nhÖÕng giai thoaÏi huyeÀn bÍ€¦ · 8 nhöõng giai thoaïi huyeàn bí khi chuùng toâi...

NGUYEÃN HÖÕU KIEÄT

dòch

TUÛ SAÙCH HUYEÀN MOÂN

NHÖÕNG GIAI

THOAÏI HUYEÀN BÍ(LÒCH SÖÛ HOÄI THOÂNG THIEÂN HOÏC - PHAÀN 2)

HOÀI KYÙ CUÛA ÑAÏI TAÙ H. S. OLCOTT

COÁ HOÄI TRÖÔÛNG HOÄI THOÂNG THIEÂN HOÏC THEÁ GIÔÙI

NHAØ XUAÁT BAÛN TOÂN GIAÙO

5

LÔØI GIÔÙI THIEÄU

Taäp saùch naøy trình baøy veà lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc, moät toå

chöùc huyeàn linh ñaõ töøng moät thôøi taïo ra khaù nhieàu aûnh höôûng ôû nhieàu nôi treân theá giôùi. Tieáp theo taäp Hoài kyù cuûa Ñaïi taù H. S. Olcott, moät trong hai nhaø ñoàng saùng laäp cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc, taäp saùch naøy cuõng do Ñaïi taù Olcott keå laïi moät caùch khaùch quan nhöõng giai thoaïi huyeàn bí maø baûn thaân oâng ñaõ töøng chöùng kieán.

Ñoäc giaû coù theå tin hoaëc khoâng tin vaøo lôøi keå cuûa taùc giaû, vaø nhöõng giai thoaïi huyeàn bí ñöôïc thuaät laïi ôû ñaây coù haøm chöùa nhöõng yù nghóa gì hoaëc phaûi ñöôïc giaûi thích nhö theá naøo, nhöõng ñieàu ñoù khoâng quan troïng. Ñieåm ñaëc saéc noåi baät trong taäp saùch naøy laø thoâng qua nhöõng caâu chuyeän ñöôïc keå laïi, nhieàu söï kieän lòch söû coù lieân quan cuõng ñöôïc ghi nhaän moät caùch chính xaùc, vaø ñöôïc moâ taû moät caùch chi tieát, soáng ñoäng, cung caáp cho ngöôøi ñoïc moät caùi nhìn toaøn caûnh veà ñaát nöôùc AÁn Ñoä trong moät giai ñoaïn maø ngaøy nay raát ít ngöôøi coøn nhôù ñeán.

Trong yù nghóa ñoù, hy voïng taäp saùch seõ mang laïi raát nhieàu ñieàu thuù vò cho baïn ñoïc.

Xin traân troïng giôùi thieäu.

NXB TOÂN GIAÙO

7

CHÖÔNG MOÄT

VAØI NEÙT PHAÙC HOÏA TÍNH CAÙCH CUÛA

BAØ BLAVATSKY

I.

Trong quyeån Hoài kyù cuûa H. S. Olcott ñaõ mieâu taû tính caùch cuûa baø Blavatsky ngoaøi xaõ hoäi. Baây

giôø, chuùng ta haõy nhaän xeùt baø khi ôû nhaø. Neáp sinh hoaït haèng ngaøy cuûa chuùng toâi taïi tö gia (maø toâi ñaët cho teân goïi haøi höôùc laø “Laït-ma Vieän”) thöôøng dieãn ra nhö sau ñaây.

Chuùng toâi aên ñieåm taâm luùc taùm giôø, duøng böõa chieàu luùc saùu giôø, laøm vieäc ñeán hai giôø saùng môùi nghæ, tuøy theo vieäc laøm cuûa chuùng toâi vaø nhöõng luùc giaùn ñoaïn coâng vieäc khi coù khaùch ñeán vieáng.

Baø Blavatsky duøng böõa tröa taïi nhaø, coøn toâi thöôøng aên tröa ngoaøi phoá, ôû moät nôi gaàn vaên phoøng Luaät cuûa toâi.

Nhöõng giai thoaïi huyeàn bí8

Khi chuùng toâi môùi gaëp nhau, toâi laø moät thaønh vieân tích cöïc cuûa Caâu laïc boä Lotos, nhöng töø khi baét tay vaøo vieäc soaïn saùch “Veùn maøn Isis” toâi ñaõ chaám döùt haún moïi lieân heä vôùi caùc hoäi heø ñình ñaùm vaø moïi hoaït ñoäng theá tuïc noùi chung.

Sau böõa aên ñieåm taâm, toâi ñeán vaên phoøng laøm vieäc, coøn baø Blavatsky ngoài vaøo baøn laøm vieäc taïi nhaø. Ñeán böõa aên chieàu, chuùng toâi haàu nhö bao giôø cuõng coù khaùch, hieám khi khoâng coù; vaø daãu cho nhöõng ngaøy khoâng coù khaùch ñeán duøng böõa, thöôøng cuõng coù ngöôøi ñeán chôi vaøo buoåi toái.

Vieäc beáp nuùc cuûa chuùng toâi raát ñôn giaûn. Chuùng toâi khoâng uoáng röôïu vaø chæ aên uoáng sô saøi, ñaïm baïc. Chuùng toâi thöôøng coù moät ngöôøi giuùp vieäc nhaø, hay noùi ñuùng hôn laø moät chuoãi daøi nhöõng ngöôøi giuùp vieäc luaân phieân ñeán roài ñi, vì chuùng toâi khoâng giöõ ai ôû laâu.

Khi ngöôøi giuùp vieäc doïn deïp böõa aên chieàu xong thì ñöôïc veà nhaø nghæ, vaø sau ñoù chuùng toâi phaûi töï mình traû lôøi nhöõng tieáng goõ cöûa. Tuy vieäc aáy khoâng baän roän bao nhieâu, nhöng ñieàu nghieâm troïng hôn laø phaûi cung öùng traø, söõa vaø ñöôøng cho moät soá ñoâng quan khaùch thöôøng ñeán chaät nhaø, coù khi ñeán taän moät giôø saùng.

Nhöõng dòp ñoù, baø Blavatsky nhaân luùc cao höùng

9Nguyeãn Höõu Kieät dòch

töï pha cho mình moät cheùn traø, vaø vôùi moät caùch ñieäu roäng raõi haøo phoùng, khoâng maøng nghó ñeán nhöõng khaû naêng cung öùng thöïc phaåm hieän coù trong nhaø, beøn tuyeân boá: “Taát caû moïi ngöôøi ñeàu uoáng chôi moät cheùn, quyù vò nghó sao?”

Daãu cho toâi ra daáu laøm hieäu ñeå can giaùn cuõng voâ ích, baø vaãn khoâng chuù yù. Theá laø, sau nhieàu côn luïc laïo ñi tìm söõa vaø ñöôøng moät caùch voâ hieäu ôû vuøng laân caän vaøo luùc nöûa ñeâm, toâi beøn daùn moät tôø caùo tri leân vaùch veà vieäc ñoù nhö sau:

MÔØI UOÁNG TRAØ

“Quyù khaùch seõ tìm thaáy nöôùc soâi vaø traø trong nhaø beáp, coù theå coù caû söõa vaø ñöôøng. Xin haõy töï pha cheá vaø tuøy nghi söû duïng.”

Ñieàu naøy coù veû nhö phuø hôïp vôùi baàu khoâng khí töï do phoùng khoaùng ôû tö gia chuùng toâi, neân khoâng ai nghó gì khaùc, vaø sau ñoù thaät laø moät ñieàu thuù vò khi thaáy nhöõng khaùch quen thaûn nhieân ñöùng daäy ñi vaøo nhaø beáp ñeå töï pha laáy moät cheùn traø noùng. Caùc baø meänh phuï, caùc vò giaùo sö, hoïc giaû, ngheä só vaø kyù giaû noåi tieáng, taát caû ñeàu vui veû trôû thaønh nhöõng nhaân vieân töï ñoäng pha traø trong nhaø beáp cuûa chuùng toâi.

Baø Blavatsky khoâng heà coù chuùt kieán thöùc sô ñaúng naøo veà vaán ñeà noäi trôï. Coù laàn, muoán aên tröùng luoäc,


baø ñaõ ñaët nhöõng quaû tröùng soáng treân loø than hoàng! Ñoâi khi, ngöôøi giuùp vieäc xin pheùp nghæ cuoái tuaàn vaøo chieàu thöù baûy vaø chuùng toâi phaûi töï xoay xôû laáy böõa aên chieàu. Nhöõng laàn ñoù, coù phaûi baø Blavatsky ra tay naáu nöôùng vaø doïn aên khoâng? Haún laø khoâng, maø chính laø toâi, ngöôøi baïn ñoàng nghieäp baát haïnh cuûa baø! Coøn baø thì ngoài vieát vaø huùt thuoác laù, hoaëc böôùc vaøo nhaø beáp noùi nhöõng caâu chuyeän ñuøa ñeå tieâu khieån.

Ñoâi khi, coù nhöõng vò nöõ khaùch ñeán nhaø trong nhöõng dòp ñoù, lieàn giuùp toâi moät tay, chaúng haïn nhö tuaàn vöøa roài coù nöõ baù töôùc L. P. ñeán ñuùng luùc vaø laøm giuùp toâi moùn xaø laùch ngon tuyeät traàn.

Hoài ñoù, baø Blavatsky luoân luoân coù moät tính caùch treû trung, vui nhoän. Toâi khoâng theå dieãn taû taâm traïng vui töôi phaán khôûi cuûa baø hoài ñoù baèng caùch naøo khaùc hôn laø trích daãn moät ñoaïn vaên phoùng söï ñaêng treân nhaät baùo Hartford noùi veà baø. Phoùng vieân baùo aáy vieát nhö sau:

“... Blavatsky phu nhaân cöôøi! Khi toâi vieát veà caùi cöôøi cuûa baø Blavatsky, toâi caûm thaáy döôøng nhö toâi muoán noùi raèng baø laø hieän thaân cuûa thaàn haøi höôùc ngay trong phoøng khaùch! Vì trong taát caû nhöõng chuoãi cöôøi daøi trong saùng, vui töôi, gioøn giaõ maø toâi ñaõ töøng nghe trong ñôøi, thì chuoãi cöôøi cuûa baø thaät laø ñoäc ñaùo, ñieån hình.


“Thaät vaäy, baø döôøng nhö laø tieâu bieåu cho tinh thaàn haøi höôùc maø baø bieåu loä thöôøng xuyeân baát cöù luùc naøo. Ñieàu ñoù chöùng toû nôi baø moät nguoàn sinh khí doài daøo baát taän.”

Ñoù laø caùi saéc thaùi sinh hoaït nôi tö gia chuùng toâi; cuøng vôùi tính vui veû hoàn nhieân, ngoân ngöõ hoaït baùt linh ñoäng, tình thaân höõu ñaäm ñaø cuûa baø Blavatsky ñoái vôùi nhöõng ngöôøi baø öa thích hoaëc muoán cho hoï quí meán baø, nhöõng ñeà taøi trao ñoåi laï luøng kyø bí vaø boä moân haáp daãn nhaát ñoái vôùi soá ñoâng caùc quan khaùch laø nhöõng pheùp thuaät voâ cuøng kyø bí cuûa baø, laøm cho “Laït-ma Vieän” cuûa chuùng toâi trôû thaønh phoøng khaùch saùng giaù nhaát cuûa thaønh phoá New York vaøo thôøi ñoù, töùc laø nhöõng naêm ñaàu tieân vöøa thaønh laäp Hoäi Thoâng thieân hoïc Theá giôùi.

II.

Phoøng khaùch cuûa chuùng toâi ñöôïc trang hoaøng vôùi moät veû myõ quan ñaëc bieät laï thöôøng. Noùi

chung, noù coù moät phong caùch raát myõ thuaät vaø haáp daãn ñoái vôùi caû gia chuû vaø quan khaùch; noù töøng laø ñeà taøi cuûa nhieàu baøi phoùng söï treân caùc baùo vaø cuõng laø ñeà taøi cuûa nhöõng caâu chuyeän maïn ñaøm trong caùc giôùi baïn höõu cuûa chuùng toâi.


Khoâng moät boái caûnh naøo coù theå thích nghi hôn ñeå laøm noåi baät caùi caù tính laï luøng cuûa chuû nhaân noù laø nhaân vaät kyø bí Blavatsky. Nhieàu nhaø baùo ñaõ töøng vieát baøi dieãn taû phoøng khaùch cuûa chuùng toâi ñaêng treân caùc baùo Myõ thôøi baáy giôø, trong soá ñoù coù baøi töôøng thuaät cuûa phoùng vieân nhaät baùo Hartford Times nhö sau:

“... Baø Blavatsky ngoài nôi phoøng khaùch, vöøa laø phoøng laøm vieäc cuûa baø, maø ngöôøi ta cuõng coù theå goïi laø phoøng tröng baøy ñoà coå, vì khoâng moät gian phoøng naøo coù theå saùnh vôùi gian phoøng naøy veà soá löôïng nhöõng vaät quyù laï, nhöõng ñoà coå xöa, ñeïp maét, sang troïng, ñaét giaù, vaø xen laãn vôùi caû nhöõng ñoà coù veû taàm thöôøng voâ giaù trò nöõa. Mieäng ngaäm thuoác laù, tay caàm keùo, baø ñang baän roän caét ra nhöõng ñoaïn vaên, nhöõng baøi baùo, baøi pheâ bình, vaø nhöõng baøi vôû ñuû moïi loaïi, töø nhöõng ñoáng baùo chí ñeán töø khaép nôi treân theá giôùi noùi veà baø, veà quyeån saùch cuûa baø vieát, veà Hoäi Thoâng thieân hoïc, vaø veà baát cöù chuyeän gì lieân quan ñeán coâng vieäc vaø muïc ñích cuûa ñôøi baø.

“Baø ñöa tay ra hieäu môøi chuùng toâi ngoài, vaø trong khi baø ñang chaêm chuù ñoïc moät baøi baùo, chuùng toâi coù thôøi giôø quan saùt qua moät löôït caûnh


vaät trang trí trong phoøng khaùch cuûa “Laït-ma Vieän” naøy.

“Ñöùng söõng ngay giöõa phoøng laø moät con khæ ñoät nhoài cöùng, maëc quaàn aùo chænh teà, vôùi coå ‘coàn’ traéng thaét caø vaït, tay caàm taäp baûn thaûo moät baøi dieãn vaên, soáng muõi ñeo kính traéng. Phaûi chaêng ñoù laø moät söï chaâm bieám ngaàm caùc haøng giaùo phaåm?

“Phía treân caùnh cöûa lôùn laø moät ñaàu sö töû caùi nhoài boâng, quai haøm môû lôùn vôùi nhöõng nanh nhoïn nhe ra moät caùch deã sôï, ñoâi maét tröøng leân vôùi veû ñoäc aùc töï nhieân cuûa loaøi maõnh thuù röøng xanh. Giöõa nhöõng ñoà vaät coå xöa, nhöõng pho töôïng Phaät baèng traàm höông vaø nhöõng vaät linh tinh khaùc, baø Blavatsky noåi baät trong chieác aùo choaøng baèng tô oùng aùnh, maøu saëc sôõ, hoaøn toaøn phuø hôïp vaø thích nghi vôùi caûnh vaät chung quanh.

“Baø coù moät taùc phong ñaëc bieät, nhö toaùt ra moät söùc maïnh vaø söï töï tin laï thöôøng. Treân göông maët baø, döôøng nhö luoân luoân coù söï dieãn bieán cuûa nhieàu saéc thaùi vaø taâm traïng khaùc nhau. Baø döôøng nhö khoâng bao giôø chuù taâm vaøo moät vaán ñeà nhaát ñònh. Coù moät luoàng caûm xuùc linh ñoäng, teá vi, saéc beùn bieåu loä trong caëp maét baø, laøm cho


chuùng toâi coù aán töôïng raèng baø cuøng luùc coù hai caù tính: vöøa nhö baø ñang ôû ñaây, nhöng laïi vöøa nhö khoâng coù ôû ñaây; baø noùi chuyeän nhöng taâm trí baø ñang suy tö, hay baø ñang baän hoaït ñoäng ôû moät caûnh giôùi khaùc.

“Baø coù moät boä toùc raát daøy, maøu naâu nhaït, dôïn soùng töï nhieân vaø khoâng thaáy coù moät sôïi baïc naøo. Da maët baø hôi saäm, haún laø vì phôi naéng vaø höùng gioù mieàn bieån, nhöng khoâng coù moät veát nhaên naøo. Hai caùnh tay vaø baøn tay baø traéng noõn naø nhö tay con gaùi.

“Toaøn theå caù tính cuûa baø bieåu loä moät söùc töï chuû, moät phong thaùi uy nghi vaø noäi löïc ñieàm tónh cuûa nam giôùi, nhöng vaãn khoâng vöôït qua caùi giôùi haïn nhöõng ñöùc tính thuaàn haäu, dòu daøng teá nhò cuûa nöõ giôùi.”

Nhö ñaõ noùi ôû treân, caùc quan khaùch ñeán vieáng truï sôû “Laït-ma Vieän” ñeàu raát thích thuù khi coù dòp thaáy baø Blavatsky laøm nhöõng hieän töôïng thaàn bí ngoaøi vieäc ñöôïc nghe nhöõng caâu chuyeän laï luøng thuù vò, cuøng thöôûng thöùc taøi huøng bieän vaø noùi naêng löu loaùt, haáp daãn cuûa baø. Ñoâi khi, caâu chuyeän taïm ngöng moät luùc, moät vò khaùch boãng ñöa moät ngoùn tay leân vôùi cöû chæ ngaïc nhieân, roài taát caû ñeàu nín thôû laéng tai nghe trong im laëng, thì keá ñoù coù tieáng nhaïc reo trong khoâng


gian. Coù khi tieáng nhaïc aáy chæ thoaûng nghe voïng laïi töø ñaøng xa, roài töø töø ñeán gaàn vaø vang doäi aâm thanh cho ñeán khi noù vang reàn khaép phoøng, voïng leân traàn nhaø, vaø sau cuøng tan bieán daàn trong khoaûng khoâng. Hoaëc coù khi baø Blavatsky ñöa tay ñaùnh maïnh trong khoâng khí vaøi caùi, thì nghe voïng laïi coù tieáng ngaân nhö tieáng chuoâng.

Nhieàu khi, tröôùc maët ngöôøi khaùc, baø ñaët baøn tay leân moät thaân caây, moät vaùch töôøng, moät caùi thuøng lôùn, hoaëc treân ñaàu moät ngöôøi, hoaëc baát cöù vaät gì khaùc hay ôû baát cöù choã naøo ñöôïc yeâu caàu, vaø laøm cho tieáng “chuoâng aâm” vang ñoäng ôû beân trong chaát lieäu cuûa caùi vaät theå ñoâng ñaëc maø baø vöøa ñaët tay leân.

Coù laàn, toâi vôùi baø cuøng coù maët taïi nhaø cuûa oâng baø Sinnett ôû Simla, vaø khi chuùng toâi ñang ñöùng ngoaøi haøng ba, baø laøm cho nhöõng tieáng nhaïc voïng ñeán chuùng toâi töø xa, trong khoâng gian cuûa moät ñeâm sao saùng.

Toâi cuõng coù maët taïi choã trong moät buoåi tieáp taân khi baø laøm cho tieáng “chuoâng aâm” ngaân vang trong ñaàu cuûa moät vò khaùch coù chöùc vò cao, vaø moät tieáng “chuoâng aâm” reo trong tuùi aùo ngoaøi cuûa moät vò quan chöùc lôùn khaùc nöõa.


III.

Veà hình daùng, baø Blavatsky töø khi coøn treû vaãn laø moät ngöôøi ñaày ñaën phöông phi, vaø khi ñeán

ñoä trung nieân thì baø laø ngöôøi coù moät thaân hình raát ñoà soä. Döôøng nhö ñoù laø do huyeát thoáng cuûa gia ñình. Nhöng trong tröôøng hôïp cuûa baø thì caùi khuynh höôùng aáy caøng trôû neân traàm troïng hôn bôûi neáp sinh hoaït cuûa baø hoaøn toaøn thieáu vaän ñoäng veà theå xaùc, vaø baø aên uoáng raát khoûe chæ tröø nhöõng khi ngaõ beänh. Nhöng ngay caû nhöõng luùc ñoù baø cuõng aên nhieàu thòt môõ vaø thöôøng cho raát nhieàu bô loûng leân tröùng gaø chieân khi aên ñieåm taâm.

Baø khoâng uoáng röôïu maø chæ uoáng traø vaø caø pheâ. Baø khoâng phaûi laø moät ngöôøi khoå haïnh, khoâng aên uoáng chay laït, maø aên thòt döôøng nhö laø ñieàu caàn thieát cho söùc khoûe cuûa baø, cuõng nhö ñoái vôùi nhieàu ngöôøi khaùc trong Hoäi, keå caû toâi. Toâi bieát coù nhieàu ngöôøi coá gaéng aên chay vôùi taát caû thieän chí vaø vaøi ngöôøi khaùc, trong ñoù coù toâi, ñaõ aên chay trong nhieàu naêm lieân tieáp, nhöng sau cuøng phaûi boû cuoäc vaø quay veà vôùi loái soáng tröôùc kia ngoaøi yù muoán cuûa hoï. Vaøi ngöôøi khaùc, traùi laïi, nhö baø A. Besant vaø nhöõng baïn ñaïo teân tuoåi khaùc maø toâi bieát, ñaõ trôû neân laønh maïnh hôn, saùng suoát hôn vaø coù söùc khoûe toát hôn vôùi caùch aên uoáng


chay laït, vaø laâu daàn ñaõ trôû neân sôï aên thòt döôùi baát cöù hình thöùc naøo.

Baø Blavatsky, nhö caû theá giôùi ñeàu bieát, laø moät ngöôøi öa huùt thuoác laù. Baø tieâu thuï raát nhieàu thuoác laù moãi ngaøy, vaø do thoùi quen, baø vaán thuoác raát kheùo. Thaäm chí baø coù theå vaán thuoác laù baèng tay traùi trong khi caàm buùt vieát baèng tay maët. Trong khi baø vieát boä “Veùn maøn Isis” taïi New York, baø khoâng heà böôùc chaân ra khoûi nhaø suoát moät thôøi gian saùu thaùng tröôøng. Baø ngoài vaøo baøn laøm vieäc töø sôùm mai cho ñeán khuya, thöôøng laø ñeán gaàn hai giôø saùng. Moät ñieàu thoâng thöôøng khoâng ai laï, laø baø laøm vieäc moãi ngaøy möôøi baûy giôø ñoàng hoà. Söï vaän ñoäng duy nhaát cuûa baø laø ñi vaøo phoøng aên hay phoøng taém roài trôû laïi baøn vieát.

Tính vui veû hoàn nhieân laø moät trong nhöõng khía caïnh duyeân daùng haáp daãn cuûa baø Blavatsky. Baø hay noùi nhöõng chuyeän traøo phuùng haøi höôùc vaø thích nghe ngöôøi khaùc noùi nhöõng chuyeän aáy. Nhö ñaõ noùi ôû treân, phoøng khaùch cuûa baø khoâng bao giôø nhaøm chaùn, voâ vò, tröø ra ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoâng hieåu bieát gì veà trieát hoïc Ñoâng phöông hay khoâng coù chuùt kieán thöùc naøo veà ñaïo lyù coå truyeàn. Ñoái vôùi hoï, thôøi gian coù theå keùo daøi moät caùch naëng neà khi baø Blavatsky vaø tieán só Wilder hay tieán só Weisse, hay vaøi nhaø baùc hoïc khaùc baän thaûo luaän veà nhöõng giaùo lyù thaâm saâu hay nhöõng quan ñieåm cao sieâu huyeàn bí suoát nhieàu giôø lieân tieáp.


Daãu cho trong nhöõng luùc ñoù, baø cuõng noùi naêng hoaït baùt töï nhieân, khoâng goø boù kieåu caùch vaø phaùt bieåu nhöõng quan ñieåm cuûa baø moät caùch löu loaùt deã daøng nhö doøng suoái chaûy baát taän, ñeán noãi neáu ngöôøi nghe khoâng theå theo doõi doøng tö töôûng cuûa baø thì cuõng phaûi thaùn phuïc taøi huøng bieän vaø khoa ngoân ngöõ ñieâu luyeän haáp daãn cuûa kyø nöõ Blavatsky.

Trong nhöõng luùc nhaøn roãi, töùc laø sau nhöõng giôø laøm vieäc ban ñeâm, hoaëc khi coù khaùch ñeán vieáng, hoaëc nhöõng khi raát hieám hoi maø baø muoán nghæ ngôi giaûi trí trong giaây laùt, baø keå cho toâi nghe nhöõng chuyeän laï luøng, kyø bí, nhöõng chuyeän phaùp moân phuø thuûy hoaëc nhöõng chuyeän phieâu löu maïo hieåm cuûa baø, vaø ñoåi laïi, baø baûo toâi huyùt saùo mieäng, hoaëc haùt nhöõng baøi haùt khoâi haøi ñeå choïc cöôøi, hoaëc keå nhöõng caâu chuyeän vui voâ lyù.

IV.

Veà maët xaõ giao, luùc bình thöôøng baø laø ngöôøi hay noùi thaúng, noùi toaïc ra söï thaät maø khoâng

sôï mích loøng, nhöng khi caàn phaûi leã ñoä ñoái vôùi moät nhaân vaät môùi quen bieát thì baø toû ra laø moät phuï nöõ quí phaùi chính coáng.


Duø cho baø aên maëc xueà xoøa khoâng chaûi chuoát veà hình daùng beân ngoaøi, baø vaãn coù caùi taùc phong cuûa moät ngöôøi thuoäc doøng quí toäc, vaø neáu muoán baø vaãn coù theå sang troïng, haøo hoa nhö moät baø coâng töôùc nöôùc Phaùp. Nhöng trong ñôøi soáng bình thöôøng haèng ngaøy, nhöõng lôøi chaâm bieám cuûa baø thaät saéc nhö dao, vaø nhöõng côn thònh noä cuûa baø nhö nhöõng quaû bom noå!

Ñoái vôùi baø, ñieàu khaû oá duy nhaát khoâng theå tha thöù laø söï giaû doái, khoaùc laùc, vôùi veû thöôïng löu, trang troïng giaû taïo beà ngoaøi. Khi gaëp nhöõng tröôøng hôïp ñoù, baø khoâng ngaàn ngaïi noùi thaúng vaøo maët keû giaû doái, laøm cho anh ta caûm thaáy nhö bò taït moät gaùo nöôùc laïnh vaøo maët! Vôùi moät khaû naêng phaùn ñoaùn chính xaùc ñeán laï kyø, baø thöôøng thaáy roõ ñöôïc taát caû thoùi hö taät xaáu cuûa nhöõng ngöôøi maø baø tieáp xuùc; vaø neáu hoï toû ra cheâ bai giaùo lyù Thoâng thieân hoïc hoaëc noùi ñeán baø vôùi moät gioïng khinh thöôøng, thì baø seõ phoâ baøy taát caû nhöõng söï thaät bæ oåi kia tröôùc maët moïi ngöôøi!

Nhöõng ngöôøi giaû doái laøm cho baø phaùt gheùt, coøn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, doát naùt nhöng ngay thaúng, thaät thaø thì baø luoân daønh moät loøng öu aùi vaø raát thöôøng giuùp ñôõ, taëng quaø. Tinh thaàn khoaùng ñaït khoâng chòu söï goø boù chaät heïp theo nghi thöùc xaõ hoäi, ñoái vôùi baø gaàn nhö moät ñieàu thieâng lieâng vaø baø caûm thaáy khoâng gì thích thuù hôn laø laøm hoaëc noùi ra nhöõng


ñieàu laøm söûng soát nhöõng keû ñaïo maïo möïc thöôùc. Thí duï nhö toái hoâm noï, baø maëc aùo nguû naèm treân giöôøng tieáp chuyeän vôùi moät nhoùm khaùch quen caû nam laãn nöõ. Ñoù laø moät loái sinh hoaït theo cung caùch cuûa caùc vò phu nhaân vöông giaû quyù phaùi hoài thôøi tieàn caùch maïng ôû AÂu Chaâu.

Tính chaát töï nhieân khoâng chuùt maëc caûm cuûa baø trong caùch xaõ giao ñoù cuõng khoâng laøm cho ai khoù chòu. Khoâng moät vò nöõ khaùch naøo nhìn thaáy nôi baø moät keû tình ñòch khaû höõu, vaø khoâng moät ngöôøi ñaøn oâng naøo nghó raèng baø coù theå bò hoï ve vaõn ñeán phaûi xieâu loøng.

Baø nguyeàn ruûa, chöûi theà nhö lính taäp ngoaøi maët traän nhöng khoâng chuùt aùc yù, vaø neáu caùi thuù vui dò thöôøng ñoù cuûa baø khoâng laøm cho ai chuù yù vaø leân aùn thì baø seõ thoâi khoâng tieáp tuïc. Ñoù laø ñieåm taâm lyù chung cuûa moïi ngöôøi, cuõng nhö trong tính chaát töï nhieân cuûa baø, laø thích laøm nhöõng ñieàu caám kî chæ vì coù söï phaûn khaùng.

Cuoäc ñôøi theá gian ñoái vôùi baø laø moät troø voâ nghóa, moài danh baõ lôïi chæ laø rôm raùc. Cuoäc soáng thöùc tænh cuûa baø luùc ban ngaøy chæ laø moät söï soáng aûm ñaïm, khoâ khan, teû nhaït; ñôøi soáng thaät söï cuûa baø laø luùc ban ñeâm, khi baø rôøi khoûi theå xaùc ñeå ñeán ngoài döôùi chaân caùc ñaáng chaân sö.


Baø khinh bæ nhöõng nhaø baùc hoïc thieån caän muø quaùng, ñaàu oùc noâng caïn chaät heïp. Hoï khoâng heà nhìn thaáy maûy may söï thaät nhöng laïi xeùt ñoaùn, nhaän xeùt veà baø moät caùch baát chính vaø thieân leäch, sai laàm, roài hoï tìm caùch ngaên chaën baø baèng nhöõng aâm möu vu khoáng.

Ñoái vôùi caùc haøng giaùo phaåm noùi chung, baø raát gheùt, bôûi vì hoï thöôøng khoâng bieát gì veà nhöõng chaân lyù treân laõnh vöïc tinh thaàn, nhöng laïi naém quyeàn daét daãn nhöõng keû muø quaùng taâm linh, kieåm soaùt tín ngöôõng cuûa ngöôøi theá tuïc, höôûng thuï lôïi loäc maø hoï khoâng heà laøm ra vaø leân aùn nhöõng ngöôøi “ngoaïi ñaïo”, nhöng nhöõng ngöôøi naøy laïi thöôøng laø nhöõng nhaø hieàn trieát, nhöõng baäc thöùc giaû.

Baø Blavatsky coù voâ soá baïn beø thaân höõu, nhöng thöôøng hay maát baïn. Thaäm chí coù ngöôøi veà sau laïi trôû thaønh thuø nghòch vôùi baø. Khoâng ai coù theå deã meán hôn baø khi baø muoán, ñoù laø nhöõng khi baø muoán qui tuï nhöõng ngöôøi coäng taùc vôùi baø trong coâng vieäc ñaïo söï. Nhöõng khi ñoù thì baø toû ra raát ngoït ngaøo deã thöông trong gioïng noùi vaø thaùi ñoä, cöû chæ, laøm cho ngöôøi kia caûm thaáy ñöôïc baø xem nhö moät ngöôøi baïn toát nhaát, neáu khoâng phaûi laø duy nhaát cuûa baø.

Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thöôøng gaëp nhö toâi vaø nhöõng ngöôøi coäng taùc thaân tín khaùc, toâi khoâng theå noùi raèng


baø luoân trung haäu, chaân thaønh. Toâi nghó raèng baø chæ xem chuùng toâi nhö nhöõng quaân côø trong moät vaùn côø, theá thoâi, chöù khoâng heà coù moät caûm tình trìu meán saâu xa töï ñaùy loøng. Baø keå cho toâi nghe nhöõng ñieàu bí maät cuûa nhieàu ngöôøi, caû nam laãn nöõ, thaäm chí caû nhöõng ñieàu raát toån thöông danh döï maø hoï ñaõ keå cho baø nghe, vaø toâi tin chaéc raèng baø cuõng xöû söï y nhö vaäy ñoái vôùi nhöõng vieäc rieâng tö cuûa toâi.

Nhöng baø luoân trung thaønh tuyeät ñoái vôùi caùc ñaáng chaân sö; vì coâng vieäc cuûa caùc ngaøi, baø saün loøng hy sinh khoâng phaûi chæ troïn moät cuoäc ñôøi, maø thaäm chí coøn coù theå ñeán nhieàu ñôøi sau nöõa.

23

CHÖÔNG HAI

HAØNH TRÌNH SANG AÁN ÑOÄ

I.

Ngaøy dôøi Truï sôû Hoäi quaùn cuûa chuùng toâi caøng ñeán gaàn thì baø Blavatsky caøng phaán khôûi hôn

trong vieäc ca tuïng xöù AÁn Ñoä cuõng nhö nhöõng ngöôøi AÁn giaùo vaø toaøn theå ngöôøi Ñoâng phöông noùi chung. Baø cuõng haêng haùi hôn trong vieäc chæ trích ngöôøi Taây phöông vôùi nhöõng taäp quaùn xaõ hoäi, oùc ñoäc taøi toân giaùo vaø nhöõng tö töôûng heïp hoøi noùi chung cuûa hoï.

Coù nhöõng ñeâm haøo höùng soâi noåi dieãn ra taïi “Laït-ma Vieän”. Trong nhöõng ñeâm ñoù, coù xaûy ra moät chuyeän ñaùng keå. Nhaø ngheä só Walter Paris, moät trong nhöõng hoäi vieân ñaéc löïc nhaát ñaõ töøng soáng vaøi naêm ôû Bombay vôùi chöùc vuï kieán truùc sö cuûa chính phuû, ñaõ thích thuù noùi chuyeän vôùi chuùng toâi veà xöù AÁn Ñoä. Nhöng oâng ta khoâng coù loøng kính troïng ñaëc bieät ñoái vôùi AÁn Ñoä vaø loøng öu aùi ñoái vôùi daân toäc xöù aáy nhö chuùng toâi, neân


oâng thöôøng laøm phaät loøng baø Blavatsky vôùi nhöõng lôøi leõ maø toâi cho raèng theo laäp tröôøng cuûa giôùi cai trò Anh AÁn.

Moät ñeâm noï, oâng ta keå chuyeän veà moät vieäc loãi laàm ngu ngoác cuûa ngöôøi giuùp vieäc trong khi thaéng yeân ngöïa, vaø thaûn nhieân noùi raèng oâng ñaõ quaát ngöôøi aáy baèng roi voït. Ngay töùc khaéc, döôøng nhö bò nhöõng roi voït aáy quaát vaøo maët mình, baø Blavatsky choàm haún daäy, ñöùng ngay tröôùc maët ngöôøi kia, vaø trong moät traøng ñoäc thoaïi keùo daøi ñoä naêm phuùt, baø cho y moät traän söûa sai vaø quôû traùch naëng neà ñeán möùc laøm cho oâng ta ngoài im khoâng thoát ra ñöôïc moät lôøi naøo. Baø leân aùn haønh ñoäng cuûa oâng ta nhö moät cöû chæ heøn maït, vaø nhaân dòp aáy baø öùng khaåu thoát ra moät baøi luaän thuyeát huøng hoàn chæ trích caùch ñoái xöû cuûa giôùi cai trò Anh AÁn ñoái vôùi caùc chuûng toäc Ñoâng phöông.

Ñoù khoâng phaûi laø moät tröôøng hôïp duy nhaát cho thaáy moái baát bình cuûa baø ñoái vôùi caùch xöû söï cuûa ngöôøi Taây phöông. Baø vaãn luoân baøy toû thaùi ñoä ñoù trong nhieàu dòp khaùc nöõa, vaø toâi ñaõ töøng thaáy baø bieåu loä haøo khí vaø caùch noùi naêng baïo daïn y nhö vaäy trong nhieàu laàn tieáp xuùc vôùi nhöõng vieân chöùc cao caáp Anh AÁn ôû Allahabad, Simla, Bombay, Madras, vaø ôû caùc nôi khaùc.

Khi cuoäc haønh trình sang AÁn Ñoä cuûa chuùng toâi ñaõ


ñöôïc quyeát ñònh, toâi baét ñaàu thu xeáp moïi coâng vieäc rieâng vaøo muøa thu naêm 1878. Vieäc trao ñoåi thö töø vaãn tieáp tuïc vôùi caùc baïn ñaïo ôû Bombay vaø Tích Lan (Śrī Lanka). Chuùng toâi khoâng coâng khai tuyeân boá yù ñònh xuaát haønh, nhöng caùc baïn beø thaân höõu ñaõ ñeán raát ñoâng khi bieát tin chuùng toâi saép ra ñi. Nhöõng ghi cheùp cuûa baø Blavatsky trong taäp nhaät kyù cuûa toâi khi toâi thöôøng vaéng maët taïi New York trong nhöõng tuaàn leã cuoái cuøng cho thaáy söï hoái thuùc cuûa caùc chaân sö mong muoán chuùng toâi leân ñöôøng caøng sôùm caøng hay.

Ngaøy 22 thaùng 10, baø vieát: “N. xuaát ra vaø S. nhaäp vaøo (theå xaùc cuûa baø) vôùi maät leänh cuûa Quaàn tieân hoäi, daïy phaûi hoaøn thaønh taát caû moïi vieäc vaøo ñaàu thaùng 12.”

Caâu aáy nguï yù coù söï thay ñoåi caù tính caùc nhaân vaät möôïn xaùc baø Blavatsky, vaø caùc ñoaïn nhaät kyù vôùi nhöõng lôøi ghi baèng tuoàng chöõ khaùc nhau cuõng xaùc nhaän vieäc aáy.

Moät ñoaïn nhaät kyù töông töï ngaøy 14 thaùng 11 noùi raèng chuùng toâi phaûi coá gaéng toái ña ñeå leân ñöôøng tröôùc ngaøy 20 thaùng 12 nhö kyø haïn cuoái cuøng.

Ngaøy 22 thaùng 11, nhöõng thöôïng leänh khaån caáp khaùc nöõa cuõng ñeán baèng moät ñöôøng loái aáy, vaø chuùng toâi ñöôïc leänh phaûi baét ñaàu chuaån bò ñaày ñuû haønh lyù.


Nhieàu baïn ñaïo muoán thaùp tuøng chuùng toâi sang AÁn Ñoä, vaø vaøi ngöôøi cuõng ñaõ coá gaéng söûa soaïn chuyeán ñi, nhöng sau cuøng chæ coù hai ngöôøi laø coâ Bates, moät coâ giaùo ngöôøi Anh, vaø oâng Wimbridge, moät hoïa sö kieâm kieán truùc sö, cuøng ñi vôùi chuùng toâi. Keå töø ñoù, caùc thöôïng leänh vaãn tieáp tuïc ñeán luoân khoâng ngôùt vaø hoái thuùc chuùng toâi leân ñöôøng.

Nhöõng quan khaùch ñeán vieáng thaêm tôùi lui doàn daäp, nhoän nhòp. Coù nhöõng baøi vieát xuaát hieän treân caùc baùo noùi veà chuyeán ñi cuûa chuùng toâi vaø nhöõng baøi traû lôøi cuûa baø Blavatsky.

Ngaøy 13 thaùng 12, toâi nhaän ñöôïc moät böùc thö vieát tay cuûa Toång thoáng Hoa Kyø1 giôùi thieäu toâi cho taát caû caùc vieân ñaïi söù vaø laõnh söï Hoa Kyø ôû haûi ngoaïi; vaø moät theû thoâng haønh ñaëc bieät cuûa Boä Ngoaïi giao, gioáng nhö nhöõng theû thoâng haønh caáp cho caùc nhaø ngoaïi giao Myõ, vôùi söù maïng töôøng trình cho chính phuû Myõ veà trieån voïng vaø khaû naêng nôùi roäng nhöõng quyeàn lôïi thöông maõi cuûa Hoa Kyø ôû chaâu AÙ.

Nhöõng vaên kieän naøy veà sau ñaõ toû ra coù taùc duïng höõu ích ôû AÁn Ñoä, khi baø Blavatsky vaø toâi bò nghi ngôø laø giaùn ñieäp cuûa Nga! Nhöõng chi tieát cuûa dieãn bieán khoâi haøi naøy seõ ñöôïc töôøng thuaät ôû moät chöông sau. 1 Töùc Toång thoáng Rutherford B. Hayes (1822-1893), laø Toång thoáng thöù

19 cuûa Hoa Kyø, caàm quyeàn töø naêm 1877 ñeán naêm 1881.


Trong nhöõng ngaøy cuoái cuøng, toâi khoâng nghæ ngôi ñöôïc chuùt naøo, thöôøng ngoài suoát ñeâm ñeå vieát thö, hoaëc di chuyeån thöôøng xuyeân ñeán caùc thaønh phoá xa gaàn ñeå thu xeáp coâng vieäc, vaø aên uoáng raát thaát thöôøng trong khi ñi laïi. Trong khi ñoù thì vaãn luoân vang doäi nhöõng maät leänh hoái thuùc chuùng toâi phaûi leân ñöôøng tröôùc ngaøy 17 thaùng 12 laø kyø haïn choùt.

Tuoàng chöõ cuûa baø Blavatsky coù veû ngueäch ngoaïc, vaø trong ñoaïn nhaät kyù ñeà ngaøy 15 thaùng 12, toâi nhaän thaáy coù hai loái vieát khaùc nhau cuûa tuoàng chöõ baø nhö ñaõ noùi tröôùc ñaây, chöùng toû raèng coù hai vò chaân sö ñaõ möôïn xaùc cuûa baø trong ñeâm hoâm ñoù.

Ngaøy 17 thaùng 12 laø ngaøy cuoái cuøng cuûa chuùng toâi treân ñaát Myõ. Ñoaïn nhaät kyù cuûa baø Blavatsky vieát:

“Moät ngaøy ñaùng ghi nhôù! Olcott trôû veà luùc baûy giôø toái vôùi nhöõng veù taøu Canada vaø ngoài vieát thö ñeán 11 giôø 30. Maynard môøi Blavatsky duøng côm toái taïi nhaø y. Baø veà nhaø luùc chín giôø. Ñeán gaàn möôøi hai giôø ñeâm, Olcott vaø Blavatsky rôøi khoûi nhaø böôùc leân xe ngöïa ñeå ra beán taøu.”

(Haõy löu yù laø ngöôøi vieát luoân ñeà caäp ñeán baø Blavatsky baèng ñaïi töø ngoâi thöù ba, nhö theå ñaây laø moät ngöôøi khaùc vieát veà baø!)


Theá laø chaám döùt giai ñoaïn ñaàu tieân cuûa lòch söû Hoäi Thoâng thieân hoïc, vôùi cuoäc khôûi haønh cuûa hai nhaø saùng laäp rôøi khoûi Myõ Quoác. Sau löng chuùng toâi laø moät dó vaõng ba naêm tranh ñaáu, vôùi nhöõng chöôùng ngaïi ñaõ vöôït qua, nhöõng keá hoaïch ñaõ thöïc hieän ñöôïc vaøi phaàn, nhöõng noã löïc tröôùc taùc saùch vôû, nhöõng baïn beø boû cuoäc nöûa chöøng, nhöõng keû thuø nghòch phaûi ñoái phoù, vaø troïng traùch thieát ñaët neàn taûng roäng lôùn cho moät cô caáu vó ñaïi ñöôïc xaây döïng leân traûi qua thôøi gian ñeå qui tuï caùc quoác gia. Thaønh quaû naøy, quaû thaät ban ñaàu chuùng toâi khoâng theå naøo ngôø tröôùc ñöôïc. Bôûi vì chuùng toâi ñaõ xaây döïng ñöôïc moät coâng trình qui moâ röïc rôõ vaø toát ñeïp hôn nhieàu so vôùi döï töôûng, hay ít ra cuõng phaûi noùi laø toát ñeïp hôn nhieàu so vôùi laø söï töôûng töôïng cuûa rieâng toâi.

Nhöõng gì thuoäc veà töông lai chuùng toâi khoâng theå tieân lieäu tröôùc. YÙ nghó veà söï phaùt trieån kyø dieäu vaø laï luøng cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc khoâng heà thoaùng qua ngay caû trong nhöõng öôùc mô cuûa chuùng toâi.

Moät baïn ñaïo cuûa chuùng toâi tuyeân boá raèng Hoäi Thoâng thieân hoïc ñaõ cheát moät caùch töï nhieân tröôùc khi chuùng toâi leân ñöôøng sang AÁn Ñoä. Söï thaät laø trong nhöõng naêm ñaàu ôû New York, Hoäi töông ñoái baát ñoäng vaø khoâng coù hoaït ñoäng gì ñaùng keå, nhöng laïi baét ñaàu hoài phuïc keå töø khi Truï sôû Hoäi ñöôïc dôøi sang AÁn Ñoä.


Chieác taøu “Canada” rôøi beán vaøo ngaøy 18 vaø phaûi ñôïi cho nöôùc thuûy trieàu leân cao môùi ra khôi vaøo tröa ngaøy 19 thaùng 12. Sau cuøng, chieác taøu ñaõ vöôït ra giöõa ñaïi döông maøu xanh bieác, thaúng höôùng veà vuøng “ñaát höùa” cuûa chuùng toâi.

Loøng toâi traøn ñaày moät nieàm höùng khôûi vaø trieån voïng töông lai, ñeán noãi toâi khoâng coøn muoán ñöùng treân boong taøu ñeå ngaém nhìn caûnh töôïng ñaát Myõ lui daàn roài tan bieán khoûi taàm maét, maø lieàn ñi xuoáng phoøng “cabin” ñeå tìm vò trí haûi caûng Bombay treân taám baûn ñoà AÁn Ñoä.

II.

Tuy rôøi khoûi caûng New York vaøo ngaøy 17 thaùng 12 naêm 1878, nhöng chuùng toâi vaãn chöa ra

khoûi haûi phaän Myõ cho ñeán tröa ngaøy 19, vì bò nöôùc roøng vaøo ngaøy 18 vaø taøu phaûi boû neo ôû vònh Lower Bay ñeå chôø nöôùc leân.

Baïn ñoïc haõy thöû töôûng töôïng taâm traïng cuûa baø Blavatsky! Baø quôû traùch, quaùt thaùo vò thuyeàn tröôûng, vieân hoa tieâu, caùc kyõ sö, chuû taøu, vaø caû nhöõng con nöôùc thuûy trieàu leân xuoáng!


Sau hôn hai tuaàn vöôït Ñaïi Taây Döông, vaøo ngaøy ñaàu naêm 1879, taøu chuùng toâi tieán vaøo haûi phaän Anh trong moät bieån söông muø daøy ñaëc, cuõng gioáng nhö caùi töông lai haõy coøn môø mòt cuûa chuùng toâi. Saùng hoâm sau, taøu caäp beán Gravesend.1 Taïi ñaây chuùng toâi ñaùp xe löûa ñi London, vaø theá laø keát thuùc giai ñoaïn ñaàu cuûa cuoäc haønh trình.

Ñeán thuû ñoâ Anh quoác, chuùng toâi ñöôïc tieán só Billing vaø phu nhaân tieáp ñoùn noàng haäu taïi tö gia cuûa hoï ôû vuøng ngoaïi oâ Norwood Park. Ngoâi nhaø naøy ñaõ trôû thaønh trung taâm qui tuï taát caû nhöõng baïn ñaïo vaø thö tín vieân cuûa chuùng toâi ôû London keå töø luùc ñoù.

Ngaøy 15 thaùng 1, toâi chuû toïa moät phieân hoïp cuûa xöù boä Thoâng thieân hoïc Anh quoác ñeå baàu cöû moät Ban chaáp haønh vaø baøn veà nhieàu vaán ñeà linh tinh khaùc.

Thôøi gian chuùng toâi ôû London hoaøn toaøn baän roän vôùi nhöõng coâng vieäc cuûa Hoäi, tieáp khaùch vaø vieáng thaêm Vieän Baûo Taøng Anh cuøng nhieàu nôi khaùc. Ngoaøi ra cuõng coù nhöõng dòp bieåu dieãn pheùp maàu cuûa baø Blavatsky vaø nhöõng buoåi hoïp ñaøn vôùi baø Hollis-Billing vaø moät vong linh meänh danh laø “Ski” maø toaøn theå giôùi Thaàn linh hoïc ñeàu bieát.

1 Beán caûng naèm ôû Gravesham Borough, Kent, mieàn ñoâng nam Anh quoác.


Dieãn bieán kyø dieäu nhaát trong thôøi gian chuùng toâi ôû London laø vieäc gaëp gôõ moät vò chaân sö khi toâi vaø hai baïn ñaïo cuøng nhau daïo chôi treân ñöôøng Cannon Street.

Saùng hoâm ñoù, söông muø daøy ñaëc ñeán noãi ngöôøi ta khoâng nhìn thaáy bôø beân kia ñöôøng, vaø caû thaønh phoá ñeàu hoaøn toaøn môø mòt. Hai baïn toâi nhìn thaáy ngaøi tröôùc nhaát, coøn toâi luùc aáy maûi lo nhìn quanh neân khoâng ñeå yù. Khi hai baïn toâi thoát leân moät tieáng keâu ngaïc nhieân, toâi môùi quay ñaàu nhìn laïi vaø baét gaëp caùi nhìn cuûa chaân sö. Khi aáy ngaøi cuõng vöøa quay ñaàu nhìn laïi ñaèng sau.

Toâi nhaän ra ngaøi khoâng phaûi nhö moät ngöôøi quen bieát thöôøng, maø laø nhaän ra göông maët cuûa moät ñaáng cao caû, vì göông maët aáy khi ngöôøi ta ñaõ gaëp moät laàn thì khoâng bao giôø coù theå laàm laãn. Cuõng nhö aùnh saùng huy hoaøng choùi raïng cuûa maët trôøi so vôùi aùnh saùng nheï nhaøng eâm dòu cuûa maët traêng, voán coù moät söï khaùc bieät roõ raøng giöõa söï saùng suûa dòu hieàn treân göông maët moät ngöôøi hieàn löông cuûa theá tuïc so vôùi söï xaùn laïn huy hoaøng röïc rôõ treân göông maët cuûa moät vò chaân sö, vì göông maët aáy phaûn aûnh caùi aùnh saùng beân trong cuûa moät tinh thaàn ñaõ thöùc tænh veà phöông dieän taâm linh vaø hoaøn toaøn giaûi thoaùt.


Chuùng toâi ba ngöôøi cuøng daïo chôi trong thaønh phoá vaø cuøng veà moät löôït, nhöng khi vöøa böôùc vaøo nhaø thì ñaõ nghe baø Billing vaø baø Blavatsky noùi cho chuùng toâi bieát raèng chaân sö ñaõ ñeán ñaây vaø ngaøi coù noùi ñaõ gaëp chuùng toâi ñi chôi ngoaøi phoá. Ngaøi cuõng coù neâu teân caû ba ngöôøi.

Caâu chuyeän cuûa baø Billing thuaät laïi raát thuù vò. Baø noùi raèng cöûa tröôùc vaãn ñoùng vaø khoùa chaët nhö thöôøng leä, vaø khoâng ai coù theå vaøo nhaø maø khoâng reo chuoâng baùo hieäu. Tuy nhieân, khi baø rôøi khoûi phoøng khaùch ñi qua haønh lang ñeå ñeán phoøng baø Blavatsky thì baø suyùt ñuïng phaûi moät ngöôøi laï maët hình dung cao lôùn, ñöùng söõng ngoaøi haønh lang tröôùc cöûa buoàng cuûa baø Blavatsky.

Baø moâ taû ngöôøi aáy nhö laø moät ngöôøi AÁn Ñoä coù taùc phong cao quyù, vôùi ñoâi maét saùng vaø caùi nhìn nhö soi thaáu loøng ngöôøi. Luùc aáy baø ngaïc nhieân ñeán noãi khoâng thoát ra ñöôïc moât lôøi naøo, nhöng ngöôøi laï maët noùi: “Toâi muoán gaëp baø Blavatsky”, vaø tieán veà phía cöûa phoøng cuûa baø Blavatsky.

Baø Billing ñích thaân môû cöûa cho ngaøi vaø môøi ngaøi vaøo. Ngaøi böôùc vaøo phoøng, tieán ñeán gaàn baø Blavatsky, chaøo baø theo cung caùch cuûa ngöôøi phöông Ñoâng, vaø baét ñaàu noùi chuyeän vôùi baø Blavatsky baèng thöù ngoân


ngöõ hoaøn toaøn xa laï ñoái vôùi baø Billing, tuy raèng baø naøy, vôùi tö caùch moät ngöôøi ñoàng töû coâng coäng vôùi nhieàu naêm thöïc nghieäm, ñaõ töøng tieáp xuùc vôùi ñuû moïi haïng ngöôøi cuûa nhieàu xöù khaùc nhau.

Leõ töï nhieân laø baø Billing ñöùng daäy ñeå böôùc ra ngoaøi, nhöng baø Blavatsky môøi baø ôû laïi vaø baûo baø ñöøng ñeå yù veà vieäc hai ngöôøi noùi chuyeän vôùi nhau baèng moät thoå ngöõ laï, vì hoï caàn thaûo luaän vôùi nhau veà moät vieäc ñaïo söï treân phöông dieän huyeàn linh. Toâi khoâng bieát laø ngöôøi khaùch AÁn Ñoä bí maät naøy coù trôï giuùp theâm thaàn löïc cho baø Blavatsky hay khoâng, nhöng khi ngoài vaøo baøn aên toái hoâm ñoù, baø laøm cho vò nöõ gia chuû raát vui möøng thích thuù khi thoø tay xuoáng döôùi maët baøn roài laáy leân moät aám traø Nhaät Baûn baèng söù raát ñeïp, döôøng nhö laø theo lôøi yeâu caàu cuûa chuû nhaø, tuy raèng toâi khoâng chaéc laém veà chi tieát naøy.

Ngaøy 15 thaùng 1, chuùng toâi söûa soaïn ñeán Liverpool ñeå ñaùp taøu “Speke Hall” ñi AÁn Ñoä qua ngaõ Ñòa Trung Haûi, Hoàng Haûi vaø AÁn Ñoä Döông roài thaúng vaøo Bombay.

Ñuùng moät thaùng sau, ngaøy 15 thaùng 2, chuùng toâi ñaõ vaøo haûi phaän AÁn Ñoä vaø saùng hoâm sau taøu caäp beán haûi caûng Bombay.

Ñeâm hoâm ñoù, toâi ñaõ ngoài treân boong taøu ñeán moät giôø saùng ñeå ngaém nhìn baàu trôøi xanh bieác huøng vó


cuûa xöù AÁn Ñoä, vaø caêng maét nhìn leân bôø ñeå mong thaáy ñöôïc aùnh saùng ñaàu tieân cuûa thaønh phoá Bombay.

Sau cuøng, töø xa moät ngoïn ñeøn nhoû xuaát hieän treân maët bieån, vaø toâi lieàn trôû veà ca-bin ñeå thaân xaùc moûi meät ñöôïc nghæ ngôi chôø ñoùn nhöõng coâng vieäc cuûa ngaøy mai.

Tröôùc khi maët trôøi moïc, toâi laïi trôû leân boong taøu, vaø khi chieác taøu löôùt treân maët nöôùc, toâi ngaém nhìn vaø thöôûng thöùc caûnh töôïng haûi caûng Bombay hieän ra tröôùc maét toâi. Ñoäng Voi (Elephanta Cave) ngay tröôùc maët laø ñòa ñieåm ñaàu tieân maø chuùng toâi muoán xem, vì ñoù laø kieåu maãu ñieån hình cuûa xöù AÁn Ñoä coå xöa, töùc ñaát Thieân Truùc thieâng lieâng coå kính cuûa muoân ñôøi (Bharata-Varsha) maø chuùng toâi vaãn kính ngöôõng taän ñaùy loøng vaø öôùc mong ñöôïc nhìn thaáy söï phuïc sinh nôi xöù AÁn Ñoä ngaøy nay.

Nhöng than oâi! Khi chieác taøu löôïn voøng quanh ngoïn ñoài Malabar Hill thì mô öôùc cuûa chuùng toâi lieàn tieâu tan nhö maây khoùi. Caûnh töôïng maø chuùng toâi thaáy ngay tröôùc maét laø moät xöù AÁn Ñoä taân thôøi vôùi nhöõng dinh thöï, laàu ñaøi nguy nga traùng leä, loàng trong caùi boái caûnh xinh töôi cuûa nhöõng coâng vieân ñöôïc chaêm soùc lòch söï theo kieåu maãu du nhaäp töø Anh quoác, vaø bao phuû baèng taát caû nhöõng daáu hieäu cuûa söï


giaøu coù sung maõn thu hoaïch ñöôïc baèng caùc dòch vuï kinh doanh thöông maõi!

Xöù Taây Vöïc coå kính cuûa Elephanta1 xa xöa nay ñaõ bò xoùa nhoøa bôûi söï loäng laãy huy hoaøng cuûa moät neàn kieán truùc môùi, trong ñoù trieát hoïc vaø toân giaùo khoâng coù döï phaàn, vaø loøng toân suøng nhieät thaønh nhaát ñöôïc ñaët vaøo hình aûnh cuûa thaàn töôïng Nöõ hoaøng treân tôø giaáy baïc Ru-pi!

Baây giôø chuùng toâi ñaõ quen vôùi thöïc traïng, nhöng laàn ñaàu tieân thì caûnh töôïng ñoù ñaõ gaây cho chuùng toâi caûm giaùc ñau loøng cuûa söï thaát voïng chua cay. Taøu chöa boû neo caäp beán thì ñaõ coù ba ngöôøi AÁn saéc phuïc chænh teà ñeán tìm chuùng toâi. Ñoù laø Mulji Thackersey, Krishnavarma vaø Sitaram, ñaõ gia nhaäp Hoäi Thoâng thieân hoïc baèng thö töø vaø ñöôïc caáp chöùng thö cuûa Hoäi. Ba ngöôøi naøy ñaõ nguû ñeâm treân moät chieác ca-noâ nhoû ñeå ñôïi taøu caäp beán vaø laáy laøm vui möøng ñöôïc tieáp ñoùn chuùng toâi, cuõng nhö chuùng toâi raát vui möøng khi ñöôïc ñeán ñaát nöôùc cuûa hoï.

Chuùng toâi boán ngöôøi cuøng xuoáng ca-noâ vôùi hoï ñeå vaøo bôø. Khi vöøa leân ñaát lieàn, cöû chæ ñaàu tieân cuûa toâi laø cuùi raïp xuoáng hoân baäc tam caáp baèng ñaù, moät haønh

1 Elephanta: kieán truùc ñoäng ñaù coå xöa, töø khoaûng theá kyû 8, ñöôïc taïo hình thaønh caùc ñieän thôø caùc vò thaàn. Ñoäng ñaù lôùn nhaát (Great Cave) coù chu vi vuoâng vöùc moãi beà 40 meùt vaø cao ñeán 5 meùt.


ñoäng chieâm baùi do baûn naêng töï nhieân thuùc ñaåy! Ñaây laø giôø phuùt chôø ñôïi töø laâu, chuùng toâi ñaõ thaät söï ñöôïc ñaët chaân leân daûi ñaát thieâng lieâng, nôi ñaát laønh cuûa caùc chaân sö, queâ höông cuûa caùc toân giaùo coå töø nghìn ñôøi, xöù sôû cuûa nhöõng huynh ñeä ñoàng moân cuøng moät lyù töôûng taâm linh vôùi chuùng toâi, vaø ñöôïc cuøng soáng cheát vôùi hoï laø taát caû nhöõng gì chuùng toâi coù theå mong öôùc.

Taát caû nhöõng gì ngöôøi ta noùi vôùi chuùng toâi treân taøu veà nhöõng thoùi hö, taät xaáu cuûa ngöôøi AÁn nhö söï nhu nhöôïc tinh thaàn, thoùi a dua, nònh hoùt, bôï ñôõ, söï baát trung baát tín... ñeàu ñaõ bò queân heát caû. Ñoù laø vì chuùng toâi thöông yeâu hoï, vì nhöõng truyeàn thoáng toå tieân cuûa hoï, vaø thaäm chí coøn vì nhöõng ñieåm thieáu soùt baát toaøn cuûa hoï nöõa. Noùi ñuùng hôn, chuùng toâi saün loøng thöông yeâu hoï baát luaän hoï laø nhö theá naøo. Ít nhaát laø ñoái vôùi toâi, caùi caûm nghó ñoù vaãn coøn nguyeân veïn cho ñeán taän ngaøy nay. Toâi caûm thaáy thaät söï raèng daân toäc hoï laø daân toäc cuûa toâi, queâ höông xöù sôû hoï laø queâ höông xöù sôû cuûa toâi: öôùc mong sao nhöõng aân hueä cuûa caùc ñaáng chaân sö minh trieát luoân luoân ñeán vôùi hoï vaø che chôû hoï maõi maõi!


III.

Nhöõng ñöôøng phoá cuûa Bombay coù moät tính chaát ñaëc bieät Ñoâng phöông laøm cho chuùng toâi voâ

cuøng thích thuù. Nhöõng dinh cô nguy nga ñoà soä, nhöõng saéc phuïc maøu meø saëc sôõ cuûa daân baûn xöù goàm ñuû moïi thaønh phaàn voâ cuøng phöùc taïp, nhöõng xe coä hình daïng dò kyø, caùi caûm giaùc môùi meû laï luøng maø toaøn theå caûnh töôïng ñoù gaây ra nôi thaåm quan myõ thuaät cuûa chuùng toâi, vaø nieàm phuùc laïc thaàn tieân ñöôïc ñaït tôùi muïc ñích cuoäc haønh trình sau chuoãi ngaøy khaéc khoaûi chôø mong keùo daøi, ñeå ñeán ñöôïc daûi ñaát cuûa nhöõng daân toäc meänh danh “ngoaïi ñaïo” thaân yeâu cuûa chuùng toâi. Ñeå tieáp xuùc vaø soáng chung vôùi hoï, chuùng toâi ñaõ vöôït qua bao vuøng bieån caû truøng döông vaø chaïm traùn vôùi bao côn gioâng toá baõo buøng. Taát caû nhöõng caûm giaùc, aán töôïng soáng ñoäng ñoù laøm cho loøng chuùng toâi traøn ngaäp moät nieàm sung söôùng haïnh phuùc khoân taû.

Chieàu ngaøy 17 thaùng 2, moät cuoäc tieáp taân ñöôïc toå chöùc taïi tö gia moät baïn ñaïo vôùi 300 quan khaùch ñöôïc môøi ñeán ñeå gaëp gôõ chuùng toâi. Nhö thöôøng leä, trong nhöõng dòp naøy coù ñoïc dieãn vaên chuùc möøng, vôùi nhöõng voøng hoa choaøng vaøo coå vaø nöôùc hoa raåy vaøo ngöôøi chuùng toâi theo phong tuïc baûn xöù.


Baø Blavatsky, oâng Wimbridge, oâng Scott vaø toâi ñeàu coù ñaùp töø tuøy theo khaû naêng vaø caûm höùng cuûa moãi ngöôøi, vaø côn xuùc ñoäng saâu xa trong loøng ñaõ khieán toâi rôi nöôùc maét!

Ngaøy hoâm sau, chuùng toâi ñöôïc môøi tham döï cuoäc leã kyû nieäm “Shivaratri” cuûa AÁn giaùo taïi Ñoäng Voi (Elephant Cave). Sau ñoù, haèng ngaøy ñeàu coù quan khaùch doàn daäp ñeán vieáng thaêm chuùng toâi caøng luùc caøng ñoâng, trong soá ñoù coù caùc gia ñình cö só taïi gia theo Parsi (Baùi hoûa giaùo), AÁn giaùo, vaø caùc tu só xuaát gia, taêng löõ Kyø-na giaùo (Jain) v.v...

Coù nhöõng maâm leã vaät hoa quaû ñöôïc göûi ñeán taëng chuùng toâi keøm theo thoâng ñieäp chaøo möøng. Moät ñeâm vaên ngheä ñaëc bieät vôùi vôû kòch AÁn Ñoä “Sitaram” ñöôïc trình dieãn cho chuùng toâi xem taïi Hí Vieän Elphinstone.

Ngaøy 7 thaùng 3, chuùng toâi dôøi ñeán moät ngoâi bieät thöï nhoû ôû soá 108 ñöôøng Girgaum. Chuùng toâi ñaõ ôû luoân taïi ñaây suoát hai naêm lieàn vaø duøng nôi naøy laøm Toång haønh dinh cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc Theá giôùi.

Baïn Mulji coù tìm ñöôïc cho chuùng toâi moät thieáu nieân giuùp vieäc chöøng 15 tuoåi, teân Babula. Ai cuõng bieát thaèng beù coù loøng trung tín ñoái vôùi baø Blavatsky haàu nhö tuyeät ñoái, cho ñeán khi baø rôøi khoûi xöù AÁn Ñoä.


Moãi ñeâm chuùng toâi ñeàu coù quan khaùch ñeán vieáng. Trong nhöõng dòp ñoù, nhöõng vaán ñeà trieát hoïc, sieâu hình vaø khoa hoïc phöùc taïp, khoù khaên nhaát ñöôïc mang ra thaûo luaän. Chuùng toâi soáng trong moät baàu khoâng khí tinh thaàn, trí tueä, vôùi nhöõng lyù töôûng taâm linh cao caû nhaát.

Trong boái caûnh tinh thaàn ñoù laàn ñaàu tieân ñaõ xuaát hieän nhöõng baïn ñaïo ñoàng thanh khí vôùi chuùng toâi. Nhöõng ngöôøi naøy veà sau ñaõ coù lieân heä maät thieát vôùi söï phaùt trieån cuûa phong traøo Thoâng thieân hoïc.

Trong soá nhöõng ngöôøi baïn môùi cuûa chuùng toâi luùc aáy, coù hai anh em MM. vaø AM. Kunte. Ngöôøi anh laø moät giaùo sö kieâm hoïc giaû öu tuù veà moân Phaïn ngöõ, coøn ngöôøi em laø moät vò baùc só giaûng daïy khoa Cô theå hoïc taïi tröôøng Ñaïi hoïc Y khoa ôû Bombay.

Nhöng ngöôøi baùc só naøy veà sau ñaõ toû ra thieáu haún söï can ñaûm, tinh thaàn baïc nhöôïc ñeán möùc khieán toâi phaûi ñem loøng khinh bæ.

OÂng ta laø moät thaønh vieân trong Hoäi ñoàng Quaûn trò cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc, ñöôïc ñoái xöû treân moät cöông vò bình ñaúng vaø thaân höõu, quan heä maät thieát vôùi chuùng toâi. Luùc ñaàu, oâng ta raát nhieät thaønh vôùi Hoäi, saün loøng trôï giuùp vaø ñaùp öùng roäng raõi moïi nhu caàu cuûa Hoäi. OÂng saün loøng cung hieán nhaø ôû, taøi saûn,


xe ngöïa cho chuùng toâi tuøy nghi söû duïng, thaät söï xem chuùng toâi nhö anh em moät nhaø.

Boãng nhieân, moät ngaøy noï, ngöôøi giuùp vieäc cuûa oâng ta mang ñeán cho toâi moät böùc thö töø chöùc vaø xin ra khoûi Hoäi maø khoâng moät lôøi giaûi thích lyù do. Toâi coøn khoâng tin ôû maét mình vaø nghó raèng ñoù haún laø moät troø ñuøa ñaùng traùch, nhöng khi toâi hoái haû ñeán nhaø oâng ta thì môùi baät ngöûa ngöôøi ra maø nghe oâng ta xaùc nhaän raèng ñoù laø söï thaät.

Sau nhieàu laàn caät vaán veà lyù do cuûa söï vieäc aáy, toâi môùi bieát roõ söï thaät. Vò Khoa tröôûng ôû tröôøng Ñaïi hoïc Y khoa ñaõ khuyeân oâng ta neân chaám döùt moïi lieân heä vôùi chuùng toâi, vì Hoäi Thoâng thieân hoïc ñaõ bò chính phuû Anh AÁn nghi ngôø laø coù nhöõng yù ñoà vaø muïc tieâu chính trò!

