NHNG B MT V CHIN TRANH VIT NAM

Tc gi: Daniel Ellsberg

Ebook min ph ti : www.Sachvui.Com

http://sachvui.com/

LiGiiThiu

Nm 1971, Daniel Ellsberg, s quan Lu Nm Gc tng thamchin Vit Nam, cho cng b 7.000 trang ti liu ti mt cho boch, to nn mt ln sng phn i chin tranh Vit Nam mnh mcha tng c ti M. Nhn bng tin s Kinh t i hc Harvard nm1962, nhng s phn li a ng n lm vic B Quc phng vsau ng c phi sang chin trng Vit Nam.

Sau hn 3 nm Vit Nam, lm vic cho c vn c bit ca Btrng B Quc phng v i s M ti Si Gn, nm 1967, Danieltr v M, ng c phn vo nhm nghin cu ti mt v hochnh chnh sch i vi Vit Nam ca B trng Quc phngMcNamara. Ti y, ng c trc tip tip xc vi cc ti liumt ca Nh Trng v bit r k hoch mun leo thang chin tranhVit Nam ca Tng thng, mc d b ngoi Nixon v b su ca ngta ra sc ni di bao che cho hnh ng leo thang v ko di cucchin ca mnh.

L mt ngi yu chung ho bnh v tng c thi gian thamchin ti Vit Nam, hiu r bn cht phi ngha ca cuc chin, Dan nh cc c cuc i mnh, sao chp 7.000 trang ti liu ca Hs Lu Nm Gc. ng bt u cng vic ny t nm 1969 v nnm 1971, ng i n quyt nh lm chn ng nc M, cngb ton b ti liu trn t Thi bo New York. Dan tng ni: L ra,nu ti c th a cc ti liu ra t khi ti mi vo lm vic ti LuNm Gc v Nh Trng, vo nm 1964-1965, th c th nhng tiliu gp phn ngn chn cuc chin".

Nhng b mt v chin tranh Vit Nam - Hi c v Vit Nam v Hs Lu Nm Gc (Secrets: A Memoir of Vietnam and the Pentagonpapers) l cun hi k ca Daniel, xut bn nm 2002, tr thnhcun sch bn chy nht, gy xn xao nc M. Cun sch k licuc hnh trnh i tm s tht ca Dan v phanh phui nhng m mudi tr ca Tng thng Nixon v Lu Nm Gc v cuc chin tranhVit Nam, bt u t S kin Vnh Bc B, (thng tm nm 1964).

Thng Ba nm 2006, Daniel tr li thm Vit Nam, v c traoK nim chng "V ho bnh hu ngh gia cc dn tc", tn vinhnhng cng hin khng mt mi ca ng gp phn thc tnh dlun v cuc u tranh chnh ngha ca nhn dn Vit Nam. ng cho php Nh xut bn Cng an nhn dn dch v xut bn cun hik ca mnh.

Sau mt thi gian lm vic, cun sch n tay bn c.Hy vng cun sch s gip bn c c mt gc nhn a din hn

v cuc chin v qua thy r tm lng ca mt ngi pha bnkia chin tuyn i vi t nc nh b ny.

Nh xut bn Cng an nhn dn xin trn trng gii thiu.

NH XUT BN CNG AN NHN DN

LiNiu

Ti ngy 1 thng mi nm 1969, ti ro bc nhanh qua phngbo v ca Cng ty Rand[I] Santa Monica, tay xch mt vali chay ti liu ti mt m ti d tnh s sao chp trong m hm . Sti liu ny l mt phn trong cng trnh nghin cu ti mt gm7.000 trang lin quan ti cc quyt nh ca M Vit Nam, sau nyc bit n di tn gi quen thuc l H s Lu Nm Gc. Phncn li nm trong kt ng ti liu vn phng ca ti.

Ti quyt nh sao chp ton b v a ra cng chng b h sny, hoc l thng qua cc cuc iu trn ti Thng vin hoc lqua bo ch nu ti thy iu l cn thit. Ti tin rng ti c th sphi ngi t sut i v vic lm ny. Cun hi k ny s tp trung mt qu trnh hnh ng cng b ti liu ca ti.

Trong 11 nm, t gia nm 1969 n khi kt thc cuc chin tranhvo thng Nm nm 1975, ti cng nh rt nhiu ngi M khc cbit quan tm ti s can thip ca M vo Vit Nam. Vo thi gian, thot tin ti ngh ch l mt vn , tip n l mt s b tc,nhng ri sau l mt thm ho v o c v chnh tr v cuicng tr thnh mt ti c. Ba phn u ca cun sch tng ng viba giai on pht trin v nhn thc ca ti.

Nhng sai phm v hnh ng sau ca ti phn nh qutrnh thay i nhn thc . Khi nhn thc cuc xung t ch l mtvn ti c gng gp sc gii quyt n, khi nhn ra s btc, chng ta (Nc M - ND) c gng t gii thot m khng gyphng hi ti li ch ca quc gia khc, v ti n vch trn vchng li cuc chin khi thc mch bo n tr thnh mt ti cvi hy vng chm dt n cng sm cng tt. Qua qu trnh nhnthc trn, ti vn dng nhiu cch khc nhau nhm trnh khnng chin tranh leo thang ln cao hn. Nhng gn n gia nm1973, khi ti phi ra trc To n lin bang v nhng hnh ng cati vo cui nm 1969, ti ni khng ai, k c ti, thnh cng trongmc ch v c gng ca mnh. Nhng n lc nhm chm dt cucxung t - cho d n c nhn nhn nh l mt cuc kim nghimb tht bi, mt vng ly hay mt sai phm v mt o l - dngnh cng chng thm vo u so vi nhng c gng chin thngtrong cuc xung t . V sao?

Nh sau ny ti nhn thy, ch cn chng thi cha , chng tacn cn phi hiu v chin tranh. Ba mi nm sau ti vn tin iu l s tht. Cun sch ny th hin n lc cho n tn ngy hmnay ca ti - nhng n lc cn xa mi hon tt - trong vic gip ccbn hiu v cuc chin tranh ca t nc chng ta Vit Nam, vbn thn ti l mt phn ca cuc chin v ti sao cuc chintranh cng nh nhng n lc ca ti li ko di n nh vy.

Trong thi gian ba nm bt u t gia nm 1964 - vi ngch bcdn s cao nht, ti gip chnh quyn theo ui mt cuc chintranh m ti tin ngay t khi bt u l n s b tht bi. Lm vic tiWashington bn cnh nhng nh hoch nh chnh sch ti cao trongnhng nm 1964-1965, ti chng kin h b mt y t ncny vo mt cuc chin tranh qui m ln m khng h c ly mt khnng thnh cng. S bi quan ca ti trong nhng nm khng thayi, v trong vng khong mt nm - t ma Xun nm 1965 ti maXun nm 1966 - ti k vng v lm ht sc trng ch mt sthng li no . S k vng t vo v tng thng, ngi m btchp nhiu mi nghi ngi, vn y chng ta ln su vo vng ly cacuc chin. Khi nc M dnh lu ton din vo cuc chin tranh,vo gia nm 1965 ti tnh nguyn ti phc v Vit Nam nh mtnhn vin ca B Ngoi giao. Cng vic ca ti l nh gi tnh hnh"bnh nh" vng nng thn. Thi gian ny, ti s dng vn kinthc ca mt s quan ch huy pho binh ca lc lng lnh thu nhb, quan st cuc chin tranh mt cch ton din. Trc y cuhi liu chng ta c mt quyn g , bt k quyn g cao hn ngiPhp ti chng ta, theo ui cuc chin bng la n v st thp ng Dng, nhng mc tiu m cc nh lnh o ca chng ta la chn, cha bao gi khin ti phi bn tm. Trong hai nm Vit Nam, n tng v nhng ngi dn v hon cnh ca h trnn chn thc vi ti hn, chn thc nh nhng binh lnh M m ticng hnh qun, nh chnh i bn tay ca ti, m trong mt khacnh no , khin vic tip tc theo ui cuc chin v vng tr nn khng th tha th c.

B loi khi chin trng v bnh vim gan v quay tr li M tgia nm 1967 ti bt u lm tt c nhng g c th gip tnc ti thot khi cuc chin tranh. Trong hai nm ti lm vic nyvi danh ngha l ngi trong cuc phng vn trc tip cc quanchc cao cp, c vn cho cc ng c vin tng thng v cui cng,vo u nm 1969, lm tr l C vn An ninh quc gia ca Tngthng. Nhng cng trong nm , ti nhn ra mnh ph v khoch ra ban u nn quyt nh chm dt s nghip cng bccho chnh ph.

Mt trong nhng vic lm trn e do xm hi quyn t do ca ti.Nm 1969 v 1970, vi s gip ca ngi bn tn l AnthonyRusso - mt cu thnh vin ca Cng ty Rand, ti b mt sao chpton b 47 tp H s Lu Nm Gc, mt vn kin nghin cu ti mtv cc quyt nh ca M Vit Nam t 1945 n 1968, lm s huring ca mnh v trao chng cho Thng ngh s William Fulbright,Ch tch U ban i ngoi Thng vin. Nm 1971, ti cng traonhng bn sao cho t Thi bo New York v t Bu inWashington v cui cng, bt chp ti bn lnh cm ca lin bang,mt iu cha c tin l, cho 17 t bo khc m sau em cngb ni dung ti liu ca ti.

Ti khng sai khi nhn nh v nhng mi nguy him i vi cnhn ti. Ngay sau , ti b buc phi ra trc to n lin bang, tiptheo l Russo. Tng cng, ti b quy ti 12 ti v c th phi chu ti115 nm t vi mt vi ln hu to na. Nhng ti cng khng saikhi hy vng rng vch trn nhng b mt v nhng iu di tr ca 5v tng thng c th lm li cho nn dn ch ca chng ta v lci gi xng ng cho s mo him ca mnh. S tht c tit ls l ng lc thc y vic a ra cng lun hng lot vn ,bao gm c nhng vic lm xu xa ca Nh Trng hng lm mt uytn ca ti cng nh bt ti phi im ming. ng nhin l nu tikhut phc th h s bi b nhng co buc chng li ti v bn bca ti. Nhng iu quan trng hn nhiu l chnh nhng ti c caPhng Bu Dc gp phn lt Tng thng, mt bc ht sccn thit trc khi i n kt thc chin tranh.

y l cu chuyn v s thay i ln nht trong i ti, n bt uk t khi ti t Vit Nam tr v. S tan v ca nhng nim hy vngmng manh m ti c. Vit Nam, s hoi nghi v cuc chin tranh theo ti v M t gia nm 1967 khng cn xa l g vi ti na.Tri li, n khin ti bi quan tr li nh trong chuyn i u tin tiVit Nam nm 1961 v n li c nhn ln trong nm u tin tilm cho Lu Nm Gc t gia nm 1964. Nm 1967, tm l hoinghi ny lan rng trong chnh ph. D lun bn ngoi thm ch c lcn hoi nghi hn na. y chnh l thi im m mong munchng kin cuc chin tranh kt thc ca ti cng khng khc vihu ht cc ng nghip trong chnh ph hoc trong cc c snghin cu do chnh ph ti tr, d h hoc cha tng phc v Vit Nam. C mt th h sinh ra trong thi k chin tranh Vit Namcng u tr nn v mng nh ti v mt cuc chin tranh m hthy s v vng v v tn.

Ti cng tng c chung quan nim nh h v nhng gi tr v ctnh ca nc M, tham gia tch cc vo Chin tranh lnh, vo vicchng ch ngha cng sn, vo vic gi b mt, v vo vic ng hchic gh tng thng. n nm 1968, nu khng ni l sm hn, ttc h, cng nh ti u mun thy nc M cn phi thot ra khicuc chin tranh ny. Mong mun ny thc y ti tm hiu cu hi.Ti sao chin tranh li c th xy ra trong nhng hon cnh nh vy,nht l sau s m nh gh gm ca cuc Tng tin cng Tt MuThn hi u nm 1968 m cuc chin vn c th ko di ti bynm na?

Ni dung chnh ca cun hi k ny k mt cu chuyn vi phnm u l s ch trch ca nhng nhn vt trong chnh ph v chnhchnh sch ca chng ta, n ch cui cng ti vt ln trn cnhng n lc chm dt chin tranh t v tr trong ngnh hnh php,sn sng t b nhng c quyn v mi quan h chnh tr, c hiphc v cc tng thng tng lai, ton b s nghip ca ti thaybng vic chp nhn vin cnh ca mt cuc sng chn lao t.

Cun sch tp trung vo nhng iu m kinh nghim cuc sng to iu kin cho ti thc hin cng vic ca mnh sut t nm 1969n nm 1972, nhng iu ti ang mong mun ti (hoc nhngngi khc) lm trong nm 1964 hoc 1965 l: a nhng tiliu ny ra Quc hi v bo ch ni ra s tht.

Tht d ni rng tng phanh phui s tht n gin khng n vi ti v cng nh bt k ai vo thi im . Vn cnli l ti sao iu li khng xy ra? Cng ging nh nhiu ngi,ti hon ton tin tng vo v tng thng ca mnh (v i vi nghnghip ca ti, nhng d liu thng tin ni b v nh hng ca n,d sao chng na, ti cng l tng ho mc ch ca mnh) trntt c mi th khc, trn lng trung thnh vi Hin php, trch nhimvi s tht, vi nhng ngi bn M v vi nhng cuc sng canhng ngi khc. y l mt cu chuyn i din vi s tht, m vn, ti lun bit n, ca nhng thanh nin M la chn th vo tcn hn l tham gia vo mt cuc chin m h bit l sai lm, thc tnh ti trc nhng s trung thnh cao c ny.

Ti hy vng, thng qua cun hi k, a ra nhng bi hc cho ccquan chc tng lai trong nhng hon cnh tng t v cho tt cmi ngi dn, nhng ngi s theo di trch nhim ca chnh phtrong qu trnh thc thi nhim v. Ti s nu mt bi hc th v hn(nh m t trong Phn IV)l vo thi im chun b kt thc phin tov sau , l vic ni ra s tht, vch trn nhng b mt sai tri cche y, c th em li mt sc mnh bt ng cha tng thy, ngip chm dt mt sai lm v cu c nhng mng sng.

Ch thch:[I] Rand l cng ty nghin cu chin lc thuc B Quc phng M,vit tt ca cm t ting Anh "Research and Development", ngha l"Nghin cu v Pht trin" - ND

Giaionmu

VitNam1961:

Ma thu nm 1961, khng phi mt nhiu thi gian khm phra rng chng ta hu nh khng th ginh c thng li VitNam. Ti ch mt gn mt tun trong chuyn thm u tin hiu raiu . Vi vic tip cn ng ngun thng tin, ni chuyn vi ngi tng dn chng, bn c th nhanh chng c c mt ci nhnxc thc. Bn khng phi ni ting Vit Nam, cng khng cn phibit lch s, trit hc hay vn ho chu mi c th bit c rngmi vic chng ta ang c gng lm u chng em li kt qu ttp g hn. Ti c u rng bn khng cn phi l mt nhng hc mi bit c khi no th mt con c b cht thi.

Ti l thnh vin cp cao ca mt lc lng c nhim thuc LuNm Gc, ti thm on C vn vin tr qun s M (MAAG) VitNam vi mt giy php c th "i bt c u, xem bt c ci g".Trng on c vn vin tr qun s M, tng Lionel McGan, yu cu cc thnh vin tham mu ca ng ta gip chng ti bng micch chng ti c th ni mt cch thng thn. c bit, c mtvin i t, ngi m ti ni chuyn vo thi gian gn cui nhimk ca ng ta Vit Nam, c nh chuyn giao li nhng g ngta thu thp c t nc ny cho mt ngi no m ngi c th ni c vi cng chng Washington. ng cho ti xemcc h s ca on c vn vin tr qun s M v ko ra hng ngnhng cp ti liu, v ti thc trng my m c, phn loicc k hoch, bo co v cc bn phn tch nhng chng trnh cachng ta v trin vng ca n Vit Nam.

