Çnhrp do al kaynaklar seyahatracoruhhavzasi.com/uploads/2502835-25-eylul-12-ekim-2018.pdf ·...

ÇORUH NEHRİ HAVZASI REHABİLİTASYON PROJESİ (ÇNHRP)

PROJE İLLERİNE SEYAHAT RAPORU

(25 Eylül – 12 Ekim 2018)

1

S-1B PROJE YÖNETİM BİRİMİNE DESTEK DANIŞMANLIĞI

Doğal Kaynakların Korunması, Rehabilitasyonu ve Sürdürebilir Yönetimi Çalışmaları

ANKARA – Nisan 2018

İÇİNDEKİLER

⦁ GENEL BİLGİLER .................................................................................................................. 3

⦁ PAYDAŞ KURUMLARI ZİYARET VE GÖRÜŞMELER …………………............................................. 3

⦁ ÇNHRP 2018 YILI PROGRAMI VE UYGULAMA DURUMU ……………………………..………….………... 4

3.1. ARTVİN …………………………………………………………………………………….…………………..………….. 63.2. BAYBURT ………………………………………………………………………………………………………………….. 63.3. ERZURUM ………………………….………………………………………………………………………..……………. 73.4. ÇNHRP 2018 YILI PROGRAMI VE ÖDENEK YETERLİLİK DURUMU ………………………………… 8

⦁ ARAZİ ZİYARETLERİ ……………………………….………………………………………………………..………..…… 9

4.1. ARTVİN …………………………………………………………………………………………………………....…….. 94.2. BAYBURT ……………………………………………………………………………………..…………....………….. 194.3. ERZURUM ………………………….…………………………………………………….……………..………..……. 25

⦁ DEĞERLENDİRME, SONUÇ VE ÖNERİLER ……………………………………………………………………….. 43

⦁ EKLER ……………………………………………………………………………………….……….…….……………….…... 49

2

Ek-1: Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi (ÇNHRP) Proje İllerine Seyahat Programı

⦁ GENEL BİLGİLER:

⦁ Seyahat Tarihi : 25 Eylül – 12 Ekim 2018

⦁ Seyahat Yerleri : Artvin (Merkez, Borçka, Şavşat, Yusufeli), Erzurum (Merkez, İspir, Oltu, Olur, Şenkaya, Tortum, Uzundere), Bayburt (Merkez).

⦁ Seyahatin Amacı: ÇNHRP kapsamında proje illerini ziyaret ederek 2018 yılı programı ve uygulama durumu ile 2019 yılı program tekliflerini görüşmek, proje uygulamalarını yerinde görmek, yerel birim yetkilileri, proje çalışanları ve faydalanıcılar ile görüşmelerde bulunmak.

⦁ Seyahat Programı : Detaylı seyahat programı ekte (Ek-1) verilmiştir.

⦁ PAYDAŞ KURUMLARI ZİYARET VE GÖRÜŞMELER

2.1. ARTVİN

Havza Yönetimi Uzmanı tarafından Artvin Orman Bölge Müdürlüğü ziyaret edilerek Bölge Müdürü, Bölge Müdür Yardımcısı ve İPUB Koordinatörü, Ağaçlandırma ve Silvikültür Şube Müdürü ile Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ziyaret edilerek İl Müdürü ve proje sorumluları ile yapılan görüşmelerde seyahatin programı, amaç ve çerçevesi hakkında bilgi verilmiş, proje uygulamaları, 2018 yılı programı ve uygulama durumu ve 2019 yılı program teklifleri

3

hakkında bilgi alınmış ve görüş alışverişinde bulunulmuştur.

Borçka, Şavşat ve Yusufeli de Orman İşletme Müdürlükleri ile Tarım ve Orman İlçe Müdürlükleri ziyaret edilerek kurum yetkilileri ve projenin uygulanmasında görevli personel ile görüşmelerde bulunulmuş, Camili, Bıçakçılar, Veliköy ve Yusufeli Mikrohavzaları ziyaret edilerek faydalanıcılar ile görüşmeler yapılmış ve yapılan bazı çalışmalar yerinde görülmüştür.

2.2. BAYBURT

Havza Yönetimi Uzmanı tarafından Bayburt Orman İşletme Müdürlüğü ziyaret edilerek seyahatin programı, amaç ve çerçevesi hakkında bilgi verilmiş, proje uygulamaları, 2018 yılı programı ve uygulama durumu ve 2019 yılı program teklifleri hakkında bilgi alınmış ve görüş alışverişinde bulunulmuştur.

Masat ve Taht Mikrohavzaları ile Orman Fidanlığı ziyaret edilerek faydalanıcılar ile görüşmeler yapılmış ve yapılan bazı çalışmalar yerinde görülmüştür.

2.3. ERZURUM

Havza Yönetimi Uzmanı tarafından Erzurum Orman Bölge Müdürlüğü ziyaret edilerek İl Proje Uygulama Birimi Koordinatörü ve Bölge Müdür Yardımcısı ve Ağaçlandırma ve Silvikültür Şube Müdürü ile yapılan görüşmelerde seyahatin programı, amaç ve çerçevesi hakkında bilgi verilmiş, proje uygulamaları, 2018 yılı programı ve uygulama durumu ve 2019 yılı program teklifleri hakkında bilgi alınmış ve görüş alışverişinde bulunulmuştur.

Erzurum ve Oltu Orman İşletme Müdürlükleri, Oltu Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü ziyaret edilerek kurum yetkilileri ve projenin uygulanmasında görevli personel ile görüşmelerde bulunulmuş, İspir, İspir Kuzey, Oltu, Olur Merkez, Şenkaya, Tortum Kuzey ve Uzundere Mikrohavzaları ziyaret edilerek faydalanıcılar ile görüşmeler yapılmış ve yapılan bazı çalışmalar yerinde görülmüştür.

3. ÇNHRP 2018 YILI PROGRAMI VE UYGULAMA DURUMU

ÇNHRP 2018 YILI PROGRAMI VE GERÇEKLEŞME DURUMU (OGM)

ÇNHRP 2018 YILI PROGRAMI VE GERÇEKLEŞME DURUMU (OGM) (EYLFAALİYET ADI BİRİM

ARTVİN ERZURUM BAYBURT

PROGRAM GERÇEKLEŞME PROGRAM GERÇEKLEŞME PROGRAM GERÇEKLEŞME PROGRAM

Miktar (ha)

Tutar (BİN TL)

Miktar (ha)

Tutar BİN TL)

Miktar (ha)

Tutar (BİN TL)

Miktar (ha)

Tutar (BİN TL)

Miktar (ha)

Tutar (BİN TL)

Miktar (ha)

Tutar (BİN TL)

Miktar(ad)

ÇNHRP 5.642 4.015 5.848 2.673 8.782 9.285 6.400 2.920 5.908 8.267 5.574 2.043 32

1-Toprak muhafaza tesis ha 206 800 764,00 1.400 184,550 600 2.290,00 550 1.050

4

2-Toprak muhafaza bakım ha 3.550 322,00 3.550 175,317 7.445 901,00 4.850 369,050 2.429 693,00 2.429 110

3-Mera ıslahı ha 150 191,00 150 165,879 100 191,00 100 150

4-Teknik inceleme ve eğitim Ad. 10

5-Uzman kiralama,izleme değ.,tercüman6-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Tesis)

ha 1.784 3.411,00 1.500 300

7-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Bakım)

ha 2.092 604,00 2.092 193,616 387 21,00 0,000 995 199,00 995 110

8-1 Taşıt alımı Ad. 7

Kamyon(T-14) ad. 1 0 0 1 2

Pikap(4x4) (T-08) ad. 1 1 1 3

Minibüs(Vip) (T-05) ad. 1 1 0 2

8-2 İş makinesi alımı Ad. 15

Kazıcı yükleyici ad. 1 1 1 3

Ekskavatör (5 ton) ad. 1 1 1 3

Ekskavatör (22 ton) ad. 1 1 1 3

Traktör ad. 1 1 1 3

Kısa Dorse Taşıyıcı ad. 1 1 1 3

9-Fidanlıkların İyileştirilmesi + 300,00 0 182,841 1.000,00 0 0,000

10-Orköy faaliyetleri + 291 2.789,00 79 2.121 1.009 7.408,00 199 2.201 65 483,00 65 323

Arılı kovan dağıtımı (1ünite=20arılı kov.) ünite 79 2.131 79 2.121 137 2.274 137 1.751

Sera tesisi ad. 0 0 30 1.819 0

Sebze Fidesi Ünite 40 42 40 54,043Güneş enerjili su ısıtma sistemi ad. 0 0 720 1.874 50 117 50 117

Isı yalıtımı (Mantolama)+Katı yak. kat kal.

ad. 0 0 60 1.020 15 366 15 206

Güneş enerjili elektrik üretim sistemi

22 379 22 248

Dam Örtülüğü ad. 212 658 0 0 0 0

Ek işler 147

ÇNHRP 2018 YILI PROGRAMI VE YILSONU GERÇEKLEŞME TAHMİNİ (OGM) (EYLÜL 2018)FAALİYET ADI ARTVİN ERZURUM BAYBURT

Birim Program Gerç. Tah. Program Gerç. Tah. Program

Miktar Tutar (BİN TL) Miktar

Tutar (BİN TL) Miktar



Tutar (BİN TL)

Genel Toplam 4.015 3.971 9.285 9.674 8.267

Toprak muhafaza tesis Ha 206 250 800 764 2.206 1.946 600 2.290

Toprak muhafaza bakım Ha 3.550 322 3.550 522 7.445 901 7.455 651 2.429 693

Mera ıslahı Ha 25 150 191 150 168 100 191

Bozuk orman reh. tesis Ha 1.784 3.411

Bozuk orman reh. bakım Ha 2.092 604 2.092 604 387 21 387 21 995 199

Fidanlıkların iyileştirilmesi 300 183 1.000

Orköy Faaliyetleri 2.789 2.387 7.408 6.888 483

(Not: Bayburt’ta toprak muhafaza tesis ile Bozuk orman rehabilitasyonu tesis çalışmaları birlikte (tek) ihale edildiğinden ödenek miktarları ile harcamaları birlikte (toplam ödenek:

5

5.701.000,00 TL, toplam harcama tahmini: 3.249.000,00 TL) değerlendirilmelidir.).

3.1. ARTVİN

Artvin İli’nde proje faaliyetleri Bıçakçılar, Camili, Veliköy ve Yusufeli Mikrohavzalarında yürütülmektedir. 2018 yılında;

⦁ 3.550 hektar (322.000,00 TL) Toprak muhafaza bakım, ⦁ 2.092 hektar (604.000,00TL) Bozuk orman rehabilitasyonu bakım ve ⦁ Fidanlıkların iyileştirilmesi (300 Bin TL) programı mevcuttur.

Ayrıca, OBM’nce Toprak Muhafaza Tesis faaliyeti kapsamında Veliköy MH’nda ek program (206 ha.) ve ödenek (300.000,00 TL), Toprak Muhafaza Bakım faaliyeti kapsamında ek ödenek (200.000,00 TL) ve Mera Islahı faaliyeti kapsamında 50.000,00TL ödenek talep edilmiş ve bu talepler proje yönetimi tarafından uygun görülmüştür.

Eylül ayı sonu itibariyle; toprak muhafaza tesis (206 ha, 250 Bin TL) faaliyeti gerçekleştirilmiş, toprak muhafaza bakım (3.550 ha) ve bozuk ormanların rehabilitasyonu bakım (2.092 ha) faaliyetleri kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı faaliyetleri tamamlanmış olup koruma faaliyetleri devam etmektedir. Tamamlama dikimleri ise sonbaharda yapılacaktır.

Mera Islahı kapsamında yapılan faaliyetlerin bedelinin 25.000,00 TL olduğu ifade edilmiştir.

Fidanlıkların iyileştirilmesi kapsamında Ardanuç Orman Fidanlığı’nda 2017 yılında yapılan Polikarbonlu sera ve birimler için trafo kurulumunun (182.841,00 TL) gerçekleştirildiği, 2018 yılında başka bir çalışma yapılmayacağı ifade edilmiştir.

Bu durumda, mevcut program ödenekleri dikkate alındığında, Artvin İli için 2018 yılı sonu itibariyle 250.000,00 TL toprak muhafaza tesis, 200.000,00 TL toprak muhafaza bakım ve 25.000,00 TL mera ıslahı ek ödeneğine ihtiyaç olduğu, fidanlıkların iyileştirilmesi faaliyeti ödeneğinin ise 117.159,00TL’sinin harcanamayacağı anlaşılmaktadır.

3.2. BAYBURT

Bayburt İli’nde proje faaliyetleri Masat ve Taht Mikrohavzalarında yürütülmektedir. 2018 yılında;

⦁ 600 hektar (2.290.000,00 TL) Toprak muhafaza tesis, ⦁ 2.429 hektar (693.000,00 TL) Toprak muhafaza bakım, ⦁ 1.784 hektar (3.411.000,00 TL) Bozuk orman rehabilitasyonu tesis,⦁ 995 hektar (199.000,00 TL) Bozuk orman rehabilitasyonu bakım,⦁ 100 hektar (191.000,00 TL) Mera ıslahı ve ⦁ Fidanlıkların iyileştirilmesi (1.000.000,00 TL) programı mevcuttur.

2018 yılı Toprak Muhafaza Tesis (600 Ha.), Bozuk Orman Rehabilitasyonu Tesis (1.784 Ha.) ve Mera Islahı (100 Ha.) programları ilave faaliyetler kapsamında verilmiştir. Uygulama

6

Projesi Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü tarafından yapılmıştır. Projede, Toprak muhafaza tesis faaliyeti kapsamında toplam 734,34 hektar alanda (Masat MH’nda 464,25 hektar, Taht MH’nda 270,09 hektar) ve Bozuk orman rehabilitasyonu tesis faaliyeti kapsamında toplam 2.063,62 hektar alanda (Masat MH’nda 1.969,88 hektar, Taht MH’nda 93,74 hektar) çalışma yapılmasının planlandığı belirtilmiştir.

Toprak muhafaza ve Bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmaları birlikte 2.070.827,00 TL (KDV Hariç) bedel ile ihale edilmiş olup çalışmalar devam etmektedir. Eylül ayı sonu itibariyle 550 hektar toprak muhafaza tesis ve 1.500 hektar bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmasının gerçekleştirildiği ve çalışmaların zamanında tamamlanabileceği ifade edilmiştir.

Toprak muhafaza tesis ile Bozuk orman rehabilitasyonu tesis çalışmaları birlikte (tek) ihale edildiğinden bu iki ana faaliyet kapsamında yapılan işlerin ayrı ayrı tespit edilerek hakediş ödemelerinde dikkate alınması (ödemelerin yapılan işin ait olduğu faaliyetin ödeneğinden yapılması) gerekmektedir.

