NLPNLPSınırsız GüçSınırsız Güç

Hazırlayan : Reha YELKENHazırlayan : Reha YELKENKaynak: www.nlpat.comKaynak: www.nlpat.com

KALİBRASYONKALİBRASYON• Eğitimimize algılama konusuyla başlıyoruz. Eğitimimize algılama konusuyla başlıyoruz.

Algılarımız, dışarıdaki dünyanın zihnimizdeki Algılarımız, dışarıdaki dünyanın zihnimizdeki temsil ediliş biçimini dolayısıyla, neye tepki temsil ediliş biçimini dolayısıyla, neye tepki vereceğimizi sürekli etkiliyor.vereceğimizi sürekli etkiliyor.

• Karşılıklı sohbet eden Karşılıklı sohbet eden iki kişinin, aralarındaki iki kişinin, aralarındaki iletişimin, %7 si içerik iletişimin, %7 si içerik (söylenen söz), %38' i (söylenen söz), %38' i ses tonu (sessiz, ses tonu (sessiz, bağırarak.. vs.) ve geri bağırarak.. vs.) ve geri kalan %55 i de beden kalan %55 i de beden dili (fizyolji, jest ve dili (fizyolji, jest ve mimik) aracılığı ile mimik) aracılığı ile gerçekleşiyor.gerçekleşiyor.

55%38%

7%

• Demekki insanlar arasındaki iletişimde, ne Demekki insanlar arasındaki iletişimde, ne söylenildiğinden ziyade nasıl söylendiği ya da söylenildiğinden ziyade nasıl söylendiği ya da davranıldığı önemli, çünkü insan beyni tarafından davranıldığı önemli, çünkü insan beyni tarafından öncelikli olarak, sözsüz sinyaller yorumlanıyor. öncelikli olarak, sözsüz sinyaller yorumlanıyor.

• Birçok insan karşısındakiyle iletişim kurarken Birçok insan karşısındakiyle iletişim kurarken algılarını keskinleştirmeyi, dikkatini algılarını keskinleştirmeyi, dikkatini yoğunlaştırmayı (Kalibre etmeyi) ihmal eder. yoğunlaştırmayı (Kalibre etmeyi) ihmal eder.

• Kalibrasyonu zayıf olan kişiler, söylediklerini Kalibrasyonu zayıf olan kişiler, söylediklerini sabırla dinleyen bir kişinin, aslında kibarlığından sabırla dinleyen bir kişinin, aslında kibarlığından veya bizi kırmak istemediğinden dolayı sohbete veya bizi kırmak istemediğinden dolayı sohbete katlanmış olduğu gerçeğini algılayamaz. katlanmış olduğu gerçeğini algılayamaz.

• Kalibrasyonu zayıf olan bir satış temsilcisi ise, Kalibrasyonu zayıf olan bir satış temsilcisi ise, müşterisinin gerçek ihtiyacını veya ürünü satın müşterisinin gerçek ihtiyacını veya ürünü satın almak istemediğini zamanında algılayamaz ve almak istemediğini zamanında algılayamaz ve gereksiz dil dökebilir. gereksiz dil dökebilir.

Neden Kalibrasyon Neden Kalibrasyon ??• Beden dili öğretisini, tüm insanlar için genellemek Beden dili öğretisini, tüm insanlar için genellemek mümkün değildir. Konuşurken burnunu kaşıyan her mümkün değildir. Konuşurken burnunu kaşıyan her bireyin, her zaman yalan söylediğini iddia etmek bireyin, her zaman yalan söylediğini iddia etmek yargısız infaza benzer. yargısız infaza benzer. Bundan dolayı tüm dikkatimizi Bundan dolayı tüm dikkatimizi

o anda konuştuğumuz kişiye vermeliyizo anda konuştuğumuz kişiye vermeliyiz. . Algılarımız ne kadar açıksa, karşından Algılarımız ne kadar açıksa, karşından gelen sözlü veya sözsüz sinyalleri de o gelen sözlü veya sözsüz sinyalleri de o denli iyi algılayabilir ve kendi denli iyi algılayabilir ve kendi tepkilerimizi ona göre ayarlayabiliriztepkilerimizi ona göre ayarlayabiliriz. . Elbette bu yeni bir şey değildir. Çalan Elbette bu yeni bir şey değildir. Çalan telefona da cevap verdiğimizde dikkatle telefona da cevap verdiğimizde dikkatle dinlersek karşıdan gelen “alo” sesi dahi, dinlersek karşıdan gelen “alo” sesi dahi, karşımızdakinin ruh hali hakkında karşımızdakinin ruh hali hakkında çıkarımlarda bulunmamız için yeterli çıkarımlarda bulunmamız için yeterli olabiliyor. “Leb demeden leblebiyi olabiliyor. “Leb demeden leblebiyi anlama” becerini aşağıdaki uygulama anlama” becerini aşağıdaki uygulama önerileri ile geliştirebilirsin:önerileri ile geliştirebilirsin:

Uygulama önerisi:Uygulama önerisi:

a) En az iki dakika dikkatli bir şekilde, a) En az iki dakika dikkatli bir şekilde, partnerinizin beden dilini bilinçli bir şekilde partnerinizin beden dilini bilinçli bir şekilde gözlemleyin. Daha sonra çıkarımlarınız gözlemleyin. Daha sonra çıkarımlarınız hakkında partnerinizle konuşun. hakkında partnerinizle konuşun.

b) Bir partner ile birlikte bir video fragmanını b) Bir partner ile birlikte bir video fragmanını televizyonunuzun sesini tamamen kısarak televizyonunuzun sesini tamamen kısarak dikkatle izleyin. Gözlemlerinizin zihniniz dikkatle izleyin. Gözlemlerinizin zihniniz tarafından nasıl yorumlandığına dikkat edin. tarafından nasıl yorumlandığına dikkat edin. Daha sonra video fragmanını sesli izleyin ve Daha sonra video fragmanını sesli izleyin ve hatalı yorumlamalarınıza hangi sinyallerin hatalı yorumlamalarınıza hangi sinyallerin yol açtığını analiz etmeye çalışın. yol açtığını analiz etmeye çalışın.

KALİBRASYONKALİBRASYON

• Birinin yalan söylediğini nasıl Birinin yalan söylediğini nasıl anlayabilirsin? Belirtileri nelerdir?anlayabilirsin? Belirtileri nelerdir?

• Daha önce mutlaka karşındakinin Daha önce mutlaka karşındakinin doğruyu söylemediği hissine doğruyu söylemediği hissine kapılmışsındır. Yine de, bunca tecrübeye kapılmışsındır. Yine de, bunca tecrübeye rağmen bu soruya açıklayıcı, net bir rağmen bu soruya açıklayıcı, net bir cevap vermek kolay olmasa gerek. Peki cevap vermek kolay olmasa gerek. Peki nasıl kanaat getirebiliyoruz nasıl kanaat getirebiliyoruz karşımızdakine güvenebileceğimize yada karşımızdakine güvenebileceğimize yada güvenemeyeceğimize ? Konuşurken güvenemeyeceğimize ? Konuşurken sesinde dalgalanma mı oluyor ? Veya sesinde dalgalanma mı oluyor ? Veya göz temansından mı kaçınıyor ? Yoksa göz temansından mı kaçınıyor ? Yoksa sadece güvensiz birine mi benziyor ?... sadece güvensiz birine mi benziyor ?...

• Tüm bunlar beden dili konusundaki genellemelerdir. Her Tüm bunlar beden dili konusundaki genellemelerdir. Her insanın bir birey olarak özel olduğunu düşünürsek, bu insanın bir birey olarak özel olduğunu düşünürsek, bu genellemelerle yola çıkmak bizi yanıltabilir. Elbette genellemelerle yola çıkmak bizi yanıltabilir. Elbette sorunun cevabı geçen eğitim konumuzla ilgili. sorunun cevabı geçen eğitim konumuzla ilgili.

• Karşımızdakinde algılamış olduğumuz “Benzeşimli” Karşımızdakinde algılamış olduğumuz “Benzeşimli” sinyaller, bizde güven duygusu çağrıştırırken sinyaller, bizde güven duygusu çağrıştırırken “Benzeşimsiz” sinyaller ise güvensizliğe ve uyumsuzluğa “Benzeşimsiz” sinyaller ise güvensizliğe ve uyumsuzluğa neden olur. Bu sinyalleri (belirtileri) bilinçli olarak neden olur. Bu sinyalleri (belirtileri) bilinçli olarak algılayabilmek için Kalibrasyona ihtiyacımız var. algılayabilmek için Kalibrasyona ihtiyacımız var. Kalibrasyonu, karşımızdaki kişide oluşan küçük Kalibrasyonu, karşımızdaki kişide oluşan küçük değişimleri, bilinçli bir şekilde algılama becerisi olarakda değişimleri, bilinçli bir şekilde algılama becerisi olarakda tanımlayabiliriz tanımlayabiliriz

• Aşağıda belirtilen bazı ayrıntılar üzerinde algılarımızı Aşağıda belirtilen bazı ayrıntılar üzerinde algılarımızı yoğunlaştırıp, bu ayrıntılarda meydana gelen değişimleri yoğunlaştırıp, bu ayrıntılarda meydana gelen değişimleri gözlemlememiz bize ihtiyacımız olan ipuçlarını gözlemlememiz bize ihtiyacımız olan ipuçlarını sağlayacaktır. sağlayacaktır.

BODY TALKS !...BODY TALKS !...

• Kişiyi bir süre izledikten sonra davranış emareleri Kişiyi bir süre izledikten sonra davranış emareleri hakkında zihnimizde bir norm ya da standart değer hakkında zihnimizde bir norm ya da standart değer oluşacaktır. Belirlenmiş olan bu standart ya da oluşacaktır. Belirlenmiş olan bu standart ya da normdan sapma derecesi yükseldiğinde ise aradaki normdan sapma derecesi yükseldiğinde ise aradaki fark beynimiz tarafından öncelikli olarak fark beynimiz tarafından öncelikli olarak yorumlanarak stres hormonunun (cortisol) yorumlanarak stres hormonunun (cortisol) salgılanmasına, güvensizlik ve rahatsızlık hislerinin salgılanmasına, güvensizlik ve rahatsızlık hislerinin oluşmasına yol açacaktıroluşmasına yol açacaktır..

• Kalibrasyon becerisi zayıf olan kişilerde bu süreç Kalibrasyon becerisi zayıf olan kişilerde bu süreç bilinçdışı işler. NLP uygulayıcıları bu durumu bilinçdışı işler. NLP uygulayıcıları bu durumu benzeşimsiz (uyumsuz) benzeşimsiz (uyumsuz) iletişim kurma olarak iletişim kurma olarak tanımlar. Yani kişiye özgü, standart davranış tanımlar. Yani kişiye özgü, standart davranış emarelerinin dışına çıkma, söz (içerik) ile ses emarelerinin dışına çıkma, söz (içerik) ile ses tonunun özellikleri veya beden dilinin bize sunmuş tonunun özellikleri veya beden dilinin bize sunmuş olduğu belirtiler arasında bir uyumsuzluk söz olduğu belirtiler arasında bir uyumsuzluk söz konusudur. konusudur.

• Örneğin: "Bu akşam yemeğe çıkalım mı?" Örneğin: "Bu akşam yemeğe çıkalım mı?" sorusunu yönelttiğin partnerinin : “Canım sorusunu yönelttiğin partnerinin : “Canım istemiyor” sözleriyle teklifini geri istemiyor” sözleriyle teklifini geri çevirirken, diğer taraftan beden dili ve ses çevirirken, diğer taraftan beden dili ve ses tonuyla: “Aslında hiçte fena bir fikir değil”, tonuyla: “Aslında hiçte fena bir fikir değil”, anlamına gelen onaylayıcı sinyaller vermesi anlamına gelen onaylayıcı sinyaller vermesi bu duruma örnektir. bu duruma örnektir. Kişiden gelen sözlü Kişiden gelen sözlü (verbal) ve sözsüz (non-verbal) sinyallerin (verbal) ve sözsüz (non-verbal) sinyallerin birbiriyle çelişkili olması durumu NLP de birbiriyle çelişkili olması durumu NLP de “benzeşimsizlik” olarak tanımlanır. “benzeşimsizlik” olarak tanımlanır.

• Kalibrasyon konusunda deneyimli kişiler, Kalibrasyon konusunda deneyimli kişiler, algıladıkları sinyallerin kendi içindeki algıladıkları sinyallerin kendi içindeki uyumsuzluğunu, sapma derecesini uyumsuzluğunu, sapma derecesini farkedebilir ve iletişim sürecini buna göre farkedebilir ve iletişim sürecini buna göre yönlendirebilir.yönlendirebilir.

Altın kural:Altın kural: • Sunumlarda, iş görüşmelerinde, satış ve Sunumlarda, iş görüşmelerinde, satış ve

pazarlamada, partnerine aşkını ilan ederken, özür pazarlamada, partnerine aşkını ilan ederken, özür dilerken… dilerken… İnandırıcılığını arttırmak, karşındakinin İnandırıcılığını arttırmak, karşındakinin güvenini kazanmak istiyorsan benzeşimli iletişim güvenini kazanmak istiyorsan benzeşimli iletişim kurmaya özen gösterkurmaya özen göster. .

• Uygulama önerisi: Uygulama önerisi: • "Ya olduğun gibi görün , ya göründüğün gibi ol""Ya olduğun gibi görün , ya göründüğün gibi ol"

diyen Mevlana nın sözünden yola çıkarak, diyen Mevlana nın sözünden yola çıkarak, • a) a) Bir gün boyunca çevrendeki insanların seninle Bir gün boyunca çevrendeki insanların seninle

veya başkalarıyla konuşurken, kurmuş oldukları veya başkalarıyla konuşurken, kurmuş oldukları iletişimin ne kadar benzeşimli (Congurent) iletişimin ne kadar benzeşimli (Congurent) olduğunu dikkatle gözlemle (Kalibrasyonolduğunu dikkatle gözlemle (Kalibrasyon). ). Söylenen sözler ile beden dili - ses izdüşümü Söylenen sözler ile beden dili - ses izdüşümü arasındaki uyum veya uyumsuzlukları arasındaki uyum veya uyumsuzlukları gözlemlemeye çalış. gözlemlemeye çalış.

• b) Hiç tanımadığın halde sende güvensizlik b) Hiç tanımadığın halde sende güvensizlik hissi yaratan insanların iletişiminde, hissi yaratan insanların iletişiminde, benzeşimsiz belirtilerinin neler olduğuna benzeşimsiz belirtilerinin neler olduğuna dikkat et. dikkat et.

• c) Bir gün boyunca, bilinçli bir şekilde c) Bir gün boyunca, bilinçli bir şekilde bedeninin ve ses tonunun sözlerinle benzeşimli bedeninin ve ses tonunun sözlerinle benzeşimli olmasına, hatta altını çizmesine, olmasına, hatta altını çizmesine, vurgulamasına özen göster. Bu şekilde kurmuş vurgulamasına özen göster. Bu şekilde kurmuş olduğun iletişimin başkaları tarafından nasıl olduğun iletişimin başkaları tarafından nasıl algılandığına dikkat et. algılandığına dikkat et.

• d) Jest – mimik, ses tonu veya nefes alışındaki d) Jest – mimik, ses tonu veya nefes alışındaki mikro değişimleri bilinçli bir şekilde bastırarak mikro değişimleri bilinçli bir şekilde bastırarak partnerine yalan – yanlış bir hikaye anlat. Bunu partnerine yalan – yanlış bir hikaye anlat. Bunu yaparken benzeşimli iletişim kurmaya çalış. yaparken benzeşimli iletişim kurmaya çalış. Yaşayacağın zorluklara, bastırmak zorunda Yaşayacağın zorluklara, bastırmak zorunda kalacağın bedensel belirtilere dikkat et ve kalacağın bedensel belirtilere dikkat et ve farkındalık kazan. Partnerinin bir uyumsuzluk farkındalık kazan. Partnerinin bir uyumsuzluk algılayıp algılamayacağına dikkat et. algılayıp algılamayacağına dikkat et.

Not: Uygulama sonrasında partnerine neden yalan Not: Uygulama sonrasında partnerine neden yalan söylediğin konusunda benzeşimli bir açıklama yapmayı söylediğin konusunda benzeşimli bir açıklama yapmayı da unutma :)da unutma :)

HEDEFLER I.HEDEFLER I. Haftanın Metaforu:Haftanın Metaforu: • Bir kurbağayı kaynar su dolusu bir kazanın içine Bir kurbağayı kaynar su dolusu bir kazanın içine

attığımızda neler olur dersin?attığımızda neler olur dersin?• Tabiki kurbağa can havliyle kazandan dışarıya Tabiki kurbağa can havliyle kazandan dışarıya

sıçrayacaktır. Acı verici bir deneyim ve belki sıçrayacaktır. Acı verici bir deneyim ve belki birkaç yanığın ardından, muhtemelen yaşamına birkaç yanığın ardından, muhtemelen yaşamına kaldığı yerden devam edecektir. kaldığı yerden devam edecektir.

