrẻtuổiteenítbiếtrằngtôicũngcảmthấybịchếgiễu.Khitrưởngthành,tôiđãkhônglậpgiađình.Tôithường

yênlặngtrongkhibạnbènóichuyệnvềconcáivàtráchnhiệmlàmchamẹcủahọ.

Tôicảmthấynhưthểmọingườiđangtựhỏiliệucóvấnđềgìđó“khôngbìnhthường”xảyđếnvớitôikhôngkhitôiđãkhôngthựchiệnnhữngthiênchứctruyềnthốngcủangườiphụnữ.Lớphọccủachúngtôiđầynhữngthứđượccholà“khácbiệt”,nhữngđiềuđãđưachúngtôixíchlạigầnnhau,giảithoátchúngtôikhỏimọiràngbuộcđểtrởvềvớichínhbảnthânmình,vàkhiếnmọingườitrởnênbìnhđẳng.Mặcdùtôikhôngmangcáidanhlà“đặcbiệt”,nhưngtôinhậnrarằngviệckhôngphánxétlẫnnhauđãkhiếnhọcsinhlớptôiđoànkết.Điềuđókhiếntôicảmthấyđượcthừanhận.

Nhữngđứatrẻcủatôi,giốngnhưrấtnhiềuhọcsinhkhác,mangtrongmìnhnhữnghồnghivànỗisợhãiriêngtư.Tôinhanhchónghiểuđượcrằngmộtvàiemtrongsốđókhôngtinvàochínhmìnhhoặcvàokhảnănglàmmộtbàitậpởbấtcứtrìnhđộnàocủamình,nóigìđếnnhữngbàitậpmàcácbạnởlớp“thôngthường”cũngphảilàm.Thậmchírấtíthọcsinhnghĩrằngmìnhcóthểtốtnghiệptrunghọc.

Tháchthứcsốphận,phươngchâmcủalớpchúngtôilà“Tôicóthể!Tôisẽ!Tôiphải!”,cảlớpvàtôibắtđầumộtnỗlựcđặcbiệtđểlàmtăngsựtựtinvàkhảnănghọctập.Tôinhậnrarằngphươngchâmnàykhôngchỉdànhchocácem.Khitôibắtđầudạyhọc,nỗibuồnvàsựtrốngrỗngtrongtôiđãtừngtrảiquagiờđanghiệnhữutrongcáchọcsinhcủatôi.Nhưngquathờigian,điềunàysẽđượcthaythếbằngniềmvuikhichúngtôicùngnhaucốgắng,cườiđùa,thậmchínhảymúatronglễkỷniệm.

Đểlàmđượcviệcnàykhôngphảidễdàng.Sẽcónhữngnỗiđaukhổvàđấutranhtronglớphọccủachúngtôinhưmangthaiởtuổivịthànhniên,đánhlộn,thậmchícảngồitù.Khátkhaocủatôilàbảovệcáchọcsinhcủamình,vìtôihiểurằngcácemđangsợhãitrướcnhữngthayđổitừthiếuniênthànhngườilớn,tựhỏiliệucuộcsốngsẽnhưthếnàonếucácembướcrakhỏimôitrườngantoàncủanhàtrường.Mặcdùlàngườiluôndẫndắtvàđộngviêncácem,tôibiếtrằngtôisẽkhôngthểluônluônởđóđểgiúpcácemtiếnbước.

Niềmhạnhphúccủanhómhọcsinhnàyđãkhiếntấtcảnhữngsuynghĩtrongtâmtrítôiđượccânbằng.Tôimỉmcườitựhàomỗi

khinghĩđếnnhữngtraođổivềđiểmsốtrungbìnhcủacáchọcsinh,hayviệccácemsẵnsàngđọcsửthiBeowulf.Đâylànămcuốicấp.Tôicảmthấyrằngtấtcảsẽtốtnghiệpthậtđángtựhàovàthànhcông.

Tôithấythậtvuivìmìnhlàmộtgiáoviênvàlànhàvăn.Tôiđangđitheobướcchâncủaôngnộimình,ôngđãtừnglàhiệutrưởng,vàcủachatôi,mộtnhàbáo.Mặcdùcảhaiđềurađiquásớm,nhưnghọlàngườitruyềncảmhứngchotôimỗingàylênlớp.

Mộthọcsinhđãtừngnóivớitôi:“Emkhôngmuốntintưởngcô,vìemnghĩrằngrồicôcũngsẽbỏrơiemnhưtấtcảnhữngngườikhácthôi.”Tôichỉcóthểhyvọngrằng,theomỗibướctiếncủahọcsinh,nhữnglờinóivàhànhđộngcủatôisẽtiếptụckhuyếnkhíchcácemtintưởngvàochínhbảnthânmình.Cácemcóthể!Cácemsẽ!Cácemphải[làmđược]!

85

Xinhxắn,sángdạvàđượcnhiềungườihâmmộ,côbéấybiếthát,nhảy,tạokiểutócvàcảvẽmóngtay.Côbécóthểgiúptôithubàikiểmtracủacácbạn,chạyviệcvặt,thậmchíchủtrìmộtbuổithảoluậntronglớp.ThếnhưngKimchưacótêntrongdanhsáchsinhviêndanhdựlầnnàovàchưabaogiờcóquyềncôngdânmộtcáchthỏađáng.Tôiluônđểýđếnđồngphụcđếntrường,tháiđộcưxửvàviệchọctậpcủacôbé.NhiềulầntôithấyKimởhànhlangvìbịđuổirakhỏilớp.Nhiềulầnkhác,côbéđứngtrướccửaphòngtôi,khócthảmthiết.Chỉtrongchốclátemcóthểlấylạibìnhtĩnhvàtựchủnhưngchỉmộtphútsaulạicóthểtứcgiậnhayquẫntrí.

Tôilàngườigiáoviênmàcôbéchorằngcóthểtincậyđược.Banđầutôicũngnghĩ:“Tạisaolạilàtôi?”NhưngkhihiểuđượcKim,tôinhậnrarằngcôbéchínhlàmộtcơhộikhácchotôiđểtạonênsựkhácbiệt.Kimđãtâmsựvớitôirấtnhiềuchuyện:embịmọingườinóirằngemcónướcdaquásáng,gầydơxương,quáthấpkém,khôngthôngminh.Emluônđihọcmuộnvàcóđủlýdobàochữatạisaobàitậpvềnhàkhôngnộpđúnghạn.

Khicôbénóivớitôirằng:“Côơi,emnghĩôngấyđịnhgiếtmẹem.Emkhôngbiếtphảilàmgì.Emsợlắm”.Tôibiếtgiữachúngtôikhôngđơnthuầnchỉlàsựtintưởnggiữagiáoviênvàhọcsinh.

“Kim,côsẽphảiphảnánhvềviệcnàybởilẽcôkhôngthểnàolàmkhácđược.Nếumộthọcsinhnóivớicôđiềugìđóchứngtỏemấyđangtrongtìnhthếnguyhiểm,côcótráchnhiệmphảibáocáovềvấnđềđó.Vìthế,côrấttiếc,nhưngcôkhôngcólựachọnnàokhác.Emcóhiểukhông?”

Kimnói“Vâng,embiết”.

Tôinghĩ:“Cólẽđólàlýdotạisaocôbélạikểmọichuyệnvớitôi”.RồiKimrờiphòngtôivàtôibiếtcuộcđờicôbésẽthayđổi.Tôichỉkhôngbiếtliệusựthayđổiấycótốtđẹphơnkhông.

SaukhiKimđượcđưarakhỏinhàvàđếnsốngvớidì,côbévẫnthườngđếngặptôi.CôbégọitôilàMẹ.Khôngchỉcóvậy,Kimnóivớicácbạntronglớpvàcácgiáoviênkhácrằngcôlàcongáicủatôi.Côbémuốnsốngkỷluậtvàquycủ,muốncóaiđódạybảovềnhữngđiềuđúngsainhưngvẫnyêuthươngvàômemvàolòng.Ngàyquangày,tuầnnàysangtuầnkhác,côbévẫnđếnchỗtôi.

“Kim,côvẫnthườngviếtnhậtkíđểbàytỏvàghilạinhữngcảmxúccũngnhưnhữnglúcthấtvọngthayvìcôngkíchhaythùđịchvớiaiđó.Tạisaoemkhôngbắtđầuviếtnhỉ?”Côbéđãthựchiệnvàđiềucóthựcsựcóích.

Suốtnămđó,Kimđãtiếnbộrấtnhiều.Côbétựchămsócbảnthânvàngàynàocũngcốgắngđihọcđúnggiờ.Côbéđãchịulàmbàitập,ởlớpđãthamgiaphátbiểutíchcựchơn.Đếnmùaxuân,thậmchícôbéđãbắtđầuthamgiamộtcâulạcbộđọcsách.Côbékhôngcònchạytrốn,khôngcònđitheođámbạnlêulổngvàcũngkhôngđểcuộcsốngquậtngãmình.

Tôicũngđãtrưởngthànhhơn.Tôinhậnrarằngcònrấtnhiềuđiềuđểdạyvàhọchơnlànhữnggìđượcdạyhaynhữngviệcmàxãhộiluônmongđợi[giáoviêndạy].Đóchínhlàcơhộiđểtạorasựkhácbiệt–Kimlàmộtvídụ–đãchotôimộtmụcđích[dạydỗ].

Nămlớp8,Kimvẫytaychàotạmbiệttôikhicôbéthòđầuquacửaphòngtôilầncuốicùngvànói:“Chàomẹ”.TôinghĩđếnviệcKimsẽlêncấpIIvàomùathutới.“Conđỗrồi”,côbénói.“ThậmchíconcònđậucảlớpP.Evàconchạyngayđếnđâyđểbáovớimẹ!”

“Côsẽrấtnhớem,Kim.Sangnămemsẽvềthămcôchứ?”“Mẹ,consẽkhôngbaogiờquênmẹđâu.”

Vàthếlàcôbérađi.

86

Tôinghĩtôiđãlàmộtngôisaonhạcrock!Mọiđứatrẻtrongtrườngđềubiếttêntôivàluônmongđếngiờđểđượchọctronglớpcủatôi.Tôimởnhạclớnđểchàomừnghọcsinhvàolớpmỗibuổisáng.Tôiđưahọcsinhđếnnhữngnơimàkhôngthầycôgiáonàodámđưahọctròđến.Hàngnăm,tôiđượcHộiđồnggiáoviênđánhgiácaovànhậnđượcnhữngmónquàđángyêutừcácbậcphụhuynh.Tôinhưmộtconcálớnnhấtởtronghồ.Vậynêngầnđây,chẳngcógìlàngạcnhiênkhitôiđượcchọnlàmộttrongnhữnggiáoviênxuấtsắcđượcđếnCaliforniavớitưcáchlàmột“giáoviênNhàvănTựdo”đểđượctậphuấnbởimộtnhàgiáonổitiếnglàhìnhmẫucủanhânvậtchínhtrongmộtbộphimkiểu“giáoviênvượtkhó”tậphuấn.

Trongsuốtnhữngtuầnthamgiahộithảo,tôiđãdànhkhôngbiếtbaonhiêuthờigianđểsuyngẫmvềsựngưỡngmộcủamìnhđốivớisựthôngtháituyệtvờicủaErinGruwelvàcácđồngsự.Liệutôicónênchiasẻkiếnthứcvôtậncủatôivềrènluyệnkỷluậtđốivớihọcsinhvàquảnlýlớpkhông,haytôisẽtraođổivớicácgiáoviênngườiAnhvềviệctạisaotoánhọclạivôcùngquantrọngtrongviệcthúcđẩysựpháttriểncủaxãhộihiệnđại?TôichắcchắnrằngErinsẽmờicácgiáoviênngồithànhvòngtrònvàchiasẻýkiếncũngnhưnhữngphươngphápcủamìnhđểchúngtôicóthểhọchỏilẫnnhau.Tôiquyếtđịnhchiasẻsuynghĩcủamìnhvớicảnhóm.Thếnhưngcuộcsốngthậtkhôngđơngiản,khôngphảinhữnggìtamuốnthìsẽlàmđược.