Mi mc ca ti liu rch nt hin hu mi ch, v ng bn it ca ti cng chng c mt c gng no lm thay i tnh trngny.

ng ta ni vi ti rng di s tr v ca Tng thng Ng nhDim, mt nh lnh o c ti m chng ta la chn cho minNam Vit Nam trc by nm, th cui cng trong vng mt hoc hainm, Cng sn gn nh chc chn s ln nm quyn.

Nu Dim, ngi rt thnh cng trong nm trc b phtrut trong mt cuc o chnh, th Cng sn thm ch cn ginhthng li nhanh hn.

Hu ht cc s quan ca on c vn vin tr qun s M ung vi ng ta v vi nhiu quan chc ngi Vit Nam rng iu

duy nht c th lm thay i trin vng ny trong thi gian ngn lcc lc lng chin u ngi M vi qui m ln. (Hip nhGeneva nm 1954 ch cho php 350 c vn qun s ca M c mtti Vit Nam, cho d bng nhiu mu mo khc nhau M cho tihn 700 c vn). V i t ny cn tin rng k c cc s on ca Mvo cng s ch lm chm li hu qu tng t. Cng sn s nmquyn ngay sau khi lc lng ca chng ta rt ra bt k khi no.

y khng phi l tin tt lnh vi ti. Ti l mt chin binh mang tn tm v thc t l mt chin binh nh ngh. Ti l thnhvin chng X vit t cuc o chnh ca ngi Sc v trn phongto Berlin nm 1948, khi ti ang hc nm cui ca trng trung hcv cuc chin tranh Triu Tin khi ti l sinh vin trng Harvard vinm sau . Trong thi gian phc v qun ng, ti chn Qunon Lnh thu nh b v c 3 nm lm s quan b binh. T vai trngi lnh thu nh b, ti quay tr v Harvard thi tt nghip,sau vo Cng ty Rand, mt t chc nghin cu phi li nhun vivn trng tm l cc kha cnh qun s ca cuc Chin tranhlnh. Cng vic ca ti ti nm 1961 ch yu l ngn cn mt cuctn cng ht nhn bt ng t Lin bang X vit. Ti khng thch ghn khi c bit min Nam Vit Nam, ni m X vit ng h pheCng sn, s b nh bi vi s tr gip ca chng ti. Nhngnhng cuc tranh lun vi vin i t lm ti tin rng min NamVit Nam khng phi l ni .

Khi ti tr li Cng ty Rand mt thng sau, thng ip ca ti ticc cp trn l, tt nht nn trnh xa Vit Nam, trnh xa cc nghincu chng bo lon, t ra l v Vit Nam. Ti ni, chng ta ang blng tng v tnh hnh s khng kh khm hn, ngi ta s cntr v bi nh mi th lin quan ti Vit Nam v s l mt tht bi.H s phi hng chu mt s phn nh nhng ngi dnh lu vo vVnh Con Ln, trc ch vi thng. Bn thn ti cng quyt nhkhng lm g lin quan ti Vit Nam.

Mt thi gian ngn sau , Chnh quyn Kennedy th hin mtthi hon ton khc. Vi tun sau khi ti t Vit Nam tr v, mton c vn ca Nh Trng di s ch huy ca hai c vn cao cpca Tng thng l tng Maxwell Taylor v W. Rostow ti SiGn nm bt tnh hnh. H phi i n quyt nh c cc lclng b M sang Vit Nam. Ngay sau khi h tr v mt thng,Nh Trng tuyn b tng cng s can thip ca M vo Vit Nam.Gia thng mi mt, Tng thng Kennedy thc hin mt t tngcng nhn vin qun s M ti Vit Nam, ph v iu khon c t ra trong Hip nh Geneva nm 1954. ng ta tng gp is c vn qun s trong hai thng cui ca nm 1961 v cng vicc n v h tr cho cc lc lng v trang min Nam Vit Nam:cc i i trc thng cc chuyn gia thng tin, vn ti, hu cn vtnh bo.

Ti thc s khng ngc nhin v vic ny. Ti rt vui v tri ngc

vi s d on ca bo ch nhng tun trc, tng thng khnggi thm cc n v chin u ca M. D sao, ti vn cho rng scan thip gia tng ca M i sai hng. (S c mt ca c vnM tng ti 12.000 ngi vo lc Tng thng Kennedy cht nm1963 v mt s hng vin tr ca M ang c b mt chuyn tinhng vn cha c cc n v b binh).

l nhng g ti lo s s xy ra; v cng l l do ti sao ti cquyt nh quan trng tch mnh ra khi tin trnh ny. Ti gichnh kin ca mnh trong ba nm tip theo.

Chng1

VnhBcb-Thng8-1964

Sng th T, ngy 4-8-1964, ngy u tin ca ti vi cng vicmi Lu Nm Gc, mt ngi a th ti vn phng em theomt bc in khn cho cp trn ca ti. ng y i vng. Cc thk ni vi anh ta l tr l B trng John McNaughton ra ngoicng vi B trng Quc phng Robert McNamara. H ch anh ta titi, ngi tr l chuyn trch mi. Ngi a th trao cho ti bcin v i.

Bc in n t Hm trng John J. Herrick, Ph chun ci tu khu trc Vnh Bc B, ngoi khi min Bc Vit Nam tiBin ng. Theo bn bo co, tu ca ng ta b cc tu tun tra caBc Vit tn cng khi ang i trong vng hi phn quc t, trn 60dm ngoi khi Bc Vit v ra lnh bn tr.

Mt ng li va phi trm thu m ca tu ch huy Maddox, mtng li khc st qua tu khu trc Turner Joy.

Ngay khi a cho ti bc in, ngi a th quay tr li trungtm in tn Vin An ninh quc t Lu Nm Gc, Vn phng Btrng B Quc phng. Trong 10 pht anh ta quay li ch ti vi mtbc in khc trong cng mt seri: "Ti b ng li tn cng lin tip"[1]

Mt vi pht sau, Herrick bo co mt ng li khc b ng tabn tr, hai ng li khc lao xung nc. Hai tu khu trc ca ngta b tn cng v c th mt trong hai chic b h hi. Hai tu angbn tr bng h thng v kh iu khin bng radar. Cuc ng din ra vo mt m ti, khng trng khng sao, trong nhiu gi tign na m.

y l mt s kin khng bnh thng. Chnh xc y l t tncng th hai vo tu Hi qun ca M k t i chin th gii II. Cnt u ch cch trc khng y 3 ngy, ngy ch nht, mng 2thng tm, cng l tu Maddox ca Herrick ang i tun trn VnhBc B. Vo gia tra, cch b bin 28 dm, 3 thuyn ng li caBc Vit tn cng v phng ng li vo tu Maddox. Tt c ccqu ng li u trt v khng lm thit hi ti tu khu trc, ngoitr mt vin n 14,5 ly trng vo mt ng khi. Cc thuyn ca BcVit b ho lc t tu Maddox, t cc my bay hi qun trn tusn bay gn bn ph hu.

T khng c mt thng vong hay thit hi no ca pha M,

Tng thng Johnson quyt nh khng thc hin thm hnh ngno, tr vic a thm tu khu trc Turner Joy vo hot ng. Haitu khu trc c lnh tip tc hot ng nh mt i tun tra khng nh quyn qua li t do ca M trong hi phn quc t. Tngthng cn tuyn b rng trong trng hp b tn cng thm, cc tutn cng s b khng ch nh lui m l tiu dit. ng ta gi mtkhng ngh ti H Ni, cnh bo "bt c mt hnh ng qun s nochng li cc lc lng ca M m khng phi do khiu khch u smang li nhng hu qu nghim trng kh trnh ni"[2]. Tt c nhngiu ny, tr nhng cng b mi nht, ti u c trn cc t bosng th Hai. Tra hm , c nhng thng k c gii mt cagiai on ny, ti hc thm c nhiu iu.

Gi y, mi khi c bc in mi ti, ti thng nhn vo imthi gian gc tri ca cc bc in. Hai s u tin ch ngy trongthng; 4 s tip theo, thi gian qun s (24 gi l na m), thigian chnh xc khi bc in c chuyn i. Bc in u tin cchuyn t tu ch huy ca Herrick lc 10h42 sng, gi Washington(9h42 Vnh Bc B). Ti i chiu thi gian chuyn vi ng htrn tng trong vn phng ca ti Lu Nm Gc, lc khongmt ting ri sau khi bc in c chuyn, mt khong thi gianqu ngn mt bc in c th ti c ch ti. S tht tng tnh th vi bc in th hai, c gi lc 10h52 sng giWashington v ti tay ti lc 11h20 , v vi cc bc in khc chmt t pht. Herrick cho h quyn cao nht chuyn cc bc inbng tay, v th h c ton quyn chuyn v phn pht cc bcin. Nhng 20 pht hay 30 pht u l mt thi gian di vi mthnh ng nh vy. Ton b vic trao i vo ngy ch nht, trn bv trn khng, ko di 37 pht. Vic ny c th kt thc ubn kia ca tri t, vo ng lc ti c bc in u tin hoc bcin cui cng. Mt tu khu trc b m c th chm trong khichng ta ang xem nhng bui din tp ca n hoc s thnh cngca n khi tiu dit mt k tn cng. Nhng khng c cch no chonhng ngi Washington bit v iu ny khi h c n.

Tip , CNN cng khng theo di c hot ng trc tip cana tri t bn kia, thm ch cn chng c lin lc trc tip giaWashington v cc tu khu trc Thi Bnh Dng. S lin lcthng xuyn nht l i pht thanh v in thoi vi c S.G.Sharp, Tng T lnh Thi Bnh Dng, ti s ch huy ca ng ta Hawaii. Cc bc in ca CINCPAC gi ang cht ng trn mtbn ca ti, nhng chng khng ti thng xuyn v nhanh chngnh cc bc in t tu khu trc. Theo mt lot cc in bo caHm trng Herrick, chng ti thc s khng theo di c cchot ng vo ng thi im din ra.

Cc bc in bo rt gp gp. Herrick chc chn phi na chth na ra lnh v hai tu khu trc t ngt i hng trnh ccqu ng li m h thng nh v m thanh di nc ca tu

Maddox pht hin v trong m ti bn vo cc mc tiu cvch ra bng radar ca tu Turner Joy: "Cc qu ng li trt rangoi. Mt qu khc bn vo chng ti. 4 qu ang di nc. 5qu ang di nc may mn trnh c t nht 6 qu".[3]

9 qu ng li bn vo hai con tu ca Herrick, 14, 26. Nhiutu phng ng li b trng ho lc v t nht mt chic b chm. Hotng ny ko di t 40 pht ti mt ting ng h. Bin gm ln ddi v nhng t ho lc v nhng chic my bay phng rocket vocc v tr do radar ca tu Turner Joy vch ra.

Mt gi sau , bng nhin mi hot ng im bt. Mt bc in tithng bo khng phi ton b s vic nhng cng nu vn .Sau mt gi tng i yn tnh, ngi a tin ti vi mt lot ccbc in t CINCPAC, Hm i 7 v cc bn phn tch t B Qucphng, Cc tnh bo Trung ng (CIA) v cc b phn khc ca LuNm Gc. Ti ang ngi trong phng, hi tng li, c gng lp ghpcc thng tin theo th t cho McNaughton, th ngi a tin n votay ti mt bc in khn t Herrick: "Hnh ng lp li to ranhiu cuc ng nh bo co v cc qu ng li c phngra rt ng nghi ng. Thi tit bt thng nh hng ti radar vnhng ngi iu khin h thng nh v m thanh di nc qust sng c th l l do gii thch cho vic c nhiu bo co. Khngc nhng hnh nh thc ca tu Maddox. Hy cho nhng nh gic th trc khi din ra bt c mt hnh ng no tip theo"[4].

Lc l hn 2h chiu. Bc in c gi i lc 1h27 chiu, giWashington. Na gi sau mt bc in khc t Herrick, nh gitm tt hnh ng tch cc v tiu cc i vi mt cuc tn cng, ktlun: "Ton b hnh ng em li nhiu s nghi ng, ngoi trtrn phc kch c ch nh ngay t ban u. Hy cho my bay trinhst k vo ban ngy"[5]. Hng ngy, c cch khong 3-4 ting mybay li trinh st trn vng vnh tm ra cc vt du loang v ccmnh tu b v c th do trng ho lc, nhng du hiu ca mtcuc tn cng ch khng ch l mt cuc va chm vi cc mc tium radar vch ra.

Trong u ti, nhng bc in ny xo i hnh nh mt v kchc truyn "trc tip" trong 2 gi m chng ti ang di theo.Thng tin mi ny l mt go nc lnh. Ti khong 3h, p linhng yu cu gp gp cn c chng thc, Herrick nh in:"Cc hot ng chi tit th hin mt bc tranh ln xn cho d chcchn trn phc kch ban u l c tht". Nhng lm sao anh ta c thchc chn v iu , hoc ti sao, trc 1 gi, khi anh ta dngnh t tin, th khng cn ai c nhng bo co tip theo chuynv cho ti tn gi?

Herrick tip tc khng nh, lc 6 gi Washington (5h sng givng vnh), chic thuyn u tin p st tu Maddox c th bnmt qu ng li vo tu Maddox (theo m thanh nghe thy ch

khng phi nhn thy). Tt c cc bo co v qu ng li bn vo tuMaddox u b nghi ng v ngi ta on rng do ngi iu khinh thng nh v m thanh di nc b nhm khi nghe thy tingp chn vt ca tu. V th s tha nhn ca anh ta v nhng boco gi i u khng ng tin cy. ng bng chng ti trong vingy dng nh khng c cuc tn cng no xy ra vo ngy 4-8; Nm 1967, cc ti liu dng nh u khng nh khng c cuctn cng th hai, v nm 1971 ti buc phi tin vo s ng vc ny.Nm 1966, mt bng chng ng tin cy ca cc s quan Bc Vit bbt tng tham gia vo cuc tn cng ngy 2 thng tm bc b btc cuc tn cng no vo ngy 4-8. Cui nm 1970, nh boAnthony Austin pht hin v a cho ti bng chng khng nh,cuc tn cng ngy 4-8 c l c lin quan ti cuc tn cng ngy 2thng tm. Nm 1981, vi nhng bng chng mi trong cun nht kca mnh, nh bo Robert Scheer khng nh vi Herrick rng boco v qu ng li u tin khng c tm thy. Du sao, ngy 4-8,t nhng bo co c bo m chuyn ti cho Herrick, ti kt lunrng c th c mt cuc tn cng di dng no . ng lc ,r rng c mt c hi tt m li khng xy ra. Chnh th m li ngh tm ngng iu tra trc khi thc hin hnh ng caHerrick dng nh rt r rng, ng ta ni ngn gn: "Quay tu li,chm dt u !". Nhng khng phi l nhng g c chuyn tiv Washington tra ngy th t hm .

Cc bc in mi ca Herrick khng lm chm tin trnh chunb cho mt cuc khng kch tr a nhanh chng Washington v Thi Bnh Dng, c th hn l Vnh Bc B.

Nhng g h lm khuyn khch cho cng vic ny l mt lotcc cuc iu tra gy xn xao tm bng chng, nhn chng ngh cho nhng hnh ng ban u ca cuc tn cng hay t ra khng nh mt thc t l c mt cuc din ra.

