një pond virtuall me albaninë. pranga 4 mesueseve

Testi i maturës, ja zgjidhja e pyetjeve të provimit

Pronat e Prudentinos, peng ngelet vetëm makina

Ndalimi i Emiljano Shullazit parandalohet vrasja

PERGJIGJET BIEN AKUZAT NE SHKODER

HETIMI I PROKURORISE/ “Matura”, u çonin përgjigjet me sms, denoncohen nga nxënësit

Faqe 10-11 Faqe 12 Faqe 12

Qosja: Po ra gjuha, ka rënë shtetiNë Slloveni dënohesh me gjyq. Gjuhëtari Dr. Valier Peshkëpia: Të bojkotohet këshilli

Arrestimi ndodhi dje në kafen para gjimnazit “Ibrahim Rugova” në Kamëz. Te celularët e nxënësve u gjenden përgjigjet. Dy prej tyre arrest në agrancë. Skandali, nxënësit kopjuan edhe nëpërmjet “Facebook”-ut

Kanë menduar se do të dilnin “milionere” nga provimet e maturantëve, por katër

mësuese të gjimnazit “Ibrahim Rugova” ranë në...

Profe sor Rex hep Qos ja , është shprehur kategoriki-

sht kundër ëdo ndërhyrjeje në gjuhën letrare Shqipe. Në një in-tervistë dhënë për gazetën javore “Java” të Prishtinës, pak kohë më parë, akademiku Qosja thotë se gjuha shqipe...

ELTON QYNO

TIRANE

TIRANE FONDET E DYSHIMTA

SONTE ITALI-SPANJE

SUPLEMENTI “RILINDASI”

Faqe 7

Faqe 22-23

Faqe 13-20

Akordohen fondet, s’tregohetdestinacioni i parave

Spanja kërkon historinë, Italia lavdinë

De Filippo: Suplementi “Rilindasi”, një pond virtuall me Albaninë. Ja projekti që kemi me arbëreshët

Financat, 7 milionë euro fatura sekrete

SULEJMAN DEMOLLARI: ITALIA, NJE SURPRIZE

Thesaret arbëreshe urë komunikimi për gjuhën shqipe

Kandidatët, PD-PS, nisin

fushatën elektorale

në bazë

ORIENTIMET Faqe 4-5

Faqe 2-3

PREKJA E DREJTSHKRIMIT

LajmiKatër mësuese të gjim-nazit “Ibrahim Rugova” në Kamëz u arrestuan dje me akuzën se shitën përgjigjet e testit për mat-urantët. Mësueset Nevila Fiku, Arjana Metaliaj, Fatbardha Mahmutaj dhe Klodjana Kryemadhi rrinin jashtë ambienteve të gjimnazit dhe nga lo-kali dërgonin përgjig-jet e me anë të celularit te nxënësit në sallën e provimit, në këmbim të shumave 250-300 euro.

SHBA dhe Brukseli e kanë thënë e ripërsëritur me dhjetëra herë faktin se

janë të zhgënjyer nga procesi i zgjedhjes së presidentit...

Arben Ristani nuk zhgënjeu, qëndroi në lartësinë e reputacionit të tij. Edhe

KQZ-ja po ashtu. Mes dhjetëra mijëra qytetarëve të...

Editorial

Koment

Sinjale që (s)’i kuptojmë

Palë me plehrat

LEKË 30 SHQIPTARJA.com + Suplementi RILINDASI VITI II - NR. 154 E diel, 01-07-2012

së shpejti...TELEVIZIONI MË I RI INFORMATIV NË SHQIPËRI

origjina e lajmit...

vijon në faqe 8

NGA ANILA BASHA

NGA EDI RAMA

vijon në faqe 6

vijon në faqe 6

Dhanë përgjigjet e Maturës për 300 euroPRANGA 4 MESUESEVE

Në foto: Faksimile e mënyrës se si është kopjuar dje, gjatë provimit me zgjedhje, në faqen e internetit “Facebook”

22222 E diel, 1 korrik 2012

AKTUALITET

Komisia Letrare

e Shkodrës, pro

standardit që në 1916

Dr. Valier Peshkëpia thotë se ështëqëllimkeq mendimi që gegërishtja

të futet në themelin e gjuhës letrare. Aikujton se Komisia Letrare e Shkodrës nëvitet '16 ka bërë tre vjet punë përbroshurën "Rregullat mbi ortografinë eshqipes". Aty nisi përpjekja graduale qënë të ardhmen të behej afrimi i dydialekteve. Zgjati tre vjet, sepse secili

prej anëtarëve të Komisisë kishtepikëpamje të ndryshme. Disa qenë përvariantin verior, disa për elbasanishtene ndonjë edhe për variantin jugor. Porata ishin të gjithë të një mendimi, qëduhet punuar për njësimin edrejtshkrimit si kusht i parë drejtnjësimit të gjuhës. Kjo tregon se gjatëgjithë historisë së gjuhësisë shqiptare,

gjuhëtarët gegë janë përpjekur nëmënyrë të ndërgjegjshme për njësimin egjuhës shqipe. Para standardit të 72-itgjuhëtarët shkodranë kanë bërëpërpjekje për të njësuar gjuhën kushquhen Z. Jubani e P. Vasa. Peshkëpiakujton se rol me rëndësi në këtopërpjekje, ka qenë Ndre Mjeda, por edheL. Gurakuqi

Dr. Valier Peshkëpia, i specializuar për Shqipen Letrare

Të bojkotohet këshillifantazmë i shqipes

Sociolinguisti: Tubime gjuhëtarësh, të ikë kryetari ThomaiLajmi

Socialingusti ValierPeshkëpia, specialist ishqipes letrare i bërithirrje dje kryetarit tëkëshillit Ndërkademik,Jani Thomai që të brak-tisë këtë nismë të rrez-ikshme të ndryshimit tëdrejtshkrimit të gjuhësshqipe dhe kjo punë tëbëhet me tubime gju-hëtarësh dhe me pjesë-marrje të gjerë

TIRANE

DHURATA HAMZAI

Dialektet

Norma letrare, në linjën e Rilindjes Kombëtare TIRANE

Dr. Peshkëpia ka mbrojtur tema tërëndësishme shkencore me profesor

Androkli Kostallarin. Ky e pyesim se si eka trajtuar ai problemin e dialekteve dhetë përfshirjes së normës letrare, thotë se"Profesor Kostallari ka qenë inspirator i njëaksioni të madh kombëtar për mbledhjene fjalëve dhe shprehjeve të rralla të popul-lit tim ku ndërmjet aksioneve të mbledhjessë këtyre fjalëve në jug e veri të Shqipërisëorganizonte sesione për diskutimin e re-zultateve. Ai ka organizuar mijëra eksped-ita gjuhësore. Edhe unë kam qenë në eks-peditë në Pukë. Madje kam qenë edhemësues në Puke dhe aty nuk vura re qënxënësit e mi e përvetësonin shpejt e me

shumë dashuri normën letrare. Dialektinuk i pengonte ta mësonin, siç preten-dojnë disa përkrahës të gegërishtes. Nëkëtë trevë kam kryer ekspedita të shum-ta në fushën e socio-linguistikës nëdrejtimin e Kostallarit dhe aty shkoja përvlera të gjuhës së gjallë të folur. Kostal-lari ka qene orientues dhe drejtues i ak-sionit të madh kombëtar të mbledhjevetë shprehjeve të rralla të popullit. Ku janëqëmtuar 2 milion skeda me fjalë të rral-la, të mbledhura në jug dhe në veri tëvendit tonë. Mendimi i Kostallarit dheÇabejt e të tjerëve që vendosën përNormën letrare ka qenë në linjën e Ril-indjes Kombëtare për gjuhën standarde.Por zëvendësime të tilla që të zëvendë-sohet nënë me man, etj, janë probleme

për t'u diskutuar në tavolinë të rrumbul-lakët se ç'rol kanë në tërësinë gramatiko-re të shqipes, në atë fjalëformuese. Nukmund të ndërrojmë një fjalë për hir tëpranisë së vetë fjalës në disa dialekte mendryshime të vogla. Në qoftë se fjala nukzhvillohet në variantin dialektor në tëgjitha relacionet gramatikore të normësletrare që kemi nuk mund të futet. Nukjam kundër futjes së fjalëve gege, pornëse këto nuk mungojnë dhe përfaqë-sojnë shqip fjalën, nuk është nevoja.Sepse dialekti ka edhe fjalën nanë, edhenon, edhe nënë. Nëse vjen koha dhe du-het zgjedhur kjo bëhet me debate shken-core, kërkime të formave më të vjetra dhevjen optikën shkencore duke dalë një ditënë një argument të përbashkët.

SocialingustiNga gazeta juaj emora vesh. Unëasnjëherë nuk ipërmbahen idesëse vendimmarrjetmund të bëhen mekomisione tëmbyllura e dyer tëmbyllura,

Në debatin e zhvilluar dje për gjuhën pas zbulimit të mbledhjesfantazmë të këshillit Ndërka-

demik, që ka shpallur deklaratën endryshimeve drastike të gjuhës letrareduke futur fjalë bazë të gegënishtes nëvend të toskërishtes si në vend tënënës-nans, në vend të babait-babs,etj, kanë reaguar edhe gjuhëtarë e njo-hur. Të revoltuar dhe të fyer që ata nukmarrin pjesë në tubimet shkencore përndryshimet ose zhvillimet e gjuhës sh-qipe, kanë shprehur argumentet e tyreprofesionale se pse duhen ndaluarmbledhjet e komisioneve hermetikembi gjuhën. Duke prekur traditën, sidhe duke iu rikthyer historisë si u kri-jua gjuha letrare kombëtare dhe drejt-shkrimi i saj, gjuhëtarët pohojnë sejanë lënë mënjanë me qëllim nga in-stitutet dhe akademitë e politizuara sikëtu dhe ne Kosovë. Ata bëjnë thirrjepër zgjim të ndërgjegjes gjuhësore ko-mbëtare. Në intervistën për"Shqiptarja.com", Dr. Valier Peshkë-pia, pedagog në UET dhe i specializuarveçanërisht për Shqipen Letrare dhezhvillimet linguistike të saj, ka bërëthirrje që të bojkotohet vendimi i këtijkëshilli dhe të dilet me tubime masiveshkencore mbarëkombëtare, ku tëpërfshihen njerëz që kanë dhënë kon-tribute dhe vepra për ligjërimin e ndry-shimeve në gjuhë. Peshkëpia e quanqëllimkeq propagandën se gegërishtjaështë lënë në harresë. Ai kujton se pro-fesor Androkli Kostallari, që kryesoiDrejtshkrimin e Shqipes në 72-in, ësh-të lakuar për futjen e ideologjisë në nor-mativën e shqipes. Ai mendon se pa-varësisht kësaj, Kostallari ka qenë njëndër ata që ka organizuar mijëra eks-

pedita në Veri dhe në Jug për tëmbledhur fjalë të rralla e visare të ko-mbit. Peshkëpia ndërkohë i bën thir-rje kryetarit të këtij komisioni, JaniThomait të mos ngurojë, por të dalëmbi presionet e këtij grupi të vogël poli-tik gjuhëtarësh dhe të ndalojë ndry-shimet në gjuhë.

Profesor Peshkëpia, ështëbërë një mbledhje treditoredhe e mbyllur për ndryshimetnë gjuhë shqipe. Si jeni ndjerëqë nuk ishit në dijeni?

Nga gazeta juaj e mora vesh. Unëasnjëherë nuk i përmbahen idesë se

vendimmarrjet mund të bëhen me ko-misione të mbyllura e dyer të mbyllu-ra, etj. Çdo vendim për ndryshimet nëgjuhën letrare dhe në drejtshkrim aponë gjuhën standarde duhet të bëhet nëformën e konferencave të mëdha sh-kencore dhe tubimeve të mëdha, sepse

gjuha shqipe nuk është vetëm pronë edisa profesorëve apo disa njerëzve qëmendojnë se kanë nevojë që ajo tëpërmirësohet. Është standardi me tëcilën flasin miliona shqiptarë dhe nëShqipëri dhe në Kosovë në Malin e zi enë Maqedoni. Unë do të theksoja se çdopërpjekje e tyre për të bërë një ndry-shim drastik do të jetë e gabuar. Sepseme standarden janë shkruar vepra tëmëdha, të Çabejit, Kadaresë, Agollit,Rugovës, Qoses, Xhuvanit, të shumë eshumë shkrimtarëve tanë të talentuarnë Shqipëri dhe kudo, që janë formë-suar dhe kanë zgjeruar tipare të lëvrim-it të shqipes në vite. Me këtë gjuhë janëedukuar nxënësit. Kërkohet respekt nëkulturën e gjuhëve. Ndryshimi nukbëhet me komisione të vogla patërhequr mendimet e opinionet e dh-jetave njerëzve akademikë profesion-istë, dhe mësuesve dhe pedagogëvekudo që janë dhe kudo që punohet mekëtë gjuhë.

A ka pasur qëndrime ide-ologjike në themelimin e gju-hës letrare?

-Jo vetëm vepra e tij, por edhe tëtjerëve me pak përjashtime ideologjikeështë një punë shkencore. Unë do tëkujtoja Idriz Ajetin dhe një varg au-torësh kosovarë që kanë marrë pjesënë '91-'92 në Shqipëri në një podiumtë gjerë të botës akademike. Diskuto-hej dhe kishte debate dhe pas shumëdebatesh të gjera, para se të bëhen ng-jarje të mëdha shkencore, u kërkohejkolegëve dhe universiteteve, si dhe pro-

fesorëve të njohur dhe me emër të mosrrinë indiferent. Gjuha letrare nuk ësh-të pronë e disa njerëzve. Janë bërë ve-prime të tilla edhe vite më parë, por atokanë dështuar për shkak të diskuti-meve më të gjera, me konsekuente sh-kencore dhe nuk janë vënë në zbatimedhe në këtë kohë.

Por vendimmarrjet e tan-ishme çfarë dëmi sjellin?

-Unë ftoj profesorët e vjetër të moslënë të merren vendime të tilla, të mostërhiqen në ruajtjen e vlerave të gju-hës letrare. Unë kam respekt tëveçantë për Jani Thomain, është njëakademik i talentuar, i cili e di mjaftmirë shqipen standarde dhe theme-let e saj, e njeh shumë mirë gjithë di-namikën e saj. I them të mos tërhiqetndaj presioneve të një komisioni tëorientuar politik, me argumentin e tijse ai mund të jap një kontribut të vyertë shkëputur për t'i hapur dhedemokratizuar çështjet e gjuhës dhetë zhvillimit të saj edhe në perspek-tivën e ndryshimeve që dikton koha.

Valier Peshkëpia

Eqerem Çabej

33333E diel, 1 korrik 2012

AKTUALITET

Dr. Rami Memushaj:

Ndal "ekzekutimit"

të shkronjës ë

Kanë vendosur se do heqim ë-në etemës, në rastet kur formojnë fjalë

me prapashtesa ose me kompozime tëemrave në gjininë emërore, sikombëtar, bëhet kombtar. Dr.Memushaj thotë se "duke i hequrzanoren ë shqipes, ajo humbettingëllimën e saj, do të bëhet një gjuhëgumëzhitëse. Ë-ja ruan shumë veçori të

shqipes. Ajo ndihmon mësimin e gjuhësnë shkolla, kuptimin e fjalës dhendarjen në rrokje. Për nxënësitlehtëson analizën e fjalës dhe ndarjen esaj në morfema. Por më e rëndësishmeështë zanorja ë është sepse e bën më tëqëndrueshme rrënjën e fjalës shqipe, ecila ende gjendet e pastër në të dydialektet. Nëse vijojmë të formojmë

togje bashkëtingëlloresh, ato kanëprirje ta shurdhojnë njëra-tjetrën mekalimin e kohës. P.sh, nëse bëhet fjalakombtar, ajo mund të shqiptohetgradualisht edhe komtar vite më pas.Në të dy dialektet shqipja në natyrën esaj i ka 50 me 50 për qind zanore ebashkëtingëllore në fjalë, që është njëvlerë e madhe.

DeklarataDrejtori i Institutit Primo Shllaku:Kongresi i Drejtshkrimit ishte politik

TIRANE

Primo Shllaku është drejtor ekzekutivi Institutit të Promovimit të Vlerave

në Gjuhën Shqipe. Në një deklarim përmediat pak kohë më parë ai është shpre-hur se "Gegnishtja të shlirohet prejparagjykimesh dhe të pranohet si realitettotal gjuhësor. Sipas tij, në asnjë prejakteve të Kongresit të 1972, nuk ka asnjënen, asnjë klauzolë, asnjë rekomandimfakultativ ose taksativ që të thotë se geg-nishtja nuk duhet të shkruhet. Sipasstatistikave që thotë se ka mbledhur in-stitut që ai drejton, janë 42 shkrimtarëqë shkruajnë gegënisht.

Shllaku thotë se Kongresi i Drejtsh-krimit i mbajtur në vitin 1972 ka qenënjë kongres politik ku fjala "politik"

merr vështrimin e e "joshkencores" nëkuptimin e vërtetë. Këtë tanimë po ethonë të gjithë, nga akademikë deri tekrangjet më të ulëta të botës shkencore

gjuhësore e kulturore shqiptare."Gegënishtja nuk u la të merrte hov dhepër 18 vjet ia arritën qëllimit"-shprehejShllaku. Sipas tij standardi është esen-cialisht një hipertoskërishte që ka lënëjashtë edhe pasuri të vërteta të dialektitjugor. "Lasgushi nuk mund të spjego-het me standardin. Standardi e përjas-hton Lasgushin. Studentët s'e kuptojnëLasgushin ashtu siç kanë vështirësi meMjedën, Fishtën e Koliqin.

Instituti ynë po bën përpjekje për takodifikuar gegnishtes si koiné e madheletrare, me traditë, të tashme dhe përspe-ktivë. Ne nuk kemi forcë t'u imponohemiinstitucioneve zyrtare që menaxhojnë gju-hën dhe punët e saj. Na mbrojmë gegn-ishten prej inercisë asgjësuese të prak-tikave komuniste"-shprehej Shllaku.

Akademiku i shquar, kundër prekjes së Drejtshkrimit të Shqipes

Rexhep Qosja: Po ragjuha, ka rënë shteti

Në Slloveni ka gjyq për shkeljet e normave të gjuhës letrare

PRISHTINE

Profesor Rexhep Qosja,është shprehur kategorikisht kundër ëdo

ndërhyrjeje në gjuhën letrareShqipe. Në një intervistë dhënëpër gazetën javore "Java" tëPrishtinës, pak kohë më parë,akademiku Qosja thotë se gju-ha shqipe, nuk është ëështjevetëm e gjuhëtarëve, por embarë popullit. "Nuk ka gjuhëletrare atje ku nuk ka shtet, mësaktësisht, atje ku nuk kavetëdije për shtetin, për të për-bashkëtën institucionale"-shprehej Qosja. "Kongresi iDrejtshkrimit të Gjuhës Shqipedhe krijimi i Gjuhës Letrareshënon shkallën më të lartë nëzhvilimin e qytetërimit tonë.Gjuha letrare është e arrituramë e çmuar e procesit historiktë zhvillimit të vetëdijës të pop-ullit shqiptar, të kulturës, tëletërsisë e të gjuhës së tij. Gju-ha i bashkon, por gjuha edhemund t'i ndajë njerëzit. Shtetiështë fryt i përpjekjeve bash-kuese në historinë e një popu-li. Dhe, gjuha letrare standardeështë fryt i përpjekjeve bash-kuese në historinë e një popul-li. Nuk ka gjuhë letrare atje kunuk ka shtet, më saktësisht, atjeku nuk ka vetëdije për shtetin,për të përbashkëtën institucio-

nale"-shprehej akademiku.I pyetur se sa janë të

përgjegjshëm vetë gjuhëtarëtnë Kosovë, por edhe shtresaintelektuale në përgjithësi, në

njësimin e Gjuhës Letrare Sh-qipe, si një gjuhë e vetme dhee standardizuar, Rexhep Qos-ja shprehej se: "Numri më imadh i gjuhëtarëve dhe klasa

intelektuale pothuajse nëpërgjithësi, me ndonjë përjas-htim të rrallë, e përkrahin Gju-hën Letrare Kombëtare si gju-hë e vetme e standardizuar".

Ai thotë se në Kosovë dhenë Shqipërinë shtetërore sotmund të dëgjohen individë qëe mohojnë gjuhën e përbash-kët dhe predikojnë veçimin di-alektor. "Numri i tyre sot ësh-të i vogël, po nesër ndoshtaedhe mund të rritet një çikë kynumër. Ata janë të frymëzuarprej qarqesh politike në Prish-tinë që përvjedhin idenë sipassë cilës Kosova karshi Sh-qipërisë duhet të zhvillohet siAustria karshi Gjermanisë dheharrojnë se Gjermania dheAustria, megjithatë, kanë njëgjuhë letrare, Gjuhën LetrareGjermane. "Ata janë të frymë-zuar, ma merr mendja, njëko-

hësisht edhe prej qarqesh tëhuaja politike që tradicional-isht janë përpjekur t'i ngatër-rojnë punët e shqiptarëve. Tëgjitha, thotë Gëte, janë të vde-kshme, vetëm marrëzirat janëtë pavdekshme. Përpjekjet përrrënimin e gjuhës letraremund të bëhen edhe ndonjë

ditë, por janë të dështuarasepse janë prapakthimekundërhistorike që do të kish-in pasoja shumë të mëdha".Ndërsa, duke iu përgjigjur py-

etjes se a duhet të vendosenligje në disa sektorë në për-dorimin e gjuhës, akademikQosja shprehej: "përdorimi igjuhës letrare është i rregullu-ar jo vetëm me marrëveshje,por edhe me ligje në vendet qëkanë gjuhë të standardizuar, nëadminstratë, arsim, shëndetë-si, ushtri, në instuitucionet eshkencës e kulturës, në media,mund të përdoret vetëm gju-ha e standardizuar. Kështuështë edhe te ne, por në disavende rregullimi i çështjeve tëgjuhës letrare është çuar edhemë përpara. Në disa vende nëministritë e arsimit e të kul-turës e në disa akademi të sh-kencave bëjnë kujdesin përkulturën e gjuhës në përgjithë-si. Këto institucione caktojnë,fjala vjen, se cilat fjalë të hua-ja mund të përdoren në gjuhënstandarde. Në Slloveni, përshembull, ekziston gjyqi i gju-hësisë që dënon shkeljet e nor-mave të gjuhës letrare.

Sipas akademikut tëshquar Rexhep Qosja të shk-ruash në gjuhën letrare, sipasmendimit tim, së pari do tëthotë të shkruash si njeri mekërkesa më të lartashpirtërore, kurse të shkruashnë dialekt do të thotë të shk-ruash me kërkesa sado kudome të rrudhura shpirtërore".

Nuk ka gjuhë letrare atje kunuk ka shtet, më saktësisht,atje ku nuk ka vetëdije përshtetin, për të përbashkëtëninstitucionale

Primo Shllaku

Rexhep Qosja

Në foto:Gjuhëtarëtgjatë njëkonference


POLITIKE

Topi: Kosova pjesë

e shtetit amë, krah

jush në çdo nevojë

Midis qindra takimeve, vizitave ebisedave zyrtare dhe publike, kudo e

me këdo, Kosova ka qenë e mbetet pjesëthemelore e agjendës presidenciale dhe eshtetit amë shqiptar". Kjo ka qënëdeklarata që Presidenti Topi ka bërë nëGjakovë ku u nderua si Qytetar Nderi iGjakovës. Në mesditën e djeshme, kreu ishtetit dhe Zonja e Parë, Teuta Topi nëkrye të delegacionit zyrtar vizituan

Komunën e Gjakovës, ku u pritën ngaKryetari Pal Lekaj si dhe nga kryetarët eKomunave Prishtinë, Prizren, Pejë,Drenas dhe Skënderaj. Presidenti nderoime dekorata këto komuna ndërsa mbajtidhe një fjalë përshëndetëse ku theksoi tëpërbashkëtat e Kosovës dhe Shqipërisë.Topi vlerësoi kurajon e popullit kosovarpër ti bërë ballë krimeve të Millosheviçitdhe theksoi se kjo kurajo do ndihmojë në

suksese të mëtejshme të shtetit të ri.Kreu i shtetit shqiptar shtoi se Shqipëriado qëndrojë krah Kosovës në çdo ndihmëqë shtetit i ri do kërkojë. "Shqipëria ështëkrenare me arritjet e Kosovës, mehistorinë tuaj të suksesit dhe si dje, sot egjithmonë do të jetë në krahun tuaj për tëdhënë çdo ndihmë që ju kërkoni, nërrugëtimin e përbashkët në interes të dyshteteve dhe të kombit shqiptar", tha Topi.

Rama dërgon deputetët dhe forumet në bazë: Takim me elektoratin, filloi fushata

Kandidatët për deputetëtë PS, imitim i 8 majit

"Polici elektorale" për verifikimin e listave të zgjedhësve

PS, Erjon Braçe:

"Kandidatët për deputetë, ja kriteret"

QëndrimiNë përzgjedhjen e kandidatëvepër deputetë, që ndonëse nëpamje të parë duket sikur kafilluar shumë herët, socialistëtkanë vënë si pikë tërëndësishme tërheqjen emendimit të bazës së partisëdhe të elektoratit, në mënyrë qëtë jenë në listë personat që kanëmë shumë mbështetje.

LajmiSocialistët kanë

vendosur t'i vënëpunët para, duke fil-luar që në fillim meevidentimin e per-sonave që do të jenëkandidatë për tëqënë në listënshumëemërore ra-jonale për deputetëpër zgjedhjet e vitit2013. Mbështetjanga komuniteti dhemundësia për tëthithur vota në fa-vor të PS, janë njënga kriteret përpërzgjedhjen.

TIRANE

JAKIN MARENAPër kriteret si duhet të jenë e si duhet

të përzgjidhen kandidatët për de-putetë të PS, nënkryetari i grupit social-ist, Erjon Braçe ka një vlerësim konkret."Në mënyrë unanime të mos i zgjedhënjë njeri i vetëm, vendimi të mos jetëdhe atribut i një grupi të vogël njerëzishnë drejtimin qëndror apo vendor të par-tisë. Të pyetet anëtarësia e PS. Të voto-hen në anëtarësi me "një anëtar-njëvotë", madje të mund të organizohenprimare, në rang kombëtar apo qarku",propozon Braçe. Por ai ka bërë dhesygjerime të tjera. "T'i jepet prioritetpërfaqësimit të zonave vendore dukekufizuar përfaqësimin me njerëz të im-portuar e pa asnjë lidhje me zonën kukandidohen. Kandidatët duhet të jenëme moral të pacënuar, të ndershëm, tëpakonsumuar në raport me ligjin, mor-

alin, politikën, të papërfshirë qoftë dhenë një rast të vetëm në afera korrup-tive, profesionistë, të angazhuar politik-isht me PS në mënyrë konstante, të

ndarë nga aktiviteti i tyre ekonomik-biznesi, t'i shërbejnë me kohë tëplotë komunitetit që i zgjedh duke iqëndruar besnikë votës politike, tëkenë moshë aktive", thotë Braçe. Aikërkon analizë të punës së de-putetëve aktualë, por dhe përfshir-jen e të shkolluarve jashtë vendit, nëkontributin për PS. "Orientimi izgjedhësve, nga socialistë deri nëopozitarë të tjerë, vetëm te 'zgjedh-ja e kryeministrit të ardhshëm' nukmjafton, dhe pse është e qartë epër-sia e kandidatit të opozitës përkryeministër ndaj një plaku tërrjedhur, të dhunshëm, gjakatar e tëkorruptuar si Berisha, shpresa e zh-bën të shkuarën", thotë Braçe. I ciliquan gabim që kushton në zgjedhje,futjen në listë të njerëzve anonimë.