• Peki, başka bir kurbağa soğuk veya ılık su Peki, başka bir kurbağa soğuk veya ılık su dolusu bir kazanın içine atıldığında ve su yavaş dolusu bir kazanın içine atıldığında ve su yavaş yavaş ısıtıldığında neler olur dersin?yavaş ısıtıldığında neler olur dersin?

• Bu sefer kurbağa yaklaşan tehlikeden habersiz, Bu sefer kurbağa yaklaşan tehlikeden habersiz, kazanın içerisinde kalmaya devam edecektir. kazanın içerisinde kalmaya devam edecektir. Gittikçe artan su sıcaklığı kurbağayı daha da Gittikçe artan su sıcaklığı kurbağayı daha da sersemletecektir, taaki yerinden sersemletecektir, taaki yerinden kıpırdayabilecek hali kalmayana dek veee...kıpırdayabilecek hali kalmayana dek veee...

• İşte bu durum birçok insanın da yaşam İşte bu durum birçok insanın da yaşam öyküsüdür...öyküsüdür...

• İçerisinde bulundukları durum (sağlık, İçerisinde bulundukları durum (sağlık, ekonomik durum, sosyal çevre, kariyer, v.s.) ekonomik durum, sosyal çevre, kariyer, v.s.) zaman içerisinde yavaş yavaş değişime zaman içerisinde yavaş yavaş değişime uğrar. Bu değişimin belirtileri veya sonuçları uğrar. Bu değişimin belirtileri veya sonuçları ise adım adım, basamak basamak ve bazen ise adım adım, basamak basamak ve bazen de gecikmeli olarak yaşanır. Yıllarca hiçbir de gecikmeli olarak yaşanır. Yıllarca hiçbir şikâyeti olmadan sigara veya alkol bağımlısı şikâyeti olmadan sigara veya alkol bağımlısı olarak yaşamını sürdüren birinin bir anda olarak yaşamını sürdüren birinin bir anda kalp krizi geçirmesi veya akciğer kanserine kalp krizi geçirmesi veya akciğer kanserine yakalandığını öğrenmesi, sonuçları yakalandığını öğrenmesi, sonuçları gecikmeli olarak ortaya çıkan değişim gecikmeli olarak ortaya çıkan değişim süreçlerine basit bir örnektir. süreçlerine basit bir örnektir.

"Kurbağa çorbası sever misin?" :)

• Değişim süreçleri adım adım, basamak basamak ve Değişim süreçleri adım adım, basamak basamak ve gecikmelerle yaşandığından birçok insan, yaşam gecikmelerle yaşandığından birçok insan, yaşam koşullarındaki olumlu veya olumsuz yöndeki hassas koşullarındaki olumlu veya olumsuz yöndeki hassas fakat ivmesel değişimlere zamanında gereken fakat ivmesel değişimlere zamanında gereken tepkiyi veremez. Yaşam kalitesi yavaş yavaş fakat tepkiyi veremez. Yaşam kalitesi yavaş yavaş fakat istikrarlı bir şekilde kötüye giden birçok kişi, istikrarlı bir şekilde kötüye giden birçok kişi, kendisini bir anda şeytan üçgeninin (veya kendisini bir anda şeytan üçgeninin (veya kaynayan kazanın) içerisinde buluverir ve dışına kaynayan kazanın) içerisinde buluverir ve dışına çıkabilecek gücü kendisinde bulamaz.çıkabilecek gücü kendisinde bulamaz.

Ne yapabiliriz?Ne yapabiliriz?

• Bu tehlikeli akıntılara kapılmamızı Bu tehlikeli akıntılara kapılmamızı önleyecek ve yaşamda bize daha fazla önleyecek ve yaşamda bize daha fazla kontrol sağlayacak olan en önemli kontrol sağlayacak olan en önemli unsur hedeflerimizdir. İyi tanımlanmış unsur hedeflerimizdir. İyi tanımlanmış hedefler, bizi motive eder, algılarımızı hedefler, bizi motive eder, algılarımızı sürekli olarak yönlendirir ve sürekli olarak yönlendirir ve amaçlarımız doğrultusunda amaçlarımız doğrultusunda odaklanmamızı sağlar.odaklanmamızı sağlar.

• Geçtiğimiz son beş seneyi şöyle bir gözünün Geçtiğimiz son beş seneyi şöyle bir gözünün önüne getir. Beş sene ne kadarda çabuk önüne getir. Beş sene ne kadarda çabuk geçebiliyor öyle değil mi ? Bugün geçebiliyor öyle değil mi ? Bugün bulunduğun yer, geçtiğimiz seneler bulunduğun yer, geçtiğimiz seneler içerisinde verdiğin kararlar ve odaklandığın içerisinde verdiğin kararlar ve odaklandığın veya odaklanmadığın hedeflerin bir veya odaklanmadığın hedeflerin bir sonucudur, fark edebiliyor musun? Karşına sonucudur, fark edebiliyor musun? Karşına olağanüstü bir mani çıkmazsa, günümüzden olağanüstü bir mani çıkmazsa, günümüzden beş sene sonrasına da ulaşacaksın...beş sene sonrasına da ulaşacaksın...

• Fakat nereye? Asıl önemli olan Fakat nereye? Asıl önemli olan soruda budur! Varmak istediğin soruda budur! Varmak istediğin yeri biliyor musun? Nereye yeri biliyor musun? Nereye gideceğimizi bilmeden yola gideceğimizi bilmeden yola çıkmanın rüzgârda savrulan bir çıkmanın rüzgârda savrulan bir yapraktan hiçbir farkı yoktur! yapraktan hiçbir farkı yoktur! Aradığımız şeyi iyi Aradığımız şeyi iyi tanımlamamışsak bulacağımız tanımlamamışsak bulacağımız şeylerin, aramakta olduğumuz şeylerin, aramakta olduğumuz şeyler olduklarını nasıl şeyler olduklarını nasıl bilebiliriz? Hedefler belirleyip bilebiliriz? Hedefler belirleyip hayatımız için bir standart hayatımız için bir standart koymazsak karşımıza çıkacak koymazsak karşımıza çıkacak olanlara boyun eğmek zorunda olanlara boyun eğmek zorunda kalabiliriz.  kalabiliriz.  

• ““Ne istediğine karar ver, çünkü Ne istediğine karar ver, çünkü değişim kararla başlar!”değişim kararla başlar!”

Uygulama önerisi:Uygulama önerisi:

• Bir kağıt ve kaleme ihtiyacın var. Bir kağıt ve kaleme ihtiyacın var. (Kaybedilmek üzere, gazetenin köşesinden (Kaybedilmek üzere, gazetenin köşesinden yırttığımız rasgele bir kâğıt parçasından söz yırttığımız rasgele bir kâğıt parçasından söz etmediğimi anlamışsındır).etmediğimi anlamışsındır).

• Şimdi uzun ve kısa vadede ulaşmayı arzu Şimdi uzun ve kısa vadede ulaşmayı arzu ettiğin hedefleri tanımlayarak yazmaya başla. ettiğin hedefleri tanımlayarak yazmaya başla. Örneğin: "Birinci hedefim, başarılı olmak Örneğin: "Birinci hedefim, başarılı olmak istiyorum”. Bu iyi tanımlanmış bir hedef istiyorum”. Bu iyi tanımlanmış bir hedef değildir. Nasıl ? Ne kadar ? Nerede ? Ne değildir. Nasıl ? Ne kadar ? Nerede ? Ne zaman ? Kiminle birlikte başarılı olmak zaman ? Kiminle birlikte başarılı olmak istiyorum ? ve benzeri sorular hedefini istiyorum ? ve benzeri sorular hedefini tanımlamaya ve onu gerçekleşebilir kılmaya tanımlamaya ve onu gerçekleşebilir kılmaya yardımcı olacaktır.yardımcı olacaktır.

Henüz ulaşmadığın bir hedefi Henüz ulaşmadığın bir hedefi tanımlamakta zorlanıyorsan şunu da tanımlamakta zorlanıyorsan şunu da

deneyebilirsin:deneyebilirsin: • Farzet ki bir eşyanı kaybettin. Farzet ki bir eşyanı kaybettin.

Gazeteye bir kayıp ilanı Gazeteye bir kayıp ilanı vereceksin, ilanda bu eşyayı vereceksin, ilanda bu eşyayı nasıl tanımlardın...? Şimdi nasıl tanımlardın...? Şimdi henüz ulaşmadığın fakat henüz ulaşmadığın fakat ulaşmayı arzu ettiğin şeyleri, ulaşmayı arzu ettiğin şeyleri, aslında önceden sahip olduğun aslında önceden sahip olduğun fakat, bir eşya misali yitirdiğini fakat, bir eşya misali yitirdiğini farzet. Akıl gözünde farzet. Akıl gözünde canlandırma yaparak, onu canlandırma yaparak, onu bulmak için detaylar içeren bir bulmak için detaylar içeren bir kayıp ilanı verdiğini kayıp ilanı verdiğini düşünebilirsin... düşünebilirsin...

• Unutma, zihninde ulaşılabilir bir sonuç Unutma, zihninde ulaşılabilir bir sonuç oluşturursan, o sonuca ulaşmak yönünde ilk oluşturursan, o sonuca ulaşmak yönünde ilk ve en büyük adımı atmış olursun!ve en büyük adımı atmış olursun!

• Yazmış olduklarını titizlikle sakla! Uygulama Yazmış olduklarını titizlikle sakla! Uygulama esnasından aklından geçen düşüncelerine esnasından aklından geçen düşüncelerine ve hissettiklerine dikkat et ve not al. ve hissettiklerine dikkat et ve not al. Haftaya hedeflerini birlikte gözden Haftaya hedeflerini birlikte gözden

geçireceğiz.geçireceğiz.

HEDEFLER II.HEDEFLER II.

Merhaba, Merhaba,

• Geçen sayıdaki uygulama önerisinde Geçen sayıdaki uygulama önerisinde hedeflerini bir kâğıda yazmanı hedeflerini bir kâğıda yazmanı istemiştim. “Hedeflerin doğru istemiştim. “Hedeflerin doğru tanımlanması” konusu ile devam tanımlanması” konusu ile devam edebilmemiz için hedeflerinin şu anda edebilmemiz için hedeflerinin şu anda yazılı olarak elinin altında olması yazılı olarak elinin altında olması gerekiyor. Hazırlamak için henüz gerekiyor. Hazırlamak için henüz fırsat bulamadıysan, okumaya devam fırsat bulamadıysan, okumaya devam etmeden önce, 5 dakikanı etmeden önce, 5 dakikanı ayırabilirsin… ayırabilirsin…

• NLP, arzu ettiğin sonuçlara ulaşabilmen NLP, arzu ettiğin sonuçlara ulaşabilmen için, hedef odaklı sistematik bir yapı sunar. için, hedef odaklı sistematik bir yapı sunar. Hedeflerimiz doğrultusunda herhangi bir Hedeflerimiz doğrultusunda herhangi bir şey yapabilme yeteneğimiz, sinir şey yapabilme yeteneğimiz, sinir sistemimizi doğru yönlendirmemize sistemimizi doğru yönlendirmemize bağlıdır. Tanımladığımız hedeflerin, bağlıdır. Tanımladığımız hedeflerin, arzuladığımız sonuçlara ulaşabilmemiz için arzuladığımız sonuçlara ulaşabilmemiz için ihtiyaç duyacağımız davranışları üretmek ihtiyaç duyacağımız davranışları üretmek yönünde, sinir sistemimizi uyarıcı bir yönünde, sinir sistemimizi uyarıcı bir niteliği vardır. Yani bir hedef tasarımı niteliği vardır. Yani bir hedef tasarımı yaparken, aslında beynimizi yaparken, aslında beynimizi programlıyoruz. Bu program, zihinsel, programlıyoruz. Bu program, zihinsel, stratejik bir sürecin başlamasına neden stratejik bir sürecin başlamasına neden olur. Stratejilerin işlevselliğini test etmede olur. Stratejilerin işlevselliğini test etmede kullanılan TOTE-Modeli, bu karmaşık kullanılan TOTE-Modeli, bu karmaşık sürecin basitleştirilmiş akış şemasını sürecin basitleştirilmiş akış şemasını aşağıdaki gibi görselleştirir. aşağıdaki gibi görselleştirir.

UYGUNLUK KRİTERLERİUYGUNLUK KRİTERLERİ

1. Hedefin Olumlu Tanımlanması1. Hedefin Olumlu Tanımlanması

• Hedefini tanımlarken dikkat Hedefini tanımlarken dikkat etmen gereken ilk koşul, etmen gereken ilk koşul, istenilen sonucun olumlu bir istenilen sonucun olumlu bir biçimde formüle edilmesidir. biçimde formüle edilmesidir. Hedeflerini tanımlarken olumsuz Hedeflerini tanımlarken olumsuz bir tanımlamadan yola çıkmak, bir tanımlamadan yola çıkmak, sorunlara odaklanmana neden sorunlara odaklanmana neden olup, asıl hedeflerin yolunda olup, asıl hedeflerin yolunda ilerlemeni zorlaştıracaktır.ilerlemeni zorlaştıracaktır.

• ““Pembe benekli bir fili aklına getirme!” Pembe benekli bir fili aklına getirme!” dediğimde , zihninde pembe benekli bir fil dediğimde , zihninde pembe benekli bir fil canlandırmaman insanüstü bir çaba canlandırmaman insanüstü bir çaba gerektirir.Zihnimiz olumsuzu canlandıramaz. gerektirir.Zihnimiz olumsuzu canlandıramaz. Önce ona odaklanır ve daha sonra silmeye Önce ona odaklanır ve daha sonra silmeye çalışır. Veya Paris'e gitmek için seyahate çalışır. Veya Paris'e gitmek için seyahate çıkmak istemiyorsan, bunun sana çıkmak istemiyorsan, bunun sana önümüzdeki tatil için plan yapmada faydası önümüzdeki tatil için plan yapmada faydası olmayacaktır. Beynimizin bu çalışma olmayacaktır. Beynimizin bu çalışma prensibini göz önünde bulundurarak başarılı prensibini göz önünde bulundurarak başarılı sonuçlar üretebilmemiz için, olumlu girdilere sonuçlar üretebilmemiz için, olumlu girdilere ihtiyacımız vardır. Ne istediğin üzerinde ihtiyacımız vardır. Ne istediğin üzerinde düşünmek, soruna değil, hedefe düşünmek, soruna değil, hedefe odaklanmanı sağlayarak, seni sonuca odaklanmanı sağlayarak, seni sonuca yöneltecektir. yöneltecektir.

2. Hedeflerin denetim altında 2. Hedeflerin denetim altında olmasıolması

• İkinci koşul, tanımladığın İkinci koşul, tanımladığın hedefinin senin denetimin hedefinin senin denetimin altında olmasıdır. altında olmasıdır. Hedeflerine ulaşabilmen Hedeflerine ulaşabilmen tamamen başka insanların tamamen başka insanların insiyatifi altındaysa, insiyatifi altındaysa, hedefin kendi denetim hedefin kendi denetim alanının dışında yer alıyor alanının dışında yer alıyor demektir. demektir.

• ““Çocuklarımın başarılı olmasını istiyorum” Çocuklarımın başarılı olmasını istiyorum” veya “Eşimin beni daha çok sevmesini veya “Eşimin beni daha çok sevmesini istiyorum”, ve benzeri tanımlamalar, istiyorum”, ve benzeri tanımlamalar, doğrudan kendi denetimimiz altında değildir. doğrudan kendi denetimimiz altında değildir. Başka birini, istemekle değiştiremezsiniz. Başka birini, istemekle değiştiremezsiniz. Değiştirebileceğimiz tek kişi kendimiz Değiştirebileceğimiz tek kişi kendimiz olduğumuza göre, hedeflerimizde sorumluluk olduğumuza göre, hedeflerimizde sorumluluk üstlenmemiz gerekir. Ör: "Çocuklarımın üstlenmemiz gerekir. Ör: "Çocuklarımın okulda başarılı olmasını istiyorum" (öz-okulda başarılı olmasını istiyorum" (öz-denetimsiz hedef), yerine: "Çocuklarıma her denetimsiz hedef), yerine: "Çocuklarıma her akşam ödevlerini yaparken yarım saat destek akşam ödevlerini yaparken yarım saat destek olacağım" (özdenetimli hedef). Hedeflerini olacağım" (özdenetimli hedef). Hedeflerini tanımlarken kendine şu soruyu sorabilirsin: tanımlarken kendine şu soruyu sorabilirsin: Hedefime ulaşabilmem için kendi denetimim Hedefime ulaşabilmem için kendi denetimim altında neler yapabilirim? Sorunun yanıtı, altında neler yapabilirim? Sorunun yanıtı, kendi denetiminde sonuçlar üretebilmen için kendi denetiminde sonuçlar üretebilmen için somut adımlar atabilmeni sağlayacaktır. somut adımlar atabilmeni sağlayacaktır.