Khitôingồiởphíasautrênchiếcxetảiđónnhóm“cácgiáoviênNhàvănTựdo”từsânbayLosAngeles,tôithấymìnhởmộtnơixalạ.10giáoviênkhácởkhắpcácmiềntrênđấtnướcđồnghànhvớitôiđangtựgiớithiệuvàchiasẻlýdohọđượcchọnđitậphuấnlầnnày.Khicâuchuyệncủahọbắtđầucũnglàlúctôicảmthấytrongmìnhđangdânglênnhữngxúccảmkhótả.Nhữnggiáoviênnàythựcsựđángkinhngạc.TrongnhómcócảcôgiáođạtdanhhiệuxuấtsắctrongnămcủabangIllinois,mộtphụnữlàmviệctrongnhàtùgiúpnhữngtaysúngtrẻtìmthấychânlý,mộtquýôngtolớnngười

Saskatchewan,ngườiđãpháttriểnchươngtrìnhtiếpcậncácemhọcsinhcábiệtvàgiúpchúngtìmthấyconđườngthànhcông.

Tấtcảnhữnggìtôicóthểnghĩđếnlà:“Chuyệngìvậy?Tôiđanglàmcáigìởđâythếnày?”Sựthôngtháicủatôinhanhchóngbiếnthànhđốngphếthải.Tôi,giáoviên“ngôisaonhọcrock”,cóthểđứngtrướclớphọccủanhữngđứatrẻtuổiteenhaytrướcgiảngđườngđầynhữngbậcphụhuynhvàyêucầuhọtậptrungchúý,cũngkhôngthểnghĩranổihaitừđểghéplạivớinhaunghecóvẻthôngminhchỉbằngmộtnửasựuyênbáccủanhómgiáoviênnày.Khámphákinhkhủngnàytràodângtrongtôi,khôngaitrongxeđểýthấytôiđangcốgắngchuixuốnggầmghế.Tôiphảicốgắngthoátkhỏicảmgiáclúngtúngvàkhôngthoảimáinày.Rồitôichorằngcólẽtôiđượclựachọnđitậphuấnlầnnàylàdocósựnhầmlẫnnàođó.Vàrằngnhữnggìtôiđịnhchiasẻchắngcógiátrịgì.Cólẽtốtnhấtlàtôichỉnênngậmmiệngngồinghevàxem.Concálớnphảithuộcvềvớibiển.

Trongkhitôingồiởphíacuốichiếcxevànghĩvềnhữngđiềutồitệ,suyđinghĩlạivềcáiviễncảnhthiênđườngmàtôiđãvẽracũngnhưlênkếhoạchvềbữatiệctộinghiệpcủachínhmình,mộtýnghĩchợtlóelên.Córấtnhiềuhọcsinhtronglớptôicũngtừngcósuynghĩnhưtôibâygiờ:khôngtựtinvàngạigiơtayphátbiểubởilẽchúngtinrằngđiềuchúngmuốnnóichẳngquantrọnggì.Trướckhikhóatậphuấnđượcbắtđầu,Erinđãdạytôibàihọcquantrọngnhất.Nhữngđứatrẻthôngminh,nhữnghọcsinhhayphatròtronglớp,thậmchícảnhữngđứahaygâyrốiđềucótiếngnóitronglớpvìchúngrấtdễdànggâysựchúýcủacácbạn.Nhưngcònvớinhữnghọcsinhítnói,haybìnhthường,hayhơichậmhiểuvàlúcnàocũngchỉmuốntrốnxuốngxuốnggầmghếthìsao?Aisẽlàngườilắngnghechúngnói?Đóchínhlàbạn.Thậtdễdàngkhibạnlàmộtngôisaonhạcrock.Mọingườimuốnlắngnghebạnnói.Lúcđó,tôithựcsựnhậnrarằngtôikhôngphảilàmộtngôisaonhạcrock,tôilàmộtgiáoviên.Côngviệccủatôilàkhuyếnkhíchtấtcảhọcsinhhăngháiphátbiểu.Têncủanhữnghọcsinhítnóicầnphátbiểutíchcựchơntronglớpthoánghiệnlêntrongđầutôi.Tôiđãnhớralídovìsaotôitrởthànhgiáoviên.

KhichiếcxeđếntòanhàtrụsởtrungtâmcủatổchứcNhữngnhàvănTựdo,mộtphụnữtrungtuổiđangđứngtrướccửađónchúngtôi.Khichúngtôibướcxuốngxe,Erinvuivẻchàođóntừngngườivớinụcườivànhữngcáiômthânthiện.Khingườiphụnữnhỏnhắn,

xinhđẹpấyvòngtayraômtôivànói“xinchào”,côấykhiếntôicócảmgiácnhưthểtôilàngườiduynhấttrongphòng,tôiđượcchàođónvàtôixứngđángđượcđếnđây.

Cóphảicôngviệccủamỗigiáoviênlàtạochomỗihọcsinhcócảmgiácđượcchàođón,tạochomỗihọcsinhcócảmgiáccácemđángđượcnhưthếvàphảichohọcsinhcơhộiđểđượclắngnghe?

TruyềnsứcmạnhCUỐICÙNG,MỤCĐÍCHDUYNHẤTCỦAVIỆCGIẢNGDẠYlà

khuyếnkhích,độngviênhọcsinhhọctậpvàđạtkếtquảxuấtsắcbằngchínhkhảnăngcủamình.Vàongàytốtnghiệp,chúngtôiđểnhữnghọcsinhnàytựbướcrathếgiớivớiniềmhyvọngrằngcácemsẽtiếptụchọchỏiởtrườngđời.

Tôicốgắngtruyềnchohọcsinhsứcmạnhtrongmỗibàigiảngbởivìtôibiếtrằngrồimainàykhicácemtốtnghiệp,cácemsẽcầnnhữngkiếnthứcmàtôiđãtruyềnđạtđểhướngtớithànhcông.Giúphọcsinhtìmhiểuthếgiớibênngoàilớphọclàbàihọcquantrọngnhấtmàtôicóthểdạychocácem.

Giâyphúttựhàonhấtchínhlàlúcnhìnthấyhọcsinhcủamìnhgặpgỡvớinhữngnhàlãnhđạoquốcgia,cácnhàhoạtđộngnhânquyềnvànhữngcánhân,nhữngnhânvậttạonênsựkhácbiệtmỗingày.Tôithấyhọcsinhcủamìnhtrởthànhnhữngcôngdânthamgiacáccuộchộinghịcộngđồng,suynghĩsâusắcvềnhữngbàihùngbiệncácemđượcnghevànhữngýtưởngđầytháchthức.Bằngcáchnày,cácNhàvănTựdođãtrởthànhcácnhàhoạtđộngtheocáchriêngcủamình.Trongmộtsốíttrườnghợp,nhữnggiâyphútrờixabụcgiảngvàchiếcbànkhôngchỉlàmộtphầncủasựnghiệpgiảngdạymàcònlànhữngtrảinghiệmcuộcđờicủatôi.

Nhữnghọcsinhtrongcáccâuchuyệndướiđâyđãphảitrảiquađủcáctrảinghiệmkhácnhauởlớphọc.Mộtsốemđãthànhcông,mộtsốđãđộngviêngiađìnhcùngthayđổi,mộtsốkháccóthểphávỡcáivòngluẩnquẩncủagiađìnhvàtốtnghiệptrunghọc.Nhữngcâuchuyệnnhắcnhởchúngtôinhớrằngmỗiemhọcsinhđềuxứngđángnhậnsựkỳvọng,đươngđầuvớithửthách,làmviệctâmhuyết,cóthểđổvỡnhưngrồilạiđượctiếpthêmsứcmạnhđểtiếptụcvươnđếnthànhcông.

87

“Tạisaoônggiáosưấylạichútrọngtớidựáncủachúngta?”Luisnhắclạicâuhỏiđó.CậutakhôngthểtinđượcrằngdựánmàcậuđãhoànthànhhồilớpChíncóthểcógiátrịđốivớimộtgiáosưđạihọc.

Tấtcảhọcsinhcủatôiđượcyêucầunghiêncứudisảngiađìnhcủacácem.ĐólàmộttrongnhữngdựánđầutiênLuisthựcsựhoànthành.Giờđâycậuvàbangườibạncùnglớpđangtrìnhbàynhữngdựáncủamìnhtrướcnhữngsinhviêntốtnghiệptrongchươngtrìnhđàotạogiáoviên.

TiếnsĩAndres,mộtngườibạnvàcũnglàcốvấncủatôi,đãmờichúngtôiđếnlớpcủaông,vớihyvọngrằngthamluậncủachúngtôicóthểgiúpcácsinhviêntốtnghiệpcủaôngthấyđượcnhữnglợiíchvàcáchthứcđểkếthợpchươngtrìnhgiảngdạyđangônngữvớicácbàigiảngtruyềnthống.Luis,EthanvàKatemởtođôimắtđónchàocácsinhviêncủagiáosưAndresvàolớp.TayKatebắtđầurun.Trôngcácemnhưthểchiếccòiởấmnướcđangrítlênkhinướcchuẩnbịsôi.

TiếnsĩAndresbắtđầulớphọcbằngviệcgiớithiệutừngngườitrongchúngtôi.Sauđó,tôigiảithíchngắngọndựánvàbướcsangmộtbênđểchocácchuyêngiacủatôiđảmnhậncôngviệc.

Luisbắtđầubàinóichuyện:“GiađìnhemđếntừMexico.Bàemvàhầuhếtgiađìnhởlại.Lúcấyvìcònquábénênemđãnghĩrằngchúngemđangđidulịch,giốngnhưđinghỉhèhoặcđạiloạinhưthế.ChamẹemkhôngthểnóivớiemrằngchúngemsẽđếnMỹbởilẽhọsợemsẽnóilungtungkhiquatrạmkiểmsoáttạibiêngiới”.

Luistiếptụckểvềnhữngkhókhănmàgiađìnhcậuấyđãphảiđốimặtkhinhậpcưtráiphépvàphảicốgắngđấutranhnhưthếnàođểtrởthànhcôngdânhợppháp.CậukểvềmơướccủagiađìnhcậuvềmộtcuộcsốngtốtđẹptrênđấtMỹ.Nhưngthựctếtráingượchoàntoànvớinhữnggìhọmongước.Cậuchiasẻ:“NướcMỹkhôngphảinhưnhữnggìmàbạnhằngảotưởng,bạnnghĩởđâycuộcsốngsẽdễdànghơn.Bạnsẽcócôngviệctốthơnvàkiếmđượcnhiềutiền.Nhưngsựthậtkhôngphảinhưthế.Bạnđếnđâycònhọđuổibạnđi.”

“MọiviệcđốivớigiađìnhemkhiđặtchânlênđấtMỹdễdànghơnmộtchút,vìmộtvàingườitronggiađìnhemđãdicưđếnđâytrước”,Ethantiếplời,saubàiphátbiểucủaLuis.“Cuộcđấutranhcủachúngemlàtồntạiđượctrênmảnhđấtnày.”

GiađìnhcủaEthansốngởPalestine.CậubégiảithíchrằngchínhtrịvàxungđộtđãbuộcgiađìnhemphảichạytrốnđếnKuwaitvàsau

đóđếnMỹ.“Nếuchúngemởlại”,Ethannói,“chaemcóthểbịbỏtùhoặctệhơn”.CậubékểvềsựnghiệpthànhđạtcủachamìnhkhicònởPalestinevànhữngkhókhănmàôngđãphảitrảiquakhibắtđầugâydựnglạisựnghiệptrênđấtMỹ.

“Giađìnhemcũngphảiđấutranhđểthíchnghivớicuộcsốngnơiđây”,KatetrìnhbàytrướclớphọccủatiếnsĩAndres.GiađìnhemxuấtthânởNgavàdicưđếnMỹnăm

1889.“Khimớiđếnđây,họphảisốngtrongcănnhàthuêgiárẻvàchịuđựngnhữngthànhkiếntừngườibảnxứbởingườitachorằngnhữngngườinhậpcưsẽtrởnênđônghơn,chiếmđasốhơnsovớihọ”.CâuchuyệnđịnhcưcủagiađìnhKatekhácnhiềusovớicâuchuyệncủaLuisvàEthan,nhưngnhữngđiềuđócũngchỉlàmnổibậtthêmnhữngtrởngạivàmơướcchungvềvấnđềnhậpcưtrongquakhứcũngnhưhiệntại.