Toprak muhafaza bakım (2.429 ha) ve Bozuk ormanların rehabilitasyonu bakım (995 ha) faaliyetleri kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı çalışmaları tamamlanmış olup koruma faaliyetleri devam etmektedir. Tamamlama dikimleri ise sonbaharda yapılacaktır.

Mera ıslahı faaliyeti kapsamında mevcut programa ilave olarak 200 hektar alanda (toplam 300 hektar alanda; Masat MH’nda Masat Köyü’nde 100 hektar alanda ve Maden, Yaylapınar ve Heybetepe Köylerinde 200 toplam hektar alanda) çalışma yapılması planlanmış ve projeleri yaptırılarak yapım ihaleleri gerçekleştirilmiştir. Masat ve Maden köylerindeki çalışmalar 157.294,30 TL (KDV hariç), Heybetepe ve Yaylapınar köylerindeki çalışmalar ise 206.857,80 TL (KDV hariç) bedel ile ihale edilmiştir. Toplam ihale bedeli 364.152,1 TL (KDV hariç) dır. Çalışmaların zamanında tamamlanabileceği ifade edilmiştir.

Mera Islahı mevcut program ödeneği (191.000 TL) ve toplam ihale bedelleri (429.699 TL) dikkate alındığında, Bayburt İli için yaklaşık 239.000 TL ek ödenek ihtiyacı olacağı görülmektedir.

Fidanlıkların iyileştirilmesi kapsamında yapılması planlanan faaliyetler ihale edilmiş ve çalışmalar başlamıştır. Bu kapsamda, beton yol (800 m.), sulama kanalı (açık/kapalı), sulama havuzu ve su motoru odası yapımı işinin ihale bedeli 168.000 TL (KDV hariç) ve fidan satış reyonu ve toprak hangarı yapımı işinin ihale bedeli 655.000 TL (KDV hariç) dır. Toplam ihale bedeli 823.000 TL (KDV hariç) dır.

3.3. ERZURUM

Erzurum İli’nde proje faaliyetleri 7 mikrohavzada (İspir, İspir Kuzey, Olur Merkez, Oltu, Şenkaya, Tortum Kuzey ve Uzundere Mikrohavzaları) yürütülmektedir. 2018 yılında;

⦁ 800 hektar (764.000 TL) Toprak muhafaza tesis, ⦁ 7.445 hektar (901.000TL) Toprak muhafaza bakım, ⦁ 387 hektar (21.000 TL) Bozuk orman rehabilitasyonu bakım ve⦁ 150 hektar (191.000 TL) Mera ıslahı programı mevcuttur.

7

2018 yılı Toprak Muhafaza Tesis (800 Ha.) ve Mera Islahı (150 Ha) programları ilave faaliyetler kapsamında verilmiş olup projeleri (Ek Proje) Erzurum Orman Bölge Müdürlüğü tarafından yapılmıştır. Toprak muhafaza tesis faaliyeti kapsamında toplam 2.206 hektar alanda (İspir Kuzey MH’nda 1.376,1 hektar, 837.314,00 TL; Tortum Kuzey MH’nda 300 hektar, 258.492,55 TL; Uzundere MH’nda 530 hektar, 66.095,85 TL) çalışma yapılması planlanmıştır.

Toprak muhafaza tesis faaliyeti kapsamında Eylül ayı sonu itibariyle 1.400 hektar alanda çalışma yapılmış olduğu ve tüm mikrohavzalarda çalışmaların zamanında tamamlanabileceği ifade edilmiştir.

Toprak muhafaza tesis ve bakım mevcut program ödeneği (1.665.000 TL) ile toplam sözleşme bedelleri ve planlanan fidan dikim bedelleri (2.596.493 TL) dikkate alındığında, Erzurum İli için yaklaşık 932.000 TL ek ödenek ihtiyacı olacağı anlaşılmaktadır.

Toprak muhafaza bakım faaliyetleri devam etmekte olup Eylül ayı itibariyle toplam 4.850 hektar alanda çalışma yapıldığı ve sonbaharda tamamlama dikimlerinin yapılacağı belirtilmiştir.

Bozuk ormanların rehabilitasyonu bakım kapsamında koruma faaliyeti devam etmektedir.

Mera ıslahı kapsamında; Oltu, İspir ve İspir Kuzey MH’nda 150 hektar alanda çalışmalar tamamlanmış olup toplam 165.879 TL harcama yapılmıştır. Bu faaliyet kapsamında yaklaşık 22.520 TL ödenek artışı olacağı tahmin edilmektedir.

3.4 ÇNHRP 2018 YILI PROGRAMI VE ÖDENEK YETERLİLİK DURUMU

2018 yılı programı faaliyetler itibariyle yıl sonu gerçekleşme tahminleri (miktar ve tutar olarak) mevcut uygulamalar dikkate alınarak yapılan değerlendirmelere göre aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Buna göre faaliyetler itibariyle programların fiziki gerçekleşmelerinin tam veya programların üzerinde olacağı, toprak muhafaza tesis (Artvin, Bayburt, Erzurum), toprak muhafaza bakım (Artvin) ve mera ıslahı (Artvin, Bayburt) program ödeneklerinin yeterli olmayacağıdeğerlendirilmektedir.

ÇORUH NEHRİ HAVZASI REHABİLİTASYON PROJESİ

2018 YILI PROGRAMI VE YILSONU GERÇEKLEŞME TAHMİNİ

FAALİYET ADI BİRİM Program Gerçekleşme Tahmini Öd. Yet. Durumu

(Eylül)

Miktar Tutar (TL) Miktar Tutar (TL) Tutar (TL)

ARTVİN Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi 4.015.000 3.970.952 101.8561-Toprak muhafaza tesis Hektar 206 250.000 -250.0002-Toprak muhafaza bakım Hektar 3.550 322.000 3.550 522.000 -200.0003-Mera ıslahı Hektar 25.000 -25.000

6-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Tesis) Hektar 07-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Bakım) Hektar 2.092 604.000 2.092 604.000 0Fidanlıkların İyileştirilmesi 300.000 182.841 117.159Orköy Faaliyetleri 2.789.000 2.387.111 401.889

8

BAYBURT

Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi 8.267.000 6.274.807 1.993.198RT 1-Toprak muhafaza tesis Hektar 600 2.290.000 734 2.749.013 -459.013

2-Toprak muhafaza bakım Hektar 2.429 693.000 2.429 175.800 517.2003-Mera ıslahı Hektar 100 191.000 300 429.699 -238.6996-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Tesis) Hektar 1.784 3.411.000 2.064 500.000 2.911.0007-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Bakım) Hektar 995 199.000 995 100.000 99.000Fidanlıkların İyileştirilmesi 1.000.000 971.140 28.860Orköy Faaliyetleri 483.000 1.348.150 -865.150

ERZURUM

Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi 9.285.000 9.673.881 -388.881UM 1-Toprak muhafaza tesis Hektar 800 764.000 2.206 1.945.617 -1.181.617

2-Toprak muhafaza bakım Hektar 7.455 901.000 7.455 650.486 250.5143-Mera ıslahı Hektar 150 191.000 150 168.480 22.5206-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Tesis) Hektar 07-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Bakım) Hektar 387 21.000 387 21.000 0Fidanlıkların İyileştirilmesi 0Orköy Faaliyetleri 7.408.000 6.888.298 519.702

TOPLAM Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi 0 21.567.000 19.918.635 1.648.3651-Toprak muhafaza tesis Hektar 1.400 3.054.000 3.146 4.944.630 -1.890.6302-Toprak muhafaza bakım Hektar 13.434 1.916.000 13.434 1.348.286 567.7183-Mera ıslahı Hektar 250 382.000 450 623.179 -241.1796-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Tesis) Hektar 1.784 3.411.000 2.064 500.000 2.911.0007-Bozuk Orman Rehabilitasyonu (Bakım) Hektar 3.474 824.000 3.474 725.000 99.000Fidanlıkların İyileştirilmesi 0 1.300.000 0 1.153.981 146.019Orköy Faaliyetleri 0 10.680.000 0 10.623.559 56.441

4. ARAZİ ZİYARETLERİ

4.1. ARTVİN


ÇNHRP kapsamında, proje faaliyetleri, Artvin İlinde 4 Mikrohavzada (Bıçakçılar, Camili, Veliköy ve Yusufeli Mikrohavzaları) 30 köyde yürütülmektedir. Plan uygulamaları Yusufeli Mikrohavzası’nda 2013 yılında, Bıçakçılar Mikrohavzası’nda (sadece Küçük Ölçekli Sulama Altyapısının İyileştirilmesi faaliyetleri) 2014 yılında, diğer mikrohavzalarda ise 2015 yılında başlamıştır.

İLİ : ARTVİNMİKROHAVZALAR : 4 MH (BIÇAKÇILAR, CAMİLİ, VELİKÖY, YUSUFELİ)PROJE KÖYLERİ : 30 KÖY

Ana Faaliyet MH Planı Program(2012-2017)

Gerçekleşme(2012-2017)

2018 Yılı(2012-2017) (2012-2017)

ProgramGerç.(Eyl)

MiktarTutar

(Bin TL) MiktarTutar



(Bin TL) Miktar

Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 5.878 4.189 6.347 6.047 6.210 3.125Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 12.287 677 7.410 543 7.410 536 3.550 322 3.550

9

Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 2.782 6.019 2.782 4.774 2.782 2.390Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 6.276 1.954 2.599 922 2.599 263 2.092 604 2.092Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 239 168 539 493 539 431Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 6.167 963 6.167 863 4.979 749 1.986

2013 – 2017 Yılları arasında toplam;

⦁ 6.210 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 7.410 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 2.782 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 2.599 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Bakım),⦁ 539 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 4.979 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)

faaliyeti gerçekleştirilmiştir.

Orman Fidanlıklarının İyileştirilmesi faaliyeti kapsamında 2012 - 2017 yılları arasında toplam 438.802,00 TL harcama yapılmıştır.

Şavşat Susuz Orman Fidanlığında; 2012 yılında Su Kanalı (HDPE Çift Cidarlı Korigo Boru (23.200,00 TL), Yağmurlama Sulama Sistemi ( 75.620,52 TL) ve Gölgeleme Tesisi için file alımı (16.800,00 TL) (genel toplam 115.620,52 TL (KDV hariç)), 2014 yılında 2 adet Traktör Römorku alımı (12.430,00 TL (KDV hariç))), Gölgelik alımı (980,00 TL) (KDV hariç)) gerçekleştirilmiştir.

Ardanuç Orman Fidanlığı’nda; 2012 yılında Gölgelendirme ve sulama suyu tesisi (93.800,00 TL (KDV hariç)), 2015 yılında Sulama suyu için sondaj vurulması (48.380,00 TL (KDV hariç)) ve 2017 yılında sera yapımı (153.986,32 TL (KDV hariç)( KDV dahil 179.363,86)) gerçekleştirilmiştir.

YUSUFELİ MİKROHAVZASI :

Yusufeli Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2013 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ARTVİNİLÇESİ : YUSUFELİMİKROHAVZA : YUSUFELİ (MC-03)MİKROHAVZA ALANI : 24.522,81 Ha.PROJE KÖYLERİ : 5 KÖY (ALANBAŞI, BAKIRTEPE, ÇELTİKDÜZÜ, KILÇKAYA, KÖPRÜGÖREN)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

MiktarTutar



(Bin TL)Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 2.347 1.199 2.750 2.944 2.679 1.497Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 2.616 200 2.616 244 2.682 61Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 690 12 690 12 690 0

10

Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 0 0 0 0 0 0Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 57 39 57 41 57 64Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 632 90 632 90 646 218

2013 - 2017 yılları arasında toplam;⦁ 2.679 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 2.682 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 690 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 57 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 646 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmaları 2015 yılında ve orman içi mera ıslahı çalışmaları 2016 yılında, toprak muhafaza bakım çalışmaları 2017 yılında tamamlanmıştır. Planlara ilave olarak, 2017 yılında toprak muhafaza faaliyeti programa alınarak gerçekleştirilmiş olup bu faaliyete ilişkin bakım çalışmaları devam etmektedir. Ayrıca 2019 yılı için de toprak muhafaza tesis çalışması yapılması planlanmaktadır.

Yusufeli Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, Yusufeli MH’nda proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahaların dışında toprak muhafaza tedbirleri alınması gereken alanların bulunduğu ifade edilmiştir.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli (toprak muhafaza amaçlı teras yapımı) ve işçi ile (çalı takviyeli teras yapımı)), taş kordon yapımı, fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı ve dikenli tel çit ihata yapılması; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu ana faaliyeti kapsamında koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında 2 adet Gölgelik ve 15 adet sıvat yapımı gerçekleştirilmiş ve toplam 63.960,00 TL harcama yapılmıştır.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 2 adet Hayvan Barınağı, Gölgelik, Çoban barınağı ve Güneş enerji sistemi tesisi, 35 adet sıvat ve 35 adet kaşınma kazığı yapımı ile 12.300 metre boru dağıtımı gerçekleştirilmiş ve toplam 217.763,00 TL harcama yapılmıştır.

Mikrohavzada Çoruh nehrine genellikle dik inen dereler, ana dere yamaçlarına doğru eğimin yükseldiği çoğunlukla sarp arazi niteliğindeki alanlar topoğrafik yapıyı şekillendirmektedir. Çoruh nehrine yakın yamaçlarda genel olarak toprak derinliği sığ, bitki örtüsü zayıf ve yamaçlarda akmalar (çürük yamaçlar) mevcuttur. Sağanak yağışlarda yüzeysel akışa geçen sular ve taşınan rusubat Yusufeli-İspir karayoluna ve yol ile Çoruh Nehri arasında bulunan tarım arazilerine zarar vermekte ve doğrudan Çoruh Nehrine ulaşmaktadır. Bu sahalarda, yüzeysel akış ve rusubat taşınmasının kontrolü için uygulanan mekanik önlemlerin (özellikle yamaçlarda çalı takviyeli teras ve taşkordon yapımı, oyuntularda eşiklerin yapılması) uygun ve yerinde olduğu, işlevlerini etkin bir şekilde yerine getirmekte olduğu gözlenmiştir.

11

Kılıçkaya Köyü’nde proje sahalarına yapılan ziyaretlerde faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda bozulmaların olmadığı (MC-03-16, 17), teraslardaki fidanların (özellikle Sarıçam, İğde ve Badem fidanlarının) genel durumlarının (görünümlerinin, yıllık büyümelerinin) iyi olduğu, fidan tutma yüzdesinin toprak derinliği yeterli olmayan bazı küçük parçalı alanlar haricinde genel olarak iyi olduğu, sahaların tel örgü ile çevrili olduğu, tel örgülerde genel olarak bir tahribatın olmadığı, otlatma baskısının bulunmadığı, korumanın devam ettiği gözlenmiştir.

Yan derelerde oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE; GKTE) genel olarak rusubat ile dolu olduğu, dolan eşiklerin arkalarına Akasya fidanlarının dikildiği, oyuntularda doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı gözlenmiştir.