3. Hedefin somutlaştırması ve başarı 3. Hedefin somutlaştırması ve başarı kanıtıkanıtı

• Üçüncü koşul, hedeflerin Üçüncü koşul, hedeflerin mümkün olduğunca somut mümkün olduğunca somut ve detaylı tanımlanmasıdır. ve detaylı tanımlanmasıdır. Mutlu, başarılı veya zengin Mutlu, başarılı veya zengin olmak istiyorum, somut olmak istiyorum, somut tanımlamalar değildir. Bu tanımlamalar değildir. Bu ve benzeri genellemeleri, ve benzeri genellemeleri, hedefinizi tanımlarken hedefinizi tanımlarken kullanmamaya özen kullanmamaya özen gösterin çünkü belirgin gösterin çünkü belirgin ölçüleri, boyutları veya ölçüleri, boyutları veya oranları yoktur ve bizi bir oranları yoktur ve bizi bir sonuca ulaştırmazlar.sonuca ulaştırmazlar.

• ““Kiminle mutlu olmak istiyorum? Nasıl zengin Kiminle mutlu olmak istiyorum? Nasıl zengin olmak istiyorum? Hangi alanda nasıl başarılı olmak istiyorum? Hangi alanda nasıl başarılı olmak istiyorum?” gibi sorulara vereceğin olmak istiyorum?” gibi sorulara vereceğin cevaplar ile, hedefini somutlaştırarak bir cevaplar ile, hedefini somutlaştırarak bir ilerleme kaydedebilirsin. Hedefini ilerleme kaydedebilirsin. Hedefini somutlaştırdıktan sonra kendine şu soruları somutlaştırdıktan sonra kendine şu soruları sor: “Hedefime ulaştığımı tam olarak nasıl sor: “Hedefime ulaştığımı tam olarak nasıl bileceğim? Ne yapıyor ? Ne işitiyor veya ne bileceğim? Ne yapıyor ? Ne işitiyor veya ne hissediyor olacağım?. Bu sorulara vereceğin hissediyor olacağım?. Bu sorulara vereceğin cevaplar senin başarı kanıtın olacak. cevaplar senin başarı kanıtın olacak. Hedeflerin yolunda davranış sergilerken, elde Hedeflerin yolunda davranış sergilerken, elde edeceğin bütün sonuçlar, zihin tarafından edeceğin bütün sonuçlar, zihin tarafından sürekli olarak başarı kanıtıyla sürekli olarak başarı kanıtıyla karşılaştırılarak, yolun neresinde olduğumuz karşılaştırılarak, yolun neresinde olduğumuz konusunda bize geri bildirim sunacaktır. Bu konusunda bize geri bildirim sunacaktır. Bu şekilde hatalarımızdan ders alırız ve şekilde hatalarımızdan ders alırız ve davranışlarımızı yeniden düzenleyebiliriz. davranışlarımızı yeniden düzenleyebiliriz.

4. Hedefin uygun büyüklükte olması4. Hedefin uygun büyüklükte olması

• Hedefinin çok küçük olması Hedefinin çok küçük olması durumumda, harekete durumumda, harekete geçebilmen için gerekli olan geçebilmen için gerekli olan motivasyonu bulamayabilirsin. motivasyonu bulamayabilirsin. Bu durumda kendine, “Bu Bu durumda kendine, “Bu hedefime ulaşmam bana ne hedefime ulaşmam bana ne kazandıracak?” sorusunu kazandıracak?” sorusunu sorarak bir üst çıkarım elde sorarak bir üst çıkarım elde edeceksin. Gerekirse sorunu bu edeceksin. Gerekirse sorunu bu üst çıkarım için de tekrarla. Elde üst çıkarım için de tekrarla. Elde edeceğin üst-üst çıkarımın edeceğin üst-üst çıkarımın sağlayacağı motivasyon, sağlayacağı motivasyon, harekete geçmeni harekete geçmeni kolaylaşacaktır. kolaylaşacaktır.

• Hedef: “Çalışma masamı toparlamak Hedef: “Çalışma masamı toparlamak istiyorum.” -------- Motivasyon = istiyorum.” -------- Motivasyon = Soru: Soru: “Toplanmış bir çalışma masası bana ne “Toplanmış bir çalışma masası bana ne sağlayacak?”sağlayacak?”

• Üst çıkarım: "Düzenli - stressiz bir çalışma Üst çıkarım: "Düzenli - stressiz bir çalışma ortamı” -------- Motivasyon = ortamı” -------- Motivasyon = Soru: “Stressiz Soru: “Stressiz bir çalışma ortam bana ne sağlayacak?”bir çalışma ortam bana ne sağlayacak?”

• Üst çıkarım: “İşimde daha çok başarı, Üst çıkarım: “İşimde daha çok başarı, kalite…” -------- Motivasyon = kalite…” -------- Motivasyon =

• Veya uzun vadede gerçekleşecek olan çok Veya uzun vadede gerçekleşecek olan çok büyük bir hedefin varsa, hedefin uzaklığı büyük bir hedefin varsa, hedefin uzaklığı veya büyüklüğü, ümitsizlik ve korku veya büyüklüğü, ümitsizlik ve korku duygularının etkisiyle, motivasyon kaybına duygularının etkisiyle, motivasyon kaybına neden olabilir. Bunun için, onu küçük neden olabilir. Bunun için, onu küçük bölümlere ayırarak, ulaşılabilmesi daha bölümlere ayırarak, ulaşılabilmesi daha kolay ara hedefler haline dönüştürebilirsin... kolay ara hedefler haline dönüştürebilirsin...

5. Hedefin ekolojik olması5. Hedefin ekolojik olması

• Hedefin yolunda elde edeceğin bütün Hedefin yolunda elde edeceğin bütün sonuçları, bir göle (yaşamına) atılan sonuçları, bir göle (yaşamına) atılan çakıl taşları gibi düşünebilirsin. Taş, çakıl taşları gibi düşünebilirsin. Taş, suya değdiği yerin merkezinden dışa suya değdiği yerin merkezinden dışa doğru halkalar halinde değişim doğru halkalar halinde değişim dalgaları oluşturacaktır. Aynı şekilde dalgaları oluşturacaktır. Aynı şekilde yaşamındayaşamında

• yapacağın her türlü değişiklik, seni oluşturan yapacağın her türlü değişiklik, seni oluşturan ve seninde bir parçası olduğun sistemleri ve seninde bir parçası olduğun sistemleri aşama aşama etkisi altına alacaktır. Bunun için aşama aşama etkisi altına alacaktır. Bunun için hedeflerimizin yaşamımızın diğer alanlarıyla da hedeflerimizin yaşamımızın diğer alanlarıyla da ekolojik bir uyum içerisinde olmasına özen ekolojik bir uyum içerisinde olmasına özen göstermemiz gerekiyor.göstermemiz gerekiyor.

• Örnek: Gündüz işinin dışında bir de geceleri Örnek: Gündüz işinin dışında bir de geceleri çalışmaya başlamanın sana sağlayacağı artı çalışmaya başlamanın sana sağlayacağı artı kazancın yanında bu değişim, ruhsal ve kazancın yanında bu değişim, ruhsal ve bedensel sağlığın üzerinde olumsuz etkileri bedensel sağlığın üzerinde olumsuz etkileri de beraberinde getirecektir. Elde edeceğin de beraberinde getirecektir. Elde edeceğin olası olumsuz etkileri değerlendirip bunlara olası olumsuz etkileri değerlendirip bunlara değip değmeyeceğini sorgula. Değiyorsa değip değmeyeceğini sorgula. Değiyorsa olumsuz etkileri en aza indirgemek için olumsuz etkileri en aza indirgemek için hedeflerin üzerinde gereken değişiklikleri hedeflerin üzerinde gereken değişiklikleri yap.yap.

Hedefinin Ekolojik Sınamasını şu Hedefinin Ekolojik Sınamasını şu

sorularla yapabilirsin:sorularla yapabilirsin: • ""Hedefime ulaşmam başka kimleri ve ya neleri Hedefime ulaşmam başka kimleri ve ya neleri

etkileyecek?"etkileyecek?"• "Hedefime şimdi ulaşmış olsaydım, bu "Hedefime şimdi ulaşmış olsaydım, bu

yaşamımda başka ne tür değişiklikleri yaşamımda başka ne tür değişiklikleri beraberinde getirirdi?“beraberinde getirirdi?“

Tebrikler! Tebrikler! • Hedeflerin yukarıdaki kriterler ile uyum Hedeflerin yukarıdaki kriterler ile uyum

içerisindeyse, artık ne istediğini bilen, olumlu, içerisindeyse, artık ne istediğini bilen, olumlu, ulaşılabilir, uygun büyüklükte ve yaşamının ulaşılabilir, uygun büyüklükte ve yaşamının diğer alanlarıyla uyumlu çekici bir hedefin var. diğer alanlarıyla uyumlu çekici bir hedefin var.

• Şimdi sıra sende! En uzak seyahatler bile ilk Şimdi sıra sende! En uzak seyahatler bile ilk adımı atmakla başlar... adımı atmakla başlar...

TEMSİL SİSTEMİ I.TEMSİL SİSTEMİ I.

• Çevremizde olup bitenleri duyularımız Çevremizde olup bitenleri duyularımız aracılığıyla algılarız. Cisimleri gözlerimizle aracılığıyla algılarız. Cisimleri gözlerimizle görür, sesleri kulaklarımızla işitiriz. İyi ve görür, sesleri kulaklarımızla işitiriz. İyi ve kötü kokuları, burnumuzla algılarız. kötü kokuları, burnumuzla algılarız. Besinlerin tatlarını dilimizle tadar, cisimlerin Besinlerin tatlarını dilimizle tadar, cisimlerin sertliğini, yumuşaklığını, soğukluğunu ve sertliğini, yumuşaklığını, soğukluğunu ve sıcaklığını derimizle hissederiz. Uyarıcıların sıcaklığını derimizle hissederiz. Uyarıcıların alınmasını sağlayan yapılar, reseptörler alınmasını sağlayan yapılar, reseptörler olarak adlandırılır. Reseptörlerle alınan olarak adlandırılır. Reseptörlerle alınan uyarılar, duyusal sinirlerle beynin ilgili uyarılar, duyusal sinirlerle beynin ilgili merkezlerine iletilir. merkezlerine iletilir.

• Kısacası duyu organlarımız, çevreden gelen Kısacası duyu organlarımız, çevreden gelen uyarıları, duyu sinirleri aracılığı ile elektro-uyarıları, duyu sinirleri aracılığı ile elektro-kimyasal sinyaller olarak beynimize gönderir. kimyasal sinyaller olarak beynimize gönderir. Hafızamız tarafından kodlanan bu veriler, dış Hafızamız tarafından kodlanan bu veriler, dış uyarıcının zihnimiz içerisindeki temsilini uyarıcının zihnimiz içerisindeki temsilini oluşturur. Yani dış uyarıcılar, şu anda okumuş oluşturur. Yani dış uyarıcılar, şu anda okumuş olduğun satırlar dahil olmak üzere, zihnimizde olduğun satırlar dahil olmak üzere, zihnimizde duysal deneyimler olarak temsil (represent) duysal deneyimler olarak temsil (represent) edilir. Duymadım, görmedim veya edilir. Duymadım, görmedim veya söylememiştin, deme sakın... :)söylememiştin, deme sakın... :)

Zihnindeki dünya...Zihnindeki dünya...

• Zihnindeki belli bir hatırayı nasıl temsil Zihnindeki belli bir hatırayı nasıl temsil ettiğinin farkında mısın? Geçmişte sana ettiğinin farkında mısın? Geçmişte sana büyük korku veya heyecan yaşatmış büyük korku veya heyecan yaşatmış olan bir anıyı düşünmeni istiyorum. olan bir anıyı düşünmeni istiyorum. Yardımı olacaksa gözlerini kapat ve Yardımı olacaksa gözlerini kapat ve kendi içine odaklan. Zihninde, nelerin kendi içine odaklan. Zihninde, nelerin canlanacağına dikkat et. Bunu hemen canlanacağına dikkat et. Bunu hemen şimdi deneyebilirsin.şimdi deneyebilirsin.

• Şimdi yeniden üzerinde düşünmeni Şimdi yeniden üzerinde düşünmeni istiyorum, aklına gelen ilk şey neydi? Bir istiyorum, aklına gelen ilk şey neydi? Bir görüntü mü canlandı gözünün önünde? görüntü mü canlandı gözünün önünde? Yoksa olayla ilgili bir ses veya yaşadığın Yoksa olayla ilgili bir ses veya yaşadığın yoğun bir duygu muydu? Yaşamış olduğun yoğun bir duygu muydu? Yaşamış olduğun deneyimin zihnindeki yapı taşları ve temsil deneyimin zihnindeki yapı taşları ve temsil ediliş biçimleri daha çok görsel mi, işitsel mi ediliş biçimleri daha çok görsel mi, işitsel mi yoksa dokunsal (kinestetik) nitelikte miydi?yoksa dokunsal (kinestetik) nitelikte miydi?

Temsil Sistemi (Representation-Temsil Sistemi (Representation-System)System)

• Temsil sistemimiz Temsil sistemimiz (Representation-System), (Representation-System), bilginin algılanıp zihin bilginin algılanıp zihin tarafından kodlanması ve tarafından kodlanması ve yeniden hatırlanabilmesinde yeniden hatırlanabilmesinde önemli bir rol oynar. Bu önemli bir rol oynar. Bu sistemin işleyişi ve kapasitesi, sistemin işleyişi ve kapasitesi, kalıtsal özelliklerin yanı sıra, kalıtsal özelliklerin yanı sıra, sonradan öğrenmenin de sonradan öğrenmenin de etkisiyle kişiden kişiye farklılık etkisiyle kişiden kişiye farklılık gösterebilir. gösterebilir.

• Doğuştan görme engelli bir kişiyi düşünelim. Doğuştan görme engelli bir kişiyi düşünelim. Bu kişi görsel algı kanalını Bu kişi görsel algı kanalını kullanamayacağından dolayı dışarıdan gelen kullanamayacağından dolayı dışarıdan gelen bilgileri zihninde görüntüler olarak temsil bilgileri zihninde görüntüler olarak temsil edemeyecektir. Bu yüzden diğer algı edemeyecektir. Bu yüzden diğer algı kanallarından gelen bilgiler üzerinde kanallarından gelen bilgiler üzerinde odaklanmak zorundadır. Mesela, karşısındaki odaklanmak zorundadır. Mesela, karşısındaki kişinin sempatik olup olmadığını anlamak için kişinin sempatik olup olmadığını anlamak için kişinin ses tonu gibi “işitsel” veya kendisiyle kişinin ses tonu gibi “işitsel” veya kendisiyle tokalaşırken, elinde hissetmiş olduğu basınç, tokalaşırken, elinde hissetmiş olduğu basınç, ısı veya titreşimler gibi “dokunsal” ısı veya titreşimler gibi “dokunsal” (kinestetik) veriler üzerinde duracaktır. (kinestetik) veriler üzerinde duracaktır.

• Peki, görme engelli bir insanın güvenini Peki, görme engelli bir insanın güvenini kazanmak isteyen birinin, düzgün giyinip kazanmak isteyen birinin, düzgün giyinip kravat takmış olması veya saçını kuaförde kravat takmış olması veya saçını kuaförde taratıp boyatması kendisine bir fayda sağlar taratıp boyatması kendisine bir fayda sağlar mıydı? Elbette sağlamazdı.. Çünkü mıydı? Elbette sağlamazdı.. Çünkü karşısındakinin ihtiyaç duyacağı veya tercih karşısındakinin ihtiyaç duyacağı veya tercih edeceği verilerin türü (modality) ve kalitesi edeceği verilerin türü (modality) ve kalitesi (sub-modality) kişinin üzerinde durarak (sub-modality) kişinin üzerinde durarak aktarmış olduğu verinin türü ile aktarmış olduğu verinin türü ile bağdaşmayacaktır. Bir uyumsuzluk bağdaşmayacaktır. Bir uyumsuzluk yaşanacaktır... yaşanacaktır...

• Algısal bir engeli olmayan bireyler, beş (veya Algısal bir engeli olmayan bireyler, beş (veya altı) duyusunu kullanabilme yetisi ile altı) duyusunu kullanabilme yetisi ile donatılmış olmalarına rağmen temsil donatılmış olmalarına rağmen temsil sistemlerinin işleyişi açısından birbirlerinden sistemlerinin işleyişi açısından birbirlerinden farklılık gösterirler. Bu farklılaşmanın nedeni, farklılık gösterirler. Bu farklılaşmanın nedeni, hepimizin en az bir algı kanalını tercihli olarak hepimizin en az bir algı kanalını tercihli olarak kullanmamızdır. kullanmamızdır.

• Elbette bir konsere gittiğimizde, işitsel duyu Elbette bir konsere gittiğimizde, işitsel duyu kanalımız üzerinden bilgi edinmeyi tercih kanalımız üzerinden bilgi edinmeyi tercih ederiz ancak genel olarak, deneyim edinirken ederiz ancak genel olarak, deneyim edinirken birçok duyu kanalını aynı anda kullanırız. birçok duyu kanalını aynı anda kullanırız. Deneyimlerin birçok duyu kanalı tarafından eş Deneyimlerin birçok duyu kanalı tarafından eş zamanlı olarak kodlanması mümkündür. zamanlı olarak kodlanması mümkündür.