Deputetët socialistë,anëtarët e kryesisë dhetë Asamblesë Ko-

mbëtare të kësaj partia kanëzbarkuar tashmë në bazë menjë objektiv të qartë dhe tëmirëpërcaktuar. Teksa kambetur vetëm një vit ngazgjedhjet e përgjithshme par-lamentare, ku PS tenton tërikthehet në qeverisje pas tetëviteve në opozitë, kujdesimaksimal i është kushtuarevidentimit të personalitetevenë çdo qark të cilët kanëmbështetjen e nevojshme, përtë qënë më pas pjesë e listaverajonale proporcionale përdeputetë në Kuvendin e Sh-qipërisë. Kreu socialist Ramadhe në mbledhjen e fundit tëgrupit parlamentar kur dek-laroi publikisht për zbritjen edeputetëve në bazën e partisëpër punë me elektoratin, pordhe në mbledhjen e dy ditëvemë parë të sekretariatit të PS,

ka kërkuar me insistim njëpunë shumë të kujdesshme nëkomunitet për të evidentuar tëgjithë ata personalitete dhenjerëz të fushave të ndryshmeqë kanë mbështetje të gjërë nëbazë dhe që mund të thithin samë shumë vota. Udhëzimi iRamës ka qënë prerë: Të pike-

tohen për kandidatë për de-putetë të gjithë ata persona qëkanë mbështetje dhe thithinvota, jo kandidatë sipas pref-erencave personale. Në këtërast kreu socialist ka sjellë nëevidencë përvojën e zgjedhjevevendore të 8 majit të vitit 2011teksa përzgjedhja e kandi-

datëve potencialë dhe membështetje solli rezultate tëforta dhe të papritura fituesedhe në ato bashki dhe komu-na ku socialistët dhe aleatët etyre kishin vite e vite nuk kish-in fituar asnjëherë. Rasti i fi-tores në bashkinë e Kavajës, njëbastion i PD, në bashkinë e

Laçit, por dhe në Sarandë, Ru-bik, Rrëshen apo Fushëkrujëdhe në qytete të tjera ku luhat-ja e mbështetjes ndaj PS kaqënë tepër e madhe, tregoi sepërzgjedhja ka qënë efikase përtë shënuar fitore dhe në zonatë "pashkelura" më parë ngasocialistët ose të vështira për

t'u marrë prej tyre. Pikërishtimitimin e kësaj përzgjedhje-je kërkon Rama, në mënyrë qësocialistët dhe aleatët e tyre tëkenë të garantuar fitoren. Pasitashmë në PS është pranuar senë zgjedhjet e vitit 2009 nëshumë qarqe përzgjedhja ekandidatëve ka qënë për tëdëshiruar, dhe në listat jorrallë kanë zënë vend njerëz qënuk kanë pasur mbështetjen eduhur, madje as njohjen enevojshme për të qënë njëburim sigurie për thithjen evotave në favor të PS. Kandi-datët për deputetë, sipasmbështetjes që kanë do insta-lohen në shtabet elektorale, icili do të veprojë si një trup ivetëm në fushatë. Ndërkohëqë socialistët janë në fazën ekrijimit të grupeve të veri-fikimit të listave zgjedhore osetë asaj që rëndom është cilë-suar si "policia elektorale" e PS,e cila do të evidentojë të gjithadublimet, do krjijojë një listë tëemrave të emigrantëve që janëjashtë vendit, për ta pasur mëtë lehtë evidentimin e tyre nëditën e zgjedhjeve nëse kanëvotuar. Por do kërkohet dheheqja e dublikimeve dhe dorishikohen vendqëndrimet eshumë familjeve, të cilat janëvetëm emrin nëpër garazhemakinash që figurojnë si sh-tëpi, ndërkohë që janë pjesëpërbërëse e armatës së vo-tuesve shëtitës. Ndërsa puname aleatët në bazë shihet siprioritare.

Erjon Braçe


POLITIKE

PELODSTUHRLING

ORIGINALAdresat: Dyqani Kleopatra

perballe kompleksit TaiwanFlagship Center Durrescel: +355 [email protected]

Marke Amerikane(New York), garancia 2 vjet

GrGrGrGrGrup Zjarup Zjarup Zjarup Zjarup ZjarrfrfrfrfrfikikikikiksejesejesejesejesejePompaGjenerGjenerGjenerGjenerGjeneraaaaatortortortortoreeeeePishinaPërPërPërPërPërpunim ujipunim ujipunim ujipunim ujipunim uji

Adresa: Unaza e Re,pranë Alpha Bank Tiranë;

Tel/fax: +355 4 8320162; Mob: +355 69 400 95 87E-mail: [email protected]

ALPEN PULITO

Higjenë e garantuar ngaDezinfektimDeratizimDezinsektim

Firme Pastrimi, Sherbime speciale pastrami,Pastrim dyshemeje te çdo llojsiperfaqeje, Produkte pastrimi, Sherbime DDD Makineri paisje-aksesorepastrimi, Auto vinc me qeraCel 0682009101 ose [email protected] - www.alpenpulito.al

Mbyllet ‘Java për

Çamërinë’, Idrizi: Një

ditë do kthehemi

Është mbyllur me një marshim drejtpikës kufitare të Qafë-Botës Java e

Çamërisë. Me mijëra njerëz iu bashkuankëtij marshimi, ndërkohë që posterat dheflamujt “I Love Çamëria” kanë pushtuar jovetëm Tiranën. Një organizim spektakolardhe shumë i kushtueshëm ka qenë ky përPDIU. Një regji qendrore ka transmetuarpërkujtimoren e organizuar në pikën eQafë Botës, ndërkohë që të gjitha stacionet

televizive informative janë lidhur live mekëtë eveniment. Bashkë me Shpëtim Idrizinnë këtë marshim është bashkuar edheAlbin Kurti, lider i Lëvizjes Vetëvendosje nëKosovë. Fillimisht marshuesit janë ndalurtek Varrezat e Kllogjerit. Aty u ndezënqirinj në nderim të viktimave tëspastrimit etnik. Kurse deputeti i PDIU,Dashamir Tahiri dhe lideri i VV, AlbinKurti, mbollën nga një rrënjë ulliri. Nis

kështu puna për ndërtimin e varrezës dhenjë memoriali për të përkujtuar viktimatçame. Pas vendosjes së gurit të parë përndërtimin e varrezave çame, kreu i PDIU-së, Shpëtim Idrizi ka deklaruar se, “kyështë guri i themelimit të çështjes çame”.Këto varreza, ka shtuar Idrizi, janëdetyrimi moral për pararaardhësit,prandaj ai i quajti këto varreza, “pikëkthese për çështjen çame”.

Takimi në BukureshtRuçi: Lobing për statusin në BE, kërkuamvotat e 184 deputetëve të majtë në PE

TIRANE

Kryetari i grupit parlamentar të PSGramoz Ruçi kërkon mbështetje tek

politikanët e majtë të Europës për tëmundësuar marrjen e statusit të kandi-datit në vjeshtë të këtij viti. I shoqëruaredhe nga deputeti Taulant Balla, Ruçimori pjesë në mbledhjen e grupit të so-cialistëve e demokratëve të zhvilluar nëBukuresht. Ndërkohë që një panel iveçantë iu kushtua perspektivës europi-ane të Ballkanit perëndimor në Bash-kimin Evropian si në prezantimin e situ-atës politike në Shqipëri. Ruçiu takua mepresidentin e grupit të të majtëve në Par-lamentin Europian Hannes Svoboda,zv.presidentin Libor Ruçek, eurode-putetët Tanja Fajon dhe Viktor Boshtina-

ru. Delagacioni i PS u takua dhe me kryem-inistrin rumun Viktor Ponta. Gjatë këtijtakimi, numri dy i socialistëve bëri një pan-oramë të zhvillimeve në Shqipëri. Ai iu

kërkoi 184 deputetëve të majtë në PE, tëmbështesin kërkesen e Shqipërisë për sta-tusin në vjeshtën e këtij viti. "Shkëmbyemmendime lidhur me situatën politike nëShqipëri, perspektivën europiane të saj,problematikën që ka Shqipëria. Nga anajonë u nënvizua që opozita shqiptare, PSdo bëjë gjithçka që në vjeshtën e këtij vitiShqipëria të marrë statusin e vendit kan-didat për në BE të refuzuar tashmë prej dyherësh radhazi dhe nga ana tjetër, me bash-këbiseduesit e mi, dhe jo vetëm me ata podhe me grupin parlamentar, gjeta një pre-dispozicion dhe një mbështetje të kësajprespektive europiane të vendit tonë", thaRuçi. Mes grupeve parlamentare të së ma-jtës u ra dakort rritja e bashkëpunimeve eintensifikimi i marrëdhënieve parlamen-tare mes grupeve respektive.

Berisha: Zbrisni në bazë, fushata filloiSipas skemës së delegimit drejtuesit e ligjvënësit demokratë do zbresin në bazë për të rivendosur lidhjet e

shkëputura si parti në pushtet dhe për të sqaruar elektoratin për realizimin e premtimeve dhe statusin në BE

Kreu demokrat u "djeg" pushimet deputetëve e drejtuesve të partisë: Vit elektoral

DeputetëtLigjvënësit dmeokratë duket se pushimet dot'i bëjnë brenda vendit, për shkak se ështëvendosur zbritja në bazë dhe puna medemokratët e elektoratin gjatë muajve tëverës duke "sakrifikuar" në këtë mënyrëpushimin e gjatë, në këtë verë të nxehtë.

TIRANE

JAKIN MARENA

Demokratët pasi zgjidhën në favorin e tyre sfidën presidenciale, duke zgjedhur në krye të

shtetit si President Bujar Nishanin,tashmë kanë përqëndruar vëmendjenveç të tjerave në përgatitjen për sfidënelektorale të zgjedhjeve parlamentaretë qershorit të vitit të ardhshëm. Dukeqënë se qeverisja në dy mandate sjellkonsumimin e fortë nga pushteti, pordhe shkëputjen e partisë nga baza, për-shkak të angazhimit të figurave krye-sore të saj në ekzekutiv e legjislativ,kreu i mazhorancës Berisha ka kërkuarme insistim që të fillojë menjëherëpuna me elektoratin, pasi koha po ka-lon në shpejtësi, teksa vendi ka hyrënë vitin elektoral. Mësohet se kreu iqeverisë në mbledhjen e kryesisë sëvogël të PD por dhe grupin e PD kakërkuar që të gjithë anëtarët e kryesisë,të Këshillit Kombëtar dhe deputetët tëzbresin në bazë sipas zonave të përcak-tuara më parë ku janë të deleguar e të

punojnë me elektoratin, në mënyrë qëtë evidentohen të gjitha arritjet që janëbërë në këto vite të qeverisjes së PD,por dhe realizimi i premtimeve të fus-hatave elektorale, të cilat janë mbajtur.Një zbritje e tillë në bazë do të thotë se"digjen" përfundimisht pushimet e gja-ta të verës, ndërkohë që evitohen

pushimet jashtë vendit. Njëherëshmësohet se qëllimi i zbritjes sëdemokratëve në bazë ka të bëjë dhe mefaktin, se teksa po shihet dështimi përherë të tretë i marrjes së statusit të ven-dit kandidat për në BE po tentohet qëtë sqarohet baza e partisë por dhembështetësit e tyre se shkak është

bllokimi që opozita socialiste dhe kreui saj Edi Rama i kanë bërë reformaveintegruese, duke tentuar që përgjëgjës-inë e ndonjë dështimi të mundshëm tëShqipërisë në marrjen e statusit të ven-dit kandidat t'ia faturojnë opozitës sëdrejtuar nga Edi Rama. Por nga anatjetër, kreu i PD Berisha ka udhëzuaranëtarët e forumeve, strukturave drej-tuese dhe deputetët e grupit parlamen-tar që të merren me organizimin e par-tisë në bazë, lidhjet me elektoratin, përshkak se rëndom, si në çdo vend, par-tia në pushtet duke qënë e angazhuarnë qeverisjen e vendit i shkëput këtolidhje me qytetarët dhe elektoratin për-

katës, që nëse nuk rivitalizohen në ko-hën e duhur rezultojnë të përkthehennë pakënaqësi e në një kosto për sfidënelektorale të radhës, e cila është në qer-shor 2013. Theksi kryesor do të vihetnë ato qarqe ku rezultatet në zgjedhjetvendore të 8 majit të vitit 2011 kanëqënë më të ultat dhe kanë sjellë dheardhjen e socialistëve pas shumë viteshnë qeverisjen vendore, që ndikon jo pakdhe në votat për zgjedhjet e ardhshmeparlamentare. Mësohet se Berisha kakërkuar që sipas delegimit, anëtarët ekryesisë, të Këshillit Kombëtar dhedeputetët sipas qarqeve të shpjegojnëdhe rëndësinë që ka bashkëpunimi nënivelin vendor të koalicioneve, që nëzgjedhjet e 8 majit la shumë për tëdëshiruar dhe shënoi humbje të fortapër shkak të moskuptimit të tij në zonatraditcionalisht të djathta. Nga anatjetër mësohet se grupet e punës në çdoqark të përpiqen të evidentojnë kandi-datët që kanë mundësi mbështetje dheqë të jenë të pagoditur për afera kor-ruptive, në mënyrë që forumet drej-tuese të kenë mundësi të përzgjedhinpër të përpiluar listat shumëemërorepër deputetë.

Gramoz Ruçi


OPINION

+ALBA TECH SYSTEM

HP DX5150Monitor 17”

Procesor AMD Athlon 64 2.19 GHz512 MB RAM80 GB HARD DRIVEDVD - RomMouse dhe Tastjerë

Rr. Haxhi Dalliu,P. 16, Shk. 1, Ap. 2,përballë "ProCreditBank" Tirane - AlbaniaTel: 04 22 43 299Cel: 067 400 31 38

KLINIKA RADOVANIProbleme të rënies së dëgjimit? Nuk jeni të bindur që keni rënie dëgjimi? Provoni të bëni matjen e tij!Përfitoni nga oferta jonë e këtijmuaji për matje të dëgjimit pa

pagesë në datat e mëposhtme:29 dhe 30 qershor

sidhe 6 dhe 7 korrik 2012

Prenotoni matjen tuaj FALAS në 042 371735!Adresa: Rruga Hoxha Tahsin P.60/2/14, Tiranëwww.klinikaradovani.com

NGA ANILA BASHA

Editorial

vijon nga faqja 1

Sinjale që (s)’i kuptojmëfillim të vitit tjetër. Po në tënjëjtën logjikë është edhe re-agimi për kreun e SHISH, përtë mos folur më pas përshumë nga individët e insti-tucioneve të tjera të pavaru-ra, siç është gjyqësori, përkandidaturat në gjykatën eLartë apo Kushtetuese.

Këto janë fakte që të gjithëi dinë. Analistët po ashtu i sh-

kruajnë. Por kohët e funditka një tendencë gjithnjë e mënë rritje të kritikave ndaj për-faqësuesve të komunitetitndërkombëtarë. Shpesh poli-tikanë dhe analistë po i aku-zojnë se mesazhet që ata jap-in, janë krejt të ndryshmenga veprimet dhe deklaratatqë kryejnë në realitet. Nëseata do të jenë të qartë në de-

klarata dhe veprime këtë dota shohim në tetorin e këtijviti, kur ashtu sikurse kanëdeklaruar jo qartazi, mund tëmos e japin statusin e venditkandidat meqënëse Sh-qipëria nuk ka realizuar asn-jë nga detyrat e vendosuranga evropianët. E nëse vep-rimi do të jetë kaq konkret,edhe përgjegjësitë dhe dek-

NGA EDI RAMA

Koment

vijon nga faqja 1

Palë me plehrat

...në Shqipëri, një presidenti zgjedhur vetëm nga max-horanca, pa opozitën. Opozitakërkoi në mënyrë të kohë-paskohshme uljen në tavolinëpër kriteret e kandidaturëspër president, por ky u duknjë ushtrim me shumë tëpanjohura edhe pse ishte njëekuacion lehtësisht i zgjidhs-hëm. Megjithatë ja ku jemi.Zyrtarët ndërkombëtarë “e

paragjykojnë” politikën nëzgjedhjen e presidentit,ndërkohë që i kërkojnë kreuttë ri të shtetit duke i uruardetyrën, të ruajë pavarësinëe institucioneve kushtetuese.Këtë sugjerim për mo-sprekjen e institucioneve tëpavarura e kemi si një refrentë përsëritur si në 2002, ash-tu edhe në 2007 për tarithënë edhe në 2012. Edhetë huajt e dinë shprehjen sepërsëritja është mëmë e dijes,por duket se në Shqipëri kjonuk funksionon. Në korri-doret e PD qartazi po flitet përndryshim shumë të shpejtë tëprokurorit të republikës, ësh-të çështje muajsh nëse do tëndodhë në nëntor apo në

laratat pas kësaj duhet të jenëkonkrete. Shqipëria po hyn nëvitin zgjedhor me një mung-esë të theksuar besimi ngaana e opozitës për organizimtë zgjedhjeve të lira dhe tëndershme nga ana e max-horancës. Dhe për të kthyerbesimin te vota e lirë, kanevojë për sinjale të qarta, qët’i kuptojnë të gjithë.

...angazhuar për të sfiduar me referendumplehrat e importit dhe plehrave të ardhura ngaqë do t'u shtohen plehrave të kudondodhuranëpër Shqipëri, Arben Ristani zgjodhi plehrat.Vendimi i KQZ-së ishte në vazhdën e traditëssë shëmtuar të institucionit të marrë peng përhesapet e pushtetit. Qeveria mund të vazhdojëme importin e plehrave e patrazuar nga shpre-hja e vullnetit qytetar që u asgjësua me vendi-min hileqar të KQZ-së, që e bën praktikisht tëpamundur mbajtjen e referendumit përparazgjedhjeve të ardhshme. Dhe zgjedhjet e ardhs-hme do të jenë vetiu edhe vetë referendumi, kuvota kundër këtij pushteti të vjedhur për tëvjedhur e ndotur Shqipërinë do të jetë njëkohë-sisht edhe votë për të zhbërë ligjin famëkeq tëimportit të plehrave. Duke votuar për frontin esotëm opozitar qytetarët do të votojnë edhe përnjë Shqipëri të pastruar nga plehrat ku do tëndalohet me ligj çdo formë importi e tyre.

Por njehsimi i KQZ-së me interesat ogurze-za që fshihen pas importit të plehrave, rishtronedhe njëherë me forcë nevojën e çlirimit të këtijinstitucioni nga fuqia që deformon vullnetin eqytetarëve. Kjo KQZ e ka humbur plotësishtlegjitimitetin e saj qysh pas majit famëkeq tëTiranës kur u kthye në thertoren e zgjedhjevepër të çuar deri në fund projektin qeveritar tëpushtimit të bashkisë së kryeqytetit. I qartë sidrita e diellit është qëndrimi dhe rekomandi-mi përkatës i misionit të ODHIR-it në raportine vet të paszgjedhjeve të Tiranës lidhur me poli-tizimin e skajshëm të KQZ-së e me domosdosh-mërinë e ndryshimit të saj, për të garantuarzgjedhje të lira e të ndershme. Por po kaq i qartëështë edhe vullneti i mbrapshtë i kryeministrit

për të mos i hapur rrugë ndryshimit të KQZ-sëdhe për ta mbajtur aty në krye kasapin ezgjedhjeve, Arben Ristanin.

Kaq shumë i duhet KQZ-ja kështu siç ështëkryeministrit, sa që në vend se t'i çelë rrugënnjë kompromisi të ndershëm konstruktiv përReformën Zgjedhore, është i gatshëm të sakri-fikojë deri në fund këtë prioritet kyç për afrimine Shqipërisë me Familjen Europiane, vetëm evetëm për të mos e mbyllur thertoren elektoralenë prag të zgjedhjeve të ardhshme. Ashtusikundër s'ka ndërmend ta lejojë transparencëne materialeve zgjedhore as për zgjedhjet e ardhs-hme, vetëm e vetëm për të mbajtur hapur rrugëne falsifikimit të identiteteve të votuesve dhembushjen e kutive me votat e korrupsionit elek-toral. Sigurisht që opozita nuk mund të votojë njëReformë Zgjedhore që nuk ndryshon KQZ-në dhenuk garanton transparencën e zgjedhjeve.

E kam të qartë se ashtu si përsëri e përsëri,edhe në këtë rast shumëkush do të kuturiset tëthotë, ja prapë opozita nuk do ia dalë të im-ponohet qoftë edhe për një gjë kaq qartësishttë drejtë. Prapë Saliu do bëjë atë që do se ainuk pyet e prapë opozita do tërhiqet përparavullnetit të tij të mbrapshtë, se ai është i fortë,

është politikan i zoti, është burrë i pathyeshëmdhe me radhë bla-bla-bla… E kështu do vazh-dojë avazi i fajësimit të opozitës, duke harruarse kush ka të drejtë e kush jo dhe më e rëndë-sishmja, duke harruar se kjo nuk është njëndeshje futbolli ku luajnë me top dy skuadrapo një përballje vizionesh, idesh e qasjesh poli-tike ku luhet fati i demokracisë, i drejtimit tëvendit, i të nesërmes së njerëzve të zakonshëmtë këtij vendi.

Si askund në Familjen Europiane e në botëne lirë demokratike, këtu tek ne merret rëndome mirëqenë se sa herë pushteti "fiton" në kur-riz të interesit kombëtar e në dëm të së mirëspublike, fajin e ka opozita. Mbi këtë lajthitje qës'ka të bëjë me ligjësitë e demokracisë,shumëkush ngre gishtin e akuzës mbi opozitënkur pushteti vjedh votat e saj, vret njerëzit esaj, grabit pasuritë e përbashkëta apo vepronnë kundërshtim me interesin e qytetarëvepërmes tiranisë së kartonit. Mbi këtë lajthitje eka ngritur edhe Saliu strategjinë e përbaltjessë opozitës nga të katër anët, në pamundësinëpër t'u treguar shqiptarëve duart e pastra tëpushtetit të zhytur në llumin e përgjakur tëkorrupsionit e të krimit të organizuar me të ci-

lin është i lidhur pazgjidhshmërisht, siç e thotëshkoqur edhe raporti i Departamentit të Sh-tetit. Mbi këtë lajthitje ushtrohet përditë pre-sioni i botës së shitur mediatike për të shpëlarëtrutë e njerëzve duke thënë orë e çast se në ras-tin më të mirë, të gjithë janë njësoj, plehra këtae plehra ata. Që njerëzit të mpihen përpara pa-drejtësive, të mos shohin më dritë shprese, tëmos gjejnë më arsye për të adresuar revoltën etyre me votë kundër pushtetit. Sepse asgjë s'dondryshojë përderisa të tërë janë njësoj dheprandaj më mirë rrimë e mallkojmë të gjithënë qoshen tonë, pa dalë të marrim anë se ngatë katër anët është e njëjta gjë.

"Qeveria është gjithnjë problemi", thoshtePresidenti Regan dhe nuk e thoshte vetëm kurishte në opozitë, po edhe kur u bë president eishte në krye të qeverisë. Kjo është një e vërtetëe thjeshtë, siç është e thjeshtë e vërteta se fajete qeverisë nuk mund të jenë kurrë faje tëopozitës. Por është po kaq e vërtetë se s'mundtë jenë kurrë njësoj ata që vjedhin dhe ata qëvidhen, ata që vrasin dhe ata që vriten, ata qëkanë në dorë shtetin e bërë njësh me pushtetindhe ata që kanë vetëm fjalën e zërin e arsyes.Si mund të jenë njësoj edhe ata që bëhen palëme plehrat edhe ata ngrenë zërin kundër im-portit të plehrave? Edhe ata që Llotarinë Ko-mbëtare e kthejnë në bixhoz familjar për të për-fituar paratë e popullit edhe ata që mbrojnëbindjen se paratë e Llotarisë Kombëtare duhett'i kthehen popullit si investime për rininë esportin? Edhe ata që kanë pushtetin e me push-tetin i punojnë qindin vendit të tyre edhe ataqë kanë vetëm detyrën të mbrojnë interesin epublikut duke folur nga rreshtat e opozitës?

Opozita është alternativë qeverisëse, nukështë shkop magjik që ndryshon realitetin egjërave që shkojnë keq e mos më keq për sh-kak të qeverisë. Ne mirëpresim çdo gjykim përprogramin tonë qeverisës, padyshim edhe çdokritikë për çfarë duhet të bëjmë më mirë nërrugën tonë të opozitarizmit. Por të fajësosh sotopozitën për shkak të njëqind e një fajeve tëatyre që bëhen palë me plehrat kundër inter-esit qytetar, do të thotë të bëhesh padashje palëme ta. Kundër vetvetes. Ja pse sot nuk ështëkoha për të bërë qimen tra në syrin e opozitës,por për të hequr sysh traun që pushteti i ple-hrave ka vendosur mes Shqipërisë dhe tëardhmes së saj.


EKONOMI

KESH-it i është akorduar një financim 1.5 mln euro

Financat, 7 milionëeuro fatura sekreteNuk specifikohet destinacioni nga Thesari

LajmiThesari i shtetit

muajt e fundit po sh-ton me shpejtësi ras-tet e likuidimit tëfaturave misterioze,ku nuk specifikohetdestinacioni i paravepublike. Shifra kaarritur në 7 milionëeuro si 6-mujor, ku70 për qind e tyrejanë paguar vetëmgjatë muajit qershor

TIRANE

GENC KONDI

PAGESAT E KRYERA PA DEKLARUARSPECIFIKIMIN NGA THESARI I SHTETIT NËGJASHTËMUJORIN E PARË 2012 (në lekë)

Mars7.03 8 fatura 13.068.98928.03 8 fatura 15.885.468Totali mars 28.954.457

Prill3.04 7 fatura 12.477.39613.04 10 fatura 15.131.16924.04 10 fatura 35.401.06927.04 4 fatura 22.333.508Totali prill 85.343.142

Maj3.05 1 fature 2.272.8904.05 6 fatura 11.124.1668.05 14 fatura 26.742.23422.05 8 fatura 89.348.56325.05 12 fatura 37.660.982Totali maj 167.148.835

Qershor12.06 8 fatura 83.790.52815.06 9 fatura 232.542.54319.06 1 fature 214.200.00020.06 13 fatura 36.448.61521.06 7 fatura 16.663.27427.06 14 fatura 103.921.960Totali qershor 687.566.920

TOTAL 969.013.354Burimi: Ministria e Financave

LAJME SHKURT

Në gjashtë muajt e parëtë vitit, Thesari i shtetitka kryer likuidimin e

dhjetëra mijëra faturave përshpenzime nga insitucionebuxhetore. Të gjitha këto fatu-ra, sipas rregullave që apliko-hen edhe në vende të zhvillu-ara, kanë një kod, që bën tëmundur identifikimin e desti-nacionit të parave publike, pr-onar i të cilave nuk është asministria e Financave dhe asqeveria. Por, nga muaji mars2012, është vënë re një fenom-en, që ka marrë më tej për-masa më të zgjeruara, e që katë bëjë me fshehjen e këtij des-tinacioni. Janë më se 969 mil-ionë lekë të reja fonde, që kon-vertohen në afro 7 milionëeuro, me të cilat janë paguarnga Financat shpenzime tëpaspecifikuara, që mbulohennë raportet ditore të Thesaritme termin anglisht "unspeci-fied". Kodi i këtyre faturaveështë raportuar "0000". Përspecialistët e financave pub-like, të kontaktuar ngaShqiptarja.com, është absurdetë mendohet pagesa e faturavepa një kod destinacioni, madjeata kanë shprehur habinë se simund të ketë pranuar Thesaripagesa të faturave të tilla.

Gjatë muajit janar dhe sh-kurt, nuk rezilton të jetë bërëasnjë pagesë në këtë formë, pornë muajt pasardhës praktika nëfjalë shpeshtohet jashtëzakon-isht shumë. Kështu, janë afro29 milionë lekë që janë paguarnë mars, shifër që ka kaluar në85.3 milionë lekë në prill, 167milionë në maj dhe 687.6 mil-ionë lekë të reja gjatë 30 ditëve

ÇMIMET E NAFTËSÇmimet e naftës në vend janë ulur sërish gjatëditëve të fundit, duke shënuar tkurrjen e tretë nëdy muaj. Rënia ka qenë me 4-6 lekë/litër, duke eçuar benzinën mesatarisht në 170-176 lekë, në kra-hasim me 196 lekë që arrit në fillim të vitit, kurkarburantet shënuan nivele rekord. Gazoili treg-tohet nga 160 deri në 170 lekë për litër, nga niveli185 lekë, që ishte në janar të këtij viti

BUJQËSIA NË KOSOVËMinistria kosovare e Bujqësisë do të subvencion-ojë deri në 25% çmimet e nënprodukteve të naf-tës që përdorin fermerët kosovarë për korrje-shir-jen e drithërave. Kjo praktikë po përsëritet prejdisa vitesh. Sipas medias së Prishtinës, është pro-pozuar që çmimi fiks për autokombajnat në fush-atën e korrje-shirjeve të jetë i njëjtë me atë të vitittë kaluar, 100 euro për një hektar

LOTARIA

AK: Licensatradhtikombëtare

të qershorit. Në shumicën erasteve, "furnitori" ose institu-cioni që ka rezultuar ekzeku-tues i pagesës së panjohur, delministria e Financave, me em-rin konkret të kryefinacieres sëdikasterit, por ka edhe disa ras-te të tjera, kur përfitues janë in-stitucione të tjera. Gjatë mua-jit qershor janë kryer pagesa tëtilla për Drejtorinë e Përgjiths-hme të Rrugëve, në masën 16.7milionë lekë brenda një dite, .

Ajo që bie më shumë në synë këtë rast është fatura epaspecifikuar, me anë të sëcilës ka përfituar KorporataEletroenergjetike Shqiptare njëshumë prej 214 milionë lekësh,me një faturë të vetme, veprimky, i kryer më 19 qershor 2012.Kjo sasi prej afro 1.5 milionëeurosh vështirë të justifikohetnga menaxhuesit e buxhetit tështetit, duke qenë se, me për-jashtim të garancive shtetërorepër ndonjë hua dhënë KESH-it, që bëhet publike qartësisht,subvencionimi direkt nga bux-heti për Korporatën nuk ështëi ligjshëm. Kjo shifër, ndonësee vogël për bilancet e Korpo-ratës, tregon se, në kuadër tëvështirësive të saj për mbulu-ar hallet e veta financiare,qeveria ka hapur qesen për tandihmuar. Pak ditë më parë,duke folur për bonot e The-sarit në euro, zv.ministri Hal-deda tha se ministriaështë në komunikimtë vazhdueshëm mepublikun dhe se ko-munikimi e informa-cioni kanë qenë nëvazhdimësi nga minis-tria e Financave nëmedia në mënyrë tërregullt e periodike.Përdorimi i këtyrefaturave të koduaratregon se kjo transparencë ësh-të e cunguar, qoftë edhe në këtëformë se si bëhet pasqyrimi ishpenzimeve nga Thesari.