Nhö vaäy, thay vì maïnh daïn ñöùng ra beânh vöïc chuùng toâi vaø tuyeân boá raèng Hoäi Thoâng thieân hoïc hoaøn toaøn khoâng dính daùng gì ñeán vaán ñeà chính trò– vôùi tö caùch laø baïn thaân cuûa chuùng toâi vaø laø moät thaønh vieân Hoäi ñoàng Quaûn trò cuûa Hoäi, oâng ta coù theå laøm ñieàu ñoù moät caùch deã daøng – thì ngöôøi baùc só giaøu coù phong löu naøy, ngöôøi maø vaán ñeà sinh keá khoâng phuï thuoäc chuùt naøo vaøo soá tieàn löông cheát ñoùi cuûa chính phuû, laïi chaïy thaúng moät maïch veà nhaø vaø bieåu loä söï heøn nhaùt cuûa y treân giaáy traéng möïc ñen!


Nhöõng ai bieát chuyeän seõ hieåu ñöôïc caùi caûm giaùc khinh bæ cuûa toâi ñoái vôùi oâng ta keå töø ñoù veà sau. Ngaøy hoâm sau, toâi vieát thö cho vò giaùo sö Phaïn ngöõ noùi raèng vì ngöôøi em ruoät cuûa oâng thaáy coù ñieàu baát lôïi trong vieäc lieân heä vôùi Hoäi Thoâng thieân hoïc, neân toâi hy voïng raèng khoâng moät söï e ngaïi teá nhò naøo coù theå ngaên caûn söï ruùt lui cuûa oâng neáu oâng cuõng chia seû söï baên khoaên aáy. Caâu traû lôøi cuûa oâng ta laø moät laù ñôn töø chöùc vieát tay!

Trong moät tröôøng hôïp khaùc, toâi coù noùi vôùi moät baïn ñaïo AÁn Ñoä maø toâi bieát raèng vaán ñeà sinh keá phaûi phuï thuoäc vaøo soá löông ngheøo naøn cuûa chính phuû laø 40 ru-pi moãi thaùng: “Naøy anh Martandras Bhai, giaû duï nhö saùng mai ñeán sôû laøm anh thaáy treân baøn giaáy moät böùc thö noùi raèng anh haõy choïn moät trong hai ñieàu, laø choã laøm cuûa anh vaø Hoäi Thoâng thieân hoïc, bôûi vì Hoäi chuùng ta bò nghi ngôø laø coù aâm möu chính trò, khi aáy anh seõ nghó sao?”

Ngöôøi baïn naøy loä veû ñaêm chieâu nghó ngôïi, neùt maët cöùng raén nhö ngöôøi saép phaûi quyeát ñònh moät vieäc nghieâm troïng, vaø keá ñoù vôùi ñoâi moâi mím chaët vaø moät caùi laéc ñaàu, anh ta ñaùp moät caùch quyeát lieät: “Toâi... toâi khoâng theå laøm traùi vôùi löông tri cuûa toâi!”

Toâi beøn oâm chaàm laáy anh ta vaø keâu to vôùi baø Blavatsky ôû phoøng keá beân: “Qua ñaây! Baø haõy qua ñaây


ñeå nhìn xem moät ngöôøi AÁn Ñoä chaân chính, moät con ngöôøi can ñaûm!”

Teân ñaày ñuû cuûa ngöôøi naøy laø Martandras Babaji Nagnath. Anh ta laø moät ngöôøi Baø-la-moân thuoäc tieåu bang Maratha.

IV.

Nhöõng quan khaùch thuoäc ñuû moïi taàng lôùp xaõ hoäi vaãn tieáp tuïc ñeán vieáng Truï sôû Thoâng thieân

hoïc cuûa chuùng toâi caøng ngaøy caøng ñoâng, vaø thöôøng ôû naùn laïi moãi ñeâm ñeán khuya ñeå thaûo luaän veà caùc vaán ñeà toân giaùo.

Nhôø nhöõng cuoäc tieáp xuùc naøy trong giai ñoaïn ban ñaàu soáng treân ñaát AÁn Ñoä maø chuùng toâi môùi nhaän thöùc ñöôïc söï khaùc bieät giöõa nhöõng quan nieäm soáng cuûa ngöôøi phöông Ñoâng vaø phöông Taây, vaø thaáy raèng ngöôøi phöông Ñoâng coù moät nhaân sinh quan cao caû, thoaùt tuïc hôn nhieàu. Nhöõng vaán ñeà danh lôïi traàn gian, khaùc bieät chuûng toäc, doanh thöông hay chính trò khoâng heà loït vaøo ngöôõng cöûa cuûa chuùng toâi. Söï tieán hoùa taâm linh laø ñeà taøi thaûo luaän thöôøng xuyeân nhaát, vaø ñoù laø laàn ñaàu tieân maø baø Blavatsky vaø toâi chuù troïng saâu xa ñeán nhöõng vaán ñeà tieán hoùa tuaàn töï


cuûa linh hoàn qua töøng giai ñoaïn luaân hoài chuyeån tieáp theo ñònh luaät tuaàn hoaøn.

Chuùng toâi caûm thaáy hoaøn toaøn thoûa maõn vôùi söï aån cö trong moät bieät thöï heûo laùnh döôùi boùng nhöõng haøng döøa raâm maùt, trong moät khu vöïc bình daân cuûa thaønh phoá naøy. Nhöõng chuyeán taøu ñeán ñi chôû ñaày cuûa caûi vaät chaát; söï oàn aøo, naùo nhieät cuûa thò tröôøng thöông maõi; söï caïnh tranh raùo rieát cuûa caùc xí nghieäp doanh thöông treân thò tröôøng boâng vaûi vaø söï leân cao xuoáng thaáp cuûa caùc giaù trò coå phaàn; söï tranh ñua ti tieän nhoû nhen giöõa caùc quan chöùc; nhöõng cuoäc tieáp taân linh ñình troïng theå taïi dinh Chính phuû; taát caû nhöõng thöù ñoù khoâng heà thoaùng qua trong trí oùc cuûa chuùng toâi. Chuùng toâi laáy laøm sung söôùng maø queân laõng vieäc ñôøi cuõng nhö ñöôïc ngöôøi ñôøi boû queân!

Ngöôøi ñôøi coù theå cho chuùng toâi laø cuoàng tín, moäng mô, coù nhöõng höùng khôûi ñieân roà, khoâng thieát thöïc, naïn nhaân cuûa nhöõng ñieàu giaû töôûng ngoâng cuoàng, hoaëc töï löøa doái mình. Tuy nhieân, nhöõng moäng mô cuûa chuùng toâi laø öôùc mô söï toaøn thieän cuûa loaøi ngöôøi, khaùt khao söï minh trieát thieâng lieâng; hy voïng duy nhaát cuûa chuùng toâi laø giuùp ñôõ nhaân loaïi, naâng cao hoaøi baõo tinh thaàn vaø soáng moät cuoäc ñôøi thanh cao toát ñeïp hôn.


Vaø döôùi boùng nhöõng haøng döøa raâm maùt, chuùng toâi ñaõ ñöôïc söï ñích thaân vieáng thaêm cuûa caùc ñaáng chaân sö. Söï hieän dieän cao caû cuûa caùc ngaøi ñaõ giuùp theâm söùc maïnh cho chuùng toâi tieán böôùc treân con ñöôøng ñang theo ñuoåi, vaø töôûng thöôûng chuùng toâi gaáp traêm laàn nhieàu hôn taát caû nhöõng söï löøa ñaûo, phaûn boäi, nhaïo baùng, laêng nhuïc, ngöôïc ñaõi cuûa ngöôøi ñôøi vaø söï rình raäp theo doõi cuûa nhöõng nhaân vieân an ninh, caûnh saùt maø chuùng toâi ñaõ phaûi gaùnh chòu.

Khi ñaõ coù caùc ngaøi thöôøng xuyeân hoã trôï chuùng toâi, thì coù heà gì neáu chuùng toâi bò ngöôøi ñôøi choáng ñoái, thuø nghòch? Theá gian khoâng chinh phuïc ñöôïc chuùng toâi, nhöng nghieäp quaû ñaõ mang ñeán cho chuùng toâi caùi vai troø thaéng ñoaït söï thôø ô laõnh ñaïm cuûa noù vaø roát cuoäc ñaùng ñöôïc theá gian toân troïng.

Chuùng toâi khoâng bieát, nhöng caùc ñaáng chaân sö bieát, raèng hai chuùng toâi seõ ñöôïc söû duïng nhö moät trung taâm caàn thieát cho söï taäp trung vaø phoå bieán nhöõng giaùo lyù huyeàn moân coå truyeàn cuûa AÁn Ñoä, nay ñaõ ñeán chu kyø taùi xuaát hieän ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa nhaân loaïi theo ñònh luaät tuaàn hoaøn. Moät ngöôøi thöøa haønh luoân luoân caàn thieát nhö moät phöông tieän ñeå phaùt ñoäng nhöõng phong traøo phuïc höng trí tueä vaø taâm linh, vaø tuy haõy coøn laø thieáu soùt baát toaøn nhöng chuùng toâi cuõng taïm goïi laø khaù toát ñeå thi haønh söù maïng ñoù, bôûi vì ít nhaát chuùng toâi cuõng coù ñöôïc nieàm


höùng khôûi nhieät thaønh, loøng öu aùi vaø söï vaâng lôøi tuyeät ñoái. Nhöõng ñieåm thieáu soùt baát toaøn caù nhaân cuûa chuùng toâi khoâng ñaùng keå vaøo ñaâu so vôùi nhöõng nhu caàu caáp baùch cuûa nhaân loaïi. Bôûi vaäy neân, hieåu theo moät yù nghóa, chuùng toâi laø nhöõng ngöôøi höôùng ñaïo môû ñöôøng, khai saùng phong traøo Thoâng thieân hoïc, coù taùc ñoäng nhö moät trung taâm ñeå theå hieän vaø phaùt huy baàu aùnh saùng raïng ngôøi cuûa neàn minh trieát coå truyeàn phöông Ñoâng. Phong traøo naøy ñang taïo ra söï thaùn phuïc vaø ca tuïng trong caùc giôùi hoïc giaû quoác teá hieän ñaïi nhôø vaøo söï thanh cao myõ leä vaø giaù trò ñoäc ñaùo voâ song cuûa noù.

47

CHÖÔNG BA

MOÄT ÑOÄNG PHUØ THUÛY

I.

Moïi ngöôøi ñeàu bieát teân tuoåi cuûa oâng A. P. Sinnett, Phoù Hoäi tröôûng Hoäi Thoâng thieân

hoïc, coù tình thaân höõu ñaäm ñaø vôùi hai nhaø saùng laäp vaø lieân heä maät thieát vôùi moïi ngaønh hoaït ñoäng cuûa Hoäi trong moät thôøi gian daøi.

Söï quen thuoäc cuûa oâng vôùi chuùng toâi baét ñaàu baèng moät böùc thö ñeà ngaøy 25 thaùng 2 naêm 1879, töùc chín ngaøy sau khi chuùng toâi ñeán Bombay. Trong thö ñoù, vôùi tö caùch Chuû nhieäm tôø nhaät baùo Pioneer, oâng baøy toû yù muoán laøm quen vôùi chuùng toâi vaø saün loøng coâng boá treân maët baùo moïi söï kieän lyù thuù veà söù maïng cuûa chuùng toâi ôû AÁn Ñoä.

Cuõng nhö toaøn theå baùo giôùi AÁn Ñoä, nhaät baùo Pioneer ñaõ ñaêng tin chuùng toâi ñeán. Trong thö oâng Sinnett noùi raèng, hoài coøn ôû London oâng ñaõ coù nhieàu


dòp khaûo saùt moät soá hieän töôïng ñoàng töû ñaùng keå, do ñoù oâng caûm thaáy thích thuù vôùi nhöõng vaán ñeà huyeàn linh hôn nhöõng kyù giaû thoâng thöôøng. Vì leõ nhöõng ñònh luaät veà caùc hieän töôïng naøy coøn chöa ñöôïc khaùm phaù, nhöõng cuoäc bieåu dieãn thöôøng xaûy ra döôùi nhöõng ñieàu kieän khoâng thoûa ñaùng, vaø caùi trí löïc ñaèng sau caùc hieän töôïng naøy vaãn coøn ñöôïc giaûi thích baèng nhieàu lyù thuyeát maâu thuaãn, hoãn ñoän, khoâng ñöôïc roõ raøng döùt khoaùt, neân söï toø moø cuûa oâng khoâng ñöôïc thoûa maõn ñuùng möùc, vaø lyù trí cuûa oâng cuõng chöa ñöôïc thuyeát phuïc.

Böùc thö traû lôøi cuûa toâi ñaùnh daáu söï baét ñaàu moät moái lieân heä quyù giaù vaø moät tình thaân höõu beàn bæ laâu daøi. Söï trôï giuùp cuûa oâng Sinnett ñaõ ñeán vôùi chuùng toâi vaøo ñuùng luùc khaån thieát nhaát, vaø toâi khoâng bao giôø queân raèng Hoäi Thoâng thieân hoïc noùi chung, vaø caù nhaân chuùng toâi noùi rieâng, ñeàu coù moät söï bieát ôn saâu xa ñoái vôùi oâng.

Vöøa rôøi thuyeàn leân ñaát lieàn khoâng bao laâu, chuùng toâi ñaõ ñöôïc moïi ngöôøi bieát laø coù khuynh höôùng ñoàng hoùa vôùi tö töôûng phöông Ñoâng vaø khoâng coù thieän caûm vôùi quan nieäm nhaân sinh cuûa caùc giôùi trong coäng ñoàng Anh AÁn. Khoâng nhöõng vaäy, chuùng toâi laïi ñònh nôi cö truù trong moät ngoâi nhaø heûo laùnh ôû trung taâm khu baûn xöù cuûa thaønh phoá Bombay, ñöôïc ngheânh ñoùn moät caùch höùng khôûi, noàng nhieät vaø ñöôïc ngöôøi AÁn Ñoä


chaáp nhaän nhö nhöõng ngöôøi ñaïi dieän cho neàn ñaïo lyù coå truyeàn vaø hoaèng khai toân giaùo cuûa chính hoï.

Hôn nöõa, chuùng toâi khoâng ñeán ra maét caùc quan chöùc trong dinh Chính phuû, cuõng khoâng vieáng thaêm xaõ giao nhöõng nhaân vaät quan troïng cuûa giai caáp ngöôøi AÂu, vì giai caáp naøy thaät hoaøn toaøn doát ñaëc veà AÁn giaùo vaø veà daân toäc AÁn, cuõng nhö hoï voán muø tòt veà caù nhaân chuùng toâi. Bôûi vaäy, ñöông nhieân chuùng toâi khoâng coù quyeàn troâng ñôïi moät aân suûng naøo töø phía nhöõng ngöôøi ñoàng chuûng cuûa mình, vaø cuõng khoâng coù gì ñaùng ngaïc nhieân khi bò Chính phuû nghi ngôø laø coù nhöõng yù ñoà rieâng tö, bí maät.

Khoâng moät vò chuû baùo Anh AÁn naøo khaùc saün loøng coù haûo yù vôùi chuùng toâi, hoaëc coù thaùi ñoä voâ tö trong vieäc thaûo luaän veà nhöõng quan ñieåm vaø lyù töôûng cuûa chuùng toâi. Chæ coù oâng Sinnett laø ngöôøi baïn duy nhaát vaø ngöôøi pheâ bình voâ tö, chaân chính cuûa chuùng toâi. OÂng laø moät baïn ñoàng minh coù theá löïc raát maïnh, vì oâng laøm chuû tôø nhaät baùo coù aûnh höôûng lôùn nhaát ôû AÁn Ñoä, vaø hôn taát caû moïi vò chuû baùo khaùc, oâng ñöôïc söï tín nhieäm vaø kính troïng cuûa nhöõng quan chöùc thöôïng caáp trong Chính phuû.

Toâi luoân ngaïc nhieân khi noùi chuyeän vôùi caùc nhaân vaät Anh AÁn, vì thaáy raèng hoï vaø chuùng toâi soáng trong nhöõng theá giôùi raát khaùc bieät nhau treân cuøng moät ñaát


nöôùc AÁn Ñoä. Theá giôùi cuûa hoï chæ laø moät söï nôùi roäng neáp soáng quen thuoäc ôû queâ nhaø, goàm nhöõng thuù vui taàm thöôøng vaø nhöõng troø tieâu khieån voâ vò ñeå giuùp cho nhöõng giôø phuùt nghæ ngôi cuûa hoï ñöôïc ít nhaøm chaùn nhaát. Ngöôïc laïi, theá giôùi cuûa chuùng toâi laø nhöõng lyù töôûng thaám nhuaàn ñaïo lyù phöông Ñoâng, suy tö caûm nghó vôùi nhöõng tö töôûng phöông Ñoâng, khoâng heà coù chuùt thôøi gian raûnh ñeå vui chôi höôûng laïc, cuõng khoâng bao giôø caûm thaáy coù nhu caàu veà nhöõng troø tieâu khieån, nhöõng tieäc tuøng ñình ñaùm, nhöõng buoåi daï hoäi tieáp taân xaõ giao taàm thöôøng...

Neáu khoâng phaûi do kinh nghieäm baûn thaân, ngöôøi ta khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc raèng coù moät söï töông phaûn lôùn lao vaø roõ reät ñeán nhö vaäy!

II.

Ít laâu sau khi chuùng toâi ñeán ñònh cö taïi ngoâi nhaø ôû ñöôøng Girgaum, moät giai thoaïi xaûy ra vaø

veà sau baø Blavatsky ñaõ vieát laïi thaønh moät chuyeän raát ly kyø trong quyeån “Ñoäng thaúm röøng giaø cuûa AÁn Ñoä”.

Toâi chæ trình baøy ôû ñaây moät caùch ñôn giaûn, ngaén goïn nhöõng söï vieäc ñaõ xaûy ra, vaø ñoäc giaû seõ thaáy baèng caùch naøo boä oùc töôûng töôïng doài daøo phong phuù cuûa baø


ñaõ bieán ñoåi chuùng hoaøn toaøn khaùc haún, töø moät chuyeän raát thoâng thöôøng baø ñaõ taïo thaønh moät chuyeän phieâu löu kyø dieäu ñaày tính chaát ruøng rôïn quaùi ñaûn.

Moät buoåi chieàu noï, chuùng toâi ñang ngoài trong nhaø thì nghe coù tieáng troáng nhoû vang doäi beân tai laøm cho toâi chuù yù. Tieáng troáng vaãn tieáp tuïc keùo daøi laëp maõi moät kieåu ñoäc aâm, buoàn teû, nhaøm chaùn chöù khoâng theo moät nhaïc ñieäu naøo. Chuùng toâi sai moät ngöôøi giuùp vieäc ñi thaêm doø, vaø khi trôû veà anh ta cho bieát raèng ñoù laø tieáng troáng ôû moät nhaø laùng gieàng, baùo hieäu raèng moät “baø boùng”, voán laø coát cuûa moät vò “nöõ thaùnh”, saép söûa leân ñoàng vaø traû lôøi nhöõng caâu hoûi veà nhöõng vaán ñeà hoïa phöôùc cuûa caùc tín chuû.

YÙ muoán chöùng kieán moät maøn leân ñoàng haáp daãn laï kyø ñaõ thuùc ñaåy chuùng toâi tìm ñeán nôi ñeå xem vieäc gì xaûy ra. Theá laø chuùng toâi ñeán nhaø baø boùng. Trong moät gian nhaø tranh vaùch ñaát nhoû heïp, chuùng toâi thaáy ñoä ba, boán möôi ngöôøi baûn xöù thuoäc giai caáp ngheøo heøn ñang ñöùng voøng quanh, coù vaøi ngoïn ñeøn daàu döøa ñeå keâ saùt vaùch, vaø ngoài xeáp baèng ngay chính giöõa neàn ñaát laø moät ngöôøi ñaøn baø troâng coù veû man daïi, ñaàu boû toùc xoõa, thaân mình laéc lö töø beân noï qua beân kia, vaø xoay ñaàu ñaûo voøng troøn laøm cho boä toùc daøi cuõng cuoán xoay voøng quanh mình.

Ñoä moät laùt, coù moät treû töø cöûa sau böôùc vaøo, caàm


moät caùi ñóa baøn troøn treân coù vaøi mieáng long naõo ñang chaùy, vaøi nhuùm boät son ñoû vaø maáy laù caây xanh. Ñöùa treû ñöa caùi ñóa laïi gaàn maët baø boùng, baø naøy cuùi maët xuoáng chaát long naõo boác khoùi, vöøa hít vaøo töøng hôi daøi vöøa thoát ra nhöõng tieáng reân khoaùi traù.

Sau ñoù moät luùc, baø nhaûy döïng ngöôøi leân, giaät laáy caùi ñóa baøn, caàm ñöa qua beân maët, beân traùi, ñaàu laïi xoay troøn nhö tröôùc, vaø vôùi baøn chaân nhuùnnhaûy theo nhòp troáng, baø ñi quanh khaép phoøng vaø nhìn thaúng vaøo göông maët khieáp sôï cuûa nhöõng ngöôøi chung quanh.

Sau khi ñaõ ñi quanh khaép phoøng nhö vaäy nhieàu laàn, thình lình baø boùng lao mình vuùt ñeán tröôùc maët moät phuï nöõ trong ñaùm ñoâng, phoùng caùi ñóa baøn veà phía ngöôøi aáy, vaø noùi vôùi coâ ta vaøi caâu baèng tieáng thoå ngöõ Marathi, maø leõ taát nhieân laø chuùng toâi khoâng hieåu, nhöng döôøng nhö coù lieân quan ñeán vieäc rieâng cuûa baø kia. Duø ñoù laø vieäc gì, aûnh höôûng cuûa caâu noùi aáy ñaõ hieån hieän ngay töùc khaéc, vì ngöôøi phuï nöõ aáy baät ngöûa ngöôøi vaø thuït lui laïi moät böôùc, göông maët loä veû kinh hoaøng, vaø ñöa hai tay naém chaët veà phía baø boùng, döôøng nhö trong côn xuùc ñoäng saâu xa.

Cuõng moät söï vieäc töông töï ñöôïc taùi dieãn vôùi nhieàu ngöôøi khaùc trong soá cöû toïa. Sau ñoù nhaø nöõ linh thò ñi xoay voøng vaøo giöõa gian phoøng, vaãn tieáp tuïc xoay


voøng sang beân noï beân kia trong moät luùc, thoát leân vaøi aâm thanh nghe döôøng nhö moät caâu thaàn chuù, roài chaïy thoaùt ra khoûi phoøng qua cöûa sau.

Sau vaøi phuùt baø aáy trôû laïi, vôùi boä toùc öôùt suõng nhoû gioït, laïi ñeå rôi mình xuoáng ñaát, ñaàu laïi ñaûo quay moøng moøng nhö tröôùc, laïi nhaän caùi khay ñöïng long naõo ñoát chaùy, vaø taùi dieãn caûnh lao vuùt mình vaøo ngöôøi ñöùng xem ñeå noùi vôùi hoï nhöõng gì hoï muoán bieát. Nhöng laàn naøy, gioïng noùi cuûa nhaø tieân tri hôi khaùc moät chuùt vaø nhöõng ñoäng taùc cuûa baø coù veû nheï nhaøng hôn.

Chuùng toâi ñöôïc cho bieát raèng ñoù laø vì ñaõ coù moät nöõ thaùnh khaùc nhaäp vaøo khi baø boùng ngaâm ñaàu vaøo moät chaäu nöôùc ñaët saün ôû ngoaøi cöûa.

Tính caùch môùi laï cuûa söï vieäc naøy khoâng bao laâu ñaõ trôû thaønh nhaøm chaùn ñoái vôùi chuùng toâi, vaø chuùng toâi quay böôùc trôû veà nhaø.

Caâu chuyeän chæ coù theá thoâi, khoâng hôn khoâng keùm. Ñoù laø nhöõng söï kieän ñôn giaûn, vaø khoâng coù gì khaùc laï hôn nöõa. Theá nhöng, neáu ñoäc giaû môû cuoán “Ñoäng thaúm röøng giaø cuûa AÁn Ñoä”, ôû chöông “Moät ñoäng phuø thuûy”, thì seõ thaáy baø Blavatsky laøm cho noù bieán chaát nhö theá naøo. Thay vì caâu chuyeän xaûy ra trong moät caên nhaø laù toài taøn ôû moät xoùm bình daân lao ñoäng cuûa thaønh phoá Bombay, vôùi moät soá khaùn giaû goàm toaøn nhöõng ngöôøi lao coâng lam luõ baàn haøn, chuùng toâi


laïi ñöôïc baø moâ taû laø ngoài treân löng voi, ñi treân con ñöôøng moøn döôùi aùnh ñuoác baäp buøng môø aûo, xuyeân qua moät khu röøng raäm, ôû ñoä cao hôn 600 meùt treân daõy nuùi Vindhya. Baø vieát:

“Giöõa côn im laëng thaâm traàm, chæ nghe coù tieáng chaân voi böôùc ñeàu ñaën vaø nghieàn naùt soûi ñaù treân ñöôøng nuùi gaäp gheành; thænh thoaûng, chôït nghe coù nhöõng tieáng thì thaàm quaùi ñaûn vaø nhöõng aâm thanh laï luøng huyeàn bí. Ñeán moät choã noï, chuùng toâi cho voi quyø xuoáng ñeå chuùng toâi xuoáng ñaát vaø ñi boä xuyeân qua nhöõng buïi caây xöông roàng raäm raïp, gai ñaâm ñau nhoùi!

“Chuùng toâi goàm moät ñoaøn ba möôi ngöôøi, keå caû nhöõng phu caàm ñuoác. OÂng Ñaïi taù (töùc laø toâi) ra leänh cho taát caû nhöõng khaåu suùng tröôøng vaø suùng ngaén ñeàu phaûi laép ñaïn saün saøng ñeå söûa soaïn vöôït qua truoâng nuùi.

“Sau khi ñaõ boû laïi phaàn lôùn y phuïc treân nhöõng caønh gai nhoïn cuûa buïi caây leâ röøng, treøo leân moät ngoïn ñoài, vaø vöôït qua moät khe nuùi khaùc nöõa, chuùng toâi ñeán nôi ñoäng phuû cuûa moät vò nöõ phuø thuûy meänh danh laø “Baø coát cuûa AÁn Ñoä”. Baø soáng moät cuoäc ñôøi chaân tu thaùnh thieän vaø laø moät nhaø tieân tri xuaát saéc. Ñoäng phuû cuûa baø naèm trong hang nuùi, trong moät ngoâi ñeàn coå hoang taøn xaây


baèng ñaù ong ñaõ loang loå nhieàu nôi, nôi cö truù cuûa baø ôû trong moät ñöôøng haàm. Taïi ñaây, ngöôøi ta tin raèng baø ñaõ soáng ñeán ba traêm tuoåi!

“Khoaûnh ñaát vuoâng vöùc phía tröôùc maët ngoâi ñeàn ñöôïc soi saùng baèng moät ngoïn löûa traïi khoång loà; ôû giöõa saân coù moät ñaùm thoå daân mieàn nuùi traàn truoàng nöôùc da ñen saäm gioáng nhö nhöõng theå tinh ñang nhaûy muùa moät vuõ khuùc eám quyû theo nhòp troáng coå vaø troáng côm.

“Luùc ñoù, moät vò laõo tröôïng coù choøm raâu baïc nhaûy ra vaø xoay tít thaân mình ñi theo voøng troøn chung quanh saân, hai caùnh tay duoãi thaúng nhö hai caùnh vaø nhe ra haøm raêng nhoïn nhö raêng choù soùi. Thaân mình oâng cöù xoay tít maõi cho ñeán khi ngaõ quò xuoáng ñaát, baát tænh nhaân söï.

“Thình lình, vò nöõ phuø thuûy xuaát hieän, töø ñaâu vaø baèng caùch naøo cuõng khoâng ai bieát. Baø coù thaân hình cao leâu kheâu, gaày ñeùt nhö boä xöông. Nôi bôø vai xöông xaåu cuûa baø coù treo luûng laúng moät caùi xöông soï nhoû beù cuûa treû con ñaõ cheát. Ñoâi maét saâu hoaém, phoùng ra nhöõng tia löûa ñoû töø caùi lieác nhìn saéc nhö dao ñaâm xuyeân vaøo maét baïn, laøm cho baïn phaûi sôûn oác cuøng mình. Baïn baét ñaàu caûm thaáy oùc mình teâ lieät, tinh thaàn baán


loaïn khoâng coøn suy tö saùng suoát vaø maùu baïn ñoâng ñaëc laïi trong huyeát quaûn!

“Baø phuø thuûy ñöùng yeân khoâng cöû ñoäng trong giaây laùt, moät tay caàm caùi ñóa ñöïng long naõo ñoát chaùy, tay kia caàm moät naém gaïo. Baø gioáng nhö moät pho töôïng taïc treân ñaù, caùi coå nhaên nheo ñeo ba voøng tieàn vaøng coå xöa, ñaàu quaán moät con raén baèng vaøng khoanh troøn. Thaân hình dò daïng cuûa baø bao phuû baèng moät lôùp aùo vaûi mòn maøu vaøng ngheä...”

Tieáp theo ñoù laø söï moâ taû côn nhaäp ñoàng cuûa baø phuø thuûy, vôùi nhöõng cöû chæ gioáng nhö ngöôøi bò chöùng ñoäng kinh, phong giaät; moät maøn nhaûy muùa xoay tít thaân mình nhö moät chieác laù vaøng trong côn gioù loác; caùi nhìn ruøng rôïn cuûa ñoâi maét saéc nhö dao; nhöõng côn muùa may quay cuoàng, nhöõng böôùc nhaûy döïng choàm ngöôøi leân; vaø nhöõng ñoäng taùc man daïi röøng ruù khaùc. Roài ñeán nhöõng maøn thay ñoåi caùc “giaù ñaøn”: thaàn thaùnh luaân phieân xuaát nhaäp xaùc baø boùng, taát caû laø baûy vò; nhöõng maøn phaùt ngoân tieân tri hoïa phöôùc; moät vuõ ñieäu kyø quaùi vôùi caùi boùng cuûa chính baø phuø thuûy; nhöõng maøn ñaäp ñaàu leân nhöõng böïc ñaù tam caáp phaùt ra tieáng ñoäng nghe ñeán rôïn ngöôøi, vaân vaân vaø vaân vaân...


Söï dieãn taû caûnh töôïng ñoäng phuø thuûy chieám troïn hai möôi trang giaáy vôùi moät buùt phaùp ñieâu luyeän laøm cho ngöôøi ñoïc say meâ thích thuù, cô hoà nhö chính hoï ñöôïc ñöa vaøo taän choán röøng thieâng bí aån ñeå chöùng kieán bao nhieâu söï vieäc quaùi ñaûn, dò kyø.

Moät trí oùc coù theå laøm ñöôïc vieäc kyø dieäu nhö vaäy, haún phaûi laø moät khoái oùc ñaày taøi naêng. Hôn nöõa, ñieàu maø baø ñaõ laøm trong caâu chuyeän naøy, baø cuõng ñaõ laøm trong toaøn boä cuoán saùch: moät soá söï vieäc giaûn dò, toái thieåu trong moãi tröôøng hôïp cuõng ñuû ñeå cho baø cheá bieán thaønh moät chuyeän ly kyø huyeàn bí chöùa ñöïng nhieàu chi tieát haáp daãn ñeán ñoä ñoäc ñaùo, thaàn tình.

(Nhöõng chuyeän phieâu löu du kyù cuûa baø Blavatsky vieát ôû AÁn Ñoä, tröôùc heát ñöôïc vieát baèng tieáng Nga ñeå göûi ñaêng töøng kyø haïn haèng tuaàn treân taïp chí “Russky Vyestnick”, tôø taïp chí lôùn nhaát ôû Moskowa; veà sau môùi ñöôïc dòch sang Anh ngöõ vaø söu taäp laïi ñeå in thaønh saùch nhan ñeà “Caves and jungles of Hindustan” (Ñoäng thaúm röøng giaø cuûa AÁn Ñoä).


III.

Nhöõng hy voïng cuûa chuùng toâi veà moät cuoäc soáng aån cö khoâng bao laâu ñaõ tieâu tan nhö maây khoùi.

Khoâng nhöõng chuùng toâi luoân luoân bò vaây phuû bôûi nhöõng khaùch ñeán vieáng, trong soá ñoù coù vaøi ngöôøi höùng khôûi nhieät thaønh, doác loøng taàm ñaïo, vaø ñaùng ñöôïc chuùng toâi giuùp ñôõ, nhöng chuùng toâi cuõng bò loâi cuoán vaøo vieäc giao dòch thö töø ngaøy caøng nhieàu, phaàn lôùn laø vôùi ngöôøi AÁn Ñoä, veà nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán giaùo lyù Thoâng thieân hoïc.

Ngaøy 23 thaùng 3 naêm aáy, toâi cung hieán moät buoåi dieãn thuyeát coâng coäng ñaàu tieân ôû AÁn Ñoä taïi hoäi tröôøng Framji Cowasji Hall ôû Bombay, vôùi ñeà taøi: “Hoäi Thoâng thieân hoïc vaø nhöõng muïc ñích cuûa Hoäi”.

Noùi veà tính caùch môùi meû vaø laï maét, thì caûnh töôïng cuûa hoäi tröôøng hoâm aáy thaät laø ngoaïn muïc, thích thuù ñeán tuyeät ñænh: thính ñöôøng troâng nhö moät bieån khaên vaán ñaàu traêm maøu nghìn saéc, nhöõng thính giaû maëc saéc phuïc baèng vaûi hay tô traéng xoùa nhö tuyeát, nhöõng boä “sari” baèng tô oùng aùnh, maøu meø saëc sôõ cuûa caùc phuï nöõ AÁn, nhöõng caëp maét maøu vaân thaïch chieáu treân nhöõng göông maët maøu naâu saäm vôùi nhöõng neùt thanh tao bieåu loä daân toäc tính vôùi moät truyeàn thoáng duy linh coù saün töø muoân ñôøi.


So vôùi nhöõng boä AÂu phuïc maøu ñen, nhöõng göông maët nhôït nhaït vaø ñaàu traàn cuûa nhöõng thính giaû Taây phöông, khoâng coù moät maøu saéc naøo ngoaïi tröø nhöõng khaên choaøng cuûa phaùi nöõ, thì caûnh töôïng aáy trình baøy moät söï töông phaûn roõ reät.

Haøng thính giaû ñoâng ngheït ñeán möùc chaät ních caû hoäi tröôøng, choaùn heát caùc bao lôn, caàu thang, cho ñeán khi khoâng coøn chöùa theâm ñöôïc moät ngöôøi naøo nöõa. Tuy vaäy, hoï vaãn giöõ im laëng, traät töï, vaø chaêm chuù nghe döôøng nhö moãi ngöôøi ñeàu coù ñuû choã roäng raõi, thoaûi maùi cho rieâng mình.

Nhoùm boán ngöôøi cuûa chuùng toâi ngoài treân dieãn ñaøn, haøng gheá ñaàu ñöôïc daønh cho nhöõng nhaân vaät tröôûng thöôïng cuûa nhöõng coäng ñoàng baûn xöù khaùc nhau thuoäc thaønh phoá Bombay, vaø baøi dieãn thuyeát cuûa toâi ñöôïc taát caû moïi ngöôøi laéng nghe vôùi moät söï chuù yù döôøng nhö muoán nín thôû, thænh thoaûng bò giaùn ñoaïn bôûi nhöõng traøng phaùo tay hoan hoâ.

Ñoù thaät laø moät dieãn bieán lòch söû, vì ñaây laø laàn ñaàu tieân moät ngöôøi phöông Taây ñöùng ra ñeà cao tính chaát cao sieâu huøng vó cuûa neàn ñaïo lyù coå truyeàn phöông Ñoâng vaø keâu goïi tình thuông yeâu toå quoác gioáng noøi cuûa ngöôøi AÁn Ñoä, haõy töôûng nhôù ñeán truyeàn thoáng toå tieân cuûa hoï maø giöõ vöõng laáy neàn toân giaùo coå xöa cuûa mình.


Tinh thaàn buoåi giaûng nhö traøn ngaäp caû taâm hoàn cuûa dieãn giaû cuõng nhö thính giaû, vaø coù moät luùc toâi khoâng theå cheá ngöï ñöôïc xuùc caûm, phaûi taïm ngöng vì côn xuùc ñoäng laøm cho toâi thaáy ngheïn ôû coå hoïng vaø traøo nöôùc maét! Toâi coù caûm töôûng nhö moät thaèng ngoác vì ñaõ maát bình tónh vaø khoâng töï chuû ñöôïc, nhöng toâi khoâng theå laøm khaùc hôn; tieáng noùi cuûa quaû tim bò ñeø neùn laøm cho toâi khoâng thoát ñöôïc neân lôøi, maëc duø toâi coá gaéng vöôït qua.

Trong buoåi thuyeát trình, toâi baøy toû quan nieäm raèng söï phuïc höng cuûa moät quoác gia phaûi ñeán töø haønh ñoäng cuûa nhöõng nhaø laõnh ñaïo saùng suoát cuûa quoác gia aáy, chöù khoâng phaûi ñeán töø beân ngoaøi; vaø neáu muoán ngaên chaën söï suy vong cuûa AÁn Ñoä thì ngöôøi coù thieân aân söù maïng phaûi ñöôïc tìm kieám ngay treân laõnh thoå xöù AÁn, chöù khoâng phaûi ôû nöôùc ngoaøi, cuõng khoâng phaûi trong soá nhöõng ngöôøi ngoaïi chuûng.

Veà phaàn chuùng toâi, chuùng toâi hoaøn toaøn phuû nhaän moïi vai troø laõnh ñaïo, hay cho raèng mình coù ñuû ñieàu kieän ñoùng vai troø aáy.

Veà sau, khi ñaõ traûi qua moät thôøi gian hai möôi naêm kinh nghieäm veà xöù AÁn Ñoä, toâi tin raèng ñoù laø quan nieäm chính ñaùng vaø laø quan nieäm duy nhaát coù theå ñöùng vöõng.


Toâi vaãn tin töôûng, cuõng nhö toâi ñaõ thuyeát trình ngaøy hoâm aáy, raèng ñaáng Giaùo chuû taâm linh aáy voán coù thaät, vaø seõ xuaát hieän vaøo ñuùng luùc, khi thôøi giôø ñaõ ñieåm. Thaät vaäy, nhöõng daáu hieäu veà söï haï phaøm cuûa Ngaøi vaãn ñeán doàn daäp haèng ngaøy, vaø ai daùm noùi raèng söï ra ñôøi cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc, baø A. Besant, ñaïo sö Vivekaønanda, Dharmapala, vaø nhieàu vò khaùc nöõa, khoâng phaûi laø nhöõng daáu hieäu baùo tröôùc caùi ngaøy ñöôïc chôø ñôïi töø laâu, khi maø söï khaùt khao taâm linh seõ soáng ñoäng trôû laïi trong loøng taát caû moïi ngöôøi?

Leõ töï nhieân, trong hoaøn caûnh xaõ hoäi vaø tình traïng taâm lyù cuûa thôøi baáy giôø, söï vieäc dieãn bieán noùi treân ñaây ñaõ gaây moät aán töôïng maïnh meõ saâu xa. Bình phaåm baøi dieãn vaên cuûa toâi, nhaät baùo “Indian Spectator” vieát:

“Chöa bao giôø coù moät söù maïng naøo lôùn lao hôn theá. Thieát töôûng, ngöôøi AÁn Ñoä haõy keát hôïp laïi vôùi nhau trong moät lyù töôûng chung. Ngöôøi AÁn giaùo, Baùi hoûa Giaùo, Hoài giaùo, Gia Toâ giaùo... haõy queân ñi nhöõng söï khaùc bieät cuûa hoï, roài caùi ngaøy phuïc höng xöù AÁn Ñoä seõ khoâng coøn bao laâu nöõa.”

Nhaät baùo “Amrita Bazaar Patrika” soá ra ngaøy 8 thaùng 5 naêm 1879 nhaéc laïi lôøi cuûa toâi raèng “muïc tieâu cuûa chuùng toâi laø muïc tieâu vó ñaïi nhaát maø con ngöôøi ñaõ töøng theo ñuoåi töø tröôùc ñeán nay”.

63

CHÖÔNG BOÁN

BIEÄT THÖÏ HOA HOÀNG

I.

Keå töø ngaøy 29 thaùng 3 naêm 1879 ñaõ laàn löôït xaûy ra moät loaït nhöõng söï vieäc dò kyø maø nhaân

chöùng quan troïng laø baïn Mulji Thackersey, khoâng keå baø Blavatsky.

Ngaøy ñoù, baø Blavatsky baûo Mulji goïi moät coã xe ngöïa, vaø cuøng vôùi anh ta leân xe. Baø khoâng traû lôøi khi anh ta hoûi baø ñi ñaâu, maø chæ baûo anh noùi vôùi ngöôøi phu xe haõy reõ veà beân maët, hay beân traùi, hoaëc ñi thaúng, tuaàn töï theo chæ daãn cuûa baø.

Nhöõng gì ñaõ xaûy ra, Mulji thuaät laïi cho chuùng toâi nghe khi anh ta trôû veà nhaø chieàu hoâm ñoù. Baø Blavatsky ñaõ chæ ñöôøng cho xe chaïy xuyeân qua raát nhieàu ngoõ ngaùch quanh co, cho ñeán khi ra ñeán ngoaïi oâ thaønh phoá Bombay caùch ñoù ñoä taùm ñeán möôøi daëm, vaøo moät röøng thoâng raäm raïp, ôû khu vöïc Parel. Mulji


bieát roõ vuøng naøy vì anh ta ñaõ hoûa taùng xaùc cheát cuûa meï mình ôû vuøng laân caän.

Trong röøng thoâng coù nhieàu ñöôøng moøn xuyeân nhau qua laïi chaèng chòt, nhöng baø Blavatsky khoâng heà laïc ñöôøng, vaø chæ baûo ngöôøi ñaùnh xe ñi quanh ñi queïo moät hoài laâu cho ñeán khi ra tôùi bôø bieån. Sau cuøng, Mulji voâ cuøng ngaïc nhieân khi thaáy xe ñöa hoï vaøo coång moät khuoân vieân roäng lôùn, vôùi moät vöôøn hoa hoàng ôû phía maët, vaø moät bieät thöï nguy nga vôùi nhöõng haønh lang roäng raõi theo kieåu kieán truùc phöông Ñoâng.

Baø Blavatsky xuoáng xe, baûo Mulji haõy ñôïi baø ôû ñoù, vaø khoâng ñöôïc vaøo nhaø vì baát cöù vì lyù do neáu muoán ñöôïc an toaøn tính maïng. Theá laø anh ta ngoài ñôïi treân xe trong moät traïng thaùi baên khoaên khoù hieåu, vì caùi dinh cô naøy, duø laø ngöôøi ñaõ soáng caû ñôøi ôû Bombay maø anh chöa töøng nghe noùi ñeán bao giôø!

Anh ta goïi moät trong nhöõng ngöôøi laøm vöôøn ñang troàng hoa, nhöng ngöôøi naøy khoâng noùi gì caû veà teân hoï, tung tích cuûa chuû nhaân, cuõng khoâng cho bieát ngöôøi ñaõ ôû ñoù töø bao giôø, hoaëc ngoâi nhaø ñaõ ñöôïc xaây caát töø luùc naøo. Ñoù laø moät ñieàu raát baát thöôøng giöõa nhöõng ngöôøi AÁn Ñoä vôùi nhau.

Baø Blavatsky ñi thaúng ñeán ngoâi nhaø, ñöôïc moät ngöôøi AÁn Ñoä hình dung cao lôùn, maëc aùo roäng traéng,


vôùi moät phong caùch sang caû toân quyù khaùc thöôøng, aân caàn tieáp ñoùn baø töø ngoaøi cöûa vaø hai ngöôøi cuøng ñi vaøo nhaø. Sau moät laùt, hai ngöôøi laïi böôùc ra cöûa. Ngöôøi laï maët bí maät kia chaøo töø giaõ, vaø trao cho baø moät boù hoa hoàng lôùn maø moät ngöôøi laøm vöôøn vöøa ñem mang vaøo.

Baø Blavatsky trôû laïi choã cuõ, böôùc leân xe vaø baûo ngöôøi ñaùnh xe trôû veà nhaø. Taát caû nhöõng gì maø Mulji ñöôïc bieát do baø Blavatsky noùi laïi coù theå toùm taét nhö sau: Ngöôøi laï maët laø moät nhaø huyeàn hoïc maø baø coù lieân heä tröïc tieáp vaø coù vieäc phaûi thöông löôïng vaøo ngaøy ñoù. Coøn boù hoa hoàng thì ngöôøi aáy göûi cho toâi vaø nhôø baø trao laïi.

Phaàn laï luøng nhaát trong caâu chuyeän naøy laø theo choã chuùng toâi bieát thì baø Blavatsky khoâng theå bieát gì veà vuøng ngoaïi oâ naøy vaø con ñöôøng ñöa ñeán ñoù. Duø sao, keå töø khi chuùng toâi ñeán Bombay, vì baø khoâng heà rôøi khoûi nhaø moät mình! Nhöng baø laïi toû ra hoaøn toaøn quen thuoäc ñöôøng saù laãn caû vuøng naøy. Ngoâi bieät thöï kia coù thaät hay khoâng, chuùng toâi khoâng theå bieát ñöôïc, tröø phi tin theo lôøi töôøng thuaät cuûa Mulji. Anh ta raát ngaïc nhieân veà vieäc naøy ñeán noãi ñaõ thuaät laïi caâu chuyeän cho caùc baïn trong thaønh phoá nghe. Vieäc aáy laøm cho moät ngöôøi ñaõ töøng quen thuoäc vôùi vuøng ngoaïi oâ naøy boû ra moät traêm ru-pi ñeå ñaùnh cuoäc raèng


khoâng bao giôø coù moät bieät thöï naøo nhö theá ôû gaàn bôø bieån, vaø Mulji khoâng theå höôùng daãn baát cöù ngöôøi naøo ñeán ñoù.

Khi baø Blavatsky nghe caâu chuyeän ñoù, baø caûnh caùo Mulji raèng chaéc chaén y seõ thua cuoäc; coøn Mulji tuyeân boá chaéc chaén raèng y coù theå trôû laïi, bôûi y thuoäc töøng taác ñaát treân loä trình ñaõ ñi qua, vaø chaáp nhaän cuoäc thaùch ñoá.

Toâi beøn cho goïi moät coã xe ngay laäp töùc, vaø ba chuùng toâi cuøng leân xe. Do moät ngöôøi AÁn laøm thoâng ngoân, toâi baûo ngöôøi phu xe haõy tuaân theo chæ thò cuûa Mulji veà loä trình seõ ñi qua vaø theá laø chuùng toâi khôûi haønh.

Sau moät cuoäc haønh trình keùo daøi qua nhieàu ngoõ ngaùch quanh co, chuùng toâi laïi ñeán khu röøng thoâng nhö laàn tröôùc, laø nôi toïa laïc cuûa ngoâi nhaø bí maät kia. Nhöõng ñöôøng loä trong khu röøng quanh co chaèng chòt, toâi môùi baûo Mulji haõy caån thaän nhaém höôùng thaät kyõ keûo ñi laïc ñöôøng. Tuy nhieân, anh ta vaãn raát töï tin nhö bao giôø, maëc duø baø Blavatsky ñaõ noùi vôùi anh nhöõng lôøi cheá gieãu veà tình traïng meâ hoaëc cuûa anh vaø vieäc anh chaéc chaén seõ thua cuoäc maát moät traêm ru-pi.

Coã xe chuùng toâi vaãn tieáp tuïc giong ruoåi ñoä hôn moät tieáng ñoàng hoà, quanh beân noï, queïo beân kia, coù khi


ngöøng laïi ñeå Mulji böôùc xuoáng xe vaø nhaém höôùng. Sau cuøng, vaø chæ ñoä moät hai phuùt sau khi y tuyeân boá hoaøn toaøn chaéc chaén raèng chuùng toâi ñang thaúng ñeán ngoâi bieät thöï treân bôø bieån, thì oâ kìa, laï thay, moät chuyeán xe löûa chaïy ñeán aàm aàm treân ñöôøng saét gaàn beân, vaø ñieàu ñoù cho Mulji thaáy raèng y ñaõ höôùng daãn chuùng toâi theo moät phöông höôùng ngöôïc chieàu vôùi muïc tieâu phaûi ñi tôùi.

Chuùng toâi ñeà nghò daønh cho y nhieàu thôøi giôø tuøy nghi söû duïng ñeå theo ñuoåi söï tìm kieám ngoâi nhaø bí maät, nhöng y caûm thaáy hoaøn toaøn laïc höôùng vaø roái loaïn tinh thaàn, roài chòu thua vaø boû cuoäc!

Theá laø chuùng toâi ñaønh quay xe trôû veà nhaø. Baø Blavatsky noùi cho chuùng toâi bieát raèng Mulji ñaõ coù theå tìm thaáy ngoâi nhaø bí maät neáu y khoâng bò moät böùc maøn aûo giaùc laøm che laáp taàm maét.

Ngoâi bieät thöï naøy, cuõng nhö taát caû nhöõng nôi cö truù khaùc cuûa caùc vò chaân sö, luoân luoân ñöôïc baûo veä choáng laïi söï ñoät nhaäp cuûa ngöôøi ñôøi baèng moät voøng ñai aûo giaùc bao phuû chung quanh vaø ñöôïc gìn giöõ, canh phoøng caån maät bôûi nhöõng vò thaàn linh. Ngoâi nhaø ñaëc bieät naøy ñöôïc ñaët döôùi söï chaêm soùc thöôøng xuyeân cuûa moät ngöôøi tin caån, vaø ñöôïc duøng laøm nôi taïm truù, hoäi hoïp cuûa caùc chaân sö vaø ñeä töû trong khi di chuyeån, löu ñoäng.


Baø noùi raèng taát caû nhöõng thö vieän coå xöa choân döôùi loøng ñaát, vaø nhöõng kho taøng chaâu baùu cuûa caûi coøn choân giaáu kín cho ñeán khi naøo nghieäp quaû cho pheùp khai quaät leân ñeå söû duïng, ñeàu ñöôïc baûo veä choáng laïi söï khaùm phaù cuûa keû theá nhaân phaøm tuïc. Coù nhöõng böùc maøn aûo aûnh ñöôïc taïo ra döôùi hình thöùc nhöõng nuùi döïng nhö vaùch, maët ñaát cöùng raén, hoá saâu vöïc thaúm, hoaëc nhöõng chöôùng ngaïi vaät töông töï, ñeå ñaùnh laïc höôùng nhöõng keû tìm toøi. Nhöng böùc maøn aûo giaùc ñoù seõ tan bieán khi moät ngöôøi naøo ñoù coù duyeân phaàn thuï höôûng, vaø seõ ñöôïc daãn daét ñeán taän nôi vaøo luùc thôøi giôø ñaõ ñieåm.

Duø sao, toâi chæ keå laïi chuyeän naøy moät caùch voâ tö, nhö toâi vaãn giöõ thaùi ñoä ñoù trong moïi tröôøng hôïp maø toâi khoâng chöùng kieán taän maét. Toâi chæ noùi nhö moät ngöôøi keå chuyeän, vaø ñeå cho ñoäc giaû töï nhaän xeùt, duø hoï tin hay khoâng tin, vieäc aáy cuõng khoâng can döï gì ñeán toâi. Nhöng neáu toâi ñöôïc yeâu caàu cho bieát yù kieán, thì toâi phaûi noùi raèng theo yù toâi, caâu chuyeän ngoâi nhaø bí maät coù theå laø söï thaät, bôûi vì nhö ñaõ noùi tröôùc ñaây, chuùng toâi ñaõ töøng ñöôïc nhieàu vò chaân sö ñeán vieáng thaêm taïi nhaø ôû ñöôøng Girgaum trong theå xaùc cuûa caùc ngaøi. Vaø moät ñeâm traêng saùng, baïn Damodar vaø toâi cuøng vôùi baø Blavatsky ñang ñi treân ñöôøng ñöa ñeán ngoâi nhaø aån giaáu, thì thaáy moät vò tieán ñeán gaàn vaø hoûi thaêm chuùng toâi, chæ caùch nhau coù moät taàm tay.


Nhöõng chi tieát cuûa chuyeän naøy khoâng caàn phaûi neâu ra ñaây vì toâi coøn nhieàu chuyeän khaùc phaûi keå tieáp.

II.

Baây giôø toâi xin keå theo thöù töï thôøi gian moät caâu chuyeän du haønh lyù thuù, ñoäc ñaùo. Nhöõng

söï vieäc dieãn bieán ôû ñaây ñaõ ñöôïc baø Blavatsky khai trieån theâm moät caùch voâ cuøng phong phuù trong quyeån “Ñoäng thaúm röøng giaø cuûa AÁn Ñoä”.

Chuyeän naøy vaãn in saâu trong kyù öùc toâi nhö moät kyû nieäm ñaùng keå vaø thích thuù nhaát trong nhöõng moái lieân heä cuûa toâi vôùi baø Blavatsky. Ngaøy 4 thaùng 4 naêm 1879, baïn Mulji vaø toâi rôøi khoûi Bombay baèng xe löûa trong moät chuyeán du haønh ñeán nhöõng hang ñoäng Karli. Cuøng ñi coù moät em trai giuùp vieäc laø Babula.

Ñeán ga Narel, chuùng toâi xuoáng xe vaø duøng kieäu ñi leân ñoài ñeán Matheran, laø Trung taâm boài döôõng cuûa Sôû Y teá thaønh phoá Bombay. Toâi ñöôïc cho bieát raèng chuùng toâi ñeán ñoäng Karli do lôøi môøi cuûa moät vò chaân sö maø toâi ñaõ coù lieân heä maät thieát ôû Myõ trong thôøi gian soaïn boä saùch “Veùn maøn Isis”, vaø nhöõng ñoà vaät thöïc caàn thieát cho söï tieän nghi cuûa chuùng toâi khi ñi ñöôøng ñaõ ñöôïc ngaøi ra leänh cung öùng ñaày ñuû. Bôûi vaäy,


toâi khoâng ngaïc nhieân chuùt naøo khi gaëp taïi ga Narel moät ngöôøi AÁn Ñoä aên vaän ra daùng trung löu. Ngöôøi naøy tieán veà phía chuùng toâi vaø vaùi chaøo roài ñöa ra moät thoâng ñieäp baèng thoå ngöõ Marathi. Mulji thoâng dòch laïi cho chuùng toâi hieåu ñoù laø nhöõng lôøi chaøo möøng cuûa vò chuû nhaân, vaø ñeà nghò chuùng toâi tuøy yù choïn caùch ñi kieäu hay ñi ngöïa ñeå leân nuùi, vì caû hai loaïi phöông tieän naøy ñeàu saün saøng.

Baø Blavatsky vaø toâi choïn ñi kieäu, coøn Mulji vaø Babula choïn ñi ngöïa. Theá roài, chuùng toâi leân ñöôøng trong ñeâm traêng saùng rôõ nhö ban ngaøy, moãi chieác kieäu coù möôøi hai ngöôøi phu khieâng voùc daùng vaïm vôõ, maïnh khoûe, nöôùc da saäm, döôøng nhö laø thoå daân Thakur. Hoï vöøa ñi leân doác vôùi nhöõng böôùc chaân vöõng chaéc, vöøa haùt theo moät ñieäu nhaïc bình daân nghe eâm tai ñeå giöõ nhòp böôùc cho nhanh.

Ñoù laø moät ñeâm cuûa vuøng nhieät ñôùi. Cuoäc haønh trình cuûa chuùng toâi ñaày nhöõng neùt thi vò vôùi moät neàn trôøi ñaày sao choùi saùng tröôùc khi traêng leân, vôùi tieáng coân truøng vang vang khaép nôi trong röøng giaø, vôùi nhöõng loaøi chim aên ñeâm goïi ñaùp laãn nhau, nhöõng loaøi dôi lôùn bay löôïn thaáp thoaùng nhöng aâm thaàm khoâng moät tieáng ñoäng, tieáng laù döøa xaøo xaïc tröôùc gioù cuøng höông thôm cuûa hoa röøng toûa ra moät muøi vò aám aùp, cay noàng, vôùi tieáng haùt laï tai cuûa nhöõng ngöôøi


phu khieâng kieäu ñeå giöõ nhòp ñeàu vôùi nhöõng böôùc chaân ñi nhanh thoaên thoaét.

Saùng hoâm sau, chuùng toâi leân xe löûa ñi Khandalla, moät thò traán coù khí haäu maùt meû thuoäc vuøng nuùi. Taïi ñaây, ngöôøi phuïc vuï cuûa chuùng toâi ôû Narel laïi tieáp ñoùn chuùng toâi vôùi moät chieác xe boø roäng raõi ñeå ñöa chuùng toâi ñeán löõ quaùn cuûa Chính phuû. Taïi ñaây, chuùng toâi nghæ ngôi suoát moät ngaøy vaø ñeâm hoâm sau.

Chieàu hoâm chuùng toâi ñeán, baïn Mulji daïo chôi ñeán ga xe löûa ñeå noùi chuyeän vôùi ngöôøi xeáp ga voán laø moät ngöôøi quen cuõ, vaø gaëp moät vieäc laï luøng laøm anh ta raát ngaïc nhieân.

Moät chuyeán xe löûa ñeán töø Bombay vaø ngöøng laïi beán ga, khi ñoù anh ta nghe coù ngöôøi goïi teân mình raát lôùn töø trong xe. Nhìn töø toa xe naøy ñeán toa xe khaùc, anh thaáy moät ngöôøi AÁn Ñoä ñang vaãy tay goïi, anh lieàn böôùc ñeán gaàn cöûa soå cuûa toa xe aáy. Thì ra ngöôøi laï maët laø nhaân vaät kyø bí maø baø Blavatsky ñaõ ñeán vieáng thaêm taïi ngoâi nhaø bí maät! Ngöôøi aáy trao cho Mulji moät boù hoa töôi, döôøng nhö cuøng moät loaïi hoa hoàng maø anh ñaõ thaáy trong vöôøn hoa cuûa bieät thöï treân bôø bieån, vaø laø thöù hoa ñeïp nhaát maø anh ñaõ töøng ñöôïc bieát. Ngöôøi laï maët noùi trong khi ñoaøn xe baét ñaàu chuyeån baùnh: “Anh haõy trao boù hoa naøy laïi cho Ñaïi taù Olcott vaø noùi laø cuûa toâi göûi taëng.”


Theá roài Mulji trao boù hoa cho toâi vaø keå laïi ñaàu ñuoâi caâu chuyeän. Moät giôø sau ñoù, toâi noùi vôùi baø Blavatsky raèng toâi muoán göûi lôøi caûm ôn vò chaân sö veà haûo yù cuûa ngaøi ñoái vôùi chuùng toâi, vaø neáu baø coù theå trao thö cuûa toâi ñeán tay ngaøi thì toâi seõ vieát. Baø baèng loøng.

Theá laø toâi vieát moät thoâng ñieäp ngaén roài ñöa cho baø. Baø ñöa cho Mulji vaø baûo anh ta haõy ñi thaúng theo con ñöôøng tröôùc maët vaø giao böùc thö aáy. Mulji hoûi: “Nhöng toâi phaûi trao thö cho ai vaø ôû ñaâu? Vì toâi khoâng thaáy coù teân vaø ñòa chæ ngöôøi nhaän ôû ngoaøi bao thö.” Baø noùi: “Khoâng heà gì, anh haõy caàm laáy, roài anh seõ bieát phaûi giao cho ai.”

Mulji laøm theo lôøi daën vaø thaúng tieán treân ñöôøng, nhöng sau ñoù möôøi phuùt, anh ta chaïy trôû veà khoâng kòp thôû vaø loä veû raát ngaïc nhieân. “Thö ñi roài”, anh ta noùi qua hôi thôû ñöùt ñoaïn. Toâi hoûi: “Sao? Anh noùi gì?” Anh ta laép baép: “Thö... laù thö... ngöôøi aáy laáy ñi roài...” Toâi gaën hoûi: “Ai laáy thö aáy? Ngöôøi aáy laø ai?” Anhta noùi: “Thöa Ñaïi taù, toâi khoâng bieát, neáu ñoù khoâng phaûi laø ma quæ hieän hình. Ngöôøi aáy coù theå töø döôùi loøng ñaát chui leân, toâi coù caûm töôûng nhö vaäy. Toâi ñang töø töø tieán böôùc, nhìn beân maët, beân traùi, vaø khoâng bieát phaûi laøm gì ñeå thi haønh yù muoán cuûa baø Blavatsky. Chung quanh toâi khoâng coù moät boùng caây hay buïi raäm ñeå coù theå aån nuùp, maø chæ coù con ñöôøng buïi baëm vaø traéng xoùa. Thình lình xuaát hieän ngay tröôùc maët toâi


moät ngöôøi chæ caùch ñoù coù vaøi thöôùc, cô hoà nhö töø döôùi ñaát chui leân vaø tieán veà phía toâi. Ñoù laø ngöôøi ôû ngoâi bieät thöï coù hoa hoàng, ngöôøi ñaõ ñöa cho toâi boù hoa ñeå taëng oâng ôû ga Khandalla, maø toâi ñaõ nhìn thaáy treân chuyeán xe löûa ñi Poona!”

Toâi phaûn ñoái: “Voâ lyù, anh ñaõ mô hoaûng roài ñaáy!”

“Khoâng ñaâu, toâi vaãn tænh taùo nhö thöôøng. Ngöôøi aáy noùi: ‘Anh ñònh ñöa thö cho toâi phaûi khoâng, laù thö anh ñang caàm nôi tay?’ Toâi ngaïc nhieân vaø noùi: ‘Thöa ngaøi, toâi cuõng khoâng bieát, vì thö khoâng coù ñòa chæ.’ OÂng ta noùi: ‘Thö aáy cuûa toâi, anh ñöa ñaây.’ Roài oâng aáy laáy thö treân tay toâi vaø noùi: ‘Baây giôø anh haõy veà ñi.’ Toâi quay löng ñi vöøa ñoä moät laùt vaø quay laïi nhìn xem thì oâng ta ñaõ bieán maát: con ñöôøng troáng trôn! Toâi sôï quaù, quay laïi chaïy veà, nhöng vöøa chaïy ñöôïc chöøng naêm möôi thöôùc thì nghe moät gioïng noùi beân tai toâi: ‘Ñöøng coù ñieân leân nhö theá, haõy bình tónh moät chuùt, moïi vieäc ñeàu toát laønh.’ Ñieàu naøy laïi caøng laøm cho toâi sôï hôn nöõa, vì chung quanh toâi khoâng coù moät ngöôøi naøo. Toâi chaïy moät hôi khoâng nghæ veà ñeán ñaây.”

Ñoù laø caâu chuyeän töôøng thuaät cuûa Mulji vaø toâi laëp laïi trung thöïc nhöõng lôøi anh ta ñaõ noùi vôùi toâi. Neáu coù theå tin ôû beà ngoaøi, thì chaéc chaén anh ta ñaõ noùi söï thaät, vì côn sôï haõi vaø xuùc ñoäng cuûa anh thaät quaù roõ reät, khoâng theå noùi ñoù laø söï giaû vôø vôùi moät ngöôøi


raát vuïng veà nhö anh ta. Hôn nöõa, coù moät noäi dung yeâu caàu trong böùc thoâng ñieäp cuûa toâi ñaõ ñöôïc chaân sö traû lôøi trong moät böùc thö cuûa ngaøi maø sau ñoù toâi ñaõ nhaän ñöôïc taïi löõ quaùn ôû Bhurtpore, tænh Rajputana, caùch choã Mulji gaëp ngöôøi laï maët treân moät ngaøn daëm ñöôøng. Vaø ñoù laø moät söï kieän ñaùng keå.

75

CHÖÔNG NAÊM

VIEÁNG ÑOÄNG KARLI

I.

Ñoù laø moät ñeâm traêng saùng. Chuùng toâi ba ngöôøi cuøng ngoài thöôûng traêng treân saân coû tröôùc nhaø

cho ñeán khuya, vaø baøn keá hoaïch du ngoaïn hang ñoäng Karli vaøo ngaøy hoâm sau.

Toái hoâm ñoù, baø Blavatsky ngoài nhaäp ñònh trong moät luùc, vaø sau ñoù khi xaû thieàn baø noùi vôùi toâi raèng ñuùng naêm giôø chieàu mai, seõ coù moät vò taêng löõ Baø-la-moân ñeán gaëp chuùng toâi trong hang.

Boán giôø saùng hoâm sau, Baburao, ngöôøi thöøa sai cuûa chaân sö, roùn reùn böôùc vaøo phoøng nguû cuûa toâi vaø Mulji, seõ ñaùnh thöùc toâi daäy, nheùt vaøo tay toâi moät caùi hoäp sôn maøi nhoû, hình troøn, ñöïng moät mieáng traàu coù teâm voâi vaø gia vò goùi ôû trong, nhö ngöôøi ta thöôøng goùi saün cho goïn ñeå môøi khaùch, vaø noùi nhoû vaøo tai toâi thaùnh danh cuûa vò chaân sö baûo trôï chuùng toâi trong


cuoäc ñi chôi naøy. YÙ nghóa moùn quaø naøy laø: trong toå chöùc Huyeàn moân cuûa chuùng toâi, ñoù laø daáu hieäu thaâu nhaän ñeä töû môùi. Chuùng toâi thöùc daäy, ñi taém, duøng caø pheâ saùng xong, ñuùng naêm giôø leân xe boø ñi Karli vaø ñeán nôi vaøo luùc möôøi giôø.

Vaøo giôø naøy, maët trôøi ñaõ leân cao, chuùng toâi phaûi ñi leân doác moät caùch vaát vaû, khoù nhoïc treân con ñöôøng moøn töø döôùi chaân ñoài daãn leân caùc hang ñoäng treân nuùi. Baø Blavatsky coù veû meät löû vaø hôi thôû hoån heån nhö saép döùt, ñeán noãi vaøi ngöôøi phu phaûi ñem laïi moät chieác gheá baønh vaø kieäu baø ñi treân ñoaïn ñöôøng doác cuoái cuøng.

Toâi khoâng caàn phaûi mieâu taû ôû ñaây ngoâi ñeàn vó ñaïi khoeùt trong hang nuùi vaø nhöõng xaø lim nhoû vuoâng vöùc ñuïc trong vaùch ñaù duøng laøm choã nguû cuûa caùc tu só khoå haïnh thôøi xöa. Toaøn boä kieán truùc gaây cho du khaùch moät caûm giaùc baøng hoaøng kinh ngaïc veà tính caùch huøng vó cuûa coâng trình myõ thuaät ñoäc ñaùo voâ song naøy.

Moïi cuoán du lòch chæ nam ñeàu coù moâ taû hang ñoäng Karli vôùi ñaày ñuû chi tieát. Meät moûi sau cuoäc leo nuùi döôùi aùnh maët trôøi noùng böùc, chuùng toâi böôùc vaøo trong hang lôùn, traûi neäm vaø caém traïi luoân treân neàn ñaù. Keá ñoù chuùng toâi aên tröa vaø ñaøm ñaïo vôùi nhau veà vaán ñeà thònh vöôïng vaø suy vong cuûa neàn minh trieát coå


truyeàn (Brahma Vidya) cuûa AÁn Ñoä, vaø nhöõng trieån voïng phuïc sinh cuûa noù trong töông lai.

Cuoäc ñaøm thoaïi veà nhöõng vaán ñeà cao sieâu ñoù laøm tieâu hao thôøi gian cho ñeán khi toâi nhìn ñoàng hoà thì thaáy chæ coøn coù saùu phuùt nöõa laø ñuùng naêm giôø chieàu. Theá laø baïn Mulji vaø toâi ñeå baø Blavatsky ôû laïi ñoù roài cuøng ñi ra choøi canh ôû ngoaøi cöûa hang ñeå ngoài ñôïi. Khoâng coù moät taêng löõ khoå haïnh naøo xuaát hieän, nhöng sau ñoä möôøi phuùt thì thaáy coù moät ngöôøi tu só ñaåy tôùi tröôùc moät con boø caùi coù taät vôùi moät caùi chaân thöù naêm ngaén nguûi moïc ra töø caùi guø treân löng. Coù moät ngöôøi noâ boäc ñi theo oâng ta .