“Cảmơncácbạn.Mờicácbạnvuilòngngồilênphíatrước”,tiếnsĩAndresnóivànhìntừngngườitrongchúngtôimộtcáchtrìumến.“Chúngtôimuốnđặtmộtvàicâuhỏivớicácbạn”.

Chúngtôiđưamắtnhìnnhau,hơilolắngvàngồivàovịtrícủamình.

Cảlớpđưarachochúngtôivôsốcáccâuhỏivềviệcdạyhọc.Cũngcùngcâuhỏinhưngtôitrảlờikhôngđượctrơntrutrongkhitôithấymìnhbịmêhoặcbởinhữngcâutrảlờilưuloát,thậmchíđầybiểucảmcủacáchọcsinhcủamình.Mặcdùtôichưabaogiờthảoluậnvềnhữngtriếtlýtronggiảngdạycủamìnhvớicácemnhưngtấtcảnhữngcâutrảlờiđềuphảnánhmọiđiềutôitintưởngởgiáodục.TôiluônxúcđộngmỗikhiLuismởđầucâutrảlờibằngcáchnóivớitôi:“Đừngthấynghẹntrongcổhọng,nhưng…”Sauđócậutiếptụctrảlờicâuhỏibằngnhữnglờirấtchânthậtđếnnỗingaylậptứckhiếntôiphảikhócvìxúcđộng,vàcảbahọcsinhcủatôiđãmỉmcườitrướcphảnứngnày.

“Emnghĩđiềugìlàmnênmộtgiáoviêngiỏi?”,mộttrongsốcácsinhviênđạihọcđặtcâuhỏi.

“Emnghĩrằnggiáoviêngiỏiphảichohọcsinhcủamìnhthấyhọyêuthíchnhữngđiềuhọdạy”,Katetrảlời.

“Vàlàmchohọcsinhcảmthấythíchthúvớiđiềuđó”,Luisbổsungthêm.

“Bạnphảichocáchọcsinhbiếtbạnquantâmđếnhọvàcáchọcsinhphảinhậnrađiềuđó”,Ethankếtluận.

Kếtthúcbuổitốiđó,mộtsinhviênhỏichúngtôi:“Mụctiêutrongtươnglaicủacácbạnlàgì?”

Luistrảlời:“Emmuốntrởthànhmộtgiáoviên”.Katethêmvào:“MộtgiáoviêntiếngAnh”.

“Emmongướcmìnhsẽtrởthànhmộtgiáosưsửhọchoặcchínhtrịhọc…”,Ethantoetoétcườikhitrảlời.

Ngaykhitôilaukhônhữnggiọtnướcmắt,tôibiếtmìnhthậtmaymắn.Tươnglaivềngànhgiáodụcđãthoánghiệnratrongtôi.

88

Trướckhibịmẹbỏrơi,cậutađượcbốmẹđặtchocáitênlàCharlie.Cácbạnsinhviêngọicậulà“đồtồi”,“kẻlậpdị”,“đầnđộn”hay“ngốcnghếch”.CậutavẫnlàCharliechođếnkhichacậutađitùlầnđầutiên.Sauđó,mọithứđãthayđổi.

Cậutamuốnđượcmọingườithừanhậnmình.Vìvậy,cậutađãlàmnhữngđiềungốcnghếchvàlốbịchvớimụcđíchgâysựchúýcủamọingười.Cậutađãthànhcôngvàđốivớicậuđiềuđóchẳnghềgìchodùviệccậutalàmtốthayxấu.

ĐólàcậubémàtôiđãgặpvàothángChín,vẫnlàmnhữngviệcliềulĩnhđểgâysựchúývàkhôngquantâmđếnnhữnghậuquảdohànhđộngcủamìnhgâyra.Tôikhôngthểđổlỗichocậutakhitôibiếtnhữnggìcậuphảiđốimặtbênngoàitrườnghọc.Tôiđãtìmgặpgiáoviênnămhọctrướcvàngườibảotrợcủacậuta.Nhữngđôimắtbuồnbãvànhữngtiếngthởdài.Họkhôngthểuốnnắnhayđểcậutựđiềuchỉnhmìnhtheocáchmàhọchorằngcóthểchấpnhậnđược.

Nhữnglầnđìnhchỉhọcngàycàngnhiềuhơnsaunhữnghànhđộngxuẩnngốccủacậuởtrườngcũngnhưtrênphốđểgâyấntượngđếnbạnbè,nhữngkẻkhôngưacậuhaylàbấtcứai.Ngaycảkhigặp

bàmình,Charlieđãcưxửvôcùnghỗnxượcvàxấcláovớibà.Tôikhôngthểhiểunổitạisaocậutalạicóthểcưxửtồitệnhưvậyvớingườithânduynhấtcủamình,ngườiđãquantâmvàchechởchocậuvàchocậumộtchốnnươngthân.Tôikhôngbiếttronglớpcậutađãlàmnhữnggìsaulưngtôi.Trongmắttôi,cậukhángoanngoãn,mặcdùkhônghàohứnglắm.Cậutatựcôlậpmìnhngồitronggóclớpvàtựhànhhạbảnthân.TôisẽphảilàmgìđểgiúpCharlielàmlạicuộcđờitheohướngđúngđắn?

Nếucómộtlớphọccầnchươngtrìnhdạyviếttôithiếtkếriêngchocácem,thìđâychínhlàlớpđó.Lớphọcnhưmộtmớhỗnđộn.Tôiphảilàmmộtđiềugìđó.Tôicùngcáchọcsinhđềumuốnxâydựngmộttậpthểlớpđoànkếtvàbiếtquantâmđếnnhau.

Cáchọcsinhbắtđầuviếtvềcuộcsốngcủamìnhvàđứngtrướclớpchiasẻnhữngcâuchuyệnriêngtưcủamìnhvớicácbạncùnglớp.Tôithựcsựngạcnhiênkhithấycáchọcsinhcóthểviếtvàđọcchonhaunghenhữngcâuchuyệnđượcviếtbằngnhữnglờivănsâusắcsausựmấtđoànkếtvàthiếutinhthầnhọctậpmàtôiđãthấytrongbốnthángqua.

Thậmchícảnhữnghọcsinhítbìnhluậnhoặcchẳngcóýkiếngìvềviệcnàylạirấttíchcực,saysưaviếttiểuluậnvàtrìnhbàytrướclớp.

TôiquansátCharlierấtkỹ.

Đôimắtcậudánchặtvàomỗihọcsinhlúctrìnhbày,nhưngcậukhôngnóigì.Cậuimlặng.Thôngthườngthìcậulàhọcsinhđầutiênsẽcónhữnglờixúcphạmđếntácgiảbàiviết.Cậuđãkhiếncảlớpchúý,đặcbiệtlàSahara–mụctiêunhắmđếnthườngngàycủacậu,dànhchongườilênphátbiểu.Haibàiluậnđầutiêncủacậucònchưađạtyêucầuvàchưahoànthiện,nhưngsauđó,điềutốtđẹphơnđãxảyra.Charlienhậnthấyrằngcậucũngcóđiềuđểchiasẻvàcáchduynhấtlànóiđiềuđóra.Cậudõitheotôikhitôiđưanhữngghichépchocáchọcsinhviếtvềsựkhởiđầucủamình.Cậucũngmuốnthamgia.Cậuđãbàytỏnhữngđiềucậulosợtrêntráiđất.Cậuviếtvềnỗisợhãimìnhkhôngđủtốtđểmẹquaytrởlạivớicậu,sợbốsẽkhôngbaogiờrakhỏinhàtùvàsợmộtngàynàođócậusẽlàmđiềugìđótồitệđếnmứcbàsẽđuổicậurakhỏinhà.

Cácbạncùnglớp,nhữngngườivẫnthườngtỏtháiđộkhinhmiệttừnglờicậunóigiờđâylạingồiyênlặngkhicậucấtlời.Nhữngngườiđãtừngchòngghẹocậuthìlạisửngsốtkhicậuthẳngthắnkểvềnhữngnỗiđaucủamình.Saukhiđọchếtbàivăn,cậunhìnvàotrangviết,đôimắtđầyhyvọngvàdễtổnthươngcủacậurưngrưnglệ.Nhữnggiọtnướcmắttuôntràokhicậunghethấytiếngvỗtayvànhữngtiếnglahétđầykinhngạc.Tôikhôngthểquênhìnhảnhgươngmặtcậulúcđóvớinhữnggiọtnướcmắtlăndàitrênmáxenlẫnnụcườisungsướng.“Ôi,Charlie”,Saharathốtlênvàchạyđếnômchầmlấycậu.Chuyệngìđangdiễnravậy?Haihọcsinhđóthườngnóinhữngđiềuxúcphạmnhau,vậymàhômnaycácemđãchiasẻnhữngcáiômthânthiếtvànhiềuhơnthếnữa.Saharamuốnanủicậuvàcùngcậuvượtquanỗisợhãi.ĐâylàcơhộiđầutiênCharlieđãnỗlựcđểcóđượcsựchấpnhậncủamọingườimộtcáchxứngđáng.Cậusẽkhôngcònmangnhữngcáitênnhư“đồtồi”,“kẻlậpdị”,“đầnđộn”hay“ngốcnghếch”nữa.Vàcuốicùng,đốivớicậu,cuộcsốngsẽkhôngtrôiđimộtcáchvôích.

89

“Nhữnggìemlàmkhôngquantrọng.Đâylànămthứbaemhọclớp8.Embiếtlàemsẽkhôngđỗ”.DườngnhưcuốicùngthìRamirocũngkhôngchịunổinhữnggìmàcácgiáoviênlớptámcủaemnóivềmìnhđằngsaucánhcửa:”Nócóđúnglàthànhviêncủabăngnhómđókhông?”,“Tôinghekểemđãhànhhungnhiềugiáoviêncũcủamình”.

MặcdùmọingườiđềuphủnhậnkhảnăngthànhcôngcủaRamiro,Ramirolạitỏralàemcókhảnăng.

“Vậy,đạođứchoặcchủđềcủanhânsinhlàgì?”

NhữngtiếngrìrầmtronglớpđộtnhiênbịgiánđoạnbởitiếngầmỹcủaRamiro:“Thưacô!Cóphảichỉvìmộtngườicụthểnàođócónhữngmongmuốnnhấtđịnhnàođókhôngcónghĩahọphảilàngườinhưthếtrongsuốtcảcuộcđờimình?”

“Tốt,Ramiro,sựtrôngmongnàomàJoseđãvượtqua?”

“Côbiếtđấy,mọingườinghĩrằngtấtcảnhữnggìanhtagiỏilàlàmviệc,nhưnganhtathựcsựthôngminhvàthậmchícòngiúpgã

côngtửbộtấy.”

NgàythựchiệnBàikiểmtrachuẩnhóacủatuầncàngđếngần.BàikiểmtraquyếtđịnhliệuRamirocótiếptụcbịởlạilớptámtrongnămtớinữahaykhông.Vớibàithiđó,tôibắtđầunhậnthấymộtsựxuốngdốcđángkểkhôngchỉởsựtựtinmàcòntrongcáchànhvicủaRamiro.

“Này,hãybuôngthachotôi!”

Tôichạyvàohộitrường,nhìnthấyhaigiáoviênđangdồnRamirovàotườngvàhétvàomặtnó:“Ngậmmiệnglại”và“Bìnhtĩnhnào”.TôicóthểthấyRamiroquásứcchịuđựng,embịmắckẹtvàđangcốtìmkiếmbấtcứcáchnàođểthoátthân,sẵnsàngdùngđếncơbắpđốivớikẻđanggiamhãmmìnhnếucầnthiết.KhithầygiámthịáptảiRamirođếnvănphòng,Ramironhìnchằmchằmvớiánhmắtđedọavàohaigiáoviên,hìnhxămđằngsaucổemphồnglêngiậndữ.

Ngàyhômsau,tôiđếngặpemvàhỏi:“Ramiro,chuyệngìđangxảyravớiemvậy?Tạisaoemlạicótháiđộnhưgầnđây?

“Côbiếtđấy,dùemlàmgìthìcũngchẳngcónghĩalýgì.Mọingườiđềubiếtemsẽthấtbại.”