Aktivistë të AleancësKuqeZi protestuan

dje përpara ministrisë sëFinancave në lidhje meskandalin e lotarisë ko-mbëtare. "Lotaria kom-bëtare është një aset i tëgjithë shqiptarëve dhe

duhet administr-uar nga shteti ishqiptarëve. SaliBerisha ka hap-ur thesin e pa-surive kombët-are dhe po i shetkëto pasuri nëmënyre kliente-liste përmes mi-nistrave bixhoz-hxhinj jo vetëm

sepse luajnë kazino, porsepse mentaliteti i tyrepolitik lidhet ngushtë mebixhozin qeveritar".

Faksimile e pagesës së kryernga Thesari për KESH-in më19 qershor 2012 në shumën214 milionë lekë, nënetiketën "unspecified"

Shtohen rastet efalsifikimit tëmonedhave në GreqiShtypi grek raporton për njëvalë arrestimesh tëfalsifikatorëve të monedhësnë rajonet e Selanikut dheHalkidikisë. Duke përfituarnga prania e rritur eturistëve në këtë periudhëtë vitit dhe nga fakti që atafalsifikojnë monedha dhe jokartëmonedha, që janë mëtë vështira për t'u kuptuarnë se janë false nga tëhuajt që nuk përdorineuron, ata kanë shtypursasi monedhash metalikenë disa miliona euro. Tëarrestuarit kanë qenë meshtëtësi greke dhe bullgare.Kjo është shoqëruar edheme goditjen e një bandefalsifikatorësh në Plovdiv tëBullgarisë.

Stoku i kredive,rritje vetëm 1% nëpesë muajGjatë pesë muajve të parëtë këtij viti, stoku i kredisëbankare në Shqipëri kashënuar rënie në dy muaj,në janar dhe prill,tendencë negative që nukishte konstatuar vitet efundit. Në krahasim mefundin e vitit 2011, stoku ihuasë është rritur mevetëm 1%, nga 3.8% qëishte ky zgjerim nëperiudhën përkatëse të njëviti më parë. Disa banka tëmëdha janë tërhequr ngahuadhënia dhe disa tëtjera kanë përgjysmuarritmet e rritjes, sipas tëdhënave ngë Banka eShqipërisë.

Oferta më efundit nga kompaniacelulare, AMC ShareOferta më e fundit,ekskluzivisht nga AMC, equajtur "AMC Share", ofrontani për abonentëtmundësinë që ata t'ipërdorin më mirë minutat qëpërfitojnë nga ofertat. MeAMC Share, abonentët meparapagesë mund t'udhurojnë paketa prej 60minutash kohë bisede miqvete tyre AMC. Tjetër risi ështëedhe bonusi që çdo abonentme parapagesë mund tëpërfitojë me rimbushje. Përshifra nga 1.000 deri në1.999 lekë, përfitojnë 300minuta kohë bisede dhe 300SMS brenda rrjetit AMC,ndërsa mbi 2.000 lekë,abonentët përfitojnë 1.000minuta kohë bisede dhe1.000 SMS brenda AMC.


AKTUALITET

Hernie diskale

Paralizat e ndryshme

Spondiloartrozat

Marrje mendsh

Bursitin

Enjtjen e krahut

Tendinitin

Dhimbjen e nofulles

Skoliozen

Celulitin

Traumat e gjurit

Para dhe mbas lindjes

FISIOMED OFRON SHERBIME FIZIOTERAPIE PROFESIONALE NE NJE AMBIENT KOMOD DHE MODERN. EKSPERIENCA PERENDIMOREDHE APARATURAT E GJENERATES SE FUNDIT JANE TASHME PRANE JUSH. BESOJANI SHENDETIN TUAJ FIZIOTERAPISE PROFESIONALE

Adresa: Rruga e Barrikadave 18/2; Galeria e Tiranes Ish Kinema 17 Nentori, Kat 3Tel. +355 42 400 418 / Cel. +355 69 20 533 30;

E-mail: [email protected] / Web: www.fisiomedal.com

Java e parë e

korrikut, përvëluese

temperaturat 40 gradë

Java e parë e muajit korrik do të jetë vërtetpërvëluese, pasi temperaturat do t’i

kalojnë 40 gradë celsius. Sipasmeteorologëve, situate do të jetë e favorshmevetëm për ata që kanë planifikuar pushime nëbregdet. Për te moshuarit e kryesisht përfëmijët, moti kaq i nxehte do te japë pasoja tëmenjëhershme. Vela e të nxehtit do të prekë tëgjithë vendet e Evropës dhe për institutet e

meteorologjisë, kjo situatë i përket fazës sëtretë që njihet ndryshe si faza e kuqe.Temperaturat maksimale pritet të arrijnë derinë 44 gradë në 10-ditëshin e parë të korrikut.Në krahasim me të njëjtën periudhë të një vitimë parë, temperaturat janë 7 gradë më tëlarta, pasi vera këtë vit erdhi me vonesë, pormë e nxehtë. Moti pritet t’i rikthehetnormalitetit, me temperatura që do të arrijnë

në 35-37 gradë, vetëm gjatë mesit të korrikut,ku i gjithë kontinenti evropian do tëpërfshihet nga një erë atlantike, me mot tëfreskët e shi të lehtë. Edhe për Shqipërinë,moti gjatë muajit korrik parashikohet i nxehtëdhe i thatë, sikurse muaji qershor.Rekomandimet e mjekëve janë të njëjtat, mosrrini në diell kryesisht në orët e pikut,konsumoni fruta e perime e mbi të gjitha lëngje.

Zbardhen mesazhet te telefonat e nxënësve

"Matura", prangakatër mësueseveU jepnin përgjigjet, kërkonin 300 euro TIRANE

ELTON QYNO ?PERGJIGJEPYETJE

Kur ka filluar tëaplikohet maturashtetërore?Matura shtetërore ka filluartë aplikohet për herë të parëpër vitin shkollor 2005-2006. U hoqën konkurset epranimeve dhe fituesit euniversiteteve përcaktohentashmë nga provimet ematurës shtetërore.

A ka pasurprobleme?Në fakt matura shtetëroreështë cilësuar esuksesshme, pasipresupozohet që zhdukukorrupsionin në arsim.

A kopjohet nëmaturë?Faktet tregojnë se po. Nërrethe janë vetë mësuesitqë u tregojnë, ndërsa nëTiranës është më evështirë pasi ata qëmbikqyrin provimet janëmësues të shkollave tëtjera, por në kryeqytetkopjohet me internet.

Çfarë kandodhur dje?Gjatë paradites, ParlamentiRinor ka denoncuar se sikopjohej në “Facebook”,ndërsa zhvillohej provimi,kurse pasdite janë arrestuarkatër mësues që ndihmoninnxënësit të zgjidhnin testet.

...prangat e policisë ditën edjeshme pas dekonspirimit qëu bënë skemës së tyre vetëgjimnazistët, në operacioninqë task-forca e prokurorisë sëTiranës e ka quajtur “Matura”.

Nevila Fiku, Arjana Met-aliaj, Fatbardha Mahmutajdhe Klodjana Kryemadhi udhanë përgjigje disa nga py-etjeve që nxënësit e këtij gjim-nazi nuk i jepnin dotpërgjigje. Dhe mësuesit kish-in mbi një muaj që ua kishinpremtuar këtë nxënësve, dukeu kërkuar nga 250 apo 300euro për secilin nxënës.

E meqënëse "rryshfetin" ekanë kërkuar në mënyrëshumë të hapur, nuk kanëngurruar të dërgojnë mesazhenë telefonat celular të gjimna-zistëve. Këta të fundit nuk ekanë duruar dot presionin emësueseve. Dhe për këtë,kanë vënë në dijeni oficerë tëpolicisë së Tiranës, të cilët,për një muaj rresht, kanëmbajtur nën kontroll, sinxënësit, ashtu edhe më-sueset e përfshira në këtëaferë.

Mëngjesi i djeshëm përkatër mësueset do të ishte njëditë mëse e zakonshme dhenë fund të ditës, pas provim-it, ato do të dilnin nga kyproces me një dorë të mirëlekësh. Nxënësit do të kishinushtrimet dhe pyetjet ezgjidhura, dhe ato do ti pris-nin jashtë portës për të mar-rë paratë. Si rezultat i kësajsituate njësia hetimore Task-Forcë, pranë prokurorisë sëTiranës pasi ka administruar

vijon nga faqja 1

të gjitha provat në dosje kaautorizuar strukturat e poli-cisë të kryejnë operacionin

për arrestimin e katër më-sueseve, të cilat "spiunonin"nëpërmjet mesazheve të

gjitha përgjigjet e provimevetë maturës tek nxënësit e sh-kollës së mesme "Ibrahim

Rugova".SKEMA E VEPRIMIT

Mënyra se si veproninkatër mësueset dhe nxënësite gjimnazit "Ibrahim Rrugo-va" në dukje është një skemëtepër e dëgjuar, por që në faktasnjëherë nuk ishte paran-daluar nga policia dheprokuroria. Sipas burimevepranë kësaj të fundit katërmësueset Nevila Fiku, ArjanaMetaliaj, Fatbardha Mahmu-taj dhe Klodjana Kryemadhi,nuk kanë qenë brenda në kla-sat ku zhvilloheshin provimete maturës në lëndët Mate-maikë, Letërsi dhe Gjuhë, porkanë qëndruar jashtë ambi-enteve të brendshme të sh-kollës. Nga një lokal në zonëne Kamzës dy mësueset NevilaFiku dhe Klodjana Kryema-dhi, arrinin të mernin pyetjetme mesazhe telefonike dhemë pas në të njëjtën rrugëdërgonin dhe përgjigjen përnxënësit që kishin rënë dako-rt të bashkëpunonin. Ndërko-hë që dy mësueset e tjera të

lëndëve Gjuhë Shqipe dheLetërsi kanë vepruar me tënjëjtën skemë, duke dërguarmesazhe me tekste përzgjidhjen e pyetjeve të provi-meve të maturës. Ndërkohëqë për sa i përket nxënësve,burime pranë prokurorisëthanë se në momentin ehyrjes atyre u janë kërkuartelefonat nga inspektorët eministrisë së Arsimit, ku kanëdorëzuar vetëm një telefon,ndërkohë që nga hetimi ësh-të provuar se ata kanë qënë tëpaisur me dy telefona celu-larë. Kjo ka shërbyer që ata tëmbajnë kontakte me katërmësueset e arrestuara, dukemarrë prej tyre dhjetëra me-sazhe në të cilat janë shkruarpërgjigjet e pyetjeve të provi-meve. Prokuroria ka mundurtë dokumentojë dhjetëra me-sazhe ku tregohet se mësuesetkanë bashkëpunuar menxënësit. Ndërkohë që mëso-het se shtetaset Nevila Fikudhe Klodiana Kryemadhi ukapën në flagrancë në Kamëzme shumat e parave të për-fituara nga kjo veprimtari ekundraligjshme. Katër më-sueset u ndaluan falë opera-cionit të koduar me emrin"Matura" dhe pritet që shumëshpejt të dalin para gjykatëssë Tiranës për tu njohur memasën e sigurimit.

REAGIMI I MINISTRISË

"Veprimtaria ishte individuales'ka lidhje me maturën"

Lidhur me ngjarjen e ndodhur, për ndalimine disa mësuesve në Kamëz, Ministria e

Arismit dhe Shkencës bën me dije se asnjëranga mësueset nuk ka qënë pjesë e administrim-it të procesit të provimit të maturës Shtetëroretë zhvilluar ditën e djeshme. Veprimtaria e tyreështë individuale dhe nuk lidhet me MaturënShtetërore për provimet e zhvilluara në të gjithëvendin. Në bazë të rregullores së Maturës Sh-tetërore asnjë mësues që nuk ka qenë caktuarzyrtarisht nga drejtoria përkatëse si adminis-trues në proces, nuk duhej të gjendej pranë qen-drave të zhvillimit të provimit.

Gjimnazi Ibrahim Rugova


AKTUALITET

Trenkwalder CIVET2000 is part of Trenkwalder International AG and offers professional recruitment services in Albania and inthe region. Trenkwalder International AG has more than 350 locations in 19 Central and Eastern European countries. Onbehalf of an International Organization in Tirana, we are looking for the following position:

Secretary/Receptionist

Job description:• Assist the Country Director (CD), Deputy Country Director (DCD) and other staff in organizing the proper representation

of the office in Albania in respect to governmental, non-governmental, and international organizations, program/project partners and media.

• Providing welcome services to guests and visitors in due respect of security regulations of the organization.• Providing all necessary information from/to organizations partners, institutions, etc.• Preparing and distributing letters, invitations and other in-/ formal documents amongst organizations and institutions.• Organize and keep minutes of the weekly staff meetings.• Provide support in the organization of missions, workshops and events i.e. hotels, flight ticket, venue and equipment

set-up, agenda, minutes, translation, etc.• Translation and interpretation form English to Albanian and vice-versa.• Other tasks as required in this position.

Skills required:• Educational background /University degree, supplemented by secretarial or other relevant training.• Experience in Office Administration and secretary work for at least 4 years in an international organization is

a must.• Excellent oral and written communication skills in English and Albanian (knowledge of German/French is an asset).• Strong ability to work independently and with people of different nationalities, religious and cultural background.• Pleasant personality and excellent interpersonal skills.• Very good organization and coordination skills• Experienced user of Windows XP 2000 and Microsoft Office XP Applications, E-mail, Web.

We offer:• Opportunity for professional training within an international organization.• Competitive remuneration in accordance with the experience.

All the interested candidates should send a CV in English to [email protected]. Please quote referenceSecretary/Receptionist on the subject of the e-mail. Closing date for the applications is 8th of July 2012.All documents will be treated into strict confidentiality. Please note that only applicants selected from the documentation willbe invited for an interview.

Tafaj në Elbasan:

I kënaqur nga

ecuria e provimeve

Ministri i Arsimit Myqerem Tafaj kainspektuar dje qendrat e provimeve

të maturës shtetërore në Elbasan dhe nëdisa rrethe të vendit. Tafaj u shpreh mjaft ikënaqur me mbarëvajtjen e procesit dhe ushpreh se të gjithë maturantët do të kenëmundësi për ndjekjen e studimeve të lartame kuotat e miratuara në qeveriashqiptare. Ministri nënvizoi se 70% e tyre

do të kenë mundësi që të ndjekin studimetme kohë të plotë në universitetet publike,ndërkohë që pjesa tjetër mund të vazhdojnëstudimet part-time ose me kohë tëpjesshme. Sa i përket rezultateve tëprovimeve të maturës ai tha se pritet që atotë dalin gjatë pasdites së nesërme. Ministrika përshëndetur drejtoritë arsimore,shkollat, stafet pedagogjike për

përkushtimin dhe seriozitetin që treguangjatë provimeve të lirimit e të maturës nëshkallë vendi. Ai theksoi se provimet ematurës nga viti në vit kanë arritur standardetë larta të përafërta me të Bashkimit Evropiandhe në këtë mënyrë studentët nuk do të jetë enevojshme që të kryejnë provime shtesë përndjekjen e studimeve dhe njohje të diplomësnga këto vende.

MASH publikon zgjidhjen e saktë të testeve për 16 lëndë

Matura, plas kopjanë “Facebook”

Provimet me zgjedhje përgjigje në kohë reale

TIRANE

ESMERALDA KETA

Në provimin e maturësshtetërore të lëndëveme zgjedhje, dje të rin-

jtë kanë kopjuar vendçe. Sapoështë hapur teza, kanë pub-likuar pyetjet në “Facebook”dhe ata që i kanë ndihmuar mepërgjigjet e sakta, nuk kanëqenë të paktë.

Interneti është kthyer në njëmënyrë ideale kopjimi për mat-urantët që nuk kanë mësuar.Kjo gjë është vërtetuar edhegjatë provimit të djeshëm tëlëndëve me zgjedhje, ku pyetjetqë u kanë rënë të rinjve, janëmarrë vesh sapo është hapurteza. Duke i mbajtur celularëtfshehur, aktivizojnë internetin,publikojnë pyetjet që u kanërënë në “Facebook”, ndërkohëqë të afërmit që janë në shtëpihapin librat dhe nxitojnë t’u jap-

in përgjigjet e sakta. Kështu kandodhur edhe dje, kur në njëfaqe sociale në “Facebook”, ësh-të publikuar pyetja e parë e rënënë test. Brenda disa minutashka mbërritur një lumë mepërgjigjet e sakta, ndërkohë qëmë poshtë kanë vijuar pyetjet qëkanë rënë edhe në biologji; nëbiologji të avancuar; histori;qytetari; gjeografi; kimi, etj. Porkjo ndihmë e maturantëve në

provimin që përcakton fituesite universiteteve, ka hapur edhedebate mes komentuesve nëfaqen “Vetëm për të qeshur”, kuedhe është publikuar së pariteza e maturës, ku shumë prejkomentuesve kanë këmbëngu-lur që të mos u tregohen pyet-jet, pasi ata duhet të përgjigjenvetë për ta. Mirëpo komente tëtilla nuk janë pritur mirë dhejanë vënë në qendër të sulmeve,ndërsa komentuesit e tjerë kanëvijuar të japin përgjigjet e sak-ta, që ndërkohë lexohen në kohëreale nga të rinjtë në anën tjetërtë telefonit dhe japin kështu njëpërgjigje të saktë pa qenë nevo-ja që të mësojnë fare në shkollë.Pas përfundimit të provimit tëparë me detyrim, Letërsisë,“Shqiptarja.com”, denoncoi sesi ishte kopjuar në “Facebook”edhe në këtë provimPËRGJIGJET

Provimi i lëndëve mezgjedhje është prova e fundit ematurës shtetërore për vitin2012. Rreth 44 mijë maturantënë total u testuan për 16 lëndëme zgjedhje. Një pjesë e mad-he e tyre zgjodhën të japin dylëndë me dëshirë, ndërsa atamë të mirët, rreth 8 mijë gjim-nazistë, kanë zgjedhur të japintre lëndë. Kjo për të pasur mëshumë mundësi për të fituardegën e shkollës së lartë qëpreferojnë. Ndërkohë që rreth10 mijë gjimnazistë kanëzgjedhur të japin provim an-glishten. Ministria e Arsimit dheShkencës ka publikuar gjatëpasdites çelësat e përgjigjeve përtë gjitha lëndët ku dje matënforcat të rinjtë. “Shqiptarja.compo publikon disa prej këtyremodele testesh, për të ndih-muar kështu të rinjtë të kup-tojnë se sa pikë mund të kenëmarrë. Notat e lëndëve mezgjedhje do të dalin pas dy jav-ësh, ndërsa gjatë ditës së sot-me Ministria e Arsimit do tëpublikojë rezultatet që kanëarritur maturantët gjatëprovimit të dytë me detyrim,Matematikës. Pas publikimit tënotave të provimeve mezgjedhje, të rinjtë do të nisinplotësimin e formularit A2, kudo të zgjedhin degët e shkollavetë larta, ku duan të nisin stu-dimet universitare.

Faksimile e mënyrës se si është kopjuar dje, gjatë provimitme zgjedhje, në “Facebook”

Faksimile e kopjes në provimin e parë të Maturës, Letërsisë,


SOCIALE

MATEMATIKA Ministria do të publikojë gjatë ditës së sotme notat që maturantët kanë marrë në provimin e matematikës

Përgjigjet e saktaANGLISHT, GJUHA E PARË

REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA KOMBËTARE E PROVIMEVE

MATURA SHTETËRORE 2012

PROVIMI ME ZGJEDHJE

SKEMA E VLERËSIMIT TË TESTIT

VARIANTI A

Lënda: Anglisht (Gjuhë e Parë) 1 / C 2 / B 3 / A 4. Nxënësi do të vlerësohet me 2 pikë kur përgjigja e tij të jetë e plotë, pra t’u përgjigjet dy elementëve të pyetjes. Përgjigja duhet të jetë si ky model i dhënë më poshtë, ose e ngjashme me të. - Intellectuals and politicians were the people who frequented the first coffee houses mostly. They used

these coffee houses for their intellectual and political discussions. Nëse nxënësi do të japë një pjesë të përgjigjes së mësipërme ose të ngjashme me një pjesë të saj, atëherë ai do të vlerësohet me 1 pikë. Përgjigje të vlefshme 1 pikë: - Intellectuals and politicians were the people who frequented the first coffee houses mostly. - There were intellectuals and politicians who frequented the first coffee houses mostly. - They used these coffee houses for their intellectual and political discussions. - They used these coffee houses for their intellectual and political debates. Nxënësi do të vlerësohet me 0 pikë kur ai të mos japë asnjë përgjigje; kur përgjigja e tij nuk ka të bëjë fare me pyetjen e bërë, ose kur për përgjigjen e tij ai nuk është mbështetur në tekst. 5. Nxënësi do të vlerësohet me 2 pikë kur përgjigja e tij të jetë e plotë, pra t’u përgjigjet dy elementëve të pyetjes. Përgjigja duhet të jetë si ky model i dhënë më poshtë, ose e ngjashme me të. - Cakes and pastries were served with the coffee. Even nowadays this custom has continued. Nëse nxënësi do të japë një pjesë të përgjigjes së mësipërme ose të ngjashme me një pjesë të saj, atëherë ai do të vlerësohet me 1 pikë. Përgjigje të vlefshme 1 pikë: - Cakes and pastries were served with the coffee. - Coffee was served with cakes and pastries - Even nowadays this custom has continued. - This custom of serving coffee with cakes and pastries still continues nowadays. Nxënësi do të vlerësohet me 0 pikë kur ai të mos japë asnjë përgjigje; kur përgjigja e tij nuk ka të bëjë fare me pyetjen e bërë, ose kur për përgjigjen e tij ai nuk është mbështetur në tekst. 6 / D 7. Nxënësi do të marrë 3 pikë kur ai të japë tre përgjigjet e mëposhtëme, sido që t’i ketë renditur. - small cups of Arabic or Greek coffee, drunk in local coffee houses - the French-style filter coffee - the Italian espresso

Nxënësi do të vlerësohet me 2 pikë kur të japë dy përgjigje nga ato të dhëna më sipër. Me 1 pikë, do të vlerësohet kur të japë një përgjigje nga tre përgjigjet e dhëna më sipër. Nxënësi do të marrë 0 pikë kur të mos japë asnjë përgjigje ose kur përgjigja e tij të mos ketë lidhje fare me pyetjen e bërë, ose kur ka dalë jashtë tekstit për të dhënë përgjigjen e tij. 8 / A 9. Mountainous 10. Attendance 11. Cautiously 12. Musicians 13. Widen 14a / B 14b / B 14c / C 15a / D 15b / B 16. Wedding photographers are now asking (1) for payment (2) in advance because so many marriages are breaking (3) up in the first few weeks, often (4) during the honeymoon. One photographer had to sue the bride for his money after the couple split (5) up on their honeymoon. His photographs were submitted to the court who said they were of sufficient standard, and she (6) had to pay for this souvenir of her "happiest day". 17. a) I found it surprising that he showed so little interest. b) I didn’t feel hungry even though I had missed dinner. 18. a) We have to cut down on our expenses. Life is becoming difficult. b) The cost of petrol is expected to rise next year. 19. a) The new manager asked me if I knew how long Jane had been working there. b) From the back of the room, we had difficulty hearing the speaker. 20. Udhëzim: Nxënësi për këtë ushtrim do të vlerësohet me 6 pikë kur ai të plotësojë të pesë kërkesat e dhëna në tabelën e vlerësimit sipas standardit të kërkuar mbështetur në kurrikulën dhe tekstet shkollore që ata kanë bërë gjatë viteve të shkollës së mesme. Për mos-plotësim të çdo elementi nxënësi, ndëshkohet me heqjen e aq pikëve sa ka elementi që ai nuk plotëson në shkrimin e temës së zgjedhur prej tij.

the content the organization vocabulary grammar punctuation and spelling 2 points 1 point 1 point 1 point 1 point


PROVIMI ME ZGJEDHJE


VARIANTI B

Lënda: Gjeografi Bërthamë Pyetjet me zgjedhje

Numri i Pyetjes 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Përgjigja e saktë B C C B B B A B A B

Pyetjet me zhvillim

Shënim: Në skemën e vlerësimit të testit, për pyetjet nga 11 – 20 janë dhënë modele përgjigjesh të sakta.

Nxënësi do të marrë pikët e merituara edhe nëse ai ka dhënë përgjigje me fjalë të tjera por që janë brenda kontekstit të përgjigjes së saktë.

Në pyetjet me zhvillim, ku kërkohen dy, tre apo katër nga të gjitha përgjigjet e sakta të mundshme, në rast se nxënësi ka dhënë aq përgjigje të sakta sa i kërkohen nga pyetja, atëherë atij do t’i jepen të gjitha pikët maksimale me të cilat është vlerësuar pyetja.

Nxënësi do të marrë aq pikë sa është vlerësuar pyetja edhe në rast se ai ka dhënë më shumë përgjigje të sakta nga sa i kërkohen.

11. 3 pikë a) Indi 1 pikë b) Gangu 1 pikë c) Brahmaputra 1 pikë

12. 4 pikë a) Lokacioni (vendndodhja, pozicioni gjeografik) 1 pikë b) Vendi 1 pikë c) Bashkëveprimi njeri - mjedisit 1 pikë d) Rajoni 1 pikë e) Lëvizja 1 pikë Shpjegimi Lokacioni i përgjigjet pyetjes bazë Ku? Ai shprehet në terma relativë (vendndodhjen e një vendi në raport me vendet e

tjera) dhe absolutë (përcaktimi i një vendi nëpërmjet koordinatave gjeografike). Vendi i referohet gjeografikisht një hapësire me cilësi dhe tipare të caktuara fizike (ndërtimi gjeologjik, relievi, klima,

hidrografia etj.) dhe humane (popullsinë, dendësinë, shpërndarjen, ekonominë etj.) që i japin atij “identitet kulturor” duke e dalluar nga të tjerë. Në karakteristikat fizike

Marrëdhëniet njeri – mjedis dhe pasojat e kësaj marrëdhënieje në peizazh, kostat e fshehta të bashkëveprimit dhe përshtatjen e njeriut me natyrën. (Nxënësi mund ta shpjegojë këtë marrëdhënie edhe me shembuj konkretë)

Rajoni i cili mund të identifikohet nëpërmjet karakteristave fizike, kulturore, politike ekonomike. Kriteret e rajonizimit varen nga qëllimi i studimit. (Nxënësi mund ta shpjegojë këtë marrëdhënie edhe me shembuj konkretë)

Lëvizja ka të bëjë me lëvizjen e njerëzve, mallrave, ideve etj, të cilat ndikojnë në bashkëveprimin hapësinor.