Mikrohavzada, sahalarda planlanan bakım (ot alma, çapa ve teras onarımı, tamamlama dikimi) çalışmaları 2017 yılı itibariyle tamamlanmıştır. Ancak, korumanın devam ettirilmesi ve sahaların düzenli aralıklarla kontrol edilerek ihtiyaç olduğu taktirde gerekli bakımların yapılması gerekmektedir. Ayrıca, yeni dolan veya dikilen fidanlarda kurumaların görüldüğü eşiklerin arkasına yetişme muhitine uygun yapraklı/meyveli tür fidanların dikilmesi ve MC-03-16 kodlu alanın kuzey kesiminde toprak derinliğinin yeterli olduğu küçük bir alanda sonbaharda tamamlama dikimi yapılmasının (yapraklı tür fidan ile (İğde ve Badem)), MC-03-09 ve 12 nolu alanlarda toprak ve rusubat akışı olduğu gözlenen bazı yamaçlarda ilave yamaç ıslahı tedbirlerinin (örn. taş kordon yapımı) alınmasının uygun olacağı, sahalarda erozyon kontrolü amacıyla alınan önlemlerin proje amaç ve hedeflerine uygun olduğu ve Yusufeli-İspir karayolunun üzerindeki bazı yamaçların dışında, çalışma yapılan sahalarda mevcut duruma göre ilave bir önlemin alınmasına ihtiyaç olmadığı değerlendirilmektedir.

YUSUFELİ MH – KILIÇKAYATOPRAK MUHAFAZA- MC-03-13, 14, 16, 17 ve 18, TESİS YILI: 2013

12

YUSUFELİ MH – KILIÇKAYATOPRAK MUHAFAZA- MC-03-KILIÇKAYA, TESİS YILI: 2017

YUSUFELİ MH – KILIÇKAYA, ALANBAŞITOPRAK MUHAFAZA- MC-03-08, 09 ve 12, TESİS YILI: 2013-2014

BIÇAKÇILAR MİKROHAVZASI :

13

Bıçakçılar Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2015 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ARTVİNİLÇESİ : YUSUFELİMİKROHAVZA : BIÇAKÇILAR (MC-06)PROJE KÖYLERİ : 6 KÖY (ALTIPARMAK, BALCILI, BIÇAKÇILAR, DEMİRDÖVEN, ÖZGÜVEN, YÜKSEKOBA)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)

2018 Yılı(2012-2017) (2012-2017)

ProgramGerç.(

Eyl)

MiktarTutar

(Bin TL)Miktar

Tutar(Bin TL)

MiktarTutar

(Bin TL)Miktar

Tutar(Bin TL)

Miktar

Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 248 300 248 247 248 227Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 0 0 0 0 0 0Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 1.250 3.119 1.250 2.559 1.304 1.525Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 3.750 529 1.660 253 1.660 62 1.250 345 1.250Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 163 109 163 129 163 152Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 80 5 80 5 454 83 80

2015-2017 yılları arasında toplam;⦁ 248 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 1.304 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 1.660 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Bakım),⦁ 163 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 454 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki toprak muhafaza tesis ve orman içi mera ıslahı çalışmaları 2015 yılında, bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmaları 2017 yılında tamamlanmış, orman dışı mera ıslahı çalışmaları 2016 yılında yapılmıştır. Bozuk ormanların rehabilitasyonu kapsamında bakım çalışmaları 2018 yılında tamamlanacaktır.

Yusufeli Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, mikrohavzada planlara ilave olarak, 2019 yılında toprak muhafaza çalışması yapılması planlanmakta olduğu, proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahalara ilave olarak bozuk ormanların rehabilitasyonu çalışmalarının yapılması gereken alanların bulunduğu ifade edilmiştir.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında örme çit teras yapımı, fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik); Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (örme çit teras ve çalı takviyeli teras tesisi), taş kordon, tohum ekimi, fidan dikimi, canlandırma kesimi, koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi ve oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik) alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında 7 adet Gölgelik, 6 adet sıvat, 6 adet kaşınma kazığı ve 5 hektar alanda taş toplama yapımı gerçekleştirilmiştir.

14

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 2016 yılında 1 adet gölgelik ve hayvan barınağı, 1 adet Çoban barınağı ve 1 adet Güneş enerji sistemi tesisi gerçekleştirilmiş ve toplam 82.600,00 TL harcama yapılmıştır.

Proje sahalarına yapılan ziyaretlerde faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda ve taş kordonlarda bozulmaların olmadığı, yan derelerde oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE; GKTE) rusubat ile dolmaya başladığı, taş kordon terasların bulunduğu alanlarda ve oyuntularda doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı gözlenmiştir.

Proje sahaları orman içerisinde olduğundan ve otlatma baskısı bulunmadığından dikenli tel çit ihatası yapılmasına gerek duyulmamıştır.

Mikrohavzada, yüzeysel akış ve rusubat taşınmasının kontrolü için uygulanan mekanik önlemlerin (özellikle yamaçlarda örme çit teras, çalı takviyeli teras ve taşkordon yapımı, oyuntularda eşiklerin yapılması) işlevlerini etkin bir şekilde yerine getirmekte olduğu gözlenmiştir. Bu tür uygulamaların MH’da proje kapsamında çalışılmayan sahaların rehabilitasyonu için de uygun olduğu, ancak MH’da yüksek dağlık arazi niteliğindeki alanlarda, rakımın yüksek olduğu alanlarda çalışma alanlarının çığ patikaları ile örtüşmemesine dikkat edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Ayrıca, rusubat ile dolan eşiklerin arkalarına yöreye uygun yapraklı/meyveli tür fidanların dikilmesi uygun olacaktır.

BIÇAKÇILAR MH – BALCILI, BIÇAKÇILAR, YÜKSEKOBABOZUK ORMANLARIN REHABİLİTASYONU- MC-06 TESİS YILI: 2016

15

CAMİLİ MİKROHAVZASI :

Mikrohavzada Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimikapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2015 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ARTVİNİLÇESİ : BORÇKAMİKROHAVZA : CAMİLİ (LC-07)PROJE KÖYLERİ : 6 KÖY (CAMİLİ, DÜZENLİ, EFELER, KAYALAR, MARALKÖY, UĞURKÖY)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)

2018 Yılı(2012-2017) (2012-2017)

ProgramGerç.(

Eyl)

MiktarTutar

(Bin TL)Miktar

Tutar(Bin TL)

MiktarTutar

(Bin TL)Miktar

Tutar(Bin TL)

Miktar

Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 1.661 1.277 1.727 1.647 1.661 461Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 4.983 118 1.661 39 1.595 0 1.661 39 1.661Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 374 1.608 374 1.123 374 105Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 1.123 1.169 525 568 525 77 374 104 374Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 0 0 0 0 0 0Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 2.292 323 2.292 223 2.292 12

2015-2017 yılları arasında toplam;⦁ 1.661 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 1.595 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 374 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 525 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Bakım),⦁ 2.292 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki bozuk orman rehabilitasyonu tesis ve orman dışı mera ıslahı çalışmaları 2016 yılında, toprak muhafaza tesis çalışmaları 2017 yılında tamamlanmıştır.

Mikrohavzada, Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, örmeli eşik); Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu ana faaliyeti kapsamında örme çit teras yapımı, fidan dikimi, koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 2016 yılında 18 adet sıvat ve 16 adet kaşınma kazığı tesisi gerçekleştirilmiş ve toplam 12.331,00 TL harcama yapılmıştır.

16

Proje sahalarına (LC-07-4, 6, 7, 8 ve 9) yapılan ziyaretlerde (ziyaret sırasında mevcut olan sis nedeniyle saha ancak iki noktada görülebilmiştir) Borçka - Camili karayolunun alt kesimlerinde bitki örtüsü zayıf, toprağı gevşek ve akan yamaçlarda yapılan örme çit terasların (yola yakın olanların) yer yer toprak ile dolmuş olduğu, yamaçlarda doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başlamış olduğu, teraslarda Ladin fidanlarının bulunduğu gözlenmiştir. Yapılan görüşmelerde, bölgede kışın yoğun kar yağışı olduğu, karayolunda yapılan kar ile mücadele sırasında yoldan yamaçlara doğru sürüklenen kar birikintilerinin yakındaki tesislere zarar verdiği ifade edilmiştir.

Borçka Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahalara ilave olarak mikrohavzanın rakımı yüksek kesimlerinde, mera alanlarında erozyon kontrolü çalışmalarının yapılması gereken alanların bulunduğu ifade edilmiştir.

Mikrohavzada yüksek dağlık kesimlerde meralardaki yan dereler ve oyuntular genel olarak çok derin ve yamaçlarında diri örtü zayıftır. Bu alanlarda erozyon kontrolü çalışmaları yapılırken oyuntu ıslahı ve yamaç ıslahı tedbirlerinin mutlaka birlikte alınması gerektiği düşünülmektedir.

CAMİLİ MH – DÜZENLİBOZUK ORMANLARIN REHABİLİTASYONU- LC-07-4, 6, 7, 8 ve 9. TESİS YILI: 2015

VELİKÖY MİKROHAVZASI :

Mikrohavzada Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimikapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2015 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ARTVİNİLÇESİ : ŞAVŞATMİKROHAVZA : VELİKÖY (BT-03)PROJE KÖYLERİ : 13 KÖY (AŞAĞIKOYUNLU, CEVİZLİ, KARAKÖY, KİRAZLİ, KÖPRÜYAKA, KURUDERE,

KÜPLÜCE, MEŞELİ, PINARLI, TEPEKÖY, VELİKÖY, YAVUZKÖY, YONCALI)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

MiktarTutar



(Bin TL)Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 1.622 1.413 1.622 1.210 1.622 941

17

Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 4.688 359 3.133 260 3.133 475Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 468 1.280 468 1.080 414 760Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 1.403 256 414 101 414 124Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 19 20 319 323 319 215Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 3.163 545 3.163 545 1.587 437

2015-2017 yılları arasında toplam;⦁ 1.622 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 3.133 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 414 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 414 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Bakım),⦁ 319 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 1.587 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki orman içi mera ıslahı çalışmaları 2015 yılında, toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmaları 2016 yılında tamamlanmıştır. Orman dışı mera ıslahı çalışmaları devam etmektedir. MH planına ilave olarak, 2017 yılında 300 hektar orman içi mera ıslahı ve 2018 yılında 206 hektar toprak muhafaza faaliyeti programa alınarak gerçekleştirilmiştir.

MH Planı çerçevesinde, Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında 2 adet Gölgelik ve 15 adet sıvat yapımı gerçekleştirilmiş ve toplam 63.960,00 TL harcama yapılmıştır. Ayrıca 2017 yılında ilave faaliyetler kapsamında Kirazlı ve Karaköy Köyleri meralarında (toplam 300 hektar alanda) 2 adet hayvan gölgeliği, 1 adet hayvan barınağı, 4 adet sıvat, 3,761 km su isale hattı, 1 adet koyun banyoluğu ve 8 adet hayvan tuzluğu yapımı gerçekleştirilmiştir.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında (Yavuzköy, Kirazlı, Meşeli ve Yoncalı Köylerinde) 4 adet Gölgelik ve Hayvan Barınağı, Çoban barınağı ve Güneş enerji sistemi tesisi, 35 adet sıvat ve 35 adet kaşınma kazığı yapımı gerçekleştirilmiş ve toplam 436.600,00 TL harcama yapılmıştır. Tesislerde faaliyet tanıtım levhalarının olmadığı gözlenmiştir. Yayladaki köylüler ile yapılan görüşmelerde yapılan tesislerin çok faydalı olduğu ve hayvanlar tarafından kullanıldığı ifade edilmiştir.

Şavşat Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, projenin uygulama ve sonuçları itibariyle çok başarılı olduğu, sonuçlarından gerek ilgili kurumların, gerekse MH köylülerinin memnun olduğu, köylülerin erozyon kontrolü çalışmaları hakkındaki düşüncelerinde proje öncesine göre olumlu yönde önemli gelişmeler olduğu, projenin MH içerisinde uygulama yapılmayan köylere de yaygınlaştırılmasının talep edilmekte olduğu ve bunun uygun olacağı, elde edilen deneyimler çerçevesinde diğer mikrohavzalarda da uygulamaların yapılmasının doğal kaynakların rehabilitasyonu açısından çok faydalı olacağı, ayrıca Veliköy MH’nda proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahaların dışında toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu tedbirlerinin alınması gereken alanların da bulunduğu ifade edilmiştir. MH’da özellikle yüksek dağlık kesimlerdeki/yaylalardaki mera alanlarında toprak muhafaza (yamaç ve oyuntu ıslahı) tedbirlerinin alınması gerekmektedir.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli (toprak muhafaza amaçlı

18

teras yapımı) ve işçi ile (teras, örme çit teras yapımı)), taş kordon yapımı, fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı ve dikenli tel çit ihata yapılması; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli ve işçi ile (teras, örme çit teras yapımı)), taş kordon yapımı, fidan dikimi, canlandırma kesimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (örmeli eşik, kuru duvar eşik, miks eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı ve dikenli tel çit ihata yapılması; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Proje sahalarına yapılan ziyaretlerde faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda ve taş kordonlarda bozulmaların olmadığı, fidanların ve canlandırma kesimi yapılan sahalarda sürgünlerin genel durumunun (görünümlerinin sağlıklı, yıllık büyümelerinin normal) iyi olduğu, fidan tutma yüzdesinin yüksek olduğu, bakımların yapıldığı, oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE, Miks eşik, GKTE) genel olarak rusubat ile dolu olduğu, dolan eşiklerin arkalarına yer yer yapraklı fidan (yüksek rakımlarda huş fidanı) dikildiği, oyuntularda doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı gözlenmiştir.

Toprak işleme ve fidan dikimi yapılan sahaların tel örgü ile çevrili olduğu, tel örgüde bir tahribatın görülmediği, bazı sahalarda tel örgü geçişi için merdiven yapıldığı görülmüştür.

Proje sahalarında erozyon kontrolü amacıyla alınan önlemlerin yeterli olduğu, mevcut durumda ilave bir önlemin alınmasına ihtiyaç olmadığı değerlendirilmektedir.

VELİKÖY MH – VELİKÖYTOPRAK MUHAFAZA- BT-03-41, TESİS YILI: 2016

VELİKÖY MH – PINARLITOPRAK MUHAFAZA- BT-03- , TESİS YILI: 2018

19

4.2. BAYBURT


20

ÇNHRP kapsamında, proje faaliyetlerinin Bayburt İl’inde 2 Mikrohavzada (Masat ve Taht MH) 17 köyde yürütülmesi planlanmış ve plan uygulamaları Masat Mikrohavzası’nda 2013 yılında, Taht Mikrohavzası’nda 2015 yılında başlamıştır. 2018 yılında Taht MH’nda 3 köyün daha proje kapsamına alınması ile köy sayısı 20 olmuştur.