V nhng vic ny ti Washington nn Tng thng triu tpmt cuc hp vi Hi ng An ninh quc gia (NSC) c bn l thng bo nhng hnh ng d tnh. Tip , ng thng bo vicc nh lnh o quc hi. Cc tu sn bay vo v tr thc hincc chuyn bay cng sm cng tt vo sng hm . GiWashington c th vo khong t 6h ti n gn na m. Cn Tngthng th quyt nh ni vi cng chng M v cc cuc tn cng caM t nhiu nh chng ang din ra.

ng ta khng mun h bit v nhng cuc khng kch trn ccbn tin bui sng ca ngy hm sau, m phi san nhiu gi khichng din ra pha bn kia ca th gii vo khong thi gian smhn.

Hi qun thy quan ngi, v khng c cnh bo ca Tng thngvi cc tay sng phng khng ca Vit Nam rng mt cuc tn cngs xy ra, trc khi cc my bay ri vo tn s qut radar ca BcVit. Tng thng nht quyt khng lm nh th. ng ta yu cu gi

bay lc 7h ti, sau i sang 8h ri n 9h v tu sn bay Constellationvn cha ti c v tr v cha thng bo ht cho cc phi cng.Tng thng quyt nh din thuyt trc 11h30 ti. T McNamara tiCINCPAC, ( c Sharp Hawaii u ang ch xem, liu Tngthng c th pht biu trc khi cc my bay tp trung nm bom ccmc tiu, hoc khi nhng chic my bay u tin bt u thc hinnhim v ng ta hi liu chng c th b radar pht hin ngay lp tckhng[6], chnh v th, s khng c li pht biu ca ng ta sau c th truyn tin ti H Ni? Cu tr li l ng th, tuy nhin H Nis khng bit c ni cc my bay s ti, nn ng ta c th ct bmt s mc tiu.

Lc ny ti ang ngi vi John McNaughton trong vn phng cngvi V trng V quan h Vin ng v cc thnh vin khc, ccc bc in t cc tu sn bay v CINCPAC c tr li cc cuhi ca McNamara hoc Nh Trng. Chic ti vi ln trong vn phngca McNaughton vn m, m thanh s c h xung, nu Tngthng quyt nh tham gia vo chng trnh ny.

Nhiu ngi ngh Tng thng pht biu chm li cho ti khi ccmy bay vo tm kim sot ca radar i phng, nhng qumun. c Sharp ni vi McNamara lc 11h20 ti rng tu snbay Ticonderoga phng nhng chic my bay v Tng thng vnni trn ti vi lc 11h37, ng ta thng bo "chin dch khng qunchnh thc bt u"[7] cho d thc t Constellation vn cha phngmy bay i v cha c chic my bay no ti b bin Bc Vit hayvo tm qut ca radar. V th thng bo ny l li cnh bo choH Ni.

McNamara t chc mt cuc hp bo Lu Nm Gc ngay sauna m. Chng ti thc trng c m vn phng cng vi nhngt nm bom, chun b cho cuc hp bo ca McNamara vongy hm sau. Ngy u tin ca ti Lu Nm Gc ko di sut24 gi ng h.

Thng bo ca Tng thng v cuc hp bo ca McNamara vocui ngy 4-8 thng bo cho cng chng M bit rng Bc Vit lnth hai trong ngy tn cng cc tu chin ca M trn "ngtun tra thuc hi phn quc t"[8]; rng y l mt hnh ng c tnhgy chin m khng c cn c; rng bng chng cho ln tn cngth hai ging vi ln th nht l r rng; rng cuc tn cng ca BcVit khng c nguyn nhn v rng M p tr li ngn chn btc s ti din no v khng c nh m rng chin tranh.

Vo m ngy 4 hoc trong vng 1 n 2 ngy, ti nhn ra rngmi li thng bo ny u sai s tht.

"Khng r rng?" Trong thng bo u tin ca Tng thng vnhng li pht biu chnh thc sau u m ch rng cuc tncng ngy 4-8 vo cc tu ca chng ti gy ra cc cuc khngkch tr a l mt thc t gin n. Khng c s cn tr chnh thc

no t pha Quc hi, cng chng v ngay c t trong t duy canhng nh hi qun tng tri v cc nh nhn tch tnh bo vo thiim tr a ca chng ti. Sm hay mun th s nghi ng vn eobm cht ly bng chng cho rng mt cuc tn cng xy ra vongy 4-8 trong bt c trng hp no.

"Mt cuc tun tra thng ngy thuc hi phn quc t?". Hai tukhu trc ang lm nhim v tnh bo vi mt danh cuc tun traDESOTO, thm nhp vo bn trong ni m Bc Vit coi l hiphn ca h. Chng ti khng nh rng Bc Vit cng b hiphn ca h ging nh cc quc gia Cng sn khc, 12 dm tnh tb bin v t cc hn o ca h. M khng tha nhn ranh giib m rng ny, nhng cc tu hi qun ca M cng c ch thr rng phi gi khong cch t nht 15 dm t cc hn o hoc tlin ca Trung Quc. Tuy nhin, trc s kin ngy 2 thng tm, tuMaddox thng xuyn khong cch 8 dm t t lin ca BcVit v 4 dm t cc hn o ca h. Mc ch ca vic ny cho thychng ti khng nhng bc b nhng li cng b v ranh gii caBc Vit m cn khiu khch h tn cng vo radar phng th bbin cc tu khu trc ca chng ti c th nh du c cc khuvc phng th ca h v chun b cho cc cuc tn cng trn khnghoc trn bin. Bi th, hon ton ng khi ni cuc tn cng ngy 2thng tm xy ra khong cch 28 dm ngoi khi, nhng do c licnh bo v mt cuc tn cng sp xy ra khi tu Maddox ch cchb bin Bc Vit c 10 dm lm ch tu phi thay i hi trnh vquay u ra bin cc tu c ng li bm ui theo.

"V c?[9] H Ni cng b: cc lc lng "tay sai" ca M npho vo 2 hn o ngoi khi ca h l Hn Me v Hn Niu m30 v 31 thng By. Trong cc cng b cng khai, B Ngoi giao M ph nhn mi cuc tn cng nh th cng nh McNamara phnhn trong cc cuc hp bo ngy 4 v 5 thng tm. Cuc tip kinhn hai ngy sau , Ngoi trng M, Dean Rusk v McNamara tha nhn cc cuc tn cng trn nhng vn cho rng thc skhng th coi l nhng khiu khch ca M m ch l nh khch lcc cuc phn cng ca Bc Vit v hon ton l cc hot ngca "ngi min Nam" do hi qun ngu tin hnh nhm ngn chns xm nhp ca min Bc. Rusk ni rng M ng h v bittrc hnh ng nhng khng c th; c rt t thng tin v vn ny Washington. Chng khng c mi lin quan no ti cc itun tra tu khu trc ca chng ti, khng c s phi hp no vthc t ch huy cc tu khu trc u khng bit g v cc hot ng. iu ch r rng trong bt c trng hp no cng u khngc cuc oanh tc nh th din ra, trong hon cnh cuc tn cng thhai hoc t ngy 31 thng By. Gii php m Quc hi ang phithng qua nhanh chng v gn nh khng c s nht tr, chng khcg mt c ch ng h cho hnh ng ca Tng thng thy s onkt vi H Ni v ngn cn cc cuc tn cng sau ny vo cc lc

lng ca chng ta. Cc nhn nh ny u khng ng.Nhn cng vic mi, ti phi c nhng bn phin m hng ngy,

ng thi rt kinh nghim qua cc bc in, cc bo co, cc buitho lun Lu Nm Gc v thy mi iu ngi ta ni vi cngchng v Quc hi u l nhng li ni di. Trong nhiu ngy, tibit rng ch huy ca cc tu khu trc khng ch bit v cc cucoanh tc b mt m cn yu cu i tun tra rt v hoc kt thc saut tn cng th nht vo ngy 2 thng tm v h ang ch i cct tn cng tr a. Yu cu ca h b t chi. Hn na, ti cn bitkhng h c hot ng no ca qun ngu, k c cc hot ngchung. Chng hon ton l cc hot ng ca M vi k hoch mtdanh 34A. Cc hot ng chng thm nhp ca ngu qun mMcNamara m t vi Quc hi hon ton khc vi nhng g ng tabit. H Ni cho bit, trong cc cuc oanh tc chng li Bc Vit, M s dng cc tu tun tra nhanh nh Nasty (CIA mua t Nauy),thu cc thu th iu khin mi hot ng ca k hoch. CIA tinhnh hun luyn vi s gip ca hi qun M v tuyn cc tnthu th; mt s tn thu th c tuyn t hi qun Si Gn, mt skhc l ngun ca CIA t i Loan v mt s ni chu cng vicc lnh nh thu trn khp th gii. Cc hot ng c tin hnhch yu di s iu khin ca CIA nhng hin nay l s kt hpgia CIA v MACV (B Ch huy vin tr qun s M ti Vit Nam)phi hp vi hi qun. Mc d, s dng ngun nhn lc nc ngoi to nn s tin cy hn nu b bt, nhng k hoch 34A thc s lcc hot ng ca M cng nh cuc tun tra DESOTO ca cc tukhu trc thuc hi qun M. Hn na, Bc Vit cng khng lm khitin rng 2 kiu hot ng ca M c phi hp cc mc khc nhau. K hoch DESOTO mt lnh vc c th th li ch cnhn i, nhng trong k hoch radar b bin v ngn chn thngtin, th hot ng tng cng c tin hnh dc theo cc khu vcphng th b bin ca Bc Vit bng cc t oanh tc theo k hoch34A.

Theo nhn thc ca Washington, da vo nhng m t chi titca cc hot ng c nh trc, cc quan chc cao cp cv im lng trc cc k hoch . Ti sm bit iu ny, v ngthng ti ti lm ngi a tin v thng xuyn chuyn cc khoch ti mt ny ti cc quan chc cao cp ly ch k. H gm:Th trng B Quc phng Cyrus Vance, Th trng B Ngoi giaoL. Thompson v C vn An ninh quc gia McGeorge Bundy trongNh Trng. H u nm trong s cc thnh vin ca U ban 303, gim st v tn thnh vi tt c cc hot ng b mt ca Tngthng. Trong khi h c cc ti liu, ti ngi trong vn phng cng vimt i t t chi nhnh cc hot ng b mt ca Tham mu trnglin qun ngi a cho ti tp h s ny.

S mu thun gia nhng g m cc th k ca U ban i ngoiThng vin v ni cho cc thng ngh s v nhng g ti mi

c bit trong tun n tin khi lm nhn vin Lu Nm Gc angl iu rt cun ht. Ngi ta ang thc gic Thng ngh s FrankChurch phi tha nhn: "Chnh ph ca chng ti cung cp cctu thuyn ny m khng h bit chng s c s dng vo cccuc tn cng Bc Vit"[10].

Ngoi trng Rusk th ni: "Theo ngha rng hn th nh th,nhng theo chi tit c th th chng ta khng theo ui vic nyngay t Washington"[11].

Tri ngc vi s ph nhn ny, ti bit rt r rng chi tit c thca cc hot ng ny u c cc nh chc trch cao nht Washington (c qun s v dn s) bit n v tn thnh.

Tip theo cc t oanh tc thng 8 l k hoch cho thng chn.Ti em k hoch ny sang cho B Ngoi giao v Th trng

Rusk, sau McG. Bundy k, gm cc hot ng d tnh sn:Bt hai i hot ng trong rng, chuyn nhng ngi b bt

thm vn t 36-48 ting, g b by treo vi cc thit b chng n vgii thot nhng ngi b bt, sau khi thm vn, thi gian ph thucvo iu kin thi tit ca bin v thng tin tnh bo lc , Phhu tuyn ng I bng i thm nhp cng vi cc i ym tr holc t mn n chm chn xe moc, t mn st thng trn cchng Nm bom chi quan st Mi ao bng ci 81 v sng 40 lyt 2 tu ng li Ph hu ng xe la H Ni-Vinh, t mn nchm v mn st thng quanh khu vc[12]

Mt s cc chi tit hot ng, nh t cc v kh st thng vcc bng n ci 81 ly, dng nh khng ng cc quan chcquan tm ch ti, nhng y l cuc chin duy nht m chng tacn ti nhng th v kh . D nhin mi chnh xc l bn cht"nhy cm" ca cc hot ng - s bt hp php, s nguy him cavic vch trn s tht, leo thang v b mt - iu ny i hi ccquan chc cao cp phi la di Thng ngh vin nu cc vn giatng v v th, cn phi c s am hiu v ch o nhng g m hthy cn phi la di.

y cng cha phi l im kt trong s phi hp Washington.C sau mt k hoch thng ging nh th c chp thun tngWestmoreland, T lnh qun i M Vit Nam li yu cu cphp thc thi tng nhim v ring r v ti li phi em k hoch ncc ni xin kin. Khi mt cuc tn cng d tnh cho thng sauc trnh ti Washington - thi gian chnh xc s ph thucvo cc iu kin thi tit v bin - thc t v kt qu s c boco tr li Washington trc khi mt cuc tn cng khc cWashington chp nhn. Ngy 2 thng tm, trong cuc hp vo sngch nht, Tng thng Johnson nhn c tin bo v cuc tn cngtu Maddox ngay ban ngy, mt cuc tho lun din ra, ni dungch yu v kt qu ca cc cuc tn cng b mt ngy 31 thng Byvo cc hn o Tng thng vi t cch c nhn chp nhn cc

t oanh kch b mt sau , vn cc m ngy 3 v 5 thng tm.Ti ngy 4, ti mt cuc hp ca NSC, Tng thng hi: "C phi

h mun chin tranh bng cch tn cng cc tu ca chng ta ngaygia Vnh Bc B?"[13] Gim c Cc Tnh bo John McCone tr li:"Khng. Bc Vit ang phn ng theo kiu t v i vi cuc tncng ca chng ta vo cc hn o ngoi khi ca h". ng ta cp ti cc cuc oanh kch ngy 31 thng By, nhng cu tr li cang ta li hm v cuc tn cng theo gi nh sng hm , sau c thm mt cuc tn cng khc ln ny vo t lin ca Bc Vit vvo m hm trc.

Nhn nh ny khng ngn cn c Tng thng thc gic Quchi phi thng qua ngh quyt ngay ngy hm sau: "Chng ta pli v khiu khch v c ca h "

Ngy 7 thng tm, Quc hi thng qua Ngh quyt Vnh Bc B:"Quc hi tn thnh v ng h quyt nh ca Tng thng theo yucu ca Tng T lnh l p dng mi bin php cn thit y licc t tn cng c v trang chng li cc lc lng ca M v cnnhm ngn nga s gy chin tip theo M chun b. Theoquyt nh ca Tng thng l tin hnh mi bc cn thit, bao gmc vic s dng lc lng v trang tr gip bt c nc thnhvin no theo yu cu ca Hip c phng th chung ng Nam nhm bo v nn t do ca nc ".[14] c mt s lo ngi lin quanti s khng r rng ca ngh quyt do chnh ph son tho. Thngngh s W. Morse gi l mt tuyn b git li ca cuc chin tranh.Thng ngh s G. Nelson a ra mt kin b sung nhm gii thchcho mt kin trong Quc hi l: "Chnh sch tip theo l phi hnch vai tr ca chng ta trong vic cung cp vin tr, hun luyn vc vn qun s", v "chng ta s tip tc tm cch trnh mt cuccan thip qun s trc tip ng Nam ". Thng ngh sFulbright, ngi ch o vic thng qua ngh quyt trong Thngvin ni: "Ti tin kin b sung ny "c chp nhn" nh "mt sphn nh chnh xc nhng g ti tin l chnh sch ca Tng thng".ng ta bc b n ch v (khi Johnson c cng thng vi ng ta vchuyn ring) s chm tr trong vic gii quyt cc bt ng v ngnng gia Thng ngh vin v H ngh vin s lm gim i hnh nhng h ca mt quc gia thng nht cho cc hnh ng gn y caTng thng. Vo lc ny, c thng bo cho rng H ngh vin thng qua ngh quyt 4 16 ngay sau 40 pht tranh lun. Fulbright hyvng Thng vin cng s c s nht tr . Ngay sau , Thngvin b phiu 2/88, ngha l ch c 2 Thng ngh s l Morse vErnest Gruening b phiu chng li.

