Nhóm Đối tác Y tế tại Việt Nam: một năm nhìn lại và chiến lược phát triển

Tiến sĩ Trần Thị Giáng Hương, Vụ trưởng, Vụ Hợp Tác Quốc Tế, Bộ Y tế, Việt Nam

24 , tháng 3, năm 2011

Giới thiệu về Nhóm đối tác Y tế HPG

Nhóm đối tác Y tế được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 2004 HPG là diễn đàn chung do của Bộ Y tế (BYT) chủ trì với sự tham gia của

các Đối tác Phát triển (ĐTPT), các Bộ/ ngành liên quan, các địa phương và các Tổ chức phi Chính phủ.

Là diễn đàn đối thoại chính sách chính thức, nhằm xây dựng quan hệ đối tác tin cậy, vận động, thu hút và điều phối viện trợ cho ngành Y tế theo định hướng ưu tiên của nghành.

Mục tiêu Đánh giá tổng thể hiệu quả hỗ trợ của các ĐTPT cho lĩnh vực Y tế, quá

trình điều phối viện trợ, tính minh bạch Giảm thiểu sự trùng lặp, tăng cường việc tiếp cận đa ngành cũng như thu

hút sự tham gia của các cơ quan chính phủ có liên quan và các ĐTPT để đạt được các mục tiêu của ngành Y tế

Giới thiệu về Nhóm đối tác HPG (tiếp)

• HPG cam kết theo 3 nguyên tắc được nêu trong Tuyên bố Hà Nội

Tăng cường vai trò làm chủ quốc gia trong quá trình phát triển Xây dựng quan hệ đối tác có hiệu quả và rộng rãi vì sự phát

triển Cung cấp viện trợ và trách nhiệm giải trình về kết quả phát

triển• Tháng 3, năm 2009, Bộ Y tế Việt Nam và các ĐTPT thông

qua văn bản thỏa thuận chung nhằm mục đích: Hài hòa hơn nữa các nguồn lực tài chính và hỗ trợ kỹ thuật Gắn kết hỗ trợ của các ĐTPT theo kế hoạch và chiến lược

quốc gia Đẩy mạnh việc sử dụng các hệ thống của quốc gia

Năm 2010, HPG đã hoàn thành bản ma trận và gửi tới các đối tác phát triển

Là hoạt động thường niên giữa Bộ Y tế là các đối tác phát triển Là công cụ kết nối chặt chẽ với quá trình thực thi kế hoach 5 năm của

ngành Y tế Đã nhận được thông tin phản hồi từ 30 nhà tài trợ Kết quả: Các đối tác phát triển song phương đứng đầu trong việc cung cấp thông

tin cho bảng ma trận (43,3%), đứng thứ 2 là các tổ chức phi chính phủ. Bản ma trận vẫn thiếu thông tin về các chương trình và dự án của LHQ, điều này sẽ làm cho tổng số tiền tài trợ được thống kê cho ngành Y tế thấp hơn so với thực tế.

Tính theo lượng tiền tài trợ, 10 nhà tài trợ lớn nhất gồm: WB, ADB, AP, Úc, KfW, EC, Quỹ tòan cầu, Hà Lan, Phần Lan và UNAIDS. Ba tổ chức đứng đầu danh sách đóng góp 50 % tổng tài trợ.

Viện trợ không hoàn lại giảm, thay vào đó là các loại hình viện trợ khác như cho vay với lãi xuất thấp hoặc kết hợp nhiều kểu viện trợ khác nhau

Cột mốc 1 – Xây dựng bảng ma trận hoạt động của các đối tác phát triển ngành Y tế Việt Nam

Cột mốc 1 – Xây dựng bảng ma trận hoạt động của các đối tác phát triển ngành Y tế Việt Nam

Bộ Y tế quản lý 83/269 hoạt động và 58,6% tổng ngân sách.

Các hoạt động tài trợ chủ yếu tập trung vào các hoạt động phòng chống bệnh dịch(111 hoạt động với 724.408.768 $, trong đó các hoạt động liên quan đến phòng chống HIV/AIDS chiếm 26.1% tổng số hoạt động và 22,9% tổng số tiền viện trợ)

Về khám chữa bệnh, phần lớn viện trợ được dành cho trang thiết bị y tế và cơ sở vật chất (chiếm 17 hoạt động và 38,6% tổng viện trợ), tiếp theo là các dịch vụ bệnh viện và tăng cường năng lực.