13. 3 pikë a) Larmia e madhe natyrore 1 pikë b) Larmia e madhe historike 1 pikë c) Larmia e madhe kulturore 1 pikë d) Larmia politike dhe zhvillimi i diferencuar politik 1 pikë 14. 3 pikë

Malin e Zi: Murriqani, Hani i Hotit, Vermoshi 1 pikë Ish Republika Jugosllave të Maqedonisë: Qafë Thana, Shën Naumi, Gorica, Tushemishti 1 pikë Kosovën: Qafë Morina, Qafa e Prushit 1 pikë

15. 2 pikë a) Transporti 1 pikë b) Tregtia 1 pikë c) Shërbimet 1 pikë d) Turizmi 1 pikë e) Artizanati 16. 3 pikë a) Shtrihen në juglindje të Myzeqesë 1 pikë b) Është grumbulli më i madh kodrinor i vendit 1 pikë c) Përbëhet kryesisht nga terrigjenët dhe më pak nga gëlqerorët 1 pikë d) Mbizotërojnë kodra me lartësi mesatare dhe tepër të copëtuar te gërryer nga degët e Vjosës

dhe Semanit. 1 pikë 17. 3 pikë a) Shtrihet në lindje të malësisë së Martaneshit e Çermenikës 1 pikë a) Përbëhet nga shkëmbinj gëlqerorë, e për pasojë është tepër i zhvilluar procesi i karstit 1 pikë b) Dallohet fusha karstike e Klenjës 1 pikë c) Ka pamjen e një pllaje të valëzuar 1 pikë d) Pasuritë drusore të tilla si ah dhe halorë 1 pikë 18. 3 pikë a) Pozicioni gjeografik 1 pikë b) Ndërtimi gjeologjik i truallit (ekzistenca e llojeve të ndryshme të shkëmbinjve) 1 pikë c) Larmia e formave të relievit 1 pikë d) Larmia e klimës 1 pikë e) Larmia e hidrografisë 1 pikë f) Larmia e tokave 1 pikë g) Ndikimi i njeriut 1 pikë 19. 3 pikë a) 500 vjet nën sundimin osman, pushtimet e ndryshme, 1 pikë b) Mungesa e stabilitetit politik 1 pikë c) Copëtimi i vazhdueshëm i trevave shqiptare 1 pikë d) Luftrat e shumta që janë zhvilluar në trevat shqiptare 1 pikë e) Vendosja e kufijve të padrejtë në vitin 1913 1 pikë f) Emigrimet e popullsisë për shkaqe ekonomike 20. 3 pikë a) Përbërja gjeologjike gëlqerore (prania e formacioneve shkëmbore të forta,si gëlqerorë) 1 pikë b) Lëvizjet tektonike diferencuese, me amplitude ngritjeje më të lartë në qendër 1 pikë c) Veprimi i akujve, karstit, borës. 1 pikë

GJEOGRAFI, BËRTHAMË

KIMI, BËRTHAMË


SOCIALE

Skema e vlerësimit Lënda:Sociologji Varianti A

AKP 2 30 qershor 2012

11. Tiparet e intervistave të lira: 3 pikë a) Një intervistë e lirë karakterizohet nga një shkallë shumë e gjerë lirshmërie në komunikimin ndërmjet intervistuesit dhe përgjigjedhënësit. b) Në intervistat e strukturuarara sociologu u drejton përgjigjedhënësve të njëjtat pyetje të formuluara dhe renditura njësoj për të gjithë. c) Kampionimi me kuota kërkon të pasqyrojë sa më besnikërisht në mënyrë të përmbledhur karakteristikat kryesore demografike,shoqërore,kulturore,arsimore,fetare etj.,të bashkësisë njerëzore,që bëhet objekt studimi. 12. 3 pikë a) shoku kulturor quhet befasimi,hutimi,moskuptimi,të pamësuar me një kulturë tjetër. (kur individi bie në kontakt me një kulturë ,shumë të ndryshme nga kultura me të cilën është socializuar,për këtë arsye ai pëson një çorientim për sa i përket mënyrës së gjykimit dhe të vlerësimit të shumë aspekteve të jetës.) 1 pikë b) rrjedhojat e etnocentrizmit: 2 pikë 1. nën trysninë e psikozave etnocentrike,ndryshimet e njërës kulturë nga tjetra përshkruhen me terma të m ngarkesë negative.(një popull e vlerëson veten më të qytetëruar,përparimtar në krahasim me popujt e tjerë 2. dukuria e etnocentrizmit është mjaft e dëmshm,veçanërisht në ditët tona,kur po rritet shkalla e bashkëpunimit të popujve të botës në fushat shoqërore,ekonomike,politike,kulturore etj. (1.i shërben forcimit të besnikërisë ndaj grupit të cillit i përket dhe ndaj vlerave kulturore të tij,ndjenjës së krenarisë kombëtare dhe patriotizmit. 2. etnocentrizmi mund të çojë në qëndrime ksenofobike,në paragjykime,në diskriminim) 13.shembuj të krimit të jakave të bardha: 3 pikë

mashtrimi tregtar reklamat fals ryshfetet që marrin nënpunësit

14. 4 pikë a) Shpjegoni dy tipare të teorisë biologjike: 1. Sipas Çezare Lombroso sjelljet deviante dhe kriminale përcaktohen nga përbërja e veçantë biologjikë e tyre që në lindje. 2. Faktorët gjenetikë kanë një farë ndikimi për t’i nxitur të rinjëtë të futen në rrugën kriminale. (1.Individë të ndryshëm devijojnë nga normat shoqërore dhe kryejnë krime për shkak të shkallës së ulët të inteligjencës. 2. ekzistenca e kromozoneve “Y”te meshkujt dhe trupi muskuloz.) b) shpjegimi soiologjik: 1. Sociologët i kërkojnë shkaqet e sjelljes deviante dhe të krimit jashtë individit. Devijanca dhe krimi shpjegohen me faktorë dhe rrethana shoqërore. Asnjë nuk lind kriminel por dëhet i tillë në varësi të kushteve të caktuaraekonomike,politike dhe shoqërorë. 2.Sudhërlendargumenton se ajo çfarë ne mësojmë influencon shumë në sjelljen tonëdhe përcakton nësë ne bëhemi devijat apo jo. 3.Sipas Uolltër Rekels prirjet e individit për të devijuar nga normat dhe ligjet pengohen përmes dy sistemeve kontrolli që veprojmë te individi.(kontrll i brendëshëm dhe i jashtëm) (Teoria e kontrollite Trevis Hirsh. Individi gjen disa modele sjelljesh deviante që e joshin. (modelet e sjelljes janë : lidhjet shoqërore,mundësitë,angazhimi,besimi) Teoria e Etiketimit thekso karakterin relativ të deviancës. Sjellje të ndryshme mund të etiketohen në mënyra të ndtyshme,duke u nisur nga këndvështrime të ndryshme(devijancë parësor,devijancë dytësore.) 15. 3 pikë a) angazhimi i gjithanshëm për të rritur shkallën e barazisë ndërgjinore. b) tejkalimi i shtresëzimit gjinor c) shmangia e akteve të dhunës seksuale

Skema e vlerësimit Lënda:Sociologji Varianti A d) përkrahja e lirisë seksuale e) asnjë gjini nuk është më e mirë ose më superiore se tjetra.

16. 3 pikë a) paragjykimi: përgjithësimet e pargumentuara për një grupim njërëzish. b) diskriminimi:përcaktohet si trajtim i diferencuar i grupimeve të ndryshme të njerëzve në shoqëri. c) steriotipat: përcaktohen si përshkrime të katëgorive të ndryshme te njerëzve,të cilat vazhdojnë edhe përballë fakteve, që i kundërshtojnë. 17. 3 pikë a) forcon unitetin shoqëror b) përcaktimi i kuptimit të jetës c) fator kontrolli shoqëror d) krijimi shoqëror i së shenjtës 18. 3 pikë a) lëvizjet alternative përpiqen të realizojnë ndryshime të kufizuara në jetën e individëve,duke i bindur të flakin qëndrime e sjellje të caktuara për të përhapur një ose disa alternativa të tjera. b) lëvizjet reformues synojnë të realizojnë ndryshime shoqërore të kufizuara ose të pjesëshme nnë shoqëri të caktuara,të marrë si një e tërë.(p.sh.lëvzjet për kulturë demokratike në Shqipëri) c) lëvizjet shoqërore revolucionare përpiqen të kryejnë një shndërrim revolucionar të shoqërisë. 19. : 3 pikë a) P.Berger theksoi individualizimi mënyrës së jetesës.(zgjerimi i mundësive për zgjedhje vetjake). b) E.Dyrhejmi modernizimi ka të bëjë me ndarjen e punës ose specializimin e veprimtarive ekonomike.( ndarja e punës dhe racionalizimi) c) rritja e larmisë sociale d)orentimi nga e ardhmja dhe rritja e vetëdijes së kohës.(sipas P.Berger tregues i mirë i shkallës së organizimit të shoqërisë,i harmonizimit të veprimeve të anëtarëve të saj dhe i vlerësimit të kohës është në përpjestim të drejtë me numrin e njerëzve që mbajnë orë) 20. 3 pikë a) shpërqëndrim urban është proçesi i zhvendosjes së funksioneve industriale ose njerëzve nga rajonet e dendura metropolitane në rajonet rurale ose periferike. b)përtëritja urbane ka të bëjë me ndryshimine shumë elementëve të qytetit për të rikthyer rëndësinë ekonomoke të zonave të caktuara. c) xhentrifikimi është kthimi i anëtarëve të klasë së mesme ose të lartë në qendrat e rrënuara të qyteteve fqinje. (proçes i rinovimit dhe i përmirësimit të zonave qe gjenden pranë qendrës së qytetit,me lëvizjen e njerëzve nga shtresa e mesme drejt zonave qëdrore me kushte të përkeqësuara të qytetit dhe zhvendosjen e banorëve më të vaefër ë këtyre zonave.)


PROVIMI ME ZGJEDHJE


VARIANTI A

Lënda: Sociologji 30 qershor 2012 Pyetjet me zgjedhje

Numri i Pyetjes

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Përgjigja e saktë

B

B

A

A

A

A

C

B

D

A

Pyetjet me zhvillim

Në skemën e vlerësimit të testit, për pyetjet me zhvillim janë dhënë modele përgjigjesh të sakta. Nxënësi do të marrë pikët e merituara edhe nëse ai ka dhënë përgjigje me fjalë të tjera por që janë brenda kontekstit të përgjigjes së saktë apo nëse jep një shembull që ilustron të njejtën ide.


Nxënësi do të marrë aq pikë sa është vlerësuar pyetja edhe në rast se ai ka dhënë më shumë përgjigje të sakta nga sa i kërkohen

Pjesët në kllapa janë të barasvlefshme me ato jashtë kllape; 1. B) e mbyllur 1 pikë 2. B) eksurbanizimit 1 pikë 3. A) folkuej 1 pikë 4. A) studim sociologjik 1 pikë 5. A) sjelljet deviante dëmtimi i solidaritetit shoqëror 1 pikë

6. A) pakicë (minoritet) 1 pikë 7. C) lëvizshmëri shoqërore 1 pikë 8..B) dobësimi i ndikimit dhe i rolit të besimeve fetare në shoqëri 1 pikë 9. D) të gjitha alternativat. 1 pikë 10.A) bashkësitë e vogla tradicionale veniten 1 pikë



PROVIMI ME ZGJEDHJE

SKEMA E VLERËSIMIT TË TESTIT VARIANTI A

Lënda: Ekonomi ( e thelluar)

Pyetjet me zgjedhje Nr. Pyetjes 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Përgjigja e saktë A B D C A C A D B B

Pyetjet me shtjellim Në skemën e vlerësimit të testit, për pyetjet me zhvillim janë dhënë modele përgjigjesh të sakta.

Nxënësi do të marrë pikët e merituara edhe nëse ai ka dhënë përgjigje me fjalë të tjera por që janë brenda kontekstit të përgjigjes së saktë apo nëse jep një shembull që ilustron të njejtën ide.


Nxënësi do të marrë aq pikë sa është vlerësuar pyetja edhe në rast se ai ka dhënë më shumë përgjigje të sakta nga sa i kërkohen

Pjesët në kllapa janë të barasvlefshme me ato jashtë kllape;

11. 3 pikë a) Llogaritja e elasticitetit të ofertës 1 pikë

Ndryshimi në % i sasisë e ofruar = %100100

100125 x =25%

Ndryshimi në % në çmim = %1008

812 x = 50%

Es= %50%25 =0,5

b) oferta është jo elastike 1 pikë c) oferta është jo elastike sepsë elasticiteti i saj Es < 1 (Es = 0,5) 1 pikë 12. 3 pikë a) Llogaritje

dobia marxhinale për lekë të shpenzuar për mallin X = 1040

PxMUx =10 1 pikë

dobia marxhinale për lekë të shpenzuar për mallin Y =6

60Py

MUy =10 1 pikë

Skema e vlerësimit Lënda:Ekonomi e thelluar Varianti A


b) Dobia marxhinale maksimizohet, sepse Py

MUyPx

MUx =10 1 pikë

13. 3pikë a) Numri i mallrave zëvendësues (ose zëvendësuesit) 1 pikë b) Madhësia (%) e shpenzimeve për mallin (ose % e të ardhurave që merr malli) 1 pikë c) Mallrat e domosdoshëm përkundrejt mallrave të luksit (lloji i mallit) 1 pikë d) Periudha kohore/koha (nëse konsumatori mund të shtyjë ose jo blerjen e mallit) 1 pikë

14. 3pikë a) Llogaritje:

Prodhueshmëria për muajin janar = 800040000

820.5040000

oreditexxpunet =5 këpucë/orë 1 pikë

Prodhuesh. për muajin shkurt =1120050000

820.)2050(1000040000

oreditexxpunet ~ 4,5 këpucë/orë 1 pikë

b) Firma përdori burimet me efiçensë në muajin janar 1 pikë

15. 3pikë a) Cilësia e forcave të punës 1 pikë b) Sasia dhe cilësia e kapitalit 1 pikë c) Efektiviteti i përdorimit të burimeve 1 pikë d) Kushtet e biznesit 1 pikë

16. 3pikë a) oferta monetare ulet 1 pikë b) oferta monetare rritet 1 pikë c) oferta monetare rritet 1 pikë

17. 3pikë a) Rritje ekonomike e shpejtë 1 pikë b) Stabilitet i çmimeve (inflacionit) 1 pikë c) Stabilitet i kursit të këmbimit 1 pikë d) Bilanci i ekulibruar i pagesave 1 pikë e) Punësim i plotë 1 pikë f) Shpërndarje e barabartë e të ardhurave 1 pikë 18. 3pikë a) GDP mbetet e pandrysheshme 1 pikë b) Niveli i përgjithsëm i çmimeve rritet 1 pikë c) Paraqitja grafike: 1 pikë

GDP reale

Niveli i çmimeve AS

AD1

AD

P1

P

E1

E

Y

Skema e vlerësimit Lënda:Ekonomi e thelluar Varianti A

19. 3 pikë a) Zonat preferenciale 1 pikë b) Zonat e tregëtisë së lirë 1 pikë c) Bashkimi doganor 1 pikë d) Tregu i përbashkët 1 pikë e) Bashkimi monetar 1 pikë f) Bashkimi politik 1 pikë

20. 3 pikë a)/1 Çmimi ekuilibër është i papërcaktuar (mund të rritet, ulet ose të mos ndryshojë) 1 pikë a)/2 Sasia ekuilibër rritet 1 pikë b) Paraqitja grafike 1 pikë

Shënim: Nxënësi vlerësohet me pikë nëse ka paraqitur një nga grafikët e mësipërm

Q

P S

D1

D

P1

P

E1

E

Q

S1

Q1

Q

P S

D1

D

P

P1

E1 E

Q

S1

Q1 Q

P S

D1

D

P

E1

E

Q

S1

Q1

SOCIOLOGJI, BËRTHAMË EKONOMI, BËRTHAMË


AKTUALITET

Shkodër, arrestohet

3 persona me

72 kilogram hashash

Tre persona kanë rënë në pranga ndërsapolicia e Shkodres ka sekuestruar 72

kilogram kanabis sativa si dhe 3 automjeteluksoze. Në kuadër të operacionit të koduar"Vinoteka" efektivët e policisë kanë arrestuarPellumb Zojzën 37- vjeç, Nikolin Gështejën 33-vjec si dhe Gegë Thanën 40- vjeç pasi sipaspolicisë në bashkëpunim më njëri-tjetrintrafikonin lëndë narkotike. Ndaj 3 personave

të arrestuar rëndojnë akuzat e prodhimit,mbajtjes, shitje dhe transport të lëndëvenarkotike, ndërsa materialet në ngarkim tëtyre tashmë i kanë kaluar prokurorisë sërrethit gjyqësor Shkoder. Gjatë këtijoperacioni forcat e policisë kanë bërësekuestrimin e katër thasëve të mbudhur medrogë, ndërsa tre autorët gjatë marjes nëpyetje kanë pranuar autorësinë e krimit.

Policia e Shkodrës është përpjekur të marrë tëdhëna edhe për bashkëpuntorët e tjerë të këtijgrupi, por tre personat e arrestuar skanëpranuar të bashkëpunojnë me uniformat blu.Nisur nga kjo situatë, tashmë hetimi për këtëçështje është përqëndruar në verifikimin etabulateve telefonike të autorëve të krimit,për të parë personat me të cilët kanëkomunikuar kohët e fundit.

S'fumohet operacioni për bllokimin e pronave të mafiozit

Bie akuza, lirohenpronat e Prudentinos

Dalin nga sekuestro kompanitë e basteve

Operacioni

Ndalimi i Shullazi, prandalohet vrasja TIRANE

Arrestimi i Emiljano Shullazit kaqënë më shumë një parandalim

i një vrasje që do bëhej në qytetin eShkodrës se sa një arrestimin i njëpersoni me precendentë penale. Tëpaktën kështu kanë deklaruarburime pranë policisë së Tiranës, tëcilat thanë se nga mbajtja në vëzh-gim dhe përgjim e Shullazit, kishinarritur të vilnin të dhëna se ai sëbashku edhe me disa persona të tjerë

mes të cilëve dhe shtetasi nga VloraElidon Harizaj, kishin planifikuar el-eminimin e një personi në qytetinverior. Burimet pranë policisë nukbëjnë me dije identitetin e shtetasitqë ishte vënë në shenjestër të Shul-lazit, por thanë se dhe ai është indi-vid me precedentë penalë. Këto in-formacione kanë ndikuar që policiae Shtetit të organizojë një operacionblic, i cili është menduar të egzeku-tohet nga forcat speciale RENEA.Teksa ishte duke udhëtuar në

mbrëmje në drejtim të Shkodrës,pikërisht në qytetin e Lezhës forcatRENEA të informuara nga lëvizjet eEmiljano Shullazit kanë bërë ndal-imit e tij së bashku me shtetasin ngaVlora Elidon Harizaj. Dy personatnuk kanë bërë asnjë rezistencë ndajforcave të policë, por në momentine arrestimit Shullazit i janë sekues-truar dy armë zjari pistoletë dhe disapaisje elektronike që shërbenin përtë hyrë në valët e radiove të efekti-vave të Policisë së Shtetit.

LajmiDy vjet nga arrestimidhe hetimi i bujshëm ipasurisë së Albino Pru-dentinos, prokuroriapritet të çojë për kon-fiskim në gjykatëvetëm një automjet tipBMW X5 dhe jo ko-mpanitë e tij të basteve.Pas dy vjetësh hetime,prokuroria ka ngriturvetëm akuzën e "Orga-nizim i llotarive tëpalejuara" për ErvisGjeçaj, ndërsa për Pru-dentinon kërkon kon-fiskimin e një automjeti.

TIRANE

ELTON QYNO

SHPRESA BREÇANI

Mbesa e kryeministritpunëtore tek Prudentino

Majlinda Bregu

Lidhja e mafiozit meGjeçaj dhe ministren

Pas një arrestimi tëbujshëm të drejtuesit tëorganizatës mafioze

"Sacra Corona Unita" AlbinoPrudentino dhe sekuestrimit tëpronave të tij në Shqipëri, heti-mi pasuror tashmë ka përfund-uar duke çuar para gjykatësvetëm një automjet tip BMWX5 që i përkiste italianit. Edhepse në fillim prokuroria e Kri-meve të Rënda dhe ajo e Ti-ranës, bëni një listë të gjatë tëpasurive të Prudentinos të cilatu futën në procesin e konfiskim-it, pas dy vjetësh nga ndalimi lis-ta thuajse nuk ekziston, dukebërë që në gjykatë të përfundojëvetëm një automjet BMW X5 qëadministrohet nga Drejtoria eRezervave dhe që ende nuk di-het se kujt institucioni i ështëdhënë në përdorim. Bizneset si"Bet Plus", "Beting Sistem Alba-nia" dhe "Cazino Italia" nëVlorë, janë liruar nga prokuro-ria, e cila ka arritur të ngrerëakuzë vetëm për "Organizim illotarive të palejuara" për bash-këpuntorin e Prudentinos, ElvisGjeçaj që njihet ndryshe dhe sikunati i ministres së IntegrimitMajlinda Bregu. Ndërsa për sai përket ngritjes së akuzave ndajitalianit Albino Prudentino,këtij të fundit nuk i është komu-

nikuar asnjë akuzë, për tre bi-zneset e mësipërme, por vetëmpër një automjet tip BMW X5.SFUMIMI IOPERACIONIT

Edhe pas një operacionitepër të bujshëm ku ra në pran-ga i kërkuari nga drejtësia Ital-iane Albino Prudentino, dhevendosmërisë së shtetit për tëbllokuar të gjitha pronat e Pru-dentinos e bashkëpuntorëve tëtjerë të tij, operacioni është sfu-muar duke u minimizuar vetëmnë bllokimin e një automjeti.Pavarësisht përpjekjeve të poli-cisë dhe prokurorisë përbllokimin e llogarive bankaredhe kompanive të basteve,

gjykatat shqiptare kanë hequrmasat e sekuestros duke rikthy-er herë pas here për rigjykimçështjen. Pas një sërë proceseshgjyqësore, togat e zeza kanë ven-dosur ti japin të drejtë Pruden-tinos dhe bashkëpuntorëve të tijnë Shqipëri, duke detyruar mëpas prokurorinë që të akuzojëvetëm Elvis Gjeçaj për akuzën e"Organizimit të llotarive tëpalejuara". Ndërkohë që ngaana tjetër hetimet për pasurinëkanë vijuar për të kaluar nëpronësi të shtetit gjithçka qëështë në emër të Albino Pru-dentinos. Nga verifikimet ebëra është arritur të provohetse në emër të tij në Shqipëri fig-

uron vetëm një automjet tipBMW X5 e cila tashmë ështëvendosur në masë sekuestrodhe shumë shpejt do i dërgo-het Gjykatës së Krimeve tëRënda për konfiskim dhe kalimnë pronësi të shtetit.AKSIONET NËKOMPANI

Në shoqërinë "Bet Plus"personi nën hetim, AngeloPrudentino, djali i AlbinoPrudentinos zotëron 90 mijëaksione me përqindje në kap-ital 4500 dhe kontribut nëpara 90 milionë. Në këtë sho-qëri kanë kapital dhe aksioneedhe shtetasit Francesko For-nelli, Giuseppe Palma dheVentigjar Kaci.Ndërsa në "Ca-sino Italia", me kapital fille-star të saj 10 milionë lekë, nënjë kohë që Angelo Prudenti-no zotëron në të 60 për qindkontribute dhe 50 për qindpjesëmarrje. "Beting SystemAlbania", është një kompaniku Ervis Gjeçaj ka numër ak-sionesh 5 mijë dhe përqindjenë kapital 5 mijë, ndërsa ital-iani Giuseppe Palma, si per-son i lidhur me Angelo Pru-dentinon dhe Ervis Gjecajn,zotëron 3 mijë numrin e ak-sioneve dhe kontribut në para60 milionë. Në këtë shoqëridel edhe emri i një shtetasitjetër shqiptar, Gani Baku, siperson i lidhur me AngeloPrudnetinon dhe Ervis Gjeca-jn, i cili ka kontribut në para400 milionë.

Shpresa Breçani, mbesa e kryeministrit SaliBerisha, figuronte eksperte kontabël e një

prej 3 kompanive të themeluara në vendin tonënga Albino Prudentino. Bëhet fjalë për kompan-inë e njohur në fushën e lotarive dhe bastevesportive "Bet Plus". Nga të dhënat që ofron ek-strakti i regjistrit tregtar të saj, rezulton se 45për qind të aksioneve të kësaj kompanie izotëron pikërisht 35- vjeçari Angelo Prudenti-no, djali i supermafiozit italian. Kompania "BetPlus" është themeluar në datën 1 dhjetor 2008.Në po të njëjtën ditë rezulton të ketë filluar punëpranë saj edhe mbesa e kryeministrit Berisha.

Problematika e bizneseve të Gjeçajt me drejtësinë filloipas arrestimit në Vlorë të Albino Prudentinos, anëtar i

"Sacra Corona Unita", më 29 shtator 2010. Djali i tij Ange-lo shiti një ditë më pas aksionet e veta në "Betting SystemAlbania". Në këtë shoqëri kanë kapital e aksione edhe sh-tetasit Francesko Fornelli, Giuseppe Palma dhe VentigjarKaçi. Sipas burimeve, Angelo Prudentino në këtë shoqëri

zotëron 90 mijë aksione, me përqind-je në kapital 4500 dhe kontribut nëpara 90 milionë. Ndërkohë, në sho-qërinë "Casino Italia", e kërkuar përkonfiskim, Angelo Prudentino zotëron60 për qind kontribute dhe 50 për qindpjesëmarrje. Po sipas Prokurorisë, nëshoqërinë "Beting System Albania",aksione zotëron edhe biznesmeni sh-qiptar Ervis Gjeçaj, kunati i ministres

së Integrimit, Majlinda Bregu. Ai ka shumat 5 mijë aksionedhe përqindje kapitali,5 mijë. Në të njëjtin biznes, italianiGiuseppe Palma zotëron numrin e aksioneve 3 mijë dhekontribut në para 60 milionë. Në të njëjtën shoqëri figuronaksioner edhe shtetasi shqiptar Gani Baku. Skandali i lidhjessë Prudentinos me dy shtetasit Shqiptar u shtri deri tek min-istria e Integrimit Majlinda Bregu, pasi dy shqiptarët ishinnjerëz të afërm të famlijes Bregu.

Albino Prudentino

Emiljano Shullazi

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIVVVVViti II - Nr:iti II - Nr:iti II - Nr:iti II - Nr:iti II - Nr:26 E diel, 1 korrik 2012E diel, 1 korrik 2012E diel, 1 korrik 2012E diel, 1 korrik 2012E diel, 1 korrik 2012

ZBULONI PESE FSHAZBULONI PESE FSHAZBULONI PESE FSHAZBULONI PESE FSHAZBULONI PESE FSHATRATRATRATRATRATTTTT: SHEN KOST: SHEN KOST: SHEN KOST: SHEN KOST: SHEN KOSTANDINI, ANDINI, ANDINI, ANDINI, ANDINI, SHEN PALI, GINESTRA, BARILI, MASKITISHEN PALI, GINESTRA, BARILI, MASKITISHEN PALI, GINESTRA, BARILI, MASKITISHEN PALI, GINESTRA, BARILI, MASKITISHEN PALI, GINESTRA, BARILI, MASKITI

THESARET ARBERESHEShqip- Shqip- Shqip- Shqip- Shqip- ArbëreshArbëreshArbëreshArbëreshArbëresh,,,,, n n n n një urë komunikimi për të shpëtuar një gjuhëjë urë komunikimi për të shpëtuar një gjuhëjë urë komunikimi për të shpëtuar një gjuhëjë urë komunikimi për të shpëtuar një gjuhëjë urë komunikimi për të shpëtuar një gjuhë

VVVVVisar Zhiti,isar Zhiti,isar Zhiti,isar Zhiti,isar Zhiti,dëshmia sipëranedëshmia sipëranedëshmia sipëranedëshmia sipëranedëshmia sipërane

e poetite poetite poetite poetite poetitBurgologjia e VBurgologjia e VBurgologjia e VBurgologjia e VBurgologjia e Visar Zhititisar Zhititisar Zhititisar Zhititisar Zhititnë dy libra autobiografikë.në dy libra autobiografikë.në dy libra autobiografikë.në dy libra autobiografikë.në dy libra autobiografikë.

Ngjarje të vërteta, personazheNgjarje të vërteta, personazheNgjarje të vërteta, personazheNgjarje të vërteta, personazheNgjarje të vërteta, personazhe reale, vëzhgim i hollë, reale, vëzhgim i hollë, reale, vëzhgim i hollë, reale, vëzhgim i hollë, reale, vëzhgim i hollë,

fantazi trallisëse… fantazi trallisëse… fantazi trallisëse… fantazi trallisëse… fantazi trallisëse…

Shën Pali ShqiptarShën Pali ShqiptarShën Pali ShqiptarShën Pali ShqiptarShën Pali Shqiptar,,,,,aty ku lindinaty ku lindinaty ku lindinaty ku lindinaty ku lindin“banxhurnat”“banxhurnat”“banxhurnat”“banxhurnat”“banxhurnat”

Shën Pali Shqiptar është një fshat prej 328Shën Pali Shqiptar është një fshat prej 328Shën Pali Shqiptar është një fshat prej 328Shën Pali Shqiptar është një fshat prej 328Shën Pali Shqiptar është një fshat prej 328banorësh në provincën e Potencës. Ështëbanorësh në provincën e Potencës. Ështëbanorësh në provincën e Potencës. Ështëbanorësh në provincën e Potencës. Ështëbanorësh në provincën e Potencës. Është

komuna më e vogël e Bazilikatës dhe gjendetkomuna më e vogël e Bazilikatës dhe gjendetkomuna më e vogël e Bazilikatës dhe gjendetkomuna më e vogël e Bazilikatës dhe gjendetkomuna më e vogël e Bazilikatës dhe gjendetnë zëmër të Luginës së Sarmento-s...në zëmër të Luginës së Sarmento-s...në zëmër të Luginës së Sarmento-s...në zëmër të Luginës së Sarmento-s...në zëmër të Luginës së Sarmento-s...

E-mail:E-mail:E-mail:E-mail:E-mail: [email protected]

○ ○ ○ ○

faqe 20faqe 20faqe 20faqe 20faqe 20○ ○ ○ ○

faqe 15faqe 15faqe 15faqe 15faqe 15

Na ndiqniedhe

onlinewww.shqiptarja.com

Suplementi i së dielës te SHQIPTARJA.com

Kryeredaktore:Kryeredaktore:Kryeredaktore:Kryeredaktore:Kryeredaktore: Admirina PEÇI

Çfarë shkruajnë poetët e Rilindjes:Çfarë shkruajnë poetët e Rilindjes:Çfarë shkruajnë poetët e Rilindjes:Çfarë shkruajnë poetët e Rilindjes:Çfarë shkruajnë poetët e Rilindjes:Gavril Dara dhe Zef Jubani përGavril Dara dhe Zef Jubani përGavril Dara dhe Zef Jubani përGavril Dara dhe Zef Jubani përGavril Dara dhe Zef Jubani për

origjinën e Kastriotëve nga Mirdita.origjinën e Kastriotëve nga Mirdita.origjinën e Kastriotëve nga Mirdita.origjinën e Kastriotëve nga Mirdita.origjinën e Kastriotëve nga Mirdita.Po burimet dokumentare ePo burimet dokumentare ePo burimet dokumentare ePo burimet dokumentare ePo burimet dokumentare e

tezat e historianëve...?tezat e historianëve...?tezat e historianëve...?tezat e historianëve...?tezat e historianëve...?