Ngöôøi tu só coù moät göông maët dòu daøng, khoâi ngoâ, deã meán. OÂng ta coù moät ñaàu toùc ñen dôïn soùng vaø xoõa xuoáng taän vai. Moät boä raâu raäm cheû hai ôû döôùi caèm theo kieåu daân Rajput, ñuoâi raâu vaét leân hai beân meùp tai vaø xoaén laïi vôùi toùc treân ñaàu. OÂng maëc boä aùo vaøng cuûa ngöôøi tu só xuaát gia, treân vaàng traùn roäng bieåu loä söï thoâng minh coù boâi tro xaùm bieåu hieäu chi phaùi thôø thaàn Shiva.

Chuùng toâi ñeå yù doø xeùt xem oâng ta coù nhaän ra chuùng toâi khoâng, nhöng thaáy laø khoâng. Sau cuøng chuùng toâi môùi leân tieáng ñeå baét chuyeän vôùi oâng ta. OÂng ta noùi raèng ngaøy hoâm qua trong khi oâng ñang treân loä trình haønh höông ôû Hardwar thì sö phuï oâng


daïy raèng haõy ñeán ñaây ngaøy hoâm nay, luùc naêm giôø chieàu, vì coù nhöõng ngöôøi maø oâng caàn gaëp gôõ. Ngoaøi ra, oâng khoâng ñöôïc daën doø gì theâm.

Neáu chuùng toâi troâng ñôïi oâng ta, thì chuùng toâi haún laø nhöõng ngöôøi maø sö phuï oâng ta muoán noùi ñeán, nhöng oâng ta laïi khoâng mang ñeán moät lôøi nhaén naøo cho chuùng toâi, hoaëc ít nhaát chuùng toâi cuõng chöa bieát ñöôïc ñieàu ñoù.

Sö phuï oâng ta khoâng ñích thaân noùi chuyeän vôùi oâng, maø oâng nghe ñöôïc lôøi daïy cuûa ngaøi qua moät gioïng noùi döôøng nhö thì thaàm beân tai. Ñieàu naøy chuùng toâi bieát ñöôïc, sau khi ñaõ gaën hoûi oâng ta nhieàu caâu hoûi quanh co, vaø sau moät luùc im laëng, oâng ta coù veû nhö ñang laéng nghe gioïng noùi cuûa moät ngöôøi naøo ñoù maø khoâng ai trong chuùng toâi nhìn thaáy. Ñoù cuõng chính laø caùch oâng ta tieáp nhaän nhöõng lôøi daïy cuûa sö phuï trong khi ñi ñöôøng.

Thaáy raèng khoâng coøn khai thaùc theâm ñöôïc ñieàu gì nöõa töø oâng ta, chuùng toâi taïm bieät vaø trôû laïi vôùi baø Blavatsky. Chuùng toâi quyeát ñònh nguû ñeâm treân nuùi, vaø sau khi thoâng baùo quyeát ñònh aáy cho Baburao, anh ta vaø Mulji lieàn ñi tìm moät nôi cö truù thích hôïp. Khi hoï trôû laïi, chuùng toâi cuøng di chuyeån haønh lyù ñeán moät hang nhoû duøng laøm phoøng nguû ñuïc trong vaùch ñaù, ôû caùch ñoù khoâng xa.


Nhöõng nhaø ñieâu khaéc thôøi coå ñaõ kieán taïo ôû coång vaøo hang ñoäng naøy hai caây coät ñaù chaïm troå tinh vi, vaø beân trong ñoäng laø möôøi caên phoøng nhoû, vôùi nhöõng haønh lang ñöa ñeán moät phoøng vuoâng vöùc roäng lôùn duøng laøm ñaïi saûnh trung taâm hay hoäi tröôøng. Beân traùi coång vaøo laø moät boàn chöùa nöôùc ñuïc vaøo vaùch ñaù ñeå tieáp nhaän moät thöù nöôùc suoái raát trong vaø maùt laïnh.

Baø Blavatsky cho chuùng toâi bieát raèng töø moät caên phoøng nhoû trong hang coù moät cöûa bí maät thoâng vôùi nhöõng hang ñoäng khaùc ôû trung taâm quaû nuùi. Taïi ñaây coù caùc baäc sieâu nhaân ñang aån truù maø ngöôøi theá gian khoâng heà bieát ñöôïc maûy may tung tích. Baø noùi raèng, neáu coù theå tìm thaáy moät boä phaän naøo ñoù treân vaùch ñaù vaø ñaåy vaøo ñoù theo ñuùng phöông phaùp thì seõ coù theå loït vaøo beân trong cöûa ñoäng bí maät. Ñoù laø moät söï tieát loä raát haáp daãn trong hoaøn caûnh hieän taïi!

Toâi ñaõ thaêm doø, tìm kieám raát laâu vaø trong moät hang nhoû khaùc caùch ñoù khoâng xa, toâi ñaõ thöû ñaët tay vaøo moät choã noï vaø saép söûa ñaåy maïnh vaøo thì baø Blavatsky goïi giaät toâi laïi moät caùch hoái haû. Trong böùc thö cuûa chaân sö maø toâi nhaän ñöôïc ôû Bhurtpore sau ñoù, ngaøi cho toâi bieát raèng luùc aáy toâi ñaõ thaät söï ñaët tay vaøo ñuùng choã vaø ñaõ coù theå ñoät nhaäp quaù sôùm vaøo nôi aån truù cuûa ngaøi neáu toâi khoâng bò goïi giaät trôû laïi.


Mulji vaø Babula ñaõ cuøng vôùi Baburao ñi xuoáng chôï trong laøng ñeå mua vaät thöïc, chæ coøn baø Blavatsky vaø toâi ôû laïi. Chuùng toâi ngoài tröôùc coång huùt thuoác vaø noùi chuyeän. Moät laùt sau, baø baûo toâi haõy ngoài yeân moät choã trong vaøi phuùt vaø ñöøng nhìn quanh cho ñeán khi baø leân tieáng. Keá ñoù, baø ñi vaøo ñoäng, coøn toâi vöøa huùt thuoác vöøa ngaém caûnh vaät röøng nuùi meânh moâng traûi roäng döôùi chaân ñoài.

Thình lình, töø phía trong hang voïng ra moät tieáng ñoäng lôùn gioáng nhö tieáng ñoùng saàm cuûa moät caùnh cöûa raát naëng, vaø moät chuoãi cöôøi daøi ngaïo ngheã nghe vang tai. Töï nhieân laø toâi day ñaàu laïi, nhöng baø Blavatsky ñaõ bieán maát. Baø khoâng coù maët trong baát cöù gian phoøng nhoû naøo maø toâi ñaõ xem xeùt tæ mæ töøng chi tieát. Toâi cuõng quan saùt caån thaän nhöõng maët ñaù treân töôøng, nhöng khoâng thaáy moät choã raïn nöùt naøo hay moät daáu hieäu gì toû raèng coù moät caùnh cöûa bí maät.

Toâi ñaõ töøng traûi qua nhieàu kinh nghieäm huyeàn linh trong moät thôøi gian laâu daøi vôùi baø Blavatsky neân khoâng thaéc maéc nhieàu veà ñieàu bí hieåm naøy, vaø trôû laïi ngoài choã cuõ, chaâm löûa huùt thuoác, thaûn nhieân chôø ñôïi moïi dieãn bieán coù theå xaûy ra.

Nöûa giôø ñaõ troâi qua keå töø luùc baø bieán maát daïng, boãng toâi nghe coù tieáng chaân ngöôøi ngay sau löng vaø gioïng noùi cuûa baø Blavatsky noùi chuyeän vôùi toâi, moät


gioïng noùi raát töï nhieân döôøng nhö khoâng coù gì ñaõ xaûy ra moät caùch khaùc thöôøng. Toâi lieàn hoûi xem naõy giôø baø ñi ñaâu. Baø ñaùp raèng vì baø coù ñaïo söï caàn baøn tính vôùi chaân sö X. neân baø ñaõ ñeán vieáng ngaøi taïi nôi truù aån bí maät cuûa ngaøi. Coù ñieàu laï laø baø caàm nôi tay moät ngoïn ñao ñaõ gæ seùt, kieåu coå xöa troâng raát kyø dò. Baø noùi laø ñaõ löôïm ñöôïc trong moät haønh lang bí maät vaø mang theo tôùi ñaây. Baø khoâng chòu ñeå cho toâi giöõ caây ñao aáy, maø duøng heát söùc quaêng noù ra xa. Toâi nhìn thaáy noù rôi xuoáng moät buïi raäm ôû taän döôùi chaân ñoài.

Toâi khoâng giaûi thích nhöõng söï vieäc ñaõ xaûy ra, ñeå cho ñoäc giaû töï tìm hieåu tuøy khaû naêng cuûa moãi ngöôøi. Tuy nhieân, ñeå raøo ñoùn tröôùc söï thieân leäch cuûa nhöõng ngöôøi coù ít nhieàu thaønh kieán, toâi coù theå noùi raèng, ngoaøi chuyeän caây ñao gæ seùt, taát caû ñeàu coù theå giaûi thích baèng giaû thuyeát thoâi mieân. Tieáng ñoäng cuûa caùnh cöûa ñaù ñoùng saàm laïi vaø gioïng cöôøi vang doäi keùo daøi, söï taøng hình vaø thình lình xuaát hieän trôû laïi cuûa baø Blavatsky, taát caû ñeàu coù theå giaûi thích nhö nhöõng aûo giaùc do baø Blavatsky duøng thuaät thoâi mieân taùc ñoäng treân giaùc quan cuûa toâi. Baø coù theå ñaõ ñi qua coång hang ngay beân caïnh toâi ñeå ñeán moät nôi naøo ñoù, vaø trôû laïi ngay tröôùc maét toâi maø toâi khoâng nhìn thaáy. Ñoù laø moät caùch giaûi thích, tuy raát baáp beânh mô hoà, cuûa ngöôøi moân ñeä sô cô nhö toâi ñoái vôùi moät ngöôøi ñaõ laõo luyeän tinh thoâng veà khoa phöông thuaät.


II.

Khi caùc ngöôøi baïn AÁn Ñoä ñi mua saém vaät thöïc ñaõ trôû veà, chuùng toâi ñöôïc aên moät böõa toái noùng

soát trong hang vaø sau ñoù ra ngaém caûnh ñoài nuùi döôùi aùnh traêng. Ñeâm hoâm ñoù, chuùng toâi traûi neäm treân saøn ñaù vaø nguû ngon laønh cho ñeán saùng. Baburao ngoài tröôùc coång hang vaø ñoát löûa traïi suoát ñeâm ñeå ngaên ngöøa söï ñoät nhaäp cuûa loaøi thuù döõ.

Trong quyeån “Ñoäng thaúm röøng giaø cuûa AÁn Ñoä” coù ñoaïn dieãn taû toâi bò rôi xuoáng vöïc thaúm vaø ñöôïc ngöôøi tu só AÁn Ñoä coù con boø naêm chaân cöùu thoaùt, nhöng ñoù chæ laø chuyeän giaû töôûng. Cuõng theá, nhöõng “tieáng gaàm theùt cuûa chuùa sôn laâm töø xa voïng laïi döôùi chaân ñoài; moät con coïp lôùn rình chuïp chuùng toâi luùc nöûa ñeâm vaø bò ñaåy xuoáng vöïc saâu do moät quyeàn naêng bí maät che chôû chuùng toâi, v.v...” ñeàu laø do oùc töôûng töôïng cuûa baø Blavatsky ñeå laøm cho caâu chuyeän phieâu löu du kyù naøy theâm phaàn ly kyø haáp daãn ñoái vôùi ñoäc giaû beân Nga.

Saùng hoâm sau, Mulji vaø toâi thöùc daäy tröôùc baø Blavatsky, vaø sau khi chuùng toâi ñi taém döôùi suoái, y xuoáng laøng mua saém thöùc aên trong ngaøy, coøn toâi ñöùng treân ñoài ngaém caûnh vaät chung quanh döôùi aùnh naéng ban mai. Sau moät luùc, toâi laáy laøm vui thích maø thaáy


ngöôøi tu só coù con boø naêm chaân böôùc ñeán gaàn toâi vaø hieån nhieân laø coù yù muoán noùi chuyeän vôùi toâi. Toâi coøn do döï khoâng bieát phaûi laøm sao, vì baø Blavatsky vaø toâi khoâng ai bieát noùi thoå ngöõ ñòa phöông. Nhöng söï baên khoaên cuûa toâi veà vaán ñeà naøy ñaõ ñöôïc giaûi toûa ngay, vì y lieàn ñeán gaàn beân caïnh toâi, naém laáy baøn tay toâi, baøy toû loøng thieän caûm ñoái vôùi Hoäi Thoâng thieân hoïc, vaø noùi nhoû vaøo tai toâi thaùnh danh cuûa moät chaân sö! Keá ñoù, y chaøo töø giaõ toâi moät caùch raát lòch söï, vaø lui böôùc. Chuùng toâi khoâng coøn gaëp y laàn naøo nöõa.

Suoát ngaøy hoâm ñoù, chuùng toâi ñi thaùm hieåm caùc hang ñoäng, vaø ñeán boán giôø röôõi chieàu môùi trôû veà löõ quaùn Khandalla.

Ñang khi chuùng toâi coøn ôû trong hang lôùn, baø Blavatsky chuyeån ñaït cho toâi moät huaán leänh cuûa chaân sö maø baø noùi laø ñaõ nhaän ñöôïc baèng thaàn giao caùch caûm. Ngaøi daïy chuùng toâi phaûi ñi Rajputana, trong tænh Punjab.

Sau böõa aên toái, chuùng toâi ra ngoài ngoaøi saân coû ngaém traêng. Hai baïn toâi vöøa ñi raûo böôùc vöøa noùi chuyeän vôùi nhau vaø ñi voøng ra phía sau quaùn troï, nhöng boãng Mulji hoái haû trôû laïi, vaø trong côn xuùc ñoäng baøng hoaøng noùi raèng baø Blavatsky ñaõ bieán maát daïng ngay tröôùc maét anh ta trong khi anh ñang ñöùng noùi chuyeän vôùi baø döôùi aùnh traêng.


Anh ta vöøa noùi vöøa run caàm caäp, döôøng nhö saép söûa muoán phaùt chöùng ñoäng kinh. Toâi baûo anh ta ngoài xuoáng, haõy giöõ bình tónh vaø ñöøng coù phaùt ñieân leân, vì ñoù chæ laø moät troø thoâi mieân che laáp thò giaùc cuûa anh ta. Troø aáy voán tuyeät ñoái voâ haïi, vaø baát cöù nhaø thoâi mieân naøo cuõng coù theå taùc ñoäng nhö theá treân moät ñoái töôïng nhaïy caûm.

Ñoä moät laùt, baø xuaát hieän trôû laïi, ngoài laïi choã cuõ, vaø chuùng toâi laïi tieáp tuïc noùi chuyeän. Boãng thaáy coù hai ngöôøi AÁn Ñoä maëc saéc phuïc traéng ñi qua saân coû caùch chuùng toâi ñoä naêm möôi thöôùc. Khi ñeán moät choã ñoái dieän vôùi chuùng toâi, hoï ngöøng laïi vaø baø Blavatsky baûo Mulji haõy ñeán noùi chuyeän vôùi hoï. Trong khi Mulji ñang tieáp ñoùn hoï, baø Blavatsky laëp laïi cho toâi nghe nhöõng gì hoï noùi vôùi nhau, vaø Mulji cuõng ñaõ töôøng thuaät laïi ñuùng y nhö vaäy khi y trôû laïi moät luùc sau ñoù.

Ñoù laø moät thoâng ñieäp nhaén cho toâi bieát raèng böùc thö cuûa toâi göûi cho chaân sö ñaõ tôùi tay ngaøi vaø ñöôïc ngaøi chaáp thuaän, vaø toâi seõ nhaän ñöôïc thö traû lôøi khi toâi tôùi Rajputana.

Tröôùc khi Mulji noùi döùt lôøi, toâi thaáy hai ngöôøi söù giaû aáy quay goùt ra ñi ñoä moät quaõng ngaén, ñeán sau moät buïi raäm nhoû khoâng ñuû che khuaát moät ngöôøi maëc aùo roäng traéng, nhaát laø döôùi aùnh traêng saùng toû nhö


ban ngaøy, roài bieán maát daïng. Chung quanh buïi raäm laø ñoàng coû troáng trôn, nhöng caû hai ngöôøi ñeàu bieán maát khoâng coøn daáu veát. Leõ töï nhieân, phaûn öùng ñaàu tieân cuûa toâi laø chaïy ngang qua saân coû vaø tìm kieám ñaèng sau buïi raäm xem coù daáu hieäu gì chæ raèng coù moät ñöôøng haàm truù aån naøo chaêng, nhöng tuyeät nhieân khoâng thaáy coù gì khaû nghi: maët ñaát vaãn trôn laùng, baèng phaúng, khoâng coù hang loã, haàm hoá hay veát tích ñaøo xôùi naøo. Toâi chæ bò thoâi mieân maø thoâi!

Saùng hoâm sau, chuùng toâi leân xe löûa trôû veà Bombay, nhöng cuoäc phieâu löu cuûa chuùng toâi vaãn chöa chaám döùt. Baburao chaøo töø giaõ chuùng toâi ôû ga Khandalla sau khi ñaõ töø choái khoâng nhaän tieàn “traø nöôùc” cuûa toâi taëng, ñoù laø moät cöû chæ hy sinh hieám coù trong giôùi ngöôøi thuoäc giai caáp lao coâng AÁn Ñoä. Ba chuùng toâi leân toa xe haïng nhì, coøn Babula tìm ñöôïc choã trong toa haïng ba. Sau moät laùt, Mulji ngaû mình naèm treân baêng “cuùt-xeùt” vaø nguû luoân, coøn baø Blavatsky vaø toâi ngoài noùi chuyeän.

Baø noùi: – Öôùc gì chaân sö ñöøng baûo toâi nhaén mieäng cho oâng

böùc thoâng ñieäp veà vieäc ñi Rajputana! – Taïi sao? – Bôûi vì Wimbridge vaø coâ Bates seõ nghó raèng ñoù

laø chuyeän bòa ñaët ñeå oâng ñöa toâi ñi chôi moät chuyeán thích thuù vaø ñeå cho hoï naèm khoâng ôû nhaø moät mình.


– OÀ! Khoâng sao. Toâi chæ tin nôi lôøi noùi cuûa baø laø ñuû.

– Nhöng hoï seõ nghó xaáu veà toâi vì chuyeän ñoù.

– Neáu vaäy, toát hôn laø ngaøi neân vieát cho baø ít chöõ. Ñieàu naøy ngaøi coù theå laøm moät caùch deã daøng. Nhöng baây giôø duø coù hoái tieác cuõng ñaõ quaù treã. Chuùng ta ñaõ ñi qua khoûi Khandalla ñoä möôøi laêm hay hai möôi daëm. Thoâi, haõy boû qua vieäc aáy.

Baø ngaãm nghó trong vaøi phuùt roài noùi:

– Duø sao, ñeå toâi thöû xem, vaãn chöa phaûi laø quaù treã.

Keá ñoù baø vieát vaøi chöõ treân moät trang giaáy trong cuoán soå tay boû tuùi cuûa baø baèng hai thöù chöõ, nöûa trang treân vieát baèng chöõ coå töï Senzar, laø ngoân ngöõ ñaëc bieät baø duøng ñeå giao dòch thö töø vôùi caùc chaân sö, coøn nöûa trang döôùi vieát baèng tieáng Anh ñeå cho toâi ñoïc. Böùc thoâng ñieäp aáy vieát nhö sau:

“Yeâu caàu Sö phuï Gulab Singh göûi ñieän tín cho Olcott nhöõng huaán leänh do ñaïo nöõ truyeàn cho oâng aáy ôû ñoäng ñaù ngaøy hoâm qua. Ñoù seõ laø moät thöû thaùch cho nhöõng ngöôøi khaùc cuõng nhö cho chính oâng.”

Baø xeù rôøi trang giaáy, xeáp laïi thaønh hình tam giaùc, duøng ngoùn tay veõ ngueäch ngoaïc treân ñoù vaøi daáu hieäu


dò kyø (maø baø noùi laø coù taùc duïng khoáng cheá caùc loaïi tinh linh). Baø caàm noù treân ñaàu caùc ngoùn tay cuûa baøn tay traùi, döôøng nhö saép söûa neùm ra ngoaøi cöûa soå. Tuy nhieân, toâi giöõ tay baø laïi vaø noùi:

– Baø muoán ñaây laø moät thöû thaùch cho toâi chaêng? Vaäy baø haõy ñeå toâi môû ra xem laïi.

Baø baèng loøng, toâi nhìn laïi beân trong tôø giaáy, traû noù laïi cho baø, vaø theo lôøi baø daën, theo doõi tôø giaáy khi baø quaêng noù ra ngoaøi toa xe löûa. Tôø giaáy bò gioù cuoán huùt ñi, xoay voøng theo chieàu gioù vaø bay ñeán moät caùi caây trô troïi gaàn beân ñöôøng saét. Luùc aáy chuùng toâi ñang ôû treân ñænh cuûa daõy nuùi Ghats, ñoä moät ngaøn meùt chieàu cao, chung quanh khoâng coù nhaø cöûa xoùm laøng chi caû, maø chæ coù vaøi thaân caây trô troïi leû teû beân caïnh ñöôøng xe löûa.

Tröôùc khi ñeå baø quaêng tôø giaáy ra ngoaøi cöûa soå, toâi ñaõ ñaùnh thöùc Mulji, noùi cho y bieát söï vieäc aáy, cuøng vôùi y xem giôø treân ñoàng hoà, vaø y cuøng toâi ñoàng kyù teân treân moät chöùng thö trong quyeån soå tay cuûa toâi, maø hieän giôø toâi ñang coù ngay tröôùc maët, vaø nhôø ñoù toâi ñaõ nhôù laïi töøng chi tieát cuûa söï vieäc ñaõ xaûy ra. Baûn chöùng thö aáy coù ghi nhöõng chi tieát veà ñòa ñieåm vaø ngaøy thaùng nhö sau:

“Ga Kurjit, ngaøy 8 thaùng 4 naêm 1879, luùc 12 giôø 24 phuùt” vaø coù nhaân chöùng Mulji Thackersey kyù teân.


Ñeán ga Kurjit, Mulji vaø toâi muoán xuoáng ga ñi baùch boä moät laùt ñeå cho giaõn gaân coát, nhöng baø Blavatsky baûo chuùng toâi ñöøng rôøi khoûi toa xe cho ñeán khi xe ñeán Bombay. Baø ñaõ ñöôïc leänh vaø chuùng toâi seõ hieåu söï vieäc aáy vaøo ñuùng luùc. Theá laø chuùng toâi cuõng ôû laïi treân toa xe vôùi baø. Ñoaøn xe löûa ñeán nôi ñuùng giôø quy ñònh, toâi lieàn ñi ra phoá coù vieäc, vaø vaéng maët ñoä moät giôø. Khi veà ñeán nhaø, coâ Bates ñoùn toâi tröôùc cöûa vaø ñöa cho toâi moät böùc ñieän tín ñöïng trong phong bì coù nieâm khaèng do nhaân vieân Sôû Böu ñieän ñem ñeán, vaø coâ ñaõ kyù nhaän thay toâi.

Böùc ñieän tín aáy ghi nhö sau:

“Thôøi ñieåm: 2 giôø chieàu ngaøy 8 thaùng 4 naêm 1879. Töø ga Kurjit ñeán ga Byculla. Gulab Singh göûi Ñaïi taù H. S. Olcott. Ñaõ nhaän ñöôïc thö. Seõ traû lôøi taïi Rajputana. Haõy leân ñöôøng ngay laäp töùc.”

Nhö ñaõ noùi treân, toâi xem söï vieäc naøy nhö moät trong nhöõng baèng chöùng chaân thaät nhaát vaø khoâng theå laàm laãn maø toâi ñaõ töøng coù veà nhöõng moái töông quan huyeàn dieäu cuûa baø Blavatsky vôùi caùc ñaáng chaân sö cao caû.

Khi chuùng toâi ñeán Bhurtpore trong chuyeán ñi Rajputana sau ñoù, moät ñeâm noï baø Blavatsky vaø toâi ñang ngoài ôû ngoaøi haønh lang cuûa quaùn troï thì thaáy moät ngöôøi AÁn cao nieân maëc aùo roäng traéng böôùc ñeán


gaàn, chaøo theo phong tuïc baûn xöù, roài ñöa cho toâi moät phong thö vaø laúng laëng böôùc ñi ngay. Toâi môû thö ra xem, thì ra ñoù laø thö traû lôøi böùc thoâng ñieäp cuûa toâi göûi cho sö phuï Gulab Singh taïi Khandalla, maø ngaøi ñaõ baùo tröôùc cho toâi bieát trong böùc ñieän tín göûi töø Kurjit, raèng toâi seõ nhaän ñöôïc khi toâi ñeán Rajputana.

Ñoù laø moät böùc thö chöùa ñöïng nhöõng lôøi khuyeân öu aùi ñaày thieän caûm, vaø quan troïng nhaát ñoái vôùi toâi, vì trong ñoù ngaøi daïy toâi raèng con ñöôøng toát nhaát vaø ñaûm baûo nhaát ñeå tìm chaân sö laø con ñöôøng hoaït ñoäng trung kieân vì muïc ñích phuïng söï nhaân loaïi xuyeân qua Hoäi Thoâng thieân hoïc.

Con ñöôøng ñoù, toâi vaãn theo ñuoåi taän tuïy ñeán cuøng, vaø böùc thö cuûa ngaøi laø moät aân hueä vaø nguoàn an uûi thöôøng xuyeân ñoái vôùi toâi trong nhöõng côn khoù khaên, gian lao nghòch caûnh.

90

CHÖÔNG SAÙU

MOÄT CHUYEÁN ÑI LEÂN MIEÀN BAÉC

I.

Trong chuyeán ñi leân mieàn Baéc, chuùng toâi coù dòp ñeán bôø soâng Jumna ñeå vieáng thaêm moät nhaø

tu khoå haïnh teân Babu Surdass, moät ñeä töû cuûa ñaïo sö Nanak. Ngöôøi aáy ñaõ theå hieän ñeán moät trình ñoä tuyeät luaân nhöõng khaû naêng laøm chuû theå xaùc vôùi moät yù chí kieân cöôøng khoâng heà lay chuyeån.

Keå töø naêm 1827, töùc laø trong 52 naêm tröôøng, oâng ta ñaõ ngoài yeân moät choã trong tö theá toïa thieàn treân moät caùi beä ñaù ôû gaàn phaùo ñaøi, treân ñaàu khoâng moät maùi che, baát chaáp moïi söï thay ñoåi thôøi tieát, noùng laïnh, möa gioù vaø gioâng toá, baõo buøng.

OÂng ta vaãn ngoài nhaäp ñònh nhö theá traûi qua suoát thôøi kyø chieán tranh, khi quaân baûn xöù noåi loaïn choáng giai caáp thoáng trò ngöôøi Anh, khoâng maøng chuù yù ñeán nhöõng tieáng noå kinh hoàn cuûa nhöõng khaåu ñaïi baùc


hay nhöõng traän giao phong ñaãm maùu dieãn ra khaép nôi ôû caùc vuøng chung quanh. Nhöõng tieáng ñoäng oàn aøo naùo loaïn cuûa chieán tranh khoâng theå xaâm nhaäp vaøo coõi giôùi thieàn ñònh thaâm saâu maø trong ñoù oâng ñaõ choân vuøi suoát caû cuoäc ñôøi.

Ngaøy chuùng toâi ñeán vieáng oâng ta laø moät ngaøy noùng nhö thieâu ñoát, maët trôøi chaùy röïc nhö löûa than hoàng, ngöôøi tu só vaãn ñeå ñaàu traàn nhöng döôøng nhö khoâng caûm thaáy gì laø khoù chòu. OÂng ta vaãn ngoài yeân baát ñoäng suoát ngaøy vaø suoát ñeâm ôû moät choã aáy, tröø ra vaøo luùc nöûa ñeâm môùi ñöùng daäy vaø ñi ñeán choã gaëp nhau giöõa hai con soâng Haèng vaø soâng Jumna ñeå taém röûa vaø caàu nguyeän.

Nhöõng gian lao khoå nhoïc cuûa pheùp tu khoå haïnh ñaõ laøm cho oâng muø caû hai maét vaø phaûi coù ngöôøi daét oâng ñi ñeán bôø soâng, tuy nhieân göông maët oâng toaùt ra moät nieàm an laïc tuyeät vôøi, vôùi moät nuï cöôøi dòu daøng vaø chaân thaät.

Nhôø Mulji laøm thoâng ngoân, chuùng toâi noùi chuyeän ñöôïc vôùi vò tu só giaø. Ngaøi cho chuùng toâi bieát raèng ngaøi ñaõ ñöôïc moät traêm tuoåi. Ñieàu naøy coù thaät hay khoâng cuõng khoâng quan heä gì, nhöng thôøi gian maø ngaøi ñaõ traûi qua treân buïc ñaù laïi laø moät söï thaät lòch söû.


Tröôøng hôïp cuûa ngöôøi tu só naøy quaû laø ly kyø ñoäc ñaùo, xeùt theo tieâu chuaån ñôøi soáng cuûa xaõ hoäi phöông Taây. Laøm sao oâng ta coù theå ngoài yeân baát ñoäng trong söï tham thieàn quaùn töôûng traûi qua ñeán nöûa theá kyû giöõa nhöõng duïc voïng, ñam meâ vaø naùo loaïn cuûa loaøi ngöôøi luoân khuaáy ñoäng oà aït ôû chung quanh? Nhöõng ñieàu ñoù hoaøn toaøn khoâng aûnh höôûng gì ñeán oâng ta, duø toát hay xaáu, ví nhö nhöõng ñôït soùng coàn gaàm theùt laên xaû vaøo moät gheành ñaù treân bôø bieån nhöng tuyeät nhieân khoâng theå laøm rung chuyeån caùi neàn taûng vöõng chaéc cuûa noù.

Caâu chuyeän cuûa vò tu só naøy cuõng coù haøm xuùc vaøi neùt thi vò, chaúng haïn nhö khi oâng noùi raèng baäc hieàn giaû nhaän ñònh vaø naém vöõng nhöõng ñieåm chaân lyù cuõng gioáng nhö con trai haáp thuï gioït nöôùc möa ñeå chuyeån hoùa thaønh haït traân chaâu.

OÂng ta vaãn ñieàm nhieân khi nghe toâi noùi veà söï caáu taïo thaønh haït traân chaâu, vaø baûo raèng khoa hoïc noùi sai, neân oâng vaãn giöõ laäp tröôøng cuûa mình. Trích daãn lôøi daïy quen thuoäc trong caùc thaùnh kinh AÁn Ñoä, oâng nhaéc nhôû chuùng toâi raèng, chæ khi naøo taâm hoàn yeân tònh, thaàn trí vaéng laëng hö khoâng, ngöôøi ta môùi coù theå nhaän bieát ñöôïc chaân lyù, cuõng ví nhö hình chieáu cuûa maët trôøi chæ coù theå thaáy ñöôïc treân maët nöôùc phaúng laëng eâm ñeàm.


Noùi veà nhöõng tai bieán, hoaïn naïn nghòch caûnh trong ñôøi ngöôøi, oâng cho raèng nhöõng kinh nghieäm ñoù laøm thöùc ñoäng phaàn tinh anh teá nhò cuûa taâm hoàn, ví nhö chaát daàu thôm chæ coù ñöôïc baèng caùch nghieàn naùt vaø cheá bieán nhöõng caùnh hoa töôi.

Khi ñöôïc hoûi raèng oâng coù theå bieåu dieãn pheùp thuaät thaàn thoâng cho chuùng toâi xem hay khoâng, oâng quay caëp maét troáng roãng khoâng coøn thò giaùc veà phía chuùng toâi vaø ñaùp raèng, ngöôøi hieàn giaû khoâng bao giôø taùch rôøi taâm trí cuûa mình ra ngoaøi ñöôøng ñaïo vaø ñeå cho bò loâi cuoán bôûi nhöõng troø chôi ñoù cuûa keû ngu doát. OÂng noùi, khi ôû trong taâm traïng thích hôïp, oâng coù khaû naêng nhìn thaáu suoát caû quaù khöù vaø töông lai, nhöng oâng töø choái khoâng cho chuùng toâi thaáy baèng chöùng cuï theå veà naêng löïc thaàn nhaõn ñoù.

Keå töø ñoù veà sau, moãi khi coù dòp trôû laïi Allahabad toâi ñeàu ñeán thaêm vieáng nhaø tu khoå haïnh naøy, nhöng trong laàn vöøa qua, toâi nghe noùi raèng oâng ñaõ töø traàn. Haún seõ laø moät ñieàu lyù thuù neáu ngöôøi ta ñöôïc bieát raèng cuoäc ñôøi tröôøng kyø khoå haïnh cuûa oâng ñaõ aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán tình traïng taâm thöùc cuûa oâng sau khi cheát.

Töø ñoù, chuùng toâi tieáp tuïc chuyeán ñi ñeán Kanpur. Taïi ñaây chuùng toâi gaëp nhöõng ngöôøi baïn môùi laø hai


anh em oâng Ross Scott vaø Walter Scott. Ngöôøi anh laø moät kyõ sö laøm vieäc cho Chính phuû.

Saùng hoâm sau, chuùng toâi ñeán vieáng moät tu só khoå haïnh khaùc. Ngöôøi naøy ñaõ töøng soáng treân bôø soâng Haèng khoaûng moät naêm. OÂng ta coù moät göông maët vôùi nhöõng neùt thanh tuù, bieåu loä moät ñôøi soáng tinh thaàn doài daøo, moät thaân mình gaày oám vaø moät phong ñoä hoaøn toaøn thaûn nhieân ñoái vôùi nhöõng söï vaät traàn gian. Ngöôøi naøy cuõng töø choái khoâng bieåu dieãn cho chuùng toâi xem nhöõng hieän töôïng thaàn thoâng, vôùi moät veû maët döôøng nhö khinh bæ. Thaät hieån nhieân laø nhöõng tu só AÁn Ñoä naøy coù moät laäp tröôøng khaùc haún vôùi quan nieäm cuûa ngöôøi Taây phöông, vaø khinh thöôøng nhöõng pheùp thuaät nhieäm maàu nhaát cuûa nhöõng ñoàng töû gioûi nhaát. Duø sao, ñoù chæ laø caûm nghó cuûa toâi. Tuy nhieân, vò naøy coù noùi cho chuùng toâi nghe chuyeän moät nhaø tu khoå haïnh khaùc teân laø Jungli Shah, ñaõ nhieàu laàn laøm pheùp laï theo kieåu “baùnh mì vaø caù” ñöôïc keå trong Kinh Thaùnh. OÂng ta ñaõ laøm gia taêng soá löôïng thöïc phaåm daønh cho moät ngöôøi aên ñeán möùc khieán cho haøng traêm ngöôøi aên ñöôïc moät böõa no neâ.

Keå töø khi ñoù, toâi ñaõ nhieàu laàn nghe noùi coù nhöõng tu só AÁn Ñoä khaùc cuõng ñaõ laøm caùc pheùp laï töông töï. Nhöõng nhaø phöông só laõo luyeän ñeàu noùi raèng vieäc laøm taêng soá löôïng moät vaät giaûn dò ñôn thuaàn, chaúng haïn


nhö haït gaïo, moät traùi caây, moät ly nöôùc laïnh, v.v... laø töông ñoái deã daøng. Ñieàu kieän caàn thieát laø phaûi coù moät trung taâm haït nhaân ñeå haønh giaû coù theå qui tuï chung quanh noù chaát lieäu cuûa khoâng gian. Nhöng toâi muoán bieát phaûi chaêng söï taêng gia soá löôïng thöïc phaåm ñoù chæ laø nhöõng aûo giaùc, vaø neáu vaäy thì ngöôøi aên nhöõng thöïc phaåm maàu nhieäm aáy coù thöïc söï ñöôïc boå döôõng hay khoâng?

Toâi coøn nhôù giaùo sö Berheim ñaõ cho toâi thaáy raèng baèng phöông phaùp thoâi mieân oâng coù theå laøm cho moät ñoái töôïng trong moät luùc caûm thaáy boãng no traøn thöùc aên, vaø moät luùc sau ñoù lieàn caûm thaáy bao töû troáng roãng vaø ñoùi kinh khuûng.

Ngöôøi tu só treû noùi treân cuõng cho bieát raèng nhaø ñaïo só Lukhi Bawa vaø moät tu só khoå haïnh coù quyeàn naêng laøm cho nöôùc bieán thaønh söõa.

Khoaûng ba giôø chieàu hoâm aáy, chuùng toâi cöôõi voi ñi vieáng Jajmow, moät thaønh phoá coå hoang taøn ôû caùch Kanpur boán daëm. Töông truyeàn raèng ñoù laø kinh ñoâ cuûa chuûng toäc Thaùi AÂm (Lunar Race) vaøo thôøi kyø naêm ngaøn naêm traêm naêm tröôùc Coâng nguyeân. Muïc ñích chuyeán ñi naøy laø vieáng thaêm nhaø ñaïo só Lukhi Bawa ñaõ noùi ôû treân.


Chuùng toâi nhaän thaáy vò ñaïo só naøy coù moät taùc phong khaû kính. OÂng laø moät trieát gia vaø moät nhaø chieâm tinh loãi laïc. Moät laàn nöõa, chuùng toâi laïi bò töø choái söï bieåu dieãn pheùp thuaät thaàn thoâng, khi chuùng toâi baøy toû yù muoán ñöôïc xem oâng ta thi thoá quyeàn naêng nhieäm maàu.

Ñaïi khaùi, ñoù laø khía caïnh nghieâm chænh cuûa chuyeán ñi naøy. Nhöng ngoaøi ra noù cuõng coù moät khía caïnh traøo loäng raát buoàn cöôøi. Con voi cuûa chuùng toâi cöôõi coù caùi teân raát thi vò laø Chenchal Peri, coù nghóa laø “tieân nöõ linh ñoäng”. Treân löng noù khoâng coù baønh ñeå ngoài döïa löng cho thoaûi maùi maø chæ coù ñaët moät taám neäm lôùn vaø daøy ñöôïc buoäc chaët vaøo mình voi baèng nhöõng sôïi daây coùi khoång loà. Khi voi caát böôùc di chuyeån, ngöôøi cöôõi phaûi kheùo leùo giöõ thaêng baèng môùi ngoài ñöôïc yeân, vaø toâi ñeå cho nhöõng baïn beø quen thuoäc vôùi baø Blavatsky haõy thöû töôûng töôïng vieäc gì xaûy ra khi baø vôùi boán baïn ñaïo sô cô veà moân cöôõi voi cuøng chia seû vôùi nhau khoaûng troáng coù giôùi haïn treân taám neäm.

Vì pheùp lòch söï, chuùng toâi ñôõ baø treøo caùi thang ngaén leân ngoài tröôùc, ñöông nhieân nghó raèng baø seõ daønh choã cho chuùng toâi leân sau, nhöng baø laïi khoâng nghó nhö vaäy! Baø nghieãm nhieân chieám troïn khoaûng giöõa cuûa taám neäm, vaø khoâng chòu nhích moät phaân ñeå cho chuùng toâi coù cô hoäi treøo leân. Baø coøn phaùt ngoân


maïnh meõ vaø cöùng coûi khi chuùng toâi nhaéc nhôû cho baø nhôù raèng baø khoâng coù ñoäc quyeàn chieám troïn taám neäm cho moät mình baø!

Theá roài, khi “naøng tieân linh ñoäng” baét ñaàu ñaäp hai caùnh quaït treân loã tai vaø bieåu loä nhöõng cöû chæ soát ruoät khaùc nöõa, vì söï giaèng co cuûa chuùng toâi. Boïn chuùng toâi boán ngöôøi laø W. Scott, Mulji, Babula vaø toâi, ñeàu laàn löôït treøo leân vaø baùm laáy boán goùc cuûa taám neäm, tuøy söï xoay xôû thaùo vaùt cuûa moãi ngöôøi. Baïn Walter Scott ngoài phía sau vaø boû moät chaân thoøng xuoáng, nhöng con voi ñaày haûo yù, ngoaét caùi ñuoâi noù leân ñôõ laáy baøn chaân anh ta vaø giuùp anh ngoài laïi ngay ngaén, an toaøn.

Theá laø chuùng toâi khôûi haønh. Baø Blavatsky mieäng phì pheøo thuoác laù, veû maët haân hoan cô hoà nhö ñaõ töøng quen thuoäc vôùi moân cöôõi voi töø thuôû nhoû. Nhöng chæ ñoä vaøi traêm thöôùc ñaàu tieân cuõng ñuû laáy maát ñi caùi boä voù töï phuï cuûa baø. Baø ngaû nghieâng beân noï beân kia moät caùch naëng neà, chaäm chaïp, laøm cho bao nhieâu môõ trong ngöôøi baø ñeàu quaáy ñoäng vaø hôi thôû cuûa baø nhö thoåi heát ra ngoaøi, cho ñeán khi baø noåi traän loâi ñình vaø nguyeàn ruûa boïn cöôøi ñuøa chuùng toâi, cuøng vôùi con voi vaø caû thaèng naøi, ñeàu cheát sa ñoïa xuoáng aâm ty!

Baïn Ross Scott, em ruoät cuûa Walter, vì ñau chaân khoâng theå cöôõi voi neân ngoài treân moät chieác xe nhoû


kieåu baûn xöù, troâng raát laï maét, goïi laø ekka, gioáng nhö moät caùi thuøng maø choã ngoài laø moät maûnh goã lôùn hôn baøn tay, do moät con ngöïa keùo. Suoát chuyeán ñi daøi boán daëm ñöôøng tröôøng, (maø baø Blavatsky quaû quyeát laø hai möôi daëm), chuùng toâi ñi trong söï vaát vaû khoå nhoïc, coøn baø thì trong côn aàm ó thònh noä. Nhöng ñeán baän veà, khoâng moät söï thuyeát phuïc naøo coù theå laøm cho baø Blavatsky tieáp tuïc ngoài laïi choã cuõ treân löng voi. Baø baûo baïn Scott ngoài thu mình neùp vaøo moät beân treân choã ngoài cuûa chieác ekka vaø baø cuøng ngoài chung treân xe aáy ñeå trôû veà nhaø.

II.

Do nhieàu baïn ñaïo keå chuyeän vaø sau khi ñaõ trao ñoåi quan nieäm baèng caùch giao dòch thö töø vôùi

nhoùm Arya Samaj, moät chi phaùi AÁn Giaùo tieán boä, toâi ñöôïc bieát ñaïo sö (Swami) Dyānand Saraswati nhö moät nhaø baùc hoïc Phaïn ngöõ (Pandit) vaø moät nhaø caûi caùch toân giaùo, ñang laõnh ñaïo moät phong traøo taâm linh raát maïnh meõ meänh danh laø toå chöùc Arya Samaj, nhaèm muïc ñích phuïc höng toân giaùo Pheä-ñaø (Veda) thuaàn tuùy coå xöa cuûa AÁn Ñoä.

Khi chuùng toâi ñeán Agra, chuùng toâi ñöôïc ngöôøi ñaïi dieän ñòa phöông cuûa ñaïo sö Dyānand Saraswati ñeán


vieáng thaêm vaø trao ñoåi vôùi chuùng toâi nhieàu ñieàu veà vò laõnh ñaïo toân giaùo naøy. Söï trình baøy cuûa oâng ta raát thoûa ñaùng neân chuùng toâi quyeát ñònh ñi Saharanpore ñeå gaëp vò Swami khi ngaøi ñi haønh höông töø Hardwar trôû veà.

Taïi Saharanpore, nhöõng tín höõu cuûa chi phaùi Arya Samaj ngheânh tieáp chuùng toâi raát noàng haäu vôùi nhöõng quaø taëng baùnh traùi vaø hoa quaû. Nhöng söï vui thích cuûa chuùng toâi ñaõ coù phaàn giaûm bôùt do söï coù maët cuûa maáy teân maät vuï. Hoï theo doõi moïi söï di chuyeån cuûa chuùng toâi, khaùm xeùt thö töø, ñoïc ñieän tín cuûa chuùng toâi, vaø laøm cho chuùng toâi coù caûm töôûng nhö mình ñang phaûi chòu söï kieåm soaùt chaët cheõ cuûa ngaønh an ninh!

Truï sôû chi phaùi Samaj daønh cho chuùng toâi moät cuoäc tieáp taân long troïng vaø moät böõa tieäc theo phong tuïc baûn xöù. Chuùng toâi ngoài aên döôùi ñaát vôùi baøn tay maët röûa saïch, boác thöùc aên ñöïng trong nhöõng caùi ñóa keát baèng laù caây.

Ñaïo sö (Swami) veà ñeán nôi vaøo saùng sôùm ngaøy hoâm sau. Baïn Mulji vaø toâi cuøng ñeán ñeå chaøo möøng. Toâi voâ cuøng caûm kích veà taùc phong, daùng ñieäu, gioïng noùi aám aùp cuõng nhö nhöõng cöû chæ lòch söï vaø coát caùch toân nghieâm cao quí cuûa oâng. Ñaïo sö naém tay toâi, ñöa


toâi ñeán moät haøng ba roäng raõi loä thieân, cho ngöôøi ñem ñeán moät gheá daøi vaø môøi toâi ngoài beân caïnh ngöôøi.

Sau khi ñaõ trao ñoåi vôùi nhau nhöõng lôøi chuùc möøng, chuùng toâi chia tay töø giaõ, vaø ñoä moät giôø sau ñoù, ñaïo sö ñích thaân ñeán nôi quaùn troï cuûa chuùng toâi ñeå thaêm xaõ giao baø Blavatsky.

Trong cuoäc noùi chuyeän daøi tieáp theo sau ñoù, ñaïo sö cho bieát quan ñieåm cuûa oâng veà caùc vaán ñeà Thöôïng ñeá, Giaûi thoaùt vaø Nieát-baøn. Chuùng toâi nhaän thaáy nhöõng ñieàu naøy haàu nhö hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi quan nieäm cuûa chuùng toâi.

Hoâm sau, chuùng toâi cuøng ñaïo sö ñaùp chuyeán xe löûa ñi Meerut. Khi ñeán nôi, chuùng toâi ñöôïc ñöa ñeán ngoâi bieät thöï cuûa oâng Sheonarain, moät nhaø thaàu giaøu coù laøm vieäc cho Chính phuû. OÂng naøy laø moät tín höõu phaùi Samaj, ñaõ tình nguyeän cung öùng ngoâi nhaø cuûa oâng cho chuùng toâi söû duïng.

Chieàu hoâm sau, vaøo luùc saùu giôø röôõi chuùng toâi tham döï moät buoåi hoäi hoïp ñoâng ñaûo cuûa moân phaùi Arya Samaj, ñöôïc toå chöùc ôû moät saân roäng loä thieân, giöõa nhöõng ngoâi nhaø laàu bao quanh. ÔÛ cuoái saân coù moät buïc xaây baèng gaïch, treân coù traûi neäm vaø thaûm AÁn Ñoä. Ñaïo sö Swami ngoài xeáp baèng treân taám thaûm, döïa


löng vaøo moät caùi goái troøn vaø daøy. Loaïi goái naøy raát thoâng duïng ôû caùc xöù phöông Ñoâng.

Taùc phong traàm tónh, oai nghi, ñaïo sö noåi baät giöõa ñaùm ñoâng, vaø trong moät baàu khoâng khí im laëng hoaøn toaøn, toaøn theå hoäi tröôøng ñeàu laéng tai nghe oâng thuyeát phaùp.

Sau khi phaùi ñoaøn chuùng toâi ñöôïc ñöa ñeán choã ngoài ñaõ saép ñaët saün, ngaøi Swami im laëng toïa thieàn trong vaøi phuùt, keá ñoù oâng ngaång maët leân trôøi, roài vôùi moät gioïng traàm aám, ngaân vang nhöõng thaùnh ngöõ: “AUM, AUM! Shantih, Shantih, Shantih!” (nguï yù: Caàu cho muoân loaøi ñöôïc bình an), vaø khi nhöõng aâm thanh vang doäi ñaõ tan daàn, oâng môùi baét ñaàu moät thôøi phaùp veà ñeà taøi “Caàu nguyeän”.

OÂng ñònh nghóa raèng caàu nguyeän töùc laø laøm vieäc. Caàu nguyeän khoâng phaûi laø thoát leân nhöõng lôøi leõ voâ vò treân ñaàu moâi choùt löôõi; khoâng phaûi laø nònh hoùt hay ca tuïng Thöôïng ñeá, vì nhö theá seõ khoâng ñem laïi moät keát quaû naøo. Coù laàn, oâng nghe moät tín ñoà phaùi Brahmo Samaj boû phí maát hai giôø ñoàng hoà chæ ñeå laëp ñi laëp laïi caû ngaøn laàn nhöõng lôøi naøy: “OÂi! Thöôïng ñeá, Ngaøi laø töø bi vaø coâng baèng voâ löôïng voâ bieân!” Laøm nhö vaäy coù ích gì? OÂng noùi, coù ngöôøi noùi chuyeän vôùi Thöôïng ñeá nhö ngöôøi ta noùi chuyeän vôùi keû toâi tôù; cô hoà nhö hoï coù quyeàn aùp ñaët, sai phaùi! Thaät laø roà daïi,


ngu ngoác. Ngöôøi naøo muoán caàu nguyeän coù hieäu quaû, haõy laøm vieäc, laøm vieäc vaø laøm vieäc. Taát caû nhöõng gì ôû ngoaøi khaû naêng cuûa mình phaûi ñöôïc tìm kieám baèng söï coâng phu thieàn ñònh vaø phaùt trieån nhöõng naêng löïc taâm linh...

Ñaïo sö tieáp tuïc thuyeát giaûng moät caùch huøng bieän, gioïng noùi truyeàn caûm, ngoân ngöõ deã daøng löu loaùt nhö gioøng nöôùc chaûy. Tröôùc khi oâng keát thuùc, aùnh traêng baïc chieáu vaøo maët tieàn ngoâi nhaø tröôùc maët chuùng toâi trong khi chuùng toâi ngoài aån khuaát trong boùng toái, döôùi neàn trôøi xanh bieác moät maøu thaêm thaúm. Moät tia traêng saùng roïi vaøo boái caûnh phía sau löng ñaïo sö, gioáng nhö moät böùc maøn baèng baïc ñaùnh boùng, laøm noåi baät thaân hình cuûa oâng vôùi nhöõng neùt thanh tuù nhö moät pho töôïng ñoàng.

Ngaøy hoâm sau, ñeán löôït toâi thuyeát trình. Buoåi thuyeát trình ñöôïc toå chöùc trong moät leàu vaûi khoång loà ñöôïc döïng leân trong khuoân vieân nhaø cuûa oâng Sheonarain. Saøn gaïch ñöôïc phuû leân baèng nhöõng taám neäm vaûi cöùng vaø daøy ñeå laøm choã ngoài, beân treân coù traûi nhöõng taám thaûm AÁn Ñoä vaø Ba Tö. Ngoaøi moät caùi baøn rieâng cho toâi vaø vaøi chieác gheá cho caùc thính giaû ngöôøi AÂu, kyø dö laø thính giaû baûn xöù, keå caû ñaïo sö Swami, ñeàu ngoài xeáp baèng treân saøn gaïch. Coù vaøi vò quan chöùc ngöôøi Anh tham döï, laïi coù caû nhöõng ngöôøi


maät vuï hoâm tröôùc, laàn naøy vôùi boä raâu meùp caïo saïch nhaün, hình nhö vôùi muïc ñích hoùa trang!

Cuoäc noùi chuyeän cuûa toâi do Mulji laøm thoâng dòch, trình baøy nhöõng lôïi ích hoã töông coù theå ñaït ñöôïc baèng caùch phoái hôïp nhöõng quyeàn lôïi vaø khaû naêng thieân phuù cuûa caû hai chuûng toäc Ñoâng phöông vaø Taây phöông.

Ngaøy hoâm sau, vò Swami keå cho chuùng toâi nghe nhieàu söï vieäc lyù thuù veà nhöõng kinh nghieäm baûn thaân cuûa oâng vaø cuûa nhöõng ñaïo só Yoga khaùc trong röøng giaø. OÂng ñaõ töøng soáng gaàn nhö khoûa thaân (chæ ñoùng moät caùi khoá raát nhoû treân ngöôøi) suoát baûy naêm trong röøng raäm, nguû treân maët ñaát hoaëc treân taûng ñaù, aên toaøn hoa quaû, reã caây vaø uoáng nöôùc suoái, cho ñeán khi theå xaùc oâng hoaøn toaøn khoâng coøn caûm giaùc ñoái vôùi tieát trôøi noùng, laïnh, veát thöông, xaây xaùt hay löûa boûng. OÂng khoâng heà bò caùc loaøi ñoäc xaø, aùc thuù laøm haïi. Coù laàn oâng chaïm traùn vôùi moät con gaáu ñoùi treân ñöôøng ñi, con gaáu nhaûy choàm leân ñònh voà laáy oâng, nhöng oâng ñöa tay khoaùt noù ñi ra choã khaùc, vaø ñöôøng ñi ñöôïc giaûi toûa. Moät vò sieâu nhaân maø oâng ñaõ gaëp taïi nuùi Abu, teân laø Bhavani Gihr, coù theå uoáng caïn moät chai thuoác ñoäc maø chæ moät gioït thoâi cuõng ñuû gieát cheát moät ngöôøi thöôøng. Vò naøy coù theå nhòn aên suoát boán möôi


ngaøy moät caùch deã daøng vaø thöïc hieän ñöôïc nhieàu hieän töôïng laï luøng khaùc.

Chieàu hoâm ñoù, coù moät cuoäc hoäi hoïp khaùc cuûa caùc tín höõu Arya Samaj cuõng ñoâng ñaûo nhö laàn tröôùc ñeå gaëp gôõ chuùng toâi, vaø moät cuoäc thaûo luaän ñaõ dieãn ra giöõa ñaïo sö (Swami) vaø vò hieäu tröôûng cuûa tröôøng trung hoïc ñòa phöông veà nhöõng luaän cöù chöùng minh cho söï hieän dieän cuûa Thöôïng ñeá.

Ngaøy hoâm sau, chuùng toâi söûa soaïn leân ñöôøng trôû veà Bombay, vaø ñöôïc vò Swami cuøng vôùi moät soá ñoâng tín höõu cuûa moân phaùi oâng tieãn ñöa ra taän nhaø ga. Hoï tung hoa hoàng vaøo ngöôøi chuùng toâi vaø hoâ to khaåu hieäu “Namasteù” ñeå tieãn bieät khi ñoaøn xe löûa laên baùnh.

Sau nhöõng ngaøy vaø ñeâm noùng böùc treân chuyeán xe löûa vôùi nhöõng tieáng ñoäng oàn aøo, buïi baëm, thieáu tieän nghi, chuùng toâi ñaõ ñeán Bombay. Tröôùc khi kieåm soaùt laïi haønh lyù, baø Blavatsky ñi ngay ñeán tröôùc maët teân maät vuï, vaø ngay treân saân ga, baø cho haén ta moät baøi hoïc ñích ñaùng. Vôùi moät gioïng nhaïo baùng chua cay, baø thoát ra lôøi khen ngôïi y veà nhöõng thaønh quaû lôùn lao maø y haún ñaõ gaët haùi ñöôïc trong chuyeán ñi ñaét tieàn treân toa xe haïng nhaát, vaø nhôø y chuyeån ñaït nhöõng lôøi chuùc möøng vaø caûm ôn noàng haäu cuûa baø leân thöôïng caáp cuûa y! Teân maät vuï theïn ñoû maët, luùng tuùng ngaäp


ngöøng noùi khoâng ra lôøi, vaø chuùng toâi böôùc ñi, boû y laïi ñoù moät caùch trô treõn.

Keá ñoù, thay vì ñi thaúng veà nhaø ñeå taém röûa vaø aên saùng, chuùng toâi goïi xe ñeán Laõnh söï quaùn Hoa Kyø vaø yeâu caàu vieân laõnh söï göûi moät thoâng ñieäp cöïc löïc phaûn khaùng vieân Caûnh saùt tröôûng veà caùch ñoái xöû coù tính caùch nhuïc maï cuûa y ñoái vôùi nhöõng coâng daân Myõ voâ toäi.

Moïi sinh hoaït cuûa chuùng toâi vaãn troâi chaûy moät caùch eâm ñeàm. Nhöõng caûnh töôïng laï maét cuûa neáp sinh hoaït baûn xöù dieãn ra trong ñôøi soáng haèng ngaøy, caøng ngaøy caøng gaây aán töôïng saâu xa hôn trong taâm hoàn chuùng toâi. Phaïm vi giao tieáp cuûa chuùng toâi vôùi ngöôøi baûn xöù cuõng ngaøy caøng môû roäng theâm, nhöng chæ tröø moät vaøi tröôøng hôïp leû loi raát hieám, coøn noùi chung thì chuùng toâi khoâng tieáp xuùc vôùi ngöôøi AÂu. Vieäc hoï coù öa thích chuùng toâi hay khoâng cuõng chaúng quan heä gì; söï thaät laø hoï khoâng theå daïy chuùng toâi nhöõng gì maø chuùng toâi muoán bieát. Neáp soáng thöôøng ngaøy vaø nhöõng coâng vieäc baän roän cuûa hoï khoâng coù chuùt thuù vò gì ñoái vôùi chuùng toâi.

Sau khi toâi göûi moät böùc thö phaûn khaùng cho chính quyeàn ñòa phöông tænh Bombay qua trung gian cuûa oâng Franham, laõnh söï Hoa Kyø, toâi ñöôïc moät böùc thö


traû lôøi raèng hoï khoâng heà coù thaùi ñoä coá yù khieám nhaõ trong vieäc cho nhaân vieân maät vuï theo doõi moïi haønh ñoäng cuûa chuùng toâi. Veà sau, khi ñeán Simla, toâi ñöôïc caùc vieân chöùc cao caáp trong phuû Toaøn quyeàn cuûa vò Phoù vöông Anh cho bieát raèng hoï raát böïc mình khi thaáy coâng taùc do thaùm ñöôïc thi haønh moät caùch quaù ö loä lieãu vaø vuïng veà ñeán noãi ñaõ laøm cho chuùng toâi chuù yù. Hoï noùi theâm raèng, vieäc theo doõi chuùng toâi chæ laø chuyeän thoâng thöôøng, vì luaät leä Nhaø nöôùc ôû AÁn Ñoä qui ñònh phaûi theo doõi taát caû nhöõng ngöôøi ngoaïi quoác naøo coù veû thaân thieän ñaëc bieät vôùi ngöôøi baûn xöù vaø traùnh neù söï giao thieäp vôùi ngöôøi cuûa giai caáp thoáng trò.

III.

Ngaøy 4 thaùng 7 naêm aáy, chuùng toâi quyeát ñònh xuaát baûn tôø taïp chí nguyeät san “Theosophist”.

Nhö ñaõ giaûi thích tröôùc ñaây, chuùng toâi phaûi ñi tôùi quyeát ñònh ñoù vì nhu caàu ñaùp öùng söï quan taâm tìm hieåu ngaøy caøng taêng cuûa quaàn chuùng veà vaán ñeà ñaïo lyù. Nhu caàu ñoù phaûi ñöôïc giaûi quyeát baèng moät phöông tieän naøo toát hôn laø vieäc trao ñoåi thö töø, vì thaät ra chuùng toâi khoâng theå naøo chòu ñöïng noåi söï lao taâm


khoå trí cuûa moät coâng vieäc ñoøi hoûi söï coá gaéng vaän duïng tinh thaàn, nhoïc nhaèn lieân tuïc vaø thöôøng xuyeân nhö theá.

Taäp nhaät kyù cuûa toâi ghi nhaän raèng ñoâi khi toâi ñaõ phaûi laøm vieäc töø saùu giôø saùng ñeán chín giôø toái, vaø tieáp tuïc cho ñeán hai hay ba giôø saùng moãi ñeâm, maø vaãn khoâng heát vieäc. Vaû laïi, coù nhöõng caâu hoûi maø phaàn ñoâng ngöôøi hoûi thöôøng laëp laïi nhieàu laàn, vaø phaûi traû lôøi laëp ñi laëp laïi nhöõng caâu hoûi ñoù laø moät coâng vieäc raát nhaøm chaùn vaø meät moûi.

Chuùng toâi thaûo luaän veà vaán ñeà naøy treân taát caû moïi khía caïnh, tính toaùn caân nhaéc ñieàu hôn leõ thieät, vaø sau cuøng chuùng toâi quyeát ñònh thöïc hieän keá hoaïch.

Nhöng chuùng toâi cuõng gaëp phaûi nhöõng noãi khoù khaên nghieâm troïng. Tröôùc heát, Hoäi chuùng toâi khoâng coù moät ñoàng xu voán lieáng hay taøi saûn ñeå coù theå caàm coá vay möôïn. Toâi beøn ñaët moät qui taéc nhaát ñònh raèng tôø taïp chí seõ ñöôïc phaùt haønh theo nhöõng ñieàu kieän gioáng nhö caùc taïp chí lôùn nhaát ôû Anh vaø Myõ, töùc laø mua traû tieàn tröôùc chöù khoâng baùn thieáu. Toâi saün saøng cho ra caùc soá nguyeät san ñuùng kyø haïn moãi thaùng trong moät naêm ñaàu, daãu raèng chuùng toâi chöa coù ñeán moät ñoäc giaû ñaêng kyù daøi haïn. Nhöõng baïn ñaïo AÁn Ñoä ñeàu khoâng taùn thaønh keá hoaïch naøy, vaø tieân


ñoaùn raèng noù seõ khoâng theå thaønh coâng. Nhöng ñieàu ñoù vaãn khoâng laøm lung lay quyeát ñònh cuûa toâi.

Theá laø chuùng toâi tieán haønh quyeân goùp phí toån cho möôøi hai soá nguyeät san ñaàu tieân, vaø chuaån bò cho ra soá ñaàu. Chuùng toâi lieân laïc vôùi caùc nhaø laõnh ñaïo Phaät giaùo ôû Tích Lan, Ñaïo sö Dyanand cuûa AÁn giaùo, caùc hoïc giaû Phaïn ngöõ öu tuù ôû Ba-la-naïi vaø nhieàu tu só caùc moân phaùi khaùc ñeå yeâu caàu hoï ñoùng goùp baøi vôû, vaø phoå bieán roäng raõi xa gaàn yù ñònh cuûa chuùng toâi. Chuùng toâi baän roän vôùi baáy nhieâu coâng vieäc ñoù suoát caû muøa heø naêm aáy.

Nhöõng hoäi vieân hoaït ñoäng cuûa Hoäi baét ñaàu coå ñoäng ñeå tìm kieám ñoäc giaû; rieâng moät baïn ñaïo trung kieân laø oâng Seervai, Thö kyù cuûa Hoäi, ñaõ ghi teân ñöôïc 200 ñoäc giaû mua daøi haïn.

Cuoái thaùng chín, chuùng toâi ñaõ cho ra soá nguyeät san ñaàu tieân vôùi ñôït ñaàu laø boán traêm cuoán, moät coâng trình khaû quan laøm cho taát caû chuùng toâi ñeàu raát vui möøng.

Keå töø ñoù veà sau, taïp chí Theosophist vaãn xuaát hieän ñeàu ñeàu moãi thaùng ñuùng kyø haïn, khoâng heà vaáp phaûi moät tai naïn hay chöôùng ngaïi naøo, vaø cuõng khoâng laøm cho chuùng toâi phaûi maéc nôï duø chæ moät xu.


Cuoái naêm aáy (1879), tôø taïp chí Theosophist ñaõ ghi nhaän coù 621 ñoäc giaû mua daøi haïn. Con soá ñoù tuy nhoû ñoái vôùi ngöôøi Taây phöông, ñaõ töøng quen thuoäc vôùi nhöõng thaønh tích huy hoaøng cuûa baùo chí AÂu Myõ, nhöng ñoù laø moät con soá phaùt haønh raát ñaùng keå ñoái vôùi xöù AÁn Ñoä, vì nhöõng nhaät baùo lôùn nhaát ôû Calcutta, Bombay vaø Madras cuõng chæ coù töø 1.500 ñeán 2.000 ñoäc giaû ghi teân mua baùo daøi haïn maø thoâi!

110

CHÖÔNG BAÛY

NÖÕ TU SÓ MAJI

I.

Ngaøy 2 thaùng 12 (naêm 1879), baø Blavatsky vaø toâi, cuøng vôùi baïn Damodar vaø em Babula ñaùp

chuyeán xe löûa ñi Allahabad ñeå vieáng thaêm oâng baø Sinnett maø tröôùc ñaây chuùng toâi chæ giao dòch baèng thö töø chöù chöa töøng ñöôïc quen bieát taän maët.

Sau hai ngaøy ngoài treân xe löûa, saùng sôùm ngaøy thöù ba, chuùng toâi ñeán Allahabad vaø ñöôïc oâng Sinnett ñeán ñoùn taïi nhaø ga cuøng vôùi moät coã xe song maõ vôùi ngöôøi ñaùnh xe vaø hai ngöôøi haàu baûn xöù maëc ñoàng phuïc raát ñeïp.

Baø Sinnett tieáp ñaõi chuùng toâi taïi nhaø vôùi moät cung caùch voâ cuøng lòch söï, vaø chæ qua chöøng daêm ba caâu trao ñoåi, chuùng toâi bieát ngay raèng mình ñaõ gaëp ñöôïc moät ngöôøi baïn quyù.


Trong soá caùc vò khaùch ñeán nhaø oâng Sinnett ngaøy hoâm aáy, coù moät vò Thaåm phaùn Toøa Thöôïng thaåm vaø oâng Giaùm ñoác Nha Hoïc chính. OÂng baø A. O. Hume ñeán vaøo ngaøy hoâm sau vaø baø Gordon ñeán vaøo ngaøy moàng baûy, sau khi ñaõ ñi moät chuyeán haønh trình raát daøi ñeå ñeán gaëp baø Blavatsky.

Daàn daàn chuùng toâi ñaõ coù dòp quen bieát vôùi phaàn ñoâng nhöõng nhaân vaät Anh AÁn cuûa thaønh phoá naøy. Hoï cuõng ñaùng ñöôïc laøm quen, vì hoï toû ra khoân ngoan lòch thieäp vaø taâm hoàn côûi môû. Vaøi ngöôøi trong soá ñoù coù cöû chæ raát khaån khoaûn, aân caàn vaø deã thöông, nhöng thu huùt chuùng toâi nhieàu nhaát laø oâng baø Sinnett vaø baø phu nhaân Gordon. Baø naøy hoài ñoù ñang ôû vaøo thôøi kyø xuaân saéc loäng laãy vaø trí thoâng minh choùi raïng. Toâi nghó thaät khoâng uoång coâng laën loäi sang taän xöù AÁn Ñoä khi ñöôïc quen bieát vôùi ba ngöôøi naøy.

Theo moät qui öôùc chaët cheõ trong caùc giôùi xaõ hoäi thöôïng löu Anh AÁn, ngöôøi môùi ñeán xöù naøy thöôøng ñi vieáng thaêm xaõ giao nhöõng nhaân vaät hieän ñang cö truù taïi ñòa phöông. Nhöng vì baø Blavatsky khoâng muoán ñi thaêm ai caû, neân ai muoán laøm quen vôùi baø phaûi boû caùi taäp quaùn kia ñi vaø ñích thaân ñeán vieáng baø.

Thôøi gian chuùng toâi ôû taïi ñaây luoân luoân coù khaùch ñeán vieáng. Ngoaøi ra coøn coù nhöõng böõa tieäc tieáp taân,


vaø trong moät dòp naøy toâi coøn nhôù roõ ñaõ xaûy ra moät chuyeän lyù thuù.

Moät buoåi chieàu, oâng baø Sinnett, baø Blavatsky vaø toâi cuøng leân xe ñi döï moät böõa côm toái. Xe chaïy ngang qua moät khu phoá haõy coøn xa laï ñoái vôùi chuùng toâi. Ñeán moät ngaõ tö, baø Blavatsky boãng nhieân ruøng mình moät caùi, vaø noùi: “Laï quaù! Thaät laø moät caûm giaùc ruøng rôïn! ÔÛ choã naøy hình nhö ñaõ coù xaûy ra moät vuï taøn saùt ñaãm maùu.”

OÂng Sinnett hoûi: “Baø khoâng bieát ñaây laø choã naøo hay sao?”

