ngöôøi vieät illinois 11 -...

Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois • 11111

22222 • Ngöôøi Vieät Illinois

•

Nguyeät San THOÂNG TIN . VAÊN HOÙA SINH HOAÏT COÄNG ÑOÀNG

Chuû tröông Hoäi Ngöôøi Vieät Illinois

Chuû nhieäm: Paul Luu Giaùm Ñoác Ñieàu Haønh

Toång Bieân Taäp Francis C. Khuc

• Ban Bieân Taäp

Shara Chaâu, Caheri Aguilar Chaâu Vaên, Cöôøng Phaïm, Duõng Nguyeãn,

Lydia Byrne, Vaân Döông Sara H., Jalal Belsifar, Tony P.

Coäng taùc thöôøng tröïcCoäng taùc thöôøng tröïcCoäng taùc thöôøng tröïcCoäng taùc thöôøng tröïcCoäng taùc thöôøng tröïcPhaïm Thaønh Chaâu, Traàn Trung Ñaïo,

Troïng Ñaït, Bs.Nguyeãn YÙ Ñöùc, Phan Nhaät Nam,Nguyeãn Taøi Ngoïc, Hoaøng Ñöùc Nhaõ, Huy Phöông,

Huyønh Vaên Phuù, Vaên Quang, Pt. Nguyeãn Maïnh San,Tina Traàn, Töôûng Naêng Tieán, Vieät Tieán...

Tin Töùc Tin Töùc Tin Töùc Tin Töùc Tin Töùc Duõng Nguyeãn, Höng Leâ, Chaâu Vaên

Quaûng caùo Quaûng caùo Quaûng caùo Quaûng caùo Quaûng caùo Shara Chaâu • •

Thö töø, baøi vôû, ngaân phieáu xin göûi: Vietnamese Association of Illinois5110 N. Broadway, Chicago, Illinois 60640 - U.S.A. Tel: (773) 728- 3700 - Fax: (773) 728-0497

www.hnvi.orgEmail: [email protected]

Ban Bieân Taäp:[email protected]

Ngöôøi Vieät ILLINOIS

BAØI VÔÛ, QUAÛNG CAÙO HOÃ TRÔÏXIN VUI LOØNG GÖÛI VEÀ TRÖÔÙCNGAØY 15 MOÃI THAÙNG. ÑA TAÏ.

Soá 414 - Thaùng 4, Naêm 2017

• Caùc Chöông trình phuïc vuï - Giôùi thieäu - 3

• Tin töùc toång hôïp (Höng Leâ, Duõng Nguyeãn) 16

• Tin Chicago vaø Baûn Tin Ruùt Ngaén (Chaâu Vaên) 38

• Ñoâi deùp thaùng Tö (Ng. Baù Choåi) 47

• Thaùng Ba di taûn (Troïng Ñaït) 49

• Trang baùo cuûa Hoäi Cao Nieân Chicago 58

• Phaïm toäi Song hoân (PT. Nguyeãn Maïnh San) 61

• Caàm...C...cho choù ñaùi (Buøi Baûo Truùc) 64

• Saïn thaän 69

• Vaên chöông VN vaø chöõ Y (Chu Taát Tieán) 73

• Ñoaûn vaên cho Nguyeãn Duy (QT-Ñinh Huøng Cöôøng) 75

• Môøi tham döï Hoäi Thaûo Nhaäp Tòch ngaøy 1.4.2017 83

• English Section (Lydia Byrne & FrK) 84

• Hoã trôï Quaûng Caùo 91

TRONG SOÁ NAØY


GIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙOGIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙOGIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙOGIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙOGIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙO Advertising Rates

Trang (Page) 1/8 1/4 1/2 1 $15 $25 $50 $100

Quan, Hoân, Tang, TeáCongratulatory, Messages,

Offer of Condolence $15 $20 $30 $50

Muoán nhaän ñöôïc baùo haèng thaùng, xin göûi $40 böu phí cho moät naêm 12 soá.

To receive NGÖÔØI VIEÄT ILLINOISPlease send for one year subscriptions:

First Class: $40

VietnameseCommunity Magazine

ngöôøi vieät illinois do HoäiNgöôøi Vieät thöïc hieän phaùt haønh haøng thaùng,ngoaøi vieäc phaùt huy vaên hoïc, ngheä thuaätcoøn coù muïc ñích cung caáp tin töùc, caùc sinhhoaït coäng ñoàng taïi Chicago vaø haûi ngoaïi,thoâng baùo caùc chöông trình vaø dòch vuï xaõhoäi cuûa Hoäi – Baøi cuûa caùc taùc giaû coäng taùckhoâng nhaát thieát laø quan ñieåm cuûa Hoäi. –Baøi ñöôïc ñaêng hay khoâng seõ khoâng hoøantraû baûn thaûo – Toøa soaïn daønh quyeàn caétboû, söûa chöõa vaø nhuaän saéc laïi baûn thaûoneáu caàn.

The NGUOI VIET ILLINOIS ispublished monthly by the VietnameseAssociation of Illinois (VAI). Along withdevelopments in Vietnamese art andliterature, the NGUOI VIET ILLINOIS alsoprovides local news; community activitiesin the Chicagoland area, the United Statesand overseas. It also updates informationof extensive programs and its socialservices.

The viewpoint expressed in the articleswritten by contributors do not always reflectthat of VAI’s. Material submitted, publishedor not, will not be returned to sender. VAIreserves the right to edit and reviseaccordingly.

Thö töø, baøi vôû, ngaân phieáu xin göûiLetters, articles, contributions, checks

can be sent to:Vietnamese Association of Illinois

5110 N. Broadway Ave..Chicago, IL 60640Tel: (773) 728-3700

Fax: (773) 728-0497E-mail: [email protected]

BAÙC SÓ – TRUNG TAÂM Y KHOABs.Traàn Xuaân Ninh (Medical Center) 92Bs. Traàn Lieân Phöông (Asian Village) 99Bs. Van Pham Vision 2000 95Ñoâng Y só Thaùi Hoøa 95

NHA SÓFour Seasons Dental - Bs.Kieät & Nga, D.D.S. 99Comestic Dentistry - Bs. Ng.Thieän Minh, D.D.S. 98Bs.Nguyeãn Duy Linh, D.D.S. 99Bs. David Toaøn Nguyeãn, D.D.S. 98

NHAØ THUOÁCMINI thöông xaù 92

LUAÄT SÖLs.STUART BARASCH 96Ls. KIEÀU HUY LIEÂM 104

KHAI THUEÁ - BAÛO HIEÅMØ - VAY TIEÀN4Dakao Tax & Travel 97

TRAN’s Services, Inc. 95

XE HÔI - SÖÛA CHÖÕATHONG’S Auto service & Body 100VALUE Auto Services (Tran Dac) 95

QUAY PHIM - CHUÏP HÌNHQUOC TE (QT Photo & Travel) 94

CHÔÏ - SIEÂU THÒ - ÑOÀ DUØNGTAINAM thöông xaù 93HOA NAM MARKET 103

NHAØ HAØNG - CAØPHEÂTHAI Garden 102Phôû 888 102Caøfeù HOAØNG 102

DAÏY NGHEÀ - ÑAØO TAÏO - HUAÁN LUYEÄNPHÖÔNG Daïy Piano 94HUYØNH PHUÙ TAÙNH Daïy Laùi Xe 103

VEÙ MAÙY BAY - DU LÒCH - DÒCH VUÏSIGNS & Grapics 91Dòch vuï Nhaø Quaøn BARR 101Lease tieäm Nail - Caàn ngöôøi - Baùn tieäm 98Tin Vui - Tin Vui 103VT Entertainment (Vuong Ta) 103

Danh muïc Quaûng caùo •Danh muïc Quaûng caùo •

GIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙOGIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙOGIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙOGIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙOGIAÙ BIEÅU QUAÛNG CAÙO Advertising Rates

Trang (Page) 1/8 1/4 1/2 1 $15 $25 $50 $100

Quan, Hoân, Tang, TeáCongratulatory, Messages,

Offer of Condolence $15 $20 $30 $50

Muoán nhaän ñöôïc baùo haèng thaùng, xin göûi $40 böu phí cho moät naêm 12 soá.

To receive NGÖÔØI VIEÄT ILLINOISPlease send for one year subscriptions:

First Class: $40


HOÄI NGÖÔØI VIEÄT ILLINOIS CUNG ÖÙNG NHÖÕNG DÒCH VUÏ:VAI PROGRAMS:

Lieân laïc: 5110 N. BROADWAY ST., CHICAGO, ILLINOIS 60640Ñieän thoaïi: 773 728 3700 - Fax: 773 728 0497

Giôø laøm vieäc: Töø thöù Hai ñeán thöù Saùu - Môû cöûa Töø 9:00 am ñeán 5:00 pm.

BOÅ TUÙC KHAÛ NAÊNG NGÖÔØI LÔÙNBOÅ TUÙC KHAÛ NAÊNG NGÖÔØI LÔÙNBOÅ TUÙC KHAÛ NAÊNG NGÖÔØI LÔÙNBOÅ TUÙC KHAÛ NAÊNG NGÖÔØI LÔÙNBOÅ TUÙC KHAÛ NAÊNG NGÖÔØI LÔÙN ADULT EDUCATIONADULT EDUCATIONADULT EDUCATIONADULT EDUCATIONADULT EDUCATION-Anh Ngöõ caên baûn - English as Second Language-Vi tính caên baûn - Computer Literacy- Luyeän thi Nhaäp tòch - Citizenship Classes

CHÖÔNG TRÌNH HOÄI NHAÄPCHÖÔNG TRÌNH HOÄI NHAÄPCHÖÔNG TRÌNH HOÄI NHAÄPCHÖÔNG TRÌNH HOÄI NHAÄPCHÖÔNG TRÌNH HOÄI NHAÄP ADJUSTMENT PROGRAMADJUSTMENT PROGRAMADJUSTMENT PROGRAMADJUSTMENT PROGRAMADJUSTMENT PROGRAM-Nhaäp tòch, Di truù... - Naturalization, Immigration...-Thöïc taäp phoûng vaán - Mock Interview-Tö vaán, Huaán luyeän - Counseling, Training-Thoâng tin, Baùo chí - Information, Magazines-Phieân dòch/Thoâng dòch - Translation/Interpretation-Thò thöïc coâng chöùng - Notary Public

TÌM VIEÄC LAØMTÌM VIEÄC LAØMTÌM VIEÄC LAØMTÌM VIEÄC LAØMTÌM VIEÄC LAØM EMPLOYMENTEMPLOYMENTEMPLOYMENTEMPLOYMENTEMPLOYMENT-Giuùp tìm vieäc -Looking for a job-Giuùp vieát Resume -Help with writing Resume

DÒCH VUÏ XAÕ HOÄIDÒCH VUÏ XAÕ HOÄIDÒCH VUÏ XAÕ HOÄIDÒCH VUÏ XAÕ HOÄIDÒCH VUÏ XAÕ HOÄI SOCIAL SERVICESSOCIAL SERVICESSOCIAL SERVICESSOCIAL SERVICESSOCIAL SERVICES-Giuùp xin trôï caáp xaõ hoäi -Help with Social Benefits-Chaêm soùc Cao nieân taïi gia -Homemakers/Senior Services

CHAÊM SOÙC SÖÙC KHOÛECHAÊM SOÙC SÖÙC KHOÛECHAÊM SOÙC SÖÙC KHOÛECHAÊM SOÙC SÖÙC KHOÛECHAÊM SOÙC SÖÙC KHOÛE HEALTHCARE SERVICEHEALTHCARE SERVICEHEALTHCARE SERVICEHEALTHCARE SERVICEHEALTHCARE SERVICE-Kieåm tra söùc khoûe -Health Screening-Baûo hieåm Y Teá Treû Em -IL AllKids Insurance

THANH THIEÁU NIEÂNTHANH THIEÁU NIEÂNTHANH THIEÁU NIEÂNTHANH THIEÁU NIEÂNTHANH THIEÁU NIEÂN YOUTH PROGRAMYOUTH PROGRAMYOUTH PROGRAMYOUTH PROGRAMYOUTH PROGRAM-Keøm sau giôø hoïc -After School Tutoring-Sinh hoaït Treû -Youth Activities...


The Vietnamese Association of Illinois Adult ESL/Literacy Program 5110 North Broadway Ave. Chicago, IL 60640

For more informationor to register for

classesPlease contact Jalal at:

Tel: (773) [email protected]

For the purpose of compliance with Section 511 of public law 106/166 - The Stevens Amendment approximately 100% of federal funds were used for these classes

Monday: 9:00 am - 11:30 am EL CIVICS – ESL Level 2 - CitizenshipTuesday: 9:00 am - 11:30 am EL CIVICS – ESL Level 2 - CitizenshipWednesday: 9:00 am - 11:30 am EL CIVICS – ESL Level 2 - CitizenshipThursday: 9:00 am - 11:30 am EL CIVICS – ESL Level 2 - CitizenshipFriday: 9:00 am - 11:30 am EL CIVICS – ESL/ Citiz. TutoringSaturday: 10:00 am - 12:30 pm ESL/Cit Tutoring @ Bezazian Library*Sunday: 10:00 am - 12:30 pm ESL Tutoring Sessions - Citizenship

CLASS SCHEDULE:

Monday-Sunday: ALL HOURS! We have one-on-one ESL tutoring for studentsunable to attend the classes during our scheduledhours. Tutors can meet with you at your convenience.

Interestedin volunteering with us?

Contact Caheri:[email protected]

ESL- Classes focus completely on learning En-glish.

*Tutoring on Saturdays will take place byappointment and with the approval of the coor-dinators.

EL CIVICS- Classes include advanced gram-mar and conversation skills. The class provides in-structions in civics and has students apply their En-glish in a practical way.


Thôøi gian: 9:30 giôø - 11:30 giôø saùng caùc ngaøy Chuû Nhaät(Thôøi gian töø 22 thaùng 01 ñeán 14 thaùng 05, 2017)

Ñòa ñieåm: HOÄI NGÖÔØI VIEÄT ILLINOIS5110 N Broadway St., Chicago, IL 60640

Trình ñoä: 1

°Giuùp hoïc vieân bieát caùch ñaùnh vaàn trong tieáng Vieät

°Ñoïc vieát cô baûn tieáng Vieät

°Ñeám soá tôùi 100 baèng tieáng Vieät

°Giao tieáp cô baûn baèng tieáng Vieät tieâpVieät

MUOÁN BIEÁT THEÂM CHI TIEÁTXin lieân laïc: DOMINIC PHAÏM

Phone: 773-728-3700Email:[email protected]

MÔØI GHI DANH TÖØ HOÂM NAY


MUOÁN BIEÁT THEÂM CHI TIEÁTXin lieân laïc: TONY PHAÏM, Ñieàu Hôïp Vieân

Chöông trình Thanh Thieáu NieânPhone: 773-728-3700 ex. 27

Email:[email protected]

HOÄI NGÖÔØI VIEÄT ILLINOIS


Ñaây laø Chöông trình chính phuû löu taâm, ñaõi ngoä quyù Cao nieân treân 60tuoåi giaø yeáu, beänh taät, soáng neo ñôn nhaèm cung caáp nhöõng dòch vuï chaêmsoùc söùc khoûe, vaø giuùp ñôõ vieäc nhaø taïi tö gia cuûa hoï.

Muoán thuï höôûng dòch vuï chaêm soùc taïi gia, quyù vò cao nieân caàn: ª Coù quoác tòch Hoa Kyø, hay thöôøng truù hôïp phaùp theo luaät di truù. ª Cö nguï taïi Illinois trong thôøi gian xin dòch vuï vaø nhaän dòch vuï. ª Söùc khoûe yeáu keùm hay beänh taät, coù nhu caàu giuùp ñôõ vieäc nhaø vaø

phuï giuùp vieäc caù nhaân. ª Ñang höôûng trôï caáp SSI, coù theû khaùm beänh Medicare, Medicaid. ª Taøi saûn khoâng quaù 17,500 ñoâ la. ª Ñöôïc baùc só chaáp thuaän cho höôûng dòch vuï.

Chöông Trình Chaêm Soùc Cao Nieân Taïi Gia/HNV ñang phaùt trieån raáttoát ñeïp vôùi nhieàu thaønh quaû ñaùng khích leä, saün saøng tieáp nhaän laøm thuû tuïccho Quyù Cao nieân coù nhu caàu trong thôøi gian ngaén nhaát.

Trong thaønh phoá Chicago, xin vui loøng lieân laïc:OÂng Duõng Nguyeãn, Baø Vaân Döông, Coâ Sarah Alhasan

5110 N. Broadway St., Chicago, IL 60640Ñieän thoaïi: (773) 728-3700 - Fax: (773) 728-0497

Trong khu vöïc DuPage, xin vui loøng lieân laïc:Anh Daniel Nguyeãn

640 E. St. Charles Rd., Suite 203Carol Stream, IL 60188

Ñieän thoaïi: (630) 580-9438 - (630) 480-0224Fax: (331) 806-3155


• NHAÄP TÒCH (Naturalization)• THEÛ XANH (Permanent Resident Cards)

• MÔØI THAÂN NHAÂN DU LÒCH• Immigration Counseling

• TRAVEL DOCUMENT / RE-ENTRY PERMIT• THIEÁT LAÄP HOÀ SÔ BAÛO LAÕNH

• DÒCH TAØI LIEÄU – THÒ THÖÏC COÂNG CHÖÙNG(Translation Services - Notary Public)

QUYÙ ÑOÀNG HÖÔNG COÙ NHU CAÀU,XIN VUI LOØNG GOÏI LAÁY HEÏN

LIEÂN LAÏC ÑEÅ BIEÁT THEÂM CHI TIEÁT: Francis Khuc (BIA) - Hung Le Email: [email protected]

7 7 3 . 7 2 8 . 3 7 0 0Hoäi Ngöôøi Vieät Illinois

CHÖÔNG TRÌNHHOÄI NHAÄP


Leä phí chi traû cho Boä Noäi An Hoa Kyø (US Department of HomelandSecurity) nhö ñaõ quy ñònh, hai loaïi ñôn maãu N-400 (APPLICATIONFOR NATURALIZATION) laø $725 (keå caû leä phí laên tay) vaø maãu N-600(APPLICATION FOR CERTIFICATE OF CITIZENSHIP) laø $1,170.

Chöông trình Nhaäp Tòch Hoäi Ngöôøi Vieät tröôùc ñaây ñaõ xin thu leä phíphuïc vuï quyù khaùch ñeán laøm ñôn nhöng töø ngaøy ra Thoâng Baùo naøy,chuùng toâi seõ phuïc vuï HOAØN TOAØN MIEÃN PHÍ, nghóa laø ngoaøi leä phíquy ñònh, Quyù vò seõ khoâng phaûi traû moät chi phí phuïc vuï naøo khaùc ñoái vôùihai loaïi ñôn xin nhaäp tòch neâu treân.

NHAÂN DÒP NAØY CHUÙNG TOÂI CUÕNG KHUYEÁN KHÍCH QUYÙ ÑOÀNGHÖÔNG NEÂN SÔÙM XIN NHAÄP TÒCH NEÁU ÑAÕ ÑUÛ ÑIEÀU KIEÄN ÑEÅCOÙ ÑÖÔÏC NHÖÕNG QUYEÀN LÔÏI CAÀN THIEÁT CHO BAÛN THAÂN.

YOU WANTED TO BE NATURALIZED? (YES, WE SERVE WITH NO CHARGE!)

Quyù vò töø 18 tuoåi trôû leân muoán xin nhaäp tòch,vui loøng goïi laáy heïn ñeå ñöôïc höôùng daãn, xin mang theo:- Theû xanh coøn hieäu löïc hay caùc hoà sô boå tuùc neáu caàn.

- Theû An Sinh Xaõ Hoäi- Theû ID hay baèng laùi xe

- Hai aûnh côõ 2x2” (maàu, neàn traéng, nhìn thaúng thaáy hai tai)- Leä phí traû cho Boä Noäi An ñaõ quy ñònh.

(Khoâng nhaän tieàn maët)CHÖÔNG TRÌNH NHAÄP TÒCH HOÄI NGÖÔØI VIEÄT ILLINOIS

773 728 3700


Chöông trình Immigrant Family Resource Programphuïc vuï vaø trôï giuùp nhöõng gia ñình coù möùc lôïi töùc thaáp,ngöôøi giaø, treû em, phuï nöõ mang thai vaø ngöôøi taøn taättrong caùc chöông trình xaõ hoäi thuoäc Boä Xaõ Hoäi Tieåu BangIllinois, bao goàm caùc dòch vuï veà y teá, thöïc phaåm,..

°TANF - Trôï giuùp taøi chính taïm thôøi cho phuï nöõ mangthai vaø gia ñình trong hoaøn caûnh khoù khaên coù moät hoaëcnhieàu treû em phuï thuoäc.

°MEDICAID/ALLKIDS - Chöông trình baûo hieåm yteá cuûa chính phuû daønh cho ngöôøi coù möùc lôïi töùc thaáp,ngöôøi giaø, treû em, phuï nöõ mang thai vaø ngöôøi taøn taät.

°SNAP ( Food Stamps ) - Trôï giuùp taøi chính cho caùnhaân hoaëc gia ñình coù möùc lôïi töùc thaáp thoâng qua theûLINK duøng vaøo vieäc mua thöïc phaåm.

Muoán bieát theâm chi tieát, xin vui loøng lieân laïc:

MINH NGUYEÃN773 . 728 . 3700

Email: [email protected]


VIETNAMESE ASSOCIATION OF ILLINOIS

JOB DESCRIPTIONJOB DESCRIPTIONJOB DESCRIPTIONJOB DESCRIPTIONJOB DESCRIPTION

VAI IS AN EQUAL OPPORTUNITY EMPLOYER

POSITION TITLE: Community Care Program Case Manager

Responsibilities: Under the supervision of the CEO/Director of Program Services, the Part

Time case manager will work for Community Care Program and:

1. Serves as a liaison between the Case Coordinator Units and the Agency;

2. Assigns the workers for the CCP clients; follow-up and does home visits

3. Completes the initial hiring paper works for the workers and keeps their filesas well as the client files;

4. Monitoring log in & out of the workers; edit and approve the time cards onBlueForce Epay systems

5. Collects time sheets from the workers based on payroll schedule; comparetimesheets to log in/out record on BlueForce Epay Systems before handing in forpayroll

6.Organizes the appropriate quarterly training for the home care workers

7. Perform other duties as assigned by the CEO/Director of Program Services

Qualification: • Experience in social services, education, counseling or related field.

• Bilingual/bicultural preferred

• High School diploma, BA preferred.


VIETNAMESE ASSOCIATION OF ILLINOIS

JOB DESCRIPTIONJOB DESCRIPTIONJOB DESCRIPTIONJOB DESCRIPTIONJOB DESCRIPTION

VAI IS AN EQUAL OPPORTUNITY EMPLOYER

POSITION TITLE: Part-time Program Assistant

Under direct supervision of the Director of Program Services, the Part-time Program Assistant willexecute tasks related to VAI’s program by serving the immigrants and refugees living in DuPage County.The purpose of the Immigrant Family Resource Program is to inform community members with limitedEnglish skills about services and eligibility requirements of IDHS programs such as but not limited to:

TANF - Temporary Assistance for Needy Families; AABD - Aid to the Aged, Blind and Disabled;G.A. - General Assistance and T.A. - Temporary Assistance; Medicaid - Medical Assistance; FoodStamps - Link Card which enables families or individuals to purchase food.

Responsibilities:Through this Program, the Part-time Program Assistant will provide:

• bi-lingual case counseling services through one-on-one meetings with immigrants and/or immi-grant families to determine their need

• assist clients in applying for/accessing appropriate programs

• mediate with IDHS as needed to ensure receipt and maintenance of IDHS-administered benefits

• provide referrals and assistance with accessing other safety net programs for persons not eligiblefor IDHS-administered benefits

• assist local IDHS offices with interpretation for their Vietnamese-speaking clients

• Refer clients to all relevant social service programming available at the Vietnamese Associationof Illinois in DuPage and/or in Chicago

• Perform other duties as requested from the Director of Program Services

Qualification:• Strong proficiency with English and Vietnamese (verbal and written) (preferred)• A minimum 2 years work experience with ethnic communities (preferred)

• Bachelor Degree (preferred)

• Experience using Microsoft Office

• Strong understanding of social services offered by the State of Illinois


THAÙI LAN TÒCH THU LÖÔÏNGSÖØNG TEÂ GIAÙC KHOÅNG LOÀNhaø chöùc traùch Thaùi Lan hoâm 14/

32017 loan baùo haûi quan nöôùc naøytòch thu 21 chieác söøng teâ giaùc trò giaùgaàn 5 trieäu ñoâla trong vuï thu giöõ lôùnnhaát ôû Thaùi Lan trong nhöõng naêmqua.

Thaùi Lan ñaõ trôû thaønh moät ñieåmtrung chuyeån lôùn cho hoaït ñoäng buoânbaùn caùc loaøi ñoäng vaät coù nguy côtuyeät chuûng sang caùc nöôùc chaâu AÙkhaùc.

Vuï thu giöõ gaàn 50 kiloâgram söøngteâ giaùc dieãn ra vaøi ngaøy sau khi 300kiloâgram ngaø voi bò tòch thu vaø moätthaùng sau khi nhaø chöùc traùch phaùthieän gaàn 3 taán vaûy teâ teâ treân ñöôøngvaän chuyeån sang Laøo.

“Ñaây laø vuï tòch thu söøng teâ giaùclôùn nhaát töø 5 tôùi 10 naêm trôû laïi ñaây,”Somkiat Soontornpitakkool, giaùmñoác Cuïc Baûo veä Ñoäng Thöïc vaätHoang daõ cuûa Thaùi Lan, noùi.

Soá söøng naøy ñöôïc phaùt hieän tronghaønh lyù göûi töø Ethiopia veà Thaùi Lan.Caûnh saùt noùi hai ngöôøi phuï nöõ ThaùiLan ñi töø Vieät Nam vaø Campuchiatôùi ñeå nhaän haønh lyù ñaõ taåu thoaùt khihaønh lyù bò kieåm tra ngaãu nhieân. Leänhbaét giöõ ñaõ ñöôïc ban haønh.

Hoaït ñoäng buoân baùn söøng teâ giaùctreân toaøn caàu bò caám theo moät coângöôùc cuûa Lieân Hieäp Quoác, nhöng ôûmoät soá nöôùc Chaâu AÙ ñang phaùt trieånnhanh, söøng teâ giaùc ñöôïc xem laø moätnguyeân lieäu quyù trong caùc loaïi thuoáccoå truyeàn ñeå ñieàu trò baù beänh töø soátcho tôùi ung thö.

Öôùc tính chæ coù khoaûng 29.000con teâ giaùc coøn soùt laïi trong thieânnhieân ngaøy nay so vôùi 500.000 convaøo ñaàu theá kyû 20, theo Quyõ Teâ giaùcQuoác teá.

TT BÒ TRUAÁT PHEÁ CUÛA HAØN QUOÁC SEÕ BÒ TRIEÄU TAÄPCaùc coâng toá vieân Haøn Quoác seõ

trieäu taäp toång thoáng bò truaát pheá ParkGeun-hye ñeå thaåm vaán nhö moät nghiphaïm trong vuï ñieàu tra tham nhuõngdaãn ñeán vieäc luaän toäi baø, moät giôùichöùc toá tuïng Haøn Quoác cho bieát hoâmthöù Ba 14/3/2017, giöõa boái caûnhcuoäc khuûng hoaûng chính trò ñangbao truøm leân ñaát nöôùc naøy trongnhieàu thaùng qua. Vaên phoøng coângtoá seõ thoâng baùo cho baø Park khi baøbò trieäu taäp vaø seõ khoâng thöônglöôïng veà thôøi ñieåm, theo lôøi moät vieânchöùc töø choái tieát loä danh tính.

Hieän chöa coù phaûn hoài töø baø Parkveà vieäc naøy. Ñaïi dieän phaùp lyù cuûabaø cuõng khoâng ñöa ra bình luaän.

Toøa aùn Hieán phaùp ñaõ baõi nhieämbaø Park khoûi chöùc vuï hoâm thöù Saùu10/3/2017, uûng hoä moät cuoäc boû phieáucuûa nghò vieän veà vuï beâ boái lôïi duïngdanh nghóa ñaõ laøm rung chuyeån caûgiôùi chính trò laãn doanh thöông.

Baø Park phuû nhaän coù baát kyø haønhvi sai traùi naøo. Baø laø vò toång thoángdaân cöû ñaàu tieân cuûa Haøn Quoác bòtruaát pheá.

Baø Park ñaõ rôøi khoûi dinh thöï NhaøXanh cuûa toång thoáng hoâm Chuû Nhaätñeå trôû veà nhaø rieâng ôû Seoul nhö moätcoâng daân bình thöôøng. Toøa aùn cuõnghuûy boû quyeàn mieãn tröø cuûa toångthoáng voán coù khaû naêng che chaén chobaø khoûi bò truy toá.

Baø Park noùi qua moät phaùt ngoânvieân raèng baø raát tieác vì ñaõ khoânghoaøn thaønh nhieäm kyø cuûa mình,nhöng noùi theâm raèng söï thaät seõ ñöôïctieát loä, moät phaùt bieåu thaùch thöùc ñoáivôùi vieãn caûnh ñoái maët vôùi cuoäc ñieàutra. Tröôùc ñoù, moät nhoùm ñieàu tra ñaëcbieät caùo buoäc baø Park ñaõ thoâng ñoàngvôùi ngöôøi baïn Choi Soon-sil ñeå gaâyaùp löïc buoäc caùc doanh nghieäp lôùnphaûi tham gia vaøo vieäc thaønh laäp caùcquyõ hoã trôï chính saùch, vaø ñaõ chopheùp baø gaây aûnh höôûng leân caùc vaánñeà cuûa quoác gia.

Baø Park vaø baø Choi ñeàu choái boûsai traùi. Trong thôøi gian coøn laø toång

THEÁ GIÔÙITHEÁ GIÔÙITHEÁ GIÔÙITHEÁ GIÔÙITHEÁ GIÔÙI

BAÛN TIN Toång Hôïp:

DUÕNG NGUYEÃN - HÖNG LEÂ - CHAÂU VAÊN


thoáng, baø Park ñaõ töø choái yeâu caàuthaåm vaán cuûa caùc coâng toá vieân.

TT DUTERTE XAÂY COÂNG TRÌNH CAÛNH GIAÙC TRUNG QUOÁC

Toång thoáng Philippine RodrigoDuterte ñaõ ra leänh cho haûi quaânnöôùc naøy xaây döïng caùc “caáu truùc”ñeå khaúng ñònh chuû quyeàn treân vuøngbieån phía ñoâng, nôi Manila cho bieátcoù moät taøu cuûa Trung Quoác ñeán thaêmdoø hoài naêm ngoaùi.

Philippines ñaõ phaûn ñoái veà ngoaïigiao vôùi Baéc Kinh sau khi con taøubò theo doõi di chuyeån qua laïi ôûBenham Rise, moät khu vöïc roäng lôùnphía ñoâng Philippines ñöôïc LieânHieäp Quoác xaùc ñònh laø moät phaàntheàm luïc ñòa cuûa nöôùc naøy vaøo naêm2012.

Philippines noùi Benham Rise laøkhu vöïc giaøu tröõ löôïng caù vaø ña daïngsinh hoïc.

Hoâm thöù Saùu 10/3/2017, BoäNgoaïi giao Trung Quoác noùi con taøuchæ thöïc hieän “quyeàn töï do haøng haûithoâng thöôøng vaø quyeàn ñi qua voâhaïi”, khoâng coù gì hôn.

Boä tröôûng Quoác phoøng Philip-pines Delfin Lorenzana cho bieátToång thoáng Duterte chæ thò taêngcöôøng tuaàn tra haûi quaân trong khuvöïc naøy vaø xaây döïng caùc caáu truùc“cho thaáy ñaây laø khu vöïc cuûa chuùngtoâi”. OÂng khoâng neâu roõ caáu truùc seõñöôïc xaây döïng laø gì.

“Chuùng toâi quan ngaïi, hoï khoângcoù vieäc gì ôû ñoù caû”, oâng Lorenzananoùi vôùi caùc nhaø baùo vaøo cuoái ngaøyChuû nhaät.

Maëc duø chaáp nhaän lôøi giaûi thíchcuûa Trung Quoác, nhöng oângLorenzana noùi roõ raøng laø taøu cuûaTrung Quoác khoâng “ñi qua” khuvöïc, bôûi vì taøu naøy döøng laïi raát nhieàulaàn, trong nhöõng khoaûng thôøi giankeùo daøi.

Tuaàn tröôùc, oâng Lorenzana noùioâng nghi ngôø caùc hoaït ñoäng cuûaTrung Quoác gaàn Benham Rise.

Ngoaïi tröôûng Philippines gôïi yù ñaâycoù theå laø moät phaàn trong caùc cuoäcthöû nghieäm kieåm tra ñoä saâu cuûa nöôùccho caùc tuyeán taøu ngaàm ñeán ThaùiBình Döông.

OÂng Lorenzana cho bieát vaán ñeànaøy seõ ñöôïc thaûo luaän theâm taïi cuoächoïp cuûa hoäi ñoàng an ninh quoác giavaøo toái thöù Hai.

Söï kieän môùi coù nguy cô laøm toånhaïi ñeán moái quan heä giöõa Philippinesvôùi Trung Quoác taïi thôøi ñieåm quanheä giöõa hai beân noàng aám leân hieámthaáy döôùi thôøi cuûa oâng Duterte,ngöôøi ñaõ choïn baét tay kinh doanhvôùi Baéc Kinh thay vì ñoái ñaàu veà caùchoaït ñoäng vaø muïc tieâu haøng haûitrong vuøng bieån tranh chaáp.

NHAÄT BAÛN ÑÖA CHIEÁN HAÏM LÔÙN ÑEÁN BIEÅN ÑOÂNGNhaät Baûn coù keá hoaïch ñöa taøu

chieán lôùn nhaát ñeán Bieån Ñoâng vaøothaùng 5 trong haûi trình keùo daøi 3thaùng. Daây laø chöông trình phoâ dieãnlöïc löôïng haûi quaân lôùn nhaát cuûa nöôùcnaøy trong khu vöïc keå töø Theá chieánthöù Hai.

Vieäc tuyeân boá chuû quyeàn haàu nhötoaøn boä caùc vuøng bieån tranh chaápvaø söï hieän dieän quaân söï ngaøy caøngtaêng cuûa Trung Quoác ñaõ gaây ra moáiquan ngaïi ôû Nhaät Baûn vaø phöôngTaây. Hoa Kyø thöôøng xuyeân toå chöùccaùc cuoäc tuaàn tra treân bieån vaø treânkhoâng trong khu vöïc nhaèm khaúngñònh töï do haøng haûi.

Theo keá hoaïch, chieác haøngkhoâng maãu haïm tröïc thaêng Izumo,ñöôïc trang bò cho Löïc löôïng Phoøngveä Bieån Nhaät caùch ñaây hai naêm, seõdöøng laïi taïi Singapore, Indonesia,Philippines vaø Sri Lanka tröôùc khitham gia cuoäc taäp traän chungMalabar vôùi caùc taøu haûi quaân HoaKyø vaø AÁn Ñoä ôû AÁn Ñoä Döông vaøothaùng 7.

Caùc nguoàn tin cho bieát chieán haïmlôùn nhaát cuûa Nhaät Baûn seõ trôû veà nöôùcvaøo thaùng Taùm.

Ñaøi Loan, Malaysia, Vieät Nam,Philippines vaø Brunei cuõng tuyeân boáchuû quyeàn treân vuøng bieån giaøu tröõlöôïng daàu vaø khí ñoát, nôi coù löulöôïng thöông maïi haøng haûi thoâng quahaøng naêm leân ñeán khoaûng 5 nghìntyû USD.

Nhaät Baûn khoâng tuyeân boá chuûquyeàn ôû Bieån Ñoâng, nhöng laïi tranhchaáp laõnh haûi vôùi Trung Quoác ôû BieånHoa Ñoâng.

Moät nguoàn tin khaùc cho hay NhaätBaûn cuõng muoán môøi Toång thoángPhilippines Rodrigo Duterte, ngöôøiñaõ thuùc ñaåy quan heä vôùi Trung Quoáctrong nhöõng thaùng gaàn ñaây khi oângchæ trích lieân minh cuõ cuûa Hoa Kyø,leân thaêm taøu Izumo khi taøu naøy gheùthaêm Vònh Subic, caùch Manila 100km veà phía taây.

Hoaït ñoäng cuûa Nhaät Baûn dieãn ragiöõa boái caûnh nöôùc Myõ, döôùi thôøicuûa Toång thoáng Donald Trump, coùveû nhö ñang theo ñuoåi moät ñöôøngloái cöùng raén hôn vôùi Trung Quoác.Washington ñaõ chæ trích vieäc xaâydöïng caùc ñaûo nhaân taïo, caùc cô sôûquaân söï cuûa Trung Quoác vaø neâuquan ngaïi raèng caùc hoaït ñoäng treâncoù theå nhaèm ñeå haïn cheá vieäc ñi laïitöï do trong khu vöïc.

Hoài thaùng Gieâng, Baéc Kinhkhaúng ñònh coù chuû quyeàn “khoângtheå choái caõi” ñoái vôùi nhöõng hoøn ñaûotranh chaáp sau khi Toøa Baïch OÁc camkeát seõ baûo veä “nhöõng laõnh thoå quoácteá”.

Taøu Izumo daøi 249 meùt (816.93ft), lôùn baèng nhöõng chieác haøngkhoâng maãu haïm thôøi Theá chieán thöùHai cuûa Nhaät Baûn. Taøu coù theå chöùañeán chín chieác tröïc thaêng. Izumocuõng töông töï nhö nhöõng chieác haøngkhoâng maãu haïm taán coâng ñoå boä cuûaThuûy quaân luïc chieán Myõ, nhöngkhoâng coù khoang cho taøu vaø maùybay haï caùnh.

Nhaät Baûn trong nhöõng naêm gaànñaây, ñaëc bieät laø döôùi thôøi Thuû töôùngShinzo Abe, ñaõ co keùo giôùi haïn hieán

Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois • 1717171717phaùp cuûa Nhaät thôøi bình vaø haäuchieán. Nöôùc naøy quy ñònh taøu Izumolaø moät khu truïc haïm vì hieán phaùpcaám mua vuõ khí taán coâng. Con taøuñaõ giuùp cho Nhaät Baûn phoâ dieãn söùcmaïnh quaân söï vöôït ra khoûi laõnh thoåcuûa mình.

Taøu Izumo ñoùng taïi Yokosuka,gaàn Tokyo, cuõng laø nôi coù chieáchaøng khoâng maãu haïm RonaldReagan cuûa Haïm ñoä 7 haûi quaânHoa Kyø. Nhieäm vuï chính cuûa Izumolaø choáng taøu ngaàm.

VIEÄT NAM ÑOØI TRUNG QUOÁCNGÖØNG DU LÒCH BIEÅN ÑOÂNGHoâm thöù Hai 13/3/2017, Vieät

Nam yeâu caàu Trung Quoác ngöøngñöa taøu du lòch tôùi Bieån Ñoâng, phaûnhoài moät trong nhöõng ñoäng thaùi môùinhaát cuûa Baéc Kinh nhaèm cuûng coáyeâu saùch cuûa Trung Quoác trongtuyeán haûi loä chieán löôïc.

Hoài ñaàu thaùng naøy, moät chieác taøudu lòch Trung Quoác chôû hôn 300haønh khaùch ñeán thaêm quaàn ñaûoHoaøng Sa, nôi Vieät Nam cuõng tuyeânboá chuû quyeàn.

Trung Quoác tuyeân boá chuû quyeàntreân haàu heát khu vöïc Bieån Ñoâng giaøunaêng löôïng. Brunei, Malaysia, Phil-ippines, Vieät Nam vaø Ñaøi Loan cuõngtuyeân boá chuû quyeàn treân vuøng bieåncoù löu löôïng thöông maïi haøng haûi ñiqua haøng naêm leân ñeán khoaûng 5nghìn tyû ñoâla.

Trong cuoäc hoïp baùo thöôøng kyøhoâm thöù Hai, phaùt ngoân vieân BoäNgoaïi giao Trung Quoác Hoa XuaânOaùnh noùi baø chöa nhaän ñöôïc nhöõngphaùt bieåu töø phía Vieät Nam, nhöngtaùi khaúng ñònh tuyeân boá chuû quyeàncuûa Trung Quoác ñoái vôùi quaàn ñaûoHoaøng Sa.

Caùc quoác gia coù tranh chaáp chuûquyeàn ôû Bieån Ñoâng ñeàu tìm caùchcuûng coá tuyeân boá cuûa mình baèngcaùch khuyeán khích ngaøy caøng nhieàudaân chuùng ñeán caùc hoøn ñaûo tranhchaáp ôû Bieån Ñoâng. Nhöõng chuyeán

haûi haønh ñaàu tieân cuûa Trung Quoáctôùi quaàn ñaûo Hoaøng Sa laø do coângty Vaän haønh taøu Haûi Nam ñöa ravaøo naêm 2013.

Beân leà cuoäc hoïp quoác hoäi thöôøngnieân taïi Baéc Kinh hoâm thöù Ba, thòtröôûng cuûa khu vöïc maø Trung Quoácgoïi laø thaønh phoá Tam Sa, oâng TieâuKieät, cho bieát keå töø naêm 2013, haitaøu du lòch giaûi trí töø Tam Sa ñaõ thöïchieän 120 chuyeán ñi voøng quanhquaàn ñaûo Hoaøng Sa.

Naêm 2012, Trung Quoác thaønhlaäp thaønh phoá Tam Sa treân ñaûo PhuùLaâm, thuoäc quaàn ñaûo Hoaøng Sa, ñeåquaûn lyù caùc ñaûo maø Baéc Kinh tuyeânboá chuû quyeàn ôû Bieån Ñoâng. Tuynhieân vaøo thôøi ñieåm ñoù, daân soá TrungQuoác taïi ñaây khoâng quaù vaøi ngaønngöôøi. Nhieàu ñaûo, ñaù nhoû xungquanh khoâng coù ngöôøi ôû.

OÂng Tieâu Kieät noùi: “Ba naêm quacho thaáy, caùc chuyeán du lòch ñeánHoaøng Sa laø loaïi hình du lòch raátphuø hôïp cho Tam Sa. Vì vaäy, TamSa trong töông lai seõ chuù troïng ñeánloaïi hình du lòch naøy vaø chuû ñoängmôû roäng caùc tuyeán ñöôøng du lòch”.

Ngoaøi Vieät Nam, Ñaøi Loan cuõngtuyeân boá chuû quyeàn ôû Hoaøng Sa.

SCOTLAND ÑOØI TAÙCH KHOÛI VÖÔNG QUOÁC ANHThuû hieán Scotland hoâm thöù Hai

13/3/2017 ñaõ tieán theâm moät böôùc nöõagaàn hôn tôùi vieäc phaù vôõ Vöông quoácAnh vôùi thoâng baùo raèng baø coù yù ñònhbaét ñaàu tieán trình phaùp lyù ñeå toå chöùcmoät cuoäc tröng caàu daân yù môùi veàñoäc laäp cho ngöôøi Scotland.

Taïi cuoäc hoïp baùo ôû Edinburgh,baø Nicola Sturgeon noùi raèng trao chongöôøi Scotland cô hoäi ñeå theå hieänquan ñieåm cuûa hoï sau vuï Brexit laø“ñieàu ñuùng ñaén”. Brexit laø cuoäc boûphieáu hoài naêm ngoaùi cuûa nöôùc Anhveà vieäc rôøi khoûi Lieân hieäp chaâu AÂu.

Baø Sturgeon noùi khoâng coùchuyeän baø “khoâng laøm gì caû” trongkhi Brexit ñe doïa ñeán neàn kinh teá

cuûa Scotland vaø moái lieân heä cuûanöôùc naøy vôùi chaâu AÂu.

Baø Sturgeon noùi raèng baø muoáncuoäc boû phieáu dieãn ra trong khoaûnggiöõa muøa thu naêm 2018 vaø muøa xuaânnaêm 2019.

Baø noùi thuû töôùng baûo thuû cuûaVöông quoác Anh Theresa May ñaõkhoâng tham khaûo yù kieán cuûa Scot-land tröôùc khi quyeát ñònh ñoät ngoätrôøi khoûi EU. Anh quoác seõ khoâng chæchaám döùt tö caùch thaønh vieân chínhtrò trong khoái chaâu AÂu maø coøn rôøikhoûi thò tröôøng chung chaâu AÂu vôùinhöõng haäu quaû kinh teá.

Trong cuoäc tröng caàu daân yù veàBrexit, ngöôøi Scotland ñaõ boû phieáuvôùi tyû leä cheânh leäch 62-38%, uûnghoä vieäc ôû laïi trong EU.

Trong cuoäc tröng caàu daân yù vaøothaùng 9/2014, Scotland ñaõ boû phieáucho vieäc tieáp tuïc laø moät phaàn trongVöông quoác Anh.

Quoác hoäi Vöông quoác Anh coùtieáng noùi quyeát ñònh veà moät cuoäctröng caàu daân yù môùi coù theå dieãn ra.Chöa roõ lieäu Thuû töôùng May coù ñoàngyù vôùi moät cuoäc boû phieáu nöõa veà Scot-land ñoäc laäp, hay baø seõ coá gaéng ngaênchaën.

Moät cuoäc thaêm doø yù kieán ñöôïccoâng boá vaøo tuaàn tröôùc cho thaáy söïuûng hoä neàn ñoäc laäp cuûa Scotland ñaõñaït möùc cao nhaát so vôùi thôøi ñieåmvaøi tuaàn ngay sau cuoäc boû phieáuBrexit.

NHAÄT BAÛN TRÔÏ GIUÙPMYANMAR

Toå chöùc Nippon Foundation coùtruï sôû taïi Nhaät Baûn vaø nhöõng toå chöùclieân heä ñaõ trao taëng cho Myanmargaàn 90 trieäu ñoâ la ñeå ñaùp öùng nhöõngnhu caàu caên baûn cuûa nöôùc naøy keå töønaêm 1976, vaø coù keá hoaïch hoã trôïtheâm 30 trieäu ñoâ la trong nhieäm kyøcuûa Chính phuû Lieân ñoaøn Toaøn quoácvì Daân chuû. OÂng Yohei Sasakawa,ñaëc söù cuûa chính phuû Nhaät Baûn veàhoøa giaûi quoác gia taïi Myanmar ñoàng


thôøi laø Chuû tòch cuûa Nippon Foun-dation loan baùo tin naøy.

Taïi buoåi leã ñaùnh daáu hoaøn taát xaâydöïng caùc toøa nhaø cho nhöõng ngöôøibò aûnh höôûng vì xung ñoät taïi vuøngñoâng nam Myanmar ñöôïc toå chöùctaïi la øng Lay Kay Kaw, quaänMyawady, gaàn bieân giôùi Myanmar-Thaùi hoâm thöù Saùu tuaàn qua, ñaëc söùSasakawa cho bieát toå chöùc cuûa oângseõ söû duïng tieàn taøi trôï cuûa chính phuûNhaät Baûn ñeå thöïc hieän theâm nhieàudöï aùn taïi Myanmar vôùi söï chaápthuaän cuûa chính phuû cuûa Toång thoángHtin Kyaw.

OÂng Sasakawa noùi vieäc trôï giuùptaïi Myanmar baét ñaàu baèng vieäc phaùttrieån nhöõng nguoàn nhaân löïc vaø chöõatrò nhöõng beänh nhaân phong baèngcaùch phaân phoái thuoác men. Qua thôøigian, toå chöùc Nippon Foundation taïiMyanmar ñaõ baét ñaàu môû roäng caùchoaït ñoäng treân moät soá laõnh vöïc roänglôùn, bao goàm y teá, giaùo duïc, phaùttrieån nguoàn nhaân löïc, hoã trôï chongöôøi khuyeát taät vaø cöùu trôï nhöõngcoäng ñoàng bò aûnh höôûng vì xung ñoät.

Nhöõng döï aùn ñang tieán haønh chuùtroïng ñeán 5 khu vöïc coát loõi bao goàm6 döï aùn y teá, 4 veà giaùo duïc, 4 veàphaùt trieån nguoàn nhaân löïc, 3 ñeå hoãtrôï ngöôøi khuyeát taät, vaø 3 döï aùn ñeåhoã trôï cho nhöõng coäng ñoàng chòu aûnhhöôûng vì caùc cuoäc xung ñoät.

Moät döï aùn ñang tieán haønh khaùclaø chöông trình taùi phuïc hoài nhöõngvuøng bò aûnh höôûng vì caùc cuoäc xungñoät taïi Myanmar baét ñaàu vaøo naêmngoaùi. Chöông trình seõ ñöôïc thöïchieän taïi 25 nôi khaùc nhau ôû 3 vuøngmieàn ñoâng nam Myanmar laøTanintharyi, Kayin vaø Mon donhöõng nhoùm saéc toäc vuõ trang kieåmsoaùt.

TRUNG QUOÁC KEÂU GOÏI NGÖNG BAÉN TAÏI MYANMAR

Haøng ngaøn ngöôøi chaïy khoûi moätthò traán Myanmar giaùp ranh vôùiTrung Quoác ngaøy 7/3/2017 sau khi

coù ít nhaát 30 ngöôøi thieät maïng trongcuoäc giao tranh giöõa quaân ñoäiMyanmar vaø nhöõng phaàn töû noåi daäyngöôøi daân toäc. Trung Quoác leân tieángkeâu goïi hai phía ngöng baén ngaylaäp töùc.

Baïo ñoäng laàn naøy laø moät trongnhöõng vuï caêng thaúng nhaát laøm ruùngñoäng vuøng Kokang noùi tieáng Hoakeå töø khi nhöõng vuï ñuïng ñoä naêm2015 laøm moät soá ngöôøi cheát vaø buoächaøng chuïc ngaøn ngöôøi phaûi chaïy quaTrung Quoác laùnh naïn.

Khu vöïc naøy thuoäc ñoâng baécbang Shan, thöôøng xuyeân chöùngkieán nhöõng vuï giao tranh aùc lieät giöõaquaân ñoäi Myanmar vaø moät nhoùmnhöõng daân quaân thieåu soá ñöôïc vuõtrang ñaày ñuû, keå töø thaùng 11 naêmngoaùi, caûn trôû nhöõng noã löïc hoøa bìnhcuûa chính phuû.

Giao tranh laøm daáy leân lo ngaïilaäp laïi söï kieän naêm 2015, khi caùc cödaân rôøi boû nhaø cöûa oà aït vöôït bieângiôùi sang Trung Quoác, gaây neân caêngthaúng vôùi Baéc Kinh.

Trong moät tuyeân boá ñöôïc ñöa rangaøy thöù Ba7/3, quaân ñoäi Myanmarcho bieát ñaõ duøng phaùo haïng naëngñaåy luøi phe noåi daäy traøn vaøo Laukkai,thuû phuû cuûa vuøng Kokang, tröôùc raïngsaùng ngaøy thöù Hai.

NGAØY 7 THAÙNG 3, BAÉC KINH KEÂU GOÏI HAI BEÂN NGÖNG GIAO TRANH.Phe noåi daäy trong cuoäc taán coâng

ñaõ bò thieät haïi naëng neà. Quaân ñoäicho bieát thu hoài 20 xaùc cheát chaùymaø hoï cho laø cuûa caùc phieán quaân.

Lieân laïc bò giaùn ñoaïn xung quanhLaukka, nhöng vaøo saùng ngaøy thöùBa, giao tranh vaãn tieáp tuïc, theonguoàn tin cuûa moät laõnh tuï moät nhoùmnoåi daäy khaùc lieân minh vôùi phe noåidaäy taïi Kokang.

Nhieàu nhoùm phieán quaân ôû khuvöïc bieân giôùi coù quan heä vaên hoùachaët cheõ vôùi Trung Quoác, noùi ngoân

ngöõ ñòa phöông Trung Quoác vaø söûduïng ñoàng Nguyeân.

Caùc quan saùt vieân tin laø TrungQuoác coù aûnh höôûng ñaùng keå ñoái vôùicaùc chieán binh saéc toäc vaø coù vai troøquan troïng trong nhöõng cuoäc hoøañaøm maø nhaø laõnh ñaïo treân thöïc teácuûa Myanmar, baø Aung San SuuKyi, ñang coá khôi daäy keå töø khi leâncaàm quyeàn vaøo naêm 2015.

Lieân minh mieàn Baéc, moät Lieânminh caùc nhoùm saéc toäc coù vuõ trangtrong ñoù coù Quaân ñoäi Lieân minh Daânchuû Caùc saéc daân Myanmar vaø Quaânñoäi Arkan chöa tham gia tieán trìnhhoøa bình hay kyù vaøo leänh ngöng baénñaït ñöôïc vôùi nhieàu nhoùm daân quaânkhaùc vaøo naêm 2015.

BAÉC HAØN CAÛNH BAÙOTAÁN COÂNG “TAØN KHOÁC”Hoâm thöù Ba 14/3/2017, Baéc

Trieàu Tieân caûnh baùo seõ taán coâng “taønkhoác” neáu moät haïm ñoäi taán coâng cuûaMyõ, coù haøng khoâng maãu haïm do taøuUSS Carl Vinson daãn ñaàu, taäp traänvôùi Nam Trieàu Tieân, vi phaïm chuûquyeàn vaø loøng töï troïng cuûa BìnhNhöôõng.

Keå töø naêm ngoaùi, Baéc Trieàu Tieânñaõ ñöa ra nhöõng caûnh baùo ñoái vôùicaùc quoác gia laùng gieàng baèng haicuoäc thöû nghieäm haït nhaân vaø moätloaït vuï phoùng teân löûa. Bình Nhöôõngnoùi nhoùm taøu taán coâng cuûa Myõ laømoät phaàn trong “aâm möu lieàu lónh”taán coâng nöôùc naøy.

“Neáu hoï vi phaïm chuû quyeàn vaøloøng töï troïng cuûa CHDCND TrieàuTieân, quaân ñoäi seõ thöïc hieän nhöõngcuoäc taán coâng cöïc kyø chính xaùc töøtreân boä, treân khoâng, treân bieån vaø döôùinöôùc”, haõng tin KCNA cuûa BaécTrieàu Tieân tuyeân boá.

“Chæ trong ngaøy 11 thaùng 3,nhieàu maùy bay töø haøng khoâng maãuhaïm cuûa ñoái phöông ñaõ bay theohöôùng gaàn khoâng phaän vaø vuøng laõnhhaûi cuûa nöôùc CHDCND Trieàu Tieânñeå thöïc hieän caùc cuoäc taäp traän thaû


bom vaø taán coâng baát ngôø vaøo caùcmuïc tieâu treân boä cuûa quaân ñoäi”,KCNA noùi theâm.

Moät phaùt ngoân vieân cuûa Haûiquaân Hoa Kyø cho bieát taøu CarlVinson ñang trong lòch trình hoaïtñoäng thöôøng kyø ñeán khu vöïc. Trongthôøi gian naøy, taøu seõ tham gia taäptraän vôùi caùc löïc löôïng ñoàng minhHaøn Quoác. Tuaàn tröôùc, Baéc TrieàuTieân ñaõ phoùng boán phi ñaïn ñaïn ñaïovaøo vuøng bieån ngoaøi khôi Nhaät Baûnnhaèm ñaùp laïi caùc cuoäc taäp traän quaânsöï Myõ-Nhaät haøng naêm, maø BaécTrieàu Tieân cho laø chuaån bò cho chieántranh.

Vuï aùm saùt ngöôøi anh cuøng chakhaùc meï cuûa laõnh tuï Baéc Trieàu TieânKim Jong Un taïi Malaysia vaøo thaùngtröôùc cuõng laøm taêng theâm noãi lo phaûiñaåy nhanh caùc noã löïc xöû lyù Baéc Haøn.

Ñaïi söù Myõ taïi Lieân Hieäp Quoáccho bieát chính quyeàn cuûa Toångthoáng Donald Trump ñang ñaùnh giaùlaïi chieán löôïc veà Baéc Trieàu Tieân vaø“taát caû caùc löïa choïn ñeàu ñöôïc ñöara”.

TRUNG QUOÁC PHAÛN ÑOÁITheâm vaøo nhöõng caêng thaúng

trong khu vöïc, Trung Quoác cuõngñang phaûn ñoái maïnh meõ vieäc trieånkhai moät heä thoáng teân löûa tieân tieáncuûa Myõ taïi Haøn Quoác.

Hoa Kyø vaø Haøn Quoác noùi heäthoáng teân löûa phoøng thuû taàm cao giaiñoaïn cuoái (THAAD) laø ñeå phoøngchoáng Baéc Trieàu Tieân, nhöng TrungQuoác lo ngaïi radar cöïc maïnh cuûaheä thoáng naøy coù theå thaêm doø saâu vaøolaõnh thoå Trung Quoác, laøm aûnh höôûngñeán an ninh nöôùc naøy.

Hoa Kyø baét ñaàu trieån khai heäthoáng THAAD caùch ñaây moät tuaàn,moät ngaøy sau khi Trieàu Tieân thöïchieän 4 cuoäc thöû phi ñaïn môùi nhaát.Quaân ñoäi Haøn Quoác vaø Myõ baét ñaàucaùc cuoäc taäp traän chung quy moâ lôùn,ñöôïc tuyeân boá laø töï veä, vaøo ngaøy 1thaùng 3.

Cuoäc taäp traän naêm ngoaùi coù söïtham gia cuûa khoaûng 17.000 quaânMyõ vaø hôn 300.000 binh só HaønQuoác. Haøn Quoác cho bieát taäp traännaêm nay coù quy moâ töông töï.

Moät phaùt ngoân vieân quaân ñoäi HoaKyø cho bieát Hoa Kyø cuõng ñaõ baét ñaàuñöa maùy bay taán coâng khoâng ngöôøilaùi “Grey Eagle” tôùi Haøn Quoác.

Trung Quoác noùi caùc cuoäc taäp traänkhoâng coù ích gì trong vieäc laøm giaûmcaêng thaúng. Tuaàn tröôùc, Baéc Kinhkeâu goïi Baéc Trieàu Tieân ngöøng caùccuoäc thöû nghieäm vuõ khí, vaø HaønQuoác, Hoa Kyø haõy ngöøng caùc cuoäctaäp traän.

Moät tôø baùo nhaø nöôùc Trung Quoácnoùi taøu USS Carl Vinson ñang thamgia vaøo moät cuoäc moâ phoûng taán coângnhaèm vaøo caùc cô sôû haït nhaân vaø teânlöûa cuûa Baéc Trieàu Tieân.

“Hoa Kyø vaø Haøn Quoác thöôøngtoá caùo Trung Quoác laø khoâng hôïp taùc,nhöng thöïc teá laø hoï khoâng hôïp taùcvôùi vai troø hoøa giaûi cuûa Trung Quoác”,tôø baùo coù nhieàu aûnh höôûng HoaønCaàu Thôøi Baùo cuûa Trung Quoác ñeàcaäp ñeán nhöõng chæ trích cho raèngBaéc Kinh ñaõ khoâng laøm ñuû ñeå kieàmcheá cöïu ñoàng minh Baéc Trieàu Tieân.

HOA KYØHOA KYØHOA KYØHOA KYØHOA KYØ

NGAÂN SAÙCH CUÛA TRUMP: TAÊNG QUAÂN SÖÏ, GIAÛM NGOAÏI GIAOToång thoáng Donald Trump ngaøy

16/3 göûi ñeà nghò ngaân saùch sangQuoác hoäi thay ñoåi maïnh nhöõng öutieân chi tieâu cuûa quoác gia, chi haøngtyû ñoâ la cho quoác phoøng trong khicaét giaûm ñaùng keå ngaân saùch chongoaïi giao, baûo veä moâi tröôøng, y teá,cuøng caùc chöông trình vieän trôï nöôùcngoaøi, xoùa ñoùi giaûm ngheøo.

Ngaân saùch naøy giöõ ñuùng lôøi höùacuûa oâng Trump khi ra tranh cöû baèng

caùch caét giaûm löïc löôïng nhaân söï cuûachính phuû.

Theo ñoù, Boä Ngoaïi giao bò caét29% ngaân saùch, töø 54 tyû ñoâ la xuoángcoøn 39 tyû ñoâ. Cô quan Baûo veä Moâitröôøng bò giaûm 31% ngaân saùch. BoäY teá vaø Dòch vuï Nhaân sinh bò maát16%. Coâng quyõ daønh cho Boä Noângnghieäp giaûm 21%. Boä Lao ñoängcuõng maát 21% ngaân saùch.

Boä Giaùo duïc bò giaûm 14%. Ñeànghò caét giaûm ngaân saùch cuûa oângTrump cuõng keâu goïi giaûm taøi trôï chocaùc chöông trình trao ñoåi vaên hoùa-giaùo duïc cuûa Myõ vôùi caùc nöôùc treântheá giôùi. Nhieàu chöông trình trongsoá naøy ñöôïc xem laø caùc khoaûn ñaàutö thieän chí laâu daøi nhö chöông trìnhnoåi tieáng Fulbright thaønh laäp töø 70naêm tröôùc.

Nôi bò caét giaûm maïnh nhaát laø Côquan Baûo veä Moâi tröôøng, nôi maøchính quyeàn Toång thoáng Trump cholaø ñaõ ñöôïc höôûng ngaân saùch quaùmöùc caàn thieát. OÂng Trump muoángiaûm ngaân saùch trò giaù 2,6 tyû ñoâ lacho cô quan naøy, moät phaàn baèngcaùch xoùa soå 3.200 coâng vieäc, töùckhoaûng 1/5 löïc löôïng nhaân coâng cuûasôû naøy.

Neáu ñöôïc thi haønh, ñeà nghò cuûaoâng Trump seõ ñaåy möùc ngaân saùchdaønh cho cô quan naøy xuoáng möùcthaáp nhaát trong voøng 40 naêm nay.Ñieàu naøy cuõng coù nghóa laø seõ caétngaân quyõ cho nghieân cöùu veà bieánñoåi khí haäu, ñoùng cöûa caùc chöôngtrình moâi tröôøng noäi ñòa vaø chaám döùtcaùc döï aùn khu vöïc.

OÂng Trump cuõng giaûm ngaân quyõtaøi trôï cho Lieân hieäp quoác trong caùcdöï aùn bieán ñoåi khí haäu, bôùt ngaânkhoaûn ñoùng goùp cuûa Myõ cho caùc noãlöïc gìn giöõ hoøa bình.

Ñoùng goùp cuûa Hoa Kyø cho Ngaânhaøng Theá giôùi, seõ bò giaûm 650 trieäuñoâ la. Hoã trôï cuûa Myõ veà kinh teá vaøphaùt trieån seõ ñöôïc xem laïi, chæ taäptrung tôùi caùc nöôùc coù lôïi ích chieánlöôïc lôùn nhaát ñoái vôùi Myõ maø thoâi.


Khoaûn caét giaûm lôùn nhaát trongBoä Y teá vaø Dòch vuï Nhaân sinh seõnhaém vaøo Vieän Y teá Quoác gia, trungtaâm nghieân cöùu y khoa cuûa Myõ.Ngaân khoaûn 403 trieäu ñoâ la duøngñeå huaán luyeän y taù vaø y-baùc só seõ bòhuûy boû.

Chính quyeàn cuûa Toång thoángTrump cuõng ñeà nghò nhieàu khoaûncaét giaûm ñoái vôùi lónh vöïc giaùo duïccoâng, Sôû phaùt trieån Ñoâ thò vaø Nhaøcöûa, keå caû loaïi boû chöông trình caápquyõ cho caùc chöông trình daân tuùynhö cung caáp böõa aên cho ngöôøingheøo, hoã trôï nhaø ôû cho ngöôøi coùthu nhaäp thaáp, cuøng caùc noã löïc hoãtrôï coäng ñoàng khaùc.

Phaàn lôùn soá tieàn tieát kieäm töø caùckhoaûn caét giaûm naøy seõ ñöôïc chi chocaùc chöông trình an ninh quoác gia.

Ngaân saùch Toång thoáng ñeà nghòcho Boä Quoác phoøng taêng 10%, ôûmöùc 54 tyû ñoâ la. Ñaây laø möùc taênglôùn nhaát keå töø chieán dòch gaày döïngNguõ Giaùc Ñaøi cuûa Toång thoángRonald Reagon vaøo thaäp nieân 1980.

