ĐÁnh giÁ hiỆn trẠng chẤt thẢi rẮn y tẾ trÊn ĐỊa bÀn...
TRANSCRIPT
Nguyễn Thị Tiến Cao học Môi trường K20
i
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
NGUYỄN THỊ TIẾN
ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG CHẤT THẢI RẮN Y TẾ
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Hà Nội – 2014
Nguyễn Thị Tiến Cao học Môi trường K20
ii
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
NGUYỄN THỊ TIẾN
ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG CHẤT THẢI RẮN Y TẾ
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
Chuyên ngành: Khoa học môi trƣờng
Mã số: 60440301
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ VĂN THIỆN
Hà Nội – 2014
1
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn: “Đánh giá hiện trạng chất thải rắn y tế trên địa
bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An” là công trình nghiên cứu của bản thân với sự
hƣớng dẫn của PGS.TS. Lê Văn Thiện. Nội dung, kết quả trình bày trong luận
văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ luận văn nào trƣớc
đây. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Tác giả
Nguyễn Thị Tiến
2
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự
dạy bảo tận tình của các thầy cô, sự giúp đỡ của đồng nghiệp, sự động viên to lớn
của gia đình và những người thân.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS
Lê Văn Thiện cùng các thầy cô giáo trong khoa Môi trường đã tận tâm trực tiếp
hướng dẫn, giúp đỡ động viên tôi học tập, nghiên cứu khoa học và thực hiện
luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo Chi cục Bảo vệ Môi trường Nghệ
An, cùng các đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để giúp tôi hoàn thành
luận văn này.
Hà Nội, tháng 12 năm 2014
Tác giả
Nguyễn Thị Tiến
i
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 5
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ......... Error! Bookmark not
defined.
1.1. Tổng quan về Chất thải rắn y tế và quản lý chất thải ....... Error! Bookmark not
defined.
1.1.1. Khái niệm về chất thải rắn y tế và quản lý chất thải ..... Error! Bookmark not
defined.
1.1.2. Phân loại và xác định chất thải rắn y tế ........... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Đặc điểm về chất thải rắn y tế tại các nguồn phát sinh . Error! Bookmark not
defined.
1.2. Ảnh hƣởng trực tiếp và gián tiếp của chất thải rắn y tế tới sức khỏe con ngƣời,
tác động xã hội và môi trƣờng .................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Ảnh hƣởng của chất thải rắn y tế tới sức khỏe con ngƣời, tác động xã hội
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Ảnh hƣởng của chất thải rắn y tế tới môi trƣờng .......... Error! Bookmark not
defined.
1.3. Quản lý chất thải rắn y tế tại Việt Nam và Nghệ An ....... Error! Bookmark not
defined.
1.3.1. Hiện trạng công tác quản lý chất thải y tế tại Việt Nam Error! Bookmark not
defined.
1.3.3. Hiện trạng công tác quản lý chất thải y tế tại tỉnh Nghệ An Error! Bookmark
not defined.
CHƢƠNG 2. PHẠM VI, ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu ...................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Phạm vi nghiên cứu ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Đối tƣợng nghiên cứu...................................... Error! Bookmark not defined.
ii
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ KHẢO SÁT VÀ THẢO LUẬN ..... Error! Bookmark not
defined.
3.1. Đặc điểm tự nhiên khu vực nghiên cứu ............. Error! Bookmark not defined.
3.2. Hiện trạng các cơ sở y tế .................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Đặc điểm các cơ sở y tế................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Khối lƣợng chất thải y tế ................................. Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Phân loại chất thải ........................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Thu gom, lƣu giữ và vận chuyển chất thải ...... Error! Bookmark not defined.
3.2.5. Kiến thức về qui trình quản lý là xử lý chất thải của nhân viên y tế ...... Error!
Bookmark not defined.
3.3. Đánh giá hiện trạng quản lý chất thải rắn y tế tại địa bàn nghiên cứu ........... Error!
Bookmark not defined.
3.3.1. Những mặt đạt đƣợc trong công tác quản lý chất thải y tế .. Error! Bookmark
not defined.
3.3.2. Những mặt chƣa đạt đƣợc trong công tác quản lý chất thải y tế............. Error!
Bookmark not defined.
3.4. Đề xuất giải pháp quản lý và lý chất thải y tế .... Error! Bookmark not defined.
3.4.1. Các giải pháp đã đƣợc đề xuất chung cho toàn tỉnh ..... Error! Bookmark not
defined.
3.4.2. Qua quá trình nghiên cứu chúng tôi đề xuất bổ sung thêm một số giải pháp cụ thể
quản lý chất thải y tế tại các bệnh viện trên địa bàn thành phố Vinh .. Error! Bookmark
not defined.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................... Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận ................................................................. Error! Bookmark not defined.