Baø ñaùp: “Khoâng! Laøm sao toâi bieát ñöôïc, vì ñaây laø laàn ñaàu tieân toâi ñi ra khoûi nhaø oâng”.

Khi ñoù, oâng Sinnett ñöa tay chæ moät ngoâi dinh cô ñoà soä ôû phía tay maët chuùng toâi, vaø noùi cho baø bieát raèng tröôùc ñaây ñoù laø caâu laïc boä cuûa quaân ñoäi, vaø chính taïi ñoù caùc só quan Anh cuûa moät löõ ñoaøn quaân Anh AÁn ñaõ bò caùc thuoäc vieân cuûa hoï thaûm saùt giöõa böõa aên trong cuoäc noåi loaïn cuûa quaân baûn xöù.

Nhaân dòp ñoù, baø Blavatsky noùi cho chuùng toâi nghe veà tính caùch tröôøng cöûu baát dieät cuûa “kyù öùc khoâng gian”, coù taùc duïng ghi nhaän moïi haønh vi cuûa con ngöôøi traûi qua thôøi gian khoâng bao giôø maát.


Qua ngaøy hoâm sau, toâi thuyeát trình tröôùc moät cöû toïa ñoâng ñaûo veà ñeà taøi: “Thoâng thieân hoïc vaø nhöõng moái lieân heä vôùi xöù AÁn Ñoä”. Ngoài treân gheá Chuû toïa cuoäc hoïp laø oâng A. O. Hume, moät luaät gia noåi tieáng. OÂng ñaõ khai maïc buoåi thuyeát trình vaø giôùi thieäu dieãn giaû baèng moät baøi dieãn vaên raát hay vaø raát huøng hoàn laøm caûm ñoäng ngöôøi nghe.

Ngaøy 15 thaùng 12, chuùng toâi töø giaõ oâng baø Sinnett vaø cuøng baø Gordon ñaùp xe löûa ñi Ba-la-naïi (Beùnareøs). Ñeán nôi vaøo luùc boán giôø chieàu, chuùng toâi ñöôïc vò ñaïi dieän cuûa Quoác vöông Vizianagram ñoùn tieáp taïi nhaø ga vaø môøi chuùng toâi veà ôû taïi moät toøa laâu ñaøi cuûa Quoác Vöông vôùi tö caùch laø taân khaùch cuûa ngaøi.

II.

Ngaøy hoâm sau, sau khi aên ñieåm taâm, chuùng toâi leân xe ñeå ñeán vieáng ñaïo vieän cuûa baø Maji, moät

vò nöõ tu só raát noåi tieáng, laøu thoâng kinh ñieån Pheä-ñaø. Baø ôû trong moät ñoäng ñaù döôùi haàm cuûa ñaïo vieän, naèm beân bôø soâng Haèng, caùch thaønh phoá Ba-la-naïi ñoä hai daëm. Baø thöøa keá ñaïo vieän naøy cuûa thaân phuï baø, voán laø moät Yogi, cuøng vôùi moät ngoâi nhaø trong thaønh phoá vaø moät thö vieän Phaïn ngöõ raát phong phuù vaø quyù giaù.


Ñoù laø moät nôi aån cö raát tónh mòch, nhaát laø vaøo buoåi saùng sôùm, vaø raát thuaän lôïi cho vieäc coâng phu thieàn ñònh. Toïa laïc beân bôø soâng, ñoä möôøi laêm thöôùc cao hôn maët nöôùc, vaø ñöôïc che khuaát döôùi nhöõng luøm caây coå thuï, thaät laø moät nôi ñaïo vieän lyù töôûng coù phong vò thaàn tieân khi chuùng toâi ngoài treân beä ñaù döôùi nhöõng goác hoøe nôû hoa ñoû thaém, caønh laù sum sueâ raäm raïp vaø luaän ñaøm veà ñaïo lyù vôùi nhaø nöõ tu trí thöùc naøy.

Ñoù laø moät trong nhöõng kinh nghieäm kyø thuù nhaát cuûa chuùng toâi treân ñaát AÁn Ñoä, maø ngöôøi quen soáng ôû caùc xöù Taây phöông khoâng bao giôø coù theå töôûng töôïng ñöôïc.

Hoài aáy, baø Maji traïc boán möôi tuoåi, maøu da lôït, vôùi moät phong ñoä trang nghieâm vaø coát caùch lòch söï laøm cho ngöôøi ta phaûi kính neå. Baø coù moät gioïng noùi dòu daøng, göông maët vaø thaân hình ñaày ñaën, ñoâi maét tinh anh bieåu loä söï thoâng minh vaø ñöùc tính quaû caûm, cöông nghò. Baø töø choái khoâng bieåu dieãn pheùp thuaät thaàn thoâng, nhö chuùng toâi vaãn luoân yeâu caàu caùc nhaø ñaïo só trong nhöõng dòp töông töï. Nhöõng lyù do töø choái cuûa baø ñeàu ñöôïc taát caû caùc baïn trong nhoùm chuùng toâi chaáp nhaän laø ñaày ñuû, vaø cuoäc thaêm vieáng vaãn coù aûnh höôûng thuaän lôïi cho taát caû moïi ngöôøi.

Toâi khoâng bieát raèng baø coù khaû naêng thöïc hieän pheùp maàu hay khoâng, nhöng voán laø moät tín ñoà chaân


chính cuûa trieát hoïc Vedanta, baø maïnh daïn chæ trích söï daïi khôø cuûa nhöõng keû ham meâ caùc troø chôi aáu tró aáy, thay vì ñeå taâm hoàn ñöôïc yeân tónh vaéng laëng nhö neàn ñaïo lyù coå truyeàn töø nghìn xöa vaãn luoân khuyeân nhuû caùc moân sinh treân ñöôøng taàm ñaïo. Duø ñi ñeán baát cöù nôi naøo treân ñaát AÁn Ñoä, ngöôøi ta luoân luoân nhaän bieát ñöôïc kinh nghieäm ñoù. Nhöõng nhaø tu khoå haïnh cao sieâu nhaát vaãn luoân töø choái khoâng bieåu dieãn nhöõng quyeàn naêng thaàn bí, tröø phi trong nhöõng tröôøng hôïp raát ñaëc bieät. Nhöõng ai bieåu dieãn pheùp thuaät nhieäm maàu bò xem nhö thuoäc haïng thaáp keùm, chaúng haïn nhö caùc nhaø phuø thuûy Haéc phaùi, hoï chæ ñöôïc söï baûo trôï vaø troïng voïng cuûa nhöõng ngöôøi thuoäc caùc giai caáp haï tieän.

Vaøi ngaøy sau, vò nöõ tu Maji ñeán vieáng thaêm traû leã baø Blavatsky. Vieäc aáy gaây söï ngaïc nhieân trong caùc giôùi AÁn Ñoä, vaø chuùng toâi ñöôïc cho bieát raèng ñaây laø moät ñieàu raát laï thöôøng, vì vò nöõ tu naøy hieám khi ñích thaân ñeán vieáng moät ngöôøi naøo khaùc ngoaøi toân sö cuûa baø, coøn vieäc baø ñeán vieáng thaêm moät ngöôøi AÂu thì chöa töøng coù.

Toâi caûm thaáy moät söï say meâ thích thuù veà nöõ tu só naøy do nhöõng chuyeän maø toâi ñaõ nghe keå laïi veà baø, vaø thaät söï toâi ñaõ ñeán vieáng baø moãi khi coù dòp gheù qua thaùnh ñòa Ba-la-naïi. Laàn cuoái cuøng toâi ñeán vieáng baø laø cuøng vôùi baø Annie Besant vaø nöõ baù töôùc


Wachtmeister. Trong nhieàu naêm, toâi vaãn tin raèng baø laø moät sieâu nhaân.

Trong cuoäc vieáng thaêm cuûa baø luùc aáy, baø vaãn laø moät ngöôøi hoaøn toaøn xa laï ñoái vôùi chuùng toâi, vaø theo choã chuùng toâi bieát, khoâng moät ngöôøi naøo ñaõ töøng noùi cho baø bieát chuùng toâi laø ai, tröø ra chuùng toâi töï giôùi thieäu trong dòp ñeán vieáng ñaïo vieän cuûa baø laàn ñaàu tieân. Tuy vaäy, baø ñaõ noùi cho caùc baïn ñaïo cuøng ñi vôùi toâi, trong moät dòp baø Blavatsky vaéng maët, nghe moät chuyeän dò kyø veà baø Blavatsky. Baø noùi raèng theå xaùc cuûa baø Blavatsky ñaõ ñöôïc moät nhaø ñaïo só Yoga möôïn taïm vì muïc ñích phoå bieán Trieát hoïc Ñoâng phöông. Ñoù laø caùi theå xaùc thöù ba maø nhaø ñaïo só ñaõ duøng vaøo muïc ñích aáy, vaø thôøi gian oâng ta ñaõ traûi qua trong ba caùi theå xaùc ñoù, coäng chung laïi laø ñoä moät traêm naêm möôi naêm.

Trong moät chuyeán ñi Calcutta nhieàu naêm sau ñoù, toâi ñaõ ñeán khu ngoaïi oâ Bhowanipore ñeå vieáng Maji, trong dòp baø töø Ba-la-naïi ñeán ñaây ñeå vieáng thaêm moät baïn ñaïo laø Nobin Bannerji taïi nhaø oâng naøy. Toâi ñaõ hoäi kieán vôùi baø haèng ngaøy trong thôøi gian hai tuaàn ôû Calcutta vaø raát thích thuù maø nghe lôøi thuyeát giaùo cuûa baø. Baø luùc naøo cuõng coù moät soá ngöôøi taàm ñaïo vaây quanh, vaø nhöõng lôøi giaûi ñaùp thaéc maéc cuûa baø luoân bieåu loä moät hoïc löïc uyeân thaâm, saâu saéc. Phong thaùi haáp daãn vaø gioïng noùi deã meán cuûa baø laøm cho


baø caøng theâm ñaéc nhaân taâm vaø ñöôïc nhieàu ngöôøi ngöôõng moä.

Sau heát, coøn coù söï haáp daãn cuûa nhöõng naêng löïc thaàn bí, thöôøng ñöôïc gaùn cho nhöõng ñaïo só chaân tu ôû AÁn Ñoä, moät di saûn coøn soùt laïi cuûa nhöõng truyeàn thoáng töø thôøi ñaïi coå xöa. Nhöõng quyeàn löïc ñoù, baø Maji haún laø phaûi coù ñeán moät möùc ñoä naøo, bôûi vì chuùng ta ñaõ thaáy raèng laàn gaëp gôõ ñaàu tieân giöõa baø vôùi chuùng toâi hoài naêm 1879, tröôùc khi ngöôøi ta ñöôïc bieát gì veà söï lieân heä giöõa baø Blavatsky vôùi hai vò chaân sö, baø Maji ñaõ noùi vôùi toâi nhöõng ñieàu veà caùc ngaøi maø khoâng ai coù theå noùi laïi cho baø bieát, vaø trong taäp nhaät kyù cuûa baïn Damodar coù ghi raèng baø ñaõ laøm cho oâng ta voâ cuøng ngaïc nhieân vôùi nhöõng lôøi tieát loä cuûa baø veà nhaø huyeàn hoïc T. Subba Rao vaø veà nhöõng nhaân vaät khaùc nöõa.

Sau khi baø Maji töø Calcutta trôû veà ñaïo vieän cuûa baø ôû Ba-la-naïi, chuùng toâi ñaõ coù dòp trôû laïi vieáng thaêm baø laàn nöõa, nhöng khoâng ngôø ñaây laø laàn cuoái, vì sau ñoù ít laâu chuùng toâi ñöôïc tin baø töø traàn.


III.

Khi chuùng toâi trôû veà Bombay, moät buoåi chieàu taø, baø Blavatsky, baïn Damodar vaø toâi ñaõ traûi

qua moät kinh nghieäm laï luøng maø tröôùc ñaây toâi ñaõ coù keå laïi sô löôïc baèng trí nhôù. Nhöng baây giôø ñaõ ñeán luùc toâi phaûi töôøng thuaät ñaày ñuû chi tieát.

Chuùng toâi ba ngöôøi ngoài treân chieác xe ngöïa mui traàn maø Damodar ñaõ laøm quaø taëng cho baø Blavatsky, nhaém veà phía caàu Warli gaàn bôø bieån ñeå hoùng gioù maùt. Moät côn gioâng coù saám chôùp ñang dieãn ra töø ñaèng xa nhöng khoâng coù möa. Nhöõng tia chôùp noái tieáp nhau thöôøng xuyeân moät caùch soáng ñoäng ñeán möùc chieáu saùng caû vuøng laân caän nhö ban ngaøy. Baø Blavatsky vaø toâi ngoài huùt thuoác vaø caû ba chuùng toâi ñeàu cuøng nhau ñaøm luaän vieäc naøy vieäc noï.

Boãng nghe coù tieáng noùi chuyeän cuûa nhieàu ngöôøi töø treân bôø bieån ñi veà phía tay maët choã chuùng toâi ngoài. Ngay khi ñoù, xuaát hieän moät nhoùm ngöôøi AÁn aên maëc lòch söï vöøa noùi vöøa cöôøi ñuøa vôùi nhau. Hoï ñi qua khoûi choã chuùng toâi vaø leân xe rieâng cuûa hoï ñaäu thaønh haøng treân ñöôøng Warli, roài chaïy veà thaønh phoá. Ñeå nhìn theo, baïn Damodar ñang ngoài quay löng veà phía ngöôøi ñaùnh xe lieàn ñöùng daäy vaø ngöôùc maét nhìn leân thuøng xe. Khi ñoaøn ngöôøi cuoái cuøng töø bôø bieån ñi leân


vöôït ngang qua xe chuùng toâi, anh ta laúng laëng sôø nheï vaøo vai toâi vaø haát ñaàu laøm hieäu cho toâi nhìn veà höôùng aáy.

Toâi ñöùng daäy vaø thaáy ñaèng sau nhoùm ngöôøi cuoái cuøng ñi hoùng gioù bieån trôû veà, moät boùng ngöôøi leû loi böôùc ñeán gaàn chuùng toâi. Cuõng nhö nhöõng ngöôøi kia, ngöôøi naøy maëc saéc phuïc traéng, nhöng saéc traéng cuûa y phuïc ngöôøi naøy vöôït troäi haún laøm cho y phuïc cuûa nhöõng ngöôøi kia coù veû nhö maøu xaùm, cuõng ví nhö aùnh saùng ñeøn ñieän laøm cho ngoïn ñeøn hôi saùng toû nhaát cuõng hoùa ra ñuïc môø.

Ngöôøi naøy voùc daùng cao hôn nhoùm ngöôøi kia ñeán moät caùi ñaàu, vaø daùng ñi cuûa ngöôøi quaû thaät laø bieåu loä moät coát caùch thaàn tieân. Ngöôøi aáy böôùc ñeán gaàn, taùch rôøi khoûi ñöôøng loä vaø ñi veà phía chuùng toâi, khi aáy chuùng toâi môùi nhaän ra ngaøi laø moät vò chaân sö. Caùi khaên traéng bòt ñaàu, chieác aùo roäng traéng, maùi toùc ñen xoõa xuoáng vai vaø boä raâu ñen, môùi thoaït nhìn chuùng toâi töôûng laø ñöùc “sö phuï”, nhöng khi ngaøi böôùc ñeán beân hoâng xe chæ caùch chuùng toâi ñoä moät thöôùc, ngaøi ñaët nheï baøn tay ngaøi leân caùnh tay traùi cuûa baø Blavatsky luùc aáy ñang gaùc leân treân thuøng xe, nhìn chuùng toâi vaøo taän maét, vaø ñaùp laïi söï kính caån vaùi chaøo cuûa chuùng toâi, chöøng ñoù chuùng toâi môùi bieát khoâng phaûi laø sö phuï, maø laø moät vò chaân sö khaùc.


Baø Blavatsky veà sau coù moät böùc chaân dung cuûa ngaøi loàng trong moät caùi khuoân vaøng baø ñeo tröôùc ngöïc maø nhieàu ngöôøi ñaõ töøng thaáy. Ngaøi khoâng noùi moät lôøi naøo, maø laúng laëng ñi veà phía ñöôøng loä, khoâng maøng chuù yù ñeán nhöõng ngöôøi du ngoaïn khi hoï ngoài treân xe chaïy veà thaønh phoá. Nhöõng tia chôùp lieân tuïc cuûa côn gioâng chieáu saùng thaân hình ngaøi khi ngaøi ñöùng beân caïnh chuùng toâi, vaø khi ngaøi ñaõ ñi treân con ñöôøng loùt ñaù caùch xa chuùng toâi ñoä hai möôi thöôùc, toâi nhaän thaáy raèng aùnh ñeøn treân chieác xe cuoái cuøng roïi laïi laøm cho thaân hình ngaøi noåi baät treân boái caûnh chaân trôøi ôû ñaèng xa.

Khoâng coù caây coái hay buïi raäm naøo che khuaát ngaøi khoûi taàm maét chuùng toâi, neân chuùng toâi vaän heát nhôõn löïc ñeå theo doõi ñoäng taùc cuûa ngaøi. Chuùng toâi vöøa môùi nhìn thaáy ngaøi ñaây, thì trong khoaûnh khaéc ngaøi ñaõ bieán maát daïng, cuõng nhö moät tia chôùp saùng loøe roài vuït taét. Döôùi söï phaûn öùng cuûa côn xuùc ñoäng baøng hoaøng, toâi nhaûy voït ra ngoaøi xe, chaïy ñeán choã maø toâi nhìn thaáy ngaøi luùc naõy, nhöng khoâng thaáy gì nöõa. Toâi chæ nhìn thaáy coù con ñöôøng loä vaéng tanh phía sau löng cuûa chieác xe vöøa chaïy qua.

121

CHÖÔNG TAÙM

PHAÙP MOÂN YOGA

Ngaøy 27 thaùng 8 naêm aáy, baø Blavatsky vaø toâi cuøng vôùi em trai giuùp vieäc laø Babula laïi ñaùp

chuyeán xe löûa ñeâm töø Bombay ñi leân mieàn Baéc. Ñeán thò traán Meerut, chuùng toâi ñöôïc toaøn theå chi boä cuûa moân phaùi Arya Samaj taïi ñòa phöông ñeán tieáp ñoùn taïi nhaø ga, vaø ñöa chuùng toâi veà truï sôû cuûa hoï. Taïi ñaây, chuùng toâi ñaõ gaëp laïi ñaïo sö Dyaønand Saraswati, nhaø laõnh ñaïo tinh thaàn cuûa moân phaùi Arya Samaj ñaõ noùi ôû treân.

Tröôùc söï coù maët cuûa caùc tín höõu trong moân phaùi oâng, chuùng toâi môû moät cuoäc thaûo luaän nhaèm bieát roõ quan ñieåm thaät söï cuûa oâng veà phaùp moân Yoga vaø veà nhöõng naêng löïc taâm linh coù theå ñaït ñöôïc cuûa con ngöôøi.

Chuùng toâi ñöôïc bieát raèng nhöõng giaùo lyù oâng ñaõ daïy caùc tín höõu luoân khuyeán caùo hoï khoâng neân thöïc haønh phaùp moân khoå haïnh, vaø thaäm chí coøn gieo söï nghi ngôø veà söï thaät cuûa caùc quyeàn naêng thaàn bí. Traùi laïi, trong nhöõng cuoäc ñaøm thoaïi vôùi chuùng toâi tröôùc


ñaây oâng coù moät luaän ñieäu khaùc haún. Cuoäc phoûng vaán cuûa toâi laàn naøy ñaõ ñöôïc caùc tín höõu trong moân phaùi ghi cheùp laïi ñuùng y nguyeân vaên maø toâi xin thuaät laïi nhö döôùi ñaây:

“...Caâu hoûi ñaàu tieân ñöa ra cho Thaày (Swami) laø: ‘Phaùp moân Yoga coù phaûi laø moät khoa hoïc thöïc nghieäm, hay chæ laø moät giaû thuyeát sieâu hình; vaø ñaïo sö Patanjali coù tin raèng ngöôøi ta coù theå ñaït ñöôïc nhöõng quyeàn naêng thaàn bí hay khoâng? Vaø ñaõ coù ai ñaït ñöôïc nhöõng quyeàn naêng aáy hay chöa?’

“Thaày ñaùp raèng: Phaùp moân Yoga coù thaät vaø caên cöù treân söï hieåu bieát nhöõng ñònh luaät thieân nhieân.

“Caâu hoûi keá tieáp laø nhöõng quyeàn naêng sieâu ñaúng, hieän nay ngöôøi ta coøn coù theå sôû ñaéc ñöôïc hay khoâng, hay laø thôøi kyø aáy nay ñaõ qua roài?

“Caâu traû lôøi laø nhöõng ñònh luaät thieân nhieân voán khoâng dôøi ñoåi vaø khoâng bò giôùi haïn trong thôøi gian vaø khoâng gian. Nhöõng gì ngöôøi ta ñaõ laøm ñöôïc trong quaù khöù ñöông nhieân cuõng vaãn aùp duïng trong hieän taïi. Khoâng nhöõng ngaøy nay ngöôøi ta coù theå laøm taát caû nhöõng gì ñaõ ñöôïc dieãn taû trong caùc saùch coå xöa, maø chính Thaày (Swami) coù theå truyeàn daïy caùc phöông phaùp aáy cho baát cöù ngöôøi naøo thaät tình mong öôùc ñi vaøo con ñöôøng aáy.


“Coù nhieàu ngöôøi ñaõ ñeán xin thuï giaùo Swami vaø quaû quyeát raèng hoï coù khaû naêng ñaït tôùi söï thaønh coâng; Thaày ñaõ thöû heát ba ngöôøi, nhöng taát caû ñeàu thaát baïi. Luùc ñaàu hoï toû ra coù nhieàu thieän chí, nhöng khoâng bao laâu hoï ñaâm ra chaùn naûn vaø boû cuoäc. Yoga laø moät khoa hoïc khoù khaên nhaát, vaø ngaøy nay raát ít ngöôøi coù theå sôû ñaéc ñöôïc.

“Caâu hoûi tieáp theo laø ngaøy nay coøn coù chaêng nhöõng ñaïo só Yoga chaân chính coù theå thöïc hieän nhöõng hieän töôïng nhieäm maàu nhö ñaõ dieãn taû trong caùc saùch coå AÁn Ñoä.

“Thaày ñaùp raèng nhöõng vò ñaïo só aáy ngaøy nay vaãn coøn, nhöng raát hieám. Hoï aån cö ôû nhöõng nôi heûo laùnh, vaø ít khi, hay khoâng bao giôø xuaát hieän ôû nhöõng nôi coâng coäng. Hoï khoâng bao giôø tieát loä nhöõng bí quyeát cuûa hoï cho keû theá nhaân phaøm tuïc, cuõng khoâng truyeàn daïy bí phaùp cuûa hoï, tröø phi cho nhöõng ngöôøi maø hoï nhaän thaáy laø xöùng ñaùng sau nhieàu côn thöû thaùch.

“Ñaïi taù Olcott hoûi raèng phaûi chaêng nhöõng vò chaân sö luoân luoân khoaùc boä aùo vaøng cuûa nhaø tu só xuaát gia nhö ngöôøi ta thöôøng thaáy, hay cuõng maëc y phuïc thöôøng?

“Thaày ñaùp raèng caùc ngaøi coù theå maëc moïi thöù saéc phuïc thích nghi tuøy nhu caàu cuûa hoaøn caûnh.


“Ñaùp lôøi yeâu caàu cho bieát ngöôøi ñaïo só chaân tu coù nhöõng thöù quyeàn naêng naøo, Thaày noùi raèng ngöôøi Yogi chaân chính coù theå laøm nhöõng vieäc maø ngöôøi theá gian goïi laø nhöõng pheùp laï. Khoâng caàn phaûi neâu ra nhöõng loaïi quyeàn naêng naøo, vì treân thöïc teá quyeàn naêng cuûa y chæ bò giôùi haïn bôûi loøng mong muoán vaø söùc maïnh cuûa yù chí. Chaúng haïn nhö hoï coù theå giao caûm baèng tö töôûng vôùi nhöõng vò ñaïo só khaùc duø hoï ôû caùch nhau bao xa trong khoâng gian, vaø khoâng caàn söû duïng nhöõng phöông tieän vieãn thoâng thöôøng leä nhö thö töø hay ñieän tín. Hoï coù theå ñoïc tö töôûng cuûa ngöôøi khaùc. Hoï coù theå di chuyeån (trong chaân ngaõ) töø moät nôi naøy ñeán moät nôi khaùc, khoâng caàn söû duïng nhöõng phöông tieän chuyeân chôû thoâng thöôøng, vaø vôùi moät toác ñoä mau choùng hôn nhieàu. Hoï coù theå ñi treân maët nöôùc hay treân khoâng trung; vöôït cao khoûi maët ñaát. Hoï coù theå xuaát hoàn ra khoûi xaùc vaø nhaäp vaøo theå xaùc moät ngöôøi khaùc, trong moät thôøi gian ngaén hay trong nhieàu naêm tuøy yù muoán.

“Hoï coù theå keùo daøi söï soáng cuûa theå xaùc baèng caùch xuaát hoàn trong giaác nguû, vaø baèng caùch tieát giaûm nhöõng hoaït ñoäng cuûa cô theå ñeán möùc toái thieåu, hoï traùnh ñöôïc phaàn lôùn söï giaø nua. Thôøi gian duøng trong vieäc aáy seõ coäng vaøo vaø taêng theâm toång soá thôøi gian sinh toàn töï nhieân cuûa theå xaùc trong kieáp soáng hieän taïi.


“Hoûi: Cho ñeán ngaøy giôø naøo cuûa cuoäc ñôøi thì ngöôøi Yogi coù theå söû duïng quyeàn naêng chuyeån di linh hoàn hay chaân ngaõ cuûa hoï qua theå xaùc cuûa moät ngöôøi khaùc?

“Ñaùp: Phaûi ñeán giôø phuùt choùt, thaäm chí ñeán töøng giaây cuoái cuøng. Ngöôøi Yogi bieát tröôùc, thaäm chí ñeán töøng giaây ñoàng hoà, luùc naøo hoï phaûi cheát, vaø ñeán luùc ñoù hoï coù theå xuaát hoàn ñeå nhaäp vaøo theå xaùc moät ngöôøi khaùc, neáu coù moät theå xaùc saün saøng cho hoï chieám ñoùng. Nhöng neáu hoï boû lôõ giaây phuùt ñoù troâi qua thì seõ khoâng theå laøm gì ñöôïc nöõa. Sôïi daây baïc ñaõ bò ñöùt ñoaïn vónh vieãn, vaø neáu ngöôøi Yogi chöa ñöôïc tinh luyeän ñeán möùc toaøn thieän ñeå ñaït tôùi söï giaûi thoaùt thì anh ta phaûi taùi sinh theo luaät luaân hoài. Söï khaùc bieät duy nhaát giöõa tröôøng hôïp cuûa anh ta vôùi tröôøng hôïp thoâng thöôøng cuûa moïi ngöôøi laø coâng phu tu luyeän ñeå trôû neân toát ñeïp hôn, thoâng tueä hôn vaø minh trieát hôn ngöôøi thöôøng, neân anh ta seõ ñöôïc taùi sinh trong nhöõng hoaøn caûnh thuaän lôïi hôn.

“Hoûi: Ngöôøi Yogi coù theå chuyeån di töø theå xaùc cuûa anh ta qua theå xaùc cuûa moät ngöôøi ñaøn baø hay khoâng?

“Ñaùp: Cuõng nhö ngöôøi ta coù theå khoaùc laáy y phuïc ñaøn baø moät caùch deã daøng, ngöôøi Yogi coù theå nhaäp vaøo theå xaùc cuûa moät ngöôøi nöõ. Chöøng ñoù, xeùt veà hình


daùng vaø cöû chæ beân ngoaøi thì ñoù laø moät ngöôøi nöõ, nhöng xeùt veà phaàn noäi taâm thì anh ta vaãn laø moät ngöôøi nam.

“Hoûi: Toâi ñaõ gaëp hai ngöôøi nhö vaäy; nghóa laø hai ngöôøi nöõ xeùt veà hình daùng beà ngoaøi, nhöng hoaøn toaøn mang nam tính trong moïi yeáu toá khaùc. Moät trong hai ngöôøi aáy, oâng coù nhôù chaêng, tröôùc ñaây chuùng ta ñaõ coù dòp cuøng vieáng thaêm taïi Ba-la-naïi, trong moät ñaïo vieän beân bôø soâng Haèng?

“Ñaùp: AØ, ñoù laø nöõ tu só Maji.

“Hoûi: Phaùp moân Yoga coù taát caû maáy loaïi?

“Ñaùp: Coù hai loaïi phaùp moân Yoga, luyeän theå xaùc (Hatha Yoga) vaø luyeän tinh thaàn (Raja Yoga). Trong phaùp moân Hatha Yoga, haønh giaû thöïc haønh coâng phu luyeän xaùc moät caùch raát khoå haïnh nhaèm muïc ñích baét theå xaùc phaûi tuaân theo meänh leänh cuûa yù chí. Coøn Raja Yoga laø moät phaùp moân tu luyeän khieán cho yù chí ñöôïc phaùt trieån maïnh meõ ñeán möùc laøm chuû ñöôïc tinh thaàn. Phaùp moân Hatha Yoga ñem laïi nhöõng keát quaû theå chaát, coøn Raja Yoga giuùp haønh giaû phaùt trieån nhöõng khaû naêng taâm linh. Nhöng baát cöù haønh giaû naøo muoán thuaàn thuïc phaùp moân Raja Yoga ñeàu phaûi traûi qua coâng phu tu luyeän Hatha Yoga.


“Hoûi: Nhöng söï thaät laø coù nhöõng ngöôøi ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng naêng löïc taâm linh sieâu ñaúng cuûa phaùp moân Raja Yoga maø khoâng heà traûi qua giai ñoaïn khoå luyeän xaùc thaân theo Hatha Yoga. Chính toâi ñaõ gaëp ba ngöôøi nhö vaäy ôû AÁn Ñoä, vaø chính hoï ñaõ cho toâi bieát raèng hoï khoâng heà khoå luyeän xaùc thaân.

“Ñaùp: Ñoù laø do hoï ñaõ coù tu luyeän phaùp moân Hatha Yoga trong kieáp tröôùc.

“Hoûi: Xin oâng vui loøng giaûi thích laøm sao ngöôøi ta coù theå phaân bieät nhöõng hieän töôïng naøo laø thaät hay giaû khi ñöôïc thöïc hieän bôûi moät ngöôøi meänh danh laø Yogi?

“Ñaùp: Nhöõng hieän töôïng laï goàm coù ba loaïi: loaïi thaáp nhaát ñöôïc taïo ra baèng söï lanh leï cuûa baøn tay, nhö ta thöôøng thaáy trong nhöõng maøn trình dieãn aûo thuaät hay trong caùc gaùnh xieác; loaïi thöù nhì baèng caùch söû duïng hoùa chaát hay nhöõng maùy moùc duïng cuï; loaïi thöù ba vaø laø loaïi cao nhaát, ñöôïc thöïc hieän baèng nhöõng naêng löïc thaàn bí cuûa con ngöôøi.

“Vieäc thöïc hieän nhöõng troø laï maét laøm cho cöû toïa ngaïc nhieân ñeàu do hai phöông phaùp ñaàu tieân, vaø ñöôïc tuyeân boá giaû doái raèng ñoù laø nhöõng hieän töôïng sieâu nhieân hay pheùp laï, goïi laø tamasha, hay söï phænh gaït baát löông. Nhöng neáu nhöõng hieän töôïng ñoù ñöôïc


ngöôøi ta ñöa ra moät söï giaûi thích ñuùng ñaén vaø chaân thaät thì chöøng ñoù chuùng ñöôïc coi nhö söï bieåu dieãn xaûo thuaät khoa hoïc hay kyõ thuaät.

“Chæ coù nhöõng hieän töôïng taïo neân bôûi vieäc söû duïng yù chí ñaõ ñöôïc taäp luyeän thuaàn thuïc cuûa con ngöôøi, khoâng tuøy thuoäc caùc maùy moùc, duïng cuï, môùi laø thuoäc phaùp moân Yoga chaân chính.

“Hoûi: Xin ñònh nghóa tính chaát cuûa linh hoàn con ngöôøi.

Ñaùp: Linh hoàn (atmaø) con ngöôøi goàm hai möôi boán thöù khaû naêng, trong soá ñoù coù yù chí, haønh ñoäng, kieán thöùc, kyù öùc saéc beùn, v.v... Khi taát caû nhöõng khaû naêng ñoù ñöôïc ñem ra taùc duïng ôû ngoaïi giôùi, ngöôøi chuû ñoäng taïo neân nhöõng keát quaû ñöôïc xeáp haïng döôùi chuû ñeà laø Khoa hoïc vaät lyù. Khi ngöôøi aáy ñem aùp duïng chuùng vaøo noäi taâm, hay theá giôùi noäi taøng, thì ñoù laø Trieát hoïc taâm linh, hay Yoga noäi moân.

“Khi hai ngöôøi noùi chuyeän vôùi nhau töø hai nôi caùch bieät nhau raát xa baèng ñieän thoaïi, thì ñoù laø hoï söû duïng kieán thöùc khoa hoïc; khi naøo hoï giao tieáp vôùi nhau khoâng phaûi baèng maùy moùc duïng cuï maø baèng caùch söû duïng kieán thöùc veà nhöõng gioøng töø ñieän vaø söùc maïnh thieân nhieân, thì ñoù laø kieán thöùc Yoga.


“Cuõng chính do kieán thöùc Yoga maø nhaø thuaät só laøm cho nhöõng ñoà vaät thuoäc baát cöù loaïi naøo ñöôïc ñem tôùi cho oâng ta töø moät nôi caùch xa, vaø ngöôïc laïi, göûi nhöõng ñoà vaät aáy töø choã cuûa oâng ta ñeán baát cöù nôi naøo, trong caû hai tröôøng hôïp ñeàu khoâng duøng nhöõng phöông tieän chuyeân chôû nhö xe, taøu, v.v...

“Ngöôøi xöa töøng bieát roõ nhöõng ñònh luaät haáp daãn vaø xoâ ñaåy cuûa taát caû moïi söï vaät trong thieân nhieân, taùc ñoäng hoã töông giöõa chuùng vôùi nhau, vaø nhöõng hieän töôïng thaàn thoâng maàu nhieäm trong phaùp moân Yoga ñeàu caên cöù treân söï hieåu bieát ñoù. Ngöôøi Yogi coù theå thay ñoåi hay taêng cöôøng nhöõng söùc maïnh haáp daãn vaø xoâ ñaåy ñoù tuøy yù muoán.

“Hoûi: Haønh giaû muoán sôû ñaéc nhöõng quyeàn naêng ñoù phaûi coù nhöõng ñieàu kieän tieân quyeát nhö theá naøo?

“Ñaùp: Ñoù laø caùc yeáu toá:

1. Söï öôùc muoán hoïc hoûi. Loøng öôùc voïng ñoù phaûi maõnh lieät gioáng nhö cuûa ngöôøi saép cheát ñoùi mong coù thöùc aên, hay ngöôøi khaùt theøm nöôùc uoáng.

2. Hoaøn toaøn laøm chuû moïi thöù ñam meâ vaø duïc voïng.

3. Söï trinh khieát; giao du vôùi nhöõng baïn beø toát vaø coù ñöùc haïnh; aên uoáng chay tònh, chæ duøng nhöõng ñoà vaät thöïc trong laønh, tinh khieát; nôi aên choán ôû phaûi


thanh tònh saïch seõ, khoâng bò oâ nhieãm bôûi nhöõng aûnh höôûng xaáu xa oâ tröôïc baát cöù loaïi naøo; khoâng khí trong saïch; ôû nôi vaéng veû.

“Ngoaøi ra, haønh giaû phaûi coù trí thoâng minh ñeå coù theå hieåu bieát nhöõng ñònh luaät thieân nhieân; phaûi bieát taäp trung tö töôûng ñeå khoâng suy nghó moâng lung khieán cho trí löïc bò phaân taùn trong côn thieàn ñònh, vaø phaûi bieát töï chuû, kieåm soaùt moïi thöù ñam meâ, duïc voïng. Anh ta phaûi dieät tröø naêm ñieàu sau ñaây: voâ minh, töï kieâu ngaõ maïn, daâm duïc, ích kyû vaø sôï cheát.

“Hoûi: Nhö vaäy, phaûi chaêng oâng khoâng tin raèng ngöôøi Yogi coù theå haønh ñoäng traùi vôùi nhöõng ñònh luaät töï nhieân?

“Ñaùp: Khoâng bao giôø! Bôûi vì khoâng coù gì xaûy ra traùi vôùi nhöõng ñònh luaät thieân nhieân. Do phaùp moân Hatha Yoga, ngöôøi ta coù theå thöïc hieän vaøi loaïi hieän töôïng nhoû, chaúng haïn nhö taäp trung taát caû sinh löïc cuûa mình vaøo trong moät ngoùn tay, hoaëc trong côn thieàn ñònh bieát ñöôïc nhöõng tö töôûng cuûa ngöôøi khaùc. Baèng phaùp moân Raja Yoga, haønh giaû trôû neân coù pheùp thaàn thoâng, coù theå laøm baát cöù vieäc gì tuøy yù muoán, vaø bieát ñöôïc baát cöù ñieàu gì muoán bieát, thaäm chí ñeán nhöõng ngoân ngöõ chöa bao giôø hoïc. Nhöng taát caû nhöõng vieäc aáy ñeàu hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi nhöõng ñònh luaät töï nhieân.


“Hoûi: Ñoâi khi toâi ñöôïc thaáy nhöõng vaät theå voâ tri nhö thö töø, tieàn ñoàng hay kim loaïi, buùt chì, ñoà nöõ trang, v.v... ñöôïc taïo ra thaønh nhöõng baûn sao ngay tröôùc maét toâi. Laøm sao giaûi thích ñieàu ñoù?

“Ñaùp: Trong khoâng gian coù chöùa ñöïng nhöõng nguyeân töû cuûa moïi vaät theå höõu hình trong moät traïng thaùi voâ cuøng teá vi. Ngöôøi Yogi bieát taäp trung nhöõng nguyeân töû ñoù baèng caùch söû duïng yù chí, vaø töôïng hình nhöõng vaät theå ñoù theo kieåu maãu mong muoán baèng trí oùc saùng taïo cuûa mình.

“Ñeán ñaây, Ñaïi taù Olcott hoûi vò Swami coù yù kieán gì veà nhöõng hieän töôïng thaàn thoâng maø baø Blavatsky ñaõ laøm töø tröôùc ñeán nay tröôùc söï coù maët cuûa nhieàu nhaân chöùng, chaúng haïn nhö baø laøm cho nhöõng hoa hoàng rôi xuoáng nhö möa töø treân traàn nhaø trong moät phoøng khaùch ôû Beùnareøs hoài naêm ngoaùi, gaây tieáng chuoâng reo trong khoâng khí, laøm cho ngoïn löûa trong moät caây ñeøn lu môø daàn cho ñeán khi haàu nhö saép taét, roài truyeàn leänh cho noù buøng chaùy leân cao vuùt maø khoâng ñoäng ñeán caùi boä phaän vaën baác ñeøn, v.v...

“Caâu traû lôøi laø: Ñoù laø nhöõng pheùp thuaät thuoäc laõnh vöïc cuûa phaùp moân Yoga. Vaøi loaïi hieän töôïng naøy, nhöõng ngöôøi laøm troø aûo thuaät coù theå baét chöôùc, nhöng nhöõng pheùp thuaät cuûa baø Blavatsky khoâng phaûi thuoäc loaïi ñoù.”


Toâi nghó raèng ñaây laø nhöõng quan ñieåm toùm löôïc ñôn giaûn, roõ raøng, saùng suûa vaø gôïi môû nhaát veà phaùp moân Yoga cuûa AÁn Ñoä. Ngöôøi ñoái thoaïi vôùi toâi laø moät trong nhöõng nhaân vaät öu tuù nhaát trong giôùi tu só Baø-la-moân, moät ngöôøi hoïc vaán uyeân thaâm, moät nhaø tu khoå haïnh ñaày kinh nghieäm, moät nhaø bieän thuyeát huøng hoàn vaø moät ngöôøi coù tinh thaàn yeâu nöôùc cao ñoä.

Sau ñoù ít laâu chuùng toâi ñaõ traûi qua moät giai ñoaïn khoù khaên trong vaán ñeà giao tieáp vôùi ñaïo sö Dyanand Saraswati. Khoâng coù moät lyù do nhoû nhaët naøo, nhöng boãng nhieân oâng ta coù thaùi ñoä thuø nghòch ñoái vôùi chuùng toâi. OÂng ta vieát cho chuùng toâi nhöõng böùc thö lôøi leõ gay gaét, naëng neà; keá ñoù oâng ñaáu dòu laïi ñoâi chuùt; roài laàn sau laïi ñoåi gioïng, vaø nhö theá oâng ñaët chuùng toâi vaøo moät tình traïng caêng thaúng thöôøng xuyeân.

Söï thaät laø tôø taïp chí cuûa chuùng toâi khoâng theå laø moät cô quan ngoân luaän ñaëc bieät cuûa moân phaùi Arya Samaj, vaø chuùng toâi cuõng khoâng chòu taùch rôøi khoûi caùc nhoùm tín ñoà Phaät giaùo vaø Baùi hoûa giaùo, nhö oâng ta vaãn mong muoán. Hieån nhieân laø oâng muoán baét buoäc chuùng toâi phaûi choïn löïa moät trong hai ñieàu: hoaëc laø söï tieáp tuïc baûo trôï töø moân phaùi cuûa oâng ta; hoaëc laø söï trung thaønh vôùi lyù töôûng khoâng beø phaùi cuûa chuùng toâi. Vaø chuùng toâi ñaõ choïn löïa. Vì nhöõng lyù töôûng vaø


nguyeân taéc cuûa Hoäi, chuùng toâi khoâng chòu nhöôïng boä baát cöù moät aùp löïc naøo töø beân ngoaøi.

Cuõng xin nhaéc laïi raèng sau nhöõng laàn tieáp xuùc ñaàu tieân vôùi chi phaùi AÁn giaùo Arya Samaj, ñaïo sö Dyanand ñaõ cuøng toâi thaûo luaän veà nhöõng ñieàu leä môùi cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc. OÂng ta ñaõ nhaän laõnh moät chaân trong Hoäi ñoàng Quaûn trò cuûa Hoäi, cho toâi coù thaåm quyeàn thay maët y trong nhöõng cuoäc bieåu quyeát cuûa Hoäi ñoàng baèng moät vaên thö chính thöùc, vaø hoaøn toaøn pheâ chuaån keá hoaïch cuûa chuùng toâi, laø dung hoøa nhöõng phaân chi goàm coù nhöõng tín ñoà caùc giaùo phaùi khaùc nhau nhö Phaät giaùo, Baùi hoûa giaùo, Hoài giaùo, AÁn giaùo, v.v... Nhöng veà sau, tinh thaàn khoan dung, khoâng beø phaùi cuûa oâng ta ñaõ thay ñoåi trôû thaønh oùc beø phaùi, ñoäc ñoaùn, vaø thieän chí toát ñeïp cuûa oâng ta ñoái vôùi chuùng toâi ñaõ trôû thaønh söï ñoá kî thuø nghòch.

134

CHÖÔNG CHÍN

VIEÁNG THAÊM TÍCH LAN

I.

Chuùng toâi ñaõ quyeát ñònh vieáng thaêm ñaûo Tích Lan theo lôøi môøi khaån caáp cuûa caùc vò chöùc saéc

laõnh ñaïo Phaät giaùo xöù aáy, vaø ñaõ baän roän suoát moät thaùng ñeå chuaån bò leân ñöôøng.

Khi moïi vieäc ñaõ chuaån bò xong, chuùng toâi xuoáng taøu chaïy mieàn duyeân haûi cuûa coâng ty haøng haûi Anh AÁn ñeå ñi Tích Lan.

Ngoaøi baø Blavatsky, oâng Wimbridge vaø toâi, phaùi ñoaøn coøn goàm coù baïn Damodar vaø boán ngöôøi AÁn Ñoä khaùc. Hình nhö phaùi ñoaøn chuùng toâi laø nhöõng haønh khaùch duy nhaát treân taøu. Trong chuyeán ñi naøy, nhôø chieác taøu saïch seõ, caùc só quan haêng haùi vui veû deã meán, tieát trôøi quang ñaõng vaø nhöõng haûi caûng gheù doïc ñöôøng ñaày veû thích thuù haáp daãn, neân chuùng toâi caûm thaáy vui thích nhö ñöôïc ñi nghæ maùt treân taøu rieâng cuûa mình.


Baø Blavatsky tinh thaàn ñaày höùng khôûi vui töôi, noùi chuyeän traøo phuùng khieán cho caû taøu ñeàu vui nhoän. Voán laø ngöôøi thích chôi baøi taây, coù khi baø ngoài suoát nhieàu giôø moãi ngaøy ñeå ñaùnh baøi tieâu khieån vôùi caùc só quan treân taøu, ngoaïi tröø vieân thuyeàn tröôûng Wickes, vì quy luaät haøng haûi ngaên caám vò thuyeàn tröôûng chôi baøi vôùi caùc vieân chöùc tröïc thuoäc.

Vieân thuyeàn tröôûng giaø laø moät ngöôøi ñaãy ñaø, vui tính, vaø khoâng coù maûy may tin töôûng vaøo caùc vaán ñeà taâm linh hay huyeàn bí. OÂng ta thöôøng noùi ñuøa vôùi baø Blavatsky veà nhöõng quan nieäm cuûa chuùng toâi vôùi moät söï doát naùt veà toaøn theå vaán ñeà ñeán möùc laøm cho chuùng toâi phaûi baät cöôøi.

Ngaøy noï, baø Blavatsky ñang chôi baøi moät mình, troø chôi ñôn ñoäc maø baø thích thuù nhaát, thì vò thuyeàn tröôûng böôùc vaøo vaø yeâu caàu baø haõy noùi tieân tri soá maïng cuûa oâng ta baèng moät queû baøi. Thoaït tieân baø töø choái, nhöng sau cuøng baø baèng loøng, vaø baûo oâng ta haõy xaùo troän nhöõng quaân baøi roài choïn vaø laät baøi leân baøn.

Sau khi xem, baø noùi laåm baåm:

– Thaät laø laï luøng, coù theå naøo laïi nhö vaäy!

Vò thuyeàn tröôûng hoûi:

– Baø noùi theá nghóa laø sao?


– Ñoù laø nhöõng gì hieän leân treân caùc laù baøi. OÂng haõy xaùo baøi laàn nöõa.

Vò thuyeàn tröôûng laøm y theo lôøi, khi caùc quaân baøi ñöôïc choïn vaø laät ngöûa leân thì döôøng nhö cho thaáy keát quaû cuõng gioáng y nhö laàn tröôùc, vì baø Blavatsky noùi raèng queû baøi tieân tri moät chuyeän thaät voâ lyù ñeán noãi baø khoâng muoán noùi cho oâng ta bieát.

Vieân thuyeàn tröôûng khaån khoaûn yeâu caàu, baø môùi noùi raèng theo queû baøi cho bieát thì oâng ta seõ khoâng coøn ñi bieån ñöôïc bao laâu nöõa; oâng seõ ñöôïc caáp treân ñeà nghò nhaän moät vieäc laøm treân ñaát lieàn, vaø seõ giaûi ngheä.

Vieân thuyeàn tröôûng to beùo cöôøi lôùn, vaø noùi cho baø bieát raèng ñoù chính laø ñieàu maø oâng ta ñang mong öôùc. Coøn noùi veà vieäc töø boû ngheà ñi bieån, thì khoâng gì laøm cho oâng thích thuù hôn, nhöng oâng khoâng thaáy coù chuùt trieån voïng naøo seõ ñöôïc söï may maén ñoù.

Ñeán ñaây khoâng ai noùi theâm ñieàu gì nöõa, ngoaøi vieäc vieân thuyeàn tröôûng laëp laïi lôøi tieân tri aáy cho moät vieân só quan nghe, roài qua oâng naøy, noù trôû neân moät ñeà taøi traøo loäng choïc cöôøi cho caû taøu!

Nhöng chöa phaûi laø heát. Moät hay hai thaùng sau khi chuùng toâi trôû veà Bombay, baø Blavatsky nhaän ñöôïc moät böùc thö cuûa thuyeàn tröôûng Wickes, trong ñoù oâng noùi oâng phaûi xin loãi baø veà thaùi ñoä cuûa oâng ñoái vôùi


queû baøi, vaø oâng phaûi thuù nhaän raèng lôøi tieân tri aáy ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Sau khi chuùng toâi ñoå boä leân ñaûo Tích Lan, oâng tieáp tuïc chuyeán ñi ñeán Calcutta. Khi taøu caëp beán, oâng ñöôïc ñeà nghò nhaän laáy chöùc vuï haûi quan ôû caûng Karwar. OÂng baèng loøng nhaän vaø ñaõ ñi chuyeán trôû veà nhö moät haønh khaùch treân chính chieác taøu cuûa oâng!

Ñaây laø moät tröôøng hôïp ñieån hình trong nhieàu queû baøi tieân tri khaùc nöõa cuûa baø Blavatsky. Toâi khoâng nghó raèng nhöõng laù baøi coù aên nhaèm gì ñeán lôøi tieân tri aáy, tröø phi chuùng coù theå ñaõ taùc ñoäng nhö moät caùi khoen lieân laïc giöõa boä oùc linh thò cuûa baø vaø caùi haøo quang taâm linh cuûa vò thuyeàn tröôûng, vaø bôûi ñoù noù khích ñoäng khaû naêng thaàn nhaõn cuûa baø ñeå nhìn thaáy vieäc töông lai. Tuy nhieân, duø baø coù naêng khieáu ñoù, toâi khoâng thaáy baø ñaõ töøng tieân lieäu tröôùc moät vieäc naøo trong soá nhöõng bieán coá ñau thöông vaø toån haïi thanh danh ñaõ xaûy ñeán cho baø do aâm möu cuûa nhöõng keû phaûn boäi vaø nhöõng keû thuø nghòch ñaày aùc yù. Hoaëc neáu coù, baø cuõng khoâng heà noùi vôùi toâi hay vôùi baát cöù moät ngöôøi naøo, theo choã toâi ñöôïc bieát.

Coù laàn ôû Bombay, baø bò maát troäm moät kyû vaät ñaùng giaù, nhöng baø vaãn khoâng theå tìm ra keû gian, cuõng khoâng trôï giuùp ñöôïc nhaân vieân caûnh saùt trong vieäc truy naõ thuû phaïm.


II.

Noùi veà khaû naêng tieân tri, toâi nghó raèng coù leõ toâi cuõng coù ñoâi chuùt khi toâi vieát trong nhaät kyù cuûa

toâi caâu naøy moät ngaøy tröôùc khi ñeán haûi caûng Colombo: “Coøn phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng traùch nhieäm môùi meû vaø lôùn lao: nhöõng vaán ñeà quan troïng ñoäc ñaùo coøn tuøy thuoäc nôi keát quaû cuûa chuyeán ñi naøy.”

Thaät khoâng coù gì ñuùng hôn nöõa! Chuùng toâi boû neo ngoaøi khôi caûng Colombo vaøo saùng ngaøy 16 thaùng 5, vaø sau ñoù moät luùc, moät chieác taøu nhoû tieán ñeán caëp vaøo hoâng taøu, coù chôû theo Ñaïi ñöùc Megittuwatte Gunananda vaø vaøi nhaø sö treû trong tu vieän Phaät giaùo cuûa oâng ñeán ñoùn chuùng toâi. Ñaïi ñöùc Megittuwatte tuoåi ñoä trung nieân, raâu toùc caïo saïch, voùc daùng trung bình, traùn cao, maét saùng, mieäng roäng, coù taùc phong ñaày töï tin vaø daùng ngöôøi raát nhanh nheïn.

Khoâng nhö nhöõng nhaø sö khaùc coù veû traàm tö, maét thöôøng nhìn xuoáng ñaát khi noùi chuyeän, Ñaïi ñöùc thöôøng ngang nhieân nhìn thaúng vaøo maét ngöôøi ñoái thoaïi. OÂng laø nhaø dieãn giaû huøng bieän, aên to noùi lôùn nhaát trong caùc giôùi laõnh ñaïo Phaät giaùo ôû xöù naøy, vaø laø moät moái kinh hoaøng, neå sôï ñoái vôùi caùc nhaø truyeàn giaùo Gia Toâ. Vöøa nhìn thaáy oâng, ngöôøi ta bieát ngay oâng laø moät nhaø tranh luaän hôn laø moät tu só khoå


haïnh. Trong nhieàu naêm, oâng laø nhaø laõnh tuï taùo baïo, xuaát chuùng vaø coù uy theá maïnh meõ nhaát cuûa Phaät giaùo Tích Lan, vaø hieän nay laø laõnh tuï phong traøo phuïc höng Phaät giaùo taïi xöù naøy.

Sau khi chaøo hoûi chuùng toâi moät caùch ñaëc bieät thaân tình vaø noàng haäu, Ñaïi ñöùc yeâu caàu chuùng toâi cöù tieáp tuïc ôû treân taøu ñeå ñi tôùi haûi caûng Galle, taïi ñaây ñaõ coù saép ñaët moïi vieäc ñeå daønh cho chuùng toâi moät cuoäc tieáp ñoùn quan troïng, coøn Ñaïi ñöùc seõ ñích thaân ñaùp xe hoûa ñi Galle ngay chieàu hoâm ñoù.

Raïng saùng hoâm sau, chuùng toâi ñaõ ôû ngoaøi khôi haûi caûng Galle. Taøu boû neo ngoaøi khôi, caùch bôø ñoä naêm traêm thöôùc, chuùng toâi böôùc xuoáng moät chieác thuyeàn lôùn ñöôïc trang hoaøng lòch söï, keát hoa saëc sôõ, treân ñoù coù caùc vò chöùc saéc Phaät giaùo cao caáp ñeán ñoùn chuùng toâi. Treân beán taøu vaø doïc theo baõi bieån, moät ñaùm ñoâng quaàn chuùng khoång loà ñaõ ñôïi saün, chôø chuùng toâi ñeán, vaø ñoàng thanh hoâ to khaåu hieäu chaøo möøng: “Sahdu! Sahdu!” vang caû moät goùc trôøi!

Moät khoaûng ñöôøng ñöôïc loùt baèng vaûi traéng töø nhöõng baäc tam caáp ven bôø bieån ñöa leân maët ñöôøng loä, taïi ñaây ñaõ coù xe chôø saün, vaø muoân nghìn laù côø ñöôïc phaát leân moät caùch nhieät tình ñeå ngheânh ñoùn chuùng toâi. Quaàn chuùng vaây quanh vaø ñi theo ñoaøn xe, cuoäc dieãu haønh tröïc chæ nôi truù quaùn daønh saün cho


chuùng toâi laø bieät thöï cuûa baø Wijeratne, quaû phuï cuûa moät nhaø thaàu tyû phuù taïi Galle.

Khi ñeán nhaø, coù ba vò sö tröôûng ñoùn tieáp vaø ban aân hueä cho chuùng toâi taïi ngöôõng cöûa, mieäng laåm nhaåm ñoïc kinh chuùc laønh baèng thoå ngöõ Nam Phaïn (Pāli). Keá ñoù, chuùng toâi coù moät buoåi hoäi kieán vôùi caùc nhaân vaät ñòa phöông vaø voâ soá quan khaùch ñeán chaøo möøng.

Baø Wijeratne vaø con trai baø lo saên soùc phuïc dòch chuùng toâi moät caùch chu ñaùo taän tình. Treân caùc baøn lôùn giöõa nhaø luoân luoân coù ñaày nhöõng maâm keïo baùnh, thöïc phaåm ngon laønh vaø hoa quaû, traùi caây töôi ngon côõ thöôïng haïng khoâng ñaâu s aùnh kòp. Choác choác laïi coù theâm moät cuoäc dieãu haønh môùi, goàm caùc phaùi ñoaøn sö saõi aùo vaøng, saép ñaët theo thöù töï thaâm nieân cuûa hoï keå töø khi xuaát gia, tuaàn töï ñeán vieáng vaø chuùc laønh chuùng toâi.

Thaät laø moät kinh nghieäm ñoäc ñaùo, moät ñieàm trieäu toát laønh röïc rôõ môû maøn cho nhöõng moái quan heä töông lai cuûa chuùng toâi vôùi xöù naøy. Trong thôøi gian sau ñoù, luoân luoân chuùng toâi coù khaùch ñeán vieáng ñaày nhaø vaø vaõng lai khoâng ngôùt suoát ngaøy, ngaøy naøo cuõng nhö ngaøy aáy.

Nhöõng cuoäc thaûo luaän veà ñaïo lyù vaãn tieáp dieãn


khoâng ngöøng vôùi vò sö tröôûng cao nieân Bulatgama Sumanatissa vaø vôùi nhöõng nhaø sö thoâng thaùi khaùc. Do söï saép ñaët cuûa Ban toå chöùc, toâi coù moät baøi thuyeát trình tröôùc coâng chuùng vaøo ngaøy 22 veà Thoâng thieân hoïc, vôùi soá cöû toïa ñoâng ñaûo chaät ních caû hoäi tröôøng. Ngoaøi phaùi ñoaøn cuûa chuùng toâi coøn coù ñuû maët taát caû caùc sö tröôûng vaø chöùc saéc cuûa nhieàu chi phaùi Phaät giaùo ñeán döï thính.

Cuoäc thaêm vieáng naøy cuûa chuùng toâi laø böôùc khôûi ñaàu giai ñoaïn thöù nhì cuûa phong traøo phuïc höng Phaät giaùo do Ñaïi ñöùc Megittuwatte khôûi xöôùng tröôùc ñaây. Ñoù laø moät phong traøo nhaèm muïc ñích qui tuï toaøn theå giôùi thanh thieáu nieân Tích Lan vaøo nhöõng tröôøng hoïc Phaät giaùo.

Tôø thoâng tri döôùi ñaây do baïn Damodar chính thöùc coâng boá cho thaáy nhöõng böôùc ñaàu tieân do chuùng toâi thöïc hieän ñeå ñöa ñeán vieäc thaønh laäp nhöõng Chi hoäi Thoâng thieân hoïc treân ñaûo Tích Lan.

“THOÂNG TRI

Moät cuoäc hoäi hoïp seõ ñöôïc toå chöùc vaøo chieàu thöù hai tôùi ñaây taïi Minuvengoda luùc 20 giôø. Trong dòp naøy, Ñaïi taù Olcott seõ trình baøy veà nhöõng muïc ñích cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc. Sau ñoù, quyù vò naøo muoán gia nhaäp Hoäi coù theå ghi teân.


Galle, ngaøy 22 thaùng 5 naêm 1880 (Thöøa leänh) Damodar K. Mavalankar Phoù Toång Thö Kyù Hoäi Thoâng Thieân Hoïc”

Cuoäc hoäi hoïp aáy do vò Sö tröôûng Bulatgama chuû toïa, vaø Ñaïi ñöùc Megittuwatte khai maïc baèng moät baøi dieãn vaên huøng hoàn laøm khích ñoäng loøng ngöôøi.

Ngaøy hoâm sau, coù möôøi moät ngöôøi ñaàu tieân ñöôïc toâi thaâu nhaän vaøo haøng nguõ hoäi vieân, vaø cuøng vôùi hoï, toâi toå chöùc Chi hoäi Thoâng thieân hoïc taïi Galle.

Theá roài baét ñaàu moät cuoäc haønh trình daøi haïn ñeå vieáng thaêm nhieàu thaønh phoá khaùc nhau ôû caùc vuøng ñòa phöông treân ñaûo. Nhöõng söï vieäc ñaõ xaûy ra taïi Galle laïi taùi dieãn ôû caùc nôi khaùc: nhöõng cuoäc tieáp ñoùn long troïng; nhöõng söï vui möøng noàng nhieät cuûa quaàn chuùng; nhöõng buoåi noùi chuyeän tröôùc nhöõng cöû toïa ñoâng ñaûo, thöôøng coù ñeán vaøi ngaøn ngöôøi; nhöõng cuoäc vieáng thaêm caùc tu vieän, chuøa chieàn, baøn luaän giaùo lyù vôùi caùc vò sö tröôûng vaø caùc vò sö taêng öu tuù loãi laïc, v.v...

Vôùi ñaø dieãn bieán ñoù, daàn daàn toâi thaønh laäp ñöôïc caùc Chi hoäi Thoâng thieân hoïc taïi Colombo vôùi 27 hoäi vieân; Chi hoäi Kandy vôùi 17 hoäi vieân; caùc Chi hoäi Lanka, Bentota (23 hoäi vieân), Welitara, Panadure, Matara, v.v...


Ngoaøi ra, toâi coøn nhaän ñöôïc haøng chuïc thö môøi ñeán vieáng nhöõng laøng maïc xa xoâi ôû caùc vuøng queâ heûo laùnh. Theá laø, sau cuoäc vieáng thaêm caùc thaønh phoá lôùn, toâi baét ñaàu ñi thaêm vieáng caùc vuøng laøng maïc vaø thoân queâ.

III.

Neáu coù ai nghó raèng caùi aûnh höôûng maø Hoäi Thoâng thieân hoïc taïo ra ôû caùc xöù phöông Ñoâng ñaõ coù

ñöôïc moät caùch deã daøng maø khoâng phaûi maát nhieàu coâng lao khoù nhoïc, xin haõy ñoïc qua nhöõng trang cuûa quyeån hoài kyù naøy.

Ngaøy ngaøy hoaït ñoäng, suoát tuaàn, suoát thaùng, suoát naêm, ñeàu ñöôïc ghi cheùp veà nhöõng chuyeán ñi coâng taùc ñaïo söï baèng taát caû moïi loaïi phöông tieän di chuyeån, töø toa xe löûa cho ñeán caùc loaïi xe ngöïa, xe thoà, lôùn nhoû ñuû kieåu, do moät con ngöïa hay con boø keùo. Coù khi ñi baèng thöù xe boø thoâng duïng ôû vuøng ñoàng queâ, vôùi nhöõng baùnh xe to lôùn, choã ngoài laøm baèng tre phuû leân moät lôùp rôm moûng, do moät caëp boø guø löng mang treân coå moät caùi aùch baèng caây keùo ñi chaäm chaïp. Coù khi ñi baèng thuyeàn vaùn ñoùng sô saøi vôùi moät maùi che baèng laù döøa thieáu tieän nghi, choã ngoài khoâng coù gheá hoaëc neäm chi caû. Khi thì ngoài treân löng voi trong moät caùi


baønh, hoaëc thoâng thöôøng hôn nöõa laø löng voi khoâng coù baønh, maø chæ coù moät taám neäm daøy buoäc vaøo mình voi baèng nhöõng sôïi daây to lôùn.

Coù khi di chuyeån trong nhöõng ngaøy saùng suûa toát trôøi, coù khi gaëp nhöõng ngaøy möa daàm nhö truùt nöôùc; coù khi ñi trong nhöõng ñeâm traêng saùng, coù ñeâm ñi döôùi aùnh sao. Coù nhöõng ñeâm, giaác nguû cuûa toâi bò giaùn ñoaïn bôûi nhöõng aâm thanh, tieáng ñoäng choïc thuûng loã tai cuûa caùi theá giôùi saâu boï trong röøng giaø cuûa vuøng nhieät ñôùi, tieáng keâu ruøng rôïn cuûa loaøi choù röøng, tieáng ñoäng töø xa cuûa nhöõng con voi röøng ñi xuyeân qua caùc baõi mía, nhöõng tieáng hoø heùt khoâng ngöøng cuûa ngöôøi phu xe thuùc ñaåy nhöõng con boø chaäm chaïp, vaø nhöõng baøi daân ca maø anh ta haùt vang thöôøng troän laãn vôùi nhöõng aâm thanh chaùt chuùa ñeå giöõ cho anh ta khoûi buoàn nguû doïc ñöôøng.

Ngoaøi ra, coøn coù nhöõng ñaùm muoãi moøng vaây phuû quanh mình khi ngoài treân xe, vôùi tieáng vo ve inh oûi vaø nhöõng muõi duøi nhoïn cuûa chuùng, gaây neân moät thöù cöïc hình chaäm chaïp vaø nhöõng veát maån ñoû noåi treân da thòt saùng hoâm sau.

Keá ñoù laø luùc ñeán nôi, xe tieán vaøo caùc laøng maïc luùc trôøi höøng saùng; toaøn theå daân laøng ñöùng chöïc saün hai beân ñöôøng ñeå ñoùn tieáp; söï toø moø cuûa hoï phaûi ñöôïc thoûa maõn; nhöõng söï khoù khaên gaëp phaûi khi baïn caàn


taém röûa saïch seõ khi vöøa ñeán nôi, sau chuyeán ñi vaát vaû meät nhoïc; böõa aên ñieåm taâm vôùi caø pheâ, baùnh haáp vaø traùi caây; cuoäc vieáng thaêm caùc nôi tònh xaù, tu vieän; nhöõng cuoäc thaûo luaän veà keá hoaïch, chöông trình haønh söï vaø nhöõng trieån voïng töông lai vôùi caùc nhaø laõnh ñaïo Phaät giaùo; moät buoåi noùi chuyeän ngoaøi trôøi, hoaëc nôi moät giaûng ñöôøng neáu coù, tröôùc moät quaàn chuùng ñoâng ñaûo.

Keá ñoù laø vieäc ghi teân hoï nhöõng ngöôøi quyeân goùp vaøo quyõ phöôùc thieän, cho thænh kinh saùch Phaät giaùo nhaäp moân vaø Phaät giaùo vaán ñaùp. Ñeán chieàu, coù khi coøn phaûi noùi chuyeän laàn thöù nhì cho nhöõng ngöôøi môùi ñeán sau töø nhöõng laøng laân caän.

Roài ñeán nhöõng maøn töø giaõ, giöõa nhöõng tieáng troáng doàn daäp vaø tieáng keøn baûn xöù inh oûi vang tai, nhöõng daân laøng phaát côø tieãn ñöa vaø hoâ to khaåu hieäu “Sadhu! Sadhu!”, roài laïi tieáp tuïc chuyeán ñi qua nhöõng laøng khaùc treân nhöõng chieác xe boø keâu kóu kòt.

Baáy nhieâu söï vieäc vaãn tieáp dieãn ngaøy naøy qua ngaøy khaùc, trong khi toâi ñi chaâu du khaép nôi trong mieàn taây ñaûo Tích Lan, laøm cho quaàn chuùng löu yù ñeán vaán ñeà giaùo duïc con em theo ñöôøng loái, toân chæ neàn quoác giaùo cuûa daân toäc hoï, phaân phaùt kinh saùch, vaø keâu goïi söï quyeân goùp, cuùng döôøng vaøo quyõ Phaät giaùo ñeå thöïc hieän keá hoaïch coâng ích vó ñaïi naøy.


Ngaøy 12 laø ngaøy cuoái cuøng cuûa chuùng toâi treân ñaûo Tích Lan. Ngaøy 13, taøu ñeán, vaø chuùng toâi leân taøu luùc hai giôø tröa, ñeå laïi sau löng nhieàu baïn höõu öùa leä vì tieác thöông, vaø ñem theo chuùng toâi nhieàu kyû nieäm eâm ñeàm cuûa tình töông thaân töông aùi, söï vui loøng trôï giuùp vaø thieän chí toát ñeïp. Theâm vaøo ñoù laø kyû nieäm cuûa nhöõng chuyeán ñi thích thuù thaàn tieân vôùi nhöõng danh lam thaéng caûnh ñeïp nhö mô, nhöõng quaàn chuùng ñaày höùng khôûi nhieät thaønh, vaø nhöõng kinh nghieäm laï luøng, cuõng khaù ñuû traøn ñaày kyù öùc vôùi nhöõng hình aûnh soáng ñoäng, ñeå coøn hoài töôûng laïi trong nhöõng naêm veà sau vôùi moät nieàm sung söôùng trieàn mieân, vôùi söï trôï giuùp cuûa vaøi haøng nhaät kyù cuõ.

147

CHÖÔNG MÖÔØI

MOÄT CUOÄC KHUÛNG HOAÛNG NOÄI BOÄ

I.