“Tạisaoemlạinóinhưvậy?Tôibiếtemđềuvượtquanhữngnămhọcbảnlềcơmà?”

Emchỉnhúnvaivàtừchốinóichuyện,hoặcđểlắngnghehaybấtkỳđiềugìkhác.

Mặcdùtuyênbốcủaemlà“biết”mìnhsẽkhôngthểvượtqua,tôithấyRamironỗlựcnhiềuhơnvàtậptrunghơnbấtkỳhọcsinhnàokháctrongnhữngngàythiđó.Emthựcsựcốgắngtrongtừngđoạnvăn,từngcâuhỏivàlàngườicuốicùnghoàntấtbàikiểmtra.

Khibiếtđiểmthi,tôiđãlolắngxemnhữngdựđoáncủamìnhcóđúngkhông:Ramirosẽđỗtrongkỳthiđóvàđượcchuyểnsanghọctạitrườngtrunghọcvàonămsau.Nhưngtôiđãsai.

Tôimởlời:“Ramiro,emsẽcócơhộiđểthilại.Tôibiếtemđãcốgắngrấtnhiều,nhưngđôikhi...”.

Ramironhìnchằmchằmvàotôivànhưnuốtlấytừnglờitôinói:“Tôiđãnóivớiemnhưvậy.”

Tôithấysựphòngthủcủaemlạinổilên.Còntôisợrằngtôiđãmấtem.

Trongbốntuầntiếptheo,emhọctạilớp“phụđạo”củatôidànhchonhữnghọcsinhthitrượt.Emđihọcđều,nhưngtôikhôngbiếtliệuemcóthựcsựhiểuhếthoặcnhớnhữnggìtôidạykhông.Khichỉcònvàingàytrướckỳthilại,tôiđứngnóichuyệnvớiRamiroởhànhlang.Emchỉnhìnvàotường,lảngtránhánhmắttôi.Sauđó,emnói:“Tạisaoemlạiquantâmchứ?Tạisaoemphảithử?Sẽchẳngcógìkháctrướcđâu.”

Tôiđãcúimìnhđểnhìnvàomắtcậubé,buộcnóphảithựcsựnhìnvàomắttôi:“Ramiro,”tôinói,“emlàngườituyệtvời.Emđãtạorasựkhácbiệt.Chínhemđãlàmnênmộtsựkhácbiệttrongcuộcđờitôi.Tôisẽkhôngbaogiờbỏem.”

Lạimộtlầnnữađếnngàythi.KhiRamirođếnlớphọcsánghômđó,cóvấnđềgìđóvớiđôimắtcủaem.Ngồisụpxuống,emnhìnchằmchằmmộtcáchbuồnrầuvàotậpsáchkiểmtravàlùacácngóntayquamáitóc.Tôiđếnbêncạnh,nhẹnhàngđặttaylênvaiemvàsauđóđãmỉmcườiđểemcảmthấyyêntâm.Emngồithẳnghơnmộtchút,mởsáchvàbắtđầulàmbàithi.

Haituầnsau,kếtquảđãđượcbáovề.Tôiđãchờđếnkhiemtớilớp.Khitôithôngbáorằngemđãvượtquatấtcảbốnbàithicốtlõi,tôicũngđãdànhmộtbàiviếtvềemtrêncuốntạpchíCácNhàvănTựdo.Trêntrangđầu,tôiđãviếtmộtghichúvềviệctôiđãrấttựhàonhưthếnàovàtôiđãchọnviếtratấtcảnhữngcụmtừmangnghĩatíchcựcmàtôicóthểnghĩrađểmôtảvềem:“truyềncảmhứng,tậntâm,chânthật,cứngrắn,quảquyết,dũngcảm...”

“Đólàem,Ramiro.Tôibiếtemcótấtcảnhữngphẩmchấtấy.Emđãlàmđược.”

Cuốicùngvượtquacảmxúckhótảcủamình,Ramironhìnvàobàiviết,nhìntôivànói:“Cảmơncô!”

90

Khichỉcònhaituầnnữalàkếtthúcnămđầutiêntôilàmviệcvớicáchọcsinhyếukém,Georgeđượcgiaochotôi.NgườiquảnlýmởGeorgenóirằngcậuấysẽ“hoàntoànhợpvớilớphọccủatôi”.Cậuthườngbỏhọc,nóivôlễvớinhânviêntrongtrường,đánhvàxúcphạmcácbạnhọc,khôngcóhứngthúgìvớiviệchọc.Ngoàiracậucònhànhviphạmtộikếthợpvớiviệcnghiệnthuốcphiệnvànghiệnrượu.Tôiđãtựhỏiliệutôicóthểthayđổiđượccáchcưxửcủacậuấychỉtronghaituầnhaykhông.

Thậtkhôngmay,Georgeđãđâmmộtngườivàomùahètrướckhinămhọcmớibắtđầuvàđãbịgiamgiữchờtòaxétxử.Banđầutôikhôngbiếtđiềuđó,nhưnglỗilầmcủaGeorgelạilàmộtcơhộichosựthayđổitíchcực.Làngườigiámsátcủacậuấy,tôiđãnhờbêngiamgiữthảcậuấyra,nhưngđiđâucậucũngphảicóchamẹhoặctôiđikèm.Thậmchícậukhôngđượcphépđimộtmìnhtừnhàđếntrường.

“Georgemới”khôngômtôi,bắtđầuchiếndịchgiúptôiđượclựachọnlàgiáoviêncủanăm,hoặccôngkhaituyênbốvềsựcầnmẫntrongviệchọccủamình.Tuynhiên,trongnămthứhai,cậubắtđầucómộtsốthànhtíchtronghọctập.Chúngtôivẫnphảitổchứccáccuộchọpthườngxuyênvớinhânviêngiámsátcậuấy,nhưngmộttiahyvọngtrongGeorgeđãlóelên.

KỳnghỉlễGiángsinhđãđến,Georgegiànhđượcgiảithưởnghọcsinhxuấtsắccủatháng.Thậtđángbuồn,sauGiángsinh,“Georgecũ”lạiquaytrởlại.Tôiđãrõlýdotạisaolạinhưvậykhitôixemcuốnnhậtkícủacậu.Mộtbảnđồtìnhcảm,đượcviếtbằngnhiềumàusắckhácnhau,chothấyràocảnlớnnhấtcủacậulà:sựlolắng.Cậubiếtrằngcậuđãtrảiquathờigiantồitệnhấtởtuổi14,vìgiờđâycậuphảiđốimặtvớihaitộidanhhànhhungnghiêmtrọngcóvũkhí.Ngàyxétxửcủacậuđangđếngần,cậugiấudiếmsựlolắngcủamìnhbằngcáchlẩntránhvàcưxửkémcỏi.Chúngtôiphảinóichuyệnvớicậuấy.

Lờihứasẽthamdựphiêntòacủatôiđãkhíchlệcậunóichuyện–mộtlờihứamàcậurấttintưởngvìtrướcđâychúngtôiđãcùngcómặtởđó.Tôigiảithíchrằngtôisẽnóilênmặttốtvàmặtxấutrongnămthángquacủacậunhưngtôicũngnóirằngcónhiềumặttốthơnmặtxấu.Tôichiasẻvớicậuvềviệctôikhôngmuốnnóivớithẩmphánlà“Georgecũ”đãtrởlại.

“Georgemới”quaytrởlạivàchúngtôicùngđiđếntòaán.ChứngcứcủabênnguyêncócơsởcònchứngcứcủaGeorgethìkémvàthiếuđộtincậy.ThậtđángbuồnnhưngkhôngbấtngờkhiGeorgebịkếtluậnlàcóphạmtội.Giờđâynỗilocủacậulàphảiởchungmộtcănphòngtốivớicơngiậnvànỗibuồn.

Tạitòaán,tôivànhânviêngiámsátcậuấyđãnóivềnhữngthànhtíchmàGeorgeđãđạtđược.CácbảntườngtrìnhcủachúngtôiđãtácđộngđếntòaángiúpGeorgenhậnmộtbảnántreobốntháng.Điềuđócónghĩalàcậukhôngphảivàotù,thayvàođó,Georgephảiởlạitrường,chấphànhlệnhgiớinghiêmvàtránhxarắcrối.

Georgerangoàiđểtậnhưởngngàycuốituầnvàngaytứcthìphávỡlệnhgiớinghiêm.Cậubịbắtvàlạimộtlầnnữaphảivàotù,nơimàcậusợbịtốngđixavìcậugâyrối.Khithấycậuấy,tôihỏiliệutôicóthểgiúpgìcậukhông.“Cóạ,”cậuấytrảlời.“EmđanghyvọngthầymuachoemmộtcuốnNhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo.Vàemcóthểcómộtvàiquyểntruyệnkhông?”

Támthángtrước,Georgesẽgầmlênvớiviệcgợiýđọcsách.Bâygiờcậumuốncáccuốnsáchchứkhôngphảinhữngquyểntruyệntranhhaycáctờtạpchínhiềuhìnhảnh.Tôivộivàngchạyrangoàimuasách.Tôirấttựhào.Tôinghĩ:“Chà!Cậuấymuốnđọcsách”.Thậtkhôngmay,niềmđammêđọcsáchcủacậuấygiờđâykhôngthayđổiđượcnhữnglỗilầmmàcậuđãgâyra.Tòatuyênbốgiamgiữcậuấyđếntậnbangàytrướckhikếtthúcnămhọc.

Trongthờigianbịgiam,Georgeđãgọichotôivàilần.Cậumiêutảbêntrongtùnhưthếnào.Cậunóivềnhữngcăngthẳnggiađìnhvàhỏivềlớphọc.

Khicònkhoảngbatuầnthìkếtthúcnămhọc,tôiđãnhậnđượcmộtcuộcđiệnthoạibấtngờtừGeorge.Sẵnsàngđónchờđiềutồitệnhất,tôingheđiệnthoại.Lolắngcủatôilàsai.Thựcra,đánglẽđólàmộttrongnhữngcuộcđiệnthoạivuivẻvàđánggiánhấttrongsựnghiệpgiảngdạycủatôi.Georgeđãđộtnhậpvàovănphòngởtrungtâmcảitạođểgọichotôi.Cậuấymuốnđượcgiúpđỡ.Nhânviêngiámsátcậunóirằngcậusẽkhôngphảithamdựbabuổihọccuốicùngởtrường.NhưngGeorgemuốnquaylạitrườngvàxinđượcquayvềlớpcủatôi.

Lớphọcđãchậtcứnghọcsinh.Tôisẽlàmgìvớimộthọcsinhchỉhọcbangàycuốicùngcủanămhọc?Tôiđãtựhỏimình.Lýtrícủatôinói“không”,nhưngtráitimtôibấtchấpnguyêntắcvàhétlên“có”.TôikhuyênGeorgequaylạilớpkhimãnhạn.

Tôingạcnhiêntrướcnhữnggìchúngtôiđãcùngnhauvượtqua–Georgemuốnởlạitrường.Thậtlàmộtcáikếtkịchtínhchonămthứhailàmviệcvớihọcsinhcábiệtcủatôi.

91

Tạibàntiếpbệnhviện,tôiđãyêucầuđượcgặpemtraitôi.Khitôiđangnóichuyệnvớinhânviêntiếptânthìmộtnhânviêncảnhsátđiđếnvàyêucầuđượcthẩmvấntôivềvụviệccủaemtraimình.Theonhânviêncảnhsát,emtraitôiđãbịbắntrongmộtvụcướp.Choángváng,tôinhậnrađãđếnlúcngườicontraicủanhàthuyếtgiáodựavàolòngtinbêntrongconngườimình.Haituầnsau,khitôigặpJustin,hìnhảnhemtraitôilạihiệnlêntrongtráitimtôi.

Justinlàkiểungườidứtkhoát,thíchđểý.Hàngngàycậuấyđivàolớpvớidángđiệurất“Justin”.Tôibiếtcậuấyrấtthôngminh,chodùcậuấycốgắngchegiấuđiềuđóbằngnhữngngườicậuấychọnlàmbạn.Mộtngôisaobóngchàyluônluônănmặcđểgâyấntượng,Justinrấtđượccácnữsinhyêuthích.Cậuấyrõrànglàmộtngôisaotrongtâmtrícủacậuấyvàmọingười.Vìthế,tôitựhỏilàmsaođểchạmtớitâmhồnem.NhưngchínhJustinđãchỉchotôilốivàotráitimcậuấy.