Tercihli Temsil Sistemimiz (Preffered Tercihli Temsil Sistemimiz (Preffered Rep-System)Rep-System)

• Her birimiz kendimize özgü Her birimiz kendimize özgü yaşam geçmişimize göre bazı yaşam geçmişimize göre bazı duyularımızı daha az, bazılarını duyularımızı daha az, bazılarını ise daha yoğun kullanırız. Baskın ise daha yoğun kullanırız. Baskın olarak kullanmış olduğumuz duyu olarak kullanmış olduğumuz duyu kanalı, bizim tercihli temsil kanalı, bizim tercihli temsil sistemimizdir (Preferred Rep-sistemimizdir (Preferred Rep-System). System).

• Bilginin, öncelikli duyu kanalımız üzerinden Bilginin, öncelikli duyu kanalımız üzerinden gelmesini tercih ederiz. Bu kanal üzerinden gelmesini tercih ederiz. Bu kanal üzerinden gelen bilgiyi daha doyurucu bulur, daha gelen bilgiyi daha doyurucu bulur, daha rahat kavrayabilir, daha kolay aklımızda rahat kavrayabilir, daha kolay aklımızda tutabilir ve daha çok güveniriz. tutabilir ve daha çok güveniriz.

• Kendi yaşamımdan bir örnek: Alışveriş Kendi yaşamımdan bir örnek: Alışveriş yaparken eşim görsel temsil sistemini kullanır. yaparken eşim görsel temsil sistemini kullanır. Kumaşın rengi, kesimi, üzerinde duruşu, Kumaşın rengi, kesimi, üzerinde duruşu, nakışları ve diğer görsel detaylar üzerinde nakışları ve diğer görsel detaylar üzerinde dururken, ben doğru üründe karar kıldığımıza dururken, ben doğru üründe karar kıldığımıza emin olabilmek için, öncelikli olarak kumaşa emin olabilmek için, öncelikli olarak kumaşa dokunma ihtiyacı hissederim. Kumaşın türü, dokunma ihtiyacı hissederim. Kumaşın türü, sağlamlığı, rahatlığı, yumuşaklığı, sertliği ve sağlamlığı, rahatlığı, yumuşaklığı, sertliği ve buna benzer dokunsal temsil sistemimi buna benzer dokunsal temsil sistemimi doyuracak olan diğer veriler üzerinde doyuracak olan diğer veriler üzerinde odaklanırım. odaklanırım.

• Temsil sistemimizin farklılığı, yaşamımızın her Temsil sistemimizin farklılığı, yaşamımızın her alanına yansır. Aşağıda bazı ipuçları verilmiştir: alanına yansır. Aşağıda bazı ipuçları verilmiştir:

Öncelikli temsil sistemi; “Görsel” olanlar...Öncelikli temsil sistemi; “Görsel” olanlar...

• Çevrelerindeki görsel uyarıcılar Çevrelerindeki görsel uyarıcılar üzerinde odaklanır, öğrenebilmek üzerinde odaklanır, öğrenebilmek için görüntülere ihtiyaç duyarlar. için görüntülere ihtiyaç duyarlar. Zihinlerindeki görüntüler, Zihinlerindeki görüntüler, resimler yardımıyla düşüncelerini resimler yardımıyla düşüncelerini organize ederler. Foto grafik organize ederler. Foto grafik bellekleri gelişmiştir. Görmüş bellekleri gelişmiştir. Görmüş olduklarıoldukları

yüzleri kolay kolay unutmazlar. Kendilerinin ve yüzleri kolay kolay unutmazlar. Kendilerinin ve başkalarının dış görünüşüne, beden dillerine başkalarının dış görünüşüne, beden dillerine dikkat ederler. Jest-mimikleri gözlemler ve dikkat ederler. Jest-mimikleri gözlemler ve konuşurken göz teması kurmaya dikkat ederler. konuşurken göz teması kurmaya dikkat ederler.

• Beynimizin görüntü işleme kapasitesi çok Beynimizin görüntü işleme kapasitesi çok yüksektir. Görsel kişiler bu nedenle daha hızlı yüksektir. Görsel kişiler bu nedenle daha hızlı konuşur. Konuşurken, görsel duysal kaynaklı konuşur. Konuşurken, görsel duysal kaynaklı sözcükler kullanırlar ... sözcükler kullanırlar ...

Öncelikli temsil sistemi; “İşitsel” Öncelikli temsil sistemi; “İşitsel” olanlar...olanlar... • İyi birer dinleyicidirler. Dinleyerek İyi birer dinleyicidirler. Dinleyerek

veya okuyarak bilgi edinmeyi veya okuyarak bilgi edinmeyi severler. Başkalarına ve kendi iç severler. Başkalarına ve kendi iç seslerine kulak verebilirler. seslerine kulak verebilirler. Seslere karşı duyarlıdırlar. Seslere karşı duyarlıdırlar. Düşünürken iç diyaloglar kurar. Düşünürken iç diyaloglar kurar.

• Uzun uzun, ahenkli ve orta hızda konuşmayı Uzun uzun, ahenkli ve orta hızda konuşmayı severler. Konuşurken göz temasını ihmal severler. Konuşurken göz temasını ihmal edebilirler. Görüntülerden ziyade sayıları ve edebilirler. Görüntülerden ziyade sayıları ve soyut verileri akıllarında tutabilirler. soyut verileri akıllarında tutabilirler. Konuşurken işitsel duysal kaynaklı sözcükler Konuşurken işitsel duysal kaynaklı sözcükler kullanırlar… kullanırlar…

Öncelikli temsil sistemi; “Dokunsal” Öncelikli temsil sistemi; “Dokunsal” olanlar...olanlar...

• Görmekten veya duymaktan Görmekten veya duymaktan ziyade, bizzat uygulayarak, işin ziyade, bizzat uygulayarak, işin ucundan tutarak öğrenmeyi ucundan tutarak öğrenmeyi tercih ederler. Dokunsal tercih ederler. Dokunsal insanlar için hisler ve duygular insanlar için hisler ve duygular önemlidir. (Bunun duygusallık önemlidir. (Bunun duygusallık veya EQ ile bir ilişkisi yoktur). veya EQ ile bir ilişkisi yoktur).

• Derin diyafram nefesi alırlar. Konuşma hızları Derin diyafram nefesi alırlar. Konuşma hızları ağırdır. Size uzaktan merhaba demektense, ağırdır. Size uzaktan merhaba demektense, samimi bir tokalaşmayı veya sımsıkı bir samimi bir tokalaşmayı veya sımsıkı bir sarılmayı tercih eder, konuşurken kinestetik sarılmayı tercih eder, konuşurken kinestetik duysal kaynaklı sözcükler kullanırlar … duysal kaynaklı sözcükler kullanırlar …

Dikkat ! Dikkat !

• Bu kategoriler, basitleştirilmiş Bu kategoriler, basitleştirilmiş genellemelerdir. Belirtileri ise sadece genellemelerdir. Belirtileri ise sadece yukarıda yazılı olanlarla sınırlı değildir. yukarıda yazılı olanlarla sınırlı değildir.

• Bu bilgiler, insanları sınıflara ayırma veya Bu bilgiler, insanları sınıflara ayırma veya onları etiketlemek için kullanılmamalıdır. Bu onları etiketlemek için kullanılmamalıdır. Bu bizi sınırlandırır.bizi sınırlandırır.

• NLP eğitimi alan uygulayıcılar (Practitioner), NLP eğitimi alan uygulayıcılar (Practitioner), Temsil Sistemlerini tanımlayabilme ve bu Temsil Sistemlerini tanımlayabilme ve bu veriler ışığında hedef odaklı çalışma veriler ışığında hedef odaklı çalışma yapabilme becerilerini geliştirirken, etik yapabilme becerilerini geliştirirken, etik değerleri de gözetmek durumundadır. Her değerleri de gözetmek durumundadır. Her insan yapısı itibariyle benzersiz, tek ve insan yapısı itibariyle benzersiz, tek ve özeldir.özeldir.

Peki o zaman amaç nedir ?Peki o zaman amaç nedir ?

• Temsil Sistemleri modelini amacına uygun Temsil Sistemleri modelini amacına uygun kullanarak, kendimiz ve başkaları üzerindeki kullanarak, kendimiz ve başkaları üzerindeki farkındalığımızı geliştirebiliriz. farkındalığımızı geliştirebiliriz.

• Karşımızdaki kişinin öncelikli kanalının, Karşımızdaki kişinin öncelikli kanalının, bizimkinden farklı olması durumunda onunla bizimkinden farklı olması durumunda onunla uyumlu olabilme yetimizi geliştirebiliriz. uyumlu olabilme yetimizi geliştirebiliriz.

• Kişinin temsil sistemini bilmeniz onunla Kişinin temsil sistemini bilmeniz onunla daha etkili, uyumlu ve güven verici bir daha etkili, uyumlu ve güven verici bir iletişim kurmamızı kolaylaştıracaktır. iletişim kurmamızı kolaylaştıracaktır.

• Daha doyumlu bir yaşam için, az Daha doyumlu bir yaşam için, az kullanmaktan körelmiş algı kanalımız varsa kullanmaktan körelmiş algı kanalımız varsa bunu tekrar rafine etmeye zaman bunu tekrar rafine etmeye zaman ayırabiliriz… ayırabiliriz…

Uygulama önerisi:Uygulama önerisi:

• Partnerinle sohbet ederken, onun içerisinde Partnerinle sohbet ederken, onun içerisinde bulunduğu temsil sistemini çözümlemeye bulunduğu temsil sistemini çözümlemeye çalışın. Bunun için aceleci davranmayın. çalışın. Bunun için aceleci davranmayın. Partnerinizin konuşması esnasında Partnerinizin konuşması esnasında algılayabileceğin görsel, dokunsal ve işitsel algılayabileceğin görsel, dokunsal ve işitsel belirtiler üzerinde kalibre olun. Partnerin belirtiler üzerinde kalibre olun. Partnerin konuşurken, hangi duysal kaynaklı konuşurken, hangi duysal kaynaklı sözcüklerden istifade ettiğine dikkat edin. sözcüklerden istifade ettiğine dikkat edin.

• Duysal kaynaklı sözcükler kişinin tercihli Duysal kaynaklı sözcükler kişinin tercihli temsil sistemi hakkında size önemli bilgiler temsil sistemi hakkında size önemli bilgiler verir! Görsel insanların kullandıkları verir! Görsel insanların kullandıkları sözcükler görsel ağırlıkta, işitsel insanların sözcükler görsel ağırlıkta, işitsel insanların işitsel ağırlıkta ve dokunsal insanların ise işitsel ağırlıkta ve dokunsal insanların ise dokunsal ağırlıkta olur dokunsal ağırlıkta olur

Örneğin; Örneğin;

• Görsel:Görsel: “ “ GözümeGözüme hoş hoş göründügöründü ” veya “ ” veya “ İlk İlk bakıştabakışta aşık oldum” derken, aşık oldum” derken,

• İşitsel:İşitsel: “Bana “Bana hitaphitap ediyor” veya ”Anında ediyor” veya ”Anında frekansı tutturdukfrekansı tutturduk” ”

• Dokunsal:Dokunsal: “Ruhumu “Ruhumu okşadıokşadı ” veya ”Anında ” veya ”Anında yüreğim tutuştuyüreğim tutuştu ” demeyi tercih edebilir... ” demeyi tercih edebilir...

• Şimdi partnerinizin tercihli temsil sistemini Şimdi partnerinizin tercihli temsil sistemini gözeterek kendisiyle uyumlu bir iletişim gözeterek kendisiyle uyumlu bir iletişim kurmaya çalışın. Halk arasında, “Onun kurmaya çalışın. Halk arasında, “Onun anlayacağı dilden konuş” deriz ya… Bu, anlayacağı dilden konuş” deriz ya… Bu, onun dünyasına girebilmenin, uyumlu ve onun dünyasına girebilmenin, uyumlu ve etkili bir iletişim kurabilmenin altın etkili bir iletişim kurabilmenin altın anahtarlarından biridir! anahtarlarından biridir!

• Uygulamalar için bilinçli bir şekilde vakit Uygulamalar için bilinçli bir şekilde vakit ayırmanızı öneriyorum. Unutmayın, NLP ayırmanızı öneriyorum. Unutmayın, NLP uygulayarak öğrenilir... uygulayarak öğrenilir...

TEMSİL SİSTEMİ II.TEMSİL SİSTEMİ II.

• Yolda yürürken, Yolda yürürken, karşından gelen karşından gelen kişiye postanenin kişiye postanenin adresini adresini soruyorsun. Soruyu soruyorsun. Soruyu sorduğun kişi sorduğun kişi tebessüm ederek:tebessüm ederek: ““Sorry, I am not from here…” diyerek, avuç Sorry, I am not from here…” diyerek, avuç içlerini gösteren bir jest ile cevap veriyor...içlerini gösteren bir jest ile cevap veriyor...

Aşağıdakilerden hangisi bu kişiyle etkili Aşağıdakilerden hangisi bu kişiyle etkili bir iletişim kurmaya yardımcı olur? bir iletişim kurmaya yardımcı olur?

• a) Soruyu tekrarlamak... a) Soruyu tekrarlamak...

• b) Soruyu yüksek sesle tekrarlamak... b) Soruyu yüksek sesle tekrarlamak...

• c) Beden dilini kullanarak, soruyu bağırarak c) Beden dilini kullanarak, soruyu bağırarak ve yumruğumuzu gösteren bir jest ile ve yumruğumuzu gösteren bir jest ile vurgulayarak tekrarlamak... vurgulayarak tekrarlamak...

• d) Hiçbiri ;) d) Hiçbiri ;)

• İletişim sorunları, sadece kişilerin farklı İletişim sorunları, sadece kişilerin farklı diller konuşuyor olmalarından diller konuşuyor olmalarından kaynaklanmaz elbette. Kendi ailemiz veya kaynaklanmaz elbette. Kendi ailemiz veya yakın çevremizle de iletişim içerisindeyken, yakın çevremizle de iletişim içerisindeyken, anlaşmazlıkların yaşanabildiğine hepimiz anlaşmazlıkların yaşanabildiğine hepimiz tanık olmuşuzdur… Bunun önemli tanık olmuşuzdur… Bunun önemli nedenlerinden biri, bilgi edinme, işleme ve nedenlerinden biri, bilgi edinme, işleme ve haberleşme biçimimiz üzerinde etkisi olan haberleşme biçimimiz üzerinde etkisi olan Tercihli Temsil Sistemlerimizin farklı olması, Tercihli Temsil Sistemlerimizin farklı olması, bizlerin ise bunun farkında olmamamızdır.bizlerin ise bunun farkında olmamamızdır.

Frekans uyuşmazlığı...Frekans uyuşmazlığı...

• Karşılıklı olarak Türkçe gibi Karşılıklı olarak Türkçe gibi ortak bir dili konuşuyor ortak bir dili konuşuyor olmamızı, radyo alıcısı olmamızı, radyo alıcısı veya vericisinin FM kanalı veya vericisinin FM kanalı üzerinden yayın yapma üzerinden yayın yapma veya alma özelliğine veya alma özelliğine benzetebiliriz.benzetebiliriz.

• Yukarıdaki örnekte kanalların uyuşmadığını Yukarıdaki örnekte kanalların uyuşmadığını açıkça görebiliyoruz.açıkça görebiliyoruz.

• İletişim kurabilmek için, önce ortak bir İletişim kurabilmek için, önce ortak bir kanala ihtiyaç duyarız. Kurduğumuz kanala ihtiyaç duyarız. Kurduğumuz iletişimin etkin olabilmesi için ise, iletişimin etkin olabilmesi için ise, frekansların da uyuşuyor olması gerekir... frekansların da uyuşuyor olması gerekir... Radyo vericisi 100.0 Mhz frekansından yayın Radyo vericisi 100.0 Mhz frekansından yayın yaparken, frekansı 98.8 Mhz e ayarlı olan yaparken, frekansı 98.8 Mhz e ayarlı olan alıcılar, doğal olarak net bir yayın akışı alıcılar, doğal olarak net bir yayın akışı izleyemeyeceklerdir. Karşımızdakinin Temsil izleyemeyeceklerdir. Karşımızdakinin Temsil Sistemini çözümlemek, bize karşımızdaki Sistemini çözümlemek, bize karşımızdaki kişi ile hangi kanal ve frekans üzerinden kişi ile hangi kanal ve frekans üzerinden etkin bilgi alış verişinde bulunabileceğinizi etkin bilgi alış verişinde bulunabileceğinizi gösterir.gösterir.

Temsil Sistemlerinin İfade Biçimleri...Temsil Sistemlerinin İfade Biçimleri...• Temsil Sistemimizin, Temsil Sistemimizin, • Bilginin algılanıp zihin tarafından Bilginin algılanıp zihin tarafından

kodlanması, organize edilmesi ve yeniden kodlanması, organize edilmesi ve yeniden hatırlanabilmesinde önemli bir rol hatırlanabilmesinde önemli bir rol oynadığından, oynadığından,

• İşleyişinin kişiden kişiye farklılık İşleyişinin kişiden kişiye farklılık gösterebileceğinden, gösterebileceğinden,

• Herkesin bilgiyi algılama ve işlemede Herkesin bilgiyi algılama ve işlemede kullanmayı tercih ettiği en az bir öncelikli kullanmayı tercih ettiği en az bir öncelikli temsilinin bulunduğundan, temsilinin bulunduğundan,

• Duyumsal dil (sözcük - deyim - atasözü) Duyumsal dil (sözcük - deyim - atasözü) kullanımının ve fizyolojik belirtilerin bu kullanımının ve fizyolojik belirtilerin bu tercihlerin saptanabilmesinde bize ipuçları tercihlerin saptanabilmesinde bize ipuçları sağladığından bahsetmiştim.sağladığından bahsetmiştim.