Boä An ninh Noäi ñòa ñöôïc taêngngaân saùch 7%. Phaàn nhieàu trong soá2,8 tyû ñoâ la taêng vieän cho Boä naøy seõñöôïc daønh cho böùc töôøng bieân giôùivôùi Mexico vaø thueâ möôùn 500 nhaânvieân bieân phoøng cuøng 1000 vieânchöùc cho Cô quan Thöïc thi Haûiquan vaø Di truù trong naêm sau. Ngaânsaùch naøy cuõng ñöôïc daønh phaàn ñeåthueâ möôùn 20 luaät sö trong Boä Töphaùp ñeå hoã trôï coâng taùc xaây töôøngbieân giôùi.

Theo döï kieán, Toøa Baïch OÁc seõyeâu caàu theâm ngaân khoaûn 1,5 tyû ñoâla ñeå khôûi söï leân keá hoaïch vaø xaâydöïng töôøng thaønh bieân giôùi trongnaêm nay.

Ngaân saùch chính phuû cho naêmtaøi khoùa hieän nay keùo daøi tôùi ngaøy28/4, vaø ngaân saùch cho naêm 2018phaûi ñöôïc thi haønh töø thaùng 10 naêmnay.

Caùc nhaø laäp phaùp beân ñaûng Daânchuû tuaàn naøy khuyeán caùo raèng coù

theå seõ xaûy ra tình traïng taïm ñoùngcöûa chính phuû neáu phe Coäng hoøanhaát möïc ñoøi goäp ngaân khoaûn taøi trôïcho töôøng bieân giôùi vaøo trong ñeànghò ngaân saùch cuûa hoï.

Theo sau keá hoaïch ngaân saùch trògiaù 1,1 ngaøn tyû ñoâ la naøy seõ laø moätkhoaûn ngaân saùch lôùn hôn ñöôïc coângboá vaøo muøa xuaân, trong ñoù coù baogoàm caùc ñeà nghò cuûa Toång thoáng veàthueá khoùa vaø veà chi tieâu cho an sinhxaõ hoäi, caùc chöông trình chaêm soùc yteá nhö Medicare, Medicaid, cuøngcaùc chöông trình khaùc.

Giôùi phaân tích cho raèng caùckhoaûn caét giaûm do oâng Trump ñeànghò ñöôïc xem laø maïnh tay nhaáttrong nöûa theá kyû nay.

Tuy nhieân, cô hoäi ñeå ñeà nghòngaân saùch ñaàu tieân cuûa oâng Trumpñöôïc Quoác hoäi thoâng qua hieän coønmong manh.

Nhieàu nhaø ngoaïi giao kyø cöïu noùibôm tieàn vaøo Boä Quoác phoøng trongkhi caét xeùn ngaân saùch cuûa Boä Ngoaïigiao laø ñieàu voâ lyù vì chöùc naêng cuûahai Boä naøy song haønh vôùi nhau.

Möùc ñeà nghò taêng 54 tyû ñoâ la chochi tieâu quaân söï cuõng ñoøi hoûi phaûihuûy boû möùc traàn chi tieâu ban haønhbôûi Ñaïo luaät Kieåm soaùt Ngaân saùch2011.

Ngaân saùch ñeà nghò cuûa Toångthoáng hieän vaáp phaûi söï phaûn ñoái vaøchæ trích cuûa phe Daân chuû laãn phíañaûng Coäng hoøa.

Nhieàu khoaûn trong ñeà nghò naøyñoái vôùi phe Daân chuû laø khoâng hôïplyù vaø coù vaán ñeà ñoái vôùi phe Coänghoøa, ñaûng cuûa oâng Trump.

Thöôïng nghò só Marco Rubiocuûa bang Florida noùi caùc khoaûn vieäntrôï nöôùc ngoaøi laø ñaàu tö nhoû nhöngcoù vai troø lôùn cho an ninh quoác gia.

Thöôïng nghò só Lindsey Grahamcuûa bang South Carolina goïi caùckhoaûn caét giaûm ngaân saùch oângTrump ñeà nghò aùp duïng cho BoäNgoaïi giao laø “moät caùi cheát laâmsaøng.”

Laõnh ñaïo phe thieåu soá ôû Haï vieän,baø Nancy Pelosi moâ taû: Ngaân saùchnaøy thaät söï laø moät caùi taùt vaøo maëttöông lai cuûa chuùng ta.

Baø Pelosi noùi söùc maïnh cuûa HoaKyø khoâng chæ döïa vaøo quaân ñoäi huøngmaïnh, maø coøn döïa vaøo caùc theá heätreû ñöôïc ñaøo taïo giaùo duïc toát, vaøosöï ñaàu tö cho an sinh cuûa daân, vaøocaùc coâng trình nghieân cöùu y khoa,vaø vaøo moät moâi tröôøng khoâng oânhieãm. Vì theá, daân bieåu naøy döï ñoaùnngaân saùch ñeà nghò cuûa oâng Trumpseõ cheát ngay töø trong tröùng nöôùc.

CAÉT NGAÂN SAÙCH BOÄ NGOAÏI GIAO VAØ VIEÄN TRÔÏ QUOÁC TEÁToaø Baïch OÁc saép söûa coâng boá

ngaân saùch hoâm thöù Naêm 16/3 vaøToång thoáng Donald Trump ñaõ khaúngñònh raèng oâng coù yù ñònh taêng chi tieâuquaân söï baèng caùch caét giaûm maïnhchi tieâu cuûa Boä Ngoaïi giao, vieän trôïnöôùc ngoaøi vaø nhöõng khoaûn ñoùnggoùp cuûa Hoa Kyø cho caùc toå chöùcquoác teá nhö Lieân Hieäp Quoác. Trongkhi moät soá nhaø phaân tích noùi quyeátñònh caét giaûm nhö vaäy coù theå taêngtính hieäu quaû cuûa neàn ngoaïi giaoMyõ, nhieàu ngöôøi khaùc keå caû giôùi hoaïtñoäng beânh vöïc nhaân quyeàn vaø moätsoá nhaø laäp phaùp Myõ noùi hoï maïnhmeõ choáng ñoái vieäc caét maïnh ngaânsaùch cuûa Boä Ngoaïi giao vaø vieän trôïquoác teá. Töø Boä Ngoaïi giao Hoa Kyø,Thoâng tín vieân göûi veà baøi töôøng trìnhsau ñaây do Hoaøi Höông trình baøy.

Caùc nhaø ngoaïi giao vaø nhaân vieânkhaùc laøm vieäc taïi Boä Ngoaïi giao vaøcaùc ñaïi söù quaùn Myõ treân khaép theágiôøi ñaõ chuaån bò tinh thaàn ñeå ñoùnnhaän nhöõng bieän phaùp caét giaûmngaân saùch quy moâ, cuøng vôùi vieäcgiaûm maïnh vieän trôï nöôùc ngoaøi, theolôøi chuyeân gia veà phaùt trieån toaøn caàuGeorge Ingram trong cuoäc trao ñoåi:

“Toâi ñöôïc nghe laø tyû leä caét giaûmcoù phaàn chaéc seõ ôû möùc treân döôùi30%, vaø ñeà xuaát ban ñaàu cuûa Cô


quan Quaûn lyù Ngaân saùch (OMB) laø37% nhöng ñaõ gaëp söï choáng ñoái cuûaNgoaïi Tröôûng. OÂng noùi “ñöøng caét37% trong naêm ñaàu tieân, maø neân traûidaøi trong voøng 3 naêm. Ñoù laø ñieàumaø chuùng ta coù phaàn chaéc seõ chöùngkieán, ngaân saùch seõ bò caét vaøo khoaûng30.”

Caùc toå chöùc beânh vöïc nhaân quyeànvaø nhaân ñaïo noùi taùc ñoäng ñoái vôùingöôøi tò naïn vaø nhöõng nhoùm ngöôøitrong tình huoáng khoù khaên khaùc treânkhaép theá giôùi seõ khoù löôøng, theoAdotei Akwei cuûa Hoäi AÂn xaù Quoácteá noùi chuyeän qua Skype:

“Caùc toå chöùc xaõ hoäi daân söï, caùcchính quyeàn, toâi nghó hoï ñeàu heát söùcquan taâm khoâng nhöõng veà vieäc ruùtñi nhöõng taøi nguyeân hay caét giaûmtaøi nguyeân, maø toâi tin raèng hoï voâcuøng lo laéng veà choã troáng do söï thieáuvaéng söï hieän dieän cuûa Myõ trong töcaùch moät ñoái taùc, moät ñoäng löïc ñeåcaûi tieán, saùng taïo, vaø leõ ñöông nhieântrong tö caùch laø moät tieáng noùi beânhvöïc nhaân quyeàn.”

Tuy nhieân moät soá nhaø phaân tíchnoùi raèng Boä Ngoaïi giao Hoa Kyø laømoät cô quan haønh chaùnh quan lieâucoù theå ñöôïc chaán chænh vôùi caùc bieänphaùp caét giaûm. OÂng James Robertthuoäc Hoäi Heritage, tröôùc ñaây laø moätnhaø ngoaïi giao.

“Toâi tin raèng haõy coøn roäng choãñeå taùi toå chöùc vaø caûi tieán Boä Ngoaïigiao, taêng tính hieäu quaû vaø bieán Boänaøy thaønh moät cô quan höõu hieäutrong tö caùch laø moät ñaïi dieän chonhaân daân Myõ, vaø moät tay chôi ôû nöôùcngoaøi bôûi vì Boä buoäc phaûi coù moätheä thoáng quyeàn löïc ñôn giaûn hôn,taäp trung vaøo neân chi tieàn nhö theánaøo. Nhö vaäy ngaân saùch seõ ñöôïc söûduïng hieäu quaû hôn, vaø vaâng ñöôngnhieân keát quaû laø seõ phaûi coù moät soásöï caét giaûm.”

Chuyeân gia phaùt trieån quoác teáGeorge Ingram coøn laø moät nhaân vieânkyø cöïu taïi ñieän Capitol. OÂng noùi quoáchoäi Myõ seõ khoâng chaáp nhaän nhöõng

khoaûn caét giaûm quaù maïnh tay nhötheá ñoái vôùi vieän trôï quoác teá vaø BoäNgoaïi giao. OÂng noùi:

“Ñieàu maø chuùng ta chöùng kieántrong thaùng tröôùc laø lôøi phaûn ñoái oànaøo cuûa caùc daân bieåu vaø nghò só thuoäccaû hai ñaûng phaùi, cho raèng caét giaûmquy moâ ngaân saùch cho caùc vaán ñeàquoác teá laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaänñöôïc. Theá cho neân toâi tin raèng chuùngta seõ chöùng kieán nhöõng söï choáng traûmaïnh meõ taïi quoác hoäi trong naêmnay.”

Cuoäc chieán toaøn caàu ñeå ñaùnh baïitoå chöùc töï xöng laø Nhaø Nöôùc Hoàigiaùo cuõng coù theå bò phöông haïi vìnhöõng caét giaûm ngaân saùch quaù lôùnñoái vôùi neàn ngoaïi giao Myõ, theo lôøiThöôïng nghò só Ñaûng Coäng hoaøLindsey Graham.

“Toâi muoán uyû ban ngaân saùch cuûaquoác hoäi hieåu roõ raèng neáu chuùng tathoâng qua baát cöù ngaân saùch naøo maøcaét giaûm taän ñaùy ngaân saùch BoäNgoaïi giao, thì chuùng ta seõ khoângbao giôø thaéng cuoäc chieán naøy. Treânthöïc teá, nhoùm Nhaø Nöôùc Hoài giaùoseõ ñöôïc toân vinh.”

Ngaân saùch cuûa Toång thoángTrump coù phaàn chaéc seõ laø troïng taâmcuûa moät cuoäc tranh luaän voâ cuøng gaygaét taïi ñieän Capitol, truï sôû quoác hoäiMyõ, trong nhöõng thaùng saép tôùi.

CAÙO TRAÏNGCHO CAÙC NGHI PHAÏM

VUÏ HACK YAHOO NAÊM 2014Boä Tö phaùp Hoa Kyø döï kieán seõ

coâng boá baûn caùo traïng ñoái vôùi nhöõngnghi can vuï ñaùnh caép thoâng tin caùnhaân töø haøng traêm trieäu ngöôøi trongvuï taán coâng tin taëc nhaém vaøo Yahoohoài naêm 2014.

Tin töùc cho hay caùc caùo traïngnhaém vaøo 4 ngöôøi, 3 ngöôøi ôû Ngavaø 1 ngöôøi ôû Canada. Tin töùc cuõngcho bieát coù ít nhaát 2 só quan an ninhNga trong soá nhöõng ngöôøi bò keát toäi.

Vaøo naêm 2014, toaùn baûo veä anninh maïng cuûa Yahoo phaùt hieän

baèng chöùng cho thaáy moät hacker -ñöôïc choáng löng bôûi moät chính phuûnöôùc ngoaøi khoâng neâu teân - ñaõ xaâmnhaäp vaøo caùc taøi khoaûn cuûa ngöôøisöû duïng, nhöng caùc laõnh ñaïo ñieàuhaønh “ñaõ khoâng haønh ñoäng ñaày ñuû”khi bieát ñieàu ñoù, theo keát quaû ñieàutra noäi boä. Vaøo thôøi ñieåm ñoù, Yahoochæ thoâng baùo cho 26 ngöôøi raèng taøikhoaûn cuûa hoï ñaõ bò xaâm phaïm.

Vuï tin taëc ñoù aûnh höôûng tôùi ít nhaát500 trieäu ngöôøi söû duïng. Ñòa chæemail, ngaøy sinh, caâu traû lôøi cho caùccaâu hoûi veà baûo maät vaø caùc thoâng tincaù nhaân khaùc cuûa hoï coù theå ñaõ bòñaùnh caép.

Ba thaùng sau, Yahoo tieát loä raènghoï ñaõ phaùt hieän ra moät vuï hack khaùchoài naêm 2013 aûnh höôûng tôùi khoaûng1 tyû taøi khoaûn, trong ñoù coù moät soácuõng ñaõ bò aûnh höôûng trong vuï tintaëc naêm 2014.

Cuoäc ñieàu tra cuûa coâng ty veà vuïhack khoâng ñöôïc xöû lyù ñeán nôi ñeánchoán daãn ñeán vieäc Toång giaùm ñoácñieàu haønh cuûa Yahoo, baø MarissaMayer, bò caét tieàn thöôûng haøng naêm,trong khi coá vaán phaùp lyù cuûa coângty Ronald Bell phaûi töø chöùc.

TRUMP: PHAÙN QUYEÁT CHAËN LEÄNH CAÁM DU HAØNH LAØM MYÕ “SUY YEÁU”Hai toøa aùn lieân bang Myõ ñaõ ban

haønh leänh caám taïm thôøi choáng noãlöïc laàn thöù 2 cuûa Toång thoáng DonaldTrump, söû duïng saéc leänh haønh phaùpnhaèm haïn cheá soá löôïng ngöôøi ñöôïcpheùp vaøo nöôùc Myõ.

Moät thaåm phaùn bang Hawaii ñaõchaën caû leänh taïm ngöng nhaän ngöôøitò naïn vaø leänh caám caáp thò thöïc môùicho ngöôøi daân ñeán töø 6 nöôùc coù ñasoá daân theo Hoài giaùo.

Moät thaåm phaùn lieân bang ôûMaryland cuõng ñôn cöû phaùt bieåu cuûaoâng Trump khi ban haønh moät leänhcaám rieâng reõ, tuy nhieân phaùn quyeátñoù chæ aùp duïng cho phaàn caám thòthöïc cuûa saéc leänh haønh phaùp, chöù


khoâng aùp duïng cho chöông trình tînaïn.

Thaåm phaùn Derrick Watson keátluaän raèng thaùch thöùc phaùp lyù cuûabang Hawaii coù cô may thaønh coângvôùi laäp luaän cho raèng saéc leänh haønhphaùp vi phaïm ñieàu khoaûn thaønh laäpHieán phaùp, ñoøi hoûi caùc haønh ñoängcuûa chính phuû chuû yeáu phaûi nhaémmuïc ñích phi toân giaùo.

OÂng chæ ra nhöõng phaùt bieåu cuûaoâng Trump vaø caùc coäng söï cuûa oângnaøy tröôùc vaø sau khi oâng ñöôïc baàulaøm Toång thoáng vaøo thaùng 11. Chieándòch tranh cöû cuûa oâng Trump coù luùckeâu goïi neân caám taát caû nhöõng ngöôøiHoài giaùo nhaäp caûnh vaøo Myõ, chínhsaùch ñoù sau naøy ñöôïc söûa ñoåi ñeå keâugoïi phaûi “kieåm tra kyõ löôõng” nhöõngngöôøi ñeán töø caùc quoác gia coù lieânquan ñeán khuûng boá.

“Moái nguy ñaõ roõ, luaät phaùp cuõngroõ raøng, söï caàn thieát cuûa saéc leänhhaønh phaùp cuûa toâi ñaõ roõ. Toâi ñöôïcbaàu leân ñeå thay ñoåi heä thoáng bò hoûngvaø nguy hieåm cuûa chuùng ta, vaø caùchsuy nghó trong heä thoáng chính phuûñaõ laøm cho ñaát nöôùc chuùng ta suyyeáu vaø laâm nguy, ñaåy ngöôøi daân Myõvaøo theá khoâng ñöôïc baûo veä.”

Donald Trump, toång thoáng Myõ vaøchính quyeàn cuûa oâng Trump noùi leänhcaám du haønh laø caàn thieát ñeå baûo veäñaát nöôùc choáng nguy cô khuûng boá.Ñeà xuaát bao goàm moät leänh ngöngnhaän baát kyø ngöôøi tî naïn naøo trong4 thaùng, vaø ñoùng baêng vieäc caáp thòthöïc cho nhöõng ngöôøi ñeán töø Iran,Syria, Yemen, Libya, Somalia vaøSudan trong 3 thaùng. Döï kieán leänhcoù hieäu löïc tröôùc khi toøa ra phaùnquyeát ñình chæ vieäc thöïc thi leänh.

Trong saéc leänh di truù ñaàu tieân,Iraq coù teân treân danh saùch caùc nöôùcbò nhaém muïc tieâu, saéc leänh naøy coøncoù moät ñieàu khoaûn mieãn tröø caùcnhoùm toân giaùo thieåu soá khoûi leänhcaám.

Taát caû caùc nöôùc trong danh saùchcaám coù ña soá daân laø ngöôøi Hoài giaùo.

Thaåm phaùn Watson baùc boû laäp luaäncuûa chính phuû raèng leänh naøy khoângphaûi laø leänh caám ñoái vôùi ngöôøi Hoàigiaùo bôûi vì caùc nöôùc treân danh saùchcaám khoâng bao goàm toaøn boä tín ñoàHoài giaùo treân theá giôùi.

Boä Tö phaùp, ñaïi dieän cho chínhphuû trong vuï kieän, noùi raèng hoï khoângñoàng yù vôùi phaùn quyeát cuûa toøa, vaøcho raèng phaùn quyeát naøy “thieáu soùttrong caû lyù luaän vaø phaïm vi”.

Moät thoâng baùo cuûa Boä Tö phaùpnoùi: “Saéc leänh haønh phaùp cuûa Toångthoáng Trump hoaøn toaøn naèm trongthaåm quyeàn hôïp phaùp cuûa oâng laø baûoveä an ninh quoác gia vaø boä seõ tieáptuïc baûo veä saéc leänh haønh phaùp taïitoøa.”

Toång thoáng Trump noùi phaùnquyeát cuûa toaø aùn ñaõ khieán Hoa Kyøbò coi laø suy yeáu, vaø tuyeân boá oângseõ tieáp tuïc cuoäc chieán phaùp lyù.

Noùi chuyeän vôùi nhöõng ngöôøi uûnghoä taïi moät cuoäc mít tinh ôû bangTennessee, oâng Trump noùi:

“Moái nguy ñaõ roõ, luaät phaùp cuõngroõ raøng, söï caàn thieát cuûa saéc leänhhaønh phaùp cuûa toâi ñaõ roõ. Toâi ñöôïcbaàu leân ñeå thay ñoåi heä thoáng bò hoûngvaø nguy hieåm cuûa chuùng ta, vaø caùchsuy nghó trong heä thoáng chính phuûñaõ laøm cho ñaát nöôùc chuùng ta suyyeáu vaø laâm nguy, ñaåy ngöôøi daân Myõvaøo theá khoâng ñöôïc baûo veä.”

Luaät sö veà di truù Leon Fresco,töøng laø phoù trôï lyù Boä tröôûng Tö phaùpdöôùi thôøi Toång thoáng BarackObama, noùi caâu hoûi then choát trongvuï kieän laø quyeàn cuûa toång thoáng caámnhaäp caûnh moät thaønh phaàn naøo ñoù,seõ baát lôïi cho nöôùc Myõ.

Vaøo thaùng tröôùc, Toøa Phuùc thaåmKhu vöïc Tö phaùp soá 9 cuûa Hoa Kyøduy trì moät phaùn quyeát töông töï cuûatoøa aùn caáp thaáp ñeå ngaên chaën chínhphuû thöïc thi saéc leänh haønh phaùp ñaàutieân.

Hawaii naèm trong khu vöïc töphaùp naøy, cho neân neáu Boä Tö phaùpkhaùng caùo, vuï kieän seõ laïi ñöôïc ñöa

ra tröôùc Toøa Phuùc thaåm Khu vöïc Töphaùp soá 9.

Caùc nhoùm uûng hoä quyeàn daân söï,töøng phaûn ñoái saéc leänh ban ñaàu cuûaoâng Trump maø hoï cho laø vi hieán,ñang ñöùng veà phía moät soá tieåu bang,cuøng vôùi Hawaii, ñeå thaùch thöùc saécleänh haønh phaùp môùi cuûa Toång thoángTrump.

TIN NOÙI MYÕ SAÉP BAÙN THEÂM VUÕ KHÍ CHO ÑAØI LOAN

Chính quyeàn cuûa Toång thoángDonald Trump saép loan baùo baùntheâm voõ khí cho Ñaøi Loan.

Thoâng taán xaõ trung öông cuûa ÑaøiLoan ngaøy 15/3 daãn moät baøi vieát treântrang maïng cuûa Washington FreeBacon trích tin töø caùc giôùi chöùc chínhquyeàn bieát veà caùc cuoäc thaûo luaännoäi boä lieân quan ñeán thöông vuï muabaùn vuõ khí cho bieát chính quyeàn oângTrump “ñang chuaån bò cung caáptheâm vuõ khí töï veä toát hôn cho ÑaøiLoan.”

“Tuy nhieân, goùi vuõ khí naøy seõkhoâng ñöôïc coâng boá cho ñeán sau khioâng Trump gaëp nhaø laõnh ñaïo TrungQuoác Taäp Caän Bình vaøo thaùng tôùi,”nguoàn tin naøy cho hay.

Tin naøy ñöôïc ñöa ra sau khi chínhquyeàn Obama hoài thaùng 12 naêmngoaùi ngaên thöông vuï 1 tæ ñoâ la vuõkhí cho Ñaøi Loan.

Soá vuõ khí naøy caàn ñeå taêng tieánkhaû naêng phoøng veä cuûa Ñaøi Loanvaø ñaõ ñöôïc Boä Ngoaïi giao vaø NguõGiaùc Ñaøi chaáp thuaän, theo nguoàntin vöøa keå.

Ñöôïc hoûi veà khaû naêng baùn theâmcaùc loaïi vuõ khí môùi cho Ñaøi Loan,phaùt ngoân vieân Nguõ Giaùc Ñaøi GaryRoss töø choái bình luaän, theo tôøWashington Free Beacon.

Tuy nhieân, oâng Ross nhaän ñònhvieäc Hoa Kyø baùn vuõ khí ñaõ goùp phaànoån ñònh taïi eo bieån Ñaøi Loan baèngcaùch giuùp Ñaøi Loan söï töï tin caàn thieátñeå theo ñuoåi nhöõng töông taùc xaâydöïng vôùi Baéc Kinh.


Chöông trình Chaêm Soùc Cao Nieân Taïi Gia (CCP) cuûa Hoäi Ngöôøi Vieät Illinois xin phoå bieán ñeán taát caû caùc nhaân vieân ñang

phuïc vuï , Chöông trình HUAÁN LUYEÄN naêm 2017 (Quarterly Training2017).

Thôøi gian hoïc vaøo caùc ngaøy Chuùa Nhaät töø 9:00AM ñeán 12:00PM.

Ñaây laø nhöõng buoåi Huaán Luyeän mang tính BAÉT BUOÄC ñeå boàidöôõng theâm veà nghieäp vuï chuyeân moân haàu naâng cao chaát löôïng coângvieäc phuïc vuï vaø söï BAÉT BUOÄC naøy laø moät yeâu caàu cuûa Boä Cao NieânTieåu Bang Illinois.

Ñeå traùnh moïi phieàn phöùc cho caùc nhaân vieân ñang phuïc vuï trongChöông Trình Chaêm Soùc Cao Nieân Taïi Gia, chuùng toâi yeâu caàu caùcnhaân vieân lieân heä saép xeáp thôøi gian tham döï ñaày ñuû theo lòch khoùadöôùi ñaây.

Khi baùo soá Taân Nieân göûi in thì Khoùa ñaàu tieân ngaøy Chuùa Nhaät 12thaùng 2 ñaõ hoaøn taát. Trong naêm 2017 coøn ba khoùa huaán luyeän:

Xin vui loøng lieân laïc ñeå bieát theâm chi tieát:

OÂng DUÕNG NGUYEÃN - Baø VAÂN DÖÔNG (Tieáng Vieät) Coâ SARAH ALHASAN (Tieáng Anh vaø Arabic) Chöông Trình Chaêm Soùc Cao Nieân Taïi Gia (CCP) Ñieän thoaïi Vaên phoøng Hoäi Ngöôøi Vieät Illinois:

7 7 3. 7 2 8 . 3 7 0 0

CHÖÔNG TRÌNH CHAÊM SOÙC CAO NIEÂN TAÏI GIA

THOÂNG BAÙOTHÔØI KHOÙA BIEÅU HUAÁN LUYEÄN

NAÊM 2017

• Chuùa Nhaät 21 thaùng 5 (Sunday 05/14/2017)



Trong khi ñoù, baùo New YorkTimes ngaøy 13 thaùng 3 cuõng loantin laø chính phuû oâng Trump döï kieán“baùn cho Ñaøi Loan nhieàu loaïi vuõkhí, moät haønh ñoäng chaéc chaén laømTrung Quoác noåi giaän.”

Caùc tin töùc naøy xuaát hieän tröôùcchuyeán thaêm chaâu AÙ ñaàu tieân cuûataân Ngoaïi tröôûng Myõ, Rex Tillerson.OÂng Tillerson seõ ñeán Tokyo, Seoulvaø Baéc Kinh cuoái tuaàn naøy.

Baùo Washington Free Beaconcho bieát Ñaøi Loan seõ laø ñeà taøi chínhtrong cuoäc thaûo luaän taïi hoäi nghòthöôïng ñænh giöõa oâng Trump vaø oângTaäp, cuõng nhö trong chuyeán coângdu Trung Quoác cuûa oâng Tillerson.

SINH VIEÂN QUOÁC TEÁ XINVAØO ÑAÏI HOÏC MYÕ GIAÛMTheo moät cuoäc khaûo saùt gaàn ñaây

cuûa 6 toå chöùc giaùo duïc ñaïi hoïc, gaàn4/10 caùc tröôøng ñaïi hoïc 2 naêm vaø 4naêm cuûa Myõ cho bieát ñaõ coù söï suïtgiaûm veà soá löôïng sinh vieân quoác teánoäp ñôn xin hoïc.

Cuoäc khaûo saùt veà 250 tröôøng ñaïihoïc 2 naêm vaø 4 naêm cuûa Myõ chothaáy löôïng sinh vieân suy giaûm nhieàunhaát laø nhöõng ngöôøi noäp hoà sô töøTrung Ñoâng.

Caùc tröôøng ñaïi hoïc baùo caùo löôïnghoà sô xin hoïc ñaïi hoïc töø Trung Ñoângñaõ giaûm 39%, coøn löôïng hoà sô xinhoïc cao hoïc töø khu vöïc naøy ñaõ giaûm31%.

CUÏ BAØ 70 TUOÅI MYÕ GOÁC VIEÄT CHAÏY MARATHON TREÂN 7 LUÏC ÑÒA TRONG 7 NGAØY

Baø Chaâu Smith quyeát ñònh thamgia 7 cuoäc chaïy marathon treân 7 luïcñòa trong 7 ngaøy.

Töø ngaøy 25/1 ñeán ngaøy 31/1, baøChaâu ñaõ chaïy marathon ôû thaønh phoáPerth, Australia; Singapore; Cairo;Amsterdam; Garden City, NewYork; Punta Arenas, Chile; vaø ñaûoKing George, Nam Cöïc.


Moãi ngaøy, baø Chaâu thöùc daäy vaøchaïy khoaûng 42 km. Sau ñoù, baø leânmaùy bay ñeå tôùi ñòa ñieåm tieáp theo.

Theo CNN, baø Chaâu sinh ra ôûVieät Nam vaø ñeán Hoa Kyø vaøo naêm1972. Baø sôû höõu vaø ñieàu haønh moätcô sôû giaët quaàn aùo ôû thaønh phoáIndependence, bang Missouri. Maëcduø baø laøm vieäc nhieàu giôø trong ngaøy,nhöng chaïy boä luoân khieán baø caûmthaáy khoûe hôn.

OÂng Steve Hibbs, chuû coâng ty dulòch chuyeân nghieäp MarathonAdventures, laø coâng ty toå chöùcchuyeán ñi, cho bieát: “Baø Chaâukhoâng muoán phoå bieán tin tröôùc khithöïc hieän yù ñònh. Baø aáy ñaõ vöôït quaraát nhieàu trôû ngaïi, thaät neå phuïc khiñöôïc chöùng kieán baø chaïy vaø hoaøntaát haønh trình”.

9 ngöôøi khaùc ñaõ cuøng baø Smiththam gia caùc cuoâc chaïy boä treân caû 7luïc ñòa. Maëc duø baø Chaâu töøng nhieàulaàn chaïy marathon, baø ñaõ maát nhieàuthaùng luyeän taäp ñeå chaïy 7 marathonlieân tieáp.

Baø Chaâu noùi: “Toâi maát 8 thaùngñeå taäp luyeän. 4 thaùng tröôùc haønhtrình, toâi ñaõ coù nhöõng laàn chaïy raátdaøi. Moãi tuaàn, toâi chaïy töø 24 km ñeánhôn 200 km”.

Coù nhieàu trôû ngaïi treân haønh trìnhchaïy marathon cuûa baø. Trong laànñaàu chaïy ôû Australia, nhieät ñoä leânñeán hôn 37 ñoä C. Baø bò chaùy naéngnghieâm troïng.

Cuoäc chaïy thaùch thöùc nhaát laø ôûCairo. Chuyeán bay chuyeån tieáp töøSingapore bò trì hoaõn ôû Abu Dhabi,cho neân phaùi ñoaøn ñeán Ai Caäp chævaøi phuùt tröôùc khi phaûi thay ñoà ñeåbaét ñaàu cuoäc ñua.

Baø chia seû: “Chuùng toâi coù 10 phuùtñeå leân phoøng thay ñoà. Chìa khoùaphoøng toâi bò truïc traëc, toâi maát gaàn10 phuùt môùi môû cöûa ñöôïc, toâi ñaõkhoùc.”

Haàu heát nhöõng ngöôøi tham giañaët ra moät thôøi gian coá ñònh ñeå hoaønthaønh moãi chaëng ñua, nhaèm hoaøn

taát ñuû 7 chaëng ñua. Baø Chaâu ñaõ aánñònh 7 giôø ñoàng hoà ñeå hoaøn thaønhchaëng marathon ôû Cairo, nhöng vìsöï chaäm treã nhö noùi treân, oâng Hibbscho bieát caû nhoùm phaûi chaïy chaëngnaøy trong 6 giôø. Baø Chaâu raát lo laéng,sôï seõ khoâng hoaøn taát cuoäc marathontrong 6 giôø, vì vaäy, oâng Hibbs gôïi yùraèng baø chæ neân chaïy nöûa chaëng.

Nhöng roài baø ñaõ hoaøn taát toaønboä ñöôøng chaïy chæ trong 5 giôø 51phuùt.

Baø noùi: “Töø ñoù trôû veà sau, hoïkhoâng bao giôø gôïi yù toâi chæ chaïy nöûañöôøng nöõa.”

Baø Chaâu keå vôùi CNN raèng hoàicoøn treû ôû Vieät Nam, baø laø moät ñöùabeù böôùng bænh: “Gia ñình toâi khoângbao giôø bieát toâi seõ laøm gì, toâi luoâncho hoï thaáy raèng toâi coù theå laøm ñieàuñoù, gioáng nhö maáy ñöùa con trai.”

Baø Chaâu baét ñaàu chaïy marathonôû bang Missouri nhöng sau ñoù tìmcaùch tham gia caùc cuoäc chaïymarathon ôû caùc tieåu bang vaø quoácgia khaùc. Baø ñaõ tham gia MarathonBoston vaøo naêm 2013 nhöng khoânghoaøn thaønh cuoäc ñua vì vuï ñaùnhbom. Baø tham gia cuoäc ñua taïi ñaâytrong hai naêm lieân tieáp sau ñoù.

Naêm ngoaùi, baø Chaâu tham gia 4cuoäc marathon trong 5 tuaàn. Baø ñaõñeán caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ ôû moätthaùng vaø tham gia moät cuoäc chaïymarathon ôû Myanmar. Saùu ngaøysau, baø chaïy marathon ôû New

Zealand vaø vaøi ngaøy sau ñoù ôûTanzania.

NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG TAÏI MYÕ TAÊNG LAÕI SUAÁTChieàu thöù Tö 15/3, Ngaân haøng

Trung öông Hoa Kyø taêng laõi suaátleân ñoâi chuùt giöõa luùc neàn kinh teá ñaõtaïo ra ñuû vieäc laøm trong khi laïm phaùtchæ taêng nheï.

Giôùi laõnh ñaïo cuûa Cuïc Döï tröõLieân bang Hoa Kyø (FED) ñaõ tranhluaän veà chính saùch laõi suaát trong haingaøy qua ôû thuû ñoâ Washington, vaøña phaàn caùc nhaø phaân tích döï ñoaùnraèng Cuïc Döï tröõ Lieân seõ taêng laõi suaáttheâm 0.25%.

Kinh teá gia cuûa Ngaân haøng PNCGus Faucher noùi ngöôøi tieâu duøng ñaõgiuùp cuûng coá neàn kinh teá Myõ giöõaluùc coù nhieàu vieäc laøm hôn trong khitieàn löông gia taêng.

Moät cuoäc khaûo saùt môùi ñaây cuûacaùc nhaø laõnh ñaïo taøi chính chuû choátthuoäc Hieäp hoäi Keá toaùn Chuyeânnghieäp ñöôïc Chöùng nhaän quoác teácho thaáy neàn kinh teá ñaït möùc ñoä laïcquan cao nhaát trong nhieàu naêm qua.

Tröôùc ñoù trong thôøi kyø suy thoaùikinh teá, FED ñaõ caét giaûm laõi suaátxuoáng möùc thaáp kyû luïc nhaèmkhuyeán khích taêng tröôûng vaø giaûiquyeát tình traïng thaát nghieäp, nhöngvôùi caùc döõ lieäu kinh teá coù daáu hieäuñöôïc caûi thieän, caùc chuyeân gia ñaõñöôïc thuyeát phuïc raèng neàn kinh teákhoâng coøn caàn ñöôïc hoã trôï nhö vaäynöõa.

Ñaây laø ñôït taêng laõi suaát thöù nhìtrong vaøi thaùng qua, vaø giôùi phaântích seõ theo doõi caùc baùo caùo cuûa Fedveà moác thôøi gian vaø möùc laõi suaát seõtaêng trong naêm nay.

Caùc quan chöùc duøng laõi suaát caohôn ñeå xoa dòu kinh teá vaø choáng hieäntöôïng taêng laïm phaùt coù theå aûnhhöôûng tôùi ñaø taêng tröôûng.

Theo caùc chuyeân gia cuûaWallethub.com, möùc laõi suaát cao seõkhieán chuû theû tín duïng Myõ phaûi chi

Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois Ngöôøi Vieät Illinois • 2525252525theâm 1,6 tyû ñoâ la ñeå chi traû laõi suaáttrong naêm nay. Caùc chuyeân gia laømvieäc cho trang web tra cöùu söû duïngtheû tín duïng naøy noùi raèng chi phícao hôn seõ gaây cho khoù khaên hôncho vieäc thanh toaùn caùc hoùa ñôn.Döï kieán möùc chi phí naøy seõ taêng caokyû luïc treã hôn trong naêm nay.

Trang Wallethub cho bieát raát khoùcoù theå theo doõi chính xaùc möùc laõisuaát chuaån seõ aûnh höôûng ra sao ñeáncaùc khoaûn vay mua nhaø vaø oâ toâ,nhöng hoï cho bieát kinh nghieäm gaànñaây cho thaáy giaù nhaø vaø oâ toâ cuõngseõ trôû neân ñaét hôn.

Neáu caùc quan chöùc duy trì laõi suaátquaù thaáp trong thôøi gian quaù laâu, hoïcoù nguy cô gaây ra moät böôùc nhaûyvoït ñoät ngoät maø coù theå buoäc Fed phaûitaêng laõi suaát cao vaø nhanh, laøm giaùnñoaïn neàn kinh teá.

Caùc giôùi chöùc taêng laõi suaát ñeåxoa dòu kinh teá vaø choáng laïm phaùt.Nhìn chung, cô quan Fed ñang coágaéng leøo laùi neàn kinh teá höôùng tôùivieäc kieán taïo taïo ra ñuû vieäc laøm trongkhi vaãn taêng chæ soá giaù leân khoaûng2% moãi naêm.

BAÏCH OÁC: TIEÁT LOÄ HOÀ SÔ THUEÁ LAØ BAÁT HÔÏP PHAÙPToøa Baïch OÁc ñaõ ra tuyeân boá noùi

raèng thu nhaäp cuûa Toång thoángDonald Trump trong naêm 2005 laø150 trieäu ñoâ la, vaø oâng ñaõ traû thueá38 trieäu ñoâ la. Toøa Baïch OÁc chæ tríchnaëng neà moät baûn tin truyeàn hình vìñaõ tieát loä baûn khai thueá chính thöùccuûa oâng Trump, noùi raèng ñoù laø moäthaønh ñoäng baát hôïp phaùp.

Baûn tuyeân boá ñöa ra tröôùc khi ñaøitruyeàn hình MSNBC phaùt ñi baûntin. Coâ Rachel Maddow, ngöôøi daãnchöông trình truyeàn hình phoå bieáncaùc taøi lieäu maø baø cho laø hoà sô thueánaêm 2005 cuûa oâng Trump. Hoà sôthueá naøy do nhaø baùo ñoaït giaûiPulitzer, ñoàng thôøi laø nhaø phaân tíchthueá David Cay Johnston cung caáp.

OÂng Johnston noùi vôùi coâ Maddowraèng oâng ñaõ tìm thaáy hai trang baùocaùo thueá trong hoäp thö cuûa oâng. OÂngnoùi raèng oâng khoâng bieát ai göûi ñeáncho oâng, hoaëc lyù do göûi.

Coâ Maddow cho bieát coâ ñaõ göûibaûn sao cuûa baùo caùo thueá leân ToøaBaïch OÁc ñeå xin bình luaän. Chínhquyeàn oâng Trump ñaõ ra tuyeân boácoâng khai tröôùc khi chöông trìnhtruyeàn hình cuûa coâ Maddow leânsoùng vaøo toái thöù ba.

Trong baûn tuyeân boá, Nhaø Traéngnoùi: “Caùc oâng caùc baø bieát laø mìnhñang tuyeät voïng muoán thu huùt ngöôøixem, khi saün loøng vi phaïm phaùp luaätñeå tung ra moät caâu chuyeän veà haitrang khai thueá caùch ñaây moät thaäpkyû.”

Tuyeân boá naøy noùi theâm: “Tröôùckhi ñöôïc baàu laøm toång thoáng, oângTrump laø moät trong nhöõng doanhnhaân thaønh coâng nhaát treân theá giôùi.Vieäc ñaùnh caép vaø loan taûi baûn khaithueá laø hoaøn toaøn baát hôïp phaùp. Caùcphöông tieän truyeàn thoâng khoângtrung thöïc coù theå tieáp tuïc loan tin veàvieäc naøy, veà phaàn toång thoáng thì oângseõ taäp trung vaøo coâng vieäc cuûa oâng.”

OÂng Trump töø laâu khaúng ñònhraèng coâng chuùng Myõ khoâng quantaâm ñeán baùo caùo thueá cuûa oâng. Tuynhieân, hoà sô thueá ñaày ñuû cuûa oângTrump coù bao goàm nhöõng chi tieátquan troïng nhö nhöõng khoaûn taëngtöø thieän, soá thu nhaäp haøng naêm vaønguoàn thu nhaäp.

Vaán ñeà thueá laø moät muïc tieâu chínhbò coâng kích bôûi ñoái thuû cuûa oâng trongchieán dòch tranh cöû. Baø HillaryClinton cho raèng oâng Trump coù ñieàugì ñoù muoán giaáu gieám.

Maëc duø oâng Trump laëp ñi laëp laïiraèng oâng khoâng theå tieát loä baûn khaithueá hieän taïi vì Cô quan Thueá Vuï -IRS ñang thöïc hieän kieåm toaùn, IRSnoùi ñieàu naøy khoâng ñuùng.

Vaán ñeà veà hoà sô khai thueá cuûaoâng Trump ñaõ khieán coâng chuùngphaûi ñaët daáu hoûi caùch ñaây vaøi thaùng.

Keå töø khi oâng Trump leân nhaäm chöùcvaøo ngaøy 20 thaùng 1, hôn 1 trieäungöôøi Myõ ñaõ kyù thænh nguyeän thöñieän töû, yeâu caàu Toång thoáng Trumptieát loä hoà sô khai thueá.

Toøa Baïch OÁc khoâng noùi lieäuToång thoáng coù yù ñònh coâng khai baátkyø baûn khai thueá haøng naêm naøo cuûaoâng trong khi coøn taïi chöùc haykhoâng.

LEÄNH CAÁM MÔÙI VAØ AÛNH HÖÔÛNG NGÖÔØI IRAN ÔÛ MYÕSaéc leänh haønh phaùp söûa ñoåi cuûa

Toång thoáng Donald Trump veà caámnhaäp caûnh vaøo Hoa Kyø trong 3thaùng ñoái vôùi 6 nöôùc coù ngöôøi Hoàigiaùo chieám ña soá seõ coù hieäu löïc vaøongaøy 16/3. Iran laø moät trong soá 6quoác gia ñoù. Ngay caû moái ñe doaïcuûa saéc leänh söûa ñoåi môùi khoâng thoâiñaõ gaây xaùo troän lôùn, khoâng chæ ôû Iran,maø caû ôû Los Angeles, nôi coù ñoângngöôøi Iran sinh soáng nhaát ôû ngoaøiIran.

ÔÛ trung taâm khu vöïc coù teânQuaûng tröôøng Ba Tö ôû Taây LosAngeles, moïi ngöôøi ñang chuaån bòñoùn Nowruz, laø teát cuûa Iran. Ñaây laøluùc nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñìnhñeán thaêm vieáng laãn nhau.

Thoâng thöôøng, ñaây laø muøa kinhdoanh baän roän cuûa caùc ñaïi lyù du lòchphuïc vuï coäng ñoàng Iran. Nhöng naêmnay khaùc haún.

Ñaïi lyù du lòch Farhad Besharatinoùi raèng ngöôøi Myõ goác Iran, thaämchí caû nhöõng ngöôøi coù quoác tòch HoaKyø cuõng sôï ñi du lòch hoaëc ñi ñeánIran vì saéc leänh cuûa oâng Trump.

Saéc leänh noùi raèng Iran naèm trongdanh saùch vì nöôùc naøy taøi trôï khuûngboá. Nhöõng ngöôøi uûng hoä oâng Trumphoan ngheânh bieän phaùp naøy.

Nhöng ngöôøi Myõ goác Iran noùiraèng saéc leänh thaät khoâng coâng baèng,hoï cho raèng coù nhöõng ngöôøi khaùctieán haønh khuûng boá ôû Myõ. Trong soánhöõng ngöôøi bò maéc keït bôûi leänh caám


laø caùc sinh vieân Iran ñang hoïc ôû HoaKyø.

Ñaïi lyù du lòch Farhad Besharatinoùi raèng chaúng theå laøm gì khaùcngoaøi vieäc kieân nhaãn vôùi saéc leänhcuûa Toång thoáng Trump. OÂng naøynoùi: “Chuùng ta phaûi cho oâng aáy moätcô hoäi trong vaøi thaùng, ít ra coù leõoâng aáy coù theå chöùng minh oâng aáyñuùng veà quyeát ñònh naøy”.

THUNG LUÕNG SILICONBIEÅU TÌNH PHAÛN ÑOÁI TRUMP

Hôn 1.000 nhaân vieân thuoäcnhöõng coâng ty coâng ngheä cao ôûThung luõng Silicon, bang California,leân keá hoaïch bieåu tình phaûn ñoáiToång thoáng Donald Trump hoâm 14/3 nhaân Ngaøy Soá Pi.

Ngaøy Soá Pi ñöôïc kyû nieäm vaøongaøy 14 thaùng 3 (trong tieáng Anhñöôïc vieát theo thöù töï thaùng tröôùcngaøy sau) ñeå toân vinh haèng soá toaùnhoïc 3,14 naøy.

Tech Stands Up, moät toå chöùctranh ñaáu cuûa nhaân vieân coâng ngheäcao choáng oâng Trump, ñang toå chöùccuoäc bieåu tình naøy. Caùc cuoäc bieåutình khaùc cuõng seõ dieãn ra ôû caùcthaønh phoá Los Angeles vaø Austin,bang Texas.

“Chuùng toâi tin töôûng vaøo vieäc taïodöïng moät khoâng gian toân troïng, tieáptheâm söùc maïnh vaø bao goàm moïithaønh phaàn. Chuùng toâi tin töôûng vaøovieäc ñöùng leân cho nhöõng quyeàn caênbaûn cuûa moïi coäng ñoàng vaø moïingöôøi. Chuùng toâi tin töôûng vaøo vieäcñöùng leân cho moät ñieàu gì ñoù chöùkhoâng chæ laø phaûn ñoái,” caùc nhaø toåchöùc cho bieát treân trang Facebookcuûa söï kieän naøy.

“Ñaây laø moät söï kieän oân hoøa.Chuùng toâi seõ hôïp taùc chaët cheõ vôùiThaønh phoá Palo Alto ñeå baûo ñaûmraèng moïi ngöôøi ñeàu coù moät ngaøy antoaøn vaø ñaày caûm höùng,” thoâng caùonoùi tieáp.

Nhieàu nhaân vieân coâng ngheä ñaõphaûn ñoái oâng Trump, caùc giaùm ñoác

ñieàu haønh trong ngaønh naøy neâu quanngaïi veà nhöõng chính saùch nhaäp cöcuûa Toång thoáng, ñaëc bieät laø leänh caámdu haønh cuûa oâng ngaên coâng daân cuûamoät soá quoác gia coù ña soá daân theoHoài giaùo nhaäp caûnh Myõ.

Haøng chuïc coâng ty coâng ngheä ñaõñeä trình moät baûn toùm taét laäp tröôøngphaùp lyù vaøo thaùng tröôùc noùi raèng leänhcaám du haønh nguyeân thuûy cuûa oângTrump coù haïi cho caùc coâng ty cuûaMyõ.

Haïn choùt ñeå oâng Trump ñöa baèngchöùng nghe leùn

Ñaây laø moät caùo buoäc taùo baïo ñöôïcñöa leân Twitter Toång thoáng Trumpnoùi “Thaät laø khuûng khieáp! Vöøa môùiphaùt hieän laø oâng Obama ñaõ cho ngheleùn Trump Tower ngay tröôùc khi toâichieán thaéng. Khoâng tìm thaáy gì caû.”

Hieän nay, sau hôn moät tuaàn leã,chính quyeàn oâng Trump vaãn chöacung caáp baát cöù baèng chöùng naøo laøngöôøi tieàn nhieäm cuûa oâng ñaõ bí maättheo doõi nhaø rieâng vaø coâng vieäc laømaên cuûa oâng.

Giaùm ñoác Tình baùo Quoác giadöôùi thôøi cöïu Toång thoáng BarackObama, oâng James Clapper noùikhoâng coù nhöõng gì nhö oâng Trumpneâu leân xaûy ra.

Khoâng coù vieäc nghe leùn TrumpTower trong suoát chieán dòch vaänñoäng tranh cöû do baát cöù cô quan naøocuûa coäng ñoàng tình baùo thöïc hieän.

Cöïu Giaùm ñoác Tình baùo Quoácgia James Clapper noùi.

“Khoâng coù vieäc nghe leùn TrumpTower trong suoát chieán dòch vaänñoäng tranh cöû do baát cöù cô quan naøocuûa coäng ñoàng tình baùo thöïc hieän.”

Tuy nhieân nhöõng ngöôøi trongchính quyeàn oâng Trump tieáp tuïcbeânh vöïc caùo buoäc naøy maø khoângñöa ra baèng chöùng naøo caû.

Baø Kellyanne Conway, coá vaáncao caáp Toøa Baïch OÁc noùi:

“Toâi khoâng coù baèng chöùng,nhöng ñoù laø lyù do taïi sao coù cuoäcñieàu tra cuûa quoác hoäi.”

Ngaøy thöù Hai 13 thaùng 3, giöõaluùc Toång thoáng Trump ñöa ra nhöõngvaán ñeà khaùc, nhöõng thaønh vieânchính yeáu cuûa chính quyeàn oângTrump beânh vöïc caùo buoäc, trong khicho raèng vieäc theo doõi coù theå khoângphaûi roõ reät laø ñaët maùy nghe leùn.

Phaùt ngoân vieân Toøa Baïch OÁcSean Spicer tuyeân boá:

“Toâi nghó toång thoáng khoâng thöïcsöï nghó laø Toång thoáng Obama ñeánvaø töï mình ñaët maùy nghe leùn ñieänthoaïi cuûa oâng...Nhöng toâi nghó,khoâng nghi ngôø gì laø chính quyeànObama, coù nhöõng haønh ñoäng theodoõi vaø nhöõng hoaït ñoäng khaùc xaûyra trong cuoäc baàu cöû naêm 2016.”

Caùo buoäc cuûa oâng Trump seõ laømoät phaàn trong cuoäc ñieàu tra cuûa Uyûban Tình baùo Haï vieän veà aûnh höôûngcuûa Nga trong cuoäc baàu cöû naêm2016. Caùc buoåi ñieàu traàn seõ baét ñaàuvaøo ngaøy thöù Hai tôùi.

TRUMP KEÂU GOÏI MUA HAØNGMYÕ, IVANKA NHAÄP HAØNG TQ

Trong baøi dieãn vaên nhaäm chöùcthaùng 1 naêm nay, Toång thoáng DonaldTrump cam keát thaúng thaén raèng “seõtheo 2 quy taéc ñôn giaûn: mua haøngMyõ vaø thueâ möôùn nhaân coâng Myõ.”

Nhöng con gaùi oâng thì ngoaïi leä:thaäm chí trong luùc oâng Trump ñangñoïc baøi dieãn vaên aáy, coù ít nhaát 8chuyeán haøng, hôn 53,5 taán saûn phaåmmang nhaõn hieäu Ivanka Trump goàmgiaøy deùp, tuùi xaùch vaø quaàn aùo töøTrung Quoác nhaäp vaøo caùc caûng HoaKyø, theo ghi nhaän töø hoùa ñôn haûiquan maø haõng tin AFP coù ñöôïc.

OÂng Trump chæ trích caùc nhaø saûnxuaát, trong nöôùc cuõng nhö nöôùcngoaøi, veà vieäc söû duïng lao ñoäng beânngoaøi nöôùc Myõ ñeå saûn xuaát haøngbaùn cho ngöôøi tieâu duøng Myõ, nhöngnhaõn hieäu Ivanka vaãn tieáp tuïc ñaëthaøng laøm töø beân ngoaøi nöôùc Myõ.

Hôn 2 taán aùo khoaùc phuï nöõ deätbaèng chaát polyester, 1.600 ví baèngda boø vaø 23 taán giaøy deùp laøm taïi


VIEÄT NAMVIEÄT NAMVIEÄT NAMVIEÄT NAMVIEÄT NAM

Trung Quoác naèm trong soá ít nhaát 82chuyeán haøng ñöôïc thoâng quan haûiquan Myõ-haàu nhö trung bình moãingaøy moät chuyeán töø khi oâng Trumpñaéc cöû hoâm 8 thaùng 11 naêm ngoaùicho ñeán ngaøy 26 thaùng 2, theo soálieäu haûi quan.

Caùc maët haøng naøy laøm taïi TrungQuoác gia coâng cho 3 coâng ty Myõ coùgiaáy pheùp saûn xuaát cho doøng thôøitrang Ivanka Trump bao goàm quaànaùo nhaõn hieäu G-III, ví xaùch tayMondani vaø giaøy deùp Marc Fisher.

Thaùng tröôùc, chuoãi cöûa haøngNordstrom loan baùo ngöng khoângnhaän haøng cuûa Ivanka vì baùn khoângchaïy, khôi daäy chæ trích töø Toångthoáng Trump vaø caùc coá vaán cuûa oâng.Coá vaán cao caáp cuûa oâng Trump, baøKellyanne Conway, ñaõ leân tieángthuùc ñaåy ngöôøi Myõ mua haøng cuûacon gaùi Toång thoáng.

PENCE SEÕ VIEÂNG THAÊM NHAÄT VAØ INDOMESIA

Phoù Toång thoáng Myõ Mike Penceseõ tôùi thaêm Nhaät Baûn vaø Indonesiavaøo thaùng tôùi, tin töø Reuters cho bieáthoâm thöù Hai 13/3. Ñaây laø moät phaàntrong chuyeán coâng du chaâu AÙ giöõaboái caûnh coù nhöõng lo ngaïi chínhquyeàn Trump seõ chaám döùt chieánlöôïc xoay truïc chaâu AÙ cuûa cöïu Toångthoáng Barack Obama.

Toång thoáng Donald Trump ñaõ ruùtnöôùc Myõ ra khoûi Thoûa thuaän Thöôngmaïi Ñoái taùc xuyeân Thaùi Bình

Döông (TPP), voán ñöôïc coi laø truïcoät kinh teá cuûa chieán löôïc.

Chuyeán coâng du cuûa oâng MikePence cuõng bao goàm caû Haøn Quoácvaø UÙc, theo töôøng thuaät cuûa NikkeiAsian Review. Trong ñoù, chöôngtrình teân löûa vaø haït nhaân cuûa BaécTrieàu Tieân vaø cuoäc khuûng hoaûngchính trò cuûa Haøn Quoác coù theå laønhöõng chuû ñeà seõ ñöôïc ñöa ra baønthaûo.

Trung Quoác ñaõ raát töùc giaän veàkeá hoaïch trieån khai heä thoáng phoøngthuû teân löûa cuûa Myõ, vôùi muïc tieâunhaém ñeán moái ñe doïa Baéc TrieàuTieân. Haøn Quoác cuõng ñang traûi quanhöõng baát oån chính trò sau khi toångthoáng nöôùc naøy bò truaát pheá trongmoät cuoäc ñieàu tra tham nhuõng.

OÂng Pence döï kieán cuõng seõ ñeánthaêm Tokyo ñeå döï ñoái thoaïi kinh teáMyõ-Nhaät.

Chuyeán coâng du cuûa oâng MikePence dieãn ra sau nhöõng vuï phoùngteân löûa môùi nhaát cuûa Baéc Trieàu Tieânvaø vuï aùm saùt anh trai laõnh tuï nöôùcnaøy taïi Malaysia, laøm taêng theâm longaïi phaûi taêng cöôøng an ninh chokhu vöïc naøy.

Chuyeán ñi cuûa Phoù Toång thoángMyõ tieáp theo sau chuyeán ñi dieãn ravaøo thaùng naøy cuûa Ngoaïi tröôûng RexTillerson tôùi Nhaät Baûn, Haøn Quoácvaø Trung Quoác.

TPP laø truï coät kinh teá chính cuûachieán löôïc xoay truïc sang chaâu AÙThaùi Bình Döông cuûa chính quyeànObama khi ñoái maët vôùi moät nöôùcTrung Quoác ñang leân.

Nhöõng ngöôøi uûng hoä hieäp öôùc baøytoû lo ngaïi raèng vieäc töø boû döï aùn ñaõñöôïc ñaøm phaùn trong nhieàu naêm quacoù theå seõ taêng cöôøng hôn nöõa vaitroø kinh teá cuûa Trung Quoác trong khuvöïc vaø khoâng coù lôïi cho Hoa Kyø.

Boä tröôûng An ninh Indonesia chobieát oâng Pence seõ gaëp Toång thoángJoko Widodo ñeå thaûo luaän veà khuûngboá vaø caùc vaán ñeà an ninh khaùc trongchuyeán thaêm cuûa oâng.

Indonesia coù daân soá Hoài giaùo lôùnnhaát theá giôùi. Gaàn ñaây, nöôùc naøy ñaõphaûi vaät loän vôùi moät loaït caùc cuoäctaán coâng cuûa caùc chieán binh laáy caûmhöùng töø nhoùm Nhaø nöôùc Hoài giaùo. .

Sau khi gaëp Ñaïi söù Myõ taïiJakarta, Boä tröôûng An ninh Wirantocho caùc nhaø baùo bieát: “Chuùng toâi ñaõthaûo luaän keá hoaïch chuyeán thaêm cuûaPhoù Toång thoáng Myõ Mike Pence tôùiIndonesia vaø caùc vaán ñeà chieán löôïccoù theå naèm trong nghò trình thaûo luaänvôùi toång thoáng cuûa chuùng toâi”.

OÂng noùi ngaøy giôø cuï theå chöañöôïc ñöa ra.

NAÊNG SUAÁT LAO ÑOÄNG VIEÄT NAM ÑAÕ THUA LAØO

Hai chuyeân gia kinh teá taïi Ñaïihoïc Kinh teá Quoác daân ôû Haø Noäi môùiñaây ñaõ ra baùo caùo veà toác ñoä taêngnaêng suaát lao ñoäng cuûa Vieät Nam,trong ñoù coù chi tieát töø sau naêm 2012ñeán nay naêng suaát lao ñoäng VieätNam ñaõ thua Laøo.

Baûn baùo caùo daøy hôn 60 trangcuûa Phoù Giaùo sö Tieán só Vuõ HoaøngNgaân vaø Tieán só Nguyeãn Thò CaåmVaân phaân tích veà naêng suaát lao ñoängcuûa Vieät Nam trong hai thaäp kyû töø1996 ñeán 2016. Moät soá noäi dung cuûabaùo caùo ñöôïc Daân Trí vaø moät soá baùoVieät Nam khaùc trích ñaêng.

Theo baùo caùo, trong giai ñoaïn 6naêm töø 1995 ñeán 2000 tæ leä taêng naêngsuaát lao ñoäng cuûa Vieät Nam laø 5,4%.Trong 15 naêm tieáp theo, töø 2000 ñeán2014, taêng tröôûng bình quaân veànaêng suaát lao ñoäng cuûa Vieät Namlaø 4,4%, tæ leä naøy cao hôn möùc trungbình laø 3,3% cuûa khoái ASEAN,nhöng vaãn thaáp hôn Laøo.

Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, Laøocoù toác ñoä taêng naêng suaát ngaøy caønglôùn, nhôø ñoù ñaõ baét kòp naêng suaát laoñoäng cuûa Vieät Nam vaøo naêm 2012,


vaø sau ñoù ñaõ vöôït leân treân Vieät Namveà maët naøy.

So saùnh treân bình dieän roäng hônvôùi caùc nöôùc ASEAN khaùc, caùc tínhtoaùn cuûa moät soá toå chöùc Vieät Namvaø quoác teá cho thaáy vaøo naêm 2015,naêng suaát lao ñoäng cuûa Vieät Namñaït 3.660 ñoâla, chöa baèng 5% cuûaSingapore, chöa tôùi 20% cuûaMalaysia, baèng khoaûng 1/3 cuûaThaùi Lan, vaø chöa ñaït 50% cuûaPhillippines vaø Indonesia.

Noùi caùch khaùc, trong cuøng naêm,23 ngöôøi Vieät Nam môùi coù naêng suaátbaèng moät ngöôøi Singapore, hôn 5ngöôøi Vieät Nam baèng moät ngöôøiMalaysia, 3 ngöôøi Vieät hôn moätngöôøi Thaùi Lan moät chuùt, vaø hôn 2ngöôøi Vieät môùi baèng moät ngöôøiPhilippines hay Indonesia.

Naêng suaát lao ñoäng xaõ hoäi laø möùctoång saûn phaåm quoác noäi (GDP) bìnhquaân cuûa moät lao ñoäng töø 15 tuoåi trôûleân ñang laøm vieäc.

Baùo caùo cuûa hai nhaø nghieân cöùuthuoäc ÑH Kinh teá Quoác daân chæ raraèng naêng suaát lao ñoäng Vieät Namtaêng trong nhöõng naêm qua chuû yeáudo söï chuyeån ñoåi kinh teá döïa treânkhai thaùc taøi nguyeân thieân nhieân, giacoâng. Trong khi ñoù, nguoàn löïc conngöôøi vaø giaù trò saùng taïo chöa ñöôïckhai thoâng.

Tieán só Thaønh noùi vieäc ñaøo taïongöôøi lao ñoäng cuõng laø moät yeáu toáquan troïng ñeå naâng cao naêng suaát.Tuy nhieân, oâng vaãn nhaán maïnh ñeán3 vieäc lôùn caàn laøm veà phía nhaønöôùc:

“Moät töùc laø caûi caùch theå cheá kinhteá Vieät Nam. Maø tinh thaàn laø thòtröôøng cho ñaày ñuû, hieän ñaïi, moät nhaønöôùc minh baïch, chuyeân nghieäp, coùkhaû naêng giaûi trình cao, maø baây giôøôû Vieät Nam noùi raát nhieàu laø nhaø nöôùckieán taïo. Caùi thöù hai laø taïo ñoäng löïcmôùi cho khu vöïc tö nhaân phaùt trieån,laøm sao cho khu vöïc tö nhaân naøytham gia toát hôn vaøo caùc quaù trình

toaøn caàu cuûa kinh doanh. Caùi thöùba laø xaây döïng moät heä thoáng ñoåi môùi,saùng taïo quoác gia, vaø trong ñaây thìvai troø cuûa doanh nghieäp laø trungtaâm, roài thì caûi caùch heä thoáng giaùoduïc ñaøo taïo”.

Vò chuyeân gia kinh teá löu yù taátcaû nhöõng söï caûi caùch naøy seõ maátnhieàu thôøi gian vaø khoâng ñem laïikeát quaû “sau moät ñeâm”. OÂng Thaønhcho raèng vôùi lòch söû töøng laø moät neànkinh teá taäp trung keá hoaïch hoùa, quaùtrình chuyeån ñoåi cuûa Vieät Nam seõ“khoù khaên”, “naëng neà” hôn so vôùicaùc nöôùc khaùc.

Nhieàu chuyeân gia kinh teá trongvaø ngoaøi nöôùc, cuõng nhö caùc toå chöùcquoác teá lôùn laâu nay ñaõ caûnh baûo raèngneáu Vieät Nam khoâng caûi caùch saâuroäng vaø naâng cao naêng suaát, nguy

cô ñaát nöôùc bò rôi vaøo baãy thu nhaäptrung bình laø raát cao.

VIEÄT NAM, PHILIPPINES VAØBAØI TOAÙN TRUNG QUOÁCToång thoáng Philippines Rodrigo

Duterte hoâm 19/3 tuyeân boá raèngnöôùc oâng, hay thaäm chí Myõ, cuõngkhoâng theå caûn böôùc Trung Quoác ôûBieån Ñoâng, sau khi Baéc Kinh thoângbaùo seõ xaây moät traïm quan traéc moâitröôøng treân baõi caïn tranh chaáp ngoaøikhôi taây baéc Philippines.