İLİ : BAYBURTMİKROHAVZALAR : 2 MH (MASAT, TAHT)PROJE KÖYLERİ : 17 KÖY


Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

MiktarTutar



(Bin TL)Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 4.451 8.986 3.692 10.114 4.447 5.483Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 8.397 2.708 3.773 1.427 3.773 472Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 2.285 2.919 1.928 2.405 2.341 871Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 2.984 614 852 183 852Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 0 0 0 0 92Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 1.431 481 1.431 481 1.431 526


⦁ 4.447 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 3.773 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 2.341 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 852 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Bakım),⦁ 92 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 1.431 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Bayburt Orman Fidanlığının iyileştirmesi çalışmaları kapsamda 2012 yılında Gölgelik ve Yağmurlama Tesisi ile Su havuzu yaptırılmış, 75 Kw. lık su motoru alınmış ve toplam 190.856,95 TL harcama yapılmıştır.

MASAT MİKROHAVZASI :

Masat Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2013 yılında başlanılmıştır. Proje, Mikrohavzada bulunan 6 köyden 5 inde uygulanmaktadır.

İLİ : BAYBURTİLÇESİ MERKEZMİKROHAVZA MASAT (UC-03)MH ALANI : 21.557,45 Ha.PROJE KÖYLERİ : 5 KÖY (GEZKÖY, HEYBETEPE, MADEN, MASAT, YAYLAPINAR)



2018 Y

21



2018 Y(2012-2017) (2012-2017)

Program

Miktar Tutar (Bin TL) Miktar Tutar

(Bin TL) Miktar Tutar (Bin TL) Miktar Tutar

(Bin TL)Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 1.648 2.192 889 2.809 1.644 966 400 1.146Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 1.110 414 1.110 460 1.110 72Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 681 305 324 240 688 221 1.684 3.211Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 0 0 0 0Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 0 0 92 93 100 191Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 410 93 410 93 410 158

2013-2017 yılları arasında toplam;⦁ 1.644 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 1.110 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 688 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 92 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 410 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmaları 2014 yılında ve orman dışı mera ıslahı çalışmaları 2015 yılında, toprak muhafaza bakım çalışmaları 2017 yılında tamamlanmıştır. Planlara ilave olarak, 2017 ve 2018 yıllarında Mera Islahı (Orman İçi), 2018 yılında toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu faaliyetleri programa alınmıştır.

Bu kapsamda, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli), fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı ve dikenli tel çit ihata yapılması; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve ile koruma; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu ana faaliyeti kapsamında ise canlandırma kesimi (meşe), ardıç budama, koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi ve sahaların koruması alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında ise Yaylapınar Köyünde 2017 yılında 1 adet sıvat, 6 adet kaşınma kazığı, 2 adet tuzluk, gübreleme (18 ton) ve 4,14 km dikenli tel çit ihatası yapılmış ve toplam 92.545,51 TL harcama yapılmıştır.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 2015 yılında Hayvan Gölgeliği Yapımı (10 Adet), Sıvat (Suluk) Yapımı (180 Adet) ile meralarda kullanılmak üzere 1 adet taş toplama makinesi alımı gerçekleştirilmiş ve toplam 157.590,00 TL harcanmıştır.

Masat MH’nda 2018 yılı Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında yapılan ziyaretlerde, önceki yıllarda çalışma yapılan sahalarda faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda bozulma olmadığı, fidanların genel durumunun (görünümlerinin sağlıklı, yıllık büyümelerinin normal) iyi olduğu, fidan tutma yüzdesinin yüksek olduğu, yamaçlardan ve oyuntulardan ana dereler rusubat taşınmasının olmadığı, sahaların tel örgü ile çevrili olduğu, tel örgülerde genel olarak bir tahribatın görülmediği, otlatma baskısının bulunmadığı, bakım

22

(ot alma, çapa ve teras onarımı) çalışmalarının zamanında yapıldığı, korumanın devam ettirildiği gözlenmiştir. MH sahalarında erozyon kontrolü amacıyla alınan önlemlerin proje amaç ve hedeflerine uygun ve yeterli olduğu, mevcut durumda ilave bir önlemin alınmasına gerek olmadığı düşünülmektedir.

Bayburt Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, Masat MH’nda toprak muhafaza tedbirleri alınması gereken alanların tamamına yakınında çalışma yapıldığı, bozuk ormanların rehabilitasyonu kapsamında ise çalışma yapılabilecek bozuk koru ve baltalık ormanların bulunduğu ifade edilmiştir.

Köyü / Mevki : Masat KöyüAna Faaliyet Adı : Toprak Muhafaza ve Bozuk ormanların rehabilitasyonuProje alanı kodu : UC-03-MasatUygulama yılı : 2018Yapılan çalışmalar : Saha 2018 yılında ilave faaliyetler kapsamında programa alınmıştır.

Projesi OBM tarafından yapılmıştır. Ardıç budama çalışmaları tamamlanmıştır. Teras ve Kafes tel çit yapımı çalışmaları devam etmektedir.

23

TAHT MİKROHAVZASI :

İLİ : BAYBURTİLÇESİ MERKEZMİKROHAVZA : TAHT (UC-11)PROJE KÖYLERİ : 12 KÖY (AKÇAKUZU, AYDINCIK, BALLIKAYA, BUĞDAYLI, DAĞTARLA, DÖVMEKAYA,

KURBANPINAR, POLATLI, TAHTA, TEPETARLA, YEDİGÖZE, YERLİCE)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

MiktarTutar



(Bin TL)Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 2.803 6.794 2.803 7.305 2.803 4.518Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 7.287 2.294 2.663 967 2.663 400Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 1.604 2.614 1.604 2.165 1.653 650Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 2.984 614 852 183 852Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 0 0 0Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 1.021 388 1.021 388 1.021 368

2015-2017 yılları arasında toplam;⦁ 2.803 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 2.663 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 1.653 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 852 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Bakım),⦁ 1.021 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)

24


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmaları 2017 yılında ve orman dışı mera ıslahı çalışmaları 2016 yılında tamamlanmış, bakım çalışmaları ise devam etmektedir. Planlara ilave olarak, 2018 yılında yeni 3 köy (Arslandede, Salkımsu, Uluçayır) daha projeye ilave edilerek toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu faaliyetleri programa alınmıştır.

Bu kapsamda proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli), fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı ve dikenli tel çit ihata yapılması; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve koruma; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu Tesis ana faaliyeti kapsamında ise toprak işleme (makineli), fidan dikimi, sürgün seyreltme, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi ve dikenli tel çit ihata yapılması; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı, tamamlama dikimi yapılması ve koruma alt faaliyetleri gerçekleştirilmektedir.

Mera Islahı (Orman Dışı) kapsamında 2016 yılında 1.020,95 hektar mera alanında (12 Köyün meralarında) toplam 24 adet gölgelik ve 400 adet sac suluk tesisi gerçekleştirilmiş ve toplam 357.506,63 TL harcama yapılmıştır.

Taht MH’nda; 2018 yılı programı kapsamında Uluçayır ve Salkımsu Köyleri’nde yapılan toprak işleme (makineli) çalışmaları ile 2016 yılında Buğdaylı Köyü’nde yapılmış olan toprak muhafaza çalışmaları yerinde görülmüştür.

Uluçayır ve Salkımsu Köyleri’nde toprak işleme (makineli) çalışmalarının tamamlandığı, bu kapsamda toplam 107,485 km (Uluçayır: 72,055 km, Salkımsu: 35,430 km) teras yapıldığı, sahanın tel çit ihatasının ve sonbaharda fidan dikiminin yapılacağı belirtilmiştir.

TAHT MH – ULUÇAYIRTOPRAK MUHAFAZA- UC-11-ULUÇAYIR, TESİS YILI: 2018

TAHT MH – SALKIMSUTOPRAK MUHAFAZA- UC-11-SALKIMSU, TESİS YILI: 2018

25

Buğdaylı Köyü’nde toprak muhafaza kapsamında yapılan faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda bozulma olmadığı, fidanların (yapraklı ve ibreli) genel durumunun (görünümlerinin sağlıklı, yıllık büyümelerinin normal) iyi olduğu, fidan tutma yüzdesinin yüksek olduğu, yamaçlardan ve oyuntulardan ana dereler rusubat taşınmasının olmadığı, sahaların tel örgü ile çevrili olduğu, tel örgülerde genel olarak bir tahribatın görülmediği, bakım (ot alma, çapa ve teras onarımı) çalışmalarının yapıldığı, korumanın devam ettirildiği, ancak sahada faaliyet tanıtım levhası ile giriş kapısının bulunmadığı gözlenmiştir. Sahada bakım (ot alma, çapa ve teras onarımı) çalışmaları 2019 yılında tamamlanacaktır. Sahada erozyon kontrolü amacıyla alınan önlemlerin proje amaç ve hedeflerine uygun ve yeterli olduğu, mevcut durumda ilave bir önlemin alınmasına gerek olmadığı değerlendirilmektedir.

TAHT MH – BUĞDAYLITOPRAK MUHAFAZA- UC-11-52, 53, 54, 55, TESİS YILI: 2016

Taht MH’nda bazı köy muhtarları ve köylüler ile arazi ziyareti sırasında yapılan görüşmelerde

26

Mera Islahı kapsamında yapılan tesislerin (Gölgelik ve Sıvat) çok faydalı olduğu ifade edilmiştir. Ancak, yapılan gölgeliklerin çatılarının eğimsiz olduğu görülmüştür. Bölge kışın yoğun kar almakta olduğundan gölgeliklerin kar birikmeleri nedeniyle zarar görmemeleri için çatılarının eğimli yapılmasının daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.

BAYBURT ORMAN FİDANLIĞI :

Bayburt Orman Fidanlığının iyileştirmesi çalışmaları kapsamda 2012 yılında Gölgelik ve Yağmurlama Tesisi ile Su havuzu yaptırılmış, 75 Kw. lık su motoru alınmış ve toplam 190.856,95 TL harcama yapılmıştır.

2018 yılı programı çerçevesinde yapılması planlanan faaliyetler ihale edilmiş ve çalışmalar başlamıştır. Bu kapsamda, beton yol (800 m.), sulama kanalı (açık/kapalı), sulama havuzu ve su motoru odası yapımı işinin ihale bedeli 168.000 TL (KDV hariç) ve fidan satış reyonu ve toprak hangarı yapımı işinin ihale bedeli 655.000 TL (KDV hariç) dır. Toplam ihale bedeli 823.000 TL (KDV hariç) dır.

BAYBURT ORMAN FİDANLIĞI

4.3. ERZURUM


Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi kapsamında, proje faaliyetleri, Erzurum İl’inde 7 Mikrohavzada (İspir, İspir Kuzey, Oltu, Olur Merkez, Şenkaya, Tortum Kuzey ve Uzundere Mikrohavzaları) 50 köyde yürütülmektedir. Plan uygulamaları İspir ve Oltu Mikrohavzalarında 2013 yılında, Uzundere Mikrohavzası’nda 2015 yılında, İspir Kuzey, Olur Merkez, Şenkaya ve Tortum Kuzey Mikrohavzalarında ise 2016 yılında başlamıştır.

İLİ : ERZURUMMİKROHAVZALAR : 7 MH (İSPİR, İSPİR KUZEY, OLTU, OLUR MERKEZ, ŞENKAYA, TORTUM KUZEY, UZUNDERE)PROJE KÖYLERİ : 50 KÖYAna Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

27


Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

MiktarTutar



(Bin TL)Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 15.073 28.625 14.703 25.184 15.164 12.298Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 23.120 3.671 11.317 1.769 10.780Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 1.863 2.727 1.807 1.933 1.813Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 1.161 70 532 32 532Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 2.856 494 2.856 584 2.668Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 9.069 1.087 9.069 1.087 12.299 1.328


⦁ 15.164 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 10.780 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 1.813 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 532 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Bakım),⦁ 2.668 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 12.299 hektar Mera Islahı (Orman dışı),


Orman dışı mera ıslahı kapsamında 12.299 hektar alanda toplam 1.000 adet sıvat, 22 adet gölgelik, 153 adet kaşınma kazığı, 41 adet tuzluk, 300 metre su isale hattı ve 19 adet çoban barınağı tesisi gerçekleştirilmiştir.

Çığ kontrolü çalışmaları İspir İlçesi Başyurt Mahallesi ve Tortum İlçesi Peynirli Köyünde gerçekleştirilmiş ve toplam 1.130.253,79 TL harcama yapılmıştır.

Faaliyet miktarı : 1 Adet 1 AdetHarcama tutarı : 742.254,87 TL 387.998,92 TLUygulama yılı : 2015 2014-2015Açıklamalar : Çamlıkaya Köyü Başyurt Mahallesinin

30 ve 31 Nolu Bölmelerden gelen çığa karşı muhafaza edilmesi maksadıyla tesis edilmiştir.

Tortum ilçesi Peynirli Köyü yerleşim yerinin gelen çığa karşı muhafaza edilmesi maksadıyla tesis edilmiştir.

Çığ kontrolü amacıyla inşa edilen tesislerin (İspir Çamlıkaya-Başyurt ve Tortum Peynirli köyü) işlevini yerine getirdiği ve tesisler yapıldıktan sonra sahalarda çığ olayının gözlenmediği görüşülen köylüler tarafından ifade edilmiştir.

DSİ 8.Bölge Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Sel ve Sediment Kontrolüne yönelik çalışmalar Olur Merkez (OL-11) ve Uzundere (TR-06) (Uzundere) Mikrohavzalarında uygulanmıştır. Bu kapsamda Uzundere MH’nda; 1 adet tersip bendi (Kirazlı), 182 m. kıyı duvarı, 3 adet ıslah sekisi, 1 adet üst geçit (Uzundere), 5240 m Taş tahkimli Sedde, 3 adet ıslah sekisi, 2 adet köprü (Sapaca) ve Olur Merkez MH’nda; 9 adet taban kuşağı (Aşağıkaracasu) yapımı gerçekleştirilmiş ve toplam 1.482.422,70 TL harcama yapılmıştır.

28

İSPİR MİKROHAVZASI :

İspir Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2013 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ERZURUMİLÇESİ : İSPİRMİKROHAVZA : İSPİR (UC-14)MİKROHAVZA ALANI : 32.084,34 Ha.PROJE KÖYLERİ : 10 KÖY (CAANKURTARAN, ÇAKMAKLI, DURUKÖY, GÖÇKÖY, HALİLPAŞA, KOÇKÖY, KÖPRÜKÖY,

NUMANPAŞA, TAŞBAŞI, TEKPINAR)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

MiktarTutar



(Bin TL)Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 2.369 3.957 1.963 1.882 2.252 571Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 1.717 703 1.817 667 1.244Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 484 357 483 299 483Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 0 0 0Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 280 36 281 71 280Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 2.456 203 2.456 203 2.456 125

2013-2017 yılları arasında toplam;⦁ 2.252 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 1.244 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 483 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 280 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 2.456 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmaları 2015 yılında, toprak muhafaza tesis ve mera ıslahı çalışmaları 2016 yılında tamamlanmıştır. Planlara ilave olarak, 2018 yılında mera ıslahı faaliyeti programa alınarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 2019 yılında da ilave faaliyetler kapsamında toprak muhafaza ve mera ıslahı çalışması yapılması planlanmaktadır.