• Bu bilgiler eşliğinde, geçen sayıdaki Bu bilgiler eşliğinde, geçen sayıdaki uygulama önerisinde tavsiye etmiş olduğum uygulama önerisinde tavsiye etmiş olduğum kalibrasyon çalışmasına da vakit ayırdıysan, kalibrasyon çalışmasına da vakit ayırdıysan, karşındakinin kullanmış olduğu duysal karşındakinin kullanmış olduğu duysal kaynaklı sözcüklerin türü, konuşma hızı ve kaynaklı sözcüklerin türü, konuşma hızı ve nefesi gibi fizyolojik belirtilerin yardımıyla, nefesi gibi fizyolojik belirtilerin yardımıyla, kişinin Tercihli Temsil Sisteminin yapısı kişinin Tercihli Temsil Sisteminin yapısı hakkında çıkarımlarda bulunabileceğini hakkında çıkarımlarda bulunabileceğini biliyorsun artık. Bunun dışında, kişilerin biliyorsun artık. Bunun dışında, kişilerin düşünürken kullandıkları Temsil düşünürken kullandıkları Temsil Sistemlerini, göz hareketlerini izleyerek de Sistemlerini, göz hareketlerini izleyerek de belirleyebilirsin...belirleyebilirsin...

Gözlerin Dili...Gözlerin Dili...

• Nörolojik araştırmalar, yatay ve Nörolojik araştırmalar, yatay ve dikey göz hareketlerinin, dikey göz hareketlerinin, beynimizin farklı bölgesel beynimizin farklı bölgesel etkinlikleri ile sistematik bir ilişki etkinlikleri ile sistematik bir ilişki içerisinde olduğunu kanıtlamıştır. içerisinde olduğunu kanıtlamıştır.

Bilincimiz, temsil sistemimiz Bilincimiz, temsil sistemimiz tarafındantarafından kodlanan bilgiye kodlanan bilgiye

• erişmeye çalışırken, bilinçdışı kısa göz erişmeye çalışırken, bilinçdışı kısa göz hareketlerine neden olur.hareketlerine neden olur.

• NLP de “Göz Erişim İpuçları” (Eye Accessing NLP de “Göz Erişim İpuçları” (Eye Accessing Cues) olarak adlandırılan bu hareketler, bize Cues) olarak adlandırılan bu hareketler, bize karşımızdakinin “ne” düşündüğünden ziyade karşımızdakinin “ne” düşündüğünden ziyade “nasıl” düşündüğü ile ilgili ipuçları verir. “nasıl” düşündüğü ile ilgili ipuçları verir.

• Geçmişimizden bir hatırayı, zihnimizde Geçmişimizden bir hatırayı, zihnimizde görsel olarak canlandırırken, gözlerimiz sol–görsel olarak canlandırırken, gözlerimiz sol–yukarı yönünde bakma, daha önce hiç yukarı yönünde bakma, daha önce hiç görmediğimiz bir şeyin görüntüsünü görmediğimiz bir şeyin görüntüsünü tasarlarken ise, sağ–yukarı bakma eğilimi tasarlarken ise, sağ–yukarı bakma eğilimi gösterir.gösterir.

• Sesler hatırladığımızda, gözler sol–yana Sesler hatırladığımızda, gözler sol–yana doğru bakma, sesler tasarlarken ise, sağ–doğru bakma, sesler tasarlarken ise, sağ–yana bakma eğilimi gösterir.yana bakma eğilimi gösterir.

• Duygu veya hislere erişmeye çalıştığımızda, Duygu veya hislere erişmeye çalıştığımızda, gözler sağ–aşağıya bakma eğilimi gösterir.gözler sağ–aşağıya bakma eğilimi gösterir.

• İç diyaloglar esnasında, gözler sol–aşağıya İç diyaloglar esnasında, gözler sol–aşağıya bakma eğilimi gösterir.bakma eğilimi gösterir.

• Göz bebeklerinin büyümesi ve kişinin Göz bebeklerinin büyümesi ve kişinin odaklanmamış bir şekilde ileriye bakması da odaklanmamış bir şekilde ileriye bakması da zihninde resimler canlandırdığına, yani zihninde resimler canlandırdığına, yani görsel erişime işarettir.görsel erişime işarettir.

• Gördüğü müthiş bir manzarayı veya Gördüğü müthiş bir manzarayı veya hayalindeki evi tarif eden birinin, hayalindeki evi tarif eden birinin, bakışlarının neden genelde yukarı-sağ veya bakışlarının neden genelde yukarı-sağ veya yukarı-sola odaklandığını veya iç yukarı-sola odaklandığını veya iç hesaplaşmalar sürdüren ve kendisini kötü hesaplaşmalar sürdüren ve kendisini kötü hisseden birinin, sana duygularından hisseden birinin, sana duygularından bahsederken, bakışlarının neden genelde bahsederken, bakışlarının neden genelde aşağı-sağ veya aşağı-sola odaklandığını bu aşağı-sağ veya aşağı-sola odaklandığını bu model yardımıyla daha iyi anlayacaksın. model yardımıyla daha iyi anlayacaksın.

Dikkat !Dikkat !

• Karşındakinin Temsil Sistemi ile ilgili çıkarımlarda Karşındakinin Temsil Sistemi ile ilgili çıkarımlarda bulunurken aceleci davranma. Elde etmiş olduğun bulunurken aceleci davranma. Elde etmiş olduğun verilerin güvenirliğinden emin olabilmen için, Göz verilerin güvenirliğinden emin olabilmen için, Göz Erişim İpuçlarının, diğer veri parametreleri ile Erişim İpuçlarının, diğer veri parametreleri ile uyum içerisinde olması gerekir. uyum içerisinde olması gerekir.

• Kişinin “solak” olması durumunda yukarıdaki Kişinin “solak” olması durumunda yukarıdaki modelin sağ–sol düzeni ters işler.modelin sağ–sol düzeni ters işler.

• NLP eğitimlerimizde katılımcılar, Temsil NLP eğitimlerimizde katılımcılar, Temsil Sistemleri konusunu, istisnai durumlarıyla birlikte Sistemleri konusunu, istisnai durumlarıyla birlikte ayrıntılı ve uygulamalı olarak işlerken, ayrıntılı ve uygulamalı olarak işlerken, Değişkenler Arası Korelasyon Analizi yapma Değişkenler Arası Korelasyon Analizi yapma becerisi ile donatılırlar. Örneğin, yapılan becerisi ile donatılırlar. Örneğin, yapılan araştırmalar, kişilerin "solak" olması durumunda, araştırmalar, kişilerin "solak" olması durumunda, yukarıdaki modelin sağ-sol düzeninin büyük yukarıdaki modelin sağ-sol düzeninin büyük oranda ters işlediğini göstermektedir. Teoriden oranda ters işlediğini göstermektedir. Teoriden arındırarak, anlaşılır, kısa ve öz olmasına özen arındırarak, anlaşılır, kısa ve öz olmasına özen gösterdiğim NLP E-Mail Eğitimi bu detayları gösterdiğim NLP E-Mail Eğitimi bu detayları kapsamaz.kapsamaz.

Uygulama Önerisi:Uygulama Önerisi:

• Sana yakın olan biri ile sohbet ederken onun Sana yakın olan biri ile sohbet ederken onun göz hareketlerine kalibre ol. Kişi özellikle göz hareketlerine kalibre ol. Kişi özellikle hatıralarından bahsederken göz hatıralarından bahsederken göz hareketlerinin hangi yönlere yoğunlaştığına hareketlerinin hangi yönlere yoğunlaştığına dikkat et ve diğer ipuçları ile karşılaştırarak dikkat et ve diğer ipuçları ile karşılaştırarak Tercihli Temsil Sistemini, dolayısıyla en iyi Tercihli Temsil Sistemini, dolayısıyla en iyi öğrenme ve iletişim kurma kanalını öğrenme ve iletişim kurma kanalını çözümlemeye çalış. çözümlemeye çalış.

• Kişiye belli bir göz hareketini çağrıştıracak Kişiye belli bir göz hareketini çağrıştıracak sorular sormayı dene. Örneğin: “10 sorular sormayı dene. Örneğin: “10 yaşındayken nasıl bir evde yaşıyordun? yaşındayken nasıl bir evde yaşıyordun? Evinizin duvarlarını süsleyen resimler veya Evinizin duvarlarını süsleyen resimler veya aksesuarlar nelerdi?”. Bu soru görsel erişim aksesuarlar nelerdi?”. Bu soru görsel erişim gerektirir… Kişinin gözlerinin yukarıya gerektirir… Kişinin gözlerinin yukarıya doğru hareket ettirip ettirmediğine dikkat doğru hareket ettirip ettirmediğine dikkat et…et…

Not: Uygulama esnasında karşınızdaki kişi kendisini rahat ve Not: Uygulama esnasında karşınızdaki kişi kendisini rahat ve doğal hissediyor olmalı. Bunun için, kişinin göz hareketlerini doğal hissediyor olmalı. Bunun için, kişinin göz hareketlerini izlemiş olduğunuzu kendisine, uygulama bitiminde izlemiş olduğunuzu kendisine, uygulama bitiminde açıklamanızı öneriyorum...açıklamanızı öneriyorum...

METAPROGRAMLARMETAPROGRAMLAR

• Çevremiz, üzerinde odaklanabileceğimiz Çevremiz, üzerinde odaklanabileceğimiz muazzam bir bilgi yığını ile muazzam bir bilgi yığını ile donatılmıştır. Bilimsel araştırmalar, donatılmıştır. Bilimsel araştırmalar, insanın belli bir andaki bilinçli dikkat insanın belli bir andaki bilinçli dikkat aralığının, 5 ila 9 bilgi birimi ile sınırlı aralığının, 5 ila 9 bilgi birimi ile sınırlı kaldığını tespit etmiştir (Miller 1956). kaldığını tespit etmiştir (Miller 1956). Bundan dolayı, dikkatimizi aynı anda Bundan dolayı, dikkatimizi aynı anda birkaç şeye birden vermek zorunda birkaç şeye birden vermek zorunda kaldığımızda aklımızkaldığımızda aklımız

karışabilir veya bir koltukta iki karpuz karışabilir veya bir koltukta iki karpuz taşımaya çalışırken hata yapma oranımızın taşımaya çalışırken hata yapma oranımızın yükseldiğini görebiliriz.yükseldiğini görebiliriz.

• Bunun için günlük yaşamımızda sürekli Bunun için günlük yaşamımızda sürekli seçici algılama yaparız. Organizmanın seçici algılama yaparız. Organizmanın çevreden gelen uyarıcıları seçerek çevreden gelen uyarıcıları seçerek algılaması, psikolojide “algıda seçicilik” algılaması, psikolojide “algıda seçicilik” olarak tanımlanır. Çevremizdeki olarak tanımlanır. Çevremizdeki uyarıcılardan hangisini seçeceğimiz, uyarıcılardan hangisini seçeceğimiz, öncelikli olarak dikkatimize bağlıdır. öncelikli olarak dikkatimize bağlıdır.

Organizma için;Organizma için;

• Yabancı ve farklı uyarıcılar dikkat Yabancı ve farklı uyarıcılar dikkat çekicidir. çekicidir.

• Bireyin beklenti ve ihtiyaçları Bireyin beklenti ve ihtiyaçları dikkati etkiler. dikkati etkiler.

• Öğrenilmiş ipuçları dikkat Öğrenilmiş ipuçları dikkat çekicidir. çekicidir.

• Karmaşık uyarıcılar dikkat Karmaşık uyarıcılar dikkat çekicidir... çekicidir...

• Algısal sürecin bundan sonraki aşamasında Algısal sürecin bundan sonraki aşamasında Metaprogramlar devreye girer. Metaprogramlar, Metaprogramlar devreye girer. Metaprogramlar, seçerek algıladığımız bilgi yığını içerisinden seçerek algıladığımız bilgi yığını içerisinden hangileri üzerinde ne şekilde odaklanacağımızı hangileri üzerinde ne şekilde odaklanacağımızı veya hangilerinin bilincimize ulaşıp veya hangilerinin bilincimize ulaşıp ulaşamayacağını belirleyen kişiye özgü algı ulaşamayacağını belirleyen kişiye özgü algı filtreleridir. filtreleridir.

Metaprogramlar;Metaprogramlar;

• İnsan kaynaklarında, personel alımında ve İnsan kaynaklarında, personel alımında ve adayların cevaplarının adayların cevaplarının değerlendirilmesinde,değerlendirilmesinde,

• Kurumsal profil analizi ve takım Kurumsal profil analizi ve takım oluşturmada,oluşturmada,

• Etkili iletişim becerileri geliştirmede,Etkili iletişim becerileri geliştirmede,

• Başarılı davranışların modellenmesinde Başarılı davranışların modellenmesinde yaygın olarak kullanılır. yaygın olarak kullanılır.

• Bir kişinin davranışı ardında yatan Bir kişinin davranışı ardında yatan metaprogram haritasını çözümlemek, NLP metaprogram haritasını çözümlemek, NLP davranış modelleme sürecinin de önemli bir davranış modelleme sürecinin de önemli bir parçasıdır. Metaprogram bilgi parçasıdır. Metaprogram bilgi repertuarımızı geliştirmek, bize kişilerin repertuarımızı geliştirmek, bize kişilerin başarılı veya başarısız davranış kalıplarının başarılı veya başarısız davranış kalıplarının ardında yatan odaklanma biçimini daha iyi ardında yatan odaklanma biçimini daha iyi anlayabilme, kişiye uyum sağlayabilme, anlayabilme, kişiye uyum sağlayabilme, davranışını modelleme veya geliştirebilme davranışını modelleme veya geliştirebilme olanağı sağlar. olanağı sağlar.

Aşağıdaki resmi nasıl tanımlarsın ?Aşağıdaki resmi nasıl tanımlarsın ?

• Resimdeki yarım bardak suyu, yarı dolu ya Resimdeki yarım bardak suyu, yarı dolu ya da yarı boş olarak tanımlamak, iyimserlik ya da yarı boş olarak tanımlamak, iyimserlik ya da kötümserlik göstergesinden ziyade, da kötümserlik göstergesinden ziyade, algılanan bilgiye nasıl odaklandığımız ile algılanan bilgiye nasıl odaklandığımız ile ilgili, yani bir Metaprogram tarzıdır. ilgili, yani bir Metaprogram tarzıdır. Günümüzde tanımlanmış yaklaşık 40 farklı Günümüzde tanımlanmış yaklaşık 40 farklı Metaprogram vardır. Bunlardan ilkini bu Metaprogram vardır. Bunlardan ilkini bu dersimizde biraz daha yakından tanıyalım...dersimizde biraz daha yakından tanıyalım...

- METAPROGRAM -- METAPROGRAM -

• İlk Metaprogram, motivasyon kaynağımız ile ilgilidir İlk Metaprogram, motivasyon kaynağımız ile ilgilidir

• Formda kalmak için haftalık aerobik seanslarına Formda kalmak için haftalık aerobik seanslarına katılmaya karar veren iki kişinin motivasyon kaynağı katılmaya karar veren iki kişinin motivasyon kaynağı birbirinden farklı olabilir. Biri sağlıklı ve dirençli bir birbirinden farklı olabilir. Biri sağlıklı ve dirençli bir vücuda sahip olmak için aerobik seanslarına vücuda sahip olmak için aerobik seanslarına katılırken (yönelme), diğeri fazla kiloların katılırken (yönelme), diğeri fazla kiloların partneriyle arasında gerginliğe sebep olacağı partneriyle arasında gerginliğe sebep olacağı korkusundan (kaçınma), bu programa katılıyor korkusundan (kaçınma), bu programa katılıyor olabilir. Görünürde her ikisi de aynı davranışı olabilir. Görünürde her ikisi de aynı davranışı sergilerken, davranışın ardında yatan motivasyon sergilerken, davranışın ardında yatan motivasyon kaynağı ve kişiye sağlamış olduğu ruhsal veya kaynağı ve kişiye sağlamış olduğu ruhsal veya bedensel enerji seviyesi ve türü farklıdır. bedensel enerji seviyesi ve türü farklıdır.