“Toâi coù theå laøm gì? Tuyeân chieánvôùi Trung Quoác? Toâi coù theå, nhöngchuùng toâi seõ ñeå maát taát caû quaân ñoäi,caûnh saùt, vaø ñaát nöôùc seõ bò phaù huûy”,oâng Duterte ñöôïc AP trích lôøi noùitaïi saân bay ôû thaønh phoá Davao tröôùckhi leân ñöôøng ñi thaêm Mieán Ñieän.

CHUYEÄN HOÏA HIEÁM TRONG MOÄT CHUYEÁN BAYUÙC - Moät maùy bay chôû khaùch cuûa UÙc ñaõ thoaùt thaûm hoïa trong gang

taác, sau khi moät beân caùnh quaït bò rôi ôû ñoä cao 1,800 meùt. Thoâng tin töøhaõng haøng khoâng Regional Express Airlines cuûa UÙc cho bieát, maùy baySaab 340, trong chuyeán bay soá 768, cuûa haõng naøy töø Albury ñeán Sydneysaùng thöù Saùu 10/3, ñaõ bò rung laéc döõ doäi khi chæ coøn caùch saân baySydney khoaûng 20 caây soá. Phi haønh ñoaøn cuûa maùy bay sau ñoù phaùt

hieän moät beân caùnh quaïtcuûa maùy bay ñaõ rôi maát.Ngay laäp töùc, caùc bieänphaùp öùng phoù khaån caápñaõ ñöôïc thöïc hieän.

Moät trong hai phicoâng cuûa maùy bay lieânlaïc vôùi maët ñaát cho bieát:“Caùnh quaït cuûa maùybay ñaõ bò rôi nhöng maùybay vaãn coù theå ñieàu

khieån bình thöôøng, vaãn coù theå bay.” Chieác maùy bay sau ñoù ñaõ haï caùnhan toaøn xuoáng saân bay Sydney. Tuy nhieân, phaùt ngoân vieân cuûa Re-gional Express Airlines, oâng Peter Gibson, thöøa nhaän: “Tröôøng hôïpnaøy laø raát, raát hieám khi xaûy ra.”

Ñieàu may maén vaø cöïc kyø hy höõu nöõa laø caùnh quaït khi rôi ra ñaõkhoâng chaïm vaøo caùnh, thuøng nhieân lieäu, hay ñuoâi maùy bay, nhôø ñoùchieác maùy bay ñaõ thoaùt ñöôïc thaûm hoïa trong gang taác. Chieác maùy baygaëp truïc traëc khi ñang treân ñöôøng töø Albury ñeán Sydney, chôû 16 haønhkhaùch vaø 3 thaønh vieân phi haønh ñoaøn.


Tuy nhieân, oâng Duterte caûnh baùoraèng neáu Baéc Kinh khai thaùc caùctaøi nguyeân ôû ngoaøi khôi quoác giaÑoâng Nam AÙ naøy, nöôùc oâng seõ duøngtôùi phaùn quyeát naêm ngoaùi cuûa ToøaTroïng taøi Quoác teá, trao phaàn thaéngcho Philippines trong vuï kieän tuyeânboá chuû quyeàn cuûa Trung Quoác ôûBieån Ñoâng.

Phaùt bieåu cuûa oâng Duterte hôikhaùc so vôùi Boä Ngoaïi giaoPhilippines, cô quan cho bieát seõkhoâng ñöa ra bình luaän trong khi tìmcaùch xaùc minh thoâng tin veà vieäcTrung Quoác seõ xaây döïng treân baõicaïn Scarborough.

Tieán só Haø Hoaøng Hôïp, nhaønghieân cöùu cao caáp töø Vieän Nghieâncöùu Ñoâng Nam AÙ cuûa Singapore,cho bieát raèng bình luaän cuûa oângDuterte cho thaáy oâng “chuøn böôùc”tröôùc Trung Quoác do tieàm löïc quaânsöï khoâng maïnh baèng, nhöng ñieàuñoù khoâng ñoàng nghóa vôùi vieäcManila “boû cuoäc ôû Bieån Ñoâng” nhöyù kieán cuûa moät soá nhaø quan saùt.

Khi ñöôïc hoûi raèng lieäu Vieät Namcoù chung suy nghó nhö quoác gia cuønglaø thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi Caùc quoácgia Ñoâng Nam AÙ, ASEAN, haykhoâng, chuyeân gia naøy noùi tieáp:“Vieät Nam muoán xöû lyù caùc tranhchaáp aáy baèng caùc phöông phaùp hoøabình. Theá nhöng maø Vieät Nam cuõngnhieàu laàn tuyeân boá raèng neáu maø coùmoät nöôùc naøo ñoù taán coâng Vieät Namthì Vieät Nam buoäc loøng phaûi töï veä

vaø ñaùnh thoâi. Vieät Nam maø so saùnhveà maët tieàm löïc quaân söï vaø caùn caânquaân söï vôùi Trung Quoác thì noù nhoûhôn.”

Toång thoáng Philippines noùi nhötreân ít ngaøy sau khi quaân ñoäi nöôùcnaøy chaën moät nhoùm caùc nhaø laäpphaùp vaø quan chöùc an ninh ra thaêmThò Töù, moät trong 9 ñaûo maø Manilakieåm soaùt ôû Bieån Ñoâng do caùc vaánñeà veà an toaøn, trong khi coù yù kieáncho raèng lyù do chuû yeáu laø vì khoângmuoán laøm meách loøng Trung Quoác.

Phaùt bieåu cuûa oâng Duterte coønñöôïc ñöa ra ñuùng ngaøy Ngoaïi tröôûngHoa Kyø Rex Tillerson hoäi ñaøm vôùiChuû tòch Trung Quoác Taäp Caän Bìnhôû Baéc Kinh trong chaëng cuoái cuûachuyeán coâng du Ñoâng AÙ coøn ñöanhaø ngoaïi giao naøy tôùi Nhaät Baûn vaøHaøn Quoác.

OÂng Taäp daønh khoâng ít lôøi cangôïi cho cöïu giaùm ñoác ñieàu haønhtaäp ñoaøn daàu khí ExxonMobil, nhaátlaø veà bình luaän cuûa oâng Tillersonraèng “quan heä Myõ - Trung chæ coùtheå ñöôïc xaùc ñònh treân côû sôû hôïp taùcvaø baïn höõu”.

Tôø baùo naøy coøn daãn lôøi moät soángöôøi chæ trích noùi ra èng oângTillerson ñaõ quaù nhuùn nhöôøng, vaøtrao cho Baéc Kinh ñieàu maø baùo chíTrung Quoác noùi laø moät “chieán thaéngngoaïi giao”.

Trong caùc tuyeân boá cuûa Myõ vaøTrung Quoác sau caùc cuoäc thaûo luaän

song phöông caáp cao, vaán ñeà BaécHaøn döôøng nhö ñöùng ñaàu nghò trình,trong khi Bieån Ñoâng khoâng ñöôïc ñeàcaäp, traùi vôùi nhaän ñònh cuûa caùc nhaøphaân tích tröôùc khi oâng Tillersoncoâng du Ñoâng AÙ.

Tieán só Haø Hoaøng Hôïp cho bieátraèng oâng coù hoûi moät soá nguoàn tin thìñöôïc bieát raèng phía Myõ vaø TrungQuoác coù ñaët ra vaán ñeà Bieån Ñoâng.

OÂng noùi theâm: “Hoï ñaët öu tieânchuyeän Baéc Trieàu Tieân tröôùc, vaøkhoâng coù lyù do gì hoï khoâng ñaët vaánñeà Bieån Ñoâng ôû moät möùc öu tieâncao. Roõ raøng moät chuyeán thaêm coùmoät ngaøy thì hoï khoâng theå noùi heátñöôïc. Vaû laïi, cuoäc hoäi ñaøm kín giöõaoâng Tillerson vaø ngöôøi Trung Quoácthì khoâng ñöôïc coâng boá ra ngoaøi,chæ coù noùi ra vôùi baùo chí töø phíaTrung Quoác, vaø lôøi noùi cuoái cuøng laøcuûa oâng Taäp Caän Bình, Chuû tòchTrung Quoác, khoâng mang tính thoângtin nhieàu”.

Trong khi oâng Tillerson ñi ÑoângAÙ, hai thöôïng nghò só thuoäc UÛy banÑoái ngoaïi Thöôïng vieän Hoa Kyø ñaõtrình moät döï luaät ñoøi aùp ñaët tröøngphaït ñoái vôùi caùc coâng ty cuûa TrungQuoác tham gia vaøo “caùc hoaït ñoängbaát hôïp phaùp” ôû Bieån Ñoâng.

Ngay laäp töùc, Boä Ngoaïi giaoTrung Quoác ñaõ leân tieáng noùi raèngdöï luaät, trong ñoù noùi raèng Baéc Kinh“traéng trôïn” vi phaïm caùc luaät leä quoácteá, cho thaáy “söï ngaïo maïn vaø thieáuhieåu bieát” cuûa caùc nhaø laäp phaùp Myõ.

LÒCH CAÁP CHIEÁU KHAÙN (VISA) DI DAÂN Thaùng 4, 2017- IR-1, IR-2: Coâng daân Hoa Kyø baûo laõnh vôï/choàng, con döôùi 21:(12-15 thaùng) Luoân öu tieân- IR-5: Coâng daân Hoa Kyø baûo laõnh cha meï: (12-15 thaùng) Luoân öu tieân- Dieän F-1: Coâng daân Hoa Kyø baûo laõnh con ñoäc thaân treân 21 tuoåi (7 naêm) Ngaøy 15/10/2010- Dieän F2A: Thöôøng truù nhaân baûo laõnh vôï/choàng vaø con ñoäc thaân döôùi 21 (18 thaùng): Ngaøy 08/06/2015- Dieän F2B: Thöôøng truù nhaân baûo laõnh con ñoäc thaân treân 21 (7 naêm) Ngaøy 15/09/2010- Dieän F-3: Coâng daân Hoa Kyø baûo laõnh con ñaõ laäp gia ñình (10 naêm): Ngaøy 15/05/2005- Dieän F-4: Coâng daân Hoa Kyø baûo laõnh anh, chò em: (12 naêm) Ngaøy 08/05/2004


‘GAÂY AÙP LÖÏC’ NGÖNG QUAÛNG CAÙO TREÂN YOUTUBE, FACEBOOK

Vieät Nam hoâm 16/3 hoái thuùc caùcdoanh nghieäp trong nöôùc ngöngquaûng caùo treân YouTube vaøFacebook cuõng nhö caùc trang maïngxaõ hoäi khaùc cho tôùi khi caùc thoâng tin“xaáu, ñoäc” choáng chính quyeàn HaøNoäi bò ngaên chaën.

Trang web cuûa Boä Thoâng tin vaøTruyeàn thoâng ñöa tin, trong cuoäc hoïpvôùi Boä tröôûng cuûa Boä naøy, oângTröông Minh Tuaán, moät soá nhaõnhaøng lôùn cuûa Vieät Nam nhöVinamilk hay Vinhomes hay caùccoâng ty quoác teá coù chi nhaùnh ôû VieätNam nhö Ford ñaõ “cam keát tuaân thuûphaùp luaät Vieät Nam veà kinh doanhvaø quaûng caùo ñoàng thôøi khaúng ñònhtaïm döøng taát caû quaûng caùo treânYouTube”.

Infonet coøn daãn lôøi oâng NguyeãnThanh Laâm, Cuïc tröôûng Cuïc Phaùtthanh truyeàn hình vaø Thoâng tin ñieäntöû, cho bieát ñaõ phaùt hieän “nhieàuquaûng caùo cuûa saûn phaåm, dòch vuïcuûa caùc doanh nghieäp trong vaø ngoaøinöôùc, keå caû moät soá thöông hieäu toaøncaàu ñöôïc gaén trong caùc video coù noäidung xaáu, ñoäc, vi phaïm quy ñònhcuûa phaùp luaät Vieät Nam phaùt treânkeânh YouTube thoâng qua dòch vuïquaûng caùo cuûa Google”.

Theo Reuters, Vieät Nam thaùngtröôùc ñaõ “baét ñaàu gaây aùp löïc cho caùccoâng ty quaûng caùo trong nöôùc yeâucaàu coâng ty Google, voán sôû höõuYouTube, phaûi gôõ caùc video cuûa caùcnhaø baát ñoàng chính kieán hoaït ñoängôû haûi ngoaïi ñaêng treân trang naøy”.

Tuy nhieân, trang Soha daãn lôøioâng Tuaán noùi raèng vaãn coøn “khoaûng8.000 video coù noäi dung xaáu, xuyeântaïc, vi phaïm phaùp luaät Vieät Nam treânYouTube vaø 42 video clip ñöôïc gôõlaø quaù nhoû”.

Theo quan chöùc quaûn lyù truyeànthoâng trong nöôùc naøy, “Google,YouTube chia seû lôïi ích kinh teá töø

quaûng caùo cho toå chöùc, caù nhaân saûnxuaát caùc video clip treân YouTube,trong ñoù coù caû nhöõng clip xaáu, ñoäc,do ñoù voâ tình giaùn tieáp, khuyeánkhích caùc video clip xaáu ñoäc ñöôïcñaêng taûi nhieàu hôn treân YouTube”.

OÂng Tuaán ñöôïc baùo chí trongnöôùc keâu goïi “coäng ñoàng söû duïngInternet taïi Vieät Nam cuøng leân tieángvôùi Google, Facebook ngaên chaëncaùc noäi dung xaáu ñoäc, tin giaû maïo,thaát thieät, xuùc phaïm danh döï, nhaânphaåm toå chöùc caù nhaân, vi phaïm phaùpluaät Vieät Nam treân moâi tröôøngmaïng”.

Trong moät thoâng caùo göûi cho baùochí hoâm 14/3, YouTube cho bieát raèng“chuùng toâi coù caùc chính saùch roõ raøngveà caùc yeâu caàu gôõ boû töø caùc chínhphuû khaép theá giôùi”.

“Chuùng toâi döïa vaøo caùc chínhphuû thoâng baùo cho chuùng toâi caùc noäidung maø hoï tin laø traùi pheùp thoângqua caùc keânh chính thoáng, vaø neáuthaáy hôïp lyù, chuùng toâi seõ thöïc hieänvieäc haïn cheá sau khi xem xeùt kyõlöôõng”, thoâng caùo vieát tieáp.

Vieät Nam thôøi gian qua bò nhieàutoå chöùc baûo veä nhaân quyeàn nhöHuman Rights Watch chæ trích vieäc“kieåm soaùt Internet”, nhöng Haø Noäiluoân baùc boû caùo buoäc naøy.

CAÁM ÑÖÔÏC KHOÂNG? NHÖÕNG CA KHUÙC ÑAÕ GHI DAÁU VÔÙI THÔØI GIAN?Nhaø chöùc traùch Vieät Nam vöøa

quyeát ñònh döøng löu haønh 5 ca khuùcsaùng taùc tröôùc naêm 1975, duø ñaõ ñöôïccaáp pheùp tröôùc ñoù, bao goàm: Caùnhthieäp ñaàu xuaân, Röøng xöa, Chuyeänbuoàn ngaøy xuaân, Ñöøng goïi anh baèngChuù, Con ñöôøng xöa em ñi.

Theá nhöng, theo ghi nhaän , hieäntaïi ôû caùc tuï ñieåm karaoke, ngöôøi SaøiGoøn vaãn haùt, baát chaáp leänh caám.

OÂng Nguyeãn Baéc Truyeån, moätngöôøi moä ñieäu caùc nhaïc phaåm tröôùc1975: “Chuùng ta bieát raèng nhöõng baøi

haùt ra ñôøi tröôùc naêm 1975 taïi mieànNam Vieät Nam thì ñeàu lieân quan ñeánngöôøi lính, noùi leân nhöõng taâm traïngcuûa ngöôøi lính khi ra chieán tröôøng,vaø khi ngöôøi lính baûo veä ñaát nöôùccuûa mình. Vaø sau naêm 1975, nhaøcaàm quyeàn môùi ñaõ hoaøn toaøn caámnhöõng baøi haùt naøy”.

Baøn luaän chuyeän caám ñoaùn naøy,ngöôøi Saøi Goøn ngôø raèng nhaø chöùctraùch ñang lo soát voù, vì khoâng caûnnoåi nhöõng giaù trò vaên hoùa tröôùc 1975buøng phaùt laïi ôû mieàn Nam vaø nhieàunôi khaùc. Khôûi ñaàu laø aâm nhaïc, sauñeán laø saùch vôû, lòch söû, neân hoï ñangtìm caùch kìm haõm, baèng caùch caétnhanh nguoàn caûm höùng cuûa daânchuùng.

Theá nhöng caøng caám ñoaùn, theonhö lôøi cuûa oâng Nguyeãn Baéc Truyeån,ngöôøi ta caøng ruû reâ nhau haùt nhieàuhôn: “Thaät ra khoâng phaûi muoán caámlaø caám, bôûi vì sau naêm 75, hoï caámthì ngöôøi ta vaãn haùt. Vaø baây giôø, saukhi bò caám, toâi laïi haùt nhieàu hôn nöõa.Moãi ngaøy toâi laïi haùt, thöôøng thì hoàiñoù laâu laâu môùi nghe moät laàn, nhöngmaø baây giôø töï nhieân cöù moät ngaøynhaåm nhaåm ca boán naêm laàn nhö vaäy.Vì toâi nghó raèng baøi haùt coù söùc soángrieâng cuûa noù, khoâng phaûi muoán caámlaø caám ñaâu.”

Nhö lôøi cuûa oâng Truyeån, keû quyeàntheá coù theå phaát tay pheá boû, nhöngnhaân daân seõ maõi giöõ laïi trong trí nhôùvaø töøng lôøi haùt khe kheõ cuûa mình.Bôûi hoï bieát, cuoái cuøng taøi saûn lôùnnhaát cuûa con ngöôøi laø vaên hoùa, chöùkhoâng laø cöôøng quyeàn. AÂm nhaïc haysaùch vôû, tri thöùc hay caûm xuùc seõ coønlaïi maõi maõi, beàn bæ vôùi thôøi gian,thaùch ñoá moïi thôøi ñaïi meâ muoäi cuûaquyeàn haønh.

VIEÄT NAM COÙ THEÅ BAÉT TOÄI PHAÏM AÁU DAÂMNHÖ MYÕ BAÉT MINH BEÙO?Coâng luaän ôû Vieät Nam ñang ngaøy

caøng böùc xuùc vôùi tình traïng xaâm haïitình duïc treû em khoâng ñöôïc giaûi


quyeát nhöng caùc luaät sö cho raèngnhöõng ñieàu luaät vaø quy trình toá tuïngkhoâng deã ñeå keát toäi nhöõng nghiphaïm naøy.

Tröôùc ñaây coâng luaän Vieät Namcuõng ñaõ bieát ñeán vieäc caûnh saùt Myõthu thaäp ñöôïc baèng chöùng ñeå ñöaMinh Beùo ra toøa vôùi toäi danh aáudaâm nhö theá naøo. Dieãn vieân haøi naøyñaõ nhaän toäi aáu daâm vôùi moät treû vòthaønh nieân ôû quaän Cam vaø bò toaøkeát aùn 18 thaùng tuø giam ôû bangCalifornia cuûa Myõ sau khi bò caûnhsaùt baét giöõ hoài thaùng 3 naêm 2016.

Thaønh vieân ñoaøn luaät sö VieätNam Nguyeãn Theá Truyeàn cho bieát.“Khoù khaên ñaàu tieân laø caâu chuyeänveà chöùng cöù. Bôûi vì nguyeân taéc laøtroïng chöùng hôn troïng cung. Neáu chæñôn giaûn coù lôøi khai cuûa bò haïi vaøthuû phaïm thì cuõng khoâng theå laáy ñoùlaøm caên cöù ñeå buoäc toäi hoï ñöôïc. Baétbuoäc phaûi coù caùc chöùng cöù khaùckhaùch quan ñoäc laäp, mang tínhkhoa hoïc, roõ raøng thì môùi coù theå coùñöôïc baûn aùn ñoái vôùi nhöõng keû coùhaønh vi xaâm haïi tình duïc ñoái vôùi treûem hay phuï nöõ.”

Theo luaät sö naøy caùc cô quan thihaønh toá tuïng ôû Vieät Nam ñang bò“boù buoäc chaân tay” vì “vieäc thu thaäpchöùng cöù ñaët ra quaù nhieàu nguyeântaéc ñeå baûo ñaûm cho quyeàn con ngöôøi,quyeàn nhaân thaân, quyeàn töï do caùnhaân, quyeàn veà bí maät ñôøi tö.”

Luaät sö Truyeàn noùi: “Vieäc 1 ñieàutra vieân hay moät caûnh saùt laø khoângñöôïc pheùp söû duïng camera daáu kínhay thuùc ñaåy toäi phaïm ñeå ghi laïinhöõng hình aûnh laøm chöùng cöù thì ôûVieät Nam chuyeän naøy laø khoâng coù.Noù khoâng theå nhö ôû beân Myõ, trongvuï maø nhö toâi ñoïc baùo ñöôïc bieát laøMinh Beùo caûnh saùt vaø coâng an ñaõphaûi söû duïng camera daáu kín ñeåxem, ñeå laøm caên cöù môùi buoäc toäiñöôïc.”

Vieät Nam khoâng cho pheùp söûduïng camera daáu kín vì quyeàn rieângtö ñöôïc coi troïng vaø ñoù laø haønh vi vi

phaïm trong hoaït ñoäng toá tuïng, theooâng Truyeàn.

Luaät sö Haø Huy Sôn cuõng ñoàngtình vaø cho bieát ñieàu naøy seõ vi phaïmquyeàn rieâng tö caù nhaân theo quyñònh cuûa luaät daân söï. “Khoâng ñöôïctheo doõi caùc haønh vi cuûa caù nhaântröø tröôøng hôïp vì lyù do an ninh quoácphoøng gì ñoù thoâi.

Theo luaät sö Sôn ñieàu naøy coù theå“neân ñöôïc söûa ñoåi trong luaät baûo veätreû em vì ñaây laø tröôøng hôïp ñaëcbieät.”

Luaät sö naøy cho bieát coù theå laømcho quy trình khôûi toá hình söï deã daønghôn ñoái vôùi loaïi toäi phaïm naøy baèngcaùch thay ñoåi quy ñònh cuûa ñieàu luaät.“Thöôøng thì toäi hieáp daâm treû em xaûyra sau moät thôøi gian môùi ñöôïc phaùthieän neân caùc chöùng cöù giao caáu thìcaùc cô quan ñieàu tra raát khoù ñeå xaùcñònh vaø ñoái vôùi treû thì noù khoâng nhôùvaø khi cung caáp chöùng cöù thì khoângcoù ngöôøi laøm chöùng. Theo toâi coù theåphaûi thay ñoåi hay söûa ñoåi ñieàu luaätveà hieáp daâm treû em sang luaät coù caáuthaønh hình thöùc chöù khoâng baét buoäcphaûi laø caáu thaønh vaät chaát töùc laø phaûicoù giao caáu nhö quy ñònh cuûa phaùpluaät hieän nay thì caùc cô quan tieánhaønh toá tuïng môùi coù theå thöïc hieänquy trình vaø baûo veä treû em ñöôïc.”

Theo döõ lieäu cuûa boä Lao Ñoäng,Thöông Binh vaø Xaõ Hoäi, moãi naêmcoù khoaûng 2.000 treû em ñoái maët vôùibaïo löïc vaø xaâm haïi haøng naêm ôû VieätNam, trong ñoù coù hôn 1.000 treû bòxaâm haïi tình duïc. Trong khi ñoù caùcnhaø nghieân cöùu nhaän ñònh raèng consoá naøy coù theå coøn cao hôn theá vaø“ñaây chæ laø phaàn noåi cuûa moät taûngbaêng troâi.” Giaùm ñoác Trung taâmNghieân cöùu vaø ÖÙng duïng Khoa hoïcveà Giôùi, Gia ñình vaø Vò thaønh nieân(CSAGA) Nguyeãn Vaân Anh töøngnoùi raèng “coù raát nhieàu vuï aùn khoângñöôïc xöû lyù gì caû. Coù theå thuï lyù roài,coù theå ñieàu tra roài nhöng roài noù rôivaøo im laëng moät caùch ñaùng sôï.”

THEÂM 6 NGÖÔØI THÖÔÏNGTÒ NAÏN BÒ TRAÛ VEÀ VIEÄT NAM6 ngöôøi Thöôïng ôû Taây Nguyeân

xin tò naïn vôùi lyù do bò ñaøn aùp chínhtrò vaø toân giaùo vöøa bò traû veà Vieät Namsau khi Campuchia baùc ñôn xin tònaïn cuûa hoï.

Cambodia Daily cho hay trong6 ngöôøi, coù moät beù gaùi döôùi 10 tuoåi.Nhoùm ngöôøi naøy ñaõ ñöôïc caùc giôùichöùc Cao uûy Tò naïn Lieân Hieäp Quoác(UNHCR) hoä toáng qua bieân giôùi ñeåtrôû veà Vieät Nam, theo lôøi oâng SokSam An, Phoù chæ huy traïm kieåm soaùtbieân giôùi O’yadaw ôû tænhRatanakkiri, Campuchia.

OÂng naøy cho bieát 6 ngöôøi ñaõ ñöôïcnhaø chöùc traùch Vieät Nam ñeán ñoùnvaøo khoaûng 9 giôø saùng.

Moät nhaân vieân baùo chí khu vöïccuûa UNHCR cuõng xaùc nhaän vôùiCambodia Daily veà vieäc toå chöùc naøyñaõ hoä toáng nhoùm ngöôøi Thöôïng quabieân giôùi.

Tôø Khmer Times daãn lôøi oâng AmSam Ath, moät ñieàu phoái vieân cao caápcuûa nhoùm Licadho, noùi oâng lo laéngveà söï an toaøn cuûa 6 ngöôøi trong cuoäc,vì ngöôøi Thöôïng ñang bò böùc haïi taïiVieät Nam. OÂng Aam Sam Ath noùicaùc vuï böùc haïi ñaõ khieán nhieàu ngöôøiThöôïng phaûi chaïy troán vaø xin tò naïnôû Campuchia. “Cao uûy Tò naïn LHQcaàn theo doõi tình hình cuûa hoï moätcaùch thöôøng xuyeân hôn”, oâng AmSam Ath noùi theâm.

Trong khi ñoù, Cambodia Dailydaãn lôøi ngöôøi ñöùng ñaàu Dòch vuï Tònaïn Jesuit, toå chöùc hoã trôï ngöôøiThöôïng ôû Phnom Penh, cho bieáthieän vaãn coøn 143 ngöôøi ñang chôøquyeát ñònh veà soá phaän cuûa hoï.

Laøn soùng ngöôøi Thöôïng môùi nhaátvöôït bieân sang tænh Ratanakkiri baétñaàu vaøo cuoái naêm 2014. Nhöng laønsoùng naøy ñaõ chaäm laïi sau moät naêm,khi xaûy ra haøng chuïc vuï truïc xuaáttrôû veà Vieät Nam.

Cho tôùi nay, chæ coù 13 ngöôøiThöôïng ñöôïc caáp quy cheá tò naïn vaø


tôùi Philippines vaøo thaùng 5, trong khihaøng chuïc ngöôøi khaùc bò traû veà VieätNam.

HAØ NOÄIVAØ NHÖÕNG MAÛNH ÑÔØI BAÙM VÆA HEØHaø Noäi ñaát chaät ngöôøi ñoâng, nôi

maø moät chieác xe hôi haøng khuûng muavôùi giaù vaøi chuïc tæ ñoàng vaãn reû hônraát nhieàu so vôùi vieäc daønh ra vaøi chuïcmeùt vuoâng ñaát ñeå laøm nhaø chöùa xetaïi nhöõng khu trung taâm nhö quaänHoaøn Kieám, Ba Ñình. Nhöng HaøNoäi cuõng laø nôi ñaày nhöõng hình aûnhcuûa nhöõng phaän ngheøo buoân baùnhaøng rong treân phoá hy voïng kieámchuùt tieàn gôûi veà queâ moãi thaùng. Moãigaùnh haøng rong treân væa heø Haø Noäichöùa caû töông lai nôi goùc queâ vaø caûnoãi sôï haõi moãi khi bò coâng an haytraät töï coâng coäng röôït ñuoåi.

Chò Hoa, baùn caø pheâ daïo ôû HaøNoäi chia seû: “Chò ôû queâ ra ñaây buoânbaùn, ôû troï, noùi chung laø moãi ngaøykieám ñöôïc chöøng 150 ngaøn ñoàng ñeán170 ngaøn ñoàng. Neáu nhö khoâng bòcoâng an baét vaø phaït thì mình ñuûtrang traûi. Nhöng neáu bò coâng an baét,phaït mình 170 ngaøn ñoàng thì coi nhöböõa ñoù heát soáng noåi. Nhìn chung laøkhoå laém!”

Nhöõng lao ñoäng nhö chò Hoa,haøng ngaøy may maén thì kieám ñöôïcchöøng 200 ngaøn ñoàng, eá aåm thì ñöôïcvaøi chuïc ngaøn ñoàng ñuû traû tieàn thueâtroï. Nhöõng ngoâi nhaø troï oïp eïp, thieáuthoán tieän nghi keå caû nöôùc sinh hoaït,giaù thueâ chöøng 500 ñeán 600 ngaønñoàng/thaùng laø nôi ôû lyù töôûng chonhöõng ngöôøi baùn haøng rong.

Baø Hueä töø Nam Ñònh vaøo phoácoå Haø Noäi baùn haøng rong cho hay:“Laøm aên khoù laém, naêm nay baùnhaøng vöøa eá aåm vöøa bò coâng an ñuoåi,kieám ñöôïc ñoàng tieàn khoù laém!”

“ÔÛ queâ leân ñaây, moãi ngaøy baùnkieám ñöôïc 150 ngaøn ñoàng tôùi 200ngaøn ñoàng, noùi chung laø toát roài chöùôû queâ bieát laøm gì kieám ra tieàn,” baø

Vaân, cuõng töø Nam Ñònh leân Haø Noäibaùn traùi caây daïo, tieáp lôøi.

Moät ngöôøi Haø Noäi goác baùn baùnhcuoán treân væa heø Haø Noäi cho bieáttheâm: “Noùi chung thì ôû ñaây, Haø Noäi,ôû phöôøng laø hoï cuõng coù thoâng baùocho mình bieát khi naøo hoï deïp væaheø ñeå mình traùnh. Mình ngoài kheùomoät chuùt, ñöøng laán væa heø quaù, phaûingaên naép, lòch söï, buoân baùn cuõngñöôïc qua ngaøy. Chöù mình ngoài laánchieám heát væa heø thì ngöôøi ta phaûideïp thoâi. Ñaâu cuõngvaäy!”

“Ñi baùn haøng rong thìlaø bò deïp roài, nhieäm vuïcuûa ngöôøi ta thì ngöôøi taphaûi laøm, chöù khoâng thìngöôøi ta laán chieám heátvæa heø sao? Nhöng hoïdeïp choã naøy thì mìnhtìm choã khaùc baùn chöùcuoäc soáng khoù khaên,khoâng baùn rong thì laáygì maø soáng,” ngöôøi baùnhoa daïo ôû phoá coå Haø Noäithan vaõn....Phía sau hoïlaø caùc an ninh, daânphoøng, coâng an, taïo ramoät hieäu öùng aâm thanhkhaùc.

GIAÙO DAÂN XÖÙ ÑOÂNG YEÂN BIEÅU TÌNH ÑOÀNG LOAÏTCoù theå noùi raèng ñaây

laø cuoäc bieåu tình ñoàngloaït saùng 12 thaùng 3naêm 2017 cuûa baø congiaùo daân Ñoâng Yeân keåtöø khi giaùo xöù Ñoâng Yeânlaâm vaøo ñaïi naïn, caû moätvuøng ñaát truø phuù, nhaøcöûa saàm uaát, thaùnhñöôøng huyeàn nhieäm, thômoäng boãng döng trôû neântan hoang, ñoå naùt.Nhöng ngö daân baùm truïtreân maûnh ñaát toå tieân ñeå

laïi ñaõ chòu raát nhieàu söùc eùp töø phíachính quyeàn. Vaø hoï ñaõ soáng qua haicaùi Teát khoå sôû, thieáu thoán moïi beà.Chæ coù moät ñieàu duy nhaát coøn laïivôùi baø con Ñoâng Yeân, ñoù laø nieàmyeâu kính Chuùa vaø tin vaøo leõ phaûi,coâng lyù.

Cuoäc bieåu tình ñöa ra thoâng ñieäpyeâu caàu nhaø nöôùc phaûi ñoùng cöûaFormosa, yeâu caàu nhaø nöôùc phaûi coùtraùch nhieäm vôùi nhaân daân, ñaëc bieätvôùi ngö daân mieàn Trung, nôi coù bieån

Leä Taøn BinhBoán möôi hai naêm roøng tui vaãn nhôù

Moät taøn binh trang phuïc gioáng nhaø söThaàm laëng reõ veà höôùng Tuyeàn Laâm Töï

Bò böùc töû toâi cuõng naèm treân thôùtLaïi gaëp anh trong ngôõ ngaøng baát chôïtChöa hoûi chaøo cuøng rôùt leä tang thöôngMôùi ñaây thoâi laøm möa gioù chieán tröôøng

Mang bieät danh oai huøng ai cuõng bieátVöøa maát nöôùc oâm noãi buoàn da dieát

Phaûi thay hình,ñoåi daïng ñeå toàn sinhRôøi Long An ñi aån naáu moät mình

Ñaønh xuoáng toùc,nguyeän caàu kinh goõ moõTröôùc tai,maét boïn hung thaàn quyû ñoû

Nöông cöûa thieàn laây laát ñôïi ngaøy quaDoø ñieåm toát,baèng moïi caùch thoaùt ra

Khoûi thaønh phoá thay teân khoâng muoán goïiNhìn quanh quaát..,anh ngheïn ngaøo kheõ noùi

Thoâi bieät töø khoâng daùm heïn ngaøy maiRoài baët luoân cho ñeán taän hoâm nay

Tin ñoàn thoåi...,maáy ai töôøng hö thöïcToâi löu giöõ nhieàu ñieàu trong kyù öùc

Neáu naëng tình ñoàng ñoäi vieát ra ñaâyKhi laèn ranh Quoác, Coäng roõ nhö vaày

E baát lôïi nhôõ anh coøn keït laïiMoãi Quoác Haän theâm khoå saàu teâ taùi

Loä nguyeân hình maët traùi baïn ñoàng minhBoû mieàn Nam ve vuoát coäng nhieät tình

Coøn haõnh dieän sieát baøn tay vaáy maùuToâi nhôù maõi maét laïc thaàn lô laùo

Xaùc voâ hoàn hoân aùo leä taøn binh !!!

° NGÖÔØI KHOÂNG TEÂN Westminster, CA 92683


nhieãm ñoäc do Formosa gaây ra, vaøyeâu caàu nhaø nöôùc phaûi coù thaùi ñoä roõraøng, raønh maïch trong chính saùchñeàn buø cho ngö daân, phuïc hoài söïsoáng cuûa bieån cuûa baø con giaùo daânÑoâng Yeân moät laàn nöõa khaúng ñònhtình yeâu Thieân Chuùa vaø nieàm tinvaøo coâng lyù, leõ phaûi.

Baø Ñaäu Thò Nhoù, Giaùo daân ÑoângYeân, Haø Tónh chia seû: Chuùng toâi ñibieåu tình ñeå ñoøi hoûi quyeàn lôïi cuûangöôøi daân. Chuùng toâi ôû ñaây ai cuõngbò nhieãm chaát ñoäc cuûa Formosa caû.Do vaäy chuùng toâi muoán ñeàn buøquyeàn lôïi cuûa mình. Sau ñoù phaûiñoùng cöûa Formosa, chuùng toâi khoângmuoán Formosa hoaït ñoäng nöõa bôûichuùng toâi bò nhieãm chì heát roài, moãiñöùa treû sinh ra ñeàu bò nhieãm ñoäc chì,chuùng toâi bò nhieãm ñoäc heát roài!

Baø Mai Thò Vaên, Giaùo daân ÑoângYeân, Haø Tónh chia seû: Bieåu tình vaøoluùc saùng (Chuû Nhaät ngaøy 12 thaùng3) daân seõ coøn ñi nöõa, ñi bao giôø phíachính quyeàn traû heát ñeàn buø cho daânvaø ñoùng cöûa Formosa ngöôøi daân môùiheát ñi.

Cuoäc bieåu tình cuûa baø con ngödaân, Giaùo daân Haø Tónh laàn naøy cuõngbò loït thoûm vaøo söï im laëng ñaùng ngôøcuûa nhaø caàm quyeàn Vieät Nam. Bôûilaàn bieåu tình ngaøy 5 thaùng 3, caùchñaây moät tuaàn, nhaø caàm quyeàn thayvì baét bôù, ñaùnh ñaäp vaø truy böùcngöôøi bieåu tình baèng söùc maïnh coângan, quaân ñoäi thì hoï ñaõ giaùm saùt bieåutình baèng caùch cho löïc löôïng coângan giao thoâng vaø caûnh saùt 113 baûoveä Formosa, ngoaøi ra, coù moät haøngraøo keõm gai vöõng chaéc tröôùc coångFormosa. Vaø laàn naøy cuõng vaäy, baènghaøng raøo 113, keõm gai cuøng vôùi anninh chìm, an ninh coù ñoàng phuïcgiaùm saùt cuoäc bieåu tình ñeå roài baøcon bieåu tình xong laïi ra veà, khoângcoù baát kyø ñaïi dieän naøo cuûa Formosahay cuûa chính quyeàn ñöùng ra thöôngthaûo vôùi ñoaøn bieåu tình.

Vôùi tình hình ñang dieãn ra, tieángnoùi cuûa ngöôøi bieåu tình seõ loït thoûm

giöõa keõm gai, quaân ñoäi, coâng an vaøsöï laøm ngô cuûa chính quyeàn cuõngnhö söï im laëng, khoâng caàn leân tieángcuûa Formosa. Vaø ñeå ñoái phoù vôùi hieäntraïng naøy, baø con Giaùo daân, ngö daânquyeát ñònh tieáp tuïc ñaáu tranh, töø lôùnñeán beù ñeàu xuoáng ñöôøng bieåu tìnhbaøy toû nguyeän voïng, quyeát taâm ñoùngcöûa Formosa, baûo veä bôø bieån VieätNam.

Baø Mai Thò Vaên, Giaùo daân ÑoângYeân, Haø Tónh chia seû: Moät soá baøcon saùng nay ñi bieåu tình, nhöngsaùng nay coâng an nhieàu, hoï ñöùngtrong quaùn, chôø daân laøm gì ñoù ñeåbaét, hoï chôø boán phía ñeå baét daânnhöng daân khoâng laøm gì caû, daân ñibieåu tình oân hoøa.

OÂng Ñaäu Dieän, Giaùo daân ÑoângYeân, Haø Tónh chia seû: Thaáy hoï phoåbieán laø Formosa ñeàn buø naêm traêmtrieäu ñoâ ñoù nhöng daân coù nhaän ñöôïcñeàn buø gì ñaâu. Môùi traû nhoû gioït, goïilaø traû cho lao ñoäng chính nhöng laoñoäng chính cuõng chöa ñeàn buø ñöôïcmaáy ñoàng caû. Lao ñoäng treân bieåncuõng chöa ñöôïc ñeàn buø. Khoâng bieáthoï laøm gì maø coøn chaàn chöø laém.

Baø Mai Thò Hoa, Giaùo daânÑoâng Yeân, Haø Tónh chia seû: Beânchính quyeàn höùa laø thaùng 10 naêmngoaùi ñeàn buø cho chuùng toâi nhönggiôø ñaõ laø thaùng 3 naêm sau roài, chuùngtoâi vaãn chöa nhaän ñöôïc ñeàn buø.Nhöng hoï noùi laø ñeàn buø cho saùuthaùng, vaäy coøn thôøi gian sau, chuùngtoâi, con chaùu chuùng toâi sinh soáng theánaøo, khoâng coù gì aên, khoâng coù gìlaøm ñeå sinh soáng, caù thì bò ñoäc roài,aên caù thì bò beänh.

Caâu chuyeän bieåu tình taïi VieätNam hieän nay coù theå laø caâu chuyeänthöôøng ngaøy cuûa ngöôøi daân bôûi nhieàunoãi böùc xuùc coäng höôûng. Vaán ñeà coângluaän quan taâm hieän nay laø nhaø caàmquyeàn Vieät Nam seõ coù chính saùchthoûa ñaùng naøo cho ngöôøi daân haykhoâng vaø bao giôø thì ngöôøi daân môùiñöôïc thoûa öôùc, ñöôïc bình an sinhsoáng.

NGÖ DAÂN VIEÄT DAÏT SANGAUSTRALIA VÌ TRUNG QUOÁC?

Tranh chaáp chuû quyeàn ôû BieånÑoâng laø moät trong caùc lyù do khieáncaùc ngö daân Vieät Nam phaûi chuyeånhöôùng sang ñaùnh baét caù traùi pheùp ôûvuøng laõnh haûi cuûa Australia, haõngtin ABC ñöa tin hoâm 10/3.

Cô quan truyeàn thoâng cuûa UÙcnaøy daãn lôøi ba ngö daân Vieät môùi bòtoáng giam noùi taïi toøa ôû Queenslandraèng “hoï bò Trung Quoác ñaåy ra khoûingö tröôøng truyeàn thoáng gaàn TröôøngSa”.

Hoï cho bieát ñaõ phaûi “daït” sangñaùnh baét trong laõnh haûi caùc nöôùclaùng gieàng vaø thaäm chí laø phaûi tôùicaû Australia. Gaàn 30 ngö daân Vieättreân hai taøu caù bò baét ngoaøi khôiQueensland hoâm 15/2 vì ñaùnh baéthaûi saâm traùi pheùp.

Môùi ñaây, 14 ngöôøi trong soá ñoùphaûi ra toøa. 11 ngöôøi chòu aùn tuø treovì vi phaïm laàn ñaàu. Hai ngöôøi bòtoáng giam 4 thaùng tuø, coøn moät ngöôøichòu aùn 6 thaùng, theo ABC.

Truyeàn thoâng UÙc daãn lôøi ñaïi dieäncuûa cô quan quaûn lyù ñaùnh baét caù cuûaAustralia cho bieát raèng coù söï gia taêngñaùng keå caùc taøu caù cuûa Vieät Namñaùnh baét traùi pheùp treân laõnh haûiAustralia. “Chuùng toâi thöïc hieän 13vuï baét giöõ trong voøng 11 thaùng qua”,quan chöùc naøy noùi.

Khoâng chæ Australia, nhieàu nöôùcnhö Philippines, Indonesia, ThaùiLan hay Palau thôøi gian qua ñaõ baétnhieàu ngö daân Vieät, caùo buoäc hoïñaùnh baét haûi saûn traùi pheùp.

Trung Quoác môùi ñaây ñaõ ñônphöông aùp ñaët leänh caám ñaùnh baétcaù ôû khu vöïc laõnh haûi gaàn quaàn ñaûoHoaøng Sa töø töø 12h ngaøy 1/5 ñeán12h ngaøy 16/8.

Phaùt ngoân vieân Boä Ngoaïi giaoVieät Nam Leâ Haûi Bình sau ñoù leântieáng chæ trích haønh ñoäng ñoù laø “xaâmphaïm nghieâm troïng chuû quyeàn” cuûaHaø Noäi ñoái vôùi Hoaøng Sa.


Baát chaáp leänh caám, quan chöùcHoäi Ngheà caù Vieät Nam tröôùc ñaâyvaãn luoân keâu goïi ngö daân “tieáp tuïcduy trì söï hieän dieän treân Bieån Ñoângñeå khaúng ñònh chuû quyeàn”. Tuynhieân, coù yù kieán cho raèng vieäc laømñoù “ñaåy ngö daân vaøo tình theá nguyhieåm”.

KHAÙCH DU LÒCHTRUNG QUOÁC TRAØN NGAÄP MIEÀN TRUNGHieän taïi, khaùch Trung Quoác taïi

Vieät Nam chieám soá löôïng raát ñoâng.Khoù maø thoáng keâ cuï theå bôûi hoï sangVieät Nam theo nhieàu ñöôøng, khoângngoaïi tröø ñöôøng buoân baùn ôû cöûakhaåu vaø daønh thôøi gian ñi saâu vaøonoäi ñòa ñeå tham quan. Nhöng neáuchæ tính theo ñöôøng hôïp phaùp, soá naøyñaõ chieám hôn 50% toång löôïng dukhaùch caùc nöôùc ñeán thaêm Vieät Nam,bôûi khoaûng caùch ñòa lyù thuaän tieän,giaù thaønh reû, ñöôïc öu tieân töï laùi xesang caùc tænh Ñoâng Baéc-Taây Baéc,vaø caùc ñöôøng bay du lòch töø TrungQuoác vaøo Vieät Nam ngaøy caøng taêng.

Coâ Cui Ping Qiu du khaùch ñeántöø Thaåm Quyeán, Trung Quoác, chiaseû: “Toâi thaáy phoá coå Hoäi An raát ñeïp,coù raát nhieàu ñaëc saûn. Ngöôøi Hoäi Anraát toát. Toâi mua ñöôïc ly traø thaûo moäcraát ngon vaø toâi raát thích ly traø naøycuûa quaùn anh Moùt.”

Anh Moùt, chuû quaùn Moùt ôû thaønhphoá Hoäi An, noùi: “Khaùch du lòchgiuùp phaùt trieån kinh teá ñòa phöông.Cho neân duø [mình] muoán hay khoâng,hoï cuõng ñeán. Mình khoâng theå caámñoaùn hoï. Tuy nhieân, mình coù löu yùlaø neáu caùc baïn bieát (tieáng Trung) thìnhaéc hoï neân nheï nhaøng bôùt , theå hieänmình laø ngöôøi vaên hoùa khi ñeán dulòch taïi Vieät Nam, taïi Hoäi An chaúnghaïn.”

“Nhöõng nôi maø ngöôøi TrungQuoác ñi du lòch raát oàn aøo vaø phöùctaïp. Hoï thöôøng ñi theo ñaùm ñoângnhöng maø hoï khoâng giöõ ñöôïc traättöï. Tình traïng aên uoáng, xaû raùc,

khoâng coù vaên hoùa cho laém. Nhaát laøluùc maø chuùng ta vaøo nhaø haøng aênbuffet, hoï chuïp giöït nhö thieáu ñoùilaâu naêm. Caùi ñoù laø moät hình aûnhkhoâng ñeïp ñoái vôùi khaùch du lòch maøcuõng ñoái vôùi ngöôøi Vieät Nam. Nhaátlaø khi mình daãn theo con nhoû, maøphaûi tieáp xuùc, chöùng kieán nhöõnghình aûnh nhö vaäy thì khoâng toát,” chòKim, moät ngöôøi kinh doanh ñòaphöông böùc xuùc.

Ñaây cuõng laø baøi toaùn maâu thuaãngiöõa doanh thu töø dòch vuï du lòch vaøsöï aûnh höôûng, giao thoa vaên hoùatheo nhieàu chieàu kích traùi ngöôïc,trong ñoù, khoâng ngoaïi tröø yeáu toá loänxoän, thieáu vaên hoùa bôûi nhöõng ñaùmñoâng oàn aøo ngöôøi Trung Quoác.

Theo moät caùn boä ngaønh vaên hoùacoù thaâm nieân hôn 30 naêm, vaán ñeàloän xoän, phöùc taïp bôûi nhieàu ñoaønkhaùch du lòch quaù ñoâng cuøng thoùiquen aên to noùi lôùn cuûa hoï luoân laøvaán ñeà nan giaûi.

Nhaø thô La Trung, caùn boä vaênhoùa, cho bieát theâm: “Phaàn ñoâng thìngöôøi Trung Quoác hoï ñi theo ñoaøn,ñi raát ñoâng. Veà kinh teá thì coù theå hoïmua saém, taïo cho ngöôøi ñòa phöông,noùi ñuùng hôn laø maáy coâng ty du lòch,coù thu nhaäp. Nhöng maø ngöôïc laïiveà maët vaên hoùa, coù moät soá caàn phaûilöu taâm. Neáu coù höôùng daãn vieân thìñôõ, nhöng neáu hoï ñi töï phaùt, thì moãilaàn gheù vaøo caùc haøng quaùn, hoï ñöùngdaøn haøng chieám nguyeân caùi quaàycuûa ngöôøi ta, keû mua thì ít maø keûñöùng taäp trung thì nhieàu.”

“Gaàn ñaây coù nhöõng hình aûnhkhoâng toát veà khaùch Trung Quoác ñidu lòch. Hoï ñeán xöù sôû cuûa chuùng toâivaø coù nhöõng haønh ñoäng laø cöôùp, phaûigoïi laø cöôùp giaät cuûa nhöõng ngöôøimua thuùng baùn böng. Maø nhöõngngöôøi naøy laø thuoäc thaønh phaàn raátngheøo khoå cuûa queâ höông toâi. Ñieàunaøy toâi caûm thaáy raát phaûn caûm.Chính vì vaäy maø toâi mong raèng caùcbaïn cuõng nhö nhöõng ngöôøi ñi du lòchcoù vaên hoùa neân xem laïi, xem laïi

chính mình vaø chính haønh ñoäng cuûamình,” chò Kim noùi.

Vaán ñeà cuûa nhöõng ngöôøi laømdòch vuï du lòch hieän nay naèm ôû choãphieân dòch vieân tieáng Trung quaùhieám, chuû caùc haøng quaùn khoâng theålaøm gì khaùc ngoaøi vieäc coá gaéngphuïc vuï taát caû moïi khaùch du lòch ñeåtoàn taïi, bôûi kinh teá mieàn Trung bòkhuûng hoaûng gaàn hai naêm nay keåtöø khi bieån nhieãm ñoäc. Hoï chaápnhaän moïi thöù ñeå phuïc vuï khaùchcaøng nhieàu caøng toát, haàu cöùu soángngaønh dòch vuï. Khoâng phaûi ngöôøiVieät Nam naøo cuõng chaáp nhaän söïcoù maët ngaøy caøng ñoâng cuûa khaùchTrung Quoác, nhöng vui veû phuïc vuïhoï ñeå kieám thu nhaäp laø moät thöïc teácuûa haàu heát nhöõng ngöôøi ñang haønhngheà dòch vuï-du lòch mieàn Trung.

KIEÀU HOÁI VEÀ VIEÄT NAMSUY GIAÛM, GAÂY LO LAÉNGCaùc nhaø kinh teá noùi kieàu hoái veà

Vieät Nam ñaõ giaûm trong naêm quavaø coøn coù theå giaûm nöõa trong töônglai do nhöõng chính saùch chaët cheõhôn veà nhaäp caûnh cuûa Myõ.

Theo caùc con soá cuûa chính phuû,kieàu hoái cuûa ngöôøi Vieät laøm vieäc ôûMyõ vaø caùc nöôùc khaùc ñaõ taêng ñeàuñaën trong hôn 20 naêm qua, ñaït möùckyû luïc 13,2 tyû ñoâla vaøo naêm 2015,sau ñoù giaûm coøn 9 tyû ñoâla vaøo naêmngoaùi.

Nhaø kinh teá Nguyeãn MinhPhong hoâm 9/3 noùi kieàu hoái töø Myõgöûi veà ñaõ giaûm hoài naêm ngoaùi chuûyeáu vì Vieät Nam giaûm laõi suaát coønkhoaûng 0% töø möùc 5-6%. Laõi suaátgöûi tieát kieäm thaáp xuoáng khoâng coønkhuyeán khích vieäc göûi tieàn veà nöôùc.

Gaàn moät nöûa trong soá 4,5 trieäungöôøi Vieät soáng ôû haûi ngoaïi ñònh cöôû Myõ. Hoï chieám khoaûng 60% kieàuhoái göûi veà toå quoác.

Credit Suisse trong tuaàn naøy rabaùo caùo noùi caùc bieän phaùp kieåm soaùtbieân giôùi gaét gao hôn cuûa chínhquyeàn Toång thoáng Trump coù theå laøm


TINTINTINTINTINCOÄNG ÑOÀNGCOÄNG ÑOÀNGCOÄNG ÑOÀNGCOÄNG ÑOÀNGCOÄNG ÑOÀNG HAÛI NGOAÏI HAÛI NGOAÏI HAÛI NGOAÏI HAÛI NGOAÏI HAÛI NGOAÏI

giaûm moät löôïng kieàu hoái töôngñöông vôùi 0,4% GDP cuûa VieätNam. Toång löôïng kieàu hoài töø Myõveà chieám 4% GDP cuûa Vieät Nam.Baùo caùo cho raèng ñieàu naøy seõ taùcñoäng maïnh nhaát ñeán thò tröôøng baátñoäng saûn vaø baùn leû.

Credit Suisse coøn caûnh baùo söïsuy giaûm kieàu hoái cuõng seõ gaây theâmaùp löïc leân ñeán tyû giaù. Tieàn ñoàng VieätNam ñaõ maát giaù 2,2% so vôùi ñoâlaMyõ keå töø thaùng 11 naêm ngoaùi. Beâncaïnh ñoù, neáu döï luaät veà thueá bieângiôùi ñaùnh vaøo haøng nhaäp khaåu cuûachính quyeàn oâng Trump ñöôïc thoângqua, Vieät Nam coù theå bò giaûm theâm0,9% GDP.

OÂNG GOÁC VIEÄT SAY RÖÔÏU, BÒ TOÁ CAÙOTAÁN COÂNG TÌNH DUÏCBATON ROUGE - Theo caùc

vieân chöùc caûnh saùt cho bieát, moätngöôøi ñaøn oâng ñaõ bò buoäc toäi taáncoâng tình duïc moät phuï nöõ, khi coâñang nguû trong nhaø oâng, ôû BatonRouge, tieåu bang Louisiana vaøosaùng thöù Saùu, 10 thaùng 3, 2017.

Sôû Caûnh Saùt East Baton RougeParish ñaõ baét giöõ oâng Nguyeãn Nhi,45 tuoåi, vì nhöõng caùo buoäc veà toäihaønh hung tình duïc vaø haønh hungtình duïc khaåu daâm.

Vuï aáy xaûy ra hoâm 10 thaùng Ba,luùc khoaûng 1 giôø 50 saùng, khi caùcthaùm töû ñaùp öùng tin baùo töø moät beänhvieän ñòa phöông, veà nöõ moät naïnnhaân bò taán coâng tình duïc.

Naïn nhaân noùi raèng coâ bò oâng Nhitaán coâng , khi coâ ñang nguû trongnhaø oâng. Theo hoà sô veà vuï baét giöõ,naïn nhaân noùi raèng oâng laø moät“ngöôøi baïn cuûa gia ñình.”

Theo hoà sô vuï baét giöõ, naïn nhaânnoùi vôùi caùc thaùm töû raèng coâ thöùc

daäy boãng thaáy oâng Nhi treân ngöôøicoâ, tìm caùch taán coâng tình duïc coâ.Coâ ñaåy oâng ra, vaø chaïy troán vaøo trongphoøng taém, nhöng oâng vaãn tieáp tuïctaán coâng tình duïc coâ.

Sau ñoù naïn nhaân rôøi khoûi phoøngvaø böôùc vaøo trong xe coâ. Theo hoà sôbaét giöõ, oâng Nhi ñaäp vaøo cöûa xe vaøxin loãi. Sau ñoù, coâ laùi xe tôùi beänhvieän.

Khi caùc thaùm töû lieân laïc vôùi oângNhi, oâng coù muøi röôïu noàng naëc treânngöôøi, vaø noùi naêng uù ôù. Caùc thaùm töûtìm caùch thöïc hieän moät cuoäc phoûngvaán. Theá nhöng oâng Nhi quaù saykhoâng theå naøo traû lôøi caùc caâu hoûi.

OÂng ñaõ bò toáng giam trong nhaø tuøEast Baton Rouge Parich Prison, vìnhöõng caùo buoäc noùi treân. Ngöôøi tacuõng phaùt hieän oâng ñang coù moät tôøtraùt toøa ra leänh baét giöõ vaãn coøn coùhieäu löïc, vì moät caùo buoäc tröôùc ñoù.

GARDEN GROVETHOÂNG QUA NGHÒ QUYEÁTCAÁM TREO CÔØ VIEÄT COÄNGGARDEN GROVE - Hoäi Ñoàng

Thaønh Phoá Garden Grove ñaõ coùphieân hoïp thöôøng leä vaøo luùc 7 giôø toáithöù Ba, 14 thaùng 3, 2017 taïi Com-munity Meeting Center.

Trong buoåi hoïp, ngoaøi vieäc giaûiquyeát moät soá vieäc cuûa cö daân, coù haivaán ñeà khaùc trong chöông trình nghòsöï, moät laø vinh danh UÛy Vieân GiaùoDuïc Hoïc Khu Westminster, hai laøbieåu quyeát caám treo côø ñoû sao vaøngtrong thaønh phoá Garden Grove.

Tröôùc heát, HÑTP trao Baèng VinhDanh cho oâng Jamison Power, UÛyVieân Giaùo Duïc, ngöôøi coù coâng ñöachöông trình daïy song ngöõ Anh -Vieät vaøo Hoïc Khu Westminster töønaêm 2012. Hoïc Khu Westminster coùchöông trình song ngöõ töø lôùp MaãuGiaùo ñeán lôùp 2 (K2), vaø trong nhöõngnaêm tôùi seõ coù ñeán lôùp 6 (K6). HoïcKhu Westminster cuõng thaâu nhaän caùcem hoïc chöông trình song ngöõ Anh -Vieät töø caùc thaønh phoá khaùc.

Phu nhaân cuûa oâng JamisonPower laø ngöôøi Vieät Nam, vaø haioâng baø coù hai con nhoû. Trong lôøiphaùt bieåu, baø noùi, “Vôùi taát caû söïkhieâm nhöôøng, chuùng toâi xin nhaänlaõnh giaûi thöôûng naøy veà caùc hoaïtñoäng cuûa choàng toâi. Ñoái vôùi chuùngtoâi, vieäc giöõ gìn tieáng Vieät vaø vaênhoùa Vieät raát laø quan troïng cho caùcchaùu vaø cho theá heä mai sau. Xin caùmôn Thò Tröôûng Steven Jones vaø caùcNghò Vieân HÑTP Garden Grove.”

Sau ñoù, HÑTP ñöa vaán ñeà caámtreo côø ñoû sao vaøng trong thaønh phoáGarden Grove do Nghò Vieân ThuHaø Nguyeãn vaø Phaùt Buøi laø ñoàng taùcgiaû ñeå thaûo luaän. OÂng Phaùt Buøi ñaõgiaûi thích ñeå thò tröôûng vaø taát caû caùcnghò vieân cuõng nhö ngöôøi tham döïbieát raèng:

“Laù côø ñoû sao vaøng cuûa VieätNam hieän nay laø laù côø cuûa moät chínhtheå coäng saûn khoâng coù töï do, daânchuû vaø nhaân quyeàn. Laù côø ñoû saovaøng khoâng phaûi laø côø cuûa CoängÑoàng Ngöôøi Vieät Tî Naïn Coäng saûn,maø laù côø vaøng ba soïc ñoû môùi laø côøcuûa ngöôøi Vieät yeâu chuoäng töï do,daân chuû.

“Chính vì laù côø ñoû sao vaøng xuaáthieän trong cô sôû thöông maïi cuûa moätngöôøi mang teân Traàn Tröôøng hôn 10naêm tröôùc ñaây taïi phoá Bolsa,Westminster ñaõ gaây caêm phaãn chongöôøi Vieät ôû khaép nôi, neân suoát 53ngaøy ñeâm chuùng toâi ñaõ bieåu tình,vaø cuoái cuøng ñaõ deïp ñöôïc laù côø maùuñoù.

“Thaønh phoá Garden Grove laøthaønh phoá coù ñoâng cö daân goác Vieät,chuùng toâi khoâng muoán thaáy laù côø ñoûsao vaøng xuaát hieän trong thaønh phoáthaân yeâu cuûa chuùng ta neân chuùngtoâi ñeà nghò HÑTP ra Nghò quyeát caámtreo côø ñoû sao vaøng trong thaønhphoá.”

Moät soá nghò vieân ñaõ neâu nhieàucaâu hoûi vaø ñöôïc Phoù Thò Tröôûng PhaùtBuøi cuõng nhö Nghò vieân Thu Haø giaûiñaùp. Tuy nhieân, Nghò vieân Kris


Beard, ñaïi dieän District 1 cho bieát,ñôn vò oâng ñaïi dieän, ña soá laø ngöôøiMyõ traéng, hoï khoâng muoán treo baátcöù laù côø naøo ngoaïi tröø côø Hoa Kyøneân khi bieåu quyeát, chæ coù oâng laøngöôøi duy nhaát boû phieáu “No.”Thaønh phoá Garden Grove coù ThòTröôûng vaø 5 Nghò Vieân boû phieáu“Yes” neân ñaõ thoâng qua Nghò Quyeátvôùi 6/7 phieáu luùc 8 giôø 15 phuùt toái.

OÂng Phaùt Buøi cho bieát, ToångLaõnh Söï Vieät Coäng taïi San Francisoñaõ bieát tin HÑTP seõ ra nghò quyeátcaám treo côø cuûa hoï neân ñaõ göûi thöphaûn ñoái (Thanh Phong)

CHUYEÄN NGÖÔØI VIEÄT THI QUOÁC TÒCH MYÕ TAÏI LITTLE SAIGONBaát kyø ngöôøi di daân naøo ñeán Myõ,

sau thôøi gian 3 naêm hay 5 naêm laømthöôøng truù nhaân, tuøy theo tröôønghôïp, ñeàu mong chôø ngaøy ñöôïc goïiñi thi quoác tòch ñeå coù cô hoäi trôû thaønhcoâng daân Hoa Kyø.

Thi quoác tòch khoâng khoù, noùiñuùng hôn laø khaù ñôn giaûn, vôùi nhöõngai bieát tieáng Anh, hieåu tieáng Anh.Tuy nhieân, thi quoác tòch cuõng laø noãiaùm aûnh lôùn cuûa khoâng ít ngöôøi ñeánMyõ khi ñaõ böôùc vaøo tuoåi trung nieân,khi maø vieäc hoïc chöõ baét ñaàu chaämlaïi, vaø chuyeän hoïc ngoaïi ngöõ laïimuoân vaøn khoù khaên hôn.

Theo chaân nhöõng ngöôøi ñaõ ñi quathôøi son treû, mang theo maùi ñaàu baïccuøng bao lo laéng “laøm sao ñeå choñaäu quoác tòch Myõ” vaøo nhöõng lôùphoïc luyeän thi, môùi thaáy ñöôïc nhieàuhôn taâm tö cuûa hoï, nhöõng ngöôøi ñangchôø ngaøy “vöôït vuõ moân”.

Cho raèng “chuyeän thi quoác tòchlaø raát quan troïng vì mình ñaõ ñònh cöôû ñaây thì mình phaûi coù quoác tòch ôûñaây,” neân duø coøn ba thaùng nöõa môùitroøn naêm naêm ôû Myõ, nhöng töø ThaùngChín naêm tröôùc, baø Dung Nguyeãnñaõ ghi danh theo hoïc lôùp luyeän thiquoác tòch.

Sau maáy thaùng theo hoïc, baøDung caûm thaáy “coù khaù hôn laø töïhoïc ôû nhaø hay hoïc baèng caùch leâninternet xem.”

Vöøa doø theo töøng caâu hoûi trongsaùch, ñoïc theo thaày, roài thöïc taäp cuøngnhoùm, nhöõng töø tieáng Anh naøo khoângroõ nghóa, baø Dung laïi tra töø ñieån töøchieác ñieän thoaïi caàm tay ñeå ghi chuùtheâm vaøo baøi hoïc.

“Baøi hoïc thì khoâng khoù, caùi khoùlaø mình chöa quen tieáng Anh nhieàu,nhaát laø nghe chöa quen, neân toâi sôïphaàn ñoù,” baø Dung cho bieát.

Cuõng coù söï chuaån bò tröôùc nhöbaø Dung laø oâng Haäu Voõ, ngöôøi seõñuû ñieàu kieän noäp ñôn xin nhaäp tòchvaøo naêm 2018.