Hoàn tất việc đánh giá mức độ hài hòa và liên kết hỗ trợ kỹ thuật với những gợi ý cụ thể về việc xây dựng liên kết hỗ trợ kỹ thuật cho phù hợp với kế hoạch 5 năm ngành Y tế

Hội thảo về liên kết hỗ trợ kỹ thuật và mức độ hài hòa sẽ được tổ chức năm 2011 dựa trên 3 tiêu chí chính:

Các chuyến thực địa tới các địa phương có nhiều hỗ trợ kỹ thuật để đánh giá các thuận lợi, khó khăn cũng như những nhu cầu của địa phương để đóng góp cho hội thảo

Các ĐTPT có kinh nghiệm về HTKT sẽ đóng góp nhiều ý kiến dựa trên những hoạt động thực tế của mình

Liên kết với quá trình thực hiện của kết hoạch 5 năm ngành Y tế Xây dựng kế hoạch hoạt động để gắn kết các hoạt động liên kết kỹ thuật với kế

hoạch 5 năm ngành Y tế, với mục đích tăng cường viện trợ bao gồm: việc chuẩn bị (các nhóm họp về các lĩnh vực ưu tiên, các hoạt động khai mạc và hội thảo, nhóm kỹ thật về liên kết hỗ trợ kỹ thuật,...) việc triển khai trong năm 2011 và các năm tiếp theo

Nguồn viện trợ vẫn còn hạn chế, cần kêu gọi thêm hỗ trợ cho hoạt động này

Cột mốc 2 – Nghiên cứu về hài hòa và liên kết hỗ trợ kỹ thuật trong lĩnh vực Y tế

Cột mốc 5 – Kiện toàn ban thư ký và diễn đàn HPG

Kết quả: Kiện toàn cơ cấu HPG và ban thư ký HPG Thành lập các nhóm kỹ thuật bao gồm: văn bản hướng dẫn hoạt động,

các yêu cầu kỹ thuật và điều khoản tham chiếu Hoàn thiện kế hoạch hoạt động hàng năm của HPG Điều tra về các nhóm kỹ thuật đang hoạt động trong ngành Y tế Triển khai các chuyến đi thực địa đến các địa phương Hoàn thiện và cập nhập trang web của HPG và ICD Hỗ trợ kỹ thuật về việc xây dựng cơ chế tài chính cho HPG

BAN THƯ KY:

ĐIÊU PHÔI VIÊN

CHUYÊN GIA CNTT QUAN TRI VIÊN

NHOM HÔ TRƠ KY THUÂT

CAC NHOM KY THUÂT

NHOM 1

NHOM 2

NHOM 3

VU TRƯƠNG VU HTQT

Các nhóm công tác khác liên quan đến y tế

CUÔC HOP TOAN THÊ HPG-Đồng chủ trì-Các thành viên khác

NHOM ĐÔI TAC Y TÊ

BÔ Y TÊ

Diễn đàn hiệu quả viện trợ (AEF)(Bộ KH&ĐT)

Nhóm kỹ thuật và các nhóm liên quan đến Y tế9

Hoàn thiện văn bản hướng dẫn cho điều khoản tham chiếu về việc thành lập các nhóm kỹ thuật của HPG

Hỗ trợ các Vụ/ Cục trong việc hoàn thành các đề xuất và điều khoản tham chiếu thành lập nhóm kỹ thuật

Đã chính thức thành lập một nhóm kỹ thuật của HPG về Sức Khỏe Sinh Sản (Đơn vị đầu mối: Vụ Sức Khỏe Bà Mẹ và Trẻ Em)

Trong thời gian tới sẽ thành lập một nhóm kỹ thuật HPG nữa về Quản lý Môi trường

Nhóm kỹ thuật và các nhóm liên quan đến Y tế10

Tiếp theo: Tiếp tục thành lập các nhóm kỹ thuật chính thức của HPG dựa

trên những yêu cầu thiết thực và mối quan tâm của các bên tham gia

Hỗ trợ cho các nhóm kỹ thuật: các thủ tục hành chính, các đề xuất, hỗ trợ xây dựng điều khoản tham chiếu, tạo điều kiện thuận lợi để tổ chức các cuộc họp, hội thảo liên quan