○ ○ ○ ○

faqe 18-19faqe 18-19faqe 18-19faqe 18-19faqe 18-19

Mbi origjinënMbi origjinënMbi origjinënMbi origjinënMbi origjinëne Kastriotëvee Kastriotëvee Kastriotëvee Kastriotëvee Kastriotëve

në Mirditënë Mirditënë Mirditënë Mirditënë Mirditë

Tek meditoja për 100-vjetorin e pavarësisë,

për faqet me dritë të his-torisë së Shqipërisë, kujte-sa më çoi një gjysmë shek-ulli më pare. Atëherë, kuru shpjegoja nxënësve të mipoemën madhore “Kënga esprasme e Balës” të rilin-dasit të shquar GavrilDara i Riu, më pati bërëpërshtypje shënimi i tijautobiografik në hyrje tëkësaj poeme: Duke kujtu-ar të parët e tij, të cilët ushpërngulën nga atdheumëmë e u vendosën nëPalac Adriano më 1480, aishkruante: “Midis tyre,ndër të parët, ishin gjy-shërit e mi, që emro hengjer më sot, Mërkuri dheNjani i Darenjëve, gjërinj(gjini, fis, gjak- shënimi im)të Kastriotit nga ana e

Vojsavës, nënës së tij, që ish-te e bija e princit të Mirdi-tasve…”.

Ky pohim interesant mështyni atëherë t‘u them, sime krenari, nxënësve të mi:

“Këto fjalë të këtij poetiduket se flasin shumë. Atosikur na thonë shkoqur seGavril Dara i Riu paska qenënga anët tona, nga Mirdita!Dhe jo vetëm kaq: Nga Mird-ita jonë duket se e paskaorigjinën edhe Heroi ynë ko-mbëtar-Gjergj Kastrioti,Skënderbeu; se princat, za-konisht, bijat e tyre i marto-nin në të njejtën trevë në sh-tëpitë e sojit të tyre.

Dhe atëherë, i frymë-zuar nga këto ide, pata shk-ruar ca sonete kushtuarvendlindjes sime-Mirditës e,pothuaj pas një gjysmë shek-ulli, po përmend vetëm dystrofa të...

Një thesar atje mes maleve, përtej detit, u konservua mrekullisht për

shekuj me radhë. Arbëreshët megjuhën traditat, kostumet, folk-lorin dhe vlerat e pazakontanjerëzore, janë ende sot një copëze vyer e mozaikut identitar të sh-qiptarëve. Në gjuhën dhe kul-turën e atyre njerëzve gjen dia-mante që ne shqiptarët e këtush-ëm i kemi humbur me kalimin eshekujve. Për disa gjëra, atje mesatij komuniteti, koha duket sikurka ndalur. Pleqtë ende e flasin ar-bërishten mrekullisht, këndojnëkëngë e kujtojnë rite tëlashta....Por koha bën të veten.Globalizmi si kudo, po shuan disavlera që deri më dje ruheshinmrekullisht. Të rinjtë arbëreshënuk e flasin më gjuhën e gjy-shërve. Ky është një lajm trish-tues. Dhe brezat e ardhshëm do

të vijojnë të largohen nga kjo gju-hë, e këto tradita të lashta...Kyështë një rrezik për këtë komu-nitet, për këtë vlerë të rrallë që imbijetoi për kaq e kaq shekuj asi-milimit, zhdukjes...

Kur na e prezantuan idenë enjë hapësire për gjuhën dhe tra-ditat, e arbëreshëve, në suple-mentin tonë Rilindasi (një që dotë jetë e pranishme çdo javë meshkrime të ndryshme) , u entu-ziazmuam. Jo vetëm do të njihnimmë nga afër jetën dhe vlerat e rral-la të këtij komuniteti arbëresh nëItali, por do të hapnim një dritareedhe për ta, nga ku mund të kun-drohen ngjarje, personazhe de-bate, vlera kulturore e historiketë Shqipërisë e shqiptarëve. Njëurë ribashkimi, që mund ta zbusëe pse jo ti thotë ndal rrezikut që ikanoset kulturës e traditave tëkomunitetit arbëresh e të ruajëatë thesar të vyer, atë pjesëz tërëndësishme të mozaikut tonëidentitar.

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

vijon në faqen 14-17vijon në faqen 14-17vijon në faqen 14-17vijon në faqen 14-17vijon në faqen 14-17

E arrestuan më 8 nëntor 1979, në ditë

feste, ditën e themelimittë PKSH-së së famshme,që ndërkohë e kishtendërruar emrin e saj nëPPSH, ndërsa po pintekafe me një mikun e tijpiktor në barin e hotelittë vetëm të qytetit tëKukësit, ku kishte zbri-tur nga fshati në të cilinpunonte mësues,edukonte vogëlushët, bijtë fshatarëve të varfër.Papritmas, si në ndonjëfilm absurd, në jetën e tiju shfaqën operativi izonës, gazi i degës, pran-gat... Pasuan shtatë vjetburg (1979-1987), marr-jet në pyetje ditën enatën, natën sidomos,vetmia, muret qikllopiketë qelisë, vargjet e para

të krijuara me mend, si njëdorë e zgjatur nga provi-denca, pastaj dalja në gjyq,salla, publiku, dëshmi-tarët, kryesisht të rremë,trupi gjykues, njëkarikaturë, shqiptimi idënimit me dhjetë vjetburg, vuajtja e dënimit nëSpaç, puna e rëndë nëminierë, ku kurrë nuk di-hej a dilje i gjallë, ajo punëe tmerrshme e sfilitëse nënjë vend pa ajër, ku poeti iri shtynte vagonat me qy-myrgur dhe imagjinontevargje, figura, metafora...për jetën, dashurinë, lum-turinë, vdekjen, përjetës-inë; edhe për marrëzinë ediktatorëve e të diktat-urave, të sistemeve poli-tike që cenojnë lirinë e nje-riut, që e mbikëqyrin dhekufizojnë atë në çdo hap,ashtu si Big...

Admirina PeçiAdmirina PeçiAdmirina PeçiAdmirina PeçiAdmirina Peçi

Agim VAgim VAgim VAgim VAgim Vincaincaincaincainca

Në foto: (Lart) Fshati arbëresh Barili(majtas) fshati arbëresh Shën Kostandini

PRENG CUB LLESHIPRENG CUB LLESHIPRENG CUB LLESHIPRENG CUB LLESHIPRENG CUB LLESHI

www.shqiptarja.com E diel, 1 korrik 201214

SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASISHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom TRADITAAAAAARBËRISHTJARBËRISHTJARBËRISHTJARBËRISHTJARBËRISHTJA N N N N NJOHJAJOHJAJOHJAJOHJAJOHJA

“Të tutelarësh minoranxet linguistike është një senj i vëreje e madhe për klasën politike”.“Të tutelarësh minoranxet linguistike është një senj i vëreje e madhe për klasën politike”.“Të tutelarësh minoranxet linguistike është një senj i vëreje e madhe për klasën politike”.“Të tutelarësh minoranxet linguistike është një senj i vëreje e madhe për klasën politike”.“Të tutelarësh minoranxet linguistike është një senj i vëreje e madhe për klasën politike”.

Rilindasi,Rilindasi,Rilindasi,Rilindasi,Rilindasi,De Filippo:De Filippo:De Filippo:De Filippo:De Filippo:

Një urë virtualeNjë urë virtualeNjë urë virtualeNjë urë virtualeNjë urë virtualeme Shqipërinëme Shqipërinëme Shqipërinëme Shqipërinëme Shqipërinë“Të mbrosh minorancat“Të mbrosh minorancat“Të mbrosh minorancat“Të mbrosh minorancat“Të mbrosh minorancat

linguistike është një shenjëlinguistike është një shenjëlinguistike është një shenjëlinguistike është një shenjëlinguistike është një shenjëkujdesi e veçantë nga ana ekujdesi e veçantë nga ana ekujdesi e veçantë nga ana ekujdesi e veçantë nga ana ekujdesi e veçantë nga ana e

klasës politike”klasës politike”klasës politike”klasës politike”klasës politike”

Të krijosh një urë virtuale qëtë lidhë komunitetet arbëresh

të Bazilikatës me Shqipërinë ësh-të një mënyrë për të ruajtur tëforta lidhjet me prejardhjen tonë.Pa qenë të ankoruar tek identi-teti personal, krenar për origjinëndhe pa kujtuar historinë, nuk katë ardhme. Kjo inisiativë e re ed-itoriale na gjen të impenjuar nëpromovimin e realiteteve tona ar-bëresh, në mbrojtje të një mino-rance që rrezikon të zhduket. TeRilindasi, suplement i përjav-shëm në gjuhën shqipe e me kar-akter kryesisht kulturor, do tëgjejnë hapësirë artikuj që i dedi-kohen pesë komuniteteve të Ba-zilikatës me origjinë shqiptare,me theksin mbi historinë, tra-ditën, veshjet dhe zakonet fetare.Një mënyrë për të mbajtur gjallënë kujtesë të kaluarën, por edhepër të mbrojtur gjuhën arbëreshqë tashmë flitet vetëm nga tëmoshuarit. Është një mundësi përbrezat e rinj që të vazhdojnë tatrashëgojnë në kohë siç kanë bërëparaardhësit e tyre. Për ne ështënjë shenjë e kujdesjes së veçantënë mbrojtje të minorancave lin-guistike që duhen mbështetur meprojekte që kanë si qëllim rua-jtjen e kësaj pasurie kulturore tëpaçmueshme, e përbërë edhe ngashumë histori emigrantësh qëkanë mbërritur te ne si rrjedhojëe shumë valësh emigrimi.”

Potenca, maj 2012Potenca, maj 2012Potenca, maj 2012Potenca, maj 2012Potenca, maj 2012

Një urë bashkimi me arbëreshëtNjë projekt që njeh, zbulon e krijon ura komunikimi, për të ruajturNjë projekt që njeh, zbulon e krijon ura komunikimi, për të ruajturNjë projekt që njeh, zbulon e krijon ura komunikimi, për të ruajturNjë projekt që njeh, zbulon e krijon ura komunikimi, për të ruajturNjë projekt që njeh, zbulon e krijon ura komunikimi, për të ruajtur

vlerat e gjuhës, kulturës dhe traditave të arbëreshëvevlerat e gjuhës, kulturës dhe traditave të arbëreshëvevlerat e gjuhës, kulturës dhe traditave të arbëreshëvevlerat e gjuhës, kulturës dhe traditave të arbëreshëvevlerat e gjuhës, kulturës dhe traditave të arbëreshëve

Rilindasi, De Filippo: “Një pond virtuall me Rilindasi, De Filippo: “Një pond virtuall me Rilindasi, De Filippo: “Një pond virtuall me Rilindasi, De Filippo: “Një pond virtuall me Rilindasi, De Filippo: “Një pond virtuall me Albaninë”Albaninë”Albaninë”Albaninë”Albaninë”

Rilindasi, VITI:Rilindasi, VITI:Rilindasi, VITI:Rilindasi, VITI:Rilindasi, VITI:“aljbërishti,një“aljbërishti,një“aljbërishti,një“aljbërishti,një“aljbërishti,njëpetk i madhëpetk i madhëpetk i madhëpetk i madhëpetk i madhë

“ Ne jemi të angazhuar të ndihnjëm“ Ne jemi të angazhuar të ndihnjëm“ Ne jemi të angazhuar të ndihnjëm“ Ne jemi të angazhuar të ndihnjëm“ Ne jemi të angazhuar të ndihnjëminicjative që tutelarnjëninicjative që tutelarnjëninicjative që tutelarnjëninicjative që tutelarnjëninicjative që tutelarnjën

minoranxet edhe me progjeteminoranxet edhe me progjeteminoranxet edhe me progjeteminoranxet edhe me progjeteminoranxet edhe me progjeteshkollorë ashtu sa të rinjtë të nashkollorë ashtu sa të rinjtë të nashkollorë ashtu sa të rinjtë të nashkollorë ashtu sa të rinjtë të nashkollorë ashtu sa të rinjtë të nabjeren gljuhën e prindërit e tyre”bjeren gljuhën e prindërit e tyre”bjeren gljuhën e prindërit e tyre”bjeren gljuhën e prindërit e tyre”bjeren gljuhën e prindërit e tyre”

Ka një anë të favorirësh integrimin e katë jetra të tutelarësh identitetin i vethenit.

Ka shumë shekulj që Basilikata pat fluxe emi-grantësh ka Albania e na i faljnjëm për vljerënmë shumë që na japën.

Dhja si “Dipartimento alla formazione” uangazhuam me progjetin “Alba”, atlanti linguis-tik i Basilikatës që është një e ndihurë shumëe madhe për të mbajtur fort rrëkicën leksikore.Ne jemi të angazhuar të ndihnjem inicjative qëtutelaenjën minoranxet e edhe me progjeteshkollorë ashtu sa të rinjtë mos të na bierengjuhën e prindërit e tyre, ashtu si është dhja ebëhet. Të Gjithë istitucjonet, istruktive epolitike,kanë të shtinjën progjetet që venë nëkëtë udhë, p’se në qljoftë se bazohemi vetëmmbi të foljutir do të thetë të bierësh të tëra ketotradita të forta që duanë të jenë ruajtur me samë shumë vljerë” Ky është komenti i asesorit i“Formazione della Cultura della Regione Ba-silicata” Vincenzo Viti në momentin kur prezen-toi rivistën Rilindasi ku do të dedikohet një faqekatundevet aljbëreshë të Basilikatës.

PUTENXË, MAJ 2012PUTENXË, MAJ 2012PUTENXË, MAJ 2012PUTENXË, MAJ 2012PUTENXË, MAJ 2012

Një pond virtuall që të ljidhë komunitetet aljbëreshe me Albaninë është

një manerë për të ljidhur fort rrënjtë e tyre. Pa këto rrënjë identiteti, pa kuljtuar

storjën e tyre, s’ka sprënxa për jetën al-jbëreshe që do të vinj.

Kjo gazetë e re na sheh të angazhuar tëna njohnjen jetën tonë aljbëreshe e për tu-telartur një minoranxë që rrzikon të mostë jetë më.

Tek Rilindasi, rivistë setimanale, sido-mos kulturore, në gljuhën shqipe, , do tëgjënjenë vend artikuljë të dedikuar të peskatundevet aljbëreshë të Basilicatës( tëLukanisë) me aprofondime mbi storjen,traditat, zakonët e besën

Një art për të mbash të gjall kuljtimintë të shkuarit edhe për tutelën së aljbër-ishtit që, më në fund, ku më shumë e kumë pak fljite adhe, sidomos pljeqtë. Ësh-

të një okazjon për të rinjtë për ta mbaiturnë motin, si e bënë prindërit e tyre.

Për ne është një senj i vëreje patiku-lare të tutelarësh minoranxet libnguistikeqë kanë të jenë ndihur me proxhete që dotë ruajnë këtë rrëkicë kulturore e pafund,edhe pljotë me storje

të emigrandesh që u zbarkuanë ka nashekulj pas shekulj.

PUTENXË, MAJ 2012PUTENXË, MAJ 2012PUTENXË, MAJ 2012PUTENXË, MAJ 2012PUTENXË, MAJ 2012

SHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom 15www.shqiptarja.comE diel, 1 korrik 2012SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASI TRADITAShen Palji i Shen Palji i Shen Palji i Shen Palji i Shen Palji i Aljbëreshve:Aljbëreshve:Aljbëreshve:Aljbëreshve:Aljbëreshve:

VVVVVetëm atje bihen banxhurnatetëm atje bihen banxhurnatetëm atje bihen banxhurnatetëm atje bihen banxhurnatetëm atje bihen banxhurnat

Shën Pali Shqiptar: vetëm aty lindin “banxhurnat”Shën Pali Shqiptar: vetëm aty lindin “banxhurnat”Shën Pali Shqiptar: vetëm aty lindin “banxhurnat”Shën Pali Shqiptar: vetëm aty lindin “banxhurnat”Shën Pali Shqiptar: vetëm aty lindin “banxhurnat”Oh moj e bukura More, siç të

lashë më s’të pashë... “. SipasDorsës, “këto vargje këndoheshinme patos dhe nostalgji çdo pran-verë nga shqiptarët e Koronës tëmbërritur në Itali në shekullinXVI. Tashmë kjo këngë këndohetende vetëm në një fshat të vogël tëNoja-s, Casalnuovo di Basilicata(sot, Shën Pali) ndërtuar nga emi-grantët që vinin nga Moreja (rajoni Peloponezit, në Greqi) në vitin1532: në këtë komunitet, 15 ditëpara karnevales, vashat, pas ritittë vëllazërisë, mblidheshin bashkëme flamuj në malin Carnara, ngaduket i gjithë Joni, drejtoheshinnga deti dhe këndonin me nostal-gji: “Oh moj e bukura More, siç tëlashë më s’të pashë... “

Shën Pali Shqiptar është një fs-hat prej 328 banorësh në provincëne Potencës. Është komuna më evogël e Bazilikatës dhe gjendet nëzëmër të Luginës së Sarmento-s, nëBazilikatën jugore, shumë pranëkufirit kalabrez. Në lartësinë prej848 metrash mbi nivelin e detit,

gjendet në tatëpjetën e Malit Car-nara (1284 m. i lartë), nga ku,pikërisht, shihet deti Jon dhe rikuj-tohet, duke kënduar, Moreja ebraktisur dhe aty ku lind, në mua-jin maj, një lule e veçantë e ngjas-hme me tulipanin, që nuk gjendetnë vend tjetër: “banxhurna”, ngaitaliashtja “Buongiorno” (Mirëdi-ta), pasi hapet në mëngjes dhemblidhet me perëndimin e diellit.Nga kryqi duken majat e Pollino-sdhe e tërë panorama e Luginës sëSarmento-s. Është një fshat ku ar-bërishtja flitet ende me të vërtetë

dhe ku gratë vishen si dikur.Ka ndryshuar emër shpesh

herë, fillimisht i quajtur Casalnuo-vo i Noja-s (ose Casalnuovo i Bazi-likatës) e më pas Shën Pali iGrekëve, me fashizmin përsëriCasalnuovo Lucano e në fund, nëvitin 1961, Shën Pali Shqiptar.

Shumë interesante është qen-dra historike me pallatet e saj dhekisha e Shën Rrokut e shekullitXVII; në këtë kishë të vogëlgjenden disa afreske të bukura poranonime. Së bashku me gjuhën,Muzeu i Kulturës Arbëreshe ka njërol thelbësor, jo vetëm për jetën eshënpaljotëve dhe kulturën e fs-hatit por edhe për të gjithë Bazil-ikatën: në brendësi të strukturësjanë të ekspozuara të gjitha mje-tet e jetesës së dikurshme, veshjete ndryshme arbëreshe në detaj dhe,më e veçanta, të gjitha fazat e për-punimit të gjineshtrës dhe shndër-rimit të saj në rrobë, proces me tëcilin gratë merreshin gjatë gjithëjetës së tyre për tërë vitin.

KROQIKROQIKROQIKROQIKROQI

Shumë intersant ështëkatundi i vjetër me pël-lase të shek.XVII e Klishae Sënd Rokut, shëjtiprotektor, mbrënda tëçiljës janë afreske tëbukura anonime

Moj e bukura More, si të ljemë nëk të pe!”. Sipas Dorsës

“ këtë vjesh e këndoin, pljot memall, çdo paraverë e tue ruajturprej Orientit, aljbëreshët qëkishin gati ardhur në Itali..Naniky,zakon qëndroi vetëm në Casal-nuovo di Basilicata( Shën Palji isodme), i ngrëjtur ka migrantetqë vijn ka Morea (Greqi) në 1532:atje, pesmbdhjetë ditë para kar-nuvalit, vasha e kupilje, pas ritine motërmës, mbidhëshin me flja-murë mbi maljin i Karnarnës, e,tue ruajtur prej detit Jon e kën-doin “Moj e bukura More…”

Shën Palji i Arbëreshve, 848mmbi det, është një katundëshumë i vogel, gati 328 njeriz, qështrohet mbi kurrizin të maljitKarnarë (1284m) ku duket detiJon e kuljtohet , tue kënduar memall, Moren e shkretë e atje kubihet në muan e majt një ljulje situlipan që s’gjëndet gjikun: banx-hurna (ka gljuha ljëtire “boun-giorno” p’se hapet manatën e

mbyllet kur uljet dieli).Ka Kriqëza dukën maljat e

Puljinit e panorami i tërë i Val-sarmentit . Është katundi al-jbëresh ku aljbërishti fljitet mëvërtet e ku gratë vishën adhe sin jëherë

Ndroi ëmer shumë herë.Më parë ia thoin Casalnuovo diNoja ( sod Noepoli ), pëstaj Sanpaolo dei Greci, me fashizmin

Rilindasi, VRilindasi, VRilindasi, VRilindasi, VRilindasi, Viti:iti:iti:iti:iti:Arbërishtja, pasuriArbërishtja, pasuriArbërishtja, pasuriArbërishtja, pasuriArbërishtja, pasuri

për t’u mbrojturpër t’u mbrojturpër t’u mbrojturpër t’u mbrojturpër t’u mbrojtur“Jemi të impenjuar në favorizimin e inisiativave“Jemi të impenjuar në favorizimin e inisiativave“Jemi të impenjuar në favorizimin e inisiativave“Jemi të impenjuar në favorizimin e inisiativave“Jemi të impenjuar në favorizimin e inisiativave

që mbrojne minorancat dhe ruajnë gjuhën e tyre edheqë mbrojne minorancat dhe ruajnë gjuhën e tyre edheqë mbrojne minorancat dhe ruajnë gjuhën e tyre edheqë mbrojne minorancat dhe ruajnë gjuhën e tyre edheqë mbrojne minorancat dhe ruajnë gjuhën e tyre edheme projekte të destinuara për shkollat, me qëllimme projekte të destinuara për shkollat, me qëllimme projekte të destinuara për shkollat, me qëllimme projekte të destinuara për shkollat, me qëllimme projekte të destinuara për shkollat, me qëllimevitimin e rrezikut që brezat e rinj të mos dinë tëevitimin e rrezikut që brezat e rinj të mos dinë tëevitimin e rrezikut që brezat e rinj të mos dinë tëevitimin e rrezikut që brezat e rinj të mos dinë tëevitimin e rrezikut që brezat e rinj të mos dinë të

flasin gjuhën e gjflasin gjuhën e gjflasin gjuhën e gjflasin gjuhën e gjflasin gjuhën e gjyyyyyshërve të tyre”.shërve të tyre”.shërve të tyre”.shërve të tyre”.shërve të tyre”.

Nga një njëra anë favorizimi i integrimit dhe nga

ana tjetër mbrojtja e identi-tetit. Prej shekujsh Rajoni ynëështë prekur nga flukset mi-gratore të ardhura nga Sh-qipëria dhe u jemi mirënjohësekëtyre komuniteteve përvlerën shtesë që u kanë dhënëterritoreve tona. Si Departa-ment i Formimit kemi qenë tëimpenjuar në projektin Alba,atlas linguistik i Bazilikatës,që përfaqëson një punëdomethënëse në rekuperimine pasurisë sonë leksikore. Jemitë impenjuar të favorizojmë in-isiativa që të mbrojnë mino-rancat dhe të ruajnë gjuhën etyre edhe me projekte të des-tinuara për shkollat, me qëllimevitimin e rrezikut që brezat erinj të mos dinë të flasin gju-hën e gjyshërve, siç fatkeqë-

sisht po ndodh aktualisht. Tëgjitha institucionet, forma-tive apo politike, kanë detyr-imin të ndihmojnë projektee inisiativa që shkojnë nëkëtë drejtim. Nga ana tjetër,të lësh gjithçka në dorë të tëfolurit do të thotë të lësh tëvdesë për gjithmonë një tra-ditë të fortë dhe të struktu-ruar që duhet mbrojtur dhevlerësuar.”

Është ky komenti ipërgjegjësit për Formimindhe Kulturën në Rajonin eBazilikatës, Vincenzo Viti, nëprezantimin e inisiativës ed-itoriale që do të lejojë re-vistën shqiptare Rilindasi qëtë mikpresë çdo javë një faqetë dedikuar komunitetevearbëresh të Bazilikatës.

Potenza, maggio 2012Potenza, maggio 2012Potenza, maggio 2012Potenza, maggio 2012Potenza, maggio 2012

Ka Kriqëza dukën mal-jat e Puljinit e panoramii tërë i Valsarmentit .Është katundi aljbëreshku aljbërishti fljitet mëvërtet e ku gratë vishënadhe si n jëherë

Casalnuovo Lucano e në fund ,1961, Shën Palji Arbëreshv e( S.Paolo Albanese). Shumë intersantështë katundi i vjetër me pëllasetë shek.XVII e Klisha e SëndRokut, shëjti protektor, mbrëndatë çiljës janë afreske të bukuraanonime. Bashkë megljuhën,Muzeu i Kulturës Al-jbëreshe ka një rrol , pa fare

thënë shumë i madh e jovetëm përshënpaljot, për kulturën ekatundi,po edhe për Basilikatëne tëre: mbrënda janë kostumet, tëspjeguar në çdo pjesë; gjithë gjërattë jetës i njëherë e sidomos buth-tohet si sparta bëhet rrobë engatërrenei jetën e gravet anë endanë vitin.

KROQIKROQIKROQIKROQIKROQI


SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASISHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom TRADITAPPPPPESËESËESËESËESË FSHAFSHAFSHAFSHAFSHATRATRATRATRATRA ARBËRESHEARBËRESHEARBËRESHEARBËRESHEARBËRESHE

Njihni dhe zbuloni vende, traditat dhe historitë e këtyre banorëve të veçantë. Si mbërritënNjihni dhe zbuloni vende, traditat dhe historitë e këtyre banorëve të veçantë. Si mbërritënNjihni dhe zbuloni vende, traditat dhe historitë e këtyre banorëve të veçantë. Si mbërritënNjihni dhe zbuloni vende, traditat dhe historitë e këtyre banorëve të veçantë. Si mbërritënNjihni dhe zbuloni vende, traditat dhe historitë e këtyre banorëve të veçantë. Si mbërritënnë këto toka banorët e Shën Kostandinit, Shën Palit, Ginestrës, Barilit dhe Maskititnë këto toka banorët e Shën Kostandinit, Shën Palit, Ginestrës, Barilit dhe Maskititnë këto toka banorët e Shën Kostandinit, Shën Palit, Ginestrës, Barilit dhe Maskititnë këto toka banorët e Shën Kostandinit, Shën Palit, Ginestrës, Barilit dhe Maskititnë këto toka banorët e Shën Kostandinit, Shën Palit, Ginestrës, Barilit dhe Maskitit

Historia, traditat dhe prejardhja e tyre

Shën Kostantini i aljbëreshve:Shën Kostantini i aljbëreshve:Shën Kostantini i aljbëreshve:Shën Kostantini i aljbëreshve:Shën Kostantini i aljbëreshve:Buljartë ka koronaBuljartë ka koronaBuljartë ka koronaBuljartë ka koronaBuljartë ka korona

Shën Kostandini ShqiptarShën Kostandini ShqiptarShën Kostandini ShqiptarShën Kostandini ShqiptarShën Kostandini ShqiptarFshati i fisnikëve KoronëFshati i fisnikëve KoronëFshati i fisnikëve KoronëFshati i fisnikëve KoronëFshati i fisnikëve Koronë

Noja-s (sot Noepoli). Kështu lind Shën Ko-standini Shqiptar. Qendra lind e varfër dhee tillë mbetet, e bazuar në një ekonomi mbi-jetese; kultivohen gështenja, ullinj e pambuk.Por fshati është subjekt i disa privilegjevembretëroreç që prej vitit 1671 banorët e tijnuk paguajnë taksa; mbretëria spanjolledëshiroi t’i falënderonte për ndihmën e dhënë,në të kaluarën, në betejën me turqit.Mes gjërave që arbëreshët ndjenin si njëveçanti dhe element bashkimi mes tyre pordallimi nga italianët ishin, pikësëpari gju-ha, jo vetëm kod kumunikimi por simbol ivetë etnisë. Veshjet, manifestimet tradicio-nale dhe i gjithë aparati folklorik e zakonete jetës kanë ndihmuar gjithmonë, së bash-ku me gjuhën, në karakterizimin e identi-tetit të grupit etnike. Ruajtja e ritit Greko-Bizantin bën që komuniteti të jetë nën ju-risdiksionin fetar të Eparkisë së Lungo-s(CS).

Mariapaola VMariapaola VMariapaola VMariapaola VMariapaola Vergallitoergallitoergallitoergallitoergallito

Shën Kostandini Shqiptar është një fshatprej 800 banorësh që gjendet në jug të Ba-

zilikatës në provincën e Potencës, në Luginëne Sarmento-s, në zemër të Parkut Kombëtartë Pollino-s, në kufi me Rajonin e Kalabrisë. Ivendosur në 700 metra mbi nivelin e detit, aigjendet në një “gropë” të rrethuar me malenga tre anë. Pjesa më antike shtrihet nga veri-perëndimi në jug-lindje. Dy ekstremet për-caktoheshin nga dy kishëza: ajo në pjesën elartë, dedikuar Shën Mërisë së Mëshirshmeqë ekziston edhe sot; ndërsa ajo jugore, dedi-kuar Shën Mërisë Katistea, është shemburrreth 30 vjet më parë për t’i hapur vend njërruge. Sipas traditës, Shën Kostadini Sh-qiptar është themeluar nga emigrantë që vi-nin nga qyteti Koron, në Morea (Greqi), gjatëvalës së katërt migratore të vitit 1534, si rrje-dhim i pushtimit të Shqipërisë nga Peran-doria Osmane. Mbreti i Napolit i priti dhe ishpërndau në pjesë të ndryshme tëmbretërisë. Një nga këto grupe u dërgua në

Shën kostantini i aljbëreshve,është një katund me 800 njeriz,

në jugun të Basilikatës, mbi ljuminSarment e në parkun të Puljinit,afër Kalabrisë. 700m mbi det,aigjëndet në një kongë e rrethuar memalje. Është i ndar në dy pjesë: ka-tundi i vjetër, ljart e katundi i ri,posht, të mbyllururë ka dy kljis-hazë: ljart, Shër Mëria e Graxjes eposht, Shër Mëria e Katistesë,që uhumb kur për një udhë.