Mt s Thng ngh s l G. McGovern, F. Church, Albert Gore vJ. Cooper, by t cng mi quan tm nh Nelson.

Fulbright tha nhn rng ring vn ngn ng rng ln cho php Tng thng tin hnh can thip trc tip trn chin trnggm cc s on b binh M chnh l nhng g lm h phi lo

lng. Nhng h chp nhn nhng m bo ca Fulbright rng khngc s tnh ton no trong chnh ph v vic s dng ngh quyt nynh mt u quyn thay i vai tr ca M trong cuc chin tranh.ng ta khng h nghi ng rng Tng thng s tham kho kinQuc hi trong trng hp cn thit c mt thay i ln trong chnhsch hin ti. Phn ln nhng ngi theo ng Dn ch cho rngngh quyt ny chnh l cch thu ht s ng h ca hai ng phichnh tr cho hnh ng mnh tay ca Tng thng, ct gim chindch Goldwater cng b, Johnson khng ng tin trong cc mi quanh ngoi giao v khng quyt on v vn Vit Nam, v vy, gip nh bi Goldwater, h thy s ng h ca h cho ngh quytny nh mt cch trnh leo thang Vit Nam, m ch cGoldwater l y ha hn.

Nhng tt c m bo ca Fulbright u khng c cn c gingnh ca Johnson, Rusk v McNamara. Ch khc mt iu l ng ta khng bit v iu . ng ta b la di v ngc li ng ta ladi li Thng vin m khng thnh vn. Tt c nhng la di nyc ngha quan trng hn hn.

Chng ta tm cch trnh m rng chin tranh? Chnh Tngthng M, ma h nm b mt v thng thn e do H Nibng mt cuc chin tranh rng hn chng li chnh quyn Bc Vitnu cc nh lnh o ca Bc Vit khng tin hnh cc bc ktthc cuc xung t m khng ai trong chnh quyn ngh rng h cth lm nh th. Cc bc in ca John cho H Ch Minh thng quamt ngi trung gian ngi Canada cng cho thy mt li cnh bob mt ca Tng thng M vi cc nh lnh o H Ni l s mrng chin tranh nu h khng chm dt c xung t.

Nhng li cnh bo c chuyn ti Bc Vit qua Blair Seaborn,ngi Canada, mt thnh vin ca U ban Gim st quc t (ICC) tchc ny c thnh lp gim st quy tc ca cc Hip cGeneva 1954 v 1962. Trong cuc gp u tin H Ni ngy 18thng tm, ng ta gp ring Th tng Phm Vn ng. Seaborn chuyn tip li cnh bo ca cc quan chc M phi hp vingi Canada rng: "S kin nhn ca quan chc v cng chngM i vi s khiu khch ca Bc Vit ang dn suy gim" v nucuc xung t vn tip tc leo thang th "tt nhin chnh Bc Vit sphi gnh chu hu qu to ln".[15]

Trong s nhng ngi ng h nhng li cnh bo ny, ch yu lcc c vn dn s v qun s ca Tng thng, khng ai dm coi l nhng tr bp bm. Tham mu trng lin qun c ch nhtrc tip chun b cc k hoch chi tit cho cc t tn cng vo BcVit. Cui thng Nm k hoch c hon thnh vi 94 mc tiu.Cc mc tiu tr th c la chn rt nhanh chng t danh sch 94mc tiu trn, vo ngy 5 thng tm. C k hoch v li cnh boca vin trung gian ngi Canada gy ch trong bn tho chitit c thng nht trong chnh ph k t thng Ba v thng t -

gn y nht l ngy 23 thng Nm - dn ti cuc tn cng bngkhng qun "ngy D" vo Bc Vit[16], v tip tc ti khi ch nghakhng b, cc cuc tn cng v trang, khng chin v trang chng linhng n lc bnh nh ca M min Nam chm dt". Yu t quantrng khc l t k hoch cho 20 ngy trc khi cc cuc tn cngbt u (D-20): "Duy tr c gii php chung (t Quc hi) tnthnh vic thng qua cc hnh ng v u quyn cho bt c vic gcn thit lin quan ti Vit Nam".

Mc d bn tho chi tit 30 ngy phi hon li vo cui thng Nmv cc c vn cao cp ca Tng thng, nhng h trnh ln ngta gn nh tt c cc khon mc ca bn tho. H cn d tnh mtcuc khng kch chng li Bc Vit nhm tng tm quan trng ca licnh bo b mt. iu ny i km vi li ngh ca i s M, H.Lodge ti Si Gn, ng h mnh m cc t tn cng min Bc,ngi sm a ra tng chuyn li cnh bo thng qua ngiCanada. Ngy 15 thng Nm, trong mt bc in gi ti Tng thng,Lodge cho rng:

"Nu trc chuyn i ca ngi Canada ti H Ni m c mthnh ng khng b v tm quan trng ch thc, th mt mc tiu cth Bc Vit s c coi nh s khi u cho s c mt ca Tngthng "[17]

iu ny khng xy ra trc chuyn thm u tin caSeaborn ti H Ni vo thng Su. Chuyn thm th hai ca ng tac d tnh vo ngy 10 thng tm. Cc s kin t ngy 2 nngy 7 thng tm cho php M ch ra rng, trong trng hp c btc s nghi ng no H Ni, li cnh bo u c ngha theo cciu khon c th. Hn na, cuc tho lun th hai cho php chnhquyn hiu r nhng g c th thc thi vi gii chc trch m Nghquyt Vnh Bc B tha nhn H Ni khi b la di bi nhngg m Thng ngh s Fulbright gii thch cho cc ng nghipphi Dn ch ca ng ta.

Cui cng l cp trn ca ti, John McNaughton, c yu cua ra nhng kin cho chuyn i ngy 10 thng tm ca Seaborn. cng l iu v sao McNaughton quyt nh ni vi ti v cho tixem tp h s v tin trnh hm do, m t n nh mt trong nhngiu tuyt mt ca chnh ph. ng ta ni vi ti rng ti khng c l vic ny vi ai, k c nhng ngi cp di thn cn vi ngta. Mt l do v s b mt trong thng tin m McNaughton cho ti bitl: l vai tr rt mp m ca mt thnh vin ICC ang kho stnhng nguy c ca M i vi H Ni. (V vic c mt ngi trunggian l cn thit v M khng h c mt i din chnh thc hay milin lc no vi chnh quyn H Ni). Vai tr ti cc thnh vinca ICC, Phn Lan v n , hay ti Ngh vin Canada u khngth bit, v th s khng th chp nhn n nhanh nh chp nhn PhTh tng Canada, Lester Pearson.

iu nhy cm nht ca thng tin ny l li cnh bo ca Tngthng ti cc nh lnh o pha i phng ti rt gn buc ngta phi tham gia vo tin trnh hnh ng m i th cng ho cang ta, Thng ngh s Goldwater ang ch trng ng h cn Tngthng Johnson ang phn i v miu t chin dch ny nh mt sliu lnh ng s. Mt khc, n t nhng ca chnh quyn linquan ti Ngh quyt Vnh Bc B trong mt nguyn tc hon tonkhc vi nhng g Quc hi c thng bo. Thc t, ngy 7 thngtm, khi Quc hi ang b phiu cho Ngh quyt Vnh Bc B,J.McNaughton cng ang nu ra cc kin trong bc thng ip mSeaborn s chuyn i. kin c chnh quyn v nhng ngiCanada chp nhn, yu cu Seaborn kt lun nhng nh gi caanh ta theo cc im sau:

1. Cc s kin trong t ngy qua s thm vo li tuyn b lntrc rng: "S kin nhn ca quan chc v cng chng M vi shiu chin ca Bc Vit ang ngy cng gim i"[18].

2. Ngh quyt Quc hi c thng qua vi hu ht s nht trkhng nh mnh m s thng nht v quyt tm ca chnh ph vnhn dn M khng ch lin quan ti cc cuc tn cng sau ny vocc lc lng qun s ca M m cn rng hn l kin quyt dngmi bin php cn thit chng li nhng n lc ph hoi v xmchim min Nam Vit Nam v Lo ca Bc Vit.

3. M i ti kt lun rng vai tr ca Bc Vit min Nam VitNam v Lo l rt quan trng. Nu Bc Vit vn kin quyt thc hin , Bc Vit c th phi gnh chu nhng hu qu.

Phn ng ca ng Phm Vn ng ngy 13 thng tm, theo boco ca B Ngoi giao l "rt tc gin" v lnh lng, khng nhngb nh trong chuyn thm u tin. Sau , ng ng ni trin vngca M v qun ng minh min Nam Vit Nam l "khng c"[19]:khng li thot, mt kt cc thm bi. Gi y, hu qu ca nhngtrn oanh tc ca M, ng ni, M nhn thy "cn thit phi achin tranh ra min Bc tm mt li thot khi tnh trng b tc min Nam"[20].

ng ng nhn c bc thng ip. (Nhng bc thng ip vn cn l mt b mt vi c tri, Quc hi M ti tn 8 thng sau).Mt cuc chin tranh ln hn sp din ra.

Ch thch:[1] "Ti b ng li tn cng lin tip" - trch trong cun "Trn nh otng dn ti cuc chin tranh", tr.62.[2] "Bt c mt hnh ng qun s no chng li cc lc lng caM " - Austin trch dn, tr.27. 9h42 chiu Vnh Bc B: Nhng tiliu khc nhau a ra nhng thi im khc nhau cho cc bc in,phn nh cc khu vc thi gian khc nhau ng Nam - theo ccthut ng bn hi qun l gi Golf, Hotel v India. y ti s dnggi Golf cho tu ch huy ca Herrick ngoi khi Bc Vit, sm hngi Washington 11 ting. (Si Gn l gi Hotel sm hn giWashington 12 ting; nhiu ti liu s dng nh trn thun li chovic miu t). V cc khu vc thi gian, xem Moise, tr 63-64.[3] "Cc qu ng li trt ra ngoi" - trch trong cun "Trn nh otng dn ti cuc chin tranh", tr. 62.[4] "Hnh ng lp li to ra nhiu cuc ng nh bo co" -Moise trch dn, tr. 143.[5] "Ton b hnh ng em li nhiu s nghi ng": Sch dn(Sd).

Herrick nh in: Ti liu Lu Nm Gc, (sau y vit tt l Tiliu Lu Nm Gc) Gravel xut bn, tp 3, tr. 185. Scheer, 22. XemMoise, tr 177.[6] Liu chng c th b radar pht hin ngay lp tc khng? Moise.[7] "Chin dch khng qun chnh thc bt u" - Austin trch dn, tr47.[8] "ng tun tra thuc hi phn quc t": Siff trch dn, tr. 117.[9] "V c" Sd, tr. 119.[10] "Chnh ph ca chng ti cung cp cc tu thuyn ny", trchtrong Ti liu Lu Nm Gc, Bantam xut bn, tr. 266.[11] "Theo ngha rng hn th nh th" - Sd.[12] "Bt 2 i hot ng trong rng": Ti liu Lu Nm Gc, Gravelxut bn, tp 3, tr. 553-54.[13][14]: Vi t cch c nhn Tng thng chp nhn cc t oanhkch b mt sau : Moise trch dn, tr. 104-4.

"C phi h mun chin tranh bng cch tn cng cc tu cachng ta": Kahin trch dn, tr.224.

"Quc hi tn thnh v ng h": Siff trch dn, tr. 115.[15]: "Khng h nghi ng rng": Austin trch dn, tr.88.

"S kin nhn ca quan chc v cng chng M": Herring trchdn, tr.22.[16] Cuc tn cng khng qun "ngy D": Ti liu Lu Nm Gc,Gravel xut bn, tp 3, tr 167-68.[17] "Nu trc chuyn i ca ngi Canada": Hemng trch dn, tr.17.[18] "Cc s kin trong t ngy qua": Ti liu Lu Nm Gc, Gravel

xut bn, tp 3, tr. 519.[19][20] "Khng c": Herring trch dn, tr. 32.

Chng2

NgiChinBinhCaChinTranhLnhNgiGiBMt.

Sau phn gii thiu khng my sng sa ca ti v vn VitNam nm 1961, ti trnh c vn ny khi l c vn Qucphng trong 3 nm tip theo. iu tht n gin.

Nhim v trng tm ca ti, vi t cch l mt nh phn tch caCng ty Rand v l c vn cho Washington, vn l nhng g c t3 nm trc: trnh cuc chin tranh ht nhn tng th, trong bi cnhca cuc chin tranh lnh. Chuyn i ngn ngy ca ti ti ngNam cng lin quan ti iu ny. l mt phn ca cng trnhnghin cu v pht trin cc loi v kh thng thng trong cc cucchin tranh, nhm hn ch s eo ui ca chnh quyn Eisenhoweri vi cc loi v kh ht nhn dng cho tt c cc cuc xung t.Nhng vi ti, l mt tr chi him thy i vi cc vn tiquan tm cng nh cc vn m ti nghin cu, v vic ngnnga mt cuc tn cng ht nhn bt ng ca Lin X v trnh cs bng n tai hi ca chin tranh ht nhn. Mc d, ti c mi bn chuyn v tham gia vo cc cuc tho lun v chnh sch trongphm vi cc c quan ca chnh ph Washington, tt c u v ch v kh ht nhn v cch phng nga, nhlng khng mt ai hi kin ca ti cng nh nh ti gip mt tay vo chnh sch v VitNam. iu ny nm ngoi phm vi ca ti v ti cm thy vui khi tiptc theo con ng .

Nhng n gia nm 1964, ti chp nhn li ngh ri khiRand n B Quc phng lm c vn cho mt quan chc cp caoc nhim v hoch nh chnh sch v Vit Nam. iu ny cn phigii thch thm. Ti khng c mi quan tm no mi v Vit Nam,cng nh khng c c thi lc quan hn vo nhng trin vngca chng ta . Mt s tri ngc hon ton; trong nhiu tun vicng vic mi, nhng th ti c c trong cc bc in mt t is qun ca chng ta Si Gn gi v khng nh nhng nghing xu nht ca ti v tnh hnh v v th khng c g l btng. Vy ti sao vi nhiu v tr c th chn la trong chnh ph, tili chn mt cng vic vi ton nhng in tn c bit, m m ny?iu g y con c n vo a n ca ti?

Theo ti th l cng vic nghin cu. Cho d b ngoi c vkhng r rng nhng l vic nghin cu c xc nh nhm

mt kt cc tng t nh nhng g din ra 6 nm trc, l trnhchin tranh ht nhn. Chc chn, ti khng th ng c rng 3 nmsau chuyn i ca ti ti Vit Nam, gi y ti s phi lm vic 70gi 1 tun Lu Nm Gc gip t nc chng ta dnh lu vocuc chin tranh . Nhng g ti lm trong hn 6 nm trcchuyn i , chun b cho mt cuc chin tranh ht nhn tng th.Tht l ma mai cho ti i vi cng vic ny v vic lm li btngun t tnh cm ca li k t khi ti cn l mt a tr trong Thchin II - vic nm bom vo dn thng v s gh tm ca ti vcc loi v kh ht nhn ging nh nhng qu bom c nmxung vo lc kt thc chin tranh. Thi m ti th hin bng phnng chng li cuc chin tranh Vit Nam, tr thnh cng victhng ngy trong cuc sng ca ti, v th cng chng c vn gnu n li thay i vo giai on gia ca cuc i.