“Toâi baét ñaàu hoïc töø Thaùng Chínnaêm 2016, giôø maø ñi thi thì toâi nghómình ñaäu ñöôïc... 50% thoâi,” oângHaäu cöôøi noùi.

Maëc duø thöøa nhaän “tieáng Anh cuûatoâi tieán boä ñöôïc 70-80% khi theo hoïclôùp quoác tòch ôû tröôøng Santa AnaCollege” nhöng oâng Haäu vaãn choraèng vaán ñeà khoù nhaát cho oâng laø khaûnaêng nghe hieåu tieáng Anh.

“Khoâng nghe ñöôïc thì khoâng traûlôøi ñöôïc” cuõng laø noãi lo laéng cuûa baøNgoâ Thò Trieàu Döông, ngöôøi ñanghoïc lôùp ESL Civics ôû tröôøng SantaAna College

Sau moät thôøi gian coá gaéng, baøDöông “coù theâm töï tin” khi nhaänñöôïc söï khuyeán khích, giuùp ñôõ cuûanhöõng ngöôøi hoïc chung. “Ñieàu gìtoâi khoâng hieåu thì toâi hoûi theâm caùcbaïn ngoài beân caïnh, hoï giaûi thích duømvaø toâi ghi nhôù ñöôïc nhieàu hôn,” baøcho bieát.

Maëc duø coøn hai naêm nöõa môùi troønnaêm naêm ôû Myõ nhöng oâng Buùpmuoán “ñi hoïc sôùm ñeå trao doài tieángAnh theâm.”

OÂng Buùp noùi moät caùch thaät thaø,“Hoài xöa toâi hoïc tieáng Phaùp, toâi hoïcdöõ laém nhöng giôø toâi thaáy toâi khoângbieát tieáng Anh toâi queâ quaù neân raùngñi hoïc.”

“Toâi hoïc thaáy khoâng khoù, chæ thaáyvui. Vì mình hoïc tieáng Anh, mìnhtheâm hieåu bieát thaáy töï haøo, thaáy töïtin laém, coøn khoâng bieát thaáy doát naùtquaù, thaáy xung quanh ai cuõng bieátheát maø mình khoâng bieát cuõng dôû,”oâng noùi cuøng nuï cöôøi hieàn laønh.

ÔÛ tuoåi ngoaøi 80 nhöng oâng Buùpcho raèng “caàn phaûi thi quoác tòch vìtoâi ñaõ qua Myõ soáng vôùi con toâi neântoâi thaáy phaûi thi.”

Cuõng coù maët trong lôùp luyeän thiquoác tòch ôû Hoäi Ngöôøi Giaø (ôû ñaâygoïi nhö vaäy), laø oâng Döông BaûoAnh, 65 tuoåi, soáng ôû Santa Ana. Öôùcmô ñöôïc sang Myõ vaø trôû thaønh coângdaân Hoa Kyø, tuy nhieân, do bò beänhveà maét, oâng Baûo Anh khoâng nhìnthaáy ñöôøng neân chuyeän hoïc tieángAnh cuûa oâng cuõng gaëp nhieàu khoùkhaên.

“Toâi theo lôùp naøy ñöôïc moät naêmroài nhöng thôøi gian ñi hoïc ít laém vìkhoâng coù phöông tieän ñi laïi do khoângthaáy ñöôøng, cho neân khi naøo coù aichôû thì môùi ñi ñöôïc thoâi, duø nhaø chæcaùch ñaây moät mile thoâi nhöng ñi boäcuõng phaûi coù ngöôøi daét môùi ñi ñöôïc.Daïo naøy may nhôø coù oâng thaày Trònhngoïc Luyeân, ngöôøi höôùng daãn lôùpluyeän thi quoác tòch thöông giuùp duøm,nhö laùt nöõa hoïc xong thaày chôû choveà nhaø,” oâng Baûo Anh noùi.

OÂng cho bieát “hieän giôø ñang ñôïixin giaáy baùc só cho mieãn tieáng Anhroài noäp ñôn döï thi, vì maét toâi khoângthaáy ñöôøng, nhöng chöa bieát sao.”

Ngoài laéng nghe thaày giaûng baøimoät caùch chaêm chuù, coá gaéng ghicheùp caån thaän laø coâ Leâ Thò Thu Haø,môùi töø tieåu bang Washington doïnsang California ñöôïc vaøi thaùng.

Coâ Haø cho hay, “Toâi sang Myõtaùm naêm roài, ôû tieåu bang Washing-ton, nôi khoâng coù nhieàu ngöôøi Vieät,vaø cuõng khoâng coù ñieàu kieän ñi hoïcthi quoác tòch, giôø chuyeån veà Cali ôû,ñöôïc ñi hoïc nhö theá naøy toâi möøngquaù.”


“Caùi khoù khi ñi hoïc laø mình lôùntuoåi roài neân trí oùc khoâng coøn minhmaãn nhö nhöõng ngöôøi treû, khoù tieápthu maø laïi deã queân. Thöù hai laø caênbaûn tieáng Anh cuõng khoâng nhieàu neânphaûi coá gaéng hoïc tieáng Anh. Moätcaâu toâi hoïc phaûi coá gaéng vieát rathaønh caû traêm caâu ñeå nhôù,” coâ noùitheâm.

Ngöôøi phuï nöõ naøy mô öôùc, “Öôùcgì toâi ñöôïc trôû laïi tuoåi ngaøy xöa laøtoâi hoïc cho tôùi luoân.”

Baø Nguyeãn Thò Myõ Dung, ñangsoáng ôû Garden Grove, cuõng ñangchuaån bò noäp ñôn xin nhaäp tòch, choraèng, “Ñi hoïc thaáy vui, khoâng khílôùp hoïc vui, thaày daïy deã tieáp thu.”

Trong khi baø Dung ñi hoïc luyeänthi ôû Hoäi Ngöôøi Giaø vaøo saùng ThöùBaûy thì choàng baø choïn ngaøy hoïckhaùc, bôûi vì “phaûi chia thôøi gian rahoïc ñeå coøn thay nhau giöõ chaùu noäi.”

“Toâi chæ raûnh coù ngaøy Thöù Baûyñeå ñi hoïc thoâi. OÂng choàng toâi ñi hoïcnhieàu hôn vaø khaù hôn neân veà cuõngchæ theâm cho toâi,” baø khoe.

Noùi veà chuyeän hoïc, baø Dung giaõibaøy, “Hoïc thi quoác tòch khoâng khoù.Vaán ñeà laø khi voâ phoøng thi coù runhay khoâng, coù nghe ñöôïc ngöôøi tahoûi hay khoâng. Dó nhieân mình phaûithuoäc baøi, khoâng thuoäc baøi thì laømsao ñaäu, nhöng mình phaûi nghe ñöôïcngöôøi ta hoûi caùi gì thì mình môùi traûlôøi ñöôïc. Maø muoán nghe ñöôïc thìphaûi nghe cho nhieàu, veà nhaø phaûimôû maùy, môû youtube leân nghe, nghecaùi gioïng cuûa hoï, maø ñaâu phaûi chæcoù ngöôøi Myõ hoûi ñaâu, coøn ngöôøi goácAÙ Chaâu nöõa, moãi ngöôøi noùi moãigioïng khaùc nhau. Nhöng ñoù laønhöõng gì mình nghe ngöôøi thi roài veànoùi laïi thoâi chöù toâi chöa ñi thi maø.Nhöng cuõng lo laém ñoù.”

Khaùc vôùi nhöõng noãi lo treân, ñieàuchò Taâm Traàn baên khoaên laø “gaëpphaûi giaùm khaûo khoù quaù!”.

Chò Taâm naèm trong soá ngöôøi treûtuoåi theo hoïc luyeän thi ôû tröôøng

Santa Ana College vaø döï tính seõ noäpñôn xin nhaäp tòch trong naêm nay.

Taâm cho raèng, “Lo nhaát laø gaëpphaûi giaùm khaûo khoù quaù! Coøn neáuhoï thoaûi maùi thì toâi nghó laø toâi seõñaäu vì mình cöù hoïc thuoäc baøi thoâi.”

Duø vaäy, chò cuõng maïnh daïnkhaúng ñònh, “Thuoäc baøi, töï tin, thìduø ngöôøi ta coù khoù, mình traû lôøi ñuùngthì ok.”

Chuaån bò cho “kyø thi” quoác tòch,ai cuõng bieát ngoaøi vieäc phaûi thuoäcloøng 100 caâu hoûi lieân quan ñeán lòchsöû, theå cheá... Hoa Kyø thì ngöôøi noäpñôn coøn phaûi ñieàn moät boä hoà sô daøycui vôùi raát nhieàu caâu hoûi lieân quanñeán lyù lòch baûn thaân.

Thoâng thöôøng, sau phaàn kieåm tralyù lòch, nhö hoûi veà ngaøy thaùng naêmsinh, hoûi veà nhöõng nôi mình ñaõ ôûqua trong thôøi gian ôû Myõ, hay nhöõngchuyeán ñi ra khoûi Hoa Kyø,... thìngöôøi phoûng vaán seõ hoûi 10 trong soá100 caâu hoûi qui ñònh, traû lôøi ñuùng 7caâu laø xem nhö ñaäu phaàn naøy. Tieáptheo laø phaàn ñoïc, nghe vaø vieát moätcaâu tieáng Anh töông ñoái ñôn giaûn.

Noäi dung cuûa moät cuoäc phoûngvaán ñeå ñöôïc chaáp nhaän nhaäp tòchcô baûn laø nhö theá. Tuy nhieân, cuõngkhoâng ít tröôøng hôïp ngoaïi leä ñeångöôøi “ñi thi” phaûi ngaïc nhieân keâuleân “Giaùm khaûo hoûi mình toaønchuyeän treân trôøi döôùi ñaát!”Ñoù laøtröôøng hôïp cuûa coâ Buøi Thò AÙnhNguyeät, 65 tuoåi, ngöôøi vöøa ñaäu quoáctòch hoài ñaàu thaùng qua.

“Toâi khoâng theå naøo ngôø ñöôïc laøgiaùm khaûo hoûi mình toaøn chuyeäntreân trôøi döôùi ñaát,” coâ keå laïi baèngthaùi ñoä vaãn coøn ngaïc nhieân.

Coâ keå sau khi ñöôïc ngöôøi phoûngvaán môøi vaøo phoøng vaø chæ vaøo haichieác gheá noùi “chò ngoài moät beân, ñeåñoà ñaïc moät beân” thì oâng cöù “quayqua quay laïi kieám giaáy tôø gì ñoù.”Roài boãng oâng ta hoûi, “Phaûi chò laøbaùc só khoâng?”

“Toâi noùi khoâng, toâi khoâng phaûibaùc só. Sao oâng hoûi toâi vaäy?” coâ

Nguyeät nhôù laïi, “Taïi toâi thaáy caùinoùn chò ñoäi ñoù. Toâi thaáy nhieàu baùcsó ñoäi noùn ñoù neân toâi nghó chò laøbaùc só,” oång traû lôøi nhö vaäy. Nghóalaø moïi chuyeän raát töï nhieân, oång hoûitöï nhieân, vaø toâi cuõng noùi moät caùchtöï nhieân.”

Theo lôøi coâ Nguyeät, sau khi ñöatôø giaáy ñeå coâ vieát moät caâu tieángAnh maø ngöôøi phoûng vaán yeâu caàu,oâng ta thu tôø giaáy laïi, roài hoûi “Naêmnay chò nhieâu tuoåi roài?”, “Chò coùchoàng chöa?”, “Chò chöa töøng laáychoàng hay ñaõ li dò?”, “Chò coù conkhoâng?”...

“OÂng ta cöù hoûi toâi nhöõng caâunhö vaäy, roài toâi traû lôøi. Xong, oångnoùi “Chuùc möøng chò. Chò ñaõ ñaäu.”Toâi nghe maø ngaïc nhieân quaùchöøng,” coâ Nguyeät keå tröôùc lôùptrong söï ngaïc nhieân thuù vò cuûanhieàu ngöôøi.

Tröôøng hôïp cuûa coâ Nguyeät thaätra khoâng laø ngoaïi leä.

Giaûi thích veà nhöõng tröôøng hôïp“ngoaïi leä” naøy, ngöôøi phuï traùch lôùpquoác tòch ôû Hoäi Coäng Ñoàng NgöôøiVieät cho raèng, “Khoâng ngöôøiphoûng vaán naøo muoán ñaùnh rôùt quyùvò heát neáu hoï nhìn thaáy ôû quyù vòsöï noã löïc ñeå trôû thaønh coâng daânHoa Kyø. Vaäy laø ñuû ñeå ñaäu roài.”

Chuaån bò thaät kyõ baûn hoà sô caùnhaân. Hoïc thuoäc 100 caâu hoûi quiñònh. Vaø bình tónh. Töï tin. Chæ caànnhö vaäy laø coù theå yeân taâm chôø ngaøytuyeân theä, raèng: Toâi laø coâng daânHoa Kyø!”

(LTS.:NVIllinois choïn ñaêng baøivieát naøy ñeå xin ñöôïc khuyeán khíchquyù ñoàng höông trong vuøng thaáyñöôïc vieäc nhaäp tòch trong giai ñoaïnnaøy laø caàn thieát. Chæ trong ba thaùngñaàu naêm nay, Chöông trình Nhaäptòch Hoäi Ngöôøi Vieät Illinois ñaõhoaøn taát moät löôïng lôùn caùc ñôn xinthi cuõng nhö Chöông trình ESL tieápnhaän theâm nhieàu öùng vieân ghi danhhoïc luyeän thi. Ñaây laø ñieàu ñaùngmöøng cho coäng ñoàng chuùng ta.)°


VAI Summer Program begins Monday, June 26th and ends Friday, August 18th. * Parents have the options of enrolling their children grade K-8th by weeks or whole summer! Summer Camp location: 5110 N Broadway St. Chicago, IL 60640

THE SUMMER CAMP DAYS AND TIMES: Regular Program Days and Times: Monday thru Friday from 9:00 AM to 5:00 PM*Special Early drop-off and Late pick-up: 8:00 AM - 9:00 AM and 5:00 PM – 6:00 PM.* Summer Camp program closed: Tuesday, July 4th for Independence Day.

CAMP DESCRIPTION:The VAI’s Youth Summer Camp is designed for personal development and growth in young children in

grade K – 8th. These children will have an opportunity to enhance their educational levels, to engage intheir recreational activities, and to strengthen their social interaction skills.

• Children will participate in Field Trips and Special Events.• Health-related fitness will be instructed to the children during the special hour.• Self-exploration exercise/team building activities will be implementing during the late special hour.• Vietnamese classes for children who want to enhance their language.

REGISTRATION IS OPEN – SLOT ARE LIMITED Full summer fee: $350 – Weekly fee: $50

FOR MORE INFORMATION, PLEASE CONTACT: TONY PHAM, Youth Program Coordinator

Phone: 773.728.3700 ext. 27 Email: [email protected]


SEÕ COÙ NHIEÀU THAY ÑOÅI LÔÙNTRONG CHÖÔNG TRÌNH

OBAMACARE

Trong tuaàn leã ñaàu cuûa thaùngba, chuû tòch Haï Vieän Paul

Ryan cuøng nhieàu thaønh vieân ñaûngCoäng Hoaø coâng boá moät döï luaät nhaèmthay ñoåi phaàn lôùn nhöõng qui cheáhìeän coù trong chöông trình baûo hieåmsöùc khoeû Obamacare maø hoï ñaõ töøngnoå löïc choáng ñoái suoát nhieàu naêm qua.Döôùi ñaây laø moät soá toùm taéc veà nhöõngthay ñoåi naøy.

- Qui Cheá Thieát Yeáu (Guaran-teed Coverage): Theo luaät hieänhaønh, baát cöù ai cuõng coù theå mua ñöôïcbaûo hieåm söùc khoûe baát keå coù tieànbeänh vaø coâng ty baûo hieåm khoângñöôïc töø choái baùn. Cha meï coù theå giöõbaûo hieåm cho con caùi ñeán khi 26 tuoåi.

- Nhöõng qui cheá naøy raát quantroïng vaø caàn thieát neân vaãn giöõnguyeân trong döï thaûo môùi.

- Buoäc Mua Baûo Hieåm (Insur-ance Mandate): Theo luaät hieänhaønh, nhöõng ai chöa coù baûo hieåmsöùc khoûe maø khoâng mua seõ bò phaïttieàn tính theo phaàn traêm cuûa soá tieànlôïi töùc haøng naêm.

- Luaät naøy bò huûy boû trong döïthaûo môùi vaø ñöôïc thay theá baèng moäthình thöùc phaït gaét gao hôn: Neáucoâng daân naøo chæ caàn khoâng coù baûohieåm hôn hai thaùng thì coâng ty baûo

hieåm ñöôïc quyeàn baùn vôùi giaù 30%cao hôn bình thöôøng. Chuû yeáu cuûaluaät naøy laø muoán moïi ngöôøi phaûi lieântuïc coù baûo hieåm söùc khoûe.

- Baûo Hieåm Medicaid: Vì nhöõnggiôùi haïn döïa vaøo lôïi töùc thaáp cuûaMedicaid neân suoát hôn 50 naêm quanhieàu gia ñình ôû nhieàu tieåu bang tuyngheøo nhöng khoâng hoäi ñuû ñieàu kieänvaãn khoâng ñöôïc nhaän vaøo. Theo luaäthieän haønh, lieân bang taøi trôï moätkhoaûn tieàn ñeå caùc tieåu bang coù theåcung caáp baûo hieåm söùc khoûe chonhöõng gia ñình naøy. Hieän coù haøngtrieäu ngöôøi tham gia Medicaid ôûkhaép 31 tieåu bang qua chöông trìnhObamacare.

- Theo döï luaät môùi, seõ coù hai thayñoåi lôùn cho Medicaid: Moät, lieân bangseõ caét giaúm taøi trôï cho chöông trìnhMedicaid baét ñaàu töø naêm 2020. Hai,soá tieàn taøi trôï cho moãi tieåu bang seõñöôïc aán ñònh roõ raøng tính theo ñaàungöôøi, khoâng tính theo soá tieàn chöõabeänh nhö hieän nay. Ñieàu naøy seõ gaâyra gaùnh naëng cho caùc tieåu bang, doñoù ñieàu kieän ñeå nhaän vaøo chöôngtrình Medicaid seõ gaét gao hôn.

- Thò Tröôøng Baûo Hieåm (Insur-ance Market Places): Treân thò tröôønghieän ta ïi trong chöông trìnhObamacare (HealthCare.gov),nhöõng coâng nhaân vieân neáu khoângñöôïc baûo hieåm ôû coâng ty mình ñang

laøm thì coù theå vaøo thò tröôøng naøy ñeåso saùnh vaø choïn löïa baûo hieåm thíchhôïp tröôùc khi mua. Caùc coâng ty baûohieåm treân thò tröôøng baét buoäc phaûicung caáp nhöõng quyeàn lôïi chính yeáutheo qui ñònh vôùi giaù caû töông ñoái.

- Nhöõng quy cheá naøy vaãn giöõtrong döï thaûo môùi, vaø coâng ty baûohieåm vaãn khoâng ñöôïc aùp ñaët giôùi haïnsoá tieàn traû ra haøng naêm cho moãi caùnhaân. Tuy nhieân, caùc coâng ty naøycoù theå baùn baûo hieåm tuyø theo tuoåitaùc, caøng lôùn tuoåi giaù caøng cao coùtheå gaáp 3 laàn moät thanh nieân treû tuoåi.

- Taøi Trôï Baûo Hieåm (InsuranceSubsidies): Moät trong nhöõng ñieàuchính yeáu theo luaät hieän haønh laønhöõng ngöôøi coù lôïi töùc trung bìnhhoaëc töông ñoái thaáp seõ ñöôïc lieânbang taøi trôï moät khoaûn tieàn neáu muabaûo hieåm treân thò tröôøng“HealthCare.gov”. Ngöôøi coù lôïi töùcthaáp hôn seõ ñöôïc taøi trôï nhieàu hôn,tuy nhieân neáu ai muoán coù theâmquyeàn lôïi baûo hieåm vöôït treân nhöõngcaên baûn ñaõ aán ñònh seõ phaûi traû tieàntuùi nhieàu hôn.

Vì soá tieàn taøi trôï töø lieân bang neângiôùi haïn vieäc coâng ty baûo hieåm taênggiaù tuøy yù. Theâm moät quyeàn lôïi khaùclaø tieàn taøi trôï ñöôïc traû haøng thaùngneân ngöôøi mua khoâng lo phaûi traûtröôùc soá tieàn lôùn roài thanh toaùn vaøocuoái naêm.


- Döï luaät môùi seõ huõy boû toaøn boäcaùch thöùc taøi trôï naøy. Soá tieàn taøi trôïkhoâng coøn tuøy thuoäc vaøo lôïi töùc vaøgiaù caû thò tröôøng. Thay vaøo ñoù, lieânbang seõ caáp “thueá tín duïng” (taxcredit) cho ngöôøi mua ñeå giaûm thueálôïi töùc (income tax) haøng naêm. Neáutuoåi caøng lôùn thì thueá tín duïng caøngnhieàu. Tuy nhieân, neáu laøm löôngtreân $75,000 (cho ñoäc thaân) vaø$150,000 (cho gia ñình) thì taxcredit seõ giaûm vaø seõ ngöng haün neáutieàn löông vöôït quaù soá aán ñònh. Quicheá naøy ñôn giaûn hôn cuûaObamacare nhöng yeáu ñieåm laø ñöôïctaøi trôï qua “tax credit” neân nhieàu giañinh coù lôïi töùc thaáp khoâng ñuû tieànmua baûo hieåm tröôùc khi khai thueácuoái naêm. Theâm vaøo ñoù, vì giaù baûohieåm khoâng bò giôùi haïn neân coù theåseõ leân raát cao cho ngöôøi mua.

- Thueá (Taxes): Ñeå coù ñuû taøi trôïcho chöông trình Obamacare, lieânbang gia taêng thueá cuûa nhöõng giañình vôùi lôïi töùc treân $250,000. Nhieàukhoaûn thueá môùi ñöôïc aùp ñaët treâncaùc coâng ty saûn xuaát duïng cuï y khoavaø caùc coâng ty baûo hieåm söùc khoeû.

- Döï luaät môùi seõ huyõ boû toaøn boänhöõng khoaûn thueá naøy. Moät ñieàuñaùng vui möøng cho caùc coâng ty vaønhöõng gia ñình giaøu coù vôùi lôïi töùccao.

NHÖÕNG KHOÙ KHAÊN NHÖÕNG KHOÙ KHAÊN NHÖÕNG KHOÙ KHAÊN NHÖÕNG KHOÙ KHAÊN NHÖÕNG KHOÙ KHAÊNÔÛ ILLINOIS NEÁU OBAMACAREÔÛ ILLINOIS NEÁU OBAMACAREÔÛ ILLINOIS NEÁU OBAMACAREÔÛ ILLINOIS NEÁU OBAMACAREÔÛ ILLINOIS NEÁU OBAMACARE THAY ÑOÅI THAY ÑOÅI THAY ÑOÅI THAY ÑOÅI THAY ÑOÅI

Neáu döï luaät nhaèm thay ñoåiObama care ñöôïc duyeät thaûo vaøthoâng qua, seõ coù ít nhaát 356,000 cödaân Illinois naèm trong chöông trìnhObamacare vaø hôn 3 trieäu ngöôøiñang söû duïng Medicaid seõ bò aûnhhöôûng raát lôùn. Moät soá laõnh ñaïo y teáIllinois cuøng nhieàu vaän ñoäng vieâncho quyeàn lôïi cuûa beänh nhaân leântieáng phaûn ñoái vaø cho raèng luaät môùinaøy seõ gaây ra nhieàu toán keùm khoângít cho ngöôøi mua baûo hieåm, vaø raátcoù theå moät soá gia ñình seõ rôi vaøo

tình traïng khoâng coù baûo hieåm söùckhoeû nhö tröôùc ñaây. Rieâng chínhquyeàn tieåu bang vaø caùc beänh vieäncuõng seõ gaëp nhieàu khoù khaên hôn vìphaûi cöu mang theâm nhieàu gaùnhnaëng veà taøi chaùnh cho nhöõng ngöôøikhoâng coù baûo hieåm.

Tuy nhieân, moät soá ngöôøi uûng hoädöï luaät môùi thì cho raèng caùc tieåu bangseõ coù nhieàu uyeån chuyeån hôn ñeåquaûn lyù chöông trình baûo hieåm söùckhoeû ôû tieåu bang mình moät caùch hieäuquaû. Phaàn lôùn vì chöông trìnhObamacare suoát maáy naêm qua ñaõkhoâng laøm giaûm ñöôïc giaù caû chongöôøi mua treân thò tröôøng baûo hieåm.

Thoáng ñoác Rauner ñaõ baøy toû söï“quan ngaïi” vaø cho raèng Illinois coùleõ seõ khoù thöïc thi döï luaät môùi naøymoät caùch toát ñeïp ñöôïc, ñaëc bieät laøchöông trình Medicaid nhaèm giuùpñôõ ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi taøntaät qua soá tieàn taøi trôï haøng naêm hôn$14 tæ ñoâ la töø lieân bang. Hieän coùhôn 3 trieäu ngöôøi, 1 trong soá 4 cödaân Illinois, tham döï chöông trìnhMedicaid, keå caû 650,000 ngöôøi ñöôïcnhaän vaøo qua Obamacare. Vôùinhöõng ñieàu leä trong döï luaät môùi, Illi-nois coù leõ seõ phaûi ñöông ñaàu vôùi moätkhoaûn troáng lôùn veà taøi chaùnh. Ñaõhôn hai naêm qua, Illinois coøn vaãnchöa thoâng qua ñöôïc vieäc caân baèngngaân saùch moät caùch hoaøn chænh ñöôïcthì aét haún chaúng kieám ñaâu ra tieànñeå laáp vaøo khoaûng troáng naøy.

Baø chuû tòch quaän Cook ToniPreckwinkle thöøa nhaän laø döï luaätthay theá Obamacare cuûa ñaûng CoängHoøa seõ gaây toån thaát naëng neà cho ngaânquyõ quaän Cook. Tuy nhieân baø höùaseõ coá gaéng tìm moïi caùch ñeå buø laépvaøo söï thieáu huït naøy haàu giuùp ñöôïcnhieàu cö daân quaän Cook coù baûohieåm söùc khoeû.

Rieâng oângthò tröôûng Emanuel thìmaïnh daïn chæ trích döï luaät y teá cuûañaûng Coâng Hoøa. OÂng cho raèng luaätnaøy seõ laøm gia taêng tieàn baûo hieåmvaø gaây theâm khoù khaên hôn cho

nhöõng ngöôøi vôùi lôïi töùc thaáp vaø coùtheå ñöa hoï vaøo tình traïng khoâng coùbaûo hieåm söùc khoeû. Ñieàu maø oâng longaïi laø laøm theá naøo coù theå kieàm cheáñöôïc söï gia taêng giaù baûo hieåm vôùidöï luaät môùi naøy •

• OÂng Rauner hoâm thöù tö 8-3 leântieáng toá caùo ñaûng Daân Chuû Illinoiscoá tình daøn xeáp ñeå taïo döïng ra nhieàukhuûng hoaûng (crisis) ôû Illinois baèngcaùch keát hôïp coù keá hoaïch qua nhieàuaâm möu hoaït ñoäng khaùc nhau cuûa 3nhaân vaät chuû choát: MichaelMadigan - chuû tòch haï vieän, LisaMadigan - tröôûng phoøng tö phaùp, vaøSusana Mendoza - tröôûng phoøngngaân khoá.

Coâ Lisa Madigan phoái hôïp vôùiphoøng ngaân khoá ñeä ñôn kieän tieåubang nhaèm muïc ñích ngöng traûlöông cho caùc coâng chöùc Illinois vôùilyù do ngaân quyõ tieåu bang chöa ñöôïcthoâng qua ñeå coù theå khieán nhieàu boäphaän trong chính quyeàn ngöng hoaïtñoäng.

Theo oâng Rauner, ngöôøi ñöùngphía sau aâm möu naøy laø oângMichael Madigan, boá cuûa coâ LisaMadigan. OÂng Madigan cho ñoù laønhöõng ñieàu vu khoáng voâ caên cöù.Cuoäc khaåu chieán giöõa hai theá löïcnaøy vaãn thöôøng xuyeân xaûy ra treânchính tröôøng Illinois.

• Coâng ñoaøn giaùo vieân (CTU) ôûChicago vöøa tuyeân boá seõ phaùt ñoängmoät cuoäc ñình coâng laàn thöù hai vaøoñaàu thaùng naêm ñeå phaûn ñoái vieäc banquaûn trò döï ñònh seõ keát thuùc nieân hoïcsôùm hôn 3 tuaàn leã, moät phaàn cuõngñeå leân tieáng chæ trích söï beá taéc veà


ngaân saùch tieåu bang. Baø Lewischuû tòch coâng ñoøan keâu goïi ban quaûntrò neân thu hoài quyeát ñònh cho nghævieäc khoâng löông vaøo ngaøy 7-4 tôùiñaây. Nhöng CPS ñeà nghò CTU neânchoïn ngaøy nghæ naøy ñeå bieåu tìnhchoáng ñoái. Nghæ khoâng löông, ruùtngaén chöông trình hoïc, giaûm ngaânquyõ cho caùc tröôøng laø nhöõng bieänphaùp CTU ñang aùp duïng nhaèm giaûiquyeát tình traïng thieáu huït ngaân saùch.

• Toäi caêm gheùt (hate crime) ngaøycaøng taêng cao trong Chicago hônhaún 5 naêm tröôùc ñaây, theo töôøngtrình cuûa caûnh saùt Chicago. Rieângtrong naêm 2016 coù ñeán 72 vuï viphaïm luaât naøy, 20% nhieàu hôn naêm2015. Chæ trong voøng 3 thaùng saucuoäc baàu cöû toång thoáng, soá toäi caêmgheùt ñaõ taêng gaáp ñoâi so vôùi naêm2016. Toäi caêm gheùt trong Chicagotöø naêm 2012 ñeán 2015 phaàn lôùn laønhaém vaøo soá daân Myõ da ñen vaø giôùiñoàng tình luyeán aùi (gay). Rieâng daânChaâu Myõ La tinh (Hispainics), DoThaùi, AÛ Raäp vaø Hoài Giaùo töông ñoáiít xaûy ra hôn trong naêm 2016 nhöngvaãn cao hôn 5 naêm tröôùc ñaây, theotröõ lieäu cuûa caûnh saùt.

• Nhieàu raéc roái vaãn coøn xaûy racho oâng cöïu daân bieåu ñaûng Daân ChuûJesse Jackson Jr. . Sau khi oâng vaøvôï laø baø cöïu phöôøng tröôûng SandiJackson thay phieân nhau ngoài tuø vaømaõn haïn veà toäi laïm duïng cuûa coâng,caû hai ra toøa ly dò vaø kieän nhau tröôùctoøa aùn ly hoân.

Cuõng trong nhöõng phieân toøa naøy,moät söï kieän xaáu khaùc ñöôïc phanhphui. OÂng Jackson hieän ñang höôûngquyeàn lôïi bò baát löïc (disability) doaûnh höôûng cuûa coâng vieäc $138,400moät naêm, nhieàu hôn caû soá löông khioâng coøn taïi chöùc. Theo phaân tíchcuûa chuyeân vieân thì soá tieàn naøy quaùlôùn vaø khoâng xöùng ñaùng, coù theå oângJackson seõ gaëp nhieàu raéc roái hôn.Luaät sö cuûa Jackson khoâng theå ñöa

lyù do chính ñaùnh ñeå bieän minh vìcoâng vieäc cuûa moät daân bieåu ñöa ñeántình traïng khuûng hoaûng tinh thaàn cuûaoâng nhö hieän nay. Trong khi ñoù,Jackson ñaõ töøng coù ñuû saùng suoát thuïtkeùt cuûa coâng hôn $750,000 ñoâ la ñeåtieâu xaøi hoang phí.

• Moât uûy vieân ñaëc traùch nhöõngaùn tuø treo (probation) ôû quaän Cookñöôïc traû hôn $200,000 cho 3,674 giôøphuï troäi (comp time) gom goùp töø naêm2003 ñeán naêm 2015. Sau khi bò baùoTribune töôøng trình veà vieäc naøy oângtröôûng phoøng chaùnh aùn TimothyEvan baét ñaàu ñieàu tra söï laïm duïngquaù ñaùng nhöõng giôø laøm phuï troäihoaëc coù theå do gian traù trong vieäcghi nhaän giôø laøm theâm. Cö daân Illi-nois vaãn laø nhöõng ngöôøi tieáp tuïc ñoùngthueá ñeå chi traû cho nhöõng söï vieäcnaøy.

• OÂng Seth Gillman, cöïu toånggiaùm ñoác Passages Hospice LLCvöøa bò keát aùn hôn 6 naêm tuø ôû veà toäigian laän Medicare hôn $20 trieäu ñoâla. Passages laø trung taâm ñieàu döôõngnhöõng beänh nhaân coù nhöõng caênbeänh ngaët ngheøo khoâng theå cöùa chöõachæ chôø cheát. Ñeå coù ñöôïc nhieàu beänhnhaân haàu tính tieàn chính phuû quaMedicare, oâng Gillman ñaõ chi tieàn“phuùc ñaùp” (kickback) raát haäu chonhieàu phoøng khaùm chuyeân khoa töôû khaép 89 quaän trong Illinois. Vôùisöï gian laän naøy oâng ñaõ thu ñöôïc hôn$80 trieäu cuûa Medicare töø naêm 2008ñeán naêm 2012.

OÂng Gillman xaøi tieàn gian laän raáthoang phí töø vieäc mua maùy bay rieângñeán nhöõng chieác xe theå thao ñaét tieànvaø caû vieäc söû duïng baïch phieán moãingaøy. Coâng ty Passages bò suïp ñoåvaøo naêm 2012.

Moät soá beänh nhaân thaät ra chaúngheà coù beänh ngaët ngheøo naøo, nhöngvì tham tieàn nhieàu phoøng khaùm ñaõgöûi hoï ñeán trung taâm Passages khieáncho caû beänh nhaân vaø gia ñình ñeàu

buoàn tuûi vaø lo laéng vì phaûi ñoái dieänvôùi caùi cheát. Thaät voâ löông taâm!

•Timothy Smith 32 tuoåi cö daânMcHenry ñaêng quaûng caùo treânmaïng haàu tìm ngöôøi chòu traû tieàn ñeålaøm tình vôùi vôï cuûa oâng. OÂng KurtMilliman ñoïc ñöôïc quaûng caùo naøyvaø tìm ñeán nhaø Tim ñeå thoûa maõn.Nhöng khi coâ vôï ñoåi yù vaø töø choái“ñoäng phoøng” vôùi keû laï thì oângMìliman töùc giaän taùt vaøo maët coâ.

Luùc aáy Tim chaïy ñi laáy khaåu suùngvaø baén cheát oâng Mìlliman. Sau nhieàuphieân toøa, Tim bò keát aùn 50 naêm tuøvaø coâ vôï bò phaït tuø treo nhöng vìuoáng röôïu say vaø vi phaïm luaät tuøtreo neân bò tuø 3 naêm. Keát cuoäc laømoät ngöôøi bò gieát cheát vaø hai ngöôøibò tuø ñaøy chæ vì tieàn vaø tình duïc. Tieácthay!

• Coâ beù Gizzell Ford chæ môùi 8tuoåi ñaõ cheát oan uoång vì bò baø ngoaïihaønh haï.

Xaùc cuûa em ñöôïc tìm thaáy döôùibasement chæ maëc voõn veïn moätchieác quaàn loùt cuõ raùch, vaø thi theå töøñaàu tôùi chaân coøn hieän ñaày daáu hieäucuûa söï ñaùnh ñaäp daõ man. Ngöôøi tatìm thaáy trong quyeån nhaät kyù Gizzellvieát: “Toâi chaùn gheùt cuoäc ñôøi naøybôûi vì ngay baây giôø toâi ñang gaëpphaûi raéc roái raát lôùn”.

Baø Helen Ford, 55 tuoåi, ñaõ troùichaùu Gizzell vaøo chaân giöôøng, khoângcho aên uoáng vaø ñaùnh ñaäp raát taønnhaãn. Baø thænh thoaûng vaãn mangtreân ngöôøi moät daây nòt da ñeå quaátvaøo Gizzell.

Baø Ford vöøa bò keát toäi coá saùt vaøcoù theå bò tuø chung thaân. Cha Gizzell,oâng Andre Ford, bò beänh “cheát da”(scleroderma) thöôøng naèm moät choãnhöng cuõng döï phaèn ñaùnh ñaäp beùGizzell. OÂng bò boû tuø naêm 2014 vaøcheát trong tuø vì ñöùng tim°


Traän chieán Phöôùc Long thaùng1 naêm 1975 thöïc chaát chæ laø

moät traän ñaùnh thaêm doø cuûa CoängSaûn Baéc Vieät. Haø Noäi muoán thöû laòlaàn choùt phaûn öùng cuûa ngöôøi Myõ vaøñoä deõo cuûa quaân löïc mieàn Nam tröôùckhi hình thaønh keá hoaïch toång taáncoâng muøa xuaân 1975. Hoï ñaõ coùngay caâu traû lôøi.

Söï im laëng döûng döng cuûa ngöôøiMyõ, vaø söï khoanh tay thuùc thuû cuûamieàn Nam nhìn Phöôùc Long bò traønngaäp! Haø Noäi ñaõ tìm ra chaân lyù :

Hoa Kyø ñaõ thöïc söï boû rôi mieànNam vaø quaân löïc VNCH trong taâmtraïng bò boû rôi ñaõ khoâng coøn khaûnaêng xoay sôû ! Keá hoaïch toång taáncoâng mieàn Nam ñöôïc chính thöùchình thaønh sau traän Phöôùc Long vaøTaây Nguyeân ñöôïc choïn laøm khôûiñieåm cho cuoäc taán coâng

Thò xaõ Ban Meâ Thuoät, tænhDarlac ñaõ ñöôïc Haø Noäi choïn nhöñieåm môû ñaàu chieán dòch, Thaùng banaêm moât chín baûy laêm, thaùng cuûañònh meänh, nöôùc maét ñaéng cay vaølöûa maùu. Côn baõo löûa cuûa giaëc ñoûñaõ ñoå aäp leân ñaàu nhöõng ngöôøi daân

° LEÂ THY

voâ toäi taïi mieàn Taây Nguyeân gioù nuùi laù ngaøn xanh naøy !

Chieàu 18 thaùng Ba, SÑ320 CSBV khôûi söï taán coâng ñoaøn xe di taûn taïithung luõng Cheo Reo baèng taát caû söùc maïnh cuaû hoaû löïc phaùo naëng, coái 82ly, vaø boä binh xung kích.

Côn thònh noä cuoàng ñieân nhö quyû döõ cuûa caáp chæ huy vaø binh línhphöông Baéc ñaõ ñoå aäp leân ñaàu haøng traêm ngaøn thöôøng daân voâ toäi vaø binh sótreân ñoaøn xe trieät thoaùi. Ñòch baén xoái xaû vaøo muïc tieâu baèng taát caû nhöõnggì coù ñöôïc trong tay. Töø ñaïi phaùo 130 ly, hoaû tieån 122 mm, cho tôùI B40, 41,thöôïng lieân vaø suùng caù nhaân. Xaùc ngöôøi giaø caû, thanh nieân, ñaøn baø, treû em,tung toeù trong tieáng noå reàn cuûa ñaïn phaùo.

Nhöõng chieác xe daân söï laãn quaân söï truùng ñaïn noå tung, boác chaùy, löûakhoùi mòt muø. Töøng ñoaøn ngöôøI hoát hoaûng, nhaûy xuoáng xe tìm choå truù aånven ñöôøng, bieán thaønh nhöõng taám bia thòt di ñoäng cho lính CSBV taùc xaï töïdo. Thaây ngöôøi ruïng ngaõ heát lôùp naøy ñeán lôùp khaùc, choàng chaát leân nhautrong nhöõng tieáng theùt gaøo ñôùn ñau, Trong toång soá hôn 300 ngaøn thöoøngdaân di taûn theo ñoaøn quaân trieät thoaùi, chæ coù khoûang 60,000 laø veà ñeán TuyHoaø. Ñoïan ñöôøng naøy ñaõ trôû thaønh Quoác Loä Maùu, moät Ñaïi Loä Kinh Hoaøngcuûa naêm 1975 !

Traän Xuaân Loäc

Töôùng Leâ Minh Ñaûo cuøng hai phuï taù, Ñaïi Taù Leâ Xuaân Mai Tö LeänhPhoù Sö Ñoaøn vaø Ñaïi Taù Phaïm Vaên Phuùc Tænh Tröôûng Long Khaùnh

Chæ Huy phoøng tuyeán theùp Xuaân Loäc töø raïng saùng 8.4 cho ñeán khi ñöôïcleänh ruùt quaân 21.4.

Cuoäc chieán ñaáu thaàn thaùnh cuûa nhöõng ngöôøi Lính mieàn ñaát ñoû LongKhaùnh trong luùc Ñaát Nöôùc saép suïp ñoå, ñaõ laø côn phaãn noä cuoái cuøng cuûamoät Quaân Ñoäi bò phaûn boäi !

Maát Saøi Goøn

Hoài cuoái cuûa khuùc bi traùng thaùng 4 ! 9 giôø 30 saùng ngaøy 30-4-1975, Döông Vaên Minh ra leänh cho

Chieán Ñoaøn 3 Bieät Caùch Duø, luùc ñoù ñang töû chieán vôùi VC, phaûi ngöngñaùnh, buoâng suùng, ñeå chôø ñaàu haøng. Tuy nhieân nhieàu toaùn khoâng tuaânleänh, vaãn tieáp tuïc baén vaøo caùc ñoaøn xe cuûa VC, sau ñoù töï töû taäp theå baènglöïu ñaïn vaøo giôø thöù 25. Chieán tích cuoái cuøng cuûa Chieán ñoaøn Bieät Kích Duølaø baén chaùyï xe taêng CSBV taïi Laêng Cha Caû- 10 giôø saùng.

Rieâng 2 Chieán Ñoaøn Bieät Caùch Duø do Ñaïi Taù Phan Vaên Huaán chæ huy,saùng ngaøy 30-4-1975, töø Suoái Maùu ruùt veà Nghóa trang Quaân Ñoäi BieânHoøa, khi nghe leänh Döông Vaên Minh baét ñaàu haøng, neân cuõng raõ nguõ taïiñaây.

10 giôø 30 phuùt ngaøy 30 thaùng 4 naêm 1975, Töôùng Döông Vaên Minh,quyeàn Toång Thoáng VNCH, qua thoâng ñieäp ñaàu haøng phaùt treân heä thoángtruyeàn thoâng quoác gia, ra lònh cho caùc ñôn vò QLVNCH haï vuõ khí, chôøbaøn giao cho löïc löôïng Baéc quaân.

Saøigoøn, Thuû-Ñoâ-vaên-vaät-moät-thôøi-cuûa-mieàn Nam-töï-do chính thöùc loïtvaøo tay Baéc quaân tröa ngaøy-ba-möôì-thaùng-Tö, naêm-moät chín-baûy-laêm!!!

Nhöõng ñoám löûa Töï Do le loùi cuoái cuøng ñaõ phuït taét sau hôn hai möôinaêm tröôøng choùi loøa, röïc saùng!°


• HUY PHÖÔNG

Chuùng ta thöôøng tieác nuoái nhöõng gì chuùng ta ñaõ ñaùnh maát: thôøi gian,tuoåi treû, söùc khoûe, tieàn baïc vaø tình yeâu. Coù leõ, luùc veà giaø ngöôøi ta

tieác nuoái nhieàu hôn, vì thôøi gian ñaõ troâi qua, khoâng coøn níu keùo laïi ñöôïc,cuõng nhö nhöõng söï loãi laàm khoâng theå ñaûo ngöôïc. Coøn vôùi tuoåi treû, nhö ôû ñoätuoåi 30, hoï coù nhieàu cô hoäi ñeå “laøm laïi cuoäc ñôøi,” boå tuùc nhöõng gì mình ñaõthieáu soùt, soáng vaø laøm nhöõng gì mình yeâu thích maø chöa coù cô hoäi thöïchieän.

Chuùng ta thöû nhìn toång quaùt qua moät cuoäc khaûo saùt do heä thoáng truyeànhình UKTV Gold Anh Quoác thöïc hieän treân 1,500 ngöôøi 65 tuoåi vaø 1,500ngöôøi tuoåi töø 20 ñeán 30, leõ coá nhieân ñaây laø nhöõng ñieàu hoái tieác cuûa nhöõngthaàn daân cuûa Nöõ Hoaøng Anh Quoác, khaùc vôùi nhöõng ñieàu hoái tieác cuûachuùng ta, nhöõng ngöôøi Vieät Nam, neáu coù. Vì “Gold” laø moät baêng taàn haøihöôùc cuûa nöôùc Anh neân coù theå quyù vò seõ cho nhöõng ñieàu hoái tieác naøy, coù leõcoù phaàn nhaûm nhí!

Haàu heát nhöõng ngöôøi veà giaø ôû Anh Quoác ñeàu toû ra hoái tieác raèng mìnhñaõ khoâng laøm “chuyeän aáy” nhieàu hôn moät tí, trong luùc coøn treû trung. Baâygiôø giaø roài, coù muoán laøm cuõng khoâng ñöôïc, vì “kho ñaïn Long Thaønh khoângboài hoaøn caáp soá ñaïn khoâng söû duïng ñuùng thôøi gian.” Neáu baây giôø chonhöõng ngöôøi naøy “ñi laïi töø ñaàu,” hôn 70% soá ngöôøi 65 tuoåi cho bieát seõdaønh nhieàu thôøi gian hôn ñeå aân aùi.

Ít hôn söï tieác nuoái veà tình duïc, 57% soá ngöôøi ñöôïc phoûng vaán, nghóraèng, tröôùc kia, mình ñaõ khoâng duøng thôøi gian ñeå ñi du lòch theá giôùi nhieàuhôn. Baây giôø maét ñaõ môø, chaân yeáu. coù khi phaûi choáng gaäy, ñi xe laên, mangtaõ loùt, chuyeän ñi chôi xa chæ coøn laø chuyeän khoâng bao giôø thöïc hieän ñöôïc.Thoâi xin giaõ töø nhöõng chuyeán bay, nhöõng ñeâm vui, nhöõng böõa aên beân bôøbieån, hay nhöõng buoåi leo nuùi, nhöõng phong caûnh tuyeät vôøi cuûa theá giôùi.

43% tieác raèng mình ñaõ khoâng ñoåi ngheà. Theo thoáng keâ cuûa Vaên PhoøngLao Ñoäng UÙc, hôn 50% ngöôøi ñoåi ngheà sau 5 naêm, 20% moãi naêm laøm moätngheà. ÔÛ Myõ, tính trung bình, trong cuoäc ñôøi cuûa moät ngöôøi Myõ, hoï ñoåingheà 11.7 laàn. Moät ñôøi ngöôøi laøm vieäc, khoaûng 40 naêm, thì chöa ñaày 4naêm, ngöôøi Myõ ñaõ ñoåi qua moät ngheà khaùc. Thieân haï ñoåi ngheà xoaønhxoaïch nhö vaäy, thì coøn gì nöõa maø hoái tieác!

40% ngöôøi giaø nuoái tieác tuoåi treû tieâu pha xa xæ, ñaõ khoâng daønh duïmñöôïc chuùt tieàn ñeå lo cho tuoåi giaø, baây giôø phaûi hoái haän, (ñieàu naøy coù veû

ngöôïc laïi vôùi 19% ñaõ hoái tieác mìnhñaõ khoâng maïnh daïn chi tieâu chonhöõng thöù xa xæ.) Moät naêm toøa xöûbao nhieâu vuï ly dò, xaõ hoäi xaûy rabao nhieàu laàn vôï choàng cheùm gieátnhau, nhöng chæ coù 21% cho mìnhcoù laàm laãn veà hoân nhaân!

Ñoái vôùi nhöõng thanh nieân tuoåi töø20 ñeán 30, khi caùc nhaø nghieân cöùuñaët nhöõng caâu hoûi xem hoï coù mongmuoán thay ñoåi ñieàu gì töø nhöõng naêmthaùng tröôùc ñoù hay khoâng, keát quaûcho thaáy nhöõng ngöôøi naøy quan taâmñeán taøi chính vaø chính trò hôn laønhöõng chuyeän veà sex hay laø chuyeänngheà nghieäp. Ñöùng ñaàu ñieàu nuoáitieác cuûa giôùi treû laø noãi lo veà taøi saûn,77% öôùc chi hoï ñaõ tích luõy taøi saûnsôùm hôn. Hôn moät nöûa (56%) tieácraèng mình ñaõ laõng phí tieàn baïc trongthôøi gian qua.

Veà chính trò, 45% hoái haän mìnhñaõ baàu cho oâng naøy, thay vì mìnhneân baàu cho vò khaùc. 44% nghó raèngmình phaûi ñöôïc danh voïng hôn,34% cho raèng mình chöa ñöôïc ñinhieàu nôi (coøn nhieàu thôøi gian ñeåñi.) 32% nghó raèng mình ñaõ sai laàmtrong laàn ñaàu neám “traùi caám,” 30%hoái haän ñaõ khoâng hoïc taäp chaêm chæhôn, 29% cho raèng mình nhaäu nheïthôi quaù ñaø.

Ñoù laø chuyeän beân Anh.

Coøn chuùng ta, nhöõng ngöôøiVieät thì sao?


Trong moät ñaát nöôùc Vieät Nam maøchieán tranh, löu laïc, ñoåi dôøi ñaõ chiacuoäc soáng chuùng ta ra laøm traêmmaûnh, vaø moãi ngöôøi coù bieát baonhieâu ñieàu hoái tieác. Noùi veà nhöõnghoái tieác lôùn trong cuoäc ñôøi thì treântheá giôùi naøy khoâng ai coù nhöõng noãihoái tieác khoå ñau lôùn lao nhö ngöôøiVieät Nam, khieán cho nhöõng chuyeännhö ñoåi ngheà, keá hoaïch veà taøi chaùnh,hoïc vaán, tình yeâu... ñeàu laø quaù nhoûnhoi, treû con.

Thaùng 4, 1975, nhieàu ngöôøihoái tieác vì ñaõ ngaây thô khoâng

hieåu gì veà cheá ñoä vaø con ngöôøi CoängSaûn, ñaõ ôû laïi ñaát nöôùc, thay vì phaûiboû nöôùc ra ñi. Nhöõng ngöôøi ñaõ ra ñiñeán beán bôø töï do, nhöng 1,652 ngöôøiñaõ quay laïi Vieät Nam treân con taøuVieät Nam Thöông Tín, ñeå cuoái cuøngbò coøng tay ñöa vaøo nhaø tuø, vôùi nieàmaân haän cay ñaéng daøy voø, ñeo ñaúngsuoát cuoäc ñôøi hoï. Nhieàu nhaân vaätñaûng phaùi, quaân ñoäi hoái haän ñaùngleõ ra phaûi boû nöôùc hay töï saùt, coønhôn laø bò giam caàm, boû ñoùi vaø haïnhuïc bôûi nhöõng ngöôøi thaéng traäntrong suoát moät thôøi gian daøi.

Cöïu quan chöùc Coäng Saûn Vieät-Nam hoái tieác vì loøng tin bò phaûn boäinhö Traàn Ñoä, Nguyeãn Thanh Giang,Nguyeãn Troïng Vónh, Toâ Haûi, LeâHieáu Ñaèng ... vì suoát ñôøi ñi theoCoäng Saûn maø “caû cuoäc ñôøi bò löøadoái vaø ñi doái löøa ngöôøi khaùc moät caùchvoâ yù thöùc” (Hoài kyù cuûa moät thaèngheøn - trang 53).

Ñau khoå vaø ñaéng cay cuûa nhöõngtrí thöùc mieàn Nam nhö DöôngQuyønh Hoa : “Ngaøy nay, khi quyeànlöïc naèm an toaøn trong tay roài, ñaûngñaõ xem nhaân daân nhö laø moät keû thuøtieàm aån.”

Tröông Nhö Taûng tham gia saùnglaäp vaø giöõ chöùc boä tröôûng Boä Tö Phaùpcuûa chính phuû “buø nhìn” Caùch

Maïng Laâm Thôøi Coäng Hoøa Mieàn Nam Vieät Nam: “Toâi ñaõ laø ngöôøi CoängSaûn caû ñôøi toâi. Nhöng baây giôø khi chöùng kieán nhöõng söï thaät veà chuû nghóaCoäng Saûn vaø söï thaát baïi cuûa noù, quaûn trò keùm, tham nhuõng, ñaëc quyeàn, aùpcheá, lyù töôûng cuûa toâi ñaõ heát.”

Naêm 1978, Tröông Nhö Taûng xuoáng thuyeàn vöôït bieån vaø sinh soáng ôûPhaùp. Taïi ñaây oâng ñaõ vieát cuoán hoài kyù “Meùmoire d’un Vietcong.”

Trí thöùc Maïnh Töôøng theo Coäng Saûn töø naêm 27 tuoåi, ñaõ töøng “traûi nghieämgian khoå trong chieán tranh, trong caùch maïng” suoát 40 naêm. Nhöng roài oângñau khoå nhaän raèng: “Con cöøu thì khoâng theå lyù luaän vôùi moät con choù soùi.”

Soá phaän oâng ñaõ ñöôïc Vieät Coäng quyeát ñònh: Boû cho cheát ñoùi giöõa moät samaïc haän thuø khoâng loái thoaùt.

OÂng than thôû: “Toâi ñaõ laø keû löõ haønh trong chuyeán ñi qua sa maïc keùo daøitöø naêm 1958 ñeán naêm 1990, hôn ba möôi naêm daøi ñaèng ñaüng! Chìm trongvuøng caùt cuûa sa maïc tuyeät voïng laøm caïn khoâ doøng nöôùc maét, toâi ñaõ leâ taámthaân bò tra taán bôûi thieáu thoán coâ ñôn vôùi quaû tim röôùm maùu bôûi noãi buoànchua cay vaø vò ñaéng cuûa maät!”

Cuoái cuøng, oâng cheát trong ñoùi ngheøo, bò daøy voø, ñau khoå vì söï laàm laãncuûa mình.

Trieát gia Traàn Ñöùc Thaûo , cuoái naêm 1951, trôû veà Vieät Nam tham giakhaùng chieán, qua ngaõ London - Praha - Maïc Tö Khoa -Baéc Kinh - TaânTraøo. Luùc ñaàu Traàn Ñöùc Thaûo ñöôïc troïng duïng theo chuyeân moân, nhöngñeán naêm 1956, hai baøi baùo cuûa oâng treân hai tôø Nhaân vaên vaø Giai phaåmmuøa Ñoâng ñaõ khieán oâng phaûi ra khoûi “bieân cheá nhaø nöôùc,” nghóa laø bò ñuoåivieäc, vôï bò Ñaûng saép xeáp cho keát hoân vôùi ngöôøi khaùc. Nhaø trieát hoïc TraànÑöùc Thaûo coù thôøi gian ñi lao ñoäng ôû Tuyeân Quang, chaên boø ôû noâng tröôøngBa Vì, coi nhö ñeå “caûi taïo tö töôûng.”

Naêm 1991, oâng ñöôïc Nguyeãn Vaên Linh cho ñi Phaùp, ñeå boå sung moät soátö lieäu khoa hoïc vaø vieát noát maáy taùc phaåm maø oâng ñaõ coù ñeà cöông. Sau khiheát trôï caáp, oâng khoâng veà nöôùc. Taïi Paris, oâng soáng moät cuoäc ñôøi coâ ñôn,ngheøo khoù, luùc naøo cuõng nôm nôùp lo sôï nhö bò ngöôøi theo doõi.

Toái ngaøy 23 thaùng 4, 1993 taïi nhaø khaùch cuûa söù quaùn Vieät Nam, soá 2 LeVerrier, quaän 5, trieát gia Traàn Ñöùc Thaûo, coù trieäu chöùng beänh nhö bò ñaàuñoäc vaø ñaõ qua ñôøi vaøo saùng hoâm sau. Tuy vaäy khi maát, oâng ñöôïc chính phuûCSVN gaén cho moät caùi huaân chöông Ñoäc Laäp, vaø tuyeân boá “ñaõ ñöôïc ñaïisöù quaùn cuûa nöôùc ta taïi Phaùp taän tình chaêm soùc!”

Vaø 10 naêm sau, hoï laïi döïng thaây ma oâng leân, truy taëng theâm cho moät caùigiaûi thöôûng Hoà Chí Minh, vaø ca tuïng “tö töôûng oâng gioáng tö töôûng Hoà ChíMinh.”

Bình tro cuûa oâng ñöôïc ñem veà Vieät Nam, vöùt naèm laên loùc döôùi chaân caàuthang, trong moät caùi nhaø quaøn ôû Haø Noäi, veà sau môùi ñöôïc choân caát ôû Nghóatrang Vaên Ñieån, maø khoâng phaûi Mai Dòch, vì chính quyeàn cho raèng oâng“chaúng coù coâng traïng” gì!

Trong phaàn ñaàu cuûa baøi naøy, baïn ñoïc ñaõ thaáy nhöõng caùi “hoái tieác” vôùvaån cuûa con ngöôøi, neáu so vôùi nhöõng hoái tieác cuûa nhöõng con ngöôøi VieätNam trong “thôøi ñaïi Hoà Chí Minh, “ khoâng coøn laø nhöõng hoái tieác nöõa, maølaø nhöõng moái haän, “mang xuoáng tuyeàn ñaøi chöa tan!” °


Ñaát laønh chim ñaäu(Thaønh ngöõ Vieät Nam)

Toâi thaáy luõ treû “phöôït” aøo aøo neân cuõng voäi vaõ phoùng theo (chôù ôû nhaøhoaøi buoàn quaù) duø chaû coù chuùt yù nieäm gì, veà nhöõng neûo ñöôøng saép

tôùi. Ñi ñaâu ñaây caø?Ngaàn ngöø chuùt xíu roài toâi quyeát ñònh laø mình neân khôûi söï baèng caùch trôû

laïi moät choán ñaõ quen - Thaùi Lan - nôi maø toâi baét ñaàu cuoäc ñôøi tò naïn, gaànboán möôi naêm tröôùc!

Vì khoâng bieát raèng tieáng Anh coù töø ngöõ “guest house” neân toâi gu goà(ñaïi) “bangkok hotel” vaø tìm ra moät caùi khaùch saïn, ôû giöõa thuû ñoâ, vôùi giaù40 U.S.A dollar moãi ngaøy. Keå cuõng chaû maéc moû gì, neáu so vôùi loaïi phoøngbình daân ôû California.

Nguû qua ñeâm, saùng hoâm sau ñi lôn tôn môùi thaáy treân cuøng moät daãy phoánhöng coù raát nhieàu nhaø troï maø chæ phaûi traû 18 Myõ Kim haø. Theá laø toâi laät ñaätxaùch ba loâ, chaïy sang choã môùi.

Qua ñeâm sau nöõa, toâi “khaùm phaù” ra raèng khoâng chæ ôû maët tieàn maøtrong nhöõng con heûm (luûa tuûa) hai beân cuõng coù caû ñoáng guest house. Giaùcaû, taát nhieân, nheï nhaøng hôn thaáy roõ: möôøi hai ñoâ la chaün. Coøn neáu “chòu”ôû chung (ôû dorm) vôùi vaøi ba maïng nöõa thì chæ nöûa giaù ñoù thoâi - breakfastincluded !

Toâi “chòu” lieàn. Töôûng gì chôù “chung ñuïng” thì coù heà chi. Soá traïi lính,traïi tuø, traïi caûi taïo, traïi tî naïn ... maø toâi töøng soáng qua-treân nhöõng caùi giöôøngñoâi- neáu chæ tính baèng ñaàu ngoùn tay, khoâng keå ngoùn chaân, daùm thieáu!

Theâm vaøi ba böõa, sau khi la caø vôùi moät môù ñoàng höông (maáy anh chò tînaïn, cuøng vôùi nhöõng em nhoû chaïy baøn, phuï hoà, baùn kem, baùn nöôùc döøa,baùn traùi caây ...) toâi ñöôïc cho hay laø coù raát nhieàu cao oác, ôû ngoaïi oâ Bangkok,phoøng thueâ haøng thaùng chöa tôùi ba ngaøn tieàn baht - troøm treøm chæ côõ 100MK thoâi - tính luoân wifi vaø ñieän nöôùc.

Loaïi chung cö naøy thöôøng cao tôùi baåy taùm taàng, naèm caïnh beân nhau,taïo neân nhöõng con heûm nhoû song song, voâ cuøng saàm uaát. Haøng quaùn sansaùt, thöùc aên eâ heà, reû reà, ngon mieäng, vaø chöa nghe coù ai bò ngoä ñoäc phaûi voânhaø thöông heát trôn heát troïi. Vaøo giôø cao ñieåm, xe coä -ñoâi khi- phaûi dichuyeån cuøng vôùi toác ñoä cuûa ... khaùch boä haønh nhöng khoâng nghe tieáng coøivaø cuõng khoâng coù tieáng ngöôøi cheøo keùo/môøi moïc hay caõi coï gì raùo troïi.

Toâi doïn voâ thöû. ÔÛ tuoát treân taàng saùu. Tuy thang maùy chaäm, phoøng hôichaät vaø haønh lang hôi toâi toái nhöng saïch seõ, vaø yeân tónh ñeán khoâng ngôø.

Cuõng nhö ngöôøi Laøo, ngöôøi Thaùikhoâng oàn. Tieáng duy nhaát maø toâinghe suoát ngaøy, töø saùng sôùm ñeánchieàu, chæ laø tieáng chim thoâi.

Daân Thaùi tin raèng chim choùcmang laïi ñieàm laønh neân ñeå chuùngñöôïc soáng hoaøn toaøn töï do, vaø thahoà ca hoùt. Nhieàu loaïi chim laém. Coùcon líu lo, coù con ruû ræ, coù con tíu títkhoâng ngöøng nhöng toâi nhaän ra ngaytieáng ríu rít quen thuoäc cuûa nhöõngcon se seû.

Loaøi chim naøy coù leõ hieän dieänkhaép ñòa caàu. Tieáng keâu thaân quencuûa chuùng, trong nhöõng luøm caây, vaøoluùc chieàu taøn, ñaõ naâng ñôõ cho taâmhoàn ña caûm vaø yeáu ôùt cuûa toâi - khoângbieát bao laàn - suoát caû cuoäc ñôøi löulaïc. Cöù nghe se seû huyeân naùochuyeän troø laø toâi laïi traïnh nhôù tieángchim ngaøy cuõ, duø bao kyû nieäm(khoâng maáy eâm ñeàm) ñeàu ñaõ phoâipha.

Töø moät traïi caûi taïo heo huùt, toâinhaän ñöôïc giaáy “taïm tha” cho trôû

° TÖÔÛNG NAÊNG TIEÁN


cuõng chæ keùo ñöôïc hôn chuïc chuùcaù roâ con.

Phaàn lôùn bôø soâng laø ñaát troáng, boûhoang, moïc taù laû ñuû thöù loaïi traùi caâythoâng thöôøng cuûa vuøng nhieät ñôùi: vuùsöõa, mít, oåi, chuoái, xoaøi, maõng caàu,ñu ñuû ... Vôùi tay phía naøo cuõng coùtheå beû ñöôïc moät chuøm taàm ruoät, vöøamôùi chín höôøm höôøm, hay moät quaûkheá (khoâng bieát chua/ngoït) vaøngöôm.

Beân kia bôø soâng - ñoâi choã - cuõngthaáy nhoâ leân moät toaø bieät thöï kíncoång, cao töôøng. Coøn phaàn lôùn ñeàuchæ laø nhöõng caên nhaø nhoû, vaùch vaùnñôn sô, saéc maàu loän xoän. Töø ngoaøinhìn vaøo cuõng coù theå thaáy heát ñoàvaät luoäm thuoäm beân trong: giöôøngtuû, gheá baøn, tuyeành toaøng, cuõ kyõ.

Caùi ngheøo cuõng ñöôïc baày ra quanhöõng maâm côm chieàu thanh ñaïm,doïn ngay tröôùc saân nhaø: caù khoâ, rauluoäc, roå ñaäu, ñóa tröùng chieân nhoû xíu,vaø maáy xaâu thòt nöôùng moûng tang,cuøng vaøi chai bia (hoaëc röôïu) ñòaphöông... “ma dze in Thai!”