Sipas Zakonët, Shën Kostantiniljeu me aljbëreshët që vijnë ka Morea,në Greqi në !534, kur Korona ra ndënTurqit. Rregji i Napuljit i mirëpriti ei vu në rrethin të Nojës. Katundi rrontue shërbier ullirin, kështënjen,ljirin,spartën e mumbakun.Ai patëprivilegje rregjësorë: njera në 1671shkosnjot s’kishin probleme taxave;rregji spanjoll dish ti spërbljenei p’se

e kishin ndihur kundër turqit.Kryeljartësia më e madhe për

të gjithë aljbereshët, e ashtu edhepër shkosnjot, është gljuha, jovetëm për të marrsh vesh poedhe si fljamur etnik. Kostumet,zakonët e gjithë aparati folklor-ik marrën pjesë qëkur, bashkëme gljhuën, të karakterizonjëngrupin etnik.

E mbajtja e ritit grek vë katun-din ndën Eparkisë së Ung-rës,(CS)

Mariapaola VMariapaola VMariapaola VMariapaola VMariapaola Vergallitoergallitoergallitoergallitoergallito

Falenderojmë profesorPietro Abitante për përkthimin

e teksteve nga Arbërishtjanë Italisht që më pas ne i

përkthyem në shqip.


RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASI TRADITA

Gljat udhës së OracitGljat udhës së OracitGljat udhës së OracitGljat udhës së OracitGljat udhës së OracitGINESTRA ZHURAGINESTRA ZHURAGINESTRA ZHURAGINESTRA ZHURAGINESTRA ZHURA

Është një ndër tre comunet albanofonëtë Vulturit bashkë me Barilin e Mas-

kitin. Zhura bën 742 njeriz e gjëndet 8 kmka Venoza, katundi i poetit ljëtirë Oraci e 8km ka Rioneri i Vulturit,katundi i XhustinFortunatit.

Hora ngrëhet 564m mbi det, prapa Vul-turit e afër Putenxës, Ripacandidës, Bar-ilit, Venosës, Maskitit e Forenxës.

Stemi i saj është një krah me një bastunhekurimi në dorë për kuljtim i Skënderbeutqë me shpatën e me bastunin hekurimi vris-nei më armiq ai se të gjithë të tjerët kaval-jerë .

Në mest Majzorët e QendërnjanëtNë mest Majzorët e QendërnjanëtNë mest Majzorët e QendërnjanëtNë mest Majzorët e QendërnjanëtNë mest Majzorët e QendërnjanëtMASKITIMASKITIMASKITIMASKITIMASKITI

Shumë e bukur është Kljisha” Madre” eShen Nikolëss , shëjti i Zhurës, e stisur

Ka aljbëresht (1600). Tek Santuari i Shër Mërisë së Kostanti-

nopolit, i stisur në 1588 ( qëndroi vetëmportali gurisht) është një afresk i ShërMërisë së Kostantinopolit.

Festat më të mbdha janë: sagra tëngrënit aljbëreshë ( në tet gusti) e organi-zuar ka pro-locoja Zhurjan e “Il borgo deisapori aljbëreshë” e organizuar ka kanxhel-jaria, të dielën e ljurmjen e Shen Mitrit.

Gljuha aljbëreshe biret ditë pas ditë.Lorenzo ZolfoLorenzo ZolfoLorenzo ZolfoLorenzo ZolfoLorenzo Zolfo

Katundi i “Pasjunës Krtishtit”Katundi i “Pasjunës Krtishtit”Katundi i “Pasjunës Krtishtit”Katundi i “Pasjunës Krtishtit”Katundi i “Pasjunës Krtishtit”BARILIBARILIBARILIBARILIBARILI

Lok i kulture aljbëreshe, ndën maljinVultur, 6oo m mbi det. Ai ka 3300

njeriz.Origjinet e tija janë shumë të ljashta. Ven-di ku ljeu ish, të parën, një koloni greke epëstaj u popullua me aljbëreshë që vijnëka Shkodra e ka Kruja.

Sod, adhe,ruhën zakonët e gljuha al-jbëreshe kurse riti grek u buar në 1627kur vescovi i Melfit, Diodati Skalja shturitin lëtirë.

Kanë shumë vljerë “Kantinat të Bar-ilit”, gruta të hapura ka aljbëreshtë tëparët për të mbajtur një verë me vljerë siAljanku i Vulturit. Në këto gruta PierPaolo Pasolini muar disa” esterni” përfilmin “Vangjeli sipas Mateut” në 1964,sidomos për paezazhet që i gljasën atytiretë Palestinës.

Në Baril, nga të Prëmte e Shëjte, bëhetpërcjuna e pasjunës së Krishtit me njerëzite vendit, më e ljashta së Basilikatës, siv-jet bëhen 400 vjet ka e para.

Ka shumë vljerë Kljisha e Shër Mërisëe Kostantinopolit, ku figurohet një kua-

dër bixantin i Shër Merisë.Hollësi e madhe nj krua me një rreth

hunjësh (Fontana dello Steçato) stisur megurë e me tre krera atropopaike.

Jashta është e pljotë me vreshta e ul-injë, prandaj në katund janë trapite e kan-tina të specjalizuara për Aljankun DOC.

Manifestimet më të njohur janë “ Tu-macë me Drrudhëzë”( makarona me thr-rime), në vjesht , çmimi i litersisë “PierPaolo Pasolini” në prill , “Cantinando” nëgusht, të organizuar ka shoqata kultur-ore “Sisma”.

Lorenzo ZolfoLorenzo ZolfoLorenzo ZolfoLorenzo ZolfoLorenzo Zolfo

Sod, adhe,ruhën zakonët egljuha aljbëreshe kurse ritigrek u buar në 1627 kurvescovi i Melfit, DiodatiSkalja shtu ritin lëtirë

Një herë shkuar Venosën, 5 km më pas,jemi në Maskit,595 m mbi det, 1755 njeriz,ish kastrum i Romës kui u shtuanë al-jbëreshët (1467) me gljuhën e zakonët e tyresi buthëtohet me Kruan e Skënderbeut, megurë të bardhë.

Me shumë interes artistik është klisha eKarosenit, mbrënda të cilës është një afreski Shër Mërisë me Djaljin.Kljisha “Madre”,XVII shek. Është e votuar Shënd Elisë eruan tela e XVshek..

Katiundi është i rrethuar me dhera gru-ri e vreshta. Aty ljeu Luigi Giura(1795), ar-kitet

i ljumtur që stisi për s’pari një pond hek-urimi mbi ljumin i Gariglianit. Klje edhe

Ministër i Punëve Publike tundu pasbashkimit të Italisë.

Carakteristikë e stemit të komunit ësh-të një shqiponjë me dy krye.

Festa popullore:

-E Prëmta e Shëjtë: përcjuna e Krishtit epërbërë ka njerëzit.

-E shtuna e fundit të prillit:Retna, përc-junë e dedikuar Shër Mërisë me kurorë;gjindja hipën mbi karroca e përbënjën figu-ra të shënjta të Shër Mërisë e të ShënMikelit.

- 5 e 6 gushtit:”Retnesa”valle me të ve-shura aljbëreshe për kompaninë armesh

së stradiotevet të kapitanit LaxarMathesit.

Në shek.XVI disa suljdet merçenarë al-jbëreshë fundartin Maskitin. Suljdet vijnëka vende të ndrishe, u ndajtin ashtu në dyfracjuna: e para ia thojnë Majzor, ka Koro-na, (More) që u vendësuan në katundinljart, kurse e dyta, ka Shkodra, ia thojnëQëndërnjan në katundin posht. Te dya pi-estë ishin ndën kapitanit Mathës, i çilit ikishin bërë besë.

Lorenzo ZolfoLorenzo ZolfoLorenzo ZolfoLorenzo ZolfoLorenzo Zolfo


SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASISHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom DEBATETHHHHHEROIEROIEROIEROIEROI P P P P PREJARDHJAREJARDHJAREJARDHJAREJARDHJAREJARDHJA

SKENDERBEUOrigjina e Kastriotëve, “Atje

n’Kastër asht shenjue...”,Çfarë shkruajnë poetët e Rilindjes: Gavril Dara dhe Zef Jubani për origjinën eÇfarë shkruajnë poetët e Rilindjes: Gavril Dara dhe Zef Jubani për origjinën eÇfarë shkruajnë poetët e Rilindjes: Gavril Dara dhe Zef Jubani për origjinën eÇfarë shkruajnë poetët e Rilindjes: Gavril Dara dhe Zef Jubani për origjinën eÇfarë shkruajnë poetët e Rilindjes: Gavril Dara dhe Zef Jubani për origjinën eKastriotëve nga Mirdita. Po burimet dokumentare e tezat e historianëve...?Kastriotëve nga Mirdita. Po burimet dokumentare e tezat e historianëve...?Kastriotëve nga Mirdita. Po burimet dokumentare e tezat e historianëve...?Kastriotëve nga Mirdita. Po burimet dokumentare e tezat e historianëve...?Kastriotëve nga Mirdita. Po burimet dokumentare e tezat e historianëve...?

Në foto: Gjergj Kastriot Skënderbeu

Tek meditoja për 100-vjetorin e pavarësisë, përfaqet me dritë të his-

torisë së Shqipërisë, kujtesamë çoi një gjysmë shekulli mëpare. Atëherë, kur u shpjego-ja nxënësve të mi poemënmadhore “Kënga e sprasme eBalës” të rilindasit të shquarGavril Dara i Riu, më patibërë përshtypje shënimi i tijautobiografik në hyrje të kësajpoeme: Duke kujtuar të parëte tij, të cilët u shpërngulën ngaatdheu mëmë e u vendosën nëPalac Adriano më 1480, ai sh-kruante: “Midis tyre, ndër tëparët, ishin gjyshërit e mi, qëemro hen gjer më sot,Mërkuri dhe Njani i Daren-jëve, gjërinj (gjini, fis, gjak-shënimi im) të Kastriotit ngaana e Vojsavës, nënës së tij, qëishte e bija e princit të Mirdi-tasve…”.

Ky pohim interesant mështyni atëherë t‘u them, si mekrenari, nxënësve të mi:

“Këto fjalë të këtij poetiduket se flasin shumë. Atosikur na thonë shkoqur seGavril Dara i Riu paska qenënga anët tona, nga Mirdita!Dhe jo vetëm kaq: Nga Mirdi-ta jonë duket se e paskaorigjinën edhe Heroi ynë ko-mbëtar-Gjergj Kastrioti,Skënderbeu; se princat, za-konisht, bijat e tyre i marto-nin në të njejtën trevë në sh-tëpitë e sojit të tyre.

Dhe atëherë, i frymëzuarnga këto ide, pata shkruar casonete kushtuar vendlindjessime-Mirditës e, pothuaj pasnjë gjysmë shekulli, po për-mend vetëm dy strofa të njer-it prej atyre soneteve, në tëcilin bëhet fjalë për Kuvendine Dukagjinit, që u mblodh nëkishën e Shën Aleksandrit nëOrosh të Mirditës më 1602:

“Atje n`Shën Llezhdër bur-ra t`rreptë po vijnë

Nga Vjosa plakë, Kosova eKurbini;

Kërkojnë atje shtigje përlirinë

Dhe në kuvend ngrihet eflet Gjini:

“Ka vdekë ai që i doli zotardheut,

Dragoi që lindi bija mirdi-tore,

Po do të rrojë Shqip‘ri eSkënderbeut…

Përpara, burra! Turkut s‘ibjemë ndore”!

Pak vite më vonë, duke stu-diuar variatin e parë të “His-torisë së Skënderbeut” të FanS. Nolit të vitit 1921, më tërho-qen vëmendjen dy pohime tërëndësishme të këtij autori: Sëpari, pohimi se “Thaloc dheJeriçek e quajnë përrallësllavërinë e Kastriotëve dheshtojnë se llagapi i tyre… tre-gon se i kishin rrënjët nga njëfshat i quajtur Kastri” dhe, sëdyti, pohimi se “Fshatra me

emrin “Kastër” ka sot në Sh-qipëri, një në Çamëri dhe njënë Mirditë”.

Ja!-thoja me vete: Duket setakohen këtu edhe Thaloc eJeriçek, edhe Fan S. Noli eGavril Dara i Riu. Të gjithëkëta, duke folur për vend-origjinën e Kastriotëve, naçojnë në fshatin Kastër tëMirditës, që bën pjesë në atëqë quhet “Bajraku i Dibrit”, siçpohojnë historianë të ndry-shëm. Dhe, tek po mendojapër këto, më erdhën ndër-mend vargjet e një rilindasitjetër-Zef Jubanit:

“Leu nji yll në Shqipni,Me na shndritë, me na drej-

tue;Me shumë dije e me trim-

ni,Andej Kastrit asht shenjue:

Gjergj Kastrioti këtij ithonë,

Skënderbeg shumëkushdonë”!

Dhe, tek i rilexoja e i anal-izoja këto vagje, pyesja mehabi: “Si është e mundur qëtë mos përmenden e përfillen

këto pohime nga historiogra-fia shqiptare, kur bëhet fjalëpër vendorigjinën e Kastri-otëve?! Se, edhe në qoftë seThaloc dhe Jeriçek nuk mundtë kishin të dhëna të saktapër këtë çështje, rilindasiGavril Dara i Riu nuk mund

të fanta zonte që Mirdita ish-te vendorigjina e tij dhe e Kas-triotëve legjendarë, pa umbështetur në dokumente enë të dhëna të tjera. Se edheZef Jubani, para se të shkru-ante ato var gje plot frymëzimpër Gjergj Kastriotin, do të

ketë pasur të dhëna të saktapër Kastrin, që e “shenjonte”si vendin e Kastriotëve. Se po-etët nuk luajnë me emravendesh, kur është fjala për tëvërteta historike!

* * *Historianët: “Gjon Kastri-

oti… njihej si një nga princatkatolikë të rajonit të Mird-

itës”Për Mirditën si vendorigji-

na e Kastriotëve, na vijnë nëndihmë edhe shumë doku-mente të tjera, të cilat, çuditër-isht, janë lënë në harresë jovetëm gjatë gjysmës së dytë tëshekullit njëzet, por edhe nëkëtë fillim shekulli të ri. E tillëështë edhe teza e At AthanasGegës, një historian i mirën-johur i gjysmës së parë tëshekullit XX, i cili, në veprën“Arbëria-Gjergj Kastrioti-Skënderbeu”, shkruante:“Kastriotët zotëronin… terri-toret e përfshirë në verilindjetë Shkodrës dhe të Lezhës ederi në Prizren… Mirditabënte pjesë në zotërimet eKastriotëve… Mbiemri “Kas-trioti”, që ka mbije tuar në his-tori, lidhet më shumë melokalitetin (fshatin-shënimiim) e Kastrit në Mirditë, qëndodhet midis fshatrave tëDibrit (bajrak i mëvonshëm iMirditës), Mnelës, Kashnjetite Vigut, se sa me lokalitete tëtjera që kanë të njëjtin emër”.

Këtë tezë Athanas Gega, tëcilin Fan S. Noli e quante “njo-hësin më të mirë” të historisësë Skënderbeut, e hodhi nëtemën e doktoraturës që do tëmbronte në Unive rsitetin eLuvrit. Dhe kushdo e kuptonse ky dijetar me kulturë tëgjërë nuk mund të stiste mefanrazinë e tij Kastrin në Vigtë Mirditës si vendorigjinën eKastriotëve, pa u mbështeturnë dokumente historike, tëcilat kishte mundësi t`i shtintenë dorë në kohën e tij.

Kështu, gjersa “sipas buri-meve osmane, Kastriotët ish-in pronarë të tokave në mesShkodrës dhe Lezhës”, siç nakumton historiani SkënderRiza; gjersa, siç thekson AGega, “sipas një dokumentivenecian të vitit 1439, pronate Kastriotëve ishin fqinj meShkodrën e Lezhën”; gjersa,siç thotë Fan S. Noli, “Mird-itën dhe Hasin i kishte GjonKastrioti”, atëherë edheGjergji, i biri i Gjonit, në pr-onat e babait të tij do të ketëlindur, pra, në Mirditë! Dheduket se kurorën këtij mendi-mi ia vë historiani turk NurayBozbora, i cili, në veprën “Sh-qipëria dhe nacionalizmi sh-qiptar në Perandorinë Osmane”, shkruan: “Skënderbeuishte më i vogli i tre djemve tëGjon Kastriotit, kreu i familjes Kastrioti, që njihej si njënga princat katolikë të rajonittë Mirditës”.

Ky pohim përbën një doku-ment që nuk mund të hidhet

Pak vite mëPak vite mëPak vite mëPak vite mëPak vite mëvonë, duke stu-vonë, duke stu-vonë, duke stu-vonë, duke stu-vonë, duke stu-diuar variatin ediuar variatin ediuar variatin ediuar variatin ediuar variatin eparë të “His-parë të “His-parë të “His-parë të “His-parë të “His-torisë sëtorisë sëtorisë sëtorisë sëtorisë sëSkënderbeut” tëSkënderbeut” tëSkënderbeut” tëSkënderbeut” tëSkënderbeut” tëFan S. Nolit tëFan S. Nolit tëFan S. Nolit tëFan S. Nolit tëFan S. Nolit tëvitit 1921, mëvitit 1921, mëvitit 1921, mëvitit 1921, mëvitit 1921, mëtërhoqen vë-tërhoqen vë-tërhoqen vë-tërhoqen vë-tërhoqen vë-mendjen dymendjen dymendjen dymendjen dymendjen dypohime të rëndë-pohime të rëndë-pohime të rëndë-pohime të rëndë-pohime të rëndë-sishme të këtijsishme të këtijsishme të këtijsishme të këtijsishme të këtijautori: Së pari,autori: Së pari,autori: Së pari,autori: Së pari,autori: Së pari,pohimi se “Tha-pohimi se “Tha-pohimi se “Tha-pohimi se “Tha-pohimi se “Tha-loc dhe Jeriçek eloc dhe Jeriçek eloc dhe Jeriçek eloc dhe Jeriçek eloc dhe Jeriçek equajnë përrallëquajnë përrallëquajnë përrallëquajnë përrallëquajnë përrallësllavërinë esllavërinë esllavërinë esllavërinë esllavërinë eKastriotëve dheKastriotëve dheKastriotëve dheKastriotëve dheKastriotëve dheshtojnë se llaga-shtojnë se llaga-shtojnë se llaga-shtojnë se llaga-shtojnë se llaga-pi i tyre…pi i tyre…pi i tyre…pi i tyre…pi i tyre…

PRENG CUB LLESHIPRENG CUB LLESHIPRENG CUB LLESHIPRENG CUB LLESHIPRENG CUB LLESHI


RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASI DEBATET

Në foto: (Djathtas) Zef Jubani (sipër) Gavril Dara

poshtë nga askush dhe, aq mëshumë, të anashkalohet. Sehistorianët e dinë mirë që, nëmesjetë, krahinat e ndry shmetë Shqipërisë, veçanërisht atotë malësive të veiut, princat ikishin vendas. Ata nuk i “im-portonin”, siç mund të impor-tohen në “kohët moderne”. Përrrjedhojë, nuk mund të men-dohet që Gjon Kastrioti të ish-te nga Hasi, nga Dibra a ngaMati dhe të vinte princ nëMirditë.

Për këtë të vërtetë bën fjalëedhe akademiku DhimitërShuteriqi, kur përmend njëdokument të përcjellë edhenga Fan S. Noli, sipas të cilitGjon Kastrioti, “më 1407, pre-tendon të ketë kisha, të cilat…ishin pjesë e peshkopatës sëArbërit. Midis tyre është edheShën Mëria e Ndërfandës. Aithotë se, prej 800 vjetësh Pesh-kopata e Arbërit vendosej nëtokat e sunduara… prej tij”.Dhe këto dëshmi janë meshumë rëndësi, kur dihet sekisha e Ndërfandës gjendet nëzemër të Mirditës.

Këtë çështje sikur e nxjer-rin më në dritë edhe MilanShuflai e Jeriçek. I pari pohonqartë se “Gjon Kastriotishfaqet për here të pare nëdokumente (1407) si protektori Peshkopatës së Arbërit” (“Ar-banum”), kurse i dyti thotë:“Për nga relata kishtare, ven-di (Arbëria dhe pjesa në veritë saj-shënimi im) i përkistepjesërisht Peshkopatës së Ar-bërit (“Arbanum”), pjesa tjetërkishës serbe”

Këto të dhëna kanë njërëndësi të veçantë për Mird-itën, kur mbajmë parasysh se,siç thekson arkeologu i njohurNeritan Ceka “Mirdita dhe,më gjërë, lugina e Matit, eFandit dhe e Drinit ishin bosh-ti i Arbërit të hershëm”. Këtëpikëpamje duket se e miratonedhe prof. dr. M. Korkuti, kurshkruan se mbishkrimi nëkishën e Gëziqit e mbështettezën se “Mirdita ka qenë qen-dra e Shtetit të Arbërit”.

Edhe më i madhi historiani gjysmës së dytë të shekullitnjëzet, Aleks Buda, edhe psembështeste tezën se vend-origjina e Kastriotëve duhetkërkuar në Has, duke iu refer-uar J. Radoniq, pohon qartë:“Sipas të dhënave të një mar-rëveshje tregtare me qytetine Dubrovnikut (1420), tokat qëu përkisnin zotërimeve tëGjon Kastriotit, nisnin (kor-sivi është imi) në perëndim, nëbregdet, në rrethinat e qytetittë Lezhës dhe arrinin deri nërrethinat e Prizrenit, dmth,përfshinin trevën në jug të lu-mit Drin: Mirditën dheLumën”. Dhe pohime të tillaështë vështirë të vihen në dis-kutim.

Skënderbeu vë kurorë nëSkënderbeu vë kurorë nëSkënderbeu vë kurorë nëSkënderbeu vë kurorë nëSkënderbeu vë kurorë nëkishën e Vkishën e Vkishën e Vkishën e Vkishën e Vaut të Dejësaut të Dejësaut të Dejësaut të Dejësaut të Dejës

Përveç këtyre të dhënaveme rëndësi, për një historianlargpamës, edhe disa ngjarjetë rëndësishme që lidhën mejetën dhe veprimtarinë eGjergj Kastriotit sikur flasinnë favor të tezës që e kosid-eron Mirditën etnografike sivendorigjinën e familjes prin-core të Kastriotëve. Se nuk

mund të ketë vetëm një shkakqë e bëri Heroin tonë Ko-mbëtar ta organizojë be-sëlidhjen shqiptare pikërishtnë Lezhë, afër Kastrit, ashtusi nuk mund të quhet si ras-tësi fakti që Skënderbeu u var-ros pikërisht në Lezhë.

Se ky kalorës i lirisë, si ka-tolik që ishte, po të ishte ngaHasi, mund ta kishte lënëamanet që ta varrosnin nëvendlindje. Të njëjtën gjë do tëbënte, po të ishte nga Kastrioti i Dibrës, apo nga Mati. Dhe,për solemnitet, që e lakmojnëdhe e meritojnë figura si ai,Gjergji lavdimadh do të kishtelënë si amanet që ta varrosninnë kështjellën e Kru jës. Por jaqë ai “zgjodhi” pikërishtLezhën, të cilën rilindasi i njo-hur Preng Doçi e quante “cepine Mirditës”.

Për në Kastër na çon edhenjë moment tjetër i jetës sëGjergj Kastriotit-momenti i imartesës së tij. Për këtë his-toriani francez MarkusPetërs, në librin “Përballja ehistori së së kishës katolikeshqiptare”, pohon: “Kisha go-tike e Vaut të Dejës, e vetmjae këtij stili në Shqipëri… ish-te kisha në të cilën ishte mar-tuar (kishte vënë kurorë-shën-imi im) Heroi Kombëtar kato-lik Gjergj Kastrioti-Skënder-beu”.

Dhe, po të pranohet si ivërtetë ky pohim i historianitfrancez, logjika e thjeshtë do tëna bënte të medonim se Gjergjynë nuk do ta kishte marrë njërrugë kaq të gjatë, po të ishtenga Hasi, nga Kastrioti i Di-brës, nga Mati, apo nga kësh-tjella e Krujës, për të vënëkurorë në kishën e stilit gotiknë Vaun e Dejës. Ai do të ketëqenë diku afër vend lindjes sëtij: Në Kastër ose në Lezhë, qëishin në rrezen kishtare tëPeshkopatës së Arbërit.

* * *Johan Von Hahn dhe

Falmerajer: “Kastriotët ishinnga Kastri i Mirditës”

Për në Kastër, si vend-origjina e Kastriotëve, naçojnë edhe fragmente po-himesh të historianëve, al-banologëve a studiuesve tëndryshëm, për të cilët flasinedhe historia nët shqiptarë.Kështu, nuk është e rastit qëKristo Frashëri e të tjerë për-mendin që “…udhëtari frëngAmi Bue shkruante se kish-te dëgjuar që Skënderbeukishte lindur në fshatinKastër të Mirditës…gjysmëore larg fshatit të sotëm Vig”.Këtë ide na e thotë edhe al-banologu gjerman Johan VonHahn, kur flet për “zbulimin”e një “vendli ndjeje të re” të

Skënderbeut”, diku afër njëkështjelle të vjetër në fshatinKastër të Mi rditës.

Dhe, duke i dëgjuar këtazëra që na vijnë nga mendjetë ndritura të botës intelektuale, i besojmë edhe histori-anit austriak Jakob F. Falm-erajer, i cili, në librin “Ele-menti shqiptar në Greqi”, sh-kruan se “Kastriotët ishinnga fshati Kastër i Mirditës”,siç i be sojmë edhe francezitAmi Bue, kur na tregon se“Flamujt e Skënderbeut ish-in të kuq me shqiponjën ezezë me dy krerë, sikundër ekanë edhe mirditasit”.

Për këtë dëshmon edhehistoriani Dr. Pal Doçi, kurbën fjalë për protestën e kryengritësve mirditorë drejtuarValiut të Shkodrës me 1901,në të cilën shkruhej se “Flamuri ynë do të jetë ai i GjergjKastriotit”, gjë që e dëshmonfakti se ky flamur, pothuajidentik me stemën e Kastri-otëve, është gjetur pikërisht

në fshatin Kashnjet, fare afërKastrit, poshtë të të cilit ësh-të emri “Mirdita”.

Në këtë këndvështrim, sinjë argument në favor tëidesë që e konsideron Mird-itën si vendorigjinën e Kas-triotëve, përbën edhe fakti qëbashkëluftëtarë të GjergjKastriotit në betejat legjen-dare kundër pushtuesve os-manë, përveç të tjerëve, ish-in edhe Pal, Lekë e NikollëDukagjini, që i kishin zotë-rimet e tyre në trevat e Mird-itës; Pjetër, Ndre e Gjon Për-lati, nga fshati Përlat i kësajtreve; Pal e Gjergj Kuka ngafshati Shebe; Ko jë Zaharia-nip i Tanush Dukagjinit;vëllezërit e lavdishëm Gjon,Pal dhe Andrea Gazu lli-bij tëfshatit Gazull, fare afër Kas-trit në Vig të Mirditës.

Edhe shamia e zezë, qëmbajnë gratë mirditore, kurështë fjala për vendorigjinëne familjes princore të Kastri-otëve, sikur i kalon caqet elegjendës. Se ato gra të buku-ra që e kanë ruajtur me be-snikëri kostumin e lashtë ilir-ian, që është i bardhë si borae malit, dhe i qendisur mjesh-trisht, shaminë e zezë thuhetse e përdorën kur vdiq prijsilegjen dar i shqiptarëve nëshekullin e 15-të. Dhe e rua-jtën këtë shami, krejt ndry-she nga kra ninat e tjera, siçruajtën edhe katolicizmin-be-

simin e Heroit tonë Ko-mbëtar.

* * *Të gjitha këto çështje, që

kërkojnë reflektime të thellae studime serioze, duket se ijapin të drejtë historianitMoikom Zeqo, i cili, nëpërm-jet ca pyetjeve që shtron, kurbën fjalë për Kuvendin e Ar-bërit, që u mblodh në Mërçitë Lezhës, jo larg Kastrit, më1703, sikur na çon në tënjëjtat përfundime si edheshumë paraardhës të tij,lidhur me vendorigjinën eKastriotëve legjendarë:“Përse u zgjodh pikërisht fs-hati Mërçi pranë Lezhës, pyetautori, si vendi më i për sh-tatshëm për Kuvendin e Ar-bërit? Pse pikërisht ky venddhe jo ndonjë vend tjetër? Aka të bëjë zgjedhja e këtij ven-di historik - vazhdon studiue-si - me evokimin e mrekullueshëm e të paharruar tëAtletit të Krishtit, Gjergj Kas-riotit-Skënderbeut, që i mby-lli sy të pikërisht në Lezhë?!Dhe përgjigjet nënkuptohen.

Mbi këto dëshmi historikeduket se hidhte dritë edhe po-eti i Rilindjes sonë kombë tareRisto Siliqi, kur këndonte:

“O Mirditë! O trimnesh` edheut!