MộthômJustinchặntôilạisaukhitanhọcvàhỏi:“Thưathầy,emcóthểnóichuyệnvớithầyđượckhông?”

Tôitrảlời:“Tấtnhiênlàđượcchứ,emcóchuyệngìvậy?”

Tôiđểýthấycậuấyrấtdèdặttrênlớphọc.Thườngthìcậuấyrấtsôinổivàphatròvớimọingười.

Justinnói:“Emmuốnnóivớithầymộtchuyệnmàemđãgiấu”.Justinnóirằngcậuấyđãđểmấtngườiemsinhđôicủamình,ngườimàcậurấtthânthiếtvàyêuquý.Justinvàngườiemsinhđôilớnlêntrongmộtgiađìnhkhácthường.Saukhibốmẹlythânvàbạolựcbăngnhómđãcướpđimạngsốngcủaemcậu,Justinđượcgửiđến

sốngnhờởnhiềugiađìnhkhácnhau.Hàngngàycậuphảichốngchọithếnàođểtránhdínhlíuđếnphápluậtbởivìhàngngàycậuphảiđốimặtvớinhữngtrậnẩuđảhaymộtngườibạnnàođóbịbắtgiam.Cậugặpnhiềuphiềnhàvớitòaán.Sauphiênxétxửcuốicùng,cậucócơhộithamgiachươngtrình“cơhộithứhai”giúpcậubắtđầulạitừđầu.Tôiđãkýtênthamgiavàochươngtrìnhđóvớicươngvịlàmộtcốvấn.

Khiaiđónóirằngtôithậtđiênrồkhimuốnlàmviệcvớinhữnghọcsinhcábiệtnày,tôinóivớihọrằngtôinhậnramìnhcầnphảilàtácnhânthayđổicuộcsốngcácem,cầnphảiphụcvụởnhữngnơicầnmình.KhingheJustinnóitôicóthểcảmnhậnđượcnỗiđaumàcậuđãchịuđựng.Justinphảitrởthànhmộtngười“đànông”ởcáituổimàhầuhếtcácbạncùnglứabắtđầuhọccáchđixeđạp.Ngườiemtraisinhđôiyêuquýcủacậuđãbịđánhđậpvàvứtchotrôisôngbênngoàithànhphố.Điềuđókhiếntôinghĩđếnemtraitôivẫnđangnằmtrongbệnhviện.

“Emrờibỏcuộcchơiđểcứuđờimìnhvàtrởthànhmộtcáigìđó,”Justinnói.Ngườiemsinhđôicủacậuđãtừngmơướcđượcvàođạihọc.Justinthềsẽtiếptụcthựchiệnướcmơcủaemtraikhicậuluônnhớmãihìnhbóngcủaemmình.NhưngkhiJustinđếnthămmộcủaemmìnhthìcậupháthiệnrarằnggiađìnhcậuđãkhôngđặttấmbiamộđểnhậnbiếtnơichôncấtcậuấy.

Cậunói:“Lýdoduynhấtđểemlàmviệclàcóthểmuađượcmộttấmbiamộđểđặtlêntrênngôimộcủaemtrai”.Ngừngmộtlúc,cuốicùngJustinnói:“Cámơnthầyđãlắngngheemnói”.

TôilàđôitaimàJustincầnđểlắngnghenhữngđiềucậumuốnnóivàthựcsựtôiđãlàmnhưvậy.Kểtừngàyđó,tôitìnhcờgặpvàihọcsinhcóhoàncảnhtươngtựnhưJustin.Hàngngày,tôicốgắngtruyềnniềmtinvàhyvọngchocácem,giúpcácemtìmcáchchuyểnhướngcuộcsốngđểtậndụnghếtkhảnăngtiềmtàngtrongcácem.

Giờđây,Justinđanglàmviệcđểthựchiệnướcmơtốtnghiệptrườngtrunghọc.EmtôivàJustinđãchỉchotôibiếtcáchtrântrọngcuộcsốngnhưthếnào.Giờemtraitôivàtôiđãđồngýgặpnhaudưới“Ánhđènđêmthứsáu”đểủnghộJustin.MỗilầnJustinghibànthắnghaythamgiamộtcuộcthiđấunàođó,chúngtôiđềuởđóđểcổvũchocậu.ChúngtôiđãnhậnJustinlàmngườiemdanhdựcủa

mình.

92

JacobmạodanhGrimReapermộtlầnnữa.Emkéocáimũđentrùmlênđầuchỉđểlộđôimắt,đầuhúcvàocáighếphíatrướcvàtỳcằmlêntay.Haimắtcủaemtrũngxuống.

“Jacob,mọichuyểnổnchứ?”Tôihỏinhỏkhiemngẩngđầulên.

“Vâng,ổncả”

Emngủtiếptrướckhitôicóthểnóitiếp.

Tôinói:“Jacob,hãyngồivàoghếbêncạnh,emmuốnnóigìvớitôià?”

“Khôngcógì”giọngnóithoátraquachiếcmũtrênđầukhiemchốngvàotaycủamìnhgiốngnhưmộtđứatrẻtìmsựthoảimáitrongbụngmẹ.Sauđó,chúngtôiđềuimlặng.

Chỉcònngàynữalànămhọckếtthúc.TôivàJacobvẫnkhôngnhìnnhau.Sựimlặnglàtoànbộnhữnggìchúngtôichiasẻtrongsuốtcảnăm.Ngàymai,cáccánhcửachínhsẽmởravàđónglại.Họcsinhcuốicùngsẽrờitrườngsaubuổihọccuốicùng.Jacobsẽtạmbiệtlớpcủachúngtôi.Tháchthứccủatôibâygiờlàlàmsaođểnóilờichàophùhợpnhất.

Buổihọccuốinămnaysẽkhác.Tronghaituần,tôiđãthứcdậyvàomỗisángvàsuynghĩnhưthế.Tôiđãsuýttinđiềuđó,nếukhôngvìhìnhảnhJacobđãlắcđầuvàquaylưnglạivớitôi.Tôiđộtnhiêntrởthànhmộtngườiđànôngđibộtrênbãibiển,cốgắngnémtấtcảsaobiểntrởvềđạidương.Tôicầntraochohọcsinhcủamìnhthứgìđómàmãimãikhôngthểbịvỡ,lụitàn,mờnhạthaymấtđi.Mộtmónquàcácemsẽmangtheomìnhtrongnhữngnămsắptới.Mộtmónquàsẽtồntạilâuhơnnhữngbứctườngbằnggạchvàximăngquanhchúngtôi,vàmạnhhơncảhai.Mộtmónquàcóthểxóađimọisựimlặng.

Vìvậy,tôiđãđưachocácem51sợichỉ.Mộtsợichỉdàibuộcquanh50sợingắnhơnvàtạothànhmộtchuỗihạt.Đólàthứmà

nhữngnhàvănnghiệpdưgọilà“ấmápnhạtnhoà.”Tấtcảhọcsinhđềutraochonhaunhữngchiếcvòngđórồimỗiemdịchchuyểnđoạnđótừvòngcổcủamình,buộcnóvớivòngcổcủangườikhác.Mỗilầnmộtđoạnvòngđượctraođổi,cácemlạikhenngợivàcảmơnbạnkhác.

Vàongàycuốicùngcủanămhọc,87họcsinhvàsáuthầycôgiáotựhàođeonhữngchiếcvòngquanhcổmình.Tôinínthởvàtaytôicứngđờ.Đầutiêncácemhọcsinhđiđilạilạiquanhphòngmộtcáchngậpngừng,rồisauđónởnhữngnụcườitươi,vàcảphònghọctrànngậpkhôngkhíhàohứnggiốngnhưkhánđàichậtkínkhángiảtạimộtbuổihoànhạccủaLedZepelin.

Chúngtôitảnratrongnhữngtiếngcườikhúckhích,nhữngcáiômvànhữnglờicảmơn.

Jacobđichầmchậmđếntôitrongnhữnggiâyphútcuốicùng.Emcao,nhưngvaigụcxuống.Emđểđầucủamìnhrủxuốngnhưthểemđangtránhmộtôcửathấp.

“Cảmơnthầyvìđãlàmộtgiáoviêntốt”,emnóitrongkhibuộcsợichỉmàuxanhlácâycủaemvàosợidâycủatôi.

Tôiđợichođếnkhiemnhìnlên,màumắtcủaemgiốngmàumắtcủachatôi.

“Jacob,thầynghiêmkhắcvớiemvìthầyquantâmđếnem.Emlàmộthọcsinhngoan.”

“Thếạ?”emnhìnthẳngvàotôi,tìmsựnghingại,tìmsựngậpngừng,tìmnhữngđiềumàquánhiềungườikhácđãthểhiệnđốivớiem.

Tôiđặthaitaylênvaiemdịudàng,rồidựngthẳngngườiemlên.

“Đúng,Jacobạ.”

Embướcđisaukhimộtchiếcvòngcổcủatôiđượcbuộcvàocủaem.Mộtnụcườidầnrộngmởtrênmặtem.Tôilùi

lạivànuốtnướcmiếngvàocổhọngkhôkhốccủamình.Cảthế

giớinhưđangquaychậmlại.Tôibiếtmộtngàynàođó,khithậmchícảnhữngkýứckhácđãmấtđi,tôivẫnsẽnhớgiâyphútnày.

Ngàycuốicùngquađinhanhhơn.Mộtcáiômvộivãtạicửahaymộtcáichạmtaynhanhrồicácemrẽquagóchànhlangvàbiếnmất.Nhữngchiếcxebuýtcứlănđi,trongkhinhữnghọcsinhvẫytayliênhồitừcửaxemởmộtnửavàhétlênnhữnglờimạnhmẽ.Nhữngconsóngvỗnhẹvàobờcáttrầntrụikhicácconsaobiểnđãtrởvềvớilòngđạidương.Rồimọithứimlặng.

93

“Vậythìemsẽbỏhọc.”

Nhữnglờiđóthốtratừmiệngcậubé16tuổinhưthểcậuđãtậpnóinótừtrước.Nhưngđâykhôngphảilàmộtvụbỏhọcthôngthường.Trướckiacậuchưabaogiờnóinhữnglờiđó.

Mikelàmộthọcsinhthôngminh,trongnămvừaquađãthayđổitừmộthọcsinhlườinhácthànhmộthọcsinhcótiềmnăng.Cócảmgiácnhưthểmộtngàycậubỗngnhiênthứcgiấcvànhậnrarằngmìnhthựcsựcầnphảichuyêntâmđếnviệchọc.

Giờthìcậuấysắpbỏhọc.

Cậuấyquyếtđịnhnhưvậyngaysaukhitrượtmônthuyếttrìnhcủamình.Ởngôitrườngnày,tấtcảhọcsinhđềuphảithamgiabuổikiểmtrathuyếttrìnhcuốimỗinămhọcđểchứngtỏmìnhđãsẵnsànglênhọclớpcaohơn.Nếukhôngquađượcbàithuyếttrìnhnày,cácemsẽphảihọclạimộtnămnữa.

Miketrượtkỳthinàyvìcậuấytrìnhbàythiếumấtmộtphần:sángtạotronghọctập.Cậuấyđãbỏnóra.Tintốtchotoànbộhọcsinhtrongtrườnglàcácemcónhiềucơhộitrìnhbàynếutrượtlầnđầu.NhưngtinkhônghayđólàMikeđãquyếtđịnhrằngmọithứtrongtrườngnàyđềuvônghĩa,rằngmìnhcónhiềuviệctốthơnđểlàmvàmìnhsẽbỏhọc.

“Mike,đừngbỏhọc,”bạncủacậunàinỉ.

“Mike,nếuconbỏhọc,mẹsẽkhôngchoconvềnhànữa”bốmẹ

cậuấycảnhbáocậu.

NhưngMikeđãquyếtđịnh.Cậukhôngthayđổiýkiến.Cậuvụtchạyrangoài.

Lúcđó,Jasontừngoàichạyvàolớpvớimộttờthôngbáo:“Xinlỗivìtớcắtngang,nhưngthầyhiệutrưởngyêucầutoànbộhọcsinhcấphairangoàichỗbậcthangởcửachính.”