Yereldeki yetkililer ile yapılan görüşmelerde, projenin MH içerisinde uygulama yapılmayan köylere de yaygınlaştırılmasının talep edilmekte olduğu ve bunun uygun olacağı, MH’da proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahalara ilave olarak toprak muhafaza ve mera ıslahı çalışması yapılması gereken alanların da bulunduğu ifade edilmiştir.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli (toprak muhafaza amaçlı teras yapımı)), taş kordon yapımı, fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı ve dikenli tel çit ihata yapılması; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu ana faaliyeti kapsamında canlandırma kesimi ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

29

Ziyaret edilen proje sahalarında faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda ve taş kordonlarda bozulmaların olmadığı, fidanların genel durumunun (görünümlerinin sağlıklı, yıllık büyümelerinin normal) iyi olduğu, fidan tutma yüzdesinin iyi olduğu, oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE, GKTE) genel olarak rusubat ile dolduğu, dolan eşiklerin arkalarına Akasya fidanlarının dikildiği, oyuntularda doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı, sahaların tel örgü ile çevrili olduğu, tel örgülerde bir tahribatın olmadığı gözlenmiştir.

MH’da planlanan bakım (ot alma, çapa ve teras onarımı, tamamlama dikimi) çalışmaları 2018 yılı itibariyle tamamlanmıştır. Ancak, korumanın devam ettirilmesi ve sahaların düzenli olarak kontrol edilerek ihtiyaç olduğu taktirde gerekli bakımların yapılması gerekmektedir. Ziyaret edilen sahalarda erozyon kontrolü amacıyla alınan önlemlerin yeterli olduğu, mevcut duruma göre ilave bir önlemin alınmasına ihtiyaç olmadığı değerlendirilmektedir.

MH’da Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında 2 adet Gölgelik ve 2 adet sıvat yapımı gerçekleştirilmiş ve toplam 33.763,00 TL harcama yapılmıştır.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 3 adet Gölgelik, 2 adet Çoban barınağı, 140 adet sıvat, 8 adet kaşınma kazığı, 4 adet hayvan tuzluğu ve 300 metre su isale hattı yapımı gerçekleştirilmiştir.

İSPİR MH – ÇAKMAKLITOPRAK MUHAFAZA- UC-14-23, TESİS YILI: 2014

İSPİR MH – KOÇKÖYMERA ISLAHI (O.İ) - UC-14-EK SAHA, TESİS YILI: 2018

30

İSPİR KUZEY MİKROHAVZASI :

İspir Kuzey Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2016 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ERZURUMİLÇESİ : İSPİRMİKROHAVZA : İSPİR KUZEY (UC-17)MİKROHAVZA ALANI : 38.653,96 Ha.PROJE KÖYLERİ : 6 KÖY (AKSU, ÇAMLIKAYA, ÇATAKKAYA, TAŞLICA, YEDİGÖL, YILDIZTEPE)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)

2018 Yılı(2012-2017) (2012-2017)

Program Gerç.(Eyl)

MiktarTutar




(Bin TL Miktar

Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 2.520 2.872 2.520 3.294 2.520 1.869 100 96Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 5.287 443 2.873 132 2.874 0 1.762 139 1.462Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 0 0 0 0 0 0Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 0 0 0 0 0 0Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 728 89 727 89 727 139 50 64Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 950 80 950 80 2.488 184 100

2016-2017 yılları arasında toplam;⦁ 2.2520 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 2.874hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 727 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 2.488 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki toprak muhafaza tesis ve mera ıslahı çalışmaları 2017 yılında tamamlanmıştır. Planlara ilave olarak, 2018 yılında toprak muhafaza ve mera ıslahı faaliyeti programa alınarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 2019 yılında da ilave faaliyetler kapsamında mera ıslahı çalışması yapılması planlanmaktadır.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak

31

Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli, işçi ile (toprak muhafaza amaçlı teras yapımı)), taş kordon yapımı, fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, miks eşik, örmeli eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı ve dikenli tel çit ihata yapılması; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Mikrohavzada 2018 yılı Temmuz ve Ekim aylarında ziyaret edilen proje sahalarında (önceki yıllarda çalışma yapılmış olan bazı proje sahaları) faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda ve taş kordonlarda bozulmaların olmadığı, fidanların genel durumunun ve fidan tutma yüzdesinin normal (% 60 - 70) olduğu, oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE, Miks eşik, GKTE) genel olarak rusubat ile dolu olduğu, dolan eşiklerin arkalarına Akasya fidanlarının dikildiği, eşik arkalarında ve oyuntularda (oyuntu tabanı ve yamaçlarında) doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı ve yapılan tesislerin işlevlerini yerine getirmekte olduğu gözlenmiştir. Bu sahalarda bakım çalışmaları planlandığı şekilde devam etmektedir. Ziyaret edilen sahalarda erozyon kontrolü amacıyla alınan önlemlerin yeterli olduğu, mevcut duruma göre ilave bir önlemin alınmasına ihtiyaç olmadığı değerlendirilmektedir.

Köylüler (Yedigöl Köyü, Çamlıkaya Köyü’nün Mahallesi) ile yapılan görüşmelerde, çalışma yapıldıktan sonra sahalardaki yan derelerden köy yerleşim yerlerine ve yollara sel gelmediği ve rusubat akışının olmadığı, yapılan çalışmalardan memnuniyet duydukları ifade edilmiştir.

MH’da; 2018 yılı programı kapsamında Çamlıkaya ve Aksu Köylerinde yapılmakta olan toprak muhafaza çalışmaları yerinde görülmüştür.

Yereldeki proje yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, MH’da proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahalara ilave olarak toprak muhafaza ve mera ıslahı çalışması yapılması gereken alanların da bulunduğu ifade edilmiştir.

Mikrohavzada Kuzey-Güney Doğu yönünde akan Aksu ve Çamlıkaya Dereleri ile bu derelere akan yan dereler derin, yüksek eğimli vadiler oluşturmuştur. Güney bakılı dere yamaçlarında ve Çoruh Nehri’ne bakan yamaçlarda genel olarak toprak derinliği sığ, bitki örtüsü zayıf ve yamaçlarda akmalar (çürük/akan yamaçlar) mevcuttur. Bu sahalarda erozyon kontrolü amacıyla alınacak yamaç ve oyuntu ıslahı önlemlerinin mutlaka birlikte alınmasının gerektiği değerlendirilmektedir.

MH’da Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında 1 adet Gölgelik,5 adet sıvat, 6 km su isale hattı, 8 adet kaşınma kazığı ve 2 adet tuzluk yapımı ile 4 km mera yolu iyileştirmesi gerçekleştirilmiştir.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 3 adet Gölgelik, 3 adet Çoban barınağı ve 85 adet sıvat yapımı gerçekleştirilmiştir.

32

İSPİR KUZEY MH – ÇAMLIKAYA KÖYÜTOPRAK MUHAFAZA - - UC-17-17, TESİS YILI: 2017

İSPİR KUZEY MH – AKSU KÖYÜTOPRAK MUHAFAZA - - UC-17-EK SAHA, TESİS YILI: 2018

33

İSPİR KUZEY MH – AKSU KÖYÜMERA ISLAHI (O.İ) - UC-17-EK SAHA, TESİS YILI: 2018

OLTU MİKROHAVZASI :

Oltu Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2013 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ERZURUMİLÇESİ : OLTU

34

MİKROHAVZA : OLTU (0L-04)MİKROHAVZA ALANI : 36.875,99 Ha.PROJE KÖYLERİ : 9 KÖY (BALLICA, BAŞAKLI, BÜYÜKORCUK, ÇAMLIBEL, ERDOĞMUŞ, KALEBOĞAZI, KÜÇÜKORCUK,

ÖZDERE, SARISAZ)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)

2018 Yılı(2012-2017) (2012-2017)

ProgramGerç.(Eyl)

MiktarTutar




(Bin TL)Miktar

Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 2.411 4.221 1.448 3.909 1.924 706Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 2.215 721 1.502 504 1.537 49 326 106Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 169 0 114 73 120 0Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 0 0 0 0Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 223 162 223 198 36 21 50 64Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 491 93 491 93 993 221 100

2013-2017 yılları arasında toplam;⦁ 1.924 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 1.537 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 120 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 36 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 993 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis ve mera ıslahı çalışmaları 2014 yılında, toprak muhafaza tesis çalışmaları 2015 yılında tamamlanmıştır. Planlara ilave olarak, 2018 yılında mera ıslahı faaliyeti programa alınarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 2019 yılında da ilave faaliyetler kapsamında toprak muhafaza ve mera ıslahı çalışması yapılması planlanmaktadır.

Oltu Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, projenin MH içerisinde uygulama yapılmayan köylere de yaygınlaştırılmasının talep edilmekte olduğu ve bunun uygun olacağı, MH’da proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahalara ilave olarak toprak muhafaza ve mera ıslahı çalışması yapılması gereken alanların bulunduğu ifade edilmiştir.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli (toprak muhafaza amaçlı teras yapımı)), fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik, çuvallı sedde), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı ve dikenli tel çit ihata yapılması; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu ana faaliyeti kapsamında koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Oltu MH’nda Çamlıbel ve Erdoğmuş köylerinde yapılan toprak muhafaza çalışmaları yerinde görülmüştür. Bu sahalarda faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE, GKTE) genel olarak rusubat ile dolduğu, Çamlıbel köyündeki sahalarda dolan eşiklerin arkalarına Akasya fidanlarının dikildiği, oyuntularda doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı gözlenmiştir. Erdoğmuş köyü hudutları

35

dahilindeki sahada (OL-04-18) yan derelerde tesis edilen ve rusubat ile dolan eşiklerin arkalarına yapraklı fidan (Akasya) dikimi yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Oltu MH’nda oyuntu ıslahı kapsamında 2014 yılında yapılan çuvallı sedde uygulamalarında doğrudan güneş ışınlarına maruz kalan eşiklerde çuvallarda yırtılmalar gözlendiğinden daha sonraki yıllarda çuvallı sedde uygulaması yapılmamıştır.

MH’da planlanan bakım (ot alma, çapa ve teras onarımı, tamamlama dikimi) çalışmaları 2018 yılı itibariyle tamamlanmıştır. Ancak, korumanın devam ettirilmesi ve sahaların düzenli olarak kontrol edilerek ihtiyaç olduğu taktirde gerekli bakımların yapılması gerekmektedir.

MH’da Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında 2017 yılı sonu itibariyle 1 adet Gölgelik ve 1 adet (ünite) sıvat yapımı gerçekleştirilmiştir.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında, planlanan mera alanları ile birlikte mikrohavzada bulunan 8 proje köyünün meralarında 5 adet Gölgelik, 2 adet Çoban barınağı, 200 adet sıvat, 20 adet kaşınma kazığı, 16 adet hayvan tuzluğu ve 3 adet çoban barınağı yapımı gerçekleştirilmiştir.

OLTU MH – ÇAMLIBEL KÖYÜTOPRAK MUHAFAZA - OL-04-37, TESİS YILI: 2014

OLTU MH – ERDOĞMUŞ KÖYÜTOPRAK MUHAFAZA – OL-04-18, TESİS YILI: 2015

OLUR MERKEZ MİKROHAVZASI :

36

Olur Merkez Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2016 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ERZURUMİLÇESİ : OLURMİKROHAVZA : OLUR MERKEZ (0L-11)MİKROHAVZA ALANI : 42.113,66 Ha.PROJE KÖYLERİ : 8 KÖY (AŞAĞIKARACASU, BOĞAZGÖREN, ILIKAYNAK, SARIBAŞAK, UZUNHARMAN,

YAYLABAŞI, YEŞİLBAĞLAR, YOLGÖZLER)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

MiktarTutar



(Bin TL)Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 2.461 5.841 2.461 3.982 2.461 2.504Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 4.183 586 1.191 57 1.191Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 340 45 340 45 340Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 0 0 0 0 0Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 374 73 374 89 374 43Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 1.032 146 1.032 146 1.603 189

2016-2017 yılları arasında toplam;⦁ 2.461 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 1.191 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 340 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 374 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 1.603 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmaları 2016 yılında, toprak muhafaza tesis ve mera ıslahı çalışmaları 2017 yılında tamamlanmıştır. Planlara ilave olarak, 2018 yılında mera ıslahı faaliyeti programa alınarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 2019 yılında da ilave faaliyetler kapsamında toprak muhafaza tesis çalışması yapılması planlanmaktadır.

Oltu Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, projenin MH içerisinde uygulama yapılmayan köylere de yaygınlaştırılmasının talep edilmekte olduğu ve bunun uygun olacağı, MH’da proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahalara ilave olarak toprak muhafaza ve mera ıslahı çalışması yapılması gereken alanların da bulunduğu ifade edilmiştir.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli (toprak muhafaza amaçlı teras yapımı)), fidan dikimi, tohum ekimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu ana faaliyeti kapsamında dikenli tel çit ihatası ve koruma ile

37

bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Olur Merkez MH’nda Boğazgören, Yeşilbağlar ve Yolgözler köylerinde yapılan toprak muhafaza çalışmaları ile Uzunharman Köyünde yapılan mera ıslahı çalışmaları yerinde görülmüştür. Ziyaret edilen proje sahalarında faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda bozulmaların olmadığı (Yeşilbağlar ve Yolgözler köyleri), yapraklı fidanların (Ahlat ve Badem) genel durumunun ve fidan tutma yüzdesinin iyi olduğu, ibreli fidanların (Sarıçam, Karaçam) büyümelerinin genel olarak yavaş ancak fidan tutma yüzdesinin iyi olduğu, oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE, GKTE) genel olarak rusubat ile dolmaya başlamış olduğu, servis yolu şevlerinde doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı, buralara dikilen akasya fidanlarının tutma yüzdesinin iyi olduğu gözlenmiştir. Boğazgören köyündeki proje sahalarında tesis edilen ve rusubat ile dolan eşiklerin arkalarına yapraklı tür fidan (Akasya vb.) dikimi yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Ziyaret edilen sahalarda erozyon kontrolü amacıyla alınan önlemlerin yeterli olduğu, mevcut duruma göre ilave bir önlemin alınmasına ihtiyaç olmadığı değerlendirilmektedir.

Uzunharman Köyü mera ıslahı sahasına (OL-11-04) yapılan ziyarette meranın ve yapılan tesislerin hayvanlar tarafından kullanılmakta olduğu görülmüştür. Merada yapılan faaliyetlerin ve uygulama yerlerinin uygun olduğu, ancak ilave olarak taş toplama alt faaliyetinin yapılmasının da uygun olacağı değerlendirilmektedir. Köylüler ile yapılan görüşmelerde mera ıslah kapsamında yapılan tesislerden memnuniyet duyduklarını ifade etmişlerdir.