Ti sinh nm 1931 Chicago, ni cha m ti ngh vic khi lkin trc s. Chng ti chuyn ti Springfield, Illinois, khi ti 5 tui vti Detroit my nm sau . Ti nh nh in thng bo ca i phtthanh v cuc tn cng vo tu chin ca chng ta Trn ChuCng khi ti 10 tui, san s vic cha ti ginh nhng nmtrong chin tranh thit k cc nh my ch to bom. Ti nh rt rnhng on phim sinh ng, nhng bn thng bo trn i v trnnm bom, ch yu vo dn thng, hai nm trc . Nhng onphim thi s v cc trn nm bom ca pht xt c vo Ba Lan,Stukas git hi nhng gia nh t nn v nhng a tr trn ngph, ph hu ton b trung tm thnh ph Rotterdam, v c bit lcuc oanh tc chp nhong vo London lm cho ti thy r bncht ca ch ngha Quc x. Khng th l g khc, khng ch l sxm lc ca c, nhng cuc tn cng bt ng, d di, s hnhh ngi Do Thi trc chin tranh (Ti khng bit g v k hochhu dit trong chin tranh), tt c dng nh rt r rng l mt tic, khi ngi ta c tnh nm bom vo ph n v tr em. y l khngk ti nhng tri tp trung m ti tng bit s sn sng nhn chm cgia nh ti nu chng ti c. (Mc d cha m ti sinh ra M,ln ln Denver trong cc gia nh khng theo tn gio, ng b ni,ngoi ca ti u l ngi Do Thi di c t Nga sang vo cuinhng nm 1880. M ti tr thnh mt ngi Khoa hc ThinCha trc khi ly cha ti, mt ngi go v m b bit khi ng cntr Denver, cha ti ht lng khch l b theo tn gio trc khisinh ra ti. C ln cha ti ni vi ti, chng ta vn l ngi Do Thi,cho d "khng theo tn gio no". Ti ln ln nh l mt ngitheo Thin Cha gio, trong mt gia nh hon ton m o theoThin Cha dng Sience, nhng iu cng khng lm chng timt i ci gc ca ngi Do Thi trong con mt ca cha m ti, hocnh ti bit, l trong con mt ca bn Quc x).

trng tiu hc, sau v Trn Chu Cng, chng ti hcnhng bi v khng kch. Mt hm thy gio cho chng ti xem mt

b phim v cuc oanh tc chp nhong vo London v gii thiu chochng ti mu ca mt qu bom c ngi n ngn, mnh, nh bcc s dng khi ng v pht la. Chng ti c thy giocho bit y l mt qu bom t trng, khi chy, nc cng khngdp tt c. Phi dng ct dp tt nhm gi cho xy khng ltc vo bn trong. Mi phng hc trong trng u c mt thngln y ct phng loi bom ny.

Ti lm nh vy v l cch gip chng ti phn bit n lcchin tranh, ging nh nhng tm rm che trn cc ca s, mngi quan st v ngi bo v cuc khng kch trong mi to nh, t kh nng thm nhp ca cc my bay nm bom ca NhtBn hay ca c vo Detroit dng nh rt nh b, khi nhn li.Nhng khi nim v bom t trng gy cho ti n tng rtmnh m. Tht rng rn khi ngh v nhng con ngi ch to vnm xung u ngi khc mt cht chy khng d g c th dp tt,mt mnh ca n, chng ti c nghe ni li, s t chy da thtvo n tn xng tu v c th chy mi khng tt. Vi ti, tht khc th chp nhn nhng ngi ang tm git cht tr em theocch . Th nhng mi vic vn din ra.

Sau ny nhng thc phim thi s a tin v cc my bay nmbom ca M v Anh dng cm bay qua h thng ho lc phngkhng nm bom vo cc mc tiu c. Ti khng c bittrc l h thng nm nhng qu bom ging nh nhng qubom mu m chng ti c hc trong trng hoc c nhngcht c tnh nng tng t l c th bm vo da tht, chy mi nhcht pht pho trng v sau ny l napan. Chng ti khng xem phimv nhng g ang din ra i vi ngi dn di tm ngm cacc my bay nm bom ca chng ta hay trong nhng cn bo la Hamburg, Dresden hay Tokyo. Chng ti tin vo nhng g c hc rng: l cc trn nm bom chnh xc vo ban ngy cachng ti bng my ngm mc tiu ca ngi Bc u ch nhm vocc nh my sn xut v kh v cc mc tiu qun s, mc d mtvi dn thng vn v tnh b trng bom. Cc nh lnh o ncAnh thng ni vi cng chng ca h iu tng t v cc v nmbom nh du sn mc tiu vo ban m ca Anh, nhng l mts la di hon ton. S b mt v nhng li ni di c tnh chtchnh thc che y mt chin dch c tnh nm bom khng b caAnh nhm trc tip vo khu dn c, trong M tham gia nmbom c v Nht nhng nm sau ny.

Ti khng bit, mt cch vn tt, l vo thi gian lm thno chng ta li bt chc theo nhng bi thc hnh nm bom capht xt c, c bit l trn nm bom thiu tri cc thnh ph caNht Bn. Tuy nhin, khng phi v tnh m nhng nm sau ny ti nghin cu v lch s ca vic nm bom chin lc, trong cc cng trnh nghin cu nm bom chin lc ca M c nh gil kh chi tit. Ti thy ng tnh vi cc kt lun ca nhiu nh ph

bnh rng khng phi loi bom khng b hay bom "chnh xc" ca ccnh my sn xut gp phn quyt nh rt ngn thi gian tinhnh chin tranh, sau khi cn nhc mi mt, trong khi cc loinm bom trc y, theo tt c cc tiu chun c, vn r rng l mtti phm chin tranh, v c dng qui ti cho chng ta cng nhcho pht xt c. Thm ch trc , mc tiu nhm ln nm bomvo dn thng Hirosima v Nagasaki khin ti, vo cui cucchin c nhng suy ngh v cng tri ngc v quyn s hu cachng ta v cc loi v kh nguyn t, m nh tt c nhng g nitrn, th u l nhng cng c ca vic nm bom khng b. Khinghin cu tip tc v vn ti c thi hoi nghi lu divi nhng tuyn b ca nhng ngi bo cha cho phng thcnm bom chin lc, Vit Nam hay bt c u. Nhng 15 nmsau chnh ti li phi vit cng cho cc k hoch chin tranh,trong bao gm c kh nng tin hnh cc cuc tn cng tr abng cc loi v kh ht nhn vo cc thnh ph.

Mt yu t ch r nghch l trn khi ti thc hin chuyn sang VitNam l ti tr thnh mt chin binh ca Chin tranh lnh cui tui i mi cng vi nhiu ngi M khc.

iu ny khng phi v ti ln ln, tr thnh mt ngi theo ngBo th nh cha ti. Ti l mt ngi Dn ch ca Chin tranh lnh,l ngi Dn ch t do, lun tn trng F. Roosevelt v vai tr ca ngta New Deal v trong i chin th gii II, lun tin tng vo snghip ca cc nghip on v quyn cng dn. Ti c c squan tm sau ny l xut pht t anh trai ti, Harry, hn ti 11 tui,ngi tr thnh ngi cp tin thi k i suy thoi. Khi ti hcnm cui trng trung hc, Harry a cho ti mt cun sch kinht vo dp Noel v lm ti b li cun vo cuc u tranh ca ngilao ng. Lc ti l sinh vin c hng hc bng ton phn trng Cranbrook, i Bloomfield, ni nhiu ph huynh l u vinqun tr ca tp on xe hi Detroit, nhng ngi ng pha bnkia ca cuc u tranh; nhng khi ti tt nghip thng Su nm 1948,thn tng ca ti l Walter Reuther, v th ti tha thit c thamgia vo t chc nhng ngi cng nhn t hp nht ca ng vlm vic trong mt xng t ng ho ma h nm trc khi tivo i hc.

Ti cn cha ti cho php tham gia vo t chc ny tui 17.Cha ti l ngi theo ng Cng ho v chng t tng hp nht,

nhng ng cho php v ti c giao vn hnh mt my t nhpvo ban m v tham gia cc phin hp ca nghip on.

Ti ginh c sut hc bng 4 nm ca Cng ty Pepsi-Cola vomt trng i hc theo s la chn v ti chn Harvard v ti cbit, khoa kinh t ca trng ny rt cht lng. Ti hc chuyn vkinh t Harvard, chuyn ngnh lao ng, vi nh tr thnh mtngi t chc lao ng hoc mt nh kinh t hc nghip on.

Nhn thc ca ti v chnh sch ngoi giao sau chin tranh bt

u cng lc khi ti quan tm ti lnh vc kinh t v lao ng, vihc thuyt Truman c cng b vo ma xun nm 1947, nm cuica ti trng trung hc. Khi theo di tin tc nhng nm sau nyv cuc o chnh ca Cng sn Tip Khc cc ch kiu Stalin,v cc phin to chnh tr Lin X v ng u, trn phong toBerlin, sau l cuc tn cng Bc Triu Tin v cc cuc ni dy ng u, ti dn chp nhn cc lun im v thi v cuc Chintranh lnh. Nhng iu ny vt qu c s cm ght cc ch n p tn bo kiu Stalin, m ti khng bao gi qun, d l LinX v ng u Trung Quc, Bc Triu Tin, Cuba hay Vit Nam.Nhn li mt cch khi qut, cc lun im ny gn nh kt nimi cuc khng hong vi s i mt ca chng ta vi Lin X vphn bit vi nhng thch thc m chng ta phi ng utrc v trong Chin tranh Th gii ln II. C th, lun im c bnny l s cn bng gia Stalin vi Hitler, khng ch v s lnh occ quyn ca h trong nc (ni c s tng ng v chcnng rt hiu lc), m cn v mi e do ca h i vi nn t dotrn ton th gii v trc tip l vi Ty u v M, l mi nguy himh gy ra bng s xm lc qun s v l s cn thit cn ichng vi s chun b v qun s, vi s thn trng v s sn sngcho vic phng th tp th. c bit, s cn bng gia Stalin vHitler loi tr c cc cuc thng lng y c gng vi ccch Cng sn tm ra gii php cho cc cuc xung t v kimsot v kh.

Ti bt u nhn li chnh mnh khi lm vic nhiu nm sau nh l mt ngi theo ng Dn ch ca Truman: s t do vi ccvn trong nc, nhng li thc t v cng nhc mc d cvch ra gii php khi i u vi Lin bang X vit. Mt ngi chinbinh t do ca chin tranh lnh, ng h ngi lao ng v chng liCng sn, ging nh cc Thng ngh s H. Humphrey v sau ny lHenry Jackson hoc chnh l W Reuther. Ti ngng m hnh ngca Truman trong vic a nhng my bay nm bom ch y thanv lng thc n tr gip cho ngi dn Berlin v phn ng cang ta vi nhng iu c xem nh s xm lc trng trn Triu Tin. Ti cng khm phc quyt nh ca ng l duy tr TriuTin mt cuc chin tranh c gii hn, bc b nhng yu cu catng D. MacArthur i m rng chin tranh sang Trung Quc v sdng cc loi v kh ht nhn. Tin tng vo chnh sch ca chnhph, bn thn ti chun b ti Triu Tin cho d khng h thathit v vic . Ti nh hn vo ma thu ca nm hc cui trng i hc Harvard, vi Carol Cumming, mt c sinh vin ihc nm th hai, 19 tui, cng tui vi ti.

cng l lc lc lng lnh thu nh b b bao vy ChosinReservoir v ang phi chin u ph vy. (Cui cng ti cu tin lm vic trc tip di s ch huy ca mt anh hng thuqun lc chin ca chin dch , ngi c tng Hun chng

Chin cng danh d, thiu t William Barber). V ti ang ch ilnh gi i lnh qun dch vo khong thi gian cui nm hc, nnqua k ngh l Ging sinh, ti ngh vi Carol t chc l ci vogia k, chng ti c th sng bn nhau t thng trc khi ti i.

Mt thng sau m ci ca chng ti, thng hai nm 1951, cmt cuc tuyn chn tn binh, ti v tt c bn b ca ti c honi lnh qun dch ti khi tt nghip xong. Ti rt vui v iu v khiginh c mt sut hc bng W. Wilson cho mt nm hc cao hc trng i hc Tng hp Cambridge, ti li c hon lu hn.Nhng ti coi vic i lnh l l ng nhin nn khng mun ko dithi hn tr hon ca mnh vo nm . Hn na, chc chn nhngngi bn khc phi i thay vo v tr ca ti v tnh trng cpbch Triu Tin th vn tip din; nn khi t Anh tr v, ti chorng n lc ti thc hin ngha v ca mnh.

Phn ln bn b v thy c gio ca ti u rt ngc nhin khi tixin vo kho o to s quan d b (OCC) trong binh chng lnh thunh b. Ti dng nh khng thch hp loi hnh ny. S trngca ti thin v hot ng tr c, khng c t cht no ca mt vnng vin. Mt trong nhng gio vin ca ti, ng W. Leontief, ngh giao cho ti mt cng vic trong lc lng khng qun, mt lnhvc ton hc mi v lp trnh, nhng vic ny xem ra c v rt gingvi lnh vc hc thut n thun v kinh t m ti mong mun sc lm sau ny. Lc lng lnh thu nh b l ci g rt khcv khc c bn. Quan trng hn vi ti, l binh chng ny khngnm bom cc thnh ph; Thi Bnh Dng v Triu Tin, binhchng ny ch tn cng vo binh lnh i phng ch khng phi vodn thng.

Lc lng ny cn t ra mt chuyn i tham quan cho cc squan d b ch trong khong thi gian 2 nm, l mt s khch l,v khng ai tham gia vo Binh chng lnh thu nh b ch v lmt thi hn qun dch ngn ngy. B v ti l i t lnh thu nhb chuyn nghip ngh hu sau chin tranh vi cp hm chuntng. V ti rt thch nhng k nim trong thi gian ln ln cccn c ca lnh thu nh b; Anh trai ca c y ri trng ihc danh ting Yale ghi tn tham gia vo Binh chng v b git Guadalcanal ng vo ngy sinh nht ln th 19. Ti mun v tib bt ng trc s la chn ca mnh; Ti cho rng vic v tiquay tr li mt cn c lnh thu nh b s lm cho c y hnhphc. V qu ng nh th.

Ti np n xin vo OCC sau khi t Cambridge tr v vo ma hnm 1953, nhng khi khng c kho hc no c m cho titn ma xun 1954, v th ti tip tc hc cao hc chuyn ngnh kinht Harvard thm mt k ri na. T ti tham gia cc khohc cao hc theo yu cu nh mt sinh vin cha tt nghip, v tham d k thi vn p ly bng tin s vo ngy trc khi i hunluyn Quantico. t tun sau, ngy 8 thng Nm nm 1954, vo sng

sm khi chng ti ang ng trn bi tp th ngi hun luyn nivi chng ti: "Sng ca cc bn nn gi sch hn, v in Bin Phva tht th".