Tuy theá, troâng ngöôøi Thaùi naøo toâicuõng caûm ñöôïc laø hoï ñang soáng raátbình an. Noãi an bình cuûa moät cuûacaû moät daân toäc chöa töøng “daùm” ñaùnhthaéng moät ñeá quoác to naøo raùo, ñeáquoác nhoû cuõng chöa!

Daân Thaùi - chaéc chaén -chöa baogiôø nghe noùi ñeán nhöõng thöù thoå taûñaïi loaïi nhö “chuû nghóa maùc xít leânin nít voâ ñòch muoân naêm, caûi caùchruoäng ñaát, hôïp taùc xaõ, ñaùnh coângthöông nghieäp, ñoåi tieàn, vöôït bieân,traïi caûi taïo, nôï coâng, laïm phaùt, vôõquyõbaûo hieåm xaõ hoäi, söï coá moâitröôøng bieån, Hoäi Nghò Thaønh Ñoâ ...”

Coäng laïi taát caû nhöõng caùi“chöa” naøy cuûa daân toäc

Thaùi Lan thì thaønh moät giaác mô xavôøi (vaø moãi luùc moät theâm xa) cuûangöôøi daân Vieät!°

Hai möôi thaùng tö tieãn em ñi Myõ Ta bieát deã daøng maát beù töø ñaây Em leân maùy bay, ta veà ñôn vò Ñaát Bieân Hoøa buoàn... cheát ñieáng coû caây

Hai moát thaùng tö ta vaøo Quaân ÑoaønNgoài nghe thuyeát trình, nhaän leänh haønh quaânTay aùo xaên cao moät ñôøi thaùm kích“Kieán löûa bu ñaày” nhoät caû ñoâi chaân

Hai hai thaùng tö... ta vaøo Ñaïi An Chöùng kieán caûnh daân boû xoùm boû laøng Daân chaïy ñeán ñaâu... ñòch boø ñeán ñoù ... Ñaâu ñöôïc nhö em chöø ñaõ theânh thang

Hai ba thaùng tö... ta ngöôïc Ñoàng NaiSöông oâm maët soâng lau saäy thôû daøiÑòch xua quaân traøn giöõa ñeâm vaéng laëngTa chænh phaùo... vaø thaây giaëc choàng thaây.

Ta laïc maáy ngaøy trong loøng ñaát ñòch Goïi ñaõ khaøn hôi chaúng thaáy baïn beø Thaèng naøo cuõng ñang giöõ töøng taác ñaát Ñaâu coù thì giôø ñeå cöùu ta ra

Hai taùm thaùng tö... ta ra loä MoätGaëp oâng Töôùng Vuøng thò saùt thaêm daânOÂng noùi lung tung, OÂng theà soáng cheátOÂng noùi xong roài, OÂng bay bieät taêm

Hai chín thaùng tö... Bieân Hoøa xô xaùc Ta veà Saøi Goøn ngang qua nghóa trang Ta ñöùng nghieâm chaøo baïn ta ñaõ cheát Nhö töï chaøo mình - naùt caû tim gan.

Ba möôi thaùng tö... Ta oâm maët khoùcTreân caàu Saøi Goøn - Caïnh phoá Huøng VöôngMöôøi naêm binh ñao... Möôøi ngaøy keát thuùcTa, coøn nguyeân, maø... maát caû Queâ Höông!!!

° TRAÏCH GAÀM


Sau ngaøy 30 thaùng Tö naêm 1975, haén “ñöôïc Caùch Maïng nhaân ñaïokhoan hoàng taäp trung ñeå baûo veä tính maïng cho, vì neáu ñeå ôû ngoaøi seõ bònhaân daân traû thuø”...

Huyeän Cuûng Sôn thuoäc tænh Tuy Hoøa laø vuøng hoaït ñoäng cuûa “CaùchMaïng” tröôùc 75. Luùc môùi “nhaäp moân” giöõa vuøng röøng nuùi naøy, moãi laànñi ra ngoaøi “hoïc taäp lao ñoäng ñeå sau naøy trôû veà khoâng coøn boùc loät nhöthôøi Myõ Nguïy nöõa, maø bieát töï mình laøm ra cuûa caûi vaät chaát haàu nuoâi soángbaûn thaân, gia ñình vaø ñoùng goùp cho xaõ hoäi”, haén nôm nôùp sôï ñoàng baøoñòa phöông coù tieáng laø daân Caùch Maïng, seõ traû thuø (thuø gì thì haén khoângbieát), neáu hoï baét gaëp vaø nhaän ra haén laø “nguïy quaân.”

Moät hoâm, treân ñöôøng ñi “lao ñoäng laø vinh quang” ngang qua khuchôï, coù maáy ngöôøi daân chaïy theo ñoaøn tuø binh. Haén lo lo; ñang

luùc chuaån bò tinh thaàn chòu traän “nhaân daân traû thuø” thì coù ngöôøi dí vaøo tuùiaùo haén goùi thuoác laù Soâng Caàu. Ñoù laø moät nhaân daân hoaøn toaøn xa laï. Haénsöõng sôø, chöa kòp noùi lôøi caûm ôn thì ngöôøi ñaøn baø aân nhaân ñaõ laùch voäi vaøoñaùm ñoâng nhö tìm ñöôøng chaïy troán. Töø ñoù veà sau, nhieàu ngöôøi trong ñaùmtuø vaø haén laâu laâu laïi ñöôïc “nhaân daân traû thuø” nhö theá; khi cuïc ñöôøng mía,luùc mieáng keïo laïc.

Laïi moät hoâm, ñaùmtuø ñöôïc thaû loûng phaântaùn maïnh ai naáy töï ñitìm... coû tranh ñeå caétmang veà lôïp nhaø. Haénñöôïc moät phuï nöõ quaànaùo vaù ñuøm vaù ñuïpmaët hoác haùc, chaïyñeán tröôùc maët, maétdaùo daùc ngoù tröôùc ngoùsau moät voøng roài dívaøo tay cho caùi baùnhuù laøm baèng boät cuû saénmì vôùi nhaân hoät mít.

Chò ta noùi,” Anh aên cho ñôõ ñoùi. Baây giôø chuùng toâi môùi hieåu ra... vaø thöôngcaùc anh quaù”.

Khoâng thaáy “nhaân daân traû thuø” maø chæ gaëp nhaân daân “thöông caùc anhquaù”, nhöng Caùch Maïng vaãn nhaát quyeát tieáp tuïc “baûo veä tính maïng cho

Nguïy quaân nguïy quyeàn, nhöõng keûcoù toäi vôùi nhaân daân maø laáy heát truùcTröôøng Sôn laøm buùt, laáy saïch nöôùcBieån Ñoàng laøm möïc cuõng taû khoângxieát”.

Thaùng laïi thaùng. Naêm qua naêm.Ñeâm ñeâm naèm neâm coái ñeán ngoäpthôû trong nhöõng daõy nhaø ñöôïc baoboïc bôûi nhieàu lôùp keõm gai xen keõlôùp xöông roàng roài lôùp mìn baåy, lôùphaàm choâng. Ngaøy ngaøy ñi ra ngoaøilaøm ñuû thöù coâng vieäc cuûa ngöôøi tuøkhoå sai. Khi ñi laãn luùc veà, ñoaøn tuøbinh phaûidöøng laïi nôi coång ra vaøoñeå lính gaùc ñeám. Ñi, ñeám raát mau;veà, vöøa ñeám vöøa khaùm xeùt khaépngöôøi tuø xem coù laän theo trong tuùiaùo thaét löng con coùc con nhaùi, conraén con rít, hay coïng rau naïm coû(nhö coû sam heo aên ñöôïc laø tuø aênñöôïc)... goïi chung laø nhöõng thöù “caûithieän linh tinh” bò caám ngaët, neântrong khi chôø ñôïi, cöù phaûi öùa ganvôùi caùi baûng ñoû to toå chaûng tröôùcmaët treo vaét ngang giöõa hai caùi loâcoát chaèm chaèm hai beân cöûa ra vaøo,coù haøng chöõ maøu vaøng kheø“KHOÂNG COÙ GÌ QUÍ HÔN ÑOÄCLAÄP TÖÏ DO” phía treân haøng chöõ“TRAÏI CAÛI TAÏO A30” . Moãi laànnhö theá, haén laïi hình dung ra caûnhtuù baø cho treo tröôùc cöûa nhaø chöùacuûa muï, caùi baêng traéng chöõ ñoû “ChöõTrinh ñaùng giaù ngaøn vaøng”.

“Ngaøy nhö laù thaùng nhö maây”,chæ laø vôùi theá giôùi beân ngoaøi. Nhaátnhaät taïi tuø thieân thu taïi ngoaïi. Haénthöôøng baøy toû raèng, nhôø Ôn Treân

° NGUYEÃN BAÙ CHOÅI


phuø hoä haén môùi qua khoûi hôn 2500 caùi “thieân thu taïi ngoaïi”, ñeå coù ngaøyñöôïc “Caùch maïng khoan hoàng” caáp cho tôø “Giaáy Ra traïi”.

Treân ñöôøng veà vôùi gia ñình taän vuøng Cao Nguyeân, haén phaûi gheù laïiNha Trang ñeå chôø mua veù xe cho chaëng ñöôøng cuoái. Haén ñi lang thang ñeånhìn laïi caûnh cuõ ngöôøi xöa nôi thaønh phoá maø haén ñaõ qua nhieàu thôøi kyø gaénboù.

Thuôû nhoû “du hoïc”; lôùn ñi thi Tuù Taøi; maáy thaùng hoïc Khoâng Trôï taïiTröôøng Khoâng Quaân, vaø nhöõng laàn “quaù caûnh” treân ñöôøng ñi ñi veà veâ.Ngöôøi thieáu nöõ ñaàu tieân ñi qua ñôøi haén cuõng töø baõi thuøy döông caùt traéngnaøy. Nha Trang ñaõ laø moät phaàn ñôøi haén.

Haén ñi ngang quaày baùn thuoác laù leû beân leà ñöôøng Nguyeãn Hoaøng. Boãngdöng haén nhôù vaø theøm moät ñieáu thuoác Capstan ngaøy naøo. Sau khi tínhnhaåm vaø chaéc chaén soá tieàn Traïi caûi taïo caáp cho theo tieâu chuaån nhaø nöôùclaøm “cuûa aên ñi ñöôøng” coøn ñuû ñeå mua ñöôïc hai ñieáu thuoác laù Song Long(haén bieát giaù thuoác vì Traïi thænh thoaûng coù mua giuøm cho nhöõng ai coù tieàncaàn mua), haén maïnh baïo tieán ñeán phía quaày baùn thuoác.

Ñaõ gaàn baûy naêm, nay haén môùi ñöôïcthaáy laïi nuï cöôøi chaøo khaùch cuûa nhöõngngöôøi baùn thuoác laù beân ñöôøng maø tröôùckia haén thöôøng gaëp. Haén haân hoan nhövöøa tìm laïi ñöôïc moät ñieàu gì quyù hoùa ñaõmaát töø laâu laém. Nhöng boãng döng haénchöng höûng khi thaáy maët coâ gaùi boãngnhieân toái saàm laïi vaø toû veû döûng döng vôùikhaùch.

Haén ngaïc nhieân tröôùc thaùi ñoä thay ñoåiñoät ngoät cuûa coâ gaùi. Haén kieåm ñieåm laïi

mình, vaø ñinh ninh mình khoâng heà coù cöû chæ khieám nhaõ naøo hay noùi naênggì khaùc ngoaøi lôøi hoûi mua thuoác laù. Haén söïc nhôù luùc naõy coâ gaùi coù lieác maétxuoáng ñoâi chaân haén. Haén chôït thoaùng “lyù ñoaùn” ra nguyeân nhaân.

Nhìn thaúng vaøo maët coâ baùn thuoác, vôùi veû nghieâm trang, haén noùi:- Anh vöøa töø traïi Caûi taïo ra, ñang treân ñöôøng veà, neân ñaønh phaûi mang

ñoâi deùp naøy.

Khi haén vöøa môùi noùi ñeán “Anh vöøa töø traïi caûi taïo ra”, caëp maét coâ gaùisaùng leân vaø ñoâi maù coâ öûng hoàng, nheách leân ñeå loä ra caùi nuùm ñoàng tieàn.Hình nhö coâ muoán noùi ñieàu gì maø khoâng caát leân ñöôïc. Coâ luoáng cuoáng laáytrong hoäc ra goùi thuoác Hoa Mai coøn nguyeân roài baèng hai tay ñöa leân saùtngöïc haén, vôùi aùnh maét thöông caûm trìu meán:

- Anh caàm laáy, em bieáu anh. Raát tieác baây giôø khoâng coøn thuoác tröôùc 75.

Haén ñaõ boû huùt thuoác töø laâu, nhöng vaãn nhôù maõi goùi thuoác cuûa ba möôinaêm veà tröôùc.

Moãi thaùng Tö veà, haén laïi caøng thaáy moùn nôï haén maéc moãi to hôn.

Khoâng phaûi nôï goùi thuoác laù coâ gaùi bieáu. Nhöng laø nôï chính cuoäc ñôøi coâ maø haén ñaõ khoâng baûo veä ñöôïc. Ñeå

ít ra coâ khoûi phaûi nhìn thaáy nhöõng Ñoâi Deùp Thaùng Tö ñöa daân Nam ñeáncaûnh baàn cuøng khoán naïn!°

ÑI BIEÅU TÌNHÑoaøn bieåu tình bò hoát veà ñoàn,

teân coâng an ñieàu tra:- Ai xuùi giuïc coâ ñi bieåu tình?- Em coù ñi bieåu tình ñaâu!- Ñi trong ñoaøn ngöôøi bieåu tình

maø choái laø khoâng bieåu tình aø?- Anh nghó ñi trong ñoaøn ngöôøi

bieåu tình laø bieåu tình aø?...- Theá coâ ñi chung vôùi nhöõng

ngöôøi ñoù laøm gì?- Em ñi xem....- Xem caùi gì, bieåu tình coù gì

maø xem?- Em khoâng xem ngöôøi bieåu

tình!- Neø coâ, coâ giôõn maët vôùi toâi

haû? Coâ khoâng xem ngöôøi bieåutình thì xem caùi gì?

- Em ñi xem boïn theá löïc thuøñòch naøo phaùt tieàn cho ngöôøi bieåutình vì maáy anh coâng an noùi theá.

- Theá coâ coù thaáy ai phaùt tieànkhoâng?

- Tieân sö cha caùi boïn moïi rôï,röøng ruù naøo ñoù tung tin vòt anh aï.Em ñi caû haøng chuïc laàn roài maøchaúng thaáy ai phaùt tieàn caû!

- Naøy coâ..?!.

LOÃI CHÍNH TAÛHai hoïc sinh cuøng lôùp haøn

huyeân sau giôø hoïc moân vaên:- Caäu bieát khoâng baøi vaên taû

coâ giaùo vöøa roài coâ giaùo noùi baøicuûa tôù thaät tuyeät, ñaùng leõ ra phaûiñöôïc ñieåm 10 nhöng chæ sai coùmoät loãi chính taû maø coâ giaùo choñieåm 0 luoân.

-UÛa, maø caäu maéc loãi gìnghieâm troïng vaäy?

-Laø theá naøy, thay vì vieát “ coâgiaùo em say meâ troàng ngöôøi” thìtôù laïi vieát: “coâ giaùo em say meâchoàng ngöôøi” vaø theá laø.... hoät vòt!


Boái caûnh lòch söûÑeà taøi naøy ngöôøi vieát ñaõ coù dòp neâu leân vaøi laàn trong caùc baøi tröôùc neân

seõ khoâng ñeà caäp nhieàu veà chi tieát, vaø trong phaàn nhaän xeùt seõ ñaùnh giaù laïihaäu quaû cuûa cuoäc di taûn.

Xin ñöôïc trình baày laïi trong dòp 42 naêm bieán coá bi thaûm naøy.

Ñaàu thaùng 2 naêm 1968, traän ñaùnh Teát Maäu thaân noå ra ngay giöõamaáy chuïc tænh vaø thò xaõ lôùn taïi mieàn nam VN, ngöôøi ta cho laø

chieán tranh ñaõ tôùi giai ñoaïn taøn khoác nhaát vaø seõ phaûi coù hoøa bình. Nhöngmaáy naêm sau ñoù döôùi thôøi taân Toång thoáng Nixon, cuoäc chieán laïi khoác lieäthôn gaáp boäi laàn, nhöõng traän ñaùnh lôùn qui öôùc caáp sö ñoaøn, quaân ñoaøn dieãnra lieân tieáp. Maëc duø Myõ-Vieät Nam Coäng Hoøa thaéng lôïi veà quaân söï nhöngnoù khoâng ñoùng vai troø quyeát ñònh maø thöïc ra traän Maäu Thaân tuy cöôøng ñoäkhieâm toán hôn nhöng ñaõ thay ñoåi khuùc quaønh cuoäc chieán. Mieàn Namñaùnh thaéng moät traän lôùn nhöng thua traän, soá phaän bi thaûm cuûa Ñoâng Döôngñaõ ñöôïc quyeát ñònh töø ñaây. Ngöôøi Myõ quaù chaùn naûn meät moûi cuoäc chieán,hoï choáng ñoái döõ doäi ñoøi chính phuû phaûi ruùt ra khoûi Ñoâng Döông.

Ñaàu naêm 1969, Nixon nhaäm chöùcToång thoáng vaø baét tay vaøo vieäc mang laïihoøa bình giöõa khi phong traøo phaûn chieánbuøng phaùt tôùi choã baïo ñoäng, ñoå maùu, cheátngöôøi... (1). Trong khi taïi mieàn Baéc, Toångbí thö Leâ Duaãn vôùi laäp tröôøng saét ñaù quyeátchieám ñöôïc mieàn Nam duø phaûi ñaåy haøngtrieäu caùn binh vaøo töû ñòa. TT Nixon cöùngraén kieân quyeát khoâng nhöôïng boä ñòch

nhöng cuõng khoâng cheá ngöï ñöôïc cuoäc chieán taïi ñaát nhaø. Naêm 1972 maëc duø TT Nixon (Coäng Hoøa) taùi ñaéc cöû nhieäm kyø hai vôùiñaïi ña soá phieáu cöû tri ñoaøn 96% (520/17), hôn ñoái thuû McGovern (DaânChuû) 18 trieäu phieáu nhöng ñaûng ñoái laäp vaãn giöõ ña soá taïi Quoác hoäi vôùi56% Haï vieän vaø 57% Thöôïng vieän. Hieäp ñònh Paris kyù keát vaøo cuoái thaùng1-1973 khi ngöôøi daân, Quoác hoäi Daân Chuû thuùc eùp phaûi kyù gaáp neân VNCHcoù moät soá ñieàu khoaûn baát lôïi, Coäng quaân vaãn ñöôïc ñoùng taïi döôùi Khu phiquaân söï. Saùu thaùng sau Hieäp ñònh Paris, Quoác hoäi Daân Chuû ra luaät caét taát caûcaùc ngaân khoaûn quaân söï cho Haønh phaùp veà nhöõng hoaït ñoäng quaân söï taïiÑoâng Döông coù hieäu löïc töø giöõa thaùng 8-1973 (2) vaø caét giaûm vieän trôï töø2, 2 tyû naêm 1973 xuoáng coøn 1 tyû taøi khoùa 1974 vaø chæ coøn 700 trieäu taøi

khoùa 1975 (3). TT Nixon cho bieátngaøy 23 -9-1974, Löôõng vieän QuoácHoäi (DC) Myõ chæ chaáp thuaän vieäntrôï cho mieàn nam VN 500 trieäu (4),oâng noùi caùc vò daân cöû phaûn chieánñaõ xoùa soå ñoàng minh mieàn nam VN.

Ngaøy 9-8-1974 Nixon töø chöùc vìWatergate, Gerald Ford leân thay,tình hình chính trò VN ngaøy caøngxaáu. Vuï tai tieáng Watergate khieánDaân Chuû laáy theâm ñöôïc 49 gheá trongcuoäc baàu cöû Haï vieän ñaàu thaùng 11-74, chieám 291 gheá, tyû leä 66.9%. Hoïcuõng laáy theâm ñöôïc 4 gheá Thöôïngvieän thaønh 60 gheá tyû leä 60%, nhöõngñaûng vieân Daân Chuû môùi vaøo kyø naøychoáng chieán tranh VN tích cöïc (5.

Trong khi CS quoác teá vieän trôïquaân söï doài daøo cho Haø Noäi, giaiñoaïn 1972-1975 haøng vieän trôï 649,246 taán haøng vuõ khí töông ñöôngvôùi giai ñoaïn1969-72 (6).

Cuoái naêm 1974 Nga taêng vieäntrôï cho BV gaáp 4 laàn so vôùi nhöõngthaùng tröôùc ñoù (7)

Ngöôïc laïi mieàn Nam laïi laâmvaøo tình traïng kieät queä nhaát trongcuoäc chieán 1964-1975 vì bò caét vieäntrôï. Ñaïi Töôùng TTMT Cao VaênVieân cho bieát ñaïn döôïc suùng lôùn nhoûthaùng 2-75 chæ ñuû söû duïng cho 30ngaøy, thaùng 4 chæ coøn ñuû cho khoaûnghai tuaàn (8). Xe taêng, maùy bay thieáucô phaän thay theá khoaûng 1/3 naèm uï.Theo Töôùng TL Nguyeãn Vaên Minhvì thieáu saêng neân nhieàu maùy baykhoâng caát caùnh ñöôïc, chính BV

• TROÏNG ÑAÏT


cuõng ñaõ bieát tình traïng bi ñaùt cuûaVNCH (9).

Cuõng theo lôøi oâng Cao Vaên Vieân,tröôùc tình hình thieáu thoán tieáp lieäuñaïn döôïc do caét giaûm vieän trôï, nhieàunhaø Chieán löôïc gia ñaõ ñeà nghò vôùiTT Thieäu thu heïp laõnh thoå vì khoângñuû hoûa löïc ñeå baûo veä caû 4 Quaânkhu, boû Quaân khu I vaø Quaân khu IIruùt veà baûo veä QK III vaø QK IV (10

1- Vaøo naêm 1974, Töôùng ÑoàngVaên Khuyeân, TMT ñeä trình leân toångthoáng yù nieäm phaûi thu heïp laõnh thoåVNCH theá naøo töông xöùng vôùi söïcaét giaûm vieän trôï quaân söï.

2- Thieáu töôùng John Murraythuoäc phoøng tuøy vieân quoác phoøngHoa Kyø (Defense Attache Office-Vietnam) coù cung caáp cho toångthoáng Thieäu qua Toøa Ñaïi Söù Myõ moätsô ñoà töông töï.

3- Chuaån töôùng UÙc Ñaïi Lôïi TedSarong cuõng ñeà nghò qua moät giôùichöùc Phuû Toång Thoáng moät keá hoaïchtöông töï .

Caùc keá hoaïch treân raát khoù thöïchieän vì neáu ruùt caû hai QK I, II veàphaàn ñaát coøn laïi (QK III, IV) ngöôøidaân seõ chaïy uøa theo. Ít nhaát QK III,QK IV seõ phaûi tieáp nhaän töø 3 tôùi 4trieäu ngöôøi tî naïn, chính phuû raát khoùnuoâi theâm moät soá daân quaù ñoâng.

Giöõa thaùng 12-1974 ba sö ñoaønCSBV taán coâng Phöôùc Long, ngaøy7-1-1975 hoï ñaõ chieám ñöôïc toaøn boätænh. BV ñaùnh thaêm doø phaûn öùng Myõ,TT Ford chæ phaûn ñoái xuoâng. Tröôùcñoù chæ vaøi ngaøy, trong moät phieân hoïpquaân söï cao caáp taïi Dinh Ñoäc LaäpTT Thieäu vaãn laïc quan tin raèng BVchöa phuïc hoài sau traän ñaùnh lôùn1972, chöa ñuû söùc taán coâng caùc thòxaõ, thaønh phoá lôùn.

Taùm möôi phaàn traêm quaân chínhqui BV ñaõ hieän dieän taïi QK I vaø QKII cuûa VNCH thaùng 3-75, hoï giöõ laïi3 sö ñoaøn toång tröø bò (thuoäc quaânñoaøn I) taïi mieån Baêc. Taïi QK I Theotaùc giaû Nguyeãn Ñöùc Phöông, Baéc

Vieät coù 7 sö ñoaøn (324B, 325, 320B, 312, 304, 711, 2) vaø 3 Trung ñoaønñoäc laäp toång coäng vaøo khoaûng 8 sö ñoaøn (11).

Theo TTMT Cao Vaên Vieân (aûnh) , taïi ñaâyBV coù 5 sö ñoaøn (341, 325C, 324B, 304, 711),10 trung ñoaøn ñoäc laäp (52, 4, 5, 6, 27, 31, 48, 51,270, 271), 3 Trung ñoaøn ñaëc coâng (5, 45, 126),toaøn boä vaøo khoaûng hôn 8 Sö ñoaøn. (12).

Taïi QK II hoï ñeå moät löïc löôïng töông ñöông 6sö ñoaøn (13). Trong khi ñoù taïi QK I, VNCH coù3 sö ñoaøn cô höõu (1,2,3) vaø 2 sö ñoaøn toång tröø bò(Duø, TQLC), 4 lieân ñoaøn Bieät ñoäng quaân; QK IIcoù 2 sö ñoaøn cô höõu (22,23) vaø 7 Lieân ñoaønBÑQ.

Dieãn tieán cuoäc di taûn

Sau khi ñaõ ñaùnh thöû Phöôùc Long, thaáy Myõ chæ phaûn ñoái xuoâng, HaøNoäi beøn môû cuoäc toång taán coâng qui moâ, hoï ñaùnh chieám Ban Meâ

Thuoät ngaøy 13-3-1975 môû ñaàu cho söï suïp ñoå cuûa mieàn nam VN.Ñaàu thaùng 3-1975 moät phaùi ñoaøn daân bieåu Myõ tôùi Vieät Nam ñeå nghieân

cöùu tình hình tröôùc khi quyeát ñònh vieän trôï theâm, ña soá laø phaûn chieán.Khoaûng möôøi ngaøy sau hoï veà Myõ vaø töø choái giuùp ñôõ, TT Thieäu heát hyvoïng neân phaûi nghó tôùi keá hoaïch taùi phoái trí löïc löôïng. Ngaøy 11-3-1975,oâng hoïp vôùi Thuû töôùng Traàn Thieän Khieâm, caùc Töôùng Cao Vaên Vieân,Ñaëng Vaên Quang taïi Dinh Ñoäc Laäp vaø cho bieát vì nay khoâng ñuû löïc löôïngneân caàn taùi phoái trí. Theo oâng nhöõng vuøng quan troïng laø QK III, QK IV,nhöõng vuøng caàn chieám laïi laø nhöõng nôi ñoâng daân truø phuù, coù giaù trò veà laâmsaûn. Taïi QK II phaûi chieám laïi Ban Meâ Thuoät vì tænh naøy quan troïng, mieànduyeân haûi QK II giöõ ñöôïc phaàn naøo hay phaàn naáy. Ta chæ coù theå giöõ ñöôïcQuaân khu III, Quaân Khu IV vaø moät vaøi tænh duyeân haûi QK I vaø QK II.Quaân khu I chæ giöõ Hueá vaø Ñaø Naüng (14).

Ngaøy 14-3-1975, TT Thieäu bay ra Cam Ranhmôû phieân hoïp cao caáp quaân söï, coù maët caùc oângTraàn Thieän Khieâm, Ñaëng Vaên Quang, Cao VaênVieân, Phaïm Vaên Phuù (Tö leänh QK II). (PhaïmHuaán ghi laïi theo lôøi keå cuûa Töôùng Phuù trongcuoán Cuoäc Trieät Thoaùi Cao Nguyeân 1975). OÂngThieäu cho bieát Quoác hoäi Myõ caét quaân vieän, huûyboû nhöõng cam keát yeåm trôï khoâng löïc khi bò taáncoâng, laõnh thoå phoøng thuû quaù roäng neân ta phaûitaùi phoái trí löïc löôïng. Töôùng Phuù phaûi ruùt quaânboû Kontum Pleiku veà duyeân haûi, qua Nha Trangsau ñoù seõ haønh quaân taùi chieám Ban Meâ Thuoät.

Taïi Quaân khu II, VNCH coù 2 sö ñoaøn boä binh(22, 23) vaø 7 lieân ñoaøn Bieät ñoäng quaân, BV coù 5 sö ñoaøn boä binh vaø 4trung ñoaøn ñoäc laäp.

Töôùng Phuù (aûnh) xin ôû laïi töû thuû nhöng oâng Thieäu baùc boû, vaø caên daënphaûi daáu khoâng ñöôïc cho caùc Tænh tröôûng, Quaän tröôûng bieát, hoï phaûi ôû laïichieán ñaáu. Veà buoåi hoïp naøy Töôùng BV Vaên Tieán Duõng ghi lôøi khai cuûa


Chuaån töôùng Phaïm Duy Taát cuõng gaàn gioáng nhö vaäy, oâng Cao Vaên Vieânghi laïi chi tieát buoåi hoïp cuõng gaàn gioáng nhö lôøi Phaïm Huaán.

Töôùng Cao Vaên Vieân cho bieát quoác loä 21 veà Nha Trang khoâng ñi ñöôïcvì ñöôøng 14 töø Pleiku tôùi Ban Meâ Thuoät ñaõ bò BV caét, ñöôøng 19 noái Pleikuvôùi Qui nhôn bò Coäng quaân ñoùng choát nhieàu nôi, ñeøo An Kheâ bò caét ôû haiphía ñoâng taây, chæ con ñöôøng soá 7B. Con ñöôøng naøy tuy taïo ñöôïc yeáu toábaát ngôø nhöng bò boû hoang caàu coáng hö hoûng.

Keá hoaïch ñöôïc giöõ bí maät, Lieân ñoaøn 20 coâng binh chieán ñaáu môû ñöôøng,thieát giaùp ñi theo caùc ñoaøn xe ñeå baûo veä, hai lieân ñoaøn Bieät ñoäng quaân vaøthieát giaùp ñi boïc haäu ñoaøn quaân di taûn.

Ngaøy 16-3-1975 ñoaøn xe baét ñaàu rôøi Pleiku goàm caùc ñôn vò quaân cuï,ñaïn döôïc, phaùo binh, khoaûng 200 xe. Töôùng Phuù vaø boä tö leänh ñi tröïcthaêng veà Nha Trang, Chuaån töôùng Phaïm Duy Taát lo ñoân ñoác cuoäc di taûn.Moãi ngaøy moät ñoaøn xe khoaûng 200 hay 250 chieác, ngaøy ñaàu eâm xuoâi vìbaát ngôø. Ñieàu xui xeûo laø ñöôøng ruùt lui laïi gaàn vò trí ñoùng quaân cuûa Sö ñoaøn320 BV taïi Buoân Hoâ, Ban Meâ Thuoät, chuùng ñuoåi theo ngaøy 16-3, (ngaøy18 ñaõ baét kòp).

Ngaøy hoâm sau 17-3 Caùc ñôn vò phaùo binh coøn laïi, coâng binh, quaân y,toång coäng chöøng 250 xe. Khi aáy daân chuùng chaïy uøa theo laøm naùo loaïn.

Ngaøy 18-3 Boä chæ huy Quaân ñoaøn veà tôùi Haäu Boån, Phuù Boån, Vieät Coängñuoåi theo phaùo kích döõ doäi gaây thieät haïi haàu heát chieán xa vaø troïng phaùo taïiñaây. Ñòch phaùo kích phi tröôøng gaây kinh hoaøng cho ñoaøn di taûn. Löïc löôïngchieán xa phaùo binh doàn ñoáng taïi Phuù boån bò thieät haïi naëng tôùi 70%.

Chaëng ñöôøng cuoái cuøng veà Tuy Hoøa raát cam go vì coù nhieàu choát VC,trôøi möa laïnh, ñòch phaùo kích ñoaøn di taûn ñeå caàm chaân ta. Ngaøy 27-3 saukhi thanh toaùn choát cuoái cuøng ñoaøn di taûn veà tôùi Tuy Hoøa buoåi toái toångcoäng 300 xe (trong soá 1,200 xe) môû ñöôøng maùu veà ñöôïc Tuy Hoøa.

Theo lôøi keå Ñaïi taù Phaïm Baù Hoa khi ta ruùt khoûi Pleiku vaø Kontum 4ngaøy (keå töø 16-3) CSBV môùi tieán quaân vaøo hai tænh lî naøy, chuùng coønñoùng ôû xa. (PBH: Cuoäc Ruùt Quaân Treân Ñöôøng Soá 7B). Theo The WorldAlmanac Of The Viet Nam War trong soá khoaûng 400,000 ngöôøi daân Cao

nguyeân chaïy loaïn chæ coù chöøng moätphaàn tö tôùi Tuy Hoøa. Töôùng HoaøngLaïc noùi trong soá khoaûng 200,000daân chaïy loaïn chæ coù 45,000 tôùi TuyHoøa. 60,000 chuû löïc quaân chæ coù20,000 tôùi ñöôïc Tuy Hoøa. Löõ ñoaøn2 Thieát Kî vôùi treân 100 xe taêng naychæ coøn 13 chieác M-113. Töôùng CaoVaên Vieân noùi ít nhaát 75% löïc löôïng,khaû naêng taùc chieán cuûa Quaân ñoaønII goàm Sö ñoaøn 23 BB, BÑQ, Thieátgiaùp, Phaùo binh, Coâng binh... bò huûyhoaïi trong voøng 10 ngaøy. Keá hoaïchtaùi chieám Ban Meâ Thuoät khoâng theåthöïc hieän ñöôïc vì khoâng coøn quaân.

Taïi Quaân khu I, VNCH coù ba söñoaøn cô höõu 1, 2, 3 vaø hai sö ñoaøntoång tröø bò (Duø, TQLC) vaø 4 lieânñoaøn Bieät ñoäng quaân nhöng oângThieäu laïi cho ruùt sö ñoaøn Duø veàTrung öông.

Ngaøy 14/3 sau khi hoïp vôùi TTThieäu Töôùng Tröôûng töø Saøi Goøn veàQuaân ñoaøn I hoïp tham möu, thaûoluaän keá hoaïch taùi phoái trí.

Ngaøy 17/3 Löõ ñoaøn 258 TQLCseõ rôøi Quaûng Trò ñeå veà Ñaø Naüngthay löõ ñoaøn 2 Duø. Daân chuùng sôïhaõi ñaõ di taûn oà aït treân Quoác loä 1 gaâycaûn trôû.

Ngaøy 18/3 Thuû töôùng Traàn ThieänKhieâm ra Ñaø Naüng ñeå giaûi quyeátvaán ñeà daân tî naïn, oâng cho TöôùngTröôûng bieát seõ khoâng coù quaân taêngvieän Quaân khu I.

Ngaøy 19/3 Töôùng Tröôûng ñöôïctrieäu veà Saøi Goøn hoïp laàn thöù hai ñeåtrình baày hai keá hoaïch lui binh:

Keá hoaïch Moät: caùc ñôn vò seõtheo Quoác loä I töø Hueá, Chu lai veàÑaø Naüng, trong tröôøng hôïp Quoác loäI bò caét thì seõ theo keá hoaïch Hai.

Keá hoaïch Hai: Caùc löïc löôïngQuaân ñoaøn seõ taäp trung taïi ba cöùñieåm Hueá, Ñaø Naüng vaø Chu Lai,taàu Haûi quaân seõ chuyeân chôû lính töøHueá Chu Lai veà Ñaø naüng. Ñaø Naünglaø ñieåm phoøng thuû chaùnh. TöôùngTröôûng ñeà nghò giöõ caû ba cöù ñieåm


ñeå phaân taùn löïc löôïng vaø gaây toånthaát toái ña cho ñòch, oâng Thieäu chobieát giöõ ñöôïc bao nhieâu hay baáynhieâu.

Ngaøy 19/3 Quaûng Trò boû ngoû, chiñoaøn Thieát giaùp, Lieân ñoaøn 14 BÑQruùt veà beân naøy Myõ chaùnh laäp phoøngtuyeán môùi.

Saùng 20/3 Töôùng Tröôûng (AÛnh)bay ra boä chæ huy tieàn phöông hoïpcaùc caáp chæ huy baøn keá hoaïch phoøngthuû Hueá nhö Toång thoáng ra leänh phaûigiöõ baèng moïi giaù.

Ñeán chieàu khi veà tôùi Ñaø Naüng,Töôùng Tröôûng nhaän ñöôïc leänh cuûacuûa dinh Ñoäc Laäp chæ giöõ Ñaø Naüngthoâi neáu tình hình boù buoäc, vì khoângñuû söùc ñeå baûo veä caû ba cöù ñieåm Chulai, Hueá vaø Ñaø Naüng.

Quaân khu I ngaøy moät nguy ngaäp,Coäng quaân ñaõ baét ñaáu taán coângmaïnh theo theá goïng kìm töø treânQuaûng Trò ñaùnh xuoáng vaø töø döôùiQuaûng Ngaõi ñaùnh leân. Taïi Hueá,Trung ñoaøn 1 BB (SÑ1) vaø Lieânñoaøn 15 Bieät ñoäng quaân bò ñaåy lui,Töôùng Tröôûng ra leänh thu goïn tuyeánphoøng thuû Hueá.

Daân chuùng vaø quaân cuï baét ñaàuñöôïc chôû baèng taàu ra khoûi Ñaø Naüng.Saùng ngaøy 24/3 taïi phía Nam Quaânkhu I, BV taán coâng maïnh taïi QuaûngTín, Trung ñoaøn 52 BV vaø xe taêngñaùnh Tam Kyø, ñaëc coâng ñoät nhaäptænh lî thaû tuø gaây roái loaïn ñeán tröathì Tam Kyø thaát thuû. Daân uøn uøn chaïyveà Ñaø Naüng. Quaûng Ngaõi bò Coängquaân taán coâng döõ doäi.

Ngaøy 25/3 taát caû caùc ñôn vò Quaânñoaøn I tuï laïi 3 phoøng tuyeán chính:Nam Chu Lai, Ñaø Naüng vaø BaécHueá, caùc löïc löôïng cuûa Quaân ñoaønI bò thieät haïi nhieàu khi di taûn veà caùcphoøng tuyeán naøy. Moät nöûa Sö ñoaøn2 ñaõ leân taàu ñöa veà Bình Tuy, chínhphuû tuyeân boá Hueá vaø Chu lai thaátthuû ngaøy 25/3.

Hueá baét ñaàu di taûn, Sö ñoaøn I vaøcaùc ñôn vò cô höõu ruùt ra cöûa TöHieàn. Sö ñoaøn TQLC vaø caùc ñôn vò

tröïc thuoäc seõ trieät thoaùi baèng taàu Haûi quaân. Coäng quaân ñuoåi theo naõ phaùovaøo cöûa Tö Hieàn vaø caùc ñòa ñieåm taäp trung gaây nhieàu thieät haïi. Hoãn loaïndieãn ra khoâng coøn quaân kyû, Sö ñoaøn I tan raõ taïi ñaây chæ coù moät phaàn ba veàñöôïc ñeán Ñaø naüng, tôùi nôi hoï raõ nguõ ñi tìm thaân nhaân.

Trong khi ñoù Löõ ñoaøn kî binh vôùi hôn 100 thieátgiaùp caùc loaïi töø maët traän Baéc Hueá tieán veà cöûa ThuaänAn, theo sau laø caùc ñôn vò phaùo binh vôùi haèng traêmkhaåu phaùo. TQLC, BÑQ, ÑPQ töø tuyeán soâng Boàñang luõ löôït keùo veà, hoãn loaïn laïi dieãn ra. Hai taàudöông vaän haïm ñeán cöûa Thuaän An ñeå chôû TQLC,taàu haûi vaän ñónh vaø quaân vaän ñónh chôû ngöôøi töø bôøra döông vaän haïm.

Caùc Sö ñoaøn Coäng quaân taán coâng bao vaây ÑaøNaüng, VNCH laäp tuyeán phoøng thuû nhöng ngaøy 27/3/1975 bò voâ hieäu tröôùc söï hoãn loaïn. Taïi ñaây Quaân ñoaøn I chæ coøn coù Söñoaøn 3 vaø 2 löõ ñoaøn TQLC, caùc Sö ñoaøn 1 vaø 2 ñaõ bò raõ nguõ, moät phaàn ñaõñöôïc taàu chôû ra khôi. Löïc löôïng khoâng ñuû ñöông ñaàu vôùi aùp löïc quaù ñoângcuûa ñòch.

Saùng ngaøy 28/3/1975 Töôùng Tröôûng (aûnh treân) hoïp khaån caáp caùcñôn vò tröôûng ban haønh moät soá bieän phaùp vaõn hoài traät töï vaø taùi trang

bò caùc ñôn vò di taûn trong thaønh phoá nhöng khoâng coøn ñuû quaân taùc chieán.Hai giôø tröa caùc xaõ aáp quanh Ñaø Naüng ñaõ bò ñòch chieám.

CSBV phaùophi tröôøng, caêncöù Haûi quaân raátdöõ doäi vaø chínhxaùc. Lieân laïcgiöõa Saøi Goøn vaøÑaø Naüng bò caétñöùt, TöôùngTröôûng laäp töùcra leänh boû ÑaøNaüng, oâng hoïpvôùi Ñeà ñoác HoàVaên Kyø ThoaïiTö leänh Haûiquaân vuøng I vaø caùc caáp chæ huy ñeå heïn ñòa ñieåm ruùt quaân taïi : chaân ñeøoHaûi Vaân, nuùi Non Nöôùc vaø cöûa khaåu Hoäi An.

Raïng saùng ngaøy 29/3/1975 binh só loäi ra bieån. Cuoäc di taûn eâm xuoâi choñeán khi khi ñòch phaùt hieän, phaùo kích vaøo ñòa ñieåm taäp trung quaân vaø taàungoaøi khôi gaây nhieàu thieät haïi. Ñoaøn taàu di taûn ñöôïc khoaûng 6,000 TQLC,3,000 lính Sö ñoaøn 3 vaø nhieàu ñôn vò khaùc.

Ñaø Naüng thaát thuû ngaøy 29/3/1975, coù taøi lieäu cho bieát VNCH maát 130maùy bay taïi Ñaø Naüng, naêm 1976 Töôùng Tröôûng cho bieát khoaûng 6,000TQLC, vaø 4,000 quaân thuoäc caùc binh chuûng khaùc ñaõ ñöôïc taàu beø cöùuthoaùt. Toång coäng coù 70,000 ngöôøi daân ñöôïc cöùu thoaùt vaø 16 ngaøn lính. Boánsö ñoaøn keå caû TQLC ñaõ bò thieät haïi naëng neà.


Nhaän xeùt

Töôùng TTMT Cao Vaên Vieân cho bieát taùi phoái trí laø caàn thieát vaø ñaõcoù yù töôûng töø laâu nhöng khoâng tieän noùi vôùi TT Thieäu vì sôï hieåu laàm

laø chuû baïi (Nhöõng Ngaøy Cuoái Cuûa VNCH trang 131, 132) vaø nay môùi taùiphoái trí laø quaù treã. Ñuùng ra phaûi thöïc hieän töø giöõa naêm 1974 hay khi Nixontöø chöùc (thaùng 8-74). OÂng noùi cuoäc di taûn QÑ II bò ngaên trôû bôûi doøng ngöôøichaïy loaïn, neáu laøm ñöôïc caàu qua soâng ñuùng luùc thì ñòch khoâng ñuoåi theokòp (trang 151, 152).

OÂng Cao Vaên Vieân chæ trích Töôùng Phuù (Tö Leänh QÑ II) khoâng chutoaøn traùch nhieäm, khoâng baøn thaûo vôùi Ban tham möu (trang 152), tænhtröôûng Phuù Boån vaø Phuù Yeân thaát baïi trong nhieäm vuï baûo veä an ninh loätrình. Söï thaät sai laàm do thöôïng caáp nhieàu hôn, oâng TTMT cuõng noùi neáukhoâng taùi phoái trí seõ khoâng thua nhanh nhö vaäy (trang 153).

Ñaïi töôùng Cao Vaên Vieân maâu thuaãn vôùi chính oâng, trong Nhöõng NgaøyCuoái Cuøng VNCH trang 92, ngöôøi vieát noùi ñaïn döôïc chæ ñuû söû duïng trong30 ngaøy (thaùng 2-1975). Nhöng oâng laïi noùi ta vaãn coøn maïnh, chæ taïi di taûn.Khoâng taùi phoái trí ta khoâng tan nhanh nhö theá, maát Ban Meâ Thuoät chæ maátmoät phaàn cuûa sö ñoaøn 23 BB nhöng taát caû nhöõng ñôn vò khaùc vaãn coønnguyeân veïn, ta vaãn coøn maïnh. Duø laáy ñöôïc Ban Meâ Thuoät Coäng quaân vaãnphaûi ngöøng laïi, suy tính kyõ tröôùc khi môû moät maët traän môùi ôû QK II, ta vaãncoøn Sö ñoaøn 22 BB (trang 134) .

Taïi Quaân ñoaøn I, söï suïp ñoå coøn nhanh vaø toài teä hôn QÑ II. Nhieàu bieåuhieän tieâu cöïc nhö caáp chæ huy boû chaïy tröôùc khieán cho caùc ñôn vò nhö raénkhoâng ñaàu ñöa tôùi hoãn loaïn, nhöõng ñieàu teä haïi naøy ñaõ ñöôïc caùc nhaânchöùng keå laïi. Phoùng vieân chieán tröôøng, Trung taù Phaïm Huaán cho bieát taïinhöõng ñòa ñieåm taäp trung quaân, voâ cuøng hoãn loaïn, trieät thoaùi voäi vaõ, khoângcoù keá hoaïch, lòch trình, söï phoái hôïp Quaân ñoaøn vaø Haûi quaân loûng leûo, cuoäclui binh cuõng hoãn ñoän y nhö cuoäc trieät thoaùi Cao nguyeân, (15). Ñaïi TöoùongTTMT Cao Vaên Vieân noùi: “Söï hoãn loaïn, thaát baïi cuûa cuoäc taùi phoái trí ôûVuøng Moät xaûy ra khoâng phaûi vì aùp löïc cuûa Coäng quaân, maø vì tinh thaànchieán ñaáu cuûa quaân ta khoâng coøn nöõa” (trang 184, 185).

Taùc giaû laïi maâu thuaãn, oâng cho bieát löïc löôïng ñòch tôùi 8 sö ñoaøn (trang160), gaáp hai laàn VNCH, ta khoâng theå caàm cöï laâu daøi ñöôïc. Trong khi taïiphía Baéc QK I phaûi ruùt töø Hueá veà Ñaø Naüng, caùc tænh phía Nam Quaân khu(Quaûng Ngaõi, Quaûng Tín) ñeàu phaûi hoái haû ruùt veà Ñaø Naüng vì bò BV taáncoâng döõ doäi maø oâng laïi noùi khoâng phaûi vì aùp löïc ñòch.

Taùc giaû Nguyeãn Ñöùc Phöông (16) cho raèng Quaân khu I thaát thuû deãdaøng khoâng coù moät löïc löôïng naøo ñöôïc toå chöùc ñeå ñaùnh trì hoaõn, coù 4nguyeân nhaân chính, xin sô löôïc. Löïc löôïng Coäng Saûn taïi Quaân khu I troäihôn nhieàu so vôùi söï phaân taùn moûng cuûa ta. Keá hoïach lui binh veà caùc cöùñieåm Hueá, Ñaø Naüng, Chu Lai quaù treã.

OÂng Thieäu sai laàm traàm troïng khi cho ruùt Sö ñoaøn Duø veà Vuøng III quaùnhanh, khieán cho daân chuùng hoát hoaûng ñoå doàn veà Ñaø naüng gaây ra hoãnloaïn. Ñaõ phaùt thanh lôøi keâu goïi töû thuû Hueá cuûaToång thoáng sau laïi cho leänhboû Hueá khieán quaân daân chuùng hoang mang maát tin töôûng.

Nhieàu só quan cao caáp cuûa Quaân ñoaøn I maát tinh thaàn ñaøo nguõ boû chaïy,caùc ñôn vò laàn löôït tan raõ, Coäng quaân chieám ñöôïc ñaát maø khoâng phaûi giaotranh.

Trieät thoaùi Quaân ñoaøn II laø sailaàm lôùn cuûa oâng Thieäu nhö moïingöôøi ñaõ chæ trích, cuoäc lui binh ñaõlaøm thieät maïng nhieàu thöôøng daân voâtoäi. Soá thieät haïi cuûa quaân lính ít hônvì hoï coù kinh nghieäm chieán traän, bieáttraùnh bom ñaïn vaø coù phöông tieänhôn. Theo lôøi keå cuûa moät nhaân chöùngcuoäc haønh trình voâ cuøng gian nanvaø bi thaûm. Ñöông söï, moät coâ giaùoñaõ may maén soáng soùt sau nhieàu tuaànleâ leát trong röøng, nhieàu ngaøn ngöôøicheát vì ñoùi khaùt, kieät söùc, laïcloái...trong röøng. Tuy nhieân khoânghaún oâng Thieäu laø nguyeân nhaân chosöï suïp ñoå mieàn Nam maø ngöôøi takhaúng ñònh. Töôùng Cao Vaên Vieânchæ trích oâng Thieäu, Töôùng Phuù...nhöng ôû cöông vò Toång tham möutröôûng oâng cuõng khoâng ñöa ra ñöôïckeá hoaïch naøo cöùu nguy VNCH tröôùctình theá nguy kòch. Sau khi kyù Hieäp ñònh Paris, hônnöûa trieäu quaân Myõ vaù caùc nöôùc ñoàngminh ñaõ ruùt ñi, quaân ñoäi VNCH moätmình phaûi gaùnh vaùc toaøn boä chieántröôøng vôùi quaân vieän bò caét giaûmxöông tuûy, chuyeän naøy ai cuõng bieátcaû. Trong traän Phöôùc Long khiCSBV baén ñaïi baùc thaû daøn thì binhsó mieàn Nam , nhaát laø phaùo binhphaûi ñeám töøng vieân ñaïn (17). Trongkhi BV toång coäng coù 5 quaân ñoaøn(1, 2, 3, 4, 232) toång coäng 15 söñoaøn vaø 26 trung ñoaøn ñoäc laäp (18),phía VNCH chæ coù 13 sö ñoaøn laïitraûi moûng ñeå giöõ ñaát thì söï suïp ñoåcuõng khoâng coù gì khoù hieåu Taïi QK I, nhö ta thaáy khoù coùtheå noùi do aûnh höôûng cuûa trieät thoaùi,oâng Thieäu chæ cho ruùt töø Hueá vaøoÑaø naüng. Caùc ñôn vò khoâng ñuû söùcchoáng laïi aùp löïc quaù lôùn vaø hoûa löïcmaïnh cuûa ñòch ñaõ phaûi ruùt chaïy veàÑaø Naüng, Chu lai....nhieàu hôn laø docaáp chæ huy boû chaïy hoaëc do sai laàmcuûa thöôïng caáp.

Löïc löôïng VNCH taïi QK Igaáp hai laàn QK II (4 sö ñoaùn chính


qui, 4 lieân ñoaøn BÑQ ñaõ tan raõ trong 10 ngaøy lui binh. Taïi QÑ I oâng Thieäuchæ ra leänh boû Hueá ruùt veà Ñaø Naüng vì khoâng ñuû löïc löôïng vaø hoûa löïc, tieáplieäu...khoâng theå noùi QK I suïp ñoå vì di taûn.

Moïi ngöôøi ñeàu bieát QK III khoâng di taûn vaø ñaõ chieán ñaáu heát khaû naêng,giöõ vöõng vò trí sau khi mieàn Trung thaát thuû nhöng cuõng chæ toàn taïi ñöôïcmoät thôøi gian ngaén. Ngöôøi ta cuõng ñoå cho oâng Döông Vaên Minh laøm maátnöôùc, ñaàu haøng ñòch. Caùc vò nguyeân thuû Quoác gia, Töôùng laõnh ñaõ laøm heátsöùc mình nhöng cuõng khoâng cöùu vaõn ñöôïc tình theá.

Mieàn Nam phaûi döïa vaøo yeåm trôï cuûa B-52, theo taùc giaû GeorgeDonelson Moss (19) vieän trôï Myõ cho VNCH phaûi töø 3 cho tôùi 3 tyû röôõimoät naêm môùi ñuû nhu caàu cuoäc chieán, treân thöïc teá vieän trôï 1975 chæ coøn700 trieäu chöa ñöôïc baèng moät phaàn tö nhu caàu (1/4).

Veà ñieåm naøy Töôùng Davidson ñaõ coâng nhaän CSBV ñöôïc caáp nhieàu xetaêng, ñaïi baùc toái taân, hoï luoân maïnh hôn VNCH. Myõ ñaõ naâng caáp quaân ñoäimieàn nam VN cho baèng BV nhöng quaù treã vaø quaù ít “too little, too late”,nguyeân vaên, “Vì theá quaân ñoäi BV luoân ñi tröôùc quaân ñoäi VNCH moätböôùc. Vieät Nam hoùa chieán tranh laø chuyeän chaïy ñua (vuõ trang) quaù ít, quaùtreã” (20).

Theo lôøi Töôùng Minh, Tö leänh Khoâng quaân VNCH, naêm 1975 thieáunhieân lieäu, maùy bay khoâng coù khaû naêng caát caùnh. Caét giaûm vieän trôï ñaõkhieán xe taêng, ñaïi baùc thieáu cô phaän thay theá, coù tôùi 35% xe taêng, 50%thieát giaùp, maùy bay phaûi naèm uï. (21). Mieàn nam khoâng theå chieán ñaáu khicaïn kieät tieáp lieäu ñaïn döôïc, söï sai laàm taùi phoái trí chæ laøm cho tình hình toàiteä nhanh hôn.

Töôùng Cao Vaên Vieân noùi neáu khoâng coù taùi phoái trí, QK II khoâng suïp ñoånhanh nhö vaäy, ta coøn ñuû ñaïn döôïc, tieáp lieäu chieán ñaáu cho heát muøa khoâ.Ta cuõng caàn nhìn thaúng vaøo haäu quaû coù theå cuûa vaán ñeà vôùi giaû thuyeátquaân ñoäi VNCH chieán ñaáu tôùi vieân ñaïn cuoái cuøng. Trong tröôøng hôïp naøysöï thieät haïi nhaân maïng cuûa cuûa hai beân seõ cao hôn nhieàu neáu cuoäc chieánkeùo daøi nhö xöù Chuùa Thaùp. Ñòch seõ phaùo kích oà aït vaøo caùc caùc thaønh phoálôùn ñoâng daân nhö Saøi Goøn, Ñaø Naüng, Nha Trang... vaø gieát haïi nhieàuthöôøng daân voâ toäi hôn.

Sau khi chieám ñöôïc mieàn Nam chuùng seõ traû thuø taøn khoác hôn, seõ taønsaùt keû chieán baïi thaúng tay nhö traän Teát Maäu Thaân Hueá naêm 1968,

mieàn Nam seõ phaûi traû giaù ñaêt hôn nhieàu ° (Trích trong Chieán Tranh Vieät Nam Döôùi Thôøi Kennedy-Johnson-

Nixon-Ford, 2017)

Tham khaûo (1) R.Nixon: No More Vietnams trang 126 (2) No More Vietnams trang 180, (3) No More Vietnams trang 185-186 Kissinger : Years of Renewal trang 471 (4) No More Vietnams trang 189 (5) Henry Kissinger: Years of Renewal- trang 479 (6) BBC.Tieáng Vieät ngaøy 10-5-2006: Vieän Trôï Quoác Teá Cho Mieàn Baéc

Trong Chieân Tranh. (7) Henry Kissinger: Years of Renewal- trang 481 (8) Nhöõng Ngaøy cuoái cuûa VNCH trang 92 (9) Kissinger .Years Renewal y 480

Thaùng 1/1975 baùo Hoïc taäp cuøa CSvieát:

“Hoûa löïc vaø söï di ñoäng cuûa quaânNguïy giaûm maïnh trong quí ba 1974,hoûa löïc phaùo binh haøng thaùng cuûaquaân Nguïy giaûm ba phaàn tö (3/4) sovôùi 1973. Soá phi vuï chieán thuaät haøngngaøy cuûa Nguïy giaûm chæ coøn moätphaàn naêm (1/5) so vôùi naêm 1972. Soámaùy bay Nguïy so vôùi thôøi kyù chieántranh tröôùc ñaây giaûm 70%, tröïc thaênggiaûm 80%... Kho bom ñaïn Nguïygiaûm maïnh vaø chuùng gaëp nhieàu khoùkhaên veà tieáp lieäu, baûo trì, söûa chöõavaø xöû duïng caùc loaïi maùy bay, xe taêng,taàu thuyeàn, vuõ khí naëng (10) Nhöõng Ngaøy Cuoái cuûa VNCHtrang 130 (11) Chieán tranh VN toaøn taäp trang752 (12) Nhöõng Ngaøy Cuoái CuûaVNCH, trang 160. (13) Döông Ñình Laäp: Cuoäc ToångTieán Coâng Vaø Noåi daäy Muøa Xuaân1975, trang 90, 91 (14) Nhöõng Ngaøy Cuoái Cuûa VNCHtrang 129, 130, 131 (15) Nhöõng Uaát Haän Trong TraänChieán Maát Nöôùc 1975 trang 57, 58.) “Hôn 20 ngaøn Chuû löïc quaân, haøngmaáy traêm chieán xa, ñaïi baùc, cuøng vôùicaû traêm ngaøn daân chuùng.....nhöng haicöûa Thuaän An vaø Tö Hieàn khoângñöôïc phoøng thuû baûo veä. Söï phoái hôïpvaø chæ huy giöõa Boä Tö Leänh TieànPhöông vaø haûi quaân thaät loûng leûo.” (16) Chieán tranh VN toaøn taäp trang762, 763, 764 (17) Kissinger: Years of Renewaltrang 490. (18) Chieán tranh VN toaøn taäp trang901- Wikipedia tieáng Vieät, Chieándòch xuaân heø 1972 (19) Vietnam , An American Or-deal trang 388 (20) Vietnam At War, The History1946-1975 trang 660: “Therefore the NVA were alwaysat least one step ahead of theRVNAF” (21) R. Nixon, No More Vietnamstrang 187- Phillip B. Davidson Viet-nam At War, The History 1946-1975trang 748.


• VAÊN QUANG, Saigon

Neáu baïn soáng ôû Saøi Goøn muoán ñaùnh baïc kieåu gì cuõng coù ngay. Töøsoøng baøi nhoû nhaát cuûa maáy baø ñi chôï ñeán chôi “loâ ñeà,” chôi “loâ toâ,”

chôi ôû soøng baøi hay chôi leùn choàng con moät tí roài ñi chôï bình thöôøng... cuõngcoù ngöôøi daét moái ngay. Nhöng vaãn sôï neáu chöa “chi ñuû” vaãn bò caûnh saùtbaét nhö thöôøng.

Coøn caùc ñaïi gia thì khoûinoùi, hoï nhaøo sangCampuchia chôi baøi, chaúngai baét laïi coøn ñöôïc saên ñoùnñeán nôi aên choã ôû, coù em uùthaàu haï ñaøng hoaøng. Neáuheát tieàn, ñaïi gia coù theå ñöôïcmaáy chuù em daét moái chomöôïn tieàn chôi tieáp, baonhieâu cuõng ñöôïc bôûi tröôùckhi sang chôi ôû soøng baøiCampuchia hoï ñaõ ñieàu tra raát kyõ taøi saûn cuûa ñaïi gia roài. Noù bieát heát ñaïi gialaø quan hay laø chuû nhaø buoân, laø con ai, laøm gì, coù bao nhieâu vôï, bao nhieâuboà, tieån göûi ôû ñaâu. Ñaïi gia cöù chôi ñi, chæ caàn moät maûnh giaáy nhoû “giaáymöôïn tieàn” laø xong. Khi heát tieàn, noù chæ vieäc cho “ñaøn em” sang VN ñoøitieàn. Neáu khoâng chòu traû noù heïn seõ ñöa moät caùi tay cuûa ñaïi gia veà laømchöùng. Nhaø naøo cuõng phaûi loøi tieàn ra ngay.

Ñaáy laø chuyeän cuûa ñaïi gia, coøn chuyeän cuûa caùc baø môùi laém chuyeän“dzui.” Nhieàu baø cuõng meâ côø baïc hôn caû caùc ñaïi gia.

Toâi chæ keå moät chuyeän ñieån hình naøy ñeå baïn ñoïc bieát thuû ñoaïn cuûaboïn ma coâ löøa caùc baø caùc coâ meâ baøi baïc thoâi.

Moät coâ gaùi teân Hoa, 22 tuoåi, nguyeân laø con gaùi röôïu cuûa moät ñaïi gia ôûquaän 5, Saøi Goøn. Cuoái naêm 2013, Hoa ñi theo moät ñoaøn khaùch du lòch töøSaøi Goøn ñi Phnoâm Peânh. Khi ñoaøn gheù vaøo soøng baøi Bavet cho khaùchtham quan, Hoa chôi thöû vaøi vaùn. Töø vaøi vaùn ñaùnh thöû, Hoa nghieän luoân.Coâ ta boû ñoaøn du lòch ñeå ôû laïi chôi baøi.

Khi heát tieàn, Hoa veà nhaø leùn khui tuû saét cuûa gia ñình laáy 10 caây vaøngtieáp tuïc trôû laïi Bavet. Giaän con gaùi, cha meï Hoa boû maëc. Maáy thaùng sau,chaùy tuùi vaø bieán thaønh “caùi bang” soøng baøi. (Caùi bang theo truyeän kieámhieäp cuûa Kim Dung laø boïn ñi aên maøy). Suoát ngaøy, Hoa quanh quaån caùccasino hoùng xin tieàn cuûa caùc con baïc. Xin ñöôïc bao nhieâu coâ laïi ñaët cöôïc.

Vöøa treû trung, vöøa xinh ñeïp, Hoaloït vaøo ñoâi maét cuù voï cuûa moät tayma coâ chuyeân saên gaùi soøng baøi. Haénduùi cho coâ aáy vaøi traêm ngaøn. Ñang“khaùt nöôùc,” ñöôïc “khaùch soäp” chotieàn, Hoa khoâng suy nghó choäp laáyñaët cöôïc. Coâ laïi thua. Gaõ ma coâ laïiñöa tieàn. Ñeán toái, gaõ ma coâ yeâu caàuHoa nguû vôùi gaõ ñeå tröø soá nôï 3 trieäuñoàng (gaàn $130 Myõ kim) .

Töôûng vaäy ñaõ xong, maáy ngaøysau, gaõ ma coâ laïi xuaát hieän, baûo Hoa,

- Coù moät ñaïi gia ôû Saøi Goøn môùiqua. Laõo thích em. Em chòu nguû vôùilaõo moät ñeâm, saùng mai em coù vaøitrieäu ñaët baøi.

Ñang caàn tieàn ñaùnh baøi, Hoa laïilieàu mình. Cöù theá, coâ bieán thaønh gaùitrong ñöôøng daây cuûa gaõ ma coâ luùcnaøo khoâng hay.

ÔÛ khu vöïc Bavet naøy coù ít nhaát10 ñöôøng daây chaên daét, chuyeân saênluøng nhöõng phuï nöõ thua baïc ôû caùcsoøng. Noåi tieáng nhaát laø Ven - moätngöôøi Campuchia goác Vieät, cö nguïôû Chiphou. Döôùi tröôùng Ven coù hôn20 teân coø moài suoát ngaøy löôïn lôøquanh caùc casino chôø nhöõng phuï nöõcoù nhan saéc thua baøi chaùy tuùi.

Khi phaùt hieän moät con moài saéprôi xuoáng haïng caùi bang, teân coø moàiaên maëc baûnh bao nhö ñaïi gia vôø nhövoâ tình ngoài chung soøng. Ñuùng luùccon moài thua ñoàng cuoái cuøng, gaõ coømoài vôø roäng löôïng neùm ra vaøi traêmngaøn cho möôïn khoâng tính laõi. Khi


con soá nôï leân ñeán vaøi trieäu, gaõ coø moài seõ gôïi yù, “Maáy ngaøy nay coù moätngöôøi thaàm ñeå yù em. Neáu em chòu nguû vôùi oâng ta, anh seõ xoùa nôï cho em.Chæ moät laàn thoâi, ñaâu coù gì aàm ó.” Neáu con nôï ñoàng yù, keå nhö ñaõ ghi teânvaøo danh saùch gaùi soøng baøi cuûa boïn ma coâ.