MH’da Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında 2 adet Hayvan barınağı, 2 adet sıvat ve 406 metre su isale hattı yapımı gerçekleştirilmiştir.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 1 adet Gölgelik, 1 adet Çoban barınağı, 50 adet sıvat, 50 adet kaşınma kazığı ve 5 adet hayvan tuzluğu yapımı gerçekleştirilmiştir.

OLUR MERKEZ MH – YEŞİLBAĞLAR VE YOLGÖZLER KÖYLERİTOPRAK MUHAFAZA - OL-11-20 ve 22, TESİS YILI: 2017

38

OLUR MERKEZ MH – BOĞAZGÖREN KÖYÜTOPRAK MUHAFAZA – OL-11-15 ve 16, TESİS YILI: 2016

OLUR MERKEZ MH – UZUNHARMAN KÖYÜMERA ISLAHI – OL-11-04, TESİS YILI: 2016

39

ŞENKAYA MİKROHAVZASI :

Şenkaya Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2016 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ERZURUMİLÇESİ : ŞENKAYAMİKROHAVZA : ŞENKAYA (OL-07)MİKROHAVZA ALANI : 38.693,42 Ha.PROJE KÖYLERİ : 5 KÖY (BEREKETLİ, ÇATALELMA, İÇMESU, KİREÇLİ, TAZEKÖY)Ana Faaliyet MH Planı Program

(2012-2017)Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

MiktarTutar



(Bin TL)

40

Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 1.133 2.473 1.133 2.338 1.133 1.426Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 3.398 321 1.490 157 1.490Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 0 0 0Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 0 0 0Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 53 30 53 31 53Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 310 101 310 101 510 179

2016-2017 yılları arasında toplam;⦁ 1.133 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 1.490 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 53 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 510 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki toprak muhafaza tesis ve mera ıslahı çalışmaları 2017 yılında tamamlanmıştır. Planlara ilave olarak MH sınırları içerisinde bulunan 3 yeni köyde 2019 yılında toprak muhafaza tesis ve mera ıslahı çalışmaları yapılması planlanmaktadır.

Oltu Orman İşletme Müdürlüğü yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, projenin MH içerisinde uygulama yapılmayan köylere de yaygınlaştırılmasının talep edilmekte olduğu ve bunun uygun olacağı, MH’da proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahalara ilave olarak toprak muhafaza ve mera ıslahı çalışması yapılması gereken alanların da bulunduğu ifade edilmiştir.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli (toprak muhafaza amaçlı teras yapımı)), fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik), dikenli tel çit ihatası, koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

Şenkaya MH’nda Çatalelma, İçmesu ve Kireçli köylerinde yapılan toprak muhafaza çalışmaları yerinde görülmüştür. Ziyaret edilen proje sahalarında faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda bozulmaların olmadığı (Çatalelma ve İçmesu Köyler), fidanların genel durumunun ve fidan tutma yüzdesinin iyi olduğu, oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE, GKTE) genel olarak rusubat ile dolmaya başlamış olduğu, oyuntularda doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı gözlenmiştir. Proje sahalarında tesis edilen ve rusubat ile dolmuş olan eşiklerin arkalarına yapraklı tür fidan dikimi yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Çatalelma ve İçmesu köylerinde teras yapımı 2016 yılında, fidan dikimleri ise 2017 yılı sonbaharında gerçekleştirilmiştir. Bu sahalarda bakım (ot alma, çapa ve teras onarımı, tamamlama dikimi) çalışmalarının 2018 yılından itibaren 3 yıl süreyle yapılması gerekmektedir.

Çatalelma Köyündeki proje sahaları köy yerleşim yeri, tarım arazileri ve köye giden yolun üzerinde bulunmaktadır. Muhtar ve Köylüler ile yapılan görüşmelerde, toprak muhafaza

41

çalışmaları yapıldıktan sonra sahadaki yan derelerden köy yerleşim yerine, tarım arazilerine ve yola sel gelmediği ve rusubat akışının azaldığı, yapılan çalışmalardan memnuniyet duydukları ifade edilmiştir.

MH’da Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında 1 adet Hayvan barınağı ve 5 adet sıvat yapımı gerçekleştirilmiştir.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 1 adet Çoban barınağı, 50 adet sıvat, 15 adet kaşınma kazığı ve 5 adet hayvan tuzluğu yapımı gerçekleştirildiği ifade edilmiştir.

ŞENKAYA MH – ÇATALELMATOPRAK MUHAFAZA - - OL-07-02 ve 04, TESİS YILI: 2017

ŞENKAYA MH – KİREÇLİTOPRAK MUHAFAZA - - OL-07-03, TESİS YILI: 2017

42

TORTUM KUZEY MİKROHAVZASI :

Tortum Kuzey Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2016 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ERZURUMİLÇESİ : TORTUMMİKROHAVZA : TORTUM KUZEY (TR-04)MİKROHAVZA ALANI : 38.967,43 Ha.PROJE KÖYLERİ : 6 KÖY (AŞAĞIKATIKLI, ÇATALDERE, DİKMEN, PEHLİVANLI, SERDARLI, UZUNKAVAK)



2018 Yılı(2012-2017) (2012-2017)

ProgramGerç.(Eyl)

MiktarTutar




(Bin TL)Miktar

Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 2.589 4.879 2.893 4.499 2.446 2.191 300 286Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 2.713 453 426 19 426 0 904 169Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 0 0 0 0Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 0 0 0 0Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 937 64 937 65 1.198 166Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 3.225 384 3.225 384 3.675 284 100

2016-2017 yılları arasında toplam;⦁ 2.446 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 426 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),⦁ 1.198 hektar Mera Islahı (Orman İçi),⦁ 3.675 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki mera ıslahı çalışmaları 2016 yılında, toprak muhafaza tesis çalışmaları 2017 yılında tamamlanmıştır. Planlara ilave olarak, 2018 yılında toprak muhafaza faaliyeti programa alınarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 2019 yılında da ilave faaliyetler kapsamında toprak muhafaza tesis çalışması yapılması planlanmaktadır.

Proje yetkilileri ile yapılan görüşmelerde, projenin MH içerisinde uygulama yapılmayan köyde de uygulanmasının talep edilmekte olduğu ve bunun uygun olacağı, MH’da proje kapsamında planlanan ve uygulaması yapılan sahalara ilave olarak toprak muhafaza ve mera

43

ıslahı çalışması yapılması gereken alanların bulunduğu ifade edilmiştir.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında toprak işleme (makineli (toprak muhafaza amaçlı teras yapımı)), fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, miks eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi, servis yolu yapımı; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

MH’nda Çataldere, Dikmen ve Pehlivanlı köylerinde yapılan toprak muhafaza çalışmaları ile Pehlivanlı Köyünde yapılan mera ıslahı çalışmaları yerinde görülmüştür. Ziyaret edilen proje sahalarında faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, teraslarda bozulmaların olmadığı (Çataldere), fidanların (Ahlat ve Badem) genel durumunun ve fidan tutma yüzdesinin normal olduğu, oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE, GKTE) genel olarak rusubat ile dolmaya başlamış olduğu, oyuntularda doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı gözlenmiştir. Proje sahalarında tesis edilmiş olup rusubat ile dolmuş olan eşiklerin arkalarına yapraklı tür fidan dikimi yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

MH’da erozyonun meydana geldiği ileri derece bozuk meralar toprak muhafaza çalışmalarının yapılması gereken yerler arasında yer almaktadır. Bu tür bazı alanlarda yamaç ıslahı tedbirlerinin (özellikle kültürel ve bazı mekanik tedbirlerin) alınması mülkiyet nedeniyle (mera alanlarında yüzey erozyonunun kontrolü amacıyla yamaçlarda alınması gereken önlemlere sadece bazı sahalar için izin verilmesi) sınırlı olabilmektedir. Böyle alanlarda, taşınan rusubatın alttaki tarım arazilerine, yerleşim yerlerine ve tesislere zarar vermesi nedeniyle oyuntularda ıslah tedbirlerinin alınması zorunlu olduğu durumlarda sahalarda otlatmaya engel olunması, bu yapılamadığı taktirde de otlatmanın mevcut bitki örtüsüne zarar vermeyecek şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.

Çataldere ve Pehlivanlı Köylerinde ziyaret edilen proje sahalarında erozyon kontrolü amacıyla alınan önlemlerin yeterli olduğu, mevcut duruma göre ilave bir önlemin alınmasına ihtiyaç olmadığı değerlendirilmektedir.

Dikmen Köyü’nde TR-04-14 nolu sahada mülkiyetin mera olması nedeniyle 2017 yılında sadece oyuntu ıslahı tedbirlerinin uygulanabildiği, daha sonra yamaçta çalışma yapılabilmesi için gerekli iznin alındığı ve 2018 yılında sahanın bir bölümünde teraslama çalışması yapıldığı ve 2019 yılında da devam edileceği ATM şefi tarafından ifade edilmiştir.

Pehlivanlı Köyü mera ıslahı sahasına (OL-04-01) yapılan ziyarette meranın ve yapılan tesislerin hayvanlar tarafından kullanılmakta olduğu, taş toplama faaliyetinin yapıldığı alanlarda (53 hektar) vejetasyonun gelişiminin iyi olduğu gözlenmiştir. Merada yapılan faaliyetlerin ve uygulama yerlerinin uygun olduğu derlendirilmektedir.

Pehlivanlı Köyü Muhtarı ve Köylüler ile yapılan görüşmelerde mera ıslah kapsamında yapılan tesislerden ve köy yerleşim yeri üzerinde yapılan erozyon kontrolü çalışmalarından memnuniyet duyduklarını ifade etmişler ve köy yerleşim yeri civarında çalışılmayan sahalarda (yan derelerde) da çalışma yapılmasını talep etmişlerdir.

44

MH’da Mera Islahı (Orman İçi) faaliyeti kapsamında 3 adet Hayvan barınağı, 1 adet Gölgelik, 4 adet sıvat, 4 adet Tuzluk, 22 adet Kaşınma kazığı yapımı ve 53 hektar alanda taş toplama faaliyeti yapımı gerçekleştirilmiştir.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 5 adet Gölgelik ve Çoban barınağı, 110 adet sıvat (suluk), 50 adet kaşınma kazığı ve 5 adet hayvan tuzluğu yapımı gerçekleştirilmiştir.

TORTUM KUZEY MH – ÇATALDERETOPRAK MUHAFAZA – TR-04-06, TESİS YILI: 2017

TORTUM KUZEY MH – DİKMENTOPRAK MUHAFAZA – TR-04-14, TESİS YILI: 2017

TORTUM KUZEY MH – PEHLİVANLIMERA ISLAHI – TR-04-01, TESİS YILI: 2016

45

UZUNDERE MİKROHAVZASI :

Uzundere Mikrohavzası’nda Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi kapsamındaki faaliyetlerin uygulanmasına 2015 yılında başlanılmıştır.

İLİ : ERZURUMİLÇESİ : UZUNDEREMİKROHAVZA : UZUNDERE (TR-06)MİKROHAVZA ALANI : 29.801,40 Ha.PROJE KÖYLERİ : 5 KÖY(ALTINÇANAK, CEVİZLİ, ÇAĞLAYAN, KİRAZLI, SAPACA)


Gerçekleşme(2012-2017)(2012-2017) (2012-2017)

MiktarTutar



(Bin TL)Toprak Muhafaza (Tesis) (Ha) 1.590 4.382 2.285 5.280 2.428 3.031Toprak Muh. (Bakım) (Ha) 3.607 444 2.018 233 2.018 198Bozuk Orm. Reh. (Tesis) (Ha) 870 2.325 870 1.516 870 935Bozuk Orm. Reh. (Bakım) (Ha) 1.161 70 532 32 532Mera Islahı (Orman İçi) (Ha) 261 40 261 41 0Mera Islahı (Orman Dışı) (Ha) 605 80 605 80 574 146

2015-2017 yılları arasında toplam;⦁ 2.428 hektar Toprak Muhafaza (Tesis),⦁ 2.018 hektar Toprak Muhafaza (Bakım),

46

⦁ 870 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Tesis),⦁ 532 hektar Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu (Bakım),⦁ 574 hektar Mera Islahı (Orman Dışı)


Mikrohavzada MH planları kapsamındaki toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmaları 2016 yılında tamamlanmıştır. Planlara ilave olarak, 2017 ve 2018 yıllarında toprak muhafaza faaliyeti programa alınarak gerçekleştirilmiştir.

Mikrohavzada, proje alanları itibariyle farklılıklar göstermekle birlikte genel olarak Toprak Muhafaza Tesis ana faaliyeti kapsamında kafes tel çit, fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, miks eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi; Toprak Muhafaza Bakım ana faaliyeti kapsamında ot alma, çapa ve teras onarımı yapılması, tamamlama dikimi yapılması ve koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi; Bozuk Ormanların Rehabilitasyonu Tesis ana faaliyeti kapsamında kafes tel çit, fidan dikimi, oyuntu tahkimi için çeşitli eşiklerin yapılması (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik), koruma ile bitki örtüsünün geliştirilmesi alt faaliyetleri gerçekleştirilmiştir.

MH’nda Cevizli ve Altınçanak Köylerinde yapılan bazı toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu çalışmaları yerinde görülmüştür. Ziyaret edilen proje sahalarında faaliyetlerin ve uygulanma yerlerinin uygun olduğu, oyuntu ıslahı amacıyla yapılan eşiklerin (KDE, GKTE) genel olarak rusubat ile dolmaya başlamış olduğu, dolan eşiklerin arkalarına Akasya fidanlarının dikildiği, oyuntularda doğal vejetasyonun (bitki örtüsünün) gelişmeye başladığı gözlenmiştir. Proje sahalarında bakım ve koruma faaliyetleri devam etmektedir. Sahaların düzenli olarak kontrol edilerek oyuntu ıslahı amacıyla tesis edilen eşiklerde meydana gelebilecek bozulmaların tamir edilmesi de dahil olmak üzere gerekli bakım çalışmalarının yapılması ve rusubat ile dolmuş olan eşiklerin arkalarına yapraklı tür fidan (Akasya vb.) dikimi yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

MH’da erozyonun meydana geldiği ileri derece bozuk meralar toprak muhafaza çalışmalarının yapılması gereken yerler arasında yer almaktadır. Bu tür bazı alanlarda yamaç ıslahı tedbirlerinin (özellikle kültürel ve bazı mekanik tedbirlerin) alınması mülkiyet nedeniyle (mera alanı olması) sınırlı olabilmektedir. Böyle alanlarda, taşınan rusubatın alttaki tarım arazilerine, yerleşim yerlerine veya tesislere zarar vermesi nedeniyle oyuntularda ıslah tedbirlerinin alınması zorunlu olduğu durumlarda sahalarda koruma yapılması (otlatmaya engel olunması), bu yapılamadığı taktirde de otlatmanın mevcut bitki örtüsüne zarar vermeyecek şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.