Chng ti khng xem bo trong sut thi gian ca thng u tin trong tri hun luyn tn binh, v th iu khng c ngha nhiui vi chng ti. D sao, cc khu sng ca chng ti vn lun schbng. Ti khng ch ti li tuyn b ni ting ca Tng thngEisenhower v thuyt domino - d bo s sp ca hu ht ccnc chu trc ch ngha Cng sn nu min Bc Vit Namtht bi - vo ng ngy sinh nht ln th 23 ca ti, ngy 7 thng tnm 1954, ngay trc khi ti ti Quantico. Tt c chng ti b lcuc vn ng thm d ca Ph Tng thng Richard Nixon ngay saungy u tin kho hun luyn ca chng ti bt u, 16 thng t,khi ng ta ni rng "v ngi Vit Nam khng kh nng tin hnhmt cuc chin tranh hoc t tr", nn M c th phi a qun ti ngn cn mt tht bi ca Php: "Nu chnh ph khng th trnhc iu th s buc chnh quyn phi i mt vi tnh hnh va qun sang".[21]

c s phn i kch lit vi li pht biu ca Nixon, hng ngnbc th v in tn c gi ti Nh Trng phn i s can thipca M nhm ng h ch ngha thc dn Php, y l vic lm cacc lc lng theo ch ngha dn tc do Cng sn lnh o.Thng ngh s ng Dn ch Edwin Johnson ni bn ngoi hnhlang ca Thng vin: "Ti phn i vic a lnh M vo ni bnly, hn n ca ng Dng bng mt tr chi mu ch duytr ch ngha thc dn v s khai thc thuc a ca ngi da trng chu "[22]. Quan trng hn, ngi lnh o phe a s ca ngDn ch Thng vin, Lyndon Johnson, chu nh hng bi cvn ca ng ta, Thng ngh s Richard Russell, thuyt phcTng thng Eisenhower rng M quyt khng c hnh ng nphng nu khng c s tham gia ca Anh. Th tng Anh, W.Churchill v Ngoi trng Anh, Anthony Eden khng ng tnh vis tha nhn ca Tng thng Eisenhower, coi thch thc do H ChMinh gy ra ngang vi thch thc ca Hitler Rhineland hay Munich. V th lp s quan nh chng ti l c hi tham gia vocuc xm lng ca ngi M vo ng Dng, iu c ngha lmt cuc chin tranh din ra min Bc s c lit hn nhiu nhngg chng ta tng tri qua min Nam Vit Nam v kh nng sdng c cc loi v kh ht nhn chng li Trung Quc (Ph Tngthng Nixon ng h c hai kh nng ny). Ba nm sau, Eisenhowerv Ngoi trng John Foster Dulles quay li ng h Eden, khi h tchi p dng nhng bin php ging nhau. Eden, by gi l Thtng so snh Hitler vi Tng thng Ai Cp G.A Nasser trongcuc khng hong knh o Suez, khi tiu on lnh thu nh bca ti ang thc hin nhim v trn Hm i 6. Chng ti cng l

cuc chin tranh thuc a .Lc , Quantico ti khng bit g v iu ny. Vin trung s ph

trch ang k vi chng ti nhng iu chng ti bit, rng chngta, nhng ngi lnh thu nh b - l lc lng sn sng ng cu,l ngi bo v Tng thng. Cng c th tng c nhng lnh thunh b trn cc con tu ca lc qun ngoi khi ng Dng lc. l l do chng ti tham gia.

Ngay khi kho hun luyn cho php, ti s vui v ln ng. Cngvui hn khi ngh rng nu s tham gia ca chng ti c th gp phnvo vic khng cn s dng ti cc loi v kh ht nhn. Mt nmhoc hn mt cht, khi ti l mt trung i trng CampLejeune, min Bc Carolina, ti rt t ho c c li tuyn th cangi ch huy thuc binh chng lnh thu nh b trc Quc hirng: "Binh chng lnh thu nh b gm 3 s on sn sng hy sinh ngn chn mt cuc chin tranh ht nhn". Vi ti cng l mtl do thch hp c phc v qun ng.

Sau s khi u y kh khn OCC, ti gn nh kit sc tiphi hc tr thnh mt s quan lnh thu nh b gii.

Ti rt thch cng vic ca mt ch huy trung i sng trng, vhn tt c l c hi - mt s kin him hoi vi mt thiu u trong thibnh - ti c ch huy mt i i sng trng S on lnhthu nh b s 2. Ti s b li cun li Binh chng lnh thu nhb nh mt qun nhn chuyn nghip sut cuc i nu cng vicch huy lm ti hi lng. chun b i phc v ti ng vo mah nm 1956, ti phi t gi bn b.

Nhng ti hy vng s c dp quay tr li Harvard. Con trai ti,Robert Boyd, va cho i, ti cng va c nhn mt sut hcbng nghin cu sinh 3 nm Harvard. Tiu on ca ti s ti aTrung Hi trong 6 thng lm nhim v cng vi Hm i 6, mt iulm ti khng h hi tic.

Du sao, ng lc ny, hu nh ngy no cng c cnh bo vmt cuc chin tranh c th xy ra Trung ng do vic quc huho knh o Suez ca Tng thng Nasser. Tiu on chng tinhn c khuyn co v kh nng phi can thip vo cc hotng th ch. Ti khng chu ng ni vi suy ngh rng nhngngi lnh m ti ch huy c th b gi i st hch kh nng cah trong cuc chin khu vc ny trong khi ti li ngi theo di hchin u v di theo s phn ca h t Cambridge, Massachusetts.Ti nh in cho ch huy binh chng lnh thu nh b yu cu giahn ti ng cho ti ti khi tiu on ca ti hon thnh nhim v a Trung Hi, v khi yu cu c chp nhn, ti thng bo choHi nhng ngi bn v quyt nh ca mnh.

t thng sau, ln u tin c cm trong tay cc ti liu ti mt.Ti nhanh chng c cp mt giy php ti mt, ti c th thora cc k hoch tc chin b cho tiu on ca ti trn c s cc

k hoch chin u d phng bt trc ca Hm i 6. Vo lc ,cp trn ca ti tiu on v Hm i 6 u khng r liu chngti c phi hnh qun chng li Ai Cp hay Israel khng. (Anh vPhp cha ra mt nh cc bn tham chin, mc d c nhng duhiu tnh bo khng tt). Khi tu ch qun ca chng ti theo mnhlnh tin v hng ng nam ca a Trung Hi th cuc khnghong ngy cng gia tng, ti c giao nhim v tho ra mt khoch b ln Haifa, trong khi bn bn cnh, mt s quan tr ltc chin khc ca tiu on ang lp k hoch b ln Alexandria.Trong nhng iu kin khc nhau m chng ti s phi ng u,iu c th s ti t hn nhiu, chng ti nhn nh nh vy, nuchng ti phi dng ti mn. (Cui cng chng ti khng phi sdng cch no, thm ch tu ch qun ca chng ti cng s tnc hn mt nghn dn thng M khi Alexandria, trong khi ccmy bay ca Anh v Php bay qua bay li nm bom thnh phcng th chng ta thu dn sch bn cng). Nhng iu ng knht khi ti nh li l lm th no theo di c vic thc hin ttc cc k hoch, cho d Tng thng la chn k hoch no. Ti rtvui nu c s dng ti nhng iu m ti c hun luyn vthu qun lc chin ti bt c u m Tng thng ch nh, tuy nhinn hon ton khc vi bt k cm nhn no v nhng ci ng v cisai ca cuc xung t.

iu ny din ra khin ti phi i n kt lun rng trongtrng hp ny, ng minh ca chng ta mc rt nhiu sai lm. Vinch huy tiu on yu cu ti chun b mt bi ln lp cho cc squan v bi cnh ca tnh hnh. Ti c cc bn phn tch tnh bo c a ti tu ch huy sut c ma h v nghin cu lch sca knh o cng nh cc mi quan h ca Ai Cp v Anh trongth vin ca tu, trong c my cun bch khoa th. Trc sngc nhin ca ti, xt theo cch m Anh ang gii thch v hnhng ca Tng thng Nasser th dng nh l chnh ph Ai Cpkhng c quyn chnh ng quc hu ho knh o Suez v btc hnh ng qun s no nhm chim quyn s hu knh o sl s xm lc trng trn, mt s quay tr li ca ch ngha thcdn. l kt lun ti ni vi cc s quan trn tu v h nhn thyth v ti mc ti b iu t tu ny sang tu khc ln lp cho cctu bn. Nhng i vi bt c ai ngi nghe ti ni hay c vi ti, uvn cha hiu r thc cht chnh sch ca M l g, vai tr cachng ta nh th no khi c lnh tham gia. Ti bit bt c ai trongs chng ti, k c ti, u ang rt lo lng v nhng iu .

Tht kh c th tng tng, mc d iu m ti rt ra cho biging ca mnh, l M s vn la chn cch i u vi cc ngminh NATO ca h. Trong cc hnh thc ca Chin tranh lnh, iuny dng nh khng th tng tng ni; n s thc s cng c vtr ca nhng ngi X vit, nhng ngi ang cung cp v kh chongi Ai Cp v c gng thay th M ti tr cho p thu in

Aswan (Aswan Dam). Khi Tng thng Eisenhower chn cch bucAnh v Php phi chm dt s phiu lu ca h knh Suez, tithy ngc nhin v t ho v mnh l mt ngi M. Chng iu g cth lm ti tin tng hn v kch bn ny l t nc ti phi camkt trn nguyn tc ph chun bn lut php quc t chng li sxm lc cn chng li ai th khng thnh vn , thm ch chng lic nhng ng minh thn cn nht. l iu m ti tin l c ths dng gii quyt vn phng th ca chng ta Nam TriuTin; l iu gii thch v sao ti thy phi ln ng honthnh ngha v qun s trong khi ang din ra tnh trng khn cp Triu Tin; cng l iu v sao ti ang phc v ti ng. Khi tixem cc t tp ch chu u v nhn thy cc bc nh v nhng gcc my bay nm bom ca ng minh lm i vi thnh ph PortSaid u ngun ca con knh, ti cm thy mng v ngi M khng phi nhn thy nhng bc nh, ging nh cng vic ca chngti ang lm.

Cho d ti ng tnh vi quyt nh ca Tng thng l phn ichnh sch thc dn, nhng ti thc hin mnh lnh ca ng tatheo mt hng khc vi li cam kt y . Lc , ti quan tmnhiu ti vic chng ti phi lm th no chin u gii ch khngquan tm nhiu ti vic chng ti chin u vi ai hay ti sao phichin u. l vic ca Tng thng quyt nh. T tng khongt , mt di sn ca Chin tranh th gii II v cuc chin tranhlnh, tn ti trong ti hng thp k sau ny. Cui cng, khi ti giithot c t tng vo nm 1969 th cuc sng ca ti btng thay i.

Ti tr li Harvard thc hin cng vic nghin cu c lp, vit cch mt thnh vin mi trong Hi nhng ngi bn, ni lmcho ti thy th v nht k t khi ti hc nm cui i hc (lc ,nghe theo li v c vn ca khoa, ti chuyn chuyn ngnh tnghin cu v lao ng sang thuyt kinh t).

Ti bt u thch th vi chuyn ngnh mi ny vi bn phn tchtru tng v vic cn a ra quyt nh trong tnh hnh kinh t btn. Ti hc chuyn ngnh kinh t nn phi vit lun vn cao hcchuyn ngnh kinh t, sau vit lun n tin s v ti lm thno miu t, hiu v c th nng cao cch thc la chn khingi ta khng chc chn v nhng hu qu do hnh ng ca hgy ra. N bao gm cc tnh hung ca cuc xung t m trong s khng chc chn phn no c lin quan ti nhng la chn cai tc, l ch v ci c gi l l thuyt tr chi hoc thuytthng lng[23].

Tt c iu ny r rng c lin quan ti cc quyt nh qun s,cng vi cc quyt nh khc. V th, mt c quan th hin miquan tm c bit ti lnh vc ny l Cng ty Rand, ni cc nh tonhc c nhng ng gp c bn. Tri li chnh iu ny thu hts ch ca c nhn ti i vi Rand, mt t chc nghin cu phi

li nhun Santa Monica, California, thnh lp nm 1947, lm c haicng vic l nghin cu c bn v nh gi cc bn phn tch giimt cho B Quc phng, ch yu l cho lc lng khng qun. Sauchuyn thm ngn ngy vo cui ma h nm 1957, ti xem xtv chp nhn li mi ca Ban kinh t ca Cng ty Rand n lm tvn vo thi gian ngh h nm 1958, khi ang lm nghin cusinh Harvard). Ba nm trong binh chng lnh thu nh b litrong ti s tn trng qun i, mi quan tm ti cc vn chinlc v sn sng p dng cc khi nim mang cht tr tu vo ccvn qun s hn l cc vic khc. D sao i na, trc khi tiRand ti mong mun theo ui mt cng vic chuyn mn mangtnh hn lm v nh mt nh l lun kinh t. Lc ti 27 tui.

iu g n phi n, ngay sau chuyn thm c tnh thm d,khm ph ca ti ti Santa Monica nm 1957, nhng ngi X vit phng tu Sputnik vo qu o, chng t kh nng c th thchin cc cuc phng tn la n o xuyn lc a (ICBMs) sm hnc M lc . Vo ma h, lc ti ti Rand cng chnh l lc ang c nhng nghin cu d bo b mt v tnh u vit ca Lin Xtrong thi gian ti qua vic trin khai ICBMs, "khong trng tn la".Thm ch, trc khi c nhng d bo , cc bn nghin cu ti mtca Rand[24] trong 4 nm qua kt lun rng kh nng ca B chhuy khng qun chin lc (SAC) tr a bng cc cuc nm bomchin lc trc mt cuc tn cng bt ng ca Lin X, cnh v k cng hu dit h l rt xa thc t. Vi cc ng nghipmi ca ti Rand, k hoch tp trung qun ca Lin X c nhnnhn r rng l mt n lc khn cp, c c hi thnh cng cao mtcch ng kinh ngc, c c sc mnh lm mt i kh nng tra ca SAC. Kh nng ca Lin X, cho d phi tr gi t t c lm hu hoi c s lng tin trong vic ngn chn htnhn. t nht iu ny tc ng ti nhng ai ang c cc bnnghin cu, nhng ngi cng chia s mt s tha nhn rng rirng trong cuc chin tranh lnh ny, Lin X s tm cch t mcch cui cng l thng tr th gii.

Trong nhng tun ti Rand lm vic, bn thn ti nhn ra rng tiang b cun vo ci iu c coi l vn c th cp bch nhtca s bt n, l v quyt nh m loi ngi tng phi i mt:ngn chn mt cuc i u ht nhn gia Lin X v M. Vonhng nm cui ca thp k, gn nh tt c cc b phn v cc nhphn tch c lp Rand u b m nh v vic gii quyt vn tng nh n gin m li kh khn v cng thng, thc bch hnbt c ai bn ngoi Rand c th tng tng ra, v vic phi ngnchn mt cuc tn cng ht nhn ca Lin X vo x hi v cc lclng tr a ca M, trong vi nm ti hoc xa hn, bng vickhng nh rng kh nng tr a ca M bng cc loi v kh htnhn s ngn chn c bt c cuc tn cng no nh vy.

Khi ti n Ban kinh t ca Rand lm nhn vin tp s ma h

nm sau, ti dn ton tm ton vo cng vic, thm ch vi mtcm ngh vinh d v c cng hin, mc d c cm ca ring tivi cc loi v kh ht nhn l rt ln. Quan im mnh m ca tichng li cc cuc nm bom ba bi cc thnh ph ca c hai bntham chin trong Chin tranh th gii ln II, nh ti ni, n nhci gt st khng khip dm p ln cng vic ca ti ang lm cholc lng khng qun vi cc cng trnh nghin cu nhm rn engi Nga bng cc cuc nm bom khng khip nu h tn cngchng ta. Nhng li c mt l gch ph hp vi cng vic ny. Tcc bn phn tch ca Rand, ti dn dn phi tin rng y l cch ttnht, v thc s l cch duy nht, lm tng thm c hi rng skhng c cuc chin tranh ht nhn no trong tng lai gn.