Vaøo khoaûng cuoái naêm 1879, baét ñaàu coù söï baát hoøa trong cuoäc soáng taäp theå cuûa nhoùm boán

ngöôøi trong chuùng toâi. Ñoù laø nguyeân nhaân ñöa ñeán söï phaân ly giöõa nhoùm ngöôøi löu vong khôûi haønh töø Hoa Kyø sang ñaây. Söï keát hôïp cuûa nhoùm ngöôøi naøy laø moät ñieàu voâ lyù vaø phaûn töï nhieân, moät saûn phaåm kyø khoâi ngoâng cuoàng cuûa baø Blavatsky vaø ñöông nhieân laø phaûi gaây xaùo troän.

Baø Blavatsky vaø toâi, nhö ñaõ noùi tröôùc ñaây, vaãn luoân luoân ñoàng moät quan nieäm veà vaán ñeà caùc ñaáng chaân sö, söï lieân heä giöõa chuùng toâi vôùi caùc ngaøi, vaø veà lyù töôûng phuïng söï. Daàu cho giöõa chuùng toâi moät ñoâi khi coù söï va chaïm naøo, do bôûi söï caùch bieät phaøm ngaõ vaø bôûi caùi nhìn khaùc bieät nhau veà caùc vaán ñeà theá söï, chuùng toâi vaãn luoân luoân hoaøn toaøn hoøa hôïp yù kieán


veà moät lyù töôûng chung vaø veà vieäc thöïc hieän lyù töôûng ñoù.

Nhöng ñoái vôùi hai ngöôøi baïn kia thì laïi khaùc. OÂng Wimbridge vaø coâ Bates ñeàu laø ngöôøi Anh, vaø chæ ñöôïc pheát moät lôùp sôn hieåu bieát noâng caïn veà caùc vaán ñeà huyeàn hoïc, sieâu hình, do loøng höùng khôûi noàng nhieät cuûa baø Blavatsky truyeàn sang.

OÂng W. laø moät hoïa só kieán truùc sö, coøn coâ Bates laø moät nöõ giaùo vieân daïy treû, ñoä chöøng ba möôi laêm tuoåi. Caû hai ñeàu ñaõ soáng vaøi naêm ôû Myõ, vaø ñöôïc giôùi thieäu cho baø Blavatsky do nhöõng baïn quen cuûa ñoâi beân. Caû hai ñeàu taùn thaønh keá hoaïch cuûa baø Blavatsky theo ñoù hoï seõ cuøng ñi vôùi chuùng toâi sang AÁn Ñoä ñeå haønh ngheà tuøy khaû naêng cuûa moãi ngöôøi, vôùi söï trôï giuùp coù theå tìm cho hoï do aûnh höôûng cuûa chuùng toâi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi AÁn Ñoä coù theá löïc.

Toâi khoâng coù gì phieàn traùch oâng W., nhöng caûm thaáy moät söï ñoá kî töï nhieân ñoái vôùi coâ kia. Toâi yeâu caàu baø Blavatsky ñöøng cho coâ aáy ñi theo chuùng toâi. Baø luoân luoân ñaùp raèng vì caû hai ñeàu laø ngöôøi Anh coù tinh thaàn yeâu nöôùc, neân coù hoï ñi cuøng vôùi mình seõ laø moät söï baûo ñaûm ñoái vôùi nhaø caàm quyeàn Anh AÁn, cho thaáy söï voâ tö cuûa chuùng toâi, hoaøn toaøn khoâng coù yù ñoà hay muïc tieâu chính trò. Baø coøn noùi baø seõ gaùnh chòu taát caû moïi haäu quaû cuûa vieäc naøy, vì baø bieát raèng söï lieân heä vôùi hai ngöôøi aáy hoaøn toaøn voâ haïi.


Trong vieäc naøy, cuõng nhö trong moät traêm tröôøng hôïp khaùc nöõa, toâi luoân luoân nhöôïng boä tröôùc söï tieân kieán chaéc haún laø huyeàn dieäu vaø cao sieâu hôn cuûa baø; vaø theá laø chuùng toâi taát caû boán ngöôøi cuøng vöôït bieån sang AÁn Ñoä vaø cuøng ñònh cö vôùi nhau ôû Bombay.

Nhöng than oâi! Thaät laø khoâng may maén chuùt naøo! Coâ Bates baét ñaàu gaây neân moät söï hieåu laàm giöõa baø Blavatsky vaø moät thieáu phuï khaùc, hoäi vieân Hoäi Thoâng thieân hoïc ôû New York, loâi cuoán oâng W. vaøo cuoäc tranh chaáp, vaø laøm tan vôõ söï hoøa hôïp trong nhoùm chuùng toâi.

Toâi khoâng dính daùng gì vaøo söï hieàm khích aáy, nhöng sau cuøng toâi phaûi ñaûm nhieäm caùi coâng taùc khoâng thuù vò laø baét buoäc coâ Bates phaûi ra khoûi Hoäi. Ñoù laø caùi soá phaän luoân ñöôïc gaùn gheùp cho toâi: baø Blavatsky laø ngöôøi voâ tình gaây neân nhöõng vuï caõi laãy, tranh chaáp, coøn toâi phaûi höùng chòu nhöõng cuù ñaám ñaù vaø ñuoåi coå nhöõng keû baát haûo! Ñieàu naøy, taát caû nhöõng baïn beø quen thuoäc cuûa chuùng toâi ñeàu bieát roõ. Baø baïn toâi luoân noùi ñeán naêng khieáu “linh caûm, linh giaùc” cuûa baø, nhöng caùi naêng khieáu ñoù raát ít khi giuùp baø phaùt hieän moät keû phaûn boäi hay moät keû thuø truyeàn kieáp ñeán vôùi chuùng toâi döôùi lôùp nguïy trang cuûa moät tình baïn giaû taïo.


II.

Trong chuyeán ñi Tích Lan keå treân, chuùng toâi ñeå coâ Bates vaø baø Coulomb ôû laïi coi soùc Hoäi quaùn.

OÂng baø Coulomb laø hai ngöôøi Phaùp vöøa môùi ñeán giuùp vieäc cho chuùng toâi. Vì coâ Bates laø phuï nöõ ñoäc thaân, coøn baø Coulomb ñaõ coù kinh nghieäm veà noäi trôï, neân toâi boãng coù caùi yù nghó daïi doät laø baûo coâ Bates haõy giao chöùc quaûn gia cuûa coâ laïi cho baø Coulomb, coøn coâ laõnh nhieäm vuï khaùc.

Cuoäc ñôøi laøm gia tröôûng treân möôøi laêm naêm cuûa toâi vaãn chöa daïy cho toâi bieát ñieàu khoân daïi naøy, laø ñöøng neân ñeå cho moät ngöôøi môùi ñeán coù caùi cô hoäi laøm “baø chuû” ñeå sai phaùi chæ huy ngöôøi ñaøn baø kia! Baây giôø thì toâi ñaõ bieát roài. Khi chuùng toâi trôû veà Bombay, thì thaáy Hoäi quaùn coù moät baàu khoâng khí raát caêng thaúng: coâ Bates vaø baø Coulomb ñang xung ñoät nhau, taát caû moïi söï toá giaùc vaø phaûn kích ñöôïc caû hai ngöôøi tranh nhau ñoå vaøo loã tai khoâng muoán nghe cuûa chuùng toâi!

Coâ Bates toá giaùc baø Coulomb toan boû thuoác ñoäc cho coâ, vaø baø naøy cuõng traû ñuõa baèng moät söï toá giaùc töông töï, aên mieáng traû mieáng. Toâi muoán laáy choåi queùt caû


hai ra khoûi nhaø, vaø ñoù laø moät ñieàu raát toát neáu toâi coù theå laøm. Nhöng thay vì nhö theá, toâi laïi ñöôïc môøi laøm phaùn quan phaân xöû nhöõng söï tranh chaáp caõi laãy cuûa hoï. Theá laø toâi ñaønh phaûi ngoài nghe nhöõng chuyeän voâ lyù cuûa hoï suoát hai ñeâm lieân tieáp, vaø sau cuøng toâi quyeát ñònh raèng vuï toá giaùc baø Coulomb boû thuoác ñoäc khoâng ñuû lyù do buoäc toäi vì khoâng coù baèng chöùng cuï theå.Lyù do chính cuûa vuï xung ñoät laø vì chuùng toâi ñaõ giao chöùc vuï quaûn gia cho baø Coulomb khi chuùng toâi vaéng maët, vaø coâ Bates khoâng haøi loøng vôùi nhieäm vuï bieân taäp vieân taïp chí maø chuùng toâi giao cho coâ.

Trong khi toâi phaân xöû, baø Blavatsky ngoài keá beân; baø coù veû huùt thuoác laù hôi nhieàu hôn luùc thöôøng, vaø thænh thoaûng cuõng goùp moät lôøi, nhöng yù kieán cuûa baø laïi coù khuynh höôùng laøm taêng theâm hôn laø laøm dòu bôùt söï caêng thaúng.

Sau cuøng, oâng Wimbridge, vôùi tö caùch laø baïn cuûa coâ Bates, cuõng ñoàng yù vôùi toâi ñeå baét buoäc caû hai ñaøng phaûi chòu hoøa giaûi, vaø taïm thôøi côn gioâng toá ñaõ laéng dòu. Nhöõng ngaøy keá ñoù, chuùng toâi hoaøn toaøn baän roän vôùi coâng vieäc söu taäp vaø soaïn baøi cho tôø taïp chí “Theosophist”, moät vieäc ñaõ trôû neân raát khaån thieát sau thôøi gian vaéng maët khaù laâu cuûa chuùng toâi.

Ngay tröôùc khi trôû veà Bombay, chuùng toâi ñöôïc tin baïn Mulji Thackersey ñaõ töø traàn, vaø theá laø Hoäi Thoâng


thieân hoïc ñaõ maát ñi moät coäng taùc vieân ñaéc löïc. Chieàu toái ngaøy 4 thaùng 8 naêm aáy, moät vò chaân sö ñeán vieáng baø Blavatsky, vaø toâi ñöôïc goïi ñeán ñeå gaëp ngaøi tröôùc khi ngaøi töø giaõ. Ngaøi ñoïc cho toâi vieát moät böùc thö daøi raát quan troïng cho moät baïn ñaïo coù theá löïc cuûa chuùng toâi ôû Paris, vaø ñöa cho toâi nhöõng gôïi yù quan troïng veà vaán ñeà quaûn trò coâng vieäc cuûa Hoäi. Toâi ñöôïc môøi ra ngoaøi tröôùc khi cuoäc vieáng thaêm keát thuùc, vaø vì toâi ñeå ngaøi ngoài laïi trong phoøng vôùi baø Blavatsky, neân toâi khoâng theå bieát raèng ngaøi ñaõ ra ñi baèng caùch naøo, vaø ngaøi coù bieán maát moät caùch maàu nhieäm hay khoâng.

Cuoäc vieáng thaêm aáy ñeán vôùi toâi raát ñuùng luùc, vì chính vaøo ngaøy hoâm sau ñaõ xaûy ra moät vuï noå lôùn: coâ Bates phaãn noä vôùi baø Blavatsky veà moät vieäc coù lieân quan ñeán ngöôøi thieáu phuï ôû New York keå treân, vaø caêm giaän quyeát ñònh cuûa toâi trong vuï phaân xöû cuoäc xung ñoät giöõa coâ vôùi baø Coulomb. Trong khi coâ day löng veà phía toâi vaø coøn ñang caõi vaõ vôùi baø Blavatsky thì moät böùc thö cuûa vò chaân sö ñeán chieàu hoâm tröôùc töø treân khoâng trung rôi xuoáng choã toâi ngoài. Toâi môû thö ra xem, thì thaáy ñoù laø lôøi khuyeân cuûa ngaøi veà haønh ñoäng toát nhaát maø toâi phaûi laøm trong côn khoù khaên hieän taïi.

Ngaøy hoâm sau, baét ñaàu cuoäc chia ly giöõa boán ngöôøi trong nhoùm chuùng toâi; oâng Wimbridge ñöùng veà phe


coâ Bates. Coù söï ñoàng yù chung veà keá hoaïch mua veù taøu cho coâ Bates trôû veà New York, nhöng roát cuoäc ñieàu naøy ñaõ bò coâ baùc boû, sau khi moät baïn ñaïo laø oâng Seervai ñaõ lo saép ñaët xong moïi vieäc vaø laøm caùc thuû tuïc caàn thieát.

Thaät laø moät ñieàu ñaùng tieác vì caâu chuyeän xaûy ra do söï ganh tò, hieàm khích nhoû nhen giöõa ñaøn baø, moät vuï xung ñoät thaät voâ lyù vaø khoâng ñaùng xaûy ra. Leõ ra noù ñaõ coù theå traùnh khoûi baèng caùch söû duïng lyù trí vaø moät chuùt nhaãn nhuïc, töï chuû.

Tuy raèng ñoái vôùi chuùng toâi, chuyeän aáy khoâng coù gì ñaùng baän taâm, nhöng noù ñaõ gaây moät aûnh höôûng xaáu cho Hoäi. Moät haäu quaû ñaùng tieác laø nhöõng ngöôøi ly khai ñaõ tìm caùch lieân heä vôùi moät tôø nhaät baùo baûn xöù ôû Bombay, töø tröôùc vaãn khoâng heà coù thieän caûm vôùi chuùng toâi, vaø tôø baùo naøy ñaõ coâng khai maï lî Hoäi Thoâng thieân hoïc vôùi nhöõng lôøi leõ cay ñaéng vaãn coøn tieáp tuïc cho ñeán baây giôø.


III.

Coäng theâm vaøo caùi vieãn aûnh ñen toái ñoù, sau chuyeán ñi Tích Lan trôû veà, chuùng toâi thaáy

nhöõng Hoäi vieân ñeàu im lìm meâ nguû vaø Chi hoäi Bombay hoaøn toaøn baát ñoäng. Hai thaùng vaéng maët cuûa chuùng toâi döôøng nhö ñaõ laøm teâ lieät moïi höùng thuù ñoái vôùi coâng vieäc Hoäi, vaø khi tôø nhaät baùo baûn xöù noùi treân baét ñaàu khai phaùo taán coâng thì voøm trôøi cuûa chuùng toâi coù veû raát u aùm.

Tuy vaäy, chuùng toâi vaãn tieáp tuïc vôùi moät yù chí kieân cöôøng duõng maõnh, coá gaéng cho tôø taïp chí ra ñuùng kyø haïn moãi thaùng vaø traû lôøi thö töø boán phöông göûi ñeán chuùng toâi vôùi soá löôïng caøng ngaøy caøng nhieàu. Ñoù laø moät trong nhöõng côn khuûng hoaûng cuûa Hoäi, maø trong tình traïng haàu nhö coâ ñôn, baø Blavatsky vaø toâi cuøng saùt caùnh vôùi nhau moät caùch chaët cheõ nhaát ñeå hoã trôï tinh thaàn vaø khích leä laãn nhau. Tuy raèng nhöõng baïn beø thaân tín nhaát coù theå phaûn boäi vaø nhöõng coäng taùc vieân ñaéc löïc nhaát coù theå boû cuoäc nöûa chöøng, chuùng toâi luoân noùi vôùi nhau nhöõng lôøi ñaày laïc quan, coá yù laøm cho nhau nghó raèng côn nghòch caûnh hieän taïi khoâng coù gì ñaùng keå, vaø seõ troâi qua nhö moät cuïm maây thöa thôùt cuûa muøa heø.


Khi ñoù, chuùng toâi bieát, vì caû hai chuùng toâi ñeàu coù baèng chöùng cuï theå vaø thöôøng xuyeân, raèng caùc ñaáng cao caû maø chuùng toâi phuïc vuï luoân bao boïc che chôû chuùng toâi vôùi nguoàn thaàn löïc maïnh meõ vaø aân hueä cuûa caùc ngaøi; ñoù laø moät caùi khieân vöõng chaéc ñeå baûo veä chuùng toâi khoûi moïi söï traéc trôû nguy vong, vaø moät ñieàm trieäu baùo tröôùc söï thaønh coâng hoaøn toaøn trong söù maïng.

Tuy nhieân, vôùi thôøi gian qua chuùng toâi khoâng ñeán noãi coâ ñôn. Moät soá baïn ñaïo ngöôøi AÁn Ñoä thöôøng xuyeân ñeán trôï giuùp chuùng toâi, vaø daàn daàn chuùng toâi phuïc hoài laïi ñöôïc caùi tö theá ñaõ maát cuûa thuôû ban ñaàu.

Trong soá nhöõng ngöôøi coäng taùc ñaéc löïc vôùi chuùng toâi coù baïn Damodar Mavalankar, moät thanh nieân AÁn thuoäc doøng Baø-la-moân maø toâi ñaõ nhieàu laàn ñeà caäp tôùi tröôùc ñaây.

Tuy daùng ngöôøi maûnh mai, oám yeáu, anh ta ñaõ lao mình vaøo coâng vieäc cuûa Hoäi vôùi taát caû taâm hoàn vaø bieåu loä moät taám loøng trung kieân saét ñaù khoâng gì lay chuyeån. Hoài coøn thô aáu, anh ñaõ töøng vöôùng moät chöùng beänh ngaët ngheøo vaø bò soát naëng saép cheát. Trong côn meâ saûng, anh nhìn thaáy linh aûnh moät baäc hieàn giaû ñaïo maïo böôùc ñeán gaàn, naém tay anh vaø baûo


anh chöa neân cheát voäi, maø phaûi soáng ñeå laøm vieäc ñaïo trong töông lai.

Sau khi gaëp baø Blavatsky, nhaõn quang taâm linh cuûa Damodar phaùt trieån daàn daàn, vaø anh nhaän ra ñaáng maø chuùng toâi goïi laø chaân sö K. H. chính laø nhaø hieàn giaû ñaõ xuaát hieän trong côn meâ saûng cuûa anh ta hoài coøn beù, khi anh ñang naèm haáp hoái treân giöôøng beänh. Ñieàu naøy ñaõ laøm cho anh caøng quyeát taâm trung thaønh vôùi lyù töôûng vaø muïc ñích cuûa chuùng toâi; vaø xem baø Blavatsky nhö ngöôøi meï ñôõ ñaàu.

Ñoái vôùi toâi Damodar ñaët moät nieàm tin tuyeät ñoái, laãn caû tình thöông vaø loøng kính troïng. Anh ta beânh vöïc toâi khi toâi vaéng maët, tröôùc nhöõng söï vu khoáng coâng khai hay rieâng tö, vaø ñoái xöû vôùi toâi nhö con ñoái vôùi cha. Damodar ñaõ hôïp taùc chaët cheõ vaø saùt caùnh vôùi chuùng toâi trong moät tình thaân höõu ñaäm ñaø nhaát.

Anh ta laøm vieäc vôùi moät loøng trung thaønh vaø voâ kyû tuyeät ñoái cho ñeán naêm 1885, khi ñoù anh khôûi haønh töø Madras sang Taây Taïng, qua Darjiling, vaø vaãn coøn ôû ñoù döôùi söï huaán luyeän cuûa chaân sö ñeå chuaån bò cho anh ta laøm coâng taùc phuïng söï nhaân loaïi trong töông lai. Thænh thoaûng, coù tin ñoàn nhaûm ñöôïc loan truyeàn raèng anh ta ñaõ cheát treân loä trình ñaày tuyeát phuû trong chuyeán ñi leân daõy Tuyeát Sôn, nhöng toâi coù lyù do vöõng


chaéc ñeå tin raèng anh vaãn coøn soáng maïnh khoûe vaø coù ngaøy seõ trôû veà. Toâi seõ trôû laïi vaán ñeà naøy ôû moät ñoaïn sau.

Coù laàn Damodar nhaän ñöôïc boán böùc thö göûi ñeán töø boán thaønh phoá caùch nhau raát xa vaø taát caû ñeàu coù ñoùng daáu sôû Böu ñieän. Toâi ñöa taát caû cho Giaùo sö Smith, yeâu caàu oâng haõy vui loøng xem xeùt caån thaän moãi bao thö xem coù daáu hieäu gì chæ ra raèng coù ai ñaõ boùc thö hay khoâng, vì trong thö tín cuûa chuùng toâi thöôøng thaáy coù nhöõng lôøi ghi chuù cuûa chaân sö vieát theâm vaøo nhöõng khoaûng troáng. Sau khi ñaõ khaùm xeùt tæ mæ, giaùo sö traû laïi cho toâi vaø noùi raèng taát caû caùc thö ñeàu coøn nguyeân veïn hoaøn toaøn, khoâng coù daáu veát gì khaû nghi. Toâi lieàn yeâu caàu baø Blavatsky haõy thöû “nhìn” xem coù thoâng ñieäp naøo cuûa chaân sö trong ñoù khoâng. Baø beøn caàm laáy caùc thö vaãn coøn nguyeân veïn, ñeå töøng caùi moät leân traùn, vaø noùi raèng trong hai böùc thö coù chöõ vieát cuûa chaân sö. Keá ñoù baø ñoïc caùc thoâng ñieäp baèng khaû naêng linh thò, vaø toâi yeâu caàu giaùo sö Smith haõy töï tay oâng môû caùc bao thö. OÂng naøy saêm soi xeùt kyõ caùc bao thö moät laàn nöõa roài laáy dao roïc môû caùc bao, vaø taát caû chuùng toâi ñeàu thaáy raèng noäi dung caùc thoâng ñieäp ñeàu gioáng y nhö baø Blavatsky ñaõ ñoïc.

Chính vaøo ngaøy chia ly giöõa nhoùm chuùng toâi nhö ñaõ keå treân, chuùng toâi nhaän ñöôïc thö oâng Sinnett môøi


chuùng toâi leân chôi taïi nhaø nghæ maùt cuûa oâng ôû Simla, thuû ñoâ muøa heø cuûa Chính phuû AÁn Ñoä, ôû döôùi chaân daõy Tuyeát Sôn.

Chuùng toâi rôøi khoûi Bombay baèng xe löûa vaø doïc ñöôøng chuùng toâi gheù laïi vaøi thò traán treân mieàn Baéc ñeå vieáng thaêm caùc Chi hoäi ñaõ thaønh laäp tröôùc ñaây. Keá ñoù, chuùng toâi ngoài xe thoà leo ñöôøng doác nuùi ñeán Kalka, nghæ ngôi taïi ñoù nöûa ngaøy roài môùi thueâ xe ngöïa ñeå ñi Simla.

Caûnh vaät mieàn nuùi thaät laø huøng vó, ngoaïn muïc vôùi nhöõng ñænh nuùi cao truøng ñieäp noái tieáp nhau ñeán taän chaân trôøi. Chuùng toâi ñeán thò traán Simla tröôùc khi maët trôøi laën, nhöõng ngoâi bieät thöï phaûn chieáu aùnh naéng vaøng laøm cho thaønh phoá coù veû raát haáp daãn. Moät ngöôøi giuùp vieäc cuûa gia ñình oâng Sinnett ñoùn tieáp chuùng toâi khi vaøo thaønh phoá vôùi nhöõng chieác kieäu nhoû hai ngöôøi khieâng ôû hai ñaàu, vaø khoâng bao laâu chuùng toâi ñaõ ñeán ngoâi bieät thöï cuûa oâng baø Sinnett. Taïi ñaây, moät cuoäc tieáp ñoùn noàng haäu ñang chôø ñôïi chuùng toâi.

159

CHÖÔNG MÖÔØI MOÄT

THÒ TRAÁN SIMLA

I.

Thò traán Simla phoâ baøy tröôùc maét chuùng toâi nhöõng caûnh töôïng raát huøng vó cuûa mieàn sôn

cöôùc. Ngoâi bieät thöï cuûa oâng Sinnett toïa laïc treân moät trieàn nuùi, nhìn xuoáng moät vuøng thung luõng raát ngoaïn muïc, vaø ngoài treân haøng ba nhaø oâng, ngöôøi ta coù theå nhìn thaáy nhöõng bieät thöï cuûa phaàn nhieàu nhöõng vò quan chöùc Anh AÁn cao caáp naém guoàng maùy cai trò caû moät ñaát nöôùc roäng lôùn naøy.

Saùng hoâm sau, haønh ñoäng ñaàu tieân cuûa oâng Sinnett laø baét ñaàu coù moät cuoäc noùi chuyeän raát nghieâm troïng vôùi baø Blavatsky veà chính saùch maø baø neân theo ñuoåi. OÂng khaån khoaûn yeâu caàu baø haõy xem cuoäc vieáng thaêm naøy nhö moät chuyeán ñi chôi giaûi trí maø thoâi, vaø trong thôøi gian ba tuaàn leã ôû taïi ñaây ñöøng noùi gì ñeán Hoäi Thoâng thieân hoïc, cuõng ñöøng ñeà caäp ñeán vieäc


chuùng toâi bò Chính phuû theo doõi vì tình nghi laø giaùn ñieäp cuûa Nga. Noùi toùm laïi, haõy queân ñi vieäc rieâng cuûa mình, maø toát hôn haõy ñaït keát quaû baèng caùch gaây caûm tình trong caùc giôùi quen bieát taïi ñaây, nhöõng giôùi naøy seõ khoâng coù thieän caûm neáu hoï bò baét buoäc phaûi nghe nhöõng quan nieäm dò kyø cuûa chuùng ta vaø nghe nhöõng söï than phieàn veà nhöõng noãi baát coâng voâ lyù maø chuùng ta phaûi chòu.

Leõ taát nhieân, baø Blavatsky höùa seõ nghe theo, vaø cuõng leõ taát nhieân, baø queân heát taát caû khi ngöôøi khaùch ñaàu tieân vöøa böôùc chaân vaøo nhaø. Nhöõng tin töùc töø Bombay veà haäu quaû cuûa vuï xung ñoät vôùi coâ Bates laøm cho baø xuùc ñoäng ñeán cöïc ñieåm, vaø saùng ngaøy hoâm sau, nhö thöôøng leä, baø truùt heát taát caû moïi toäi loãi, traùch nhieäm leân ñaàu toâi. Baø giaäm chaân, ñi tôùi ñi lui trong phoøng vaø noùi moät mình cô hoà nhö toâi laø nguyeân nhaân cuûa taát caû moïi söï ñaéng cay khoå sôû cuûa baø.

Sau ñoù, oâng Sinnett, trong moät buoåi noùi chuyeän rieâng vôùi toâi, coù baøy toû söï thaát voïng vì thaáy raèng baø khoâng chòu töï chuû maø ñaõ boû maát taát caû nhöõng cô hoäi keát thaân vôùi nhöõng ngöôøi raát caàn gaây thieän caûm nhö moät ñieàu toái ö quan troïng. OÂng noùi raèng ngöôøi Anh luoân xem ñöùc tính töï chuû, ñieàm nhieân nhö moät daáu hieäu cuûa giaù trò nhaân baûn thaät söï. Baø baïn trung kieân cuûa chuùng toâi, phu nhaân Gordon, laø vò khaùch ñaàu tieân taïi Simla, vaø sau ñoù noái tieáp nhau moät loaït


nhöõng quan chöùc quan troïng nhaát cuûa Chính phuû oâng Sinnett coá tình môøi ñeán nhaø ñeå gaëp baø Blavatsky.

Trong taäp nhaät kyù cuûa toâi coù cheùp raèng baø baét ñaàu thöïc hieän nhöõng hieän töôïng thaàn thoâng ngay laäp töùc. Töø ngaøy ñaàu tieân cho ñeán sau, khoâng moät buoåi daï tieäc naøo ñöôïc xem nhö ñaày ñuû maø khoâng coù söï bieåu dieãn nhöõng pheùp thuaät cuûa baø Blavatsky, chaúng haïn nhö phaùt ñoäng tieáng goõ nhòp döôùi maët baøn vaø tieáng chuoâng reo trong khoâng khí, v.v... Thaäm chí, baø coøn laøm cho tieáng chuoâng reo ôû treân vaø beân trong ñaàu cuûa nhöõng vò chính khaùch nghieâm trang khaû kính nhaát.

Töø tröôùc ñeán nay, chuùng toâi vaãn bò Chính phuû gheùt vaø theo doõi vì nghi ngôø laø giaùn ñieäp cuûa Nga. Moät muïc tieâu cuûa chuyeán ñi naøy laø phaûi laøm sao giaûi toûa söï hieåu laàm voâ lyù ñoù ñeå cho coâng vieäc cuûa chuùng toâi ôû AÁn Ñoä khoûi bò ngaên trôû, chöôùng ngaïi. Nhöng toâi phaûi ñôïi cho ñeán khi chuùng toâi ñaõ ñích thaân gaëp gôõ vaø tieáp xuùc vôùi taát caû nhöõng vò quan chöùc ôû caáp laõnh ñaïo, ñeå cho hoï coù cô hoäi nhaän xeùt tröïc tieáp veà taùc phong, haïnh kieåm vaø yù ñoà khaû höõu cuûa chuùng toâi khi ñeán xöù AÁn Ñoä.

Khi nhaän thaáy ñaõ ñeán luùc, moät ngaøy noï sau böõa aên toái, toâi noùi chuyeän moät caùch thaân höõu vôùi vò Boä tröôûng Boä Ngoaïi vuï trong Chính phuû, vaø saép ñaët moät cuoäc trao ñoåi thö töø, keøm theo vôùi nhöõng baûn sao caùc


vaên kieän, chöùng thö rieâng cuûa toâi. Vì tính caùch lòch söû vaø taàm möùc quan troïng cuûa vaán ñeà naøy, neân toâi in laïi nguyeân vaên böùc thö cuûa toâi nhö sau:

“Simla, ngaøy 27 thaùng 9 naêm 1880

Kính göûi: OÂng Boä tröôûng Boä Ngoaïi vuï.

Thöa oâng Boä Tröôûng,

Tham chieáu cuoäc ñaøm thoaïi giöõa chuùng ta ngaøy thöù Baûy vöøa qua veà Hoäi Thoâng thieân hoïc vaø coâng vieäc cuûa Hoäi taïi AÁn Ñoä, vaø theå theo lôøi ñeà nghò cuûa chính oâng, toâi xin trình baøy laïi vaán ñeà baèng vaên thö.

1. Hoäi Thoâng thieân hoïc ñöôïc toå chöùc taïi New York naêm 1875 bôûi moät soá hoïc giaû khoa Ñoâng phöông hoïc vaø Taâm linh hoïc, nhaèm muïc ñích hoïc hoûi khaûo cöùu caùc toân giaùo, trieát lyù vaø khoa hoïc coå cuûa AÙ chaâu vôùi söï trôï giuùp cuûa caùc nhaø hoïc giaû, chuyeân vieân baûn xöù.

2. Ngoaøi nhöõng muïc ñích keå treân, Hoäi khoâng coù muïc ñích naøo khaùc nöõa, vaø nhaát laø khoâng coù yù ñònh xen vaøo caùc vaán ñeà chính trò, duø ôû AÁn Ñoä hay baát cöù ôû ñaâu.

3. Naêm 1878, hai nhaø saùng laäp Hoäi laø baø H. P. Blavatsky (moät coâng daân Nga ñaõ nhaäp


quoác tòch Myõ1 vaø laø moät hoïc giaû khoa Taâm linh hoïc AÙ chaâu) vaø toâi, cuøng vôùi hai hoäi vieân khaùc (thuoäc quoác tòch Anh) ñaõ ñeán AÁn Ñoä ñeå xuùc tieán coâng vieäc cuûa Hoäi. Vì leõ hai ngöôøi trong nhoùm chuùng toâi laø ngöôøi Anh, ngöôøi thöù ba coù quoác tòch Myõ, vaø toâi laø moät coâng daân sinh tröôûng taïi Myõ, neân chuùng toâi khoâng heà dính líu ñeán vaán ñeà chính trò cuûa xöù AÁn Ñoä. Rieâng toâi coù moät theû thoâng haønh ñaëc bieät (theo theå thöùc ngoaïi giao) do Ngoaïi tröôûng Evarts caáp, vôùi moät chöùng thö cuûa Boä Ngoaïi giao Myõ giôùi thieäu toâi cho caùc vò ñaïi söù vaø laõnh söï Myõ ôû haûi ngoaïi, cuøng vôùi moät chöùng thö töông töï vieát tay cuûa Toång thoáng Hoa Kyø. Nhöõng boån sao caùc vaên kieän treân ñaõ ñöôïc löu tröõ taïi Vaên khoá cuûa Chính phuû tieåu bang Bombay, vaø seõ ñöôïc göûi ñeán Boä Ngoaïi vuï AÁn Ñoä trong nay mai.

4. Nhöõng baùo caùo sai laàm, do khoâng hieåu bieát roõ hay coù aùc yù, veà muïc ñích cuûa chuùng toâi taïi AÁn Ñoä ñaõ ñöôïc ñeä trình leân Chính phuû AÁn, bôûi ñoù chuùng toâi bò ñaët döôùi söï canh chöøng vaø theo doõi cuûa nhaân vieân an ninh, nhöng coâng vieäc naøy ñaõ ñöôïc thi haønh moät caùch vuïng veà ñeán noãi laøm cho caû nöôùc ñeàu chuù yù, vaø ngöôøi daân baûn

1 Baø Blavatsky ñaõ nhaäp quoác tòch Myõ taïi New York vaøo thaùng 7 naêm 1878.


xöù thaáy raèng moïi lieân heä vôùi chuùng toâi seõ gaây aùc caûm ñoái vôùi chính quyeàn, vaø seõ aûnh höôûng baát lôïi ñeán töông lai cuûa hoï. Nhö vaäy, nhöõng keá hoaïch lôïi ích cuûa Hoäi chuùng toâi bò ngaên trôû moät caùch traàm troïng, vaø chuùng toâi phaûi chòu nhieàu söï ngöôïc ñaõi hoaøn toaøn khoâng coù lyù do chính ñaùng, do haäu quaû haønh ñoäng cuûa Chính phuû caên cöù treân nhöõng tin ñoàn nhaûm vaø thaát thieät.

5. Baát cöù ngöôøi naøo ñaõ töøng coù dòp bieát roõ söï thaät, ñeàu nhaän thaáy raèng trong thôøi gian löu truù cuûa chuùng toâi treân möôøi taùm thaùng nay ôû AÁn Ñoä, chuùng toâi ñaõ taïo moät aûnh höôûng laønh maïnh vaø baûo thuû ñoái vôùi daân baûn xöù, vaø ñöôïc hoï chaáp nhaän nhö nhöõng ngöôøi baïn toát laønh, chaân chính cuûa daân toäc vaø xöù sôû hoï. Chuùng toâi coù giöõ nhieàu thö töø göûi ñeán töø khaép moïi nôi treân xöù AÁn Ñoä ñeå chöùng thöïc ñieàu aáy. Neáu Chính phuû coù theå giaûi toûa nhöõng söï baát lôïi maø hoï ñaõ voâ tình gaây cho chuùng toâi, vaø phuïc hoài trôû laïi thanh danh maø chuùng toâi vaãn coù tröôùc khi caùi nhaõn hieäu “aâm möu chính trò” bò chuïp muõ leân ñaàu chuùng toâi moät caùch taøn nhaãn vaø baát coâng nhö ñaõ keå treân, thì chuùng toâi seõ coù theå laøm moät coâng vieäc phuïng söï lôùn lao khoâng nhöõng cho daân chuùng AÁn Ñoä maø coøn cho caû neàn vaên hoùa vaø khoa hoïc Ñoâng phöông.


Nhöng neáu leänh theo doõi chuùng toâi chæ bò huûy boû khoâng thoâi cuõng vaãn chöa ñuû, vì söï nghi ngôø ñaõ aâm thaàm taùc ñoäng töø treân xuoáng döôùi trong guoàng maùy cai trò cuûa Chính phuû, xuyeân qua taát caû moïi giai taàng cô sôû trong quaàn chuùng AÁn, laøm cho chuùng toâi ñöông nhieân trôû thaønh moät hình aûnh cuûa tai hoïa. Nhö moät giaûi phaùp höõu hieäu, chuùng toâi yeâu caàu Boä Ngoaïi vuï ra leänh cho caùc caáp tröïc thuoäc haõy thoâng baùo cho töøng ñòa phöông bieát roõ söï kieän naøy laø chuùng toâi khoâng coøn bò nghi ngôø, vaø xeùt vì coâng vieäc cuûa chuùng toâi laøm laø vì söï lôïi ích cho xöù AÁn Ñoä, neân noù ñöôïc chaáp nhaän. Vaø ñieàu naøy, vôùi tö caùch laø moät só quan vaø moät coâng daân Myõ, toâi traân troïng giaûi baøy vôùi toân oâng nhö nhaø ñaïi dieän cuûa neàn coâng lyù vaø luaät phaùp coâng minh cuûa Anh quoác.

Traân troïng kính thö,

Kyù teân: Ñaïi taù Henry S. Olcott. Hoäi Tröôûng Hoäi Thoâng Thieân Hoïc Theá Giôùi

Söï traû lôøi cuûa Chính phuû AÁn Ñoä vaãn chöa laøm toâi thoûa maõn. Tuy hoï coù lôøi baûo ñaûm raèng chuùng toâi seõ khoâng bò quaáy raày neáu chuùng toâi khoâng xen vaøo vieäc chính trò, nhöng hoï khoâng noùi raèng nhöõng leänh


truyeàn cho caùc quan chöùc Anh AÁn ôû caùc tieåu bang theo doõi vaø doø xeùt chuùng toâi seõ ñöôïc huûy boû.

Trong moät böùc thö thöù nhì, toâi ñaõ löu yù Boä Ngoaïi vuï veà vaán ñeà naøy, vaø sau ñoù ít laâu, toâi ñaõ ñaït ñöôïc nhö yù muoán. Keå töø khi ñoù, chuùng toâi ñaõ ñöôïc töï do.

II.

Ngaøy 29 thaùng 9, baø Sinnett, baø Blavatsky vaø toâi cuøng ñi daïo chôi treân ñænh moät ngoïn ñoài ôû

vuøng chung quanh. Treân noùc lôïp ngoùi cuûa moät ngoâi mieáu nhoû cuûa AÁn giaùo taïi ñoù, giöõa voâ soá nhöõng chöõ khaéc teân hoï cuûa du khaùch boán phöông ñeán vieáng, toâi nhaän thaáy coù moät chöõ khaéc aùm hieäu cuûa Chaân Sö M. vôùi teân toâi ôû döôùi, nhöng do ñaâu maø coù chöõ ñoù thì toâi cuõng khoâng bieát.

Khi chuùng toâi ñang ngoài noùi chuyeän, baø Blavatsky nhaân luùc cao höùng, môùi hoûi chuùng toâi coù ai mô öôùc ñieàu gì khoâng? Baø Sinnett noùi: “Toâi muoán coù moät thoâng ñieäp cuûa chaân sö rôi xuoáng ngay choã toâi ngoài.”

Baø Blavatsky beøn laáy töø trong quyeån soå tay boû tuùi cuûa baø moät tôø giaáy maøu hoàng, duøng ngoùn tay veõ leân ñoù vaøi phuø hieäu bí maät, xeáp tôø giaáy thaønh hình ba


goùc, caàm noù trong tay ñi xuoáng söôøn ñoài caùch ñoù ñoä hai möôi thöôùc, day maët veà höôùng taây, ñöa tay veõ moät ñaïo buøa treân khoâng gian, xoøe caû hai baøn tay ra, vaø tôø giaáy kia lieàn bieán maát. Thay vì nhaän ñöôïc thö traû lôøi rôi xuoáng choã baø ñang ngoài, baø Sinnett nhaän thö baèng caùch treøo leân moät caùi caây ôû gaàn beân. Thoâng ñieäp aáy ñöôïc vieát treân tôø giaáy maøu hoàng luùc naõy, cuõng xeáp thaønh hình ba goùc, vaø maéc vaøo moät nhaùnh nhoû treân caây. Treân tôø giaáy coù chöõ vieát do moät baøn tay laï, ñeå traû lôøi moät caâu hoûi rieâng tö cuûa baø Sinnett, vaø do chaân sö K. H. kyù teân baèng chöõ Taây Taïng.

Baây giôø toâi xin keå moät chuyeän khaùc. Moät nhoùm chuùng toâi goàm saùu ngöôøi, ba ngöôøi nam vaø ba ngöôøi nöõ, söûa soaïn töø nhaø ra ñi trong moät cuoäc du ngoaïn döôùi moät thung luõng caùch xa thaønh phoá. Ngöôøi quaûn gia cuûa gia ñình Sinnett ñaõ saép ñaët caùc gioû maây ñöïng ñoà vaät thöïc, vaø ñaõ goùi vaøo trong gioû saùu boä cheùn dóa kieåu laï ñeå duøng traø. Khi chuùng toâi saép söûa ra ñi thì moät ngöôøi khaùch ñeán thình lình, vaø cuõng ñöôïc môøi cuøng ñi vôùi chuùng toâi. Nhöõng ngöôøi giuùp vieäc ñaõ xaùch caùc gioû maây ñi tröôùc, coøn chuùng toâi töø töø ñi sau theo haøng moät, treân con ñöôøng moøn goà gheà khuùc khuyûu ñöa xuoáng thung luõng. Sau moät chuyeán ñi boä daïo chôi thong thaû, chuùng toâi ñeán moät choã baèng phaúng treân söôøn moät daõy ñoài coû caây saàm uaát, vôùi nhöõng caây coå thuï to lôùn coù taøn caây che maùt röôïi.


Chuùng toâi beøn caém traïi ôû ñaây, vaø naèm ngoài raûi raùc treân baõi coû xanh, trong khi nhöõng ngöôøi giuùp vieäc doïn choã treân baõi coû vaø baøy ñoà vaät thöïc. Hoï vöøa nhoùm löûa naáu nöôùc pha traø, thì thaáy ngöôøi quaûn gia veû maët baên khoaên böôùc ñeán gaàn baø Sinnett vaø thöa vôùi baø raèng coøn thieáu moät boä cheùn dóa cho oâng khaùch môùi ñeán vaøo phuùt choùt. Baø noùi vôùi moät gioïng böïc mình:

– Anh thaät laø lô ñeãnh, sao khoâng nhôù ñem theâm moät boä cheùn dóa nöõa khi anh bieát raèng oâng khaùch aáy cuõng seõ duøng traø nhö moïi ngöôøi?

Keá ñoù baø quay laïi vôùi chuùng toâi vaø vöøa noùi vöøa cöôøi:

– Hình nhö trong caùc baïn chaéc phaûi coù hai ngöôøi uoáng chung moät coác.

Luùc aáy toâi môùi noùi raèng, tröôùc ñaây trong moät tröôøng hôïp töông töï, chuùng toâi ñaõ giaûi quyeát vaán ñeà baèng caùch ñöa caùi cheùn cho moät ngöôøi vaø caùi dóa cho ngöôøi kia. Ñeán ñaây, moät ngöôøi trong nhoùm môùi noùi ñuøa vôùi baø Blavatsky:

– Baây giôø, thöa baø, ñaây laø moät cô hoäi ñeå cho baø thöïc hieän pheùp maàu.

Taát caû chuùng toâi baát giaùc cöôøi lôùn vì caâu noùi ñuøa bôõn voâ lyù ñoù, nhöng khi thaáy baø Blavatsky coù veû saün loøng chaáp nhaän thì moïi ngöôøi ñeàu hoan hoâ thích thuù,


vaø yeâu caàu baø laøm ngay laäp töùc. Nhöõng ngöôøi naèm treân baõi coû cuõng ñaõ ñöùng daäy vaø teà töïu chung quanh. Baø Blavatsky noùi raèng ñeå laøm caùi vieäc naøy, baø caàn coù söï trôï giuùp cuûa Thieáu taù X., moät baïn höõu cuûa chuùng toâi cuõng ñang coù maët luùc aáy.

OÂng naøy toû veû baèng loøng. Baø yeâu caàu oâng ñemtheo moät ñoà duïng cuï ñeå ñaøo ñaát; oâng ta beøn chuïp laáy con dao lôùn ñöïng trong gioû vaø ñi theo baø. Baø Blavatsky nhìn chaêm chuù treân maët ñaát, ñöa maët chieác nhaãn lôùn cuûa baø ñeo, chieáu xuoáng choã noï choã kia, vaø sau cuøng baø noùi: “OÂng haõy ñaøo ôû choã naøy.”

OÂng khaùch ra tay ñaøo xôùi, vaø nhaän thaáy raèng phía döôùi lôùp coû xanh che phuû maët ñaát laø moät heä thoáng chaèng chòt nhöõng reã caây cuûa nhöõng caây lôùn nhoû ôû gaàn beân. OÂng ta caét nhöõng ñaùm reã vaø loâi ra töøng naém, keùo ñaát rôøi qua moät beân, vaø ñuïng phaûi moät vaät maøu traéng. Thì ra ñoù laø moät caùi cheùn söù uoáng traø naèm trong loøng ñaát, vaø khi oâng ta laáy caùi cheùn ra thì thaáy noù thuoäc cuøng moät kieåu gioáng y nhö saùu caùi cheùn kia.

Haõy töôûng töôïng nhöõng tieáng keâu ngaïc nhieân vaø xuùc ñoäng cuûa nhoùm ngöôøi ñöùng xem chung quanh! Baø Blavatsky baûo oâng kia haõy tieáp tuïc ñaøo nöõa ôû choã aáy, vaø sau khi oâng naøy ñaõ caét boû vaø keùo ra moät reã caây lôùn baèng ngoùn tay uùt cuûa toâi, oâng ta loâi ra moät caùi


dóa cuõng cuøng moät kieåu vôùi nhöõng boä cheùn dóa khaùc. Ñieàu naøy laøm cho caû boïn xuùc ñoäng ñeán cöïc ñieåm, vaø oâng khaùch söû duïng con dao laïi laø ngöôøi keâu to aàm ó nhaát vì ngaïc nhieân vaø khoaùi traù.

Khi cuoäc ñi chôi keát thuùc vaø chuùng toâi trôû veà nhaø, baø Sinnett vaø toâi cuøng ñi thaúng ñeán caùi tuû ñöïng cheùn ñeå kieåm ñieåm laïi, thì thaáy boán boä cheùn dóa uoáng traø boû soùt laïi ôû nhaø vaãn coøn nguyeân, cuøng vôùi saùu boä ñem theo laø taát caû möôøi boä. Theá laø boä thöù baûy do baø Blavatsky taïo theâm trong cuoäc ñi chôi, khoâng phaûi ôû trong soá möôøi boä cheùn cuûa baø Sinnett.

Neáu coù keû hoaøi nghi ñöa ra giaû thuyeát raèng boä cheùn sau cuøng naøy coù theå ñaõ ñöôïc choân daáu töø tröôùc ñeå loøe bòp chuùng toâi, thì söï thaät hieån nhieân ñaõ ñính chính ngay ñieàu aáy. Moïi ngöôøi coù maët ñeàu nhìn thaáy roõ raèng boä cheùn dóa aáy naèm goïn trong loøng ñaát y nhö nhöõng maûnh ñaù vuïn, giöõa nhöõng reã caây moïc doïc ngang chaèng chòt nhö maïng löôùi, phaûi duøng söùc maïnh vaø dao beùn ñeå chaët ñöùt vaø böùng ra moät caùch maïnh meõ môùi loâi boä cheùn dóa kia ra ñöôïc. Lôùp coû treân maët ñaát ôû choã aáy vaãn xanh töôi vaø khoâng coù daáu hieäu gì khaû nghi, vaø neáu coù ai ñaõ ñaøo ñaát leân ñeå choân boä cheùn dóa töø tröôùc, thì maët ñaát bò ñaøo xôùi ñaõ khoâng theå naøo thoaùt khoûi caùi nhìn nhaän xeùt tinh vi cuûa toaøn theå quan khaùch ñöùng vaây chung quanh trong khi oâng thieáu taù ra tay laøm vieäc.


Sau buoåi aên tröa, baø Blavatsky coøn laøm moät pheùp maàu khaùc, noù laøm toâi ngaïc nhieân hôn caû. Moät trong nhöõng vò khaùch noùi raèng oâng ta saün loøng gia nhaäp Hoäi Thoâng thieân hoïc neáu baø Blavatsky coù theå laøm ngay taïi choã cho oâng ta moät chöùng chæ Hoäi vieân ñaõ hoaøn taát moïi thuû tuïc. Ñoù haún laø moät yeâu caàu quaù ñaùng, nhöng baø baïn toâi khoâng heà e ngaïi, ñöa tay khoaùt moät caùi treân khoâng trung, vaø chæ vaøo moät buïi raäm caùch ñoù moät khoaûng ngaén, baø baûo ngöôøi kia haõy ñeán ñoù xem coù gì khoâng, vì caây vaø buïi raäm thöôøng ñöôïc duøng laøm caùc traïm phaùt thö tín. Ngöôøi khaùch kia vöøa cöôøi vöøa ñi ñeán choã buïi raäm, döôøng nhö khoâng tin töôûng laém veà keát quaû mong öôùc. Nhöng khi ñeán nôi, oâng ta ruùt ra töø trong buïi raäm moät chöùng chæ hoäi vieân baèng chöõ in coù ghi teân hoï cuûa oâng vaø ngaøy thaùng hoâm ñoù, vôùi moät böùc thö chính thöùc cuûa vò Hoäi tröôûng, maø toâi bieát chaéc raèng toâi khoâng heà vieát, nhöng laïi vieát baèng chính tuoàng chöõ cuûa toâi!

Ñieàu naøy laøm cho taát caû moïi ngöôøi ñeàu hoan hoâ vui veû, vaø vì baø Blavatsky ñang nhaân luùc cao höùng, neân döôøng nhö khoâng moät pheùp laï naøo khaùc maø baø khoâng laøm cho chuùng toâi xem. Nhöõng maøn bieåu dieãn phöông thuaät cuûa baø Blavatsky ñaõ coù keát quaû laø laøm cho nhieàu nhaân vaät ngöôøi AÂu coù theá löïc ñaõ gia nhaäp Hoäi Thoâng thieân hoïc, vaø bieåu loä moät loøng öu aùi ñaày thieän caûm ñoái vôùi baø baïn cuûa toâi.


Ngaøy 7 thaùng 10, toâi thuyeát trình veà ñeà taøi: “Thaàn linh hoïc vaø Thoâng thieân hoïc” taïi hoäi tröôøng cuûa Vieän Phuïng söï hôïp nhaát (United Service Institution). Toâi ñöôïc cho bieát raèng soá thính giaû hoâm aáy goàm moät cöû toïa ñoâng ñaûo nhaát chöa töøng thaáy taïi Simla.

Toái hoâm ñoù toâi ñöôïc môøi tham döï buoåi daï tieäc tieáp taân cuûa vò Phoù vöông Anh laø Lord Ripon taïi Dinh Chính phuû vaø ñöôïc nhieàu baïn höõu ñeán chuùc möøng, khen taëng toâi veà buoåi dieãn thuyeát vaø veà nhöõng moái giao teá ñöôïc caûi thieän toát ñeïp vôùi Chính phuû Anh AÁn.

Haèng ngaøy chuùng toâi ñeàu baän roän tieáp khaùch. Baø Blavatsky vaãn tieáp tuïc thöïc hieän caùc hieän töôïng huyeàn bí ñeán möùc laøm cho moät nöûa daân soá Simla tin raèng baø ñöôïc söï “trôï giuùp cuûa Quyû vöông (Satan)”. Moät vieân só quan Anh trong nhoùm quan khaùch cuõng ñaõ khoâng ngaàn ngaïi maø noùi thaúng vôùi baø nhö vaäy.

Chieàu hoâm ñoù, oâng Hume ñöa cho baø böùc thö ñaàu tieân ñeå nhôø baø chuyeån ñaït leân chaân sö K. H. Ñoù laø böôùc khôûi ñaàu moät cuoäc trao ñoåi thö töø voâ cuøng thuù vò giöõa oâng vôùi chaân sö, thænh thoaûng vaãn ñöôïc moïi ngöôøi nhaéc ñeán.

Nhöõng ngaøy cuoái cuøng cuûa chuùng toâi ôû Simla vaãn coøn tieáp noái nhöõng buoåi daï tieäc tieáp taân vaø nhöõng cuoäc ñi du ngoaïn ngoaøi thaønh phoá. Trong nhöõng dòp


ñoù moät vaøi maøn bieåu dieãn pheùp thuaät cuûa baø Blavatsky ñaõ laøm cho caùc quan khaùch thích thuù ñeán cöïc ñieåm.

Ngaøy hoâm ñoù, baø Sinnett, baø Blavatsky vaø toâi ñang ngoài ñôïi oâng Sinnett taïi phoøng khaùch. Caùc baø ngoài chung vôùi nhau treân chieác ñi-vaêng. Baø Sinnett caàm tay baø Blavatsky ñeå ngaém nhìn ñeán laàn thöù hai möôi vaø traàm troà khen ngôïi moät chieác nhaãn kim cöông maøu vaøng raát ñeïp, voán laø moùn quaø taëng cuûa baø Wijeratne, vôï moät nhaø thaàu giaøu coù ôû tænh Galle trong dòp vieáng thaêm cuûa chuùng toâi ñeán Tích Lan trong naêm aáy. Ñoù laø moät haït kim cöông loaïi raát hieám vaø quyù giaù, long lanh chôùp saùng vaø chieáu ra nhöõng tia saùng choùi laáp laùnh.

Baø Sinnett ñaõ coù laàn yeâu caàu baø Blavatsky duøng pheùp thuaät taïo theâm cho baø moät baûn sao cuûa haït kim cöông aáy, nhöng baø naøy khoâng höùa gì caû. Tuy nhieân, laàn naøy baø chòu laøm. Baø Blavatsky duøng hai ngoùn cuûa baøn tay kia xoa leân haït ñaù quyù ñoä moät luùc, keá ñoù baø ngöøng tay vaø ñeå loä chieác nhaãn ñeo treân baøn tay beân naøy. Naèm saùnh ñoâi vôùi haït kim cöông cuûa baø ñeo, giöõa ngoùn tay ñeo nhaãn vaø ngoùn tay beân caïnh laø moät haït kim cöông khaùc cuõng maøu vaøng, tuy khoâng choùi saùng baèng haït cuûa baø, nhöng cuõng laø moät haït kim cöông raát ñeïp. Baø lieàn taëng haït kim cöông aáy cho baø Sinnett. Cho ñeán baây giôø, moùn baûo vaät aáy vaãn coøn laø sôû höõu cuûa baø baïn quí meán cuûa chuùng toâi.


Buoåi côm toái hoâm ñoù, baø Blavatsky khoâng aên gì caû, nhöng trong khi moïi ngöôøi ñang duøng böõa thì baø ngoài söôûi aám hai baøn tay treân dóa baøn ñöïng nöôùc noùng ñaët tröôùc maët baø. Ñoä moät laùt, baø xoa hai baøn tay vaø chaø xaùt thaät maïnh thì thaáy coù hai haït ngoïc bích nhoû rôi xuoáng dóa.

Hieän töôïng laøm cho xuaát hieän caùc loaïi ñaù quyù naøy cuõng raát thöôøng xaûy ra vôùi Stainton Moses, ngöôøi baïn Anh maø chuùng toâi coù ñeà caäp tôùi trong quyeån hoài kyù tröôùc ñaây. Ñoâi khi, caùc loaïi ñaù quyù nhoû rôi xuoáng nhö möa treân ngöôøi oâng ta vaø rôi khaép phoøng, coù khi laø vaøi vieân ngoïc thaïch lôùn. Ngöôøi Ñoâng phöông noùi raèng ñoù laø do taùc ñoäng cuûa nhöõng tinh linh cuûa loaøi khoaùng thaïch, thuoäc loaïi maø ngöôøi Taây phöông goïi laø Thoå tinh (Gnomes), hay tinh linh cuûa caùc haàm moû, vaø thoå ngöõ Tamoul AÁn Ñoä goïi laø Kalladimanden.

OÂng Sinnett coù ghi cheùp laïi moät vieäc xaûy ra ngaøy 20 thaùng 10 maø oâng goïi laø “hieän töôïng caùi goái”. Hoâm aáy chuùng toâi ñi du ngoaïn vaø caém traïi treân moät ngoïn ñoài. OÂng Sinnett ñang troâng ñôïi moät thoâng ñieäp traû lôøi böùc thö oâng göûi cho moät vò chaân sö, nhöng oâng khoâng nghó raèng oâng seõ nhaän ñöôïc trong chuyeán ñi daïo chôi hoâm ñoù. Tuy nhieân, moät ngöôøi trong nhoùm ñeà nghò vôùi baø Blavatsky laøm xuaát hieän moät vaät gì ñoù baèng pheùp maàu.


Baø Blavatsky hoûi: “Caùc oâng muoán nhaän ñöôïc vaäy aáy ôû ñaâu khaùc ngoaøi treân moät caønh caây? Khoâng neân laøm cho söï vieäc trôû thaønh nhaøm chaùn vì cöù laëp laïi nhöõng chuyeän cuõ.”

Moïi ngöôøi thaêm doø yù kieán laãn nhau, vaø sau cuøng hoï ñoàng yù yeâu caàu baø laøm cho vaät aáy xuaát hieän beân trong caùi goái döïa löng cuûa baø Sinnett ñang duøng ôû treân chieác gheá baønh cuûa baø luùc aáy.

Baø Blavatsky lieàn noùi: “Ñöôïc roài, haõy môû noù ra xem coù vaät gì ôû trong khoâng.”

OÂng Sinnett lieàn laáy con dao boû tuùi cuûa oâng vaø roïc caùi goái. Caùi aùo goái ôû ngoaøi maët coù theâu hoa, ñöôïc loùt baèng da hay moät thöù vaûi cöùng vaø may baèng thöù chæ lôùn, daøy vaø raát chaéc. Ñoù laø moät caùi goái kieåu xöa, vaø ñöôøng chæ ñaõ trôû neân cöùng chaët vôùi thôøi gian, laøm cho coâng vieäc caét raïch noù ra hôi coù phaàn khoù nhoïc. Tuy nhieân, sau cuøng thì caùi bao ngoaøi ñaõ bò raùch ñöùt, vaø beân trong laø moät caùi bao thöù nhì chöùa ñöïng loâng chim vaø cuõng ñöôïc may baèng moät thöù chæ raát chaéc.

Khi caùi goái trong ñaõ bò caét ra xong, oâng Sinnett môùi thoïc tay vaøo, moø trong ñoáng loâng chim, vaø laáy ra moät böùc thö vôùi caùi traâm caøi ñaàu. Ñoù laø böùc thö cuûa chaân sö K. H. ñeà caäp ñeán moät caâu chuyeän giöõa oâng Sinnett vôùi baø Blavatsky; coøn caùi traâm caøi ñaàu laø cuûa baø Sinnett, vaø ngay tröôùc khi xuaát haønh baø coøn ñeå


noù laïi treân maët baøn phaán cuûa baø. Toâi muoán ñeå cho ñoäc giaû haõy töï ruùt laáy keát luaän cuûa nhöõng söï vieäc keå treân.

III.

Ñeå hoaøn taát ñaày ñuû vieäc ghi cheùp lòch söû nhöõng moái giao thieäp ñaàu tieân cuûa chuùng toâi vôùi Chính

phuû AÁn Ñoä, vaø cho thaáy hoï ñaõ ñi tôùi haønh ñoäng cöïc ñoan voâ lyù nhö theá naøo ñeå töï baûo veä choáng nhöõng aâm möu chính trò khaû höõu cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc, toâi ñaõ quyeát ñònh in laïi böùc thö nhaø caàm quyeàn Anh AÁn traû lôøi böùc thö cuûa toâi ñeà ngaøy 27 thaùng 9.

Thö aáy tuy cuõng khaù thaân thieän, nhöng khoâng ñuû laøm thoûa maõn yeâu caàu cuûa chuùng toâi. Nguyeân vaên böùc thö aáy nhö sau:

“Boä Ngoaïi vuïToång lyù söï vuï Soá 1025 E. G. Simla, ngaøy 2 thaùng 10 naêm 1880 H. M. Durand, Thöù tröôûng Ngoaïi vuï Chính phuû AÁn Ñoä


Kính göûi: Ñaïi taù H. S. Olcott

Hoäi Tröôûng Hoäi Thoâng Thieân Hoïc

Kính OÂng,

1. Vì lyù do coâng vuï, oâng Boä Tröôûng A. C. Lyall vaéng maët taïi Simla, neân toâi ñöôïc chæ thò traû lôøi böùc thö oâng ñeà ngaøy 27 thaùng 9 vöøa qua.

2. OÂng trình baøy raèng Hoäi Thoâng thieân hoïc khoâng coù chuû tröông can thieäp vaøo vieäc chính trò, duø ôû AÁn Ñoä hay baát cöù ôû ñaâu; nhöng oâng ñaõ bò theo doõi vaø quaáy nhieãu trong nhöõng khi ñi laïi ôû AÁn Ñoä vì coâng vieäc cuûa Hoäi; vaø bôûi leõ ñoù nhöõng chöông trình hoaït ñoäng coâng ích cuûa Hoäi ñaõ bò ngaên trôû traàm troïng. OÂng yeâu caàu Chính phuû AÁn Ñoä giaûi toûa nhöõng söï baát lôïi ñaõ voâ tình gaây ra cho oâng trong vaán ñeà naøy bôûi vieäc cho ngöôøi theo doõi moïi ñoäng taùc vaø söï ñi laïi cuûa oâng.

3. Toâi xin caûm ôn oâng veà nhöõng tin töùc, döõ kieän maø oâng ñaõ coù nhaõ yù trình baøy veà nhöõng muïc ñích vaø hoaït ñoäng cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc, vaø toâi xin baûo ñaûm raèng Chính phuû AÁn Ñoä khoâng coù yù muoán gaây söï baát tieän cho oâng trong thôøi gian löu truù taïi xöù naøy. Neáu nhö


nhöõng hoäi vieân cuûa Hoäi chæ theo ñuoåi söï hoïc hoûi khaûo cöùu trieát hoïc vaø khoa hoïc, hoaøn toaøn khoâng dính daáp ñeán vaán ñeà chính trò, nhö oâng coù giaûi thích raèng ñoù laø muïc ñích duy nhaát cuûa hoï, thì caùc hoäi vieân khoâng caàn phaûi lo ngaïi baát cöù söï phieàn phöùc naøo ñeán töø caùc vieân chöùc an ninh.

4. Toâi xin noùi theâm raèng, Chính phuû AÁn Ñoä seõ raát haân haïnh neáu oâng vui loøng göûi ñeán Boä Ngoaïi vuï nhöõng baûn sao caùc vaên kieän neâu ra ôû ñoaïn thöù ba trong thö oâng.

Traân troïng kính thö, Kyù teân: H. M. DURAND Thöù tröôûng Boä Ngoaïi vuï”

Ngaøy 20 thaùng 12, toâi nhaän ñöôïc cuûa chính quyeàn böùc thö sau cuøng maø toâi troâng ñôïi, giaûi toûa moïi söï khoù khaên giöõa chuùng toâi vôùi caùc quan chöùc Anh AÁn. Thö aáy vieát nhö sau:

Boä Ngoaïi vuïToång lyù söï vuïSoá 1060 A. G. Simla, ngaøy 20 thaùng 10 naêm 1880


H. M. DURAND, Thöù tröôûng Ngoaïi vuïKính göûi:

Ñaïi taù H. S. Olcott

Hoäi Tröôûng Hoäi Thoâng Thieân Hoïc

Kính OÂng,

1. Toâi ñöôïc chæ thò kyù nhaän thö oâng ñeà ngaøy 14 thaùng 10, coù keøm theo nhöõng vaên kieän, chöùng thö cuûa oâng göûi cho Chính phuû AÁn Ñoä, vaø yeâu caàu raèng taát caû nhöõng vieân chöùc Chính phuû coù leänh theo doõi canh chöøng oâng tröôùc ñaây, ñöôïc thoâng baùo cho bieát raèng muïc ñích cuûa oâng khi ñeán AÁn Ñoä nay ñaõ ñöôïc giaûi thích roõ raøng.

2. Toâi xin ña taï oâng veà nhöõng baûn sao vaên kieän maø oâng ñaõ göûi, vaø chuùng toâi seõ cho löu tröõ taïi Vaên khoá cuûa Boä Ngoaïi vuï.

3. Veà khoaûn yeâu caàu cuûa oâng, toâi ñöôïc chæ thò traû lôøi raèng nhöõng vieân chöùc ñòa phöông maø chuùng toâi ñaõ baùo ñoäng veà söï coù maët cuûa oâng ôû xöù naøy, seõ ñöôïc thoâng tri cho bieát raèng nhöõng bieän phaùp theo doõi do leänh truyeàn cho hoï thöïc thi tröôùc ñaây, nay ñaõ ñöôïc thaâu hoài.


4. Tuy nhieân, toâi xin noùi theâm raèng sôû dó coù quyeát ñònh naøy laø do haäu quaû cuûa söï tín nhieäm maø Toång thoáng vaø Ngoaïi tröôûng Hoa Kyø ñaët nôi oâng, chöù khoâng neân ñöôïc hieåu laø ñöông nhieân baøy toû thaùi ñoä laäp tröôøng cuûa Chính phuû AÁn Ñoä ñoái vôùi Hoäi Thoâng thieân hoïc, maø oâng laø Hoäi Tröôûng.

Traân troïng kính thö, Kyù teân: H. M. DURAND, Thöù tröôûng Boä Ngoaïi vuï”

Ñoaïn choùt cuûa böùc thö naøy ñeà caäp ñeán baûn sao nhöõng vaên kieän cuûa toâi göûi, goàm coù böùc thö vieát tay cuûa Toång thoáng Hayes giôùi thieäu toâi cho taát caû caùc vò Ñaïi söù vaø Laõnh söï Hoa Kyø ôû haûi ngoaïi vaø yeâu caàu giuùp ñôõ, cuøng moät böùc thö giôùi thieäu töông töï cuûa Ngoaïi tröôûng W. M. Evarts1 vaø theû Thoâng haønh Ngoaïi giao cuûa toâi.

Thôøi gian vieáng thaêm Simla cuûa chuùng toâi ñaõ chaám döùt. Chuùng toâi lieàn rôøi khoûi thò traán mieàn nuùi ñeïp ñeõ naøy ñeå tieáp tuïc chuyeán ñi coâng taùc ñaõ saép ñaët tröôùc ôû caùc vuøng ñoàng baèng.

1 Boä tröôûng Ngoaïi giao Hoa Kyø William Maxwell Evarts (1818-1901), phuïc vuï döôùi quyeàn Toång thoáng Rutherford B. Hayes töø naêm 1877 ñeán naêm 1881.


Kieåm ñieåm laïi nhöõng keát quaû ñaõ thu thaäp ñöôïc, coù theå noùi raèng chuùng toâi ñaõ coù theâm vaøi baïn höõu, giaûi toûa Hoäi Thoâng thieân hoïc khoûi söï vöôùng maéc veà phöông dieän chính trò, vaø taïo theâm nhieàu keû choáng ñoái thuø nghòch trong caùc giôùi Anh AÁn, hoï vaãn baùm giöõ lyù thuyeát cho raèng coù söï can thieäp cuûa Quyû vöông Satan trong caùc vaán ñeà nhaân söï (maø trong tröôøng hôïp naøy laø baø Blavatsky ñöôïc söï trôï giuùp cuûa Quyû vöông Satan ñeå laøm caùc pheùp maàu).

Trong moät xaõ hoäi nghieâm chænh vaø baûo thuû nhö ôû ñaây thì nhöõng cöû chæ, taùc phong kieåu giang hoà phoùng ñaõng nhö baø Blavatsky ñöông nhieân laø ñaõ laøm chöôùng maét moïi ngöôøi; khaû naêng tri thöùc, taâm linh xuaát chuùng cuûa baø ñaõ gaây neân söï tò hieàm, ñoá kî; vaø nhöõng quyeàn naêng kyø bí cuûa baø ñaõ laøm cho ngöôøi ta nhìn baø baèng caùi nhìn sôï haõi, kinh hoaûng.

Duø sao, nhaän xeùt chung thì nhöõng lôïi ñieåm thu hoaïch ñöôïc vaãn troäi hôn söï maát maùt thua thieät, vaø chuyeán ñi naøy coù theå ñöôïc xem nhö moät söï thaønh coâng xöùng ñaùng.

182

CHÖÔNG MÖÔØI HAI

VAØI MAÅU CHUYEÄN BEÂN LEÀ

I.

Sau khi rôøi thò traán Simla, baän veà chuùng toâi döøng chaân taïi Amritsar, thaønh phoá noåi tieáng

vôùi Ngoâi Ñeàn Vaøng, moät kyø coâng kieán truùc myõ leä cuûa ngöôøi daân Sikh, moät chuûng toäc thieän chieán vaø coù tinh thaàn thöôïng voõ ôû mieàn Punjab (Baéc AÁn).