Tạo điêu kiện thuận lợi cho việc triển khai hoạt động của các nhóm kỹ thuật

Liên kết

HPG được coi là một trong những diễn đàn hiệu quả nhất về điều phối viện trợ

Trong nước, HPG đã xây dựng được những liên kết chặt chẽ và có những đóng góp đáng kể với các diễn đàn điều phối viện trợ khác như AEF, cũng như các nhóm khác, thông qua việc Lãnh đạo Vụ HTQT chủ trì Nhóm điều phối chương trình PCG, đồng chủ chì PAHI, tham gia vào CCM…

Trên diễn đàn quốc tế: trở thành thành viên chính thức của IHP+ và ứng dụng JANS vào lập kế hoạch 5 năm ngành Y tế, tham gia cuộc họp Nhóm Đối tác sức khỏe quốc gia của IHP+ tại Brusels tháng 12/2010 và không ngừng đẩy mạnh liên kết với các tổ chức sức khỏe toàn cầu

ở tuyến địa phương: liên kết và chia sẻ các hoạt động của HPG với địa phương thông qua các hoạt đông như đi thực đia, hội nghị/ hội thảo …

11

Cột mốc 5 – Đi thực địa tại các địa phương

12 Xây dựng mạng lưới chính thức về các đầu mối HTQT ở các địa phương và các đơn vị trực thuộc BYT đóng tại các địa phương, nhằm :

Quản lý và điều phối nhất quán các hoạt động HTQT, trong đó đặc biệt có vấn đề hiệu quả viện trợ trong ngành y tế.

Xác định các lĩnh vực cần có hỗ trợ HTQT và thu thập thông tin phục vụ cho việc lập kế hoạch chiến lược về công tác HTQT của ngành y tế.

Đẩy mạnh sự tham gia một cách chủ động và hiệu quả của các tỉnh trong công tác HTQT.

Informing provinces of the HPG and its activities to enhance the participation of provinces to HPG and to strengthen their voices and contributions

To bring HPG closed to local provinces by piloting the provincial HPG

Cột mốc 5- Đi thực địa tại các địa phương

Kết quả: Năm 2010, Vụ HTQT và Ban thư ký HPG đã thực hiện bốn chuyến đi

địa tới Thái Nguyên, Hải Phòng, Tp HCM và Cần Thơ

Năm 2011, một chuyến đi thực địa tới Hà Giang đã được thực hiện vào giữa tháng Ba và năm chuyến đi khác đã được lên kế họach thực hiện tiếp trong năm 2011 tới Yên Bái, Đăc Lăc, Đà Nẵng, Quy Nhơn/ Nha Trang và Kiên Giang.

Các hoạt động triển khai sau khi đi thực địa: báo cáo và tin tức về các chuyến đi thực địa được đưa lên trang web, lãnh đạo và cán bộ chuyên trách của các Sở Y tế được mời tham dự HPG, gắn kết và chia sẻ thông tin tốt hơn giữa trung ương và địa phương.

Cột mốc 5- Chiến lược truyền thông

Giới thiệu trang web chính thức của HPG và Vụ HTQT Tiếp tực cải thiện trang web (thêm chức năng, cập nhật

thông tin thường xuyên). Xây dựng chiến lược truyền thông Phổ biến rộng rãi hơn các kết quả hoạt động của HPG.

Cột mốc 5- Cơ chế tài chính cho HPG

Hỗ trợ kỹ thuật để xây dựng một cơ chế tài chính ổn định và cải thiện cơ cấu tổ chức của của HPG theo hướng hiệu quả trong bối cảnh phát triển mới của quốc gia.

Mục đích Đưa ra những gợi ý để hoàn thiện cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quy

trình hoạt động, sự đảm bảo về tài chính và công tác hậu cần cần thiết phục vụ cho HPG hoạt động hiệu quả và bền vững. Nhằm tăng cường điều phối viện trợ quốc tế, tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải nhiệm, đóng góp cho việc thực hiện KH 5 năm của ngành y tế.