2. Kiến nghị ............................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 6
PHỤ LỤC .................................................................. Error! Bookmark not defined.
iii
iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CTRYT : Chất thải rắn y tế
CTYT : Chất thải y tế
UBND : Ủy ban nhân dân
BVĐK : Bệnh viện đa khoa
BVĐKKV : Bệnh viện đa khoa khu vực
ĐK : Đa khoa
TTYT : Trung tâm y tế
KHHGĐ : Kế hoạch hóa gia đình
v
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1: Lƣợng chất thải phát sinh tại các bệnh viện ........... Error! Bookmark not
defined.
Bảng 1.2: Khối lƣợng thải phát rắn sinh ở các khoa trong bệnh viện
(kg/ngày/ngƣời) ...................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 1.3. Khối lƣợng chất thải y tế nguy hại phát sinh trong năm 2015 ......... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.1. Danh sách và địa chỉ các bệnh viện .......... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.1. Thông tin số giƣờng bệnh và nhân viên các bệnh viện . Error! Bookmark
not defined.
Bảng 3.2. Khối lƣợng chất thải rắn phát sinh tại các bệnh viện .... Error! Bookmark
not defined.
Bảng 3.3. Đơn vị vận chuyển và xử lý chất thải y tế nguy hại Error! Bookmark not
defined.
Bảng 3.4. Kinh phí dự kiến đầu tƣ cho cho các bệnh viện ..... Error! Bookmark not
defined.
Bảng 3.5. Các tiêu chí lựa chọn phƣơng án xử lý ..... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1. Sơ đồ Khí thải sau khi đƣợc xử lý đạt tiêu chuẩn môi trƣờng .......... Error!
Bookmark not defined.
Hình 3.2. Mô hình xử lý chất thải rắn y tế lây nhiễm bằng công nghệ không đốt
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
vi
7
MỞ ĐẦU
Song hành cùng với sự phát triển của nền kinh tế thì việc quan tâm chăm sóc sức
khoẻ con ngƣời cũng ngày càng gia tăng. Đó là nhiệm vụ quan trọng của ngành Y tế.
Nhằm đáp ứng kịp thời các nhu cầu khám chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ của nhân dân,
hệ thống các cơ sở y tế không ngừng đƣợc tăng cƣờng, mở rộng và hoàn thiện Tuy nhiên,
trong quá trình hoạt động, hệ thống y tế đặc biệt là các bệnh viện đã thải ra môi trƣờng
một lƣợng lớn các chất thải bỏ, bao gồm chất thải rắn lỏng, nguy hại và không nguy hại.
Chất thải y tế chủ yếu ở dạng rắn và lỏng, trong đó có nhiều loại vi khuẩn, virus
gây các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, các hoá chất dùng trong khám chữa bệnh ảnh
hƣởng xấu tới môi trƣờng và sức khoẻ cộng đồng. Đặc biệt là các bệnh nhiễm virus
nghiêm trọng nhƣ HIV/AIDS và viêm gan B và C có thể lây nhiễm trực tiếp sang những
ngƣời làm công tác chăm sóc sức khoẻ, quản lý chất thải và cả những ngƣời nhặt rác ở
các bãi rác.
Trên cả nƣớc hiện có hơn 1.047 bệnh viện với hơn 140 nghìn giường bệnh và
hơn 10 nghìn trạm y tế cấp xã, hàng ngày thải ra khoảng 400 tấn chất thải y tế, trong
đó 20 - 25 % là chất thải nguy hại cần đƣợc xử lý đặc biệt. Con số này dự báo sẽ tăng lên
khoảng 30 - 40 % trong các năm tới do sự gia tăng dân số và việc mở rộng các dịch vụ y
tế. Theo phân loại của Quy chế quản lý chất thải nguy hại do Thủ tướng Chính phủ
ban hành thì chất thải y tế là một trong những chất thải nguy hại... Tuy nhiên, hiện
việc thu gom, phân loại và xử lý chất thải y tế đang là vấn đề chưa được thực hiện
theo đúng yêu cầu.
Thành phố Vinh là trung tâm văn hóa, giáo dục, y tế lớn của tỉnh Nghệ An. Là nơi
tập trung đông dân cƣ và các bệnh viên công tƣ, đáp ứng cơ bản tốt yêu cầu chăm sóc và
bảo vệ sức khỏe cho ngƣời dân trên địa bàn thành phố và dân cƣ các địa phƣơng khác
trong và ngoài tỉnh và cả nƣớc bạn Lào. Hiện cả thành phố có 19 bệnh viện (trong đó có
11 bệnh viện hệ công lập và 08 bệnh viện hệ tƣ nhân) chiếm trên 50% số bệnh viện trên
toàn tỉnh, ngoai ra còn có các trung tâm y tế, các phòng khám chữa bệnh tƣ nhân, là
nguồn phát sinh ra chất thải rắn y tế. Do vậy, vấn đề chất thải rắn y tế đang trở nên bức
8
xúc tại các bệnh viện và đe dọa đến sức khỏe của mỗi ngƣời dân thành phố nếu không
đƣợc thu gom và xử lý đúng kỹ thuật.