1.1. Hazza yönelme – Acıdan kaçınmaHazza yönelme – Acıdan kaçınma

Dikkat:Dikkat:

• Metaprogramlar olumlu veya Metaprogramlar olumlu veya olumsuz değer yargıları olumsuz değer yargıları içermezler. Her bakış açısı veya içermezler. Her bakış açısı veya odaklanma biçimi özünde (yerine odaklanma biçimi özünde (yerine göre) doğru ve faydalıdır. Asıl göre) doğru ve faydalıdır. Asıl önemi olan önemi olan Metaprogramlarımızın bizleriMetaprogramlarımızın bizleri

belli bir anda amaçlarımız doğrultusunda belli bir anda amaçlarımız doğrultusunda destekleyip desteklemediğidir. Kendi destekleyip desteklemediğidir. Kendi metaprogramımız amaçlarımıza ulaşmamız için, metaprogramımız amaçlarımıza ulaşmamız için, önümüzde bir engel teşkil ediyorsa, onu yeniden önümüzde bir engel teşkil ediyorsa, onu yeniden programlayarak hizmete sokabiliriz. Yukarıdaki programlayarak hizmete sokabiliriz. Yukarıdaki kişilerden hangisinin metaprogramı, kendisinin kişilerden hangisinin metaprogramı, kendisinin aerobik derslerini yılmadan düzenli olarak takip aerobik derslerini yılmadan düzenli olarak takip etmesini destekleyecek yapıdadır? Kararı siz verin…etmesini destekleyecek yapıdadır? Kararı siz verin…

Sigara içiyorum, çünkü...Sigara içiyorum, çünkü...

• İnsanların, sigara veya alkol İnsanların, sigara veya alkol bağımlılığının ardında yatan bağımlılığının ardında yatan metaprogramlar farklı olabilir metaprogramlar farklı olabilir Kimisi acıdan kaçınmak için Kimisi acıdan kaçınmak için (yaşamın sıkıntılarını belli bir an (yaşamın sıkıntılarını belli bir an unutma veya umursamamak unutma veya umursamamak gibi…) gibi…)

bu davranışı sergilerken kimisi bir hazza bu davranışı sergilerken kimisi bir hazza yönelme tutumu içerisinde olabilir. Acıdan kaçma yönelme tutumu içerisinde olabilir. Acıdan kaçma odaklı bir kişi, sigaradan yoksun kalacağına odaklı bir kişi, sigaradan yoksun kalacağına odaklandığı sürece, sigara içme davranışından odaklandığı sürece, sigara içme davranışından özgürleşemeyecektir. özgürleşemeyecektir.

• Kişilerin davranışları ardında yatan Kişilerin davranışları ardında yatan metaprogramları çözümleyerek, metaprogramları çözümleyerek, davranışlarını istekleri yönünde davranışlarını istekleri yönünde geliştirmelerine yardımcı olabiliriz. Kişinin geliştirmelerine yardımcı olabiliriz. Kişinin odaklanma stratejisini çözümlemeden odaklanma stratejisini çözümlemeden edeceğiniz nasihatlerin birçoğu askıya edeceğiniz nasihatlerin birçoğu askıya alınacaktır. Hazza yönelik sigara içme alınacaktır. Hazza yönelik sigara içme davranışı sergileyen kişilerin, sigara davranışı sergileyen kişilerin, sigara paketleri üzerinde büyük harflerle yazılmış paketleri üzerinde büyük harflerle yazılmış sağlık uyarılarını görmemezlikten sağlık uyarılarını görmemezlikten gelmesinin sebebi budur. gelmesinin sebebi budur.

Özetleyecek olursak;Özetleyecek olursak;

Hazza yönelenHazza yönelen

• Hazza yönelme metaprogramı baskın olan kişiler Hazza yönelme metaprogramı baskın olan kişiler ulaşmak istedikleri şeylere odaklanırlar. Onları ulaşmak istedikleri şeylere odaklanırlar. Onları yönlendiren, harekete geçiren hedefleridir. Ne yönlendiren, harekete geçiren hedefleridir. Ne istediklerini iyi bilirler. istediklerini iyi bilirler.

• Hazza yönelen kişilere ulaşılabilir hedefler veya Hazza yönelen kişilere ulaşılabilir hedefler veya ödüller göstererek harekete geçirebilirsiniz. ödüller göstererek harekete geçirebilirsiniz. Başarmak, ödül, takdir ve amaçlar önemlidir.Başarmak, ödül, takdir ve amaçlar önemlidir.

• Hazza yönelen kişiler, hedeflere ulaşılması gereken Hazza yönelen kişiler, hedeflere ulaşılması gereken birimlerde başarılı olarak çalışabilirler. Tutkulu, birimlerde başarılı olarak çalışabilirler. Tutkulu, atılgan, riske girmekten çekinmeyen, hayalperest, atılgan, riske girmekten çekinmeyen, hayalperest, vizyonu geniş kişilerdir. vizyonu geniş kişilerdir.

• Yaklaşarak motive olurlar.Yaklaşarak motive olurlar.

Acıdan kaçınanAcıdan kaçınan

• Acıdan kaçınma metaprogramı baskın olan Acıdan kaçınma metaprogramı baskın olan kişiler sorunları çok çabuk algılayabilirler. kişiler sorunları çok çabuk algılayabilirler. Nelerden kaçınmaları gerektiğini ve neyi Nelerden kaçınmaları gerektiğini ve neyi istemediklerini iyi bilirler.istemediklerini iyi bilirler.

• Acıdan kaçınan kişilere, kaçınmaları Acıdan kaçınan kişilere, kaçınmaları gereken sorun veya cezalar göstererek gereken sorun veya cezalar göstererek onları harekete geçirebilirsiniz. Onlar için onları harekete geçirebilirsiniz. Onlar için problemi yaşamamak önemlidir. problemi yaşamamak önemlidir.

• Acıdan kaçınan kişiler hata bulmakta Acıdan kaçınan kişiler hata bulmakta uzmandır. Kılı kırk yararlar. Emin olmadan, uzmandır. Kılı kırk yararlar. Emin olmadan, riske girmezler. Kalite kontrol ve benzeri riske girmezler. Kalite kontrol ve benzeri alanlarda başarılı olarak çalışabilirler. alanlarda başarılı olarak çalışabilirler.

• Uzaklaşarak motive olurlar. Uzaklaşarak motive olurlar.

Uygulama Önerisi:Uygulama Önerisi:

1.1. Aşağıdaki sorular kişideki yönelme – Aşağıdaki sorular kişideki yönelme – kaçınma metaprogramını çözümlene kaçınma metaprogramını çözümlene yardımcı olacak örnek sorulardır. yardımcı olacak örnek sorulardır. Partnerine bu soruları yönlendirerek Partnerine bu soruları yönlendirerek kişinin ilgili konulardaki odaklanma kişinin ilgili konulardaki odaklanma stratejisini çözümlemeye çalış.stratejisini çözümlemeye çalış.

Bu uygulamadaki amaç; Bu uygulamadaki amaç;

• kişinin davranışına neden olan kişinin davranışına neden olan metaprogramı sorgulamayı öğrenmek,metaprogramı sorgulamayı öğrenmek,

• kişinin vereceği cevaplar ile metaprogramı kişinin vereceği cevaplar ile metaprogramı tanıma becerisini geliştirmektir.tanıma becerisini geliştirmektir.

Örnek sorular:Örnek sorular:

• Emniyet kemeri takmandaki sebep nedir? Emniyet kemeri takmandaki sebep nedir? – Örnek cevap: “Sürüş emniyeti sağlamak Örnek cevap: “Sürüş emniyeti sağlamak

için…” (hazza yönelme) için…” (hazza yönelme) – Örnek cevap: “Trafik cezası yememek Örnek cevap: “Trafik cezası yememek

için…” (acıdan kaçma) için…” (acıdan kaçma) • Mesleğinde senin için önemli olan nedir ? Mesleğinde senin için önemli olan nedir ? • İlişkide senin için önemli olan nedir? İlişkide senin için önemli olan nedir? • Arabanda senin için önemli olan nedir? Arabanda senin için önemli olan nedir?

2.2. Davranışının ardında yatan metaprogramını Davranışının ardında yatan metaprogramını tanıyarak seni amaçların doğrultusunda tanıyarak seni amaçların doğrultusunda destekleyip desteklemediğini destekleyip desteklemediğini sorgulayabilirsin. Gerekiyorsa odaklanma sorgulayabilirsin. Gerekiyorsa odaklanma biçimini değiştirebilir veya karşı kutupta yer biçimini değiştirebilir veya karşı kutupta yer alan metaprogramı, odaklanmana ilave edip alan metaprogramı, odaklanmana ilave edip çift yönlü bir motivasyon (yönelme + çift yönlü bir motivasyon (yönelme + kaçınma) kaynağı oluşturmayı kaçınma) kaynağı oluşturmayı deneyebilirsin. deneyebilirsin.

Örneğin;Örneğin;• "ÖSS sınavına hazırlanıyorum çünkü…""ÖSS sınavına hazırlanıyorum çünkü…"• Kazanamazsam bir senem boşa geçmiş Kazanamazsam bir senem boşa geçmiş

olacak… (kaçınma) olacak… (kaçınma) • Ailem bana kızacak… (kaçınma) Ailem bana kızacak… (kaçınma) • Başarısız olmak istemiyorum… (kaçınma) Başarısız olmak istemiyorum… (kaçınma) • İlerde işsiz kalmaktan korkuyorum… İlerde işsiz kalmaktan korkuyorum…

(kaçınma) (kaçınma)

"ÖSS sınavına hazırlanıyorum çünkü…" "ÖSS sınavına hazırlanıyorum çünkü…"

• İyi bir sonuç alırsam vaktimi değerlendirmiş İyi bir sonuç alırsam vaktimi değerlendirmiş olacağım… (yönelme) olacağım… (yönelme)

• Ailem benimle gurur duyacak... (yönelme) Ailem benimle gurur duyacak... (yönelme)

• Başarmak istiyorum… (yönelme) Başarmak istiyorum… (yönelme)

• İyi bir meslek sahibi olmak istiyorum… İyi bir meslek sahibi olmak istiyorum… (yönelme) (yönelme)

METAPROGRAMLAR II.METAPROGRAMLAR II.

(Dış Referans) - (İç Referans)(Dış Referans) - (İç Referans)

• Bu Metaprogram veya odaklanma biçimleri, Bu Metaprogram veya odaklanma biçimleri, kişinin bir konuda kanaat getirmesi ve karar kişinin bir konuda kanaat getirmesi ve karar alma süreci ile ilgilidir... alma süreci ile ilgilidir...

Dış referans (DR)Dış referans (DR)

• Dış referans odaklı kişiler, bir şey konusunda Dış referans odaklı kişiler, bir şey konusunda kanaat geliştirir veya kararlar alırken kendisi kanaat geliştirir veya kararlar alırken kendisi dışında bulunan referans kaynaklarına dışında bulunan referans kaynaklarına başvurma ihtiyacı duyarlar. Bir şeyi iyi veya başvurma ihtiyacı duyarlar. Bir şeyi iyi veya doğru yapmış olduklarından emin olabilmeleri doğru yapmış olduklarından emin olabilmeleri için başkalarının geri bildirimlerine ihtiyaçları için başkalarının geri bildirimlerine ihtiyaçları vardır.vardır.

• (DR) odaklı kişiler için “Biz” in bir parçası (DR) odaklı kişiler için “Biz” in bir parçası olmak, onaylanmak ve kabul görmek önemlidir. olmak, onaylanmak ve kabul görmek önemlidir. Çalışma ortamı içerisinde tek başlarına kararlar Çalışma ortamı içerisinde tek başlarına kararlar almaktansa bir ekip içerisinde sorumlulukların almaktansa bir ekip içerisinde sorumlulukların paylaşılmasını tercih ederler. (DR) odaklı bir paylaşılmasını tercih ederler. (DR) odaklı bir kişiyi takdir ederek motive olmasını kişiyi takdir ederek motive olmasını sağlayabilirsiniz. (DR) odaklı kişilere, kendileri sağlayabilirsiniz. (DR) odaklı kişilere, kendileri dışındaki bilgi kaynaklarından örnekler dışındaki bilgi kaynaklarından örnekler göstererek daha kolay ikna olmasını göstererek daha kolay ikna olmasını sağlayabilirsiniz. Aşağıdaki örnek cümlelerde, sağlayabilirsiniz. Aşağıdaki örnek cümlelerde, dış referansın vurgulanmış olduğu kelimelerin dış referansın vurgulanmış olduğu kelimelerin altı çizilmiştir. altı çizilmiştir.

""Öğretmenlerinin dediğine göreÖğretmenlerinin dediğine göre, , çalışırsan bu sene üniversiteyi çalışırsan bu sene üniversiteyi kazanabilirmişsin. Senin başarılı kazanabilirmişsin. Senin başarılı olacağına olacağına inanıyorlarinanıyorlar…“…“

"Bak "Bak kardeşlerinkardeşlerin de çok çalıştı ve de çok çalıştı ve başardıbaşardı… Sende başarabilirsin.“… Sende başarabilirsin.“

"Araştırma raporları ve uzmanların "Araştırma raporları ve uzmanların görüşlerine göregörüşlerine göre önümüzdeki senelerde önümüzdeki senelerde

öğretmen açığı doğacak ve öğretmenlik gözde bir öğretmen açığı doğacak ve öğretmenlik gözde bir meslek haline gelecekmiş. Vakit kaybetmemelisin…" meslek haline gelecekmiş. Vakit kaybetmemelisin…"

Bu kelimeler, (DR) odaklı kişilerin bilincinde öncelikli olarak Bu kelimeler, (DR) odaklı kişilerin bilincinde öncelikli olarak yorumlanarak karar alma sürecinde kendisine rehberlik yorumlanarak karar alma sürecinde kendisine rehberlik edecektir...edecektir...

İç referans (İR)İç referans (İR)

• İç referans odaklı kişilerde durum farklıdır...İç referans odaklı kişilerde durum farklıdır...• Daha çok kendi değer yargılarını ve görüşlerini ölçüt Daha çok kendi değer yargılarını ve görüşlerini ölçüt

olarak kabul ederler. Bundan dolayı kendi kendilerini olarak kabul ederler. Bundan dolayı kendi kendilerini ikna etmeleri daha önemlidir. İkna oldukları ikna etmeleri daha önemlidir. İkna oldukları konularda kararlı davranırlar ve başkalarından gelen konularda kararlı davranırlar ve başkalarından gelen eleştirilere pek kulak asmazlar eleştirilere pek kulak asmazlar

• (İR) odaklı kişiler başkalarının idaresi altında (İR) odaklı kişiler başkalarının idaresi altında çalışmayı tercih etmezler. Bir ekip çalışması çalışmayı tercih etmezler. Bir ekip çalışması içerisinde sık sık fikir ayrılıklarının yaşanmasına içerisinde sık sık fikir ayrılıklarının yaşanmasına neden olabilirler. Herkes tarafından onaylanan bir neden olabilirler. Herkes tarafından onaylanan bir karara çekinmeden itiraz edebilirler. “Biz” in bir karara çekinmeden itiraz edebilirler. “Biz” in bir parçası olmaktan ziyade “Birey” olmayı tercih parçası olmaktan ziyade “Birey” olmayı tercih ederler. ederler.

• (İR) odaklı kişilerin birey olarak karar verme (İR) odaklı kişilerin birey olarak karar verme özgürlüğünü gözeterek, onlara kendi diliyle hitap özgürlüğünü gözeterek, onlara kendi diliyle hitap ederek ve yine kendisinden örnekler göstererek ederek ve yine kendisinden örnekler göstererek daha kolay ikna veya motive olmalarını daha kolay ikna veya motive olmalarını sağlayabilirsiniz.sağlayabilirsiniz.

• Sınavda başarılı olup olamayacağını Sınavda başarılı olup olamayacağını sensen benden iyi benden iyi biliyorsunbiliyorsun. . Sen Sen istedikten sonra yaparsınistedikten sonra yaparsın... ...

• Geçen sene Geçen sene başaracağım dedin ve başaracağım dedin ve başardınbaşardın. Bu sene de . Bu sene de başarabilirsin.başarabilirsin.

• Senin de bildiğin gibiSenin de bildiğin gibi……

Metaprogramlarımız her an bizimledir...Metaprogramlarımız her an bizimledir...

• Okuduğun son kitabı hatırlamanı istiyorum. Okuduğun son kitabı hatırlamanı istiyorum. Bu kitabı alma veya okuma kararını nasıl Bu kitabı alma veya okuma kararını nasıl vermiştin? Kitabı okuma nedenin; vermiştin? Kitabı okuma nedenin;

• Başkalarının tavsiye etmiş Başkalarının tavsiye etmiş olması veya kitap adının olması veya kitap adının Bestseller listesinde Bestseller listesinde açıklanmış olması ise, (DR) açıklanmış olması ise, (DR) odaklı, odaklı,

• Kitap popüler olmasa da, Kitap popüler olmasa da, kendi tercihlerin kendi tercihlerin doğrultusunda bir seçim doğrultusunda bir seçim yaptıysan (İR) odaklı bir karar yaptıysan (İR) odaklı bir karar aldığını gösterir... aldığını gösterir...

Giyim tercihlerini nasıl belirliyorsun? Giyim tercihlerini nasıl belirliyorsun? Modayı takip ediyor musun?Modayı takip ediyor musun?

Çevrendeki insanların, kılık Çevrendeki insanların, kılık kıyafetin üzerindeki olumlu kıyafetin üzerindeki olumlu veya olumsuz eleştirilerini veya olumsuz eleştirilerini fazlasıyla dikkate alan fazlasıyla dikkate alan biriysen, giyim konusunda biriysen, giyim konusunda (DR) odaklı olduğunu (DR) odaklı olduğunu gösterir...gösterir...