Ñeå taïo loøng tin cho con moài, boïn ma coâ luoân höùa, “Chuyeän naøy chæmình anh bieát. Anh seõ giöõ bí maät hoaøn toaøn cho em.” Vì tin vaøo lôøi höùa ñoù,nhieàu phuï nöõ “ñöùng ñaén,” coù choàng con ñaøng hoaøng vaãn trôû thaønh gaùi baùndaâm soøng baøi.

Loaïi ngöôøinghieän baøi,

sau khi coù moùn tieànbaùn daâm laïi chui vaøosoøng ñaët cöûa. Neáuheân, soá tieàn aáy nuoâi“maùu aên thua” ñöôïcmoät tuaàn. Khi heáttieàn, ma coâ goïi ñieänbaùo coù khaùch haøng laøñi ngay. Raát nhieàuphuï nöõ danh giaù trongcasino vaãn laøm gaùi cho boïn ma coâ theo kieåu naøy. Trong soá ñoù coù caû ngheäsó, trí thöùc, phu nhaân ñaïi gia. Hoï khoâng nghó mình ñang laøm gaùi, maø chæ laø“ngoaïi tình coù quaø.”

Ngoaïi tình kieåu naøy thì ôû ngay Haø Noäi hay Saøi Goøn cuõng khoâng thieáuñaâu. Nhöng “bí maät” naøy chæ coù boïn ma coâ vaø quyù phu nhaân bieát thoâi. Quyùoâng cuõng coøn maûi du döông vôùi boà. Nhieàu oâng bieát cuõng laøm lô noùi ra thìxaáu chaøng hoå thieáp thoâi. Chi baèng laøm lô cho yeân.

Khi ñaõ loït vaøo ñöôøng daây baùn daâm cuûa boïn ma coâ, hieám coâ gaùi soøng baøinaøo thoaùt ra ñöôïc. Boïn chuùng coù raát nhieàu chieâu thöùc baån ñeå nhöõng ngöôøiphuï nöõ naøy trôû thaønh noâ leä cho chuùng. Chieâu cô baûn nhaát laø chuùng cho vaytieàn vôùi laõi suaát cao ñeå caùc coâ ñaùnh baøi. Chæ vôùi 10 trieäu ñoàng (430USD)tieàn vay laø chuùng hoaøn toaøn laøm chuû ñöôïc caùc coâ gaùi baát keå laø loaïi naøo töøphu nhaân ñaïi quan ñeán caû maáy coâ coù tieáng trong laøng giaûi trí vaãn coù hìnhñaêng baùo, baùo chí goïi laø hoï haøng nhaø showbiz VN.

Cuõng ñaõ töøng coùhai vôï choàng sangCasino Campuchiañaùnh baøi, ngöôøi vôïthua lieân mieân leùnchoàng ñi baùn daâm,ngöôøi choàng bieát, coâvôï thaét coå töï töû trongkhaùch saïn.

Coøn ñaây laø chuyeän vöôït bieân ñi ñaùnh baïc. Soøng baøi Campuchia töø laâuñaõ noåi tieáng laø “thieân ñöôøng côø baïc” cuûa ngöôøi Vieät Nam, töø taàng lôùp giaøu

coù laø giaùm ñoác, ñaïi gia ñeán caùc anh,chò “hai luùa”... ñeàu tuï taäp veà ñaây ñeå“thoûa côn khaùt.”

Trong khi ñoái töôïng tham gia giôùicôø baïc thöôøng laø nhöõng “ñaáng maøyraâu” thì soøng baøi casino ôû xöù ChuøaThaùp naøy laïi xuaát hieän nhöõng boùnghoàng nhieàu hôn. Taáp naäp hôn caû laøvaøo nhöõng dòp cuoái tuaàn hay leã Teát,nhöõng “ñaïi gia” Bình Döông, SaøiGoøn thaäm chí laø noâng daân ôû khaépcaùc tænh mieàn Taây laïi coù maët ôû nhöõngcasino traùng leä, ñöôïc traûi nhöïa boùngloaùng ôû thaønh phoá BaVet, tænh Svayrieâng nhö: Kings Crown, KampotCasino (lieân ranh tænh Kampot,Kompong Trach vaø Haø Tieân) coøn goïilaø Haø Tieân Vegas, Moäc Baøi, NewWorld, Winn, Le Macau, Sun City,Volvo, VIP, Full House, Asia, JClub...ñeå laøm giaøu cho chuû soøng.

Ñaëc bieät, ngöôøi daân Bình Döôngluoân ñöôïc caùc soøng baøi xöù ChuøaThaùp ñoùn tieáp nhö “thöôïng ñeá.” DaânBình Döông laém tieàn laïi chòu chôineân caùc soøng baøi ñeàu quyù troïng, thaämchí caùc coø coøn ñeán taän nhaø ñoùn, röôùckhi “ñaïi gia” Bình Döông thích ñeánCampuchia ñaùnh baïc.

Nhöõng ngöôøi sang ñaùnh baïc neáucoù passport thì ñi baèng ñöôøng chínhngaïch, neáu khoâng thì caùc “coø” khaùcseõ ñöa ñi ñöôøng “tieåu loä” vôùi chi phítroïn goùi 500 nghìn ñoàng ($22) caû ñilaãn veà. Ñi vaø veà deã daøng nhö theáneân nhöõng con thieâu thaân ñi veà nhöñi chôï. Nhieàu gia ñình tan naùt vì côøbaïc.

Sôû dó toâi phaûi keå hôi nhieàu veàtai naïn côø baïc ôû Campuchia

roài, vì thôøi gian gaàn ñaây ôû VN laïilaáp löûng cho môû soøng baøi ngay taïiVN. Coù leõ vì caùc quan thaát tieàn chuiqua cöûa khaåu quaù nhieàu roài neân môûsoøng baøi ngay taïi VN cho “ tieän vieäcsoå saùch.”


Theo Nghò Ñònh 03 naêm 2017, ñeå ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän ñaêng kyùñaàu tö thì döï aùn khu du lòch, dòch vuï vaø vui chôi giaûi trí toång hôïp phaûi coùvoán ñaàu tö toái thieåu $2 tyû USD.

Nghò ñònh cuõng ñöa ra ba naêm thí ñieåm ñeå quyeát ñònh vieäc lieäu coù chopheùp ngöôøi Vieät chôi casino hay khoâng.

Chính phuû VNban haønh nghò ñònhtreân veà kinh doanhcasino, quy ñònh veàvieäc kinh doanh,quaûn lyù hoaït ñoängkinh doanh vaø xöûphaït vi phaïm haønhchính trong hoaïtñoäng kinh doanh ca-sino treân laõnh thoå VieätNam.

Ñeå coù nghò ñònh naøy, caùc cô quan ñaõ maát hôn 10 naêm ñeå nghieân cöùu,baøn baïc, laáy yù kieán - (AÛnh treân: The Grand Ho Tram Strip Casino, toïa laïctreân ñöôøng Ven Bieån, Ho Tram, Xuyen Moc, Ba Ria, Vung Tau).

Kinh doanh casino laø hoaït ñoäng kinh doanh coù ñieàu kieän, chòu söï kieåmsoaùt chaët cheõ cuûa cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn ñeå ñaûm baûohoaït ñoäng tuaân thuû ñuùng quy ñònh cuûa Nghò ñònh naøy vaø quy ñònh cuûaphaùp luaät coù lieân quan. Chæ nhöõng doanh nghieäp ñöôïc caáp giaáy chöùngnhaän ñuû ñieàu kieän kinh doanh casino môùi ñöôïc kinh doanh casino.

Kinh doanh casino phaûi gaén vôùi hoaït ñoäng kinh doanh chính cuûa doanhnghieäp nhaèm thuùc ñaåy phaùt trieån veà du lòch, thöông maïi, ña daïng hoùa hìnhthöùc vui chôi giaûi trí, laøm phong phuù ñôøi soáng tinh thaàn vaø thu huùt khaùch dulòch; phaûi ñaûm baûo an ninh, quoác phoøng, traät töï vaø an toaøn xaõ hoäi, ñaïo ñöùcxaõ hoäi, söùc khoûe coäng ñoàng.

Vieäc toå chöùc, tham gia caùc troø chôi coù thöôûng phaûi baûo ñaûm minh baïch,khaùch quan, trung thöïc, baûo veä quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa caùc beântham gia.

Caùc döï aùn khu dòch vuï, du lòch vaø vui chôi giaûi trí toång hôïp coù casinochæ ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù ñaàu tö khi ñaõ ñöôïc caáp coù thaåmquyeàn chaáp thuaän veà chuû tröông, voán ñaàu tö toái thieåu $2 tyû USD, coù caùchaïng muïc toái thieåu keøm theo laø khaùch saïn, khu dòch vuï, du lòch, thöôngmaïi, vui chôi giaûi trí, trung taâm toå chöùc hoäi nghò.

Nghò ñònh giöõ laïi haàu heát caùc quy ñònh quan troïng ñaõ ñöôïc neâu taïi baûndöï thaûo gaàn nhaát. Theo ñoù, trong ba naêm ñaàu thí ñieåm, ngöôøi Vieät seõ ñöôïcchôi casino vôùi nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh.

Sau ba naêm thí ñieåm, chính phuû seõ toång keát, ñaùnh giaù vaø quyeát ñònhvieäc tieáp tuïc cho pheùp ngöôøi Vieät chôi casino hoaëc coù theå chaám döùt khoângcho pheùp ngöôøi Vieät chôi casino taïi Vieät Nam.

Coù neân môû cöûa casino VN luùcnaøy khoâng?

Toâi nghó ôû VN luùc naøy khoâng neân môû cöûa casino cho

khaùch VN vaøo chôi. Nhö toâi ñaõtöôøng thuaät ôû treân, naïn côø baïc chaúngchöøa moät ai, khoù coù moät nghò ñònhnaøo ngaên caám ñöôïc nhöõng ngöôøi coùmaùu côø baïc töø ñaïi gia ñeán caùc quanbaø, caùc tieåu thö ñaõ ñam meâ côø baïc.

Caám luoân ñi laø xong, ñöøng vì chuùtlôïi ích tröôùc maét maø queân maát ñaïoñöùc cuûa ngöôøi Vieät chuùng ta. Chöakeå ñeán nhöõng quan tham seõ ñuùt tuùibao nhieâu tieàn cuûa caùc doanh nghieäpxin môû casino.

Caùi cheát traéng ñöôïc baùo tröôùc roài,caùc quan ôi!

Xin cho daân ñöôïc soáng an laønhdaân coøn ñoùi laém, trong nhöõng ngaøythaùng naøy, coøn nhieàu nôi xin tieáp teágaïo. Cuï theå laø hieän coù 12 tænh xinhoã trôï gaïo cöùu ñoùi dòp Teát Nguyeânñaùn 2017 goàm Cao Baèng 625 taán,Tuyeân Quang 310 taán, Yeân Baùi 397taán,1,486 taán, Quaûng Ngaõi 1,718taán, Bình Ñònh 1,992 taán, NinhThuaän 1,134 taán, Ñaêk Noâng 400 taán,Kon Tum 577 Laøo Cai 247 taán,Thanh Hoùa 650 taán, Ngheä An 1,766taán, Quaûng Trò taán. Ba tænh xin gaïocöùu ñoùi luùc giaùp haït laø Lai Chaâu,Laïng Sôn vaø Haø Nam.

Daân coøn ñoùi theá maø caùc quan baønchuyeän laäp casino thì laï thaät.

Sao khoâng baøn caùch cöùu ñoùi chongöôøi daân?

Daân coù yeân thì quan môùi yeân,daân ñoùi laøm loaïn thì quan cuõng ñiñôøi nhaø ma!°

nguyeät sanngöôøi vieät illinois

tôø baùocuûa moïi gia ñình


Lieân laïc: P.O. Box 25711, Chicago, IL 60625 - Ñieän thoaïi: (773) 701-0534Tröïc tieáp: OÂ. Nguyeãn Vaên Duõng, Hoäi Ngöôøi Vieät Illinois - (773) 728-3700 x 20

Traân troïng Quaù khöù - Giuùp ñôõ Hieän taïi - Hy voïng Töông lai

THAM DÖÏ HOÄI CHÔÏ Y TEÁ CAO NIEÂN 2017 THAM DÖÏ HOÄI CHÔÏ Y TEÁ CAO NIEÂN 2017 THAM DÖÏ HOÄI CHÔÏ Y TEÁ CAO NIEÂN 2017 THAM DÖÏ HOÄI CHÔÏ Y TEÁ CAO NIEÂN 2017 THAM DÖÏ HOÄI CHÔÏ Y TEÁ CAO NIEÂN 2017Nhaän lôøi môøi cuûa oâng Phöôøng tröôûng Harry

Osterman, Phöôøng 48, moät phaùi ñoaøn goàm coù gaàn 40hoäi vieân Hoäi Ngöôøi Vieät Cao Nieân Chicago ñaõ ñeán thamdöï Hoäi Chôï Y Teá Cao Nieân 2017 (The 2017 SeniorWellness Fair) toå chöùc vaøo luùc 10 giôø saùng ngaøy thöùHai 13 thaùng 3 naêm 2017 taïi Broadway Armory Park,5917 N. Broadway Ave., Chicago.

Ngoaøi caùc vò cao nieân Vieät Nam, ghi nhaän coøn coùñoâng ñaûo caùc vò cao nieân thuoäc nhieàu saéc daân khaùcnhö Trung Quoác, Laøo, Campuchia, AÁn Ñoä, Ba Lan…Nhöõng tham döï vieân ñaõ ñöôïc dòp vieáng thaêm treân 50gian haøng khaùc nhau cuûa nhöõng toå chöùc cung caáp dòchvuï chaêm soùc söùc khoûe, nhöõng coâng ty baûo hieåm y teá tönhaân, vaø moät soá cô quan chính phuû.

Vieáng thaêm hoäi chôï, caùc vò cao nieân ñeàu ñöôïc phaânphaùt nhöõng tuùi xaùch tay vôùi caùc taøi lieäu quaûng caùo y teá,duïng cuï ño löôøng söùc khoûe mieãn phí Ban Toå chöùc cuõngphaân phoái nöôùc giaûi khaùt cuøng vôùi hoäp thöïc aên tröaphuïc vuï khaùch.

Ñöôïc bieát, Hoäi Chôï Y Teá laàn thöù 17 naøy do Phöôøng48 toå chöùc moãi naêm , ñöôïc söï baûo trôï cuûa caùc coâng tyThe Habitat Company, Oak Street Health, Blue Cross

Blue Shield of Illinois, vaø Physicians Immediate Care.Coøn 50 gian haøng laø ñaïi dieän cho caùc coâng ty vaø toåchöùc cung caáp dòch vuï trong coäng ñoàng goàm Blue CrossBlue Shield, Bridgeview Bank, Care for Real, Chi-cago Housing Authority, Cigna, ComEd, Cook CountyHealth & Hospitals, CTA, Habitat Inc., OmniHealthcare, Swedish Covenant Hospital,Walgreens,Weiss Memorial Hospital, WholeFoods…

Hoäi Chôï Y Teá 2017 keát thuùc toát ñeïp vaøo luùc 1 giôøchieàu cuøng ngaøy, vaø quyù cao nieân phaán khôûi ra veà vôùinhöõng tuùi xaùch tay naëng tróu nhöõng taëng vaät raát coù giaùtrò. Xin caûm ôn oâng Phöông tröôûng Harry Osterman ñaõñaëc bieät quan taâm ñeán ñôøi soáng cuûa nhöõng vò cao nieântrong phöôøng.

Caäp nhaät hoùa tin töùc cuûa Hoäi Cao Nieân trong soánaøy, ghi nhaän:

-Soá Hoäi vieân chính thöùc laø 250; vaø taøi chaùnh kyù thaùctaïi Cathay Bank: $20,862.04 (tính ñeán ngaøy 3/07/2017).

-Hoäi vieân Huyønh Thò Kính maát ngaøy 02/22/2017,vaø Hoäi ñaõ ñeán phaân öu, trao chi phieáu $1,300 cho congaùi cuûa Baø.

-Hoäi cuõng caûm ôn Hoäi vieân Nguyeãn Ñình Dzuõng ñaõtrao taëng Hoäi taám chi phieáu $50.00 °


HOÄI NGÖÔØI VIEÄT CAO NIEÂN CHICAGOP.O Box 25711, Chicago, IL 60625

ÑT: (773) 701-0534 __________

Traân troïng kính môøi quyù Hoäi vieân cuøng Thaân höõu vui loøng ñeán tham döï

LEÃ GIOÃ TOÅ HUØNG VÖÔNG Thôøi gian: Thöù Baûy, ngaøy 08 thaùng 4 naêm 2017

(Nhaèm ngaøy muøng 10 thaùng Ba naêm Ñinh Daäu) Töø 11:30a.m. ñeán 2:30p.m.

Ñòa ñieåm: Hoäi tröôøng Hoäi Ngöôøi Vieät Illinois 5110 N. Broadway Ave., Chicago, IL 60640

Söï hieän dieän ñoâng ñaûo cuûa Quyù vò seõ laø moät khích leä lôùn lao cho Ban Toå Chöùc vaø taêng theâm tình ñoaøn keát, thaân thieän giöõa caùc ñoàng höông nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi.

Chicago, ngaøy 20 thaùng 3 naêm 2017 TM. Hoäi Ngöôøi Vieät Cao Nieân Chicago

KQ Duõng Nguyeãn

Ghi chuù:Ban Toå chöùc raát haân haïnh ñöôïc tieáp nhaän söï ñoùng goùp theâm hieän kim hoaëc thöïc phaåm cuõng nhö tieát muïc vaên ngheä tuøy theo

söï haûo taám, ñeå giuùp cho buoåi lieân hoan theâm phong phuù. Ña taï.

Chöông trình:-Giôùi thieäu ñaïi dieän caùc hoäi ñoaøn vaø quan khaùch tham döï

-Leã Chaøo Quoác kyø Myõ-Vieät vaø Phuùt maëc nieäm-Dieãn vãn Chaøo möøng quan khaùch

-YÙ nghóa Ngaøy Leã Gioã Toå Huøng Vöông -Leã Teá Toå vaø daâng höông

-Thoâng baùo moät soá tin töùc coäng ñoàng-Lôøi caûm taï cuûa Ban Toå Chöùc

-Höôûng loäc Toå-Vaên Ngheä Karaokeù-Beá maïc

THÖ MÔØITHÖ MÔØITHÖ MÔØITHÖ MÔØITHÖ MÔØI


HOÄI CÖÏU CHIEÁN SÓ VIEÄT NAM COÄNG HOØA/IL(VIETNAMESE VETERANS ASSOCIATION OF ILLINOIS)

PO Box 25711, Chicago, IL 60625 ÑT: (773) 701-0534 / (630) 539-2876

e-mail: [email protected]

Chicago, ngaøy 01 thaùng 4, 2017

Traân troïng kính môøi Quyù Nieân tröôûng, Hoäi vieân, Gia ñình vaø Thaân höõuvui loøng daønh chuùt thôøi giôø ñeán tham döï:

BUOÅI LEÃ TÖÔÛNG NIEÄM NGAØY QUOÁC HAÄNÑAÙNH DAÁU 42 NAÊM NGÖÔØI VIEÄT ÑÒNH CÖ TAÏI ILLINOIS (1975-2017)

Thôøi gian: Ngaøy Chuû Nhaät, 30 thaùng 4 naêm 2017 Töø 11:30a.m. ñeán 2:30p.m.

Ñòa ñieåm: Viet Bowl Hing Wang Restaurant 1122 W. Wilson Ave., Chicago, IL 60640

Chöông trình: - Giôùi thieäu Quan khaùch vaø Ñaïi dieän caùc hoäi ñoaøn

- Leã Chaøo Côø Myõ-Vieät vaø Phuùt Maëc Nieäm - Dieãn vaên chaøo möøng Quan khaùch

- Leã Ñaët Voøng HoaTöôûng Nieäm Thuyeát trình vieân Thöôïng khaùch:

- Ñeà taøi: “Coäng Ñoàng Ngöôøi Vieät taïi Illinois Döôùi Maét Toâi”(OÂÂng James Cappleman, Phöôøng tröôûng Phöôøng 46)

- Trình baøy: “Döï aùn Ñaøi Töôûng Nieäm Chieán Tranh Vieät Nam”(Kieán Truùc Sö John Lee)

- Lôøi caûm taï cuûa Ban Toå Chöùc - Duøng côm tröa- Vaên ngheä Karaoke

Söï hieän dieän ñoâng ñuû cuûa Quyù vò laø moät khích leä lôùn lao, vaø coå vuõ söï lôùn maïnh cuûa Hoäi Cöïu Chieán Só Vieät Nam Coäng Hoøa taïi Illinois.

Traân troïng, TM. Ban Toå Chöùc KQ Duõng Nguyeãn

THÖ MÔØITHÖ MÔØITHÖ MÔØITHÖ MÔØITHÖ MÔØI


Chaéc moïi ngöôøi ñeàu nhaän thaáy roõ vaán ñeà nam nöõ bình quyeàn taïiHoa Kyø ñöôïc ngöôøi daân baûn xöù trieät ñeå toân troïng tôùi möùc toái ña.

Nhöõng ngöôøi ñaøn oâng naøo thuoäc goác AÙ Chaâu nhieàu luùc caûm thaáy quyeànngöôøi nöõ ôû ñaây coù veû laán aùp (dominate) quyeàn ngöôøi nam quaù nhieàu, nhaátlaø nhìn vaøo keát quaû cuûa nhöõng vuï aùn ly dò (divorce) hay ly thaân (separa-tion) qua nhöõng phaùn quyeát cuûa toøa, thì chuùng ta seõ thaáy roõ beân nam giôùibao giôø cuõng laõnh ñuû moïi thöù thieät thoøi. AÁy vaäy maø ngöôøi phuï nöõ Myõ vaãnñoøi hoûi phaûi cho hoï bình quyeàn vôùi nam giôùi hôn nöõa (equal rights amend-ment).

Chuùng ta thöôøng nghe nhieàu ngöôøi noùi moät caùch mæa mai laø soáng ôûHoa Kyø thaø laøm moät con vaät ñöôïc nuoâi trong nhaø coøn söôùng hôn laøm moätthaèng ñaøn oâng. Hoï cho raèng luaät baûo veä nhaân quyeàn cuûa Hoa Kyø ñöôïcchia ra laøm 4 loaïi öu tieân: Öu tieân thöù nhaát laø baûo veä treû em, thöù hai laø ñaønbaø, thöù ba laø suùc vaät nuoâi trong nhaø, vaø choùt heát môùi laø ñaøn oâng. Ñieàu ñoùtreân thöïc teá coù ñuùng hay sai coøn tuøy theo söï xeùt ñoaùn vaø quan nieâm soángkhaùc nhau cuûa töøng ñoäc giaû.

Phaûi noùi raèng moät phaàn lôùn vì neàn taûng caên baûn cuûa Luaät baûo veä nhaânquyeàn (Bill of Rights) trong vaán ñeà nam nöõ bình quyeàn maø Hoa Kyø khoângbao giôø chaáp nhaän laø cheá ñoä ña theâ. Ñaây laø moät söï coâng baèng vaø hôïp lyùmaø moïi ngöôøi ñeàu phaûi coâng nhaän, bôûi vì moät vôï chöa chaéc ngöôøi choàngñaõ laøm troøn boån phaän cuûa mình, noùi chi ñeán hai hay ba vôï thì chæ coùnöôùc... xin vaøo nhaø thöông ñieân naèm coøn söôùng hôn.

Song hoân hay ña theâ laø moät troïng toäi ñoái vôùi luaät phaùp Hoa Kyø. Ngöôøita coù theå laáy vôï hay laáy choàng nhieàu laàn khaùc nhau, khoâng haïn cheá, nhöngkhoâng theå coù nhieàu vôï hay choàng cuøng moät luùc. Muoán laáy vôï khaùc haychoàng khaùc thì phaûi döùt khoaùt haún vôùi choàng tröôùc hay vôï tröôùc baèng moätbaûn aùn ly dò cuûa toøa aùn. Nghóa laø coù theå laáy vôï hay choàng bao nhieâu laàncuõng ñöôïc tröôùc phaùp luaät, nhöng luaät phaùp caám ngaët khoâng cho pheùp baátcöù ai coù quyeàn laáy hai vôï hay hai choàng cuøng moät luùc.

Neáu ai vi phaïm luaät phaùp naøy, keå caû vò nguyeân thuû quoác gia nhö ToångThoáng Hoa Kyø chaúng haïn, cuõng ñeàu bò truy toá ra toøa veà toäi hình vaø phaûi

laõnh aùn tuø, coù tieåu bang ñaõ keát aùnngöôøi phaïm toäi song hoân toái ña 5naêm tuø ôû.

Trong phaïm vi baøi naøy, chuùng toâichæ ñeà caäp ñeán nhöõng tröôøng hôïpphaïm toäi song hoân xaûy ra trong coängñoàng ngöôøi Vieät taïi Hoa Kyø. Thaønhthaät vaø khaùch quan ñeå noùi raèng haàuheát nhöõng tröôøng hôïp nhö vaäy ñeàudo hoaøn caûnh xaõ hoäi quaù ñaëc bieätlaãn baát ngôø ñoái vôùi ñoàng höôngchuùng ta, voán laø nhöõng ngöôøi ñaõ phaûirôøi boû queâ höông, rôøi boû vôï con ñeánsoáng ñôn ñoäc treân xöù laï queâ ngöôøi.Nôi ñaây coù bieát bao nhieâu söï quyeánruõ toäi loãi bao quanh hoï ñaõ xoâ ñaåy hoïphaïm toäi song hoân do hoaøn caûnh chöùkhoâng chuû möu hay coá tình phaïmtoäi song hoân.

Chuùng toâi xin keå laïi moät tröôønghôïp mang tính khaùch quan sau ñaâyñeå quyù ñoäc giaû töï nhaän ñònh xem ailaø keû trong cuoäc ñaõ chuû ñoäng khoângmuoán giaûi quyeát vaán ñeà song hoân?

- OÂng A ñònh cö taïi Hoa Kyø gaànhai naêm thì nhaän ñöôïc tin laø baø meïvôï vaø coâ em gaùi vôï ñaõ ñi vöôït bieânthoaùt vaø ñang ôû trong moät traïi tò naïnPulau Bidong cuûa Maõ Lai chôø nhaânthaân ôû Myõ baûo trôï cho vaøo Myõ ñònhcö. OÂng A beøn ñeán nhôø moät hoï ñaïoTin Laønh laøm giaáy tôø baûo trôï chomeï vôï vaø em vôï vaøo Myõ ñoaøn tuï

• Phoù teá NGUYEÃN MAÏNH SAN Cöïu Phuï taù Tröôûng Phoøng Toá Tuïng

Ñaëc Traùch Luaät Sö Ñoaøn Lieân bang vaø Nhaäp Tòch Toøa Aùn Lieân Bang Hoa Kyø Oklahoma City, OK


vôùi oâng. Chæ vaøi thaùng sau, hai ngöôøiñöôïc baûo trôï ñaõ ñöôïc vaøo Myõ.

Ñeå ñôõ toán keùm tieàn baïc, baø meïvôï cuøng coâ em vôï ñaõ veà soáng chungvôùi oâng A. Haøng ngaøy oâng A laømtaøi xeá ñöa ñoùn coâ em vôï ñi hoïc ngheàuoán toùc trong moät thôøi gian keùo daøi6 thaùng.

Caùc cuï xöa thöôøng noùi “löûa gaànrôm laâu ngaøy cuõng beùn” vaø caâu noùinaøy ñaõ nghieäm ñuùng moät traêm phaàntraêm tröôøng hôïp naøy. Vöøa maõn khoùahoïc uoán toùc thì coâ em vôï xinh töôicuõng ñaõ mang moät baàu taâm söï, khieánbaø meï vôï chæ coøn bieát ñaám ngöïc thanraèng “loãi taïi toâi, loãi taïi toâi moïi ñaøng”,baø cuï aân haän neáu bieát côù söï theá naøythì baø ñaõ khoâng theøm haø tieän ñeå ôûchung ôû chaï vôùi thaèng con reå, cöù thueânhaø rieâng maø ôû cho xong. Sau naøycuï coøn bieát aên noùi laøm sao vôùi convôï noù coøn ôû queâ nhaø mong chôø côhoäi ñeán Myõ ñoaøn tuï nay mai.

Duø sao, chuyeän ñaõ lôõ phaûi cholôõ luoân. Thôøi gian troâi qua, thaámthoaùt ñaõ hai naêm cöù moãi naêm moätñöùa con ra ñôøi thaät khaùu khænh, troânggioáng caû boá laãn meï. Theo oâng A keålaïi thì do aùp löïc quaù maïnh cuûa coâem vôï, vaøo moät ngaøy ñeïp trôøi caû haingöôøi ñaõ ñöa nhau ñeán moät toøa aùnñòa phöông ñeå xin kyù giaáy hoân thuù,cuøng vôùi hai nhaân chöùng khaùc ñaõñeán tröôùc maët quan toøa khai baùo ñeåñöôïc tuyeân nhaän chính thöùc laø vôï laøchoàng theo phaùp luaät.

Thôøi gian troâi qua, laàn naøy vì söïthuùc ñaåy tích cöïc cuûa baø meï vôï, oângA ñaõ laäp hoà sô tieán haønh xin baûolaõnh cho ngöôøi vôï vaø 4 con coøn ôûVieät Nam sang Hoa Kyø theo dieänñoaøn tuï gia ñình.

Sau moät naêm chôø ñôïi, baø vôï naøyvaø 4 con cuûa oâng A ñaõ ñeán Hoa Kyøvaø taát caû ñaõ nhìn thaáy söï thaät. Khiñöùng tröôùc thöïc teá phuõ phaøng naøy,ngöôøi chò ñaønh thöïc thi caâu “Chò ngaõ

em naâng”, ñeå ñaønh phaûi chaáp nhaän caûnh chò em ta laáy choàng chung, cuøngchung soáng moät nhaø mieãn sao giöõ ñöôïc tinh chò em maùu muû cuõng nhö chotaát caû caùc con cuøng cha khaùc meï, laø nhöõng maùi ñaàu xanh voâ toäi ñöôïc coùmoät cuoäc soáng oån ñònh vaät chaát cuõng nhö tinh thaàn.

Ñaáy laø yù nghóa cao ñeïp maø ngöôøi chò trong vai veá baø vôï caû ñaõ taâm söïvôùi chuùng toâi. Nhöng ai bieát ñöôïc chuyeän “Caây muoán laëng maø gioù chaúngmuoán ngöøng”, vì chæ trong hai thaùng ôû chung nhaø, chung choàng, coâ em baétñaàu laán aùp coâ chò. Coâ em ra leänh cho oâng A phaûi ñöa heát tieàn löông caøyhai jobs cho mình, daønh quyeàn chi tieâu quaùn xuyeán moïi vieäc trong nhaø vaøcho baø chò caû ngoài chôi xôi nöôùc Coâ cuõng coøn caám chæ oâng A töø nay khoângñöôïc pheùp coù haønh ñoäng thaân maät naøo vôùi “Chò Caû” khi “Chò Hai” coù maëtôû nhaø.

Moät phaàn nghó mình laø chò ruoät, phaàn khaùc do baûn tính hieàn laønh, nhaãnnhuïc nhöôøng nhòn thöông yeâu em neân chò vôï caû caén raêng chòu ñöïng taát caûcho eâm cöûa eâm nhaø nhöng khoå moät noãi oâng choàng A cuõng laïi laø ngöôøi baûntính nhu nhöôïc neân ñaønh cöù nín thinh chòu ñöïng tình traïng ñen toái nhö ñòanguïc traàn gian trong gia ñình. OÂng A ñaõõ coù luùc muoán ñöa “vôï caû” vaø 4 ñöùacon ra ôû rieâng nhaø khaùc, nhöng “vôï hai” nhaát ñònh choáng ñoái vaø coøn ñedoïa neáu khoâng nghe lôøi coâ ta seõ toá caùo choàng cho ñi ôû tuø veà toäi song hoân,doïa seõ kieän oâng A ra toøa daân söï ñeå ñoøi tieàn trôï caáp haøng thaùng cho ba meïcon coâ ta Tröôùc söï ñe doïa naøy, oâng A raát lo sôï khi ñöôïc ngöôøi ta cho bieátlaø oâng ta coù theå ñi tuø veà toäi song hoân theo luaät phaùp Hoa Kyø.

Ñöôïc theå, coâ vôï hai cöù ngaøy moät loäng quyeàn, haønh ñoäng ñoäc ñoaùn,chaúng coøn bieát neå sôï ai trong gia ñình. Vaø döôøng nhö söùc chòu ñöïng coù haïn,moät hoâm trong luùc caõi vaõ vôùi coâ vôï hai naøy, oâng A quyeát ñònh vay tieàn baïnbeø ñi thueâ nhaø khaùc cho vôï caû vaø 4 ñöùa con ra ôû rieâng. Ñoàng thôøi oâng thueâmoät luaät sö tieán haønh thuû tuïc xin pheá boû (Annulled) baûn giaù thuù thöù hai vôùingöôøi vôï hai ñi vaø cuõng nhôø luaät sö naøy baøo chöõa cho toäi song hoân cuûa oâng.

Chuùng toâi vöøa duøng chöõ “pheá boû” (annulled) maø khoâng duøng chöõ ly dò(divorce) ôû ñaây laø coù lyù do veà maët phaùp lyù xin ñöôïc giaûi thích ôû phaàn nhaänñònh döôùi ñaây.

Ñaàu ñuoâi caâu chuyeän dieãn ra thöïc teá khoâng theâm khoâng bôùt nhötreân, chuùng ta seõ nhaän ñònh theá naøo ñaây?

Qua dieãn tieán caùc söï kieän cuûa caâu chuyeän vöøa keå, chuùng ta phaûi nhìnnhaän raèng coâ vôï hai cuûa oâng A quaû laø moät ngöôøi ñaøn baø tinh quaùi, nhöngñaõ khoân maø khoâng ngoan, vì:

Tröôùc tieân chuùng ta neân hieåu raèng giaù thuù ñaàu tieân neáu chöa ñöôïc huûyboû baèng aùn leänh ly dò cuûa toøa, thì giaù thuù thöù hai trôû ñi ñöông nhieân töï noù bòtrieät tieâu (annulled) vaø voâ hieäu löïc moãi khi coù söï tranh chaáp phaùp lyù giöõañoâi beân.

Khi giaù thuù thöù hai bò trieät tieâu vaø voâ hieäu löïc roài, thì vieäc moïi quyeàn lôïiñoøi hoûi phaûi chu caáp nhö cho moät ngöôøi vôï bình thöôøng seõ bò toøa xeùt laïitoaøn dieän vaø tuøy theo quyeát ñònh cuûa toøa döïa treân caùc thöïc traïng hieånnhieân (facts) cuûa caû ñoâi beân ñöông caùo cuõng nhö bò caùo ñeå chaáp thuaän haykhoâng chaáp thuaän nhöõng ñoøi hoûi ñoù, chöù toøa khoâng caàn phaûi caên cöù treânnhöõng aùn leä ñaõ xöû tröôùc kia cho nhöõng vuï ly dò (divorces) maø ñöông caùoñöôïc höôûng nhöõng quyeàn lôïi ñoøi hoûi toái ña cuûa moät ngöôøi phoái ngaãu danhchính ngoân thuaän hôïp phaùp (Legitimate spouse).


Neáu ñem aùp duïng luaät coù yeáu toá phaùp lyù ñöông nhieân (Common law)vaøo vuï oâng A thì khoâng theå ñöôïc, vì oâng A ñaõ coù vôï vaø giaù thuù ñaàu tieân coønhieäu löïc. Hôn nöõa oâng A khoâng xa laï gì vôùi coâ vôï hai naøy vì oâng A laø anhreå cuûa coâ ta tröôùc kia, neân khoâng theå ñoå loãi cho oâng A laø ñaõ duï doã vaø noùidoái coâ laø coøn ñoäc thaân. Theâm vaøo ñoù, tuoåi ñôøi hôn 30 caùi xuaân xanh, ñaâucoøn thô ngaây gì ñeå bò oâng anh reå löøa doái. Do ñoù, trong tröôøng hôïp naøy,khoâng ai duï doã ai maø caû hai theo luaät ñeàu laø nhöõng keû ñoàng phaïm toäi songhoân ( Action of mutual agreement for bigamy).

Vaán ñeà coù neân truy toá oâng A veà toäi song hoân hay khoâng laø hoaøn toaøn tuøythuoäc vaøo vaên phoøng coâng toá vieän (District attorney). Coù theå vì nhieàu yeáutoá vöøa tình caûm laãn phaùp lyù quaù ñaëc bieät cuûa tröôøng hôïp oâng A, seõ coù raátnhieàu lyù do chính ñaùng (good reasons) vaø thöïc traïng (facts) giuùp luaät söbaøo chöõa hieäu quaû cho oâng A tröôùc toøa, neáu oâng bò truy toá veà toäi song hoân.Chaúng haïn nhö oâng A ñaõ khoâng lieân laïc ñöôïc vôùi vôï con sau 5 naêm do moáibang giao Myõ-Vieät giaùn ñoaïn, oâng A ñang soáng trong tình traïng moät thöôøngtruù nhaân chöa phaûi laø coâng daân Hoa Kyø, chöa am töôøng veà luaät phaùpthöôøng thöùc Hoa Kyø, söï soáng coâ ñôn cuûa moät ngöôøi ñaøn oâng ñang ôû tuoåixuaân thì khoâng bieát ñeán bao giôø môùi gaëp laïi vôï con, chöa keå aùp löïc coâ emvôï eùp oâng phaûi laäp hoân thuù vôùi naøng, vôùi möu toan giöõ chaët oâng khoâng chocuøng vôï con ra ôû rieâng, baèng nhöõng lôøi ñe doïa seõ toá caùo cho oâng ôû tuø vì toäisong hoân.

Nhö vaäy, giaû duï oâng A coù bò truy toá ra toøa veà toäi song hoân thì oâng A coùquyeàn xin toøa xöû baèng boài thaåm ñoaøn (trial by jury) vaø qua söï trình baøy caùcdöõ kieän cuûa luaät sö beânh vöïc vaø hoaøn caûnh ñaëc bieät naøo ñaõ thuùc ñaåy oâng Aphaûi xin tieâu huûy baûn giaù thuù thöù hai... thì theo kinh nghieäm cuûa chuùng toâiveà caùc phieân xöû cuûa boài thaåm ñoaøn, nhieàu tröôøng hôïp ngöïa veà ngöôïc,nghóa laø keát quaû traùi vôùi döï ñoaùn cuûa moïi ngöôøi neáu caên cöù treân phaùp lyù.

Chaúng haïn tröôøng hôïp cuûa oâng A, boài thaåm ñoaøn sau khi nghe trìnhbaøy tình lyù vaø phaùp lyù coù theå caûm ñoäng (shock), nhaát laø khi thaáy oâng A coùluùc muoán quay veà soáng rieâng trôû laïi vôùi ngöôøi vôï caû nhieàu tuoåi naêm xöa vaø4 ñöùa con, chöù khoâng phaûi muoán boû rôi coâ vôï hai ñeå baét boà vôùi ngöôøi ñaønbaø treû ñeïp khaùc. OÂng A seõ nhaän ñöôïc ña soá phieáu beânh vöïc boû cho oâng ñeåñöôïc toøa tuyeân boá khoan hoàng hay tha boång...

Ñeán ñaây chuùng toâi cuõng xin thöû ñaët ra moät giaû ñònh, neáu nhö oâng A chæaên ôû vôùi moät coâ gaùi khaùc treân tuoåi vò thaønh nieân, maø khoâng laøm hoân thuù vôùicoâ ta, khoâng coù con vôùi coâ ta.

Nay vôï cuûa oâng A qua Myõ xum hoïp, oâng A boû rôi coâ tình nhaân naøy trôûveà vôùi vôï con khieán coâ nhaân tình naøy noåi maùu Hoaïn Thö cho raèng oâng Añaõ löøa doái coâ, noùi laø coøn ñoäc thaân, ñoøi truy toá oâng A ra tröôùc toøa ñeå ñoøi boàithöôøng quyeàn lôïi nhö moät ngöôøi phoái ngaãu hôïp phaùp (legitimate spouse).

Trong tröôøng hôïp bò truy toá nhö vaäy, oâng A vaãn coù theå töï baøo chöõa baèngnhöõng lyù do xaùc ñaùng cho moät cuoäc thuaän mua vöøa baùn: Moät ñaèng caàn giaûiquyeát vaán ñeà sinh lyù, moät ñaèng muoán kieám soá tieàn ñeàu ñaën haøng thaùng moätcaùch deã daøng.

Neáu toøa xaùc nhaän nhöõng lyù do vieän daãn ñoù laø ñuùng söï thaät, thì caû oâng Avaø coâ nhaân tình coù theå bò toøa gheùp vaøo toäi ñoàng phaïm mua daâm vaø baùndaâm, vaø caû hai ngöôøi coù theå bò toáng giam.°

OÂNG LAÕOVÖÙT BOÛ ÑOÂI GIAØYChuyeán xe löûa ñang chaïy

treân ñöôøng cao toác, Gandhikhoâng caån thaän laøm rôi moät chieácdeùp môùi mua ra ngoaøi cöûa soå, moïingöôøi chung quanh ñeàu caûm thaáytieác cho oâng.

Baát ngôø, oâng lieàn neùm ngaychieác giaøy thöù hai ra ngoaøi cöûasoå ñoù.

Haønh ñoäng naøy cuûa Gandhikhieán moïi ngöôøi söûng soát, theá laøoâng beøn töø toán giaûi thích: - Chieác giaøy naøy baát luaän ñaétñoû nhö theá naøo, ñoái vôùi toâi maønoùi noù ñaõ khoâng coøn coù ích gìnöõa, neáu nhö coù ai coù theå nhaëtñöôïc ñoâi giaøy, noùi khoâng chöønghoï coøn coù theå mang vöøa noù thìsao!

MARK TWAINVAØ NGÖÔØI PHUÏ NÖÕKIEÂU NGAÏOTrong moät böõa tieäc, Mark

Twain ngoài ñoái dieän vôùi moätngöôøi phuï nöõ.

Theo leõ lòch söï, oâng ñaõ noùivôùi ngöôøi naøy:

- Coâ thaät laø xinh ñeïp!.Ngöôøi phuï nöõ ñoù laïi khoâng heà

caûm kích, maø coøn cao ngaïo noùi:- Raát tieác laø toâi khoâng coù caùch

naøo ñeå noùi lôøi khen töông töï nhötheá vôùi oâng!.

Mark Twain raát bình thaûn,noùi:

-Khoâng sao caû, coâ coù theågioáng nhö toâi vaäy, noùi moät lôøi noùidoái laø ñöôïc roài. Ngöôøi phuï nöõ nghe xong,xaáu hoå quaù, phaûi cuùi gaàm maëtxuoáng maø khoâng noùi ñöôïc lôøinaøo.

HAI CAÂU CHUYEÄN


Coù moät ngöôøi ñaøn oâng noï vì chuyeän nöôùc noâi phaûi vaøo moät nhaø veäsinh coâng coäng ñeå giaûi quyeát.

Xong vieäc, oâng ñònh ñi ra thì thaáy moät ngöôøi ñöùng gaàn cöûa, maët muõisaàu bi ñaày veû ñau khoå. OÂng hoûi ngöôøi aáy caàn gì oâng saün saøng giuùp thìngöôøi aáy nhôø oâng keùo hoä caùi zipper quaàn cuûa oâng ta xuoáng. Keùo xong,oâng laïi hoûi ngöôøi aáy caàn gì nöõa khoâng thì oâng laïi ñöôïc nhôø loâi ... noù ra vaøduøng tay caàm laáy, höôùng daãn ñeå noù xaû nöôùc truùng vaøo caùi boàn tieåu, traùnhvöông vaõi ra ngoaøi. Keá ñeán, oâng laïi ñöôïc nhôø giuùp vaåy cho noù raùo nöôùc vaøñöa noù veà nguyeân quaùn, keùo laïi caùi zipper leân. Ngöôøi ñaøn oâng kia luùc aáymôùi thoaûi maùi, hieân ngang böôùc ra khoûi nhaø veä sinh.

Thaáy oâng ta ñi ñöùng nhanh nheïn, tay chaân laønh laën, ngöôøi ñaøn oâng töûteá hay giuùp ñôõ ngöôøi lieàn thaéc maéc hoûi raèng troâng oâng ta khoûe maïnh, bìnhthöôøng côù gì laïi phaûi nhôø ngöôøi khaùc giuùp giaûi quyeát chuyeän thuûy lôïi thìngöôøi aáy traû lôøi raèng oâng ta thaáy vieäc aáy ... dô quaù, oâng khoâng thích töï taylaøm laáy vì sôï baån tay.

Ngöôøi ñaøn oâng toát buïng nghe vaäy thì böïc laém, tuy vaäy ñaõ lôõ roài neânkhoâng daùm keå laïi cho ai nghe vieäc loøng toát cuûa oâng ta bò ngöôøi ñaøn oâng kialôïi duïng, theá neân ít ngöôøi bieát. Duø cho coù ñem keå laïi, ngöôøi ta seõ ñoåi khaùcmoät vaøi chi tieát cho nheï ñi. Tuïc ngöõ Vieät Nam ghi laïi chuyeän ñoù baèng caâumoâ taû caàm caùi aáy cho choù ñaùi. Coù khi noùi moät caùch lòch söï, vaên hoïc ngheäthuaät thaønh “caàm côø (c) cho choù ñaùi.”

Chao ôi laø hay!Choù laø gioáng vaät khoâng ñöôïc bao nhieâu söï toân troïng cuûa ngöôøi. Chuùng

ta cöù thaáy chuyeän gì khoâng hay laø ñoå heát cho noù. Choù æa ñöôøng. Ngu nhöchoù. Hoãn nhö choù...

Theá neân laø ngöôøi maø laïi caàm boä phaän baøi tieát cho con choù ñeå noù thoaùtnöôùc thì coøn gì ngu cho baèng. Ngay chính con choù khi laøm vieäc aáy cuõngcoù theøm töï ... tay (?) laøm laáy ñaâu. Noù chæ chaïy ñeán goác caây, hay coät ñeønñieän, giô caúng sau leân roài xaû. Xong chuyeän thì laïi tung taêng chaïy caø rôõntieáp. Nhö vaäy maø laïi coù ngöôøi duøng tay caàm “caùi aáy” hay laø caàm “côø” chonoù ñaùi thì nhuïc thaät.

Bôûi theá, daãu coù thöïc söï naâng bi con choù maø laøm coâng vieäc caàm boä phaänbaøi tieát cho choù ñaùi thì cuõng chaúng ai daùm nhaän bao giôø.

Vaäy maø vaãn coù nhöõng caùi thöù nguxuaån hoâ hoaùn, khoe nhaéng leân laøñaõ laøm coâng vieäc aáy cho con choùkhoûi bò baån chaân môùi laø laï.

Vaøo ngaøy 19 thaùng 1 naêm 2014,nöôùc ta ñaõ laøm coâng vieäc aáy. Luùcñoù, ngay taïi coång cuûa ngoâi ñeàn thôøLeâ Duaån môùi xaây ôû Caåm Xuyeân,Haø Tónh, coù moät taám baûng lôùn trangtroïng ghi laïi moät caâu noùi cuûa caäu LeâDuaån. Haøng chöõ raát lôùn ñöôïc ñaëtgiöõa ngoaëc keùp, töùc laø nguyeân vaêncaâu noùi cuûa Leâ Duaån, khoâng theâm,khoâng bôùt nhö theá naøy: “Ta ñaùnhMyõ laø ñaùnh cho Lieân Xoâ, TrungQuoác.” Roõ raøng ñoù laø moät caâu noùiquan troïng nhaát trong söï nghieäp cuûaLeâ Duaån caàn ñöôïc ghi nhôù. Caànñöôïc ghi nhôù môùi ñöôïc ghi khaécngay treân coång vaøo ñeàn thôø cuûa noù.

Vaäy thì, theo chính Leâ Duaån toångbí thö Ñaûng Coäng Saûn Vieät Nam,cuoäc chieán ôû mieàn Nam laøm cheáthôn hai trieäu ngöôøi Vieät cuûa caû haimieàn, chæ laø vieäc laøm cuûa Haø Noäitheo leänh cuûa Lieân Xoâ vaø TrungQuoác chöù khoâng heà laø ñeå giaûi phoùngmieàn Nam nhö Haø Noäi ñaõ tuyeântruyeàn laùo khoeùt töø bao nhieâu naêmnay.

Haø Noäi chæ laøm coâng vieäc ñaùnhthueâ, theo leänh, theo chæ thò cuûa LieânXoâ vaø Trung Quoác chöù chaúng vì ñoäclaäp cuûa ñaát nöôùc, giaûi phoùng daân toäccaùi quaùi gì heát.

° BUØI BAÛO TRUÙC


Neáu caâu noùi treân cuûa Leâ Duaån khoâng ñöôïc ghi roõ treân taám baûng maønhaø nöôùc cho döïng leân ôû caùi ñeàn xaây taïi hoà Keû Goã, Caåm Xuyeân, Haø Tónhthì boïn ñaøn em cuûa luõ ñöôøi öôi trong nöôùc laïi gaân coå leân choái bay choáibieán, ñeà quyeát raèng doøng chöõ aáy laø do boïn xaáu taøn dö nguïy bòa ñaët ra ñeåbeâu xaáu ñoàng chí Leâ Duaån. Nay chuùng khoâng theå laøm chuyeän ñoù ñöôïc.Muoán bieát thöïc hö, cöù ñeán taän nôi maø xem, caâu noùi oâ nhuïc aáy vaãn coønnguyeân ôû Caåm Xuyeân, Haø Tónh.

Ñaùnh thueâ, cheùm möôùn khoâng bao giôø laø haønh ñoäng ñaùng toân vinh chobaát cöù moät löïc löôïng naøo treân theá giôùi.

Nhöng chuyeän töï nhaän ñaùnh thueâ, ñaùnh theo leänh laïi ñöôïc ghi roõ ngaytaïi caùi ñeàn thôø môùi xaây, do Tröông Taán Sang, chuû tòch nöôùc cuøng phaùiñoaøn ñeán caét baêng khaùnh thaønh. Boïn choù boï ñaõ coâng khai ghi roõ vieäcchuùng laøm chæ laø theo leänh cuûa Maïc Tö Khoa vaø Baéc Kinh chöù chaúng coùcaùi chính nghóa quaùi gì heát nhö boïn chuùng ñaõ reâu rao töø maáy chuïc naêmnay.

Boïn chuùng ñaõ nhaâng nhaùo coâng nhaän, qua chính caâu noùi cuûa Leâ Duaånraèng Haø Noäi ñöa quaân vaøo ñaùnh mieàn Nam laø ñeå tuaân haønh leänh cuûa LieânXoâ vaø Trung Quoác.

Chao oâi, cuoäc chieán coát nhuïc töông taøn gaây cheát choùc cho bao nhieâuthanh nieân cuûa hai mieàn laïi chæ laø theo meänh leänh cuûa hai nöôùc coäng saûnñaøn anh. Vaø chính Trung Quoác coøn ñaõ töøng noùi raát roõ laø hoï saün saøng ñaùnhMyõ tôùi ngöôøi Vieät Nam cuoái cuøng.

Vieäc laøm ñoù, vieäc ñaùnh thueâ theo leänh cuûa Lieân Xoâ vaø Trung Quoác maøboïn laõnh ñaïo Haø Noäi, töø Hoà Chí Minh, Phaïm Vaên Ñoàng, Voõ NguyeânGiaùp, Leâ Duaån ... tieán haønh chaúng bao giôø laø giaûi phoùng, giaûi phieác quaùigì heát.

Caûnh caàm côø ñoû sao vaøng chaïy vaêng maïng veà phía tröôùc ñeå hai thaèngto ñaàu ... ñaùi ñaõ dieãn ra trong ngaøy 30 Thaùng Tö naêm 1975, do ñoù, ñôn thuaàn vieäc chuùng laøm chæ laø “caàm caëc cho choù ñaùi,” nhö nguyeân vaên moätcaâu noùi hay tuyeät cuûa daân gian maø thoâi. Coù noùi traïi ñi thì caàm côø cho Lieân

Xoâ vaø Trung Quoác thì cuõng vaãn chælaø caàm ...caùi aáy cho hai con choù tieåutieän.

Laøm choù maø ñöôïc nguyeân moätboïn khoán naïn caàm caëc cho ñaùi nhötheá thì cuõng vinh döï bieát laø chöøngnaøo. Khoâng tin thì cöù ñeán caùi ñeànLeâ Duaån ôû Haø Tónh laø thaáy lieàn aø.

Ñoïc xong caâu noùi oâ nhuïc cuûathaèng khoán naïn thì chæ muoán chöûicha tieân nhaân boá caû caùi boïn chuyeâncaàm caëc cho choù ñaùi.

Neáu coù ngöôøi traùch sao vieát laùchkhoâng kieâng cöõ gì thì ngöôøi vieát vaãnnhaéc laïi nguyeân caâu noùi quaù hay cuûadaân gian raèng caû luõ ôû Haø Noäi chælaøm coâng vieäc “caàm caëc cho choùñaùi” maø thoâi ! °

KIEÁP TRÖÔÙCMoät con lôïn æn ñeán choã Dieâm

Vöông than thôû:- Oan uoång quaù! Con khoâng

bieát taïi sao con nhaän quyeát ñònhñi ñaàu thai laøm kieáp heo?

Dieâm Vöông phaùn baûo:-Mi kieáp tröôùc khoâng chòu laéng

nghe noãi thoáng khoå cuûa ngöôøidaân, neân kieáp naøy mi phaûi moïcra ñoâi tai vöøa to vöøa daøi. Mi khinhmieät daân chuùng, neân mi coù ñoâimaét beùo muùp. Mi ñaõ doát laïi coønhay lôùn tieáng tuyeân boá laùo leáu,quaùt maéng daân ñen neân kieáp naøymoõm mi moïc daøi ra ñaèng tröôùc.Mi suoát ngaøy ngoài gheá laøm vieäc,vô veùt cuûa caûi laøm giaøu, ñi xecon, vaøo hoïp chæ nguû gaø nguû gaätcho beùo xaùc roài ñi du hí vôùi gaùichaân daøi neân kieáp naøy ta cho miñi laøm kieáp heo coøn keâu ca gì?

Con lôïn nín khoùc, nghi hoaëchoûi:

- Leõ naøo kieáp tröôùc con töønglaø caùn boä nhaø nöôùc XHCNVN?


Toâi khoâng coù ñi di taûn hoài nhöõng ngaøy cuoái thaùng tö 1975 neân khoângbieát caûnh di taûn ôû Saøi goøn ra laøm sao. Maõi ñeán sau naày, khi ñaõ ñònh

cö ôû Phaùp, nhôø xem truyeàn hình môùi bieát !

Sau ñaây laø vaøi caûnh ñaõ laøm toâi xuùc ñoäng, xin keå laïi ñeå cuøng chia seû...

Chuyeän 1 :Cuoäc di taûn kinh hoaøngÔÛ beán taøu, thieân haï

boàng beá nhau, tay xaùchnaùch mang, keâu reùonhau aàm ó, hôùt hô hôùthaûi chaïy veà phía chieáccaàu thang daãn leân bongmoät chieác ta øu caongheàu ngheäu. Caàuthang ñaày ngöôøi, xoâñaåy chen laán nhau, keâugoïi nhau, gaây goånhau... oàn aøo. Treânbong taøu cuõng ñaày ngöôøi loá nhoá, giaønh nhau choàm leân be taøu ñeå goïi ngöôøinhaø coøn keït döôùi beán, mieäng la tay quô ra daáu chæ troû... cuõng oàn aøo nhödoøng ngöôøi treân caàu thang !

Giöõa caàu thang, moät baø giaø. Maùy quay phim zoom ngay baø neân nhìnthaáy roõ : baø maëc quaàn ñen aùo tuùi traéng ñaàu coät khaên raèn, khoâng mang baobò gì heát, baø ñang boø naëng nhoïc leân töøng naác thang. Baø khoâng daùo daùcnhìn tröôùc ngoù sau hay coù cöû chi tìm kieám ai, coù nghóa laø baø giaø ñoù ñi moätmình. Phía sau baø thieân haï doàn leân, bò caûn trôû neân la où ! Thaáy vaäy, moätthanh nieân töï ñoäng loøn löng döôùi ngöôøi baø giaø coõng baø leân, xoùc vaøi caùi chothaêng baèng roài treøo tieáp.

Chuyeän chæ coù vaäy, nhöng sao hình aûnh ñoù cöù ñeo theo toâi töø bao nhieâunaêm, ñeå toâi cöù phaûi thaéc maéc : baø giaø ñoù sôï gì maø phaûi ñi di taûn ? con chaùubaø ñaâu maø ñeå baø ñi moät mình ? roài cuoäc ñôøi cuûa baø trong chuoãi ngaøy coønlaïi treân xöù ñònh cö ra sao ? coøn caäu thanh nieân ñaõ laøm moât cöû chæ ñeïp - quaùñeïp-baây giôø ôû ñaâu ?... Toâi muoán gôûi ñeán ngöôøi ñoù lôøi caùm ôn chaân thaønhcuûa toâi, bôûi vì anh ta ñaõ cho toâi thaáy caùi tình ngöôøi treân queâ höông toâi noùvaãn laø nhö vaäy ñoù, cho duø ôû trong moät hoaøn caûnh xoâ boà hoãn loaïn nhönhöõng ngaøy cuoái cuøng cuûa thaùng tö 1975...

Chuyeän 2:Nhöõng baøn tay nhaân aùiCuõng treân chieác caàu thang daãn

leân taøu, moät ngöôøi ñaøn oâng tay oâmbao ñoà to tröôùc ngöïc, coõng moät baøgiaø toùc baïc pheáu laát phaát bay theotöøng côn gioù soâng. Baø giaø oám nhom,maëc quaàn ñen aùo baø ba maøu coát traàu,tay traùi oâm coå ngöôøi ñaøn oâng, taymaët caàm caùi noùn laù. Baø neùp maù traùileân vai ngöôøi ñaøn oâng, maët quay rangoaøi veà phía maùy quay phim. Nhôømaùy zoom vaøo baø neân nhìn roõ neùtmaët raát bình thaûn cuûa baø, traùi ngöôïchaún vôùi söï thaát thanh sôï haõi ôû chungquanh !

Leân gaàn ñeán bong taøu, boãng baøgiaø vuoät tay laøm rôi caùi noùn laù. Baøchoàm ngöôøi ra, hoát hoaûng nhìn theocaùi noùn ñang loän qua chao laïi tröôùckhi maát huùt veà phía döôùi. Roài baø baätkhoùc thaûm thieát...

Baø giaø ñoù chaéc ñaõ quyeát ñònh boûheát ñeå ra ñi, yeân chí ra ñi, vì baø mangtheo moät vaät maø baø xem laø quí giaùnhöùt, bôûi noù quaù gaàn guõi vôùi cuoäcñôøi cuûa baø : caùi noùn laù ! Ñeán khi maátnoù, coù leõ baø môùi caûm nhaän ñöôïc raèngbaø thaät söï maát taát caû. Caùi noùn laù ñaõchöùa ñöïng caû baàu trôøi queâ höông cuûabaø, hoûi sao baø khoâng xoùt xa ñau khoå? Nghó nhö vaäy neân toâi thaáy thöôngbaø giaø ñoù voâ cuøng. Toâi hy voïng, veàsau treân xöù sôû taïm dung, baø muañöôïc moät caùi noùn laù ñeå moãi laàn ñoäileân baø soáng laïi vôùi vaøi ba kyû nieämnaøo ñoù, ôû moät goùc trôøi naøo ñoù cuûaqueâ höông...

• TIEÅU TÖÛ


Chuyeän 3 : Queâ höông xa roàiCuõng treân beán taøu naày. Trong luoàng ngöôøi ñi nhö chaïy, moät ngöôøi ñaøn

baø coøn treû mang hai caùi xaéc treân vai, tay boàng moät ñöùa nhoû. Chaéc ñuoái söùcneân coâ ta quò xuoáng. Thieân haï quay ñaàu nhìn nhöng vaãn hoái haû ñi qua,coøn traùnh xa coâ ta nhö traùnh moät chöôùng ngaïi vaät nguy hieåm ! Trong söï oànaøo hoãn taïp ñoù, boãng nghe tieáng ñöôïc tieáng maát cuûa ngöôøi ñaøn baø vöøa khoùcla vöøa laøm cöû chæ caàu cöùu. Ñöùa nhoû trong tay coâ ta oám nhom, ñaàu chôø vôømaét saâu hoõm, ñang laû ngöôøi veà moät beân, tay chaân xuïi lô. Ngöôøi meï - chaéclaø ngöôøi meï, bôûi vì chæ coù ngöôøi meï môùi oâm ñöùa con quaët queïo xaáu xí nhövaäy ñeå cuøng ñi di taûn, vaø chæ coù ngöôøi meï môùi baát chaáp caùi nhìn baøng quancuûa thieân haï maø khoùc than thoáng thieát nhö vaäy - ngöôøi meï ñoù quyùnh quaùngngöôùc nhìn leân luoàng ngöôøi, tieáp tuïc van laïy caàu khaån.

Boãng, coù hai thanhnieân mang ba loâ ñi tôùi,nhìn thaáy. Hoï döøng laïi,khom xuoáng hoûi. Roàihoï ngoài thuïp xuoáng,moät anh rôø ñaàu rôø tayvaïch maét ñöùa nhoû, hoïnoùi gì vôùi nhau roài noùigì vôùi ngöôøi ñaøn baø.Thaáy coâ ta trao ñöùa beùcho moät anh thanhnieân. Anh naày boàngñöùa nhoû uùp vaøo ngöïc mình roài veùn aùo ñöa löng ñöùa nhoû cho anh kia xem.Thaèng nhoû oám ñeán noãi caùi xöông soáng loài leân moät ñöôøng daøi...

Anh thöù hai ñaõ laáy trong tuùi ra chai daàu töø luùc naøo, baét ñaàu thoa daàu roàicaïo gioù baèng mieáng theû baøi cuûa quaân ñoäi.

Thieân haï vaãn raàn raàn hoái haû ñi qua. Hai thanh nieân nhìn veà höôùng caùicaàu thang, coù veû hoát hoaûng. Hoï quay qua ngöôøi ñaøn baø, noùi gì ñoù roài ñöùngleân, boàng ñöùa nhoû, vöøa chaïy veà phía caàu thang vöøa caïo gioù ! Ngöôøi meï coásöùc ñöùng leân, xieâu xieâu muoán quò xuoáng, vöøa khoùc vöøa ñöa tay vaãy veàhöôùng ñöùa con. Moät anh lính Myõ chôït ñi qua, döøng laïi nhìn, roài nhö hieåura, voäi vaõ chaïy laïi ñôõ ngöôøi meï, boàng xoùc leân ñi nhanh nhanh theo haichaøng thanh nieân, caây suùng anh mang cheùo treân löng laéc la laéc lö theotöøng nhòp böôùc....

Vieát laïi chuyeän naày, maëc duø ñaõ hôn ba möôi naêm, nhöng toâi vaãn caàunguyeän cho meï con thaèng nhoû ñöôïc tai qua naïn khoûi, caàu nguyeän cho haianh thanh nieân coù moät cuoäc soáng an vui töông xöùng vôùi nghóa cöû cao ñeïpmaø hai anh ñaõ laøm. Vaø dó nhieân, baây giôø, toâi nhìn maáy anh lính Myõ vôùi caùinhìn coù thieän caûm !

Chuyeän 4: Nhöõng cuoäc chia tay xeù loøngCuõng treân beán taøu. Caàu thang ñaõ ñöôïc keùo leân. Treân taøu ñaày ngöôøi, oàn

aøo. Döôùi beán vaãn coøn ñaày ngöôøi vaø cuõng oàn aøo. ÔÛ döôùi noùi voùi leân, ôû treânnoùi voïng xuoáng, vaø vì thaáy taøu saép rôøi beán neân caøng quyùnh quaùng tranhnhau vöøa ra daáu vöøa la lôùn, maïnh ai naáy la neân khoâng nghe ñöôïc gì roõ reätheát !