Cevizli ve Altınçanak’da Köylüler ile yapılan görüşmelerde köy yerleşim yeri üzerinde yapılan toprak muhafaza çalışmalarından memnuniyet duyduklarını ifade etmişlerdir.

MH’da orman içi mera ıslahı kapsamında bir çalışma yapılmamıştır.

Orman Dışı Mera Islahı kapsamında 3 adet Gölgelik, 2 adet Çoban barınağı, 175 adet sıvat (suluk), 10 adet kaşınma kazığı ve 6 adet hayvan tuzluğu yapımı gerçekleştirilmiştir.

UZUNDERE MH – CEVİZLİ KÖYÜTOPRAK MUHAFAZA, BOZUK ORMANLARIN REHABİLİTASYONU– TR-06-05 ve 28, TESİS YILI: 2015

47

UZUNDERE MH – ALTINÇANAK KÖYÜTOPRAK MUHAFAZA– TR-06-19, TESİS YILI: 2016

5. DEĞERLENDİRME, SONUÇ VE ÖNERİLER

MİKROHAVZALARIN SEÇİMİ :

Çoruh Nehri Havzası’nı oluşturan 63 MH arasından 18 MH (Bayburt’ta 2, Erzurum’da 11 ve Artvin’de 5) potansiyel hedef alanı olarak öncelikli görülmüş ve bunlardan 12’si Proje Uygulama Planı’nın (PUP) tasarımı için seçilmiştir. Daha sonra 13. Mikrohavza olarak Artvin “Camili Mikrohavzası” projeye dahil edilmiştir (Bayburt’ta 2, Erzurum’da 7 ve Artvin’de 4 MH).

İlk 18 Mikrohavza’nın seçiminde çoğunlukla ormanların ve toprağın şiddetli derecede tahrip edilmiş olması, yüksek sedimantasyon oranı, tehlikeli doğal afetlerin çok sık yaşanması ve fakirlik gerekçe olarak alınmıştır.

Daha sonra, İkinci adım olarak, dokuz faktörden oluşan sıralama kriterleri (Doğal kaynak bozulmasının şiddeti ve buna bağlı doğal afetler, Geri döndürülebilirlik potansiyeli, Erişilebilirlik, Üretken nüfus (aktif iş gücü), Fakirlik düzeyi, Gelir arttırma potansiyeli, Toplulukların birliği, Yakındaki hidroelektrik projelerine olumlu etkisi ve Örtüşen proje olmaması) 18 MH için geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Sonuç olarak, 5 MH Yüksek, 6 MH Orta ve 7 MH Düşük öncelikli olarak sıralanmış, yüksek ve orta öncelikli havzaların tümü ve düşük öncelikli havzalardan ise Bayburt İlindeki Taht MH PUP’nin tasarımı için seçilmiştir.

48

Mikrohavza Alanı (Ha) Köy Sayısı NüfusPlanlanan Köy

Sayısı Nüfus

Bıçakçılar 25.898,54 6 1.778 6 1.438Camili 27.001,04 6 1.116 6 1.116Veliköy 45.098,00 21 4.037 13 3.530Yusufeli 24.522,81 8 3.804 5 2.518

ARTVİN 122.520,39 41 10.735,00 30 8.602Masat 21.557,45 6 1.939 5 991Taht 28.506,09 19 3.040 12 1.306

BAYBURT 50.063,54 25 4.979,00 17 2.297İspir 32.084,34 24 1.824 10 1.245İspir Kuzey 38.653,96 6 1.867 6 1.599Oltu 36.875,99 17 3.249 10 2.260Olur Merkez 29.801,40 21 2.792 8 881Tortum Kuzey 38.967,43 8 9.620 6 4.862Uzundere 29.801,40 5 2.704 5 2.233Şenkaya 38.693,42 15 2.093 5 274

ERZURUM 244.877,94 96 24.149,00 50 13.354TOPLAM 417.461,87 162 39.863 97 24.253

13 MH için, toplam alan 417.461,81 hektar (havzanın yaklaşık % 21’i) ve her bir MH alanı 21.557,45 hektar ila 45.098,00 hektar arasında değişmekte olup ortalama 32.112,42 hektardır.

Mikrohavzalardaki kırsal nüfus 1.116 ila 9.620 arasında değişmekte olup ortalama nüfus 3.066 dır. Mikrohavzalardaki köy sayısı 5 ila 24 arasında değişmekte olup ortalama 13 köy bulunmaktadır.

Proje uygulamaları tamamlandığında Çoruh Nehri Havzasında bulundukları yer özelliklerine benzer/uygun diğer mikrohavzalarda tekrarlanabilecek/uygulanabilecek MH planlama ve uygulama deneyimleri (örnek/model projeler/uygulamalar) elde edilmiş olacaktır. Proje amaç ve hedeflerine tüm Çoruh Nehri Havzası’nda ulaşabilmek için, Proje sonucunda elde edilecek bu deneyimlerin ve başarılı uygulamaların yaygınlaştırılması ve diğer MH’lara da da aktarılması gerekmektedir.

Proje dokümanlarında, geçimin iyileştirilmesinin her zaman için doğal kaynak rehabilitasyonu ile ilişkili olduğu ve bağımsız bir faaliyet olarak yürütülmeyeceği (Fizibilite Raporu; bölüm 2.2.1 Proje yaklaşımı, s.9) ve geçim kaynaklarının iyileştirilmesine yönelik faaliyetlerin, her bir mikrohavzada doğal kaynak rehabilitasyonundan etkilenen köylerde gerçekleştirileceği (Mutabakat Zaptı, Ek-14: Alt Proje B “Köylülerin Geçim Kaynaklarının İyileştirilmesi” Çerçevesi) belirtilmiştir. MH Planlarının yapımı ve uygulanması bu yönde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla, proje kapsamına alınan bütün köylerde doğal kaynak rehabilitasyonu faaliyetleri mevcuttur. Ancak, Mikrohavza alanlarının büyük olması, köylerin sayılarının fazla ve birbirinden uzak olması ve birçok köyün birden çok mahallesinin bulunması, bazı mikrohavzalarda Alt proje A “Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi” faaliyetlerinin uygulanmasını (özellikle proje sahalarına ulaşılabilirliği) ve takibini zorlaştıran ve görünürlülüğünü olumsuz yönde etkileyen faktörler olarak ortaya çıkmaktadır.

Uygulama sahaları planlama sürecinde potansiyel alanlar içerisinden proje kapsamında çalışma yapılması köylüler tarafından uygun görülmüş olan alanlardan oluşmaktadır. Bazı

49

potansiyel alanlar, planlama aşamasında köylüler tarafından kabul edilmediğinde proje kapsamına alınamadığından, çalışma sahasının bütünlüğünün sağlanmasını olumsuz yönde etkilemektedir. Böylece zorunlu olarak daha küçük ve dağınık alanlarda çalışma yapılması da söz konusu olabilmektedir. Bu gibi durumların önlenebilmesi için, yani köylüler tarafından uygun görülmeyen alanlar nedeniyle, köylerde, dere havzasında bütünlüğü sağlayacak şekilde çalışma yapılamayacağının söz konusu olduğu durumlarda, ya o köyün proje kapsamına alınmaması ya da proje uygulama sürecinde köylülerle proje ilişkilerinin gelişmesi, yürütülen faaliyetlere dayalı olarak projenin daha fazla benimsenmesi, bilinçlenme vb. gelişmelerin sonucuna göre saha bütünlüğünü sağlayacak alanlarında projelendirilerek çalışma yapılması değerlendirilebilmelidir.

ÇNHRP kapsamında MH Planlama sürecinde idarenin kararları doğrultusunda mikrohavzalarda bulunan bazı köylerde planlama çalışmaları yapılmamış, bazı köyler ise Sor-Sap-Çöz çalışmaları yapılmasına ve potansiyel sahalar bulunmasına karşın plan kapsamına alınmamıştır. Nitekim MH planı yapılan mikrohavzalarda bulunan köy sayısı 162 iken planlanan köy sayısı 97 olmuştur. Bu tür uygulamalar mikrohavzalarda erozyon kontrolü ve doğal afetlerin önlenmesi faaliyetleri açısından yer yer havza bütünlüklerinin sağlanamamasına neden olabildiği gibi planlama çalışmaları tamamlanmış olmasına rağmen seçilmeyen köylerden, özellikle de geçim kaynaklarının iyileştirilmesi faaliyetlerinden yararlanabilmek için, proje kapsamına alınma yönünde yeni taleplerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Nitekim, planlanan faaliyetlerin uygulamalarının tamamlanmasını takiben, bütçe imkânlarının da var olması nedeniyle, mikrohavza içerisinde olup proje kapsamında olmayan köylerden potansiyel çalışma sahaları bulunan bazı köyler 2019 yılında çalışma yapılmak üzere programa alınmıştır. Dolayısıyla, havza projelerinin planlama süreçlerinde MH’da bulunan tüm köylerde çalışma yapılmasının ve uygun olan köylerin hepsinin proje kapsamına alınmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

İL PROJE UYGULAMA BİRİMLERİ (İPUB) :

Proje kapsamında taşrada faaliyetlerin planlanması, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi, uygulamalara gerekli idari ve teknik desteğin sağlanması, gerekli koordinasyonun sağlanması ve uygulamalarla ilgili bilgi ve raporların düzenli olarak merkezdeki Proje Yönetim Birimine iletilmesi işleri İl düzeyinde-Erzurum, Artvin ve Bayburt illerinde oluşturulan “Proje Uygulama Birimleri (İPUB)” tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu birimler projede paydaş kurumlarının temsilcilerinden oluşmakta ve koordinatörlüğü Orman Bölge Müdür Yardımcıları tarafından yürütülmektedir.

Bu birimlerde görevli personelin yer değişikliği nedeniyle sık sık değişmesi İPUB toplantılarının düzenli olarak yapılmasını, proje uygulamalarını ve takibini ve kurumlararası koordinasyonu olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle, projede görevli personelin proje süresince sürekliliğinin sağlanmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

PLANLANAN/UYGULANAN FAALİYETLERİN UYGUNLUĞU :

ÇNHRP’nde Alt proje A “Doğal kaynakların korunması, rehabilitasyonu ve sürdürebilir yönetimi” ve Alt proje B “Köylülerin geçim kaynaklarının iyileştirilmesi” kapsamında yürütülecek ana faaliyetler belirtilmiştir. Bu faaliyetler, yerel toplumlar, uygulayıcı kurum personeli ve il/bölge yetkililerinden toplanan çeşitli çözüm alternatifleri arasından seçilirken

50

aşağıdaki kriterler uygulanmıştır;

1. Genel proje hedefinin gerçekleştirilmesine katkıda bulunması.2. Uygulayıcı kurumların idari yeterlilikleri kapsamında olması.3. İdarenin güncel politikalarına uygun olması.4. Yöre halkının ihtiyaçları ve isteklilikleri tarafından geniş ve güçlü biçimde desteklenmesi.5. Maliyet etkinliğine sahip olması.6. Tekrarlanabilir ve sürdürülebilir olması.7. Bugüne kadar başarılı tecrübelere sahip olması.8. Aynı alandaki benzer faaliyetlerle örtüşmemesi.9. Fayda hakkaniyetini temin ederek pek çok faydalanıcıya fayda getirmesi.10. İstenen süre, işgücü ve satınalma prosedürü açısından uygulamada yeterince pratik olması.

Dolayısıyla, MH Planlarında planlanan faaliyetler projede belirtilen ana faaliyetler ile sınırlı olmuştur. Ancak, planlama aşamasında özellikle “Köylülerin geçim kaynaklarının iyileştirilmesi” ana faaliyeti kapsamında köylülerin gelir getirici faaliyetler ile ilgili farklı talepleri olmuştur. Bu taleplerin proje kapsamında değerlendirilememesi bazı köylülerin projeye katılım düzeylerini olumsuz yönde etkilemiştir. Bu nedenle, havza projelerinde yöre halkının projeye katılımının beklenen düzeyde olmasının sağlanabilmesi için, proje faaliyetlerinin belirlenmesinde, gerek planlama ve gerekse plan uygulama sürecinde, önceden belirlenecek faaliyet seçim kriterlerine uygun olmak kaydıyla, yerel talebe dayalı bir esnekliğin olması gerektiği değerlendirilmektedir.

Proje kapsamında uygulanan faaliyetlerin beklenen çıktılar ve faaliyet seçim kriterleri yönünden bir değerlendirmesi ekli tabloda verilmiştir.

Proje başlangıcında öngörülen muhtemel risklerden birçoğu gerçekleşmemiştir. Gerçekleşenlere ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

ÖNGÖRÜLEN MUHTEMEL RİSKLER VE GERÇEKLEŞME DURUMLARI

A- DOĞAL KAYNAKLARIN KORUNMASI, REHABİLİTASYONU VE SÜRDÜRÜLEBİLİR YÖNETİMİGERÇEKLEŞME DURUMLARI

EROZYON KONTROLÜ VE DOĞAL AFETLERİN

ÖNLENMESİ

MERALARIN REHABİLİTASYONU VE

SÜRDÜRÜLEBİLİR YÖNETİMİ

MH'LARA HİZMET EDECEK DOĞAL KAYNAKLARIN

GELİŞTİRİLMESİ (Orman Fidanlıklarının Geliştirilmesi)

Uygulayıcı Kamu Kurumlarınca yeterli sayıda personel görevlendirilememesi (arazi/taşra uygulama birimlerinde proje personeli açığı)

Bazı Mikrohavzalarda (İspir, İspir Kuzey, Yusufeli, Bıçakçılar ve Camili MH) faaliyetler Orman İşletme Şefleri tarafından yürütülmektedir

Yeterli.

Proje personelinin ağır iş yükü

Proje faaliyetleri ATM Şefleri veya görevlendirilen Orman İşletme Şefleri tarafından yürütülmektedir. Şefler proje faaliyetleri ile birlikte şefliklerinin faaliyetlerini de yürütmektedirler. Bu durum proje faaliyetlerinin uygulanmasını ve takibini zorlaştırmaktadır.

Uygun.

Yüksek oranda personel hareketleri

Masat, Taht ve Camili MH hariç diğer tüm mikrohavzalarda uygulamadan sorumlu şeflerde yer değişikliği olmuştur. Personel yer değiştirmeleri faaliyetlerin takibini zorlaştırmıştır.

-

51

Hedef toplumun (faydalanıcılar) faaliyeti kabul etmemesi

Faaliyetler genel olarak kabul görmüştür. Sadece bir Köy (Oltu MH Tutmaç Köyü) uygulama aşamasında isteğiyle proje kapsamından çıkmış fakat daha sonra projeye dahil olabilmek için idareye başvuruda bulunmuştur.

-

Detaylı MH Planlamasında katılımcı yaklaşımın yetersizliği

Risk belirlenemedi. -

Proje ve Faydalanıcılar arasındaki mütabakat zaptının ihmal edilmesi veya önemsenmemesi

Gerçekleşme gözlenmemiştir. -

Kurumlar arasında iletişim ve koordinasyon yetersizliği

Yeterli. Yeterli.