I Arbnisë fis i kryekreut!. . . . . . . . . . . . . . . . . .Vuejte prova, por s‘i mbete

shtegutDhe ja mbajte jazin

Skënderbegut”!

*Autori është poet, publi-*Autori është poet, publi-*Autori është poet, publi-*Autori është poet, publi-*Autori është poet, publi-cist dhe studiues. Idetë e këtijcist dhe studiues. Idetë e këtijcist dhe studiues. Idetë e këtijcist dhe studiues. Idetë e këtijcist dhe studiues. Idetë e këtijshkrimi ai i ka trajtuar gjerë-shkrimi ai i ka trajtuar gjerë-shkrimi ai i ka trajtuar gjerë-shkrimi ai i ka trajtuar gjerë-shkrimi ai i ka trajtuar gjerë-sisht në librin e tij “Polemikasisht në librin e tij “Polemikasisht në librin e tij “Polemikasisht në librin e tij “Polemikasisht në librin e tij “Polemikapër Kastriotët” me parathëniepër Kastriotët” me parathëniepër Kastriotët” me parathëniepër Kastriotët” me parathëniepër Kastriotët” me parathënietë të të të të Akademik Mark TAkademik Mark TAkademik Mark TAkademik Mark TAkademik Mark Tirtairtairtairtairta

KRËHËRI I ARTË (LUÇI)SHKOLLA E PARUKERISË - ESTETIKËS

Kurse 6 - 9mujore.Për më të mirët mundësi punësimiRegjistrimi vazhdon

Adresa: Rr. Mihal Grameno,200m mbi Shkollen e Baletit

Tel: 04 2 233 950Facebook. Kreheri i Arte Tirane


SUPLEMENT JAVOR I

RILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASIRILINDASISHSHSHSHSH.....comcomcomcomcom LIBRAT

JJJJJETETETETETAAAAA LLLLLETËRSIAETËRSIAETËRSIAETËRSIAETËRSIA

VISAR ZHITIDëshmia sipërane e poetit

Burgologjia e VBurgologjia e VBurgologjia e VBurgologjia e VBurgologjia e Visar Zhitit në dy libra autobiografikë.isar Zhitit në dy libra autobiografikë.isar Zhitit në dy libra autobiografikë.isar Zhitit në dy libra autobiografikë.isar Zhitit në dy libra autobiografikë.Ngjarje të vërteta, personazhe reale, vëzhgim i hollë,Ngjarje të vërteta, personazhe reale, vëzhgim i hollë,Ngjarje të vërteta, personazhe reale, vëzhgim i hollë,Ngjarje të vërteta, personazhe reale, vëzhgim i hollë,Ngjarje të vërteta, personazhe reale, vëzhgim i hollë,

fantazi trallisëse. Ky është prosedeu i tij krijues…fantazi trallisëse. Ky është prosedeu i tij krijues…fantazi trallisëse. Ky është prosedeu i tij krijues…fantazi trallisëse. Ky është prosedeu i tij krijues…fantazi trallisëse. Ky është prosedeu i tij krijues…

Agim VAgim VAgim VAgim VAgim Vincaincaincaincainca

E arrestuan më 8 nëntor 1979, në ditë feste,ditën e themelimit të PKSH-së së famshme,që ndërkohë e kishte ndërruar emrin e saj

në PPSH, ndërsa po pinte kafe me një mikun e tijpiktor në barin e hotelit të vetëm të qytetit tëKukësit, ku kishte zbritur nga fshati në të cilinpunonte mësues, edukonte vogëlushët, bij të fs-hatarëve të varfër. Papritmas, si në ndonjë filmabsurd, në jetën e tij u shfaqën operativi i zonës,gazi i degës, prangat... Pasuan shtatë vjet burg(1979-1987), marrjet në pyetje ditën e natën, natënsidomos, vetmia, muret qikllopike të qelisë, varg-jet e para të krijuara me mend, si një dorë e zgja-tur nga providenca, pastaj dalja në gjyq, salla, pub-liku, dëshmitarët, kryesisht të rremë, trupigjykues, një karikaturë, shqiptimi i dënimit medhjetë vjet burg, vuajtja e dënimit në Spaç, punae rëndë në minierë, ku kurrë nuk dihej a dilje igjallë, ajo punë e tmerrshme e sfilitëse në një vendpa ajër, ku poeti i ri shtynte vagonat me qymyr-gur dhe imagjinonte vargje, figura, metafora... përjetën, dashurinë, lumturinë, vdekjen, përjetësinë;edhe për marrëzinë e diktatorëve e të diktaturave,të sistemeve politike që cenojnë lirinë e njeriut, qëe mbikëqyrin dhe kufizojnë atë në çdo hap, ashtusi Big Bradheri famoz i Oruellit dhe Cjapi ham-shor i Vargas Ljosës dhe sekretari i parë i PPSH-së i Trebeshinës, Arbnorit, Zhitit vetë, edhe i Ka-daresë, në periudhën “post”, por jo më parë dhe isa e sa të tjerëve; edhe Tito e Rankoviqi, ky i dytisidomos, i Adem Demaçit, Rexhep Qosjes, RamizKelmendit e ndonjë prozatori tjetër këtu në Kos-ovë, ku poezia, për çudi, ka lënë më shumë dësh-mi se proza për kohën kur njerëzit detyroheshinta varnin veten në litar për pushkën që s’e kishin(aksioni famëkeq i mbledhjes së armëve, 1956)dhe të tjerat që erdhën më pas... Mësues në njëfshat të humbur të Kukësit, jo larg Kosovës, tek ekishte caktuar Partia që t’i shërbente atdheut,djaloshi nga Lushnja e Myzeqesë, i pashëm, in-teligjent e përplot ëndrra, pa i mbushur ende 27vjet, aq sa ishte Migjeni kur vdiq, filloi kalvarin evuajtjeve: vetmi, hetim, gjyq, policë, burg, punë edetyrueshme në minierë, por edhe qëndresë emiqësi e kalitur në ato kushte, solidaritet, motiveqë do të bëhen frymëzim i krijimtarisë së tij tëfrytshme letrare, në poezi e prozë, përfshirë edhedy librat që po paraqesim sot: Rrugët e ferrit dheFerri i çarë. Fjala është për dy libra të vëllimshëm,që së bashku kanë mbi një mijë faqe tekst, nëkëtë version të plotësuar nga autori pas botimittë versionit të parë vite më parë. Vetë autori i quankëto vepra “romane me personazhe reale e ngjar-je të vërteta”, ku ai vetë është kryepersonazh, çkado të thotë se ato janë vepra me karakter doku-mentar. Por, këto dy vepra të Zhitit janë në tëvërtetë vepra me strukturë të përzier, mikste:poezi, prozë, ese, skica, parabola, thënie, memoare,publicistikë, me një fjalë ars combinatoria.Të sh-tojmë sakaq se letërsia e kohës sonë, proza sido-mos, priret gjithnjë e më shumë kah ky prosede.Dostojevski thoshte: “s’ka gjë më fantastike se re-aliteti”, kurse Borhesi shton se shkrimtarit i du-het fantazia për ta përdorur citatin e jo për të tril-luar situata. Situatat për të cilat flet Visar Zhitiatij ia ofroi jeta, përvoja e hidhur jetësore, kursepersonazhet nuk pati nevojë t’i trillonte: ato i njo-hu në burgun e Spaçit e të Qafë-Barit, në ferrinnëntërrathësh, sa ferri i Dantes, por që, përshumëçka, ia kalonte të parit.Visar Zhiti ështëkrijues që u dënua me burg për shkak të poezisë.Kjo dihet tashmë nga të gjithë. Në parathënien elibrit Hedh një kafkë te këmbët tuaja (1994) aishkruan se poezia qe lavirja që e denoncoi dhe eflaku në qeli, por edhe shpëtimtarja që e shpëtoinga tmerri, ankthi, absurdi dhe vetmia.

Po përse? Ç’faj kishte bërë?Po përse? Ç’faj kishte bërë?Po përse? Ç’faj kishte bërë?Po përse? Ç’faj kishte bërë?Po përse? Ç’faj kishte bërë?Në kohën kur kërkohej të shkruhej për partinë

dhe socializmin, Visar Zhiti shkruante përtrëndafilat! Kur duhej të këndonte për fitoret e sëresë, të revolucionit, që shembte çdo gjë të vjetër,tempujt, zakonet, moralin, kujtimet, ai këndontepër trëndafilat e jo për minat! Një pararendës i tij,yni, në kapërcyell të viteve ’50-’60, duke goditur

poezinë e asfiksuar sentimentale, pat shkruar dhebotuar vargjet: “Poet është ai që me dorën e fortë/Ashtu, siç këput një trëndafil në lëndinë,/ Mundtë zbërthejë pranë trëndafilit/ Edhe njëminë”.Poeti, pra, sipas autorit të vargjeve të më-sipërme, që në atë kohë i printe procesit të rinovim-it të poezisë shqipe të kohës, duhej t’i bënte bash-kë minat dhe trëndafilat ose shpatën dhe karan-filat, siç do të shprehej, në një kontekst tjetër, po-eti i shquar spanjoll Rafael Alberti, i arratisur nëbotë nga diktatura e Frankos.“Poet është ai që /(…) Mund të zbërthejë pranë trëndafilit/ Edhenjë minë” - shkruante Ismail Kadareja i ri në vitin1960. Në kohën kur po dilte në skenë Visar Zhitidhe brezi i tij, në vitet ’70, ishte kapërcyer ky men-talitet. Diktatura ishte forcuare konsoliduar dhe për shumëç-ka ishte bërë më e egër, para-nojake, madje. Djalosh plot ën-drra e ideale, student letërsie nëShkodër, inteligjent, i pashëm,flokëkaçurrel, si babai i tij dikur,Zhiti i ri kishte dorëzuar për bot-im në shtëpinë e vetme botuese,që mbante emrin e poetit ko-mbëtar “Naim Frashëri”, librine tij me poezi Rapsodia e jetës sëtrëndafilave, në prag të PlenumitIV famëkeq, që u shpalli luftë tëegër, të pakompromis, ndikimevetë huaja e liberale në letërsi dhearte. Pa kaluar shumë kohë librii tij me poezi, herë-herë mbaseedhe naive, tok me një ditar rinor,do të përfundonin në dosjet e Sig-urimit Shtetëror, kurse autori ityre fatkeq, që e rëndonte, veç tëtjerash, edhe biografia e keqe,prapa grilave. Burgu është burgkudo në botë, por burgjet komu-niste ishin një ferr i vërtetë. Kjoështë njëra anë e medaljes, ajo ekeqja, e errëta. Pse, a thua mundtë ketë burgu edhe anë tjetër, tëmirë, të shndritshme? Natyrishtqë jo. Por nga dy librat e Zhititdel se ato (burgjet shqiptare) ish-in edhe shkollë e universitet: aqshumë njerëz të ditur e të talen-tuar kishte në to sa njeriu thjeshthabitet me bisedat që zhvillojnëdhe mendimet që shfaqin ata përprobleme shoqërore, politike, filo-zofike, estetike, letrare, fetare etë tjera, me një fjalë për jetën në përgjithësi. Në toka spiunë, kriminelë, aventurierë, degjenerikë, poredhe krijues, dijetarë, klerikë, shpikës, novatorë,fantastë, shkencëtarë, ish-politikanë e ish-diplo-matë. Ka shumë portrete njerëzish në këta dy li-bra, banorë të ferrit, sikurse autori i tyre; portretetë gdhendura me mjeshtri si në mermer, herë-herë me pak penelata, por përplot ngrohtësi, çiltër-si, humanitet. Shkrimtari Halil Laze, këngëtariSherif Merdani, gazetarët Vangjel Nezho e FadilKokomani dhe martiri tjetër i kësaj tresheje,Xhelal Koprencka; kleriku Sabri Koçi, poeti Zyh-di Morava, piktori i talentuar me nënë ruse, Valeri;inxhinier Farka, i quajtur Fausti; i biri i ish-min-istrit të tregtisë, Lenc Ngjela etj. Tepër e dashurdhe njerëzore figura e Bajos, çamit që i bëhet en-

gjëll roje në burg poetit të padjallëzuar. Me dashuritë rrallë vizaton figurat e familjarëve të vet,veçanërisht të nënës, “perëndeshës së mbrojtjes”,por edhe të babait, Hekuran Zhitit, poet dhe ai, tëcilin i biri kur del nga burgu e gjen të verbër . Nëlibër, në të dy librat, flitet edhe për ata jashtë bur-gut, sidomos për shkrimtarët si I. Kadare, D. Ag-olli, F. Arapi, Xh. Spahiu, F. Haliti, F. Reshpja, N.Gjetja, B. Shehu, R. Marku etj. Shfaqen mendimee gjykime me interes për veprën e tyre, për jetënletrare në kryeqytet, për raportin e elitës intelek-tuale me pushtetarët dhe me kolegët etj.Faqe tëtëra të këtyre veprave, skena e dialogë, t’i kuj-tojnë filmat horror. I tillë është rrëfimi tronditëspër thyerjen e qëllimshme të gjymtyrëve të trupit

nga ana e të burgosurve për t’ishpëtuar torturës së punës sfilitësenë kampet e burgut.Zhiti end pël-hurën e quajtur tekst letrar meaftësinë e njeriut që i vë në vep-rim të gjitha shqisat: sheh, dëg-jon, ndien, prek, vëren, regjistron,gjykon, duke i lidhur ngjarjet,pamjet, faktet, hollësitë me perine trillit artistik. Ngjarje të vërte-ta, personazhe reale, vëzhgim ihollë, fantazi trallisëse. Ky ështëprosedeu i tij krijues. Po a s’kanëbërë kështu, më në fund, edheBalzaku e Dostojevski, AndreZhidi e Oskar Uajldi, për të mosu shtyrë më tej në kohë, gjer teRableja e Servantesi? Dhe as’bëjnë kështu, në kohën tonë,

kush më shumë e kush më pak,edhe Ismail Kadareja e RexhepQosja (mjaftojnë të kujtojmë ro-manet e tyre të viteve të fundit:Darka e gabuar dhe E penguaratë të parit dhe Një dashuri e sh-tatë faje dhe Bijtë e askujt të tëdytit, që mbështeten fuqimishtmbi ngjarje reale dhe prototipa,që, shumë herë, nuk është vësh-tirë të identifikohen nga bash-këkohësit). Edhe Adem Demaçie Fatos Lubonja ecin në këtë lin-jë, pa harruar kolosët e realizmitmagjik hispanoamerikan: Saba-to e Markesi, Asturiasi e MarioVargas Ljosa? Mjafton të lexo-het romani i jashtëzakonshëm ikëtij të fundit, Festa e cjapit, ipërkthyer edhe në gjuhën sh-

qipe, për të parë se si shkruhet për diktaturat ediktatorët, se si zhvishen ato deri në palcë, poredhe për të parë, kuptuar e kujtuar se jo vetëmne shqiptarët dhe në këtë rast e kam fjalën përvëllezërit tanë të Shqipërisë shtetërore, kemiparë, kaluar e përjetuar një diktaturë, e cila dukena ndenjur si fantomë mbi krye, por mbase edhesi njëfarë alibie, ka rrezik të na rrezikojë edhe tëardhmen, ashtu siç po na e rrezikon! Bota kanjohur shumë diktatura dhe vazhdon të njohë,madje, edhe në ditët e sotme. Prej këtyre dy li-brave të Visar Zhitit mësojmë si ta njohim mëmirë të kaluarën tonë dhe si ta trasojmë rrugëndrejt të ardhmes. Këta dy libra mund t’u shërbe-jnë si nxitje dhe si model ish-të burgosurve poli-tikë të Kosovës, sidomos kur qëllon të jenë sh-

krimtarë, për të lënë dëshmi autentike, por edheartistike, për tmerrin që kanë përjetuar ata nëburgjet jugosllave; për torturat e tmerrshme tëUDB-së, për gjyqet shumë herë butaforike, përregjimin e rreptë të burgjeve të Jugosllavisë lib-erale, ku, siç dëshmon shkrimtari i njohur kroatVlado Gotovac, mund të shkruaje vetëm në nevoj-tore! Janë botuar jo pak libra nga ish-të burgo-surit tanë politikë, përfshirë edhe ato të veprim-tarit dhe shkrimtarit të shquar Adem Demaçi(në dy-tre romanet e tij të viteve të fundit, “Baca”flet për burgimet e tij dhe përballjen me pushte-tin), por, mjerisht, mund të thuhet se ne në Kos-ovë dhe në viset e tjera shqiptare këndej kufiritnuk kemi libra të tillë, të këtij niveli artistik dhetë kësaj gjerësie observuese, me kaq fate tron-ditëse njerëzish, pa harruar as gjuhën dhe stilinrrëzëllues të shkrimtarit, një veçori dalluese e tëcilit është eksperimenti gjuhësor, loja me fjalë,që ky autor e luan si rrallëkush tjetër, duke aktiv-izuar jo rrallë kllapat, tri pikat dhe shenjat e tjeragrafike. Fjalori, shprehja dhe figuracioni i pasurjanë plotësisht në harmoni me përmbajtjen e ve-prës: rrëfimin për burgjet e regjimit komunist sh-qiptar, nëpër të cilat kaluan dy-tre breza njerë-zorë, duke filluar nga fundi i vitit 1944, kur Sh-qipëria u çlirua nga pushtimi nazist, e deri në mba-rim të vitit 1990, kur ra sistemi komunist. Dy ve-prat e tij, që flasin gjerësisht për këtë kalvar,Rrugët e ferrit dhe Ferri i çarë, duke regjistruarpothuajse gjithçka, deri edhe hollësitë më të imë-ta, Visar Zhiti i quan “burgologji”. Nuk e dimë nëe shpiku vetë këtë fjalë, por duhej shpikur dhevënë në përdorim gjithsesi ajo në letrat shqipe:fjala burgologji. Burgologji dhe ferr! “Burgologjiaime për Spaçin dhe më parë” dhe “Burgologjiaime për Qafë-Barin dhe më pas”, janë nëntitujt eveprave në fjalë. Visar Zhiti është mjeshtër i fjalës.Dhe kur themi kështu kujtoj se i kemi thënë tëgjitha. Edhe pse natyrë skofiare si njeri, ai e zotëronpër mrekulli gjuhën e ironisë. Në tekstin e tij bash-këjetojnë “grotesku dhe meditimi serioz”, pa-tetizmi dhe tmerri, sublimja dhe banaliteti. Siçështë vërejtur edhe nga të huajt, kurdo që veprae tij është përkthyer në gjuhë të tjera, Zhiti ësh-të autor që të përvetëson, mbi të gjitha, “me fis-nikërinë e ndjenjave dhe me aftësinë e të shpre-hurit lehtë dhe fuqishëm”. Si studiues i letërsisëshqipe nuk mund të mos shprehi me këtë rastnjë mendim timin për specifikat në të cilat u zh-villua kjo letërsi pas Luftës së Dytë Botërore,veçanërisht në Shqipërinë shtetërore. Fjala ësh-të për ekspertizën si fenomen, që nuk njihet nëletërsitë e krijuara në kushte pak a shumë nor-male, madje as në letërsinë shqipe të krijuar nëKosovë, së paku jo në këtë masë. Dorëshkrimitme poezi të Visar Zhitit, për të cilin ai ra në burg,iu bë ekspertiza nga dy njerëz, anëtarë të Lidhjessë Shkrimtarëve dhe redaktorë në shtëpinëbotuese “Naim Frashëri”, të cilët e vlerësuan sivepër armiqësore. Ekziston dokumenti lidhur mekëtë, akt-ekspertiza, e përfshirë në libër, ashtusiç ekziston një dokument i tillë edhe për poez-inë Saharaja të poetit nga Librazhdi VilsonBlloshmi, të pushkatuar bashkë me shokun etij, Genc Leka. Regjimi diktatorial shqiptar e ar-restoi, e burgosi, e dënoi dhe e mbajti në burgVisar Zhitin dhe sa e sa të tjerë, poetë, intelektu-alë, shkrimtarë, artistë, të dënuar me neninfamëkeq 55 për agjitacion e propagandë, por, dukee dënuar atë dhe të tjerët si ai, e dënoi veten. Çdodënim i njerëzve të penës, faj i vetëm i të cilëveështë mospajtimi me dhunën mbi mendimin elirë dhe integritetin fizik e moral të njeriut, shndër-rohet, herët a vonë, në bumerang. Poeti i talentu-ar Visar Zhiti, që jo më pak i suksesshëm po tre-gohet edhe në prozë, po i hakmerret atij regjimidhe asaj kohe në mënyrën e vet, duke ia bërë au-topsinë me penë si ndonjë kirurg i vërtetë kufo-mës me skalpel, me librat e tij të shumtë dheposaçërisht me këta dy libra kapitalë, Rrugët eferrit dhe Ferri i çarë, për të cilët u përpoqëm tëthemi ndonjë fjalë.

(Fjalë e mbajtur në përurimin e dy librave të(Fjalë e mbajtur në përurimin e dy librave të(Fjalë e mbajtur në përurimin e dy librave të(Fjalë e mbajtur në përurimin e dy librave të(Fjalë e mbajtur në përurimin e dy librave tëVVVVVisar Zhitit: Rrugët e ferrit dhe Ferri i çarë, nëisar Zhitit: Rrugët e ferrit dhe Ferri i çarë, nëisar Zhitit: Rrugët e ferrit dhe Ferri i çarë, nëisar Zhitit: Rrugët e ferrit dhe Ferri i çarë, nëisar Zhitit: Rrugët e ferrit dhe Ferri i çarë, nëPanairin e Librit në Prishtinë, më 6 qershor tëPanairin e Librit në Prishtinë, më 6 qershor tëPanairin e Librit në Prishtinë, më 6 qershor tëPanairin e Librit në Prishtinë, më 6 qershor tëPanairin e Librit në Prishtinë, më 6 qershor tëkëtij viti).këtij viti).këtij viti).këtij viti).këtij viti).

Në foto: Dy kopertinat eveprave biografike tëVisar Zhitit botuar sëfundmi me plotësimea


ZBAVITJE

Në raste zjarri jo rrallë ndodh që të prekurit nga kjo fatkeqësi të ankohen për vonesa në ndërhyrjen

e mjeteve zjarrfikëse, por ajo që ndodhi në Hamilton të Ohios është në kufijtë e groteskut. Kështu zjar-rfikset e qytetit me të mbërritur në shtëpinë ku duhej të ndërhynin, gjëja e parë që bënë shpërthyen dhe hodhën në tokë derën krye-sore. Por me ta shembur atë e kuptuan se kishte diçka që nuk shkonte. E në fakt një gabim në adresë kishte bërë që të “trokis-nin” në derë të gabuar. Shtëpia ishte e çifitit Mike dhe Cathy Grosse, që në atë moment nuk ndodheshin fare në shtëpi. Dhe më e bukura ishte se nuk kishte pasur asnjë alarm për rënie zjarri dhe ishte thjesht një stërvitje e repartit zjarrfikës, por që një gabim në adresë kishte bërë që të hynin në shtëpinë e gabuar. Sidoqoftë, zjarrfikësit i njoftuan të zotët e shtëpisë dhe, duke kërkuar ndjesë, morën përsipër t’i dëmshpërblenn.

SUPER FJALEKRYQ

HOROSKOPI

Dashi

Demi

Binjakët

Gaforrja

Luani

Virgjëresha

Peshorja

Akrepi

Shigjetari

Bricjapi

Ujori

Peshqit

Do divorcin, i kërkon t’i kthejë veshkën

Kërkon dëmshpërblim nga endacakët

Zjarr kës në shtëpinë e gabuar

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

32 33 34 35 36 37

38 39 40 41 42

43 44 45 46 47 48

49 50 51 52 53 54 55

56 57 58 59 60 61 62 63

64 65 66 67 68 69 70 71 72

73 74 75 76 77 78 79

80 81 82 83 84 85

86 87 88 89

PERGJIGJET E NUMRIT TE DJESHEM

Richard dhe Dawnell Batista ishin vërtet një çift i lumtur që jetonin në harmoni të plotë. Një lidhje

e përforcuar akoma më shumë edhe me lindjen e tre vajzave, njëra më e bukur se tjetra. Mirëpo për fatin e tyre të keq, Dawnell sëmuret rëndë, pasi veshkat e saj nuk funksiononin dhe rrezikonte të vdiste nëse nuk do t’i nënsh-trohej një transplanti. Për një koincidencë vërtet të jashtëza-konshme, rezultoi se indet e veshkës së bashëkshortit për-putheshin plotësisht me ato të veshkës së saj. Dhe Richard nuk e zgjati fare dhe ia dhuroi veshkën e tij gruas së dashur. Një gjest i bukur që shpëtoi jetën e gruas së tij, por jo martesën, sepse Dawnell na ra në dashuri me fizioterapistin gjatë kohës së rehabilimitimit fizik dhe kërkoi divorcin. Tani Richard i kërkon t’i rikthejë veshkën, ose në të kundërt 1 milionë e gjysmë dollarë. Ekspertë nuk besojnë se do ta fitojë gjyqin.

Kark Kemp, pronari i një dyqani antikuariati në Madi-son Avenue,në New York kishte gjetur belanë me

endacakët e pastrehë, që kishin zgjedhur pikërisht trotuarin pranë dyqanit të tij si “strehë”. Ishin tre burra dhe një grua që praktikisht jetonin para dyqanit të tij. Për të shpëtuar vendosi t’i denonconte duke i akuzuar se largonin klientët jo vetëm se shtriheshin aty, por edhe se pinin alkool dhe kryenin edhe nevojat përballë dyqanit. Ai ka kërkuar një dëmshpërblim prej një milionë dollarësh si dhe një urdhër që të mos afrohen të pa-ktën 30 metra nga dyqani. Por denoncimi i Kemp ka hapur një debat të madh dhe kundërshtimin e shoqatave që mbrojnë të pastrehët, që në Mollën e Madhe janë në shumë se 35 mijë. Por Kemp mbështetet edhe nga kolegë të tjerë që kanë dyqane, të cilët ankohen gjithashtu se endacakët veç ndotjes së ambientit përdornin shpesh, nën efektin e alkoolit edhe dhunë verbale ndaj klientëve

HORIZONTAL1. Një sport me slalom.3. Nuk duhet kaluar një i tillë8. Hahen të fundit.12. Nuk e ha indiferentin.17. Inicialete Signoret.19. Një metalurgjik në Elbasan.21. Eshtë edhe ajo speci ke.22. Paguhet për vonesë.23. Inicialet e Truffaut.24. Sapo llojnë.25. Janë me helm ato të spiunëve.26. Një pjesë e milionave.27. Mbahet një për të ruajtir kursin në anije.30. Janë njerëz pa shtetësi.32. Janë gjithë gjithë gjithë gjemba.33. Shkroi Jacques le fataliste.36. Kapen nga kreu.37. Emër mbretërish nordikë.38. Një pjesë e territorit.39. Një sukses i dikurshëm mi Madonna-s.41. Një organizatë humanitare.43. Eshtë enë.44. Janë zërat e… ëmbël.45. Një pjesë e riedukimit.46. Pak orogjinale.48. Lumë në Francë.49. Maliqi këngëtare.50. Inicialet e Selleck aktor.52. Tregon artikullin dhe çmimin.55. Fillojnë daljen.56. Alain ish-pilot.

61. Përndiqeshin nga Inkuizicioni.62. Mihali soprano.64. Jean i… Leon.65. Merret me të shkuarën.70. Inicialet e Altman.71. Janë ëmbëlsira për ditëlënidje.73. Opera e Mascagni-t.74. Pak amatoriale.75. Eshtë çnjerëzore.77. Jepet një për hartim.78. Qarkullon një në Shqipëri.80. Këta... francezët.81. Kolona e spiunëve.82. Janë të arta për kampionët.84. Munë të jetë kamikaze.

86. Ishulli me Papeete.87. Janë perime.88. Pak interesante.89. Lindi Akilin. VERTIKAL

1.Skeleti i anijes.2. Eshtë yll me bisht.3. Një piktor si Monet.4. Elsa këngëtare.5. Kush ka... la zët.6. Eshtë shahu i fundit7. Italia në Internet.8. Eshtë dalldi,9. Në fund djathtas.10. Rrjedh në ku j.

11. Janë të pashpirt.12. Qe torero i famshëm.13. Inicialet e Munch.14. Fillojnë raportin.15. Një sulm kardiak.16. Janë aftësi… prodhuese ose mbajtëse.17. Janë kolegë të Valentinino-s.18. Metheny kitarist.20. Thonë se lidhet nga fjala.21. Mariana e… Garcia Lorca-s.22. Ishte kasnec... partizan.23. Eshtë ari.24. Janë hebrenj të Spanjës.26. Janë mënyra për të mësuar.

28. Institucione Doganore Greke.29. Golda ish-kryeministre izraelite.31. Një historike përkujtohet.33. Salvador piktor.34. Qytet në Zvicër.35. Drejtori Autonome Zyrtare.39. Rrihen duke debatuar.40. Markë celulari.42. Makina Ibiza43. Eshtë mbetje.44. Fillojnë një motiv.47. Gjysmë rekord.49. Inicialet e Travolta-s.51. Bien me rrebesh.53. Shkruhet në Mars.54. Janë grimca me bërthama.57. Rrjedh një në klepsidër.58. Një sinjal dramatik.59. Pak aromatike.60. Nëna e latinëve.63. Lama i Tibetit.65. Hidhet në ecje.66. Tregonë një shumë një e tillë.67. Totem pa ekstreme.68. Libohova këngëtare.69. Lakuriq... në pikturë.72. Magritte piktor.76. Gjysmë alarmi.77. Një pjesë e tatëpjetës.79. U shkrua nga Kipling.81. Inicialet e Harris aktor.83. Jetohet në ekstreme.85. Ku zojnë trotuaret.