Xây dựng lộ trình cho việc thiết lập cơ chế tài chính và quản lý tài chính hiệu quả và bền vững cho HPG

Chỉnh sửa Điều khoản tham chiếu của Ban thư ký HPG dựa trên thực tế hoạt động, tình hình thực tiễn và nhu cầu phát triển của quốc gia.

Cột mốc 5- Cơ chế tài chính cho HPG

Dự kiến đầu ra: Xây dựng đề cương báo cáo và lộ trình thực hiện Báo cáo tóm tắt Các khuyến nghị về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quy

trình hoạt động nhằm cải thiện HPG. Báo cáo chi tiết về các nguyên tắc hoạt động, điều khoản tham

chiếu của Ban thư ký HPG, bao gồm cả cơ chế tài chính ổn định và bền vững, dựa trên thực tế hoạt động và nhu cầu.

Lộ trình thực hiện (cơ cấu tổ chức với từng bước cụ thể) để thiết lập cơ chế tài chính cho HPG

Các tài liệu hỗ trợ về quản lý tài chính và chuyên môn của diễn đàn HPG.

Cột mốc 6 – Đánh giá tính minh bạch, chính xác và kịp thời của thông tin tài chính do đối tác cung cấp by DPs

Điều khoản tham chiếu được dự thảo Lấy ý kiến trong BYT và các đối tác về Điều khoản

tham chiếu này. Sử dụng đầu ra của Cột mốc 1 về Ma trận chi tiết hỗ

trợ của các đối tác làm đầu vào cho Cột mốc này. Cần có hỗ trợ kỹ thuật trong nước và quốc tế để thực

hiện Cột mốc này với đóng góp tài chính và kỹ thuật từ các đối tác.

Cột mốc 9- Đánh giá mức độ hỗ trợ của đối tác được liên kết với KH 5 năm và gắn với KH hàng năm

Dựa trên KH 5 năm và kết quả phân tích của Cột mốc 1. Góp phần phân tích những thiếu hụt về tài chính trong KH

5 năm Cột mốc 1, 6 và 9 bổ trợ lẫn nhau: thông tin từ các đối tác

phát triển cần phải kịp thời, chính xác và minh bạch để đánh giá được mức độ gắn kết với KH 5 năm.

Đề xuất kết hợp thực hiện Cột mốc 6 và 9 với nhau.

HPG: Cơ hội

Cam kết chính trị mạnh mẽ và sự chỉ đạo sát sao về tăng cường hiệu quả viện trợ.

Công tác điều phối và xây dựng mạng lưới giữa các cấp và phối hợp bộ/ ngành ngày càng tốt hơn cho lĩnh vực y tế

Sự hỗ trợ tích cực và hiệu quả của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là một số đối tác phát triển như WHO, GTZ, UNICEF, EC, UNFPA, PEPFAR

Vận động, thu hút viện trợ mạnh ở cả cấp trung ương và địa phương và từ cộng đồng quốc tế.

HPG:Thách thức

HPG là một diễn đàn lớn với cách tiếp cận rộng trong ngành y tế nên có thể khó điều phối và điều hòa các mối quan tâm và lợi ích.

Các đối khác nhau có quy định khác nhau về cơ chế tài chính, năm ngân sách, hệ thống theo dõi đánh giá nên có những khó khăn nhất định trong việc phân bổ ngân sách và triển khai hoạt động.

Bối cảnh mới trong và ngoài nước (ví dụ, Việt Nam trở thành nước có thu nhập trung bình thấp, việc xây dựng và triển khai kế hoạch 5 năm của ngành y tế gắn với Chiến lược và KH phát triển KTXH của cả nước, v.v.)

Kế hoạch hoạt động 2011 và tầm nhìn 2015: Các nhóm hoạt động chính

Nhóm 1 – Thực hiện các Cột mốc trong Văn bản thỏa thuận chung và các Cột mốc mới đề xuất.

Nhóm 2 – Hội thảo, hội nghị, tập huấn Nhóm 3 – Tăng cường năng lực điều phối và huy động viện trợ. Nhóm 4 – Thu thập, phổ biến thông tin để tăng cường mạng lưới ở

cấp quốc tế, quốc gia và địa phương. Nhóm 5 – Hỗ trợ kỹ thuật phù hợp với Kế họach 5 năm của ngành

y tế Nhóm 6 – Nghiên cứu chính sách và xây dựng các kế hoạch hành

động.