Ben üzerime yakıştığına Ben üzerime yakıştığına inandığım her şeyi giyerim”, inandığım her şeyi giyerim”, veya “Ben ne giyersem moda veya “Ben ne giyersem moda odur” diyorsanız, giyim odur” diyorsanız, giyim tercihleriniz konusunda (İR) tercihleriniz konusunda (İR) odaklı olduğunuzuodaklı olduğunuzu gösterir...gösterir...

- METAPROGRAM 3 -- METAPROGRAM 3 -

(Düzen-Prosedür) - (Bağımsız-Olanak)(Düzen-Prosedür) - (Bağımsız-Olanak)

• Sıradaki Metaprogram özellikle iş hayatını Sıradaki Metaprogram özellikle iş hayatını yakından ilgilendiriyor.yakından ilgilendiriyor.

Düzen - Prosedür (DP)Düzen - Prosedür (DP)

Özellikle sabit bir akış şemasının Özellikle sabit bir akış şemasının titizlikle takip edilmesini gerektiren titizlikle takip edilmesini gerektiren meslek dallarında başarıyla meslek dallarında başarıyla çalışabilirler. çalışabilirler.

Bir işi iyi yapmanın belli bir şekli Bir işi iyi yapmanın belli bir şekli şemali veya kuralı olduğuna, her şemali veya kuralı olduğuna, her seferinde tüm detayların aynıseferinde tüm detayların aynı

• Düzen prosedür odaklı kişilerin ortak Düzen prosedür odaklı kişilerin ortak özellikleri aşağıdaki gibidir;özellikleri aşağıdaki gibidir;

şekilde gözetilmesi gerektiğinde inanırlar.şekilde gözetilmesi gerektiğinde inanırlar.

• İşin neden yapıldığından ziyade nasıl yapılması İşin neden yapıldığından ziyade nasıl yapılması gerektiği ile ilgilenirler. gerektiği ile ilgilenirler.

• Alışılagelmiş, rutin olanın dışına çıkmak Alışılagelmiş, rutin olanın dışına çıkmak

• (DP) odaklı kişileri tedirgin eder. Çalışma biçiminin (DP) odaklı kişileri tedirgin eder. Çalışma biçiminin ve kuralların baştan bilinir olmasını isterler...ve kuralların baştan bilinir olmasını isterler...

Bağımsız ve Olanak (BO)Bağımsız ve Olanak (BO)

• Yeni seçeneklere ihtiyaç duyar ve Yeni seçeneklere ihtiyaç duyar ve alternatifler yaratmak isterler. alternatifler yaratmak isterler.

• Katı kuralları olan ve rutin bir Katı kuralları olan ve rutin bir akışın izlenmesi gereken işlerden akışın izlenmesi gereken işlerden ziyade serbest bir ortam ziyade serbest bir ortam içerisinde en yüksek içerisinde en yüksek performanslarını gösterirler.performanslarını gösterirler.

• Yeni yollar keşfetmeyi ve yeni fikirler Yeni yollar keşfetmeyi ve yeni fikirler üretmeyi severler. üretmeyi severler.

• Ekip çalışmasına dâhil olduklarında Ekip çalışmasına dâhil olduklarında başkalarına tabi olacaklarından dolayı, başkalarına tabi olacaklarından dolayı, kendilerini kısıtlanmış hissedebilirler. kendilerini kısıtlanmış hissedebilirler.

Bağımsız ve olanak odaklı kişilerin özellikleri Bağımsız ve olanak odaklı kişilerin özellikleri aşağıdaki gibidir;aşağıdaki gibidir;

Bu nedenle;Bu nedenle;

• Sürekli gelişime ve yeni alternatiflerin Sürekli gelişime ve yeni alternatiflerin üretilmesine ihtiyaç duyulan iş alanlarında, üretilmesine ihtiyaç duyulan iş alanlarında, (DP) odaklı kişiler yerine (BO) odaklı (DP) odaklı kişiler yerine (BO) odaklı kişilerin; kişilerin;

• Süreçlerinin değiştirmeden itina ile takip Süreçlerinin değiştirmeden itina ile takip edilmesi gerektiği alanlarda ise (BO) odaklı edilmesi gerektiği alanlarda ise (BO) odaklı kişiler yerine (DP) odaklı kişilerin istihdam kişiler yerine (DP) odaklı kişilerin istihdam edilmesi olası bir verim kaybını edilmesi olası bir verim kaybını önleyecektir... önleyecektir...

• (DP) odaklı kişileri yemek (DP) odaklı kişileri yemek yaparken gözlemleyin. yaparken gözlemleyin. Bildikleri yemek tarifine, Bildikleri yemek tarifine, malzemelerin gramajına ve malzemelerin gramajına ve hazırlanış biçimine harfi hazırlanış biçimine harfi harfine uymak isteyeceklerdir. harfine uymak isteyeceklerdir.

• Bu tutum (BO) odaklı kişiler için sınırlayıcıdır. Onlar Bu tutum (BO) odaklı kişiler için sınırlayıcıdır. Onlar için mutfak başlı başına yaratıcılıklarını için mutfak başlı başına yaratıcılıklarını kullanabilecekleri olanaklarla dolu bir mekândır. kullanabilecekleri olanaklarla dolu bir mekândır. Olanakları (bu durumda malzemeleri) göz önünde Olanakları (bu durumda malzemeleri) göz önünde bulundurarak yeni karışımlar denemekten bulundurarak yeni karışımlar denemekten çekinmezler. çekinmezler.

• (DP) odaklı kişi dışarıda yemeğe çıktığında sık sık (DP) odaklı kişi dışarıda yemeğe çıktığında sık sık aynı mekâna gitmeyi, aynı masada oturmayı, aynı aynı mekâna gitmeyi, aynı masada oturmayı, aynı yiyeceği ve içeceği sipariş etmeyi, (BO) ise yeni yiyeceği ve içeceği sipariş etmeyi, (BO) ise yeni mekânları keşfetmeyi tercih edecektir…mekânları keşfetmeyi tercih edecektir…

• Hayatın içinden lezzetler...Hayatın içinden lezzetler...

Unutmayalım, Unutmayalım, • Daha önceki dersimde de ifade ettiğim gibi, Daha önceki dersimde de ifade ettiğim gibi,

metaprogramlar iyi kötü veya doğru yanlış metaprogramlar iyi kötü veya doğru yanlış olarak sınıflandırılmamalıdır. Önemli olan olarak sınıflandırılmamalıdır. Önemli olan farkındalık kazanmak ve davranış esnekliği farkındalık kazanmak ve davranış esnekliği geliştirebilmektir.geliştirebilmektir.

• Günümüzde tanımlanmış 40 farklı çeşidi Günümüzde tanımlanmış 40 farklı çeşidi bulunan Metaprogramlar konusu, NLP Master bulunan Metaprogramlar konusu, NLP Master Practitioner Eğitimlerimizde, yaklaşık iki Practitioner Eğitimlerimizde, yaklaşık iki eğitim günü içerisinde detaylarıyla eğitim günü içerisinde detaylarıyla işlenmektedir.işlenmektedir.

Stratejiler I.Stratejiler I. Farkı yaratan, fark…Farkı yaratan, fark…• Başarılı insanları başarılı yapan özellikler Başarılı insanları başarılı yapan özellikler

nelerdir? Bir sonuca ulaşmada izlemiş nelerdir? Bir sonuca ulaşmada izlemiş oldukları yol, diğerlerininkinden ne şekilde oldukları yol, diğerlerininkinden ne şekilde farklılık gösterir? Fark yaratan detaylar farklılık gösterir? Fark yaratan detaylar öğrenilebilir ve başkalarına öğretilebilir mi? öğrenilebilir ve başkalarına öğretilebilir mi? Bu ve benzeri sorular, NLP biliminin Bu ve benzeri sorular, NLP biliminin doğmasına yol açmıştır. doğmasına yol açmıştır.

• Başarılı bir davranış kalıbı içerisinden farkı Başarılı bir davranış kalıbı içerisinden farkı yaratan asıl etmenlerin ayrıştırılarak, yaratan asıl etmenlerin ayrıştırılarak, başkaları tarafından kolay öğrenilebilir bir başkaları tarafından kolay öğrenilebilir bir Model haline getirilmesine NLP' de Model haline getirilmesine NLP' de “Modelleme” (Modelling) adı verilir.“Modelleme” (Modelling) adı verilir.

• 70li yıllardan bu yana sürdürülen Modelleme 70li yıllardan bu yana sürdürülen Modelleme çalışmaları, NLP araç repertuarına birçok çalışmaları, NLP araç repertuarına birçok farklı alandan, yüzlerce teknik araç ve farklı alandan, yüzlerce teknik araç ve strateji kazandırmıştır. Bu teknik ve strateji kazandırmıştır. Bu teknik ve stratejiler günümüzde başta iletişim, iş stratejiler günümüzde başta iletişim, iş dünyası, liderlik, terapi, yaratıcılık ve dünyası, liderlik, terapi, yaratıcılık ve bireysel gelişim olmak üzere birçok alanda bireysel gelişim olmak üzere birçok alanda başarıyla kullanılabilmektedir. başarıyla kullanılabilmektedir.

StratejilerStratejiler

• ““Strateji” kelimesi, NLP Strateji” kelimesi, NLP terminolojisinde insanların terminolojisinde insanların düşüncelerini veya düşüncelerini veya davranışlarını düzenleme davranışlarını düzenleme biçimlerini tanımlamak için biçimlerini tanımlamak için kullanılır... kullanılır...

• Yapılan araştırmalar, zihnimizde işleyen stratejiler Yapılan araştırmalar, zihnimizde işleyen stratejiler ile davranışlarımızın kalitesi arasındaki etkileşimi ile davranışlarımızın kalitesi arasındaki etkileşimi doğrulamaktadır.Bu nedenle herhangi bir alanda doğrulamaktadır.Bu nedenle herhangi bir alanda başarılı bir davranış sergileyen kişilerin, kullanmış başarılı bir davranış sergileyen kişilerin, kullanmış oldukları stratejiler de NLP Modelleme süreci oldukları stratejiler de NLP Modelleme süreci esnasında mercek altına alınarak incelenmektedir.esnasında mercek altına alınarak incelenmektedir.

• Strateji” kelimesi, NLP terminolojisinde insanların Strateji” kelimesi, NLP terminolojisinde insanların düşüncelerini veya davranışlarını düzenleme düşüncelerini veya davranışlarını düzenleme biçimlerini tanımlamak için kullanılır...biçimlerini tanımlamak için kullanılır...

Farkı yaratan detayları inceleyen NLP, bu Farkı yaratan detayları inceleyen NLP, bu ilgi alanından dolayı “Mükemmelliğin bilim ve ilgi alanından dolayı “Mükemmelliğin bilim ve sanatı” olarak ta anılır... NLP de İki çeşit sanatı” olarak ta anılır... NLP de İki çeşit strateji tanımlarız:strateji tanımlarız:

Mikro ve Makro StratejilerMikro ve Makro Stratejiler

• Örneğin çocuk doktoru olmayı hedefleyen bir Örneğin çocuk doktoru olmayı hedefleyen bir kişinin, kariyeri yolunda atması gereken temel kişinin, kariyeri yolunda atması gereken temel adımları (üniversite sınavı, tıp fakültesi, tıpta adımları (üniversite sınavı, tıp fakültesi, tıpta uzmanlık vs…) NLP terminolojisinde “Makro-uzmanlık vs…) NLP terminolojisinde “Makro-Strateji” olarak tanımlarız. Strateji” olarak tanımlarız.

• Kişinin ders çalışmak için kendisini motive etme Kişinin ders çalışmak için kendisini motive etme yöntemi, öğrendiklerini aklında tutabilmek için yöntemi, öğrendiklerini aklında tutabilmek için bilgileri zihninde örgütleme biçimi ve buna bilgileri zihninde örgütleme biçimi ve buna benzer kişiye özgü diğer zihinsel faaliyetleri ise benzer kişiye özgü diğer zihinsel faaliyetleri ise “Mikro-Stratejiler” olarak tanımlarız. “Mikro-Stratejiler” olarak tanımlarız.

"Çalışkan ol! Yaratıcı ol! Doktor ol!...“"Çalışkan ol! Yaratıcı ol! Doktor ol!...“

• Geleneksel eğitim kültürümüz, başarılı Geleneksel eğitim kültürümüz, başarılı olabilmek veya bir hedefe ulaşabilmek için olabilmek veya bir hedefe ulaşabilmek için “ne” yapmamız gerektiği yani Makro-“ne” yapmamız gerektiği yani Makro-Strateji üzerinde fazlasıyla dururken, Strateji üzerinde fazlasıyla dururken, “nasıl” yapmamız gerektiği yani Mikro-“nasıl” yapmamız gerektiği yani Mikro-Strateji ‘nin aktarılması konusunda ilgisiz Strateji ‘nin aktarılması konusunda ilgisiz veya yetersiz kalabilmektedir. Asıl farkı veya yetersiz kalabilmektedir. Asıl farkı yaratan birçok detayın, zihnimiz içerisinde yaratan birçok detayın, zihnimiz içerisinde işleyen mikro stratejilerde saklı olduğu işleyen mikro stratejilerde saklı olduğu bilen NLP, uygulayıcılarına bu stratejilerin bilen NLP, uygulayıcılarına bu stratejilerin açığa çıkartılmasında kullanılan (S.C.O.R.E, açığa çıkartılmasında kullanılan (S.C.O.R.E, Notasyon, R.O.L.E. vb.) araçlar sunar. Notasyon, R.O.L.E. vb.) araçlar sunar.

Başarılı olmak öğrenilebilir !Başarılı olmak öğrenilebilir !

• Hepimiz sabahleyin yataktan Hepimiz sabahleyin yataktan kalkarken, yemek yaparken, kalkarken, yemek yaparken, öğrenirken, pazarlık yaparken, öğrenirken, pazarlık yaparken, tartışırken veya flört ederken tartışırken veya flört ederken bilinçli veya bilinçsiz olarak bilinçli veya bilinçsiz olarak bir strateji kullanırız. bir strateji kullanırız.

• Kullanmakta olduğumuz stratejiler, kimi Kullanmakta olduğumuz stratejiler, kimi zaman bizi amaçlarımız doğrultusunda zaman bizi amaçlarımız doğrultusunda destekleyip başarılı sonuçlar elde etmemizi destekleyip başarılı sonuçlar elde etmemizi sağlarken, kimi zaman da daha az başarılı sağlarken, kimi zaman da daha az başarılı sonuçlar elde etmemize neden olabilirler .sonuçlar elde etmemize neden olabilirler .

• Reflekslerimiz dışında, herhangi bir şey yaparken, Reflekslerimiz dışında, herhangi bir şey yaparken, kullanmış olduğumuz bütün stratejileri zaman kullanmış olduğumuz bütün stratejileri zaman içerisinde, gözlem yaparak, model alarak ve içerisinde, gözlem yaparak, model alarak ve deneme yanılma yöntemi ile öğrendik. Kimse deneme yanılma yöntemi ile öğrendik. Kimse başarılı olmayı tesadüflere veya genetik başarılı olmayı tesadüflere veya genetik üstünlüğüne borçlu olmadığı gibi, kendisini üstünlüğüne borçlu olmadığı gibi, kendisini hedefleri doğrultusunda desteklemeyen stratejilerin hedefleri doğrultusunda desteklemeyen stratejilerin de mahkûmu olmak zorunda değildir. de mahkûmu olmak zorunda değildir.

• Farklı bir stratejinin, farklı bir sonuca neden Farklı bir stratejinin, farklı bir sonuca neden olacağını bilmemize rağmen, birçoğumuz kullanmış olacağını bilmemize rağmen, birçoğumuz kullanmış olduğumuz stratejileri sorgulamayı veya olduğumuz stratejileri sorgulamayı veya verimliliğini test etmeyi aklımızın ucundan bile verimliliğini test etmeyi aklımızın ucundan bile geçirmeyiz. Kullanmakta olduğumuz stratejileri geçirmeyiz. Kullanmakta olduğumuz stratejileri sorgulayarak farkındalık sağlayabilir ve sorgulayarak farkındalık sağlayabilir ve ihtiyaçlarımız doğrultusunda geliştirebiliriz... ihtiyaçlarımız doğrultusunda geliştirebiliriz... "Kendimi nasıl motive ediyorum?", "Nasıl çözüm "Kendimi nasıl motive ediyorum?", "Nasıl çözüm üretiyorum?". "Nasıl öğreniyorum?", "Nasıl daha üretiyorum?". "Nasıl öğreniyorum?", "Nasıl daha iyisini yapabilirim?". Strateji ve süreç üzerinde iyisini yapabilirim?". Strateji ve süreç üzerinde odaklanabilmemizi kolaylaştıracak olan soru: odaklanabilmemizi kolaylaştıracak olan soru: “Nasıl?”“Nasıl?” sorusudur... sorusudur...

• İçinde yaşadığımız bilgi çağında, bilgisayar, İçinde yaşadığımız bilgi çağında, bilgisayar, not defteri veya hesap makinesi gibi bilgi not defteri veya hesap makinesi gibi bilgi işleme araçları, günlük yaşantımızın işleme araçları, günlük yaşantımızın vazgeçilmez parçaları haline gelmişlerdir. vazgeçilmez parçaları haline gelmişlerdir. Peki, doğuştan sahip olduğumuz mükemmel Peki, doğuştan sahip olduğumuz mükemmel biyolojik bilgisayarımız olan beynimizi, biyolojik bilgisayarımız olan beynimizi, bilgiyi işleme ve hatırlamada ne kadar etkin bilgiyi işleme ve hatırlamada ne kadar etkin kullanabiliyoruz? kullanabiliyoruz?