Vì luùc ñoù chuùng toâi coøn ñang ñöôïc söï baûo trôï tinh thaàn cuûa ñaïo sö Dyanand Saraswati neân söï giao teá cuûa chuùng toâi vôùi nhöõng tín höõu moân ñeä cuûa oâng raát thaân thieän toát ñeïp, vaø nhöõng chi boä ñòa phöông cuûa moân phaùi Arya Samaj ñaõ daønh cho chuùng toâi nhöõng cuoäc tieáp ñoùn thaân maät ñaày haûo yù ôû khaép moïi nôi.

Coù ba möôi tín höõu Arya Samaj ñeán ñoùn chuùng toâi taïi nhaø ga xe löûa Amritsar vaø ñöa chuùng toâi veà quaùn troï nghæ ngôi. Ngaøy hoâm sau, moät phaùi ñoaøn Arya Samaj ñeán töø Lahore, do caùc baïn Rattan Chand vaø


Siris Chandra caàm ñaàu. Ñoù laø hai baïn ñaïo lòch thieäp vaø khaû kính maø toâi raát haân haïnh xem nhö nhöõng ngöôøi baïn toát vaø vaãn giöõ moái tình thaân höõu cho ñeán ngaøy nay.

Moät cuoäc ñaøm luaän veà ñaïo lyù raát thuù vò ñaõ dieãn ra vôùi ñoä ba möôi hay boán möôi tín höõu AÁn giaùo Arya Samaj, vaø ñeán chieàu toái, khi moïi ngöôøi ñaõ ra veà vaø chæ coøn coù hai ngöôøi baïn treû noùi treân ôû laïi vôùi chuùng toâi, baø Blavatsky laøm reo vang nhöõng tieáng “chuoâng thaàn” moät caùch roõ raøng vaø du döông hôn taát caû nhöõng laàn maø toâi ñaõ töøng ñöôïc nghe baø laøm ôû AÁn Ñoä tröôùc ñaây. Keá ñoù, baø ñeà nghò vôùi hai ngöôøi baïn treû moät vieäc daãn ñeán söï hieåu laàm maø toâi thaáy caàn phaûi thuaät laïi moät caùch chính xaùc ñeå traùnh söï ñaùng tieác coù theå xaûy ra neáu coù moät keû thuø nghòch neâu vieäc aáy ñeå choáng laïi baø trong töông lai.

Töø tröôùc ñeán nay, oâng Sinnett chöa bao giôø coù dòp thaûo luaän veà ñaïo lyù vôùi moät ngöôøi AÁn Ñoä trí thöùc naøo. Ñoù laø ñieàu maø oâng vaø chuùng toâi ñeàu laáy laøm tieác. Söï trao ñoåi thö töø giöõa oâng vôùi chaân sö K. H. vaãn ñang tieáp tuïc, nhöng oâng muoán ñöôïc coù dòp gaëp gôõ taän maët vôùi ngaøi hay moät vò ñeä töû cuûa ngaøi. Nhaän thaáy baïn Rattan Chand laø ngöôøi coù ñuû tính chaát caàn thieát ñeå laõnh nhieäm vuï giao lieân, baø Blavatsky, vôùi söï chaáp thuaän cuûa chaân sö (nhö baø noùi cho y vaø toâi bieát ñieàu aáy), ñaõ coá gaéng thuyeát phuïc y ñeán gaëp oâng


Sinnett vôùi tö caùch laø moät söù giaû ñem thö cuûa chaân sö K. H. Anh ta seõ khoâng ñöôïc tieát loä cho oâng Sinnett bieát gì veà caù nhaân mình nhö teân hoï, thaân theá, choã ôû... maø chæ traû lôøi ñaày ñuû taát caû nhöõng caâu hoûi cuûa oâng Sinnett veà nhöõng vaán ñeà trieát hoïc vaø toân giaùo.

Baø Blavatsky coøn cho anh ta bieát raèng moïi tö töôûng vaø luaän thuyeát caàn thieát seõ ñöôïc truyeàn ñaït cho anh ta vaøo luùc caàn duøng baèng phöông phaùp thaàn giao caùch caûm.

Hai ngöôøi baïn treû, voán chöa bieát gì veà hieäu löïc cuûa phöông phaùp chuyeån di tö töôûng, vaø khoâng thaáy tung tích chaân sö cuõng nhö böùc thö cuûa ngaøi ôû ñaâu, neân ñaõ toû ra e ngaïi vaø khoâng coù höùng thuù ñeå laøm vieäc naøy. Nhöng sau cuøng, hoï baèng loøng vaø trôû veà Lahore ñeå xin pheùp nghæ vieäc ngaén haïn roài seõ trôû laïi ngaøy hoâm sau.

Khi hoï ñaõ ra ñi, baø Blavatsky toû veû haøi loøng vaø noùi vôùi toâi raèng vai troø cuûa hoï seõ ñem laïi keát quaû raát thuaän lôïi cho oâng Sinnett, vaø gaây moät nghieäp quaû raát toát laønh cho hai ngöôøi baïn treû.

Ngaøy hoâm sau, khoâng thaáy hoï trôû laïi maø chæ coù moät böùc ñieän tín noùi raèng hoï cöïc löïc töø choái khoâng chòu thöïc hieän vai troø noùi treân; vaø trong moät böùc thö sau ñoù, hoï cho bieát raèng hoï khoâng muoán tham döï vaøo moät haønh ñoäng giaû traù phænh löøa nhö theá.


Vieäc aáy laøm cho baø Blavatsky raát böïc mình vaø baøy toû söï baát maõn baèng nhöõng lôøi leõ naëng neà. Baø khoâng do döï maø goïi hoï laø hai thaèng ñieân vì ñaõ gaït boû moät cô hoäi hieám coù laø ñöôïc laøm vieäc vôùi caùc chaân sö ñeå mang laïi nhöõng keát quaû lôùn lao.

Baø cho toâi bieát raèng neáu hoï chòu hôïp taùc, thì böùc thö cuûa chaân sö seõ rôi xuoáng ngay tröôùc maét hoï töø treân khoâng gian, vaø hoï seõ coù dòp thi haønh söù maïng. Ñaây laø moät trong nhöõng tröôøng hôïp maø moät vieäc hoaøn toaøn coù theå thöïc hieän ñöôïc ñoái vôùi nhaø huyeàn hoïc, voán ñaõ khai môû nhöõng giaùc quan noäi taøng vaø nhöõng quyeàn naêng taâm linh, laïi coù veû nhö moät vieäc khoâng töôûng, vieãn voâng ñoái vôùi ngöôøi thöôøng, vì hoï khoâng theå quan nieäm raèng vieäc aáy coù theå laøm ñöôïc, tröø phi baèng nhöõng möu meïo doái traù, phænh löøa.

Theá laø nhöõng ngöôøi baïn treû chöa tieán hoùa kia ñaønh phaûi töï taïo laáy nghieäp quaû cuûa hoï. Hoï ñaõ choïn laáy con ñöôøng thích hôïp vôùi mình, vaø ñaõ boû maát ñi moät cô hoäi toát.

Ñaõ coù haèng bao nhieâu tröôøng hôïp töông töï maø baø Blavatsky bò hieåu laàm vaø chuoác laáy söï cheâ traùch ñaéng cay chæ vì söï thieáu hieåu bieát taâm linh cuûa keû khaùc, maø yù muoán thaønh thaät cuûa baø chæ laø ñeå giuùp ñôõ hoï.


II.

Ngaøy 27 thaùng 10, toâi thuyeát trình veà ñeà taøi “Moân phaùi Arya Samaj vaø Hoäi Thoâng thieân

hoïc” tröôùc moät cöû toïa ñoâng ñaûo, vaø ngaøy 29, toâi coù dòp noùi tieáp veà ñeà taøi “Quaù trình lòch söû vaø töông lai cuûa AÁn Ñoä”.

Nhöõng ai nghó raèng ngöôøi AÁn khoâng coù tinh thaàn yeâu nöôùc, öôùc gì hoï coù dòp nhìn thaáy taùc duïng cuûa buoåi dieãn thuyeát naøy ñoái vôùi toaøn theå hoäi tröôøng ñoâng ñaûo nhö hoâm aáy. Khi toâi dieãn taû tính caùch vó ñaïi huy hoaøng cuûa neàn vaên minh coå AÁn Ñoä, vaø tình traïng suy ñoài cuûa AÁn Ñoä ngaøy nay, toaøn theå cöû toïa phaùt ra nhöõng tieáng thì thaàm vui söôùng hoaëc nhöõng tieáng thôû daøi ñau ñôùn naõo nuoät. Coù luùc hoï hoan hoâ vaø voã tay nhieät lieät, moät luùc sau ñoù hoï ngoài im laëng, vaø rôi nöôùc maét.

Toâi laáy laøm ngaïc nhieân vaø sung söôùng, nhöng caûnh töôïng bi ai ñau ñôùn cuûa hoï laøm toâi xuùc ñoäng ñeán möùc toâi gaàn nhö muoán ngaát xæu. Ñoù laø moät trong nhöõng dòp vaãn thöôøng xaûy ra vôùi nhöõng cuoäc tieáp xuùc giöõa chuùng toâi vôùi ngöôøi AÁn Ñoä, trong khi ñoù nhöõng sôïi daây lieân laïc cuûa tình töông thaân töông aùi keát hôïp taâm hoàn chuùng toâi, vaø chuùng toâi caûm thaáy thaät laø moät aân suûng quí baùu khi coù cô hoäi ñeán ñaây ñeå soáng


chung vaø phuïng söï saùt caùnh vôùi nhöõng baïn ñaïo cuøng chung lyù töôûng.

Toâi coøn nhôù moät kinh nghieäm töông töï ñaõ traûi qua khi toâi cuøng ñi vôùi baø Annie Besant trong chuyeán ñi dieãn thuyeát ñaàu tieân cuûa baø. Trong dòp ñoù, baø noùi veà ñeà taøi “Vò trí cuûa AÁn Ñoä treân theá giôùi” taïi moät tænh nhoû ôû mieàn Nam AÁn. Noùi theo nguoàn caûm höùng thieâng lieâng vaø söû duïng nhöõng yù nghó gaàn gioáng nhö cuûa toâi, baø loâi cuoán toaøn theå cöû toïa theo vôùi baø, vaø laøm cho hoï ñaùp öùng nhö nhöõng sôïi daây ñaøn maø nhöõng ngoùn tay ñieâu luyeän cuûa baø coù theå taùc ñoäng kheùo leùo ñeå taïo ra baát cöù aâm ñieäu naøo baø muoán.

Baän veà ngoài treân xe, toâi vôùi baø khoâng ai coù theå thoát ra moät lôøi naøo, maø chæ ngoài ñeâ meâ trong im laëng, cô hoà nhö vöøa böôùc ra töø moät nhaïc vieän trong ñoù vò nhaïc tröôûng vöøa môùi trình baøy nhöõng aâm ñieäu nhaïc khuùc cuûa coõi trôøi. Nhöõng ai chöa töøng caûm xuùc ñöôïc nguoàn caûm höùng thieâng lieâng rung ñoäng trong ngöôøi thì khoâng bao giôø bieát roõ ñöôïc yù nghóa cuûa danh töø “huøng bieän”.

Ngaøy hoâm sau, chuùng toâi ñaùp xe löûa ñi Lahore. Taïi ñaây moät cuoäc tieáp ñoùn noàng nhieät ñaõ chôø ñôïi chuùng toâi. Moät phaùi ñoaøn AÁn giaùo huøng haäu cuûa chi phaùi Arya Samaj ñeán ñoùn chuùng toâi taïi nhaø ga vaø ñöa chuùng toâi veà quaùn troï. Keá ñoù hoï trôû veà nhaø duøng böõa


vaø toái hoâm ñoù hoï trôû laïi ñeå thaûo luaän veà ñaïo lyù vôùi chuùng toâi cho ñeán khuya.

Nhöõng ñeà taøi thaûo luaän laø vaán ñeà tính chaát cuûa Thöôïng ñeá, Thöôïng ñeá höõu ngaõ vaø voâ ngaõ. Nhöõng quan ñieåm cuûa toâi vaø baø Blavatsky ñöa ra ñeàu traùi ngöôïc haún vôùi nhöõng söï tin töôûng cuûa hoï.

Hoâm sau, baûy tín höõu Arya Samaj, goàm caû hai ngöôøi baïn treû maø chuùng toâi ñaõ gaëp taïi Amritsar tröôùc ñaây, gia nhaäp Hoäi Thoâng thieân hoïc vaø ñöùng ra thaønh laäp moät Chi hoäi taïi ñòa phöông.

III.

Trong thôøi gian ôû taïi Lahore, chuùng toâi luoân luoân baän roän tieáp khaùch vaø thaûo luaän veà nhöõng vaán

ñeà ñaïo lyù, nhöng khoâng phaûi laø khoâng coù nhöõng cô hoäi tieâu khieån. Chaúng haïn nhö chuyeán ñi tham quan kinh lyù cuûa vò Phoù vöông Anh, Lord Ripon, vaøo ngaøy moàng 10, vaø chuùng toâi coù dòp xem cuoäc tieáp röôùc linh ñình troïng theå dieãn ra trong thaønh phoá.

Phoù vöông cöôõi moät con voi lôùn, löng voi phuû vaûi vaøng oùng aùnh, ñaàu voi cuõng ñoäi moät thöù maõo hay ñoà trang söùc baèng vaøng. Baønh voi maï vaøng saùng choùi, ñöùng moät beân laø moät ngöôøi haàu AÁn Ñoä maëc saéc phuïc


saëc sôõ caàm moät caây loïng vaøng che treân ñaàu ngaøi.

Nhöõng vò Quoác vöông vaø Ñaïi vöông (Maharajah) AÁn Ñoä maëc trieàu phuïc loäng laãy, cöôõi voi ñi theo sau tuøy theo caáp baäc chöùc vò lôùn nhoû, vaø taát caû ñeàu ñöôïc nhöõng quan vieân daân söï ngöôøi Anh cuõng cöôõi voi ñi theo hoä toáng (baø Blavatsky cho laø döôøng hoï nhö bò canh chöøng).

Noái tieáp theo sau laø nhöõng toaùn kî binh Anh vaø kî binh xöù Bengale, quaân baûn xöù maëc saéc phuïc ñoû, nhöõng ñoäi quaân AÁn Ñoä caàm kích vaø caàm giaùo daøi, nhöõng toaùn quaân nhaïc thoåi keøn, ñaùnh troáng, vaø ñaùnh chaäp choõa.

Thaät laø moät cuoäc dieãn haønh long troïng huy hoaøng, tieàn hoâ haäu uûng, röïc rôõ töng böøng. Toâi quaû quyeát raèng moãi ngöôøi Anh trong cuoäc dieãn haønh haún laø phaûi caûm thaáy loá bòch, vaø moãi vò Quoác vöông baûn xöù chaéc cuõng caûm thaáy bò haï thaáp trong caùi maøn trình dieãn coâng khai phoâ tröông thanh theá vaø uy löïc naøy, laøm noåi baät tröôùc maét coâng chuùng caùi vò theá cuûa keû chinh phuïc vaø keû bò trò, maø caùi yù nghóa thaät söï cuûa noù, trong thaâm taâm moãi ngöôøi ñeàu bieát raèng moïi ngöôøi khaùc cuõng bieát roõ nhö mình.

Baø Blavatsky vaø toâi ñöùng xem cuoäc dieãn haønh töø treân laàu moät nhaø ga xe löûa ñöôïc xaây caát nhö moät phaùo ñaøi ñeå coù theå söû duïng nhö moät coâng söï phoøng


thuû khi coù bieán. Nhöõng lôøi bình phaåm cuûa baø veà cuoäc dieãn haønh vaø veà nhöõng nhaân vaät aên maëc trang söùc loá laêng thaùi quaù, laøm cho toâi luoân luoân phaùt cöôøi noân ruoät, vaø veà sau, trong moät baøi phoùng söï du kyù cuûa baø ñaêng treân taïp chí Russky Vyestnick, baø laøm cho caû nöôùc Nga ñeàu cöôøi vôõ buïng veà chuyeän vaéng maët cuûa vò Ñaïi vöông xöù Kashmir trong cuoäc dieãn haønh, maø thoaït tieân ngöôøi ta nghi ngôø laø coù che giaáu moät aâm möu chính trò, nhöng sau ñoù môùi vôõ leõ ra raèng chæ vì ngaøi bò tieâu chaûy!

Ngaøy 15 thaùng 11, vò Phoù vöông Anh, Lord Ripon, chuû toïa moät cuoäc leã tieáp kieán caùc vò Ñaïi vöông, Quoác vöông vaø caùc oâng Hoaøng baûn xöù.

Moät saûnh ñöôøng roäng lôùn ñöôïc döïng leân baèng vaät lieäu nheï, goàm nhöõng taám vaûi cöùng lôùn coù soïc xanh ñöôïc caêng ra laøm noùc treân nhöõng coät ñöùng baèng saét, vaø nhöõng taám vaùch ngaên cuõng baèng moät loaïi vaûi cöùng töông töï, döôùi ñaát traûi nhöõng taám thaûm gaám ñoû, beân trong thaép saùng baèng nhöõng ngoïn ñeøn lôùn.

Phoù Vöông ngöï treân moät chieác ngai baèng baïc, maëc trieàu phuïc chænh teà coù theâu chæ vaøng vaø gaén ñaày phuø hieäu, huy chöông, vôùi moät taám baêng luïa xanh vaét ngang treân ngöïc. Ñöùng phía sau ngaøi laø nhöõng ngöôøi haàu baûn xöù maëc ñoàng phuïc traéng tay caàm nhöõng caây quaït lôùn maøu ñoû theâu phuø hieäu cuûa Hoaøng gia Anh;


hai ngöôøi haàu khaùc caàm nhöõng caây phaát thuû traéng laøm baèng ñuoâi gioáng boø Yak cuûa xöù Taây Taïng, vaø hai ngöôøi haàu nöõa caàm nhöõng caây vöông tröôïng töôïng tröng cho quyeàn uy cuûa vò Phoù vöông.

Giöõa saûnh ñöôøng laø hai haøng gheá ñoái dieän nhau. Caùc quan vieân Anh ngoài ôû haøng gheá beân tay maët Phoù vöông, caùc vò vöông haàu baûn xöù ngoài beân tay traùi; ôû giöõa hai haøng gheá laø loái ñi roäng raõi töø cöûa vaøo ñöa ñeán ngai Chuû toïa. Caùc vò Quoác vöông, Ñaïi vöông vaø nhöõng oâng Hoaøng khaùc cuûa xöù AÁn Ñoä ñöôïc chæ ñònh choã ngoài theo thöù töï caáp baäc, vò cao nhaát ngoài gaàn Phoù vöông.

Khi moãi oâng Hoaøng vöøa ñeán ngoaøi cöûa, coù tieáng suùng ñaïi baùc chaøo möøng, quaân daøn haàu hai beân boàng suùng chaøo, vaø ñoaøn quaân nhaïc thoåi keøn.

OÂng Alfred Lyall, Tröôûng ban Nghi leã, maëc quoác phuïc ngoaïi giao, tieáp ñoùn vaø ñöa moãi oâng Hoaøng ñeán tröôùc ngai vò Phoù vöông. OÂng Hoaøng AÁn Ñoä daâng leân moät maâm leã vaät goàm coù moät soá ñoàng tieàn vaøng ñöïng treân moät caùi maâm baïc. Vò Phoù vöông ñöa tay sôø vôùi moät cöû chæ töôïng tröng roài traû laïi (nghóa laø khoâng nhaän). Caû hai, chuû vaø khaùch, ñeàu cuùi ñaàu chaøo nhau. Keá ñoù, oâng Hoaøng ñöôïc ñöa ñeán choã ngoài an toïa, roài ñeán löôït moät oâng Hoaøng khaùc.


Sau khi taát caû caùc oâng Hoaøng ñaõ ñöôïc tieáp ñoùn xong, vò Phoù vöông môùi ñöùng daäy laøm leã ban phaùt quaø taëng quí giaù goàm coù nhöõng ñoà trang söùc baèng vaøng ngoïc chaâu baùu, nhöõng ñoà khí giôùi naïm baïc, yeân ngöïa theâu vaøng, vaân vaân... Nhöõng oâng Hoaøng chæ ñöa tay sôø moät caùi roài ñeå cho nhöõng quaân haàu mang ñi.

Nhöõng boä trieàu phuïc loäng laãy vaø khaên vaán ñaàu giaùt ngoïc chôùp saùng laäp loøe cuûa nhöõng oâng Hoaøng AÁn Ñoä trình baøy moät caûnh töôûng huy hoaøng ñaëc bieät cuûa phöông Ñoâng, vaø laøm cho buoåi leã caøng theâm phaàn long troïng.

IV.

Sau khi ñaõ vieáng thaêm vaøi traïm doïc ñöôøng, chuùng toâi tieáp tuïc ñi Beùnareøs vaø ñöôïc tieáp ñoùn

nhö nhöõng taân khaùch cuûa vò Quoác vöông taïi ñòa phaän naøy. Trong thôøi gian taùm ngaøy ôû Beùnareøs, chuùng toâi thöôøng hoäi kieán vôùi vò Quoác vöông vaø caùc trieàu thaàn cuøng vôùi nhöõng nhaân só cuûa thaønh phoá naøy.

Coù laàn, Quoác vöông ñi vôùi hai ngöôøi thoâng dòch ñeán nôi quaùn troï vaø thaûo luaän suoát nhieàu giôø vôùi chuùng toâi veà nhöõng vaán ñeà ñaïo lyù, trieát hoïc vaø toân giaùo. Moät laàn khaùc, Quoác vöông ñi vôùi vieân quan giöõ


kho vaø ñeà nghò cho vieân quan naøy ñeám ngay taïi choã vaøi ngaøn ñoàng ru-pi (moät soá tieàn raát lôùn) ñeå cung hieán cho Hoäi Thoâng thieân hoïc neáu baø Blavatsky chòu bieåu dieãn cho oâng ta xem vaøi pheùp laï.

Leõ töï nhieân, baø töø choái; cuõng nhö baø ñaõ töø choái laøm ñieàu ñoù ñoái vôùi nhieàu nhaø tyû phuù AÁn Ñoä khaùc. Moät laø oâng Mungaldas ôû Bombay, nhöng khi oâng naøy vöøa ñi khoûi thì baø lieàn bieåu dieãn moät soá pheùp laï cho nhöõng vò khaùch ngheøo khoâng coù tieàn. Tuy nhieân, baø ñaõ tieát loä cho vò Quoác vöông bieát moät ñieàu bí aån veà nôi choân giaáu nhöõng vaên kieän giaáy tôø quan troïng cuûa Hoaøng gia nay ñaõ maát, maø neáu toâi khoâng laàm thì nhöõng giaáy tôø ñoù ñaõ ñöôïc ñem choân giaáu moät caùch voäi vaõ trong cuoäc noåi loaïn naêm 1857.

Tuy bò thaát voïng, nhöng toâi coù lyù do ñeå tin raèng vò Quoác vöông kính troïng baø boäi phaàn hôn laø neáu baø ñaõ chaáp nhaän moùn quaø taëng cuûa oâng ta. Thaùi ñoä thaûn nhieân ñoái vôùi tieàn baïc luoân luoân ñöôïc ngöôøi AÁn Ñoä xem nhö moät baèng chöùng chaéc chaén veà ñöùc xaû thaân voâ kyû cuûa moät vò ñaïo sö. Moät ngöôøi ñaïo só ôû Lahore töøng bieåu dieãn xuaát thaàn nhaäp ñònh tröôùc Quoác vöông Runjit Singh, ñaõ vónh vieãn töï haï thaáp nhaân caùch mình khi nhaän laõnh nhöõng moùn quaø ñaét tieàn cuûa nhaø vua. Moät ngöôøi caän thaàn cuõ ñaõ giaø cuûa nhaø vua coù laàn noùi vôùi toâi taïi Lahore raèng: “Neáu ngöôøi ñaïo só aáy khoâng nhaän quaø bieáu, maø toû thaùi ñoä


döûng döng ñoái vôùi cuûa caûi tieàn baïc, thì coù leõ vò Quoác vöông ñaõ giöõ oâng ta laïi suoát ñôøi beân caïnh mình vaø toân suøng oâng ta nhö moät vò thaùnh.”

V.

Ngaøy ñaàu naêm 1881, toâi ngoài vaøo baøn laøm vieäc ñeán hai giôø khuya ñeå vieát baøi cho taïp chí

Theosophist. Noùi chung thì trong nhöõng tuaàn leã ñaàu naêm, moïi vieäc vaãn bình thöôøng, khoâng coù gì ñaùng keå, tröø ra nhöõng dòp chuùng toâi tieáp xuùc vaø coù nhöõng moái quan heä thaân thieän hay khoâng thaân thieän vôùi moät vaøi nhaân vaät.

Taùc giaû quyeån saùch noåi tieáng “Nhöïa soáng”, vôùi buùt danh laø Mirza Murad Ali Beg, ñeán vôùi chuùng toâi laàn ñaàu tieân vaøo ngaøy 20 thaùng 1. Anh ta laø moät thanh nieân Anh, thuoäc doøng doõi cuûa gia ñình Mitford ñaõ töøng ñaøo taïo ra nhieàu nhaø vaên noåi tieáng ôû Anh quoác. Anh ta sinh tröôûng taïi Madras, coù moät neáp soáng dò thöôøng, vaø theo Hoài giaùo.

Khi gaëp chuùng toâi thì anh ta ñang giöõ moät chöùc vuï trong quaân ñoäi cuûa vò Ñaïi vöông xöù Bhavnagar, vôùi caáp baäc “só quan kî binh”, nhöng treân thöïc teá thì ñoù chæ laø moät chöùc vuï ngoài khoâng aên löông. Anh ta soáng


moät cuoäc ñôøi phieâu löu, phoùng daät, daãy ñaày nhöõng noãi traéc trôû gian lao. Anh ta ñaõ töøng thöïc haønh khoa baøng moân taû ñaïo, vaø cho toâi bieát raèng taát caû nhöõng noãi khoå ñau maø anh ñaõ traûi qua trong voøng vaøi naêm tröôùc ñaây ñeàu coù theå tröïc tieáp truy nguyeân töø nhöõng taùc ñoäng hieåm aùc cuûa vaøi loaïi aâm binh baát haûo maø anh ñaõ keâu goïi ñeå trôï giuùp trong vieäc chinh phuïc moät ngöôøi con gaùi ñöùc haïnh maø anh ta theøm muoán.

Tuaân theo söï chæ daãn cuûa moät nhaø phuø thuœy haéc phaùi Hoài giaùo, anh ta ñaõ ngoài suoát boán möôi ngaøy trong moät gian phoøng kín, maét nhìn chaêm chuù vaøo moät caùi chaám ñen treân vaùch töôøng, duøng trí töôûng töôïng hình dung khuoân maët cuûa ngöôøi con gaùi aáy vaø nieäm moät caâu thaàn chuù nöûa AÛ Raäp vaø nöûa tieáng Phaïn, laëp ñi laëp laïi ñeán caû traêm ngaøn laàn. Anh ta phaûi tieáp tuïc laøm nhö vaäy cho ñeán khi nhìn thaáy khuoân maët cuûa ngöôøi con gaùi aáy linh ñoäng nhö thaät, vaø khi thaáy ñoâi moâi naøng maáp maùy nhö saép söûa noùi chuyeän thì khi ñoù naøng ñaõ hoaøn toaøn bò quyeán ruõ bôûi ma löïc vaø seõ töï ñoäng tìm ñeán vôùi anh ta.

Taát caû söï vieäc ñaõ xaûy ra y nhö ñaõ döï lieäu tröôùc. YÙ ñoà hieåm aùc xaáu xa cuûa anh ta ñöôïc thöïc hieän. Coâ gaùi kia bò haïi trong tay anh, nhöng chính anh laïi bò phuï thuoäc vaøo quyeàn naêng cuûa nhöõng aâm binh baát haûo maø anh khoâng coù ñuû söùc maïnh tinh thaàn ñeå cheá ngöï sau khi ñaõ nhôø ñeán söï giuùp söùc cöôõng eùp cuûa chuùng.


Thaät söï laø anh ta ñang rôi vaøo moät tình traïng bi ñaùt, khoán cuøng. Thaàn kinh anh ta caêng thaúng, deã bò kích ñoäng, khoâng quyeát ñoaùn ñöôïc ñieàu gì, luoân phaûi noâ leä nhöõng caûm xuùc cuûa chính mình, nhìn thaáy nhöõng khaû naêng cao quyù cuûa baûn chaát con ngöôøi nhöng laïi baát löïc khoâng theå ñaït tôùi.

Anh ta ñeán vôùi chuùng toâi ñeå tìm nôi aån truù, vaø ñaõ ôû laïi nhaø chuùng toâi trong vaøi tuaàn. Tuy laø ngöôøi Anh, nhöng anh ta laïi coù moät hình thuø dò daïng. Anh ta maëc y phuïc cuûa ngöôøi Hoài giaùo, goàm moät caùi aùo vaûi traéng roäng vaø daøi phuû ñeán chaân. Anh ñeå toùc daøi maøu naâu lôït, bôùi cao leân phía sau ñaàu nhö phuï nöõ; nöôùc da traéng vaø maét xanh.

Töø ngaøy anh ta ñeán vôùi chuùng toâi, döôøng nhö anh traûi qua moät côn xung ñoät maõnh lieät trong noäi taâm. Anh than phieàn raèng mình bò loâi cuoán, giaèng co töø moïi phía, tröôùc heát bôûi nhöõng aûnh höôûng toát laønh, vaø keá ñoù bôûi nhöõng löïc löôïng baát haûo.

Anh ta coù moät boä oùc thoâng minh, ñaõ ñoïc qua nhieàu saùch vôû vaø raát muoán gia nhaäp Hoäi Thoâng thieân hoïc. Nhöng vì toâi khoâng tin töôûng nôi caên baûn ñaïo ñöùc cuûa anh ta neân ñaõ töø choái. Tuy nhieân, vì baø Blavatsky ñeà nghò chòu traùch nhieäm veà anh ta, neân toâi khoâng phaûn ñoái vaø ñeå cho baø baûo trôï söï gia nhaäp cuûa anh ta.


Vaøi thaùng sau ñoù, anh ta traû ôn baø moät caùch ñích ñaùng baèng caùch giaät laáy caây göôm cuûa moät lính canh ôû ga Wadhwan vaø toan ñaâm cheát baø, roài la lôùn leân raèng baø vaø caùc chaân sö ñeàu laø ma quæ! Noùi toùm laïi, anh ta ñaõ noåi ñieân.

Ñaây nhaéc laïi khi trí oùc anh ta coøn laønh maïnh vaø ñang ôû chung vôùi chuùng toâi. Anh ta coù vieát vaøi baøi ñaêng trong taïp chí “Theosophist” vaø moät ñeâm noï, sau moät cuoäc noùi chuyeän vôùi chuùng toâi, anh ta ngoài vieát moät baøi tham luaän veà quyeàn naêng cuûa yù chí vaø taùc duïng cuûa noù ñoái vôùi söï soáng laâu. Baø Blavatsky vaø toâi coøn ngoài laïi trong phoøng, vaø khi anh ta baét ñaàu vieát, baø böôùc ñeán gaàn vaø ñöùng phía sau löng anh ta, cuõng nhö hoài ôû New York baø ñaõ ñöùng phía sau löng hoïa só Harisse khi ngöôøi naøy ñang veõ böùc chaân dung cuûa moät vò chaân sö theo söï höôùng daãn baèng phöông phaùp chuyeån di tö töôûng cuûa baø.

Baøi tham luaän cuûa Mirza Sahib ñöôïc söï chuù yù cuûa moïi ngöôøi khi noù xuaát hieän treân taïp chí, vaø ñöôïc coi nhö moät trong nhöõng baøi coù giaù trò nhaát trong vaên chöông ñaïo lyù cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc. Anh ta toû ra coù trình ñoä trí thöùc, vaø coù nhieàu trieån voïng cöùu vaõn phaàn lôùn nhöõng khaû naêng taâm linh ñaõ bò maát neáu anh ta chòu ôû laïi vôùi chuùng toâi. Nhöng sau khi ñaõ höùa laøm nhö vaäy, anh ta laïi tuaân theo moät ñoäng löïc voâ


hình khoâng theå cöôõng, vaø boû ñi theo tieáng goïi cuûa söï dieät vong.

Anh ta khoâng theå naøo phuïc hoài laïi ñöôïc söï thaêng baèng cuûa trí naõo. Sau ñoù, anh ta theo ñaïo Gia Toâ, roài quay trôû laïi Hoài giaùo, roài sau cuøng anh ta cheát vaø ñöôïc choân taïi Junagadh. Taïi ñaây toâi coù nhìn thaáy naém moà sô saøi cuûa y.

Tröôøng hôïp cuûa Mirza Sahib laø moät tröôøng hôïp ñaùng sôï veà caùi hieåm hoïa chôø ñôïi nhöõng ngöôøi naøo thöïc haønh baøng moân taû ñaïo trong khi coøn nhöõng ñam meâ thuù duïc tieàm aån trong loøng.

199

CHÖÔNG MÖÔØI BA

ADYAR

I.

Trong chuyeán ñi Ba-la-naïi, moät buoåi saùng chuùng toâi ngoài thuyeàn löôùt treân maët nöôùc soâng Haèng,

vaø baän veà chuùng toâi cho thuyeàn troâi doïc theo bôø soâng ñeå ngaém caûnh töôïng ñoäc ñaùo cuûa muoân nghìn tín ñoà AÁn giaùo suøng tín xuoáng taém döôùi soâng vaøo buoåi saùng sôùm. Haøng nghìn tín ñoà luõ löôït ñi xuoáng nhöõng baäc tam caáp xaây baèng ñaù ven bôø soâng. Hoï ngoài kieát-giaø nhaäp ñònh treân nhöõng buïc goã coù maùi che baèng laù döøa, hoaëc ñöùng döôùi soâng, choã möïc nöôùc vöøa tôùi ñaàu goái, chaép tay laåm baåm ñoïc kinh caàu nguyeän.

Vaøi ngöôøi giaët giuõ y phuïc treân nhöõng baäc thang baèng ñaù. Nhöõng nhaø tu khoå haïnh mình traàn boâi tro thaùnh bieåu hieäu cho doøng tu hay moân phaùi cuûa hoï. Nhöõng phuï nöõ laáy buøn lau chuøi vaø ñaùnh boùng nhöõng bình ñöïng nöôùc baèng ñoàng cho ñeán khi saùng choùi nhö


môùi, muùc ñaày nöôùc soâng Haèng vaøo bình roài caép beân hoâng, thong thaû ñi leân bôø.

Nhöõng nhoùm ngöôøi khaùc tieán ñeán khu vöïc hoûa taùng. Taïi ñaây xaùc ngöôøi cheát ñöôïc thieâu treân ñoáng löûa hoàng, trong khi nhöõng töû thi khaùc chôø ñeán löôït.

AÙnh naéng ban mai chieáu saùng röïc treân nhöõng bình ñöïng nöôùc baèng ñoàng cuûa caùc coâ gaùi AÁn, laøm noåi baät maøu saéc loøe loeït treân y phuïc ñoû thaém cuûa hoï cuøng nhöõng khaên vaán ñaàu maøu saëc sôõ cuûa boïn ñaøn oâng. Nhöõng ñaùm ñoâng luõ löôït noái tieáp nhau leân xuoáng khoâng ngôùt treân nhöõng naác thang roäng raõi töø maët nöôùc soâng ñöa leân ñeán maët ñöôøng loä cuûa thaønh phoá taáp naäp oàn aøo.

Trong khi ñoù, nhöõng chieác thuyeàn hình daùng laï maét vôùi muõi thuyeàn chaïm hình con coâng töø töø löôùt treân gioøng soâng. Caûnh töôïng aáy thaät khoâng ñaâu coù, ngoaøi ra ôû thaùnh ñòa Ba-la-naïi vaøo nhöõng buoåi saùng sôùm. Ñieàu gaây moät aán töôïng saâu xa hôn nöõa laø cuõng moät caûnh töôïng aáy vaãn taùi dieãn haèng ngaøy keå töø nhöõng theá heä xa xöa nhaát. Nhöõng gì ngöôøi ta nhìn thaáy ngaøy hoâm nay döôøng nhö ñaõ töøng dieãn ra keå töø khi ñaáng hoùa thaân Krishna xuaát hieän giöõa loaøi ngöôøi.

Nhöng khung caûnh naøy seõ coøn toàn taïi bao laâu nöõa thì khoâng ai coù theå noùi tröôùc. Baøn tay taøn phaù cuûa


thôøi gian ñaõ taùc ñoäng vaøo nhöõng dinh thöï laâu ñaøi treân bôø soâng. Vaøi ngoâi dinh cô ñoà soä nguy nga nhaát vaø vaøi khu vöïc treân nhöõng baäc thang tam caáp baèng ñaù ñaõ loang loå, suïp ñoå. Nhöõng ngoâi kieán truùc to lôùn, neàn taûng bò lung lay vì nhöõng traän ngaäp luït cuûa nöôùc soâng Haèng leân cao, ñaõ ngaû nghieâng xieâu veïo, hoaëc suïp xuoáng döôùi maët nöôùc. Nhöõng taûng voâi, hoà, ñaõ rôi xuoáng töø nhöõng vaùch töôøng loang loå cuûa caùc ngoâi dinh thöï, ñeå loä ra ngoaøi nhöõng vieân gaïch ñoû. Moät ngoâi ñeàn Hoài giaùo vó ñaïi vôùi nhöõng baàu troøn vaø thaùp nhoïn nhoâ leân cao nhö coù veû ngöï trò khaép vuøng, ñöôïc xaây baèng nhöõng taûng ñaù cuûa nhöõng ngoâi ñeàn AÁn giaùo coå maø quaân Hoài ñaõ phaù huœy.

Khu hoûa taùng laø moät nôi xaùc xô tieâu ñieàu. Taïi ñoù nhöõng ñoáng cuœi löûa thieâu xaùc ñöôïc chaát treân nhöõng ñoáng gaïch ngoùi hoang taøn.

Toâi coù caûm töôûng raèng nhöõng tín ñoà AÁn giaùo ngaøy nay xuoáng soâng taém goäi moãi buoåi saùng, döôøng nhö laøm nhöõng nghi thöùc toân giaùo naøy moät caùch hôøi hôït caåu thaû cho coù hình thöùc theá thoâi, chöù khoâng phaûi do ñoäng löïc thuùc ñaåy saâu xa cuûa loøng suøng tín chaân thaønh nhö xöa kia.


II.

Trong suoát thôøi gian lieân heä giöõa chuùng toâi, baø Blavatsky vaø toâi chöa bao giôø soáng gaàn beân nhau moät caùch thaân maät nhö trong chuyeán du haønh treân moät chieác thuyeàn treân con keânh ñaøo Buckingham.

Keânh ñaøo naøy laø moät coâng trình thuœy lôïi ñeå cöùu giuùp cho haøng nghìn noâng daân bò maát muøa, ñoùi keùm trong moät traän thieân tai kinh khuœng hoài thôøi Quaän coâng Buckingham ñaûm nhieäm chöùc vuï Thoáng ñoác tænh Madras.

Töø tröôùc ñeán giôø, chuùng toâi vaãn sinh hoaït vaø laøm vieäc chung vôùi söï coù maët cuûa caùc baïn beø thaân höõu, hay noùi chung laø bao giôø cuõng coù moät “ngöôøi thöù ba”. Nhöng trong dòp naøy, chuùng toâi soáng rieâng bieät trong moät chieác du thuyeàn, chæ coù ñöùa beù giuùp vieäc Babula vaø vaøi ngöôøi cheøo thuyeàn.

Khoang thuyeàn ñöôïc trang bò nhö moät phoøng ca-bin nhoû, hai beân laø hai caùi tuû nhoû ñeå ñöïng haønh trang, treân maët coù traûi neäm ñeå laøm giöôøng naèm. ÔÛ giöõa coù moät caùi baøn xeáp, khi naøo khoâng caàn duøng ñeán thì coù theå xeáp laïi vaø treo leân noùc khoang. Phía ngoaøi laø choã naáu beáp, coù lu ñöïng nöôùc uoáng, coù moïi thöù tieän nghi toái thieåu vaø moïi thöù phaåm vaät caàn duøng trong


khi ñi ñöôøng. Khi coù gioù thoåi thì buoàm ñöôïc giöông leân ñeå thuyeàn löôùt nheï treân maët nöôùc. Khi gioù ngöôïc thì nhöõng phu cheøo thuyeàn nhaûy leân bôø, duøng daây coùi buoäc leân vai hoï vaø keùo thuyeàn ñi vôùi toác ñoä khoaûng naêm caây soá giôø.

Theo sau chuùng toâi, coøn moät chieác thuyeàn khaùc chôû vaøi baïn ñaïo thaân tín nhaát thuoäc tænh Madras. Trong soá ñoù coù baïn Ivalu Naidu, coâng chöùc Sôû Thueá vuï ñaõ veà höu, moät ngöôøi coù taám loøng vaøng maø chuùng toâi raát quyù meán vaø haõnh dieän khi ñöôïc keát tình thaân höõu vôùi oâng.

Muïc tieâu cuûa chuyeán ñi treân soâng naøy laø thò traán Nellore, phaûi maát hai ngaøy ñi thuyeàn môùi tôùi. Chuùng toâi khôûi haønh luùc baûy giôø toái moät ñeâm traêng saùng, nhaèm ngaøy 3 thaùng 5 naêm 1882, traêng ñaõ troøn, thuyeàn löôùt nheï treân maët nöôùc laëng yeân vaø trong nhö baïc, laøm cho chuùng toâi coù caûm giaùc nhö ñi vaøo caûnh moäng.

Sau khi ra khoûi thaønh phoá, khoâng moät tieáng ñoäng laøm giaùn ñoaïn caùi im laëng thaâm traàm cuûa mieàn ñoàng queâ, tröø ra tieáng keâu leû loi cuûa nhöõng con choù röøng, gioïng noùi thì thaàm cuûa nhöõng phu cheøo thuyeàn noùi chuyeän vôùi nhau, vaø tieáng nöôùc voã nheï vaøo hai beân maïn thuyeàn.


Xuyeân qua caùc cöûa soå, moät ngoïn gioù ñeâm thoåi vaøo maùt röôïi, ñöôïm muøi ruoäng luùa troå boâng vôùi höông vò ñoàng queâ thaät nheï nhaøng baùt ngaùt.

Toâi vôùi baø Blavatsky cuøng ngoài thöôûng thöùc caûnh vaät eâm ñeàm, tinh thaàn saûng khoaùi trong giôø phuùt nghæ ngôi raát hieám coù giöõa neáp soáng laên loän voâ cuøng kích ñoäng, oàn aøo vaø nhoän nhòp cuûa chuùng toâi.

Chuùng toâi chæ noùi raát ít, döôùi aûnh höôûng meâ ly ñaày thi vò thaàn tieân cuûa moät ñeâm traêng AÁn Ñoä. Ñeán taän khuya chuùng toâi môùi chia tay ñeå cuøng nghæ ngôi döôõng söùc.

Nhôø coù ngoïn gioù noàm töø höôùng taây nam thoåi maïnh, chieác thuyeàn thaúng tieán suoát ñeâm, vaø loä trình cuûa chuùng toâi ñöôïc nheï nhaøng eâm aùi, khoâng trôû ngaïi.

Trôøi vöøa höøng saùng, thuyeàn taáp vaøo bôø ñeå nhöõng ngöôøi phu cheøo thuyeàn nhoùm löûa naáu côm. Caùc baïn höõu treân thuyeàn kia cuõng cho thuyeàn ñaäu vaø sang vôùi chuùng toâi.

Khi moïi ngöôøi ñaõ duøng böõa xong, chuùng toâi laïi tieáp tuïc leân ñöôøng, hai chieác thuyeàn löôùt nheï eâm ru nhö nhöõng boùng maây. Baø Blavatsky vaø toâi baän roän suoát ngaøy hoâm ñoù vôùi coâng vieäc traû lôøi thö töø coøn öù ñoïng vaø soaïn baøi vôû cho taïp chí Theosophist, thænh


thoaûng cuõng taïm ngöng ñeå cuøng nhau maïn ñaøm trong giaây laùt.

Leõ taát nhieân, ñeà taøi duy nhaát cuûa chuùng toâi laø tình hình vaø trieån voïng cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc, vaø taùc duïng roát raùo khaû höõu cuûa nhöõng tö töôûng Ñoâng phöông maø chuùng toâi ñang truyeàn baù ñoái vôùi dö luaän quaàn chuùng ñöông thôøi. Veà vaán ñeà naøy, chuùng toâi cuøng laïc quan nhö nhau, vaø khoâng moät ñieåm nghi ngôø hay baát ñoàng naøo thoaùng qua trong trí oùc. Chính nieàm tin maõnh lieät ñoù ñaõ giuùp chuùng toâi luoân thaûn nhieân, bình tónh tröôùc moïi bieán coá, tai öông vaø nghòch caûnh, nhöõng söï ngaên chaën bieát bao nhieâu laàn trong cuoäc ñôøi hoaït ñoäng cuûa chuùng toâi.

Vaøi baïn ñoàng haønh hieän höõu coù leõ khoâng thoûa maõn, nhöng quaû thaät laø nhöõng söï tieân lieäu cuûa chuùng toâi nhaém vaøo aûnh höôûng cuûa giaùo lyù Thoâng thieân hoïc ñoái vôùi traøo löu tö töôûng caän ñaïi nhieàu hôn laø baøn veà söï baønh tröôùng khaû höõu cuûa Hoäi khaép nôi treân theá giôùi. Thaät söï chuùng toâi khoâng heà troâng ñôïi vieäc aáy coù theå xaûy ra. Cuõng nhö khi rôøi khoûi New York ñi Bombay, chuùng toâi khoâng heà mô töôûng raèng Hoäi coù theå môû Chi hoäi cuøng khaép AÁn Ñoä vaø Tích Lan, thì baây giôø cuõng theá, treân chieác du thuyeàn löôùt ñi trong im laëng naøy, chuùng toâi khoâng heà nghó raèng Hoäi coù theå khuaáy ñoäng quaàn chuùng ñeå môû ñöôøng cho vieäc


toå chöùc caùc Chi hoäi vaø thaønh laäp nhöõng trung taâm truyeàn baù giaùo lyù Thoâng thieân hoïc khaép nôi ôû chaâu Myõ, chaâu AÂu; ñöøng noùi chi ñeán chaâu UÙc, chaâu Phi vaø Vieãn Ñoâng.

Laøm sao chuùng toâi coù theå nghó ñeán ñieàu ñoù? Chuùng toâi coù theå troâng caäy nôi ai? Ai laø ngöôøi duõng löïc phi thöôøng ñeå coù theå gaùnh laáy treân vai cuûa mình caùi traùch nhieäm naëng neà nhö theá? Baïn ñoïc haõy nhôù raèng, hoài ñoù chæ môùi laø naêm 1882, vaø ngoaøi chaâu AÙ ra, chæ coù ba Chi hoäi Thoâng Thieân Hoïc treân theá giôùi (khoâng keå trung taâm New York vaãn coøn chöa ñöôïc toå chöùc laïi). Chi hoäi London vaø Chi hoäi Corfu (Hy Laïp) chæ laø nhöõng cô quan baát ñoäng.

OÂng Judge ñaõ sang Nam Myõ ñeå laøm vieäc cho moät coâng ty khai thaùc moû baïc, vaø Truï sôû Thoâng thieân hoïc ôû New York vaãn im lìm khoâng hoaït ñoäng. Chæ coøn coù hai ngöôøi baïn giaø chuùng toâi treân chieác du thuyeàn naøy laø naém giöõ gieàng moái ñieàu khieån moïi söï, vaø khoaûnh ñaát duïng voõ cuûa chuùng toâi laø phöông Ñoâng. Cuõng khoâng hôn gì toâi, luùc aáy baø Blavatsky khoâng heà bieåu loä khaû naêng tieân tri naøo, neân chuùng toâi vaãn laøm vieäc vaø xaây döïng neàn taûng cho caùi töông lai vó ñaïi maø khoâng ngöôøi naøo trong hai chuùng toâi coù theå nhìn thaáy tröôùc.


Trong soá haøng nghìn hoäi vieân Hoäi Thoâng thieân hoïc hieän taïi, chaéc haún coù bao nhieâu ngöôøi saün loøng ñoåi laáy vôùi baát cöù giaù naøo, tình töông thaân ñaàm aám maø baø Blavatsky daønh cho toâi trong chuyeán du haønh baèng thuyeàn naøy! Ñieàu laøm cho chuyeán ñi naøy caøng thuù vò vaø lôïi laïc hôn nöõa, laø baø coù söùc khoûe toát, tinh thaàn leân cao, vaø khoâng coù gì laøm che aùm baàu khoâng khí vui töôi giöõa tình baïn cuûa chuùng toâi. Neáu khoâng ñöôïc nhö theá, haún toâi ñaõ trôû thaønh moät keû bò nhoát trong chuoàng coïp, laøm baïn vôùi moät con sö töû caùi trong Sôû Thuù! Vaø nhö vaäy, chaéc haún laø toâi thaø nhaûy leân bôø ñi boä, hoaëc chuyeån sang thuyeàn kia ñeå laøm baïn vôùi Iyalu Naidu coøn deã chòu hôn!

OÂi! Blavatsky, ngöôøi baïn ñaùng thöông, baïn ñoàng moân, ngöôøi coäng taùc, ngöôøi höôùng daãn cuûa toâi! Khoâng ai coù theå laøm khoå toâi hôn baø trong nhöõng côn gioâng toá oà aït, vaø cuõng khoâng ai deã meán vaø ñaùng yeâu hôn baø trong nhöõng khi tinh thaàn leân cao, khi baø coù moät taùc phong ñaèm thaém dòu daøng!

Toâi luoân tin raèng chuùng toâi ñaõ töøng laøm vieäc chung vôùi nhau trong nhöõng kieáp tröôùc, vaø toâi cuõng tin raèng chuùng toâi seõ coøn hôïp taùc vôùi nhau trong nhöõng kieáp töông lai vì muïc ñích phuïng söï nhaân loaïi.

Chuùng toâi ñeán Nellore luùc möôøi moät giôø khuya vaø ñöôïc tieáp ñoùn troïng haäu. Moät ngoâi bieät thöï to lôùn ñaõ


ñöôïc trang hoaøng lòch söï ñeå cho phaùi ñoaøn chuùng toâi taïm truù, vaø tuy giôø ñaõ khuya, toâi vaãn phaûi ñaùp töø hai baøi dieãn vaên, moät baèng tieáng Phaïn vaø moät baèng tieáng Anh. Sau ñoù chuùng toâi môùi ñöôïc veà phoøng ngôi nghæ, ai naáy ñeàu thaám meät.

Töø ngaøy hoâm sau trôû ñi, chuùng toâi laïi baét ñaàu chöông trình hoaït ñoäng thoâng thöôøng nhö moïi cuoäc vieáng thaêm ôû nhöõng nôi khaùc: moät buoåi dieãn thuyeát tröôùc moät cöû toïa ñoâng ñaûo. Ngaøy keá ñoù daønh cho coâng vieäc soaïn baøi vôû taïp chí vaø thu nhaän hoäi vieân môùi. Chieàu ñeán, moät phaùi ñoaøn hoïc giaû öu tuù veà moân Phaïn ngöõ ñeán vieáng vaø chaát vaán chuùng toâi veà ñaïo lyù; vaø ñeán möôøi moät giôø khuya, chuùng toâi chính thöùc thaønh laäp Chi hoäi Thoâng thieân hoïc taïi Nellore.

Keá ñoù chuùng toâi tieáp tuïc chuyeán ñi ñeán Mypaud, roài ñi Guntur. Vaø cöù nhö theá, chöông trình hoaït ñoäng cuûa chuùng toâi laïi taùi dieãn nhö treân.


III.

Trong nhöõng chuyeán ñi hoaït ñoäng khaép AÁn Ñoä vaø Tích Lan, toâi ñaõ tham quan nhieàu ñòa ñieåm,

khaûo saùt nhaân vaät vaø khí haäu cuûa töøng mieàn ñeå choïn löïa moät nôi thích hôïp nhaát haàu coù theå thieát laäp moät Toång haønh dinh laâu daøi cho Hoäi Thoâng thieân hoïc. Nhieàu dinh cô toát ñeïp ñaõ ñöôïc cung hieán cho chuùng toâi ôû Tích Lan, khoâng phaûi traû tieàn thueâ möôùn; ñaûo Tích Lan laïi coù nhieàu phong caûnh ñeïp raát haáp daãn ñoái vôùi nhöõng ai muoán tìm moät choã ñònh cö treân ñaát AÙ chaâu.

Nhöng noù cuõng coù nhöõng khía caïnh baát lôïi, nhö vò trí coâ laäp ñoái vôùi AÁn Ñoä, nhöõng toån phí veà böu ñieän, vaø trình ñoä tri thöùc laïc haäu cuûa daân chuùng noùi chung. Nhöõng ñieàu baát lôïi ñoù ñaõ laøm nghieâng leäch ñoøn caân vaø laøm cho chuùng toâi choïn xöù AÁn Ñoä.

Tuy nhieân, cho ñeán nay chuùng toâi vaãn chöa tìm ñöôïc moät nôi naøo vöøa yù vaø chöa coù moät keá hoaïch naøo nhaát ñònh. Trong moät dòp ñeán Madras, vaøi baïn ñaïo ñeà nghò vôùi chuùng toâi haõy ñi xem moät khu baát ñoäng saûn coù theå mua ñöôïc vôùi giaù reû. Chuùng toâi ñöôïc ñöa ñeán khu ngoaïi oâ Adyar, vaø vöøa xem qua, chuùng toâi bieát ngay ñoù laø nôi cö truù thích hôïp maø mình ñang tìm kieám.


Ngoâi dinh cô ñoà soä, nhöõng ngoâi bieät thöï lôùn nhoû döïa bôø soâng, cuøng nhöõng daõy nhaø phuï thuoäc, vöôøn caây to boùng maùt, nhöõng caây ña coå thuï vaø röøng thoâng ven bôø bieån laøm cho khu naøy caøng theâm vaéng veû u tòch, coù theå duøng laøm moät nôi aån cö lyù töôûng vôùi moät phong vò thaàn tieân. Giaù tieàn phaûi traû laø chín ngaøn ru-pi, töông ñöông khoaûng saùu traêm ñoàng baûng Anh. Quaû thaät quaù reû, haàu nhö chæ laø moät giaù töôïng tröng, vaø chuùng toâi quyeát ñònh mua.

Moät baïn ñaïo öùng tröôùc moät phaàn tieàn, soá coøn laïi do moät baïn ñaïo khaùc ñöùng ra vay möôïn vôùi nhöõng ñieàu kieän thaät deã daøng. Sau ñoù, moät thoâng tri laäp töùc ñöôïc coâng boá ñeå keâu goïi söï ñoùng goùp cuûa caùc hoäi vieân, vaø trong voøng moät naêm sau, toâi raát haøi loøng vì ñaõ coù theå thanh toaùn soøng phaúng khoaûn tieàn vay möôïn treân vaø nhaän ñuû giaáy tôø sôû höõu khu ñaát.

Lyù do khu ñaát naøy ñöôïc baùn vôùi giaù reû laø vì Chính phuû vöøa phoùng moät ñöôøng xe löûa töø Madras ñeán Uty, moät thò traán cao nguyeân coù khí haäu maùt meû döôùi chaân daõy nuùi Nilgiri, laøm thu ngaén loä trình vaø söï giao thoâng töø Madras leân mieàn nuùi chæ coøn moät ngaøy ñöôøng. Nhôø ñoù, nhöõng vieân chöùc cao caáp cuûa Chính phuû Madras coù theå ñònh cö treân vuøng cao nguyeân saùu thaùng moãi naêm ñeå traùnh khí haäu noùng nöïc cuûa muøa heø, laøm cho nhöõng dinh cô ñoà soä cuûa hoï ôû Madras trôû neân khoâng coøn giaù trò cao nhö tröôùc.


Khi trôû veà Bombay, chuùng toâi baét ñaàu lo chuaån bò thu xeáp hoøm xieång, röông traép, saùch vôû vaø ñoà tö trang ñeå chuyeån ñeán Madras. Chi hoäi Thoâng thieân hoïc ôû Bombay coù toå chöùc moät böõa tieäc tieãn ñöa troïng theå tröôùc khi chuùng toâi leân ñöôøng.

Ngaøy 17, chuùng toâi ñaùp xe löûa ñi Madras ñeå ñònh nôi cö truù taïi Adyar. Khi ñaõ yeân nôi yeân choã, chaân sö M. haèng ngaøy ñeàu ñích thaân ñeán vieáng baø Blavatsky taïi truï sôû môùi cuûa chuùng toâi.

Naêm 1883 laø moät trong nhöõng naêm baän roän nhaát, lyù thuù nhaát vaø thaønh coâng nhaát trong lòch söû Hoäi Thoâng thieân hoïc. Coù boán möôi ba Chi hoäi môùi ñöôïc thaønh laäp, phaàn nhieàu ôû AÁn Ñoä vaø do toâi toå chöùc.

Nhöõng chuyeán ñi coâng taùc cuûa toâi ñaõ traûi qua treân baûy ngaøn daëm ñöôøng (ñoä möôøi hai ngaøn caây soá), coù khi ñi xe löûa, hoaëc ngoài treân löng voi, hoaëc ñi baèng xe boø. Baø Blavatsky vaø toâi thöôøng caùch bieät nhau, baø thì ôû nhaø coi soùc baøi vôû cho taïp chí Theosophist, coøn toâi phieâu baït khaép nôi treân xöù AÁn Ñoä ñeå dieãn thuyeát, chöõa beänh vaø thaønh laäp nhöõng Chi hoäi môùi.

Trong nhöõng thaùng ñaàu naêm, haøng ñoáng thö töø ñöôïc göûi ñeán Truï sôû Hoäi taïi Adyar töø caùc nöôùc AÂu Myõ, chöùng toû raèng theá giôùi caøng ngaøy caøng chuù troïng ñeán giaùo lyù Thoâng thieân hoïc.


Xeùt vì cuoäc ñôøi cuûa moãi ngöôøi trong chuùng ta ñeàu ñöôïc caáu taïo bôûi voâ soá nhöõng chuyeän laët vaët khoâng ñaùng keå, vaø vì toâi muoán cho caâu chuyeän töôøng thuaät cuûa toâi ñöôïc hoaøn toaøn trung thöïc, neân toâi ñaõ keå laïi nhieàu chuyeän nhoû nhaët ñeå boå tuùc vaøo caùi boái caûnh lòch söû cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc noùi chung. Nhöõng chuyeän taàm thöôøng nhoû nhaët ñoù cuõng trình baøy chuùng toâi, nhöõng nhaø tieàn phong khai saùng phong traøo Thoâng thieân hoïc, nhö nhöõng nhaân vaät soáng raát bình thöôøng, töùc laø cuõng gioáng nhö moïi ngöôøi chöù khoâng phaûi laø nhöõng nhaân vaät phi phaøm nhö ngöôøi ta thöôøng suy toân moät caùch quaù ñaùng vaø theâu deät theâm nhieàu chuyeän voâ lyù.

Neáu baø Blavatsky laø ngöôøi ñaõ vieát ra nhöõng boä saùch hi höõu vaø ñoäc ñaùo, thì haèng ngaøy baø cuõng aên saùng vôùi haït gaø chieân röôùi leân raát nhieàu môõ, vaø taäp Hoài Kyù naøy chæ trình baøy moãi nhaân vaät döôùi hình thöùc taû chaân chöù khoâng sieâu vieät hoùa hoï nhö moät nhaân vaät lyù töôûng. Bôûi vaäy, toâi cuõng ghi laïi moät chi tieát nhoû, maø toâi caûm thaáy khaù thích thuù vaøo luùc noù xaûy ra, laøm cho toâi muoán ghi cheùp laïi.

Phía sau nhaø cuûa chuùng toâi taïi Adyar coù moät con soâng nhoû, laøm cho chuùng toâi luoân muoán bôi loäi nhö sôû thích ñaõ saün coù töø ngaøy xöa. Vaø theá laø chuùng toâi ruû nhau xuoáng soâng, luoân caû baø Blavatsky. Nhöõng ngöôøi


AÂu ôû laùng gieàng chaéc haún laø raát ngaïc nhieân khi thaáy nhöõng ngöôøi da traéng nhö chuùng toâi laïi taém chung vôùi ñoä nöûa chuïc ngöôøi baûn xöù maøu da saäm, cuøng nhaøo xuoáng nöôùc vaãy vuøng vaø ñuøa giôõn vôùi nhau moät caùch thaân tình, cô hoà nhö chuùng toâi khoâng tin raèng mình thuoäc veà moät chuûng toäc cao quí hôn!

Toâi chæ daãn cho baø baïn toâi taäp bôi loäi, hay noùi ñuùng hôn laø taäp laøm ñoäng taùc sao cho khoûi chìm, vaø cuõng chæ daãn luoân cho baïn Damodar thaân meán, anh baïn treû naøy laïi laø moät ngöôøi raát nhaùt gan. Anh ta laø moät trong soá nhöõng ngöôøi sôï nöôùc nhaát maø toâi ñaõ töøng gaëp. Anh ta baét ñaàu run raåy laäp caäp khi möïc nöôùc môùi ngaäp tôùi ñaàu goái, laøm cho baø Blavatsky vaø toâi ñeàu phaûi buoâng ra nhöõng lôøi mæa mai, chaâm bieám.

Toâi coøn nhôù roõ söï vieäc aáy ñaõ thay ñoåi ra sao. Toâi noùi: “A ha! Anh muoán trôû thaønh moät sieâu nhaân baèng caùch naøo khi thaäm chí anh khoâng daùm ñeå öôùt caùi ñaàu goái cuûa mình?”

Luùc ñoù, anh ta khoâng noùi gì. Nhöng ngaøy hoâm sau, khi chuùng toâi laïi cuøng nhau ñi taém, anh ta thaûn nhieân phoùng mình xuoáng nöôùc vaø loäi ngang qua soâng!

Lôøi noùi chaâm bieám cuûa toâi khoâng ngôø laïi coù taùc duïng ñaëc bieät ñoái vôùi anh ta, vaø anh ñaõ quyeát ñònh


raèng hoâm aáy anh phaûi loäi qua soâng hoaëc laø chòu cheát!

Ñoù chính laø bí quyeát ñeå trôû thaønh moät sieâu nhaân. Haõy daán thaân! Ñoù laø ñònh luaät ñeå tieán hoùa. Baïn coù theå thaát baïi naêm chuïc laàn, hay naêm traêm laàn, neáu caàn; nhöng haõy cöù daán thaân tieán böôùc, vaø tieán leân maõi, nhaát ñònh khoâng chòu luøi, roài sau cuøng baïn cuõng seõ thaønh coâng.

Söï ruït reø thoái chí khoâng bao giôø reøn luyeän neân moät con ngöôøi ñuùng nghóa, caøng khoâng theå xaây döïng neân moät theá giôùi toát ñeïp.

215

CHÖÔNG MÖÔØI BOÁN

CAÙI GIEÁNG THAÀN

I.

Toâi trôû laïi Tích Lan sau nöûa naêm vaéng maët, ñeå tieáp tuïc coâng vieäc Hoäi vaø cuõng ñeå trôï giuùp

coâng cuoäc chaán höng Phaät giaùo taïi xöù naøy.

Ngaøy 29 thaùng 8, coù xaûy ra moät vieäc taïi khu hoa vieân cuûa thaønh phoá Galle, nay ñaõ trôû thaønh moät dieãn bieán lòch söû. Sau buoåi dieãn thuyeát cuûa toâi hoâm aáy, coù moät cuoäc quyeân goùp ñeå gaây quyõ cho coâng vieäc hoaèng truyeàn Phaät giaùo taïi xöù naøy. Moät ngöôøi teân Cornelis Appu ñöôïc oâng Jayasekera, Chi hoäi tröôûng Chi hoäi Thoâng thieân hoïc taïi Galle giôùi thieäu cho toâi. Ngöôøi aáy ñaõ goùp soá tieàn nöûa ru-pi, vaø xin loãi veà soá tieàn quaù nhoû vì oâng ta bò beänh teâ lieät moät caùnh tay vaø moät chaân töø taùm naêm nay, khoâng theå laøm gì ñöôïc ñeå kieám soáng.

Khi toâi töø Bombay vöøa ñeán Colombo, vò Sö tröôûng Phaät giaùo coù cho toâi bieát raèng Giaùo hoäi Gia Toâ ñaõ


chuaån bò moïi vieäc ñeå söû duïng caùi gieáng trong nhaø moät giaùo daân, gaàn thò traán Kelanie, nhö moät caùi “gieáng thaàn” ñeå chöõa beänh cho daân chuùng, theo kieåu gieáng Ñöùc Meï taïi Loä Ñöùc (Lourdes). Coù tin cho bieát moät ngöôøi ñaõ ñöôïc chöõa khoûi beänh moät caùch maàu nhieäm, nhöng khi hoûi kyõ ra môùi bieát ñoù chæ laø moät chuyeän bòa ñaët.

Toâi lieàn noùi vôùi vò Sö tröôûng raèng ñaây laø moät vaán ñeà nghieâm troïng caàn löu yù. Moät khi söï gôïi yù ñoù ñaõ baét ñaàu thaám nhuaàn vaøo tö töôûng ngöôøi daân, thì noù seõ trôû thaønh moät söï thoâi mieân taäp theå. Khoâng bao laâu seõ coù nhöõng tröôøng hôïp khoûi beänh thaät söï, vaø chöøng ñoù nhöõng Phaät töû keùm hieåu bieát vaø tin töôûng muø quaùng seõ boû ñaïo mình ñeå huøa nhau theo ñaïo khaùc.

Vò Sö tröôûng noùi: “Toâi bieát laøm sao baây giôø?”

Toâi noùi: “Ñaïi ñöùc phaûi ra tay haønh ñoäng, hoaëc phaûi coù moät vò sö danh tieáng naøo khaùc haõy nhaân danh Ñöùc Phaät ñeå chöõa beänh cho moïi ngöôøi.”

Sö tröôûng ñaùp: “Nhöng chuùng toâi khoâng theå laøm ñöôïc; chuùng toâi khoâng bieát gì veà nhöõng vieäc ñoù.”

Toâi noùi quaû quyeát: “Nhöng duø sao thì vieäc aáy vaãn phaûi ñöôïc thöïc hieän.”


Khi ngöôøi beänh noùi treân dieãn taû caên beänh baïi lieät cuûa oâng ta, toâi caûm thaáy trong thaâm taâm coù moät caùi gì hình nhö muoán noùi vôùi toâi: “Ñaây laø cô hoäi cho anh söû duïng caùi gieáng thaàn!”

Toâi ñaõ khaûo cöùu veà khoa nhaân ñieän vaø chöõa beänh baèng nhaân ñieän (Mesmeùrisme) trong ba möôi naêm, nhöng chöa bao giôø thöïc taäp, maø chæ coù laøm vaøi cuoäc thí nghieäm caàn thieát luùc ban ñaàu. Nhöng baây giôø, do söï thuùc ñaåy cuûa tình thöông (voán laø caùi ñoäng cô caên baûn cho vieäc chöõa beänh coù keát quaû), toâi ñöa hai baøn tay truyeàn ñieän leân caùnh tay baïi lieät cuûa ngöôøi beänh moät vaøi laàn, vaø noùi vôùi oâng ta raèng toâi hy voïng oâng seõ caûm thaáy khaù hôn ñoâi chuùt. Keá ñoù, oâng ta trôû veà nhaø.

Chieàu hoâm ñoù, toâi ñang ngoài noùi chuyeän vôùi caùc baïn ñaïo taïi nhaø thì thaáy ngöôøi beänh baïi lieät ngaøy hoâm qua, tay choáng naïng, chaân ñi khaäp khieãng böôùc vaøo. OÂng ta xin loãi ñaõ ñeán laøm roän, vaø noùi raèng oâng caûm thaáy khaù nhieàu neân ñeán ñeå caûm ôn toâi.