Maùy quay phim zoom vaøo moätngöôøi ñaøn oâng ñöùng tuoåi ñang höôùngleân treân ra daáu noùi gì ñoù. Beân caïnhoâng laø moät thaèng nhoû côõ chín möôøituoåi, neùp vaøo chaân cuûa oâng, maët maøyngô ngaùc. Moät luùc sau, ngöôøi ñaønoâng chaép tay höôùng leân treân xaù xaùnhieàu laàn nhö van laïy ngöôøi treân taøu,göông maët saïm naéng cuûa oâng ta coùveû raát thaønh khaån. Boãng treân taøuthoøng voäi vaõ coät ngang eo eách thaèngnhoû. Xong, oâng ñöa tay ra daáu chobeân treân.

Thaèng nhoû ñöôïc töø töø keùo leân,toøn ten xuoáng moät sôïi thöøng côõ nöûacöôøm tay, ñaàu daây ñong ñöa. Maáyngöôøi beân döôùi tranh nhau chuïp.Ngöôøi ñaøn oâng naém ñöôïc, mæm cöôøisung söôùng, doïc theo hoâng taøu. Noùkhoâng la khoâng khoùc, hai tay naémchaët sôïi daây, raùng nghieâng ngöôøi quamoät beân ñeå cuùi ñaàu nhìn xuoáng.

Ngöôøi ñaøn oâng ngöôùc nhìn theo,ñöa tay ra daáu nhö muoán noùi : “Ñi,ñi ! Ñi, ñi !”. Roài, maët oâng boãng nhaênnhuùm laïi, oâng uùp maët vaøo hai taykhoùc ngaát ! Baáy giôø, toâi ñoaùn oâng talaø cha cuûa thaèng nhoû ñang toøn tentreân kia... Khoâng coù tieáng coøi taøu huïbuoàn theâ thieát khi lìa beán, nhöng saotoâi cuõng nghe öùa nöôùc maét !

Khoâng bieát thaèng nhoû ñoù - baâygiôø cuõng ñaõ treân boán möôi tuoåi - ôûñaâu ? Cha con noù coù gaëp laïi nhaukhoâng ? Neáu noù coøn maïnh gioûi, toâixin Ôn Treân xui khieán cho noù ñoïcñöôïc maáy doøng naày...°

LAØM THUÛ TUÏCXIN THI

NHAÄP TÒCH

Moïi chi tieát xin lieân laïc: HOÄI NGÖÔØI VIEÄT773. 728. 3700


Thö Linh muïc Pheâroâ Nguyeãn Höõu GiaûiGöûi Coâng An tænh Thöøa Thieân-Hueá ngaøy 06-3-2017

Hueá, ngaøy 06-3-2017Kính göûi Coâng An tænh Thöøa Thieân-Hueá.

Toâi coù maáy ñieàu caàn trình baøy, nhaân söï kieän nhoùm Coâng An ñaøn aùp Cha Tañeâoâ Nguyeãn Vaên Lyù taïi saânNhaø Chung - Nhaø Höu Döôõng Linh Muïc, 69 Phan Ñình Phuøng, Hueá, tröa ngaøy 04-3-2017.

Cha Lyù ñang töïa vaøo xe ñaåy 4 chaân 2 baùnh töø phoøng ôû ñi xuoáng saân ñöôïc vaøi meùt, lieàn bò nhoùm Coâng Antöø ngoaøi ñöôøng traøn vaøo xoâ ñaåy ngaøi vaøo laïi phoøng.

1. Coâng An coù quyeàn töï tieän ñoät nhaäp nôi cö truù cuûa coâng daân nhö theá khoâng ? - Coâng An coù quyeàn cöôõngböùc coâng daân ñi laïi trong saân nhaø mình phaûi vaøo phoøng caùch voâ lyù thoâ baïo nhö theá khoâng ?

2. Coâng An cöôõng ñoaït laù côø nguõ haønh - goïi laø laù côø hoàn thieâng soâng nuùi töø ñôøi Hai Baø Tröng choáng Taøu -töø nôi xe ñaåy cuûa ngaøi. Coâng An coù quyeàn töôùc ñoaït taøi saûn cuûa coâng daân khoâng ?

Coâng An muoán thay theá laù côø khí phaùch choáng Taøu xaâm löôïc naøy baèng laù côø naøo ? Laù côø Taøu Coäng sao ?3. Coâng An ñua nhau toùm laáy cha Lyù vaø cöôõng ñoaït töø coå ngaøi 2 taám khaåu hieäu, moät ñeo tröôùc ngöïc, moät

sau löng, noäi dung Choáng Giaëc Taøu - Ñaát Vieät Cuûa Ngöôøi Vieät. Coâng An muoán ngöôøi daân mang khaåu hieäuuûng hoä Taøu chieám ñaát Vieät hay sao ?

Coâng An coù quyeàn chaø ñaïp vaø töôùc ñoaït quyeàn tö töôûng, phaùt bieåu cuûa ngöôøi daân, nhaát laø quyeàn yeâu nöôùcthöông daân cuûa coâng daân, ngay taïi saân nhaø mình hay sao ?

4. Cha Lyù hieän ñaõ 70 tuoåi, ñang bò beänhkhoøm löng, muoán ñi phaûi töïa vaøo xe ñaåy.Coâng An xuùm laïi keùo ngaøi leân baäc caáp haønhlang Nhaø Höu Döôõng nhö moät toäi phaïmtreû nguy hieåm. Coâng An khoâng caàn phaûigiöõ ñaïo lyù toân troïng ngöôøi cao tuoåi, neå nangnhaân aùi vôùi beänh nhaân hay sao ? Theá CoângAn theo ñaïo ñöùc naøo?

5. Nhaø Chung - Nhaø Höu Döôõng LinhMuïc coù cha Toång Quaûn Lyù laøm Chuû hoä.Baát cöù ai coù vieäc gì phaûi gaëp ngaøi. Ñoù laøchuyeän thöôøng leä.

Coâng An coù quyeàn ngang nhieân xaâmphaïm cô sôû toân giaùo, coi thöôøng Chuû hoä nôi cö truù, coù quyeàn chaø ñaïp luaät phaùp vaø pheùp lòch söï thoâng thöôønghay sao ?

6. Nhoùm Coâng An uøa vaøo ñaøn aùp cha Lyù, khoâng saéc phuïc Coâng An, raát oâ hôïp, y phuïc loá nhoá, thaäm chímang quaàn cuït.

Coâng An heát töï troïng, heát lòch söï khi vaøo nhaø coâng daân, nhaát laø cô sôû toân giaùo sao ? Coâng An heát laø moätngöôøi Vieät Nam bình thöôøng theá kyû 21 hay sao ?

7. Ñeå goïi laø thi haønh coâng vuï, moät nhoùm Coâng An oâ hôïp, maët maøy hung tôïn xuùm quanh moät linh muïc lôùntuoåi, xoâ ñaåy, keùo loâi, töôùc ñoaït cuûa caûi treân ngöôøi, giöõa tröa naéng, taïi saân moät cô sôû toân giaùo, goïi laø Nhaø Chung,cuõng laø Nhaø Höu Döôõng Linh Muïc Hueá. Thaät chöa töøng coù!

Kính xin Quyù Vò ngaém xem “taám aûnh theá kyû” naøy. Coù xöùng ñaùng laø Coâng An Thöøa Thieân - Hueá, taïi trungtaâm thaønh phoá Hueá trang nhaõ, vaên veû, nôi du lòch taàm voùc quoác teá, moät thaønh phoá nhieàu tröôøng Ñaïi Hoïc noåidanh.

Linh muïc Pheâroâ Nguyeãn Höõu Giaûi Nhaø Höu Döôõng Linh Muïc Toång Giaùo Phaän Hueá 69 Phan Ñình Phuøng, Hueá


Saïn Thaän hoaëc Saïn ñöôøng Tieát nieäu, coøn goïi laø Soûi Thaän laø beänh raátxöa vaø thöôøng xaûy ra. Chæ caàn bò beänh moät laàn laø ta nhôù maõi nhöõng

côn ñau khieáp ñaûm maø saïn gaây ra khi noù di chuyeån trong ñöôøng tieát nieäu.Coù ngöôøi noùi laø ñau saïn thaän coøn khuûng khieáp hôn khi caùc baø ñau buïng“vöôït caïn chæ coù moät mình”.

Ngaøy nay, nhôø nhieàu phöông phaùp ñieàu trò tieán boä, saïn ñöôïc loaïi boû deãdaøng, mau leï vaø an toaøn. Sau ñoù, vôùi caùc phöông phaùp phoøng ngöøa höõuhieäu, beänh ít coù nguy cô taùi phaùt vaø con ngöôøi traùnh ñöôïc söï oâm buïng keâuñau.

Ñaïi cöông

Saïn laø keát quaû cuûa moät loaït nhöõng phaûn öùng hoùa hoïc, trong ñoù nöôùctieåu trôû neân quaù ñaäm ñaëc khieán caùc chaát calcium oxalate, uric acid,

cystine keát tinh laïi thaønh nhöõng haït nhoû. Roài vôùi thôøi gian, caùc haït nhoû naøykeát tuï daàn daàn thaønh cuïc saïn lôùn.

Beänh coù theå xaåy ra cho nhieàu ngöôøi trong moät gia ñình hoaëc gaây ra docaùc roái loaïn cuûa ruoät, tuyeán giaùp traïng hoaïc do khieám khuyeát trong caáu taïocuûa hai traùi thaän.

Ñaøn oâng bò saïn thaän gaáp ñoâi ñaøn baø. Cho tôùi tuoåi 70 tuoåi thì 5% nöõ giôùivaø 9% nam giôùi ñeàu maéc beänh saïn thaän ít nhaát moät laàn. Sau ñoù saïn thöôønghay taùi phaùt. Ngöôøi da traéng bò saïn nhieàu hôn ngöôøi da maàu.

Beänh thöôøng xaåy ra cho daân cö soáng ôû vuøng khí haäu khoâ noùng hôn laø ôûnôi nhieät ñoä oân hoøa. Khoâng uoáng nöôùc ñaày ñuû khieán noàng ñoä nöôùc tieåu coâñaëc laø moät trong nhieàu yeáu toá ñöa ñeán saïn keát tinh.

Moät vaøi döôïc phaåm nhö triamterene, acetazolamide coù theå gaây ra saïnthaän. Tieâu thuï thöïc phaåm nhieàu oxalate cuõng coù theå laø moät nguy cô.

Caùc loaïi saïn:

Saïn thaän coù theå do nhieàu hoùachaát taïo thaønh:

1- Saïn calcium.Coù tôùi 75% saïn ñöôïc caáu taïo baèng

chaát calcium (oxalate, phos phate,carbonate). Nam giôùi bò loaïi saïn naøynhieàu gaáp hai ba laàn nöõ giôùi. Saïnbaét ñaàu vaøo tuoåi töø 20 ñeán 30 vaøhay taùi phaùt vaøo nhöõng naêm sau ñoù.Calcium oxalate laø nhieàu nhaát vaøthöôøng thöôøng laø do aên thöïc phaåmcoù nhieàu hoùa chaát naøy hoaëc do haäuquaû caùc beänh ôû ruoät hoaëc taêng chöùcnaêng tuyeán caän giaùp maø ra.

2- Saïn uric acid.Chieám 10% caùc loaïi saïn thaän vaø

cuõng coù nhieàu ôû ñaøn oâng. Ngöôøi bòsaïn naøy thöôøng cuõng bò beänh thoángphong (gout).

3- Saïn cystine. 1%, thöôøng do ditruyeàn gaây ra.

4-Saïn struvite.To, ñoâi khi laøm ngheït thaän, gaây

ra do caùc beänh nhieãm truøng ñöôøngtieåu tieän.

Caùc loaïi saïn treân coù theå nhoû nhöhaït caùt hoaëc lôùn nhö traùi banh boùngbaøn; coù theå trôn tru nhaün nhuïi haysaéc caïnh.

Saïn ñöôïc taïo ra trong traùi thaänhay trong oáng daãn nöôùc tieåu. Thöôøngthöôøng saïn thaän khoâng gaây ñau tröøkhi noù di chuyeån töø thaän xuoáng oángdaãn tieåu. Nhöõng côn ñau naøy raát döõdoäi khieán ngöôøi beänh nhôù suoát ñôøi.

Nguy cô gaây saïn:a-Saïn thaän xaåy ra khi ta khoâng

uoáng ñaày ñuû nöôùc, nöôùc tieåu trôû neânñaäm ñaëc, caùc hoùa chaát keå treân keáttinh;

• Baùc só NGUYEÃN YÙ ÑÖÙC

• Caâu Chuyeän Thaày Lang • Caâu Chuyeän Thaày Lang • Caâu Chuyeän Thaày Lang • Caâu Chuyeän Thaày Lang •


b-Khi ta aên quaù nhieàu vaøi thöïcphaåm nhö bô, söõa, chocolate, ñaäuphoïng;

c-Khi coù nhieãm truøng ñöôøng tieátnieäu;

ñ-Tröôùc ñaây ñaõ coù saïn;e-Ñaøn oâng;g-Trong gia ñình coù thaân nhaân

bò saïn.

Trieäu chöùngCôn ñau do saïn di chuyeån hoaëc

keït ôû thaän, oáng daãn nöôùc tieåu ñeàuraát döõ doäi vaø xaåy ra baát thình lình.Ñau xuaát phaùt ôû moät beân maïng môõhay buïng döôùi, chaïy xuoáng beïn, baépñuøi. Caùc côn ñau khoâng thuyeân giaûmvôùi thay ñoåi vò trí naèm, ngoài hoaëcsau khi uoáng thuoác choáng ñau khoângcoù chaát aù phieän. Ñoâi khi beänh nhaânbò soát, ôùn laïnh, æ ñaùi ra maùu, oùi möûa.

Bình thöôøng, saïn hieän dieän trongaâm thaàm. Cho neân tìm ra saïn ñoâikhi laø do tình côø chuïp quang tuyeánbuïng trong luùc ñieàu trò caùc beänhkhaùc hoaëc ñi tieåu tieän ra saïn nhoû.

Khi nghi ngôø coù saïn, baùc só seõthöû nöôùc tieåu coi xem coù laãn maùuvaø nhieãm truøng khoâng; roài seõ chochuïp hình quang tuyeán caùc loaïi ñeåxaùc ñònh söï hieän dieän cuûa saïn.

Ñieàu trò

Ñeå chöõa saïn thaân, caùc nhaøchuyeân moân veà khoa tieát

nieäu coù theå aùp duïng maáy caùch sauñaây:

a-Theo doõi-Ñôïi chôø.Trong nhieàu tröôøng hôïp, saïn nhoû

coù theå ñöôïc tieåu tieän ra ngoaøi, nhaátlaø khi ta uoáng nhieàu nöôùc. Moãi laàntieåu, loïc coi coù saïn nhoû trong nöôùctieåu, ñöa baùc só ñeå phaân loaïi.

b- Duøng thuoác. Tuøy theo loaïi saïn,seõ coù döôïc phaåm thích hôïp.

Neáu saïn loaïi uric acid thì thuoácAllopurinol seõ laøm giaûm hoùa chaátnaøy trong maùu, dung dòch Bicarbon-

ate laøm tan saïn. Ñoàng thôøi caàn uoáng nhieàu nöôùc.Saïn cystine thöôøng raát hieám, thuoác Penicillamine, Tiopronun thöôøng

ñöôïc duøng ñeå laøm giaûm cystine. Neân uoáng nhieàu nöôùc.Khi saïn gaây ra nhieãm truøng ñöôøng tieåu tieän, thuoác khaùng sinh ñöôïc

duøng tröôùc khi saïn ñöôïc laáy ra.

c-Nghieàn saïn baèng soùng löïc trong nöôùc (Shock wave lithotripsy):Ñaây laø phöông phaùp trò lieäu töông ñoái môùi, ñöôïc saùng cheá beân Taây Ñöùc

vaø baét ñaàu duøng ôû Hoa Kyø töø naêm 1984.Coù nhieàu loaïi maùy nhöng nguyeân taéc chung gioáng nhau: maùy taïo ra

nhöõng ñôït soùng löïc coù söùc maïnh laøm raïn nöùt, tan vôõ saïn maø khoâng gaâythöông tích cho cô theå. Phöông phaùp naøy ñöôïc aùp duïng cho tröôøng hôïpsaïn naèm ôû thaän hoaëc phaàn treân cuûa oáng nöôùc tieåu.

Ngöôøi beänh naèm treân moät caùi neäm nöôùc hay trong beå nöôùc, caùc ñôïtsoùng coù söùc maïnh chuyeån qua nöôùc, doäi vaøo nôi coù saïn. Trung bình caàn töø200 tôùi 400 ñôït soùng ñeå laøm vôõ saïn, ñoâi khi caàn tôùi 1500 ñôït. Thôøi gianchaïy maùy laâu khoaûng töø 45 phuùt tôùi moät giôø.

Phöông phaùp coù theå thöïc hieän trong ngaøy, sau vaøi giôø theo doõi, beänhnhaân coù theå veà nhaø. Thöôøng thöôøng khoâng caàn ñaùnh thuoác meâ, nhöng ñeåbôùt ñau, beänh nhaân ñöôïc cho lieàu thuoác an thaàn. Beänh nhaân cuõng mangmaùy bòt tai ñeå traùnh aâm thanh to do soùng löïc gaây ra.

Khi veà nhaø, caàn uoáng nhieàu nöôùc, ñi tôùi ñi lui, tieåu tieän ngay khi moùtñaùi, loïc nöôùc tieåu ñeå theo doõi saïn ra nhieàu hay ít.

d- Giaûi phaãu.Khi saïn quaù lôùn maø caùc phöông phaùp treân khoâng coù keát quaû thì nhieàu

phöông thöùc giaûi phaãu ñöôïc aùp duïng vaø beänh nhaân caàn ñöôïc nhaäp beänhvieän ñeå giaûi phaãu.

Vôùi saïn nhoû, baùc só coù theå ñöa moät oáng plastic ñaàu coù duïng cuï gaép saïnvaøo oáng tieåu hoaëc thaän ñeå gaép saïn ra.

Phoøng ngöøa laâu daøi

Moãi laàn ñau saïn laø moät kyû nieäm ñaùng ghi nhôù. Cho neân ñeå traùnhsaïn taùi phaùt, ngöôøi beänh caàn bieát caùch phoøng ngöøa, goàm coù:

a- Uoáng nhieàu nöôùc ñeå traùnh tình traïng thieáu nöôùc trong cô theå, khieánnöôùc tieåu coâ ñaëc taïo ra cô hoäi thuaän tieän cho saïn keát tinh, ñoùng cuïc. Coùbaùc só khuyeân phaûi uoáng chöøng 10 ly nöôùc moät ngaøy.Traùnh chaát loûng laømmaát nöôùc trong cô theå nhö caø pheâ, röôïu. Nhöng khi ñau laø luùc saïn dichuyeån trong oáng thì khoâng neân uoáng nöôùc. Saïn coù theå laøm keït nieäu quaûn,ñöa tôùi phình nôû caùc khoang ôû thaän.

b- AÊn kieâng: saïn ñöôïc caáu taïo bôûi hoùa chaát coù trong vaøi thöïc phaåm, neânta caàn traùnh. Khi bò saïn calcium, ta caàn giaûm thieåu thöïc phaåm nhieàu cal-cium nhö bô söõa, chocolate, ñaäu phoïng; vôùi saïn uric acid thì ta caàn bôùt aênthòt vì thòt laøm taêng purine, tieàn thaân cuûa acid naøy; coøn saïn cystine thì caàngiôùi haïn caù vì caù coù nhieàu chaát cystine.

c- Uoáng thuoác theo toa baùc só vaø giöõ heïn ñeå ñöôïc theo doõi tình traïngsaïn. Söï theo doõi naøy caàn thöïc hieän haàu nhö suoát ñôøi.


Keát luaän

Trong taát caû caùc tröôøng hôïp saïn boä maùy tieát nieäu, soá löôïng nöôùc tieâuthuï haøng ngaøy coù moät vai troø raát quan troïng. Nöôùc uoáng laøm nöôùc

tieåu loaõng vaø ngaên ngöøa caùc tinh theå gaây saïn keát tuï vôùi nhau. Cho neân,moãi ngaøy, ngöôøi bò beänh saïn thaän caàn uoáng ít nhaát taùm ly nöôùc hoaëc nhieàuhôn.

Xin löu yù laø moät soá thöïc phaåm laøm thay ñoåi möùc ñoä kieàm hoaëc acid cuûanöôùc tieåu (chæ soá pH) vaø coù aûnh höôûng tôùi söï keát tinh caùc hoùa chaát trongsaïn thaän.

Rau, traùi caây(ngoaïi tröø traùi prune, plumbs, cranberries), söõa, laøm nöôùctieåu coù ñoä kieàm.

Thöïc phaåm coù nhieàu chaát ñaïm nhö thòt, caù, tröùng, pho maùt; traùi plumb,prunes, cranberries, ngoâ baùp, ñaäu lentils laøm nöôùc tieåu coù ñoä acid.

Ngoaøi ra, kinh nghieäm caùc cuï ta laø nöôùc saéc reã ñu ñuû, nöôùc ngoâ vaø raâungoâ luoäc, nöôùc saéc caây raâu meøo cuõng ñöôïc duøng ñeå laøm tieâu saïn.

Xin quyù thaân höõu duøng thöû coi xem coù coâng hieäu khoâng. Vöøa reû tieànvöøa khoâng sôï taùc duïng phuï cuûa hoùa chaát trong döôïc phaåm°

Thöa baùc só YÙ ÑöùcToâi coù caâu hoûi veà acetone ñoái vôùi söùc khoûe con ngöôøi.- Acetone laø gì? Taùc duïng cuûa acetone ñoái vôùi söùc khoûe ra sao?Lyù do toâi hoûi laø vì con daâu cuûa chuùng toâi ñang laøm ngheà nail. Xin baùc

só giaûi thích hoä. Caûm ôn baùc só.Ninh Nguyeãn- Galveston

Bs. NGUYEÃN YÙ ÑÖÙC GIAÛI ÑAÙP Y HOÏC

Thöa oâng,Sau ñaây laø caùc chi tieát veà acetone maø oâng hoûi. Hy voïng caùc giaûi thích

naøy seõ laøm oâng vöøa yù.Chuùc oâng vaø gia ñình vui maïnh.

Acetone laø moät hoùa chaát raát thoâng duïng trong nhieàu ngaønh kyõ ngheä.Rieâng trong ngheà laøm moùng, acetone ñöôïc duøng raát nhieàu. Caùc

teân khaùc ñöôïc duøng ñeå chæ hoùa chaát naøy laø: Dimethyl Formaldehyde,Dimethyl Ketone, Finger Nail Polish Removers, Rubber Cement.

Ñònh Nghóa:

Acetone laø moät chaát loûng, hoøa tan trong nöôùc, khoâng maøu,

deã bay hôi, deã chaùy, vaø coù muøi vòñaëc bieät. Hoùa chaát ñöôïc toång hôïptrong phoøng thí nghieäm nhöng cuõngcoù khaù nhieàu trong moâi tröôøng thieânnhieân nhö trong khoâng khí, nöôùcuoáng, ruoäng ñaát.

Töø khoâng gian, acetone hoøa nhaäpvaøo ñaát, nöôùc sau nhöõng côn möavaø baõo tuyeát. Nhöng acetone khoângtích tuï trong ñaát vaø nöôùc laâu vì caùcvi sinh vaät seõ chuyeån bieán chuùng racaùc hôïp chaát khaùc. Töï noù, acetonevoâ haïi vì chuùng bò bieán ñoåi raát mau.Nhöng khi keát hôïp vôùi chaát khaùc nhöhydogen peroxide, chloroform, thìacetone trôû thaønh nguy haïi.

Trong cô theå, acetone cuõng coù töïnhieân trong caùc cô quan boä phaän vaødo söï chuyeån hoùa thöïc phaåm taïo ra.Bình thöôøng, acetone ñöôïc nöôùc tieåuthaûi ra ngoaøi. Khi vì lyù do naøo ñoùmaø acetone khoâng ñöôïc thaûi ra thìñoä acid cuûa maùu leân cao, vaø coù theåñöa tôùi tai naïn vôùi baát tænh nhaân söï.

Trong kyõ ngheä hoaëc caùc tieäm laømmoùng, 97% acetone thoaùt ra khiñöôïc saûn xuaát hoaëc söû duïng seõ hoøalaãn trong khoâng khí.

Coâng Duïng:

Acetone ñöôïc duøng ñeå cheátaïo chaát deûo (plastic), caùc

loaïi sôïi (fibers), döôïc phaåm vaù caùchoùa chaát khaùc. Laø moät dung moâi höõucô, acetone coù theå hoøa tan nhieàu chaáthoùa hoïc.

Acetone coù trong caùc saûn phaåmkyõ ngheä nhö sôn, möïc in, contact ce-ment, chaát laøm keo (gum), nhöïa(resin), saùp (waxe), daàu môõ boâi trôn,thuoác nhuoäm, hoùa chaát chuøi röûa,thuoác röûa moùng tay.

Taïi tieäm laøm moùng tay moùngchaân, acetone ñöôïc duøng raát nhieàuñeå lau chuøi moùng.

Tieáp Caän Vôùi Acetone:

Cô theå tieáp nhaän acetone quamaáy ñöôøng chính sau ñaây:

-Hít thôû khoâng khí ngoaøi trôøi coùacetone.

-Hít thôû khoâng khí nhieãm ac-etone nôi laøm vieäc nhö taïi caùc tieämlaøm moùng hoaëc nhö caùc hoùa chaátduøng trong nhaø, chaát ñaùnh boùngmoùng tay, sôn nhaø.


Taïi caùc tieäm gaén moùng tay giaû, noàng ñoä acetone toái ña trong khoâng khíñöôïc cho pheùp laø 1000ppm cho 8 giôø laøm vieäc moät ngaøy vaø 40 giôø moättuaàn leã.

Da tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi caùc saûn phaåm chöùa acetone.Trong thuoác laù. Ngöôøi huùt thuoác vaø ngöôøi hít thôû khoâng khí nôi coù khoùi

thuoác ñeàu bò nhieãm acetone.

AÛnh Höôûng Cuûa Acetone Ñeán Söùc Khoûe:

Khi cô theå tieáp caän vôùi acetone, hoùa chaát naøy seõ lan vaøo maùu vaøxaâm nhaäp taát caû caùc boä phaän khaùc.

Neáu chæ laø soá löôïng nhoû, acetone seõ ñöôïc gan bieán hoùa thaønh caùc phaàntöû voâ haïi vaø coù theå ñöôïc chuyeån thaønh naêng löôïng cung caáp cho caùc chöùcnaêng cuûa cô theå. Traùi laïi, neáu hít thôû khoâng khí coù möùc ñoä acetone cao duøchæ trong thôøi gian ngaén, cuõng aûnh höôûng khoâng toát cho söùc khoûe.

1.Taùc duïng treân söï tieâu hoùa.Hít thôû hoaëc sôø moù vaøo acetone coù theå gaây oùi möûa, nhaát laø khi noàng ñoä

hôi acetone trong khoâng khí cao. Moät soá tröôøng hôïp oùi ra maùu khi beänhnhaân gaãy xöông ñöôïc boù boät coù chaát acetone.

2.Taùc Haïi Cho Maét, Muõi, Hoïng, Heä Tuaàn Hoaøn vaø Heä Thaàn KinhMaét - khi chaúng may dung dòch acetone baén vaøo thì maét seõ cay roài toån

thöông giaùc maïc, nhöng thöôøng thöôøng chæ vaøi ngaøy sau thì laønh. Hôiacetone cuõng laøm ngöùa vaø chaûy nöôùc maét. Khi tieáp xuùc vôùi dung dòchacetone trong thôøi gian laâu hôn, giaùc maïc seõ bò ñuïc taïm thôøi hoaëc vónhvieãn. Hôi acetone cuõng coù theå gaây ra toån thöông cho giaùc maïc.

Muõi - duø chæ vôùi noàng ñoä raát nhoû (500-1000ppm) hôi acetone cuõng gaâysöï kích thích nieâm maïc cuûa muõi. Muõi coù theå ngöûi thaáy muøi acetone ôû möùc200-500ppm trong khoâng khí.

Cuoáng hoïng - nieâm maïc cuoáng hoïng coù theå bò kích thích, söng khi tauoáng hoaëc hít thôû acetone.

Heä tuaàn hoaøn - khi bò ngoä ñoäc acetone, nhòp tim ñaäp raát nhanh vaø huyeátaùp giaûm ñaùng keå.

Heä thaàn kinh - khi hít thôû moät löôïng nhoû acetone, thính giaùc coù theå bòsuy yeáu. Khi truùng ñoäc acetone thì thaàn kinh trung öông giaûm hoaït ñoäng,naïn nhaân thaáy buoàn nguû, cöû ñoäng khoâng phoái hôïp, thaân theå chuyeån ñoänglieân tuïc vaø coù theå rôi vaøo tình traïng hoân meâ.

3.AÛnh Höôûng Hoâ HaápTruùng ñoäc acetone coù theå gaây khoù thôû, nhòp thôû chaäm, hôi thôû yeáu,

ngöùa cuoáng phoåi. Cho tôùi nay, acetone chöa bò xeáp vaøo danh saùch caùc hoùachaát coù nguy cô gaây ra ung thö.

AÛnh höôûng laâu daøi cuûa acetone chæ môùi ñöôïc nghieân cöùu ôû loaøi vaät. Khitieáp xuùc laâu vaø vôùi phaân löôïng cao, acetone coù theå ñöa tôùi toån thöông chothaän, gan, thaàn kinh vaø khuyeát taät cho baøo thai.

Hieän nay chöa coù nghieân cöùu naøo veà aûnh höôûng laâu daøi cuûa acetonevôùi loaøi ngöôøi °

THOÂNG TIN LIEÂN HEÄKHAÅN CAÁP

CHO COÂNG DAÂN MYÕ

Theo thoâng baùo töø Ñaïi söùquaùn Hoa Kyø taïi Haø Noäi

vaø Laõnh söï quaùn Hoa Kyø taïiSaigon lieân heä khaån caáp cho coângdaân Hoa Kyø ñang vieáng thaêm, taïmtruù taïi Vieät Nam ñöôïc phoå bieân nhösau:

Nhöõng tröôøng hôïp khaån caáp coùtheå bao goàm:

Beänh taät, töû vong, tuùng quaãn,bò baét giöõ, bò maát hoä chieáu, naïnnhaân cuûa toäi phaïm, maát tích,nhöõng tröôøng hôïp baét coùc treû emlieân quan ñeán boá meï...

Trong tröôøng hôïp khaån caáp lieânquan ñeán coâng daân Hoa Kyø, vuiloøng lieân heä:

Lieân heä taïi Hoa Kyø:1-888-407-4747 goïi töø trong noäi

ñòa Hoa Kyø hoaëc+1 202-501-4444 neáu goïi töø

nöôùc ngoaøi.

Lieân heä vôùi Ñaïi söù quaùn HoaKyø taïi Haø Noäi theo soá ñieän thoaïicuûa ñöôøng daây noùng hoaït ñoäng24/7:

(04) 3850-5000 neáu goïi trongnoäi ñòa Vieät Nam hoaëc (011) (84-4) 3850-5000 neáu goïi töø nöôùcngoaøi.

Lieân heä vôùi Laõnh söï quaùn HoaKyø taïi TP. Saigon theo soá ñieänthoaïi cuûa ñöôøng daây noùng hoaïtñoäng 24/7:

(08) 3520-4200 neáu goïi trongnoäi ñòa Vieät Nam hoaëc(+84)(8)3520-4200 neáu goïi töønöôùc ngoaøi.


Vaên chöông Vieät Nam, töï khi coù chöõ quoác ngöõ ñeán nay, vaãn laø nieàmtöï haøo cuûa daân toäc. Töø ñoù, maø thô, vaên, kòch ngheä ñaõ phaùt trieån.

Ñieàu ñaùng noùi laø Thô, moät theå loaïi vaên chöông ñaõ ñöôïc haàu heát moïingöôøi daân öa thích, töø nhöõng nhaø trí thöùc ñeán daân giaû, töø nhaø tu haønh ñeánkeû laøm chuyeän aùc, baát cöù ai cuõng thích thô, meâ thô, vaø muoán laøm thô.Ngay caû caùc coâ thôï caáy, caùc anh thôï caày cuõng coù theå buoät mieäng laøm thô.Thô ñöôïc ngaâm laõng ñaõng treân caùc doøng soâng mieàn Nam, nheï nhaøng vôùitieáng cheøo khua nöôùc len laùch beân caïnh haøng döøa nöôùc. Thô ngaâm döôùiaùnh hoaøng hoân, trong moät vöôøn cheø.

Thô baét ñaàu moät ngaøy laøm vieäc, thô keát thuùc moät buoåi lao ñoäng meätnhoaøi. Vui nhaát laø cho caùc thanh thieáu nieân, khi yeâu maø ngaïi nguøng khoângbieát môû lôøi ra sao, ñaønh möôïn thô thay cho lôøi toû tình vaø nhaát ñònh, khoângbao giôø thaát baïi, vì chaúng coù ngöôøi naøo döõ daèn ñeán noãi maø nghe ñoïcnhöõng caâu thô tình caûm maø laïi noåi traän loâi ñình. Ñoâi khi, trong moät vaøi tìnhhuoáng nguy hieåm lo aâu chaäp chuøng, ngöôøi ngöôøi ñeàu thaát saéc, nhöng neáucoù ai bieát ñoïc vaøi caâu ca dao huøng traùng, thì laäp töùc tình hình thay ñoåingay.

Ñaëc bieät nöõa laø töø yù Thô, maø ca dao daân toäc ñaõ vöôn ra moïi nôi, moïichoã. Chuyeän gì cuõng coù ca dao beân caïnh, töø cheâ bai ñeán ngöôõng moä, töøyeâu thöông ñeán chaùn gheùt, töø raên daäy ñeán maéng moû... ca dao coù maët khaépmoïi nôi, töø mieàn nuùi cao khoâ khan ñeán bình nguyeân phong phuù.

Böôùc xuoáng ruoäng saâu lôõ saàu taác daï,Tay oâm boù maï nöôùc maét hai haøng.Ai laøm lôõ chuyeán ñoø ngang,Cho soâng caïn nöôùc hai haøng bieät ly.Caát tieáng than hai haøng luïy nhoû,Anh noùi thöông em roài laïi boû em ñaây.

Theá giôùi ñaõ thua Vieât Nam ôû ñieåm naøy. Khoâng coù moät daân toäc naøo laïigiaàu coù, laõng maïn qua Thô nhö daân toäc Vieät Nam.

Moät trong nhöõng chöùng côù tieâu bieåu cho vò trí ñoäc ñaùo cuûa Thô VieätNam trong doøng Vaên Hoïc quoác teá laø taäp Ñoaïn Tröôøng Taân Thanh, töùcKieàu, cuûa Nguyeãn Du. Ngöôøi ta toân troïng thô cuûa Nguyeãn Du khoâng

nhöõng chæ laø taøi dieãn taû moät caâuchuyeän daøi baèng thô, maø moãi nhoùmchöõ trong thô cuûa Nguyeãn Du ñeàuphaûng phaát moät baøi hoïc raên ñôøi.

Nhö theá, vaên chöông vaø vaên hoïcVieät Nam laø nhöõng neùt ñoäc ñaùo trongdoøng sinh meänh cuûa daân toäc, caànphaûi baûo toàn baèng moïi giaù. Khoângnhöõng chæ baûo toàn toaøn dieän caùc aùngvaên thô, maø coøn phaûi baûo toàn töøngchöõ vieát, thí duï nhö chöõ “Y”.

Trong doøng chöõ quoác ngöõ, chöõnaøo cuõng coù vò trí cuûa noù,

khoâng theå thay theå ñöôïc, ñaëc bieät laøchöõ “Y”.

Töø ñoù maø ta coù chöõ THÖÔNGYEÂU, NGÖÔØI YEÂU DAÁU ÔI,THU THUÛY, TRUYEÀN THUYEÁT,HUY CHÖÔNG...

Trôû laïi ngay ñoaïn ca dao daãnchöùng ôû treân, chuùng ta thaáy neáu thay“Y” baèng “I”, thì caû ñoaïn ca daotan naùt:

Böôùc xuoáng ruoäng saâu lôõ saàu taácdaï,

Tay oâm boù maï nöôùc maét haihaøng.

Ai laøm lôõ CHU-IEÁN ñoø ngang,Cho soâng caïn nöôùc hai haøng bieät

LI.Caát tieáng than hai haøng LUÏI nhoû,Anh noùi thöông em roài laïi boû em

ÑAÂI.

° CHU TAÁT TIEÁN


Ñoaïn ca dao khaùc:Baéc thang leân ñeán taän trôøi,Baét oâng NGU-IEÄT laõo ñaùnh möôøi caúng tay.Ñaùnh thoâi laïi troùi vaøo caây,Hoûi oâng NGU-IEÄT laõo: “ñaâu daây tô hoàng?”

Thí duï khaùc:Nhaùc troâng leân ñaõ xeá taøÑeâm KHU-IA khoaét con gaø gaùy sang canh.Mong anh maø chaúng thaáy anh,Thieáp toâi buoàn baõ kheâu quanh ngoïn ñeøn.

Hoaëc:Meâ anh chaúng phaûi meâ tieàn,Thaáy anh lòch söï coù DUI- EÂN dòu daøng.Thaáy anh em nhöõng mô maøng,Töôûng raèng ñaây ñaáy phöôïng hoaøng keát ñoâi.

Trôû laïi vôùi Ñoaïn Tröôøng Taân Thanh, vaø nhìnngay vaøo teân cuûa taùc giaû, neáu ñoåi “Y” thaønh “I” thìta ñaõ gieát cheát moät nhaø thô Vó Ñaïi cuûa moïi thôøi ñaïi:NGU-IEÂN DU!

Khoâng coù nhaân vaät naøy trong vaên hoïc Vieät Nam.

Ngay trong phaàn môû ñaàu, neáu vaát boû chöõ Y, taseõ thaáy:

Caûo thôm laàn giôû tröôùc ñeønPhong tình coå luïc coøn TRU-IEÀN söû xanh!...Mai coát caùch, TU-IEÁT tinh thaànMoãi ngöôøi moät veû, möôøi phaân veïn möôøi..

Nhö theá, ích lôïi gì cuûa vieäc boû chöõ “Y”, thay baèng chöõ “I”?Ñieàukhuûng khieáp hôn nöõa laø neáu thi haønh nhö

vaäy, thì haøng chuïc trieäu ngöôøi seõ maát teân, seõ bieánmaát trong ñau khoå: taát caû nhöõng thieáu nöõ, thieáu phuïvaãn töøng haõnh dieän mang teân THUÛY, THUÏY,HUYEÀN; taát caû nhöõng ngöôøi nam coù teân HUY,TRUYEÀN, CHUYEÂN... seõ khoâng coøn trong soå boäñôøi cuûa daân toäc.

Hoï NGUYEÃN cuõng bieán maát luoân. Seõ khoângcoøn NGUYEÃN HUEÄ, NGUYEÃN AÙNH...Keû muoánthay ñoåi, chæ caàn moät neùt chöõ, ñaõ gieát cheát caû chuïctrieäu ngöôøi nhanh nhö moät laøn chôùp neáu khoâng muoánnoùi laø xoùa soå caû moät daân toäc.

Thaät laø moät yù kieán quaùi dò! °

THEÂM MOÄT COÂ GIAÙOÑAÕ TRÔÛ THAØNHNHAØ THÔ...

Xin ñöôïc trình laøng: Coâ giaùo Leâ Thò Vuoân daïy taïi THPT ÑoângSôn, Thanh Hoùa. Coâ coù trang FB vôùi teân laø Cöông Bieân vaø qua söïgiôùi thieäu cuûa moät thaân höõu, chuùng toâi xin ñaêng laïi baøi thô môùicuûa coâ nhaân dòp ñaàu naêm vôùi töïa:

Meï ôi!

Bieån cuûa mình bò boû ngoû roài Meï ôi !Nhöõng con soùng coâ ñôn khoâng ngöôøi noâ giôõn

Thuyeàn beø trô khung döôùi trôøi uaát ngheïnCaù toâm xa roài cho bieån nhôù ñeán xanh xao

Bieån cuûa mình bò boû ngoû roài Meï ôi !Taøu thuûy giaëc vaøo gaàn bôø Ñaø Naüng

Chuùng cöôùp gieát ngö daân cho thuyeàn veà tay traéngMaø ngang nhieân cöù nhö choán khoâng ngöôøi

Trôøi cuûa mình bò boû ngoû roài Meï ôi !Maùy bay thuø caét ñöôøng bay truyeàn thoángAi phaù daäu ñaäp bôø cho trôøi queâ trô troáng

Cho loøng ngöôøi ly taùn ñau thöôngÑaát cuûa mình bò boû ngoû roài Meï ôi !

Ngheânh ngang nôi yeát haàu Quoác GiaNgöôøi ngoaïi bang daøy ñaëc

Coù linh thieâng meï haõy veà Vuõng AÙngHay Nha Trang ñeå taän maét Meï nhìnRöøng cuûa mình bò boû ngoû roài meï ôi !

Luõ laâm taëc ñeo huy hieäu ñaûngMoãi muøa möa veà bao mieàn queâ nöôùc traéng

Thuûy ñieän xaû, nhaán chìm bao maûnh ñaát ñau thöôngNoøi gioáng ta bò boû ngoû roài Meï ôi !

Cho chaát ñoäc ngaám saâu vaøo huyeát thoángKeû thuû aùc khoaùc aùo hoïc cao hieåu roäng

Ñang gieát cheát gioáng noøi baèng söï baát löôngLoøng ngöôøi Vieät Nam bò boû rôi roài Meï ôi !

Chaúng maáy ai nghe tieáng ruoät gan cuûa ngöôøi taâm ñöùcKeû naém trong tay chöùc danh quyeàn löïc

Baát nhaân vôùi ñoàng baøo, heøn vôùi giaëc ngoaïi bangTreân heát baây giôø laø nieàm tin bò boû hoangQuoác Hoäi hoïp chaúng laøm neân côm chaùo

Khaåu hieäu ñoû ñöôøng maø du coân lô laùoDaân ñen quay cuoàng chuyeän giaù aùo tuùi côm

Meï Vieät Nam ôi meï coù linh thieângXin thöùc tænh luõ taø quyeàn baùn nöôùc

Giang sôn naøy nhôø maùu xöông maø giöõ ñöôïcNay nôõ naøo naùt bôûi söï ngu trung !!!


• QUOÁC THAÙI - ÑINH HUØNG CÖÔØNG

Töø Houston Texas, Phan Vaên Duyeät ñaõ goïi Phaïm Baù Haân baùo tin cho bieát cöïu Ñaïi UÙy Nguyeãn Duy ñaõ cheát. Theá laø töø Paris, Phaùp

Quoác, chuùng toâi vöøa chia tay nhöõng ngöôøi soáng ñeå trôû veà D.C., chuùng toâilaïi hoäc toác chaïy xuoáng Houston ñeå tieãn ñöa moät ngöôøi baïn vöøa ra ñi...

Toâi bieát noù, ñaát Bình Döông naøy bieát noù. ThaèngDuy hoài ñoù laø moät tay thieáu uùy ngang ngöôïc nghòchngôïm laãn du coân, noù suoát ngaøy ñaùnh vaät vôùi caùi moâtoâ, noù chaïy nhö gioâng nhö gioù töø Phuù Lôïi, qua BìnhDöông, xuoáng Laùi Thieâu veà ñeán Saøi Goøn. Duycon nhaø giaøu, bò baét ñi lính, raát haøo saûng vaø ñoái ñaõibaïn beø moät caùch chaân tình roäng raõi. Toâi khoâng phaûilaø baïn hoïc vôùi noù, khoâng ñi lính cuøng thôøi, cuøngkhoùa, maø cuõng chaúng cuøng ñôn vò, nhöng tình côøtoâi ñaõ quen, vaø chôi thaân vôùi noù qua moät cuoäc xoâsaùt trong moät quaùn aên...

Caâu chuyeän xaûy ra quaù laâu, nhöng toâi coøn nhôù... - Coù moät tay troán quaân dòch con nhaø giaøu, duøng giaáy tôø giaû nhöng tuùi luùc naøo cuõng

ñaày giaáy baïc 500 ñoàng. Ñoù chính laø nhöõng tôø thoâng haønh khi bò khaùm xeùt.Tay nhaø giaøu naøy thaáy ñôøi troán lính deã daøng, anh ta beøn vaøo giôùi aên chôi,traø ñình, “dancing”, cao laâu töûu quaùn, ñaõi ñaèng aên uoáng laøm quen caùc caápnhí só quan quaân löïc, chôi vaø chi. Cöù theá, anh ta laân la quen bieát raát nhieàu,heát ngöôøi naøy tôùi ngöôøi khaùc, anh mua troïn caûm tình ñaùm só quan treû, moãikhi ñi ñaùnh giaëc trôû veà. Anh ta töï xöng laø Trung uyù, maø maáy oâng só quanquen anh, cuõng ít ai ñeå yù, vì tuy anh maëc ñoà thöôøng nhöng ñi caïnh moätñaùm só quan, thì ai cuõng töôûng anh laø só quan vaäy. Anh ta tìm caùch ñi nhôøxe díp, vaãn quaàn aùo daân söï ngoài treân xe, tay luùc naøo cuõng coù moät caùi tuùixaùch, caùi muõ “keâpi”, vôùi boä ñoà nhaø binh coù gaén hai boâng mai vaøng. Anh ñiheát traïi lính naøy, ñôn vò khaùc, choã naøo anh ta cuõng voâ troùt loït. Ñoàng tieàn laøgiaáy pheùp giuùp anh qua maët chính quyeàn, ñi taát caû moïi nôi moïi choán,ñoàng tieàn cuõng giuùp anh keát thaân vôùi nhöõng só quan treû ngang taøng cuûanhieàu binh chuûng. Sau naøy ngöôøi ñôøi goïi anh laø trung uùy Bao, caùi teân Baonaøy do ñaùm baïn cuûa anh ñaët cho. Trung uùy Bao khoân laém, cöù xöng mình laøtrung uùy, nhöng khoâng bao giôø maëc ñoà nhaø binh, chæ caàn noùi laø trung uùy, coùboä ñoà vaø caùi muõ treân taylaø ñaõ ñuû. Coù leõ anh chaøng sôï lôõ chaúng may bò baétthì chæ bò toäi troán quaân dòch, maø khoâng bò truy toá ñi tuø vì laø só quan giaû maïo.

Bao ñaõ lôïi duïng baïn beø ñeå coøn huø caû cha mình. Haén thöôøng möôïn xezeep nhaø binh, cho taøi xeá tieàn thaät soäp, chôû haén ñi ra maét ngöôøi nhaø, ngöôøi

thaân. Rieát roài, ngay caû ôû nhaø, chaanh ta cuõng queân caû teân cuùng cômcuûa anh, oâng cuõng goïi teân con mìnhlaø Bao, vì ai ñeán nhaø oâng cuõng cöùteân con oâng laø Bao maø hoûi. Vaø cöùtheá, moãi khi thaáy khaùch treû ñeán nhaø,laø oâng cha laïi keâu leân: “Bao, Baocoù ngöôøi kieám”.

Bao khoâng heà bieát raèng, thöïc rabeân An Ninh Quaân Ñoäi ñaõ bieát mìnhtöø laâu vaø vaãn ñaët ngöôøi theo doõi, chævì chöa bieát roõ yù ñoà cuûa haén laø gì,neân chöa baét.

Caâu chuyeän xaûy ra laø teân Baonaøy laøm quen ñöôïc vôùi DzöôngÑen, Só Quan An Ninh Yeáu KhuTaân Sôn Nhaát. Dzöông giôùi thieäuBao vôùi toâi, vaø nhôø toâi chôû y ñi ñaâyñoù. Daïo aáy toâi laø Só quan Haønh quaânYeáu khu, ñöôïc Thieáu Taù Phuøng VaênChieâu caáp cho moät taám baûng hìnhvuoâng, nhieàu maøu saéc, gaén ngaytröôùc caùi “Bumper” cuûa xe zeep ñeåra voâ Traïi Phi Long baát cöù luùc naøokeå caû quyeàn ñi trong giôø giôùinghieâm. Toâi le loùi laém, moät mìnhmoät xe zeep chaïy giöõa Saøi Goøn, chôûThaùi Dzöông vaø teân Bao ñi aên ñinhaäu, vaø thaèng Dzöông khi chôi vôùiteân naøy thì cuõng laø luùc noù tôùi soá.

Dzöông coù khaåu P38 ngaén noøngmöôïn cuûa yeáu khu. Ñeo ñeå laáy le,vì theo baûng caáp soá, noù chæ coù Colt45, coøn suùng luïc P38 laø cuûa Khoângquaân. Moät hoâm boãng döng khaåusuùng khoâng caùnh maø bay. Maát suùng,noù nghi thaèng Bao thuoång cuûa noù

ÑOAÛN VAÊN TÖÔÛNG NIEÄM NGUYEÃN DUY:


ñi laáy le, noù sôï traùch nhieäm neân baùoAn Ninh Quaân Ñoäi. Noù bò phaït troïngcaám, coøn toâi bò ANQÑ hoûi thaêm.

Toâi môùi vôõ leõ ra moïi chuyeän...

Giôø ñaây thaèng Bao, Trung uyùgiaû, ñang ngoài aên uoáng cuøng baønvôùi thaèng Duy, toâi ngoài baøn ñoái dieän,cuøng vôùi Traàn Quyù Cao, Cao cuõnglaø moät tay chôi giang hoà. Toâi nhoû tocaâu chuyeän vôùi thaèng Cao vaø theálaø Cao ñöùng leân hoûi toäi thaèng Bao,vaø ñoøi khaåu suùng cho thaèng Dzöông.Bao lieán thoaéng caùi moàm, khai laønoù cuõng bò ANQÑ ñieàu tra, vaø cuõngbò “cuû”, vaø noù noùi ñaõ traû laïi caùi suùngcho thaèng Dzöông. Noù cuõng noùi noùkhoâng phaûi laø só quan giaû, chæ laø hieåulaàm noï kia, noù luoân luoân laø anh haichi tieàn, vaø giöõa choán aên nhaäu, thaèngCao cuõng khoâng muoán sinh söï, hônnöõa Cao cuõng chæ nghe loõm boõm quatoâi, noù cuõng chaúng hieåu nhieàu, Caocuõng boû qua. Theá laø boïn thaèng Duy,thaèng Bao ñaõ keùo baøn ngoài chung,thaèng Bao laïi chi tieàn heát, vaø töø ñoùtoâi quen Duy vaø laø baïn vôùi noù.

Nhöõng buoåi chieàu khoâng phaûibay ñeâm, toâi thô thaån, thaû mình taûnboä doïc theo bôø soâng, nhaøn taûn nhìnngaém sinh hoaït cuûa ngöôøi daân.

Tænh Bình Döông khaù ñeïp, naêmxöa ngöôøi ta goïi noù laø Thuû Daàu Moät,Vì giöõa dinh tænh, coù moät caây Daàuto toå chaûng, noù caøng ñeïp hôn laø ôûgiöõa loøng tænh coù con soâng Saøi Goønchaûy qua, soâng nöôùc ñaõ taïo söï giaothoâng deã daøng, vaø saàm uaát, haøngquaùn moïc leân nhö naám ngay khu chôïbuùa, phiaù döôùi laø khu quaân söï, taøutuaàn giang, taøu haûi quaân cuûa nhaøbinh ñaäu kín mít. Toâi ñang taän höôûngcaùi khoâng khí buoåi chieàu eâm aû cuûacaûnh yeân vui, thì kòch moät caùi, chieácxe moâ toâ cuûa thaèng Duy ñaäu ngaysau löng, noù nhanh nheïn baät caùi caøngchoáng cho chieác xe khoûi ñoå vaø hoûitoâi ñi ñaâu, chöa kòp traû lôøi noù ñaõ boáctoâi leân chieác xe moâ toâ cuõa noù, phoùng

xe löôïn quanh phoá phöôøng. Thaèng Duy raát quùy vaø thöông toâi, sau nhöõnglaàn tình côø gaëp nhau ñi chôi, aên uoáng, noù mang toâi treân caùi xe moâ toâ cuûanoù, vöùt toâi trôû laïi sö ñoaøn trong Phuù Lôïi, moãi laàn nhö theá, noù laïi loùt tay chotoâi vaøi chuïc ñeå ñi xi neâ. Noù bieát toâi laø thaèng quan saùt vieân phi cô ngheøokhoå, raùch böôm, chöa heát thaùng ñaõ phaûi ñi vay löông.

Roài baüng ñi toâi khoâng thaáy thaèng Duy vôùi chieác moâ toâ chaïy voøng quanhthaønh phoá. Tìm hieåu ra laø anh chaøng Duy ta ñaõ ñuïng ñoä döõ doäi vôùi oâng xeápcuûa chaøng. Duy laø só quan tieáp lieäu cho Trung Taâm Tieáp Vaän Bình Döông,moät caên cöù cung caáp taát caû nhöõng nhu caàu veà binh bò chieán tranh cho tænh,goàm caùc löïc löông quaân söï cuûaTieåu Khu nhö Ñòa Phöông Quaân, NghiaõQuaân, Bieät kích, keå caû caùc löïc löông taêng phaùi haønh quaân... Toùm laïi, TrungTaâm cung caáp taát caû chieán cuï, nhieân lieäu, vaø phöông tieän cho nhöõng ñôn vònaøy töø suùng ñaïn, xaêng nhôùt, ñieän trì vaø caû quaân xa ñeå chôû binh lính ñi haønhquaân. Bò truïc traëc haønh quaân, Ñaïi Uyù Cöøu, Chæ Huy Tröôûng ñaõ thí choát, ñoåtoäi leân ñaàu Duy. Anh ñaõ caõi vaõ kòch lieät vôùi oâng Chæ Huy tröôûng vaø roài khinoùng quaù, chòu khoâng noåi nhöõng noãi oan öùc, Duy ra lôøi:

-Thöa Ñaïi UÙy, Ñaïi UÙy teân Cöøu, Cöøu laø Mouton, toâi cho Mouton gaëm coûluoân” Vaø theá laø noù binh cho oâng ñaïi uùy moät cuù vaøo maët.

Quaân kyû laø quaân kyû , Quaân caûnh ñaõ cho nhoát chaøng vaøo khaùm, vaø sauñoù, noù bò ñoåi ñi ñaâu toâi cuõng chaúng hay....

Cuoäc ñôøi ñoài thay, möa cöù rôi, maây cöù troâi, ñôøi lính toâi cuõng noåi troâilöu laïc, toâi khoâng coøn ôû Bình Döông, sau khi toâi ñi Myõ trôû veà, thì

Myõ cuõng ruùt, maùy bay Myõ cuõng theo Myõ bay veà Myõ, sö ñoaøn 5 chæ laø söñoaøn boä binh, lính chæ coøn ñi boä maø uyùnh nhau vôùi Vieät Coäng. Caùi ngheàbay boång cuûa toâi cuõng caùo chung. Toâi daït veà Laùi Thieâu, qua Thuû ThöøaLong An, vaø sau cuøng di taûn sang Myõ, toâi soáng ñôøi löu vong nôi xöù ngöôøi...Vaäy maø boãng moät hoâm, toâi nhaän ñieän thoaïi cuûa thaèng Duy, noù roái rít möøngrôõ khi lieân laïc ñöôïc vôùi toâi. Noù hoûi doàn daäp:

-Maøy ôû ñaâu maø möôøi maáy naêm nay khoâng gaëp?-Thì tao ñaõ chaïy ñöôïc qua Myõ töø 75 vaø ñang ôû gaàn D.C. Theá coøn maøy?-Tao cuõng ôû D.C. nhöng tao ôû trong toaø Baïch OÁc.Toâi phì cöôøi. Môùi gaëp maø thaèng naøy ñaõ loâ toâ pheùt laùc, toâi baûo noù:- Maøy dieãu dôû, Duy ôi, maøy coù maéc bònh taâm thaàn khoâng vaäy?Thaèng Duy cöôøi heà heà baûo toâi:-Tao khoâng noùi ñuøa ñaâu, tao ôû trong White House thaät, khoâng tin maøy

cöù hoûi anh Phaïm Boäi Hoaøn.

Anh Hoaøn laø ngöôøi hay ñi quay phim cho Toång Thoáng Myõ töø thôøi oângReagan. Toâi vôùi anh Hoaøn khaù thaân, anh lôùn tuoåi hôn toâi, tính tình xueàxoaø, thöôøng xöng hoâ anh em vôùi nhau, ñieàu ñaëc bieät laø anh em chuùng toâilôùn hoïng, noùi to nhö tieáng leänh, chuùng toâi thöôøng noùi tröôùc ñoaøn ngöôøi ñibieåu tình choáng Coäng Saûn caû traêm ngöoøi, maø khoâng caàn loa, hay maùyphoùng thanh gì raùo. Chuùng toâi maø gaëp nhau ôû ñaâu thì oang oang nhö saámôû ñoù. Toâi hoûi anh Hoaøn:

-Anh coù bieát thaèng Duy khoâng? Noù baûo em laø noù ôû trong toaø Baïch OÁc?Em nghi thaèng naøy coù vaán ñeà, noù coù ñieân khoâng, noù tuy toát vôùi baïn beø,nhöng hay boác pheùt laém!

-Naøy, noù noùi thaät ñaáy. Noù ôû trong toaø Baïch OÁc caû 10 naêm nay. Töø ngaøyBush cha laøm phoù cho oâng Reagan, cho tôùi khi Bush cha thay oâng Reagan


leân laøm Toång Thoáng, luùc naøo noù cuõng caëp keø nhö boùng vôùi hình, töôùng taùto con oai veä, ñi caïnh Toång Thoáng, troâng cuõng oai ra pheát.

Anh Hoaøn noùi tieáp:- Coù moät laàn anh theo Bush cha qua Luaân Ñoân, thaèng Duy cuõng maëc

ñoà lôùn, oai veä thaùp tuøng oâng Bush, boïn truyeàn thoâng cuûa Anh Quoác, ñaøitruyeàn hình, ñaøi BBC thaáy moät oâng AÙ Ñoâng, töôùng taù ngon laønh, laïi ñi gaànToång Thoáng, yeân chí raèng teân naøy thaùp tuøng Toång Thoáng vaø coù theå laø coávaán cho Toång Thoáng nhöõng vaán ñeà veà AÙ Chaâu. Theá laø boïn naøy, mon menlaøm quen, vaø xin phoûng vaán caäu Duy veà quan ñieåm chính trò cuûa Myõ ôû AÙChaâu, caäu Duy sôï quaù, troán bieät...

Moãi laàn toâi xuoáng Houston, laø toâi ñi hoïp baïn Traàn Luïc, chuùng toâinhöõng ngöôøi hoïc troø trung hoïc cuûa thôøi 56-62. Tröôùc khi bieát toâi

seõ gaëp laïi Muøi Quùy Boàng, Döông Phuïc, Phaïm An Ñaø vaø Traàn Keá Syõ, roàiPhan Vaên Duyeät, Löu Thanh Sôn, Vuõ Vaên Haûi v.v..thì toâi cuõng phaûi ñi gaëpNguyeãn Duy, ngöôøi baïn laïc ñaøn, khoâng vaøo boä lính, hay boä hoïc troø cuûa toâi,nhöng toâi laïi raát thaân raát hôïp vôùi Duy.

Ñaây roài Duy ñaõ ñeán, vaãn maët vuoâng chöõ ñieàn, ñoâi loâng maøy choåi seå, tuatuûa moïc treân hai con maét thaät saùng, Duy troângkhaù hung döõ vôùi khoå ngöôøi to, cao, ñaäm ñaø nhöMyõ, troâng noù hung haêng nhö Tröông Phi saép ratraän, nhöng khi noù caát tieáng noùi, thì roõ raøng moätgioïng noùi thaân tình, aám aùp. Cho duø gioïng noùicuûa noù ngoïng ôi laø ngoïng. Noù oâm chaàm laáy toâimöøng rôõ, roài quay sang giôùi thieäu:

-Ñaây vôï tao, Kim Neân, tao thöôøng goïi vôïtao naø con ma vuù daøi.

Chò Kim Neân, ngöôøi ñeïp Bình Döông, vôùikhuoân maët traùi xoan, cao raùo, khoå ngöôøi caânxöùng, vaø vaãn coøn nhöõng neùt ñeïp cuûa thôøi thanh xuaân, chò chæ nghieâm maëtchaøo vôï choàng chuùng toâi, khoâng heà toû ra coù thaùi ñoä naøo tröôùc söï ñuøa bôõncuûa choàng, Duy haàu nhö khoâng ñeå yù chuyeän ñoù, noù nhìn qua vôï toâi, vaø toâicuõng chöa kòp giôùi thieäu, thì caùi moàm noù ñaõ boâ boâ:

-Chò Cöôøng haû, thaèng Cöôøng noù baûo toâi “naø chò naøm hoâ teùt ñôø ne(Hotesse De L’ air), coù phaûi chò naøm cuøng thôøi vôùi vôï oâng Kyø phaûi khoâng?.

Caùi gioïng ngoïng líu, ngoïng lo, cöù en lôø bieán thaønh en nôø, cuûa noù laøm toâibaét cöôøi, nhaát laø khi noù noùi chuyeän chính trò, chính em, thì oâi thoâi caøng cöôøiñöùt ruoät. Noù cöù baø côøninhton ( Clinton) maø noùi, côø ninh ton, theá naøy, côøninh ton theá kia... Toâi beøn hoûi noù:

-Maøy thaân caän oâng Bush theá thì cuõng coù luùc maøy phaûi noùi chuyeän vôùioâng aáy chöù?

-Khoâng ñöôïc maøy ôi, noùi laùo noùi leáu laø dôõn maët töû thaàn, toâng toâng nghógì, noùi gì laø chuyeän cuûa oâng aáy, oâng noùi chuyeän voùi xeáp naøo, chæ thò ngöôøinaøy, chæ thò ngöôøi kia laø khoâng phaûi vieäc cuûa tao. Tao chæ coù moät vieäc imlaëng laø vaøng, caém cuùi maø ñaám boùp. Roài noù cöôøi baûo toâi, tao bieát maøy cuõngphaûi ñaám boùp cho vôï, tao chöa coi maøy naøm, tao ñaõ bieát maøy naøm sai, maøycöù nhaém tay chaân, baû vai vôï maøy maø boùp. Maøy naøm naùt caû baép thòt cuûa vôïmaøy ra. Ngheä thuaät taåm quaát, laø chæ duøng coù hai ngoùn tay caùi maø day voøngtroøn chung quanh baép thòt chöù khoâng phaûi cöù doàn baép thit vaøo loøng baøn taymaø boùp cho naùt ra. Roài thaèng Duy laïi noùi veà coâng vieäc, noù baûo nhieàu luùc

Toâng Toâng Bush cuõng vui tính, thíchnoùi chuyeän vôùi noù, noù cöôøi, vaø moätñieàu noù noùi “Yes Mr. President” hay“ No Mr. President”.

Noù baûo khoâng bieát noù noùi tieángAnh oâng Bush coù hieåu noù khoâng,nhöng toâng toâng khoaùi noù. Toâi baûo:

-Ñuùng roài, neáu khoâng khoaùi thìmaøy laøm sao laøm cho oâng aáy suoát12 naêm, töø thôøi oâng Phoù, cho tôùi thôøioâng chaùnh, roài baây giôø oâng veà höu,oâng vaãn coøn duøng maøy.

-Coøn hôn vaäy nöõa, Toâng Toângbaûo boïn an ninh, laø thaèng John (teânMyõ cuûa Duy) naøy toát, noù muoán ñiñaâu cho noù ñi, ñöøng caám ñoaùn.Trong Toøa Baïch OÁc, maøy chæ ñöôïcaán ñònh ñi töø ñaâu ñeán ñaâu, khoângphaûi töï yù muoán môû cöûa naøo thì môû.AÁm ôù laø toi maïng, theá maø Toâng Toângcho tao muoán ñi cöûa naøo thì ñi.