Tôithựcsựkhôngbiếtcóphảihiệutrưởngđãbanralệnhnày,dùđồngtìnhvớinó,haykhôngbiếtgìvềnó,thìchuyệnđóvẫncứdiễnra.Nhưngbỗngnhiên98họcsinhcấphaivàbốnthầycôđứngởnhữngbậcthangphíatrướcđangcốgắngthuyếtphụcMikevàolớp.

Trongsuốt45phút,toànbộsốhọcsinhcấphaicùngvớicácthầycôđứngbênngoàivànàinỉ.Cầuxin.Nịnhnọt.Khóc.Nghekhótinquáđúngkhông?Đúnglànhưthế.

“Mike,nghetớnóinày”,Carolina,mộthọcsinhluôngặpkhókhăntronglớptôisuốtcảnămhọcnhưnggầnđâyemđãcónhiềutiếnbộtronghọctậpnói:“Nếucậucầnbấtcứđiềugì,hãynóitớbiết,chúngtớsẽgiúp.Nếucậumuốnđỗmônhọcnào,chúngtớsẽlêntrườngđểxinchocậungaybâygiờ.Tớluônởbêncậu!”.Đólàmộtcôbéđãphảivậtlộnvớimọibàitậptôigiao,nhưnggiờđây,khingườibạncủaemcầnemnhấtthìcôbéđãthểhiệnđượcrằngemtinvàochínhmình,vàongôitrườngthânyêucủamìnhvàluôntinvàoMike.

ĐếnlượtRodneylêntiếng:“Mike,anhđã18tuổirồi,anhchưabaogiờtừbỏ.Anhđanghọclớp10.KhianhđếnMỹ,họnóirằnghọkhôngthểnàochấpnhậnbảngđiểmcủaanhvàanhđãphảihọclạichươngtrìnhphổthông.Nếunhưanhcóthểlàmđược,thìemcũngcóthểlàmđiềuđó.”

RodneyđếntừJamaica.Lầntôigặpcậuấykhicậuấylàhọcsinhnămnhất,tiếngAnhcủacậuấyrấttồi,tôiđãbịsốcvềkhảnăngviếttiếngAnhcủacậuta.Tôichưabaogiờhỏicậutabaonhiêutuổi,quákhứcủacậuấyrasaohaysựquyếttâmcủacậuấynhưthếnào.

Cácemthaynhaunói,lầnlượtkểvềnhữngcâuchuyệncủamìnhchoMikenghevàđưaranhữnglờiđềnghịgiúpđỡMike.Khinhìnvàođámđôngtrướcmặt,tôithấyhàngtrămhọcsinhđãcùngvượt

quacácranhgiới–cùngviếtvàđọchồiứccủamình,cùngđóngvai,cùngtranhluận,cùngthamgiavàocáchoạtđộngcủaCácNhàvănTựdo,vàcùngkhócvớinhau.TôibiếtrằngnếunhưnhữngđứatrẻnàyđãkhôngbướcrangoàivùngantoàncủamìnhhoặcđượcchiasẻnhữngbímậtsâuthẳmnhấtcủamìnhtheocáchcủaNhữngnhàvănTựdothìgiờcácemsẽkhôngởđây.Mặcdùnhữngngườikhácdườngnhưđangkhóc,tôilạithấyngạcnhiênbởisựthànhcôngmàvụviệckhôngmaynàyđãlàmlộra.

ThếnhưngMikevẫncốchấp.

Cuốicùngcácthầycôphảiđếnvàkhuyênhọcsinhtrởlạilớphọc:“Mikephảiđưaraquyếtđịnhriêngchomình,còncácemthìcầnphảitrởlạilớphọcthôi.”Cảđámđôngkhôngthểtinđượcrằngchúngtôilạidễdàngbỏcuộcđếnnhưvậy,nhưngtấtcảchúngtôibiếtrằngMikesẽtrởlạivàongàymai.

NhưngMikeđãkhôngtrởlại.Ngàyhômsauvàcảngàyhômsaunữa.Bọntrẻkhôngcònbàntánvềcậuấynữa.Cácthầycôthìnghĩrằngcầnphảixoátêncậuấytrêndanhsáchlớp.Trườnghọccủachúngtôibắtđầunhưmộtngôitrườngngoạiôđiểnhình,nơimàviệcbỏhọcđượccoilàchuyệnthường.

Khinămhọckếtthúc,tấtcảcácgiáoviênmiệtmàichấmnhữngbàitậpxếpchồngtrênbànmìnhcảthángvừarồi.Tôikhôngphảilàngoạilệ.TôiđãtìmthấyvàchấmđiểmbàitậpcuốicùngcủaMike.Sẽlàsainếutôikhônglàmthế.

Tôiquyếtđịnhtrảlạibàitậpvàchohọcsinhviếtcảmnhậnvềnónhưmộtcáchđểkếtthúcnămhọc.Khitoànbộhọcsinhvàolớp,cácemnởmộtnụcườitươi.Tôikhôngbiếttạisaochúnglạilàmvậy.RồitôinhìnthấyMikeđivàovàđếnchỗngồicủacậuấy.

“Tốtlắm.”Tôivuivẻnóivàđưachocậuấybàitậpcủacậu.Tôicòntựhàovềcậuấynhiềuhơnkhicậuđãvượtquađượcbàithuyếttrìnhvàlênlớp11.Giờ,nếubạnhỏicậuấy:“Emcònnhớcáingàyemđòibỏhọckhông?”Cậuấymỉmcườinhưthểnóchưabaogiờxảyra…

94

Sánghômqua,tôitớibếnxebuýtđểđưaDeJuanvàotrườnghoànthànhbàitậpcuốicùngcủamìnhtrướcbuổilễtốtnghiệp.DeJuankhôngcónhà,emsốngnayđâymaiđó,chamẹemđãđuổiemrakhỏinhàvìkhôngmuốnliênquangìđếnem.

“DeJuan,làmơnđi.Emhãyquaytrởlạitrườnghọcvớitôivàhoànthànhnốtnhiệmvụcủamình.Chỉcònmộtsốviệcnữacầnphảihoànthành.Nósẽkhiếncuộcđờiemthayđổi.”

Bềngoàitôitỏravuivẻnhưngthựclòngtôimuốnhétvàomặtem.Lúcđó,tôirấttứcgiận.

“Chuyệngìđãxảyravậy?Tôirấtlolắngchoem.Tôinghĩrằngchúngtađãcómộtmốiquanhệtốt,tôikhôngnhậnđượctintứcgìvềemsuốthaituầnqua.Emđanglàmchochínhmìnhvàtôithấtvọng.Emđangnghĩgìvậy?Tôichỉcómộtlờiđểnóvớiem,đólàtốtnghiệpvàemsẽtốtnghiệp.”

Tôilạiđangđộngviênmộtcậubéđangsaythuốcđếnnỗitôikhôngchắcemsẽhoànthànhđượcnhữnggìmìnhcầnlàm.Emkhôngtrảlờitôi,chỉbướcđimộtcáchyênlặngtrênđườngđếntrườngcùngtôi.Tôibắtemuốngmộtcốccàphêvàănmộtchútđiểmtâmsángđểtỉnhtáohơntrướckhibắtđầu.

Emchỉcònmộtítviệcphảilàmtrướckhihoànthànhtínchỉcuốicùngcủamình,nhưngphảicóngườibuộcemlàmviệcđó.Embiếtphảihoànthànhbàitậpvìchúngtôikhôngphátkhôngbằngtốtnghiệp.Emđãhoànthànhbàitập,chứngtỏemthôngminhnhưthếnào.Tôiđậptayemkhichúngtôinộptínchỉcuốicùngcủaemlêncánbộđàotạo.

Đócóphảilàlýdotạisaoemđếnbếnxebuýthaykhông?Cóphảiembiếtsẽcóaiđónhìnthấymìnhvàsẽđưaemđếntrường?Tôiđãkhôngtìmđượcemtrongnhiềungày.Dùsaođinữathìemcũngđãhoànthànhbàitậpcủamình.Liệuemcóđếnlễtốtnghiệpkhông?

Nhớlạithờigiantrước.Nhữngcáituaruaởmũđãbịđứt,nhữngcáimũđượctunglêncao,bảnhànhkhúc“PompandCircumstance”đượcnổilênvà58sinhviêntốtnghiệp(trongđócócảDeJuan)tựhàođirakhỏihộitrường.Emđãtốtnghiệp.Lễtốtnghiệpđãđánhdấumốccuốicùngcủahọcsinh.Giờthìcácemsẽtiếnbướcmà

khôngcótôibêncạnh.

Khinhìnkỹkhuônmặtmọingười,tôinhậnrarằngkhôngcóaiđếnvìDeJuan,khôngcóaihoanhôkhiembướcqua,khôngaichúcmừngemsaubuổilễ.Giađìnhemkhôngbiếtemđãtốtnghiệphaysao?Đâyquảlàmộtthànhcônglớn,emlàngườiđầutiêntronggiađìnhgiànhđượcbằngtốtnghiệp.Khôngaiquantâmsao?

Giánhưtôikhôngnghingờgì.MìnhđãgiúphaychỉđộngviênDeJuan?Emđãhọctrongtrườngchuyểntiếpquálâu.Tôiđãkéoemđi,khóccùngemkhiemvướngvàovòngxoáybạolựcvônghĩavàbấttận,đãcanthiệpcáccuộctranhcãi,đánhlộncủaem,vàvuimừngvớiemkhiemthànhcôngtrongcuộcsốngcũngnhưtronghọctập.

Thầyhiệutrưởngnóinhữnghọcsinhtốtnghiệpchínhlà“nhữngngườichiếnthắng”vàdiễngiảkháchmờibảocácemphảiđươngđầuvớihoàncảnhcủamìnhmàkhôngtừbỏhoặcnhượngbộtrướccácáplực.Cácemsẽlàmđượcchứ?Cácemcóvượtquađượctấtcảnhữngràocảncủasựbấtcông,đóinghèo,giađìnhtanvỡ,thuốcphiện,rượu,bạolựcvàcảnhữngkhókhănkháccóthểtiếptụcxảyravớicácemhaykhông?

TrongsuốtquãngthờigiandạyDeJuanvàtoànbộthờigianởbuổilễtốtnghiệptôikhôngngừngsuynghĩ:“Liệucóphảimìnhđãgiúpcácemhaykhông?Phảichăngtôiđãkhiếncácemlệthuộcvàomình,haytôiđãgiúpcácemchờđóntươnglaivớisựtựtin?”Nhữngcâuhỏinàycứluẩnquẩntrongđầutôi.

Tôiđãnghĩvềbốnhọcsinhbịbắttrongvụnổsúngcáchđâyhaitháng.Liệucácemcóthànhcôngđượckhông?

Haihọcsinhtrongsốđóđãquaytrởlạitrườnghọcđểhoàntấtbàitậpcủamìnhtrướckhibuổilễtốtnghiệpdiễnramặcdùcácembịmấtmộtphầncơthểvàcónhiềuvếtthươngdosúngbắn.Jemaineđixelănlênsânkhấuđểnhậnbằngtốtnghiệpcủamình.Emcóthểsẽphảingồixelănsuốtđời.Marcuschốngnạngđitrênsânkhấu.Haihọcsinhkhácnóirằngcácemsẽcốgắngđểhoànthànhbàitậptronghènày,nhưngcácemcólàmđượckhông?

Tôimuốnđượcđicùngvàbảovệtừnghọcsinh.Tôimuốngiúpcácemhọcđạihọchoặcđượcđàotạomộtnghềnàođóvàrồinhìn

cácemtrởthànhnhữngcôngdântốt.Dừnglại.Đủrồi.Tôiđãcốgắnghếtsức.Tôisẽphảiđểcácemtựbướcđi.Cácemsẽthànhcôngvàchinhphụcđượcmọitrởngại.Tạisao?Vìtôiđãchocácemthấyrằngtôiquantâmđếncácemnhưthếnào,vìcácemđãđượcgiáodụctốtvàvìcácemđãđạtđượcnhữnggìtốtđẹpnhất.Mỗihọcsinhđềurấtthôngminh,sángtạo,đầynhiệthuyết–đặcbiệtlàDeJuan.Tôibiếtcáchọcsinhcủamìnhđãđượctrangbịđầyđủkiếnthức,cácemsẽlựachọnchomìnhmộttươnglaitốtđẹpnhấtvàgiúpíchchomọingườixungquanh.