P A R A K A L I M E T F B I D A N T E S S E P MA M E R I K A N D E R A U D R E Y H E P B U R NR O M A N E T H S E S I O N E T A I D I O T IL R M A J F I T I M T A R E T N O U K U L E L EA F A T A K O P E R T I N A T K U P A N A L NM E N S K O L E K T I V R N I V E L E T T I EE T D V A L E R I A M A R I N I O R A K U L L I NN E V E R E T T R E L E U A C L I M A R M E TT P A R E O I T E O O R A T O R E T E V AA S T E F A N P T A R L O R I S S S OR O D A R I D I A N E T E L A V I V T A R T U F IE T E R L U H A T J E T T A S E M I T E N T E T

Duket se sot të lindurit e kësaj shenje do të kenë mbështetjen e yjeve, por ama duhet që të kenë më shumë besim në vetvete dhe në mundësitë e tyre për të ecur më shumë përpara.

Jupiteri është në një orbitë vërtet të shkëlqyer për ju, por kontrasti që i bën Marsi mund të sjellë të papritura në momente të caktuara. Sidoqoftë, shenja dominohet nga aspekti pozitiv.

Sot duhet të mundoheni të ruani qetëssinë, pasi dita, me një Mars në orbitë të papërshtatshme është stressue-s për ju. Sidoqoftë Hëna e mirë ju “jep një dorë” në raportet ndërpersonale”.

M e g j i t h ë n j ë f a r ë zbrazëtire që ndjeni kohët e fundit, do të jetë Afërdita, ajo që do të të mbushë plotësisht je tën tuaj sentimentale. Përpiquni të evitoni përplasjet me superiorët tuaj.

Kuadër i qetë pasi edhe yjet kanë një t ranzi t të qetë në orbitë, por juve do të vazhdojë t’ju munguojë qetësia shpirtërore. Këtë e bëjnë akoma më ev iden te ndoshta problemet tuaja nanciare.

Me gjithë vështirësitë në të ci lat ndodheni, optimizmi juaj bën që t’i kaloni situatat pa ndonjë pasojë. Ndihma, mos u çuditni aspak, mund t’ju vijë pikërisht andej nga lindin problemet.

Pritet një ditë e mirë për nancat tuaj, për shkak të stiumujve që vijnë në këtë drejtim nga Merkuri pozitiv në shenjë. Saturni bën që sot të jeni me humor të alternuar, por edhe disi melankolikë.

Duket se janë shumë planetë që që qëndrojnë pas krahëveve duke ju mbështetur në shumë aspekte të jetës Megjithatë, nëse nuk mbani nën kontroll shpenzimet do keni probleme.

Qielli juaj sot mund të duket llimisht i turbullt, pasi është i ngarkuar me shumë planetë, por kjo nuk do të thotë se dita e sotme për ju do të ketë vetëm ngjyrën gri të mërzisë.

Për shkak të një Marsi që nuk është hiç “dashamirës” situata yjore duket paksa e pafavorshme për ju, por nga ana tjetër, Merkuri mund t’ju sjellë energjitë e nevojshme për t’ia dalë mbanë.

Dueti Uran –Afërditë në shenjë sot do të j e t ë m b ë s h t e t ë s j a kryesore për ju, prandaj parashikohet një ditë mjaft pozitive, si në planin ekonomik, ashtu edhe në atë afektiv. Mirë shëndeti.

Pas largimit të Marsit nga orbita negative, gjendja juaj shpirtërore do të vijë duke u përmirsuar, pas një periudhe aspak të mirë të ditëve të kaluara. Afërdita po ndikon pozitivisht në planin sentimental.


Mesi vazhdon të jetë në majëne Olimpit.

Kanë përfunduar 30ndeshje, cilën do tëspikasnit si më intere-santen?

SPORT

Finalistët

Rruga e dy ekipeve për në finale TIRANE

Çezare Prandeli, çeli i suksesit të Italisë

Demollari: Italiasurpriza e EuropianitAndres Iniesta futbollisti që ka spikatur më shumë

TIRANE

DYLBER BALLA

Sot do të zhvillohet finaljae kampionatit Europiantë futbollit Spanjë-Itali.

Ndeshja pritet që të ndiqet ngamiliona njerëz në mbarë botën,nuk bën përjashtim këtu edheShqipëria, një vend që spikatpër interesin e lartë të tifozëve.Por çfarë notemeriton ky ko-mpeticion prestig-joz, protagonistëtdhe finalistët e këtijEuropiani? Këtyre,por edhe shumëpyetjeve të tjera jupërgjigjet Sulej-man Demollari, njëprej legjendave tëfutbollit shqiptar.Demollari është njënga njerëzit në këtëvend që nuk mjaf-tojnë fjalët për tëpërshkruar të githa arritjet nëaspektin personal, por edhe medy Dinamot e tij dhe ko-mbëtaren. Në optikën e special-istit të futbollit finalja është nëekuilibër të plotë, ndërsa ko-mpeticioni meriton vlerësimmaksimal për nga mënyra e or-ganizmit shprehet profesori,ashtu sikur e thërrasin të gjithë,teksa në momentin e interv-istës e gjejmë në përkujdesje tëdjalit të tij, Dario,i cili vazhdonrrugën e të atit në futboll, porsi portierë.

Z. Demollari cili ështëinpresioni juaj për këtëedicion të kampionatitEuropian të futbollit?

Pa as më të voglin dyshimmendoj që ky ka qënë kampi-onati Europian më i bukur qëështë zhvilluar. Në të gjitha as-pektet niveli ka qënë në rritjenë krahasim me edicionet ekaluara. Personalisht më kalënë një shije të mirë dhe do tavlerësoja me nota maksimale.

A janë realizuar pritsh-mëritë tuaja për ekipetpretendente?

Spanja ishte e qartë që dotë ishte një prej finalisteve tëKievit, ndërsa finalistja tjetërmund të ishte edhe Anglia tëcilën e vlerësoj për kampi-onatin më të mitë në botë, paharruar këtu Gjermaninë.

Kush ka spikatuar mëshumë grupi apo individ-ualiteti?

Në optikën time nuk ka pa-

sur një futbollist që është cilë-suar për paraqitjen e tij si lid-

er në fushë, grupi ka qënë aiqë ka bërë diferencën. Mundtë veçoj Iniestën për perfor-mancën, por të ndërthurur megrupin, ndërsa Ronaldo nukishte në lartësinë e duhur,

Në fakt, për hir të sëvërtetës të gjitha ndeshjetkanë qënë mjaft interesantesepse ka qënë e vështirë që tëpërcaktoje fituesin pa vër-shëllimën e fundit të arbitrit.Kjo e ka bërë më të bukurgjithçka duke ngjallur inter-es të plotë.

Cila ka qënë surprizanë këto finale të Europi-nait?

Sigurisht që do të thojaHollanda, e cila u larguashumë shpejt në mënyrë të

papritur. Askush nuk e kish-te menduar një gjë të tillë mëpërpara, të gjithë e kishinkuotuar midis favoriteve përtë fituar trofeun.

Sipas jush çfarë shkoikeq që nuk funksionoiHollanda?

Futbollistët kryesorë tëekipit të Hollandës vinin nëkëto finale në një gjendjeaspak të mirë. Shnajder,Roben, Van Bomel por edhedy - tre elementë në mbrojtjekishin kaluar më parë një se-

LajmiSpecialisti i futbollit Sulejman Demollari nëprag të finales së kupës së Europës midis Span-jës dhe Italisë që do të zhvillohet sot në Kiev bënnjë rezyme për 30 ndeshjet e zhvilluara deri mëtani, favoritët dhe nivelin e kompeticionit.

UEFA

100 mln euro dhe plane për Euro 2020

Rruga e dy ekipeve finaliste për tëmbërritur në Kiev ka qënë shumë

e vështirë dhe është kryqëzuar në fazëne grupeve. Finalistja e parë, Spanja nëfazën e grupeve ka barazuar me Ital-inë, fituar me Irlandën dhe Kroacinë.Kalon grupin në vendin e parë dhe në

çerekfinale ndeshet me Francën, tëcilën e mund me lehtësi me rezultatin2-0, me dopietën e Alonsos. Nëgjysmëfinale shorti e vë përballë luzi-tanëve në derbin iberik. Kjo ishte pro-va gjenerale për ekipin e Del Boskestë cilën e kaloi pas 120 minutave, nëgjuajtjet e 11-metërshave me rezul-tatin 4-2. Për Italinë shorti ka qënë

më i vështirë, në grup kaloi si e dytaduke fituar me Irlandën dhe barazuarme Spanjën dhe Kroacinë. Çerekfina-let i rezervuan ndoshta kundërshtarinmë të vështirë të mundshëm, Anglinë,të cilën e mposhti me lehtësi të pa-parashikueshme duke habitur, provae së vërtetës ishte gjysmëfinalja për-ballë Gjermanisë.

Komiteti ekzekutiv I UEFA-sështë mbledhur gjatë ditës së sh-

tunë për të vendosur për shumën qëdo të përfitojnë ekipet që kanë mar-rë pjesë në kampionatin Europian tëfutbollit në Poloni dhe Ukrainë. Ske-ma përcakton se, 100 milionë eurote UEFA-s do të ndalen midis 53 fed-eratave europiane. Në raport mekatër vite më parë, numeri i ekipeveqë përfitojnë nga skema e re e pub-likuar nga komiteti eksekutiv i or-ganit më të lartë të futbollit europi-an shkon nga 180 në 580. Skemandarëse e parave përcaktohet nëraport me nivelin e pjesmarrjes, përekipe që kanë qënë pjesë e fazëskualifikuese të kampionatit Europi-an 2012. 40 milionë Euro do të sh-

kojnë për të gjithë futbollistët qëkanë marrë pjesë në fazën kuali-fikuese, ndërsa 60 milionë euro dotë shkojnë për futbollistët që kanëqënë pjeë e finaleve të komepticion-it në Poloni dhe Ukrainë. Në dek-laratën e lartpërmendur ka marrëpjesë edhe presidenti i UEFA-sMichel Platini. Gjatë konferencës përshtyp, Platini ka bërë edhe një dek-laratë surprizë për të gjithë duke de-klaruar se kampionati Europian i fu-tbollit në 2020 mund të zhvillohetnjëkohësisht në të gjtihë Europën,ose në 12-13 qytete të përzgjedhuranë të gjithë Europën. "Në komitetinEkzekutiv të UEFA-s një nismë e tillëka gjetur përkraje të gjërë, nuk ësh-të e pamundur për t'u realizuar njëgjë e tillë. Më duket një ide mjaft in-teresante duke u nisur nga organiz-imet e fundit në dy shtete të kampi-onatit Europian, e cila ka qënë e

mrekullueshme. Nuk është çudi qënë 2020 të zhvillonim një kampionatqë të shtrihej në të gjithë kontinen-tin dhe jo të përqëndrruar në një odedy vende" u shpreh Platini. Një ide etillë e shefit të UEFA-s pritet që tëmos kalojë në heshtje sepse do të gje-jë kundërshti te futbollistët. Nëse re-

alizohet një plan i tillë ekipet duhettë lëvizin me mijëra kilometrabrenda dy ditëve nga njëri qytet iEuropës në tjetrin duke u sfilitur.Kjo do të ulte rendimentin eekipeve dhe rriste shpenzimetpër tifozët. Ndërkohë që për-gatitjet për ceremoninëhapëse të finales së kampi-onatit Europian që do të zh-villohet në Kiev të Ukrainësvazhdojnë me ritme të larta.Ceremonia është planifikuartë zgjasë disa minuta për-para se të zbresin dy ekipetnë fushë për të startuar fina-len e shumëpritur. Në stadi-um pritet të jenë një numër imadh personalitetesh VIP ngatë gjithë shtetet e Europës përtë ndjekur këtë eventmadhështorë që përsëritetnjëherë në katër vite. Kapac-iteti i stadiumit të Kievitështë 70 mijë spektatorë.

Sulejman Demollari

FituesiNë përfundim të finales midisSpanjës dhe Italisë, Michel Platinido të dorëzojë trofeun e fituesitekipit kampion të Europës përedicionin e 14 të finaleve.

40 milionë Euro do të shkojnëpër të gjithë futbollistët qëkanë marrë pjesë në fazënkualifikuese, ndërsa 60 mil-ionë euro do të shkojnë përfutbollistët që kanë qënë pjesëe finaleve të komepticionit nëPoloni dhe Ukrainë


SPORT

zon me shumë probleme qëkulmuan me ekipin përfaqë-sues.

Kualifikimi i Greqisënë çerekfinale ishte sur-prizë për ju?

Për ata që e njohin mirëhistorinë e kompeticioneveEuropiane, sigurisht që nukka qënë surprizë sepse gjithç-ka është e mundur deri nëminutën e fundit. Greqia ish-te shembulli konkret qëshfrytëzoi fijen e fundit tëshpresës për t'u kualifikuar.

Për të ardhur në gjysmë-finale, e merituan katërekipet?

Besoj se po, pasi treguansuperioritet në fushë përballëkundërshtarëve. Italia ishtesurpriza sepse vinte pas prob-lemeve të 'Calcipolit'. KurseSpanja, Gjermani dhe Portu-galia e kanë merituar gjysmë-finalen.

Ndalemi te finalja emadhe Spanjë-Itali, cilinekipi shikoni favorit?

Spanja dhe Italia kanëardhur në finale me meritë tëplotë, iberikët dihej që do tëishte e vështitë t'i thyeje, sakaqItalia ka qënë surpriza. "Axur-rët" më kanë habitur me stiline lojës përballë Anglisë dheGjermanisë. Trajneri Prandelika bërë një punë të mrekul-lueshme, falë tij Italia është nëfinale. Sot shanset për të fituarjanë të barabata për të dy eki-pet, por cilido që të jetë e kamerituar plotësisht.

A mendoni që DelBoske do të zbresë nëfushë me një sulmues tëmirëfilltë?

Nuk besoj sepse mendoj qëdo t'i qëndrroj stoik deri nëfund ideve të tij, pavarsishtkritikave Bel Boske nuk e kapasur të lehtë të zbresë nëfushë me një sulmues të mirë-filltë, kur nuk e ka pasur njëtë tillë në gjendje. Mungesa eVilës është ndjerë, ndërsaTorres nuk është në formënmë të mirë fizike. Arma më rfortë e Spanjës është mes-fusha dhe pres të bëjë difer-encën.

Në mbyllje të interv-istës, për cilin ekip bënitifo?

Pas kombëtares, Dinamossë Tiranës dhe asaj të Buku-reshtit, Spanja është e prefer-uara ime për stilin e lojës. Sotpres të shijoj një finale meshumë emocione, pasi janë dynga ekipet më të mira në botë.

Statistika

Finalja 1mld Euro

Kapiteni spanjoll kërkon tripletën

Spanja kërkonhistorinë

Italia lavdinëBufon: Do të sfidojmë Spanjën

TIRANE

TrofeuKasijas, Iniesta edhe Pirlonë garë për Topin e Artë

Spanja është ekipi më imirë në Botë, por Italiado të shpallet kampione.Pavarsisht se kundërsh-tari do të zotërojë topin,ne do të bjmë lojën tonëduke pritur momentin eduhur për të goditur

ÇmimiFituesi i kampionatit Europian tëfutbollit do të përfitojë nga UEFA24 milionë euro. Në këtë shumënuk përfshihen të ardhurat ngareklamat dhe sponsorët.

KapiteniKasijas kërkon rekordin

Kapiteni dhe portieri i ekipit të Spanjës,Iker Kasijas është shumë pranë një re-kordi historik. Nëse legjenda spanjolle

do të fitojë ndeshjen finale përballë Ital-isë së Prandelit sonte, atëherë do të arrinte shi-

frën e 100 fitoreve me ekipin "La Roja". Aktu-alisht Kasijas është lideri i Spanjës duke ga-rantuar besimin e stafit tenik dhe futbollistëvenë fushë. Me ekipin e Spanjës kapiteni ka fitu-ar një kupë Europe në vitin 2008 në Austridhe kupën e Botës në Afrikë në 2010. Për të

vazhduar më pas në nivel klubesh meRealin e Madridit që nuk ka lënë asgjëpa fituar, madje me dopietë, përveckupës interkontinentale.

Sot në mbrëmje nëKiev do të zbresin në

fushë 1 miliardë euro.Kjo është vlera e të gjithëfutbollistëve të dy ekipe-ve finaliste. Spanja ështënë vendin e parë me 658milionë euro, ndërsa Ita-lia me 296 milionë euro.Futbollisti më i shtrenjtëi finales është Andres In-iesta, i cili kushton plot65 milionë euro.. PërItalinë vendin e parë e zëDe Rosi me 32 milionëeuro. Pikërisht nga fut-bollistë të tillë, vlera dhepaga e të cilëve ështëstratasferike pritet mëshumë në fushë për tëzhgjidhur ndeshjen.

Finalja e kampionatit Europian nuk do të jetë

vetëm një luftë midis Span-jës dhe Italisë për të fituartrofeun, por edhe një garëe hapur midis Kasijas, Ini-estës dhe Pirlos për të fitu-ar "Topin e Artë". Një rën-ditje të tillë e publikon epërditshmja spanjolle AS.Iker Kasijas është heroi iekipit të Spanjës dukedhënë maksimumin nëndeshjet kualifikuese poredhe në finalet e kompeti-cionit, me pritjet e tij kaqënë vendimtare dukeshpëtuar shumë herëportën nga gola të sig-urtë. Nuk do të ishte eçuditshme nësekapiteni do të fitonte"Topin e Artë" nëseSpanja do të shpallejkampione e Eu-ropës. Një tjetëremër i lakuar ështëedhe Andres Inies-ta, i cili ka qënëshumë herë pranëfitmit të këtij titulli,por në fund kolegui tij te Barcelona,Lionel Mesi ja karrëmbyer nëfund. Tani ështëmomenti qëm e s f u s h o r ispanjoll tëposedoj edhetitullin e vetëm

që i mungon në CV e tij.Megjithatë gjithçka do tëvaret nga paraqitja në fina-len e sotme në Kiev, nësefantazisti shkëlqen mepasimet e tijv e r t i k a l edhe gjuajtjete shpejtaatëherë ësh-të më pranëse kurrë. Një tjetër emërështë Andrea Pirlo që pa-varsisht moshës së madhevazhdon të dominojë nëmezin e fushës dukedrithëruar kundërshtarët

sa herë që prek topin.Pas paraqitjes mjaft të

Kur duhen edhe pakora nga finalja emadhe në orën 20:45

në stadiumin e Kievit të dyekipet kanë dhënë edhe de-klaratat e fundit për shtyp nëprag të supersfidës. Atmos-fera në të dy ekipet paraqitete mirë, teknikët janë duke idhënë dorën e fundit për-gatitjeve përpara se ekipet tëzbresin në fushë. Trajneri iekipit të Spanjës VincenteDel Boske është shprehur see ka gati formacionin me tëcilin do të përballet me Ital-inë. “Ka qënë shumë e vësh-tirë për të vendosur se kushdo të jetë në formacionin eparë dhe skemën me të cilëndo të përballojmë dhe tëkërkojmë të fitojmë përballënjë kundërshatri si Italia,loja e së cilës ka ardhur nërritje të vazhdueshme nëndeshjet e fundit. Megjithatëmendoj se e kam gjetur çels-in e suksesit për të trium-fuar. Formacionin e divetëm unë, futbollistët ako-ma nuk e kanë mësuar” ësh-të shprehur tekniku. Ngakrahu tjetër Çezare Prande-li theskon se nuk prêt qëekipi i tij të zotërojë lojënnga minuta e parë, porparashikon që Italia të fi-tojë në fund. “Spanja ështëekipi më i mirë në botë përmometin, pasi është kam-pionia e Europës dhe Botësnë fuqi. Ata kanë një armëshumë të fortë që ështëzotërimi i topit. Italia do tëbëjë lojën e saj dhe nuk dotë kërkojë të përqëndrro-het. Jemi krenarë që kemiarritur deri në finale dhe dotë kërkojmë që të trium-fojmë. Ekipi është nëgjendje shumë të mirë, fu-tbollistët janë të motivuarnë maksimum për të shk-ruar historinë”. Pas tekni-këve të dy ekipeve, rradhënpër të dhënë inpresionet efundit para sfidës e kanë pa-

sur kapitenët, Iker Kasijasdhe Buffon. “Gardiani”spanjoll thotë se do të jetë evështirë për të realizuartripletën por jo e pamun-dur. “Finalja e sotme nukështë e njëjtë me atë të katërapo dy viteve më parë, nëAustri-Zvicër dhe në Af-rikën e Jugut, me Italinëështë gjithmonë një ndeshjee vështirë, aq më tepër kurbëhet fjalë për një finale.Spanja do të synojë të bëjëtripletën. E rrespektojmë

kundërshtarin, por nuk ekemi aspak frikë”. SakaqBufon fillimisht shpreh ad-mirimin e tij për kapiteninspanjoll. “Kasijas është njëportierë i madh, ka bërë njëedicion të mrekullueshëm

dhe uroj të jetë në kulmin elartësisë sonte. MegjithatëItalia ka të gjitha shanset përtë sfiduar dominimin eSpanjës”

Sot në orën 20:45 në sta-diumin e Kievit do të zhvil-

mirë me Ju-ventusin nëkampionatdhe një fitimitë mundshëm

të kampionatitEuropian është i pari nëlistën e "axurrëve" që mundtë fitojë edhe këtë titull.Nga lista është larguarKristiano Ronaldo pashumbjes në gjysmëfinalepërballë Spanjës.

lohet finalja e kampionatit Eu-ropian të futbollit midis Span-jës dhe Italisë.


LAJME NGA BOTA

Departamenti i Marketingut:Cel: +355696060419

[email protected]

Shpërndarja:Saimir Zenelaj

Cel: +355696060418

• Alba MallteziDrejtore e Përgjithshme e Free and Fair Media Group

• Anila BashaDrejtore e Shqiptarja.com

• Arben RrozhaniKryeredaktor

Politika: Jakin Marena

Ekonomia: Genc Kondi

Kronika: Elton Qyno

Sociale: Esmeralda Keta

Kulturë: Admirina Peçi

Design: Altin AliajGenti Manelli

Website: Suela Gera Indrit Maraku

Redaksia: Rruga: “Dervish Hima” tre kullat, kulla e dytë-Tiranë. E-mail: [email protected] - Website: www.shqiptarja.com - Mobile: +355696060421 - Shtypur në shtypshkronjën: A.K shpk, Rruga 5 Maji, Tiranë

origjina e lajmit...

Jemi një grup mediatik i pavarur nga çdo parti në të cilin rregullatprofesionale të informacionit mbizotërojnë mbi luftërat politike

Lajmi në High Definition

TIRANE - DURRES - LEZHE - FIER

VALË UHFNË PREFEKTURAT:

TELEVIZIONI MË I RI INFORMATIVNË SHQIPËRI

Së shpejti...

NE SHQIPERI Televizoni Qyteti MRM Korçë Intel Media Fier Inkusat Pogradec TVM Devolli Devoll Vjosa Vlore Toshkez Lushnje Bradsat Elbasan Erzeni Shijak Luna Kavaje Mariuxho Bulqize Permeti Permet

Irla Berat Policani Berat Elbasan North & South Elbasan Kombi Fier Lushnja Lushnje Prrenjas Prrenjas Alfa Kabell Tirane Cakran Fier Kucova Kucove Lapardhaja Berat Brado Elbasan Orikumi Vlore Asparag Rrogozhine Mati Mat

Kukesi Kukes Orexh Fier Maqellara Diber Multivizion Kavaje Tata Junior B.Curri Divjaka Lushnje M&G Elbasan Ura Vajgurore Berat Saranda Digital Sarande Pupa Lushnje Roskovec Fier HB-CA Peshkopi Eri A&A Ballsh Iliria Berat

Reci KGM Lezhe S3 Tirane Ju-al Kruje Mamurras Lac Manastiri Fier Belshi Elbasan ARD&NET Fier

NE MAQEDONI Multimedia Maqedoni Telenet Maqedoni Skupi Cable Maqedoni

Mund ta ndiqni A1-Report në këto televizione kabllore:KANALI 50Do na ndiqni në të gjithë Shqipërinë, Maqedoni, Kosovë, Itali, Greqi dhe në pjesën tjetër të EuropësKANALI 158KANALI 158

Studiot e prodhimit A1

Rruga: “Aleksandër Moisiu”

ish-Kinostudio Shqipëria Sot

Redaksia & MarketingRruga: “Dervish Hima”,

Tre kullat, kulla e dytë, Tiranë

mobile: +355 69 60 60 421

marketing: +355 69 60 60 419

Rajoni i Washingtonit goditet nga stuhi të furishmeNjë numër stuhish të furishme goditën parmbrëmë zonën e Uashingtonit, duke ndërprerë rrymën elektrike për 1.5 milion banesa e biznese. Stuhitë me erëra të forta që lluan mbrëmë, shkulën pemë e dëmtuan edhe çatitë e disa banesave. Degë të thyera kishin bllokuar rrugë të rëndësishme në lagje periferike në Uashingtonit, në shtetet Merilend dhe Virxhinia. Zyrtarët kanë kon rmuar dy të vdekur në pjesën veriore të Virxhinias, si rezultat i rrëzimit të pemëve, transmeton VoA. Erërat me shpejtësi afro 130 kilometra në orë pasuan një ditë përvëluese, ku temeraturat arritën në 40 gradë celcius.

Egjipt: Presidenti Mohamed Mursi e dha betiminPresidenti i ri i Egjipit, Mohamed Mursi, nga Vëllazëria Myslimane, dikur e ndaluar, e ka dhënë dje betimin para Gjykatës Kushtetuese Supreme në Kajro. Fjalimin e tij inaugurues e ka mbajtur në Universitetin e Kajros, me ç’rast theksoi se në Egjipt do ta mbajë sistemin republikan dhe se do të jetë president i gjithë popullit. Kështu, Mursi u bë presidenti i pestë i Egjiptit, prej përmbysjes së monarkisë, para afro 60 viteve, dhe burrështetasi i parë islamist në botën arabe, i zgjedhur në mënyrë të lirë. Ai, në mënyrë simbolike dje e dha betimin edhe para masës në Sheshin Tahrir në Kajro, me ç’rast theksoi se do ta respektoj Kushtetutën. Zoti Mursi u ka tërhequr vërejtjen gjeneralëve që të mos i cungojnë të drejtat e tij.

Anan: Fuqitë botërore përgjegjëse për vrasjet në SiriI dërguari ndërkombëtar për Sirinë, Kofi Anan, u ka tërhequr dje vërejtjen fuqive botërore se do të jenë pjesërisht përgjegjëse për më tepër vrasje në Siri, nëse ato dështojnë të pajtohen se si ta përfundojnë konfliktin 16 mujor në Siri. Duke folur sot në hapje të takimit ndërkombëtar për Sirinë në Gjenevë të Zvicrës, zoti Anan theksoi se historia mund t’i gjykoj fuqitë botërore “ashpër” nëse ato dështojnë të krijojnë një dalje të besueshme nga kriza. Takimi është hapur përkundër mospajtimeve të ashpra ndërmjet fuqive perëndimore, në njërën anë, dhe Rusisë e Kinës, në anën tjetër.Fuqitë perëndimore dëshirojnë që presdienti Bashar al-Asad të largohet nga posti, si pjesë e procesit të tranzicionit, ndërsa mbështetësit opozitarë do të merrnin rol politik.

Përmbytje në Britani të MadheMot me shi dhe erë të fuqishme ka goditur pjesët veriore dhe qendrore të Britanisë së Madhe. Autoritetet në pjesët e rrezikuara kanë evakuuar qindra familje, kurse pa energji elektrike kanë ngelur rreth 15 mijë shtëpi, si dhe janë bllokuar disa rrugë lokale. Si pasojë e dëmtimit të binarëve, sot jashtë funksionit ka qenë linja hekurudhore mes Edinbrourghut dhe Newcatlet. Raportohet se nga përmbytjet e ka humbur jetën një burrë 66 vjeçar. “Ai ishte arsimtari im i matematikës. Shumë herë më ka ndihmuar në jetë. Thuhet se e ka parkuar makinën në rrugë dhe është munduar në rrugë të shkurtë të arrijë deri në shtëpinë e tij”, tha Richard Hafer, fermer.

Assange s’i bindet urdhrit për ekstradimThemeluesi i faqes WikiLeaks, Julien Assange ka vendosur që të mos i bindet urdhrit të policisë britanike për ekstradim në Suedi dhe do të qëndrojë në ambasadën e Ekuadorit. “Julien do të mbetet në ambasadë nën mbrojtjen e qeverisë së Ekuadorit”, ka thënë zëdhënësja e tij Susan Ben para gazetarëve që qëndronin jashtë ambasadës. Assange ndodhet në Ambasadën e Ekuadorit në Londër, ku ka kërkuar azil me shpresën për t’iu shmangur ekstradimit në Suedi apo transferimit të mëtejshëm në Shtetet e Bashkuara.

një pond virtuall me albaninë. pranga 4 mesueseve

Documents