• Stratejimizi sorgulayalım: "Öğrendiklerimizi Stratejimizi sorgulayalım: "Öğrendiklerimizi nasılnasıl aklımızda tutuyoruz?" Öğrenmek veya aklımızda tutuyoruz?" Öğrenmek veya hatırlamak için kullanmış olduğumuz hatırlamak için kullanmış olduğumuz stratejinin bilincinde miyiz? stratejinin bilincinde miyiz?

- Test -- Test -

• Aşağıdaki bilgileri bir kez okuyup, Aşağıdaki bilgileri bir kez okuyup, nasılnasıl yaptığınıza yaptığınıza dikkat ederek, aklınızda tutmaya çalışın...dikkat ederek, aklınızda tutmaya çalışın...

1. Alışveriş listesi

: Balık yemi, yumurta, reçel, diş macunu, peynir.

2. Önemli bir şifre

: 007İB50D10G

3. İngilizce kelimeler

: sever=ayırmak, Rubbish=Çöp , Fence=parmaklık

4. Osmanlı devletinin, duraklama döneminde savaştığı devletler

: Venedik, Avusturya, Rusya, İran, Lehistan

• 7 dakikalık bir ara verin...

• Şimdi hatırlayabildiğin tüm bilgileri bir kâğıda yazın…

• Bilgileri hatırlamakta zorlandınız mı? Bilgileri hatırlamakta zorlandınız mı? Karşılaştırma yaparak hatırlama oranını Karşılaştırma yaparak hatırlama oranını tespit edin ve kendinize şu soruyu sorun: tespit edin ve kendinize şu soruyu sorun: “Başarılı veya başarısız bu sonucu almanıza “Başarılı veya başarısız bu sonucu almanıza tam olarak ne sebep oldu? Bilgileri nasıl tam olarak ne sebep oldu? Bilgileri nasıl aklınızda tutabildiniz? Nasıl aklınızda tutabildiniz? Nasıl hatırlayabildiniz? Nasıl bir strateji hatırlayabildiniz? Nasıl bir strateji kullanıyorsunuz?kullanıyorsunuz?

Fark kullandığımız stratejide saklı!Fark kullandığımız stratejide saklı!

• Zeka, öğrendiklerimizi aklımızda Zeka, öğrendiklerimizi aklımızda tutabilmemiz için elbette bir önkoşuldur. tutabilmemiz için elbette bir önkoşuldur. Ancak hatırlama olgusunda asıl farkı Ancak hatırlama olgusunda asıl farkı yaratan etmenin, kullanmış olduğumuz yaratan etmenin, kullanmış olduğumuz hafıza stratejisinde saklı olduğu yapılan hafıza stratejisinde saklı olduğu yapılan araştırma sonucunda kanıtlanmıştır. Dünya araştırma sonucunda kanıtlanmıştır. Dünya hafıza şampiyonları, başarılarını hafıza şampiyonları, başarılarını zekalarından çok, geliştirmiş oldukları zekalarından çok, geliştirmiş oldukları hafıza stratejilerine borçludur. hafıza stratejilerine borçludur.

• Stratejinin fark yaratmış olduğu gerçeğinden Stratejinin fark yaratmış olduğu gerçeğinden yola çıkan modern eğitim kurumları, ÖSS deki yola çıkan modern eğitim kurumları, ÖSS deki başarının, konulara hakim olmanın dışında, başarının, konulara hakim olmanın dışında, kullanılan test çözme tekniği ile de yakından kullanılan test çözme tekniği ile de yakından ilgili olduğunu bilir ve öğrencilerinin stratejik ilgili olduğunu bilir ve öğrencilerinin stratejik test çözme becerilerini de geliştirmeye önem test çözme becerilerini de geliştirmeye önem verirler. verirler.

• Yukarıdaki bilgileri eksiksiz olarak Yukarıdaki bilgileri eksiksiz olarak hatırlayabildiysen bu iyi bir strateji kullandığını hatırlayabildiysen bu iyi bir strateji kullandığını gösterir. Hatırlamakta zorlandıysan, zekanı gösterir. Hatırlamakta zorlandıysan, zekanı değil, bilgileri zihnine işlemede kullanmış değil, bilgileri zihnine işlemede kullanmış olduğun hafıza stratejini sorgulamanı olduğun hafıza stratejini sorgulamanı öneriyorum. Farklı bir strateji farklı bir sonuç öneriyorum. Farklı bir strateji farklı bir sonuç sağlayacaktır. Aşağıdaki örnek hafıza sağlayacaktır. Aşağıdaki örnek hafıza stratejilerini, kendi stratejini geliştirmek için stratejilerini, kendi stratejini geliştirmek için kullanabilirsin.kullanabilirsin.

Örnek hafıza stratejileriÖrnek hafıza stratejileri

• Daha etkin bir bellek kullanımını mümkün Daha etkin bir bellek kullanımını mümkün kılan hafıza stratejilerin birçoğu, öğrenirken kılan hafıza stratejilerin birçoğu, öğrenirken her iki beyin lobumuzun eş zamanlı her iki beyin lobumuzun eş zamanlı etkinliğini sağlayan, "Görsel Bağdaştırma" etkinliğini sağlayan, "Görsel Bağdaştırma" tekniğine dayanır. Bu ve benzeri hafıza tekniğine dayanır. Bu ve benzeri hafıza teknikleri, öğrenilecek olan bilginin teknikleri, öğrenilecek olan bilginin kümelendirilmesine, duyusal olarak daha kümelendirilmesine, duyusal olarak daha kolay çağrışım yapacak bir şekilde zihinde kolay çağrışım yapacak bir şekilde zihinde temsil edilmesine ve somutlaştırılarak daha temsil edilmesine ve somutlaştırılarak daha kolay hatırlanabilmesine olanak verirler. kolay hatırlanabilmesine olanak verirler. Yukarıdaki bilgileri örnek hafıza stratejileri Yukarıdaki bilgileri örnek hafıza stratejileri eşliğinde tekrar gözden geçirelim:eşliğinde tekrar gözden geçirelim:

1.1. Alışveriş listesini evde bırak! Anımsanması Alışveriş listesini evde bırak! Anımsanması gereken nesnelerini zihninde canlandır. gereken nesnelerini zihninde canlandır. Resimleri, sende bir duygu çağrıştıracak Resimleri, sende bir duygu çağrıştıracak şekilde birbiriyle ilişkilendir. Oluşturacağın şekilde birbiriyle ilişkilendir. Oluşturacağın senaryo komik, korkunç veya sıra dışı (!) senaryo komik, korkunç veya sıra dışı (!) olsun. olsun.

++

• Örnek: Kendini balıklara yem verirken Örnek: Kendini balıklara yem verirken gözünün önüne getir, ardından bu yemi gözünün önüne getir, ardından bu yemi yiyen balıkların bir tavuk yumurtası (!) yiyen balıkların bir tavuk yumurtası (!) yumurtladığını gözünde canlandır. Daha yumurtladığını gözünde canlandır. Daha sonra çocuğun bu yumurtayı yerken üzerine sonra çocuğun bu yumurtayı yerken üzerine tuz dökmek yerine reçel sürdüğünü hayal et tuz dökmek yerine reçel sürdüğünü hayal et (!). Reçelli yumurtanın tadını damağında (!). Reçelli yumurtanın tadını damağında duyabilirsen işini daha da kolaylaştırmış duyabilirsen işini daha da kolaylaştırmış olursun. Bilgiler zihnimizde ne kadar çok olursun. Bilgiler zihnimizde ne kadar çok duyu kanalı ile temsil edilirse, hatırlanması duyu kanalı ile temsil edilirse, hatırlanması o denli kolay olacaktır. Miden bulanmadıysa o denli kolay olacaktır. Miden bulanmadıysa devam edebiliriz :) ... devam edebiliriz :) ...

• Önce bol yağlı güzel bir parça peyniri ve diş Önce bol yağlı güzel bir parça peyniri ve diş macununu zihninde canlandır. Komik bir macununu zihninde canlandır. Komik bir ilişkilendirme olması için, dişlerini bu peynir parçası ilişkilendirme olması için, dişlerini bu peynir parçası ile fırçaladığını hayal edebilirsin. Hayaline, dişlerini ile fırçaladığını hayal edebilirsin. Hayaline, dişlerini fırçalarken ağzına gelecek olan peynir tadını da fırçalarken ağzına gelecek olan peynir tadını da ekleyebilirsen görüntü mükemmel olur. Şimdi ekleyebilirsen görüntü mükemmel olur. Şimdi süpermarkette peynir reyonunun önünden süpermarkette peynir reyonunun önünden geçerken, gözünün önüne nasıl peynirle diş geçerken, gözünün önüne nasıl peynirle diş fırçaladığın gelecektir. Eh artık bundan sonra fırçaladığın gelecektir. Eh artık bundan sonra doğruca diş macunlarının olduğu bölüme doğruca diş macunlarının olduğu bölüme yönelirsin... :)yönelirsin... :)

+ =

• 2. Karmaşık bu şifre örneğinde olduğu gibi, 2. Karmaşık bu şifre örneğinde olduğu gibi, birden çok anlamsız harf ve rakam birden çok anlamsız harf ve rakam kombinasyonunu daha kolay aklında kombinasyonunu daha kolay aklında tutabilmen için örnek bir reçete: tutabilmen için örnek bir reçete: Kümelendirme yap! Anlam kazandır! Kümelendirme yap! Anlam kazandır! Görselleştir! Duygu kat ! Görselleştir! Duygu kat !

Ünlü ajan James Bond un ince belli bir don Ünlü ajan James Bond un ince belli bir don giydiğini hayal edebiliyor musunuz ? Bu şifreyi giydiğini hayal edebiliyor musunuz ? Bu şifreyi unutman hiç de kolay olmayacak gibi unutman hiç de kolay olmayacak gibi görünüyor... görünüyor...

Örnek senaryo:Örnek senaryo:

SevSevim ile im ile ErErdoğan doğan birbirini sevmektedir. birbirini sevmektedir. (Bu ilişkiyi üzerinde baş (Bu ilişkiyi üzerinde baş harflerinin yazılı olduğu harflerinin yazılı olduğu bir kalp olarak bir kalp olarak sembolize edelim.) sembolize edelim.) Beraberliklerini Beraberliklerini istemeyen biri onları istemeyen biri onları ayırıyorayırıyor. (Kalbin . (Kalbin ortadan ikiye ayrıldığını ortadan ikiye ayrıldığını hayal edebilirsin). hayal edebilirsin).

Sever Sever

= =

AyırmaAyırmakk

• 3. Yabancı kelimeleri ezberlemek için görsel 3. Yabancı kelimeleri ezberlemek için görsel hafızanı kullan. Senaryo yaratırken, kelimenin hafızanı kullan. Senaryo yaratırken, kelimenin ses benzeşiminden yola çıkarak, bildiğin başka ses benzeşiminden yola çıkarak, bildiğin başka kelimeler ile sıra dışı bağlantılar kurabilirsin... kelimeler ile sıra dışı bağlantılar kurabilirsin...

Örnek:Örnek:

• "Fence" in okunuşu Türkçedeki "Fen-C" gibidir. Ses "Fence" in okunuşu Türkçedeki "Fen-C" gibidir. Ses benzeşiminden yola çıkararak senaryomuzu benzeşiminden yola çıkararak senaryomuzu kurgulayalım...kurgulayalım...

FenceFence

==

ParmaklıkParmaklık

  Örnek senaryo: Örnek senaryo:

Bir okulun "Bir okulun "Fen-CFen-C" sınıfının " sınıfının öğrencileri o kadar yaramazlarmış öğrencileri o kadar yaramazlarmış ki, her gün okuldan kaçarlarmış. ki, her gün okuldan kaçarlarmış. Hocalar kapıları kilitlemeyi Hocalar kapıları kilitlemeyi denemişler, bu sefer pencereden denemişler, bu sefer pencereden kaçıyorlarmış. En son çare olarak, kaçıyorlarmış. En son çare olarak, Fen-C sınıfının pencerelerine Fen-C sınıfının pencerelerine parmaklık taktırmışlar.(Aklında parmaklık taktırmışlar.(Aklında kalabilmesi için bu senaryoyu kalabilmesi için bu senaryoyu mutlaka zihninde bir görüntü mutlaka zihninde bir görüntü olarak canlandırmalısın.) olarak canlandırmalısın.) 

• "Rubbish" in okunuşu Türkçedeki "Rabiş" "Rubbish" in okunuşu Türkçedeki "Rabiş" gibidir. Yine ses benzeşiminden yola gibidir. Yine ses benzeşiminden yola çıkararak senaryomuzu kurgulayalım... çıkararak senaryomuzu kurgulayalım...

RubbisRubbishh

==

Çöp Çöp

Örnek senaryo: Örnek senaryo:

RabişRabiş (Rabia) adındaki kızın tek (Rabia) adındaki kızın tek işi çöp dökmekmiş. Elinde bir işi çöp dökmekmiş. Elinde bir parça çöpü olan Rabiş ‘i zihninde parça çöpü olan Rabiş ‘i zihninde canlandırabildin mi ?canlandırabildin mi ?

(Örnek senaryo veya benzetmeleri (Örnek senaryo veya benzetmeleri dilediğin gibi değiştirebilirsin...)dilediğin gibi değiştirebilirsin...)

4. Çoklu maddelerin baş harflerinden 4. Çoklu maddelerin baş harflerinden oluşturacağınız Akrostişler, bilginin oluşturacağınız Akrostişler, bilginin hatırlanabilmesini kolaylaştırır.hatırlanabilmesini kolaylaştırır.

• Osmanlı devletinin, duraklama döneminde Osmanlı devletinin, duraklama döneminde savaştığı devletler: savaştığı devletler:

V enedikV enedik

A vusturyaA vusturya

R usyaR usya

İ ranİ ran

L ehistanL ehistan

• Hafıza stratejileri ışığında tekrar gözden Hafıza stratejileri ışığında tekrar gözden geçirdiğimiz bilgileri ikinci denemende daha geçirdiğimiz bilgileri ikinci denemende daha kolay hatırlayabileceğinden eminim. Evet, kolay hatırlayabileceğinden eminim. Evet, aynı nörolojik sistemi ve zeka katsayısını aynı nörolojik sistemi ve zeka katsayısını kullanarak daha iyi bir netice elde kullanarak daha iyi bir netice elde edebiliyoruz! Beynimiz yine aynı beyin... edebiliyoruz! Beynimiz yine aynı beyin... Fark onu nasıl kullandığımızda. Kişisel Fark onu nasıl kullandığımızda. Kişisel gelişim burada başlar... gelişim burada başlar...

• Okulda başarısız olan bir öğrencinin Okulda başarısız olan bir öğrencinin başarısızlığını, doğrudan yeterince zeki başarısızlığını, doğrudan yeterince zeki olmamasına veya satış grafiği düşük olan olmamasına veya satış grafiği düşük olan bir satıcının başarısızlığını, doğrudan bir satıcının başarısızlığını, doğrudan yeteneksizliğine bağlamak da doğru yeteneksizliğine bağlamak da doğru değildir... değildir...

• Okul zamanlarında, değerli bir Okul zamanlarında, değerli bir öğretmenden (H2SO4) Sülfirik öğretmenden (H2SO4) Sülfirik Asitin formülünü "Hasan-2-Salak-Asitin formülünü "Hasan-2-Salak-Osman-4" olarak öğrenme Osman-4" olarak öğrenme fırsatını bulamayan birçok insan fırsatını bulamayan birçok insan bugün kimya dersini sevmiyor,bugün kimya dersini sevmiyor,

matematikten korkuyor veya tarih dersinde matematikten korkuyor veya tarih dersinde anlatılanları aklında tutamıyor... Öğrenirken de, anlatılanları aklında tutamıyor... Öğrenirken de, öğretirken de, yapmış olduğumuz iş her ne ise, öğretirken de, yapmış olduğumuz iş her ne ise, onu daha iyi yapmanın mutlaka bir yolu vardır! onu daha iyi yapmanın mutlaka bir yolu vardır!

• Kullandığımız stratejileri ve becerilerimizi Kullandığımız stratejileri ve becerilerimizi geliştirmek bizim elimizde... geliştirmek bizim elimizde...

UnutmayalımUnutmayalım

• ““Yapmış olduğun şey, istediğin sonucu Yapmış olduğun şey, istediğin sonucu vermiyorsa, farklı bir şey dene !”vermiyorsa, farklı bir şey dene !”

• Bir dahaki diş fırçalamanda ise zihninde bir Bir dahaki diş fırçalamanda ise zihninde bir lokma peynir veya James Bond filmi izlerken lokma peynir veya James Bond filmi izlerken "007ib50d10g" şifresi canlanırsa şaşırma! "007ib50d10g" şifresi canlanırsa şaşırma! Bu stratejinin işe yaradığını gösterir ;)Bu stratejinin işe yaradığını gösterir ;)