Khôngphảitôiđanganủimình.Tôitinvàomình.Tôilàmộtgiáoviên.

95

Tôimởcánhcửasắtnặngtrịchvàđivàotrongphòng.Cómộtcáibàntrònlàmbằnggỗsồi,cùngvớimấychiếcghếmàuđenđượckêxungquanh.Giásáchnhuốmmàuđỏhồngđượcđẩyvàotường.Khoảngtrốngcònlạitrêntườngđãđượcdánkín–nhữngtấmápphíchđầynhữnglờiđộngviênvuivẻgiờđãtrởthànhgiấydántường.Ởmặttrướccủacănphònglàmộtcáibảngtrắngvàmộtbảngđiệntử.Dùvớitấtcảnhữngđồđạcđóthìcănphòngcũngvẫntrốngrỗng.

Hômqua,chúngtôiđãtổchứclễtốtnghiệplầnthứhai.Haingàynàylàhaingàyvấtvảnhấttrongsuốtcảnăm.Từđầunămhọc,khitoànbộhọcsinhcủatôivẫncòncảmthấysợsệt,khôngbiếtrằngmìnhsẽgặpphảiđiềugìvàkhinàođiềuđósẽđến,chođếnngàycuốicùngkhitấtcảhọcsinhđềuvuimừngvìsắpđượcvềnhà,tấtcảnhữngkỷniệmchúngtôicùngnhautạoragiờsẽởlạiđâyvớitôi.Nhữngthiênthầntừngkhôngcócánhcủatôiđãrờiđiđểrènluyệnđôicánhcủamìnhvàbaylên.

Đầutôivẫnđaunhưbúabổvìhômquatôiđãkhóc.Bọnnhỏcũngđãkhóc.Rồichúngtôicùngtựanủi:“gặplạisaunhé”vìchúngtasẽkhôngbaogiờ“chiatay”nhau.Chúngtôisẽmãiởbênnhau,khôngbaogiờrờixanhau,chỉlàđixatrongvàithángthôimà.Giờđãđếnlúccácemphảiápdụngnhữnggìđãđượchọcvàotrongcuộcsốngcủamình.Cácemphảitựbaytrênđôicánhcủamình.Chúngtôisẽkhôngbaogiờnói“tạmbiệt”vìtôisẽluônởbênkhicácemcần.

Vìvậy,hômnayđây,chỉcònmìnhtôitrongcănphòngtrốngtrải.Khôngcònnhữngtiếngcười,khôngcònnhữngđiệunhảyvàkhôngcòncảnhữngcáiôm.Nhưngtrướckhitậnhưởngniềmvui,trướctiênchúngtôiphảihiểuđượcquákhứ.Nhữnghọcsinhcủatôiđếnđâyvớinhữngbiệtdanhđãđượcđặtsẵn.Cácemtinvàonhữngtừngườikhácdùngđểmiêutảmình.Khitôinóivớicácemrằngtấtcảnhữngđiềuđósẽđượcbỏlạiđằngsaukhicácembướcvàolớptôi,cácemđãkhôngtintôi,mặcdùtôicóthểnhậnrarằngcácemrấtmuốntin.Nhưngđếnkhitốtnghiệp,cácemđãnhậnragiátrịcủamình.Cácemrờiđicùngvớinhữngmụctiêulớn,ướcmơvàhoàibão.Lầnđầutiêntrongđời,cácemsẵnsàngtheođuổimụctiêucủamình,sẵnsàngchờđónthànhcôngphíatrước.

Cáccộtmốcđượctạorahàngngàytrongcănphòngnày.Khimộthọcsinhnhìnvàotôivànóirằng:“Emthựcsựthôngminh,”khimộthọcsinhhiểurađiềugì,nógiúptôicảmthấyhạnhphúcvàcuộcsốngnàycóthêmnhiềuýnghĩa.

Tôinóivớicácem:“Chỉvìcácemđãcónhữnglựachọnsailầmkhôngcónghĩacácemlànhữngngườixấu”.Tôinóiđinóilạivớicácemnhữnglờiđó,chođếnkhicácemhiểu.Tôicóthểthấycácemtinvàochúng–trongdángđiệu,vàquantrọngnhấtlàtrongmắtcácem.

Giờthìtấtcảđãbướcđivàbắtđầumộtcuộcsốngmới.Tôithìởlại,cốgắngtiếptụccôngviệccủamình.Tôicónhữngtấmápphíchđểtheodõi,đồđạcđểmua,vàmộtcănphòngđểlấpđầy.Cănphòngcủatôicólẽhômnayđãtrốngrỗng,nhưngsẽsớmcómộtnhómnhữngthiênthầncócánhkhácxuấthiện.Khiđiềuđóxảyra,chúngtôisẽlấpđầycănphòngnàymộtlầnnữa.Chúngtôisẽlấpđầynóbằngtìnhyêuthương,nụcười,âmnhạcvàtrêntấtcảlàsựthànhcông.

KỳvọngcùngngườigieohyvọngCHUẨNBỊĐÓNNGÀYNHÀGIÁOVIỆTNAM(20/11),trêntay

tôilạicótácphẩmNgườigieohyvọngcủacácnhàvăntựdovàErinGruwell(Mỹ),doanhNguyễnMạnhHùng,GiámđốcCôngtyCổphầnsáchTháiHàgửitặng.TrướchếtphảicảmơnTS.NguyễnMạnhHùngvềtấmlòngcủaanhvớicácnhàgiáochúngtôi.Anhbiếttôilànhàgiáolâunăm,lạicótrườngTHPTĐinhTiênHoàngnơicónhiềunhàgiáoHàNộicũngđanglàmcáiviệccủa“Ngườigieohyvọng”nhưcácnhàgiáoHoaKỳđãlàm,nênanhđãtặngsáchđểkhíchlệchúngtôi.

ViệtNamchúngtapháttriểnchậmhơnnướcMỹnhưngcũngđangtrênđườngđồnghànhcủasựpháttriểncủanềnkinhtếthịtrường.Trẻemtrongcácgiađìnhmắctệnạnxãhội,bịlytán,bịbạongược…đềubịthiệtthòivàcầncónhữngtấmlòng,côngsứccủanhữngngườithầy,nhưnhữngnhàgiáoHoaKỳđãlàmchohọctròcủahọ.VàvìthếchúngtôicũnghếtsứctựhàovềcácnhàgiáoViệtNamchúngtacũngcótấmlòng,cũngnhiềusángkiến,kiêntrì,nhẫnnạigiúpđỡcácembịrơivàonhữnghoàncảnhkhókhăn–tínhcáchcủacáchọcsinhnàypháttriểncólúckhôngbìnhthường,nếukhôngcóngườichiasẻ,khôngngườidìudắtthìcácemkhóvượtqua,khóthànhcôngtrongcuộcsống.Tathửhìnhdung,nếukhôngcónhữngbàntaynhânáicủanhữngngườithầy,liệusốngườimắctệnạnxãhộitrởthànhtộiphạmcógiảmđượckhông?

Nếutậphợpnhữngkinhnghiệm,nhữngmẩuchuyệncủacácnhàgiáoĐinhTiênHoàng,chúngtôichắckhôngthiếunhữngcâuchuyệncảmđộng,đầytínhnhânvănnhưcácnhàgiáoHoaKỳđãlàm.TrườngĐinhTiênHoàngcũngcónhữnggiáoviêngiỏi,theocácnghĩamàcácnhàgiáoHoaKỳquanniệm.“Giáoviêngiỏiphảichohọcsinhcủahọthấyhọyêuthíchnhữngđiềumìnhdạy”,“vàlàmchohọcsinhthíchthúvớiđiềuđó”,“vàbạnphảiđốimặtvớigiátrịcốtlõicủanghềdạyhọc:ranhữngảnhhưởngcóýnghĩađếncuộcsốngcủacácemhọcsinh”.Vàđiềucaocả,cácbạnphảigiúpchohọcsinhcủamìnhcósựbìnhyênđể:

Chấpnhậnnhữngđiềuconkhôngthểthayđổi.

Lòngcanđảmđểlàmthayđổinhữngđiềuconcóthểvàtrítuệđểnhậnrasựkhácbiệt”.

CólẽkhôngthểkểhếtrađâynhữngđiềutâmđắccủacácnhàgiáoĐinhTiênHoàng,HàNộivới95mẩuchuyệncácnhàgiáoHoaKỳthểhiệntrongNgườigieohyvọng.

TácphẩmNgườigieohyvọngmộtlầnnữagiúpmọingườichiasẻnỗivấtvả,giantruâncủanghềdạyhọc.Songhơnthếnữa,nócòntoảsángtâmhồncaocả,sứmệnhvinhquangcủacácnhàgiáo.Vàhọkhôngchỉ“gieohyvọng”màthậtsựlàngười“vuntrồngtươnglai”.“Nguyênkhícủamỗiquốcgia”khôngthểcóđượckhikhôngcómộtnềngiáodụcchânchính,hiệuqủa.Aitạonênđượcnềngiáodụcchânchính,hiệuquảnếukhôngcónhữngngườithầytàinăng.

Dođó,hạtgiống“ngườigieohyvọng”hômnaylàlờitụngcavềmộtnghềcaoquývàthậtsựcácphươngphápsưphạmởđâyđãgiúpchonhữngngườilàmthầythànhcôngtrongsựnghiệptrồngngười.Mặtkhác,nócòngiúpchonhữngngườilàmchamẹnữa.Khônghiểucon,khôngtôntrọngtrẻemthìkhôngthểgiáodục,giúpđỡcácem.Lốigiáodụcápđặtởcácnhàtrườngvàtrongtừnggiađìnhđãlàmthuichộtnhiềutiềmnăngcủatrẻ.Dođó,cuốnsáchNgườigieohyvọngnênđượcpháthànhrộngrãi,khôngchỉđếnvớicáctrườnghọc,cácthầycôgiáomàphảiđếntậntaycácbậcchamẹ.

Từsuynghĩnày,chúngtôimuốnCôngtyCổphầnSáchTháiHàsẽcósángkiếntậphợpcácnhàgiáo,cácbậcchamẹviếtlạikinhnghiệmgiáodụctrẻtheonhữngmẩuchuyệnmàhọđãrútratừcuộcđờihọđểmỗinămtalàmmộttập“Ngườigieohạt”củaViệtNamchúngta.

Ởđâytôicómộtkỳvọngkhácnữa.NguyênchủtịchnướcNguyễnMinhTriếttrongdịpkỷniệm26/03/2008đãbiểudươngthànhtíchcủaThanhniênViệtNamnhưngChủtịchcũnglưuýkhôngnên“lãngquên”nhữngthanhniênchậmtiến.Haimươinămnay,nhữngnhàgiáoĐinhTiênHoàng,BaĐình,HàNộiđãkhôngquênnhữnghọcsinhTHPTgặpkhókhănvềhọctậpvàrènluyện.Họcũngđãthànhcôngtrongsựnghiệptrồngngườicủamình:Tạonênmộtmôhìnhgiáodụcđặcbiệt“TrườnghọcduynhấtkhôngchọnlọcđầuvàonhưngbảođảmchấtlượngkhihọcsinhtốtnghiệpTHPT.”

Vậytạisaochúngtakhôngtậphợpnhữngnhàgiáotâmhuyết,cókinhnghiệmsưphạmđếnnhữngtrungtâmngoàinhàtrườngđểgiúpđỡ,lắngnghe,chiasẻkịpthờivớithanhthiếuniêngặpkhókhăntrongcuộcsốngtronghọctậpđểthậtsự“Gieohyvọng”,“Cấytươnglai”chocácem?

Nhữngđiềukỳvọngcủamộtônggiáogiàkhôngbiếtcóviểnvôngquáhaykhông?