Trong nhng hon cnh c miu t bi cc nh lng nh tnhbo quc gia cp cao nht, l gch ca hnh ng ngn chn dngnh rt r rng. Theo cc bn nh gi ti mt ny, chng ta phi imt vi mt k th c sc mnh ang tm mi cch m rng cngnng ca v kh ht nhn khin chng ta phi khut phc hon tonv ginh ly s thng tr ton cu m khng b mt s ngn trno. Khng c mt kh nng qun s phi ht nhn no ca M cth cam kt s loi tr c mt cuc tn cng nh th v p tr(phn ng li) bng mt cuc tn cng tng t vi qui m c ththc s ngn chn c mt k th cng rn v tn bo ti nhvy. Khng th lm cch g khc hn ngoi kh nng phi p trbng v kh ht nhn, mt kh nng c th ngn chn chc chn mtn nh ht nhn u tin c ln k hoch mt cch honho, mt cuc tn cng ht nhn vo Trn Chu Cng.

c s ng gp ring ca mnh, ti chn mt ch c bitm dng nh ti thi im ny n c quan tm nghin cu vtm quan trng ca n, l s ch huy v iu hnh cc lc lngtr a ht nhn ca cc s quan qun s cao cp v c bit l caTng thng. Phn ln cc ng nghip ca ti ang nghin cu lmth no gim thiu s thit hi ca cc loi v kh, ca cc cn cv cc loi phng tin chuyn ch ht nhn. Ti cng mt sngi kim tra kh nng tn ti v kh nng phn ng ca h thngch huy qun s trung tm. Ai cng tha nhn rng trong bt c honcnh no, thi im cc lc lng ht nhn ca M thc hin cccuc tn cng chng li Lin X l do Tng thng hoc nhn vt ccp cao nht cn sng st trong chnh quyn quyt nh.

Vn c th ny chng minh mi iu ti c hc trongtrng i hc v cch thc to ra quyt nh trong nhng trnghp khng r rng. V li cnh bo v bng chng cho quyt nhca Tng thng u khng trnh khi s ng ng, nn n s lquyt nh o tng cui cng c th hiu c, tng c a rabi mt nh lnh o quc gia trong trng hp khng r rng.

Tuy nhin kh nng ca Tng thng, hay thm ch ca bt c vinch huy cp cao no, lm cho quyt nh ny c hiu lc rng ri

u b e do bi, nhc im ring ca h vi cuc tn cng htnhn vo Washington v vo tt c cc trm ch huy khc, cng vin l cc mng li truyn thng v cc h thng thng tin; v bikhuynh hng ca cc h thng tnh bo v cnh bo ny thngch pht i nhng tn hiu khng r rng v nhng bo ng gi.Khng mt b mt qun s no c bo v mt cch nghim ngthn l cc chi tit v vic cc k hoch chin tranh ht nhn thc sc a ra, s c thc thi nh th no, do ai v trong hon cnhno.

Mt ti liu v cc vn ch huy v iu hnh ht nhn caCINCPAC, m ti mn t Rand, gip ti c s hiu bit v mt svn v t chc qun s ca chng ta c ct gi cn mt vc bo v mc cao nht. Nhng b mt ny bao gm cc khoch qun s cho cuc chin tranh ht nhn tng th m thm chcc quan chc dn s cao nht cng khng th tip cn c.

Ly v d ti c bit v mt b mt m n hon ton tri ngcvi tt c cc tuyn b cng khai, l vic Tng thng Eisenhower trao cho cc t lnh chin trng quyn khi u cc cuc tncng ht nhn trong nhng iu kin nht nh, nh vic c s ginon trong h thng thng tin lin lc i vi Washington - mt victhng xuyn xy ra vo lc - hoc vic thiu vai tr quyt nhca Tng thng (iu ny hai ln xy ra i vi Tng thngEisenhower). Vic trao quyn ny khng thng bo cho c vn Anninh quc gia ca Tng thng Kennedy l McGeorge Bundy, v choc Tng thng, vo u nm 1961, sau gn mt thng nhn chcTng thng, khi ti thng bo vn ny, Tng thng mi bit.Kennedy tip tc b mt trao quyn, cng ging nh Tng thngJohnson lm. (Johnson khng m ch ti s i u trong chindch tranh c Tng thng ca ng ta nm 1964 chng li Thngngh s Goldwater, trong vic trao quyn rng ri, m Goldwaterng h l mt vn ln). Ti cng bo co vi Bundy rng vic traoquyn cho cc T lnh 4 sao, B T lnh Thi Bnh Dng, cbt chc ging nh vic trao quyn tng t cho cc t lnh cpdi (r rng khng c Tng thng bit v u quyn), iu ny to iu kin cho mt s lng khng xc nh nhng rt ln ccnhn vt c php tip cn ti nt bm ht nhn. S quy nh nhth, vi mt s cc nhn vt khc na t cc lc lng ht nhnca M trn mt vng c nguy him, phn nh nhng tnh tontnh bo ca M v c kh nng v nh ca X vit rng kh nngny buc M phi chp nhn nhng liu lnh cn thit ngn chnmt cuc tn cng bt ng ca Lin X.

Tuy nhin, vo ma thu nm 1961, mt b mt ln lm thay imt cch kch tnh s tnh ton ca tnh bo quc gia M, lm o lnth chin lc ton cu m ti quan tm trong sut 3 nm. Tmbn xa ca tn la c li cho Lin X l mt iu k diu. C mttm bn xa qu l tt, v thng thng t l tn la 10 chi 1 l c li

cho chng ta. 40 qu (Atlas v Titan ICBMs) ca chng ta em ichi vi 4 qu SS-6 ICBMs ca Lin X ti mt b phng Plesetsk,ch khng phi l 120 qu nh trong ti liu lng nh tnh boquc gia mi nht vo thng Su, hoc 1.000 qu nh c lngca T lnh SAC m ti nghe c Tng hnh dinh SAC hithng tm. Trin vng v mt cuc tn cng bt ng c ch caLin X t nhin xut hin, vi nhng s c lng mi, ch l mtiu khng tng.

i vi ti vic c bn nh gi ny vo cui nm 1961 gytc ng mnh ln th gii quan chuyn ngnh ca ti, rt ging nhkhi ti c bc in ca Herrick sau 3 nm, trong mt bi cnhhn hp hn nhiu. Tng t th, bn nh gi ny c th truynmt tn hiu ti b my an ninh quc gia ca chnh ph: Ngng mihot ng? Tin hnh iu tra cng khai!

Xem xt li tin trnh ca s vic mt cch hp l nht! Tuy nhinvic ny khng thc hin c. Ging nh bc in ca Herrick, bnnh gi c gi b mt mt cch hiu qu (bi ti v mt s ngikhc) i vi Quc hi, bo ch v cng lun, chnh v th n ctc ng ti cc chng trnh qun s. l s tha nhn mt bmt sau ny rng nhng ngi X vit trin khai 4 qu tn laICBM th lng i chi vi 40 qu ca chng ta m chnh quynKennedy quyt nh trin khai vo cui ma thu 1961, trn c sph hp vi s lng tn la Minuteman th rn trong d n ca Ml 1.000. Con s vn t hn t 1.600 ti 6.000 qu m lc lngkhng qun yu cu trc y nhng cng ch gim xung timc m B trng Quc phng McNamara quyt nh t trc,trc khi c bn tnh ton mi.

Khng phi ch l vic s tn la tng ln cao, rt cuc vi c haibn, m tnh trng bo ng ca nc chng ta vn tip tc mcnguy him. Khi lm vic, ti pht hin ra nhiu iu bt ng trongqu trnh ch huy iu hnh ca M v nhng chun b nhy cm chocuc chin tranh ht nhn, iu nng cp cho mt nguy cthc s ca mt cuc chin tranh ht nhn tng lc c bt umt cch v tnh v ging ln bng mt hi chung bo ng gi.Nguy c ca chin tranh ht nhn, c th do M khi xng, vn trnn rt thc t vi ti, c th bt ngun t mt tai nn v tnh, khngc php, t tc ng ca nhng li cnh bo hoc nhng nghibinh trong mt cuc khng hong, t mt bo ng gi hoc tnhng mnh lnh b hiu sai.

S hiu bit ca ti v nhng s vic ny v lm th no m shin din ca tn la Lin X Cuba c th gy tc ng ln nhngs vic ny lm cho ngi ng nghip c ca ti Rand lHarry Rowen, hin gi l ph tr l Th trng B Quc phng, gi ti v Washington tham gia vo cc nhm hot ng ca Uban iu tra ca Hi ng An ninh quc gia trong sut thi giankhng hong tn la Cuba nm 1962. Kinh nghim ny li trong

ti mt cm nhn su sc v vic lm th no mt cuc chin tranhnhit hch cui cng li c th bin thnh mt cuc khng hong,khng ch l do nhng tht bi trong vic iu hnh cp cao m ti bt u thy trc - c th hin c hai pha trong cuc iu ny - m cn do kt qu ca nhng tnh ton sai lm ch yu nhng cp cao nht v l kt qu ca nhng cam kt c a ratrc nhng khng h c mt cm nhn no v vic cc cam ktny s dn ti u. Cc bn u hiu rt sai v nhau, nh gi saithi ca nhau, khng hiu hnh ng ca nhau. c nhng saist v mt thng tin lin lc, mt loi ri ro c th mang li nhng huqu nghim trng nht.

Vi hai b my tnh bo tinh xo nht trong lch s loi ngi, mibn u tp trung ton lc vo i th siu cng ca mnh, Tngthng Kennedy khng thy trc c rng Th tng Lin XNikita Khrushchev s c gng trin khai cc tn la n o tmtrung Cuba trong vng phm vi c th bn ti cc mc tiu trn tM v Khrushchev cng khng nm c s p tr ca Kennedyi vi hnh ng ny s nh th no.

Nhng pht hin gn y ca Lin X c cho thy s lng binhlnh ca h ti Cuba ln hn gp nhiu ln so vi nhng g chng tabit lc , c trang b (chng ta khng bit iu ny) bng ccv kh ht nhn chin thut v Khrushchev trao quyn iu hnhlc lng ny cho cc t lnh a phng. Vi thng tin ny, r rngrng gn nh tt c mi ngi trong chnh quyn M lc nhgi qu thp nguy c ca mt cuc chin tranh ht nhn tng lc ms nh gi thp ny chnh l kt qu ca 2 ln tht bi trc. ycng l s thc i vi ti. D sao nhng nguy c ti chng kinsau ny cng lm cho ngi ta phi kinh hong.

Ti dnh na nm u 1964 Washington, vi t cch l nhnghin cu ca Rand, nghin cu mt ti nhm lm r mi quantm ca ti v cuc khng hong tn la. Ti mun lm r cc khacnh nguy him trong qu trnh hoch nh chnh sch ca chnh phv vic thng tin lin lc - c th l m ch hoc hiu ngm v v tnh- gia cc chnh ph trong cc cuc khng hong ht nhn. Tikhng phi l mt nh s hc v cng khng quan tm ti vic to ranhng tnh tit c th v nhng s kin c bit. Ti bit nhng cuchuyn nh th vn tn ti, trn c s c gii mt mc cao, trong cc c quan ca chnh ph. Nhng g ti mun v cc l tip cn vi mng t liu ny, bao qut ton b phm vica cc cuc khng hong, ti c th lin hnh phn tch so snh.

Ti ang tm hiu cc vn cn cha r rng gip Tng thngthy c r hn s hiu bit v iu hnh ca ng ta i vi bmy di quyn, nhng tc ng ca n n i phng, bngnhiu cch c th gip Tng thng gim thiu nguy c ca mt thmho.

Ti a ra ti ny nm 1963, hy vng n s gi ti li

Washington ch l tm thi. Nhng vo u nm 1964, sau 13 nmxy dng gia nh, v ti i ly d. Ti lu li phng ti chnh caRand thm mt thi gian, ri chuyn ti Washington theo ui ti, sau quay tr li California ch yu l thm hai a conRobert v Mary, khi chng ln 8 v 5 tui.

Mt danh sch lin ngnh bao gm cc quan chc c hm chcv ng th hai B Ngoi giao, B Quc phng, Cc Tnh botrung ng M (CIA) v Hi ng Tham mu trng lin qun (Hing Tham mu trng lin qun) c Walt Rostow - Trngphng hoch nh chnh sch B Ngoi giao, ngi ti tr chnh chod n, tp hp li a cho ti. Mi nhn vt u bo m thun licho ti tip cn vi cc ti liu gii mt thuc lnh vc ring cah, nhm gii quyt cc s kin quc t qua nh cuc khnghong tn la, cc cuc khng hong Berlin, knh o Suez, Li Bng, eo bin i Loan, v bn ri U-2 v cc vn v Lo.Mt s ti liu c phn loi cao hn c mc ti mt v ti ccp cc loi giy php c bit c th xem. Su thng tin hnhnghin cu, c xem kh nhiu cc ti liu chi tit v cuc khnghong tn la Cuba, ti i ti nhng kt lun s b ban u camnh. Ti bo co tng phn cho nhm nghin cu lin ngnh caRostow, nhng nhng g ti c bit trong thi gian ny, cng vinhng g ti bit 6 nm trc , phn ln cng chng khng bitti, vn l mt cu chuyn di vn cn c bn tn u Trongkhi ti vn ang tm kim thm t nht 6 thng na iu tra, giiquyt cng vic cc phng ban ca Lu Nm Gc v thanh tontin lng Rand.

Sau , vo thng By, tr l B trng B Quc phng ph trchcc vn An ninh quc t, McNaughton gi ti vo phng v ngh ti lm tr l c bit cho ng ta. ng ta nguyn l gio s lutca trng Harvard, ngi trc y tng l lut s cho B Qucphng. My nm qua, ti vi ln tho lun vi cp trn v vn kim sot v kh ht nhn, iu ny lm chng ti tn trng ln nhau.McNaughton ni vi ti rng B trng Quc phng McNamara anggii quyt cc vn v Vit Nam cho Tng thng v McNamara yucu ng ta lm tr l chnh cho McNamara v vn ny. n ltti s l tr l ring cho McNaughton trong lnh vc .

McNaughton dnh 70% thi gian cho vn v Vit Nam v ngta mun ti dnh cho n ti 90% thi gian. Nu lm tt th saukhong gn mt nm ti c th s c c mt cng vic v tr phtr l B trng.

C hai trin vng trn u khng cun ht ti lm. Tr thnh mtcng chc khng phi l hoi bo hay s nguyn ca ti; mi v tr,Rand lun l ngi nh hon ho i vi ti. Ti s rt vui khi clm vic trong qung i cn li ca mnh; thc t ti cng trng ch vo iu ny. Rand cun ht ti Rand ti c t dothoi mi, khng b gim st cht khi nghin cu cc vn ring

ca mnh, khi iu tra v tm hiu su cc vn c th m ti cbit quan tm, ch yu l nhng nguy c ca chin tranh ht nhn.Hn na, thng xuyn c bay t cc vn phng ca Rand Santa Monica ti Washington tham gia cng cc nhm nghincu hoc hot ng nh mt c vn ring cho cc quan chc hochnh chnh sch Lu Nm Gc, B Ngoi giao, hoc To nhhnh php, ti cm thy c th ng gp mt phn vo vic gimthiu nhng nguy c . Ti cng c th hn ch s tham gia camnh vo cc lnh vc m ti thy mnh cn t kinh nghim. Ti chabao gi c tham vng hay s thch tr thnh mt quan chc chnhph phi c trch nhim vi mt lot cc vn khc nhau m cnhn ti bit rt t v n hoc khng chuyn nghip. Chnh sch vVit Nam l mt v d r rng. Thc t, sau chuyn thm ngn ngyca ti ti Vit Nam, ti thy n ging nh mt ci by. Ti khngmun bit thm g v Vit Nam ngoi nhng iu bit.