Toâi buoät mieäng hoûi noù,-Cô may naøo ñaõ giuùp cho maøy

ñöôïc moät coâng vieäc toát, maø sangtroïng, luùc naøo cuõng caän keà ToângToâng, maø Toâng Toâng Myõ, trong khimaøy chæ laø moät tay anh chò ham chôi,nghòch ngôïm.

-Maøy bieát tao maø, tao chæ coùChuùa thöông, maø tao ñöôïc theá naøy.Caâu chuyeän giaûn dò, laø tao laøm trongtrung taâm “massage” naøy, moät ngaøykieám ñöoïc 5, 7 chuïc baïc, khoâng ñuûtieàn nuoâi vôï con. Buoåi tröa chuùngnoù ñi aên “Lunch”. Tao ôû laïi caàuChuùa, cho laø Chuùa ñaõ khoâng thöôngtao, khoâng giuùp tao, cöù ñeå tao ñoùiraùch khoå sôû nhö theá naøy hoaøi. Roàiboãng moät buoåi tröa, nhö thöông leä,caû boïn ñi aên Lunch, coù mình tao ôûlaïi. Thì boãng nhieân, maáy tay an ninhcuûa Phoù Toång Thoáng Bush ñeán tìmngöoøi ñaám boùp. Chaû coøn ai trongtieäm, baø “Manager” cöû tao ñi. Buoåitröa hoâm aáy ñaõ thay ñoåi ñôøi tao. Saumaøn ñaám boùp, Phoù Toång Thoángboãng thaáy tao caàn cuø, oâng aáy khoaùitao, baûo boïn an ninh giöõ tao laïi ñaámboùp cho oâng, vaø töø ñaáy, Phoù Toång


Thoáng ñi ñaâu, tao ñi ñaáy, Roài oângleân Toång Thoáng, tao cuõng theo oângluoân. Khi oâng veà höu, oâng veà ôûHouston, ñaát nhaø, thì tao laïi vaãn ravoâ trong dinh oâng nhö ngöôøi nhaø,ñaám boùp cho oâng, nhieàu khi pic nic,oâng cho caû gia ñình tao ñeán döï. Maøythaáy, ñoù khoâng phaûi Chuùa thöôngtao thì laø caùi gì?.

-Ñuùng vaäy, nhìn nhöõng xoay vaàncuûa ñôøi maøy, thì tao thaáy quaû thaätChuùa thöông maøy, nhöng thöôngmoät thaèng phaù laøng phaù xoùm nhömaøy, ñeå roài maøy laïi tieáp tuïc phaù aø,tính maøy noùng nhö löûa, thaáy gì baátbình laø maøy sinh söï ngay, theá maøytraû ôn laïi Chuùa baèng caùch naøo.

Thaèng Duy baûo toâi:-Tao bieát ôn Chuùa, tao ñaõ tu.

Ngaøy naøo khoâng ñi ñaám boùp chotoâng toâng, thì tao theo Cha xöù ñi laømnhaø laøm cöûa cho nhöõng ngöôøi ngheøo.Tao khoâng kheùo tay, tao chæ laømdecks, laøm saøn, coøn nhaø thì tao ñeåmaáy anh coù tay ngheà vöõng chaéc laøm.Ngoaøi thì giôø raûnh, tao chôi caây,chôi kieång cho bôùt ñi caùi tính noùngnaûy.

Maø thaät vaäy, toâi ñaõ ñeán nhaø Duy,noù ôû vuøng Katy, nhaø khoâng lôùn,nhöng raát xinh, nhaø noù raát ñeïp coù“Taste”, nhöõng caây Bon Sai noù troàngtrong nhöõng caùi chaäu, coâng phu vaøquyù giaù, coù nhöõng caây coù theå leân tôùigiaù ba boán ngaøn ñoàng, moät caây. Toâiphaûi noùi laø ngaïc nhieân ñeán söõng sôø,moät thaèng nhö noù, maø boãng döngnhö moät tieân oâng, thuaàn tính, ôû nhaølo vôï con, chôi caây caûnh, duøng thìgiôø nhaøn roãi ñi laøm nhaø khoâng coângcho nhöõng ngöôøi ngheøo khoù. Toâiboãng thaáy thöông noù, moät thaèng connhaø giaøu, du coân du keà, maø toân giaùoñaõ thay ñoåi ñôøi noù. Noù bieát ngheäthuaät, daùm boû caû maáy chuïc ngaønmua moät böùc tranh, mua moät böùctöôïng. Thuù tao nhaõ ñoù khoù loøng maøcoù ôû trong nhöõng con ngöôøi noùng naûyvaø soâi noåi nhö thaèng Duy.

Toâi ngaãm nghó moät ñieàu, roài toâi môùi hoûi noù:- Cuoäc ñôøi ñoái vôùi maøy ñeïp nhö moät gioøng nöôùc, ñaâu coøn gì maø phaûi

bon chen?- Khoâng phaûi ñaâu, coù nhöõng chuyeän ñaám ñaù ôû ñôøi, thua ñöôïc chæ u ñaàu,

söùt traùn, ñau ñôùn vaøi ngaøy, nhöng nhöõng vieäc tao laøm nhieàu khi noù nhöùcñaàu, ñieân luoân, khoâng deã nhö maøy töôûng. Caùi gì cuõng vaäy, thieân haï thaáytao ôû vôùi oâng Bush quaù laâu, coù nhöõng ngöôøi vai veá, chöùc quyeàn, cuõngmuoán nhôø tao ñaám boùp. Noùi nhö theá, ngoaøi giôø laøm vieäc cho toâng toâng, taocuõng coù “site job”. Nhöõng tay chöùc quyeàn, giaøu coù, cuõng phaàn naøo haõnhdieän, khi ñöôïc tao taåm quaát. Nhöng roài cuõng coù nhöõng baø nhaø giaøu, quyeàntheá, thueâ tao. Tieàn baïc dó nhieân laø chi raát ngoït, nhöng maøy töôûng töôïng,giöõa nöûa ñöôøng ñang ñaám boùp, thì baø ta dôû chöùng, baø ta laên loän, maét nhaémnghieàn, mieäng keâu caàu cöùu “Help!, Help!”. Tao thöøa bieát baø ta muoán gì,nhöng tao cöù vôø ñi nhö thaèng ñieác, caém cuùi taäp trung coâng vieäc cuûa mình,ñöông söï ñöôïc theå, caøng keâu la, caøng vaät vaõ, laøm tao cuõng vaõ moà hoâi, taocaàu Chuùa cho tao vöõng tin vaøo vôï con maø khoâng phaïm toäi. Noù nguy hieåm,vì maøy vöøa laøm vieäc, vöøa bò kích thich bôûi ñöông söï vaø loøng ham muoáncuûa chính mình. Sau cuøng tao nghó, phaûi thaéng mình, tao caén raêng ñoû maëtböôùc ra, boû dôû coâng vieäc, boû tieàn, boû caû ñoà ngheà, tao mau mau ra xe chaïyveà vôùi vôï con.

Thaèng Duy keå cho toâi nghe, maø noù maém moâi trôïn con maét, thì toâi bieátthaèng naøy quaû laø coù “Gout”, moät tay chôi maø töï cheá ñöôïc mình. Toâi boãngphuïc moät thaèng baïn, töø ñaùy loøng toâi, toâi thaáy noù laø moät thaèng thaät, moät taychôi, nhöng neáu caàn thì töï thaéng ñöôïc mình. Maáy ai trong ñôøi laøm ñöôïcnhö noù. Giöõ ñöôïc coâng vieäc, giöõ ñöôïc loøng töï troïng, vaø tình nghóa vôùi vôïnhaø...

Baây giôø thaèng Duy ñaõ cheát, vôï choàng toâi caát coâng töø D,C veà ñaâyñöa noù. Ñaùm ma cuûa noù thaät to, caû moät caùi nhaø thôø to theá maø chaät

cöùng nhöõng ngöôøi, baïn beø thaân höõu, nhöõng ngöôøi bieát noù, thöông noù, xagaàn cuõng veà ñöa noù.

Buoåi tröa ôû ngoaøi nghóa trang, ngöôøi ta tieãn noù kín caû baõi coû. Nhìn noùnaèm in trong quan taøi ñeå hai ngöôøi thaùo gôõ nhöõng daây xích buø loong haïhuyeät, toâi boãng nhôù ñeán hai caâu thô:

“ Nghiaõ Trang Rieâng Moät Goùc Trôøi, Caây Coû ngaäm Nguøi Thöông NgöôøiBaïc meänh”.

Toâi ñaõ ñeán vaø ñi khoûi Houston trong hai ñeâm ba ngaøy, vaø toâi ñaõ ghi laïinhöõng kyû nieäm trong loøng giöõa söï soáng vaø caùi cheát. Ngaøy ñaàu ñeán nhaøquaøn Vónh Cöûu thaêm xaùc noù, nhìn noù naèm im lìm trong quan taøi nhö ngöôìnaêm nguû, trong luùc vôï toâi thöông caûm suït xuøi, thì toâi chæ kheõ noùi vôùi noù:

- Moät ñôøi maøy boân ba, roài cuõng naèm ñaây. Chuùng tao naøo coù khaùc gì, roàikeû tröôùc, ngöôøi sau cuõng vaäy... Ñôøi cuõng chæ coù theá maø thoâi!.

Buoåi chieàu, khi rôøi khoûi nhaø quaøn, chuùng toâi coù moät böõa côm hoïp maët,caùc baïn Tröng Vöông ñaõ söôûi aám loøng vôï toâi, cuoäc vui, vaø tieáng cöoøi cuûabaèng höõu, ñaõ cho chuùng toâi laáy laïi nieàm soáng, tình ngöôøi vaãn cho chuùng tanieàm vui töôi, yeâu ñôøi, vaø nieàm hy voïng ñeå ñi noát quang ñöôøng gaäp gheànhcoøn laïi •••••


Moät

Caùch ñaây 50 naêm, taïi NghóaTrang Quaân Ñoäi Goø Vaáp,

Gia Ñònh nhöõng buoåi chieàu möadaàm thaùng 6 mieàn Nam, anh xoayxôû quay quaét giöõa nhöõng thaây cheátcuûa nhöõng ngöôøi lính thuoäc ñôn vòñaàu ñôøi: Tieåu Ñoaøn 7 Nhaåy Duø,Tieåu Ñoaøn 52 Bieät Ñoäng, Tieåu Ñoaøn2/7 Sö Ñoaøn 5 Boä Binh.. Nhöõngngöôøi cheát cuûa chieán traän ÑoàngXoaøi, Bình Döông noå ra töø nhöõngngaøy ñaàu thaùng 6.

Ñoái vôùi moät gaõ lính vöøa qua tuoåi20 naêm aáy, söï maát maùt cuûa haøngtraêm chieán höõu chæ ñöôïc ñöa veà saunhieàu ngaøy keå töø khi töû traän quaû laømoät söï ñau thöông quaù lôùn.. Thaântheå ngöôøi cheát caêng cöùng, xanh ñen,tím thaãm, doøi boï luùc nhuùc boø theonhöõng veát thöông suõng maùu.Khoaûng ñaát nghóa trang ñaëc saùnhbôûi maùu, thòt, con ngöôøi chaûy vöõa,seânh seách.. Trong ñoù coù maùu, thòtcuûa baïn anh, Thieáu UÙy Traàn TríDuõng, gaõ hoïc sinh ñaõ cho baïn cuønglôùp vaø toaøn tröôøng Phan Chaâu TrinhÑaø Naüng nieàm haõnh dieän.. Voâ ñòchboùng baøn hoïc sinh, thuû quaân ñoäiboùng roå, cuõng laø trung phong haøngñaàu cuûa hoäi tuyeån boùng troøn tröôøngtrung hoïc ñaù hay nhaát mieàn Trung.Nhöng giôø ñaây, taát caû daïng hình töôitreû soáng ñoäng cuûa Duõng vôùi luùmñoàng tieàn treân maù khoâng coøn nöõa..

Keùo fermeture bao ñöïng xaùc - Baïn anh, ngöôøi baïn aáu thô cuûa Ñaø Naünghôn möôi naêm tröôùc baáy giôø chæ laø moät thaây xaùc suøi suïp nöôùc nhôøn tímthaãm hoâi haùm. Coù chaêng ñöôïc phaàn an uûi laø xaùc Duõng coøn nguyeân daïnghình chöa bò vöõa naùt. Buoåi ñaù banh naêm xöa ôû Saân Vaän Ñoäng Chi Laênglaøm sao töôûng ra tình caûnh naày, Duõng ôi?!

Xoùm nhaø daân tröôùc nghóa trang phaûi di taûn vì muøi hoâi thoái boác kín ñaëckhoaûng khoâng. Tieáng keâu khoùc cuûa thaân nhaân töû só aâm aâm oaùn thaùn, xoùtxa, xeù caét.. Coù baø cuï vaät vaõ theàu thaøo beân chieác poncho goùi xaùc ngöôøi vöøalaät maët.. Nam ôi! Nam ôi! Sao chaùu boû baø.. Anh ngoài xuoáng beân caïnh baøcuï.. Baø ôi, con cuõng teân Nam, cha meï con khoâng coøn, con goïi baø baèng baøthay anh Nam.

Trôû veà haäu cöù ñôn vò nôi phi tröôøng Bieân Hoøa, saân côø tieåu ñoaøn traéngmaøu khaên tang, con treû chaïy thaát thanh quanh nhöõng ngöôøi meï ñang naèmlaên tröôùc baäc thang caùc vaên phoøng ñaïi ñoäi.. Thieáu uùy ôi! Thieáu uùy ôi! Hoùara anh laø só quan coøn soùt laïi cuûa moät tieåu ñoaøn nhaûy duø maø töø tieåu ñoaøntröôûng, tieåu ñoaøn phoù, 4 ñaïi ñoäi tröôûng ñoàng töû naïn.. Khoâng bieát Ñaïi UÙyPhaùt, ñaïi ñoäi tröôûng Ñaïi Ñoäi 74 vaø ñaùm quaân binh thaát laïc nay ñang ôû ñaâu.Theá neân, nhöõng töôûng Thaùng 6 naêm 1965 ñaõ quaù söùc chòu ñöïng cuûa conngöôøi , cho daãu laø ngöôøi lính coù khaåu hieäu Nhaåy Duø Coá Gaéng!

Hai

Töø treân tröïc thaêng ôû Quaûng Trò ñoå veà Hueá trong ngaøy Moàng Boán TeátAÂm Lòch anh ñaõ thaáy ra moät Thaønh Phoá Hueá cheát laëng. Ngöôøi Hueá

cheát khi aån nuùp sau nhöõng goác caây bò phaùo, hoûa tieãn coäng saûn baén laätngöôïc, caïnh haøng raøo cheø chaùy xeùm; treân leà ñöôøng vôùi moãi vieân gaïch ñoàngbò vôõ vuïn, nôi saân nhaø tröôùc chieác baøn thôø xieâu ñoå.. Ngöôøi cheát ñang quøylaïy oâng baø, vôùi aùo môùi thaám maùu, xeù raùch, con treû coøn caàm trong tay baoñoû tieàn lì xì ñaàu naêm..

Tuy nhieân caûnh cheát cuûa Hueá khoâng chæ xaåy ra trong khu Thaønh Noäi,treân ñöôøng Mai Thuùc Loan, Ñinh Boä Lónh, khu saân bay Taây Loäc, ôû nhöõngcöûa thaønh Thöôïng Töù, Ñoâng Ba.. Cheát ôû Hueá truøm khaép, moïi choán, taïi moãiphaân ñaát taïi vuøng Baõi Daâu, beân caïnh Soâng Höông, tröôøng Gia Hoäi, ChuøaAÙo Vaøng.. Vaø sau ngaøy quaân coäng hoøa chieám laïi Kyø Ñaøi, ñaùm caùn binhcoäng saûn goàm du kích, noäi thaønh, vaø boä ñoäi mieàn Baéc bò ñaùnh baät ra khoûikhu coá thuû Gia Hoäi,coäng hoøa ch, nôi saân Tieám laïi Kyø Ñaøi, ñaùm caùn binh coä

° PHAN NHAÄT NAM


quaân coäng hoøa chieám laïi Kyø Ñaøi, ñaùm caùn binh coäng saûn goàm du kích, noäithaønh, vaø boä ñoäi mieàn Baéc bò ñaùnh baät ra khoûi khu coá thuû Gia Hoäi, treânñöôøng ruùt lui mang theo nhöõng tuø nhaân voán chæ laø con treû vò thaønh nieân,ngöôøi giaø, phuï nöõ.. laø nhöõng ñoái töôïng laøm con tin cho laàn thaùo chaïy. Theáneân cuoái cuøng, thì caûnh cheát, söï cheát ñaõ hieän thöïc, vöôït khoûi söï töôûng töôïngcuûa baát cöù ai coøn coù Nhaân Tính - Bôûi ngöôøi Hueá ñaõ lieân tieáp bò thaûm saùt donhöõng keû cuøng chung khu phoá, chung xoùm nhaø cö nguï. Khoâng soùt moätngöôøi. Khoâng traät moät ngöôøi. Ngöôøi Hueá bò gieát do moät Söï AÙc ñöôïc nguïydanh laø “giaûi phoùng”, ñeå thoûa maõn maëc caûm voâ duïng, heøn keùm cuûa nhöõngkeû goïi laø “trí thöùc caùch maïng”, ñieån hình ñaëc chaát Hueá nhö Hoaøng PhuûNgoïc Töôøng, Hoaøng Phuû Ngoïc Phan, Nguyeãn Ñaéc Xuaân, Nguyeãn thò ÑoanTrinh, Toân Thaát Döông Kî.

Ngöôøi Hueá cheát chaät heát nhöõng buïi luøm ôû Khe Ñaù Maøi vuøng nuùi NguõTaây; suøm suïp böôùc chaân cuûa ñoaøn ngöôøi tìm kieám trong nhöõng ngaøy heøcuøng naêm naêm 1968. Hôi thaây cheát boác leân theo naéng ñaàu heø mieàn Trungong oùng nhö hôøn oan. Nhöng hôûi oâi! Cheát ôû Hueá cuõng chöa ñuû cho cuoäcñau thöông cuûa ngöôøi Vieät. Ngöôøi Vieät mieàn Trung chieám ñaàu baûng ñaàuoaùn haän. Khoâng phaûi ñôïi daøi laâu.

Ba

Anh ñang ôû treân caây soá 9 töø Quaûng Trò keå ñeán, vuøng thoân Mai Ñaúng,xaõ Haûi Laêng..Khoâng theå duøng moät chöõ, moät tónh töø, khoâng theå noùi,

khoùc, la, tröôùc caûnh töôïng tröôùc maët, chæ coù theå im laëng, chæ coù theå nghieánraêng, baëm moâi, duø raêng vôõ, moâi chaûy maùu töôi, tay luoáng cuoáng, maét môønhaït, muõi phaäp phoàng. Khoâng coù theå bieát gì veà thaân theå ñang môû ra tröôùcsöï taøn khoác tröôùc maët.

Trôøi ôi ! Hình nhö coù tieáng keâu mô hoà doäi ngöôïc ôû trong loàng ngöïc, trongcoå hoïng, nôi oùc naõo, hay chæ laø aûo giaùc cuûa con ngöôøi maát heát khaû naêngkieåm soaùt. Kieåm soaùt laøm sao ñöôïc nhòp ñaäp cuûa quaû tim, khoâng ai ngaêncaûn côn chôùp lieân hoài cuûa ñoâi maét, tay noåi da gaø, nhöõng sôïi gaân ôû thaùidöông phoàng leân ñaäp xuoáng - Maùu chaûy nguùc ngaéc traên trôû laên loùc khoâkhan khoù nhoïc trong nhöõng gaân caêng ñeán ñoä choùt ... Cuõng khoâng phaûi nhö

theá . Anh khoâng bieát, hoaøn toaønkhoâng bieát ñöôïc gì cuûa xaùc thaân.Anh khoâng coøn laø ngöôøi ñang soáng,vì soáng laø soáng cuøng vôùi ngöôøi soáng,chia xeû vui buoàn, ñau ñôùn lo aâu vôùingöôøi soáng. Chung quanh anh tröôùcmaët chæ coøn moät hieän töôïng, moätkhoâng khí: Cheát. Phaûi, chæ coù SöïCheát bao truøm vaây cöùng. Chæ coù noãicheát ñang taàng taàng phuû chaët kínkhoâng gian. Cho duø raèng, Thaùng 4,5, 1972 ôû An Loäc vôùi nhöõng ngoâimoä voâ danh, moä taäp theå, nhöõng caùicheát caâm laëng ñeán ñoä choùt cuûa ñauñôùn kinh hoaøng, ngöôøi cha traàm tónhñi tìm töøng caùi chaân, caùnh tay cuûanaêm ñöùa con vöøa bò tan thaây vì quaûñaïn ñaïi phaùo, nhöng laïi coøn ñöôïcmoät naác choùt: beân caïnh ngöôøi cheátvaãn coøn ngöôøi ñang soáng! ÔÛ An Loäc,anh thaáy ñöôïc loaïi ngöôøi cuoái ñaùyñau thöông ñoù. An Loäc laïi quaù nhoû,chæ hôn moät caây soá vuoâng, caùi cheátcoâ ñaëc laïi, ngaäp cöùng vaøo ngöôøinhanh vaø goïn nhö nhaùt dao ngoït.Caùi ñau ñeán chôùp maét, ngöôøi chöakòp chuaån bò thì ñaõ ngaäp haún vaøotrong!

Nhöng ôû ñaây, thoân Giaùp Haäu,Mai Ñaúng, Haûi Laâm cuûa Quaûng Tròthì khaùc hôn An Loäc moät baäc, hôntreân moät taàng, taàng cao ngaát choùt voùt,daøi hôn An Loäc moät chaëng, daøi hunhuùt meânh moâng.

Söï cheát treân 9 caây soá ñöôøng naøylaø 9 caây soá trôøi cheát, ñaát cheát, cheáttreân moãi haït caùt, cheát treân ñaàu ngoïnlaù, cheát vöông vaõi töøng maûnh thòt,cheát töøng cuïm xöông soáng, ñoátxöông söôøn, cheát laên loùc ñaàu laâu,cheát raõ rôøi töøng baøn tay cong congñen ñuùa ... Anh ñi theo chieác xe coângbinh uûi moät ñöôøng daøi, nhöõng xaùccheát, khoâng, phaûi noùi nhöõng boùxöông bò doàn cuøng aùo quaàn, vaätduïng, chaïm vaøo nhau nghe loùc coùc,xaøo xaïc, “ñoáng raùc” ngöôøi uøn uønchuyeån dòch, moät chaát nhôøn ñen ñenöôn öôùt laáp laùnh treân maët nhöïa - nhöïa


thòt ngöôøi !!Trôøi naéng, ñoàng traéng, con ñöôøng

im lìm, ñoäng cô chieác xe uûi ñaát - phaûigoïi xe uûi ngöôøi môùi ñuùng - vang ñeàuñeàu, hôi naéng boác leân töøng ñöôøngtreân maët nhöïa, hôi naëng muøi ... Vaïnvaät cheát trong loøng aùnh saùng. AÙnhsaùng coù muøi cuûa Söï Cheát. Neáu caûnhcheát taäp theå cuûa ngöôøi Do Thaùi ôû caùctraïi taäp trung gaây neân nieàm baønghoaøng xuùc ñoäng, vì theá giôùi chöùngkieán, thaáy ra ñöôïc nhöõng “xaùcngöôøi,” choàng choàng lôùp lôùp. Chíncaây soá ñöôøng cheát cuûa Quaûng Tròkhoâng coøn ñöôïc quyeàn duøng danhtöø “xaùc cheát” nöõa, vì ñaây cheát tannaùt, cheát tung toùe, cheát vôõ buøng ...Cheát traân taát caû moïi caùi cheát. Khoângcoøn ñöôïc “ngöôøi cheát” treân ñoaïnñöôøng kinh khieáp ñeán toät ñoä cuûa choánqueâ höông theâ thaûm ñoïa ñaøy.

Anh ra khoûi 9 caây soá ñöôøng kinhhoaøng ñeán La Vang Thöôïng, xuoángñi boä vaøo La Vang chính toøa, nôiTieåu Ñoaøn 11 Duø ñang chieám giöõ.Hai caây soá ñöôøng ñaát giöõa ruoäng luùaxanh coû, anh ñi nhö ngöôøi soáng soùtñoäc nhaát sau traän baõo löûa ñaõ thieâuhuûy heát loaøi ngöôøi. Ñöôøng vaéng, trôøiuû gioâng, ñaát döôùi chaân meàm meàmtheo moãi böôùc ñi, gioù maùt vaø khoângkhí theânh thang. Anh ngoài xuoáng veäñöôøng boû tay xuoáng ao nöôùc kyø coïtöøng ngoùn moät. Anh muoán taåy moätphaàn söï cheát bao quanh ? Coù caûmgiaùc laï : Anh vöøa phaïm toäi. Toäi ñöôïcsoáng.

Boán

Nhöng cuoái cuøng, hoùa ra, KhoåÑau/Söï Cheát nôi chieán traän

Ñoàng Xoaøi 1965 chæ laø khuùc daïo ñaàuphaàn bi thaûm vôùi nhöõng ngöôøi línhtöû traän. Cuoäc taøn saùt Maäu Thaân, 1968cuõng trong giôùi haïn cuûa ngaøn ngöôøidaân Thaønh Phoá Hueá bò ñaäp ñaàu,choân soáng. Vaø cho daãu ngoïn löûa MuøaHeø 1972 gôùm gheâ khoác lieät bao nhieâucuõng chæ buøng chaùy, tieâu huûy caùc thò

xaõ An Loäc, Kontum, Quaûng Trò..Hoùa ra Ñòa Nguïc Mieàn Nam khoâng chæ chöùng aáy. Hoùa ra khoå ñau

Mieàn Nam khoâng chæ vôùi vaøi ngaøn, vaøi chuïc ngaøn ngöôøi cheát, nhöõng thò xaõbò tieâu huûy.. Tai öông Vieät Nam/Thaûm Hoïa Mieàn Nam thaêm thaúm voâ bôøvôùi muøa xuaân uaát haän khoâng theå naøo queân, daãu hoâm nay 40 naêm sau 1975.

Chuùng ta haõy nhìn laïi ñoaïn ñöôøng maùu thaãm cuûa moät Daân toäc ñoïa ñaøytreân queâ nhaø ñieâu linh.. Ñaàu xuaân naêm 1975, vaøo buoåi Thaùng Ba, theâmmoät laàn ngöôøi Mieàn Nam töï hoûi: Coäng saûn saép ñaùnh ôû ñaâu? Khi naøo seõ ñoåra theâm moät traän maùu xöông vôùi löïc löôïng coäng saûn mieàn Baéc nhaát quyeátthöïc hieän böôùc cuoái cuøng caùi goïi laø söï nghieäp “giaûi phoùng mieàn Nam thoángnhaát ñaát nöôùc”. Söï nghieäp caùchmaïng maø 40 naêm sau 1975 baøy ratình caûnh nguy nan voâ haïn vôùihieåm hoïa maát nöôùc veà ngöôøi Hoa,vaø xaõ hoäi Vieät Nam chìm ngaäpxuoáng vöïc thaúm baêng hoaïi, suyvong

Vaøo Thaùng Ba naêm 1975, laõnhthoå mieàn Nam ñaõ bò maát moät phaànthuoäc phía baéc soâng Thaïch Haõn,Quaûng Trò cuûa quaân Khu I; ôû QuaânKhu II maát phaàn ñaát naèm veà maëtbaéc vaø taây cuûa vuøng Tröôøng Sôn;vaø quanh Saøi Goøn moät vuøng roänglôùn cuûa mieàn Ñoâng Nam Boä töøthöôïng löu soâng Ñoàng Nai quaPhöôùc Long, Bình Long, Taây Ninhveà Long An, Haäu Nghóa, xuoángKieán Töôøng, Ñònh Töôøng thuoäcchaâu thoå soâng Cöûu Long.

Trong tình hình chung nhö vöøakeå, Thieáu Töôùng Phaïm Vaên PhuùTö leänh Quaân Ñoaøn II ñoùng ôûPleiku luùc aáy khoâng theå quyeátñoaùn cuï theå veà keá hoaïch quaâncoäng saûn seõ ñaùnh ôû ñaâu trong vuøngQuaân Khu II.

Trong khi aáy, coäng saûn Haø Noäilaäp keá hoaïch, baét ñaàu vôùi chieándòch Taây Nguyeân töø 4 thaùng 3 ñeán3 thaùng 4 naêm 1975 mang maätdanh laø Chieán Dòch 275. Cuoäc tieáncoâng xöû duïng caùc ñôn vò caáp söñoaøn boä binh Baéc Vieät coù chieánxa, ñaïi baùc naëng yeåm trôï khôûi cuoäc noå suùng töø ngaøy 10 Thaùng 3 naêm 1975vôùi muïc tieâu laø Ban Meâ Thuoäc, thaønh phoá cöïc Nam cuûa vuøng cao nguyeân.Boä chính trò, quaân uûy trung öông taïi Haø Noäi ñaõ ñieàu ñoäng thöïc hieän cuoäctaán coâng mieàn Nam vôùi hai lôïi ñieåm maø thaät söï laø hai öu theá quyeát ñònh.Ñaáy laø söï baát ngôø veà tình baùo theâm ñöôïc baûo ñaûm baèng caùi oâ chính tròtuyeät ñoái an toaøn töùc laø bieát chaéc Myõ seõ khoâng bao giôø can thieäp laïi Vieät


Nam. Cuï theå Haïm Ñoäi Myõ quay maëttröôùc laàn haûi quaân Trung coäng ñaùnhchieám Hoaøng Sa cuûa VNCH, thaùng1, naêm 1974.

Trong cuoäc hoïp maät cuûa BoäChính Trò Trung Öông Ñaûng vaøothaùng 1 naêm 1975 tröôùc khi phaùt leänhtaán coâng mieàn Nam theo keá hoaïchChieán Dòch 275, OÂng Phaïm VaênÑoàng, thuû töôùng chính phuû Vieät NamDaân Chuû Coäng Hoøa moät beân kyù keátHieäp Ñònh Taùi Laäp Hoøa Bình taïiVieät Nam ñaõ haân hoan tuyeân boá:“Cho keïo Myõ cuõng khoâng daùm trôûlaïi Vieät Nam!”

Ngaøy 10 Thaùng 3 naêm 1975,quaân ñoaøn Taây Nguyeân döôùi quyeàntoång chæ huy cuûa Toång tham möutröôûng Vaên Tieán Duõng ñeán töø HaøNoäi ñoàng loaït taán coâng vaøo thò xaõBan Meâ Thuoäc vôùi nhöõng sö ñoaøn324, 324B, 320, 308, 316 vaø caû sö341 toång tröø bò cuûa quaân ñoäi mieàn

Baéc.Nhöng khi quaân daân Ban Meâ

Thuoäc ñang treân bôø vöïc soáng-cheátthì baùo chí theá giôùi, baùo coäng saûn ôûHaø Noäi, baùo phaûn chieán ôû Saøigoønñeàu ñoàng thanh phaùt bieåu: “Caùchmaïng giaûi phoùng mieàn Nam laø domaâu thuaãn giöõa giai caáp caùch maïngvaø giai caáp phaûn caùch maïng; giöõanhaân daân tieán boä vaø thaønh phaànnguïy quaân, nguïy quyeàn phaûn ñoäng;giöõa löïc löôïng vuõ trang caùch maïngvaø taäp ñoaøn quaân phieät, phaùt xít coâng

cuï cuûa chuû nghóa thöïc daân môùi kieåu Myõ...”Vôùi sö ñoaøn F10 laøm muõi nhoïn ñöôïc hai sö ñoaøn 320, 316 taêng cöôøng,

vaø sö 341 laøm toång tröø bò, löïc löôïng coäng saûn coù khoaûng 25,000 ngöôøiñöôïc phaùo binh, chieán xa naëng yeåm trôï phoái hôïp. Ñoái laïi taïi thò xaõ Ban MeâThuoäc phía VNCH chæ coù khoaûn 1,200 lính chieán ñaáu trong toång soá línhhaäu cöù cuûa SöÑoaøn 23 BoäBinh, löïc löôïngÑòa phöôngquaân Tieåu khuÑaéc-la éc, vaøLieân ñoaøn 22Bieät ñoäng quaân.Theá neân töø haigiôø saùng ngaøy10 thaùng Ba, giôømôû le änh ta áncoâng maø töôùngDuõng öôùc tính chieán traän Ban Meâ Thuoäc seõ chaám döùt sau moät tuaàn nhöngchæ ñeán 5 giôø 30 chieàu cuøng ngaøy, thò xaõ Ban Meâ Thuoäc haàu nhö thuoäc veàphaàn kieåm soaùt cuûa quaân Baéc Vieät cho duø Bieät Ñoäng Quaân vaø boä binh vaãntieáp tuïc chieán ñaáu. Duõng cöù töôûng nhö laø giaác mô. Vaø Duõng ñaõ ñi töø giaácmô sang moät vuøng aûo giaùc vaøo nhöõng ngaøy sau khi ñöôïc baùo caùo: Quaân

ñoaøn II thaùo chaïy!

Cuoäc di taûn doïc Tænh Loä 7 theo loä trình Pleiku-PhuùBoån xuoáng Tuy Hoøa quaù lôùn vôùi moái ñau thöông daøi ñaëttreân hai traêm caây soá ñöôøng nuùi vôùi hai traêm ngaøn daânthöôøng ñi töø hai thaønh phoá Kontum, Pleiku. Phaûi, chæ laødaân thöôøng nhöõng ngöôøi ngheøo khoâng ñuû tieàn mua veùmaùy bay vaøo nhöõng tuaàn, thaùng tröôùc.

Trôøi cao nguyeân buoåi taøn xuaân gaây gaây reùt vaøo saùng,caøng veà tröa naéng cao vaø noùng khoâ khan, ñöôøng buïi muøtung ñoû baùm vaøo thaønh xe, noøng phaùo, khí cuï, toùc vaø damaët ngöi, vaïn troøng maét ñoû röïc. Nhöõng troøng maét meät moûilo aâu, tuyeät voïng. Phía sau löng, thò xaõ Pleiku boác löûangoïn, khoùi ñen ñaëc ngaät ngaät bay leân cao hôn ñænh nuùiHaøm Roàng.

Löûa loùng laùnh aùnh saùng kinh dò trong ñoâi ngöôi nhöõng ngöôøi lính LieânÑoaøn 7 Bieät ñoäng quaân, thaønh phaàn haäu veä ñoaøn di taûn. Trôøi cao nguyeânvôùi thò traán Pleiku thöôøng chóu laëng söông muø nay oaèn thaân vaät vaõ trongmaøu löûa ñòa nguïc. Löûa töø khoái ñoáng kim loaïi vuõ khí, töø nhöõng kho quaânnhu, quaân cuï soi loang loaùng chaäp chôøn nhöõng ñöôøng doác hun huùt laãnkhuaát döôùi taøng thoâng. Taát caû ñoàng nhoùm leân maøu ñoû choùi.

Maøu ñoû cuûa maùu löûa soi chaäp chôøn ñoaøn ngöôøi di taûn theâ thieát. Ñoaøn ditaûn qua ñöôïc moät ngaøy bình an. Bình an soáng soùt qua ñoùi, khaùt, nhuïc nhaènvaø lo aâu. Lính guïc treân muõi suùng, ñaøn baø, con treû naèm ruõ leân haønh lyù, thaønhxe, ñaát caùt. Ñöôïc soáng, ñöôïc nguû laø haïnh phuùc quaù lôùn hôû trôøi? Coøn bieátkeâu vaøo ñaâu? Vôùi ai? Nhöng noãi bình an naøy khoâng keùo daøi ñöôïc, bôûingöôøi coäng saûn chæ trong ngaøy 16 thaùng Ba ñaõ tìm ra ñaùp soá cho caâu hoûi:


Quaân ñoaøn II ñang tính gì sau chaánthöông ngaøy 10 thaùng Ba taïi ñieåmbaát ngôø Ban Meâ Thuoäc?

Qua maùy doø tìm laøn soùng ñieän,Boä Tö Leänh Maët traän B3 coäng saûnkhaùm phaù nhöõng phi cô C47, C130xuaát phaùt töø phi tröôøng Cuø Hanh(Pleiku) ñi Nha Trang khoâng coù löôïtbay veà. Söï kieän naày ñaõ truùt moái aâulo cuûa Töôùng Duõng veà vieäc löïclöôïng VNCH coù theå ñieàu quaân taùichieám Ban Meâ Thuoäc. Theá neânDuõng ra leänh cho Sö Ñoaøn 320 baêngröøng truy kích ñoaøn di taûn vaø SöÑoaøn 968 töø Laøo veà treân ñöôøng boântaäp veà höôùng Pleiku cuõng ñöôïc leänhñaâm ngang töø ngaõ ba Thanh Anchuyeån höôùng haønh quaân daøi theoTænh Loä 7 xuoáng ñoàng baèng vuøngduyeân haûi mieàn Trung.

Ngaøy 16 thaùng Ba, Moät ChuùaNhaät ñieâu linh tan naùt doïc con ñöôøngñoû saãm ñaát nuùi vaø maùu raây. Ñoaøn ditaûn bò chaän ôû phía ñoâng Cuûng Sôn,bò caét rôøi ôû quaän Phuù Tuùc, bò ñuoåidaäp töø taây quaän lî Phuù Boån.

Xe taêng caùn ngang leân GMC, xeGMC haát xe ñoø chôû thöôøng daânxuoáng vöïc thaúm, cuõng haát luoânnhöõng xe jeep nhoû, caùn qua nhöõngchieác xe Dodge 4 cuûa ñòa phöôngquaân chôû nhöõng ngöôøi giaø vaø treû emtan taùc. Chieác vespa cuûa moät giañình chaïy loâng loác, xieâu veïo treânsöôøn ñoài, ñöùa con, ngöôøi vôï rôi tôitaû, ngöôøi choàng, ngöôøi cha rôi cuoáicuøng vôùi chieác xe vôõ toang treân moûmñaù. Vaø suùng noå... 105, 155 phaùo binh,hoûa tieãn TOW, XM72 cuûa phía coänghoøa; 130 ly, 122 ly, B40, B41 cuûaphía coäng saûn taát caû cuøng hoøa vaøonhau thaønh moät luoàng hoãn aâm tantaùc laøm rung rinh saéc nuùi môø nhoøaaùnh naéng. Maët trôøi bò chìm khuaáttrong khoùi xaùm. Coù xaùc baø giaø ngoàidöïa bôø ñaát beân leà ñöôøng, ngöôøi khoâquaét khoâng veát thöông. Daáu hieäu söïcheát chæ ñöôïc nhaän bieát nôi oå maét,muõi, mieäng... Ñaùm kieán röøng boø luùcnhuùc quay quaét ñaùnh hôi. Ba ñöùa

treû maét laïc thaàn ngoài nhìn ñoaïn ñöôøng hoãn loaïn khoâng caûm giaùc. Beù trainhoû nhaát guïc ñaàu treân goái chò nguû lay laét.

Bao truøm tieáng la khoùc khaûn ñaëc cuûa ngöôøi coù aâm thanh cuûa ñaïn suùngsôn phaùo noå thaät gaàn. Sö ñoaøn 320 Ñieän Bieân baén thaúng xuoáng ñoaøn ditaûn. Lính coøn roõ phaûn öùng truù aån, choáng cöï, ngöôøi daân chæ bieát ñöa maétnhìn leân nôi ñaët suùng, nôi coù nhöõng tieáng noå khoâ, ngaén tröôùc khi bò buøngvôõ phaù toang. Xaùc ngöôøi tung leân theo ñaát bay bay. Caùi cheát khoâng ñôngiaûn, mau choùng bôûi suùng ñaïn. Cheát coøn bò nhaän chìm töø töø trong loøngchieán xa khi chieác xe taêng chuùc ñaàu xuoáng ñaàu caàu noåi baéc qua soâng Ba.Chieác caàu baéc voäi moûng manh khoâng theå naøo chöùa noåi söùc naëng vaïn conngöôøi, vaïn chieác xe.. Chieác taêng M48 nhö khoái ñaù aán maïnh xuoáng loøngcheùn nöùt vôõ. Trong loøng xe coù tieáng ngöôøi heùt ngheïn, treân phaùo thaùp coùñaùm ngöôøi ngoi ngoùp, ngöôøi ñaïp leân ñaàu, löng, vai ngöôøi ñeå ñöôïc thôû ñöôïcsoáng theâm vaøi giaây ngaén. Chieác xe chìm xuoáng im laëng, keùo theo, mangtheo, ñeø xuoáng raát nhieàu thaây xaùc. Xích saét ñieân cuoàng ñaøo xoaùy gioøngsoâng maùu saãm laøm quaãy leân, tung toùe nhöõng tay chaân ngöôøi keïp dính ñaâudöôùi löôøn xe.

23 thaùng Ba, 1975, Phuù Bình, Nam Vieät Nam: Ñoaøn xe ñaày nöôùc maétvaãn coøn keït treân tænh loä 7 gaàn quaän Phuù Tuùc, 23 daëm veà phía taây Tuy Hoøa,trong luùc quaân Coäng saûnbaén vaøo ñoaøn xe, caét ñoùng ngöôøi thaønh nhieàuñoaïn. Mieà Nam Vieät Nam ñaõ bò maát khoaûng moät phaàn ba laõnh thoå saucuoäc taán coâng cuûa quaân Coäng saûn trong ba tuaàn qua(Hình aûnh cuûa ©Bettmann / Corbis).

Cuoái cuøng, ñoaøn di taûn cuõng veà ñeán Tuy Hoøa vaøo ngaøy 25 thaùng Ba doTieåu Ñoaøn 58 Bieät Ñoäng daãn ñaàu. Hai traêm ngaøn daân theo lính chaïy loaïntöø Kontum, Pleiku nay coøn khoaûng saùu chuïc ngaøn ngöôøi. 200,000 tröø ñi60,000 vaäy ñaõ cheát bao nhieâu? Khoâng ai coù theå tính chính xaùc ñöôïc soádaân thieät maïng. Ngöôøi chæ bieát vaø ñau vôùi tröôøng hôïp cuûa töøng ngöôøi thaân,cuûa moãi gia ñình, cuûa chính thòt da mình.

Treân chieác tröïc thaêng töø phi tröôøng Ñoâng Taùc (Tuy Hoøa) veà Nha Trang,vieân thieáu taù ngoài oâm ñöùa con nhoû, guïc ñaàu nín thinh khi ñöùa beù chôït nhôùvaø hoûi nhoû... Baø noäi ñaâu hôû ba? Trong ñeâm khuya nôi traïi taïm cö ôû ñeøo RuøRì, nghe nhöõng lôøi than vaõn rôøi raïc laãn tieáng khoùc naác ngheïn ghìm ghìm.

Treân baõi bieån Nha Trang töøng khoái ngöôøi ngoài chaäp choaïng döôùi traêngkhuya. Traêng vaøng chaïch, ñoû nhöø nhöø nhö maùu baàm. Trong loøng ngöôøi ditaûn töø cao nguyeân ñoàng baèng trong thaùng Ba naêm 1975, haàu nhö ai cuõngñoïng khoái maùu uaát ngheïn ñau thöông. Khoái maùu oan hôøn cuûa moät daân toäcñieâu linh chæ khaùc ngöôøi daân mieàn Trung chòu sôùm nhaát. Ñau nhaát.

Muøa Chuùa chòu naïn giaûi cöùu theá gian dieãn ra cuøng laàn böùc töû mieàn Trung. Khôûi ñaàu buoåi Ñoàng Teá taøn cuoäc mieàn Nam.Baét ñaàu töø Ngaøy 10 Thaùng Ba ôû Ban Meâ Thuoäc, doïc TÆnh Loä 7 B, con

loä maùu daãn veà mieàn duyeân haûi. Hoùa ra khoâng caàn ñuû heát thaùng Ba, ñeå tieáptheo thaùng Tö thaám maùu toaøn mieàn Nam suïp vôõ.

Theá neân, ngöôøi hoâm nay phaûi vieát laïi, phaûi noùi leân - vì neáu khoâng seõ coùtoäi - Toäi vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ cheát maø löôïng ngöôøi cheát treân Tænh Loä 7 B laøoan khieân ñoàng hieán teá khôûi ñaàu laàn taän dieät Queâ Höông, cuûa Quoác GiaVieät Nam Coäng Hoøa°


Practice your Citizenship Mock Interview withPractice your Citizenship Mock Interview withPractice your Citizenship Mock Interview withPractice your Citizenship Mock Interview withPractice your Citizenship Mock Interview withUS. Citizenship and Immigration Services OfficersUS. Citizenship and Immigration Services OfficersUS. Citizenship and Immigration Services OfficersUS. Citizenship and Immigration Services OfficersUS. Citizenship and Immigration Services Officers

Benefits:• FIND OUT HOW USCIS OFFICERS MINISTER THE INTERVIEW.

• BUILD YOUR CONFIDENCE FOR THE CITIZENSHIP INTERVIEW.• FIND OUT WHAT YOU NEED TO IMPROVE FOR THE INTERVIEW.

• OPPORTUNITY TO RECEIVE VALUABLE FEED BACK.

PLEASE JOIN US

When:


ENGLISH SECTION • Compiled by LYDIA BYRNE

and FRANCIS KHUC

VIETNAMESE IMMIGRANTS MARKBLACK APRIL ANNIVERSARY

Former members of the South Vietnamese militarysalute during a 3 ceremony held inside WestminsterMemorial Park to mark the April 30, 1975, fall ofSaigon. (Rick Loomis / Los Angeles Times)

(By Anh Do)

Under a soft rain, a balladeer stepped on the flag-decked stage, singing of lost lives, lost loves.

“Forty two years later, we will never forget, ladiesand gentlemen,” an emcee intoned as the crowd at ahigh school football stadium clapped. The commemo-ration of four decades since Black April, the fall ofSaigon that ended the Vietnam War, drew more than1,000 to Garden Grove.

At first, organizers planned a reunion at CampPendleton, a refugee haven that welcomed the firstarrivals fleeing Vietnam in late April 1975. But mili-tary officials would not allow the flying of SouthVietnam’s flag, a banner from an “unrecognized coun-try,” on federal land.

They acted on orders from the Pentagon and theU.S. State Department because the U.S. has diplomaticties with Vietnam’s Communist regime.

So the event moved to Orange County’s LittleSaigon, attracting a smaller audience but one infusedwith patriotic fervor. “How can we leave the past be-hind? April 30 is always unforgettable. We think aboutit in the present,” said Loan Huynh of El Monte, aformer Vietnamese Army captain.

Those around him at Bolsa Grande High School hadcome from the San Gabriel Valley, Fresno, Sacramentoand Palo Alto — their hearts heavy, separated fromfriends and family who could not escape, or died fortheir country.

“They can lose whatever they lost, but they still havetheir identity. That identity is symbolized by our flag— and we protect the flag at all costs,” said John ThaiDinh, program director at Little Saigon TV and theevent’s co-chair. “We could have brought 1,000 flags”into Camp Pendleton, “but if we could not salute it,then it means nothing.”

The yellow flag with three red stripes flew side byside with the American flag during a presentation ofmemorial wreaths and at a candlelight vigil. A women’schoir also draped flag scarves around their necks, whilevendors sold $10 shirts with the emblem. Parents ledtheir youngsters to a display of archived photos, trac-ing the refugees’ early months in their adopted coun-try.

“Every year in this season, we feel pain but we alsofeel hope. The pain comes from those we leave be-hind — our beloved children, a wife, a husband —separated by war or not having the chance to flee Viet-nam to experience peace and safety,” said Duc ThienNgo, who led the organizing committee. “The hopecomes from a community that cares about our historyand pays tribute to it.”

The value of that history convinced the Library ofCongress to recruit Vietnamese oral histories. Partici-pants were invited to stop by a bus set up outside theevent to share their stories.


“Finally, I am able to tell my child a bit more aboutwhat happened to us in the early days,” said Mai Doan,a mother from Santa Ana. “The over 40 years is goodtiming for us to focus on lessons we have learned.”

The Senior Association of Illinois will be hosting anevent on Saturday April 30, 2017 to commemorate theBlack April. Vietnamese and American veterans areencouraged to join fellow vets and 46th Ward Alder-man, James Cappleman, in honoring those that served.The event will be held at Viet Bowl Restaurant locatedat 1122 W. Wilson Avenue from 10:30AM-1PM.

IMPEACHMENT OF SOUTH KOREANIMPEACHMENT OF SOUTH KOREANIMPEACHMENT OF SOUTH KOREANIMPEACHMENT OF SOUTH KOREANIMPEACHMENT OF SOUTH KOREAN PRESIDENT PARK GEUN-HYE PRESIDENT PARK GEUN-HYE PRESIDENT PARK GEUN-HYE PRESIDENT PARK GEUN-HYE PRESIDENT PARK GEUN-HYE(Source: New York Times by Choe Sang-Hun)South Korean court removed the president on Fri-

day, a first in the nation’s history, rattling the delicatebalance of relationships across Asia at a particularlytense time. Her removal capped months of turmoil, ashundreds of thousands of South Koreans took to thestreets, week after week, to protest a sprawling cor-ruption scandal that shook the top echelons of businessand government. Park Geun-hye, the nation’s first fe-male president and the daughter of the Cold War mili-tary dictator Park Chung-hee, had been an icon of theconservative establishment that joined Washington inpressing for a hard line against North Korea’s nuclearprovocations.

Now, her downfall is expected to shift South Ko-rean politics to the opposition, whose leaders want moreengagement with North Korea and are wary of a ma-jor confrontation in the region. They say they will re-examine the country’s joint strategy on North Koreawith the United States and defuse tensions with China,which has sounded alarms about the growing Ameri-can military footprint in Asia. Ms. Park’s powers weresuspended in December after a legislative impeach-ment vote, though she continued to live in the presi-dential Blue House, largely alone and hidden frompublic view, while awaiting the decision by the Consti-tutional Court. The house had been her childhood home:She first moved in at the age of 9 and left it nearly twodecades later after her mother and father were assas-sinated in separate episodes.

Eight justices of the Constitutional Court unani-mously decided to unseat Ms. Park for committing “actsthat violated the Constitution and laws” throughout her

time in office, Acting Chief Justice Lee Jung-mi said ina ruling that was nationally broadcast. Ms. Park’s acts“betrayed the trust of the people and were of the kindthat cannot be tolerated for the sake of protecting theConstitution,” Justice Lee said. As the verdict was an-nounced, silence fell over thousands of Park support-ers who rallied near the courthouse waving South Ko-rean flags. Soon, they tried to march on the court andcalled for “destroying” it. When the police blockedthem, some of the mostly elderly protesters attackedthe officers with flagpoles, hurling water bottles andpieces of the sidewalk pavement. Two pro-Park dem-onstrators, ages 60 and 72, died during the unrest.

Ms. Park did not comment on the ruling, and re-mained in the presidential palace after her removal frompower. But In Myung-jin, the leader of Ms. Park’s con-servative Liberty Korea Party, said he “humbly re-spected” the ruling. With the immunity conferred byher office now gone, Ms. Park, 65, faces prosecutorsseeking to charge her with bribery, extortion and abuseof power in connection with allegations of conspiringwith a confidante, her childhood friend Choi Soon-sil,to collect tens of millions of dollars in bribes from com-panies like Samsung.

WORLD FACES LARGEST HUMANITAR-IAN CRISIS SINCE 1945, U.N. OFFICIALSAYS

(Source: NPR News, Miles Parks)The world is facing its greatest humanitarian crisis

since 1945, says the United Nations humanitarian co-ordinator, Stephen O’Brien. O’Brien told the U.N. Se-curity Council on Friday that more than 20 millionpeople across four countries in Africa and the MiddleEast are at risk of starvation and famine. “We stand ata critical point in our history,” he said. “Without collec-tive and coordinated global efforts, people will simplystarve to death.” He called the crisis the largest in thehistory of the U.N., which was founded in 1945, andwas specific in his request to the council: “$4.4 billionby July” to combat extreme hunger in Yemen, SouthSudan, Somalia, and northeast Nigeria. “All four coun-tries have one thing in common. Conflict,” he said. “Thismeans that we, you, have the possibility to prevent andend further misery and suffering... It is all preventable.It is possible to avert this crisis, to avert these famines— to avert these looming human catastrophes.”


NPR has reported extensively on the famine prob-lem in the region, most recently last week, whenSomalia’s prime minister said 110 people died of hun-ger in a single region over a two-day period. Heguessed that more than 6 million people in his country,or just about half the population, are faced with a foodshortage because of a deepening drought. In SouthSudan, two counties are in a “phase five” famine situ-ation, according to a determination rating system ourGoats and Soda team looked into last month. That’sthe worst possible rating, and it means at least two outof every 10,000 people are dying of hunger there ev-ery day. Overall, 42 percent of the population in SouthSudan is estimated to be food insecure. The countryhas been entrenched in civil war since December 2013.

“The situation is worse than it has ever been. Thefamine in South Sudan is man-made,” O’Brien saidFriday. “Parties to the conflict are parties to the famine– as are those not intervening to make the violencestop.” And in Nigeria, the fallout from fighting withextremist terror group Boko Haram has left pockets ofthe country decimated, as NPR’s Ofeibea Quist-Arctonreported last month. “Northeastern Nigeria will prob-ably get worse because the lean food and farming sea-son is coming up between June and August,” she said.“When I was in Nigeria I saw it for myself: pin-thinchildren being taken care of because there isn’t thefood to feed them.”

Local News:UPTOWN AFFORDABLE HOUSING: RESIDENTS

WANT FEWER PLATITUDES, MORE PROMISES(Source: DNA Info, Josh McGhee)UPTOWN — City Gold Jewelry has called the cor-

ner of northeast Broadway and Wilson Avenue homefor more than thirty years. But the last two years havebeen “miserable” for the small business located insideCity Sports, 4601 N. Broadway, as the Wilson StationReconstruction project has often closed the small stretchof Uptown to traffic, said owner Joey Oh. “The pasttwo years the construction has closed the road for sixmonths, from October 2015 to April 2016, and also forfour months, from November 2016 through February2017,” Oh said. “The road just recently opened up fortravel.”

“These months are the busiest shopping seasons —Thanksgiving, Christmas, Valentine’s Day, tax re-turns — but because of CTA construction we’ve

missed the last two years of the busiest shopping sea-son and many possible customers.” As the owner ofthe shop for the last two decades, Oh has enjoyedwatching his customers grow from teenagers to par-ents, but the future of his shop is uncertain as sales havedropped 30 to 40 percent, he said.

The proposal of a 197-unit development with retailshops on the corner has left even more uncertainty, hesaid. “Many of our customers have been asking us whenCity Gold is moving or closing, but I couldn’t answertheir questions because I haven’t been informed by thebuilding owner, developer or the 46th Ward,” Oh saidat a Town Hall meeting Wednesday with Ald. JamesCappleman (46th). “I have just been telling my cus-tomers [that] if I’m able to, I would like to reopen atthe same building. I’m still uncertain about my situa-tion because no one has contacted me or informed me,”he said.

The meeting, which was hosted by ONE Northsideat the Buddhist Temple of Chicago, 1151 W. LelandAve., put Cappleman in the hot seat to answer ques-tions about the 46th Ward’s future from business own-ers, activists and residents of the community. Topics inthe two-hour meeting ranged from affordable housing,police accountability and luxury development in theheart of Uptown.While Cappleman gave a “resound-ing yes” to many questions about protecting affordablehousing and low-income residents, details were vague.He was unable to give a timeline for the 197-unit de-velopment, which was approved by the 46th WardZoning and Development Committee in July 2016.

The proposal still needs approval from the City’sZoning Committee, Planning and Development Com-mittee and City Council, Cappleman said. While hecouldn’t provide details on the timeline, he did prom-ise “to fight” for a contract giving small business own-ers priority to return to the new retail spaces or receivecompensation for being moved. “As far as fighting forthese small businesses, of course I’ll [fight] and I’ll dothat with our chamber. I think small businesses are thelivelihood of Uptown. [The businesses] make Uptown,Uptown,” he said.

Residents at the meeting kept reasserting the needfor affordable housing to be a consideration in this de-velopment and future projects int he neighborhood. “It’svery clear there is a crisis in the lack of affordable hous-ing especially for individuals who earn less than 30percent of the area median income. For a single indi-vidual that would be about $16,150" a year, said


Cappleman, adding he was working with the city topush for more affordable housing for “at least thoseearning under 15 percent of the area median income— those are the people living under the viaducts.”For residents at the Town Hall meeting looking foranswers about the future of affordable housing inthe neighborhood, some say they left empty-handed. Their ultimate goal was to securea moratorium on luxury developments until the 46thward plan was revised, but that request was denied.

The alderman “said all these great things abouthousing... that we needed more affordable housing.He advocated for a lot of things, [but] I wanted tohear him say that he was going to put a moratoriumon new developments in this ward until we came upwith a new vision based on a needs assessment,”said Dorothy Bowser. “He said he would put no halton the new developments, which is really disappoint-ing because that means he’s going to keep sayingyes to these new buildings that have a very, verylow amount of affordable housing,” she said.

Health News:HEPATITIS WORKSHOPS COMING TO

DUPAGE COUNTY/CAROL STREAMThe Vietnamese Association of Illinois’s Health

Program is coming to DuPage County/Carol Stream!Workshops on Hepatitis risks, ways to prevent it,and how to get screened and treated will be pro-vided in April and May of 2017. If you or your fam-ily and friends would like to learn more about hepa-titis and how getting treated, call the Carol Streamoffice (630-580-9438) or Chicago office (773-728-3700)

EATING MORE- OR LESS- OF 10FOODS MAY CUT RISK OF EARLY DEATH

(Source: NPR News, Allison Aubrey)About half of all U.S. deaths from heart disease,

stroke and Type 2 diabetes are linked to poor diets,according to a new study published in the Journal ofthe American Medical Association. And eating more— or less — of just 10 types of food can help raiseor lower the risk of death from these causes. Scien-tists at Tufts University identified the foods that seemto contribute the most to the risk. At the top of thelist? Salt. Consuming too much salt was associatedwith 9.5 percent of the deaths.

Next — and I sympathize with all of you who loveto eat these — high intake of red meat and processedmeats such as bacon was linked to 8 percent of thedeaths. And sugary drinks were a factor in 7.4 percentof the deaths. We know, it may be tough to cut back onfoods you love. Bacon is so alluring to many that it haseven been called the ‘gateway’ to meat for vegetar-ians! But, here’s the flip side: The researchers alsofound there’s a significant risk in eating too little of cer-tain healthy foods. So, think of it this way: You canstart consuming more of the foods that are protective.

For instance, the study found that low consumptionof nuts and seeds was linked to about 9 percent ofdeaths. In addition, diets low in seafood, whole grainsand fruits and vegetables were found to contribute toabout 6-8 percent of the deaths. “The good news isthat we now understand which foods we need to targetto prevent Americans from dying prematurely fromcardiometabolic diseases,” says lead study authorRenata Micha, a public health nutritionist and epide-miologist at the Friedman School at Tufts University.

In 2012, about 700,000 Americans died from thesediseases. Diet was linked to nearly 319,000 of thesedeaths. “This is a remarkable burden, nearly 1,000deaths each day” linked to dietary habits, says seniorstudy author Dariush Mozaffarian, dean of the Fried-man School at Tufts. So, changing Americans dietaryhabits could have a significant impact, the authors ar-gue. “Our research suggests that nearly half of the riskcan be reduced [by] eating a healthy diet,” Mozaffariansays.

The new analysis is based on data from the federalsurvey known as NHANES, the National Health andNutrition Examination Survey. Researchers askedsome 8,500 participants about their eating habits. Inaddition, Mozaffarian and his colleagues estimatedassociations of diet and disease from prior studies andclinical trials. Now, the task of estimating death or dis-ease linked to diet is tricky. Scientists use statisticalmethods to try to tease apart the impact of diet as partof people’s overall lifestyle. One challenge: Peoplewho have healthy diets often have other healthy hab-its, too — such as getting regular exercise. Dietaryhabits also track with socio-economic status. So, peoplewith lower incomes are more likely to have poorer di-ets compared with wealthier people. The Tufts re-searchers used studies that had controlled for theselifestyle factors, but it’s not a perfect science.


“Relying on evidence from observationalstudies...carries the potential limitation of confoundingbias,” states an editorial that was published alongsidethe study. The editorial raises the possibility that theeffect of confounding factors such as socioeconomicstatus and physical activity could be substantial. “Forinstance, it’s possible that processed meat consumptionmerely reflects a Westernized dietary pattern.“Mozaffarian acknowledges the limitations. “At the endof the day, our findings might modestly over - or under-estimate the health burdens, he told us. He says thebigger point is this: “Whether poor diet is causing 1,000cardiovascular and diabetes deaths per day, or 500, itremains among the leading causes of preventable suf-fering. “Poor diets are also linked to billions of dollarsin healthcare spending. For instance, diabetes costs theU.S. $245 billion a year. In the U.S., a women withdiabetes incurs, on average, about $283,000 in lifetimehealth care costs. (Many cost studies don’t separateType 1 and Type 2 diabetes.)

If you love foods that are associated with cardio-vascular risks, you don’t have to give them up entirely.As most nutrition studies show, it’s excessive consump-tion that drives up the risk. For instance, dietary guide-lines recommend limiting sugar consumption to no morethan 10 percent of daily calories. This means that asingle 200-calorie sugary drink may be OK for a per-son who typically consumes a 2,000 calorie-per-daydiet. The problem: Most Americans consume muchmore.

LAKE COUNTY PLANS VACCINATIONCLINIC FOLLOWING MUMPS OUTBREAK

(Source: Chicago Tribune, Staff Report)

With four confirmed cases of mumps at Barringtonschools and 35 probable or suspect cases in the area,the Lake County Health Department announced Fri-day that it plans to team with Barrington School Dis-trict 220 to conduct a vaccination clinic for staff, fac-ulty and students affiliated with Barrington High Schoolto take place early next week.

According to a statement, the department is recom-mending a second dose of measles, mumps, rubellavaccine (MMR) for those who have only received onedose, and one dose for those individuals born before1957. The statement added that the clinic will be closedto the general public and the media “to respect the pri-

vacy of those being vaccinated.” “The vaccine againstmumps is extremely effective and usually produces longlasting immunity,” said Mark Pfister, the healthdepartment’s executive director. “While no vaccine is100 percent effective, it is important for those who canbe vaccinated to take this extra step and help protectthose around them.”

The statement described mumps as a serious conta-gious disease passed through saliva and respiratorysecretions, adding that it is spread by droplets of salivaor mucus from the mouth, nose or throat of an infectedperson, usually when the person coughs, sneezes ortalks. Up to half of people who get mumps have verymild or no symptoms, and therefore do not know theywere infected with mumps, according to the statement.The most common symptoms include fever, headache,muscle aches, tiredness, loss of appetite, swollen andtender salivary glands under the ears on one or bothsides (parotitis). The health department recommendedthat, in addition to the MMR vaccine, it is important “topractice good health and hygiene habits to reduce thespread of disease, including washing your hands fre-quently with soap and water, not sharing eating uten-sils, drinking cups, or cigarettes, sanitizing frequentlytouched surfaces, and minimizing close contact withother people when sick.”

Complications from mumps, although rare, can in-clude inflammation of the testicles, ovaries, breasts and/or brain, according to the health department. Peoplewith mumps are considered contagious typically twodays before until five days after parotid swelling. Thosewith symptoms should stay home and contact theirhealth care provider.

According to information posted at http://www.lakecountyil.gov/3875/Mumps, mumps casesconfirmed by the health department as of Thursday,March 9, include three at Barrington High School,which also reported seven probable and 12 suspectcases, and one other case in the village that was notschool-related.

The department reported that total cases under re-view include one probable and four suspect cases atStation Middle School in Barrington; five suspect casesat Prairie Campus School in Barrington; one suspectcase at Libertyville High School; one probable case inLake Zurich that was related to a confirmed case inBarrington; and one suspect case each in Lake Forestand Island Lake °


The Vietnamese Association of Illinois’sHealth Program is coming to DuPageCounty/Carol Stream!

Workshops on what on Hepatitis risks,ways to prevent it, and how to getscreened/ treated will be provided in Apriland May of 2017.

If you and your family and friends wouldlike to learn more about hepatitis and howto get treated...

Call the Carol Stream office (630-580-9438) or Chicago office (773-728-3700).

ngöôøi vieät illinois 11 -...

Documents