HàNội,23tháng10năm2011

TS.NguyễnTùngLâmHiệutrưởngtrườngTHPTĐinhTiênHoàng,BaĐình,Hà

NộiChủtịchHộiTâmlýGiáodụcHàNội

QuỹNhữngnhàvănTựdoERINGRUWELLđãthànhlậpQuỹNhữngnhàvănTựdovới

mongmuốnthayđổihệthốnggiáodụcmộtlớpriêngbiệt.VớisựgiúpđỡcủacácNhàvănTựdo,Quỹđãđàotạophươngphápviếtvăntựdovàtánthànhcácchínhsáchhỗtrợcảithiệnnềngiáodục.Vềcơbản,QuỹNhữngnhàvănTựdotinrằngbằngcáchthamgia,thắpsángvàtạođộnglựcchogiớitrẻ,giáoviêncóthểgiúphọcsinhcủamìnhđạtđượckếtquảhọctậptốtnhất.

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

LờibạtBẤTCỨNHÀPHÊBÌNHNÀOđưaranhữngnhậnxétchung

chungđềucóthểgặprắcrốisauđó,nhưngcómộtlầntôiđãlàmnhưvậytrongmộtbàiviếttrêntạpchíNewsweek.Tôiđãnóithẳngthắnrằng:“Nghềdạyhọcvốndĩlàmộtnghềgiannannhất”,vàthưtừdồndậpđổvề.Nghềytálàvấtvảnhất.Dâychuyềnlắpráplàgiannannhất.Nuôidạytrẻlàkhókhănnhất.Thậmchícòncómộtvàiláthưnêunhữngluậnđiệucũríchvềcuộcsốngannhàncủagiáoviên,đólàđượcnghỉsau3hchiềuvàcónhữngkỳnghỉhèbênbờbiển.

Tôihìnhdungnhữngaichorằngcôngviệccủagiáoviênchỉcóvậythìtrongthựctếchắchọkhôngquenbiếtailàmnghềnày-nếuhọbiết,họsẽhiểurằnggiờhọctrênlớpkếtthúclúc3hchiều,nhưngviệcsoạngiáoánvàchấmbàivẫntiếpdiễnchođếnnửađêm,trongkhimùahèthườngđượcdànhchonhữngnghềtaytráiđểhọcóthêmthunhậpthanhtoánchocáchóađơnsinhhoạt.Nhưngtôikhámaymắnkhiquenbiếtnhiềugiáoviên,vàđólàlýdovìsaotôiđãmạnhdạnđưaranhậnxétcủamình.Điềuquantrọnghơn,thỉnhthoảngtôitừngdạymộtvàilớphọcvàbuộcphảidồnnhiềutâmsứcvàtráchnhiệm-hoặckhimứcđộtậntâmvàtráchnhiệmcủatôigiảmsútthìđólàsựthấtbạitệhại-điềuđókhiếntôinhậnrarằngtôikhôngphùhợpvớinhiệmvụnày.Côngviệcnàythậtlàkhókhăn.

Nhưngnếukhókhănlàtấtcảnhữnggìcóthểnhậnxétvềnghềnàythìsẽchẳngcóaibướcchânvàonghềnữa,vàsẽcàngcóíthơnnhữngngườithầy,côthôngminhphithườngquanămthángđãdạytôimọiđiềutừphéptínhchiadàidằngdặcđếnthểthơtràophúngHyLạpnămâmtiết.Tớithờiđiểmnàycủacuộcđời,tôikhôngcònnhớđượcnhiềunữa,nhưngtôivẫnnhớtênphầnlớnnhữngthầycôgiáotôitừngđượchọc,trongđócómộtsốthầycôtôiluôntrântrọnggiữtrongtimmìnhvìnhờhọnêntôimớiđượcnhưbâygiờ-mộtngườibiếtđọc,biếtsuynghĩvàbiếtviết.

Vìvậy,khilầnđầutiêntôiđọctácphẩmcủaErinGruwellvàNhữngnhàvănTựdo,tôikhôngngạcnhiênkhipháthiệnranghềgiáolàmộtnghềnhọcnhằnnhưngđôikhimanglạinhữngphầnthưởngkỳdiệu,chocảhọcsinhcũngnhưgiáoviên.TrongcuốnsáchđầutiêncủaErin,mộtcuốnsáchđượccảthếgiớibiếtđến,The

FreedomWritersDiary(NhậtkícủaNhữngnhàvănTựdo),bạnnhậnrađiềunàyquagócnhìncủacáchọcsinhtrunghọccủacô,nhữngthanhthiếuniênsốngtrongnhữnggiađìnhhaycãivã,vắngchamẹ,thamgiabăngnhóm,mangthaisớmvànghiệnmatúy.Tệhơnthế,họsốngvớisuynghĩrằngchẳngaimongmuốnhọlàmgìcả-khôngchỉnhữngviệclớnmàngaycảnhữngviệcnhỏcũngkhông.Họtừngsốngbuôngthảvôvịnhưvậythậmchítrướckhihọthểhiệnratronglớphọc.

TrừcôG,nhưcáchhọgọicô,mộtcôgiáoquángâythơvàthiếukinhnghiệmđểđầuhàngtrướcnhữngtrònhạobáng,giễucợt.Côyêucầuhọcsinhviếtvềcuộcsốngcủamình,từđólôicuốnchúngvàoviệchọctập.Trongsốđó,cónhữnghọcsinhtiếptụchọclênđạihọcvànắmgiữvịtrílãnhđạotrongcộngđồngcủahọ.Đólàmộtcâuchuyệntíchcựcvàđángkhenngợi.Đâycũnglàlýdovìsaocâuchuyệnđượcdựngthànhphim,vàhìnhtượngnhânvậttrongcâuchuyệncủaErinđượctáihiệnlạitrongnhiềutrườnghọckhác.

Trongkhicuốnsáchđầutiênghilạichânthựctừgócnhìncủanhữnghọcsinhtrunghọc,cuốnsáchnàytừgócnhìncủacácthầycôgiáomởracánhcửachotấtcảchúngtathấycôngviệccủahọkhókhăndườngnào.Họđãtrảlờichonhữngngườicóthànhkiếnthườngnghivấnvềsựkhắcnghiệtcủanghềgiáo,nhữngđiềumàtôikhôngthểlộttảhếtđược.Đâylànhịpsốngthựcsựcủamộtgiáoviêntốt,khôngchỉgóigọntrongthờigiantừthángChínnămtrướcđếnthángSáunămsau,haytừtámgiờsángđếnbagiờchiều,màlàkhônggiớihạnvềthờigiandonhữngnhucầuvôtậncủagiớitrẻngàynayvàvìsựcốnghiếncủanhữngngườicộngsựcủahọ.Đâylànhữnggiáoviênphảinghenhữngcâuchửithềvàđốidiệnvớinhữngthanhniênsẵnsànggiươngvũkhí,phảidạynhữnghọcsinhluônsayxỉnhoặcluônchốngđốiđểaiđóphảichúýđếnnỗiđaucủamình.“Thamdựđámtangcủahọcsinhtrunghọclầnthứbatrongvòngchưađếnmộtnămtrời”làcáchmàmộtngườigiáoviênbướcvàocuộcchiếnđấu.Ởđócódaokéovànhữngcúđấm,thườngxuyênxuấthiệnnhữngđámcongáingồilêđôimách,vớinhữngtộilỗitừnhữnglờilẽthôbỉhọnóira,buônchuyệntầmphào,nóicạnhkhóe,tụctĩu...hầunhưlàmộtphầnmãimãigắnliềnkhôngrờivớimộttrườngtrunghọc.Mộtngườigiáoviênnhớlạimộtnữsinhcòníttuổi,họcgiỏi,connhàkhágiảnhưngdèdặtvàkhôngcóbạnbèvàomộttốinọđãtreocổtửtựtrongnhàvệsinh.Mộtgiáoviênkhácnhậnđượcthưcủamộthọctròcũvớiđịachỉngườigửitừmộtnhàtù,vớilờinhắnnhủ:“Em

biếtcôrấtbậnrộnnhưngemsẽvôcùngbiếtơnnếunhậnđượcđôidòngtừcô”.

Tuycónhữngkhókhăn,vấtvảnhưvậynhưngcũngcónhữnggiáoviênđãphảikhócthầmkhingânsáchnhàtrườngbịcắtgiảmđồngnghĩavớiviệchọmấtviệclàm,cónhữnggiáoviênbỏviệcvàthấyviệcmìnhlàmthậtlàkhủngkhiếpvàcuốicùnglạikhôngbỏviệc.Ngoàira,giốngnhưhọcsinhcủahọ,mộtsốgiáoviêncũnggặpphảinhữngvấnđềvềthànhkiếnchủngtộcvàsắctộcthiểusốhaynhữngmâuthuẫngiađình,vànhậnrarằnghọphảilàmgươngchonhữngconngườitrẻtuổimàhọdạydỗ,hayđúnghơnlàkèmcặp,vềtinhthần.Cómộtgiáoviênvuitínhkhiviếtvềviệccôấyđã“khôngthểhẹnhò”vìyêucầucủacôngviệc:“Cònkhálâunữatôimớicóthểtìmđượcaiđósẵnsàngchàođóntôicùngvới120đứaconcủatôibướcvàocuộcđờianhta.”

Tôichorằngcácthầycôgiáotừngcóthờigiandễchịuhơnkhitôicònđangđihọc.Hoặcvàothờiđó,nhữngvấnđềphiềntoáivàkhủnghoảngmàhọcsinhngàynayphảiđươngđầucũngcótồntạinhưngchúngđượccheđậykínđáohơnbằngsựimlặnghoặcthờơ.Chắcchắntôichưatừnghọcvớimộtbạnhọcnàotronglớplạidámchìadaoravớithầycôgiáocủamình.Tôichưatừngcóbạnhọcnàokhôngcónhàcửa,hayphảiquantâmnuôinấngaiđó,hoặccóbầu.

Thếnhưngcónhiềuthầycôgiáoởđâynóichungmộtngônngữvớitôi:bạnvăn,nhữngchuyếnđicùnglớphọc,nhữngnhiệmvụdởdang-vàtrêntấtcảlàmộtngườitrưởngthànhđứngtrướcmộtlớphọcchohọcảmgiácvềnhữngkhảnăngcủachínhmình.Mộtgiáoviênviết:“Đóliệucóphảilàcôngviệcdànhchomọigiáoviênnhằmlàmchomỗihọcsinhcócảmgiácmìnhđượcchàođón,khiếncácemcảmnhậnđượcmìnhthuộcvềnơinày,vàđểcácembiếtrằngtiếngnóicủamìnhđượcngườikháclắngnghe.”

Vàdođótôivẫnkiênđịnhvớinhậnđịnhmangtínhquynạpcủamình:Đâylànghềkhókhănnhất,vàcólẽcũnglàcôngviệckhiếnngườitathỏamãnnhất.Trongnhữngcâuchuyệnđượckểtrongcuốnsáchnày,cónhữngtínhmạngđãbịmấtđi,vàcũngcónhữngtínhmạngđượccứuvớt,nếuđịnhnghĩasựcứuvớtlàgiúpchomộtthiếuniêncảmthấyhọxứngđángcómộtchỗđứngtrênhànhtinhnày.“Aicũngbiếttôisắptrượtngã”,mộtcậubénói,vàsauđócậutakhôngbịtrượtngã.Cònđiềugìlàmthỏamãntâmhồnhơnthế?Đâylànhững

côngviệcmangtínhảnhhưởnglớnnhấtmàphầnlớnchúngtasẽkhôngbaogiờcóđược.Tầmảnhhưởngtừcôngviệccủahọsẽcònđọngmãivớithờigian.Mỗingườigiáoviênsẽcómộtcâuchuyệnđểkể,nhữngcâuchuyệnkhônggiốngnhau,nhưngnếucómộttìnhcảmcaođẹp,mộtcâunóixuấthiệnlặpđilặplại,thìđólàmộtlờicôngbốgiảndị:tôilàmộtgiáoviên.Họnóirađiềuđóvớitấtcảsựhiếndângvàđầytựhào,vàhọnênnhưvậy.Thaymặttấtcảnhữngngườihọctrò-hiệntại,đãquavàsắptới-chophéptôiđượcthốtlênnhữngtìnhcảmtrântrọngtừđáylòngmình:Cảmơncácthầycôgiáovìnhữnggìcácthầycôđanglàm.

AnnaQuindlen