Ti tho lun vi McNaughton v vic ti nghin cu cuckhng hong t trc v ni vi McNaughton rng ti thy cngvic ny rt th v v hon ton ng lm. Ti dnh kh nhiuthi gian cho n v n lc mang li kt qu. Ti ngh ti c thng gp tt nht bng cch tip tc cng vic nghin cu ny.Nhng McNaughton ni, ng ta s cho ti c hi c quan st cuckhng hong t bn trong, khi n ang din ra. "Vit Nam l mtcuc khng hong tip theo cuc khng hong khc; l mt cuckhng hong di".

Nhng cu chuyn v cc cuc khng hong trong qu kh choti thy ch c mi ci l qu nhiu ch khng c iu g thc scn bit. Nu ti mun bit cc cuc khng hong bt ngun nh thno, gy ra nhng sai lm g v thc s lm khng hong v cig, th ti phi tm cch thch nghi vi cc hot ng ca chnh ph,nh mt ngi trong cuc, ch khng phi nh mt nh nghin cuhay mt c vn. McNaughton ni ti c th tip tc nghin cu vcuc khng hong khi thi gian cho php. Nhng qu thc, khi thyc hi ng ta dnh cho ti, th Vit Nam s l mt ti c bsung vo danh sch cc cng vic ca ti. Ti s khng vit s vVit Nam. Ti s sng vi lch s ca n. Cui cng ti chpnhn.

Ti bit gi tr ca chc v, bn trong to nh ny v trong cc banngnh khc. Ti yu cu mt chc v dn s "siu cp", GS- 18, cchc v mc lng tng ng vi Ph tr l B trng v phadn s, v pha qun s tng ng vi cp hm gia thiu tngv trung tng. l mt chc v rt khc thng ca mt tr lc bit cho mt tr l B trng, nhng McNaughton ni ng ta sgii thch rng ti cn phi c c chc v nh "ngi thay th"ng ta v vn Vit Nam, ti c th thay mt ng ta trong cccuc hp lin ngnh, nh cc ph tr l B trng trc tng lmnh vy.

Bo m quan trng nht m McNaughton dnh cho ti l ti sc bit mi iu v Vit Nam nh ng ta bit, hoc bt c vn g khc m ng ta giao cho ti. Thc t, ti c bit nhiu victhm ch trc c ng ta. Cng vic chnh ca ti l phn loi lngthng tin khng l c sn v Vit Nam v gip a ra cc quytnh, (cng vi cc tr l qun s v cc cp ph ca ng ta) vnhng g cn a ti ng ta xem. L ngi tr l, ti phi xemcc bn ghi nh v cc bc in c chuyn trc tip ti cho ng,v "ch ring cho ng ta", k c cc cp ph cng khng c xem.S thn trng l mt tiu ch trng yu trong cng vic ca ti vcng nh cc phm cht khc iu ny i vi ti dng nh khngthnh vn . Khi cn thit phi t r s cn trng, ti c nhiu chi th hin mnh l mt ngi thn trng, nh ng ta tng bit.

Ti quan tm ti mt vi lnh vc qun l khng ph hp lm vinhng g m ng ta mong ch t pha ti. iu ny cng khng chcchn lm, ngoi tr vic ng ta ni rng ng ta hy vng ti s "lmtng gp i hiu qu v nng sut ca ng ta".

Bit c kh nng k l v tin tc tnh bo ca ng ta qu l mtyu cu qu cao i vi bt c ai, c c nng lc k l v khnng tnh bo thin bm nh ng ta, th khng phi ai cng t c,nhng ti tin chc rng nhiu ngi khc, c u c t chc hn ti,s c th tin gn hn n cc kh nng k l m ng ta ang c

Mt bui tra th hai, ngy 3 thng tm nm 1964, ti bc vody vn phng ca tr l B trng sn sng bt tay vo cng vicmi. Phng lm vic ca McNaughton rt rng, c trn cao vi ccca s nhn ra pha i tng nim Jefferson v pha bn kia caTidal Basin, i tng nim Washington.

Phng ca ti cng c mt ca s duy nht quay ra pha , cnphng nh ch k mt ci bn, mt ci gh dnh cho khch,mt t sch nh v 2 kt st c 4 ngn kn o ng ti liu mt.Cn phng thun tin ch ch cch phng ca McNaughton vi mttnh t ca ra vo. Mt th k ngi ti ci bn gia chng ti, ngaybn ngoi ca ra vo ca ng ta. Hai ngi khc hoc nhiu hn thngi khong trng pha bn kia ca ra vo ca ng ta, trong cnphng m ngi ta c th i vo t hnh lang ca Lu Nm Gc. Squan ph t qun s ca McNaughton, ngi iu hnh vn phngv tr l cho ph t, thiu t Harry Hams, c mt phng nh bncnh phng ca ti.

Chng ti vng xoay E, gn li vo t pha sng, trn tng ba,mt khu vc bit lp ca Lu Nm Gc v n thng xung ngay hitrng ln t dy phng ca B trng Quc phng McNamara.

Mt ln ti vo phng lm vic nh ca mnh v ni vi ph tqun s rng ti mun xem mi ti liu v Vit Nam hoc t VitNam ti. Anh ta hi ti: "Mi th sao?"

Ti tr li: "Tt c".Sng hm sau khi ti n, gia bn lm vic v ca s l hai

chng ti liu bng nhau xp ngay ngn, mi chng u cao hn timt cht. Ti cao khong gn l,8m. Ti ly i mt xp pha trn camt chng mang vo bn, phi rt cn thn khng b . Ti btu sp xp li. Khng c cc t ti liu l. Tp ti liu ny gm ccbo co, bn ghi nh, cu hi, in tn nhiu trang, phn ln khngphi l bn gc, tt c cc bn ti liu ny c gi ti cho mt ai hoc mt b phn no ca C quan An ninh quc t (ISA).Nhiu ti liu trong s ny c gi ti ph tr l B trng BQuc phng, ISA, nm trong s nhiu a ch khc na nhng rrng khng c ngha l dnh ring cho ng ta xem; trung tm in tn phn pht cc bn sao chp ti cc phng ban qun l vn nyhoc x l cc vn nghi ngi t pha ngi gi. Ti sm bitc phn ln s ti liu lc u thng cha c gi ti vnphng ca tr l b trng; m trung tm in tn phi da vo ccphng ban chuyn i hoc mt bn tm tt hoc mt on nhnxt v vn nu ti liu c quan tm cao. l iu c bnti hiu trong cng vic ca mnh, la chn ti liu choMcNaughton c, phn cng trch nhim c th cho mi ngi.

Ti yu cu xem "mi ti liu" v c p ng. Cc phngban hon thnh nhng g c yu cu.

pha bn kia ca chic bn m ti c thng bo l mt chicti chy rm, mt ng ti liu ln cao ti tht lng, ti liu b gpgc, ti phi phn loi. Ti khng cn phi trnh ai khc ngoiMcNaughton; cn nhng ngi mun xem ti liu ny c ringmt bn. Trn thc t, mi ti liu c phn loi. Rt t ti liucn dng mt, ch l dng mt mc thp nht; ch yu l ccbo co hng tun t cc ch huy cp thp Lu Nm Gc, cc yucu h tr hu cn hoc phc p v chng li nhanh chng ccho vo ti. Hu ht cc ti liu mt hoc ti mt l cc bc in ti s qun Si Gn hoc t B Ch huy vin tr qun s M tiVit Nam (MACV) hoc t cc b phn khc, t cc c quan anglm nhim v ti Vit Nam, t cc v B Ngoi giao hoc c LuNm Gc, cc bn d on tnh bo ca CIA hoc DIA (Trung tmtnh bo B Quc phng) hoc t INR (Trung tm tnh bo v nghincu) ca B Ngoi giao - tt c u c v rt th v - v cc khoch, cc bo co tun thng ri cc th cht vn cng nh th trli.

Na gi u ti cn d dt khi loi b cc ti liu mt, nhngkhng lu sau ti phi mnh dn nm chng vo ti rc. n trath ti y cht v c em t u trong tng hm, ri thayvo thm hai ti khc. Trng lng th khi phi ni. Thm ch, chcn lic mt qua mi ti liu cng mt nhiu thi gian hn thigian ti c trong mt ngy l 12 ting (ch mt t trong s l cnxem k hn). Ti khng nh mnh c xem c c hai chng ti liuvo bui ti hm khng, nhng cng khng tin c mnh c thlm c nh th. Hn na, ngy hm sau, khi ti ti li thy c hai

chng ti liu mi khc, nhng ti liu ny c chuyn ti trungtm t bui chiu ti hoc m hm trc, cao chng hn 3,6m. Sti liu ch yu t Vit Nam, c chuyn v trong khong thigian ban ngy Vit Nam trc chng ta 12 ting. Ti xem nhanhcc t ti liu mi a ti trong ngy, t Vit Nam v Washington.

Sng ngy th ba, thc s ti phi thay i yu cu. Cui cng tiyu cu ct gim lu lng thng tin hng ngy tp trung vo haing ti liu trn bn, mi chng cao 0,75m, tc l gim t 3,6mxung cn 1,5m. Ti phi lm vic ny bng cch yu cu ch xemcc ti liu thuc dng ti mt, cc bo co v tnh ton c th, ccbc in c k hiu ring nh NoDis, ExDis v LimDis. K hiu nydnh cho cc nh son tho in tn v bo co ca B Ngoi giao.T vic phn loi cho thy:

LimDis l s phn b c gii hn, khng phi phn b hng ngycho tt c cc phng ban; ExDis l s phn b kn, c gii hn hnv c danh sch ngi nhn c th. NoDis l s phn b mt cchnghim ngt cho cc vn phng cp cao c bit c a ch c th.NoDis, lin quan ti mt vn phng hoc cc vn phng chuyn mn,ng ngha vi mt c nhn hoc mt nhm c nhn c tn clp sn c c. Vn l phi kim tra v ch o trc tip nhngngi bit - v nhng ngi khng nn bit - theo mc catrch nhim v s b mt ca ti liu.

V th m ti khng bao gi c ghi tn trong danh sch cc ach c xem cc bc in ring, thm ch c McNaughton cngkhng thng xuyn c tn trong . Khi ti nhn vo con tem hoc mc ca ti liu, ti thy mt bn sao m theo ngi son tho,v nguyn tc l hon ton khng c sao chp hoc khng cxem, d l ti hay cp trn ca ti.

C quan An ninh quc t hoc tr l B trng (ngoi tr tr ldc bit) cng khng thng xuyn c nhn loi in c k hiuNoDis. Thng thng th khng ai trong Lu Nm Gc, d l cc btrng, c tn trong danh sch nhng ngi c nhn nhng bcin kh bt thng ny, nhng bc in ny ch dnh ring cho Btrng Ngoi giao hoc Tng thng. Nhng n li ang trc mtti. R rng, thut ng "s phn b b mt" v "ch dnh ring cho",thc t ch l nhng thut ng tng i (v ngi ta cho rng bngkinh nghim ca h, nhng ngi gi u bit c nhng bc inny) nhm gim thiu s ngi bit ti mt bc in mt hoc timt t hng nghn, hng trm ngi xung cn vi chc thm chhn mt chc (cha k cc th k, ngi a tin hoc cc tr l cbit).

gim thiu, ngi gi i khi phi vit thm nhng li cnhbo bng ch in hoa trn u bc in: "Ch dnh cho B trng"hoc "Tng thng". Ti nhn thc c iu ny, tt nhin v tiang c n ch khng phi nh cp hoc sao chp li nhng g tiang c c. Nhng nhng bc in nh th cng thc s him

hoi v ti bit l mt c n i vi ti, v vi c McNaughton.Mt s u tin m McNaughton ang mo him ti xem trong vnphng ca ng, iu m ti s nhanh chng nh mt nu cho ai, cho d l mt trong nhng cp ph ca McNaughton bit rng cbc in v ti c xem. iu cn m ch ti cc vickhc; mt ngi phi bit linh hot trc s nhy cm ca vn .

Ti rt ra bi hc ny v mt ln sut b ui vic do mt sai lmnghim trng sau vi tun lm vic ti vn phng. Ti ni chuynin thoi vi Mike Forrestal, ngi tng l iu phi vin ca cquan lin ngnh v cc vn Vit Nam ti Nh Trng. Ti cbit, hin ti anh ta c cng vic ging nh ti trong B Ngoi giao.Ti c cho anh ta mt trch on trong bc in t trn bn trcmt ti ca ngi i s Si Gn, bc in gi ring cho B trngNgoi giao v Tng thng.

on trch lm anh ta rt n tng, anh ta ni cha c xem n.Ti rt ngc nhin. Ti a cho anh ta s hiu ca bc in v nibc in ny nm trong sri mi cc bo co tun m ngi i sgi ti vi t cch c nhn. Bc in c mt dy ch c bit hocmt m t ch s sri, hn ch s phn b, chc chn rt nghimtrng. Tuy nhin, ti s c mt bn sao ring cng nh McNaughton.Ti ni vi Forrestal, nhng ti liu ny rt hay v anh ta nn c ntrong danh mc.

Nhiu gi sau ti b gi vo vn phng ca McNaughton.ng ta tc gin cha tng thy. ng ta hi ti: "Anh ni cho

Forrestal bit v cc bo co mi ca i s qun?"Ti p, "ng th. Forrestal dng nh khng bit g v nhng

tin tc ny v r rng anh ta cn c bit". McNaughton nhn timt lc lu ri ni: "Ti khng bit liu c th gi anh li cng vicny khng. Ngi ta yu cu ti phi ui vic anh. Ti thc s gprc ti v vn ny". ng ta quay i v ngh ri g nh tay ln bn.Ti ang ngh: Chng l ti khng th cho Forrestal xem bc inca B Ngoi giao? Ngi, m theo ti bit ang c nhim v iuphi mi cng vic dn s v Vit Nam Washington? Con trai caB trng Quc phng u tin, mt ngi ni ting tm phc caTng thng Kennedy v Vit Nam? Phi tha nhn rng c mtTng thng mi, nhng Forrestal vn c t nht mt chn trong NhTrng. Lm sao c th bit ngn chn anh ta khi vic lin lchng tun vi Nh Trng qua mt chng ta? (iu duy nht ti c thgii quyt vn nhy cm ny l phi lp danh sch m t theo yucu ca i s Maxwell Taylor - v mt s l do c nhn m ti tngbit - cho php ng ta lin lc ring vi hai v cp trn ca mnh, cbit gi kn thng tin vi Forrestal ng nghip c ca ng ta NhTrng).

Cui cng McNaughton ni: "Thi c, anh cn l vi cng vic.Cha ti tng ni "Ai cng u phi vp ng mt ln". Anh c cbi hc cho mnh. Thc s anh phi cnh gic sau v vic ny".

Trong khi ng ta vn tip tc phi tr gi cho li lm ca ti. Tpin tn c bit ny khng cn c gi ti vn phng ca ng tana. Ch c mt bn copy chuyn ti Lu Nm Gc, ti vn phngB trng McNamara. McNaughton phi ti c cc bn copy,trn mt tm bng nh khng th di chuyn c.

Th y. Sau ti vn c tip tc cng vic ca mnh. Tikhng cn l mt ngi tp s na khi phi thn trng trong cngvic v sau nhiu nm chuyn i cng vic trong cc phng bankhc nhau Lu Nm Gc nh mt nh t vn ca Cng ty Rand.Nhng McNaughton ng khi a ti vo cc v tr mi nh hc hi kinh nghim. Ti cn nhiu iu mun bit v ngha cavn lm