Vì vậy, tôi lựa chọn thực hiện đề tài: “Đánh giá hiện trạng chất thải rắn y tế
trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An” để đƣa ra các thông tin về hiện trạng chất
thải rắn y tế tại các bệnh viện trên địa bàn thành phố Vinh. Từ đó giúp các nhà quản lý có
cái nhìn chính xác và có biện pháp hợp lý cho công tác bảo vệ môi trƣờng tại bệnh viện
nói riêng và các cơ sở y tế nói chung, góp phần thực hiện tốt vai trò nhiệm vụ chăm sóc
sức khỏe cho nhân dân.
Mục tiêu chính của luận văn nhằm giải quyết những nhiệm vụ sau:
- Mô tả hiện trạng quản lý chất thải y tế tại các bệnh viện trên địa bàn thành phố
Vinh.
- Đánh giá tình hình quản lý, xử lý chất thải y tế tại các bệnh viện
- Đề xuất các giải pháp quản lý chất thải y tế.
Qua nghiên cứu, chúng tôi hi vọng đóng góp một phần công sức của mình vào sự
nghiệp bảo vệ môi trƣờng nói chung và giảm thiểu ô nhiễm môi trƣờng do chất thải y tế
trên địa bàn thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Tài nguyên và Môi Trƣờng (2005), Báo cáo Quy hoạch tổng thể quản lý chất thải
rắn công nghiệp và chất thải nguy hại (giai đoạn 2006-2010 và tầm nhìn đến 2020).
2. Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng, Báo cáo Hiện trạng môi trường năm 2011, chuyên đề
chất thải rắn.
3. Bộ Y tế (2007), Quyết định số 43/2007/QĐ-BYT về việc ban hành Quy chế quản lý
chất thải y tế.
4. Chính phủ (1999), Quyết định số 155/1999/QĐ-TTg Ngày 16 tháng 07 năm 1999 của
Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Quy chế quản lý chất thải nguy hại.
9
5. Chính phủ (2007), Quyết định số 197/2007/Q Đ - TTg ngày 28/12/2007 của Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội tỉnh Nghệ An đến
năm 2020 (Lĩnh vực y tế).
6. Chính phủ (2011), Quyết định số 2038/QĐ-TTg ngày 15 tháng 11 năm 2011 phê duyệt
đề án tổng thể xử lý chất thải y tế giai đoạn 2011 - 2015 và định hướng đến năm
2020.
7. Chính phủ (2013), Quyết định số 1058/QĐ-TTG ngày 04 tháng 07 năm 2013về việc
phê duyệt danh mục dự án “hỗ trợ quản lý chất thải y tế nhằm giảm phát thải các
chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy và thủy ngân” do quỹ môi trường toàn cầu (GEF)
viện trợ không hoàn lại thông qua ngân hàng thế giới (WB).
8. Chính phủ (2011), Quyết định số 2038/QĐ-TTg ngày 15 tháng 11 năm 2011 phê duyệt
đề án tổng thể xử lý chất thải y tế giai đoạn 2011 - 2015 và định hướng đến năm
2020.
9. Đoàn Nguyên (2007), Quản lý và xử lý chất thải bệnh viện, Tạp chí Tài nguyên và Môi
trƣờng, tháng 10/2007.
10. Quốc hội (2005), Luật Bảo vệ môi trường của Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt
Nam số 52/2005/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2005.
11. Sở Tài nguyên và Môi trƣờng tỉnh Nghệ An, Báo cáo Hiện trạng môi trường năm
2011 chuyên đề chất thải y tế của các bệnh viện trên địa bàn tỉnh Nghệ An.
12. Trịnh Thị Thanh, Nguyễn Khắc Kinh (2005), Quản lý chất thải nguy hại, NXB Đại
học Quốc gia Hà Nội.
13. Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An, Quyết định về việc phê duyệt kế hoạch quản lý chất
thải y tế tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2013-2015.
14. Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An, Quyết định số 5402/QĐ-UBND.ĐTXD ngày 27 tháng
12 năm 2012 về việc phê duyệt đề án tổng thể xử lý chất thải rắn y tế nguy hại trên
địa bàn tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2012 - 2020, có tính đến 2025.
15. Uỷ ban nhân dân tỉnh Nghệ An, Quyết định số 2532/QĐ-UBND.ĐTXD ngày 20 tháng
6 năm 2013 Quyết định về việc phê duyệt kế hoạch quản lý chất thải y tế tỉnh Nghệ
An, giai đoạn 2013 - 2015.
10
16. Quy chuẩn kỹ thuật môi trường về nước thải, khí thải, chất thải rắn trong lĩnh vực y
tế.