Tin laønh baát ngôø naøy khích leä toâi tieáp tuïc chöõa beänh cho oâng ta. Sau ñoä moät khaéc ñoàng hoà truyeàn ñieän cho caùnh tay baïi lieät, toâi daën oâng ta haõy trôû laïi vaøo saùng hoâm sau.


Toâi phaûi noùi theâm raèng, khoâng moät ai ôû Tích Lan bieát toâi coù quyeàn naêng chöõa beänh, vaø coù leõ hoï cuõng khoâng heà bieát gì veà quyeàn naêng naøy. Nhö vaäy khoâng theå coù giaû thuyeát ñöôïc neâu ra veà söï aùm thò hay aûo giaùc taäp theå trong tröôøng hôïp naøy.

Saùng hoâm sau ngöôøi kia laïi ñeán vaø toû veû toân suøng toâi nhö moät sieâu nhaân vì y caûm thaáy bôùt haún. Toâi laïi tieáp tuïc chöõa cho y luoân ba ngaøy lieân tieáp, vaø qua ngaøy thöù tö y ñaõ coù theå vung caùnh tay baïi lieät cuûa y leân voøng quanh ñaàu, môû vaø kheùp baøn tay, vaø söû duïng baøn tay ñeå laøm caùc ñoäng taùc thoâng thöôøng moät caùch deã daøng.

Trong voøng boán ngaøy keá ñoù, oâng ta ñaõ coù theå söû duïng baøn tay ñöôïc chöõa khoûi ñeå kyù teân vaøo moät chöùng thö keå roõ tröôøng hôïp cuûa oâng vaø cho coâng boá. Ñoù laø laàn ñaàu tieân oâng ta coù theå caàm ñeán moät caây vieát keå töø chín naêm nay.

Toâi cuõng ñaõ chöõa khoûi luoân caùi chaân baïi lieät cuûa oâng ta, vaø ñoä moät hai ngaøy sau, oâng ta ñaõ coù theå nhaûy vôùi caû hai baøn chaân, nhaûy loø coø baèng caùi chaân baïi lieät, ñaù leân vaùch vôùi moät chieàu cao ñoàng ñeàu nhau baèng caû hai chaân, vaø chaïy moät caùch töï do theo yù muoán.

Gioáng nhö rôm khoâ baét löûa, tin aáy loan truyeàn raát nhanh khaép caû moïi nôi trong tænh. Cornelis ñöa


ñeán moät ngöôøi baïn baïi lieät gioáng nhö oâng ta, cuõng ñöôïc toâi chöõa khoûi. Keá ñoù, nhöõng ngöôøi khaùc ñeán. Luùc ñaàu coøn ñeán töøng nhoùm nhoû ñoâi ba ngöôøi, keá ñeán haøng chuïc ngöôøi, vaø trong voøng ñoä moät tuaàn leã sau, ngoâi nhaø toâi ôû bò beänh nhaân vaây phuû suoát ngaøy töø saùng sôùm cho ñeán khuya, ñeå nhôø toâi truyeàn ñieän chöõa beänh cho hoï.

Sau cuøng, hoï trôû neân quaáy raày, phieàn nhieãu ñeán noãi toâi cuõng khoâng coøn bieát phaûi laøm sao ñeå thoaùt khoûi voøng vaây. Leõ taát nhieân, vôùi söï taêng gia ñöùc tin nôi khaû naêng cuûa mình, söùc maïnh nhaân ñieän cuûa toâi taêng voït leân gaáp boäi, vaø nhöõng chöùng beänh maø luùc ñaàu toâi phaûi maát ñeán nhieàu ngaøy môùi chöõa khoûi, nay toâi coù theå chöõa trong voøng nöûa tieáng ñoàng hoà.

Moät ñieàu böïc boäi, khoù chòu nhaát trong vieäc naøy laø thaùi ñoä ích kyû, thaáp heøn cuûa ñaùm ñoâng. Hoï bao vaây toâi trong buoàng nguû khi toâi coøn chöa thay quaàn aùo, theo saùt toâi töøng böôùc moät, khoâng cho toâi coù thôøi giôø aên côm, vaø laøm aùp löïc raùo rieát ñoái vôùi toâi, baát luaän raèng toâi bò meät moûi vaø kieät söùc ñeán ñoä naøo! Toâi chöõa beänh cho hoï suoát boán, naêm giôø lieân tieáp, cho ñeán khi toâi caûm thaáy kieät queä, khoâng coøn chuùt sinh löïc naøo. Khi ñoù toâi môùi nghæ ñoä nöûa giôø ñi xuoáng bieån ñeå taém nöôùc maën, vaø khi trôû leân nhaø, toâi laïi caûm thaáy traøn ñaày sinh löïc, theå xaùc ñöôïc taêng cöôøng. Toâi beøn tieáp


tuïc coâng vieäc chöõa beänh cho ñeán khi hoaøn toaøn xeá tröa, toâi ñaõ meät laû vaø phaûi yeâu caàu beänh nhaân haõy trôû veà nhaø.

Luùc aáy toâi ôû treân taàng laàu thöù nhaát cuûa ngoâi nhaø troï, neân phaàn nhieàu nhöõng ngöôøi beänh naëng phaûi ñöôïc thaân nhaân baïn beø khieâng leân laàu vaø ñaët hoï naèm döôùi chaân toâi. Coù nhöõng ngöôøi hoaøn toaøn baïi lieät, vôùi nhöõng tay chaân co quaép laøm cho hoï coù moät hình thuø dò daïng gioáng nhö nhöõng reã caây coù böôùu troâng raát deã sôï. Sau moät hay hai laàn truyeàn ñieän, moãi laàn ñoä nöûa giôø, toâi ñaõ laøm cho hoï duoãi thaúng tay chaân vaø ñi ñöùng ñöôïc nhö thöôøng.

Toâi duøng caùi haøng ba roäng lôùn cuûa ngoâi nhaø laøm moät saân vaän ñoäng, choïn laáy hai ba ngöôøi trong soá nhöõng ngöôøi beänh naëng nhaát vöøa ñöôïc chöõa khoûi, vaø baét hoï chaïy ñua theo chieàu daøi haøng ba. Hoï vaø nhöõng ngöôøi ñöùng xem ñeàu cöôøi lôùn veà söï ñuøa giôõn khoâi haøi ñoù, vaø ngaïc nhieân töï hoûi sao laï vaäy, nhöng toâi laøm vaäy laø coù muïc ñích truyeàn cho hoï moät ñöùc tin nôi hieäu löïc cuûa pheùp chöõa beänh, gioáng nhö ñöùc tin cuûa toâi, ñeå cho söï bình phuïc cuûa hoï ñöôïc hoaøn toaøn chaéc chaén.

Toâi cuõng caûm thaáy raát sung söôùng khi coù theå laøm dòu bôùt bao nhieâu noãi khoå ñau cuûa nhaân loaïi, vaø trong nhieàu tröôøng hôïp, ñaõ laøm cho nhöõng pheá nhaân phuïc hoài laïi ñöôïc taát caû nieàm vui cuûa moät söùc khoûe laønh


maïnh vaø taát caû nhöõng khaû naêng hoaït ñoäng cuûa moät ñôøi ngöôøi.

Söï vieäc treân vaãn tieáp tuïc cho ñeán taän nhöõng vuøng laøng maïc xa xoâi heûo laùnh treân loä trình hoaït ñoäng cuûa toâi ôû mieàn Nam ñaûo Tích Lan. Toâi thöôøng ñeán moãi thò traán hay laøng xaõ baèng xe ngöïa hay xe boø, vaø thaáy beänh nhaân raûi raùc naèm ngoài ñôïi toâi treân caùc haøng ba, baõi coû, vaø trong ñuû moïi loaïi xe coä, hoaëc kieäu khieâng baèng tay, ñeán töø caùc vuøng laân caän.

Baddegama laø moät trung taâm noåi tieáng veà nhöõng hoaït ñoäng truyeàn giaùo, vaø cuõng veà söï thuø nghòch ñoái vôùi Phaät giaùo noùi chung. Coù nhöõng tin töùc haêm doïa raèng caùc nhaø truyeàn giaùo seõ taán coâng toâi trong buoåi dieãn thuyeát taïi ñaây, vaø leõ töï nhieân caùc Phaät töû seõ teà töïu ñoâng ñaûo ñeå nghe toâi noùi chuyeän. Nhieàu hoäi vieân Thoâng thieân hoïc cuõng töø Galle ñeán döï thính, vaø trong ñaùm ñoâng, toâi nhìn thaáy Cornelis Appu. OÂng ta ñaõ ñi boä suoát hai möôi caây soá ñöôøng tröôøng ñeå ñeán ñaây. Theá laø khoâng coøn nghi ngôø gì veà vieäc oâng ta ñaõ ñöôïc hoaøn toaøn chöõa khoûi beänh baïi lieät!

Moät tröôøng hôïp lyù thuù ñaõ ñeán vôùi toâi ôû moät tieåu aáp teân Agalya. Moät baø laõo baûy möôi hai tuoåi bò moät con traâu caùi ñaù khi baø ñang vaét söõa ñoä vaøi naêm tröôùc ñaây; baø bò veïo xöông soáng, khoâng theå ñöùng thaúng ngöôøi vaø ñi phaûi choáng gaäy. Baø baát giaùc cöôøi lôùn moät


caùch doøn daõ khi toâi noùi raèng khoâng bao laâu toâi seõ laøm cho baø nhaûy muùa ñöôïc. Nhöng chæ sau coù möôøi phuùt truyeàn ñieän doïc theo xöông soáng vaø tay chaân, baø ñaõ caûm thaáy bình phuïc söùc khoûe. Toâi beøn naém tay baø, quaêng boû caây gaäy choáng vaø baûo baø cuøng chaïy vôùi toâi treân saân coû. Baø ñaõ chaïy ñöôïc nhö thöôøng!

II.

Xong vieäc, toâi trôû veà Truï sôû Hoäi Thoâng thieân hoïc taïi Galle, vaø moät cuoäc vaây khoån thöù nhì

cuûa beänh nhaân ñang chôø ñoùn toâi taïi ñaây. Toâi coù ghi nhaän moät vieäc cho thaáy caùi tinh thaàn ích kyû, heïp hoøi, voâ nhaân ñaïo cuûa vaøi ngöôøi trong giôùi y só ñoái vôùi vaán ñeà chöõa beänh mieãn phí cuûa nhöõng löông y maø hoï goïi laø “tay ngang”, trong khi nhöõng ngöôøi naøy laïi chæ laøm vieäc vì tình thöông nhaân loaïi.

Moät soá beänh nhaân cuûa beänh vieän Galle phaûi rôøi khoûi beänh vieän vì laø beänh nan y khoâng theå chöõa khoûi. Hoï ñaõ ñeán vôùi toâi vaø ñöôïc bình phuïc söùc khoûe. Leõ töï nhieân, hoï loan truyeàn tin laønh ñoù moät caùch haøo höùng, soâi noåi. Giôùi y só chuyeân nghieäp khoâng theå laøm ngô hay döûng döng tröôùc söï vieäc aáy, vaø ngaøy noï moät vò baùc só treû trong tænh ñaõ ñeán chöùng kieán vieäc laøm cuûa toâi.


Ngaøy ñoù, coù moät traêm beänh nhaân ñeán nhôø toâi chöõa, vaø toâi ñaõ truyeàn ñieän cho hai möôi ba ngöôøi, trong soá ñoù coù nhöõng tröôøng hôïp khoûi beänh moät caùch raát nhieäm maàu. Khi ñaõ chöùng kieán taän maét, baùc só K. thaønh thaät nhìn nhaän hieäu löïc cuûa khoa chöõa beänh baèng nhaân ñieän vaø ñaõ ôû laïi vôùi toâi suoát ngaøy, trôï giuùp toâi trong vieäc chaån beänh, vaø laøm nhöõng coâng vieäc cuûa moät ngöôøi trôï taù beänh vieän. Chuùng toâi ñeàu öa thích nhau, vaø khi chia tay, oâng ta heïn seõ ñeán saùng ngaøy hoâm sau ñeå trôï giuùp toâi tuøy theo khaû naêng. Chính oâng cuõng ñang bò ñau chaân vì moät chöùng beänh cöùng xöông maét caù, vaø toâi ñaõ chöõa khoûi cho y.

Ngaøy hoâm sau, oâng ta khoâng ñeán, cuõng khoâng cho bieát lyù do taïi sao. Söï bí maät aáy veà sau ñöôïc giaûi thích trong moät böùc thö oâng vieát cho moät ngöôøi baïn quen giöõa ñoâi beân. Chính ngöôøi naøy ñaõ giôùi thieäu oâng ta ñeán vôùi toâi tröôùc ñaây.

Döôøng nhö khi chia tay toâi hoâm tröôùc, loøng ñaày höùng khôûi vôùi nhöõng gì ñaõ taän maét chöùng kieán, oâng ta lieàn ñeán gaëp vò Baùc só tröôûng cuûa beänh vieän vaø baùo caùo moïi vieäc. Vò thöôïng caáp cuûa oâng nghe moät caùch laïnh luøng, vaø khi ñaõ nghe xong lieàn noùi leân moät nhaän xeùt cay ñoäc veà toâi. OÂng cho raèng toâi laø moät lang baêm, vieäc chöõa beänh aáy chæ laø moät troø doái gaït phænh löøa, nhöõng beänh nhaân ñaõ ñöôïc traû tieàn ñeå noùi doái, vaø


vò baùc só treû bò ngaên caám khoâng ñöôïc coù baát cöù lieân heä gì vôùi toâi hay nhöõng “troø khæ” cuûa toâi nöõa.

OÂng ta coøn caûnh caùo vò baùc só treû raèng, neáu khoâng tuaân leänh, haõy coi chöøng coù theå bò maát vieäc. Vaø neáu thaáy toâi coù nhaän tieàn thuø lao, phaûi toá giaùc toâi tröôùc phaùp luaät vì haønh ngheà löông y maø khoâng coù giaáy pheùp!

Theá laø ngöôøi trôï taù vaø haâm moä toâi ñaõ queân caû boån phaän hoïc hoûi caàu tieán trong söï chöõa beänh, queân caû söï trung thaønh ñoái vôùi chaân lyù, queân caû löông taâm chöùc nghieäp ñoái vôùi khoa hoïc, queân taát caû nhöõng gì anh ta ñaõ taän maét nhìn thaáy toâi laøm, caû söï höùa heïn nhöõng gì maø vôùi thôøi gian anh ta cuõng seõ coù theå laøm, thaäm chí cuõng khoâng nhôù caû caùi baøn chaân ñau cuûa anh ta ñaõ ñöôïc toâi chöõa khoûi, vaø queân caû pheùp lòch söï toái thieåu cuûa ngöôøi khoâng ñeán ñöôïc nôi heïn nhö lôøi heïn tröôùc. Ngöôøi baùc só aáy khoâng ñeán, thaäm chí cuõng khoâng coù moät lôøi xin loãi.

Toâi caûm thaáy thöông haïi anh ta, bôûi vì taát caû nhöõng trieån voïng töông lai ñen toái cuûa anh ta trong söï troùi buoäc; ñoàng thôøi toâi cuõng caûm thaáy raèng anh ta ñaõ ñaùnh maát ñi söï quyù troïng maø leõ ra toâi vaãn daønh cho anh ta neáu anh daùm ñöùng ra choáng laïi oùc noâ leä ngheà nghieäp xaáu xa ích kyû. Ñoù laø moät söï thieân leäch,


huû baïi veà tinh thaàn, luoân khieán cho toaøn theå nhaân loaïi phaûi chòu ñöïng beänh taät chöù khoâng ñöôïc chöõa trò moät caùch hieäu quaû, tröø phi bôûi nhöõng löông y “chính thoáng”, vôùi caùi goïi laø “hieåu bieát” vaø “khoâng heà laàm laãn” cuûa ngaønh Y hoïc chính thöùc!

226

CHÖÔNG MÖÔØI LAÊM

BÍ QUYEÁT CUÛA SÖÏ CHÖÕA BEÄNH

I.

Bí quyeát chöõa beänh höõu hieäu baèng khoa nhaân ñieän ñaõ ñöôïc tieát loä cho toâi nhôø moät kinh

nghieäm traûi qua taïi moät laøng nhoû ôû mieàn nam Tích Lan.

Moät ngöôøi beänh baùn thaân baát toaïi, teâ lieät heát nöûa thaân mình, ñöôïc ñöa ñeán cho toâi chöõa. Toâi baét ñaàu truyeàn ñieän treân caùnh tay y doïc theo caùc ñöôøng gaân vaø baép thòt, vaø thænh thoaûng thoåi vaøi caùi leân treân. Trong khoâng ñaày nöûa tieáng ñoàng hoà, toâi ñaõ laøm cho caùnh tay anh ta co giaõn ñöôïc nhö thöôøng ñeán möùc coù theå vung tay voøng quanh ñaàu, môû vaø xeáp caùc ngoùn tay töï nhieân, caàm buùt, thaäm chí nhaët moät caây kim nhoû, vaø laøm moïi ñoäng taùc chính xaùc tuøy yù muoán.

Keá ñoù, vì toâi ñaõ chöõa lieân tieáp nhieàu tröôøng hôïp töông töï suoát nhieàu giôø vaø ñaõ caûm thaáy meät moûi, toâi


môùi yeâu caàu Ban toå chöùc haõy baûo ngöôøi beänh ngoài ñôïi ñeå toâi nghæ ngôi giaây laùt. Trong khi toâi ngoài nghæ vaø ngaäm oáng ñieáu huùt thuoác, moät ngöôøi trong Ban toå chöùc noùi cho toâi bieát raèng beänh nhaân aáy raát giaøu coù, oâng ta ñaõ toán tieàn cho caùc baùc só, thuoác men heát moät ngaøn naêm traêm ru-pi maø beänh vaãn khoâng thuyeân giaûm. OÂng ta laïi laø moät ngöôøi raát haø tieän vaø ai cuõng bieát roõ tính keo kieät, buûn xæn cuûa oâng ta. AÙi chaø! Trong taát caû nhöõng thoùi hö taät xaáu gheâ tôûm nhaát ñoái vôùi nhaø huyeàn hoïc, thì söï tham muoán tieàn baïc laø moät: ñoù laø moät söï ñam meâ ti tieän vaø bæ oåi nhaát! Trong loøng toâi töï nhieân maát heát thieän caûm ñoái vôùi ngöôøi aáy.

Theo lôøi ñeà nghò cuûa toâi, Ban toå chöùc môùi hoûi oâng ta xem ñònh quyeân goùp bao nhieâu tieàn vaøo quyõ phöôùc thieän Phaät giaùo. OÂng ta noùi raèng mình raát ngheøo vaø ñaõ phaûi toán nhieàu tieàn cho caùc baùc só, nhöng duø sao cuõng seõ ñoùng goùp moät ru-pi! Theá laø heát choã noùi!

Sau moät luùc nghæ ngôi, toâi laïi tieáp tuïc chöõa caùi chaân baïi xuoäi cuûa y vaø chæ ñoä nöûa giôø sau, caùi chaân y ñaõ cöû ñoäng vaø ñi ñöùng ñöôïc nhö thöôøng. OÂng ta böôùc chaân ra veà moät caùch tænh taùo laønh maïnh nhö moïi ngöôøi. Ngöôøi thö kyù cuûa toâi cuõng ñaõ baûo oâng ta vieát moät chöùng thö veà söï chöõa khoûi beänh cho oâng ta vaø toâi coøn giöõ böùc vaên kieän aáy nhö moät kyû nieäm trong chuyeán ñi Tích Lan.


Ban toå chöùc cuûa toâi ñaõ saép ñaët moät loaït nhöõng chuyeán ñi dieãn thuyeát ôû caùc vuøng, moãi laàn keùo daøi ñoä hai tuaàn leã, roài trôû veà Galle laø ñòa ñieåm trung taâm.

Khi chuyeán ñi naøy keát thuùc, moät hoâm toâi hoûi thaêm veà tình traïng söùc khoûe cuûa vaøi beänh nhaân maø toâi chuù troïng nhaát vì tính caùch ñaëc bieät cuûa beänh traïng, trong soá ñoù coù tröôøng hôïp cuûa beänh nhaân haø tieän buûn xæn keå treân. Toâi raát ngaïc nhieân khi nghe bieát raèng caùnh tay oâng ta ñaõ hoaøn toaøn laønh maïnh, nhöng coøn caùi chaân thì khoâng khoûi haún, maø ñaõ trôû laïi tình traïng lieät baïi nhö cuõ!

Tuy toâi khoâng thaáy coù tröôøng hôïp naøo töông töï trong caùc saùch vôû daïy veà khoa nhaân ñieän, nhöng lyù do ñaõ noåi baät ngay töùc khaéc. Ñoù laø vì toâi ñaõ maát thieän caûm ñoái vôùi ngöôøi kia sau khi nghe noùi veà thoùi buûn xæn, haø tieän cuûa oâng ta. Bôûi vaäy, nguoàn sinh löïc cuûa toâi khoâng rung ñoäng doïc theo heä thaàn kinh cuûa oâng ta nhö trong tröôøng hôïp chöõa caùnh tay, vaø keát quaû laø chæ coù moät söï kích thích laønh maïnh taïm thôøi, roài laïi trôû veà tình traïng baïi lieät nhö cuõ. Trong caû hai tröôøng hôïp, toâi ñaõ aùp duïng cuøng moät kyõ thuaät chöõa beänh gioáng nhau, vaø ñaõ truyeàn qua cho oâng ta moät löôïng sinh löïc ñoàng ñeàu nhau, nhöng trong tröôøng hôïp sau, toâi khoâng caûm thaáy coù chuùt tình thöông vaø haûo yù naøo ñeå ñem laïi söï khoûi beänh thaät söï vaø laâu daøi nhö trong tröôøng hôïp cuûa caùnh tay.


Vaøi nhaø vieát saùch veà khoa nhaân ñieän, trong ñoù coù taùc giaû Younger, cuõng ñaõ khaúng ñònh raèng “tình thöông laø bí quyeát caên baûn ñeå chöõa haàu heát moïi beänh taät baèng caùch truyeàn nhaân ñieän”.

Tröôøng hôïp treân cuõng nhaéc nhôû söï thaät cuûa nhöõng giaùo lyù coå xöa daïy raèng nhöõng tö töôûng toát laønh cuûa ta ñöa ñeán cho ngöôøi khaùc coù taùc duïng raát nhieäm maàu ñeå gaây cho ngöôøi aáy nieàm phuùc laïc vaø söï laønh maïnh laâu beàn, coøn nhöõng tö töôûng aùc gaây ra moät haäu quaû ngöôïc laïi.

Ñieàu ñoù caûnh baùo chuùng ta haõy caån thaän giöõ gìn ñöøng nghó quaáy cho keû khaùc, vaø bôûi ñoù chuùng ta seõ hieåu deã daøng lyù do taïi sao coù söï sôï seät nhöõng nhaø phuø thuûy vôùi nhöõng pheùp truø eám vaø thoát ra nhöõng lôøi nguyeàn ruûa haïi ñôøi. Nhöõng vieäc ñoù ñeàu coù caên cöù chaéc chaén, vaø ngöôøi ta coù theå söû duïng nhöõng söùc maïnh voâ hình ñeå gaây hoïa cuõng nhö ñeå ñem ñeán nieàm vui vaø haïnh phuùc cho ngöôøi chung quanh.

Moät tröôøng hôïp bò “ma nöõ haáp tinh” ñaõ ñöôïc vò Sö tröôûng cuûa moät ngoâi chuøa ñöa ñeán cho toâi chöõa trò taïi Galle. Moät nhaø sö treû ñoä chöøng hai möôi baûy tuoåi, töø hai hay ba naêm qua ñaõ bò moät con nöõ yeâu (Yakshini) taùc quaùi choïc gheïo. Vò Sö tröôûng noùi vôùi toâi raèng con nöõ yeâu naøy ñaõ ñoùng vai troø “vôï ma” cuûa nhaø sö treû, laøm cho vò sö naøy traùc taùng quaù ñoä gioáng nhö moät


ngöôøi bò chöùng “ñoäng tình” (nymphomania). Nhaø sö treû bò “haáp tinh” nhö vaäy nhieàu laàn moãi ñeâm, laøm cho theå chaát y hao moøn ñeán ñoä chæ coøn da boïc xöông.

Vò Sö tröôûng yeâu caàu toâi chöõa beänh cho nhaø sö treû. Cuõng may laø vaøi naêm tröôùc ñaây ôû Hoa Kyø toâi cuõng ñaõ coù chöõa khoûi moät tröôøng hôïp töông töï, nhöng beänh nhaân laø moät ngöôøi nöõ, vì vaäy neân toâi bieát khaù roõ laø phaûi laøm theá naøo.

Toâi daønh cho nhaø sö treû moät khoùa trò lieäu baèng nöôùc laïnh coù truyeàn nhaân ñieän, vaø baûo oâng ta haõy ñeán moãi buoåi saùng trong voøng moät thaùng ñeå nhaän laáy phaàn nöôùc ñem veà uoáng moãi ngaøy. Sau moät thaùng, nhaø sö ñaõ hoaøn toaøn khoûi beänh.

Tröôøng hôïp naøy ñöôïc giaûi thích moät caùch ñôn giaûn laø aûnh höôûng taùc quaùi cuûa nöõ yeâu ñaõ bò hoùa giaûi vaø tieâu dieät bôûi quyeàn naêng yù chí maïnh meõ hôn cuûa toâi, vaø taùc duïng thöôøng xuyeân cuûa nöôùc laïnh coù truyeàn nhaân ñieän ñaõ trôï giuùp theâm ñeå taêng cöôøng hieäu löïc. Taát caû caùc nhaø chöõa beänh baèng nhaân ñieän ñeàu ñoàng quan nieäm nhö nhau veà söï coâng hieäu cuûa nöôùc laïnh coù truyeàn nhaân ñieän nhö moät phöông thuoác trò lieäu raát thaàn tình.


II.

Ngaøy 17 thaùng 2, toâi xuoáng taøu ñi Calcutta. Sau moät chuyeán ñi thích thuù, toâi caëp beán vaøo ngaøy

20 vaø ñöôïc tieáp ñoùn taïi nhaø khaùch cuûa Quoác vöông Jotendra Mohun Tagore. Ngoâi dinh thöï cuûa ngaøi boãng döng bieán thaønh moät beänh vieän, vì beänh nhaân ñaõ teà töïu raát ñoâng ñeå chôø ñôïi toâi cöùu chöõa.

Moät trong nhöõng beänh nhaân ñaàu tieân laø moät thanh nieân AÁn bò beänh ñoäng kinh (epilepsy), thöôøng leân côn töø naêm möôi ñeán saùu möôi laàn moãi ngaøy. Tuy nhieân, beänh aáy thuyeân giaûm raát mau döôùi baøn tay truyeàn ñieän cuûa toâi, vaø qua ngaøy thöù tö, nhöõng côn ñoäng kinh ñaõ hoaøn toaøn döùt haún.

Toâi khoâng bieát raèng söï khoûi beänh naøy coù ñöôïc laâu beàn hay khoâng, nhöng chaéc laø khoâng. Vì nhöõng nguyeân nhaân saâu xa ñeán noãi ñaõ gaây neân moät soá quaù nhieàu nhöõng laàn leân côn nhö vaäy moãi ngaøy, khoâng coù leõ laïi bò tieâu tröø sau chæ coù maáy ngaøy chöõa trò. Ñaùng lyù ra beänh nhaân phaûi ñöôïc chöõa trò trong moät thôøi haïn laâu daøi, coù theå laø nhieàu tuaàn tröôùc khi coù theå hoaøn toaøn bình phuïc. Vaø quaû nhieân söï vieäc veà sau ñaõ xaûy ra ñuùng nhö toâi nhaän xeùt.


Beänh ñoäng kinh tuy laø moät trong nhöõng chöùng beänh deã sôï nhaát, nhöng cuõng laø moät trong nhöõng beänh deã trò nhaát baèng phöông phaùp truyeàn nhaân ñieän.

Ngoaøi ra, toâi cuõng gaëp nhöõng tröôøng hôïp lyù thuù töông töï khaùc nöõa. Trong soá ñoù coù moät thanh nieân Baø-la-moân chöøng hai möôi taùm tuoåi, bò chöùng teâ lieät caùc ñöôøng gaân treân maët ñaõ hai naêm qua, laøm cho anh ta phaûi nguû vôùi caëp maét môû to vì khoâng theå kheùp mí maét laïi, vaø cuõng khoâng theå noùi chuyeän vì löôõi khoâng cöû ñoäng ñöôïc.

Khi hoûi teân anh ta laø gì, anh chæ coù theå thoát ra moät aâm thanh chaùt chuùa trong coå hoïng, vì löôõi vaø ñoâi moâi ñeàu teâ cöùng vaø anh ta khoâng söû duïng ñöôïc nhö yù muoán.

Khi vöøa böôùc vaøo phoøng, anh ta ñöùng nhìn toâi trong caâm laëng vaø ra hieäu baèng tay ñeå moâ taû caên beänh cuûa mình.

Saùng hoâm aáy, toâi caûm thaáy sinh löïc traøn ñaày cuoàn cuoän, cô hoà toâi coù theå truyeàn ñieän cho caû moät con voi. Toâi ñöa caùnh tay vaø baøn tay maët thaúng leân trôøi, vaø ñoâi maét nhìn thaúng vaøo ngöôøi beänh, toâi doõng daïc hoâ to baèng thoå ngöõ Bengali: “Anh haõy khoûi beänh!” Ñoàng thôøi toâi haï caùnh tay xuoáng tö theá ngang baèng vaø chóa baøn tay toâi vaøo maët anh ta.


Luùc aáy, beänh nhaân coù phaûn öùng cô hoà nhö bò ñieän giaät. Anh ta run raåy khaép caû thaân mình, ñoâi maét y nhaém laïi vaø môû ra, caùi löôõi y bò teâ cöùng ñaõ laâu, nay laïi theø ra thuït vaøo, anh ta thoát leân moät tieáng keâu möøng rôõ vôùi moät aâm thanh vang doäi vaø suïp xuoáng laïy döôùi chaân toâi. Anh vöøa oâm hoân hai ñaàu goái toâi, vöøa toû loøng bieát ôn baèng nhöõng lôøi noùi nhieät thaønh roái rít.

Caûnh töôïng aáy thaät quaù xuùc ñoäng. Söï khoûi beänh cuûa anh ta thaät quaù ñoãi nhanh choùng, ñeán noãi moãi ngöôøi coù maët trong phoøng ñeàu chia seû noãi caûm xuùc möøng vui khoâng taû xieát cuûa ngöôøi thanh nieân, vaø khoâng coù ai laø khoâng rôi leä.

III.

Tröôøng hôïp sau ñaây coù leõ laø tröôøng hôïp lyù thuù nhaát. Coù moät ngöôøi teân Badrinath Banerji, laø

luaät sö toøa aùn thò traán Bhagalpore. OÂng ta bò muø hoaøn toaøn, phaûi nhôø moät ñöùa treû daét ñi. Sau khi ñaõ qua tay nhöõng y só nhaõn khoa gioûi nhaát cuûa thaønh phoá Calcutta vaø phaûi rôøi khoûi beänh vieän vì voõng maïc teo nhoû daàn khoâng theå chöõa khoûi, oâng ta ñeán nhôø toâi chöõa beänh.


Toâi naém chaët hai baøn tay, chóa ngoùn caùi cuûa baøn tay maët tröôùc moät maét cuûa y, vaø ngoùn caùi cuûa baøn tay traùi chóa vaøo ñaèng sau gaùy. Toâi vaän duïng yù chí phoùng moät luoàng nhaân ñieän töø ñaàu döông cöïc do ngoùn caùi tay maët chaïy xuyeân qua con maét vaø boä oùc cuûa ngöôøi beänh, cho tieáp noái vôùi ñaàu aâm cöïc ôû ngoùn caùi chóa vaøo sau gaùy. Theá laø toâi söû duïng thaân mình toâi nhö moät caùi bình phaùt ñieän, doøng ñieän löu thoâng theo moät maïch kheùp kín (circuit fermeù) vôùi hai cöïc aâm döông laø hai ngoùn tay caùi, ñeå “saïc” ñieän vaøo con maét vaø ñöôøng daây thaàn kinh trong naõo boä cuûa ngöôøi beänh.

Phöông phaùp “saïc ñieän” naøy ñöôïc tieáp tuïc ñoä nöûa giôø, trong khi ñoù ngöôøi beänh vaãn hoaøn toaøn tænh taùo, thænh thoaûng oâng cuõng thoát leân vaøi lôøi ñeå baøy toû caûm giaùc maø oâng tieáp nhaän ñöôïc. Sau cuøng, oâng ta thoaùng thaáy moät tia saùng ñoû lôø môø trong con maét ñoù. Toâi beøn ñoåi qua con maét beân kia, vaø cuõng aùp duïng moät phöông phaùp töông töï, keát quaû cuõng gioáng y nhö tröôùc.

Khi aáy, toâi môùi cho beänh nhaân veà vaø daën ngaøy hoâm sau trôû laïi. Qua hoâm sau, toâi laïi tieáp tuïc, vaø laàn naøy caùi aùnh saùng lôø môø maøu ñoû ñaõ bieán maát maø trôû thaønh maøu traéng. Toâi kieân nhaãn chöõa trò luoân möôøi ngaøy lieân tieáp, vaø sau cuøng toâi ñaõ thaønh coâng: thò giaùc cuûa oâng ta ñaõ ñöôïc phuïc hoài, vaø oâng ta coù theå ñoïc baèng moät maét nhöõng chöõ in kieåu nhoû nhaát treân moät tôø baùo hay cuoán saùch. Taát nhieân, oâng ta khoâng


coøn caàn ñeán ngöôøi daãn ñöôøng vaø ñi laïi nhö moïi ngöôøi thöôøng.

Tröôøng hôïp khoûi beänh naøy ñaõ gaây dö luaän soâi noåi, vì ngöôøi naøy vaãn coøn giöõ chöùng thö cuûa nhöõng vò y só öu tuù vaø noåi tieáng nhaát, quaû quyeát raèng beänh muø maét cuûa oâng ta khoâng theå chöõa khoûi! Vaû laïi, söï muø loøa cuûa oâng ta ñaõ ñöôïc taát caû moïi ngöôøi bieát vaø xaùc nhaän trong caû tænh Bhagalpore.

Giai ñoaïn tieáp theo sau söï khoûi beänh naøy môùi thaät raát lyù thuù vaø laï luøng. Thò giaùc cuûa oâng ta ñaõ môø daàn vaø maát haún hai laàn, vaø caû hai laàn ñeàu ñöôïc toâi phuïc hoài trôû laïi. Laàn ñaàu tieân sau khi chöõa khoûi ñöôïc saùu thaùng, vaø laàn thöù nhì sau ñuùng möôøi hai thaùng. Trong moãi tröôøng hôïp, oâng ta ñeàu muø hoaøn toaøn vaø toâi ñaõ laøm cho oâng saùng maét trôû laïi sau khoaûng nöûa giôø chöõa trò. Muoán cho oâng ta ñöôïc hoaøn toaøn khoûi haún, toâi caàn phaûi giöõ oâng ta beân caïnh toâi ñeå coù theå chöõa trò moãi ngaøy cho ñeán khi nhöõng trieäu chöùng cuûa beänh hoaøn toaøn döùt haún.

Ñieàu naøy veà sau ñaõ ñöôïc thöïc hieän, vaø chöùng beänh muø maét cuûa oâng ta khoâng coøn taùi phaùt nöõa.

Toâi cuõng raát may maén vaø “maùt tay” trong vieäc chöõa beänh ñieác. Ngöôøi anh cuûa beänh nhaân muø noùi treân laø moät coâng chöùc cao caáp cuûa Sôû Böu ñieän, bò ñieác ñeán noãi ngöôøi ñoái thoaïi phaûi theùt lôùn vaøo tai


anh ta môùi nghe ñöôïc. Sau hai laàn chöõa trò baèng nhaân ñieän trong hai ngaøy lieân tieáp, anh ta ñaõ coù theå nghe toâi noùi chuyeän baèng moät gioïng bình thöôøng ôû khoaûng caùch chöøng möôøi laêm thöôùc taây.

IV.

Trong soá nhöõng ngöôøi AÂu ñeán vieáng khu nhaø khaùch cuûa Quoác vöông Mohun Tagore ôû

Calcutta ñeå chöùng kieán vieäc chöõa beänh cuûa toâi coù muïc sö Philip Smith, thuoäc moät phaùi boä truyeàn giaùo ngöôøi Anh. OÂng ta raát nhaõ nhaën, lòch söï ñoái vôùi toâi, vaø toâi ñaõ daønh cho oâng ta moïi cô hoäi thuaän tieän ñeå quan saùt caùc söï vieäc, haàu coù moät nhaän xeùt ñuùng ñaén veà khoa chöõa beänh baèng phöông phaùp truyeàn nhaân ñieän.

OÂng ta theo doõi moãi tröôøng hôïp, ñöa ra nhieàu caâu hoûi cho moãi beänh nhaân, vaø ôû laïi beân caïnh toâi cho ñeán chieàu toái, khi taát caû moïi ngöôøi ñaõ ra veà. Keá ñoù, chuùng toâi noùi chuyeän vôùi nhau veà vaán ñeà chöõa beänh vaø phaân tích tæ mæ töøng tröôøng hôïp maø oâng ta ñaõ quan saùt taïi choã. OÂng ta tuyeân boá hoaøn toaøn thoûa maõn veà söï giaûi thích cuûa toâi, vaø noùi raèng neáu oâng ta khoâng nhìn thaáy taän maét moïi vieäc ñaõ xaûy ra, thì coù leõ oâng ta ñaõ khoâng theå tin ñöôïc khi nghe ngöôøi khaùc thuaät laïi.


Keá ñoù, vò muïc sö neâu ra vaán ñeà caùc pheùp laï ñöôïc dieãn taû trong Kinh Thaùnh, vaø thuù nhaän raèng oâng ta ñaõ thaáy toâi chöõa khoûi nhieàu chöùng beänh moät caùch maàu nhieäm, gioáng nhö Ñöùc Gieâ Su vaø caùc Thaùnh Toâng Ñoà ñaõ laøm khi xöa: laøm cho ngöôøi muø ñöôïc saùng, ngöôøi ñieác ñöôïc nghe, ngöôøi caâm ñöôïc noùi, ngöôøi baïi lieät quaêng naïng goã, chöõa khoûi caùc beänh ñau thaàn kinh, ñau buïng kinh nieân, phong giaät, ñoäng kinh, vaø caùc chöùng beänh nan y khaùc.

Toâi noùi:

“Thöa muïc sö, xin oâng vui loøng noùi cho toâi bieát, oâng thaáy vieäc chöõa beänh cuûa toâi vôùi nhöõng pheùp chöõa beänh dieãn taû trong Kinh Thaùnh coù khaùc nhau ôû ñieåm naøo? Neáu nhöõng gì oâng thaáy toâi laøm ñeàu gioáng y nhö nhöõng tröôøng hôïp noùi trong Kinh Thaùnh, thì phaûi chaêng caû hai loaïi ñeàu phaûi ñöôïc giaûi thích gioáng nhö nhau? Neáu caùch chöõa beänh trong Kinh Thaùnh ñöôïc goïi laø pheùp laï, thì phaûi chaêng pheùp chöõa beänh cuûa toâi cuõng phaûi ñöôïc goïi nhö vaäy? Coøn neáu khoâng phaûi, maø pheùp chöõa cuûa toâi chæ laø hoaøn toaøn ñuùng theo luaät töï nhieân, thì taïi sao laïi muoán cho ngöôøi ta tin raèng nhöõng pheùp chöõa beänh cuûa Ñöùc Gieâ Su vaø caùc Thaùnh Toâng Ñoà laø do quyeàn naêng thieâng lieâng hay pheùp laï nhieäm maàu? Phaûi chaêng nhö vaäy laø khoâng hôïp lyù?”


Vò muïc sö ngoài suy nghó moät hoài laâu, coù veû ñaém chìm trong côn suy tö thaâm traàm, vaø keá ñoù oâng ta ñöa ra moät caâu traû lôøi raát ñoäc ñaùo maø toâi khoâng bao giôø queân. OÂng noùi:

“Toâi nhìn nhaän raèng pheùp chöõa beänh trong caû hai tröôøng hôïp ñeàu hoaøn toaøn gioáng y nhö nhau. Toâi khoâng coøn nghi ngôø gì veà vieäc ñoù. Toâi chæ coù theå giaûi thích baèng caùch suy luaän raèng nhöõng pheùp chöõa beänh cuûa Ñöùc Gieâ Su ñaõ ñöôïc thöïc hieän baèng söùc ngöôøi, töùc laø qua caùi khía caïnh theå chaát hoàng traàn cuûa ngaøi!”

V.

Tröôùc ñaây, nhöõng tröôøng hôïp chöõa khoûi beänh cuûa toâi ôû Tích Lan ñöôïc phaûn aûnh raàm roä treân

baùo chí ñaõ taïo neân moät söï soâi ñoäng trong quaàn chuùng AÁn Ñoä, vaø nhieàu ngöôøi ñaõ khaån thieát yeâu caàu toâi ñi chöõa beänh trong tænh Bengale. Söï vieäc aáy nay laïi taùi dieãn moät laàn nöõa, vì nhöõng baøi töôøng thuaät haáp daãn treân baùo chí mieàn Baéc AÁn veà vieäc laøm cuûa toâi, ñaõ laøm cho toâi “bò” môøi moïc khaån caáp, raùo rieát ñeå ñi cöùu chöõa beänh nhaân ôû mieàn Nam AÁn.

Daân chuùng vaây phuû laáy toâi ôû Tinnevelly, cuõng nhö ôû taát caû caùc ga xe löûa khaùc trong vuøng, vaø toâi ñaõ thöïc


hieän vaøi tröôøng hôïp chöõa khoûi beänh nan y moät caùch raát thaàn dieäu.

Moät thanh nieân AÁn Ñoä chöøng ba möôi tuoåi ñöôïc ngöôøi cha daét ñeán vaø nhôø toâi chöõa khoûi beänh caâm ñaõ maéc phaûi töø ba naêm veà tröôùc. Vì bò ñaùm ñoâng vaây chaët laøm ngheõn heát loái ñi, toâi môùi treøo leân böïc tam caáp cuûa ngoâi ñeàn Baø-la-moân gaàn beân, vaø keùo ngöôøi caâm cuøng böôùc leân vôùi toâi.

Luùc aáy, toâi ñöa tay laøm hieäu ñeå yeâu caàu ñaùm ñoâng giöõ im laëng, vaø baûo ngöôøi cha tuyeân boá cho moïi ngöôøi bieát töï söï. Söï vieäc dieãn ra sau ñoù ñaõ ñöôïc moät baïn ñaïo laø oâng Ramaswamier töôøng thuaät laïi vaø ñaêng trong muïc phuï baûn taïp chí Theosophist, soá thaùng 8 naêm 1883.

OÂng vieát nhö sau:

“Giöõa moät ñaùm quaàn chuùng teà töïu ñoâng ñaûo tröôùc ngoâi ñeàn Nelliappa, Ñaïi taù Olcott ñaët hai baøn tay leân ngöôøi caâm. OÂng khoaùt tay baûy laàn voøng quanh ñaàu, vaø baûy laàn doïc theo thaân mình ngöôøi baát haïnh, taát caû moïi söï ñaõ dieãn ra trong khoâng ñaày naêm phuùt, vaø ngöôøi caâm ñaõ noùi ñöôïc!

“Giöõa nhöõng traøng phaùo tay vang ñoäng vaø nhöõng tieáng hoan hoâ noàng nhieät, Ñaïi taù Olcott


ñaõ chæ thò cho ngöôøi caâm thoát leân hoàng danh cuûa Shiva, Gopala, Rama, Ramachandra vaø cuûa caùc ñaáng thaàn minh khaùc moät caùch troâi chaûy deã daøng nhö baát cöù ngöôøi naøo trong ñaùm ñoâng ñang chöùng kieán söï vieäc aáy.

“Tin laønh veà vieäc chöõa khoûi beänh cho ngöôøi caâm ñaõ loan truyeàn töùc khaéc ra khaép caû thaønh phoá vaø ñaõ gaây neân moät côn xuùc ñoäng saâu xa.”

Ñieàu aáy cuõng khoâng laï gì, vì khi toâi laøm cho ngöôøi caâm hoâ to danh hieäu caùc vò thaàn baèng gioïng lôùn toät ñænh cuûa y, thì moät nöûa ñaùm ñoâng voâ cuøng xuùc ñoäng, beøn ñoå xoâ ra ñöôøng nhö ñieân nhö daïi, vung tay leân khoûi ñaàu, vaø la lôùn nhöõng tieáng ngaïc nhieân, möøng rôõ theo kieåu AÁn Ñoä, nghe reàn caû moät goùc trôøi: “Wah! Wah! Wah!”

Trong tôø Phuï baûn cuûa taïp chí Theosophist soá thaùng 5 naêm 1883, ñoäc giaû seõ thaáy ñaêng tôø y chöùng cuûa Baùc só Purna Chandra Sen ôû Dacca, noùi veà vieäc toâi ñaõ chöõa khoûi trong voøng hai möôi phuùt hai beänh nhaân bò chöùng soát reùt traàm troïng, vôùi haäu quaû laø bò söng laù laùch, meät tim vaø loaïn thaàn kinh.

Cuõng trong Phuï baûn taïp chí aáy soá thaùng 6 naêm 1883, coù baûn töôøng thuaät cuûa Baùc só Mohun Ghose veà möôøi tröôøng hôïp khoù trò do toâi chöõa khoûi, trong soá ñoù


coù tröôøng hôïp cuûa chính oâng ta. Ñoù laø tröôøng hôïp muø maét beân tay traùi maø caùc y só nhaõn khoa danh tieáng ôû Calcutta ñeàu tuyeân boá laø khoâng theå chöõa khoûi, vaø coù theå laø moät chöùng beänh do baåm sinh ñaõ coù.

Baùc só Mohun vieát:

“Nhöng hoâm nay, sau vaøi phuùt truyeàn ñieän baèng caùch thoåi vaøo moät caùi oáng daãn ñieän nhoû baèng baïc, Ñaïi taù Olcott ñaõ phuïc hoài thò giaùc cho toâi. OÂng baûo toâi nhaém con maét beân phaûi, vaø ñoïc baèng con maét beân traùi töø tröôùc vaãn bò muø. Toâi ñaõ ñoïc ñöôïc baùo in baèng kieåu chöõ nhoû loaïi thoâng thöôøng. Nhöõng caûm xuùc cuûa toâi nhö theá naøo, haún ngöôøi ta coù theå töôûng töôïng roõ raøng hôn laø do toâi dieãn taû.”

Phaûi, nhöng haõy thöû töôûng töôïng nhöõng caûm xuùc cuûa caùc y só nhaõn khoa tröù danh cuûa thaønh phoá Calcutta, ñaõ tuyeân boá laø con maét aáy khoâng theå chöõa khoûi!


VI.

Vì nhöõng tröôøng hôïp chöõa khoûi beänh baèng nhaân ñieän cuûa toâi ñöôïc caùc baùo chí phoå bieán

roäng raõi vaø bình luaän thöôøng xuyeân, neân ñoäc giaû coù theå thích thuù maø ñoïc moät baûn toùm löôïc nhöõng con soá thoáng keâ do baïn Chandra Mukerji coâng boá. OÂng naøy cuøng ñi vôùi toâi suoát nhöõng cuoäc haønh trình trong naêm 1882 vaø trôï giuùp toâi phaàn vieäc cuûa moät ngöôøi thö kyù rieâng.

OÂng cho bieát, toång soá beänh nhaân maø toâi ñaõ chöõa trò laø hai ngaøn taùm traêm möôøi hai ngöôøi trong moät chuyeán ñi voøng quanh caùc thò traán mieàn Ñoâng Baéc, keùo daøi ñoä naêm möôi baûy ngaøy!

Baø C. Wallace, taùc giaû moät boä saùch veà khoa nhaân ñieän, khi nhìn thaáy baûn thoáng keâ toång soá beänh nhaân do toâi chöõa khoûi trong naêm aáy, coù vieát thö cho toâi bieát raèng khoâng moät nhaø chöõa beänh baèng nhaân ñieän naøo ôû AÂu chaâu coù theå thaønh coâng tôùi moät nöûa soá ñoù. Leõ taát nhieân, baø chæ noùi veà nhöõng nhaø chöõa beänh chuyeân nghieäp nhö baø maø thoâi, chöù khoâng ñeà caäp ñeán nhöõng baäc thieân taøi nhö Schlatter, Newton, Linh muïc Ars, Zouave Jacob vaø nhöõng vò khaùc ñöôïc cho laø coù söï hoã trôï cuûa moät quyeàn naêng thieâng lieâng.


Rieâng phaàn toâi, toâi thaønh thaät thuù nhaän raèng toâi khoâng theå naøo chòu ñöïng noåi moät söï phung phí sinh löïc lôùn lao vaø thöôøng xuyeân nhö vaäy, neáu toâi khoâng ñöôïc söï trôï giuùp thaàn löïc cuûa caùc ñaáng chaân sö, tuy raèng ñieàu naøy caùc ngaøi khoâng heà noùi cho toâi bieát. Ñieàu maø toâi baét buoäc phaûi nhìn nhaän laø toâi khoâng coøn coù ñöôïc moät quyeàn naêng nhieäm maàu nhö vaäy nöõa keå töø khi toâi ñöôïc leänh ngöng moïi coâng taùc chöõa beänh, töùc laø vaøo khoaûng cuoái naêm 1885.

Sau ñoù, tuy toâi vaãn luoân coá gaéng toái ña, toâi vaãn khoâng chöõa khoûi nhöõng tröôøng hôïp tuyeät voïng maø tröôùc kia toâi ñaõ coù theå thaønh coâng deã daøng vôùi chæ ñoä nöûa giôø chöõa trò, hoaëc coù khi ít hôn. Sau ñoù, taïi Bombay, toâi ñöôïc leänh cuûa sö phuï truyeàn cho toâi haõy ngöng taát caû moïi coâng taùc chöõa beänh cho ñeán khi coù leänh môùi. Söï ngaên caám naøy khoâng phaûi ñeán quaù sôùm vì toâi nghó raèng chính toâi cuõng coù theå bò teâ lieät neáu toâi vaãn tieáp tuïc coá gaéng vaø duøng söùc quaù nhieàu vaøo vieäc aáy.

Khi ñeán Madras, moät buoåi saùng toâi nhaän thaáy ngoùn tay troû beân baøn tay traùi cuûa toâi khoâng coøn caûm giaùc, vaø ñoù laø moät söï caûnh caùo roõ reät cho toâi bieát laø toâi phaûi caån thaän. ÔÛ nhöõng traïm doïc ñöôøng giöõa Madras vaø Bombay, toâi ñaõ phaûi maát nhieàu thì giôø hôn vaø duøng söùc coá gaéng lôùn lao hôn nhieàu ñeå chöõa


khoûi nhöõng chöùng beänh töông töï so vôùi nhöõng laàn tröôùc ñaây, vaø tyû leä thaát baïi cuõng cao hôn nhieàu.

Ñieàu naøy cuõng khoâng laï gì, vì sau khi chöõa trò baèng caùch naøy hay caùch khaùc ñoä taùm ngaøn beänh nhaân trong voøng möôøi hai thaùng, thì duø cho moät löông y treû coù sinh löïc doài daøo maïnh khoûe nhaát cuõng phaûi caûm thaáy kieät söùc vaø khoâ caïn sinh khí, ñöøng noùi chi moät ngöôøi tuoåi ñaõ ngoaøi naêm möôi nhö toâi. Vaû laïi, vôùi nhöõng chuyeán du haønh meät moûi thöôøng xuyeân, vieäc nguû nghæ aên uoáng thaát thöôøng, söï lao phí taâm löïc ñeå traû lôøi thö tín boán phöông, tieáp khaùch haèng ngaøy, vaø nhöõng buoåi dieãn thuyeát haàu nhö moãi ngaøy cuûa toâi veà nhöõng ñeà taøi trieát lyù thaâm saâu, nhöõng ñieàu naøy ñöông nhieân laø phaûi ñöa ñeán haäu quaû noùi treân.

VII.

Sau khi leänh ngöng coâng taùc chöõa beänh cuûa toâi ñöôïc giaûi toûa, toâi laïi tieáp tuïc laøm vieäc. Trong

moät chuyeán ñi haønh ñaïo ôû Madura, mieàn Nam AÁn, coù raát ñoâng beänh nhaân teà töïu ñeán nhôø toâi chöõa beänh, vaø moãi tröôøng hôïp chöõa khoûi beänh laïi laøm cho daân chuùng caøng theâm soâi ñoäng. Toâi ñaõ phaûi nhôø Ban toå chöùc saép xeáp traät töï, vaø choïn löïa nhöõng beänh nhaân


ñöôïc chöõa öu tieân, trong soá ñaùm ñoâng vaây chaët vaø xoâ ñaåy nhau ôû cöûa ra vaøo.

Baûn baùo caùo cuûa moät baïn ñaïo göûi ñaêng treân taïp chí Theosophist cho bieát raèng toâi ñaõ truyeàn ñieän cho hai möôi baûy beänh nhaân, vaø nhöõng tröôøng hôïp khoûi beänh ñaùng keå nhaát goàm coù ba ngöôøi ñieác, moät tröôøng hôïp beänh thaáp khôùp tuûy xöông soáng ñaõ keùo daøi chín naêm maø y hoïc khoâng theå chöõa khoûi, vaø hai chöùng baïi lieät.

Noùi chung, ñoù laø moät loaït nhöõng söï vieäc meänh danh laø “pheùp laï”, maø neáu ñöôïc moät giaùo só cuûa baát cöù moät toân giaùo naøo khai thaùc trieät ñeå, cuõng ñuû chöùng minh cho ngöôøi ñôøi thaáy raèng y laø ngöôøi coù thieân aân, vì quaàn chuùng meâ tín dò ñoan cuûa baát cöù ñaát nöôùc naøo cuõng saün saøng tin töôûng nhö vaäy.

Ñoäc giaû seõ nhaän thaáy raèng neáu hai nhaø saùng laäp Hoäi Thoâng thieân hoïc quaû thaät laø nhöõng keû gian traù löøa bòp nhö hoï thöôøng bò vu khoáng, thì hoï ñaõ coù theå toùm thaâu nhöõng soá baïc khoång loà vaø ñöôïc toân suøng nhö thaàn thaùnh, thay vì chæ coù nhöõng soá lôïi töùc ít oi nhö ñöôïc töôøng trình trong caùc baûn baùo caùo tình hình taøi chính haèng naêm cuûa Hoäi.

Khoâng phaûi laø chuùng toâi khoâng coù cô hoäi, bôûi vì moïi cô hoäi toát maø baát cöù moät nhaø caûi caùch toân giaùo naøo ôû AÁn Ñoä ñaõ töøng coù, thì chuùng toâi cuõng ñaõ coù.


Trong thôøi kyø hieän taïi, loøng tín ngöôõng chaân chính ñaõ suy thoaùi, vaø caùc haøng giaùo phaåm, tö teá ñaõ haàu nhö luïn baïi, ñoài truïy tinh thaàn, thì nhöõng pheùp thuaät thaàn thoâng cuûa baø Blavatsky vaø khaû naêng chöõa beänh nhieäm maàu cuûa toâi ñaõ gaây aán töôïng saâu xa trong taâm hoàn daân chuùng ñeán möùc laøm cho caùc nhaø tyû phuù saün saøng hieán daâng vaøng baïc cuûa caûi döôùi chaân chuùng toâi, vaø nhöõng soá baïc khoång loà ñaõ ñöôïc cung hieán ñeå cho chuùng toâi bieåu dieãn quyeàn naêng tröôùc maét hoï.

Moät ngöôøi Hoài giaùo ôû tænh Bengale coù laàn ñeà nghò daâng hieán cho toâi möôøi ngaøn ru-pi neáu toâi ngöng vieäc chöõa beänh cho coâng chuùng trong vaøi giôø ñeå chöõa beänh baïi lieät cho vôï y. Leõ taát nhieân laø toâi töø choái, maø ñaùng leõ ra toâi ñaõ coù theå chöõa khoûi beänh cho ngöôøi vôï neáu oâng ta laø moät ngöôøi ngheøo khoå cuøng ñinh hoaëc chæ caàn oâng ta ñeán vôùi toâi theo caùch cuûa nhöõng ngöôøi daân thöôøng maø khoâng ñaët ra vaán ñeà mua chuoäc baèng tieàn baïc.

Chuùng toâi ñaõ töø choái taát caû nhöõng ñeà nghò ñoù vôùi moät söï thaønh thaät hieån nhieân, vaø ñoù chính laø caùi bí quyeát laøm cho chuùng toâi ñöôïc quaàn chuùng meán phuïc vaø kính troïng ôû khaép moïi nôi trong xöù AÁn Ñoä, keå töø luùc ñaàu cho ñeán baây giôø. Neáu chuùng toâi ñaõ thaâu nhaän moät moùn quaø naøo cho rieâng mình, thì toaøn theå quaàn chuùng AÁn Ñoä coù leõ ñaõ boû rôi chuùng toâi trong côn


khuûng hoaûng veà vuï Coulomb, coù leõ chuùng toâi ñaõ bò coi nhö nhöõng keû bòp bôïm, “buoân thaàn baùn thaùnh”, hoaëc “möôïn ñaïo taïo ñôøi”.

Traùi laïi, vôùi tình traïng hieän höõu, taát caû caùc nhaø truyeàn giaùo cuûa moïi chi phaùi vaø taát caû moïi toå chöùc hieäp hoäi treân theá giôùi vaãn khoâng theå laøm maát ñi nhöõng caûm tình maø chuùng toâi ñaõ taïo ra trong loøng daân chuùng AÁn.

248

CHÖÔNG MÖÔØI SAÙU

CHAÂN SÖ K. H. TAÏI LAHORE

I.

Trong moät chuyeán ñi mieàn Trung AÁn, khi ñeán Sholapore, coù moät ngöôøi coäng taùc môùi laø baïn

W. T. Brown queâ taïi Glasgow (Anh quoác) thaùp tuøng vôùi chuùng toâi. Anh ta töø Anh quoác sang ñaây do söï thuùc ñaåy cuûa loøng mong muoán phuïng söï, vaø vöøa môùi ñeán Madras. Anh coù vieát thö cho toâi, baøy toû thieän chí tình nguyeän trôï giuùp toâi trong coâng vieäc.

Toâi ñaõ traû lôøi anh ta baèng moät böùc thö lôøi leõ lòch söï nhöng raát thaúng thaén, caûnh giaùc veà nhöõng söï hy sinh maø anh ta phaûi gaùnh chòu khi chaáp nhaän daán thaân vaøo; cuøng vôùi söï voâ ôn baïc nghóa cuûa ngöôøi ñôøi; nhöõng söï löøa ñaûo phaûn traéc caù nhaân, vò kyû; nhöõng söï vu khoáng boâi nhoï thanh danh; söï nghi ngôø baát coâng veà yù ñoà hay muïc ñích cuûa mình; vaø nhöõng chuyeán ñi vaát vaû meät nhoïc ñeâm cuõng nhö ngaøy, baèng ñuû moïi


thöù phöông tieän di chuyeån thoâ sô vaø thieáu tieän nghi. Toâi cuõng khuyeân y neân trôû veà xöù nhaø neáu y thaáy coù trieån voïng naøo khaùc, ñeå cho baø Blavatsky vaø toâi tieáp tuïc coâng vieäc maø chuùng toâi ñaõ baét ñaàu vôùi moät tinh thaàn tænh taùo chöù khoâng aûo voïng.

Anh ta traû lôøi baèng moät böùc ñieän tín cho bieát laø seõ ñeán vaø ñôïi toâi taïi ga Sholapore.

Ñaây nhaéc laïi tröôøng hôïp cuûa Damodar Mavalankar. Khi ngöôøi baïn treû naøy gia nhaäp Hoäi Thoâng thieân hoïc vaø ñaët heát caû taâm hoàn vaøo coâng vieäc phuïng söï, y ñöôïc cha y cho pheùp ñeán soáng chung vôùi chuùng toâi, baát chaáp caû nhöõng qui luaät haïn cheá veà giai caáp vaø soáng theo giôùi luaät khoå haïnh gioáng nhö cuûa moät tu só xuaát gia.

Theo taäp quaùn cuûa ngöôøi Baø-la-moân, Damodar ñaõ coù ñính hoân ngay töø khi coøn nhoû, ñöông nhieân laø khoâng coù söï chaáp thuaän cuûa chính anh. Ñeán giai ñoaïn tröôûng thaønh laø thôøi kyø anh phaûi böôùc vaøo ñôøi soáng gia ñình. Tuy nhieân, nguyeän voïng duy nhaát cuûa anh trong ñôøi laø soáng moät ñôøi soáng taâm linh thoaùt tuïc, neân anh xem hoân nhaân nhö moät chöôùng ngaïi gheâ gôùm. Anh caûm thaáy mình laø naïn nhaân cuûa phong tuïc taäp quaùn, vaø raát muoán ñöôïc giaûi thoaùt khoûi söï giao keát raøng buoäc kia ñeå coù theå trôû thaønh moät ñeä töû chaân chính cuûa chaân sö K. H. maø anh ñaõ nhìn thaáy


linh aûnh khi coøn beù thô, vaø laïi coù dòp nhìn thaáy ngaøi sau khi y ñeán vôùi chuùng toâi.

Cha cuûa Damodar voán laø moät ngöôøi hieåu roäng vaø khoân ngoan, neân sau cuøng ñaõ baèng loøng. Damodar beøn kyù thaùc cho ngöôøi cha phaàn gia taøi ruoäng ñaát cuûa anh do toå phuï ñeå laïi, maø neáu toâi nhôù roõ, thì trò giaù ñeán naêm möôi ngaøn ru-pi, vôùi ñieàu kieän laø ngöôøi vò hoân theâ töø thôøi thô aáu cuûa anh phaûi ñöôïc ñöa veà nhaø nuoâi döôõng töû teá.1

Khi ñeán Kanpur, toâi ñaõ coù nhöõng baèng chöùng veà söï phaùt trieån taâm linh mau choùng cuûa Damodar. Nhö ñaõ noùi tröôùc ñaây, trong moät côn beänh naëng hoài coøn thô aáu, anh ta ñöôïc söï vieáng thaêm cuûa moät ñaáng cao caû maø nhieàu naêm veà sau anh ñaõ coù laàn nhaän ra nhö moät trong caùc ñaáng chaân sö, sau khi gia nhaäp Hoäi Thoâng Thieân Hoïc. Keå töø ñoù, moái lieân heä maät thieát giöõa chaân sö vaø ñeä töû ñaõ ñöôïc thieát laäp, vaø Damodar ñaõ ñaët heát caû taâm hoàn vaøo vieäc tu luyeän, aên uoáng ñaïm baïc, tham thieàn ñuùng giôø khaéc, luyeän ñöùc tính hoaøn toaøn vò tha voâ kyû, vaø laøm vieäc ngaøy ñeâm khoâng quaûn coâng lao khoù nhoïc ñeå laøm troøn chöùc vuï maø toâi giao phoù trong Ban quaûn trò Hoäi Thoâng thieân hoïc.

1 Theo phong tuïc AÁn Ñoä thôøi coå xöa cho ñeán thôøi gian gaàn ñaây, ngöôøi con gaùi ñaõ ñính hoân, daãu raèng chöa xuaát giaù vaãn ñöôïc xem nhö gaùi ñaõ coù choàng vaø chæ bieát coù vò hoân phu laø choàng mình thoâi, khoâng theå keát hoân vôùi ngöôøi naøo khaùc suoát caû cuoäc ñôøi.


Damodar tham gia chuyeán ñi naøy cuûa toâi laø thöøa leänh sö phuï, vaø trong suoát thôøi gian haønh trình, chuùng toâi ñaõ coù nhieàu baèng chöùng veà söï tieán boä taâm linh maø anh ta ñaõ coù ñöôïc.

Toâi coøn nhôù raèng vaøo buoåi chieàu chuùng toâi vöøa ñeán Kanpur, anh ta ñaõ laøm toâi ngaïc nhieân baèng caùch nhaén mieäng vôùi toâi moät thoâng ñieäp cuûa chaân sö ñeå traû lôøi toâi veà moät vieäc maø toâi ñang baên khoaên do döï khoâng bieát phaûi giaûi quyeát baèng caùch naøo. Anh ta coøn noùi theâm raèng toâi seõ thaáy böùc thoâng ñieäp aáy vieát treân moät tôø giaáy naèm trong moät hoäc tuû coù khoùa caån thaän, maø chìa khoùa naèm trong tuùi aùo cuûa toâi.

Khi toâi ñi môû hoäc tuû, toâi thaáy baûn thoâng ñieäp vieát tay maø Damodar vöøa noùi, vaø ñoù chính laø thoâng ñieäp cuûa ñöùc chaân sö K. H. göûi cho toâi.

Vaøo ngaøy thöù hai sau khi ñeán Kanpur, toâi nhaän ñöôïc moät soá thö tín chuyeån ñeán cho toâi töø Adyar. Trong soá ñoù coù moät böùc thö cuûa oâng Sam Ward göûi töø Capri, coù keøm theo moät thoâng ñieäp göûi cho chaân sö K. H. maø oâng ta yeâu caàu toâi chuyeån ñaït ñeán ngaøi neáu coù theå.

Vì luùc aáy Damodar moãi ñeâm ñeàu xuaát hoàn ñi ñeán ñaïo vieän cuûa chaân sö, neân toâi ñöa böùc thö aáy cho y, vaø noùi raèng y coù theå hoûi ngaøi xem coù neân ñem theo böùc thö aáy hay khoâng.


Ñoù laø vaøo buoåi tröa ngaøy 4 thaùng 11 naêm 1883, vaø chuùng toâi ñang ôû taïi Kanpur, thuoäc vuøng Taây Baéc. Ñoäc giaû haõy nhôù roõ chi tieát naøy ñeå theo doõi phaàn noái tieáp ôû moät ñoaïn sau. Sau moät buoåi thuyeát trình vaø laøm caùc coâng vieäc khaùc, chuùng toâi töø Kanpur ñi theo loä trình ñaõ vaïch saün, qua caùc thò traán Lucknow, Bareilly vaø Moradabad. ÔÛ moïi nôi, chöông trình hoaït ñoäng thöôøng goàm coù vieäc tieáp khaùch, thaûo luaän veà ñaïo lyù, vaø dieãn thuyeát coâng coäng.

Taïi Moradabad, baïn Damodar ñaõ cho toâi thaáy moät baèng chöùng khaùc nöõa veà khaû naêng xuaát hoàn cuûa anh. Anh ñaõ xuaát hoàn ñi ñeán Adyar, noùi chuyeän vôùi baø Blavatsky, nghe gioïng noùi cuûa moät vò chaân sö thoát ra moät thoâng ñieäp göûi cho toâi, vaø yeâu caàu baø Blavatsky haõy göûi ñieän tín cho toâi phaàn noäi dung cuûa böùc thoâng ñieäp aáy ñeå chöùng toû cho toâi thaáy tính caùch chính xaùc cuûa caùc söï vieäc xaûy ra.

Khi anh ta trôû veà vaø baùo caùo laïi vôùi toâi moïi vieäc, anh ñoïc laïi böùc thoâng ñieäp cuûa chaân sö baèng trí nhôù, vaø taát caû moïi ngöôøi coù maët trong gian phoøng ñeàu kyù teân vaøo moät baûn chöùng thö ñeå chöùng nhaän vieäc aáy.

Saùng hoâm sau, ngöôøi ñöa thö cuûa Sôû Böu ñieän mang ñeán cho toâi böùc ñieän tín cuûa baø Blavatsky. Böùc ñieän tín aáy xaùc nhaän noäi dung baûn thoâng ñieäp nhö Damodar ñaõ ñoïc ngaøy hoâm tröôùc, vaø caùc nhaân chöùng


coù maët trong phoøng cuõng laïi ñoàng kyù teân vaøo phía sau böùc ñieän tín ñeå xaùc nhaän vieäc aáy.

Traïm keá ñoù treân loä trình laø Aligarh, vaø taïi ñaây vaøo ngaøy 12 thaùng aáy, söï vieäc ñaõ dieãn bieán tieáp noái theo vuï böùc thö cuûa oâng Sam Ward göûi cho chaân sö K. H.