Proje Değerlendirmesi için güncel İzleme ve Değerlendirme bulgularının (verilerinin) yetersizliği-zamanında alınamaması

İzleme ve Değerlendirme Fiziki ve Finansal İzleme Sistemi’nin henüz faaliyete geçirilememiş olması faaliyetlerin takibini etkilemiştir.

-

İç mali katkının yetersiz olması

TRGM'nin 2014 yılında kaynak kullanamaması nedeniyle Orman Dışı Mera Islahı faaliyeti bir yıl gecikmeli başlamıştır.

Yeterli.

Ekstrem hava halleri nedeniyle dikim mevsimlerinin kaçırılması


Nufus göçünün artması ve işgücü açığı -

Tahmin edilen (öngörülen) malzeme fiyatlarında aşırı artışlar


Projeden sonra yaygınlaştırma (replikasyon)

Proje sonunda değerlendirilebilecektir. Çalışmalar devam edecektir.

Projede, Doğal Kaynakların Rehabilitasyonu kapsamında uygulanan faaliyetler ile; Erozyonla kaybolan toprak miktarının azaltılması, Çoruh nehrine taşınan sediment miktarının azaltılması ve toprak verimliliğinin korunması, Doğal afetlerin hafifletilmesine katkıda bulunulması, Havzadaki orman varlığının artırılması ve uzun vadede insanların yaşamının iyileştirilmesi hedeflenmiştir. Nitekim, uygulanan faaliyetlerin bu hedeflerin gerçekleşmesine olacak katkıları proje kapsamında yürütülmekte olan “İzleme ve Değerlendirme” çalışmaları sonucunda ortaya konulacaktır. Ancak, bu katkıların mevcudiyeti proje sahalarına yapılan ziyaretlerde açıkça gözlenebildiği gibi uygulayıcı kurumların çalışanları ve yörede yaşayan insanların yapılan görüşmelerdeki ifadelerinden de anlaşılmaktadır.

Proje sahalarının kapatılarak koruma altına alınmasının bazı Mikrohavzalarda (Bıçakçılar ve Camili MH dışında) köylülerin yaşamını olumsuz yönde etkilediği, ancak bu olumsuz etkilerin mera ıslahı ve geçim kaynaklarının iyileştirilmesi kapsamında yürütülen faaliyetlerin de katkılarıyla proje uygulamalarını aksatıcı bir boyuta ulaşmadığıgözlenmiştir.

Planlama sürecinde köylüler ile mutabakata varılamamış olması nedeniyle Köylerdeki tüm potansiyel alanlar değerlendirilememiş olduğu taktirde, uygulama sürecinde köylüler ikna edilerek bu alanlar için projeler yapılarak uygulanmalı, proje uygulaması bittiğinde o MH’da/o köyde erozyon kontrolü önlemlerinin alınması gereken alanlar kalmamış olmalıdır.

Projede erozyonun meydana geldiği ileri derece bozuk meralar toprak muhafaza çalışmalarının yapılması gereken yerler arasında yer almaktadır. Bu tür bazı alanlarda yamaç ıslahı tedbirlerinin (özellikle kültürel ve bazı mekanik tedbirlerin) alınması mülkiyet veya

52

köylülerin otlatma yapma talebi nedeniyle sınırlı olabilmektedir. Böyle alanlarda, taşınan rusubatın alttaki tarım arazilerine, yerleşim yerlerine ve tesislere zarar vermesi nedeniyle oyuntularda ıslah tedbirlerinin alınması zorunlu olduğu durumlarda sahalarda otlatmaya engel olunması, bu yapılamadığı taktirde de otlatmanın mevcut bitki örtüsüne zarar vermeyecek şekilde düzenlenmesi önem arz etmektedir.

Projede Toprak Muhafaza Tesis Faaliyetleri’nin Normal baltalık orman, Bozuk baltalık orman, Ağaçsız orman toprağı ve erozyonun meydana geldiği ileri derece bozuk meralarda gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir. Toprak Muhafaza faaliyetleri açısından planlama aşamasında mülkiyet problemleri bulunan alanların projelendirilmesi yapılabilmektedir. Ancak, özellikle ileri derece bozuk mera alanlarında toprak muhafaza kapsamında yapılması gereken toprak işleme ve fidan dikimi faaliyetleri, uygulama aşamasında ilgili mera komisyonundan alanın tahsisinin yaptırılamadığı durumlarda, gerçekleştirilememektedir. Projenin uygulandığı bölgelerde kadastro çalışmaları tamamlanmayan sahalarda yer yer mülkiyet problemleri ile karşılaşılmaktadır.

Projenin uygulayıcı kurum yetkilileri ve proje çalışanları ile yapılan görüşmelerde; projenin doğal kaynakların rehabilitasyonunda katılımcı entegre yönetim anlayışının (gerek planlama ve gerekse uygulama aşamalarında) benimsenmesinde bir ufuk açtığını, kurumsal kapasitenin gelişimi, kurumlararası işbirliği ve ortak çalışma kültürünün gelişimine katkıda bulunduğunu, planlanan çalışmaların yapıldığı ve uygulamalarının sonuçları görülünce köylülerin bakış açılarının değiştiğini, bu tür projelerinin devam ettirilmesi ve yaygınlaştırılması (hem mevcut MH’larda çalışılmayan köylerde hem de diğer MH’larda) gerektiğini, MH’da yapılacak tüm rehabilitasyon çalışmalarının havza projesi kapsamında yürütülmesinin ve havza projesi dışında ayrı program uygulamalarının yapılmamasının uygun olacağını, yıllık programların belirlenmesinde kurumların uygulama kapasitelerinin dikkate alınmasını, çalışılan mikrohavzanın tümünde rehabilitasyon tedbirlerinin alınması gerektiğini, bu tür projelerin daha esnek olması ve uygulanacak faaliyetler konusunda yereldeki yetkililere daha fazla yetki verilmesi gerektiğini, proje uygulamaların ve sonuçlarının başarılı olduğunu, faaliyetlerin olumlu etkilerinin görülmeye başladığını ifade etmişlerdir.

Köy muhtarları ve köylüler ile yapılan görüşmelerde; erozyon kontrolü kapsamında yapılan çalışmaların sonuçlarının/etkilerinin görülmeye başladığını, çalışma yapılan sahalarda derelerden köy yerleşim yerlerine, tarım arazilerine ve yollara artık eskisi gibi sel gelmediğini ve rusubat akışı olmadığını, oyuntularda yapılan eşiklerin çok işlev gördüğünü, yapılan uygulamaların sonuçlarını görünce bu tür çalışmalara ve doğal kaynakların önemine ilişkin görüşlerinde önemli gelişmeler olduğunu, çalışma yapılmayan derelerde de bu uygulamaların yapılmasının iyi olacağını, meralarda yapılan tesislerin (Gölgelik, Hayvan Barınağı, Suluk vb.) çok faydalı olduğunu, bu tesisleri meradan faydalanma dönemlerinde kullandıklarını, bu tesislerin çalışılmayan meralara da yaygınlaştırılmasını istediklerini ifade etmişlerdir.

Nitekim, planlama sürecinde projede yer almak istemeyen bazı köyler ve planlamadan sonra projeden çıkan bir köy proje uygulamalarını gördükten sonra projede yer almak için idareye müracaatta bulunmuşlardır. Ayrıca, proje uygulamaları sonrasında yeni mikrohavzalarında proje kapsamına alınması talepleri de olmuştur. Bu durumlar yöre halkının projeye bakış açılarının önemli göstergeleridir.

Havza rehabilitasyon projelerinde başarı, başarısızlık üzerine yapılacak olan değerlendirmelerin ölçümü, kurulan izleme ve değerlendirme sistemleri ile olmaktadır.

53

Nitekim, Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesinde daha önceki projelerde eksik olan İzleme ve Değerlendirme Sistemine geniş bir şekilde yer verilmiştir. Yapılan çalışmaların periyodik olarak, fiziki ve finansal açıdan izlenmesinin yanında proje başlangıç aşamasında ve belirli dönemlerde yapılacak olan sosyo ekonomik durum, erozyon ve bitki örtüsü izleme çalışmaları ile başlangıç ve proje bitimindeki durumu, hatta uzun vadedeki sürdürülebilirlik, projenin başarı durumunu ortaya koyacaktır.

Yerinde görülen uygulamalar itibariyle;

Ziyaret edilen proje alanları itibariyle, projede erozyon kontrolü ve doğal afetlerin önlenmesi kapsamında uygulanan faaliyetlerin ve uygulama yerlerinin proje amaç ve hedeflerine uygun olduğu, teknik uygulamalarının ve mevcut durumlarının genel olarak iyi olduğu, yüzey ve oyuntu erozyonunun önlenmesi amacıyla alınan önlemlerin (idari, kültürel ve mekanik önlemler) yüzeysel akışın ve rusubat taşınmasının kontrol altına alınmasında etkili olduğu, işlevlerini yerine getirmekte olduğu, kurum personelinin proje programlarının zamanında gerçekleştirilebilmesi için özveri ile çalıştığı ve faaliyetlerin yöre halkı tarafından genel olarak benimsendiği ve desteklendiği, projeye bakış açılarının olumlu olduğu, bu durumun oluşmasında doğal kaynakların rehabilitasyonu çalışmalarının bu faaliyetlerden etkilenenlerin geçim şartlarının iyileştirilmesi faaliyetleriyle desteklenmesinin önemli katkılar sağladığı gözlenmiştir.

Erozyon kontrolü sahalarında oyuntu ıslahı kapsamında yapılan eşiklerde (kuru duvar eşik, galvanizli kafes tel eşik) zamanla meydana gelebilecek bozulmaların onarımlarının bakım çalışmaları kapsamında yapılabilmesi ve bunun için de “Birim Fiyat Cetveli”nde, ot alma, çapa ve teras onarımında olduğu gibi, “Eşik onarımı/Enine tesis onarımı” işine de yer verilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir. Eşiklerin bakım ve onarım çalışmalarına, saha hedeflenen bitki örtüsüne kavuşuncaya kadar devam edilmelidir.

Erozyon kontrolü ve mera ıslahı sahalarında genel olarak saha tanıtım levhalarının yer almadığı gözlenmiştir. Bu tür sahalardan, yerleşim yerleri ve ulaşım yollarına yakın olanlar ile büyük alanlar şeklinde olanlara proje ve faaliyet bilgilerini içeren tanıtım levhalarının konulmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Dikenli tel çit ihatası yapılmış olan proje sahalarına belirli noktalardan giriş ve çıkışları sağlayacak kapılarının ve/veya tel çit geçiş merdivenlerinin genel olarak bulunmadığı gözlenmiştir. Tel örgü ile çevrilen proje sahalarının ana giriş ve çıkış yollarına kapıların ve uygun yerlere insanların sahaya giriş yapabilmeleri için geçit merdivenlerinin yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Proje sahalarındaki servis yollarının bakımları, ihtiyaç olduğunda sahaya ve saha içinde ulaşımı sağlayabilecek şekilde düzenli yapılmalıdır.

2013 - 2015 yılları arasında yapılan toprak muhafaza ve bozuk ormanların rehabilitasyonu tesis çalışmalarının üç yıl süreyle planlanan bakım çalışmaları sona ermiştir. Ancak, bu sahalarda koruma faaliyetinin devam ettirilmesi ve sahaların düzenli olarak kontrol edilerek ihtiyaç olduğu tespit edildiği taktirde gerekli bakım çalışmalarının (oyuntu ıslahı amacıyla tesis edilen eşiklerde meydana gelebilecek bozulmaların tamir edilmesi de dahil olmak üzere) yapılması uygun olacaktır.

54

6. EKLER

Ek-1: Çoruh Nehri Havzası Rehabilitasyon Projesi (ÇNHRP) Proje İllerine Seyahat Programı

ÇNHRP SEYAHAT PROGRAMI (25 Eylül-12 Ekim 2018)

Tarih Program

25.09.2018 Ankara-Erzurum ulaşım, Orman Bölge Müdürlüğü ve Orman İşletme Müdürlüğ’nü ziyaret (2018 yılı programı, gerçekleşmeler, 2019 yılı programı).

26.09.2018 Tortum Kuzey Mikrohavza (Çataldere, Dikmen, Pehlivanlı) ziyareti.27.09.2018 Uzundere Mikrohavza (Altınçanak, Cevizli) ziyareti.

28.09.2018 Oltu Orman İşleme Müdürlüğü’nü ziyaret, Olur Merkez Mikrohavza (Yolgözler, Yeşilbağlar, Uzunharman, Boğazgören) ziyareti.

29.09.2018 Oltu MH (Erdoğmuş) ziyareti, Şenkaya Mikrohavza (Çatalelma, İçmesu, Kireçli) ziyareti.

30.09.2018 Oltu Mikrohavza (Çamlıbel, Başaklı, Özdere, Büyükorcuk) ziyareti.

01.10.2018Oltu Orman İşleme Müdürlüğü ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nü ziyaret, Oltu MH (Sarısaz, Kaleboğazı) ziyareti. Erzurum (Oltu) - Artvin ulaşım.

02.10.2018Orman Bölge Müdürlüğü ve İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nü ziyaret (2018 yılı programı, gerçekleşmeler, 2019 yılı programı), Borçka OİM ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nü ziyaret, Camili MH (Düzenli) ziyareti.

03.10.2018 Şavşat Orman İşletme Müdürlüğü’nü ziyaret, Veliköy MH ziyareti.

04.10.2018Yusufeli Orman İşletme Müdürlüğü’nü ziyaret, Bıçakçılar MH (Balcılı, Yüksekoba, Bıçakçılar, Altıparmak) ziyareti.

05.10.2018 Yusufeli MH (Kılıçkaya, Alanbaşı) ziyareti, Yusufeli - İspir ulaşım.06.10.2018 İspir ve İspir Kuzey (Aksu, Çamlıkaya) MH ziyareti.07.10.2018 Mikrohavza faaliyetleri (değerlendirme, rapor hazırlama)

08.10.2018İspir ATM Şefliği’ni ziyaret, İspir MH (Köprüköy, Çakmaklı, Numanpaşa) ziyareti, Erzurum (İspir) - Bayburt ulaşım.

09.10.2018Bayburt Orman İşletme Müdürlüğü’nü ziyaret, Orman Fidanlığı, Masat MH (Maden, Masat) ve Taht MH (Buğdaylı) ziyareti.

10.10.2018Masat MH (Masat, Maden) ve Taht MH (Salıkımsu, Uluçayır) ziyaretleri (2018 yılı çalışmaları).

11.10.2018 Bayburt Orman İşletme Müdürlüğü’nü ziyaret, Bayburt - Erzurum ulaşım.12.10.2018 Erzurum - Ankara ulaşım.

55

Çnhrp do al kaynaklar seyahatracoruhhavzasi.com/uploads/2502835-25-eylul-12-ekim-2018.pdf ·...

Documents