Taïi Böu ñieän, toâi nhaän ñöôïc thö tín töø Adyar, trong soá ñoù coù moät böùc thö cuûa baø Blavatsky ñeà ngaøy 5 thaùng 11, keøm theo vôùi böùc thö cuûa oâng Sam Ward göûi cho chaân sö K. H. maø toâi ñaõ nhaän ñöôïc tröôùc ñaây töø Capri (nöôùc YÙ) vaø ñaõ ñöa cho Damodar taïi Kanpur vaøo chieàu ngaøy 4 thaùng 11, töùc laø caùch moät ñeâm tröôùc khi baø Blavatsky göûi thö aáy taïi Adyar. Böùc thö cuûa baø coù ñoùng daáu göûi ñi taïi Böu ñieän Adyar, ngaøy 5 thaùng 11, vaø con daáu nhaän ñöôïc taïi Aligarh ngaøy 10 thaùng 11, hai ñòa ñieåm naøy caùch xa nhau naêm ngaøy ñöôøng xe löûa. Böùc thö aáy ñaõ naèm taïi Böu ñieän Aligarh hai ngaøy tröôùc khi toâi ñeán nhaän thö.

Ñaây laø moät tröôøng hôïp coù theå chöùng minh cho khaû naêng chuyeån di töùc khaéc moät vaät theå giöõa hai ñòa ñieåm caùch xa nhau trong khoâng gian. Khoâng theå coù söï giaû maïo hay nguïy taïo trong vaán ñeà naøy, do baèng chöùng roõ reät laø nhöõng con daáu Böu ñieän ñoùng ôû ngoaøi bì thö nhö ñaõ dieãn taû ôû treân.


Damodar coù keå cho toâi nghe moät vieäc lyù thuù lieân quan ñeán chuyeán ñi baèng theå vía cuûa anh. Nhö thöôøng leä, khi theå xaùc ñaõ nguû meâ anh môùi xuaát hoàn vöôït khoâng gian bay thaúng ñeán nôi ôû cuûa chaân sö treân daõy nuùi Tuyeát sôn. Nhöng khi ñeán nôi, anh môùi thaáy raèng chaân sö cuõng ñaõ xuaát hoàn ñi ñaâu ñoù roài! Keá ñoù, do quyeàn naêng haáp daãn cuûa ngaøi ñoái vôùi ngöôøi ñeä töû, theå vía Damodar ñaõ bò cuoán huùt maõnh lieät vaø ñeán vôùi ngaøi töùc khaéc chaúng khaùc naøo bò gioøng nöôùc xoaùy maïnh vaø saâu thaúm cuoán troâi ñi. Trong giaây phuùt, Damodar ñaõ thaáy mình ôû taïi Adyar, ñöùng tröôùc maët chaân sö vaø baø Blavatsky.

Khi ñi nguû, Damodar ñaõ caàm trong tay böùc thö cuûa oâng Ward, vaø thö aáy döôøng nhö ñaõ cuøng vôùi y ñi leân coõi Trung giôùi, leõ taát nhieân laø ñaõ chuyeån bieán töø traïng thaùi vaät chaát cuï theå sang traïng thaùi khinh thanh cuûa chaát dó thaùi hay chaát thanh khí cuûa coõi Trung giôùi.

Khi anh ta noùi vôùi chaân sö veà böùc thö aáy, vaãn caàm noù trong tay vaø trao cho ngaøi. Keá ñoù, ngaøi baûo anh haõy quay trôû veà nhaø. Do moät quyeàn naêng bí hieåm thuoäc veà khoa vaät lyù hay hoùa hoïc sieâu hình, böùc thö baèng chaát dó thaùi khinh thanh ñaõ ñöôïc phuïc hoài trôû laïi traïng thaùi ñoâng ñaëc vaät chaát, ñöôïc baø Blavatsky caàm laáy, vaø ngaøy hoâm sau, ñöôïc göûi qua ñöôøng böu


ñieän ñeán ñòa chæ cuûa toâi ôû Aligarh. Vieäc gì xaûy ra sau ñoù thì ñoäc giaû cuõng ñaõ bieát roài.

Neáu toâi coù ñöôïc kieán thöùc uyeân baùc veà khoa hoïc hôn, coù leõ toâi ñaõ duøng söï vieäc naøy, cuøng vôùi hieän töôïng caùi khaên vaán ñaàu maø moät vò chaân sö khaùc ñaõ cho toâi khi ngaøi ñeán vieáng toâi baèng theå vía ngay trong phoøng cuûa toâi taïi New York tröôùc ñaây, vaø nhöõng tröôøng hôïp chuyeån di caùc ñoà vaät khaùc nöõa... ñeå laøm moät ñeà taøi thaûo luaän veà khaû naêng bieán ñoåi nhöõng ñoà vaät töø traïng thaùi vaät chaát cuï theå, höõu hình sang traïng thaùi khinh thanh, voâ hình voâ aûnh cuûa nhöõng vaät theå trong coõi Trung giôùi. Söï bieán theå ñoù coù theå taùc ñoäng theo caû hai chieàu, töùc laø töø traïng thaùi vaät chaát höõu hình trôû thaønh sieâu hình vaø töø traïng thaùi khinh thanh quay ngöôïc trôû veà traïng thaùi vaät chaát hieån hieän cuï theå. Caùc nhaø khaûo cöùu uyeân baùc veà nhöõng hieän töôïng thoâng linh ñeàu bieát roõ vaán ñeà naøy.

Keá ñoù, chuùng toâi ñi Delhi, Meerut vaø Lahore. Taïi ñaây ñaõ dieãn ra nhöõng söï vieäc ñoäc ñaùo. Giöõa hai traïm sau naøy, Damodar ñaõ thöïc hieän moät chuyeán ñi khaùc baèng theå vía cuõng raát lyù thuù vaø ñaùng ghi nhôù. Chuùng toâi ba ngöôøi, keå caû baïn Narain Swamy Naidu cuøng ñi chung trong moät toa xe löûa. Damodar coù veû thaãn thôø döôøng nhö buoàn nguû, vaø böôùc leân moät baêng gheá daøi ñeå naèm nguû, coøn toâi ngoài ñoïc saùch döôùi aùnh ñeøn cuûa toa xe.


Thình lình, Damodar böôùc ñeán gaàn toâi ñeå hoûi giôø, toâi nhìn ñoàng hoà thì thaáy ñaõ gaàn saùu giôø chieàu. Anh ta cho toâi bieát raèng anh vöøa töø Adyar trôû veà, taïi ñoù baø Blavatsky vöøa bò moät tai naïn maø anh cuõng chöa roõ laø naëng hay nheï, nhöng anh nghó laø baø ñaõ vaáp chaân vaøo taám thaûm loùt vaø teù quî treân ñaàu goái beân tay maët.

Ñoäc giaû seõ thaáy raèng Damodar chæ laø moät ngöôøi sô cô treân ñöôøng huyeàn moân vaø khoâng theå nhôù roõ moät caùch chính xaùc vieäc gì ñaõ xaûy ra ôû caûnh giôùi beân kia khi trôû veà taâm thöùc ngoaïi giôùi hoàng traàn.

Khi toâi nghe anh ta keå chuyeän aáy, toâi laøm ngay hai vieäc sau ñaây ñeå bieát roõ söï thaät. Toâi vieát moät baûn chöùng thö veà söï vieäc naøy vaø yeâu caàu baïn Narain Swamy haõy cuøng toâi kyù teân vaøo ñoù, coù ghi roõ giôø khaéc. Ñeán nhaø ga keá ñoù, töùc ga Saharanpore, toâi göûi ñieän tín hoûi baø Blavatsky: “Tai naïn gì ñaõ xaûy ra taïi Adyar luùc saùu giôø chieàu nay?”

Chuùng toâi ñeán Lahore vaøo luùc chín giôø saùng ngaøy hoâm sau, vaø ñöôïc ñöa ñeán moät traïi loä thieân goàm coù saùu chieác leàu caù nhaân duøng ñeå ôû vaø boán chieác leàu coâng coäng caêng baèng vaûi cöùng duøng laøm choã hoäi hoïp vaø choã dieãn thuyeát, döïng treân moät khoaûnh ñaát troáng ôû ngoaïi oâ phía baéc thaønh phoá.


Chuùng toâi keå cho caùc baïn ñaïo nghe caâu chuyeän xaûy ra ñeâm hoâm tröôùc treân xe löûa, vaø ñöa tôø chöùng thö ra cho hoï xem: toâi yeâu caàu caùc baïn coù maët luùc aáy kyù teân vaøo ñoù vaø ghi nhaän raèng luùc aáy böùc ñieän tín mong ñôïi cuûa baø Blavatsky vaãn chöa ñeán.

Keá ñoù moïi ngöôøi töø giaõ toâi ñeå ñi taém vaø aên saùng. Trong khi toâi ñang ngoài trong leàu vaûi vôùi oâng R. C. Bary, chuû buùt taïp chí Arya, thì moät ngöôøi ñöa thö cuûa Sôû Böu ñieän böôùc vaøo, tay caàm moät böùc ñieän tín coù boïc trong bao giaáy maøu naâu. Toâi yeâu caàu baïn Ruttan Chand haõy giöõ laáy böùc ñieän tín ñeå chôø ñeán khi nhöõng ngöôøi baïn khaùc trôû laïi seõ môû ra ñoïc tröôùc maët moïi ngöôøi.

Vieäc naøy ñöôïc thöïc hieän vaøo ñuùng möôøi hai giôø tröa, do oâng R. C. Bary vaø chín baïn ñaïo coù maët ñoàng kyù teân phía sau böùc ñieän tín ñeå chöùng thöïc caùc söï vieäc.

Noäi dung böùc ñieän tín nhö sau:

“Toâi vaáp phaûi chieác gheá baønh, teù naëng treân ñaàu goái tay maët, ngaõ vaøo mình baø Coulomb, laøm oâng baø Morgan hoát hoaûng. Damodar laøm chuùng toâi giöït mình.”

Böùc ñieän tín cuûa toâi göûi töø Saharanpore ñeán tay baø Blavatsky vaøo ñeâm 17; ñieän tín traû lôøi cuûa baø


Blavatsky ñeà ngaøy 18 taïi Adyar luùc 7 giôø 55 phuùt vaø toâi nhaän ñöôïc taïi Lahore vaøo giöõa tröa hoâm aáy. Söï sai bieät veà chi tieát giöõa caâu chuyeän töôøng thuaät cuûa Damodar vaø baø Blavatsky cuõng khoâng laøm ai ngaïc nhieân vì trình ñoä sô cô cuûa Damodar luùc aáy, coøn söï vieäc chính, töùc laø vieäc baø bò teù naëng vaø bò thöông treân ñaàu goái beân tay maët ñöôïc xaùc nhaän hoaøn toaøn laø ñuùng.

II.

Leàu traïi cuûa toâi ñöôïc khaùch ñeán vieáng thaêm raát ñoâng suoát ba ngaøy lieàn trong thôøi gian chuùng

toâi löu truù taïi Lahore, vaø toâi coù dieãn thuyeát hai laàn döôùi leàu vaûi coâng coäng tröôùc moät ñaùm quaàn chuùng ñoâng ñaûo.

Ñeâm 19, toâi ñang nguû trong leàu. Thình lình toâi thöùc giaác vì caûm thaáy coù moät baøn tay sôø vaøo ngöôøi toâi. Traïi naøy ñöôïc döïng leân giöõa ñoàng troáng, vaø naèm ngoaøi söï baûo veä cuûa caûnh saùt thaønh phoá Lahore. Phaûn öùng ñaàu tieân cuûa toâi laø töï veä choáng laïi moät keû cuoàng tín toân giaùo coù theå ñeán aùm saùt toâi. Toâi beøn ngoài nhoåm daäy, naém chaët laáy hai caùnh tay ngöôøi laï maët vaø hoûi baèng thoå ngöõ Hindoustani raèng y laø ai vaø y muoán gì.


Vieäc aáy chæ xaûy ra trong chôùp maét, vaø toâi giöõ chaët laáy ngöôøi kia trong tö theá töï veä cuûa moät ngöôøi tröôùc côn nguy bieán coù theå bò haønh hung baát ngôø vaø phaûi baûo toaøn tính maïng cuûa mình. Nhöng ngay khi ñoù, moät gioïng noùi eâm aùi dòu daøng thoát leân: “Anh khoâng bieát toâi sao? Anh khoâng nhôù toâi chaêng?”

Thì ra ñoù laø gioïng noùi cuûa chaân sö K. H. Caûm xuùc cuûa toâi lieàn thay ñoåi ñoät ngoät, toâi beøn buoâng tay ra, chaép hai tay kính caån vaùi chaøo ngaøi, vaø muoán nhaûy ra khoûi giöôøng naèm ñeå ñaûnh leã ngaøi. Nhöng ngaøi ñöa tay ngaên toâi laïi, vaø sau khi ñaõ trao ñoåi vôùi nhau vaøi caâu, ngaøi naém baøn tay traùi toâi trong tay ngaøi, cuoán troøn nhöõng ngoùn tay maët cuûa ngaøi trong loøng baøn tay toâi, vaø ñöùng yeân beân caïnh giöôøng, trong khi ñoù toâi coù theå nhìn thaáy göông maët ñaày haûo yù vaø thaùnh thieän cuûa ngaøi döôùi aùnh ñeøn trong leàu. Sau moät laùt, toâi caûm thaáy moät vaät gì meàm maïi töôïng hình trong baøn tay toâi, keá ñoù chaân sö ñaët baøn tay treân traùn toâi, thoát ra moät lôøi ban an hueä, vaø sau khi rôøi khoûi gian leàu ngaên ñoâi cuûa toâi, ngaøi böôùc qua gian keá beân ñeå thaêm oâng W. T. Brown. OÂng naøy nguû ôû gian beân caïnh, sau moät taám vaùch ngaên baèng vaûi cöùng chia leàu ra laøm hai buoàng.

Khi toâi coù thôøi giôø ñeå laáy laïi tinh thaàn vaø chuù yù ñeán mình, toâi thaáy toâi ñang naém trong baøn tay traùi moät tôø giaáy xeáp laøm tö, goùi trong moät caùi khaên luïa.


Ñoäng taùc ñaàu tieân cuûa toâi leõ töï nhieân laø böôùc ñeán gaàn ñeøn vaø môû tôø giaáy ra ñoïc. Ñoù laø moät böùc thö khuyeân baûo veà vieäc rieâng tö cuûa toâi, coù chöùa ñöïng nhöõng lôøi tieân tri veà caùi cheát cuûa hai ñoái thuû heát söùc choáng laïi Hoäi Thoâng thieân hoïc luùc aáy, nhöng khoâng noùi roõ teân. Lôøi tieân tri naøy ñaõ öùng nghieäm vôùi caùi cheát cuûa Swami Dyanand Saraswati vaø Keshab Chandra Sen ít laâu sau ñoù.

Vieäc gì xaûy ra trong gian buoàng cuûa baïn Brown ôû keá beân, oâng ta ñaõ keå laïi cho nhieàu nhaân chöùng nghe, vaø ñaõ coâng boá trong moät taäp vaên thö nhan ñeà: “Vaøi kinh nghieäm ôû AÁn Ñoä”. Trong moät taäp vaên thö khaùc nöõa nhan ñeà: “Moät tham luaän giaûi thích veà Hoäi Thoâng thieân hoïc”, oâng ta vieát:

“Coù theå noùi raèng chaân sö K. H. laø moät baäc sieâu phaøm. Ngöôøi vieát ñaõ coù haân haïnh gaëp ngaøi taïi Lahore, vaø coù dieãm phuùc noùi chuyeän vaø tieáp xuùc vôùi ngaøi. Ngöôøi vieát cuõng ñaõ nhaän ñöôïc thö cuûa ngaøi taïi Madras, Lahore, Jammu, vaø moät laàn nöõa ôû Madras, taát caû caùc thö aáy ñeàu ñöôïc vieát baèng moät tuoàng chöõ gioáng nhau, v.v...”

Khi toâi nghe thoát leân moät tieáng keâu ngaïc nhieân ôû gian buoàng keá beân, toâi môùi böôùc qua xem vieäc gì ñaõ xaûy ra, thì oâng Brown lieàn ñöa cho toâi xem moät


böùc thö goùi trong moät chieác khaên luïa gioáng nhö cuûa toâi nhöng vôùi noäi dung khaùc haún. Thö aáy cuõng ñöôïc ngaøi töôïng hình trong loøng baøn tay oâng, gioáng nhö tröôøng hôïp cuûa toâi, vaø chuùng toâi cuøng laáy ra ñoïc chung nhau.

Veà sau, ngöôøi baïn treû naøy laïi thay ñoåi chí höôùng nhieàu laàn, vaø sau khi ñaõ xoay trôû giaùp moät voøng thay ñoåi lôùn qua nhieàu toå chöùc toân giaùo khaùc nhau, sau cuøng oâng theo ñaïo Gia Toâ vaø laøm giaùo vieân trong moät tröôøng hoïc cuûa Hoäi Thaùnh La Maõ.

Böùc thö cuûa chaân sö K. H. coù ñeà caäp ñeán vieäc chaân sö M. ñeán vieáng thaêm toâi taïi New York tröôùc ñaây, khi aáy ngaøi ñoïc ñöôïc tö töôûng thaàm kín cuûa toâi vaø ban cho toâi caùi khaên vaán ñaàu cuûa ngaøi ñeå chöùng minh cuï theå raèng ngaøi ñaõ thaät söï xuaát hieän trong phoøng toâi. Thö vieát nhö sau:

“Taïi New York, con ñaõ muoán coù moät baèng chöùng cuï theå raèng cuoäc vieáng thaêm cuûa ngaøi khoâng phaûi laø moät aûo aûnh, vaø ngaøi ñaõ cho con caùi baèng chöùng ñoù. Baây giôø, tuy con khoâng ñoøi hoûi, ta cuõng cho con caùi baèng chöùng naøy: khi ta khoâng coøn ôû ñaây, caùi thö naøy seõ nhaéc nhôû cho con bieát söï gaëp gôõ cuûa chuùng ta ñeâm nay. Baây giôø ta sang gaëp Brown ñeå thöû thaùch naêng khieáu tröïc giaùc cuûa noù. Ñeâm mai, khi


traïi ñaõ vaéng ngöôøi, ta laïi seõ ñeán ñaây ñeå noùi chuyeän vôùi con nhieàu hôn, vì con caàn phaûi ñöôïc caûnh giaùc tröôùc veà vaøi söï vieäc seõ xaûy ñeán trong töông lai.”

Ngaøi keát luaän:

“Haõy luoân luoân caûnh giaùc, nhieät thaønh, vaø saùng suoát trong moïi vieäc; vì con neân nhôù raèng söï höõu ích cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc phaàn lôùn tuøy nôi söï coá gaéng cuûa con, vaø aân hueä cuûa chuùng ta luoân luoân ñöôïc ban xuoáng cho nhöõng nhaø “saùng laäp” chòu ñau khoå hy sinh, vaø cho taát caû nhöõng ngöôøi trôï giuùp trong coâng vieäc cuûa hoï.”

III.

Kinh nghieäm laï luøng treân ñaây chaéc haún seõ gaây aán töôïng saâu xa trong taâm hoàn nhöõng keû trì

ñoän nhaát, huoáng hoà ñoái vôùi nhöõng ngöôøi coù hoaøi baõo ñöôïc coù cô hoäi coäng taùc baèng caùch naøy hay caùch khaùc vôùi caùc ñaáng chaân sö vì muïc ñích phuïng söï nhaân loaïi. Neáu coù ai hoûi toâi theá naøo laø noãi nieàm sung söôùng hieám coù nhaát, toâi seõ traû lôøi raèng: “Ñöôïc nhìn thaáy vaø noùi chuyeän vôùi moät vò chaân sö, vì döôùi aûnh höôûng


haøo quang thaùnh thieän cuûa ngaøi, taâm hoàn ta seõ naûy nôû nhö caùi hoa döôùi aùnh maët trôøi vaø baûn theå ta traøn ñaày moät nieàm vui töôi hoan laïc khoân taû.”

Veà phaàn toâi, toâi ñaõ coù caùi nieàm phuùc laïc ñoù maø khoâng mong caàu. Tuy nhieân, moãi khi toâi coù dòp hoài töôûng laïi vieäc aáy, noù chæ gioáng nhö moät aùnh naéng thoaùng qua trong ngaøy u aùm, chæ xuaát hieän trong giaây laùt roài laïi bieán maát ñi.

Thôøi gian gaëp gôõ giöõa toâi vôùi chaân sö ñeâm aáy khoâng keùo daøi quaù möôøi phuùt ñoàng hoà. Caùi chaïm tay cuûa ngaøi keùo toâi ra khoûi giaác nguû ngon say khoâng moäng mò. Hoâm aáy toâi ñaõ traûi qua moät ngaøy laøm vieäc meät moûi, caùi leàu vaûi raát laïnh leõo, chæ ñöôïc söôûi aám baèng vaøi cuïc than hoàng ñöïng trong moät caùi chaäu ñaát, vaø toâi keùo meàn truøm leân ñeán taän hai mang tai. Toâi bò moät baøn tay laï sôø vaøo mình, toâi giaät mình thöùc giaác, toâi naém chaët laáy hai caùnh tay ngöôøi laï, cuõng coù theå laø moät keû ñeán aùm saùt toâi. Theá roài, gioïng noùi ngoït ngaøo hieàn dòu cuûa ngaøi laøm tieâu tan côn ngaùi nguû cuoái cuøng cuûa toâi, göông maët ngaøi saùng rôõ vôùi moät nuï cöôøi; toâi nhìn thaáy ngaøi döôùi aùnh saùng maäp môø cuûa ngoïn ñeøn daàu ôû phía sau. Keá ñoù laø hieän töôïng taïo neân moät böùc thö goùi trong chieác khaên luïa ngay trong baøn tay toâi, vaøi lôøi khuyeân baûo, moät caùi chaøo töø giaõ. Ngaøi ñaõ böôùc ñi qua khoûi caây ñeøn ñeå treân caùi röông, nhöng hình daùng phong nhaõ cuûa ngaøi coøn löu laïi moät luùc nôi cöûa


leàu. Ngaøi ban cho toâi moät caùi nhìn thaân meán cuoái cuøng, roài ñi.

Taát caû khoâng keùo daøi ñöôïc bao laâu, nhöng kyù öùc ñoù vaãn coøn maõi suoát ñôøi toâi. Nhieàu naêm tröôùc ñaây, nhö ñoäc giaû chaéc coøn nhôù, toâi ñöôïc leänh xuùc tieán coâng vieäc cô hoà nhö khoâng coù söï höôùng daãn vaø trôï giuùp cuûa caùc ñaáng chaân sö maø chæ vì muïc ñích phuïng söï nhaân loaïi. Chuùng toâi khoâng troâng ñôïi gì nôi caùc ngaøi, nhöng saün saøng laøm baát cöù vieäc gì caàn thieát vaø saün saøng öùng phoù vôùi moïi dieãn bieán xaûy ra. Toâi ñaõ tieáp tuïc laøm vieäc trong tinh thaàn ñoù cho ñeán ngaøy nay, khoâng caàu mong ñöôïc trôï giuùp, cuõng khoâng heà thoái chí ngaõ loøng vì khoâng coù lôøi höùa heïn giuùp ñôõ cuûa caùc ngaøi.

Tuy nhieân, chuùng toâi vaãn khoâng bao giôø bò boû rôi khi söï giuùp ñôõ aáy thaät söï laø caàn thieát. Cuoäc vieáng thaêm cuûa chaân sö taïi Lahore chæ laø moät trong nhieàu baèng chöùng cho toâi thaáy raèng chuùng toâi luoân luoân ñöôïc theo doõi vaø trôï giuùp; khoâng heà bò boû rôi hay queân laõng trong nhöõng côn nghòch caûnh khoù khaên, duø cho vieãn aûnh töông lai môø mòt toái taêm hay nguy kòch ñeán ñaâu.

Treân hai möôi naêm traûi qua caùi kinh nghieäm ñoù ñaõ gieo trong taâm hoàn toâi moät söï bình tónh thöôøng xuyeân vaø ñöùc tin vöõng chaéc, cuõng nhö noù ñaõ gaây neân trong taâm hoàn baø Blavatsky. Kinh nghieäm ñoù ñoâi khi


coù theå laø linh aûnh cuûa moät ñaáng cao caû, coù khi laø moät gioïng noùi nghe ñöôïc roõ raøng, coù khi laø moät lôøi tieân tri vieäc saép ñeán, coù khi cuõng laø moät thoâng ñieäp nhaén qua lôøi cuûa moät ngöôøi trung gian, chaúng haïn nhö thoâng ñieäp maø baø Mongruel, moät nhaø nöõ linh thò taøi tình, ñaõ nhaén vôùi toâi trong moät côn xuaát thaàn taïi Paris naêm ngoaùi, cho toâi bieát tröôùc töông lai gaàn ñaây cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc, thôøi haïn kieáp soáng hieän taïi cuûa toâi, vaø tình hình cuûa Hoäi khi toâi töø traàn.

Cuõng y nhö vaäy, trong böùc thö cuûa Chaân Sö taïo ra ngay trong loøng baøn tay toâi, coù tieân lieäu veà caùi cheát cuûa hai ñoái thuû lôïi haïi cuûa Hoäi, keøm theo vôùi nhöõng lôøi khuyeân höõu ích cuûa ngaøi. Tuy nhöõng keû thuø nghòch phaûn boäi coù theå nguïy taïo nhöõng söï gieøm sieåm, phæ baùng veà lòch söû cuûa phong traøo Thoâng thieân hoïc vaø boâi nhoï teân tuoåi cuûa chuùng toâi, nhöng vieäc aáy khoâng ñem cho hoï moät maûy may lôïi ích naøo. Coâng vieäc cuûa chuùng toâi vaãn tieáp tuïc, nhöõng ngöôøi phuïng söï chaân chính ñöôïc nhìn nhaän, khích leä vaø trôï giuùp, chöøng naøo maø hoï vaãn trung thaønh vôùi lyù töôûng vaø laøm troøn boån phaän.


IV.

Sau khi toâi vaø oâng Brown coù caùi haân haïnh ñöôïc chaân sö ñeán vieáng, ñeâm hoâm sau hai chuùng toâi

vaø Damodar cuøng ngoài trong tuùp leàu cuûa toâi luùc möôøi giôø ñeâm ñeå ñôïi söï taùi ngoä vôùi chaân sö K. H. nhö ngaøi ñaõ cho bieát tröôùc.

Traïi hoaøn toaøn vaéng laëng, caùc baïn ñaïo cuûa chuùng toâi ñaõ ñi taûn maùc vaøo thaønh phoá Lahore. Chuùng toâi ngoài treân gheá ôû phía sau leàu vaûi, ñeå khuaát daïng cho ngöôøi trong traïi khoâng nhìn thaáy.

Maûnh traêng haï tuaàn coøn chöa moïc leân. Sau khi ngoài ñôïi moät laùt, chuùng toâi nghe coù tieáng chaân ngöôøi vaø thaáy moät ngöôøi AÁn Ñoä cao lôùn töø phía ñoàng baèng troáng trôn böôùc ñeán gaàn chuùng toâi. Ngöôøi aáy coøn caùch chuùng toâi coù vaøi thöôùc, beøn ra hieäu cho Damodar haõy böôùc ñeán gaàn. Ngöôøi kia noùi cho Damodar bieát raèng chaân sö seõ ñeán trong vaøi phuùt nöõa, vaø ngaøi coù vieäc rieâng vôùi Damodar. Ñoù laø moät ñeä töû cuûa chaân sö K. H.

Ngay khi ñoù, chuùng toâi thaáy chaân sö K. H. xuaát hieän ñeán cuøng moät phía vaø ñi qua maët ngöôøi ñeä töû. Ngöôøi naøy beøn ruùt lui ra sau ñoù moät quaõng ngaén.


Ngaøi ñöùng tröôùc maët nhoùm chuùng toâi, chuùng toâi cuõng ñaõ ñöùng daäy vaø chaép tay cung kính vaùi chaøo ngaøi theo kieåu AÁn Ñoä, chæ caùch ngaøi coù vaøi thöôùc. Baïn Brown vaø toâi ñöùng yeân moät choã, coøn Damodar böôùc ra vaø noùi chuyeän trong vaøi phuùt vôùi chaân sö, sau ñoù y trôû laïi vôùi chuùng toâi coøn chaân sö böôùc ra veà. Toâi coøn nghe tieáng chaân ngaøi ñi treân maët ñaát, nhö theá ngaøi khoâng phaûi ñi baèng theå vía maø laø baèng xaùc phaøm.

Toâi coøn ngoài laïi baøn ñeå vieát nhaät kyù tröôùc khi ñi nguû thì thaáy vò ñeä töû xuaát hieän ngoaøi khung cöûa soå, ra hieäu cho toâi nhìn ra phía ngoaøi, vaø chæ cho toâi thaáy chaân sö ñang ñöùng ñôïi toâi döôùi aùnh sao khuya.

Toâi böôùc ra khoûi leàu ñi veà phía chaân sö. Ngaøi vaø toâi cuøng ñi ñeán moät nôi caùch ñoù moät quaõng ñeå khoâng sôï bò ai quaáy raày. Khi ñoù ngaøi môùi noùi chuyeän vôùi toâi trong khoaûng nöûa tieáng ñoàng hoà veà taát caû nhöõng gì toâi caàn bieát. Khoâng caàn phaûi noùi raèng toâi ñaõ nguû raát ít trong hai ñeâm ñoù. Tuy nhieân, chaân sö cho toâi bieát raèng ngaøi ñeán khoâng phaûi hoaøn toaøn do yù rieâng, tuy raèng ngaøi raát vui loøng maø ñích thaân ñeán gaëp toâi. Ngaøi ñeán ñaây vì thöøa leänh moät ñaáng tröôûng thöôïng coøn cao caû hôn ngaøi, ñaáng aáy raát haøi loøng veà söï trung kieân cuûa toâi, ngaøi muoán nhaéc nhôû toâi haõy giöõ vöõng tinh thaàn vaø ñöøng bao giôø maát loøng tin töôûng.


Khi cuoäc hoäi kieán chaám döùt, chaân sö ban aân hueä vaø töø giaõ toâi, roài cuøng vôùi ngöôøi ñeä töû böôùc chaân ra veà.

V.

Ngaøy hoâm sau, chuùng toâi nhoå traïi vaø rôøi Lahore ñi Jammu theo lôøi môøi cuûa vò Quoác vöông xöù

Kashmir. Moät quan vieân ban tieáp taân cuûa nhaø vua ñöôïc göûi ñeán Lahore ñeå tieáp ñoùn vaø ñöa toâi veà kinh ñoâ.

Toâi ñöôïc bieát raèng vò Quoác vöông coù tuïc leä taëng quaø raát haäu baèng tieàn vaø ñoà y trang quyù giaù cho caùc vò taân khaùch, nhöng toâi quyeát töø choái khoâng nhaän duø chæ moät ru-pi, vì vieäc aáy khoâng phuø hôïp vôùi thoùi quen cuûa toâi.

Vò söù giaû khoâng bieát phaûi xöû söï ra sao giöõa hai ñaøng vôùi nhöõng laäp tröôøng cöùng raén nhö theá. Moät cuoäc trao ñoåi ñieän tín tieáp theo sau ñoù vaãn khoâng laøm cho tình traïng ñöôïc toát ñeïp hôn. Roát cuoäc, vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát baèng moät caùch laøm thoûa maõn caû ñoâi beân. Chuùng toâi thoûa thuaän raèng quaø taëng cuûa nhaø vua seõ ñöôïc toâi tieáp nhaän vôùi tö caùch Hoäi tröôûng Hoäi Thoâng thieân hoïc, vì treân cöong vò naøy thì toâi saün


saøng chaáp nhaän moïi söï ñoùng goùp hay bieáu taëng cho Hoäi, duø laø soá tieàn lôùn hay nhoû, mieãn khoâng gaây thieät haïi cho baát cöù ngöôøi naøo.

Khi ñeán thuû ñoâ Jammu, toâi ñöôïc ñöa ñeán toøa Vöông cung. Taïi ñaây, vò Quoác vöông tieáp ñoùn toâi moät caùch nieàm nôû, trang troïng theo nghi leã, toû cho toâi thaáy raèng toâi ñöôïc ngheânh tieáp nhö moät vò thöôïng khaùch.

Sau khi ñaõ phaân ngoâi chuû khaùch vaø trao ñoåi nhöõng lôøi chuùc möøng xaõ giao thoâng thöôøng, Quoác vöông môùi cuøng toâi ñaøm luaän veà trieát hoïc vaø ñaïo lyù. Toâi nhaän thaáy oâng thoâng thaïo trieát lyù Pheä-ñaø vaø cuõng thoâng suoát caùc moân phaùi trieát hoïc AÁn Ñoä. Quoác vöông hoaøn toaøn tin töôûng nôi söï hieän dieän cuûa caùc ñaáng chaân sö, vaø tin raèng caùc ngaøi seõ giuùp cho xöù AÁn Ñoä coù ñöôïc nhöõng gì tuøy theo nghieäp quaû cuûa noù cho pheùp chöù khoâng hôn nöõa.

Quoác vöông cuõng noùi qua veà vaán ñeà söùc khoûe keùm cuûa oâng. OÂng bieát toâi ñaõ töøng chöõa khoûi beänh cho nhieàu ngöôøi, vaø gaàn ñaây toâi ñaõ ñöôïc leänh ngöng coâng vieäc ñoù, nhöng hoûi raèng toâi coù theå naøo giuùp cho oâng giaûm bôùt côn nhöùc ñaàu döõ doäi maø oâng ñang chòu ñöïng. Leõ töï nhieân toâi baèng loøng, vaø sau khi Quoác vöông ñaõ thaùo gôõ caùi khaên vaán ñaàu, toâi môùi khoaùt tay truyeàn ñieän cho oâng. Toâi raát thích thuù maø laøm cho Quoác


vöông heát ñau nhöùc, vaø khi cuoäc hoäi kieán chaám döùt, Quoác vöông yeâu caàu toâi haõy ñeán vieáng oâng moãi ngaøy hai laàn trong thôøi gian löu truù taïi ñaây, ñeå chuùng toâi coøn trao ñoåi vôùi nhau veà caùc vaán ñeà toân giaùo cao sieâu maø caû hai chuùng toâi ñeàu öa thích.

Ngaøy hoâm sau, toâi ñeán hoaøng cung hai laàn ñeå tieáp tuïc cuoäc ñaøm thoaïi veà ñaïo lyù vaø cuõng ñeå truyeàn ñieän chöõa beänh cho Quoác vöông. Vò Thuû töôùng cuõng coù maët cuøng vôùi nhöõng quan vieân khaùc, goàm caû vò Chaùnh aùn Tö phaùp, vaø thænh thoaûng cuõng xen vaøo caâu chuyeän ñaïo lyù, theo loái töï nhieân cuûa ngöôøi phöông Ñoâng.

Vò Chaùnh aùn ñaõ cuøng toâi ñaøm luaän suoát buoåi toái hoâm ñoù, vaø trong buoåi noùi chuyeän, oâng ta noùi raèng Quoác vöông raát quyù meán toâi ñeán möùc saün saøng thoûa maõn baát cöù ñieàu gì toâi muoán. Toâi nghe thì bieát vaäy thoâi, nhöng khoâng löu yù lôøi noùi aáy. Tuy nhieân, sau khi oâng Chaùnh aùn ñaõ ra veà, toâi laáy laøm ngaïc nhieân vì baïn Brown ñaõ döïa vaøo lôøi noùi aáy maø yeâu caàu toâi xin cho y ñöôïc boå nhieäm chöùc Thaåm phaùn.

Toâi noùi: “Sao? Anh ñeán AÁn Ñoä ñeå hieán thaân vaøo coâng vieäc phuïng söï. Toâi ñaõ vieát thö caûnh caùo anh ñöøng coù troâng ñôïi gì ngoaøi vieäc chaáp nhaän hy sinh. Anh laïi vöøa coù caùi vinh haïnh ñöôïc moät vò chaân sö ñeán vieáng vaø göûi thö cho anh, ñoù laø moät aân suûng ñaëc bieät maø nhieàu hoäi vieân kyø cöïu nhaát cuûa Hoäi Thoâng


thieân hoïc cuõng chöa coù ñöôïc! Theá maø nay anh laïi saün saøng ngaõ quî tröôùc söï caùm doã ñaàu tieân vaø xin ñöôïc nhaän moät chöùc vuï ngoaøi khaû naêng cuûa mình?”

Toâi giaûi thích cho anh ta raèng neáu thaät söï vò Quoác vöông kính troïng toâi, ñoù laø vì oâng ta bieát raèng toâi khoâng heà nhaän laáy baát cöù moät moùn quaø taëng hay moät aân hueä naøo cho rieâng mình, hay cho baát cöù moät ngöôøi thaân naøo. Sau cuøng, anh ta ñaõ nghe ra vaø khoâng noùi theâm gì nöõa, nhöng vieäc naøy ñaõ phôi baøy taâm ñòa cuûa anh ta moät caùch roõ raøng tröôùc maét toâi, vaø cuoäc ñôøi anh ta sau ñoù ñaõ xaùc nhaän ñuùng nhöõng gì toâi caûm nhaän veà trình ñoä vaø con ngöôøi cuûa anh ta.

272

CHÖÔNG MÖÔØI BAÛY

DAMODAR BIEÄT TÍCH

I.

Trong khi toâi vaãn tieáp tuïc ñeán hoäi kieán haèng ngaøy vôùi Quoác vöông Kashmir, thì vaøo ñeâm noï

coù moät bieán coá xaûy ra: Damodar thình lình bieán maát vaø khoâng ñeå laïi daáu veát gì ñeå cho toâi bieát raèng anh ta ñaõ ñi ñaâu hay bao giôø seõ trôû laïi.

Toâi hoái haû ñi tìm, nhöng taát caû caùc gian phoøng ñeàu troáng trôn. Nhöõng baïn ñaïo khaùc ñeàu ñaõ xuoáng taém döôùi soâng. Toâi hoûi thaêm moät ngöôøi phuïc vuï thì bieát raèng Damodar ñaõ ñi ra khoûi nhaø moät mình vaøo luùc saùng sôùm, nhöng khoâng nhaén laïi gì.

Khoâng bieát phaûi laøm theá naøo, toâi lieàn trôû veà phoøng rieâng thì thaáy treân baøn coù moät böùc thö cuûa moät vò chaân sö, baûo toâi ñöøng lo nghó gì veà ngöôøi baïn treû vì anh ta ñöôïc ñaët döôùi söï che chôû cuûa ngaøi, nhöng khoâng noùi gì veà vieäc anh ta coù trôû veà hay khoâng. Toâi


chæ maát chöøng moät phuùt ñeå ñi quanh khaép caùc phoøng vaø khoâng nghe coù tieáng chaân ngöôøi ñi ngoaøi saân loùt ñaù soûi vuïn. Khoâng moät ngöôøi naøo coù theå böôùc vaøo phoøng toâi trong thôøi gian ñoù, tuy vaäy ñaây laø böùc thö bí maät, vôùi tuoàng chöõ vieát cuûa chaân sö K. H. vaø caùi phong bì kieåu Trung Hoa quen thuoäc, naèm treân baøn cuûa toâi.

Vieäc laøm ñaàu tieân cuûa toâi khi ñoù laø thu gom haønh trang cuûa Damodar, goàm moät caùi röông vaø ñoà neäm goái ñeå nguû, vaø xeáp goïn döôùi gaàm giöôøng cuûa toâi. Keá ñoù toâi göûi moät ñieän tín cho baø Blavatsky bieát tin Damodar ñi bieät tích vaø khoâng bieát bao giôø veà.

Khi nhöõng baïn ñaïo ñi taém xong trôû veà nhaø, hoï cuõng xuùc ñoäng nhö toâi veà söï vieäc naøy, vaø chuùng toâi ñaõ maát nhieàu thì giôø thaûo luaän vaø phoûng ñoaùn veà haäu quaû khaû höõu cuûa noù. Toâi ñeán hoaøng cung hai laàn trong ngaøy ñoù, vaø ñaõ ñöôïc Quoác vöông ñoùn tieáp ngaøy caøng troïng voïng hôn. OÂng toû ra voâ cuøng haäu ñaõi toâi, thaûo luaän vôùi toâi veà trieát hoïc Veùdanta moät caùch thích thuù roõ reät, vaø khaån khoaûn môøi moïc toâi cuøng ñi vôùi oâng laàn sau, khi Quoác vöông ñi leân Srinagar, thuû ñoâ xöù Kashmir.

Khi trôøi ñaõ saép toái, toâi coøn ngoài vieát moät mình trong ngoâi bieät thöï, khi ñoù caùc baïn ñaïo khaùc ñaõ cöôõi ngöïa ñi chôi quanh vuøng, boãng toâi nghe tieáng chaân


ngöôøi ñi treân maët ñaát raéc soûi ôû phía ngoaøi. Nhìn quanh, toâi thaáy moät ngöôøi ñöa thö Kashmir cao lôùn, ñem ñieän tín ñeán cho toâi.

Ñoù laø thoâng ñieäp cuûa baø Blavatsky traû lôøi böùc ñieän tín cuûa toâi. Baø noùi raèng moät vò chaân sö coù cho baø hay raèng Damodar seõ trôû veà, vaø daën toâi khoâng neân ñeå cho moät ngöôøi naøo khaùc ñoäng chaïm ñeán ñoà haønh trang, nhaát laø ñoà neäm goái cuûa y. Phaûi chaêng thaät laï luøng, vì luùc ñoù baø Blavatsky ñang ôû Madras, töùc laø caùch ñoù ñoä hai ngaøn daëm, laïi daën toâi laøm chính caùi vieäc maø toâi ñaõ laøm, theo phaûn öùng ñaàu tieân khi nhaän thaáy raèng Damodar ñaõ ra ñi. Phaûi chaêng ñoù laø thaàn giao caùch caûm? Nhöng laïi coøn moät ñieàu laï luøng hôn nöõa. Môû ra vaø ñoïc böùc ñieän tín khoâng laøm cho toâi maát ñeán moät phuùt; ngöôøi ñöa thö khoâng coù ñuû thôøi gian ñi ngang qua haøng ba ngoâi nhaø ñeå böôùc ra saân. Nhöng khi aáy, nhö moät tia chôùp nhoaùng, toâi caûm thaáy ngöôøi ñöa thö aáy khoâng phaûi laø moät ngöôøi thöôøng, maø chæ laø moät aûo aûnh.

Toâi bieát chaéc nhö vaäy, toâi coù theå theà thoát ñeå quaû quyeát nhö vaäy, bôûi vì coù moät söï dao ñoäng taâm linh huyeàn bí gaây ra nôi toâi moãi khi coù moät trong caùc ñaáng cao caû böôùc ñeán gaàn toâi. Thaät vaäy, ngay sau khi ñoù toâi ñaõ coù theå nhaän ra caùi tieát ñieäu rung ñoäng kyø bí gaây neân bôûi luoàng töø ñieån huyeàn dieäu cuûa sö phuï toâi,


ngaøi cuõng laø sö phuï cuûa baø Blavatsky. Toâi chaïy ngay ra cöûa vaø nhìn qua caùi saân troáng trôn cuûa khuoân vieân nhaø, trong ñoù khoâng coù caây coái hay buïi raäm naøo ñeå duøng laøm nôi aån truù, nhöng tuyeät nhieân khoâng nhìn thaáy gì caû! Ngöôøi ñöa thö ñaõ bieán maát cô hoà nhö chui vaøo loøng ñaát!

Khi toâi keå laïi chuyeän naøy, coù ngöôøi hoûi toâi raèng laøm sao coù theå giaûi thích söï thuyeân chuyeån böùc ñieän tín töø tay ngöôøi ñöa thö thaät qua tay ngöôøi ñöa thö giaû, vaø vieäc thaâu hoài tôø kyù nhaän cuûa toâi veà Sôû Böu ñieän, tröø phi coù söï toa raäp vôùi ngöôøi ñöa thö kia ñeå laøm vieäc naøy? Nhöng vieäc aáy thaät ra raát ñôn giaûn, mieãn laø ngöôøi ta hieåu ñöôïc veà quyeàn naêng cuûa söï thoâi mieân, hay noùi theo töø ngöõ cuûa huyeàn moân Ñoâng phöông thì ñoù laø caùi bí quyeát cuûa vieäc taïo neân aûo giaùc hay aûo aûnh. Vò chaân sö gaëp ngöôøi ñöa thö; baèng quyeàn naêng cuûa yù chí, ngaøi laøm cho anh ta khoâng nhìn thaáy ngaøi; ngaøi laøm cho anh ta trôû neân voâ yù thöùc, ñöa anh ta ñeán moät choã naøo ñoù vaø ñeå anh ta naèm trong giaác nguû thoâi mieân; roài ngaøi khoaùc laáy caùi hình daùng beân ngoaøi cuûa ngöôøi kia ñeå che khuaát taùc phong dieän maïo cuûa ngaøi; ñem böùc ñieän tín ñeán cho toâi; caàm laáy caùi bieân lai do toâi kyù nhaän; ñöa tay leân chaøo töø giaõ, vaø lui böôùc. Moät luùc sau ñoù, söï rung ñoäng thaàn kinh do luoàng töø ñieån cuûa ngaøi gaây ra nôi toâi phaûn doäi laïi nôi ngaøi, caûnh giaùc cho ngaøi bieát raèng


toâi ñang ôû vaøo tình traïng baùo ñoäng vaø ñöông nhieân seõ böôùc ra cöûa ñeå theo doõi ngaøi; theá laø ngaøi thoâi mieân thò giaùc cuûa toâi ñeå toâi khoâng nhìn thaáy ngaøi; trôû laïi choã ngöôøi ñöa thö naèm nguû luùc naõy; nheùt tôø bieân lai vaøo baøn tay anh ta; duøng yù chí laøm cho ngöôøi kia nhôù laïi moïi vieäc vöøa xaûy ra giöõa toâi vôùi ngaøi döôøng nhö ñaõ xaûy ñeán cho anh ta; ñaùnh thöùc anh ta daäy; duøng pheùp thoâi mieân che laáp thò giaùc cuûa anh ta; vaø traû anh ta veà Sôû Böu ñieän.

Ñoù laø moät chuoãi daøi nhöõng söï vieäc dieãn bieán noái tieáp nhau moät caùch raát ñôn giaûn, maø moïi nhaø chuyeân moân veà khoa thoâi mieân vaø nhaân ñieän ñeàu hieåu ñöôïc moät caùch deã daøng.

Damodar ra ñi luùc saùng ngaøy 25 thaùng 11, vaø trôû veà chieàu ngaøy 27 thaùng 11 sau khi vaéng maët ñoä saùu möôi giôø, nhöng y ñaõ thay ñoåi raát nhieàu! Khi ra ñi, y laø moät thanh nieân maûnh khaûnh yeåu ñieäu, moät baïch dieän thö sinh, nhuùt nhaùt ruït reø, nhöng y trôû veà vôùi moät göông maët raén roûi, nöôùc da saäm, raùm naéng, thaân hình khoûe maïnh, cöùng caùt, vaø taùc phong baïo daïn, ñaày cöông nghò. Chuùng toâi khoâng theå ngôø raèng ñoù vaãn laø moät Damodar cuûa tröôùc ñaây!

Anh ta ñaõ ñeán ñaïo vieän cuûa chaân sö vaø ñöôïc truyeàn thuï moät pheùp tu luyeän naøo ñoù. Anh ta ñöa cho toâi moät thoâng ñieäp cuûa moät vò chaân sö khaùc, maø toâi ñöôïc bieát


roõ, vaø ñeå chöùng minh söï thaät, anh ta thì thaàm vaøo tai toâi moät maät khaåu toâi ñaõ ñöôïc truyeàn daïy töø tröôùc ñeå chöùng thöïc nhöõng thoâng ñieäp cuûa caùc chaân sö.

II.

Ngaøy töø bieät vò Quoác vöông ñaõ ñeán. Luùc moät giôø tröa, chuùng toâi cöôõi voi ñi qua soâng ñeå ñeán

Wazirabad vaø nguû ñeâm taïi ñaây. Hoâm sau, Damodar töø giaõ chuùng toâi ñeå ñi Madras, coøn chuùng toâi tieáp tuïc loä trình ñi ñeán Jaipur.

Saùng hoâm sau nöõa, nhöõng baïn ñaïo taïi ñòa phöông ñöa toâi ñeán vieáng moät nhaø tu khoå haïnh teân laø Atmaram Swami. Töø laâu tröôùc khi toâi ñeán, vò tu só naøy ñaõ töøng noùi vôùi hoï raèng oâng ta coù lieân heä tröïc tieáp vôùi nhöõng vò chaân sö cuûa chuùng toâi, vaø taùm naêm tröôùc ñaây, ôû beân Taây Taïng, moät trong caùc vò aáy laø Jivan Singh coù noùi vôùi oâng ta raèng khoâng caàn phaûi thaát voïng vì tình traïng taâm linh suy ñoài ôû AÁn Ñoä, bôûi vì caùc ngaøi ñaõ saép ñaët cho hai ngöôøi AÂu Taây, moät nam vaø moät nöõ, khoâng bao laâu seõ ñeán ñaây ñeå phuïc höng neàn toân giaùo coå cuûa phöông Ñoâng.

Thôøi ñieåm taùm naêm ñoù truøng hôïp vôùi naêm thaønh laäp Hoäi Thoâng thieân hoïc taïi New York, vaø ñieàu tieát loä


naøy thaät toái ö quan troïng ñoái vôùi toâi. Toâi nhaän thaáy tu só laø moät ngöôøi coù taùc phong cao quí, ñieàm tónh, vaø trang nghieâm, hoaøn toaøn khaùc haún nhöõng ngöôøi tu só taàm thöôøng khaùc maø nay ngöôøi ta thaáy ôû khaép nôi vaø voâ tích söï cho xöù AÁn Ñoä.

Tu só chaøo toâi vôùi moät cung caùch lòch söï leã ñoä raát deã meán, vaø baøy toû loøng öôùc mong thaønh khaån raèng nhöõng hoäi vieân cuûa chuùng toâi neân ñöôïc khuyeán khích tu luyeän theo phaùp moân Yoga. Toâi noùi cho oâng ta bieát raèng toâi khoâng daùm laøm nhö vaäy moät caùch caåu thaû bôûi vì, tröø phi nhöõng moân sinh coù moät tính chaát thích nghi, vaø treân heát moïi söï, ñöôïc söï theo doõi tæ mæ cuûa nhöõng baäc minh sö, thì hoï môùi coù theå tu luyeän khoâng sai leäch vaø khoâng maéc phaûi nhöõng haäu quaû tai haïi.

Tu só ñoàng yù vôùi toâi veà ñieåm naøy, nhöng noùi raèng moïi söï ñaõ ñöôïc tieân lieäu tröôùc, vaø moïi nhu caàu caàn thieát seõ ñöôïc ñaùp öùng vaøo ñuùng luùc.

Thaät vaäy, ñieàu naøy quaû laø ñuùng nhö vaäy, vaø nhöõng ñieàu huyeàn dieäu ñaõ xaûy ñeán vôùi baø A. Besant, oâng Leadboater, vaø nhieàu vò khaùc nöõa maø hoài ñoù thaäm chí cuõng chöa phaûi laø hoäi vieân cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc, ñaõ hoaøn toaøn xaùc nhaän nhöõng lôøi tieân ñoaùn cuûa tu só Atmaram Swami ñaõ noùi vôùi toâi taïi Jaipur naêm 1883.


III.

Ñaïi hoäi thöôøng nieân cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc ñöôïc toå chöùc taïi Adyar vaøo haï tuaàn thaùng 12.

Khi Ñaïi hoäi khai maïc, nhöõng ñaïi bieåu caùc Chi hoäi teà töïu tham döï ñoâng ñaûo töø khaép nôi, chaät ních caû hoäi tröôøng. Toaøn theå caùc buoåi hoäi hoïp vaø sinh hoaït ñeàu bieåu loä moät loøng höùng khôûi nhieät thaønh. Vò theá cuûa Hoäi ôû AÁn Ñoä ñaõ raát vöõng vaøng kieân coá, khoâng moät gôïn maây u aùm naøo xuaát hieän treân voøm trôøi cuûa chuùng toâi.

Nhöõng khoaûn toån phí ñeå toå chöùc Ñaïi hoäi ñeàu do hoäi vieân ñoùng goùp keû ít ngöôøi nhieàu. Ngaøy 28 thaùng 12, khi moïi ngöôøi coøn ñöùng ôû ngoaøi hoäi tröôøng tröôùc khi Ñaïi hoäi khai maïc, toâi coù phaøn naøn vôùi baø Blavatsky raèng thaät laø moät ñieàu ñaùng tieác maø thaáy hoäi vieân tænh Madras laïi ñeå cho vò thaåm phaùn Srinivas Row ñoùng goùp tôùi naêm traêm ru-pi cho Ñaïi hoäi, vì toâi bieát chaéc raèng oâng ta khoâng coù ñuû khaû naêng taøi chaùnh ñeå tieâu xaøi roäng raõi nhö vaäy. Baø suy nghó moät luùc, roài goïi Damodar trong khi ngöôøi baïn treû naøy ñang ñöùng noùi chuyeän vôùi moät nhoùm baïn ñaïo ôû caùch ñoù moät quaõng khoâng xa. Baø noùi: “Anh haõy ñi leân chaùnh ñieän vaø laáy xuoáng cho toâi moät caùi goùi ôû ñoù.”


Damodar tuaân leänh, vaø khoâng ñaày naêm phuùt sau, y hoái haû trôû laïi vôùi moät bao thö kín trong tay, ngoaøi bao thö coù ñeà chöõ: “Göûi cho P. Srinivas Row”.

Vò thaåm phaùn ñöôïc môøi ñeán ñeå chuùng toâi trao böùc thö aáy cho oâng, vaø yeâu caàu oâng môû ra. OÂng laøm y theo lôøi, vaø laáy laøm ngaïc nhieân khoân taû maø laáy töø trong bao ra, moät böùc thö lôøi leõ raát öu aùi cuûa chaân sö K. H., caûm ôn veà tinh thaàn phuïng söï nhieät thaønh cuûa oâng, vaø göûi keøm theo ñoù laø moät xaáp giaáy baïc toång coäng laø naêm traêm ru-pi, treân moãi tôø coù vieát hai maãu töï “K. H.” baèng buùt chì xanh.

Toâi keå laïi ñuùng nhö söï vieäc ñaõ xaûy ra, vaø vôùi söï ñoàng yù cuûa vò thaåm phaùn, toâi coøn giöõ laïi moät tôø giaáy baïc möôøi ru-pi ñeå laøm kyû nieäm.

IV.

Thaùng tö naêm aáy, toâi coù buoåi hoäi kieán vôùi moät nhaø chieâm tinh Baø-la-moân, ngöôøi ñang sôû höõu

moät quyeån saùch raát coå xöa vieát treân laù keø, goïi laø Bhima Grantham. Nhöõng lôøi tieân tri maø oâng ta ruùt ra töø boä saùch naøy ñaõ laøm toâi voâ cuøng ngaïc nhieân. Nhöõng lôøi tieân tri hoïa phöôùc ñeàu khoâng coù giaù trò cho ñeán khi thaät söï öùng nghieäm, nhöng khi ñaõ öùng


nghieäm roài thì chuùng laïi coù moät taàm möùc quan troïng nhö laø nhöõng baèng chöùng cuûa khaû naêng tieân tri tieân giaùc trong con ngöôøi. Bôûi vaäy, toâi coù thoùi quen ghi cheùp laøm taøi lieäu taát caû nhöõng gì toâi ñöôïc nghe veà vaán ñeà aáy, ñeå coù theå neâu ra vaøo ñuùng luùc khi nhöõng lôøi tieân tri ñaõ öùng nghieäm.

Nhieàu baïn ñaïo coù cho toâi bieát raèng hoï ñaõ ñöôïc nhaø tieân tri naøy tham cöùu trong boä saùch coå thö ñoù vaø noùi leân nhöõng chi tieát raát chính xaùc veà cuoäc ñôøi cuûa hoï, vaø tieân tri veà nhöõng keá hoaïch, döï tính cuûa hoï maø veà sau ñaõ toû ra voâ cuøng öùng nghieäm. Hoï cuõng ñaõ ñöôïc nhaø chieâm tinh cho pheùp kieåm chöùng laïi nhöõng lôøi tieân tri aáy baèng caùch ñích thaân tra cöùu trong boä saùch. Hôn nöõa, caùc baïn ñaïo coøn cho toâi bieát raèng trong khi tra cöùu, hoï thaáy trong saùch aáy coù ghi nhaän moái töông quan cuûa hoï vôùi Hoäi Thoâng thieân hoïc, vaø ngoaøi ra, quyeån saùch coøn coù chöùa ñöïng nhieàu ñieàu tieân tri veà Hoäi Thoâng thieân hoïc nöõa. Vì leõ ñoù, hoï ñaõ saép ñaët moät cuoäc hoäi kieán giöõa nhaø chieâm tinh vôùi toâi, nhöng söï vieäc ñaõ gaëp raát nhieàu khoù khaên vaø chæ ñöôïc thöïc hieän sau khi ñaõ vöôït qua nhöõng söï choáng ñoái cuûa ngöôøi naøy veà vieäc hoäi kieán vôùi moät ngöôøi AÂu Taây. Daàu vaäy, oâng ta cuõng chöa quyeát ñònh döùt khoaùt cho ñeán sau khi ñaõ tra cöùu laïi trong quyeån saùch, vaø ghi nhaän ngaøy giôø chæ ñònh cho cuoäc hoïp maët, soá ngöôøi


ñöôïc pheùp tham döï, vaø vò trí cuøng phöông höôùng choã ngoài cuûa nhaø chieâm tinh vaø cuûa toâi.

Ñeán ngaøy giôø ñaõ ñònh, chuùng toâi ngoài xeáp baèng treân chieáu traûi döôùi ñaát, theo kieåu AÁn Ñoä. Khi caùi boïc vaûi goùi quyeån saùch ñöôïc môû ra, thì ñoù laø moät quyeån saùch coå, chöõ khaéc treân laù keø baèng moät caây buùt nhoïn.

Toâi nhaän thaáy quyeån saùch raát cuõ, caïnh saùch ñaõ phai maøu vaø nhaøu naùt, nhöõng chöõ vieát ñaõ ñen saäm vôùi thôøi gian. Quyeån saùch ñöôïc ñeå döïng ñöùng tröôùc maët toâi, nhöõng bìa laù ngöûa leân treân, vôùi moät sôïi daây buoäc laù xuyeân qua caùc laù ñaõ soi saün treân caùc laù keø maø moät ñaàu daây coøn thöøa vaø loù ra ngoaøi. Nhaø tieân tri baûo toâi caàm laáy ñaàu daây naøy, ñeå noù vaøo giöõa baát cöù hai laù keø naøo do toâi choïn, vaø môû quyeån saùch ra ôû choã ñoù.

Toâi laøm y theo lôøi, vaø luùc baáy giôø nhaø chieâm tinh môùi ñoïc nhöõng chöõ vieát treân trang ñoù vaø nhöõng trang sau. Quyeån saùch tieân tri vieát: “Ñöông söï khoâng phaûi ngöôøi AÁn Ñoä, maø laø ngöôøi ngoaïi quoác. Y sinh ra vaøo luùc sao Thaùi AÂm loït vaøo choøm sao Rua (Pleùiades), vôùi daáu hieäu sö töû ôû voøng cung ñi leân.”

Tieáp theo ñoù laø vaøi ñieåm chi tieát noùi veà nhöõng söï hy sinh maø toâi ñaõ laøm vì muïc ñích phuïng söï coâng ích xaõ hoäi. Keá ñoù, quyeån saùch noùi tieáp: “Cuøng vôùi moät baïn ñoàng moân, ñöông söï toå chöùc moät Hoäi ñeå truyeàn


baù giaùo lyù huyeàn moân (Brahma Gnyanum). Ngöôøi baïn ñoàng moân aáy laø moät ngöôøi nöõ, coù naêng löïc maïnh meõ, thuoäc doøng quí toäc, vaø cuõng nhö ñöông söï, laø ngöôøi nöôùc ngoaøi. Tuy sinh tröôûng nôi quyeàn quí, ngöôøi nöõ aáy cuõng töø boû taát caû, vaø ñaõ cuøng theo ñuoåi moät ñöôøng loái hoaït ñoäng töông töï treân ba möôi naêm. Tuy nhieân, nghieäp quaû khieán cho baø phaûi chòu nhieàu gian truaân, ñau khoå; baø bò ngöôøi ñoàng chuûng gheùt boû, maëc duø baø ñaõ lao coâng toån söùc laøm vieäc vì söï ích lôïi cho hoï.”

Keá ñoù, quyeån saùch noùi veà hai ngöôøi da traéng luùc ñaàu raát thaân thieän, nhöng veà sau ñaõ phaûn boäi, ñaët chuyeän coâng khai maï lî, beâu xaáu baø, vaø aâm möu laøm cho coâng chuùng nghi ngôø söï chaân chính cuûa phong traøo Thoâng thieân hoïc. Quyeån saùch tieân tri laïi tieáp tuïc: “Nhieàu pheùp laï nhieäm maàu ñaõ ñöôïc thöïc hieän lieân quan ñeán Hoäi Thoâng thieân hoïc, vaø nhöõng thö töø maø caùc nhaø saùng laäp nhaän ñöôïc cuûa caùc ñaáng chaân sö, ñaõ bò ñem ra coâng boá moät caùch ngu xuaån daïi doät. Ñoù chính laø nguyeân nhaân cuûa taát caû nhöõng söï khoù khaên roái raém hieän nay.”

Keá ñoù, tieáp theo lôøi tieân tri raèng Hoäi Thoâng thieân hoïc seõ toàn taïi laâu daøi sau khi toâi cheát, vaø thaät laø moät ñieàu ngaïc nhieân, vì hai ngöôøi baïn coù maët cuõng khoâng bieát gì hôn nhaø chieâm tinh, quyeån saùch noùi veà moät cuoäc hoäi hoïp rieâng tö giöõa toâi vôùi vaøi ngöôøi khaùc (taïi tö gia cuûa Bahadur Ragunath Row) vaøo ngaøy tröôùc


ñoù, vôùi ñeà taøi thaûo luaän, vaø noùi moät caùch chính xaùc veà keát quaû cuoäc hoäi hoïp. Quyeån saùch aáy noùi: “Hoäi Thoâng thieân hoïc hieän ñang traûi qua moät chu kyø haéc aùm, ñaõ baét ñaàu töø baûy thaùng vaø möôøi boán ngaøy vöøa qua, vaø seõ coøn keùo daøi theâm chín thaùng vaø möôøi saùu ngaøy nöõa, toång coäng laø moät thôøi gian ñuùng möôøi baûy thaùng.”

Ñeám ngöôïc trôû veà dó vaõng keå töø ngaøy xem boùi, laø thôøi kyø trong naêm 1884 maø baø Blavatsky bò söï taán coâng cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo. Ñieàu aáy xaùc nhaän lôøi tieân tri trong quyeån saùch laø ñuùng. Cuõng keå töø ngaøy aáy tính tôùi vôùi söï dieãn bieán cuûa caùc vieäc xaûy ra, lôøi tieân tri noùi veà söï chaám döùt chu kyø haéc aùm cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc vaø söï baét ñaàu moät chu kyø saùng suûa toát ñeïp hôn cuõng ñaõ öùng nghieäm.

Veà vaán ñeà naøy, ñöông nhieân laïi trôû laïi trong trí toâi caâu hoûi thöôøng ñöôïc ñöa ra veà söï tin töôûng cuûa toâi ñoái vôùi khoa chieâm tinh. Toâi phaûi noùi raèng toâi vaãn chöa coù ñuû baèng chöùng ñeå ñaûm baûo lôøi noùi cuûa toâi raèng toâi tin hay khoâng tin. Nhieàu söï vieäc thuoäc veà kinh nghieäm cuûa ngöôøi khaùc, vaøi söï vieäc trong kinh nghieäm cuûa chính toâi, coù khuynh höôùng chöùng minh söï thaät cuûa khoa hoïc huyeàn bí naøy, nhöng vaãn chöa ñuû ñeå cho moät ngöôøi thaän troïng coù theå duøng laøm neàn taûng cho moät söï tin töôûng tuyeät ñoái. Toâi coøn chôø ñôïi, vaø saün saøng chòu thuyeát phuïc, nhöng cuõng nhaát ñònh


khoâng noùi raèng toâi tin, tröø phi toâi gaëp moät tröôøng hôïp hoaøn toaøn thoûa ñaùng ñeå cuøng baøn luaän vôùi moät hoäi ñoàng nhöõng hoïc giaû thoâng minh saùng suoát vaø cuøng ñi ñeán moät keát luaän chung.

Nhaø chieâm tinh, hay quyeån saùch boùi cuûa oâng ta, coù ñöa ra moät lôøi tieân tri maø thænh thoaûng ngöôøi ta coøn phaûi nhaéc laïi nhö moät söï thí nghieäm cuûa khoa boùi naøy. OÂng ta noùi raèng, vaøo luùc toâi töø traàn, Hoäi Thoâng thieân hoïc seõ coù moät traêm naêm möôi saùu Chi hoäi lôùn, khoâng keå nhöõng Chi hoäi nhoû, vôùi toång soá ñoä naêm ngaøn hoäi vieân. Nhieàu Chi hoäi seõ xuaát hieän vaø bieán maát, nhieàu hoäi vieân cuõng ñaõ ñeán roài ñi tröôùc kyø haïn ñoù.”

Chính toâi cuõng seõ coøn soáng theâm ñöôïc hai möôi taùm naêm, naêm thaùng, saùu ngaøy vaø möôøi boán giôø nöõa keå töø ngaøy hoâm nay (töùc laø ngaøy 3 thaùng 4 naêm 1885), vaø nhö theá toâi seõ coøn soáng ñeán saùng sôùm ngaøy 9 thaùng 9 naêm 1913. Lôøi tieân tri naøy haõy coøn thuoäc veà töông lai, ñeå cho ngöôøi naøo coøn soáng soùt sau khi toâi cheát seõ kieåm chöùng laïi.

Vì toâi chæ ngoài nghe moät caùch khaùch quan chöù khoâng chaáp nhaän muø quaùng nhöõng söï tieát loä trong quyeån saùch boùi coå Bhima Grantham vaø vì toâi khoâng coù thôøi giôø ñeå xem xeùt tæ mæ quyeån saùch aáy trong cuoäc hoäi kieán vôùi nhaø chieâm tinh, neân sau ñoù toâi ñaõ


cuøng ñi vôùi Ananda ñeán Mylapore ñeå tìm gaëp laïi oâng ta. OÂng ta ñeå cho toâi caàm laáy vaø quan saùt kyõ löôõng quyeån saùch tuøy yù muoán.

Noù chöùa ñöïng ba traêm caâu traû lôøi cho nhöõng caâu hoûi vieát baèng buùt saét nhoïn treân laù keø. Coù leõ noù ñaõ xöa ñeán naêm traêm naêm, vaø vieát baèng chöõ Telugu. Döôøng nhö khoâng ai coù theå nghi ngôø raèng ñoù laø moät “nguïy thö”. Tuy nhieân, coù ñieàu laï kyø laø chæ trong soá ba traêm caâu traû lôøi ñoù, nhaø chieâm tinh ñaõ tìm thaáy moät soá lieân quan ñeán lòch söû vaø ñònh meänh cuûa Hoäi Thoâng thieân hoïc. Phaûi chaêng nhöõng lôøi tieân tri ñoù ñaõ ñôïi ñeán naêm traêm naêm sau môùi ñöôïc tieát loä cho ngöôøi ñeán xem vaän meänh, khi ngöôøi naøy xuaát hieän vaøo naêm 1885? Ñieàu ñoù coù veû voâ lyù, tuy vaäy nhöõng chi tieát cuûa cuoäc hoäi kieán ñaõ ñöôïc töôøng thuaät laïi moät caùch trung thöïc, vaø lôøi töôøng thuaät cuûa toâi chaéc chaén seõ ñöôïc baïn Subiah Chetty xaùc nhaän laø ñuùng thaät nhö moïi vieäc ñaõ xaûy ra.

- HEÁT -

nhÖÕng giai thoaÏi huyeÀn bÍ€¦ · 8 nhöõng giai thoaïi huyeàn bí khi chuùng toâi...

Documents